________________
ભેજપ્રબંધ ભાષાંતર.
અંત:પુરમાં જઈ પટ્ટરાણી સાથે પાટ રમવા લાગ્યું. તે વખતે રાજાને થુંકવા માટે દાસી જેટલામાં થુંક્યાનું પાત્ર લાવે છે તેટલામાં ભેજરાજાએ પૃથ્વીપરજ થુંક નાંખ્યું. તે જોઈ દાસીએ વિચાર્યું કે –“આ રાજા કારણુવિના પૃથ્વી પર થુંક્યા, તેથી કરીને જણાય છે કે જરૂર પ્રાત:કાળે અહીંથી આગળ ચાલશે.”એમ વિચારી તે દાસીએ પોતાના પિતાને કહ્યું કે “ભેજરાજા પ્રાત:કાળે અહીંથી ચાલશે.' તે સાંભળી તેણે બીજાને કહ્યું, તેણે વળી ત્રીજાને કહ્યું, એ પ્રમાણે જળમાં તેલના બિંદુની જેમ તે વાર્તા આખા સૈન્યમાં પ્રસરી ગઈ. ત્યારપછી રાત્રીને છેલ્લે પહેરે હજુ ભેજરાજા તો ચાલ્યો નથી, તેટલામાં સમગ્ર શિન્ય ચાહ્યું, અને ભેજરાજા તો પાછળથી પરહીએ ચાલ્યો. તે વખતે સૈન્યને ચાલેલું જે મેં તો ચાલવાની વાત કેઈને કરી નથી તો આ સર્વેએ શી રીતે જાણું?” એમ વિચારી ચિત્તમાં આશ્ચય પામેલા રાજાએ આગળના સૈન્યમાં દરેક અધવારને અને દરેક પદાતિને પૂછયું. અનુક્રમે પૂછતાં છેવટ તે દાસીના બાપને બોલાવી પૂછ્યું, ત્યારે તેણે પોતાની પુત્રીનું નામ આપ્યું. પછી રાજાએ તે દાસીને બોલાવી પૂછયું, ત્યારે તે બોલી કે- “હે રાજે! આપની પાસેથી મને તે વાત મળી હતી. રાજાએ કહ્યું-“અરે ! તું જૂઠું બોલે છે, મેં કેઈને વાત કરી નથી. તે બેલી-“હે સ્વામી ! જ્યારે આપ અંત:પુરની ભૂમિપર થુંકયા ત્યારે તે ઉપરથી મેં આપનું પ્રયાણ ધારી મારા પિતાને કહ્યું હતું. તે સાંભળી રાજાએ તેની અદ્દભુત બુદ્ધિથી ખુશી થઈ તેને લક્ષ ઈનામ આપ્યું.
અનુક્રમે ભેજરાજા સન્યસહિત કર્ણાટક દેશમાં આવ્યું. તૈલપદેવ પણ અન્ય સહિત તેની સન્મુખ આવ્યો. પછી પત્તિની સાથે પત્તિ, રથિકની સાથે રથિક, અધવારની સાથે અશ્વવાર અને હસ્તિપક સાથે હસ્તિપક એ રીતે સરખે સરખાનું યુદ્ધ શરૂ થયું. તેમાં અની ખરીથી ઉડાડેલા, રથના ચકોએ ગાઢ કરેલા અને હસ્તીઓના કર્ણતાળાએ વિસ્તારેલા રેણુના સમૂહે અનુક્રમે સૂર્યને ઉપરાધ કર્યો-સૂર્ય ગ્રહણ કર્યું. તે યુદ્ધમાં ધીર યોદ્ધાઓની દષ્ટિ ગાઢ સિંદૂરવાળા - ગુના હસ્તીના કુંભસ્થળમાં જેવી આનંદ પામતી હતી, તેવીકેશરથી રંગેલા પ્રિયાના મુચકુંભમાં આનંદ પામતી નહતી. સુભટ પોતાના
સ્વામીના દદયમાં સભાવનાને (નિમકહલાલપણાને), સ્વર્ગમાં પિતાના જીવને, આખા જગતમાં યશને અને રણસંગ્રામમાં પોતાના મસ્તકને સ્થાપન કરી કૃતકૃત્ય થઈ નૃત્ય કરતા હતા; અથવા અન્ય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
