________________
(૯૪)
ભોજપ્રબંધ ભાષાંતર. રહેલ છે, માટે અમારી જેવાને આ પૃથ્વીતળ જ બેસવા ગ્ય છે.” તે સાંભળી એ ચમત્કાર પામ્યા. પછી રાજાએ તેને વર્ષાકાળનું વર્ણન કરવા કહ્યું, ત્યારે તેણે આવા અર્થવાળ લેક કહ્યો--“હે મિત્ર ! મયુરોને નૃત્ય કરાવનાર, દેડકાઓના શબ્દને પુષ્ટ કરનાર, મુસાફરના આયુષ્યને ક્ષીણ કરનાર, જળબિંદુને ઝરનાર, ચંદ્રની કાંતિને ચોરનાર, હંસને દ્વેષ કરનાર તથા વિકરાળ અને કાળાં વાદળાંએવડે સૂર્યની કાંતિને લેપ કરનાર આ વર્ષાઋતુના કાળમાં સ્તપર નિરંતર અથવડે વ્યાપ્ત થયેલી બાળકોને પણ તું છોડી ન દે.” આ કલાકના ઉત્તરાર્ધમાં ચમક નહીં હોવાથી પંડિતાએ તે “લાક દૂષિત કહ્યો, ત્યારે તેણે ફરીથી વર્ષોના વર્ણનને જ બીજે કલેક કહ્યો, તેને અર્થ આ પ્રમાણે--આ મેદ્ય દિશાઓના હાર જેવી દેખાતી, મુનિઓની સમતાને ત્યાગ કરાવનારી, અશુચિ સ્થાનમાં પણ પડનારી, મરેના મદવિકારને કરનારી, પરદેશના વેપારીને હરણ કરનારી, હિમના કણિયાના સારવાળી, અને વિરહવાળી સ્ત્રીઓના હૃદયમાં અંગારાને ઉત્પન્ન કરનારી જળની ધારાએ મૂકે છે.” આવા ચમત્કારી લેકે સાંભળી સર્વ પંડિતે બોલ્યા કે-“હે રાજન! આ કીડાચંદ્ર ૫ટ કર્યું છે. કેમકે તેણે અમારી પાસે પ્રથમ “વવId કરે” ઇત્યાદિક જેવા તેવા કલેકે કહ્યા હતા, અને અહીં તે ઉત્તમ લેકે કહ્યા. ત્યારે રાજાએ તે પ્રથમના લેક પણ બોલાવ્યા. તેમાં “શરદિતિ ' એ વડલુગંતનું રૂપ હતું, તેને સાધવા માટે રાજાએ પંડિતને કહ્યું. તે વખતે કીડાચંદ્ર વિના બીજે કઈ પંડિત સાધી શક્યો નહીં. તેથી રાજાએ:ક્રીડાચંદ્રને ઘણું માન આપ્યું. તેને રહેવા માટે ઘર આપવાનો વિચાર કરતાં રાજાને કેઈએ કહ્યું કે--“હે રાજા ! જે કેવળ વેદ ભણનાર (વેદીઆ) છે તેઓ પશુ જેવાજ છે. તેમને નગરીમાંથી કાઢવા જોઇએ.'
- તે સાંભળી રાજાએ વેદીઓને બોલાવ્યા. તેઓ સભાના દ્વાર પાસે આવ્યા. ત્યારે પ્રતીહારે આવીને રાજાને કહ્યું કે-“હે રાજા ! રાજભાષની જેવા દાંતવાળા, કેડ ઉપર હાથ રાખનારા અને લોકના શત્રરૂપ વેટીઆ દ્વારમાં આવીને ઉભા છે. અહીં રાજમાનો અર્થ ચપલ-ચોળા થાય છે. વેદીઆના ક૯૫ગ્રંથમાં કહ્યું છે કે “જેના રાતા દાંત હોય જે બ્રાહ્મણ વેદનો ઉચ્ચાર કરે તેની જહાના અગ્ર ભાગમાં વિષ્ટા રહે છે, અને તેને હમેશાં સૂતક લાગે છે. આથી ક
૧ એક જાતના અડદ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
