________________
અધિકાર છે.
(૧૧૦)
માં ઉધારે પણ મળતું નથી, રાજા પાસે પણ વારંવાર કેણ જઈ શકે છે અને એક ગ્રાસ જેટલું પણ આપ્યા વિનાજ આગ્રહપતિ (સૂર્ય) અસ્ત પામે છે. તે હે પ્રિયા ! આપણે કયાં જઇએ અને શું કરીએ ? જીવનને વિધિ બહુ જ ગહન છે.”
એવામાં સુધાવડે દુર્બળ કુક્ષિવાળે કઈ પથિક કયાંથી માઘ કવિનું ઘર પૂછતે પૂછતો ત્યાં આવ્યો. તેને જે “હે પ્રિયા ! ઘરમાં કોઈ પણ છે કે જે આ ક્ષુધાતુરને આપી શકાય ?” એમ માધે પ્રિયાને પૂ છયું. તે સાંભળી વાણીવડે છે એમ કહીને પછી વાણી વિનાજ નથી એમ ચંચળ નેત્રોમાંથી ઝરતા અશ્રુના મોટા મોટા બિંદુએ કરીને તે બેલી. માઘની અવસ્થા જોઇને સર્વે યાચકે પિતપોતાને સ્થાને ચાલ્યા ગયા. પછી માઘ બે કે –“ પ્રાણે ! આ અથીઓ પાછા ગયા, તેની સાથે તમે પણ ચાલ્યા જાઓ. તમારે પછી પણ જવાનું તો છેજ તો આ સાથે (સથવારો) ફરીથી તમને ક્યાં મળશે?” આ વચન બોલતાંજ માઘપંડિત મરણ પામ્યા. પછી સ્વામી પરલોકમાં જવાથી માઘની પત્ની બોલી કે-“પ્રથમ જેના ઘરને રાજાએ દાસની જેમ સેવતા હતા, તે માઘ પંડિત આજે એક ભાથીજ સેવાતો મરણ પામે છે. ભેજરાજાએ માઘના મરણની વાત સાંભળી કે તરતજ તે પોતાના રાજમહેલથી માન ધારણ કરી પગે ચાલતે જ ત્યાં આવ્યો. રાજાને જોઈ માઘની પત્ની બોલી કે –“આ પંડિત તમારા દેશમાં આવ્યા તે પોતાને ઘેર જ આવ્યા એમ હું માનું છું, તેથી આપે તેની સર્વ ઉત્તરક્રિયા કરવાની છે.” એમ કહતે માઘપત્નીએ પતિની સાથે જ અગ્નિપ્રવેશ કર્યો. પછી રાજાએ માઘની સવ ઉત્તરકિયા પુત્રની જેમ કરી. ત્યારપછી શ્રીમાલ દેશમાં સ્વજાતિવાળા મેટા મેટા ધનવાન છતાં પણ આ પુરૂષરત્ન માઘ સુધાથી જ વિનાશ પામે એમ જાણી ભેજરાજાએ તેની જાતિનું ભિલમાળ એવું નામ પાડ્યું.
ઈતિ માઘ પંડિત પ્રબંધ. રત્નમંદિર આચાર્યે રચેલા આ ભેજ પ્રબંધને વિષેકવીશ્વરને આનંદ કરનાર અધિકાર સમાપ્ત થયે.૪
આ પ્રબંધરાજના ચેથા અંધકારમાં કીડાચંક, રાજશેખર, સીતા પંડિતા સરસ્વતી કુળ, ચેર કવિ અને માઘ પંડિત વિગેરેનું વર્ણન આવેલું છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
