________________
ચતુર્થાં અધિકાર.
( ૧૩૩ ) તેવા છે. બીજો કોઈ ઉપાય નથી. ” આવુ· પંડિતનુ વચન સાંભળી ભેાજરાજા પાતે પાંચ છ મુખ્ય માણસોને સાથે લઈને ગુપ્ત રીતે ધનપાળને ખેલાવવા માટે નાંદસમા ગામમાં આવ્યા, અને બહુમાનપૂર્વ કે તેને પાંચસા ગામનેા ગરાસ દઈ ધારાનગરીમાં આવવા કહ્યું. ત્યારે ધનપાળ મેલ્યા કે મોટા સુવણનાં પાત્રાવાળું, સમગ્ર પરિવારથી શાભતુ અને વિલાસ કરતી હાથણીઆવડે ગહન એવુ આપણા બન્નેનું ઘર હવે સમાન થયું. ” તે સાંભળી હર્ષી પામેલા ભાજરાજાએ કહ્યું કે—“એક વાર અપરાધ કરનાર સર્વ કાઇને બીજી વાર સ્થાન આપવુ જોઇએ. દાંત એકવાર પડ્યા પછી બીજીવાર આવે છે, બીજી વાર પડે છે ત્યારે જ મુખ તેને ત્યાગ કરે છે, એટલે બીજી વાર પડ્યા પછી તેને સ્થાન આપતું નથી. ( તે ઉગતા નથી. ) એજ પ્રમાણે હું પ્રણામપૂર્વક તમને કહું છું કે મારે એક મેટા અપરાધ કૃપા કરીને તમારે ક્ષમ્ય ગણવા. ” આ પ્રમાણે કહી ઘણા આગ્રહથી મેાટા પ્રવેશાત્સવપૂર્વક રાજાએ ધનપાળ પડિતને ધારાનગરીમાં આણ્યા. ધનપાળને આવ્યેા જાણી ધર્મ કવિ શીઘ્ર નાશીજ ગયા ! તે ખખ્ખર જાણી શ્રી ભેાજરાજા મેલ્યા કે—“ધનાઅે સર્વત્ર જય થાય છે એ વચન અસત્ય થયુ, પણ ધર્મની શીવ્ર ગતિ હોય છે એ
""
વચન સત્ય થયું. ઇતિ ધર્મ કવિ પ્રબંધઃ
એકદા રાજાએ ધનપાળને પૂછ્યું કે—“ હાલ કાંઇ પ્રશ્નધાદિક કરો છે ? ” પંડિતે કહ્યું કે—“ હે સ્વામી ! હાલ દૂધ દહીં વગેરે ગારસના નાશ થવાથી કાંજી અને રાખ પીવી પડે છે, તેથી ટુકા શી’ગડાંવાળી, ઘણા દુધવાળી અને નાની ઉમરવાળી ભેશા મને અપાવે. હવે આ કાંજીનુ પાન મારાથી થઇ શકતું નથી. ' તે સાંભહી રાજાએ તેને સા ગાયા અપાવી. પછી રાજાએ તેને પૂછ્યું કે “ તમને ગાયે મળી ? ’ ત્યારે ધનપાળ મેલ્યા કે
"नेव सयं संपूजइ नेव सयं तंपि गोसयं इक्कं ।
नरवर वीसंताऊं वीसंताऊं गिहं इंति ॥ १ ॥
( આ ગાથાના અર્થ બરાબર ન બેસવાથી લખ્યા નથી.૨ ) ૧ અહી ધમ શબ્દે ધર્મ નામના પડિત સમજવા. ભાવ હોવા સંભવે છે કે ગમે તેવું પણુ ગાયનુ દુધ ભેંશના દુધ જેવું પૌષ્ટિક હાતુ નથી તેથી ભેશાની જરૂર હતી છતાં આપે ગાયા આપી છે.
૨ આમાં એવા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
