Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ pleTonuM Adarza nagara jI), ki kisakI kI nA gu ja rAta vidyA sabhA : a madA vA da- 1 / NET
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ pleTanuM Adarza nagara anuvAdaka zrI, prANajIvana vizvanAtha pAThaka, ema. e. censelara golDa tathA ke. TI. TelaMga golDa meDalisTa ane yuni. prAIjhamena, yuni, epha e.- 1931, gujarAta vidyAsabhA : amadAvAda
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka : jeThAlAla jIvaNulAla gAMdhI sahAyaka maMtrI, gujarAta vidyAsabhA, bhadra, amadAvAda 1 AvRtti khIjI prata 1250 mudrakaH maNi lA la pu. mi strI Adityamudra aa la ya rAyakhaDa - amadAvAda (c) gujarAta vidyAsabhA I. sa. 1964 sa. 2020
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAstAvika nivedana sane 1937mAM gujarAta vidyAsabhA (te vakhatanI gujarAta varnAkayulara sAyaTI) e "pleTanuM Adarza nagara "nuM paheluM pustaka (pariccheda 1 thI 5) pragaTa karyuM hatuM ane bIjuM pustaka (pariccheda 6 thI 10) sane 1938 mAM pragaTa karyuM hatuM. bane pustaka zrI. lallubhAI dalapatarAma kavIzvara graMthamALAnA kramAMka 3 ane 4 tarIke pragaTa thayAM hatAM A pustakanI nakala te samayanA AjIvana sabhAsado tathA noMdhAyelAM pustakAlayane bheTa tarIke ApavAmAM AvI hatI ane vadhArAnI nakale vecANa mATe rAkhI hatI. vakhata jatAM sIlaka rahelI nakale khapI gaI ane gujarAtanI alaga yunivarsiTI thatAM, tema ja zikSaNanuM mAdhyama moTe bhAge gujarAtI thatAM anya viSayanI jema samAjazAstranA viSayanAM gujarAtI pustakenI mAga vadhavA mAMDI ane 'pleTanuM Adarza nagara" e pustaka maLe tevI vidyAthIo tathA abhyAsIo taraphathI mAgaNI AvatAM gujarAta vidyAsabhAe pustaka pharIthI chapAvavAnuM nakakI karyuM. pustaka pharIthI chApavA levAya te agAu tenA lekhaka pustaka tapAsI jaI ghaTatA sudhArAvadhArA karI Ape to ThIka e daSTie zrI. prANajIvanabhAI pAThakane vinaMtI karatAM temaNe khUba cIvaTapUrvaka pustaka tapAsI enuM lakhANa sarakhuM karI ApyuM eTaluM ja nahi paNa pustakane upaghAta navesarathI taiyAra karI Apyo, jethI pustakanI guNavattA sArI peThe vadhI che. A thatAM vAcako tathA abhyAsIone AkhuM pustaka sArI peThe mArgadarzaka nIvaDaze evI zraddhA che. AzA che ke A pustaka vidyAthIo, abhyAsIo temaja samAjavidyA tathA philasUphImAM rasa dharAvatAM sau vAcakone khUba upayogI nIvaDaze ane pariNAme navI AvRtti vakhate anuvAdake lIdhelI kALajha. bharI mahenata yathArtha thaze. gujarAta vidyAsabhA, bhadra, amadAvAda-1 caMdrakAnta che, gAMdhI mahAzivarAtri, saM. 2020 mAnArha maMtrI * tA. 11-2-1964
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhakanAM khIjA pustakA > * ana tAH leH 'AraNyaka' paMdara dRzyAmAM puru thatuM ekAMkI nATaka 1921 * DhIMgalI : henarika khisenanA Dolsa hAusa ' nA anuvAda 1922 * rudramukha ane raMjanA, anupama ane gaurI, himakAnta, vimaLA ane jyeAti vagere ekAMkI nATakA je 1937-38 nI muMbaI yuni. nI gujarAtInI ema. e. nI parIkSA mATe niyukta karavAmAM AvyAM hatAM. 1925 thI 1930. * The Heya Paksha of Yoga : or Towards A Constructive Synthesis of Psychological Material in Indian Philosophy: Foreword by Sir S. Radhakrishnan. 1931. * A Critique of The Psychological Material from Indian Philosophy: Bom. Un. Research Jr. 1932 * majjAtaMtra, cittazAstra, bhautika vijJAna ane cittazAstra : traNa bhASaNA : gujarAta vidyAsabhA : 1933. *Critical Evaluation of The Standpoiuts of The Western Process of Psycho- Analysis and Indian Yoga-Praxis: Paper delivered and discussed at the Oriental Conference Ahmedabad. (Originally delivered in Gujarati under the auspicies of the Gujarat Vidya Sabha and Gujarat Sahitya Sabha.) * pAzcAtya philasuphInI dRSTie zrI. aravinuM tattvanuM : naDiyAda sAhitya sa MmelanamAM dharma ane tattvajJAna 'vibhAganA pramukha tarIkenuM bhASaNa : 1955 * rjanA-ekAMkI rudramukha ane raMjanAnuM vastu laI ne lakheluM triaMkI nATaka : naTama`DaLe bhajaveluM : 1958. * A uparAMta aneka lekhA : henarI kha+; vyakti ane samAja; kalAmAM sauMdaryAMnuM sthAna; zikSaNamAM gAkhaNapaTTInuM sthAna vagere vagere.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ a nu * ma Ni kA e khela upeddhAta pariccheda : 1 pariccheda H 2 paricchedra : 3 pariccheda : 4 pariccheda H 5 pariccheda H 6 pariccheda : cha pariccheda : 8 paricchedra : 9 paricchedaH 10 pu. 7 pR. 11 1 59 112 180 236 302 359 412 468 513
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ e mAla prastuta pustaka Plato's Republic nuM bhASAntara che. gujarAta vidyAsabhAnA A anuvAdane lagatA TharAvane anusAra mULa grIkanA pre. joveTanA aMgrejI bhASAntarane AdhArabhUta gaNIne gujarAtI karavAmAM AvyuM che. aMgrejImAM bIjA paNa keTalAeka anuvAdo che, ane tene anuvAda karatI vakhate pAse rAkhyA hatA. preA. joveTanA anuvAda mukta bhASAntara gaNAya che, te paNa ene sAmAnya rIte badhA vidvAno bahu UMce sthAne mUke che. A rIte mULa grIka graMthane aMgrejI dvArA gujarAtImAM utAravA jatAM gujarAtI bhASAntaramAM ghaNI UNapa rahe e svAbhAvika che. grIka philasUphInA abhyAsa karatAM ghaNI jagyAe aneka zabdo ane vAkayo paNa grIka bhASAmAM ApelAM hoya che, teTalA puratA enA abhyAsa karI banatAM sudhI mULa ane samajavAnA prayatna karyAM che. grIka philasUphInA abhyAsIoe a MgrejImAM je je pustakA bahAra pADayAM che temAMnA agragaNya vidvAnAnA graMthAno AdhAra laI ne jyAM jyAM philasuphrInA temaja bIjA grIka pAribhASika zabdo vAparavAmAM AvyA hAya, tyAM tyAM aMgrejI bhASAntarane vaLagI na rahetAM mULa srIka zabdanA artha kharAbara spaSTapaNe gujarAtImAM utarI Ave te rIte bhASAntara karavAnA prayatna karyAM che. . ta. aMgrejImAM Plato's Republic ema che, paraMtu prAcIna grIsamAM City States--nagara rAjyA hatAM, ane mULamAM paNa 'Politeia tou kosm o u ' ema che, tethI gujarAtImAM 'pleTenuM Adarza nagara' ema rAkhyuM che. khIjuM udAharaNa dharmanuM che. mULamAM 'Dika i o s u n e ' zabda che. e zabdane aMgrejImAM utAravA ghaNA kaThina che ema manAya che. aMgrejI anuvAdamAM Justice zabda rAkhyA che. paraMtu grIka D i k aio s u n e zabdamAM jeTalA artha abhipreta che te uparathI gujarAtImAM te mATe *
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ "dharma' zabdane upayoga karyo che. ane kharI rIte jotAM ApaNA dharma zabdamAM aMgrejI Function, Duty, Moral obligation, Harmony, Religious Experience eyall zafal 7471021 thAya che. tevo ja grIka zabda " Dikas un e" che. A pramANe bIjA ghaNA zabdono artha gujarAtImAM kAyama rahe te rIte aMgrejI bhASAntarane jarA bAju para rAkhIne meM gujarAtI zabdo vAparyA che. AkhA pustakanuM mULa grIka huM joI zakuM ema nathI, paraMtu yuropIya vidvAnoe Plato's Republic nuM pRthakkaraNa karatAM je pustaka lakhyAM che, temAMthI grIka zabdonA artha samajIne meM gujarAtI pAribhASika zabda lIdhA che. mULa grIka pustakamAM pariccheda nahotA, paNa te pAchaLathI pADavAmAM AvyA che. je mULa AdhArabhUta AvRtti gaNAya che temAM mAtra kalame che, ane te prastuta bhASAntaramAM paNa meM rAkhI che. u. ta. "pleTanuM Adarza nagara nI zarUAta 327 mI kalamathI thAya che ane dareka kalamanA 3, 2, 3, 4, uM, evA pAMca vibhAge karavAmAM AvyA che. A rIte sAmAnya pRSThaka uparAMta dareka pRSTane mathALe pariccheda ane kalama paNa ApavAmAM AvyAM che. bhASAntaramAM pratyeka paricachedamAM bhinna bhinna muddAonuM pRthakkaraNa tathA noMdha ApelAM che. aMgrejI bhASAntaramAM je nedhe che te kramAMkathI ApelI che, ane gujarAtI bhASAntaramAM viSayane skuTa karavA je vadhArAnAM TIpaNa ApyAM che, te cihno dvArA darzAvelAM che. bhASAntara karatI vakhate zabdone vaLagI rahevAne khAsa prayatna karyo nathI, tema bahu chuTa paNa lIdhI nathI, paraMtu je artha abhipreta hoya te gujarAtI bhASAmAM sArI rIte vyakta thaI zake te rIte mULane vaLagI rahIne bhASAntara karyuM che. graMthane aMgrejImAMthI ApaNI bhASAmAM lAvatAM amuka jagAe arthane skuTa karavA zabdo ke nAnAM vAkyo umeravA paDaLyAM che, te nAnA
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ kauMsamAM mUkayAM che, ane je vastu mULamAM kauMsamAM hoya tene meTA kauMsamAM ApelI che, ke jethI aMgrejI pustakamAMnI mULa vastu keTalI che teneA khayAla vAcakane Ave. bhASAMtaranI pahelI AvRtti presamAM gaI tyAra pahelAM prA. aLava tarAya ThAkAra bhASAntara joI gayA hatA ane ghaNI jagyAe temaNe sUcana karelAM te mATe temane ahIM pharIthI AbhAra mAnuM chuM. vaLI bhASAntara karyAM pachI mULanI sAthe tene pharIthI sarakhAvavA jevA kaMTALAbharelA kAryoMmAM mane jemaNe pahelI temaja A bIjI AvRttimAM madada ApI che temanI icchAnusAra nAma ApyA vagara emanA ahI' AbhAra mAnuM chuM. AkhuM bhASAntara amuka e vAMcavAnuM che, te bhAgye ja vidvAna vAcaka vane kahevAnI jarUra hoya, ane A rIte vAMcatAM gujarAtI bhASAntara gujarAtI lAge ane chatAM prAcIna grIka saMskRti ane pleTAnI philasUphInuM emAM darzIna thAya e rIte pustaka gujarAtImAM utAravAnA prayatna karyAM che. grIka philasUphInA TUMkA pratihAsa, temAM pleTAnI philasUphInuM sthAna tathA pleTAnA Adarzo nagara'nuM pRthakkaraNa - A tamAma vigatAne samAvI leteA upAddhAta pleTAnI philasUphInA abhyAsamAM madadarUpa thAya te mATe ApelA che. AvA kAma mATe je zAMti joI e te pahelI AvRti vakhate ke A khIjI AvRti vakhate paNa naheAtI ane bIjA kAmanA aneka vikSepe| ADe A kAma karavuM paDyu che. AthI pustakamAM je UNupe rahI gaI hAya te pratye gujarAtanA vidvAna vAcaka varga udAratAnI najare joze ema AzA rAkhuM chuM, ane te pratye jo tee mAruM dhyAna kheMcaze teA huM adhika AbhArI thaIza. prANajIna vizvanAtha pAThaka " ' hira-nAva ', navaraMgapurA, amadAvAda-9
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAcIna grIka philasUphI u pe| d dhA ta (* 1) pleTAnI philasUphInAM aMgAnuM mUlyAMkana karavA mATe prAcIna grIka philasUphInuM theADuM nirUpaNu karavuM jarUrI che; kAraNa grIka klisUphInA pratyeka taMtune pleTAe peAtAmAM samAvavAnA prayatna karyAM che. grIka athavA yuropIya philasUphInI zarUAta I. sa. pU. pAMcamA saikAmAM thelIsa nAmanA vicArakathI thaI ema mAnavAmAM Ave che. bIAsa, pITTAkasa, sAlana vagere prAcIna grIsanA sAta satAmAM thelIsanI paNa gaNanA karavAmAM Ave che. thelIsa mULa teA gaNitazAstrI hatA, ane I. sa. pU. 585 mAM je sa`grahaNa thayuM hatuM te teNe agAuthI bhAkheluM ane te parathI eneA kALa nizcita karavAmAM Ave che. yuropIya philasUphInA itihAsamAM " A jagatanuM mULabhUta tattva zuM che?" evA prazna sauthI pahelAM thelIse karyAM. praznanA javAbamAM celIse kahyuM ke vizvanuM mULabhUta tattva pANI hovuM joI e. ApaNI dRSTie praznanA uttara bhale ApaNane khATA ke khAliza lAge, paraMtu thelIsanI kharI mahattA eNe je rIte praznanA uttara ApyA temAM nahi paraMtu prazna pUchavAmAM ja rahelI che. khAdya jagatanI pArthiva vastuo ApaNane traNa sthitimAM dekhAya che--dhana pravAhI ane vAyurUpa, ane ApaNA sAmAnya anubhavamAM mAtra pANInI ja traNa sthitie ApaNane dekhA de che, tethI vizvanuM tattva pANI hAvuM joI e evuM zailIse anumAna karyu haze ema keTalAeka mAne che. philasUphInA A eka ja prazna zailIse pUchyo; khIjA ghaNA prazno ApaNA manamAM UbhA thAya. u ta. A tattva ane ApaNI vaccenA 1 "A r khe ""
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbaMdha zo ? A tatvamAMthI AkhuM vizva kaI rIte ubhavyuM ? ane je A eka ja tatvamAMthI vizvane AvirbhAva thayo hoya te pachI vizvamAM vaividhya kyAMthI AvyuM ? tathA je amuka rIte vizva e tatvamAMthI utarI AvyuM to e mULabhUta tatvano sAkSAtkAra enI asala sthitimAM zakya che ke nahi athavA zakya hoya to kaI paddhatie e zakya che?--vagere. paraMtu thelIsanA jamAnAmAM vicAranI bhUmikA temaja enI paddhati atyaMta sAdI keTInI hatI, te eTale sudhInI ke bAhya jaDa jagata ane ApaNuM cetana e be vaccenA bhedanuM bhAna paNa phuTa thayeluM nahotuM. AthI thelIsanuM mULabhUta tAva pANI, mAtra bAhya jagatanuM ja tattva nathI paraMtu ApaNuM potAnuM paNa tattva che ema e kahe. | thelIsanA eka nAnAsUnA praznane lIdhe vicAra paddhati amuka cIle ja cAlavI joIe ema ApaNane dekhAya che. vizva, emAM thatAM aneka pariNAme tathA rUpAMtare, tathA e pariNamI vizvanuM eka mULabhUta apariNamI sthAyI tattva ke jene laIne vizva AkhuM astitva dharAve che-ATalA muddAno svIkAra karIne mAnava buddhine AgaLa vadhavAnuM hatuM. nirjIva ane sajIva ke jaDa ane cetanamaya vastuo paNa vizvamAM AvI jAya che, paraMtu AthI cetananA astitvane ghaTAvavA mATe jaDathI bhinna evA tattvanI jarUra e kALe jaNAI nahotI. thelIse vizvanuM kAraNa pANI mAnyuM, te enekajhImenDare "anaMta". ne kAraNabhUta mAnyuM. ane A rIte anaMtane khayAlara lisaphImAM dAkhala thayo. thelIsa ane enekajhImenDara vacce vicArabhUmikAnI daSTie ApaNane bahu moTuM aMtara lAge che. vizva anaMta bhAse che, tethI vizvanuM kAraNa paNa anaMta ja hovuM joIe. kAraNa ane kArya 2. Concept of lofinity--"To Apeiron".
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 vacce A daSTie vaiSamya hevuM na joIe, paraMtu bIjI daSTie e be vacce bheda hovo joIe. kAraNa A AkhuM vizva Indriyagocara che, ane je kaMI Indriyanecara hoya tene ApaNe vizvamAM ja samAveza thAya, ane AkhuM vizva pite kAryarU5 che, tathA kAraNa ane kArya bhinna hovAM joIe tethI vizvanuM kAraNa je " anaMta " che. te Indriyagocara hoI zake nahi. enekajhImenDaranI vicArapaddhati anusAra eTaluM sAbita thAya che ke kAraNa ane kArya vacce amuka aMze sAmya ane amuka aMze vaiSamya hovuM joIe? " anaMta " indriyagamya nathI tethI ApaNe ema mAnavAnI jarUra nathI ke enekajhImenDara koI AdhyAtmika tattvamAM mAne che kAraNa "anaMtane paNa e dravya ja gaNato. dipha ane kALamAM prasarelA "anaMta" evA dravyane e Izvara kaheto ! A uparAMta enekajhImenDare vikAsavAdanA siddhAMtanuM paNa cheDe aMze nirUpaNa kareluM-ke bhIMgaDAvALAM kaI dariyAI prANImAMthI mAnavano vikAsa thayo che, paraMtu A dizAmAM ene nyAya Ape. evo keIja vicAraka saikAo sudhI enA pachI Avyo nahi. - trIjo grIka philasUpha enekajhImInIjhaenA puragAmInA "anaMta" taraphanA uDDayanathI jANe thAkI gayuM hoya ema lAge che, kAraNa "vAyu"ne e vizvanuM aMtima tatva mAne che, jo ke keTalAeka vidvAnonA mata anusAra ApaNuM havA te enekajhImInIjhane vAyu nathI, paNa vizvane gati ApanAra tathA dhAraNa karanAra tattva te vAyu che. vikAsavAdanA nirUpaNa anusAra jema prANuone vikAsa kaMI eka sIdhI lITImAM ja thayo nathI paraMtu jIvanapravAhe aneka dizAmAM 3. sarakhAvo ApaNe sAMkhyane puruSa-prakRti svarUpane vicAra. jo ke - sAMkhyanI vicArabhUmikA sAthe grIka philasUphIne jarA paNa sarakhAvI zakAya nahi.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 keTalAe akhatarAo karelA che; tevI ja rIte mAnavavicAranA vikAsamAM paNa ApaNane aneka gUMcaLAo dekhAya che. nephenIsa nAmanA grIka vicArake pUrvanA dezamAM ghaNI musApharIo karelI ane koI navA dharmane pracAra karato hoya te rIte teNe pratipAdana karyuM ke "vizvamAM rahelI aneka vastuo ekarUpa thaIne enA pratye vahe che, ane e eka tattva IndriyathI para tathA avinAzI che"--e tattvanI vyAkhyA ke varNana karI zakAya nahi kAraNa ke e prakAre varNana karatAM ApaNe mAnava buddhinA baMdhAraNa anusAra ja enuM citra ravAnA ane e rIte "gadheDe IzvaranuM Alekhana karavA meTA gadheDAnuM citra dore" evI bhUla thavAno saMbhava che. eka, zAzvata, apariNAmI tattva ane bIjI bAju kSaNe kSaNe badalAtuM pariNAmI vizva-e be vacce vicAranA daSTibiMdue meLa sAdhavo bahu muzkela che. je kaMI pariNamI vastu che, temAM amuka te sthAyI tatva hovuM ja joIe, nahi te ApaNe-A phalANI vastu badalAya che-evuM vidhAna paNa na karI zakIe.--e vidhAna karavA puratI te vastu sthAyI athavA apariNAmI che eTale ke vizvamAM mAtra pariNAme ja astitva dharAvatAM hoya, to amuka vastu badalAya che ema ApaNe ghaTAvI zakIe nahi. mAnava buddhi vizvamAM amuka sthira vastu ane enAM pariNAma vacce bheda pADe che, paraMtu aMdaranI sthAyI vastu ane enAM bAhya pariNAme vaccenA saMbaMdhanuM nirUpaNa karI zakAtuM nathI. kAraNa sthira vastu pote je pariNAma pAme te e sthira nathI, ane pariNAme je sthAyI thaI jAya to ene pariNAme na kahI zakAya,-ane chatAM sthAyI vastu ane enAM pariNAmone samajavA mATe mAnava buddhine e baMnenI apekSA rahe che. avanavA pheraphAro thavA mATe kaIka vastu te hovI ja joIe, kAraNa je vastu ja na hoya te badalAya evuM kazuM rahetuM nathI; bIjI daSTie jotAM ApaNe apariNamI tattvane sIdhe sIdhe anubhava karI zaktA.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 nathI, to paNa iniMgama pariNAmane samajavA pUratI, apariNAmI tatvanI sthApanA karavI paDe che ane chatAM buddhinI AMtarika ke svabhAvagata AvazyakatAne lIdhe sthapAyela apariNamI tatva je sarvAze apariNamI hoya, te kSaNabhaMgura pariNAme sAthe te kazA paNa saMbaMdhamAM AvI zake nahi ema paNa ApaNe kabUla karavuM paDe che. eTale ke kAM to je apariNamI che te pote ja pariNAma pAme che, athavA je pariNAmI che te ja vaLI apariNAmI tattva che evA vidhathI bharelA vidhAna pAse ApaNe na Take AvI paDIe chIe ane nahi te eka apariNAmI tattva ane bIjAM enAthI taddana bhinna evAM pariNAme vaccenuM daita svIkAravAnI pharaja paDe che. ApaNI philasUphImAM A muddA vize vicAra karatAM eka bAju zAta to vacce viziSTAdvaita ane bIjI bAju sAMkhya ane jaina tattvajJAnanuM daita ane sauthI nirALe bauddhadharmane saMdhAtavAda-A rIte vicAranAM badhAM pAsAM goThavAyAM hatAM. ane mULatatva zuM che-te eka che ke be-athavA e nirguNa che ke saguNa ke pachI be anAdi to vacce thatI anAdi kALathI utarI AvatI Apa-le ne lIdhe thatAM pariName che athavA koI paNa phUTastha, nitya, apariNAmI tattvane abhAva hovA chatAM, ApaNuM vizvanA kSaNika pariNAmamAMthI mukti meLavavA-AvAM ApaNI philasUphInAM upara kahyAM te tamAma darzane yogamArgamAM mAne che, tenuM kAraNa e che ke ApaNuM tamAma tattvajJAna eka mahAna zraddhAnA pAyA upara racAyuM che ke-ApaNI duniyAnA pariNAmamAM e je kaMI che-tene mANasa sAdhanA dvArA prApta karI zake che. vizvanA kSaNabhaMgura pariNAmomAMthI mukti meLavIne eka tattva sudhI pahoMcavAnI zraddhA prAcIna grIka philasUphamAM paNa hatI. paraMtu AMtarika saMzodhananA vegamArganI praNAlinA abhAve, ApaNI philasUphImAM
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ je rIte vicAra karavAmAM Avyo che teTalI vizadatAthI grIka philasUphImAM vicAra karavAmAM Avele nahi ane chatAM emanI potAnI Dhabe A vidhI kaMkone amuka aMze asvIkAra karIne eTale ke daitanA eka aMgane choDI daIne grIka philasUphae sAmasAmI bAjuo lIdhI ! - grIka philasUpha hIrekaleITasanA abhiprAya anusAra ApaNuM vizva mAtra pariNAmenuM ja baneluM che, eTale ke dareka paLe palaTAtA pariNAmomAM sthira evuM koI tatva che nahi-aneka pariNAme dvArA pite AvirbhAva pAmatuM hoya ke pachI ApaNane anubhavagocara thatuM hoya evuM koI eka apariNamI tatva ja nathI. AthI vizvanuM tatva agni che ema te mAnato, ane kahe ke agninI dIpazikhA tame juo che te che ke e ne e lAge che, paraMtu te eka nathI; kAraNa pratyeka kSaNe e navI ja uge che, tathA darareja "sUrya kSitijamAM laya pAme che ane bIje divase je Uge che te navo ja sUrya che." temaja "e ne e nadImAM tame kadI be vakhata paga mUkI zake nahi kAraNa pANI to vadhe ja jAya che." enAM amuka lakhANa sAmAnya mANasa samajI zake evAM nahotAM tethI ene Dark Philosopher nuM upanAma maLeluM. ane chatAM enA samasta vicArane ApaNe samajavA prayatna karIe te jANe koI gUDha satyane e zabdo dvArA vyakta karavA mAgato hoya tevuM enuM lakhANa che. e mAtra pariNAmomAM mAnate eTaluM ja nahi paNa pariNAme eka pachI eka amuka kramamAM AvirbhAva pAme che athavA astitvamAM Ave che, tenuM kAraNa e che ke pariNAmone 4. harakaleITasanA eka ziSya vizenI evI lokavAyakA che ke eNe vyAje lIdhelA paisA pAchA ApavAnI nA pADI, kAraNa jyAre pite paisA lIdhelA tyAre e je mANasa hato te have pite raho nahato!-te eke kareluM devuM bIje kevI rIte cUddI Ape!
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 krama 'niyata' hAya che, eTale ke ApaNA vizvamAM je kaMI che te niyatine adhInapa che. agninI jyeAta dekhAvamAM e ne e lAge che, paraMtu pratyeka paLe tela, dIvAnI dIveTa e badhAnA sadhAtanA niyamathI jyeAta nizcita thAya che, ane AkhA A sabadha ane nyAta pAte pratyeka kSaNe parivata nazIla che. " kAI mAnavIe athavA kAI ve vizvane sajyuM nathI, paNa e anAdi kALathI hatuM, che ane harahameza jIvanta agnirUpe raheze."6 e jIvanta agnimAMthI A vizva utpanna thayuM che, A te adheA mAga--The Downward way ane vizvamAM raheluM aneka-bahuta vaLI pAchuM ekamAM lIna thAya te Urdhva mA The Upward way.7 hrikriyaDane divasa ane rAtanuM jJAna naheAtuM; kAraNa mULamAM te khate eka ja tattvanAM aMga che. donAM virAdhI agAne lIdhe vizva astitvamAM Ave che jo ke tattvataH A tamAma vidhI aMge eka ja che. divasa ane rAta, jIvana ane mRtyu, sAruM ane khATuM, A tamAma aMge zAzvata che ane tattvataH eka che ema e kahetA. 5. "All things are fixed and determined." "Logos-Zeus has fixed all rightly according to their nature from years sempiterna}," 6. "No man origod created the universe, but ever there was and is and will be the ever Living Fire..." 7. * One out of all and all out of One.' 66 8. Hesiod did not know day and night, for it is the One-" gar hen * E s ti * "It js wise to admit that al things are one." Hirakleltos- Fragments." #
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 tava eka ja che, paraMtu virodhI dvonA vigraha ( 'eri s' = strife) ane laDAI ("p ole m o s")ne lIdhe vizvanI utpatti thAya che ane niyama anusAra niyatinI krUra devIo (Furies) sUryanI paNa pAchaLa paDe che ane tene niyamabaddha rAkhe che. eka ane aneka tathA pariNAmI tattva ane tenA AvirbhAva, tathA pariNAmamAM vyakta thatI niyatinI devI A tamAma vicArasaraNIne paDagho paDeTanI philasUphImAM paNa paDe che je kaMI aMtima tattva che te eka ane aneka bane che ane e be vacce je bheda paDe che te dvArA ja te pAchAM ekatvane pAme che"The reality is both many and one and in its division, it is always being brought together." pleTanuM A vAkya sIdhuM hIrekaleITasamAMthI utarI AvyuM hoya ema lAgyA vagara rahetuM nathI. hIrekaleiTosa potAnI philasUphImAM koI gUDha rahasyanuM pratipAdana karato hoya ema ApaNane lAge che. parivartanazIla pariNAme, ane temAM raheluM tattva tathA eka te aneka kaI rIte thAya che enuM nirUpaNa karavuM atizaya muzkela che. AMtarika dRSTinI madadathI hIrekaleITasa philasUphInA A UMDAmAM UMDA praznanuM nirAkaraNa pitAnI rIte kare che, jyAre elIeTika pAramenAIDIjhe buddhinI madadathI Indriyagocara parivartanazIla pariNAmenAM aMgane dAbI dIdhuM ane zuddha, kevala, nitya, apariNamI tatvane ja svIkAra karyo. eka bAju phUTastha, nitya, avinAzI, pariNAmI tatva ja che, A ane badhAM <. " War is the father of all and king of all". " All thiags becoming according to strife" and "To know that strife is justice." hIralesa kahe ke ' Bios (Bow dhanuSya)=B os (Life) : A prakArane zleSa ApaNI bhASAmAM zakya nathI,
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 pariNAme AbhAsarUpa che-ApaNuM buddhigamya vicAranAM A be pAsAM che, ane emAMthI game te ekane ApaNe dAbI daIe, to beimAMthI game te bAkI rahelA aMgane vize ApaNe bhASA dvArA kazuM vidhAna karI zakIe nahi. kAraNa dareka vidhAnamAM kartA ane kriyApada heya che, ane e be vaccenA tane samanvaya vidhAnanI ekatAmAM thayela hoya che. AthI kevala, apariNamI tava vize kazuM vidhAna karI zakAya nahi, tema ja je pariNAme tadana eka bIjAthI sarvAze bhinna che te vize paNa vidhAna zakaya banatuM nathI, kAraNa harakoI pramANagata vidhAnamAM ApaNe je be to taddana bhinna nathI, tema taddana eka nathI-tevAMnI vacce ekatva sthApavAnuM ke temanI sarakhAmaNI karavAno prayatna karIe chIe. A praznane ukela lAvavA ApaNI philasaphImAM (coravarzanamAM), abhedamAM bheda rope athavA bhedamAM abheda repe ane e rIte bauddhika vidhAno zakya kare evI ApaNuM cittanI "viva" nAmanI vRtti mAnya rAkhavAmAM AvI che. Indriyagocara bAhya vizvanuM jJAna (vijJAna) meLavavAmAM e vRtti pradhAnapaNe bhAga bhajave che, te paNa nirvikalpajJAnanI zakyatA ApaNumAM svIkAravAmAM AvI che. ApaNe yurepanI arvAcIna athavA samakAlIna philasuphI tarapha najara na karIe tyAM sudhI yuropIya philasUphImAM A vicArasaraNI ApaNane maLI AvatI nathI. pAramenAIDIjhe zuddha, kevala, apariNAmI tatvane ja svIkAra karyo tethI sthaLa ane kALane bheda paNa lopa thaI gayo, ane tenI sAthe pAramenAnAIDIjhanA ziSya jhInee sAbIta karavA prayatna karyo te anusAra 10. jhInanA be dAkhalAo bahu jANItA che. pahele ? dhAro ke kAcabo ekIlIjhanI sAthe sarata deDe che. kAcabo dhImo che tethI ene vahelo choDavAmAM Ave che, ane e amuka sudhI AgaLa jAya tyAra bAda ekIlIjha deDavAnuM zaru kare che ane te vakhate kAcabo dhArA ke ja sthAne hato ane ekIlIjha e sthAne pahoMce te daramiyAna kAcabo dhAra ke jA sthAna para pahoMcyo. pachI thI 1
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthAnAMtara ane vega paNa azakya thaI rahyAM. pAramenAIDIjhanA mata sudhI ekIlIjha deDaze tyAre kAca vaLI 2 sthAna para pahoMcyo haze... ane e rIte jyAre jyAre ekIlIjha je je sthAna para kAcabo pahoMcyuM haze te te sthAne pahoMcaze te daramiyAna kAcabo kaMIka to AgaLa cAlaze ja. paraMtu anubhavamAM akIlIjha kAcabAne pakaDI pADe che; je ke buddhinI daSTie e kadI ene pakaDI pADI zake ja nahi! ane buddhi beTI hoI zake nahi, tethI indriyagecara anubhava ja khoTo hovo joIe. bauddhika jJAnanA aparipakava vikAsa ne lIdhe jhInee uparano dAkhalo Apyo hovo joIe. kAraNa ApaNe ema kahI zakIe ke jemAM eka pachI eka AvatAM pade ocho ochAM thatAM jAya evI anaMta zraNane sAH saravALo zakya che, dA. ta, 1+ + + + +na + ne - -- = 2. eTale ke parimita kALamAM ekIlIjha kAcabAne pakaDI pADI zake, paraMtu anaMtanuM tathA anaMta zreNInuM gaNita jhAnanA samayamAM astitvamAM naheAtuM. bI: dhAro ke eka tIra A sthAnathI va sthAna sudhI UDe che. have tadana nAnI kSaNamAM tIra amuka jagyAe haze, ane kSaNa nAnAmAM nAnI che tethI te daramiyAna e je sthAnamAM haze te sthAnamAM te sthira ja haze, kAraNa eTalI nAnAmAM nAnI kSaNamAM e sthAnAMtara karI zakaze nahi. tevI bIjI kSaNe paNa e amuka sthAnamAM sthira ja haze, ane e rIte pratyeka nAnAmAM nAnI kSaNe pratyeka sthAnamAM bANu sthira haze; eTale ke bANa jyAre 4 thI 2nI vacce sthAnAntara karatuM lAge che tyAre paNa e te sthira ja hoya che ! AthI sAbIta thAya che ke Indriyagocara vega ke sthAnAntara buddhigamya nathI eTale ke te oNTo che. AnA javAbamAM ApaNe kahI zakIe ke vega kaMI bhinna panna sthitione saravALe nathI, paraMtu eka ane avibhAjya che, ane ApaNe jyAre bhAgalA pADavA mAMDIe chIe tyAre ApaNe veganA bhAgalA pADatA nathI, paNa 3 thI 2 vaccenA aMtaranA bhAgalA karIe chIe, ane harakoI aMtara athavA diphanA ApaNe anaMta TukaDA pADI zakIe, ane chatAM e aMtara te sAta heI zake. eTale ke nAnAmAM nAnI kSaNa laIe te paNa parimANa vagarane diphano TukaDo ApaNane maLI na zake, kAla ane diphanAM svarUpamAM amuka vaicitrya raheluM che te e ke enA anaMta TukaDA karavA jatAM paNa parimANu vagaranA TukaDA pAse ApaNe
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 anusAra vizva "eka, advitIya, apariNamI, zAzvata, sAnta, avibhAjya, goLa, dhanarUpa che. 11 philasUphInA kSetramAM pAramenAIDIjhane pitAne pitAtulya gaNato. ( 3) ' eka daSTie jotAM thelase je vicArasaraNIne AraMbha karyo tenA paripakava pariNAma rUpa ApaNane hIrekaleITasa tathA pAramenAI DIjhanI philasUphI lAge che, jyAre bIjI daSTie e mAtra eka navIna zarUAta ja nIvaDI. vizvane samajavAmAM mAnava buddhine madada thAya e prazna thelase pahelAM pUchyo ke A vizvanuM mULabhUta tattva karyuM? paraMtu enuM nirAkaraNa karavA jatAM tattva karyuM e prazna bAju para ja pahoMcIzuM nahi, ane jhInanuM bANa ApaNe sthira kalpavuM hoya te dine parimANa vagarano TukaDe ApaNe levo joIe, je azakya che; eTale ke dika athavA kAlane nAnAmAM nAno TukaDo ApaNe laI e to paNa temAM rahelA bANamAM viga hoI zake, bIjI rIte kahevuM hoya te ema kahI zakAya ke dika eTale ja parimANa, ane parimANanA TukaDA karavAthI parimANa ja maLe. bIjuM je emAM nathI te emAMthI maLI na ja zake. AvA daSTibiMduthI kheMca philasUpha - herI basa Lived Duration and abatract Time vacce bheda ghaTA che. juo "Time and Free will" tathA "Creative Evolution." jhInI vicArasaraNImAM je mukhya bhUla che te e che ke game te vastunA anaMta bhAgalA pADIe ane A rIte badhI vastuo anaMta thaI jAya, paraMtu badhI anaMtatAe kaMI eka sarakhI hotI nathI. anaMta Infinity vizenuM gaNita thoDA saikA pahelAM astitvamAM AvyuM, ane te anusAra ema kahI zakAya ke ekIlIjhanI deDanA temaja kAcabAne mArganA anaMta bhAgalA pADI zakAya, paraMtu tethI baMne anaMta kaMI ekasarakhAM thatAM nathI ane tethI ekIlIjha kAcabAne pakaDI pADI zake. juo B. Russell' Mysticism and Logic.'-a41 'An Outline of Philosophy.' 11, "One, single, changeless, eternal, finite, indivisible spherical plenum."-Parmenides.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahI gaye, ane philasUphImAM sthApita thayeluM A eka, kevala, nitya, apariNAmI, dandriyathI para tatva tathA bIjI bAju A Indriyagoca pariNAmo A bannenA ekabIjAnI sAthenA saMbaMdha vize prazna Ubhe thaye; ane bemAMthI eka padane jabaradastIthI dAbI daIne saMbaMdhanA kuTa praznanuM nirAkaraNa karavA jatAM AgaLa upara indriyajanya jJAna ane buddhijanya jJAna vacceno bheda svIkAravo paDyo ane je ke hIrekaleITAsa ane pAramenAIDIjha baMne taddana virodhI pakSanuM samarthana karatA to paNa sAccA jJAnanA sAdhana vize teo ekamata hatA.12 eTale ke indriyajJAnathI mAtra AbhAsa utpanna thAya che, jyAre buddhi vaDe ja yathArtha jJAna meLavI zakAya ema teo mAnatA. A rIte vizva ane tenA mUlabhUta tava vize prazna gauNa thaI gayo, ane satya jJAna ane AbhAsane prazna AgaLa AvyuM. buddhi vaDe ja satya astitvano sAco khayAla ApaNane maLI zake-e matanuM samarthana karatAM pAramenAIDIjhanI amuka uktio ApaNe vAMcIe te ApaNane ema lAgyA vagara na rahe ke e vicAra-tattva ane satya astitva vacce abheda mAne che.13 ane chatAM enuM vicAratatva eka prakAranuM AkAzamAM prasareluM sAnta dravya ja che, je ke vaLI evA dravya sivAyanuM khAlI AkAza jevuM kazuM ja nathI ema e kahetA.14 pAramenAIDIjha mAtra eka, kevala, apariNAmI tattvamAM mAnato, ane pariNAme mAtra AbhAsarUpa hatAM. ApaNI philasUphImAM brahma 92. These were the first 'Rationalists' or Idealists. Raticralists pot in the present sense of the term, 13. That Thought is Beiog. 14. AinsTAInanA cAra pariNAmavALA dipha-kAlanI jema pAramenAIDIjhanuM 2x per attore your Woct , "and pure space or No:-being simp!y doos not exist."-Parmenides.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 apariNAmI kevala tattva che, ane tApaNu tenI mAyAnI zaktine lIdhe. AbhAsarUpa pariNAme temAMthI utpanna thAya che, ane A anAdi che ema zaMkara ghaTAve che. paraMtu pariNAma rUpa AbhAsAnuM astitva zA mATe hAvuM joI e e prazna puchavA jeTalA pAmenAIDIjha UMDe utaryAM naheAtA, tethI indriyajanya AbhAsa ane buddhigamya jJAna vaccenA bheda pAse e aTakI gayA. A dRSTie hIrekaleI TAsanI vicArasaraNI vadhAre susaMgata che. sAcA khATA jJAnaneA bheda pADavA uparAMta agni jevA atyaMta sabhakSI sagrAhI tattvanAM pariNAmAmAM amuka vyavasthA sAcavavA ene vizvasamastamAM niyati-vyavasthA (* io i k e ') ane buddhinA tattva (' L o g o s ')ne svIkAra karavA paDayo. A lAgeAsa' Adhibhautika tema ja pramANugata AvazyakatA ane vyavasthAnA pitA hatA. ( *5) yuropIya philasUphInA kSetramAM A rIte eka pachI eka navA navA muddAe UbhA thatA gayA, paraMtu tethI kaMI mULa praznanuM nirAkaraNa thavA pAmyuM nahi. A vizvane samajavA mATe ja philasUfAe vicAra karavAnI zarUAta karI, paNa amuka vastu vize vicAra karatAM karatAM buddhijanya virAdhe mArgamAM ADe Ave ane tene khaseDavA jatAM asala vastune ja ApaNe haDaselI mUkIe,15 tA bhAgye ja praznanuM nirAkaraNu thayuM gaNAya; ane A dRSTie jotAM vizva vizenA mULa prazna vaLI pAchA ubhA thAya te temAM navAI jevuM kazuM gaNAya nahi. mULabhUta tattva vizene prazna ane te tattvanA A dRzya jagata sAthenA sabaMdha e baMnene sphuTa karavAne prayatna grIka philasUpha empiDelIse karyAM. thalIse pANIne, enekajhImInIse vAyune, hIrekalese agnine vizvanAM aMtima tattva mAnelAM, tA ampiDeAkalIse pRthvI, 15. AjakAlanuM bhautika vijJAna keTaleka a Mze kare che tema,
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 apa, agni ane vAyu cArene svIkAra karyo. pAramenAIDIjha ane tenA anuyAyIo ema kahetA ke je kaMI che te ja astitva dharAvI zake, je nathI te kadI astitvamAM AvI zake ja nahi, ane empikalIse AvA satkAryavAdane svIkAra karyo. mAnava buddhi anekatva pAse aTakI zakatI nathI, ane jyAM sudhI vaividhyane samajavA jatAM siddhAMtamAM anekava rahe tyAM sudhI buddhine cena paDatuM nathI. paraMtu bAhya vizvanA vaividhya sAthe meLa sAdhavA jatAM empikalIsane cAra tane svIkAra karavo paDyo, paNa e cAra to kyAMthI AvyAM e prazna eNe pUcho nahi. cAramAMnuM dareka tattva pAmenAIDIjhanA tatva jevuM avibhAjya ekama rU5 hatuM, eTale ke avicala hatuM. ane padArthomAM je kaMI pheraphAra thatA ApaNane mAluma paDe che, te mULabhUta cAra tomAM thatAM pariNAmane AbhArI nahi paraMtu vastumAM rahelAM tanAM pramANanI vadhaghaTane lIdhe che ema empiDokalIsane ghaTAvavuM paDayuM. A rIte, guNapari manuM mULa kAraNa saMkhyA pariNAma che e arvAcIna bhautika vijJAnane siddhAnta grIka philasUphImAM ghaDA ! paraMtu hIrekaloiTosanI jema empiDokalIsane potAnAM mULabhUta to tathA pariNAmenA pravAha uparAMta temAM rahelI vyavasthAne ghaTAvavA bIjAM tonI madada levI paDI. prAcIna grIka philasUphone mana mUlabhUta tatva " A r kh e" pote vizvamAM vyakta thavA zaktimAna hatuM, eTale ke mULabhUta tatva mAtra upAdAna kAraNa ja na hatuM paraMtu kAryamAM pariNamavAnI enAmAM zakita che ema manAtuM. vicAra jema 11, lyusIpasanA aNuvAdamAM paNa A siddhAnta mAluma paDe che. ane DemokrITasanI philasUphImAM Ano spaSTa ullekha che. A uparAMta vastunA prAthamika tathA AnuSaMgika guNe Primary and Secondary Qualities vacceno bheda je pheMca philasupha dekAnI philasUphImAM bahu moTe bhAga bhajave che te paNa DeTise paDelo.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 jema AgaLa gayo tema tema upAdAnarUpa dravya ane sAdhanarUpa bIjAM kAraNanI jarUra jaNAtI gaI.17 empiDekalIsa pitAnAM cAra mULabhUta tamAM kazI zakti che ema mAnate na hato, paraMtu bhinna bhinna vastuo vacce "prema" ane "dhikkAranAM 8 tanAM saMcalana dvArA apariNamI mULabhUta tanAM pramANamAM vadhaghaTa thayA karatI ane te vadhaghaTane lIdhe vastuomAM pheraphAra thatA ema e mAnato.19 paraMtu vizvamAM vaividhya aparimita vaseluM che, ane mAtra pRthvI apa, agni ane vAyu jevAM cAra tonA svIkArathI e ghaTAvI zakAya nahi. A daSTie empikalIsane satkAryavAda enekagarAsane adhUra lAge, kAraNuM vizvamAM jeTalA vividha guNo che te badhAMnAM bIjarUpa to eNe mAnyAM. "Sperm a ta" or "Ho moi0 m eria". pratyeka bIja, AkAra raMga tathA svAdamAM bhinna che ema e gaNato, ane vizvamAM evAM agaNita bIjo hatAM. amuka bIja viziSTa rIte bhegAM maLe to vastu astitvamAM Ave, ane bIjane viziSTa saMghAta chUTo paDe te vastuno nAza thAya; je ke bIja eTalAM badhAM aNurUpa che ke vizvamAM ekabIjA sAthe seLabheLa thayelI sthitimAM ja e badhAM maLI Ave che, ane vastu astitvamAM Ave athavA enA nAza thAya tyAre bIjene mAtra gauNa pradhAna bhAva badalAya che. AvAM bIja asaMkhya, zAzvata, apariNAmI, sthira vagere pAramenAIjhanAM eka tatva jevAM ja che, jo ke khAlI AkAzamAM e gatimAna thaI zake kharAM. enekajhege rAsanI philasUphImAM paNa badhAM bIjene calAyamAna 90. Distinction between Material and Efficient Cause, 18. "P li a" and "N ei ko s" eTale ke kula cha mULabhUta to thayAM. 19 pithAgorAsanI philasUphImAM saMkhyAnuM prAdhAnya atizaya che, paraMtu upara phuTa karelA guNa tathA saMkhyA pariNAmanA saMbaMdhane lIdhe e prAdhAnya - ApavAmAM AvyuM nahotuM.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavA mATenI zaktinI apekSA rahe che, ane te tatvane e "No gheDa athavA Reason ke buddhi kahe che. A buddhi vizvamAM vyavasthA lAve che, eTale ke buddhinA vyApAramAM vizvamAM vyavasthA lAvavAne hetu harahaMmeza samAyeluM hoya che. empiDokalIsanAM "prema" ane "dhikAra" nAM baLo mAtra sAdhanarUpa ja hatAM, jyAre enekajhegorAsanA "nura" ne vyApAra sahetuka ke saprajana hoIne, "nusa" cetananI vadhAre najIka AvI rahe che. A rIte prAcIna grIka philasUphemAMthI ApaNane upAdAna kAraMNane, empiDekalIsamAMthI sAdhanarUpa kAraNane ane enekajhegorAsamAMthI heturUpa kAraNane khayAla maLe che. 20 ahIM pithAgorasanAM maMtavyo vize thaDe ullekha karavAnI jarUra che. koI paNa dravyane nahi paraMtu amUrta saMkhyAne e vizvanuM kAraNa mAnate. bhinna bhinna vastuomAM rahelA vividha guNemAMnA lagabhaga badhAne gauNu mAnIne vastunA AkArane ja e prAdhAnya ApatA hova joIe (kArTanI mAphaka), ane AkArano AdhAra saMkhyA para che ema te mAna. saMkhyA A dRSTie vizvamAM rahelI vastuonA AkAra eTale ke vaiziSTayanA kAraNabhUta lekhAI ane A rIte harAI vastunA astitvane samajavA mATe tenuM upAdAna, tene utpanna karavA mATenAM sAdhana tathA tenuM prayojana jANavuM jema Avazyaka che, tema enuM "rUpa" (Form) paNa samajavuM joIe, ane A daSTie grIka philasUphImAM vastunA rUpane paNa kAraNa mAnela che.? sokreTisa tathA sophiTa upara nirUpaNa karyuM che tevI vicAra paddhatinI madadathI prAcIna grIka philasUphImAM ghaNuM DahApaNa oLAyuM, chatAM vizva ke tenA aMtima 20, Material Cause, Instrumental Cause, Final Cause. 21, "Formal cause"
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - . . tattva ke e be vaccenA saMbaMdha vize emanuM rahyuM hoya ema jarA paNa emane na lAgyuM, tethI koI pratibhAzALI puruSa judI ja dizAmAM navI zarUAta kare e saMbhavita hatuM. e pratibhAzALI puruSa bIje kaI nahi paNa sekreTisa. paraMtu mANasa game teTale buddhimAna hoya to paNa e pote amuka kSetramAM zuM kAma karaze tenI vigatonA AdhAra sAmAjika paristhiti para ghaNe rahe che. sekreTisanA kALamAM ethensamAM prajAsattAka rAjya hatuM. prajAsattAka dharaNane lIdhe buddhizALI mANasone rAjasattA pitAne hAtha karavAnI mahattvAkAMkSA jAgatI, ane e layane pahoMcI vaLavA mATe buddhine upayoga kaI kaI sAcI ke khoTI rIte thaI zake tene zikSaNanI jarUriyAta samAjamAM ubhI thaI. A jarUriyAtane pahoMcI vaLavA samAjamAM eka evo varga pedA thaye ke je ethensanA mahattvAkAMkSI yuvAna vargane sAcI-beTI dalIla kevI rIte karavI tenuM zikSaNa Apato, ane A zikSaNa badala e varga amuka phI paNa lete. pahelAMnA dharmaguruo ke philasUphe pite ApelA zikSaNa athavA jJAnanA badale kazI phI TharAvatA nahi. paraMtu AvuM zikSaNa ApanAra sakrisTo agAuthI ja potAnI phI TharAvatA, ane dalIla kema karavI, dalIlone kevI rIte teDI pADavI, tathA samAjamAM pitAnA zrotAo upara kevI rIte chApa pADavI -A tamAma vidyA teo potAnA yuvAna ziSyone zikhavatA. samAjamAM vyakti vyaktine svArtha bhinna hoya ane ghaNI vAra virodhI paNa hoya, tethI buddhinI pramANagata paddhatione virodhI vidhAne paNa sAbIta karavAM paDe, ane A rIte grIka sAmAjika jIvanamAM vitaMDAvAda ("E ni stik ') tathA sAcA pramANuzAstranI paddhatie dalIla karavAnI vidyAne ("L 0 g r s t i ke') janma thayo. grIka philasUphInI junI vicArasaraNI mANasane potAnA jIvanamAM sahAyabhUta athavA mArgadarzaka thAya ema grIka lokone lAgyuM nahi,
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane khAsa karIne ethensanI prajA atyaMta buddhizALI hatI, ane tethI dalIlonI madadathI vicAranA kSetramAM jaI zakAya teTale dUra teo jatA. satyAnveSaNamAM tarkanI paddhationo upaga pramANagata AvazyakatAnI dRSTie pAramenAIDIjhanA ziSyoe ThIka ThIka karyo haze ema lAge che. tarkamAM dalIla karatAM karatAM je virodha Ave to te tarka svIkArya na gaNAya, pachI bhale Indriyagamya anubhavathI ApaNane kaMI judA ja anumAna para AvavuM paDatuM heya. upara TAMkelA be dAkhalAomAM jhIe A paddhatino upayoga karyo che. jhInonA samakAlIna melIsasane AkAzanA svarUpa vize vicAra karatAM temAM rahelA virodhAbhAsanuM bhAna thayuM haze ke nahi te ApaNe jANatA nathI. pAramenAIDIjhe potAnA eka, apariNamI tatvane parimita mAneluM ane pAramenAIDIjhanuM tattva mAtra eka ja hoI zake te vizenI dalIla te spaSTa che, kAraNa sau koI samajI zake ke je kaMI astitattva che e bIjA astitatvamAMthI AvyuM ema kahevAno kaze artha nathI, kAraNa te te e baMne astita eka ja gaNavAM joIe; paraMtu AvuM astitattva parimita na hoI zake, kAraNa astitavane parimita karanAra koI bIjuM kAM to astitatva hovuM joIe, ane nahi to te nAstitatva hevuM joIe. bIjA astitvathI pAramenAIDIjhanuM astitatva parimita thAya che ema kahevAno kazo artha nathI, kAraNa to parimita karanAra ane parimita thanAra baMne astita eka ja thaI rahe che, AthI ulaTuM nAstitavathI astitavanI sImA baMdhAI zakAya nahi kAraNa nAstitatva jevuM kazuM hoI ja na zake, eTale ke astitattva aparimita hovuM joIe. sAmAnya vAcakane AvI dalIlamAM kaze rasa na paDe e svAbhAvika che, paraMtu vicAra A rIte ja AgaLa vadhI zake che. je dalIlenI madadathI pAramenAIDIjhe potAnA tattvane parimita sAbIta kareluM tenA jevI ja bIjI dalIlothI enA ziSya ene aparimita ne anaMta sAbIta karyuM. kharI rIte jotAM dipha ane
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAla tathA buddhie anubhavamAMthI tAravI kADhelA keTalAeka khayAla vize AvAM vidhI vidhAne thaI zake che. prAcIna grIsamAM A paddhatio navI navI zodhAyelI ane pleTane te vArasAmAM maLI. AvI AnvIkSikI ("Dialectik e") vidyAnI madadathI je kaMI vidhAna karavAmAM Ave te sarvamAnya hovAM joIe evo mata grIka philasUphamAM paNa hatuM. hIrekaleITasane legosa ("Log os") athavA enekajhegorAsanA "nura" ("No us") AvA satya sudhI ApaNane laI jAya ema kahI zakAya. vizvamAM je kaMI vyavasthA ke hetupuraHsarane meLa vyakta thAya che te "logosa" athavA "nusarane AbhArI che, ane A baMne mAtra vyaktigata nathI paraMtu samaSTimAM sarvavyApI che. paraMtu sAmAnya samAja upara ApaNe dRSTi nAMkhIe, te vyakti vyaktinA svArtha judA ane ghaNe bhAge virodhI hoya che. AvA virodhI svArtha sAcA che, ane virodhI aMge ekI sAthe sAcAM hoI zake ema philasUphInI daSTie kharA sthApavA sakrisTa leka prayatna karatA. sephisTa sApekSavAdI hatA athavA emane anekAntavAdI paNa kahI zakAya. jena philasUphIne anekAntavAda pramANagata AvazyaktAno virodha karato nathI, paraMtu phisTane sApekSavAda mAtra eka prakArane vyaktitvavAda ja hato. samAjamAM bhinna bhinna vyaktionA svArtha judA hoya, te parathI proTegarAsa nAmanA sophisTa, ema pratipAdana karyuM ke vyakti pote ja satyanuM dhoraNa che. samAjamAM jyAM AvI anavasthA hatI, ane dareka zikSaka jyAM potAnA ziSyane saMkucita svArtha je rIte siddha thaI zake te ja sAbIta karavA upadeza Apato. teve vakhate-vizvanuM mULabhUta tava zuM che athavA vizvamAM parivartane. zA mATe ane kaI rIte thAya che, tenA niyame zodhavA karatAM, pitAnI sauthI najIka mANasanI potAnI jAta che, ane e jAta oLakhavAne. 32. Kant's Antinomies of Reason.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ pote prayatna kare, to kaMI vadhAre phaLaprada pariNAma Ave ema koI mahAnubhAva santa puruSane lAge e svAbhAvika che. paraMtu potAnI -jAtane pArakhavI, e jAta kaI che, kevI che, enuM jJAna ke bhAna thavuM bahu muzkela che. te AnAthI jarA vadhAre saraLa ane ochuM duSkara kArya e che ke sAmAnya vyavahAramAM mANasa pote je zabda vApare che, ane pote je khayAla dharAve che, tenuM spaSTa jJAna mANasane thAya te te paNa kaMI ochuM mahAna kArya nathI. ApaNe bahAranA vizva vize jJAna meLavavA prayatna karIe, paraMtu ApaNe mAnavacittanA prayatnathI je bAhya vizvanuM jJAna ApaNe meLavavA prayatna karIe chIe, te citta athavA tenI cetanA je je khayAlanA TekAthI e jJAna meLavavA prayatna kare che--e ApaNuM potAnAM sAdhananuM je ApaNe jJAna meLavI zakIe, te pachI e sAdhana pUratAM che ke adhUrAM che, tenuM bhAna thayA bAda vizvamAM ApaNuM zuM sthAna che te paNa ApaNe nakakI karI zakIe. philasUphImAM jyAre jyAre koI philasUphe navuM prasthAna karyuM che, tyAre tyAre bAhya vizva vizenA vicArane aMge je kaMI tattvajJAnanI racanAo ke taMtro khaDAM thayAM hoya tene bAju para mUkI mANasanuM citta ane cetanA ane tenAM pitAnAM aMge ane sAdhana sudhI jaIeNe navesarathI vicAra karyo che. sokreTisamAM A vicArataMtu vadhAre spaSTarUpe mAluma paDe che. prAcIna grIka philasUphanI jema AkhA vizvanA tattvanI zodha pAchaLa phAMphAM mAravA karatAM vicAranI bhUmikA para bAMdhelA ApaNe khayAle (Identional Concepts) ApaNI jAte vadhAre spaSTa karIe te satya maLavAne saMbhava vadhAre che ema e mAnato. jJAna eka che, emAM AMtarika vire hoI zake nahI, ane jJAna sarvasAmAnya hovAne lIdhe vyaktigata virodha ke bhede temAM zamI javA joIe evuM tenuM mukhya maMtavya hatuM. satya pite ApaNane zodhatuM AvatuM nathI tethI ApaNe ja enI zodha karavI joIe ane A rIte sekreTisa nigamananI paddhatine pitA thaye, ane jeTale aMze
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 saddaguNa, satya, mitatva, nyAya, dharma vagere sAmAnya khayAlane spaSTa karavAne eNe prayatna karyo teTale aMze pramANuzAstrane teNe pAyo nAMkhyo. hiMdu santa puruSanA jevuM sekreTisanuM aparigrahI jIvana hatuM. sokisTo zikSaNane aMge jyAre paisA letA tyAre sokreTisa savArathI sAMja ethensane bajAramAM jaI yuvAna leke sAthe vArtAlApa karate. pite kazuM ja jANatA nathI paraMtu bIjAo je jJAnI hovAno dA karatA hoya temanI pAsethI namra bhAve jANavAno prayatna karato, ane pite pArakAnAM vidhAno svIkAratAM pahelAM te sAcAM che ke khoTAM te vize prazno pUchIne parIkSA karato. kaI khoTA sAkSInI ulaTa tapAsa cAlatI hoya evI A paddhati hatI; ane praznaparaMparAnI Akhare pratipakSIne kazuM jJAna nathI, ema sAbIta thatuM, jyAre sekreTisa "pote kazuM ja jANatuM nathI, paNa mAtra jijJAsu che" ema kahI jyAMne tyAM raheto. AvI paddhatithI kharI khATI lokapriya mAnyatAene nAza thato. bIjA sophiTa buddhine upayoga karI je sIdhI rIte lokone potAne svArtha sAdhavAnuM kahetA, te sokreTisa sAmAnya mAnyatAone uthalAvI pADIne yuvAna mAnasanI zraddhAne nAza karI mANasane niyaMtraNa vagarane karI mUkatA hoya navAI nahi. sekreTisamAM pitAmAM je buddhinA Adeza pratyenI ananya zraddhA hatI, te sAdhAraNa lokomAM na ja hoI zake, ane tethI aMte sekreTisa para je mukhya AkSepa mUkavAmAM Avyo hato ke e ethensanA yuvAna lokene kharAba karato hato e keTaleka aMze khare gaNI zakAya. sAkeTisanI paraspara ulaTa tapAsa karavAnI ke prazno pUchavAnI paddhati pleToe sarvAze svIkArI kAraNa enA lagabhaga badhAM ja pustake saMvAdanA rUpamAM lakhAyelAM che. sekreTisanI mAtA dAyaNa hatI ane tethI pote paNa sUma ane zuddha arthamAM satyanA prasava arthe dAyaNa banIne lekene prazna pUchate ema e kaheto. vaLI kaI kaI
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAra e ema paNa kahetA ke vyaktionI buddhi arasaparasa ghasAya te ja satyane janma thaI zake. saiTisanA vyaktitvanI leTa para eTalI chApa paDelI ke enA saMvAdomAM sekreTisa dvArA ja pitAnI philasUphInuM eNe nirUpaNa karyuM che. sokreTisane siddhAnta hato -Know thyself- tArI jAtane oLakha. keTalAka vidvAne Ane bahu TuMke artha kare che, eTale ke A sUtrathI sekreTisanuM kahevuM ema nahatuM ke tuM tArA AtmAne jANuM, paraMtu enuM eTaluM ja kahevAnuM hatuM ke tuM je kaMI bole che athavA kare che tene artha pUrepUre jANuM paraMtu mANasa pote je kaMI bole vicAre athavA kare teno artha jANavA UMDe sudhI jaIne prayatna kare, te te pote AmA sudhI jAya ja ema kahyA vagara bIje Take nathI. sekreTisamAM mystic valaNa paNa hatuM. ane ema kahevAya cheeka vAra lAgalagATa baraphamAM be ke traNa divasa sudhI khAdhApIdhA vagara UMDA ciMtanamAM e Ubhe hate ! e pote potAnA aMtarAtmAnA avAjamAM mAnato, ane e avAja ene haMmezAM niSedhAtmaka rIte kaye vakhate zuM na karavuM enI deravaNa Apata-eTale ke "Ama na karIza"--tema na karIza" e rIte ene pitAne sUcanA karato. ene mana amuka vastunuM jJAna thAya te mANase sahaja rIte e pramANe AcaravuM ja joIe ema hatuM. eTale ke saguNa zuM che enuM mANasane bhAna thAya te eNe e pramANe AcaraNa karavuM ja joIe. jJAna e ja saguNa che e ene siddhAMta hato; ("Epistem e = areti") AthI jyAre bIjAonA abhiprAyo e teDI pADato, to tevA lekamAM jJAna pratyenI UMDI zraddhA na hevAthI saguNa vizenA pitAnA abhiprAya paDI bhAMgatA teo jue, tyAre temanAM jIvanamAM sAcAkheTAnA dheAraNano nAza thAya ane tethI teo anargala rIte game tevo AcAra kare ane kharAba thAya e svAbhAvika gaNAya. paraMtu sokreTisamAM pitAmAM jJAna
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 pratyenI ananya zraddhA hatI. tethI jyAre ene dehAMta daMDanI sajA karavAmAM AvI tyAre mitroe ene nAsI javAnuM sUcana karyuM, paraMtu teNe nA pADI. saikreTisanI A zraddhA mAtra vyaktinA baMdhAraNamAM sadAcAranuM je sthAna che teTalA puratI ja nahatI, paraMtu sAmAjika jIvana ane Apa-lemAMthI ja vyakitano vikAsa thAya che, ema e mAnato. vyaktine UMcAmAM UMco dharma samAja che, ane samAjavaTa laIne vyakti potAnI AMtarika unnati sAdhI zakatI nathI.23 vyakti ane samAja vaccene je A avibhAjya saMbaMdha che, te saMbaMdha jJAna ane AMtarika saMvAdanA pAyA upara sthApavAno prayatna leToe pitAnA A pustakamAM karyo che. ApaNe joyuM tema-bAhya vizva ane tenuM aMtima tatvaH e apariNAmI satva ane Indripalabdha pariNAme sAtheno tene saMbaMdha-buddhinI daSTie te saMbaMdha samajavA jatAM pramANagata AvazyakatAne lIdhe hIrekleITAse pariNAme upara bhAra mUkyo jyAre pAramenAIDIjhe pariNAmeno tyAga karI apariNAmI tatvane ekAMgI svIkAra karyo-A rIte philasUphImAM bauddhika jJAna ane indripalabdha bhAna vacce bheda paDayo; ane ema svIkAravAmAM AvyuM ke Indriyo mAtra bAhya vastuonuM bhAna karAve che, jyAre buddhi jJAna arpe che. bauddhika jJAna ane Indripalabdhi vacceno bheda samajAvavA cAra ke pachI asaMkhya "ta" ke "bIjane svIkAra, vadhArAmAM aneka tane gati ApI zake tevuM vadhArAnuM tatva ke zaktinI AvazyakatA AvI zakti kAM te yAMtrika rIte pitAnuM kArya karI zake, ane nahi 23. sokreTisanA jevA saMjogomAM paleTenA ziSya erisToTalane jyAre ema lAgyuM ke kadAca ene viruddha paNa korTamAM kAma calAvavAmAM Ave, tyAra erisToTala ethensamAMthI nAsI gayelo!
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ te enuM kArya hetupuraHsaranuM hoya - ane A rIte yAMtrika parivartane tathA samAjanA kArya pravRtti vacce paDelo bheda-astitva dharAvatAM ta, ane temAM thatI gati mATe khAlI AkAza athavA je kazuM ja nathI tevAM nAsti tattvane svIkAra ane chevaTe hIrekaleITosa tathA enekajhIgorAsanAM vizvavyApI "Log o s"--buddhitattvane sekreTise mAnavajIvananI bhUmikA para utArI, sarvasAmAnya jJAna ane satya sivAya cAritryamImAMsA ane philasUphI AgaLa vadhI ja zake nahi-e siddhAntaH-mukhyatve ATalAM to tene grIka philasUphImAMthI vArasAmAM maLelAM. A uparAMta paNa grIka philasUphImAM carcAI gayelA bIjA ghaNuM muddAo vize pleTane vicAra karavAno hato. u. ta. vyaktigata AtmA vize grIka lekamAM ane sAhityamAM amuka khayAla baMdhAyo hato; pithAgorAsanI philasUphImAM punarjanamane siddhAMta svIkAravAmAM Avele; ane epiDakelIsa, enekajhege rAsa tathA DemokrITase IndriyAnubhava pachI vastunI upalabdhi kaI rIte thAya che tenuM nirUpaNa pitatAnI rIte kareluM. A tamAma muddAone leTone samanvaya karavAno hate. leTenA saMvAda pleTanA saMvAda Do. lyu skI nIce mujaba goThave cheH 24 je saMvAdomAM sekreTisanI philasUphI ane enuM vyaktitva vadhAre bhAga bhajave che te : samuccaya pahelo: epAleja" : sekreTisane bacAva; yuthiphe" : dayAbhAvane kharA artha; 28. Tbe Origin aud Growth of Plato's Logic (1987).
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 krITa' : kAyadA pratyenuM bhAna; khAramAIDIjha' : mitatva; lekhIsa": zaurya geArAsa' : saguNa zIkhavI zakAya kharo? mane"H pUrva janmanA anubhavanI mRti-jJAna,25 yuthIDemasa, : vitaMDAvAda ane AnvIkSikI (Eristike and Dialektike) gorjiyasa' : sekrisTone vitaMDAvAda, A pahelA vibhAganA saMvAdomAM sokreTisanI pramANagata anvepaNanI paddhati anusAra leTe bhinna bhinna saguNanuM ravarUpa zuM che te vize vicAra kare che ane enI A mULa vicArasaraNIne lIdhe pratyeka sadgaNamAM jeTale aMze sArAsAra viveka rahele che,-teTale aMze pratyeka sadgaNanA mULabhUta svarUpamAM jJAnane paNa aMza rahela che. ane A jJAna te koI bAhya viSayanuM jJAna nathI paraMtu AtmAnA svabhAva ane baMdhAraNamAMthI utarI AveluM e jJAna che; ane tethI je mANasa AtmAnA kharA svabhAvane jANe ene ja A AMtarika jJAna prApta thAya, ane e ja mANasa kharA arthamAM saddaguNa thaI zake ane saguNa rahI zake-ATale sudhI leTe Ave che. tenI AkhI philasUphInAM mULa ahIM dekhAya che. samuccaya bIjo - "kreTisa' philasUphInA kSetramAM sakrisTone prayatna sImpojhiyama": zuddha prema ane sauMdaryanI carcA pha": yathArtha jJAnanI zakyatA ane AtmAnuM amaratva, ripablika" : pariccheda 1 uparanA saMvAdamAM leTe potAnI philasuphInA mukhya siddhAnto 25 Doctrine of "An a m n e si s,"
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ raju kare che. indriyapratyakSa ApaNuM cittanA vicAravyApAramAMthI pasAra thAya te ja temAMthI arthanI upalabdhi thaI zake che; mAtra IndriyapratyakSonA pravAhamAM mANasa DUbI rahe, te te kazAne ja artha samajI na zake. citta pote indriyapratyakSonA upara pitAmAM rahelA vicAranAM to dvArA kArya kare che, ane tethI ja indriyAnubhavamAMthI artha niSpanna thAya che ane mANasa jJAna prApta karI zake che. samuccaya trIje - ripablika pariccheda 2 thI 4; 5 thI 7; che 10 phiDUsa" (jenuM bhASAntara sva. kavi maNizaMkara ratnajI bhaTTa 'gujarAtImAM karyuM che.) thiyAITITasa' pAramenAIDIjha' jJAna ane tattvajJAnanA muddAonI carcA. pleTonI philasuphI ahIM paripakava thAya che ane A vibhAgamAM leTe mAtra IndriyAnubhava ane jJAna vaccenA saMbaMdha vizenuM ja nirUpaNa karatA nathI, paNa vyakti ane samAja, ekatva ane bahuvaastitva ane tenuM svarUpa tathA jene AdhAre A parivartanazIla vizva TakI rahyuM che te tatva-e tattva ane saguNa, satya, jJAna, sauMdarya-te badhA sAthe tene saMbaMdha ane vyaktigata AtmA ane bAhya samAja te tamAmanA svarUpa tathA baMdhAraNa vizenA potAnI philasUphInA siddhAntonI carcA kare che. ' samuccaya cothA :- sakrisTa" " peliTikasa' phAIlI basa
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ * TImiyasa * krITiyasa ' 'lAjha' * > 37 A chellA vibhAgamAM pleTA potAnI philasUphIMnA siddhAntA ane niyamAnI te kAlanA deza ane samAjanA dRSTibiMduthI carcA kare che, ane ghaNI vAra vArtA tathA kathAnA Azraya le che. (10) pleTAnI philasUphI kAI paNa e vastu eka ja jAtanI hoya te paNa e taddana ekasarakhI na hoI zake; kAraNa kaMI nahi tA chevaTe e baMnenuM dravya teA bhinna hoya che ja. jaDa dravyane lIdhe bahutva utpanna thAya che ema kahI zakAya, para Mtu buddhi ekatvamAM ja virAma pAmI zake che.26 bhinna bhinna dekhAtI vastuonI pAchaLa eka tattva hAvuM joI e. vastue bhinna vhAya chatAM amuka eka jAtanI che ema manAya che, enuM kAraNa e che ke badhAmAM eka ja tattva samAnabhAve vistareluM hoya che. 3. ta. khATalA judI judI jAtanA hAI zake paraMtu khATalA-hAvAnuM tattva eka ja hoI zake. pleTA A samAna tattvane I d e a ' ke 'e i d e ' kahe che.27 26, pleTo 'I d e a' zabda sauthI pahelAM yuyiko nAmanA sa MvAdamAM vApare che, prastuta pustakamAM sauthI pahelAM pari, 3-402 mAM e zabda Ave che, te ke AmAM preA, eDama ane brelara vacce matabheda che, paraMtu kalama 476-34mAMnA ullekha vize badhA sa`mata che. sva. zrI, AnadarA karabhAIe zabda leTina vasanta 'mAM eka jagyAe 'I d e a ' mAMthI utarI AvyA che ema kahyuM che e saratacUka thai zabda mULa grIkamAM che, ane leTina rAkhyuM Vido' grI mAMthI AvyA che, 6 27, juo AnvIkSikI paranI carcA. 'Vedio'-I see haze, * i d e a " * Id '- to see
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 dareka jAtanAM tattvA Ama bhinna bhinna hAya che.28 kAI vAra pleTa ema kahe che ke A tattvA Izvare sarjya che,29 ane dareka jAta mATe eNe eka ja tattva sarjyuM; kAraNa Izvara paNa jo e tattva banAve te enI pAchaLa eka trIjuM tattva pAchuM hovuM joIe. A anavasthAdeASathI bacavA mATe, pramANugata AvazyaktAne lIdhe Izvare dareka jAtanuM eka ja tattva sajjuTM.30 A tattvA satya che ane enI madada sivAya Apane satya maLI zake nahi. sAmAnya vicAra karatAM ApaNune jaNAI Avaze ke vicAranI bhUmikA para harakeAI vastu vizenuM jJAna meLavavA jatAM ApaNe je sAmAnya khayAlA ( Generic concepts at the ideational level) bAMdhavA paDe che tene pleTa! amuka rIte svataMtra astitva arpe che ane pArmenAIDIjhanI jema peAtAnAM tattvAne zAzvata tathA apariNAmI gaNe che. AvAM tattvAnI saMkhyA keTalI hAI zake te khAkhata pleTae spaSTa niya Ape! nathI. pleTA kAI vAra ema kahe che ke sArI khoTI tamAma vastuo ke guNAnAM viziSTa tattvA hAya che, jyAre kAI jagyAe mAtra upayogamAM Ave tevI vastue ke sArA guNAnAM ja tattvA astitva dharAve che. teA pachI durguNAnuM astitva kayAMthI AvyuM eve jo ApaNe prazna karIe te pleTA ema javAba Ape ke ApaNAmAM sat, sadasat tathA asat evA khayAlA che, sat vizenuM jJAna heAI zake, sadasat vizenuM pUrepUruM jJAna hAI zake nahi paNa mAtra aradhA sAthe aradhA khATA evA abhiprAya ja hoI zake ane 28, 402 1; 596 1 29. jIA pariccheda 10, tathA pleTAnA 'TInIasa' nAmane saMvAda, 30, The Argument of " Tr it o s A n t h r o p 6 s" -- The Third May, jIA pari, 10,
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 asat vizenuM mAtra ajJAna ja hoya; eTale ke ApaNAmAM rahelA ajJAna athavA juThThANAMne lIdhe ja jIvanamAM duCNA dekhA de che, sAkreTisanA sadguNu eTale jJAna e siddhAntanI sAthe A vicArasaraNI barAbara baMdhabesatI Ave che. mAnavajIvanamAM anIti ke durguNA kema astitvamAM Ave che tene sumeLa kAI paNa prakAranI advaita philasUphInI sAthe sAdhavA hAya teA A eka ja mAga che, ane ApaNI philasUphrImAM paNa dukha, dugu Nu-adharma, mRtyu vigerenuM mULa kAraNa ajJAna ja mAnyuM che, paraMtu A ajJAna ane zuddha jJAna vacce zA sabaMdha che te kharI rIte jotAM ApaNA mAnava-cittanI buddhirAktinI bahAranA che (sAkSAtkAranA viSaya che--maunanA viSaya che.) paraMtu ApaNI buddhine jJAna meLavavA mATe indriyAnubhavanI apekSA rahe che. kAraNu sIdhA anubhava vagara ApaNane bauddhika khayAla AvI zakatA nathI. have Indriyagamya vastue teA pariNAmI hAya che ane zuddha satya tattva apariNAmI che. teA pariNAmI vastuonA indriyAnubhavamAMthI apariNAmI tattvonuM jJAna utpanna thaI ja kema zake e prazna UbhA thAya che. pleTA ahIM pAramenAIDIjhanA jevA satkAya vAdane svIkAre che. buddhine jo apariNAmI tattvanuM jJAna na ja hAya, teA tevuM navuM jJAna buddhine thaI zake ja nahi; paraMtu buddhine e tattvanuM jJAna thAya che, buddhi e tattvAne pIchAne che mATe AtmAne janma pahelAM A tattvAne anubhava thayelo Avo joIe; ane A jIvanamAM te| AtmA para je vismRtinuM paDa bAjhI gayuM che, tene indriyAnubhava thatAMnI sAthe e kha'kherI nAMkhe che ane AtmAne smRti' thAya che, jJAna thAya che. AtmA pAte AvAM tattvathI bhinna che ke pachI e tattvAmAMnuM eka che te vize pleTA mauna seve che. jo e tattvothI AtmA bhinna hoya te AtmA AvyA kayAMthI, ane jo eka hAya teA Atmatattva khIjAM tattvonA anubhava karI zake eTalo bheda teA e emAM che ja
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 ane jo e bheda na hoya to badhAM to ekabIjAne anubhava karatAM hovAM joIe--paraMtu A prazno leTone mana UbhA thayA nahotA. pleTanA nirUpaNa anusAra pUrvajanmanI smRtine lIdhe 32 AtmAne buddhi dvArA IndriyAnubhavathI udhita thaIne tattvonuM jJAna thAya che. eka rIte vastuo apUrNa hovA chatAM pUrNa, zAzvata ane pariNAmI tattvo tarapha AMgaLI cIMdhe che, ane AtmAne uccatara bhUmikA para laI jAya che. bIjI daSTie tattvothI bharelI, Adarza bhUmikAthI kayAMI dUra, asatanA aMdhakAramAM taraphaDiyAM mAratAM, Adarza tattvonuM meLuM anukaraNa karatA pArthiva padArtho eka prakAranuM adhaHpatana sUcave che. leTonuM mAnasa A be daSTio vacce jholAM khAya che-- ApaNI kSaNabhaMgura duniyA jeTale aMze aniSTothI bharelI che teTale aMze patita che, jeTale aMze e Adarza sUcave che teTale aMze e ja duniyA AdarzanA aMgarUpa banI rahe che, paheluM daSTibiMdu khristI dharmanuM che, bIju pagana" che; A daSTie je khristI dharma pAchaLathI ugavAne hato tenA aMze leTamAM maLI Ave che. apariNamI zAzvata to tathA kSaNabhaMgura pArthiva padArtho ke tenA guNe vacceno saMbaMdha paNa pleTa be jAtano kape che. eka dRSTie jotAM padArthothI bhinna, enuM tattva astitva dharAvatuM nathI paraMtu padArthomAM ja enA sAmAnya tattvarUpe e raheluM che, jene aMge e padArtho amuka jAtanA che ema kahevAya che, eTale ke viziSTa vastuonAM Akasmika pariNAmamAM paNa je eka tattva anuyUta raheluM che ke jene lIdhe aneka pheraphAra thavA chatAM vastu piote amuka eka athavA eka jAtanI ja gaNAya che-te tatva. A arthamAM pArthiva 31, Doctrine of "An a m n e si s" specially in the "Meno". - 32. The "M eth exis"--view: Parm, 130-131. juo "ripablika" 402; 476, 494; 507 -; vagera,
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 vastuo pleTonAM tanI bhAgIdAra bane che. paraMtu bIjI daSTie to kSaNabhaMgura vastuo karatAM atyaMta bhinna che ane vastuo mAtra enuM anukaraNa kare che ema pleTa kaIka vAra kahe che. 33 (* 11) to ane tattvonI pAra ApaNe upara kahyuM tema samAna jAtinI vastuomAM samAna tattva raheluM hovuM joIe e vize be mata hoI zake nahi, je ke vyakti ane enI jAtinA samAna tattva vacce kaI jAtane saMbaMdha hoI zake tenuM nirUpaNa karavuM bahu muzkela che. pitAnA guru sekreTisane anusarIne, vicAranI bhUmikA paranA khayAlanI madada vaDe ja jJAna maLI zake ema pleToe joyuM, ane AvA khayAla (mental concepts) apariNAmI hoya che, jyAre vastu pite badalAyA kare che; tethI kharuM jJAna te vicAranI bhUmikA paranA khayAlenuM ja hoI zake ema tene lAgyuM. mAtra indriyAnubhava dvArA AvA khayAla maLatA nathI, mATe zuddha buddhinuM e kSetra che, ane tethI tenuM bhinna astitva svIkAravuM joIe. ATale AvyA pachI pleTa eka pagaluM AgaLa bhare che; je vyaktine ApaNane mAtra IndriyAnubhava ja zakaya che eTale ke je enuM kharuM jJAna zakaya nathI, te jenuM kharuM jJAna zakya che tevA khayAlanuM ja zuddha astitva ApaNe svIkAravuM joIe. grIka philasUphImAM ekatva-bahuva; parivartana-ekava; saguNa-durgaNa; dharma-adharma vagere aneka kaMdo amuka vicArasaraNIne lIdhe astitvamAM AvyAM hatAM. bhinna bhinna sadgaNamAM kayuM viziSTa tatva raheluM che e praznathI te zarUAta kare che, ane dareka jAtanI je aneka vastuo astitvamAM heya che, te pratyekanuM tatva Izvare pedA karyuM ema e kahe che. (pari. 33. The "Para deigma"-view Vide Euthypbro -6--D. E. juo "ripablika" 599-597.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10-596.) jAti sAmAnyanA A5NuM khayAlanAM jevAM A to che. paraMtu A uparAMta leTo kahe che tema jJAna meLavavA mATe ApaNI buddhi amuka rIte ja kAma kare che, ane te vyApAramAM amuka svIkRta siddhAntono pramANagata avazyakatAne lIdhe upayoga karavo paDe che. jJAna meLavavAnA vyApAramAM ApaNu buddhie A siddhAnto IndriyAnubhava upara lAdelA hoya che, ane te tenA abhiprAya mujaba pAMca prakAranA che: (1) Logical deas- Categories of similarity -- Dissimilarity; Unity-Multiplicity; Rest -Motion; (2) Ethical Ideas; Ideas of The Good, The Beautiful and the Just; (3) Biological Ideas; Man, Horse () Ideas of Elements; Fire, Air, Water, Earth. (4) Ideas of Material Combination : Ideas of Hair, Mad. "pAramenAIDIjha" nAmanA saMvAdamAM leTe AvA pAMca prakAranAM to ullekha kare che. "leTanuM Adarza nagara' mAM dharmanuM kharuM svarUpa zuM che tenAthI e zarUAta kare che. hIrekaleITase ane pAramenAIDIjhe karele, buddhijanya jJAna ane IndriyAnubhava dvArA maLatA "AbhAsa" vacceno bheda paheTa svIkAre che, ane tenI madadathI e ema pratipAdana kare che ke vyakti athavA ApaNI duniyAmAM maLI AvatAM svarUpa sadasata rUpa che, ane tene vize mAtra "abhiprAya" ja bAMdhI zakAya, jyAre sata rUpa taronuM zuddha buddhi vaDe "jJAna" maLI zake. AthI parivartanazIla pArthiva padArtho vyaktitvahIna thaI gayA, ane vicAranAM zuddha tone vyaktitva apavAmAM AvyuM, ane A rIte vicAranI bhUmikA paranA sAmAnya jAtinA khayAlamAM kharuM vyaktitva che ema teNe mAnyuM. pachI AvAM zuddha vyaktitvathI bharelAM to A duniyAnI daSTie AdarzarUpa 34, juo 508-3 tathA 534-AkhI kalama. "Epistem e " vs "doxa"
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 manAyAM, ane tethI pArthiva vastune mAtra temanuM anukaraNa karavAnuM rahyuM--zAzvata apariNAmI tattvAnI meALI nakaleA rUpa vastu banI gaI. prAcIna yu|pIyana philasUphImAM je vicArasaraNI dekhAya che tenI dRSTie A saMbaMdhanuM ApaNe nIce pramANe nirUpaNa karI zakIe. bhinna bhinna vastuomAM je sAmAnya tattva raheluM che tene samAnarUpa kahI zakAya eTale ke te vastuonAM Formal Causes thayAM. ahIM pleTA pithAgArAsane anusare che, paraMtu pleTAnAM tattvA mAtra vastuonAM samAnarUpate ja spaSTa karatAM nathI paraMtu te vastuonAM aMtima kAraNurUpa paNa che; eTale ke pleTanAM tattva pArthiva vastuonAM prayeAjana ke Adarza spaSTa kare che.65 ahI pleTA enekajhAgeArAsanI asara nIce Avelo dekhAya che. pleTAnAM tattvAnI have ApaNe nIce pramANe vyAkhyA ApI zakIe:- tattvA apiraNAmI, zAzvata, zuddha, vyaktitvathI bharelAM che, ane te ja jJAnanuM kharuM kSetra che. sattnuM jJAna hoI zake, asatAnuM ajJAna ja hoya, ane sadasI bharelA pariNAmI jagatanI nakalI vastu vize mAtra 'abhiprAya ja" baMdhAI zakAya.36 mAnava cittanI traNa bhUmikAne anurUpa pleTA traNa prakAranI duniyA mAne che; athavA " eka hatA na-kA na-kA rAjA" e vArtAmAM chUpAyelA satyanI jema a-satnuM a-jJAna ja heAya. ApaNA cittamAM ajJAna astitva dharAve che, te rIte vizvamAM je a-vastu che eTale nAstitattva che tenuM astitva paNa pleTa svIkAre che.37 hIrekaleI TAsa ane 35, Plato's Ideas are the Formal as well as Teleolgical Causes. pari, 10-596, 36, jJAna ane abhiprAyanA sabaMdha mATe jIe: 476-478; 5083; 510-36; 534 AkhI kalama, 37. 'sattnA saMpUrNata: abhAva athatrA niSedha eTale asat'-'Pure being and absolute gation of being' : jue pari. 5-47
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 pAramenAIDIjha baMnenI philasUphInA pleTone samanvaya karavAnA hatA, AthI zuddha ariNAmI tattva uparAMta ene nAsti tattvanuM astitva ane asti--nAsti tattvAnAM mizraNane lIdhe ApaNuM vizva UbhuM thayu che ema svIkAravuM paDayuM. tattvA zuddha che ane ApaNI duniyAnI vastu nAsti tattvanA paDadA para paDelA tenA paDachAyA che. vastuemAM raheluM guNavaividhya ke saMkhyAnuM bahutva e rIte utpanna thAya che; ekanuM eka tattva nAsti tattvanI sAthe asaMkhya vAra saMbaMdhamAM AvI zake ane te tene lIdhe bahuva pedA thAya; jyAre tattvonuM eka khIjA sAthe mizraNa thAya ane pachI je vastuo pedA thAya temAM guNa vaividhya utarI Ave. ekanI eka vastu kaThaNa, lIsI, ThaMDI, nAnI, mATI vagere hoya. eka ja vastumAM vasatA A guNA tattvAnA mizraNane AbhArI che ema pleTA kahe che. ApaNe upara kahyuM tema pleTAnAM amuka tattvA jAti-sAmAnyanI bhUmikA paranAM che, khIjAM tattvA parivartanazIla indriyAnubhavane buddhigamya rIte geAThavavA mATe ApaNe ApelAM cAkaDAM jevAM che. A rIte zAzvata apariNAnI duniyAmAM paNa sAmAnya vizeSanI aneka caDatIutaratI bhUmikAe hAya che ema pleTA dhaNI jagyAe kahe che jJAna meLavavA mATe ApaNe IndriyAnubhavathI zarUAta karIe, paraMtu jJAnanA vyApAramAM ApaNe AgaLa jatAM indriya pratyakSAnI duniyAne cheDI 38, juo pira. 5-476; pari, 6-484; pari, 7-507 tathA pAramenAIDIjha' saMvAdane pAchaLanA aradhA bhAga ane sAphasTa' savAdanI kalama 236-237. * D i a l e k t i k e '-AnvIkSikI vidyA ke tattvaciMtananA viSayanuM nirUpaNu kraratAM pleTo uttarAttara caDatI utaratI bhUmikA vize carcA kare che, juo pira, 6-510-11 vagere; 'phIsa'mAM paNa A vize carcA che,
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 devI paDe, ane pleTo jene "ta " kahe che te buddhigamya sRSTimAM . satya meLavavA vihAra karIe eTale IndriyapratyakSenI vyaktio ApaNuM paDadA parathI khasI jAya che, ane tene badale to vyaktionA vAghA paherIne ApaNI sAme UbhAM rahe che. paraMtu buddhine jJAna meLavavAne saLaMga vyApAra agAdha che, buddhi IndriyapratyakSethI zarUAta kare che paraMtu tenI sAthe sAthe buddhinAM "cokaThAM" eTale ke bAhyavizvanA anubhavane samajavA mATe buddhine je svIkRta siddhAnto anubhavapravAha upara lAdavA paDe che, te siddhAnto paNa amuka jAtanAM. to che, ane dareka vijJAna zarUAtamAM amuka siddhAnto ema ne ema kazI sAbItI vagara svIkArIne AgaLa cAle che, ane AvA kazI paNa sAbItI vagara svIkArelA siddhAntonA pAyA upara viziSTa vijJAnanI ImArata racAyelI hoya che. AvI svIkRtione pleTa H y pot he si s" kahe che AvI svIkRtionI madadathI je niyama ke bIjA siddhAnta phalita thayA hoya ke sAbIta karavAmAM 39, je sAmAnya athavA samAna tattva che, temAM vyaktitva na hoI zake e dalIla erisToTale veTenI sAme potAnA "meTAphijhikasa'mAM karelI che: Vide Met. B 4-6-1003 et Segg. 40. sarakhA "phIDe " kalama 80-01-103. 41. u.ta. yulikanI bhUmitimAM mAnya rAkhelI svIkRtio nIce pramANe che. 1 : AkAzanAM koI paNa be biMduo vaccenuM TuMkAmAM TuMkuM aMtara sIdhI lITI ja hoI zake. 2 : be samAntara sIdhI lITIo kadI ekabIjAne maLatI nathI, 3. be sIdhI lITIo vaDe diphane (space) bAMdhI zakAtI nathI vagere. ane AnAthI bIjA prakAranI svIkRtio dikane lAgu paDe che tema mAnya rAkhIne gaNitazAstrI bIjI jAtanI bhUmiti nIpajAve ke, u. ta. samAntara sIdhI lITIo eka bIjAne maLI zake athavA be sIdhI lITIothI paNa dikane amuka bhAga baMdhAI zake ! vagera. he ema kahe ke AvI svIkRtione jyAM sudhI ApaNe pUrepUrI sAbIta na karIe tyAM sudhI enA upara sthApelA vijJAnamAM anizcitatA rahevAnI. juo 5ri, 7-533 3, 6.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ - AvyA hoya tene soe so TakA sAbIta thaelA ApaNe na mAnI zakIe eTale ke vijJAnamAM tyAM sudhI anizcitatA rahevAnI. | bhinna bhinna vaijJAnike e mAnya karelI svIkRtione mANasa jema jema sAbIta karato jAya tema tema tenuM jJAna vadhAre cekasa svarUpa pakaDatuM jAya. Indriyagocara vastuone mANasa choDI de, emAMthI enuM mana je mukta thAya, te ja ene vaijJAnika) satya maLe.42 AjanuM bhautikavijJAna paNa indriyAnubhavane samajavA mATe ApaNe jene pArthiva vastuo gaNIe chIe tene choDI de che, ane eTalA prAcIna kALamAM paNa tene vaijJAnika paddhatinA A svarUpanI jhAMkhI thaI hatI e enI pratibhA che. vijJAna jema jema AgaLa jAya tema tema svIkRtionI sAbItI maLatI jAya, ane vijJAnanI bhinna bhinna zAkhAonuM ekIkaraNa ke samanvaya thatAM jAya,43 ane AtmAne zuddha jJAna maLe. svAbhAvika rIte prazna UbhuM thAya ke vijJAna Ama keTale dUra jaI zake ? mAnava buddhimAM UMDe UMDe evI zraddhA rahelI che ke chevaTa jJAna eka ja hovuM joIe. AvI zraddhA ApaNI buddhinA AMtarika baMdhAraNanuM bAhya pRSTha che ema kahIe to cAle; ane mAtra jJAna ja nahi paraMtu bAhya vizva je jJAnano viSaya che te paNa ApaNI sAthe eka hovuM joIe evo e zraddhAmAMthI paDagho paDe che. pleTanA samayamAM vijJAna kaMI bahu AgaLa gayuM nahotuM, ane badhA jJAnane 42. juo "phIDo", tathA pariccheda 6 510-1; 507-va; para6-va; - tathA pa29 va. 83. Wbat Plato calls "destruction of the 'Hypotheses'". juo pari. 6-51 va tathA pari, 7-533 "...and clinging to this and then to tbat which depends on this, by successive steps she descends again without the aid of any seosible objec", from ideas, tbrough ideas, and in ideas sbe (i. e. the Soul "Ps y ch e') ends."
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 aMtima samanvaya karI zake eTale sudhI mAnava muddinI madada vaDe, mAtra indriyapakSeAnA pAyA upara sthapAyela vijJAna AgaLa jaI zakaze ke kema e Aje paNa eka savAla thaI paDayo che; Ama chatAM pleTa philasUphInI dRSTie nirUpaNa kare che ke mAnava buddhi A Urdhva mAge pravAsa karatI karatI jyAre eka aMtima tattva pAse lagabhaga pahoMce che, tyAre e mUrchita thAya che. kAraNu je rIte ApaNe khIjAM tattvAnuM jJAna meLavI zakIe chIe e rIte aMtima ttattvanuM jJAna maLI zakatuM nathI; kAraNa ApaNe jJAnanuM je svarUpa mAnIe chIe tevA jJAnanA viSaya e tattva thaI zakatuM nathI. }, ,, khAdya vizvanI kSaNabhaMgura vastuonAM cirasthAyI tattvAthI pleTA zarUAta kare che; ane bhinna bhinna tattvAnAM khaDutva AgaLa muddhine virAma na maLI zake tethI pleTA eka tattva sudhI paheAMcavA prayatna kare che.44 paraMtu e bhUmikA para caDavA jatAM jJAnanA svarUpamAM rahelA caitanuM pleTAne bhAna thayuM hoya ema lAge che, kAraNa sAmAnya tattvA ( " E i d S * E i d o s ' "Idea") buddhinA viSayarUpa rahelAM che, eTale ke mAnavaSuddhi ane tenA viSaya vacce je dvaita raheluM che te sauthI chellI bhUmikA para AvatAM pleTAne khUMce che. jo AkhuM vizva eka hAya, jo jJAna paNa eka hAya, teA buddhi ane tenA viSaya vaccenuM dvaita paNa aMte egaLI javuM joIe; ahIM ApaNe evA tattva pAse AvI paheAMcIe chIe ke jene tattva evuM nAma pazu na ApI zakAya; kAraNa ApaNI buddhi, enA viSaya ane e baMne vaccenA yathA sabadha je jJAna-e traNe jene lIdhe astitva dharAve che te--A che. pleTA ahIM peAtAnuM rUpaka khule che, ane udAharaNa dvArA e tattva jene e inuM tattva kahe che. te kevuM hoI zake te samajAvavA prayatna kare che. ApaNane AMkhA che ane 44, jIe pira, 6-507 4 thI 509
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 AMkhA peAtAnA khAdya viSayane ke padArthane jue che. AMkhamAM dakti che, ane vastuomAM pAte-dekhAI zakAya evI zakti che; paraMtu jo sUnuM teja na hoya teA AMkhAnI dakti kAya karI zakatI nathI, tathA padArthAMmAM rahelI pAte-dRSTine viSaya thaI zake tevI zakti paNa suSupta ja rahe che, teja pAte kaI dRzakti ke peAtedRSTinA--viSaya--thaI zake e emAMnI eke zakti nathI, paraMtu e kaI evuM che jene lIdhe upar kahI te ane zakti peAtAnuM viziSTa kA sAdhI zake che. eTale ke darzakta, pAte-STinA viSayathaI zake tevI padArthImAM rahelI zakti tathA darzana e traNenI zakayatAnA AdhAra tejanA astitva para rahelA che. bhautika bhUmikA parane A saMbaMdha ane satya, AnA jevAM ja mAnasika ke AdhyAtmika bhUmikA paranA sabaMdha ane satyanA paDadhArUpa che. eka bAju mAnavabuddhi che bIjI taraph zAzvata apariNAmI taaA che ane e baMnenA yathA saMbaMdha te jJAna - ane A traNenA astitvanI zakayatAnA jenA upara AdhAra che te e ISTanuM tattva----ema pleTanuM kahevuM che. jene lIdhe khAdya jagata, AtmA, ane jJAna TakI rahelAM che athavA astitva dharAve che te dRSTinuM tattva che, ane A kAraNe jJAnathI e kayAMI dUra che. kAraNa jenA para jJAnanI zakayatA nabhI rahI che te pAte jJAnanA viSaya na ja thaI zake. bhautika bhUmikA paranA tejane! dAkhalo bahu ceAgya che.45 ene ApaNe AdhyAtmika bhUmikA para sarvAMze lAgu pADI zakIe kharA ? teja na heAya te dazikta ke dRzya jagata ke dana badhAM lupta thAya che, paraMtu teja pAte kaMI sUrya nathI. kAraNa traNenA astitvane AdhAra teja upara che tevI ja rIte khuddhi, apariNAmI tattva ane jJAna e traNene jenA para AdhAra che te pote aMtima avyakta 45, juo 507
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 amUrta (Transcedent) kevala(Absolute) tatva (Principle) na hoI zake, paraMtu emAMthI jharato ene eka mAtra teja rU5 aMza ja hoI zake. zuddha, kevaLa advitIya ane te enAthI kyAMya dUra hevuM joIe. ahIM eTaluM umeravuM jarUranuM che ke ApaNuM paribhASAmAM lakhIe te, buddhie meLaveluM jJAna ane AtmAe karele sAkSAtkAra e be vacce bheda heTa svIkAre che,46 eTale ke bIjAM badhAM Eide" ke tane buddhine viSaya thaI zake che, jyAre iSTanA tattvane sAkSAtkAra AtmA mAtra potAnAM AMtarika cakSuthI ja karI zake che. 47 (12) AtmAnuM svarUpa (pleTanuM cittazAstra) ApaNe upara joyuM tema A jIvanamAM AtmA enA zuddha svarUpamAM vyakta thato nathI, kAraNa enA upara vismRtinAM paDaLa caDelAM hoya che, ane A janma pahelAMnA astitvamAM karelA apariNAmI tanA anubhavanuM ene bhAna nathI. jJAnanA dRSTibiMdue ATaluM vidhAna basa thAya. paraMtu jJAna uparAMta sArAkheTAMnAM mUlyAMkananI daSTie AtmAmAM rahelA bhinna bhinna aMzonuM pleToe nirUpaNa kareluM che. sekreTisa ema mAnatA ke koI paNa mANasa jANI joine 46. In Kantian language, the multiple "E i d e" are objects of understanding, while the idea of Good is an 'Idea of Reason.' 47, juo 517 3-4 tathA pa18 3, 4, 5ra7-6, 533 3; 540 vagera. jenA upara pAchaLathI Neo-Platonie Mysticism oNTAInasamAM utarI AvyuM tenAM mULa ahIM spaSTa dekhAya che. A daSTie heTa pote paNa "maunI"-mystic" hatA. ,
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 , kharAba thatuM ja nathI, ane jyAre jyAre e kharAba thAya che tyAre tyAre enAmAM raheluM ajJAna ja te mATe javAbadAra che. A dRSTie leTe paNa ema kahe ke AtmAmAM rahelA viskRtinA paDadAne lIdhe ja mANase duSTa thAya che. AtmAmAM mukhyatve traNa aMze cheH buddhi, prANu ane kAma.48 jema jJAna eka che tema AtmAmAM paNa enA tamAma aMze vacce ekatA hovI joIe; ane je AtmAmAM ekatA nathI, je potAnI jAta sAthe susaMgata nathI, te bAhya vizvanA temaja potAnA kSaNabhaMgura bahatvamAM vase che, ane tethI tenAmAM jJAna ke saguNa heI zake nahi. AtmAmAM rahelo kAmane aMza bahutvavALe che; irachAo aneka tathA aneka jAtanI hoI zake che eTaluM ja nahi paraMtu eka ja AtmAmAM vidhI IcchAo paNa ekI sAthe rahI zake che.49 AtmAnA je aMzane dharma jJAna meLavavAno che te buddhi ane bIje bahuvavALe aMza te kAma-A uparAMta AbhAmAM prANanuM paNa tatva raheluM che ane te koI vAra buddhine anusare che ane koI vAra kAmanI sAthe ghasaDAya che. A traNene ApaNe khuzIthI ApaNI philasUphInA ane viziSTa arthamAM sAMkhyanA sarava, rajasa, ane tamasa sAthe sarakhAvI zakIe. * - je ke leTe jene "Epith u mia" kahe che te ane ApaNuM philasUphInA tame guNa vacce bheda e che ke eka tamoguNa prANIne niSTa rAkhe che; sara bajendranAtha sIla ene jaDa dravyanA Inertia sAthe sarakhAve che te yogya che, paraMtu ( 48, juo pari. 4-435 thI 442; pari. 6-504 5, 8-550 ma; pari. 9-571, 580 phU, 581 vagere 49. juo 440 tathA sarakhA 493 ane 426 tathA 588 50. mUlyanI draSTie tathA zeDe aMze dharmonI daSTieH 7-52-4,
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ pleTe AtmAnA kAmanA aMzamAM manovikAra ane tenAthI utpanna thatI vikRta IrachAone samAveza kare che, ane teTale aMze temAM rajasunA aMzo che ema kahI zakAya. vaLI sAMkhyamAM vyaktinA baMdhAraNathI AgaLa jaI vizvanA pariNAmamAM paNa traNe guNonuM Are paNa karavAmAM AvyuM che, te leTonI philasUphImAM ApaNane maLI AvatuM nathI, jo ke have A traNe guNonuM Are paNa sAmAjika baMdhAraNa upara kare che, ane tene pariNAme lagabhaga ApaNuM cAturvarNa samAjanuM pleTe pratipAdana kare che. buddhine viziSTa dharma jJAnano vyApAra che, prANune viziSTa dharma utsAhane, zauryane tathA kArya karavAnuM che, ane upara kahyuM tema kAmano AvirbhAva ( kAraNa kAmanA vyApArane ApaNe dharma kahI zakIe nahi) -- ke vyApAra aneka prakAranI IcchAomAM vyakta thAya che. prANu bedhArI talavAra jevo che - mANasamAM je jJAna ke khare abhiprAya na hoya to te aneka IcchAenA kaLaNamAM ghasaDAI jAya che ane vyaktimAM potAmAM sumeLa rahetuM nathI. kAmanA tattvamAM svabhAvathI ja bahutva raheluM che, ane jema keI mANasa mAtra indriyAnubhavamAM ja racyo pacce rahe te ene kaI paNa prakAranuM jJAna thaI zake nahi, tema kAI je kAmanI aneka IcchAone adhIna thaIne jIvana gALe to ene dharma prApta na thAya. kAmanA tatvamAM svabhAvathI ja je anekatva raheluM che, te anekavamAM viveka dvArA ja susaMgati lAvI zakAya eTale ke cAritryanAM mUlyAMkananI dRSTie buddhi ane buddhie-niyamana-karyuM hoya tevA prANanAM tatvathI kAmanuM tattva baMdhAya ane dorAya to ja vyaktigata AtmA susaMgata thAya. ' eTale ke AtmAnA traNe aMzenAM mUlya eka sarakhAM nathI. kAmanA tatvane leTa ghaNI jagyAe hajAro mAthAvALA rAkSasanI sAthe sarakhAve che. mAnavanA citta samastamAM aneka dizAmAMthI 51, jIo khAsa karIne kalama 588.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ para keTalIe kheMcatANa thayA kare che-te Adhunika citta vijJAnanA satyathI pleTa pUrepUrA vAkepha hato. mANasanA AtmAne amuka aMza e aneka pazuonAM mAthAMvALo kape che, ane emAMnA ekAda jAnavaranuM mAthuM kApI nAkhyuM hoya te tenI jagyAe tarata bIjuM uge che- eTale ke icchAone sAme moDhe laDavA jatAM sAmAnya rIte mANasa hArI jAya che, ane harakeI icchAne dabAvavAthI e bhUMsAI jatI nathI e heTa jANato hato. amuka sAdhAraNa icchAone saMtoSavAthI teo zamI jAya che, ane amuka bIjI ghora irachAone temanA viSayo pUrA pADavAthI teo UlaTI vadhAre ugra bane che e leTe jANato hato.para eTale ke yupIya cittavijJAnane AjakAlane je e siddhAnta che ke mANase pitAnI irachAo dabAvavI na joIe, anargaLa rIte vahI javA devI joIe, ane e rIte ja mANasa emAMthI mukta thaI zake-te siddhAnta beTa che ema pleTa mAnate. A uparAMta enuM ema paNa kahevuM che ke je kaI mANasa kevo che e jANavuM hoya te tene kevAM svapnamAM Ave che te pUchavuM joIe. kAraNa leToe kahyuM che tema UMghamAM jyAre mANasane uccatara aMza jAgrata heta nathI. tyAre svapnamAM je duSTatAne vilAsa enA manamAM thAya che-te jyAre pote jAgato hoya tyAre paNa, je enA AtmAnA uccatara buddhinA aMzane dI eNe olavI nAMkhyo hoya te enA cittamAM rahelI duSTatA bahAra Ave che.pa4 Aja kAla ApaNe tyAM yuropIya cittavijJAnanI asarane lIdhe keTalAeka leke ema mAne che ke mAnasazAstra vijJAnanI ja zAkhA che, ane tethI enA nirUpaNamAM naitika para. juo khAsa pari. 9571-72-73 43. To allow one's owo nature to run out. 54, juo pari. 9-5-72, 574 6.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 mUlyanuM ApaNuM karavuM joIe nahi, ane tethI ja e leke evA siddhAntanuM pratipAdana kare che, ke mAnavacittanI aneka vRttiomAM cittavijJAnanI dRSTie kazuM sAruM ke khoTuM nathI, paraMtu e sArA khoTAnAM mUlyanI daSTie ja AtmAnA A vibhAga pADyA che. ApaNuM philasUphImAM paNa cittanA dharmonI samajutI ApatAM cAritryamImAMsAnAM mUlyone ullekha karavAmAM Ave che. AthI keTalAeka pAzcAtya mAnasazAstrIo ema mAnatA hatA ke hiMdanI philasUphImAM cittavijJAna jevA koI viSayanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM nathI, ane mane vijJAna vize je kaMI vicAra karavAmAM AvyuM che te mAtra cAritryamImAMsAnI dRSTie ja karavAmAM AvyuM che. kharI hakIkata te e che ke ApaNA cittanA bhinna bhinna aMze ane tenA saMbaMdha vizenuM kharuM nirUpaNa karavuM hoya te cAritryamImAMsAnAM mUlyanI daSTie ja karavuM joIe. ane te ja ApaNuM cittanA kharA svarUpanuM ApaNane jJAna thaI zake. ApaNI tema ja bauddha philasUphImAM paNuM cittanI vRttionuM varNana karatAM amuka vRttio vati dharmA, jyAre amuka bIjI vati pAvAga , ane bauddha dharmamAM kuzAstra ane purA evA vibhAgo karavAmAM AvyA che. zuM jJAna ke zuM mane bhAva ke zuM karma-tamAmane A vibhAgamAM vaheMcyA bAda ja cittanA dharmonuM nirUpaNa thaI zake e satya pAzcAtya vicArake atyAre kabula kare che. jyAre ApaNe tyAM gADariyA pravAhanI mAphaka jUnA pAzcAtya daSTibiMdune vaLagI rahIne mane vijJAnamAM ane samAjazAstramAM vaijJAnika rIte (?) ApaNuM zikSaNa paddhati upadrava karI rahI che, ane tene lIdhe ApaNe kadAca bhayaMkara pariNAmo sahana karavo paDe to navAI nahi. AjakAla je leke ema kahe che ke cittanuM mAtra vaijJAnika paddhatie nirUpaNa thavuM joIe, teo vijJAnane aMtima hetu bhUlI jAya che. kAraNuM vaijJAnika nirUpaNa thayA bAda paNa mUlyAMkanane prazna Ubhe rahe ja che, ane bhautika vijJAnamAM ApaNe zuddha vaijJAnika nirUpaNa
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 ane tenuM mUlyAMkana baMne judAM rAkhIe, topaNa jema jema vijJAna eka eka pAyarI upara caDatuM jAya, eTale ke jema jema saMkhyApariNAmane badale guNapariNAme vijJAna viSaya banatAM jAya, tema tema mUlyAMkananI paddhatine vadhAre ne vadhAre sthAna ApavuM joIe-- ane ApaNI cetanAnuM svarUpa zuddha guNapariNAmenuM che, te tenA abhyAsamAM mUlyAMkananuM sArvabhauma sthAna hovuM joIe ane A dRSTi paNuM zuddha vaijJAnika daSTi che-kAraNa vijJAna jema jema AgaLa jAya tema tema tenA daSTibiMdumAM tathA tenI paddhatimAM paNa gya pheraphAra thAya che ane thavA joIe. AthI zarUAtathI ja je mUlyAMkananuM daSTibiMdu dhyAnamAM rAkhIne mAnasazAstranA viSayanuM nirUpaNa karavAmAM Ave, te ApaNuM jIvanamAM khAsa upayogI thaI paDe tevuM jJAna maLavAne ane truTIo ochI AvavAno saMbhava che. cAritryamImAMsAnAM mUlya svIkArIne ja ApaNI tamAma zaktionuM svarUpa ane temane anya saMbaMdha kharI rIte samajI zakIzuM. A dRSTie mANasa IcchAomAM pitAnI jAtane taNAvA de, te tenA saMskAronA vamaLamAM AtmAne gothAM khAvA paDe ema pleTa mAne che.pa6 AtmAne zuddhamAM zuddha aMza buddhine che, ane zuddha mUlabhUta to ene viSaya che, ane e tara amara che tethI AtmA paNa amara 55. je ke bhautika vijJAnamAM paNa vigatenuM, tenA niyamonuM tathA tenA mUlyAMkananAM dRSTibiMdune bhinna na rAkhavAM joIe. kAraNa bhautika vijJAnanI je kaI vigato tathA zaktio che te tamAma vyaktio paNa che, ane tethI mAtra saMkhyA pariNAmanA dRSTibiMduthI temanI sAthe vyavahAra karavA jatAM bhautika jagatanI aMdara rahelI ane te dvArA vyakta thatI vyaktio eTalI to lebha pAme ke tethI ApaNe na dhAryuM hoya tevuM pariNAma paNa Ave! 56, juo pari, 10 tathA "kImiyasara saMvAda
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 che. AtmAnA amaratvanI A dalIla uparAMta dasamA paricachedamAM pleTa eka bIjI dalIla paNa Ape che. 57 sadguNenuM pRkaraNa potAnA guru sokreTisanI jema, jJAna sivAya sadguNa zakaya nathI ema pleTa mAne che, ane AtmAnA bhinna bhinna aMze jJAnanA tathA saddaguNanA vyApAranI sAthe baMdhabesatA thAya te ja mANasanA jIvanamAM saMvAda sadhAya che. pleTonI dalIla AvI che. AtmAnA pratyeka aMzane vyApAra kAM to bhUle pAMgaLo hoI zake ane kAM to sazakta eTale ke zuddha paNa hoya. dareka aMza je pitAne dharma barAbara bajAve, te AtmA samastanuM jIvana sazakta thaze, ane sazaktAvasthAmAM sadaguNa pariName che;58 nahi te durguNathI AtmA pote lUle pAMgaLe khoDaMgato cAle che. 59 pithAgorAsanI philasUphImAMthI paleTane susaMgatine khayAla maLe che, ane saguNa eTale zakti eTale ja susaMgati ema pleTe kahe che. AvA saMvAdane lIdhe AtmAmAM ekatA Ave che, ane je AtmAmAM ekatA che te svataMtra che, ane tene ja sukha maLI zake che. saguNanuM ATaluM nirUpaNa mAtra sAmAnya daSTie ja thayeluM gaNAya. saguNonAM viziSTa rUpe kayAM che te jANavA mATe AtmAnA pratyeka aMzanA viziSTa vyApAramAM utaravAnI jarUra che. ApaNe upara kahyuM tema buddhinA zuddha vyApArathI AtmAne jJAna maLe che, kharI buddhine azuddha vyApAra hoI ja na zake ema mAne, kAraNa je 57. heTa je dalIla kare che tenA paranI TIkA tyAM nIce phUTanoTamAM ja ApI che tethI tenI ahIM carcA karI nathI, juo pari, 10-608 vagera. 58, juo, 353 3; 354-355. pala, juo, 401 tathA pa35.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa kaI avaLe mArge AtmAne dhasaDI jAya te buddhi hAI zake nahi. 60 yathArtha jJAnanA pariNAme AtmA vivekI thAya che. jJAna vagara viveka azakaya che. prANanuM tattva svabhAvathI buddhinI sAthe rahIne kAma kare che, ane te tene kharA ane khATA "jJAna"nuM te nahi paraMtu sAcA "abhiprAya" nuM bhAna thAya che, ane pariNAme AtmAmAM zauyanA guNu khUMdhAya che. zAthI AvuM ane zAnAthI na khIvuM e vizene kharA abhiprAya tenuM nAma zaurya evI pleTanI vyAkhyA che. trIjuM tattva kAmanuM che. ene viziSTa vyApAra game tevI icchAe karavAnA che. kAmanA tattvamAM jJAna ke sAcA abhiprAya e emAMnuM kazuM vasI zakatuM nathI. niya MtraNa vagaranA kAmanA tattvamAM mAtra ajJAna ja hoI zake. A tattva ATaluM badhuM aMdhakAramaya che chatAM enA niya Mtrita vyApArane lIdhe AtmAmAM mitatvane sadguNa utpanna thAya che6ra. buddhinA avaLA vyApAra zakaya nathI teTale aMze buddhinuM mahattva vadhAre che, jyAre prANa tathA kAmanAM tattvA nIcalI kATInAM che, ane tethI te UMdhe mAge AtmAne dhasaDI jaI zake che. zuddha svarUpamAM AtmAmAM mAtra buddhinuM ja tattva hoI zake ema kadAca pleTA kahe, kAraNa muddhine e anekagArAsanA N o a s nI sAthe ja sarakhAve che,13 jyAre prANa tathA kAmanAM tattvA AtmAmAM pArthiva ke pAzavaduniyAnA saMparkane lIdhe phUTI nIkaLyAM che ema plAnuM mAnavuM lAge che. 64 60. sTAika" leAkAnA tathA spInojhanA AvA siddhAnta A sAthe sarakhAvavA lAyaka che, 61, jIe 4-429, 443-1. 62, juo 403 a. 63, pleTAnI buddhine ApaNe esTATalanA " N o u s P o i o t ix 0 <= "nI sAthe paNa sarakhAvI zakIe. 64, juo khAsa pari, 10-611 va~~3,
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 57 ane chatAM mitatvane sadaguNa kaMI nAne sU nathI. AtmAmAM buddhinuM aMga bahu nAnuM hoya che, prANanuM jarA ethI moTuM, ane kAmanuM "zarIra sauthI moTuM hoya che. buddhine aMza pramANamAM nAno che, to paNa bIjA baMne aMze upara eNe rAjya calAvavAnuM che, ane prANa tathA kAmanAM tattavoe buddhinuM niyaMtraNa ravIkAravAnuM che, AvA niyaMtraNavALA AtmAmAM ja sapramANatA jaLavAI rahe che, ane A sapramANatAmAMthI mitatvane saguNa utpanna thAya eTale ke tenA abhiprAya anusAra mitatva be prakAranAM che-eka jyAre mAtra kAmanuM tatva buddhinuM niyaMtraNa svIkAre tyAre, bIjuM jemAM samasta AtmA buddhinA Adeza pramANe vartIne AkhA jIvanamAM mitatva relAvI de che. A bIjI daSTie mitatvane saguNa mAtra kAmanA viziSTa tatva ke tenA vyApArane ja nahi paraMtu AbhAsamatane dharma thaI rahe che." pleTanA eka bIjA saMvAdamAM 6 phuTa rIte A vicAra maLI Ave che; te AnAthI AgaLa jaI ApaNe ema kahevuM hoya te kahI zakAya ke AtmAnA saguNe aneka bhUmikA para judA judA viziSTa rUpe ApaNane maLI Ave che. kAmanA tatvane mitatvane saguNa uccatara bhUmikA para AtmA samastamAM sapramANatA, zakti ane saMvAda tathA sauMdarya utpanna kare che, temaja zauryanA saguNamAM sAmAnya bhUmikA para ApaNe zAnAthI bIvuM ane sAthI ne bIvuM e vizene pAke abhiprAya baMdhAyela hoya che, tene lIdhe uccatara bhUmikA upara te AtmAmAM vIrya ke ojasa pedA kare che, ane buddhine nAnAmAM nAne ke UMDAmAM UMDo viveka aneka bhUmikA para vasI zake che e sau koI kabula karaze. sadaguNonuM sAmAnya nirUpaNa karyA pachI Adarza samAja" mAM carcA jema jema uDe jatI jAya che tema 65, juo 441 ; tathA 430, 441 6, 442 3 443 vagera, 66, "s y m n o si um.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 ema pratyeka sadguNunI vyAkhyA paNa vadhAre vizALa thatI jAya che, ane aMte badhA sadguNA philasUphrImAM samAya che. 67. 69 ane chatAM AtmAmAM jema buddhinuM sthAna bahu UMcuM che, ane bIjA zA lagabhaga jaDa zarIranA hInatara sa Mparkane lIdhe AtmAnI avanata dazAmAM utpanna thaelA che--tema sadguNAmAM viveka paNa atyaMta viziSTa sthAne virAje che. bIjA sadguNA meLavI zakAya che, athavA jo pahelAM mANusamAM e sadguNNA na hAya, teA pote e keLavI zake che. para Mtu viveka keLavI zakAtA nathI--e te AtmAmAM che ja. zauya ke mitatva keLavavA mATe mANase atyaMta khaMtapUrvaka Teva pADavI joI e ema pleTA kahe che. paNa A badhA sadguNA mAtra TevarUpe ja AtmAmAM rahelA hoya teA te nakAmA che, ane aNIne vakhate mANasane kAma AvatA nathI. sAmAnya mANasa sadgune mAtra khAdya vartananA dRSTibiMduthI ja keLave che, paNa tethI kAMI AtmAmAM kharAM sadguNu ke sauMdaryAM phUTatAM nathI. dasamA paricchedamAM jyAre dareka AtmAne peAtAnu bhAvi jIvana pasaMda karavAnuM Ave che, tyAre je mANase gata jIvanamAM kAI Adarza rAjyamAM sarvAze sadguNI jIvana--paNa mAtra TevarUpe ja gAjyuM hatuM, te mANasa bhUlathApa khAya che, ane adhamI jIvana pasaMda kare che,7. eTale ke viveka vagaranuM sadguNI jIvana zUnyarUpa che. viveka AtmAmAM svabhAvathI 67, jIe: zauya mATe 486 ; 490 rU, 494 7; mitatva mATe 481, 490 6, 491 6, 494 6; viveka mATe 485 3, 68. The Doctrine of "S o ma Sema', from which the later Stoics derived their tenet of body being the tomb of the Soul. 69, juo khAsa para, 7-518 3-rU. 519 3, 70, The character should not be merely femperically" but intelligibly" good-That Freedom resides "in "" esse not in operari ..
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja vasele che, mAtra ApaNI paribhASAmAM kahevuM hoya to, enI ADe je aneka AvaraNe DhaMkAyelAM che te kADhI nAMkhavAnI jarUra che. athavA lenA zabdomAM kahevuM hoya ta-ApaNI sAmAnya avasthAmAM "enAM mULa aMge tUTI gayAM che, tathA chuMdAI gayAM che, ane samudranAM ne duHkhanAM mojAone lIdhe temane aneka prakAranI IjAo thaI che, tathA zevALa, chIpalIo tathA patharAonAM temanA para eTalAM te bhIMgaDAM vaLyAM che ke jethI te potAnA svAbhAvika svarUpamAM hoya te nahi paraMtu koI rAkSasa jevo e vadhAre dekhAya che. ane dasa hajAra aniSTothI kurUpa thaI gayela je AtmA ApaNe joIe chIe tenI sthiti AvI che. paraMtu tyAM nahi-ApaNe tyAM najara nAMkhavAnI nathI, paraMtu viveka pratyenA enA prema tarapha !" (* 14) saddaguNa ane kalA saddaguNa keLavavA mATe prayatnanI jarUra che, ane buddhinA niyaMtraNa dvArA ja prayatna karI zakAya ema maleTanuM spaSTa kahevuM che. Aja kAlanA kroIDanA cittavijJAnamAM mAnanArAo kAmanA tatvane dAbI nA detAM ene chUTA dera ApavAnuM kahe che e siddhAntamAM paDeTa jarA paNa mAnato nathI. ulaTuM game tevI IcchAone saMtoSavAthI mANasamAM enA saMskAra daDha thAya che ema ke mAne che, ane A satya phuTa karavA mATe keTa keI kuTevanuM udAharaNa leto nathI; paraMtu game te nirbaLa mANasa potAnA kamanasIbane lIdhe te kakaLato hoya ne tevAnI ApaNe dayA khAIe, to tethI ApaNAmAM paNa sAmenA mANasanI nabaLAI pese che ane khoTI dayA khAvAthI ApaNAmAM evA saMskAra paDe che ke jene lIdhe ApaNe pote amasthA je duHkhanI sAme thaI zakIe ema heya tevA duHkhamAM paDI bhAMgIe chIe-aTe 71. juo upara pRSTa-53-54.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ A dAkhalo le che; ane je ke baMnenI philasUphImAM atyaMta bheda che chatAM pleTa jarmana philasUpha ninA siddhAntanI najIka AvI rahe che. je manebhAva ke manevikAramAMthI mANase mukta ja thavuM joIe, tevA vikArane AvirbhAva ApaNe bIjA mANasamAM nihALIe te paNa ApaNAmAM nabaLAI pese che, ane A satya heTa kalAone lAgu pADe che. ahIM pleTa tathA erisToTala vacce bheda bahu UMDo che, kAraNa erisToTalanA siddhAnta anusAra kalAmAM vyakta thatA manovikAranA AvirbhA jevAthI mANasanA cittanI zuddhi thAya che. ane tethI AvA prakArane anubhavane erisToTala uttejana Ape che, jyAre pleTa cittazuddhine siddhAnta TheTha kalAmAM vyakta thatA bhAvane paNa lAgu pADe che, jethI kalAnuM paNa zuddhikaraNa thavuM joIe ema te mAne che. AthI pleTe pratyeka kalAnAM AbhUSaNo utarAve che ane e pratyenA pratyAghAtI valaNane lIdhe erisToTale pitAne siddhAnta ghaDo haze ema lAge che. kAraNa cittanI zuddhine arthe kadAca A baMne paddhatio upayogI che, ane e bemAMnI kaI paddhati kayA kALe kone keTale aMze upayogI thAya che tene AdhAra mANasanA citta tathA tenAM valaNa upara raheluM che. kAraNa zuM kalAmAM vyakta thatA manovikAre ke potAnA cittamAM UgI AvatA ane vikAre e bemAMthI ekeyamAM je mANasa pitAnuM tATarazya khoI nAkhIne vikAranAM pUramAM potAnI jAtane ghasaDAvA de te tenI cittazuddhi azakya bane che. ahIM AnAthI AgaLa jaI ApaNe umeravuM joIe ke uparanA baMne saMjogomAM je mANasa taTastha rahI zake, te pachI potAnA cittanI zuddhine arthe ene kalAmAM vyakta thatA manevikArAnA anubhavanI jarUra rahetI nathI. kharI hakIkata e che ke cittazuddhi mATe jeTalo ApaNuM philasUphImAM vicAra karavAmAM Avyo che, eTale kAI paNa yupIya philasUphe karyo nathI. U2. Aristotie's Principle of "Ka tharsis" in Poetics.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ (*15) dharma ApaNe upara joyuM tema AtmAne mitatvane saguNa enA vizALa arthamAM sarvAgI sapramANatA, saMvAda ane AMtarika saudaryanI sAthe ekarUpa banI rahe che. AtmAno pratyeka aMza pitAne viziSTa dharma bajAve, ane buddhinuM niyaMtraNa svIkAre, te AtmAmAM "dharma"ne sadgaNa nItare che. mULa grIka zabdane aMgrejImAM Justice ke "nyAya" zabdathI anuvAda karavAmAM Avyo che. paraMtu mAtra sAdA nyAyanA sadguNa uparAMta, AtmAnA A vyApaka saguNamAM bIjA aneka aMze dekhAya che. grIka zabda "D i kai o sun emAM satya, sAcuM, nyAyI, samAna, sama badhAne samAveza thAya che. pleTonA Adarza samAjanI zarUAta "dharma zuM che? e praznathI thAya che; ane uttarottara dharmanI aneka vyAkhyAo ApavAmAM Ave che. paraMtu dareka vyAkhyAnI UMDI parIkSA karavA jatAM e paDI bhAge che.3 grIka vicArakanA cAritryamImAMsAnA khayAla anusAra mukhya saguNa cAra che. dharma, viveka, zaurya ane mitatva. AmAMnA chellA traNa vyaktigata che, eTale ke harakoI mANasa jaMgalamAM ekalo raheto heya to paNa viveka zaurya ane mitava ene keLavavAnAM hoya che. 73. vyAkhyA (1) dharma eTale sAcuM bolavuM ane devuM patAvavuM (pari. 1-331); (2) dharma baLavAnanuM hita (338, 367); (3) dharma AtmAnI utkRSTatA (353); (4) dharma = mitrone iSTa ane manane aniSTa Ape tevI kaLA (332, 336) (5) dharma=cara (334)(6)-evo guNa ke jene lIdhe mANasa kayAMya atizayatA karato nathI (349); (7) viveka, zaurya ane mitatvane samanvaya eTale dharma (433) (8)=dharmanuM tatva; zuddha kevala dharma (501-2) vagera, vigatavAra nirUpaNa mATe juo lekhakane samAjazAstranA daSTibiMdue lakhela pleTeno Adarza samAja" nAmano lekha, purAtatva 5, 2, aMka 3, pRSTa 307 thI 325,
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 * parantu dharyAM mAtra vyaktigata nathI, para Mtu vyakti ane samAja ke samaSTinA saMbaMdhane paNa lAgu paDe che. philasUphInA tathA sAmAjika baMdhAraNanA ane vyaktigata vikAsanA traNe kSetrane anulakSIne ja dharma zuM che?' e praznanA uttara ApI zakAya, ane A kAraNane lIdhe ja prastuta putakanI zarUAta dha'nA kharA svarUpanA anveSaNathI karI che. AthI aneka prakAranAM dRSTibiMdue ane taMtu AkhA pustakamAM patharAya che, ane chatAM dalIlane mULa pravAha satata cAlu rahe che. pleTone anusarIne ApaNe dharmAMnI nIce pramANe vyAkhyA ApI zakIe : je vyaktigata AtmAmAM temaja sAmAjika baMdhAraNamAM ekatA ane sukha tathA zAMti lAve che te dharmo. pleTanI UMDAmAM UMDI zraddhA ahIM bahAra Ave che, ane te enA guru sAkreTisamAMthI ene maLelI te samajI zakAya che. sAkreTisane dehAMtadaMDanI zikSA pharamAvelI ane ene jhera pIne maravAnuM hatuM, tyAre enA ziSyAe nAsI javA mATenI badhI taiyArIo karelI. paraMtu kSaNabhaMgura jIMdagInAM thADAM varSoM mATe pe|te je zaheramAM rahetA tenA kAyadA tADIne nAsI javAnI eNe sAk nA pADI. kAraNa ethI e peAte paNa sukhI thaI na zake tema ethensane paNa e vadhAre sAruM karI na zake. sokreTisane siddhAnta hatA ke je kAI kAyathI vyakti vadhAre sArI thatI hoya, tA te dvArA samAja paNa unnata thAya che ja. ane jyAre pleTA ema pratipAdana kare che ke je mA kekamAM dvArA vyaktinA AtmAmAM ekatA sthapAya che, te ja karmane lIdhe samAjanA baMdhAraNumAM paNa ekatA ugI nIkaLe che, tyAre paNa enI e ja zraddA judA svarUpamAM ApaNane vyakta thAya che. sAmAnya dRSTie baMdhAyelAM sArAM ane khATAnAM dhAraNA ahIM paDI bhAMge che, ane vyaktigata AtmAnA eTalA gaMbhIra UMDANumAM ApaNe utarIe chIe ke tyAM mAtra AdhyAtmika vikAsanuM eka ja dheAraNu lAgu pADI zakAya ema ApaNane
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAgyA vagara rahetuM nathI. ane chatAM game te mANasa pitAne managamatuM, phAve te kArya karato hoya ane temAM pitAnA "aMtarAtmAnA avAja". viSe baNagAM phUMkato hoya, to te ene kadI sAMbhaLavAne taiyAra nathI. kAraNa keTalIe kasoTIo tathA duHkho pasAra karIne, ISTanA sAkSAtkAra pachI mANase samAjanI mAtra sevA ja karavAnI che. A daSTie jatAM te mAtra vyaktigata AtmAnA mekSamAM mAnate nathI ema ApaNe kahevuM joIe.74 leTenuM samAjazAstra je kaI mANasane pitAnA dharmamAM (Religion) ke vicAra paddhati ke AdarzamAM pUrepUrI zraddhA hoya che te samAjanI ke vizvanI sAthe ene zo saMbaMdha che te prazna pUchyA vagara rahI zaktA nathI. vyakti tarIke pote je Adarza svIkAryo hoya te Adarza kayA prakAranI samAjavyavasthAmAM siddha thaI zake te bAbata dareka vicAraka nirNaya karavA prerAya che, pachI bhale pote svIkArele Adarza taddana ekataraphI hoya to paNa.75 leTanI philasUphI eka bAju vyaktigata AtmA ane bIjI bAju vizva-e baMnenA saMbaMdhane anulakSIne ghaDAI che ane AvI - 74, ahIM ema kahevAne ArAya nathI ke vyaktigata AtmAnA mokSane Adarza ApaNI philasUphImAM svIkAravAmAM AvyuM che, te te eTale aMze svAthI ke ekataraphI che. heTa punarjanmamAM mAne che, paraMtu AtmAnA mokSane siddhAnta (ApaNA arthamAM) enI philasUphImAMthI maLI AvatuM nathI. 75. yuropamAM ghaNA lekhakoe AvA prayatna karyA cheH cicoros De Republica; St. Augustine's 'De Civitate Dei'; Dante's 'De Monarchia'; Sir Thomas More's 'Utopia'; Campanella's 'City of the Sun'; Bernard Shaw's 'Tracts' za slitnoj leesvarAja' A badhAM pustako e koTinAM che, ,
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ lisUphI anusAra nizcita thayelAM vyaktinAM baMdhAraNane samAja sAthe saMbaMdha zuM hoI zake e praznanuM nirAkaraNa mAtra pote svIkArelA siddhAnta dvArA ja pleTa kare che. e siddhAntanI vyAkhyA ApaNe A pramANe ApI zakIe je kaMI vyaktimAM che te samAjamAM hovuM ja joIe athavA je kaMI samAjamAM che te vyaktimAM paNa hovuM ja joIe. leTanI A svIkRti ke zraddhA che, ane tenI madadathI e vyakti tathA samAjanA baMdhAraNanuM nirUpaNa kare che. ApaNe upara kahyuM tema "Adarza nagara nI zarUAta "dharma eTale zuM ?" e praznathI thAya che. paraMtu vyaktinA baMdhAraNamAM dharmanuM svarUpa samajavA jatAM, enI mAtrA atyaMta jhINI hovAne lIdhe, ApaNe prayatna niSphaLa nIvaDe e bIke dharmanI mAtrA jyAM vadhAre moTA pramANamAM maLI AvavAne saMbhava che tevA samAjanuM parIkSaNa pleTo Adare che. ane koI samAja baMdhAto hoya tevI paristhitimAM ApaNe tenuM nirIkSaNa karIe te dharma paNa caNataranI avasthAmAM ja ApaNane maLI Avaze. AvI paddhatinA svIkArane lIdhe leTone aneka praznonI carcA karavAnI taka maLe che. u. ta. zarUAtamAM je mANase samAjamAM rahetAM nahotAM te samAjamAM rahevAnuM temaNe zA mATe svIkAryuM?-AnAM be kAraNe hoI zake: (1) manuSya svabhAva ja e che ke ene eka karatAM vadhAre kAma karavAM na game, athavA na karI zake, ane mANasanI jarUriyAto vadhAre che. AthI kAmanI vaheM. caNI karavAne prasaMga Ave, ane tethI mANasa mANasa vacce Apa-le ke levaDa-devaDanA prasaMge ubhA thAya che. (2) athavA samAjanuM baMdhAraNa astitvamAM AvyuM tyAra pahelAM lokee aMdara aMdara aneka anyAya karelA, ane bahu anyAya sahyA ane tethI emaNe bhegAM maLIne 76. juo 394-3 77. juo 319 vagera.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAra karyo ke havethI ema na karavuM.78 AthI nyAyanAM dhoraNa ghaDAyAM. paraMtu anyAya karo ane anyAya sahevo e jAtanA lAbha ane hAni vaccenuM nyAya eka samAdhAna mAtra che. A rIte manuSya potAnI "naisargika" sthitimAMthI nIkaLIne, anubhavathI nyAya anyAyanAM dhoraNe ghaDe che, te paNa kadAca manamAM to e eTaluM samaje che ke anyAyathI pitAnuM hita ane nyAyathI pArakAnuM hita sadhAya che. ATalI carcA pachI pustakanA mukhya muddAo AgaLa Ave che. e muddAo be cheH (1) dharma-adharmanuM svarUpa; (2) emanAthI thatA, lAbhAlAbha. paraMtu ApaNe upara jaNAvyuM tema vyaktine anulakSIne A muddAonuM nirAkaraNa lAvatA pahelAM dhadharmanuM svarUpa nakkI karavA mATe leTe sAmAjika baMdhAraNanA vikAsanI carcA kare che. AthI ApaNe nirUpaNanI je paddhati ahIM svIkArI che tenAthI ulaTI paddhati anusAra pustakanI dalIla AgaLa vadhe che. vyaktigata jIvanamAM dharmAdharmanuM sthAna mukarara karavAno prazna pleTone mana pradhAna che. paraMtu eNe svIkArelI paddhatine lIdhe sAmAjika baMdhAraNa paratvenI carcA e pahelI upADe che, ane te uparathI pachI vyaktinuM pRthakkaraNa kare che. ( * 17 vyakti ane samAja80 vyaktigata AtmAmAM ApaNe traNa aMze jayAH buddhi, prANa - 78. juo 358-359 vagera. 7. sarakhA haibsa ane rUsenA siddhAnta. aMgreja hense A siddhAntanI madadathI ema siddha karyuM che ke rAjA game tema karI zake, kAraNa e sAmAjika nyAyanAM dhoraNathI para che ane tethI nyAya anyAyanAM dhAraNa ene lAgu paDI zake nahi. phreMca rUe AthI ulaTuM ema siddha karyuM ke rAjA haraghaDI lokone ja vaza che ane loke game tyAre pitAne karAra (Social contract) rada karI rAjAne uThADI mUkI zake, 80. juo 368, 434, 441, 462, 544, 570.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahuM ane kAma; tathA A traNe azAnA susaMgata vyApAramAMthI viveka, zauya ane mitatva kaI rIte utpanna thAya che te paNa sphuTa karavAmAM AvyuM che. A traNenA sapramANa vyApAramAMthI dhaniSpanna thAya che. have pleTAe jema jJAna, abhiprAya ane ajJAnarUpI mAnasika sthitiene anurUpa khAdya vizvamAM sathI bharelI, sadasanA mizraNavALI ane asat evI traNa bhinna bhinna duniyAe sthApI, tema vyaktigata AtmAmAM rahelAM muddhi, prANa ane kAmanAM tattvanuM paNa e sAmAjika baMdhAraNa upara AreApaNa kare che.81 6. ta. amuka prajAmAM buddhinA aMza vadhAre hoya, teA kAImAM prANa vadhAre paDatA hoya, jyAre kAI trIjImAM kAmanuM tattva vadhAre baLavAna dekhAI Ave che. pahelI prajAmAM vivekane guNu haze, khIjImAM zauryatA, ane jo kAmanuM tattva buddhine anusaratuM haze te! trIjImAM mitatvane sadguNa dekhAze. bhinna bhinna vyaktimAM AtmAnA judA judA azA vadhAre ke ochA pramANamAM maLI Ave, tathA judI judI prajAmAM paNa amuka khAsiyatA hoya te ApaNe svIkArI zakIe. paraMtu kaI vyaktimAM kayA aMza vadhAre pramANamAM che ene vyakti peAte paNa nirNaya karI zakatI nathI, teA pachI bIjA kAI tA kayAMthI ja karI zake ! paraMtu vyakti ane samAjanA baMdhAraNa vaccenuM sAmya ATalethI aTakatuM nathI. viveka, zauya ane mitatvanA sadguNA uparAMta dharmanA ceAtheA sadguNa paNu pleTA gaNAve che, ane ApaNe joyuM tema vyaktigata AtmAnA baMdhAraNamAM dareka aMza tapeAtAnuM kAya kare ane buddhinuM netRtvapada svIkAre teA dharma niSpanna thAya che, tema sAmAjika aMdhAraNamAM paNa samAjanA dareka aMge peAtAnI ja pharaja bajAvavI joIe, ane khIjA kAI aMganuM viziSTa kAya` peAtAne mAthe vaheArI levuM na joI e--ane A rIte kAma karIne, samAjamAM, rahelAM prANanAM 81. jIe 444, 498,
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 67 tathA kAmanAM tattvA jo buddhitattvanuM niya MtraNa svIkAre, te| ja samAjamAM paNa dhaniSpanna thAya. vyakti ane samAja vaccenuM sAmya A rIte AkhA pustakamAM samAntara cAlyuM Ave che. jo vyaktimAM buddhinuM aMga atyaMta laghu che, te samAjamAM paNa zuddha buddhine keLavIne philasUphIne abhyAsa karanArAe bahu virala ja hAvA joI e. ane vyaktigata AtmAmAM prANanuM tattva kAI vAra jema buddhi sAthe ekarUpa thaI rahe che, ane vaLI kAI vAra buddhinA AdezanI viruddha jaI kAmanA tattvanuM dAsa thaI rahe che, tema samAjamAM paNa prANunA sIdhA ke avaLA vyApArathI sadguNu ke durrA utpanna thAya che. buddhi karatAM prANanA tattvanuM pramANa zuM vyaktimAM ke samAjamAM jarA vadhAre hAya che, jyAre temAM kAmanuM aMga bahu moTuM hoya che. sAmAjika baMdhAraNanI dRSTie AnA artha ema thAya ke ADI avaLI game tevI icchAothI taNAI janAra mANasAnI saMkhyA samAjamAM dhaNI mATI rahevAnI ane AvI vyaktimAM peAtAmAM buddhinuM teja bahu jhAMkhu hAvAne lIdhe, samAjanA bhalAnA arthe temane philasUpha niyayaMtraNa nIce mUkavA jeI e. ( * 18 ) pleTonI varNa vyavasthA AvI vicArasaraNIne lIdhe sAmAjika baMdhAraNamAM va vyavasthA hovI joI e evA siddhAnta para chevaTe pleTA Ave che. ApaNe upara joyuM tema vyaktigata cittanA judA judA zenuM samAjanA citrapaTa para AreApaNu karavAmAM Ave che, ane pleTA pAse Ada samAja racavAnI AthI vadhAre sArI paddhati nathI. jo vyaktigatacittanA mukhya traNa aMza che, te samAjamAM paNa traNa mukhya nAtA hovI joI e. ahI vyaktigata cittanA traNa bhAga sAthe zramavibhAgane {Division of Labour ) siddhAntanuM svarUpa ApIne joDavAmAM
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ave che. AthI sAmAjika baMdhAraNane aMge ApaNe evA anumAna para AvIe chIe ke buddhipradhAna nAte rAjya calAvavAne, vIryapradhAna nAte laDavAne, ane trIjI vAsanApradhAna nAte paracUraNiyA dhaMdhAo tathA dalAlIne ke majurIne baMdha karavo joIe. dareka jJAtie mAtra pitAne ja dhaMdho kare jAIe, ane bIjAnA kAmamAM jarA paNuM mAthuM mAravuM na joIe, ane A rIte je dareka mANasa potAnuM kAma kare, to ja AkhA samAjamAM ekatA utarI Ave ane nahi te vikSepa ubhA thAya ane AvA leke eka bIjAnI sAthe rahetA hoya to paNa temane samAja eka nahi hoya paNa temAM be ke traNa ke tethI paNa vadhAre bhAgalAo paDI jaze. A zramavibhAgano siddhAnta eTale ja dharma. A daSTie jotAM jJAtibaMdhAraNa paNa eka "dhArmika" saMsthA thaI jAya e zakya che. alabatta leTo ema kabUla kare che ke koI mANasamAM asAdhAraNa zakti hoya to tene nIcalI nAtamAMthI uparanI nAtamAM levo joIe, paraMtu mANasamAM zakti che ke nahi ane che te keTalI che, te vize matabheda thavAno saMbhava che, ane kayA dharaNathI A nakkI karI zakAya, tenI vigatamAM pleTo utarato nathI. AthI aMte pleToe raceluM jJAtibaMdhAraNa jaDa thaI javAno saMbhava che.83 manuSya svabhAvamAM traNa aMze che, te paNa pleTonI mukhya jJAtio cAra che. viveka, zaurya ane mitatva e traNa sadgaNone anurUpa traNa vibhAga samajI zakAya che. paraMtu AthI AgaLa jaI Adarza samAjane je astitvamAM lAva hoya, to je lekamAM mAtra buddhi ke viveka hoya temanA hAthamAM rAjyanI lagAma na soMpatAM jemaNe ISTanA tatvane pUrepUre sAkSAtkAra karyo hoya temane ja rAjya* 82. juo 425-426 83. 423-3mAM jJAti badalI zakAya ema heToe kahyuM che, paraMtu 415-2, mAM zuddha lohI jALavI rAkhavuM joIe, ane umadA khamIramAM jarA paNa seLabheLa - thavI na joIe ema pratipAdana karavAmAM AvyuM che,
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavasthA suprata karavI joIe, ane to ja samAja samastamAM dharma vase ane tamAma prakAranI avyavasthAno aMta Ave. AvA philasUphomAM jarA paNa svArthanI vRtti nahi heya, teo mAtra zuddha tyAganuM jIvana gALatA haze. AvI vyaktioe potAnA jIvananuM sArthakya karyuM haze, tethI sAmAnya rIte rAjyane bhAra vahana karavAnI temanAmAM jarA paNa mahattvAkAMkSA nahi hoya ane chatAM rAjyanI dhurA UMcakavAnI temane pharaja pADavI joIe ema pleTe jaNAve che. AthI atyAre jema sattA ke padavI meLavavA leke paDApaDI kare che, temAM Adarza samAjanA lekamAM ulaTA rAjyakArabhArane bojo pitA para na levA mATe eka bIjA vacce hariphAI thaze.84 ' (19) haveTenuM Adarza nagara) prAcIna grIsamAM nagara rAja hatAM tethI pleTa paNa eka nagarane eka sajya gaNe che. ApaNe joyuM tema Adarza nagara rAjyamAM mAtra philasUpha ja rAjya karaze, ane temAM cAra jJAtio haze. pahelI "senAnI" eTale philasUpho ke zAsanakartAonI, bIjI "rUpAnI" te zAsanakartAonA madadanIzAnI, trIjI pittaLanI' ane chellI leDhAnI. paraMtu A uparAMta bIjI ghaNI viziSTatAo TenA Adarza nagaramAM che. u.ta. mAtra zAsanakartAomAM ja nahi paNa samasta nagara rAjyamAM leke "mAruM tAruM" karatA nahi hoya 85 mAnavasvabhAvamAM je svArthane aMza rahelo che tene Adarza nagaramAM kazuM sthAna nahi maLe. AthI vyaktigata svArthane piSe tevI tamAma sAmAjika saMsthAo Adarza nagara rAjyamAMthI nAbUda karavAmAM Avaze, ane AmAM pahelI kuTuMbanI saMsthA homavAmAM Ave che. mANasamAM kauTuMbika preraNA sAhajika che ke 84. A zo henA ja che. juo pa20-521 (khAsa karIne 5203) 85. juo 462.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ kema te prazna ahIM chaNavAnI jarUra nathI. kuTuMbanI saMsthA nAbUda karavI joIe ke kema e ja savAla che. mAnava svabhAvanuM sarvAze rUpAMtara thavuM joIe ema te mAne che. ane je e prakAranuM rUpAMtara thaI zake, te pachI kadAca kuTuMbanI saMsthA rahe ke na rahe temAM bahu pharaka na paDe e zakya che. saMsthA pote svArthane piSe che ke nahi e vize ApaNe vicAra karIe te ApaNane lAgyA vagara nahi rahe ke je mANasamAM pitAmAM svArtha buddhi vadhAre che tenA svArtha ne ja e pipaze. ane je pahelethI ja niHsvArtha che tevAne vikAsa kaMI jude ja thaze. ane je keIema kahe ke kuTumbanuM vAtAvaraNa niHsvArtha buddhine poSatuM nathI te teTalA parathI ja kuTuMba saMsthA na ja hoya to leke niHsvArtha ja thaze ema paNuM pramANagata AvazyakatAthI phalita thatuM nathI. erisToTale lagabhaga A daSTibiMdu lakSamAM rAkhIne leTanA sAmyavAdanI TIkA karI che. paraMtu mahAna sudhArakanA jevo pleTone utsAha che, ane e rIte te Adarza nagarane sthApana karavA mATe taddana nAnAM bALakene pasaMda kare che, ane emane duniyAnA dUSita vAtAvaraNamAMthI dUra khaseDI gya keLavaNuM ApIne Adarza rAjyanA philasUpha zAsanakartAo banAve che. 86 (*20) Tene sAmyavAda "mArA-tArA"nI bhAvanA ane kuTuMbanI saMsthA bhUMsAI jatAM mAlamilakata parathI vyaktigata mAlIkI ApoApa baMdha paDe che. A daSTie jotAM ApaNe ema AzA rAkhIe ke tenA AkhA nagara rAjyamAM khAnagI milakta rAkhavAnI manA hovI joIe, paraMtu viSayanA nirUpaNa parathI ApaNane ema lAge che ke mAtra zAsanakartAo ane temanA madadanizane ja khAnagI milakta rAkhavAne haka nathI, 86, juo 429 3-.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 71 kAraNa 'sAnuM ane rUpuM te temanAmAM ja vaseluM che ane tethI te kadI sAnArUpAne saMgraha karavAnI IcchA nahi kare. ' paraMtu tamAma milakata para rAjyanI mAlIkI rahe te prakAranA sAmyavAda uparAMta strIo ane bALakA paNa rAjya samastanAM gaNAro ema pleTAnuM kahevuM che, AvA siddhAntane svIkAravAthI bIjA aneka prazno sAthe pleTane lagnaprathAnI carcA karavI paDe che. 87 lagnaneA sabadha pavitra che, ane temAM pAzavattine sthAna na hovuM joi e, tathA eno mukhya hetu prajopattine che ema teNe spaSTa kahyuM che. badhAM lagnA para rAjyane pUrepUro kAbU haze, ane khALakAnA ucheranI paMcAta mAtAone karavAnI nahi hAya;-9 tathA kuTumbanI saMsthAnI jarUra nathI tethI rAjya taraphathI jyAre jyAre sAmudAyika lagnanA kALa (Mass Marriages) mukarara karavAmAM Ave, tyAre tyAre game te puruSa te samaya pUratA game te strInI sAthe lagnasaMbaMdhamAM AvI zake e sAMbhavita che. AvI rIte lagna thaI gayA pachI je bALakAne janma thAya, temane potAnAM kharAM mAbApa kANu che te jaNAvavAmAM nahi Ave. paraMtu te badhAM bALakI eka bIjAne bhAI ena, ane emanA janma vakhate je leAkeA lagna saMbaMdhamAM AvyAM hatAM te badhAMne mA ane bApa kahIne sakheAdhana karaze. AvAM bhAI ene vacce lagna saMbaMdhanI matA haze, paraMtu temanI pAchaLa AgaLa je lokA janmyAM haze temanI sAthe AvAM khALakAnA pukhta vaye lagnasaMbaMdha thAya, te temAM pleTane harakta nathI. naitika mAnyatA anusAra bhAI khenAe lagna na karavAM joI e tevI mAnyatAne pleTA svIkAre che, paraMtu bhAI ane bahenanI navI vyAkhyA ApavA jatAM, ane naitika siddhAMtane svIkAravAthI, kadAca kAI puruSa peAtAnI sagI bahena sAthe lagna saMbaMdhamAM joDAya tevI zakayatA pleTAnI sarata 88. sarakhAveza prajJAce jImethInAmu 87. jIe 429-459, 89 juo 460,
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahAra rahI gaI lAge che. sAmudAyika lagno keTale keTale aMtare thavAM joIe tene kALa vastInuM pramANa joIne zAsanakartAo nakakI karaze. tathA je yuvAna, sazakta zuravIra ane guNasaMpanna haze tevA puruSane strIo sAthe maLavAnI taka vadhAre ApavAmAM Avaze. A uparathI eka ja puruSa ghaNI strIo sAthe lagnasaMbaMdhamAM joDAya to pleTane kazo vAMdho nathI ema lAge che. amuka nizcita uMmaranAM strI-puruSone ja saMbaMdhamAM joDAvAne hakka rahe che, paraMtu sAmudAyika lagnanA mukarara karelA divasomAM, athavA nizcita uMmara karatAM nAnI ke moTI uMmaranAM strI-puruSa vAsanAmAM taNAIne je eka bIjAnA saMbaMdhamAM Ave, te temAMthI utpanna thayelA bALakane jIvavAno adhikAra nathI eTaluM ja nahi paraMtu Adarza nagararAjyane niyama anusAra koI nirbaLa ke regiSTa bALakano janma thayo hoya te tevAne paNa prAcIna spArTImAM rivAja hato te mujaba zAsanakartAo nirjana verAnamAM mUkI Avaze ema te kahe che. bALake ane strIo pratyenuM grIka lekenuM dRSTibiMdu jarA paNa lAgaNIveDAthI bhareluM nahotuM, AthI jema prAcIna grIsamAM mAnava sauMdaryanuM dhoraNa pukhta uMmare pahoMcelI yuvatImAM nahi paNa yuvAvasthAe pahoMcelA puruSamAM vyakta thatuM manAtuM, tema nAnAM bALakone grIka leke svarganA phirastAo mAnatA na hatA ane pleTanI philasUphI AvA grIka dhoraNane barAbara baMdhabesatI thaI rahe che. kAraNa A janma pahelAM AtmAe mULabhUta tane apakSa anubhava karele, e koTimAMthI AtmAne A duniyAmAM janma levo paDe che te eka prakAranI myuti che, ane AmAMthI je mANase ugaravuM hoya, te teNe mAtra jJAna meLavavuM joIe. paraMtu bALakomAM koI paNa jAtanuM jJAna te nahi paraMtu "abhiprAya" paNa hoto nathI, mAtra vimRti hoya che. AthI pleTanI daSTie bALakanI sthitinI kaMI adekhAI karavA jevI nathI. pleTa ghaNI jagyAe bALake, strIo, gharanA nokare ke gulAmane eka sAthe mUkIne temane
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 73 vize vicAra kare che. * Adarza nagaramAM strIonuM sthAna ane chatAM strIo pratyenuM pleTanuM valaNa jarA paNa binajavAbadArIthI bhareluM nathI. ulaTuM temaNe puruSonI sAthe rahIne ja badhAM kAma karavAnAM che, jo ke Ama sAthe kAma karavAmAM temaNe puruSonI khAsa harIphAI karavAnI jarUra nathI. kAraNa strInuM zarIra kudaratI rIte ja puruSanA karatAM nabaLuM che, jo ke evI ghaNI strIo hoya ke je bIjA keTalAka puruSo karatAM vadhAre majabUta hoya to paNa. strIo ane puruSane baMnene samAna zikSaNa maLavuM joIe evo liTane siddhAnta che. je koI mANasa, pachI bhale e strI hoya ke puruSa, je kaI kAmane mATe lAyaka hoya te teNe karavuM joIe. Apa'Nane hasavuM Ave tevo dAkhale laIne leTe strI-puruSanI samAnatA sAbIta karavAno prayatna kare che. keI paNa mANasa pote puruSa che tene lIdhe athavA koI strI che e kAraNe tene amuka ja kAma epavuM joIe evI mAnyatAnI viruddha phaleTonI tamAma dalIle goThavAya che. kaI mANasane mAthe vALa hoya ane kaI TAlavALe hoya teTalA Akasmika bheda parathI ApaNe e be mANasane bhinna bhinna kAme nahi soMpIepha9 2 tevI ja rIte strIo bALakane janma Ape teTalA ja 90. juo 441 3 jyAM paheTo kahe che ke bALakomAM prANanuM tatva hoya che, ne tethI teo mAtra "abhiprAya" ja keLavI zake, ( 91, juo 451-. zikAre jatI vakhate loko kutarIone ghera rAkhIne mAtra kutarAone bahAra laI jatA nathI, paraMtu kutarA tathA kutarIe baMne sarakhe hise zikAramAM bhAga le che-tema Adarza samAjamAM strIpu ruSoe eka sarakhI rIte pitAne yogya hoya tevAM kAma karavAM joIe. - 92. juo 554-4.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ parathI ApaNe evuM anumAna bAMdhI na devuM joIe ke teoe amuka ja kAma karavAnuM che. je puruSonA svabhAvamAM bheda hoya che, tevo strIonA svabhAvamAM paNa hoI zake, ane AthI ja koI strIo zAsanakartAo ane philasUpha thAya te bIjI mAtra paracUraNIo vepAra ja kare temAM navAI na hoI zake. je strIo Aja kAla samAnatA mATe laData calAve che temane pleTa jevA philasUpha taraphathI A rIte Take maLe che (jo ke pleTe puruSa hato tethI enI madada teo svIkAre e saMbhavita lAgatuM nathI). paraMtu pleTanA siddhAntano kaye vakhate ke artha nIkaLe te svAbhAvika rIte ApaNe agAuthI kahI zakIe ema nathI, kAraNa e evA paNuM anumAna para Ave che ke strI-puruSa amasthAM samAna che, paraMtu strInuM zArIrika baMdhAraNa nAjuka che tethI evI eka paNa kalA ke vyApAra ke kAma dhaMdhe nathI jemAM strI karatAM puruSa vadhAre sAruM kAma na karI zake. Ama hovA chatAM pustakamAMthI strI-puruSanuM zikSaNa eka ja hovuM joIe e siddhAnta spaSTa maLI Ave che. eka ja svabhAvanAM strI-puruSo eka ja jAtanAM kAma karaze, ane sAmudAyika lagna vakhate zAsanakartAo evI kaMIka goThavaNa karaze ke jethI maMdabuddhivALAM strIpuruSanI pratibhAzALI strI puruSo sAthe seLabheLa thavA na pAme. ( 22) zikSaNa paddhati strI-puruSanuM eka ja jAtanuM zikSaNa hovuM joIe te ApaNe joyuM. A zikSaNa evA prakAranuM hovuM joIe ke Adarza samAja ke nagararAjya sthapAI zakAya, athavA sthapAye hoya te te TakI rahe. zikSaNane mukhya hetu Adarza zAsanaktao ke philasUphene utpanna karavAne have joIe. eTale ke zikSaNa AtmAmAM ekatA sthApe
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75 ane pratyeka aMza buddhinuM niya MtraNa svIkAre, ane mANasane vadhAre sArA banAve tevuM hAvuM joIe. kAma tathA prANanuM tattva buddhinA Adeza nIce Ave e hetuthI zikSaNanA kAryakrama paNa evA hAvA joI e ke jethI mANasa praleAbhaneAnI sAme TakI zake. sAmAnya rIte zikSaNanI zarUAta TheTha bALapaNathI karavAmAM Ave che tethI bALakane nAnapaNathI je vAte kahevAmAM Ave che tyAMthI pleTa zarUAta kare che. laMbANunA bhaye ApaNe tamAma vigatamAM utarI zakIe ema nathI, paraMtu ahIM eTaluM kahevuM joI e ke AjakAlanA navIna zikSaNazAstranA siddhAntAthI pleTo vArka hatA. u. ta. pleTa e spaSTa kahyuM che ke AnvIkSikI ke tattvajJAnanI pUrva taiyArI rUpa je gaNita, bhUmiti tathA zikSaNanAM tamAma mULatattvA che te nAnapaNamAM ja citta samakSa raju thavAM joI e, jo ke jorajulamathI chekarAnAM mana para lAdavA mAgatA hoIe evA khayAlathI zikSaNapaddhatinA amala karavAneA nathI. kAraNa kAI paNa prakAranA jJAnanI prAptimAM hara kArya vyaktie gulAmI maneAdazA rAkhavI na joI e. zArIrika vyAyAmane jo pharajiyAta karavAmAM Ave te te zarIrane hAnikartA nIvaDatA nathI; paraMtu baLajabarIthI prApta karelAM jJAnane cittamAM sthAna maLI zakatuM nathI. tethI ApaNe baLajabarI vAparavAnI nathI, AthI prAthamika zikSaNanuM svarUpa amuka jAtanI ramata jevuM bhale hAya, kAraNa teA tame (bALakanuM ) svAbhAvika valaNa ( kaI bAjunuM che) te vadhAre sahelAIthI jANI zakaze|. bahuja buddhipuraHsaranA A khayAla che.'' (pari 7-536 ---537). paraMtu Ane aM jarA paNa evA karavAnA nathI ke bALakane bALaka ja rAkhyA karavuM, athavA ene phAve tema mAruM thavA devuM. kAraNa pleTAnI paddhatimAM ugramAM ugra parIkSaNAne paNa sthAna che, ane uttarAttara cAritryanAM baLanI ke muddinI je je kasoTIe Ave temAM je leAkeA nApAsa thatA jAya temane aLagA karIne jemanAmAM kharI
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 .4 dhAtu ' hoya temane DeTa pruSTranA sAkSAtkAra sudhI laI javAnA che. "ApaNe rAjyanA sthApA chIe, teA ApaNu` kA` e raheze ke je jJAna sauthI mahAna che ema kathAranuM sAkhIta thaI cUkayuM che te jJAna uttama leAkeA prApta kare evI pharaja pADIzuM-- tee iSTanI pAse Ave tyAMsudhI temaNe UMce caDayA ja karavuM paDaze." (pari. 7-119-4) zikSaNanA praznane pleTa atyaMta mahattvanuM sthAna Ape che, ane te cAgya ja kare che. A rAjyanuM caNatara karatAM karatAM harakAI ne evA vicAra AvyA vagara na rahe ke rAjyanA zAsanakartAe peAte pakSapAtI, svAcI, daMbhI ane juThThA hoya teA rAjya kAI divasa sAruM na hoI zake. AthI Adarza rAjya banAvavuM hoya te tenA zAsanakartAe paNa AdarzarUpa hovA joI e. te sarala, ni:svArthI, sAccA ane patyeka vastu ke vigatanuM kharekharuM mUlyAMkana karI zake tevA hAvA joI e. eTale ke zAsanakartA kharA arthamAM sAcA philasUfA hovA joIe ane tee peAtAnA lAbhane arthe nahi paraMtu lokahitane mATe ja rAjya calAvaze--athavA jo te AgaLa paDI amAre rAjya calAvavuM che'--ema kahetA na Ave, te paNa temane rAjya calAvavAnI pharaja pADavAmAM Avaze. muddhi aneka prakAranI hoya che, te khAkhatanuM pleTAne bhAna hatuM. eka jAtanI muddhi svAthI ane adhemAgI che tenuM varNana pleTanA zabdomAM ja karIe. vivekamAM khIjA kAI paNa sadguNa karatAM daivI aza vadhAre rahelA che, tathA AvA parivartanathI te vadhAre upayogI ane lAbhakAraka thaI paDe che, athavA ethI ulaTI paristhitimAM e (bAhya dRSTie) nirupayogI ane hAnikartA paNa thAya che. kAI hoMziyAra badamAsanI tIkSNa AMkhamAMthI saMkucita buddhinuM kiraNa camakatuM zuM tame kadI joyuM nathI--e keTaleA Atura hAya che, enA kSudra AtmA peAtAnA Azayane siddha karavAnA mAne keTalI spaSTa rIte jue che, e jarA paNa AMdhaLA nathI, paNa tenI tIkSNa dRSTi aniSTanI sevAmAM rAkAyelI rahe che, ane
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 77: eTale e vadhAre hoMziyAra teTale e vadhAre hAnikAraka bane che.3 AvA lene emanI yuvAvasthAnA divasomAM ja vADha mUkyo hoya te zuM - Indriyapabhege, je ghaMTInAM paiDAMnI jema emane janmathI ja vaLagADavAmAM AvyAM hatA ane jene lIdhe temanuM adhaHpatana thaye jAya che, ane adhama vastuo pratye emanA AtmAnI dRSTi vaLe che, temAMthI emane aLagA karavAmAM Ave ... A aMtarAyomAMthI temane mukta karavAmAM AvyA hota ane enAthI viruddha dizAe temane vALavAmAM AvyA hota, te je vastuo tarapha atyAre temanI daSTi DhaLelI che te vastuone jeTalI tINa najarathI teo joI zake che, teTalI ja tINatAthI teo pitAmAM rahelI e ne e zakti dvArA satyane joI zakata."94 veTene A prazna hajI aDhI hajAra varSa pachI paNa aNaukalyo rahyo che. "kAraNa kALa mAchalInI chIpa savaLI ke avaLI nAMkhIe enA jevI kaMI zikSaNanI paddhati hoI na zake. sAcI zikSaNa paddhatimAM to sAmAnya-rAtrikaratAM je jarA paNa vadhAre-prakAzamaya- nathI evA divasamAMthI nIkaLI, satanA kharekharA divasa pratye AtmA jAya evuM tenAmAM parivartana karavAnuM che. AnuM nAma ja nIcenI bhUmikA parathI sAdhelI Urdhva gati."95 - sAcA zikSaNanuM mukhya dhyeya A ja hoI zake ke mAnava mana vadhAre vizALa bane, svAtha na rahe, ane pitAnI jAtane evI banAve ke AkhA samAjane athavA dezane ke mAnavajAtane pitAmAM samAvI zake. A Adarza mAnavasvabhAvanuM saMpUrNa parivartana mAgI le che, eTale ke mANasamAM atyAre je cetanA che, tenA 93. pari. 7-5186 94. pari, -519. - 95. pari. 7-525,
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ karatAM koI bIjI ja cetanA Uge jethI atyAranI cetanAnA tamAma AvirbhAva ane kheMcatANa. sApanI kAMcaLI utarI jAya tema ApaApa kharI paDe ! AvuM rUpAMtara sAdhavA mATe leTa keLavaNInI zarUAta nAnapaNathI ja kare che. pustakanI mukhya dalIla "dharma eTale zuM?" ane dharma ane sukhI jIvana vacceno saMbaMdha kevo che"--te vize vicAra karatAM, vyaktigata jIvanamAM dharmanI mAtrA jaladIthI maLI na na Ave, te rAjyanA baMdhAraNamAM dharma jaladI jaDI Ave tethI pleTe Adarza rAjya ghaDe che, ane Adarza rAjyanA zAsanakartAo kevA hovA joIe te praznane anulakSIne leTa keLavaNInI paddhatinuM nirUpaNa kare che. zarUAtanA paricayamAM AvelI keLavaNInI carcA kAmacalAu che, tenI samasta rUparekhA sAtamA paricachedamAM ApaNane maLI Ave che. zikSaNanI zarUAta nAnapaNathI thAya che, je bALake bahu ja buddhizALI hoya, ane jemanAmAM prANanuM tattva paNa baLavAna hoya tevAM bALakone potAnA gAmathI kayAMya dUra laI javAmAM Ave, ane sAmAnya jIvananA vyavahAramAM sattara varSa sudhImAM AgaLa upara je je siddhAtonuM eNe "jJAna" prApta karavAnuM che te sAthe paricaya pUro karavAno hoya che ke jethI bhaviSyamAM jyAre enA tAtvika siddhAntanuM buddhigamya jJAna thAya tyAre te siddhAntone e potAnA junA mitro tarIke oLakhI zake, ane navesarathI buddhinI uccatara bhUmikA upara temanI sAthe saMbaMdha bAMdhI zake. pachI sattara thI vIsa varSanA gALAmAM zArIrika vyAyAma karavAno hoya che, tyAra bAda vIsa thI trIsa varSa sudhI "agAunA zikSaNa kramamAM je vijJAnanI zAkhAo temane koI viziSTa vyavasthA sivAya zIkhavADavAmAM AvI hoya te badhAne have samanvaya karavAmAM Avaze, ke jethI satya sata sAthene tathA anya zo nagika saMbaMdha che te te joI zakaze." trIsa varSa pachInAM
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 79 pAMca varSoM zuddha philasUphInA UMDA abhyAsamAM gALavAnAM che. AvIkSikI vidyAnA A abhyAsakALa daramiyAna aneka bhayasthAnAmAMthI e vidyArthIne pasAra thavAnuM che. kAraNa nItinAM sAmAnya dhAraNA je amuka sAmAjika mAnyatAne lIdhe astitvamAM AvelAM hAya che, tenAM kharAM mULa zodhavA buddhi pravRtta thAya, ane gheADA vakhata "buddhi zuM kharuM che ke zAmAM pratiSThA che ema pUche ane kAyadA ghaDanAre ene je rIte zikhavyuM hoya e pramANe te javAba Ape, ane pachI jema kazAmAM nyAya ane sAruM ke ethI ulaTuM paNa kazuM nathI evI mAnyatA ene svIkAravI paDe, tyAM sudhI jAtajAtanI dhaNIe dalIlA enA zabdo toDI pADe--teA (6) pachI je siddhAntAnuM mUlya eNe meTuM AMkayuM hatuM tenuM pahelAMnI mAphaka e pAlana kare ke ene mAna Ape ema zuM tame mAne che ? - azakaya.96 ane e siddhAntAmAM pratiSThA che tathA e svAbhAvika che (539) ema mAnatA e jyAthI baMdha thAya, ane satya siddhAntAnI zodhamAM pA te niSphaLa jAya, tyArathI peAtAnI icchAonI khuzAmata karavA sivAyanuM khIjA kAI prakAranuM e jIvana gALe evI zuM AzA rAkhI zakAya? AnvIkSikInA vidyAthI enAmeAMmAM pahelAM svAda Ave, pachI teo majAkanI khAtara lIlA kare ane peAtAnuM je khaMDana karatA hoya tenuM anukaraNa karatAM, teo haMmezAM khIjAnA virodha kare, ane temanuM khaMDana kare; nAnA kurakuriyAMnI mAphaka je kAI emanI najIka Ave temanI sAthe teo kheMcAkheMcI kare ane temane karaDe--AvI paristhiti utpanna thAya teA keLavaNIne kazo ja artha rahetA nathI.'' pleTAnI zikSaNapaddhati anusAra vyaktinA sarvAMgI vikAsa sadhAya ema te mAne che. paraMtu pleTa je saMpUrNa vyaktitvanuM Alekhana kare che, te A rIte sAdhI zakAya ke kema e savAla che. 96, pari-7-538-39
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ paTee eka jagyAe ema kahyuM che ke te pote saMpUrNa philasUpha thayA pachI teo rAjyakArabhAra karaze)-"A AzayathI te lokee temane AvA banAvyA, nahi ke teo pote majA mANe, paNa rAjyanuM saMgaThana karI eka karavAmAM teo sAdhanabhUta thAya te arthe!pari-7 para 0-ga. paraMtu ApaNuM manamAM prazna thaze ja ke sauthI uccatama tattva-iSTanuM tattva-The idea of Good-che-je mAtra bAhya jagatane AdhAra tathA mULa che eTaluM ja nahi, paraMtu bAhya jagata vizenA ApaNu jJAnanuM temaja ApaNI jJAnanI zaktinuM paNa je prabhavasthAna che-tenA sAkSAtkAra sudhI leTenI zikSaNa paddhati sAdhakane laI jaI zake kharI? mAnava svabhAvanuM mAtra AMtarika parivartana ja nahi, paraMtu je samULuM rUpAMtara pleTone abhipreta che, ane je sva. kizoralAlabhAInI "samULI krAnti" karatAM vadhAre UMDe jAya che, tenI siddhi mAtra gamArga dvArA ja thaI zake ema ApaNane lAgyA vagara rahetuM nathI. A bAbata kadAca potAnA guru sokreTisanA jIvanamAM pleTane pratyakSa thayuM haze. athavA potAnA jIvanamAM enI kadAca jhAMkhI thaI haze; topaNa enI potAnI zikSaNa paddhatimAM A bAbata joIe teTalI skuTa thatI nathI,--jo ke bALaka athavA vidyArthIne apAtI keLavaNI ane bALakanI potAnI zakti e be vacce paleTo amuka prakAranI samatulA jALavI rAkhe che. upara jaNAvyuM tevuM mAnavasvabhAva ke cittanuM samULuM rUpAMtara ApaNe tyAM vyaktioe yogamArganI madadathI sAdheluM che, ane teo pitAne lAgevaLage che eTale aMze tamAma duHkhane pAra karI gayA che, paraMtu A rIte potAnI jAtane pAra utAryA pachI paNa- nirvANamAM jatAM jatAM jema amitAbha budhe AkhI duniyAnA prANIo sAme pAchuM vaLIne atyaMta karuNAthI joyuM-ke A badhAM mukta na thAya tyAM sudhI mArI potAnI muktino kazo artha nathI--lagabhaga
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ A ja rIte pleTe ema pratipAdana kare che ke sauthI uccatama-The Idea of Good-iSTanA tatvane sAkSAtkAra karyA pachI philasUpha ApaNI A duniyAmAM AvIne vasIne samAjano tathA rAjyane tamAma kAryabhAra UMcakavAno che. pleToe kahyuM che ke utaratI paMktinI rAjyavyavasthAmAM AvA philasUpha ekAkI jIvana gALe che, paraMtu emAM emanA jIvananuM pUrepUruM sAphalya thatuM nathI. -e te samasta samAja ane rAjyane jyAre doravaNuM Ape, ane e rIte AkhA mAnava samudAya AgaLa, je Adarza nagararAjyane namUne harahaMmeza svargamAM astitva dharAve che te ahIM nIce utAre tyAre ja kharA philasUphanuM jIvana kRtakRtya thaze. bIjI daSTie ApaNe ema kahevuM paDe ke pleTane philasUphanA AtmAnA AMtarika baMdhAraNamAM A rAjyanI pratikRti harahaMmeza pratibiMbita thayelI dekhAya che, eTale ke philasUphane pratyeka aMza pitAnuM kAma kare che, bIjA aMzanuM je bIjuM kArya ke dharma heya tenI ADe e AvatuM nathI-pratyeka aMza pitAnA dharmAnusAra kArya kare che, ane e samasta vyApAramAM pratyeka aMza buddhinA niyaM. traNa nIce kArya kare che-AthI enuM jIvana saMvAdathI bhareluM raheze ane enA zarIramAM Arogya ane tAjagI ApoApa utarI Avaze tathA enA samasta jIvananA AvirbhAvamAM enA AtmAnuM sauMdarya pragaTa thaze. ane A satya, saMvAda tathA saudarya enA rAjyamAM pratibiMbita thaze. pitAnI keLavaNInI paddhatine amalamAM mUkavA mATe pleTa kahe che tema "pahelAM te dasa varSathI uparanA tamAma nagaravAsIone teo (pari. 3-54) nagara bahAra kADhaze ane mAbApanI TevonI asaramAthI je mukta hoya tevAM bALakone teo hAtha para leze. temanI pitAnI Teva ane je kAyadAo ApyA che te anusAra temane zikSaNa Apaze. A rIte je rAjya tathA baMdhAraNa vize
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNe vAta karatA hatA te rAjya atyaMta sahelAIthI ane vahelAmAM vahelI take sukha prApta karaze." vitaMDAvAdamAM phasAyA vagara trIsa varSa pachInAM pAMca varSa zuddha philasUphInA UMDA abhyAsamAM gALavAnAM che, ane temAM pAraMgata thayA pachI pAMtrIsa varSa pachInAM paMdara varSa temaNe harakoI prakAranI nokarI ke sevA karavAnI che, ane pacAsa varSanI uMmara thayA pachI ja jemaNe pratyeka viSayamAM ane dareka kAmamAM nAmanA meLavI hoya temane ja zAsanakartAne sthAne nImavAmAM Avaze. TonA AdarzanagaranA zAsanakartA thavA mATe paccAsa varSanI uMmara kaMI bahu merI na kahevAya. (* 23) aniSTa prakAranAM rAjyabaMdhAraNe upara kahyuM tevuM sarvazreSTha ISTa rAjyabaMdhAraNa eka ja hoI zake, - paraMtu aniSTanA prakAra aneka che. grIka philasUphImAM eka ane aneka, nitya ane pariNAmI, samacorasa ane goLa -- evAM kaMThomAMnA pahelAM pade ISTa gaNatAM - eTale ke je kaMI sAruM hoya te eka ja hoI zake, ane je kaMI aniSTa hoya te ja aneka rIte astitva dharAve che. AthI Adarzanagara rAjyamAM aneka dizAethI saDe pesI zake ane A rIte tenuM adhaHpatana thavAnI zakyatA che. ApaNA manamAM prazna Ubho thAya ke Adarza paristhitimAMthI adhaHpatana thAya ja kevI rIte ane emAM saDe kyAMthI pese? pleTa A savAlane barobara uttara Apato nathI, ane jANe kaI mahAna gebI satyanuM nirUpaNa karato hoya tema AMkaDAonI madadathI e ema sAbIta karavA prayatna kare che ke zAsanakartAone prajopatti kyAre thavA devI tenAM saMpUrNa gaNitanuM jJAna nahi hoya tethI jyAre bALake thavA devAM na joIe tyAre teone janma thaze, ane A rIte patananI zarUAta thaze. 98 98. juo para 8-546.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 83 he ema paNa kahe che ke "jeTalI vastune Adi che ene aMta paNa hoya ja ema jotAM tamAruM che tevuM baMdhAraNa paNa anAdi kALa sudhI Takaze nahi." eTale ke ApaNI duniyAnuM baMdhAraNa ja evuM che ke buddha bhagavAne kaheluM tema- he bhikSue, tame pANI reDe to e kyAM jaze? prazna traNa vAra karavAmAM Ave che, ane traNe vAra javAba ApavAmAM Ave ke-nIce jI-nIce jaze--ApaNI sAmAnya prakRtinuM vaheNa haMmezAM nIce jatuM hoya che, paraMtu buddha bhagavAne A sAdhAraNa prakRtinA vaheNane UMce laI javAno bedha Ape, ane ApaNI paribhASAmAM kahevuM hoya to ema kahevAya ke kudaratanA sAmAnya niyamane kevI rIte palaTAvI nAMkhaze eno mArga batAvyuM. leTomAMthI A Urve mArga sapaSTa thato nathI ane e kabula kare ke "tamArA zAsanakartAonAM samasta zikSaNa ane viveka zakti manuSyamAM prajananazakti ane vaMdhyatva kyAre Ave che ane jAya che tenA jJAnane prApta karI zakaze nahi. (kAraNa) je buddhi indriyavyApArathI sarjAze mukta nathI te enA niyame zodhI nahi zake, ane niyamo enI pakaDamAMthI chaTakI jaze." A uparathI ema kahI zakAya ke jJAnane meLavavA ke harahameza Indriya pratyakSa ane "vikalpa vRtti dvArA jJAna meLavanI buddhi upara AdhAra rAkhe che; paraMtu A uparAMta bAhya viSayanuM paNa AMtarika jJAna prajJA dvArA maLI zake ema e mAnato nathI. AvA adhurA jJAnane lIdhe sauthI pahelAM " zAsanakartAo tathA temanA sahAyako vacce aMdara aMdara ekabIjA sAthe matabheda utpanna thaze. 99 AthI sAmyavAdane aMta Avaze, ane gulAmInI prathAnI zarUAta thaze." eTale ke "Adarza nagara rAjya ane mAtra mUDInA dhAraNa upara sthapAelA rAjyanI madhyamAM A navA prakAranuM rAjya AvI 99, pari-8-585-2.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ raheze." kuLa paraMparAnA dhoraNa para A rAjya racAeluM haze; ane tyAra bAda mUDIvAdI rAjyamAM adhaHpatananuM bIjuM pagathiyuM vyakta thaze. mAnavasvabhAvamAM eka pachI eka je rIte adhaHpatana thAya che, ane vyaktinA svabhAvamAMnuM e adhaHpatana rAjyamAM kevI paristhiti saje che enuM varNana ghaNI rIte AjanI paristhitine AbehUba citAra ApaNuM AgaLa khaDe kare che, te tenuM Alekhana pustakamAMthI vAMcavuM vadhAre yaMgya che, tethI tene ahIM mAtra ullekha karyo che. sauthI uttama "Adarza nagara rAjya" che, temAM vyakti temaja samAjamAM "dharma pravarte che. bIjA naMbare kuLane mAna ApatuM hoya tevA rAjyamAM buddhi ane prANanA mizraNane prAdhAnya maLe che. tyAra pachI mUDIvAdI rAjya Ave che; AvA mAtra saMpattinA dhoraNa upara sthapAyelA rAjyamAM zuddha prANane amala cAle che. paraMtu mANasa pAse saMpatti che tethI te rAjya calAvavAne lAyaka che ema harahaMmeza sAbIta thaI zakatuM nathI, tethI saMpattine bAju para mUkI badhA mANaso ekasarakhA che, ane tethI saMpattivALo ke nirdhana, bhaNele ke abhaNa evA koI mANasanI pAchaLa mAtra saMkhyAnuM eTale ke AMdhaLA janasamUhanuM pIThabaLa hoya, te te mANasa rAjya karavAne lAyaka che ema prajAsattAka eTale ke bahujanamatavAdI DemocracymAM pratipAdana karavAmAM Ave che. jema vyaktinA AMtarika baMdhAraNamAM prANa ane kAmanA aMzae buddhinA tattvanuM niyaMtraNa svIkAravAnuM che, ane e traNe ta samAna nathI, tevI ja rIte samAjamAM paNa badhAM mANase ekasarakhAM ke samAna nathI, ane tethI harakoI vyaktine te mAtra rAjyamAM rahe che tethI rAjya calAvavAno adhikAra maLI zake nahi. pleTanA siddhAnta anusAra kharuM svAtaMtrya pitAne je svabhAva hoya te anusAra buddhinuM niyaMtraNa svIkAravAmAM raheluM che, nahi ke pitAne mana phAve tevuM AcaraNa karavAmAM. eTale ke svAtaMtrya mAtra yeya nathI paraMtu eka sAdhana che, ane potAnA pratyeka kArya ke
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahAramAM AtmAnA ucatama aMzanuM niyaMtraNa svIkArI pratyeka kSaNe tene amalamAM mUkavAnuM che. paraMtu jyAre vyaktigata svAtaMtrya e ja eka dhyeya bane che, tyAre prANu ane kAmanA mizraNa dvArA rAjyakArabhAra cAle che. ApaNe joyuM tema kAmanA aMzamAM bahuta bhareluM che, tethI aneka prakAranA rItarivAja, akhatarAo ke khatarAo karatA pacaraMgI leke bahujanamatavAdI rAjyamAM pedA thAya che. dareka vyakti pitAnI game te irachA saMtoSavAne svataMtra hoya che, ane AthI rAjyamAM keTalAye prakAranA pakSo ane baMdhAraNo ekI sAthe astitva dharAvatAM hoya che. svAtaMtryanA AvA udrakane "lIdhe bApane chokarAonI pAyarIe utaravAnI ane emanAthI bIvAnI Teva paDI jAya che, kAraNu bApa ane chokaro samAna kakSAnA thaI rahe che... gulAma puravAsInI samAna, ane puravAsI gulAmanI barAbara che, ane koI paradezI game tenI samAna gaNAya che. guru ziSyothI bIe che, tathA temanI khuzAmata kare che, ane ziSyo potAnA guru temaja zikSakone dhikkAre che. ane vRddha mANaso yuvAne pratye namratAthI varte che, tathA teo AnaMda ane ThaThThA mazkarIthI bharelA hoya che, kaDaka ane adhikAravALA gaNavAnuM emane gamatuM nathI... manuSyanA zAsana nIce rahelAM prANIone bIjA ke rAjyanA karatAM prajAsattAka rAjyamAM moTI svataMtratA hoya che... svataMtra puravAsIonA haka tathA mahimAnI barobarI karatAM hoya tema gheDAM gadheDAM kUca karatAM harephare che ane emane mATe raste mokaLo mUkIne je kaMI cAle nahi, to je kaI haDapheTamAM Ave tenI sAme teo deTa mUke che, ane badhI vastuo A rIte svataMtratAthI phAruMphATuM thaI rahe che." TenuM A varNana ApaNI duniyAnA keTalA dezane keTale aMze lAgu paDe che tene khayAla ame vAcake para choDIe chIe. ahIM ApaNuM AgaLa vaLI pAcho e ne e savAla AvIne jIbhe rahe che ke kaNa lAyaka ane kaNa nAlAyakaeTale ke koNe rAjya
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ e karavuM joI e ane kANe rAjyakartAnA hukamanuM pAlana karavuM joIe. A bAbatanuM nirAkaraNu, pleTAe kahyuM che tevI zikSaNa paddhatimAMtha ApoApa kulita thAya ke kema e prazna ApaNane atyAre mUMjhave che. kudaratanA aneka prayAge! pachI ApaNI mANasajAta pedA thaI che. paraMtu emAM vyakti-vyakti tathA bhinna bhinna samAjomAM ane dezAmAM vaheMcAyelI cetanA eTalI te ahaMkArathI bharelI che ke kANu athavA zuM sAruM athavA dharma ane adharma eTale 'zu' e bAbata ugnamAM ugra matabhedane sthAna cheH kAraNa ApaNAmAM pe|tAmAM dha' sthApita thaye| nathI, ApaNA jIvananA judAM judAM aMgo ekabIjAnI sAthe haLImaLIne susaMgata rIte, AtmAnA je aMzanuM niyaMtraNa svIkAravuM joIe te svIkAratA nathI, eTale ke mANasa pete hajI eka avibhAjya thayA nathI--tA pachI adhUrA, bhAMgelA, chinnabhinna mANasAnA samAja athavA tenI rAjyavyavasthA paNa evI ja hoya. pRthvI upara mAnava jAtanI ekatA sAdhavI haze teA sauthI pahelAM mANase peAtAnI samasta jAtane 'e-ka' karavI paDaze. pleTAnA Adarza samAjanI sthitimAMthI uttarottara je eka pachI eka pagathiyAM utarIne vyaktinI ane tenA bAhya AvirbhAva rUpa samAjanI adheti thatI jAya che tenI parAkASTA julamagAra ane julamI rAjyavyavasthA athavA geravyavasthAmAM ApaNane najare paDe che. jemAM khuddhinA aza sarvAza lupta thayeA hAya, ane prANanuM aMga haraha Mmeza bahurUpI kAmanI aneka rAkSasI icchAone vaza thaI te va tuM hAya, eTale ke je mANasa pratyeka paLe avanavAM rAkSasI svarUpa grahaNa karatA hAya --tevA mANasane kAI kALe sukhanA anubhava te thaI ja na zake, kAraNa peAtAnI duSTamAM duSTa icchAone e mAtra gulAma che--AvI vyakti jyAM sudhI mAtra vyaktigata jIvana gujAratI DhAya tyAM sudhI duSTatAnI parAkASTA enAmAM maLI AvatI nathI. zreSThamAM zreSTha philasUpha jema A duniyAnI gaDamathalathI dUra, peAtAnuM ekAkI
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 87 -jIvana gALe, tyAre jema enA jIvananuM saMpUrNa sAkSya thatuM nathI tema ja duSTamAM duSTa mANasa vize paNa A ja siddhAnta pleTa lAgu pADe che. AvA duSTa julamagArane jyAre vividhavazAt rAjya calAvavAnA saMjogA maLI rahe che tyAre vyakti temaja samAja bannenI adheti saMpUrNa bane che. bahu janamatavAdI prajAsattAkanA saMpUrNa svAtaMtrya (!)mAMthI saMpUrNa gulAmI nIpaje che. mAnava svabhAvanI ane rAjyabaMdhAraNanI A adhamamAM adhama sthiti che. (* 24) dharma ane sukha dharmAcaraNa ane sukha sAthete! sabaMdha hajI ApaNe carcyA nathI. kadAca dharmanA svarUpanuM ATaluM UMDu nirUpaNa karyA pachI enI jarUra paNa rahetI nathI. kAraNa dharmane lIdhe je vyaktigata AtmAmAM saMvAda, sapramANatA, zAMti, sadguNa, sau vagere Ape|Apa AvIne vasatAM hAya tA pachI kAI mANasa adharma AcarIne saMpatti ke sattA meLavI sukhI thavAnA prayatna kare temAM bahu artha rahetA nathI. pustakanI zarUAtamAM prazna pUchavAmAM Ave che ke ghaNA adharmoMe sukhI jaNAya che, ane dharmiSTha leAkA du:khI thatA jovAmAM Ave te tathA ghaNI vAra saMpattine lIdhe paNa mANasanA adharma DhaMkAI jAya che, ane garIba dharmiSThane tenI garIbAIne lIdhe sahana karavuM paDe che--te pachI dharma Acarave! zA mATe ? pleTA sukha ane du:khanI lAgaNI vize carcA kare che, ane kahe che ke sukha ane du:khanI lAgaNI eTalI teA sApekSa che ke du:khamAMthI kAI mANasa sukha pratye jatA haze, tyAre ene sukha ja lAgaze : duHkha-1, du:kha-ra, du:kha-3, ~~ du:khana vagere zreNImAM mANasa jyAre 1, 2, 3 e rIte pasAra thatA haze, tyAre ene pratyeka pagale du:kha jema jema echuM thatuM jaze tema sukha
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAgatuM jaze, ane evI ja rIte e ne e zreNImAM e-na, na-1, - duHkha-4, duHkha-3 - duHkha-1 ema UMdhA kramamAM jaze tyAre e ne e zreNInAM tamAma pada duHkhamaya lAgaze, eTale ke amuka eka paristhitimAM je vyaktine sukha paNa lAge e ne e paristhitimAM tene duHkha paNa lAge. Ane artha e thAya ke sukha ane duHkhanI lAgaNIno anubhava koI paNa bAhya vAstavika paristhitine lIdhe thato nathI, paNa-ema kahevuM paDe ke banAvanA krama upara teno AdhAra che. pleTe AnAthI AgaLa jato nathI paraMtu ApaNe kahI zakIe ke amuka paristhitimAM vyaktine sukha lAgaze ke du:kha teno AdhAra vyakti pote vastu pratye kevI rIte dhyAna Ape che tenA upara paNa rahe che. ahIM ATaluM kahevuM basa thaze ke sAdhAraNa mANasa jene sukha athavA du:kha gaNe che, te kharI rIte jotAM nathI sukha ke nathI duHkha. pustakane aMte leTo javAba Ape che ke mANasanuM AMtarika baMdhAraNa evuM che ke dharma dvArA ja ene sAcuM sukha maLI zake. sukha sukha vacce paNa bheda che, ane jene mAtra bAhya sattA-saMpattinuM sukha joItuM hoya tene AMtarika zAMti ke sukha maLI na zake tathA jene potAnA AtmA samastanuM sukha joItuM hoya, to tevAe bAhya sukha upara TAMpIne besavuM na joIe. A daSTie jatAM dharma ane sAmAnya daSTie jene sukha gaNIe chIe te bAhya sukha-e be vacce kazo paNa saMbaMdha zakya lAgatuM nathI. kAraNa eka ja bhUmikA para vasatI be vastuo - ekabIjAnA saMbaMdhamAM AvI zake; paraMtu dharma ane bAhya sukhanI bhUmikA atyaMta nirALI che, ane tethI dhamika mANasane bAhya sukha maLaze ja ema ApaNe kahI zakatA nathI; ane je maLe, topaNa ene AtmA te dharmamAM ja rAcato haze. AthI ulaTuM leTo kahe che tema julamI AtmAne aneka vaibhava, saMpatti ne sattA maLe chatAM e pite te atyaMta duHkhI ja rahevAne. vaLI bAhya vastuone ApaNe bAju para mUkIe, ane tethI bAhya sukhane ApaNI dalIlamAM kazuM
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 sthAna na ApIe tApaNu mAnava svabhAva atyAre jevA che tevAne jotAM, ApaNA manamAM prazna UbhA thAya che ke dhama ane khAdya sukha vaccenA AvA vireAdhI saMbaMdha chatAM, adhamI AtmAne pAtAmAM vasatA adharmane lIdhe haraha Mmeza duHkha ja thatuM nathI, tema dharmiSThane dharmAMte lIdhe sAmAnya rIte sukha anubhavAtuM nathI. adharmIne haraha Mmeza duHkha thAya, ane `iine dha AcAratAM sukha prApta thAya A baMne C Adaza paristhitio gaNI zakAya, ane e benI vacce, dha' ane adha, sukha ane duHkhanAM hro vacce, enAM aneka prakAranAM ke pramANanAM mizraNAmAM mANasa peAtAnuM vana gujAre che. jo vyaktionAM jIvanamAM dharmane ladhe sAmAnya sukha maLe ja evA Adarza siddha thaI zakatA nathI, paraMtu Adarza sthiti prApta karyA pachI dharma ane sukha vacce je avicchinna, anvayavyatireka sabaMdha sthapAyele jaDI Ave che; eTale ke jyAM dha hoya tyAM sukha ja hoya, ane dharma na hoya teA sukha zakaya ja nathI--evA Adarza saMbaMdha ApaNane abhipreta che, te je saMghdha mAtra Adarza sthitimAM Ape|Apa utarI Ave "che, te saMbadha ApaNe ApaNI ardhadagdha sthitine lAgu pADavA mAgIe chIe, e ApaNI nabaLAI che. mANasa eTale svAthI che ke peAtAnA halakA svArthI cheDayA vagara, Adarza sthitinuM phala pAte vAMche che : ane dalIla kare che ke mANasa pete zuddha dharma Acare te peAtAnI ajJAnamaya paristhitimAM jene sukha mAne che, tevAM sukha dharmiSTha mANasane maLavAM joie. kharI vAta e che ke ajJAnane lIdhe ApaNe sukhanI vyAkhyA paNa aihika vastue ke bAbAne anulakSIne karIe chIe. sukha aneka prakAranAM hoya che ane sAmAnya mANasa A duniyAmAM je sukhane vAMche che te prakAranAM sukha zuddha dharma AcaranAranA Adarza jIvanamAM zakaya na paNa hoya, ane chatAM e Ada jIvanamAM judA ja prakAranuM eTale ke uccatara sukha ene maLe ema
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90. paricheda ra pAse je kaMI che tenuM, temaja je vastuo ane lokenuM ApaNe pahelAM varNana karI gayA temanA rakSaNArthe e lazkara caDAI karanArAo sAme jaze ane laDaze. teNe kahyuM : zA mATe ? zuM teo pitAnuM rakSaNa karavAne samartha nathI ? meM kahyuM? nA-ApaNe jyAre rAjya ghaDavA beThA tyAre je siddhAntane ApaNe badhAe svIkAra karyo hato e khare hoya te-nA. tamane yAda haze ke eka mANasa vadhAre kaLAomAM pravRtti karavA jatAM phahimaMda na thaI zake e siddhAnta hato.* teNe kahyuM : sAva sAcuM. (ra) paNa laDAI zuM kaLA nathI ? avazya che. ane mocInI kaLAmAM jeTaluM dhyAna ApavuM paDe eTale emAM paNa Avazyaka che, kharuM ne ? taddana kharuM. ane ApaNe sArA joDA taiyAra karAvI zakIe e mATe ApaNe mecIne kheDUta athavA vaNakara ke kaDi thavAnI rajA ApI nahatI, paraMtu ene ane bIjA dareka kArIgarane, je kAmane mATe svabhAvathI e yogya hato e ja eka kAma ene soMpavAmAM AvyuM hatuM, ane AkhI jIMdagI (T) bIjuM kaMI nahi, paNa e ja kAma teNe karyA karavAnuM hatuM; (ene) je kaI taka maLe, e teNe gumAvavAnI nahotI, kAraNa, to ja e eka sAre kArIgara thaI zake. have sainikanuM kAma sArI rIte thavuM joIe--enA karatAM bIjI koI paNa bAbata vadhAre mahattvanI na hoI zake. paraMtu, jeNe nAnapaNathI ja bIjI badhI vastuo choDI daIne pAsAnI tathA vAghabakarInI ramatanuM sevana na karyuM hoya, paNa je mAtra AnaMda meLavavA khAtara x sarakhAvo 443. varu
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 91. * ja ramatA hAya, e jema duniyAmAM kadI sArI ramanArI thaI zakatA nathI,----tA zuM laDAInI kaLA eTalI sahelAIthI zIkhI zakAya evI che, ke je mANasa kheDUta, mAcI ke khIjo kArIgarhAya e eka laDavaiyA paNa thaI zake ? jo mANasa ejAra ke hathiyAra kema jhAlavAM e zIkhe nahi, ane tenA para krAIma divasa dhyAna Ape nahi, tA evAM teA kAI ja ejAra ke hathiyAra nathI je (pAte) mANasane ( 4 ) hoziyAra kArIgara athavA rakSaNa karavAmAM nipuNa (cAddo) banAvI de. te! pachI kAI DhAla athavA laDAInuM khIjuM hathiyAra pakaDe ke tarata eka divasamAM, bhAre hathiyArathI sajja thayelA ke lazkaranA khIjA kAI vibhAga sAthe ( UbhA rahIne ) sArI rIte laDI zake kharo ? teNe kahyuM : nA, hathiyAra pAte peAtAnA upayoga kevI rIte kaLe e zikhave evAM hathiyAranI ki Mmata paNa kevI rIte AMkI zakAya ? meM kahyuM : ane ApaNA pAlakanI * karo jema vadhAre ( 6 ) bhAre, tema tene (pAtAnI pharajo adA karavA mATenAM naipuNya,kaya, lA, ekAgratA mATe vadhAre vakhatanI jarUra paDaze. teNe javAba ApyoH niHzaMka peAtAtA dhaMdhA mATe naisargika yAgyatA paNa enAmAM hAvI joI ze. avazya. tyAre ApaNAthI ane te nagara-rakSaNanA kArya mATe je svabhAvathI ja yogya hoya, tevAne pasaMda karavAnI ApaNI pharaja raheze? raheze. meM kahyuM : ane AvI pasadagI karavI e kaMI saheluM kAma nathI, paNa ApaNe hiMmata rAkhIne banatuM badhuM karavuM joI e. (375) ApaNe karavuM ja joI e. rakSaNa karavAnI ane sAvadhapaNAnI dRSTie, e zreSTha yuvaka lagabhaga, sArA ucheravALA kUtarA jevA zuM nahi . hAya ? * muddo 4, , Guardians-pAlake
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahi, paraMtu indriya pratyakSamAM ApaNe je "dravya"--(Aristotle's Matter-Hyle-Proti hyla 212 245Hi 2410727 chIe temAM raheluM che. ApaNe ahIM erisToTalanI philasUphI upara lAMbe vicAra karavAnI jarUra nathI. dareka philasUpha AgaLa kaI ne kaI rIte A ne A prazna Ave ja che-ke anubhavamAMthI niSpanna thatI vyaktio ane tenA guNo vacce saMbaMdha zo, tathA amuka vyakti" che, ema ApaNe zAne AdhAre kahIe chIe. harakeI be khATalA eka ja mApanA ane taddana eka sarakhA hoya,-- eTale ke tenAM rUpa, raMga, AkAra, tathA mApa badhAM ekasarakhAM hoya, te ApaNe ema kahIzuM ke eka khATalAmAM je lAkaDuM vaparAyuM che te lAkaDuM bIjA khATalAmAM vaparAyuM nathI, tethI te be judA che. paraMtu jIvata prANIo athavA mANasa mANasa vacce ApaNe je bheda pADavo haze, to ApaNe kahevuM paDaze ke be vyaktionA guNadeSamAM bheda che, ane tethI te be vyaktio judI che. A rIte vyaktinuM vyaktitva temAM rahelA guNene AbhArI che ema je ApaNe kahIe, te vyaktinA keTalA Avazyaka gaNAtA tathA keTalA Akasmika gaNAtA guNane enA vyaktitvamAM samAveza karavo e prazna atyaMta kaThina thaI paDe cheH ane AthI ja pAzcAtya pramANuzAstramAM vyaktigata vizeSa nAmane "sAmAnya" universao gaNavAmAM AvyAM che. he ema kahe che ke indriya pratyakSane pravAha hIrekaleITAsanI satata parivartanazIla nadInA vaheNa jevo che, ane temAMthI ApaNe jyAre "ta" pAse AvIe tyAre ja kharekharI vyaktio anubhavamAM Ave che. AjanA bhautika vijJAnanuM nirUpaNa karanAra jema ApaNuM "vastuo ane gaNakAratA nathI, paraMtu teo bhinna bhinna prakAranAM paramANuonI duniyAmAM vase che, ane ene ja satya mAne che, tenA jevI paristhiti ApaNane pleTamAM maLI Ave che.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ paheluM indriya pratyakSa-pachI guNe ke jAti sAmAnyanAM to -A uparAMta te amuka bIjI jAtanAM ' tamAM mAne che, ane e taro Indriya pratyakSa mAMthI sAmAnya ta nItarI zake te mATenAM ApaNuM citte apelAM "ta " che.10deg Logical deas: Similarity- --- Dissimilarity, Unity-Multiplicity, Rest-Motion; Ethical Ideas: Idea of the Good, The Beautiful and the Just. Being and Not-Being. buddhinAM pramANagata tAmAM pleToe kAraNa-kAryanA saMbaMdhane ( Law of Causality ne spaSTa rIte sthAna ApyuM nathI, paraMtu "mIne'nA saMvAdamAM pleTa "aitias -kAraNonI carcA kare temAM e AvI jAya che. buddhinAM A ekaThAM ApaNuM indriyAnubhavamAMthI nItaratAM vyakti temaja jAtisAmAnya upara lAdavAmAM Ave, tyAre ApaNI vicArapaddhati amuka mULabhUta svIkRtiomAM zraddhA rAkhIne AgaLa cAle che. pratyeka vijJAnane pAye amuka amuka svIkRtionI mAnyatAo upara nAMkhe che, ane A svIkRta siddhAntone enuM viziSTa vijJAna sAbIta karatuM nathI - pote jenA upara UbhuM che te vijJAna, potAnA pAyA khodIne UMDe javA mAgatuM nathI, e eno viSaya nathIdeg 1 jayAre vijJAnanI bhinna bhinna zAkhAo bahu vikAsa pAmI nahatI tyAre paNa vijJAnanA mULabhUta baMdhAraNa vizenuM leTane ATaluM jJAna hatuM te enI pratibhA che. buddhinA bAhya vizvane samajavAnA AvA Urva mArgamAM pheTe AvI judI judI svIkRtione paNa sAbIta karI vijJAnanA pAyA nizcita karavA mAge che, ane vijJAnanI badhI zAkhAone ekatra karI-badhuM jJAna eka che, kAraNa chevaTa vizva eka che tyAM sudhI jAya che. 100. jue uddaghAta pRSTa : 42. 101. juo pari 6-510-515-512 : tathA upodaghAta pa.41 thI 47.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 uparanA vivecanamAM ApaNane be bhUmikAo spaSTa thAya che. eka indriyapratyakSanI bhUmikA, ane svIkRta siddhAntonA pAyA upara sthapAyelI vijJAnanI zAkhAonI vicAranI bIjI bhUmikA. pahelI bhUmikAmAMthI ApaNane vyakti ane jAtinAM "to" e id & " maLe che, ane vicAranI bhUmikA para te te vijJAnanAM bIjAM "ta" ApaNI sanmukha AvIne UbhAM rahe che. A baMne bhUmikA paranAM tamAM, ApaNe upara jeno ullekha karyo te, ApaNI cetanAnI vicArasaraNI AgaLa cAle te mATenAM jarUrI to-vicAranAM cokaThAM (Categories of Understanding and Reason ) 249 bhUmikA paranA pratyeka vyApAramAM anusmRta rahelAM che ema leTa kahe. A sakaMga vyApAramAM mAtra je jJAna vyavahArya che, te ja jJAna ApaNane maLe che; ane ApaNuM paribhASAmAM kahevuM hoya te ema kahevuM paDe ke cittanI vikalpanI vRtti para AdhAra rAkhatI mAnava buddhine A prakAranA jJAnamAM je kaMI ekatA mAluma paDe che, te ApaNuM cittanA AMtarika akyanA paDaghArUpa che. A prazna leToe enA "thiyAITIsa" nAmanA saMvAdamAM carco che. tyAM savAla karavAmAM Ave che ke "jJAna kaI rIte prApta thAya che ? - H W is knowledge possible?" IndriyapratyakSa to mAtra nimittarUpa che, je kaMI jJAna che e to ApaNuM citta ke AtmA pite ja che??? kAraNa AtmA pote ( P V che ft che ke potAnA vicAranAM cokaThAM IndriyapratyakSa upara besADe che, ane tethI jJAna zakya bane che. cittava vAghaNiyAvArapariNAmo vRtti = prazna e ApaNA sAMkhyanI vyAkhyA ApaNane yAda AvyA vagara rahetI nathI, --je ke ApaNI vyAkhyA yogabhArganA sAdhakane upayogI thaI paDe tevA AMtarika daSTibiMduthI ApelI che, jyAre pleTa bAhyAbhimukha che. - 102. Theae et us : 185- D.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMtu pleToe je The dea of Go je ApaNe jJAnanA kSetranI bahAra che, kAraNa jJAnanI zakyatAne AdhAra ISTanuM uccatama tatva che, tenAM kiraNa upara che. ema kahe che-to lagna e thAya che ke leTa harahaMmeza zuM bAhyAbhimukha che ? "Adarza nagararAjayamAM leTe ApaNane kahe che ke "jenAmAM AmAnuM kharekharuM ezvaryA che, ane je samasta kAla ane samasta astivatI daSTa che" e khare philasUpha che. A eka trIjI ja bhUmikA che ane temAM ApaNI bAhyAbhimukha jAgrata cetanAne sthAna nathI, paraMtu samasta kAla ane samasta astitvane AliMgI zake evI ApaNuM aMtaramAM je gUDha cetanA che tene leTo ullekha kare che, ane A vizvavyApI sabhara AMtaracetanA dvArA ja mANasa iSTanA tattva- he supreme Idea of God sudhI jaI zake ema leTane artha che. vizvanA sAmAnya padArthone anubhava ApaNe IdriyapratyakSanI bhUmikA upara karIe chIe, te ne te padArthone anubhava ApaNe judI rIte vicAranI bhUmikA upara karIe chIe, ane tyAM vizeSa ane sAmAnya baMne judAM paDe che, ane ApaNe vicArapaddhatinAM cokaThAmAM e anubhavane vAne ApaNe vyavahAra karI ApaNA nAnA moTA hetuo sAdhavA prayatna karIe chIe. ApaNe upara joyuM ke vyakti ane jAti, vizeSa ane sAmAnya e baMnene spaSTa judAM pADI zakAya tevI rIte baMnenI vacce hada AMkavI atyaMta muzkela che eTaluM ja nahi paNa azakya che. AnA kAraNa vize je vicAra karavA jaIe te ApaNane indriya pratyakSa kaI rIte thAya che, te bAbatane ApaNe vicAra karavo paDe. bhautikavijJAna, zArIra, vagere vijJAnanI zAkhAonA daSTibiMduthI IndriyapratyakSa kaI rIte thAya che te vize prAzcAtya cittazAstrIoe bahu DahApaNa DoLyuM che, ane chatAM bAhya vastu tenA para paDato prakAza--ApaNI indriyanuM uttejana-ane jJAnataMtuomAM vahete pravAha... ane... ane ApaNuM
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 cetanAmAM paDatuM indriyapratyakSa--A badhuM kaI rIte bane che tenuM ApaNane jJAna nathI. chatAM ApaNe eTaluM kahI zakIe ke bALakanI cetanAnA vaheMtA pravAhamAM jyAre bAhya jagatanuM pratibiMba paDe che, tyAre hajI ApaNI jAgrata khAdyAbhimukha cetanA enAmAM hajI dhaDAI nathI, para Mtu ApaNe jenA upara ullekha karyA tevI sthalakAla vagaranI AMtaracetanAmAM A indriyapratyakSAnA taNakhA paDe che, ane e cetanAmAM vyakti-samaSTi, vyakti--jAti, vizeSa-sAmAnya, sthala-kAla...badhuM ja ekabIjAmAM etapreta raheluM hAya che, ane temAMthI bALaka jema jema moTu thAya che tema tema vicAranA vikalpana vyApAra dvArA badhAM onAM gA chUTAM paDe che, ane vyaktigata anubhava vyavahA` bane che tathA meTuM thaye mANasa khAdya padArthoM upara hetupuraHsara kAryAM karI zake che. A bhUmikAmAM indriyapratyakSanA bAhya viSaya, temAM rahelA bhinna bhinna sAmAnya guNA, samAna jAti vagere jene pleTA " E i d e '_ Ideas kahe che te pratyeka padArthImAM anusmRta (Immanent) che ema lAge che. A thayeA pleTAne * M e th e x i s ''-view. paraMtu vicAranI A bhUmikA upara ja vyaktinI cetanA haraha Mmeza rahetI nathI. vicAra uparAMta mANasamAM manebhAva (emotions) tathA sAhajika vRtti (instinc!s) paNa hoya che, ane A vRttiemAM mANasa pote khAdya padArthonuM pRthakkaraNa karI, tenuM jJAna meLavI khAdya vizva upara prabhutva meLavavAnA prayatna karateA nathI, paraMtu khAdya padArthA sAthe tAdAtmya sAdhI peAtAnA jIvanamAM temane utAravAnA prayatna kare che. AnAthI AgaLa jaI ApaNe kahI zakIe ke jJAna e prakAranAM che : upayogamAM Ave tevuM vyavahA jJAna (discursive knowldge) ane bIjI jJAtA ane jJeya, kSetrajJa ane kSetra banne vacce tAdAtmya sAdhatuM bIjA prakAranuM jJAna- ApaNI vyApaka AMtarika cetanA bAhya viSayane tenA sthala ane kAlanAM temaja bIjA sabaMdheAmAMthI mukata karIne, tAdAtmya dvArA jJAna
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ meLave che te. A bIjA prakAranA jJAnamAM ApaNuM jAgrata cetanA niSkriya rahe che, ane ApaNI AMtarika cetanA ane tene viSaya bane eka thaIne-AvA anubhavane kAM te kalA dvArA vyakta kare che, ane nahi te A anubhavane pitAmAM samAvIne, bAhya jagata tathA ApaNuM citta e baMnenA prabhavasthAna-The Idea of Good ISTanA uccatama tatva sudhI javAno prayatna kare che. harakoI kalAnA mULabhUta anubhavamAM A prakAranI ektA rahelI che, ApaNI bAhyAbhimukha jAgrata cetanA AvA anubhavamAM bhUMsAI jAya che, ane AMtaracetanA je viSayamAM A rIte lIna thAya che, te viSaya ke vastu ghaDIbhara te sthala ane kAlanAM baMdhanamAMthI mukta thaI advitIya rIte ApaNuM AMtaracetanAnA cAre khUNuM bharIne vahe che. pleTo pitAnAM "tone A dRSTie paNa jue che. eNe karyuM cheH jeo aneka sundara vastuone jue che, ane temAM rAce che, paraMtu kevala (absolute) zuddha sauMdaryane joI zaktA nathI, teo kazuM jANatA nathI kAraNa indriyapratyakSa dvArA vastunuM "jJAna" meLavI zakAtuM nathI, ane jenuM--sauMdaryanA je tattvanuM - jJAna meLavI zakAya che--te indriyagocara nathI. 103 eTale vastuo mAtra bhinna tonA pratIka samAna che, ane teo mAtra tAnuM "anukaraNa" kare che, jyAre te pote, ApaNe umeravuM joIe ke kalAkAranI daSTie, rojanI A duniyAthI kyAMya --kaI bIjA ja sthala ane kAlamAM-Adarza rUpe vase che. A thayo pleTono " Par a d eig ma "-view.14 A daSTie pleTanAM to bAhya padArthomAM 203. 'a is the top and 'n o eton': object of sense and object of reason (no u s). 104. "Parad eig m a" zabda sAthI pahelAM "yuthike" nAmanA saMvAdamAM (kalama 17) Ave che. juo Adarza nagaranI kalama 4, 47 494, 509, 507 tathA 518, 521, 525 vagere.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 anuyUta thaIne rahelAM nathI paraMtu ApaNI kSaNabhaMgura duniyAnI pArthiva vastuothI kyAMya dUra judA ja vizvamAM vase che. 05 erisToTale to vastuothI bhinna astitva dharAvatAM hoya tevA dRSTibiMdune vakhoDI kADhayuM che, kAraNa erisToTala pote pramANazAstrano pitA hato ane eNe mAtra buddhinI daSTie leTanI philasaphIne vicAra karyo che. paraMtu leTee buddhinI pramANugata AvazyakatAnA daSTibiMduthI tattvajJAnanA kUTa praznonA vicAra karavA uparAMta kalAnA mULabhUta anubhavanI dRSTie paNa pitAnI philasUphInuM nirUpaNa karyuM che ApaNe upara joyuM tema sAmAnya mANasa IndriyapratyakSanI bhUmikA upara eka sundara vastu parathI bIjI sundara vastu para ema ajJAnamAM bhaTakyA kare che ane bahu bahu to vicAranI bhUmikA sudhI pahoMcI sundara vastuo para potAnuM svAmitva sAbIta karI tene upabhega karavAno prayatna kare che. je kharo philasUpha che, jenAmAM kevala saudarya mATe zuddha prema che te A tamAma anubhavo parathI enA tattva sudhI javA prayatna karaze ane jyAre eno AtmA kevala sauMdaryane prApta karaze tyAre e jaMpaze. 106 pAzavI prema vize leTee paricacheda AThamAmAM ullekha karyo che ane zuddha prema-ke jemAM mAtra kevala - 105, Vide Hoffding's Phil. of Religion wherein he maintains that Plato's Doctrine of Ideas' serves our double view of discursive thought as well as aesthetic or mystic contemplation, - 106, juo : pari-5-75 : jarmana philasUpha kAnTanA rasUtramAM A vicAra maLI Ave che: "The true appreciation of beauty has no vulgar idea of possession in it,"....
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 99 sauMdarya pratyenuM AtmAnuM samarpaNu ja raheluM che tenuM nirUpaNa heTAe enA Drisa ane simyujhiyama nAmanA saMvAdamAM karyuM che. kevala saudaryane nIrakhatAM AtmA pate e rIte evuM jJAna meLave che ke e jJAna dvArA kevala sauMdarya sAthe enuM tAdAmya sadhAya che-potAne jenuM jJAna thAya che e pite thAya che - ane kevala sauMdaryane sthala ane kAlanuM baMdhana nathI-e eka, advitIya, zuddha, ajara ane amara che, ane ene jANIne AtmA pote amaratvane prApta kare che. tenA phIDe nAmanA saMvAdamAM paleTa vyakitagata amaratvamAM mAnato hoya ema ApaNane lAge, paraMtu ApaNe vyakitatva mAtra ApaNI bAhyAbhimukha, parimita jAgrata cetanAnI sapATImAM pUrAI raheluM che. paraMtu ApaNI AMtara cetanA evI te vibhU che, ane AkhA vizvane vyApIne rahelI che ke tyAMnI bhUmikA upara ApaNI buddhinAM badhAM kaMkAne samanvaya ApoApa thAya che, ane evI gUDha cetanA kevala sauMdaryane ke kevala ISTane sAkSAtkAra kare pachI mANasanAM je saMkucita vyaktitvane amaratvanI jhaMkhanA rahyA kare che, tevA amaratvane kaze artha rahetuM nathI. mANasanI zuddha cetanA, kevala saudarya tathA sauthI uccatama iSTanuM tattva-badhuM ja eka thaI rahe che. ApaNI philasUphImAM je "brAhmIsthiti" kahe che tenI sAthe ApaNe Ane sarakhAvI zakIe. sauMdaryane A anubhava mANasane bIjA ja vizvamAM laI jAya che, tyAM sthala ane kAla nathI, ane pratyeka sundara "vastu"--tattva enA akhaMDa sauMdaryamAM avibhAjya rIte pitAnuM AkhuM "vizva rokIne vase che, ane A anubhava mAnavI potAnI sAmAnya uparachalI cetanA dvArA pitAmAM utArI zakatuM nathI, paraMtu enAmAM rahelI 107, kAraNa grIka, bhASAmAM The Good and The Beautiful mATe eka ja zabda che.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtaratama gUDha cetanA dvArA e tyAM jaI zake che, A "Mystic'- M u stic anubhava che. leTenuM A mysticism-"maunI"-- sUphIvAda TAInasamAM utarI AvyuM, ane A daSTibiMdu spIjhAmAM ApaNane maLI Ave che. pIjhAnA mata anusAra ApaNe ApaNuM pratyeka anubhavane " sub-specie aeternitatis 108 jovA joIe e tathA pleTanuM kathana that the Philosopher is the spectator of all time and all existence-ja eka che ema ApaNane lAgyA vagara rahetuM nathI. zuddha sauMdaryanA AtmA sudhI je kavie majala kApI hoya, tene ApaNe sAdhAraNa kavionI kRtio arthahIna jeDakaNAM lAge e svAbhAvika che, pitAnI parimita cetanAne bAju para mUkI, AMtara cetanAnAM vizALa UMDANamAM utarIne kharA saudaryane sarjavA je kalAkAre azakta hoya che, te-ApaNI pArthiva duniyAnI vastuo je mULa sauMdaryanAM tattanAM adhUrAM, AchakalAM, uparaceTiyAM anukaraNe che-tevAM anukaraNonuM paNa kharAba anukaraNa karIne zabdomAM ke citramAM Alekhana kare tevA kavio na ja kahevAya ane tethI temane pitAnA Adarzanagara rAjyamAMthI pleTe hAMkI kADhe che. je kAvyanA viSayanI dRSTie AvA kalAkAre adhUrAM anukaraNonuM vadhAre adhUruM anukaraNa kare che, to emanA mAnasanI dRSTie teo mAtra indriyapratyakSanI bhUmikA para vase che, ane temanA manabhAvo paNa eTalA ja zuddha hoya che. leTonA kalAnA AvA vivecananA daSTibiMdue ApaNuM AjanA kalAkArone ke kavione kaI kATimAM mUkavA teno nirNaya ame vidvAna vAcaka varga para choDIe chIe. pleTanuM Adarza nagara"nI gaNanA duniyAnA mahAna graMthamAM 906. Spinoza's Ethics : v 31.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 101 thAya che. sekreTisanA jIvananuM ane enI philasUphInuM rahasya pite pUrepUruM pitAmAM utAryuM hoya, te rIte pheTa sokreTisanuM Alekhana kare che. saMvAdanA rUpamAM eNe potAnAM pustaka lakhyAM che tethI emAM Aje paNa evI ne evI ja tAjagI dekhAya che. viSayanuM nirUpaNa eTaluM sarala ane svAbhAvika rIte karavAmAM Ave che ke sAdhAraNa vAcakane te khayAla paNa na Ave ke pote philasUphInA kayA siddhAnta parathI kyAM jaI caDe che. vaLI vyakti ane samAjanA saMbaMdhanuM samAjazAstranA daSTibiMduthI pleTe evI rIte nirUpaNa kare che ke ApaNA AjanA sAmyavAdI siddhAntanA jevI e bhUla karato nathI. vyakti samAjanuM mAtra jaDa aMga nathI, samAjane jIvanta rAkhavo hoya te vyakti pote jIvanta hevI joIe eTale ke vyaktie potAne sarvAgI vikAsa sAdha joIe, ane samAjamAMnA zAsanakartAoe te ISTanA tattvane - zuddha soMdaryane sAkSAtkAra karavAno che ane te dvArA amRtatva prApta karIne samasta samAjane kAryabhAra UMcakavAne che. eTale ke ApaNuM sAdhAraNa sthitimAM bhale vyakti ane samAja vacce gharSaNa hoya, ane baMnenAM hita ekabIjAnAM virodhI lAge paNa vyakti pote je pitAnA AtmAne jANe, to evI vyaktinuM samAja pote aMga banI rahe che, nahi ke vyakita samAjanuM aMga-ane sAmAjika baMdhAraNa vyaktino "dharma" banI rahe che. keIka divasa joDapa samAnadhana ApaNI bhASAmAM pleTanA bIjA saMvAdanuM bhASAntara kare to te vakhate vAcakane prastuta pustakamAM AvelA samAntara vicArenI sarakhAmaNI karavA upayogI thaI paDe e AzAe ghaNI jagyAe bIjA saMvAdanI kalame ane vicAre TAMkelA che. vaLI ahIM eTaluM umeravuM joIe ke grIka
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 philasUphInA ane mukhyatve leTanI philasUphInA sarvamAnya thayelA siddhAntonI vigatone ja upodaghAtamAM utAravAno prayatna karyo che. ane grIka philasUphIne pramANabhUta gaNAtA jhelara, gempa, eDema, Telara, baneTa, TuarTa, bena tathA pAzcAtya philasUphInA ItihAsakAra yubavega tathA vinDelabenDa vagerenA graMtheno AdhAra amuka rIte lIdho che, ane chatAM mAre ahIM eTale ullekha karavo jarUrI che ke hIreITasanI philasUphInA nirUpaNamAM meM mukhya zrI araviMdanI 'hIrAkaleITasa nAmanI nAnI paNa atyaMta talasparzI pustikAno AdhAra lIdhe che. te pustikA zrI araviMda mArA prophesara rAmacaMdra dattAtraya rAnaDee hIrekaleITasa" para amuka lekho lakhelA tenA javAbarUpe lakhelI. nAnI vayamAM mArA pitAe philasUphInA kSetramAM "anna-prAzana " karAveluM, paraMtu tenAM kakko bArAkhaDI che. rAnaDe pAse zIkhelo; teo mAtra philasUphInA prophesara ja na hatA paraMtu santa hatA, temane ahIM AbhAra mAnuM to ayogya nahi gaNAya. bAkI philasUphI ke tatvajJAna ( Metaphysics) nA viSayamAM athavA cittavijJAnanI tathA jIvanamAM sAdhanAnI daSTie je kaMI sUjha mane maLI che, te zrI araviMdanI deNagI che. amuka saMbaMdhe eTalA pavitra hoya che ke bAhya ziSTAcAranI daSTie AbhAra mAnI zakAto nathI. tethI emanA nAmane mAtra ullekha karI huM ahIM viramuM chuM. chevaTa A kAma mane seMpI ApaNI mAtRbhASAnI ane te dvArA gujarAtanI je sevA bajAvavAnI taka gujarAta vidyAsabhAe mane ApI che te mATe vidyAsabhAne paNa huM AbhAra mAnuM chuM. hari-nAva', amadAvAda-9 tA. 21-3-64 prANajIvana vi. pAThaka
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ple TenuM A da za na ga 2
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ pleTanuM Adarza nagara pariccheda 1 saMvAdanAM pA sekeTisa-je vRttAMta kahI jAya che. sekaeNlasa glAukauna presisekasa aDeImenTasa kaleITa phena pilimArkasa ane bIjA mUka zrotAjane pirIyasamAMx AvelA sephelasanA gharanuM dazya che; ane (keTanA - Timiya(nAmanA bIja saMvAda)mAM AvatA rimiyasa, hajheTiyasa, kriTisa ane eka anAmI purUSane, je divase A saMvAda sAcesAca thayo tene bIje divase, sekreTisa AkheAkhe kahI jAya che. (327) devInI prArthanA karavA, ane je utsava mAre mana te navI ja vastu hatI te kevI rIte ujavAya che e jovAne paNa. huM kAle erisTonanA putra glAuonanI sAthe pireIyasa ga hato. puravAsIonuM saraghasa joI mane bahu AnaMda thaye; paraMtu ziyana lekonuM saraghasa, vadhAre nahi te, ApaNA jeTaluM ja suMdara hatuM. (a) amArI prArthanA pUrI thaI ane dazya joI lIdhuM eTale ame zahera bhaNI vaLyA; ane ghara tarapha AvavA ame nIkaLyA kaethensa pAsenuM eka sthAna, ethensanuM baMdara dariyAkAMThe AveluM ane mukhyatve khAravA, vahANe ane tene aMge judIjudI vastuo banAvanArA kArIgaro, dezadezanA saphara kheDatA vepArIo, kAcA mAlanI vakhAro, kArakhAnAM, ityAdithI UbharAtuM ethensanuM paruM. 1. benDisa devI-gheziyana lokonI ATemisa.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 1 eTalAmAM selasanA putra pAlimArka se akasmAta amane dUrathI joyA, ane peAtAnA nAkarane dADatA mAkalI peAtA mATe rAha jovA amane kahevarAvyuM. nAkare AvI pAchaLathI mArA jhabhbhA pakaDayo ane kahyuMH " peAlimArkasa icche che ke Apa jarA theAbhA." 46 2 meM pAchuM vaLI joyuM, ane ene zeTha kayAM juvAna nekare kahyuM: e tyAM rahyA--ApanI che, Apa jarA theAbhA tA. ema pUchyuM. pAchaLa ja Ave (4) glAukAne kahyuM : jarUra; ane gheADI ja vAramAM pelimArkasa ane tenI sAthe eDemenTasa, glAukAnanA bhAI, niziyasane putra nisereTasa ane khIjA keTalAka je saradhasamAM gayA hatA te adhA dekhAyA. pelimAse mane kahyuM : huM dhAruM chuM sAkreTisa, tame ane tamArA sAthI atyArathI zahera tarapha UpaDayA che! kema? meM kahyuM: tamArI aTakaLa kheATI nathI. paNa,--teNe javAma vALyA, ame keTalA chIe enI tamane khabara che? alabatta. ane A badhAne zuM tame pahoMcI vaLI zakazeA ? kAraNu, nahi tA, jyAM che tyAM nA tyAM ja tamAre rahevuM paDaze. me kahyuM: ame tamane evA vikalpa paNa zuM na hoI zake? manAvIe, ane tame amane javA de teNe kahyuMH ame tamane sAMbhaLIe ja nahi, teA pachI tame amane kaI manAvI zakA ? gvAukAne kahyuM : nahi ja vaLI. tyAre tA ame kazuM sAMbhaLavAnA nathI eTalI khAtrI rAkhajo. (328) eDeI menTase umeryuM : sAMja paDe devInI pUjAthe mazAle sAthe dhoDesavAreAnI zarata thavAnI che enI tamane zuM khabara ja nathI ?
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 meM javAba ApeH ghoDesavAranI! e vaLI navI navAI. zuM ghoDesavAre deDatAM doDatAM baLatI mazAle pahele bIjAne ane bIje trIjAne ema Apaze ? pilimArkase kahyuMH hA, ane eTaluM ja nahi paNa rAtre eka moTo utsava ujavAze; e tamAre te jarUra jo joIe. ApaNe vALu karIne tarata pAchI A utsava jevA AvIzuM, juvAniyAo tyAM bhegA maLaze, ane vAto karavAnI tyAM majhA paDaze. tame hA-nA (a) na kare ane rekAI jAo. glAukone kahyuMH tame Agraha kare che, eTale amAre rokAvuM ja rahyuM ne ! ' kahyuMH bahu sAruM. ane ame pilimArkasanI sAthe ene ghera gayA; ane tyAM enA bhAIo lisiyasa ane yuthiDemasa, ane temanI sAthe kelhaniyAne simekasa, piyuniyana kArmenTAIDijha ane erisTonimasane putra kaleITaphona eTalAne ame joyA. polimArkasanA pitA sephelasa jemane huM ghaNA vakhatathI maLyo nahato te paNa tyAM hatA, ane mane e ghaNA ja gharaDAI gayelA lAgyA. gAdIvALI khurazI para e beThA hatA, phaLiyAmAM temaNe homa karela, te vakhatanI (1) phUlanI mALA hajI emanA mAthA para hatI. ane khaMDamAM ardhagoLAkAramAM bIjI khurazIo goThavI hatI tyAM temanI pAse jaI ame beThA. utsukatAthI emaNe mane namaskAra karyA, ane pachI kahyuM : tamAre to mane maLavA ghaNI vAra AvavuM joIe, paNa tame nathI AvatA. je bahAra jaI tamane maLavA AvavA jeTalI mArAmAM hajI zakti hota, to mane maLavA AvavAnuM huM tamane na kaheta, paNa ATalI ummare zahera sudhI mArAthI bhAgye AvI zakAya, ane tethI tamAre avAranavAra pireIsa AvavuM joIe. kAraNa, (6) mane kahevA de ke jema jema IdrinAM sukhabhega osare che, tema tema vArtAlApane AnaMda ane AkarSaNa vadhatAM jAya che. to pachI
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 1 mArI vinaMtIno tame asvIkAra na kare, paNa amAre ghera ja tame rahe, ane A juvAniyAone tamAre satsaMga Ape; ApaNe jUnA mitro chIe ane amArI sAthe tamane sAva ghara jema goThI jaze. meM javAba ApeH sephelasa! vRddha puruSo sAthe vAto karavA jeTaluM mane pitAne bIjuM kazuM gamatuM nathI. kAraNa je raste mAre paNa kadAca javuM paDe te raste jemaNe majala kApI che, ane "rasto sarala ane saheluM che ke muzkela ane kharabacaDe che" e (4) vize je musApharone bhAre pUchavuM joIe tevA huM temane gaNuM chuM. ane jene kavio "UttarAvasthAne mare" kahe che, te ummare tame pahoMcyA che te tamane eka prazna pUchavAnuM mane mana thAya che- zuM aMta pAse Ave tema tema jIvana vadhAre duHsaha thAya che, athavA, tame pote zuM mAne che ? (329) teNe kahyuM ; sekreTisa, mane potAne kevI lAgaNI thAya che te huM tamane kahIza. mArI ummaranA mANaso ToLe maLI ekaThA thAya che. kahevatamAM che tema ame eka ja pIMchAnAM paMkhIo chIe, ane ame maLIe, tyAre sAmAnya rIte AmArAmAMnA ghaNakharAnI A eka ja phariyAda hoya che, ke-mArAthI khavAtuM nathI, mArAthI pIvAtuM nathI. juvAnInAM ane premanAM sukhe dUra UDI gayAM che; eka vAra amuka uMmare ame sukhI hatA, paNa (7)-te gi na vinA mAtA ane atyAre jIvana e jIvana rahyuM nathI. sagAsaMbaMdhIo temanA para apamAna lAde che te vize keTalAeka phariyAda kare che, ane vRddhAvasthA keTalAM keTalAM aniSTonuM kAraNa che te vize dilagIra thaI teo lAMbuM lAMbuM bolyA kare che. paNa, sekreTisa, mane lAge che ke jene kaze doSa nathI tene A badhA vAMka kADhe che. kAraNa je vRddhAvasthA ja A badhAnuM kAraNa hoya, te huM vRddha chuM tethI mane ane bIjA dareka vRddha mANasane, emane lAge che ema ja lAgatuM heta. paNa huM jemane oLakhuM chuM temane ane mAre anubhava jude che.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 329 (4) 'are sAphAlisa, vRddhAvasthA ane premane kevuMka ane che-- e praznanA vRddha kavi sAphAkilase ApelA uttara mane spaSTa yAda che. teNe evA javAba ApyA hatA : dhIraja rAkhA, tame jenI vAta kare che e anubhavamAMthI sadbhAgye huM bacI gayA chuM--jANe kAI unmatta ane ugra zeThanA paMjAmAMthI huM bacI gayeA hAuM ema mane lAge che. tenA zabdo tyAra pachI mane ghaNI vAra yAda AvyA che, ane e mAlyA tyAre te jeTalA sAcA lAgyA hatA eTalA ja sAcA atyAre paNa te mane lAge che. kAraNa vRdghAvasthAmAM zAMti ane svAtaMtryanI UMDI lAgaNI rahelI hAya che; jyAre vikArAnA dora narama paDe che, tyAre, sAphAlise kahyuM che tema, (4) mAtra eka ja unmatta zeThanA nahi, paNa khIjA dhaNAnA padmamAMnI ApaNe chUTIe chIe. sAkreTisa, kharI hakIkata e che ke A kalezeA ane sagAMsaMbaMdhIo vizenI phariyAdo vRddhAvasthAne nahi paNa mANasanuM cAritrya ane vabhAvane AbhArI che; kAraNa je svabhAve zAMta ane saMtuSTa che te vRddhAvasthAnI pIDA bhAgye ja anubhave che, paNa jee AthI ulaTA svabhAvanA hAya che temane tA vRddhAvasthA ane juvAnI ane eka sarakhAM bhArarUpa thaI paDe che. huM vismayapUrvaka sAMbhaLatA hatA, ane te khelatA aTakI na jAya, paNa kaMI vadhAre kahe e icchAe me kahyuM: (6) kharuM, sephelasa, paNa tame emane Ama kahetA haze! te kaI e lekAne gaLe nahIM utaratuM hAya evA sa Mdeha mane rahe che. teo te ema mAnatA haze ke tame svabhAve saMtuSTa che tene lIdhe nahi, paNa tame zrImaMta che e kAraNe vRddhAvasthA tamane sahya lAge che, ane lakSmIthI meTuM sAMtvana maLI rahe che e te prasiddha vAta che. teNe javAba Apyo : tame kharuM kahA che, temanA manamAM mArI vAta satI nathI, ane teo kahe che emAM paNa koMki tathya che, paNa teo kalpe che eTaluM nathI. serIyina nAgarika eNmisTaoNkilasane
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 2 gALo bhAMDo ane kahe ke te pitAnA guNone laIne nahi paNa ethiniyana hita mATe prakhyAta thaI zakyo-enA javAbamAM cemisTokilase je kahyuM te ja javAba huM temane ApI zakuM? (330) "je tuM mArA dezane vatanI hota, ane huM tArA dezane hota, to ApaNe bemAMthI eke prakhyAta thaI zakyo na hota." ane jeo zrImaMta nathI tathA vRddhAvasthAthI kaMTALI gayA che temane e ja uttara ApI zakAya; kAraNa sadAcArI paNa garIba mANasa para vRddhAvasthAne bIje kaMI ocho paDato nathI, temaja duSTa zrImaMta mANasane juvAnImAM ke ghaDapaNamAM kadApi zAMti maLI zakatI nathI. sephelasa, huM eka prazna pUchuM ? tamArI mUDI tamane vArasAmAM maLelI ke tamArI ApakamAInI che? (8) Apa kamAInI, sekeTisa, huM keTaluM kamAyo e tamAre jANavuM che ? paisA kamAvAnI kaLAmAM huM mArA bApa ane dAdAnI madhyamAM chuM. kAraNa mArA dAdA, jemanA parathI mAruM nAma pADavAmAM AvyuM che temane atyAre mArI milakata che teTaluM vArasAmAM maLeluM, paNa temaNe te milakatane bamaNI ane traNagaNI karI; paNa mArA bApa liseniyase e atyAre che tenA karatAM ochI karI nAMkhelI ane A mArA punA mATe, mane maLeluM tethI ochuM nahi, paNa jarA vadhAre mUkato jAuM, te teTalAthI huM saMtuSTa chuM. meM javAba Apyo : meM tamane eTalA mATe ja A prazna pUchaLyo hato. kAraNa mane lAge che ke tame lakSmI vize udAsIna (4) che; ane jemane jAte paisA kamAvA paDayA hoya temanA karatAM jemane bApakamAInI milakta maLI hoya temanAmAM A khAsiyata vadhAre rahelI hoya che. upayoga ane naphe karI zakAya te kAraNe paisA tarapha je svAbhAvika prema thAya che te sAdhAraNa mANasamAM tema ja jemaNe jAte milakata ekaThI karI che temanAmAM samAna hoya che; paraMtu A uparAMta, mAbApane pitAnAM chokarAM tarapha je vahAla hoya
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 che, athavA lekhakane pitAnAM kAvya pratye je mamatA baMdhAya che, tene maLate, svayaM upArjita milakta pitAnI ja kRti che e tarIkeno. paisA pratyene bIje vadhArAne prema jemaNe jAte saMpatti meLavI che temanAmAM hoya che. ane AthI temanI sobata kaMI lAbhakAraka nathI nIvaDatI, kAraNa dravyanAM guNagAna gAyA sivAya teo bIjI kazI vAta karI zakatA nathI. teNe kahyuM e kharuM che. () hA, e sAva sAcuM che, paNa huM bIje prazna pUchuM ? tamArI saMpattine lIdhe tamane moTAmAM moTo karyo lAbha thayo che ema tame mAne che ? teNe kahyuM : bIjAonA manamAM je huM jaladI na ThasAvI zakuM e eka lAbha thayo che. kAraNa, sekreTisa, mane eTaluM to kahevAmAM de ke pote mRtyunI najIka ja che ema jyAre mANasa mAne che, tyAre pahelAM kadI nahi anubhavelI ciMtA ane bIka enAM manamAM pese che; mota pachInI nIcalI duniyAnI, ane ahIM karelAM karmo mATe tyAM je zikSA karavAmAM Ave che (6)-tenI vAte atyAra sudhI ene mana eka hasavAno viSaya hato; paNa have e badhuM kadAca satya hoya evA vicAre te pIDAya che: kAM to vRddhAvasthAnI nabaLAIne lIdhe, athavA e sthAnanI vadhAre najIka e ja jAya che te kAraNe, A bAbatanuM dazya tenI samakSa vadhAre spaSTatAthI khaDuM thAya che; saMzaya ane bhItio uparAuparI ToLAbaMdha tenA manamAM ubharAya che, ane bIjAonuM je kaMI aniSTa karyuM hoya tenI te AlocanA kare che, ane te vize vicAra kare che. ane jyAre ene samajAya che ke pitAnA pApane saravALo meTo che, tyAre bALakanI jema bIkathI UMghamAM ghaNI vAra te camakI UThe che ane bhaviSya vizenA nabaLA vicAre tene pIcho choDatA nathI. paNa pote pApa karyA che evuM (331) je mANasanuM bhUtakAlanuM darzana nathI, tenI vRddhAvasthAmAM te, pinDAre
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 1 ' maneArama rIte kahyuM che tema, 'madhura AzA yAnI devI thaI paDe che.' te kavI gayA che : je AzA manuSyanA kSubdha AtmA para sauthI jakharuM prabhutva meLavI zake che--te AzA jeNe jeNe dharmomAM ane pavitratAmAM potAnuM jIvana gALyuM che tenA AtmAnuM pAlana kare che, tenA jIvanapathanI sahacAriNI thaI rahe che, ane vRddhAvasthAmAM tenI sAravAra kare che. ' tenA zabdo keTalA prazasanIya che ! ane--'darekane--' (va) ema huM kahetA nathI, paNa sadAcArI mANasane sa`pattithI je meTA lAbha thAya che te e che ke jANyuM ke ajANye khIjAne chetaravAnA ke ThagavAnA eka prasaMga tene AvateA nathI; ane jyAre tene mRtyu pachInI nIcenI duniyAmAM javAne prasaMga AvI lAge che, tyAre devatAone ApavAnA bali ke leNadArAnAM mAgaNAM sabaMdhI tene kazI khIka rahetI nathI. mANasa pAse jo dravya hoya teA mananI A zAMti meLavavAmAM te khUba ja sahAyabhUta thAya che; ane tethI huM kahuM chuM ke vigateAnI sAmasAmI tulanA karatAM vivekI janane soMpattithI je ghaNA lAbho maLe che temAMne A lAbha mArA abhiprAya pramANe sauthI moTA che. (4) meM uttara ApyA : sephelasa, kharekharI vAta kaheA che!; paNa dharma saMbaMdhe--eTale ?--sAcuM mAlavuM ane peAtAnAM devAM patAvavAM ~enAthI kaI ja vizeSa nahi ? ane AmAM paNa zuM apavAda nathI AvatA? dhAro ke eka mitra, jyAre enuM mana ThekANe hoya tyAre mane zastro sAcavavA Ape che, ane pachI jyAre enuM magaja kSubdha ane tyAre e pAchAM mAge che. Ave prasa Mge mAre te zastro zuM ene pAchAM ApavAM joI e ? tenA jevI sthitimAM kAI hoya, ane mAre tevA sAthe sAcuM khelavuM ja joI e, ema jema kAI nahi kahe, tevI ja rIte, mAre te zasro pAchAM ApavAM joI e agara huM tema karuM teA sAru kayu" kahevAya--ema kAI ja nahi kahe. * vyAkhyA 1,
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 331 (4) teNe javAba Ape ? tame tadana kharuM kahe che, - kahyuM : to pachI sAcuM bolavuM ane pitAnAM devAM patAvavAM, evI dharmanI vyAkhyA kharI nathI. pilimArkasa vacce bolI UThyoH sAImanAIDisanuM kahevuM ApaNe mAnIe, to, sekreTisa, e kharuM che. sephelase kahyuMH mane lAge che mAre have javuM joIe, kAraNa homahavananAM kartavya mAre to na cUkAya; ane A carcA pilimArkasa ane bIjA je beThA che temane huM soMpato jAuM chuM. meM kahyuM : polimArkasa tamAre vArasa ja che ne? teNe javAba Ape : jarUra, ane hema thato hato te bAju e hasato hasato cAlyA gaye. () are dalIlanA vArasa! dharma vize sAImanAI Dijhe je kaMI kahyuM che, ane je kharuM che ema huM mAne che, e tyAre tuM mane kahe. teNe kahyuM che ke devuM patAvavuM e dharma che, ane ema belavAmAM e kharuM kahe che ema mane lAge che. evA zANA ane pratibhAzALI mANasanAM vacana para mane zaMkA upaje te khAtara huM dilagIra chuM, paraMtu ene artha kadAca tamane spaSTa haze paNa mane spaSTathI ulaTe che. kAraNa ApaNe hamaNAM ja kahetA hatA tema ene kahevAno bhAvArtha e hoI ja na zake, ke jyAre koI mANasanuM magaja ThekANe na hoya, tyAre eNe sAcavavA ApelAM hathiyAra ke bIjI koI paNa vastu te mAge eTale mAre pAchI ApavI. (332) ane chatAM e nyAsa eka prakAranuM devuM che enI nA pADI nahi zakAya. kharuM. * sAImanAI Dijha : kahevatarUpa thaI paDelAM ghaNAM subhASite grIka prajAmAM sAImanAI DijhanAM racelAM manAtAM hatAM.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 1 te jyAre mANasa mAgatI vakhate barAbara zuddhimAM na hoya, tyAre mAre koI paNa prakAre enI vastu pAchI ApavI na joIe. jarUra nahi. jyAre sAImanAI Dijhe ema kahyuM ke devuM pAchuM ApavuM e dharma che, tyAre A prasaMgane temAM samAveza karavo e tene artha nahote. jarUra nahi; kemake tene mata to e che ke mitre potAnA mitranuM koI divasa aniSTa karavuM na joIe, paNa haMmezAM tenuM bhaluM ja karavuM joIe. (va) zuM tamAre artha e che ke, banne pakSo je eka bIjAnA mitra hoya, te lenArane nukasAna kare evA saMjogomAM senAnI thApaNa pAchI ApavAmAM Ave to te kaMI devuM bharapAI karyuM gaNAya nahi (eTale ke, eNe ema kahyuM heta ema tame kahe che kharA ? ane duzmananuM ApaNuM pAse je leNuM hoya te temane paNa zuM na maLavuM joIe ? teNe javAba Apyo jarUra, ApaNI pAse temanuM je leNa hoya e ja temane maLaze; ane huM samaju chuM te pramANe, je deya ane ucita che-eTale ke (ahIM) aniSTa-tenuM ja leNuM eka duzmananuM bIjA duzmana pAse nIkaLI zake. te te kavionI paddhati anusAra sAImanAI Dijha paNuM (vA) dharmanA svarUpa vize aspaSTatAthI le che ema lAge che; kAraNa ene kharekhara kahevuM hatuM te A--ke darekane je kaMI ucita hoya te tene ApavuM tenuM nAma dharma ane tene e devuM kahe che! teNe kahyuM tenA kahevAno artha e ja hovo joIe. javAba Ape : are bhagavAna!-ane AyurvedamAM kaI deya ane ucita vastu kone ApavAmAM Ave che ema je ApaNe pUchIe, to e (sAImanAI Dijha) ApaNane kevo javAba Ape ema tame mAne che ?
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 442 e khacita e uttara Ape ke mAnava zarIrane Ayurveda davA, dAru ane mAMsa Ape che. ane pAkazAstra anusAra kaI deya ane ucita vastu ApavAmAM Ave che, ane kone ? (3) khorAkane svAdiSTa banAvavAmAM Ave che ane dharma kone zuM Ape che? sekreTisa, upara kahelAM daSTAMta sAthenA sAdasyathI ApaNe derAIe, te dharma eka evI kalA che, ke je duzmanane aniSTa ane mitrone ISTa ape che.* tyAre dharmane artha A che kema ? huM ema mAnuM chuM. ane mAMdagIne vakhate zatruonuM aniSTa ane mitronuM iSTa sauthI vadhAre sAdhavAne kANu zaktimAna che? vaidya (6) ane dariyAnA jokhamamAM jyAre teo musApharI karatA hoya, tyAre ? sukAnI. ane kevAM kAmo karIne athavA kayAM pariNAmane dRSTi samakSa rAkhIne dharmiSTha mANasa potAnA duzmanane sauthI vadhAre nukasAna ane mitrone sauthI vadhAre phAyado karI zake ? ekanI sAme laDAI jAhera karIne ane bIjAnI sAthe mitrAcArInA kelakarAra karIne. paNa priya pilimArkasa, jyAre mANasa taMdurasta hoya tyAre tene vaidyanI jarUra paDatI nathI. nA. khorAkane savAda arpavAmAM Ave che-ema zabdaza: thAya. ahIM khorAka viSaya ane svAda e deya athavA ucita vastu * vyAkhyA 2,
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 1 ane je dariyAI musApharI karavA nIkaLyA nathI tene sukAnInI jarUra paDatI nathI. nA. tyAre zAMtinA samayamAM dharmane kaMI paNa upayoga nahi rahe, kharuM? huM jarA paNa ema mAnato nathI. (333) (tyAre) zAMti tema ja laDAIne vakhate dharma upayogI thaI zake ema tame mAne che, nahi?* hA. anAja meLavavuM hoya te jema khetInI jarUra paDe tema ? hA. athavA koIne jeDAnI jarUra hoya, to mocIne dhaMdhe upayogI thaI paDe, tema-tamArA kahevAne artha te ja che kharuM ? hI. ane e ja rIte zAMtinA samayamAM dharmane ko upayoga hoI zake, athavA zuM sAdhavA e zaktimAna che ? sekreTisa, karAre karavAmAM dharma upayogI thaI paDe che. ane karAre eTale bhAgIdArI kharuM ne ? e ja. (2) paNa vAghabakarInI ramatamAM eka nipuNa ramanAra vadhAre sAre bhAgIdAra thaI zake ke eka dharmiSTha mANasa ? nipuNa ramanAra. ane patharA tathA ITAnA caNataramAM eka kaDiyA karatAM dharmiSTha mANasa vadhAre upayogI ke vadhAre sAre bhAgIdAra thaI zake khare ? tenAthI UlaTuM ja che: te pachI "hApa" bajAvavAmAM dharmiSTha mANasa karatAM bahApe bajAvanAra ja acUka vadhAre sAre bhAgIdAra che, tyAre kaI jAtanI bhAgIdArImAM hApe bajAvanAra karatAM dharmiSTha mANasa vadhAre sAre bhAgIdAra nIvaDaze ? * vyAkhyA 3,
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 223 13 paisAnI bhAgIdArImAM. e kharuM, paNa pAlimArkasa, paisAnA jyAM upayega karavAna hoya temAM te nahi ja; kAraNa eka gheADAne vecavA hoya ke kharIdavA hoya temAM dharmiSTha mANusanI salAhanI tamane jarUra nathI; te (vakhate) je (4) mANasa dheADAonA jANakAra hAya te vadhAre sArA nIvaDe, kema nahiM ? jarUra. ane jyAre tamAre vahANa kharIdyuM hAya, tyAre vahANanA dhaDanAra athavA sukAnI vadhAre sArA kharuM? kharu. tyAre rUpA athavA sAnAnA evA kayA khIjo upayAga che jemAM ApaNe dharmiSTha mANasane pasaMda karIe ? jyAre tamAre amuka anAmata rakama sahIsalAmata mUkavI hAya, tyAre. eTale ema ja ne, ke jyAre nANAMnI jarUra na hoya, paNa paDyAM rahevA devAnAM hoya, tyAre ? e ja. eTale ke jyAre nANAM binaupayAgI paDayAM rahe, tyAre dha upayeAgamAM Ave ? (4) anumAna evuM ja nIkaLe che. ane jyAre tamAre cheADa kApavAnI charI ( kAma vagara) sahIsalAmata rAkhavI hAya tyAre rAjyane ane vyaktine dharma upayAgI thaI paDe che, paNa jyAre tamAre tenuM kAma hoya tyAre mALInI kaLAnI jarUra paDe, nahi ? e spaSTa che. ane jyAre kAI 'lAyara' (grIka taMtuvAdya) athavA DhAlane tamAre vAparavI na hAya, paNa rAkhI mUkavI hoya, tyAre tame kahezeA ke dharma
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 1 upayogI thaI paDe che; paNa jyAre tamAre te vAparavAM hoya tyAre saMgItanI athavA sainikanI kalAnI tamane jarUra paDaze. avazya. ane bIjI badhI vastuonuM paNa Ama jayAre te badhI nirupayogI hoya, tyAre dharma upayogI che, ane upayogamAM AvatI hoya, tyAre dharma nirupayogI thaI rahe che ? anumAna evuM thAya che. (6) tyAre dharmanI kiMmata kaMI bahu na kahevAya, paNa A vadhArAnA muddA vize ApaNe vicAra karIe.* mukkAmukkInI ramatamAM ke jhapAjhapIne koI paNa prasaMge jene sArAmAM sAre phaTako lagAvatAM AvaDato haze, tene ja te sArAmAM sArI rIte khALatAM AvaDaze kharuM ne? ane rogane maTADavAmAM ke temAMthI bacavAmAM je sauthI nipuNa haze te ja te rogane utpanna karavAmAM sauthI vadhAre zaktimAna thaze ? kharuM ! ane duzmana para je kAI chAnomAne hala (334) laI jaI zake, te ja pitAnA paDAvanuM sArAmAM sArI rIte rakSaNa karI zake kharuM ? avazya. tyAre je kaI amuka vastune sArI rIte sAcavI zake te tene sAre cora paNa thaI zake ? anumAna evuM karavuM joIe ema huM dhAruM chuM. tyAre dharmiSTha mANasa paisA sAcavavAmAM sAre hoya to tenI corI karavAmAM paNa te sAre hoya ? dalIlamAM garbhita rIte enuM sUcana AvI jAya che. tyAre chevaTe te dhamika mANasa eka cora nIkaLe, ane * viSayAMtara 1.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 (4) A pATha tame homara pAsethI zIkhyA haze evI mane zaMkA thAya che; kAraNa eDisiyasane mAtAmaha oTolAIkasa je hemarane bahu mAnIto che tene vize bolatAM te kahe che ke - "cerImAM ane khoTI sAkSI ApavAmAM e badhA mANasomAM zreSTha hato-- ane tethI tame ane hemara ane sAImanAIDijha ekamata thAo cho ke dharma cArInI kalA che; mAtra e kalAnuM AcaraNa 'duzmanane aniSTa mATe ane mitronA bhalA mATe karavAnuM-tame ema kahetA hatA kharuM? nA, meM zuM kahyuM ke huM barAbara jANatA nathI, te paNa te to nahi ja; paraMtu chevaTanA zabdo hajI paNa mAre mAnya che. (vA) vAru, eka bIjo prazna che: duzmana ane mitra eTale jeo mAtra evA dekhAtA hoya te nahi, paNa jeo kharekhara evA hoya, ema ApaNuM kahevAno artha hato, kharuM ? teNe kahyuM : jarUra, harakoI mANasa, jemane pite sArA mAne che temane sAmAnyataH cAhaze, ane jemane te duSTa mAne che temane dhikkAraze. hA, paNa sArA ane kharAba vize ghaNuM vAra lake zuM bhUla karatA nathI ? ghaNAya jeo sArA hotA nathI teo sArA dekhAya che, ane keTalAkane vize ethI UlaTuM paNa bane che. e kharuM. tyAre (kharekharA) sArA leke evAnA duzmane thaze, ane duSTa le ke temanA mitro haze. kharuM. (4) ane tevA saMjogomAM duSTonuM bhaluM karavAmAM ane sArAonuM aniSTa karavAmAM teo kharA che ema Tharaze, nahi? * viSayAMtara 2
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 1 e spaSTa che. paNa je sArA che te dharmiSTha che ane teo adharma Acaraze. nahi eTaluM to kharuM ne ? kharuM ja. tyAre tamArI dalIla pramANe, jeo kaMI paNa khoTuM karatA nathI. temane nukasAna karavuM e dharma thayo, nahi? nA, sekreTisa, e siddhAnta anItimaya che. tyAre dharmiSThanuM ApaNe bhaluM karavuM joIe, ane adhamanuM aniSTa karavuM joIe ? ema hoya to mane vadhAre game. paNa tethI pariNAma zuM Avaze te jue-manuSyasvabhAvanI jemane kharI parakha nathI, tevA ghaNA mANasane mitro hoya che te kharAba (Du) hevAnA; te e saMjogomAM temaNe temanuM nukasAna karavuM joIe; ane temanA duzmane je sArA che temane temaNe lAbha Apavo joIe; paNa jo ema hoya to sAImanAiDijhane amuka artha abhipreta che ema je ApaNe pratipAdana karatA hatA, tenAthI taddana vidhI bAbata ApaNe kahIe chIe ema thaze. teNe kahyuM H bahu sAcuM, ane huM mAnuM chuM ke "mitra" ane duzmana" e zabdone upaga karatAM ApaNe bhUla karI ema dekhAya che, te ApaNe sudhArIe to vadhAre sAruM. meM pUchayuM : e kaI bhUla, pilimArkasa ? ApaNe mAnI lIdhuM ke je sArA che ema ApaNe mAnatA hoIe athavA je sAre dekhAya che-te mitra che. ane bhUla sudhAravI kevI rIte ? ApaNe UlaTuM ema kahevuM joIe ke je sAre dekhAya che, tema ja je sAre che te mitra che; ane je mAtra sAre (335) dekhAya che, paNa je kharekhara sAre nathI, te mitra nathI paNa mAtra
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 235 mitra jevo dekhAya che ane duzmana vize paNa ApaNe AnuM A kahI zakIe. je sArA che te ApaNuM mitra, ane je kharAba che te ApaNuM duzmana-ema tame dalIla karavA mAge che kema ? hI, ane ApaNe pahelAM "mitronuM bhaluM karavuM ane duzmanonuM nukasAna karavuM" ema je sAdI rIte kahyuM, te karatAM ApaNe vadhArAmAM ema kahevuM joIe ke mitro sArA hoya tyAre temanuM bhaluM, ane duzmane duSTa hoya tyAre temanuM nukasAna karavuM e dharma che. * () hA, e kharuM hoya ema mane lAge che. paNa dharmiSTha mANasee koIne jarA paNa IjA karavI joIe kharI? jeo duSTa ane duzmana banne hoya tevAne te temaNe IjA karavI ja joIe. jyAre ghoDAne IjA thAya che tyAre temane utkarSa thAya che ke apakarSa ? je pAchaLathI kahyuM te. apakarSa thAya eTale ke dhoDAnA sArA guNone apakarSa thAya che, nahi ke kutarAonA (guNone)? hA, ghoDAnA gune. ane ghoDAonA nahi paNa kutarAonA sArA guNemAM kutarAone apakarSa thAya che. alabatta, () ane jyAre mANasane IjA karavAmAM Ave, tyAre mAnavane je ucita guNa che, tene temanAmAM apakarSa thAya che. jarUra. ane dharma e mAnavane (viziSTa) guNa che. khAtrIthI. * vyAkhyA 3 nuM viziSTa rUpa.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 1 tyAre jemane IjA karavAmAM Ave, teo avazya adhama bane che, kharuM ne ? pariNAma e Ave. paraMtu koI saMgItazAstrI pitAnI kalA dvArA lokone besUra banAvI zake kharo ? azakya. ane dharmiSTha leke dharma dvArA lekene adhama banAvI (6) zake kharA, athavA sAmAnya zabdomAM kahIe to, sArA mANaso pitAnA guNone lIdhe temane kharAba karI zake kharA? * khacIta nahi. jema garamIthI kaMI ThaMDI utpanna karI na zakAya tema ja, nahi? tema na ja thaI zake. athavA zuSkatAthI bheja ? spaSTa che ke nahi ja. tevI ja rIte sArA mANaso koIne IjA na karI zake? (ema kare te to) azakya. ane jeo dharmiSTha che teo sArA che! * jarUra. - tyAre pitAnA mitrane ke bIjA koIne paNa IjA karavAnuM kAma dharmiSTha mANasanuM na hoI zake, paNa tenAthI ulaTA adharmInuM ja hoI zake? sekreTisa, huM mAnuM chuM ke tame kahe che e taddana kharuM che. . (6) tyAre je koI mANasa ema kahe ke devuM pAchuM ApavuM * sarakhAvo : 379 va. adhama hoya te bIjAne IjA kare ane jene IjA thAya te paNa adharmI bane che ? ane dharmiSTha mANasa koIne IjA karate nathI, tethI bIjAone paNa temanuM bhaluM karIne dharmiSTha banAve che, eTale ke dharma AcaravAthI koI kharAba thatuM nathI, ane je hAnikAraka nathI te sAruM paNa che-vigere.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 335 e dharma che, ane mitronuM bhaluM karavuM, ne duzmananuM aniSTa karavuM e dharmiSTha mANasanuM mitro pratyenuM ane duzmane pratyenuM RNa che-Ama kahevuM vivekabhareluM nathI. kAraNa, spaSTa rIte sAbIta thaI cUkayuM che tema, je kaI paNa saMjogomAM bIjAne IjA karavI e dharma na hoI zake, to tema kahevuM kharuM nathI. palimArkase kahyuM huM tamArI sAthe saMmata chuM. tyAre sAImanAIDijha, bIAsa, athavA piTTAkasa agara bIjA kaI vivekI puruSa ke daSTa para evI ukti keAI lAdavA mAge, te tenI sAme tame ane huM bAtha bhIDavAne taiyAra ja chIe, kharuM ne? teNe kahyuM : tamArA paDakhe UbhA rahI laData calAvavA huM taddana taiyAra chuM. (336) e ukti huM konI mAnuM chuM e tamane kahuM ? konI ? huM mAnuM chuM ke "minuM bhaluM karavuM ane duzmanane IjA karavI" enuM nAma ja dharma ema jeNe sauthI pahelAM kahyuM te kAM te piriyenDara, athavA paraDikkAsa ke jharjhasisa athavA Imeniyasa dhI thIbana, athavA to, jene potAnI zakti mATe bahu moTo abhiprAya hato evo kaI bIjo dhanavAna ane samartha mANasa hovo joIe. teNe kahyuM : sauthI sAcuM. meM kahyuM : hA; paNa dharmanI A vyAkhyA je paDI bhAMge che, te bIjI kaI ApI zakAya ? (a) carcA daramiyAna simekase keTalIye vAra pote dalIla karavAno prayatna karyo hato paraMtu aMte zuM Ave che te sAMbhaLavAnI bIjAonI IcchA hovAthI tene bolavA devAmAM Avyo nahoto. paraMtu jyAre palimArkase ane meM besavuM baMdha karyuM ane vAtamAM virAma AvyuM, tyAre e jarA paNa muMge rahI zakyo nahi; ane jANe amane khAvA dhAto hoya tema pitAnI zaktio ekaThI karIne eka
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 1 jaMgalI prANInI jema te amArI sAme AvyuM. tenA dekhAvathI ame to tadana bhayagrasta thaI gayA! tamAma zrotAo tarapha e garjanA karato beH are (vA) sekreTisa, tamArAmAM kevI mUrkhAI ghara karI beThI che ? ane murakhA- burakhAo, ekabIjA dhamapachADA zA mATe kare che? huM kahuM chuM, je tamAre dharma zuM che e sAcesAca jANavuM hoya te tamArA pratipakSInuM khaMDana karIne jAte bhAna meLavavA tamAre prayatna na karavo joIe, paNa tamAre pitAne siddhAnta paNa jaNAvavo joIe; kAraNa javAba ApatAM na AvaDe, chatAM prazno pUche (3) evA te ghaNuMye hoya, ane (tethI) have huM tamane kahevA nahi dauM ke dharma pharaja che, ke phAyado che ke naphe athavA lAbha che agara hita che, kAraNa AvuM artha vagaranuM mArI AgaLa nahi cAle. mAre spaSTatA ane yathArthatA joIze ja.4 enA zabdo sAMLaLI huM bahu ja bhayabhIta thaI gaye, ane enI sAme jotAM mane dhruja AvatI hatI. mane kharekhara ema lAge che ke je meM mArI najara enA upara TheravI na heta, to muMge ja thaI jAta; paraMtu jyAre enA AMdhaLA Avezane * meM vadhatA jatA je, tyAre pahelAM te meM enI sAme joyuM ane tethI ene uttara (6) ApavA huM zaktimAna tha. meM kaMpate svare kahyuM H simekasa, amArI tarapha eTalA ugra na thAo. pilimArkase ane meM dalIlamAM eka nAnIsUnI bhUla karavA eTale gune karyo haze, paraMtu huM tamane khAtrI ApuM chuM ke bhUla IrAdApUrvaka thaI nathI. ame kaI sonAnA sikkAne zodhatA hoIe te tame ema nahi ka9pa ke "ame dhamapachADA karatA hatA" ane * vyAkhyA 4 thInI zarUAd. * aMgrejImAM "Furies" che : grIka "Furies" ne gujarAtImAM anuvAda karo kaThina che. "yujhIjha" (Muse;) te vidyAnI devIo, tema Furies te krUratAnI DAkaNo.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 e rIte te vastune zodhI kADhavAnuM asaMbhavita karI mUkatA hatA. ane ame to senAnA keTalAye sikkAothI vadhAre mUlyavAna dharma jevI vastune zodhatA hatA, tyAre tame ema kaho cho ke ame nabaLA thaI jaI ekabIjAne namatuM ApatA hatA, ane satya sudhI pahoMcavAne amArAthI banI zake teTale prayAsa nahotA karatA ? bhalA bhAI, ema nahi. namatuM ApavAnI amArI to ghaNIye IcchA che, ane ema karavA atyaMta Atura chIe, paNa hakIkata evI che ke ame tema karI zakatA nathI. ane jo ema hoya to tame je badhA sarvajJa cho temaNe amArA tarapha gusse thavAne badale amArI dayA khAvI joIe. (337) mAtsaryathI hasatAM teNe kahyuM: sekreTisanA svabhAva jevA ja barAbara A zabdo e te vakroktithI bharelI tamArI rIte ja che! zuM pahelethI ja huM nahoto jANato ene! zuM meM tamane kahI dIdhuM nathI ke (sekreTisane) je kaMI pUchavAmAM Ave, to javAba ApavAnI te nA pADaze ane pote javAba ApavAmAMthI bacI jAya te mATe vakrokti ke bIjI game te yukti e ajamAvaze meM javAba ApeH simekasa, tame te eka philasUpha cho, ane bahu sArI rIte jANe che ke tame kaI mANasane pUcho ke kaI kaI saMkhyAnA guNakArathI bArane AMkaDe Ave, (4) ane tame jene pUcho ene cha du, athavA cAra tarI, ke be chaka athavA traNa ceka emane eke javAba ApatAM tenI sAme saMbhALapUrvaka pratibaMdha mUkA, kAraNa AvuM artha vagaranuM mArI AgaLa nahi cAle'-prazna pUchavAnI tamArI rIta je AvI hoya, te eTaluM spaSTa che ke koI tamane javAba ApI nahi zake. paNa dhAro ke e tamane ema ToNe mAre che ke, simekasa tamAro artha zo che ? je saMkhyAo sAme tame pratibaMdha mUke che temAMnI game te eka je praznane kharo javAba hoya, te je saMkhyA kharI nathI tevI koI bIjI saMkhyA mAre khoTI rIte kahevI ? - zuM e tamAro artha che?" (4) tame Ane zuM javAba Apaze ?
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 1 teNe kahyuMH (tame te e rIte bele che ke, jANe A be bAbato ekasarakhI hoya nahi javAba Ape : sarakhI kema nahi ? ane te sarakhI na hoya topaNa, jene prazna pUchavAmAM Avyo che tene je te sarakhI dekhAtI hoya, to tame ane huM tene bolavA nA kahIe chatAM e pote je mAne che te zuM teNe kahevuM na joIe ? tyAre huM mAnI lauM chuM ke pratibaMdhita uttaromAMne eka tame ApavAnA cho ? * emAM jokhama to che, paNa je vicAra karyA pachI temAMnA keI sAthe huM saMmata thAuM to huM chAtI ThokIne kahuM chuM ke huM AvuM paNa kharo. () teNe kahyuM : paraMtu AmAMnA koI paNa javAba karatAM dharma vize koI bIje ane vadhAre sAro javAba huM ApuM to ? te tamane mAre zuM karI nAkhavuM? mane zuM karavuM?-eka ajJAna mANasane chAje tema mAre vivekI puruSa pAsethI zIkhavuM joIe--mane zikhavavuM e ja egya che. zuM ? ane paisA kaMI nahi ApavAnA ! e to majenuM ! meM javAba Apo : mArI pAse jyAre paisA Avaze tyAre huM ApIza. glAukone kahyuM : paNa saMkeTisa, tamArI pAse kyAM nathI ?-ane presimekasa, tamAre paisA vize kaMI ciMtA karavI nahi, kAraNa ame badhA sokreTisa mATe ugharANuM karIzuM. (4) teNe javAba ApeH hA, ane pachI sekreTisa peja kare che tema karaze - pite uttara ApavAnI nA pADaze, paNa bIjA kAIne uttarane hAtha para leze ane cUMthIne enA TUkaDA karI nAMkhaze. meM kahyuM : ema kema? mArA bhalA mitra; je kazuM ja jANato nathI, ane jANato nathI ema kahe che paNa kharo, te javAba kevI rIte ApI zake ? ane khAsa karIne jene potAnA AchA vicAro hoya
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ tche chatAM, jayAre tene koI adhikArI (338) puruSa balavAnI manAI kare tyAre ? svAbhAvika rIta to e che ke tamArI jema je koI jJAnI hovAno dAvo kare che, ane pote je jANatA hoya e kahI zake ema che, tevAe vaktA thavuM joIe. tyAre have mane ane A pariSadune bodha maLe e khAtara Apa kRpA karI javAba Apaze ? glAhakona ane bIjA badhA mArI A vinaMtImAM sAmela thayA, ane ame badhA jANatA hatA ke vastutaH zresimekasa balavAne bahu Atura hato; kAraNa potAnI pAse bahu sAro javAba che, ane pite paMkAI jaze ema te dhArato hato. paraMtu mAre pahelAM javAba Apa ja joIe evo teNe DoLa karyo, pachI chevaTe zarUAta karavAnI teNe (2) hA pADI. teNe kahyuM H sokreTisane viveka to juo; e pote zikhavavAnI nA pADe che, ane bIjAo pAsethI zIkhate pharate phare che, ane huM tamAre AbhAra mAnuM chuM eTaluM paNa kadI kahetA nathI ! meM uttara ApeH bIjAo pAsethI zIkhuM chuM e taddana kharuM che; paraMtu mArAmAM upakAranI lAgaNI nathI enI huM ghasIne nA pADuM chuM. paisA to mArI pAse che ja nahi, ane tethI stuti karI huM tenuM mUlya ApuM chuM, kAraNa mArI pAse eTaluM ja che; ane tame javAba Apaze eTale tarata ja khabara paDI jaze ke jyAre koI mANasa bahu sAruM bole che ema mane lAge che, tyAre huM tenI stuti karavA keTale tatpara houM chuM ! teNe kahyuM tyAre sAMbhaLo huM jAhera karuM chuM ke (4) balavAnanA hita sivAya dharmane bIje kaze artha nathI.ane have tame mArAM vakhANa zA mATe nathI karatA ? paNa alabatta tame to nahi ja kare. meM javAba Ape : pahelAM mane samajavA de. tame kahe che tema, dharma eTale balavAnanuM hita. simekasa, Ane artha che ? tamArA * vyAkhyA 4
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 1 kahevAne bhAvArtha e na ja hoI zake, ke mukAmukakIbAja ane kustIbAja piliDemasa ApaNuM karatAM vadhAre balavAna che, ane enA zarIranuM baLa vadhAravA gAyanuM mAMsa () ene pathya che; tethI, je ApaNe enAthI vadhAre nabaLA chIe, temane paNa gAyanuM mAMsa eTaluM ja sAruM ane pathya ane "dharmaSTha" hoI zake sekreTisa, tamAre mATe A keTaluM viSa bhareluM kahevAya? dalIlane atyaMta hAni pahoMcADe evo artha tame zabdane kare che. meM kahyuMH mArA bhalA maherabAna, jarA paNa nahi. huM zabdone samajavA prayatna karuM chuM, ane tamAre jarA vadhAre spaSTa thavuM joIe ema IcchuM chuM. teNe kahyuMH ThIka, zuM tame koI divasa sAMbhaLyuM nathI ke rAjyapaddhatio judI judI jAtanI heI zake?--prajApaDika rAjya hoya che, ane prajAsattAka tathA ziSTajanasattAka rAjyo paNa hoya che. A hA, huM jANuM chuM. ane dareka rAjyamAM rAjyasattA zAsana calAve che. (6) ane pitAnAM bhinna bhinna hita jaLavAya e daSTie judI judI rAjyapaddhatio prajAnI athavA ziSTajananI sattA vadhe evA, athavA prajApIDaka kAyadAo kare che, ane A je kAyadA temanA pitAnA ja hitane arthe ghaDavAmAM AvelA hoya che, te temanI prajAne -"A dharma che"-ema kahIne Ape che ane je A kAyadAne teDe te kAyadAno bhaMga karanAra tathA adharmI che-ema kahI tene zikSA kare che, ane huM jyAre ema kahuM chuM ke zAsanakartAnuM hita e dharmanA eka ja siddhAnta tarIke dareka rAjyamAM (339) raheluM hoya che, tyAre mArA kahevAne artha paNa Avo ja che; ane rAjya pAse sattA # 8mA paricchedamAM judA judA prakAranAM rAjyabaMdhAraNa vize pleTe carcA kare che.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 139 che ema mAnavuM ja joI e; AthI mAtra eka ja buddhigamya anumAna phalita thAya che ke vadhAre alavAnanuM hita e ja dharmonA siddhAnta tarIke dareka jagyAe raheluM che. 15 . meM kahyuM : have huM tamane samajI zakuM chuM; ane tame kharA che ke khATA e zeAdhI kADhavAnA huM prayatna karIza. paraMtu mane kahevA do, ke tame je ' hita' zabda vAparavAnI mane manAI karI hatI, x te ja ' hita' zabdane tame pAte dharmanI vyAkhyA karavAmAM upayAga karyAM che. jo ke tamArI vyAkhyAmAM alavAnanuM ' e zabda tame ' umeryAM che eTaluM kharuM che. (1) teNe kahyuM : eTalA nAnAmUnA umerAnI tamAre chUTa mUkavI joI e. nAnA ke moTA, tenuM kaMI nahi. tame kaho che! e kharu` che ke nahi e ApaNe pahelAM pUchavAnuM che. have dharma kAIka prakAranuM hita che e vize ApaNe banne saMmata chIe, paNa tame ' baLavAnanuM ' ema vadhArAmAM kaheA che; A umerA vize mane eTalI khAtrI nathI, ane ethI te vize vadhAre vicAra karavA joI e. meleA AgaLa. O huM AgaLa mAluM ja chuM; ane mane pahelAM kaheA--peAtAnA rAjyakartAonI AjJA pALavI e prajAnA dharma che eTaluM tamAre mAnya che ke nahi? mAre mAnya che. ( 4 ) paraMtu rAjyanA zAsanakartAe zuM kadI skhalana na ja kare evA hAya che, ke pachI kAIka vAra temanI bhUla thaI paNa jAya? bhUla kare paNa kharA. kAI vAra kharA hAya ane teNe javAba ApyA: acUka te tyAre temanA kAyadA ghaDavAmAM teo kAI vAra kharA na paNa hoya ? x juo 336 3
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 pariccheda kharu. jyAre teo kharA hoya, tyAre peAtAnA hitane anurUpa kAyadA dhaDe; jyAre bhUla karatA hoya tyAre peAtAnA hitanA virAdhI dhaDe; e tame svIkArA che? hA. ane je kAyadA te dhaDe tenuM pAlana temanI prajAe karavuM ja joI e--ane jene tame dharma kaheA che te A ja? ni zaka. ( 4 ) tyAre tamArI dalIla pramANe vadhAre balavAnanA hitanuM pAlana karavuM e ja mAtra nahi, paNa tethI viruddhanuM kAryAM paNa dha' bane che. teNe pUchyuM : tame vaLI A zuM khole che ? huM mAnuM chuM ke tame je kaheA che tene huM mAtra pharIthI kahI jAuM chuM. paNa cAleA, ApaNe (pharI) vicAra karIe. ApaNe eTaluM te mAnya rAkhyuM che te ke teo je kaMI hukama kare temAM peAtAnA hita vize tee bhUla kare kharA, ane evA hukamA mAnya rAkhavA e dha paNa che? ApaNe zuM ATaluM kabUla nathI karyu ? hA. ( 6 ) te pachI jyAre zAsanakartAe ajANamAM peAtAne ja nukasAna thAya evAM kAryo karavAnA hukama Ape, tyAre tame sAthe sAthe eTaluM paNa kabUla karI lIdheluM hAvuM joI e, ke vadhAre khalavAnanuM hita eTale dhama ema na paNa hoya! kAraNa tame kaheA che. tema, jo temanA hukamAnuM prajA AjJApAlana kare e ja dha hoya, tA tene prasa Mge,-- are e ! vivekImAM viveka puruSa !--vadhAre nabaLA lAkAte je hukamo karavAmAM Ave che te vadhAre balavAnanA hitane pAje tevA nathI hotA, paraMtu temane hAnikartA hAya che--evA anumAnamAMthI ApaNe zuM ugarI zakIe kharA? peAlimAse kahyuM : sokreTisa, AthI vadhAre spaSTa khIjuM kaMI
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 339 na hoI zake. (340) kaleIphona vacce bolI UThyoH hA. je tamane tenA sAkSI thavAnI chUTa hoya te. pilimArkase kahyuM paNa sAkSInI kaMI jarUra ja nathI, kAraNa eNsimekasa pote ja kabUla kare che ke zAsanartAo potAnA hitamAM na hoya evA paNa hukame kaI vAra kare, ane temanuM pAlana karavuM e prajAne dharma che. hA, polimArkasa-raeNsimekarse kahyuM che ke zAsanakartAonA hukama mAthe caDAvavA e prajAne dharma che. (2) hA, kaleITophena, paraMtu eNe ema paNa kahyuM che ke vadhAre balavAnanuM hita e dharma che, ane A banne vidhAnone mAnya rAkhavA uparAMta, eNe ema paNa kabUla karyuM che ke vadhAre balavAna pitAnA hita viruddhanuM AcaraNa karavAno hukama paNa vadhAre nabaLA lekane kare, jemAMthI ema phalita thAya che ke vadhAre balavAnanuM hita e jeTaluM dharma che; teTale ja (koIka vAra) vadhAre balavAnanI hAni paNa dharma che. kaleITAphane kahyuM. paraMtu pote jene hita samaje che te ja vadhAre balavAnanuM hita evo teno artha hatA-ane vadhAre nabaLA lekane e pramANe ja AcaravAnuM hatuM, ane A dharma che ema tenuM kahevAnuM hatuM. polimArkase kahyuM: e zabda ene nathI. (1) meM javAba Ape : tenuM kaMI nahi. e hatA tema je e have kahe che to emanuM kathana ApaNe mAnya rAkhIzuM. meM kahyuM : mane kahe, simekasa, vadhAre balavAna jemAM potAnuM hita che ema dhAre, pachI temAM kharuM hita hoya ke na hoya to paNa te dharma che e tamAre artha hato ne? teNe kahyuM : avazya nahi. tame zuM ema dhAre che, ke jyAre vadhAre balavAna bhUla kare te ja vakhate evA bhUla karanArane huM vadhAre balavAna kahuM ?
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 1 ' kahyuM? hA, jyAre tame ema kabUla karyuM ke zAsanakartA khalana na ja kare ema nahi, paraMtu koI vAra bhUla kare paNa khare, tyAre mane ema lAgyuM ke tamArI mAnyatA evI che. () sekreTisa, tame to mArA para Aropa ThekI besADavA mAgatA he e rIte dalIla kare che. dAkhalA tarIke tame zuM ema mAne che ke je mAMdAonI bAbatamAM bhUla kare che te bhUla kare che te ja vakhate vaidya che khare? athavA te jyAre koI gaNitamAM athavA vyAkaraNanI bhUla kare che, tyAre bhUla karatI vakhate, bhUla kare che mATe, e gaNita ke vyAkaraNazAstrI che? vaidya athavA gaNitazAstrI agara vaiyAkaraNIe bhUla karI ema ApaNe bolIe chIe e kharuM, paNa e te mAtra bolavAnI eka rIta che; kAraNa tathya* e che ke na to vaiyAkaraNa ke na te bIjo koI nipuNa mANasa, kadI pitAnA nAmane guNa dharAvato hoya, to bhUla karI zake. pitAnuM naipuNya jUThuM na paDe tyAM sudhI e bhUla karato nathI, ane jyAre kare che te ja vakhate te nipuNa kalAkAra maTI jAya che. kaI paNa kalAkAra ke saMta ke zAsanakartA, potAnA nAmanA guNa dharAvato hoya te vakhate kadI bhUla karato nathI, je ke sAmAnya rIte bhale pachI ema kahevAmAM (6) Ave ke te bhUla kare che ane bolavAmAM meM A sAmAnya rItano ja svIkAra karyo hatuM. paraMtu yathArthatA tarapha tamane Avo prema che te, pUrNa yathArthatAnI khAtara ApaNe ema kahevuM joIe ke zAsanakartA, jeTale aMze te zAsanakartA che teTale aMze khalanazIla nathI, ane (341) khUlanazIla na hovAne lIdhe, tenuM pitAnuM hita jemAM hoya tevA ja hukama kADhe che; ane prajAe e hukamane amala karavo jarUrI che; ane eTalA ja mATe, meM pahelAM kahyuM hatuM ane atyAre pharIthI kahuM chuM ke, vadhAre baLavAnanuM hita e ja dharma che. taddana kharuM simekasa, ane tamArA para Aropa mUkavA mATe huM tatha : Fact satya : Truth,
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 341 dalIla karato houM ema zuM tamane lAge che ? teNe javAba Apyo : jarUra. ane tame zuM ema dhAre che ke dalIlamAM tamane hAni pahoMcADavAnA IrAdAthI huM A prazno pUchuM chuM ? teNe javAba Ape : ema nahi, "dhAre che " e zabda nahi,mane khAtrI che, paraMtu tame ughADA paDI jaze, () ane mAtra dalIlanA jora para tame phAvI nahi zake. bhalA mANasa, huM evo prayatna nahi karuM; paraMtu bhaviSyamAM ApaNI vacce kazI gerasamajata thatI aTakAvavA mATe, mane pUchavA de, tame kahetA hatA tema, jenuM hita, te vadhAre prabaLa che tethI, tenAthI nabaLA mANase dharma mAnIne AcaravuM joIe, evA "zAsanakartA" athavA "vadhAre baLavAna' e zabdo tame kayA arthamAM vApare cha- zabdanA laukika arthamAM ke niyata arthamAM ene tame zAsanakartA kahe che ? teNe kahyuMH niyatamAM niyata arthamAM. ane have je tame mArA para Aropa mUkI zake ema che, te mUko ane chetare; huM tamArA hAthe chUTachATa mAgato nathI. paraMtu tame kadI ema sAbita nahi karI zake, kadI nahi. () meM kahyuM ane tame zuM ema mAne che ke zresimekasane chetaruM ke ema karavAno prayatna karuM e huM gAMDe chuM? te to balake huM siMhanI hajAmata paNa karuM. teNe kahyuM kema! eka paLa pahelAM te tame evo prayatna karyo hato ane tame temAM niSphaLa gayA. ' meM kahyuM : ziSTAcAranI vadhAre jarUra nathI. huM tamane eka prazna pUchuM e vadhAre sAruM cheH tame kahe che evA niyata arthamAM, vaidya te mAMdAone sAjAM karanArA che ke paisA pedA karanArA che? ane eTaluM yAda rAkhajo ke have huM sAcA vaidyanI vAta karuM chuM. teNe javAba ApeH mAMdAMone sAja karanAra.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ *3 paricacheda 1 = ane sukAnI-eTale ke sAce sukAnI-te khalAsIone kamAna che ke mAtra khalAsI ja che ? kaptAna che. (3) e vahANamAM musApharI kare che e saMjogane ApaNe dhyAnamAM levAnuM nathItema ApaNe tene khalAsI paNa kahevAno nathI. "sukAnI" nAmathI e je oLakhAya che tene musApharInI sAthe bilakula saMbaMdha nathI, paNa khalAsIo paranA tenA AdhipatyanuM ane tenA naipuNyanuM e sUcaka che. teNe kahyuMH taddana kharuM. meM kahyuM: have dareka kalAne potAnuM dhyeya hoya che, kharuM ? * Interest : (inTaresTa) " hita', beya. dalIla nIce pramANe che zarIranuM Interest-hita, theya, tenA ArogyamAM che, kalAnuM dhyeya tenI pUrNatAmAM che, je kaI kalAmAM UNapa hoya, to te UNapa kAM to te pote pUrNa kare, ane nahi to koI bIjI kalA pUrNa kare. je bIjo vikalpa laIe te anavasthA deSa Ave. je pahele vikalpa laIe, to paNa, zabdane ApaNe tenA niyata arthamAM ja vAparatA hoIe to, prazna saheje thAya ke jemAM jarA paNa UNapa hoya tene ApaNe zuM sAcI kalA kahI zakIe ? eNsimekasa zabdane enA niyata arthamAM ja vApare che. ane tethI javAba Ape che. ke jemAM UNapa che te kalA na ja kahevAya. kalAnI AvI vyAkhyA svIkArIe, te je sarvA ze saMpUrNa che tenuM nAma ja kalA; ane te kalAnuM dhyeya tenI potAnI pUrNatA che ema ApaNe nahi kahI zakIe. kAraNa e to pUrNa che ja; to pachI kalAno je viSaya che-tenuM je theya athavA hita te ja kalAnuM dhyeya athavA hita ema sAbIta thAya che. A inTaresTa, dhyeya, acUka nizAna Adi vaDe sUcavAto artha ApaNI philasUphI ke paraMparAnI paribhASAmAM "svabhAva" paNa kahevAya. agrejI ane yuropiyana vaijJAnika paribhASAmAM nature (necara) zabada AvA arthamAM vaparAya che. erisToTala A ja arthamAM kahe che, "man is by nature a social animal' 'Social and political organisaticos are natural to man'
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 341 jarUra. je viSe kalAne vicAra karavAno hoya che, ane je dhyeya kalAe sAdhavAnuM hoya che. - hA, kalAno uddeza e ja che. ane harakoI kalAnuM dhyeya tenI pUrNatAmAM raheluM che-AmAM ja ane bIjA kazAmAM nahi kharuM ne? (6) eTale? zarIranuM udAharaNa laI niSedhAtmaka rIte mArA arthanuM huM spaSTIkaraNa karI zakuM, dhAre che-zarIra svayaMsaMpUrNa che ke tene jarUriyAto hoya che, ema tame mane pUcho, te huM javAba ApuM ke: zarIrane amuka jarUriyAta hoya che, kAraNa zarIra kadAca mAMduM paDe ane ene sAju karavAnI jarUra paDe; ane tethI AyurvedanI kalA dvArA sAdhI zakAya evAM enAM dhyeya che ane tame svIkAraze ke AyurvedanI utpatti ane tene hetu A che. kema huM kharuM kahuM chuM ne? ( 342) teNe javAba Apyo : taddana kharuM. paraMtu jevI rIte AMkha jovAmAM jarA kAcI hoya, athavA kAnathI barAbara saMbhaLAtuM na hoya, ane tethI jevAnAM ane sAMbhaLavAnAM eyane pUrAM pADavA mATe jema bIjI kalAnI jarUra paDe che, tema AyurvedanI kalA ke bIjI koI paNa kalA pitAnA ja (viziSTa) guNamAM UNa hoI zake kharI ?huM kahuM chuM, kalAmAM, te kalA che e tarIke, emAM hoI zake tevA koI deSa athavA UNapanI zakyatA che? ane zuM dareka kalAne pitAnAM dhyeya pUrNa kare evI bIjI pUraka kalAnI apekSA rahe che, ane tene bIjAnI ane tene bIjAnI ema anaMta sudhI ? ke pachI dareka kalAne potAnuM hita * ja saMbhALavAnuM (va) hoya che ? athavA zuM kaMI doSa ke UNapa na hovAne lIdhe tenA pitAnA athavA bIjI kaI kalAnA vyApAra dvArA te (da) sudhAravAnI tene kazI jarUra ja.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 1 rahetI nathI; ane tene te mAtra potAnA viSayanuM ja hita sAdhavAnuM hoya che. A rIte zuM (keI eka) kalAne tenI pitAnI ke bIjI kalAnI kazI jarUra ja paDatI nathI ? kAraNa dareka kalA sAcI hoyaeTale ke pUrNa ane kSati vagaranI hoya-tyAM sudhI, zuddha ane devarahita rahe che. tamArA niyata arthamAM ja A zabdo svIkAraje, ane huM khare chuM ke nahi e kahe. hA, e spaSTa che. (4) tyAre Ayurveda AyurvedanA hitane vicAra karatuM nathI, paNa zarIranA hitane vicAra kare che. teNe kahyuMH kharuM. ane azvavidyA azvavidyAnA hitane vicAra karatI nathI, paNa azvanA hitane vicAra kare che, te ja rIte bIjI kaI kalAo potAnA vize ciMtA karatI nathI, kAraNa (pote saMpUrNa che tethI) temane kazI jarUriyAta hotI nathI; te to potAnI kalAne je viSaya che tenI ja ciMtA kare che. teNe kahyuM kharuM. paNu, eNsimekasa, dareka kalA tenA kSetra x karatAM adhika prabaLa che, ane pitAnA kSetra para zAsana kare che, kharuM ne? teNe ghaNuM ja anicchApUrvaka A kabUla rAkhyuM. meM kahyuM ke tyAre koI paNa zAstra ke kalA vadhAre balavAna ke adhika prabaLanA hitane nahi, paraMtu (pitAnA) kSetrax (prajA)ne ane (6) (eTale ke) vadhAre nabaLAMnA hitane vicAra kare che, ane te ( anusAra) Adeza Ape che. * hita, ceya : Interest * aMgrejImAM Subject zabda che. Ano artha "viSaya" temaja "prajA" paNa thAya che. ApaNI paraMparAne zabda "kSetra".
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayara kara - teNe A vidhAnanI paNa sAme thavAne vicAra karyo, paNa chevaTe namatuM ApyuM. meM AgaLa calAvyuM. tyAre jeTale aMze e vaidya che, teTale aMze vaidya je davA Ape che temAM pitAnAM nahi, paNa daradInAM bhalAne ja vicAra kare che kAraNa sAcA vaidyanuM kSetra mAnavazarIra che, ane tene e zAsanakartA paNa che, ane mAtra paisA kamAnAra nathI; e ApaNe svIkAryuM che, nahi ? hA. ane e ja rIte, zabdanA niyata arthamAM sukAnI mAtra khalAsI nathI, paraMtu khalAsIone zAsanakartA che-nahi ? (6) te ApaNe svIkAryuM che. ane evo sukAnI athavA zAsanakartA potAnA athavA zAsanakartAnA hitane nahi, paNa tenA (hAtha) nIce je khalAsI che tenAM hitane pUrAM. pADaze ane te Adeza Apaze, kharuM ne? kamane teNe "hA" kahI. ' kahyuM tyAre, kaeNsimekasa, ekeya (prakAranA) rAjyamAM e kaI paNa nahi hoya, je eka zAsanakartAnI rUce tenA pitAnA hitano vicAra karato hoya ke te anusAra Adeza Apato hoya, paraMtu tenI kalAne zuM ucita che athavA tenI prajA (kSetranuM je hita che teno ja e haMmezAM vicAra karaze athavA Adeza Apaze; te tarapha ja enI najara raheze, ane e je kaMI kaheze ke karaze te badhAmAM AnuM ja e samarthana karaze ? . (343) dalIlamAM ame ATale sudhI AvyA ane badhAe jyAre joyuM, ke dharmanI vyAkhyA taddana ulaTasulaTa thaI gaI hatI, tyAre mane javAba ApavAne badale presimekarse kahyuM: mane kahe joIe, sekreTisa, tamAre kaI AyA che ke nahi ? meM kahyuM jyAre tamAre uttara Apavo joIe tyAre ulaTI tame Avo savAla kema pUche che ?
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 1 kAraNa e tamAruM nAka vahetuM rAkhe che ane kadI sApha paNa karatI nathIH gheTuM karyuM ane bharavADa ke eTaluM oLakhatAM paNa eNe tamane zikhavyuM nathI. meM javAba ApeH zuM che te tame ema bole che ? (2)* kAraNa tame evI kalpanA karo cho ke bharavADa ke govALa tenA potAnA athavA tenA zeThanA bhalA mATe nahi, paNa gheTAM ke baLadenA ja bhalA mATe tenA para dekharekha rAkhe che ane temane haSTapuSTa kare che, ane tame ethI paNa AgaLa jaI kalpanA karo cho ke zAsanakartAo, je te kharA zAsanakartAo hoya, te rAta ne divasa pitAnA hitanuM ciMtana karatA nathI, ane prajA gheTAM che e rIte kadI vicAra karatA nathI. are (2) nahi ja; ane dharma ane adharma vizenA tamArA khyAlomAM tame evA to UMdhe mArge caDI gayA che, ke dharma ane dharmiSTha kArya vastutaH bIjAnuM ja hita che eTaluM paNa tame jANatA nathI; eTale ke vadhAre baLavAna ane zAsanakartAnuM hita che, ane prajA tathA nokaranuM ahita e ja dharma che, ane adharma enAthI ulaTe che; kAraNa kharekharA sarala ane dharmiSTha lake para adhamIonuM prabhutva hoya che; teo vadhAre baLavAna hoya che, ane temanI prajA pitAne hitathI je taddana bhinna che evuM temanuM (zAsanakartAonuM) hita () sAdhe che ane temanA sukhane piSe che. are mUrkhatama sokreTisa, adhamanI sarakhAmaNImAM dharmiSThane haMmezAM khoTa jAya che ene hajI AgaLa khyAla kara. sauthI paheluM khAnagI karanArAmAMomAM; jyAM jyAM adharmIne dharmiSTha mANasa bhAgIdAra hoya che, tyAM tamane jaNuze ke, jyAre bhAgIdArI rada karavAmAM Ave, tyAre dharmiSTha mANasa ne ochuM maLe che, ane adharmIne haMmezAM vadhAre maLe che, bIjuMrAjya sAthenA temanA vahIvaTamAM jyAre InkamaTeksa nAMkhavAmAM Ave, * mudo pama-adharmanAM guNagAna
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 343 tyAre AvakanI sarakhe sarakhI rakama upara dharmiSTha mANasa vadhAre ane adhama ocho kara Ape che ane jyAre kaMIka paNa (matanuM) maLavAnuM hoya tyAre ekane (adharmIne) vadhAre maLe che ane bIjAne (dharmiSThane) kaMI maLatuM nathI. jyAre (3) teo kaI paNa haddo svIkAre tyAre zuM bane che e paNa juo; dharmiSTha mANasa potAnA (svArthanI) bAbate tarapha bedarakAra rahe che, kadAca bIjAM nukazAna paNa veThe che, ane pite dharmiSTha che mATe leke taraphathI paNa tene kaMI maLatuM nathI; vaLI gerakAyadesara rIte madada karavAnI nA pADavA mATe tenA oLakhItAe ane mitre tene dhikkAre che. paNa adharmInI bAbatamAM A tamAma ulaTuM ja thaI rahe che. huM pahelAM (344) kaheto hato tema-moTA pAyA para (gaMjAvara) adharma-jemAM adhamane lAbha sauthI spaSTa rIte jaNAI Ave che-te vize huM beluM chuM; ane jyAM badhAM mANaso karatAM (kharo) gunegAra ja sauthI sukhI hoya che, ane jeo adharma AcaravAnI nA pADe che teo eTale ke sahana karanArAo ja jyAM sauthI vadhAre duHkhI hoya che-evA adharmanA sauthI uccatama svarUpa para je tame najara nAMkhazo, te bhAre artha tamane atyaMta spaSTapaNe raju thaze-eTale ke prajApIDaka taMtramAM, jyAM bIjAonI milakata chetarapIMDIMthI ane baLajabarIthI, kakaDe kakaDe nahi, paNa AkhI ne AkhI paDAvI (2) levAmAM Ave che, jyAM khAnagI ane jAhera, pavitra ane apavitra bAbatone eka (varga)mAM ja samAveza karavAmAM Ave che; (ane jyAM evAM kharAba kAma karavAmAM Ave che ke) je duSka mATe, je temAMnA ekeyane chUTuM AcaratAM koI pakaDAya, te tene sajA karavAmAM Ave ane meTo apayaza maLe-ane chUTAchavAyA prasaMge jeo tevAM dak kare che temane maMdiranA luMTAru, mANasone upADI janArA, mAraphaDa karanArA, luccA ane cora ema ApaNe kahIe chIe. paraMtu nagaravAsIone paiso laI levA uparAMta jyAre keI temane gulAma paNa banAve che, tyAre A dhikkArasUcaka
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 1 nAmane badale, mAtra nagaravAsIo ja () nahi, paNa je badhAne kAne enA adharmane utkarSanI siddhinA khabara pahoMce che te badhA tene sukhI ane dhanya kahe che. kAraNa--nahi ke pitAne adharma AcaratAM saMkoca thAya che eTalA mATe, paraMtu pote kadAca enA bhaMga thaI paDe e bIke manuSyajAta adharmane niMde che. ane AthI, sekreTisa, meM sAbIta karyuM che tema, jyAre pUratA meTA pAyA para adhama AcaravAmAM Ave che, tyAre dharma karatAM tenAmAM zakti, svAtaMtrya ane prabhutva vadhAre hoya che;* ane meM pahelAM kahyuM tema, vadhAre baLavAnanuM hita e ja dharma che, jyAre adharmamAM mANasanA pitAnA lAbha ane hita samAyelAM che. (3) keI abhiSeka karanAranI jema, potAnA zabdothI amArA kAnamAM jANe rela ANI hoya evI rIte bolI rahyA pachI jaisImekasane cAlyA javAnuM mana hatuM. paNa amAruM maMDaLa kaMI ene javA de ema nahotuM; badhAe Agraha karyo ke teNe ahIM rahIne potAnI pratijJAnA sthAnanuM rakSaNa karavuM joIe; ane amane choDI na javAnI mArI namra araja meM paNa umerI. meM tene kahyuM kaeNsimekasa, are phAMkaDA mANasa ! tamArI uktio keTalI badhI sUcaka che? ane sAcI che ke khATI e (6) barAbara zIkhyA ke zikhavyA vagara zuM tame nAsI jaze ? athavA sauthI mahAna lAbha thAya evI kaI rIte ApaNe dareke jIvana gALavuM eno nirNaya kara --(eTale ke, manuSyanA jIvanapathane cekasa AMkavAne prayatna karo-e zuM tamArI najare najIvI vAta che ? teNe kahyuM. A praznanI agatya vize zuM mAre tamArI sAthe kaMI matabheda che? * pleTanA "kaeNlikilasa" tathA "jiyasa' nAmanA saMvAdomAM A muddAnI carcA karavAmAM AvI che. Ajano ApaNe samAja Avo ja che.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 37 meM javAba ApyA H kaeNsimesa, tamane amAre mATe kaI lAgaNI ke vicAra sarakhA (paNa) thatA nathI ema ulaTuM lAge che--(ane) tame jANA che! ema je kahA che te vastunA ajJAnane lIdhe ame vadhAre sArA thaIe ke vadhAre kharAba thaI e e vize (345) tame taddana udAsIna (dekhA) che. mitra, huM tamane prAthuM chuM ke tamAruM jJAna tamArI pAse ja na rAkheA; ame ahIM bahu jaNA chIe, ane je kaMI phAyado tame amane karI Apaze| ene tamane saMpUrNa khalA maLI raheze. mArA pAtA vize huM khullI rIte jAhera karuM chuM ke mArA manamAM A vAta haMsI nathI, ane adhama nira kuza hoya ane phAve tema karI zake ema hAya, teA paNa dharma karatAM e vadhAre lAbhakartA che ema huM mAnatA nathI. kAraNa ema mAnIe ke chaLathI ke baLathI adhama AcarI zake evA ekAda adharmI maLI Ave, chatAM adhathI vadhAre phAyado thAya e vAta mAre gaLe utaratI nathI, ane mArA jevI maneAdazA khIjAenI paNa haze. kadAca ame (6) khATA hAI e; jo ema hoya te tamArI vivekamuddhithI tamAre amane sAbIta karI ApavuM joIe ke adhama' karatAM dharmane pasa Mda karavAmAM ame bhUla karIe chIe. teNe kahyuM: ane meM hamaNAM ja je kahyuM che tenAthI jo e tamane sAbIta thaI cUkayuM na hoya, te mAre e tamane kevI rIte sAbIta karI ApavuM? tamAre kAje AthI vadhAre huM bIjuM zuM karI zakuM? sAbItIne UMcakIne tamArA AtmAmAM bharuM kahevuM che ? ema zuM tamAruM ( meM kahyuM H zAnta vAvam mAguM chuM, athavA jo tame hA, teA khullI rIte badalA, kAraNa, thaeNsimekasa, mAre kahevuM tame susaMgata raheA eTaluM ja huM te tamArI pratijJA ) badalavA mAgatA ane emAM kaI la na kare. joIe ke, (4) ApaNe pahelAM kahI gayA te o yAda karazeA, ( te| tamane jaNAze ke) nizcita
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 paricacheda 1 arthamAM ja tame kharA vaidyanI vyAkhyA ApIne zarUAta karI; chatAM tame jyAre bharavADa vize bolatA hatA, tyAre tame eTalI yathArthatA jALavI nahi; tame mAnyuM ke bharavADa eka bharavADa tarIke gheTAMnA potAnA bhalAnI daSTi rAkhIne nahi, paNa khAnAra ke mijalasamAM janAranI jema, (mAMsa) khAtAM je majA Ave e dRSTie ja temanI saMbhALa rAkhe che; athavA-pharIthI-bharavADa tarIke nahi, paNa bajAramAM vecANa karanAra eka vepArI tarIke. chatAM (3) khacita bharavADanI kaLA tenI prajAnA bhalAnI sAthe ja saMbaMdha dharAve che; jyAre dareka jarUriyAto pUrI pADavAmAM Ave che tyAre ApoApa kalAnI pUrNatA paNa sadhAya che, tethI bharavADe to tene mATe sArAmAM sArI jogavAI karavAnI rahe che. ane zAsanakartA vize huM hamaNAM ja je kaheto hato, te paNa A ja hatuM-zAsanakartA tarIkenI zAsanakartAnI kalA, zuM rAjyamAM ke zuM (6) khAnagI jIvanamAM, potAnA ToLAMnA ke prajAnA bhalAne ja mAtra vicAra karI zake e mAro khyAla che; jyAre tame to ema mAnatA jaNAo che ke rAjyanA zAsanakartAo eTale ke sAcA zAsanakartAone adhikAramAM rahevuM game che. mAnato ! ne mane te enI khAtrI che. tyAre nAnI nokarIonI bAbatamAM, pagAra lIdhA vagara, mANaso svecchAe te (nokarIone) zA mATe (346) svIkAratA nathI, sivAya ke teo potAnA lAbhanI khAtara nahi paNa bIjAonA lAbhanI khAtara amala kare che ema mAnatA hoya ? mane eka prazna pUchavA de : dareka kalAne dharma judo hoya che e kAraNe judI judI kalA bhinna che, kharuM ? ane mArA vahAlA suvikhyAta mitra, tame je dharma eTale ke Function. Function (khAsiyata, viziSTa vyApAra, dayeyane anurUpa pravRti ) : satAvAre dhaH e sUtramAM dharma zabdano A artha che. varSe nidhanuM zreyaH paradharmo macAvaH emAM paNa, grIka zabda "Di kai 0su pe' Hial fuoction al 2441 42 2411 ortu .
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 kharekhara mAnatA hai| te kaheA cAlI zakIe. jethI ApaNe jarA AgaLa teNe javAba ApyA : hA, e bheda che kharA. ane pratyeka kalA kAI mAtra sAmAnya nahi paNa amuka viziSTa hita sAdhe che--udAharaNa tarIke, Ayurveda taMdurastI ape` che, naucalanavidyA dariyAmAM sahIsalAmatI ape che, vagere. * teNe kahyuM : hA. (va) ane paisA ApavAnI kalAne viziSTa dhama paisA ApavAne che; paraMtu sukAnInI tabiyata dariyAI musApharIthI sudhare, chatAM ApaNe jema sukAnInI kaLA ane AyurvedanI kaLA vacce goTALA karatA nathI tema A kaLAne paNa ApaNe bIjI kaLAo sAthe bheLI devI AI e nahi. ApaNe jo bhASAne tamArA niyata amAM vAparavI hAya tA naucalanavidyA e AyurvedanI kaLA che ema kahevAnuM tamane mana nahi thaI Ave, ke thaze ? jarUra nahi thAya. athavA mANasane jyAre pagAra maLe tyAre tenI tabiyata sArI rahe, tethI tame ema nahi kahA ke paisA meLavavAnI kaLA e Ayurveda che? ema na kahevAya. athavA te kAI te sAjo karatA hAya, tyAre mANasa paisA le tethI ka MI tame ema nahi kahA ke Ayurveda paisA kaDhAvavAnI kaLA che? (4) avazya nahi. meM kahyuM : ane ApaNe kabUla karyu che ke dareka kalAnuM 'hita' e kalAmAM ja khAsa karIne sImAbahU thaI raheluM hoya che? hA. x hita eTale ke Good : Interest zabda ahI vAparyA nathI; paNa dalIla lagabhaga e ne e che. pleTAmAM Good nA a iSTa uparAMta zreya paNa thAya che,
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 1 tyAre badhA kalAkArone samAna evuM ja koI hita haya, to amuka vastu jene teo samAna upayoga kare che tene te AbhArI che ema kahevuM joIe. teNe javAba ApyoH kharuM. ane jyAre kalAkArane pagAra maLe che tyAre je kalAne teNe aMgIkAra karyo nathI evI pagAra ApavAnI kalAnA adhika upayogane laIne tene e lAbha maLe che, kharuM ne? teNe anicchA e Ano svIkAra karyo. (6) tyAre pitA potAnI viziSTa kalA dvArA judA judA kalAkArone pagAra maLato nathI. paNa satya e che ke jyAre AyurvedanI kalA taMdurastI bakSe che, ane kaDiyAnI kalA ghara badhei che, tyAre pagAra-ApavAnI-kalA" e nAmanI bIjI ja kalA temanI sAthe sahacAra sAdhe che. judI judI kalAo potapotAnuM kAma karyA kare, ane jemanA para pite Adhipatya bhegave che temanuM hita sAdhe; paNa je kalAkArane sAthe sAthe kaMI paisA ApavAmAM Ave nahi, to tene kaMI lAbha maLe kharo ? huM dhAruM chuM-nahi. () paraMtu jyAre te kaMI paNa lIdhA sivAya kAma kare, tyAre zuM e kaze phAyade nahi karI Ape ? jarUra, e phAyado kare che. tyAre have, eNsimekasa, jarA paNa saMdeha raheto nathI ke na te kalAo ke na te rAje potAnAM ja hitane sAdhe che, paraMtu ApaNe pahelAM kahetA hatA tema, temanI prajA, je temanA karatAM vadhAre baLavAna nahi paNa vadhAre durbala che tenAM hita pUrAM pADe che, ane e rIte rAjaya kare che-adhika prabaLanAM nahi paNa temanA-temanI prajAnAM) ja hita para teo dhyAna Ape che. ane priya eNsimekasa, huM hamaNAM ja kaheto hato tema, keI paNa rAjya karavA khuzI hotuM nathI tenuM A
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 kAraNa che; ke kaMI paNa pagAra lIdhA sivAya jenI sAthe potAne kazA sabaMdha na hoya, tevAM aniSTone nivAravAnuM kAma hAthamAM levuM kAI te (347) gamatuM nathI. kAraNa sAcA kalAkAra jyAre bIjAne hukame ApatA hAya che ane peAtAnuM kAma karatA hAya che, tyAre peAtAnA kSetranA ( prajAnA ) hitanA ja vicAra kare che; ane tethI zAsanakartAe rAjya calAvavA nA na pADe, eTalA mATe paisA, kIrti athavA nA-pADavA--mATe--thatI-zikSA evI je vetana ApavAnI A traNa rIteA che temAMnI harakAI paddhati anusAra temane pagAra ApavA joI e. glAukone kahyuM : eTale? sAkrekisa pagAra ApavAnI pahelI e rIta teA pUratI samajAya evI che, paraMtu zikSA zuM ane e kaI rIte pagAra thaI zake e mArI samajamAM utaratuM nathI. 346 (6) sauthI zreSTha mANaseAne rAjya calAvavA mATuM AkarSaNa thaI paDe evI pagAra ApavAnI paddhatinA svarUpane tame samajatA nathI evA tamArA bhAvA che--kharuM ? alabatta tame jANA che ke mahattvAkAMkSA ane lAbha kharekhara kalaMka che, tema kalaMkarUpa gaNAya che paNa kharA. taddana kharuM, meM kahyuM ; ane A kAraNe, paisA ane kIti temane AkarSI zakatAM nathI. rAjya calAvavA badala sArA mANasane khullI rIte pagAra mAgavA ane e rIte bhADutInAM upanAma levAM gamatAM nathI, tema ja jAhera AvakamAMthI peAtAnI meLe chAnImAnI rakamA laI cAreAnuM nAma meLavavuM paNa te pasaMda karatA nathI. ane mahattvAkAMkSI na hovAne lIdhe kIti (4) vize tee udAsIna hoya che. AthI temane pharaja pADavI joI e, ane zikSAnI khIke sevA karavA temane AkarSavA joI e. ane huM mAnuM chuM tema, peAtAne pharaja paDe tyAM sudhI rAha na jotAM, ( AgaLa paDI) hoddA meLavavAnI adhIrAI zA mATe mAnaprada gaNAtI nathI tenuM A kAraNa che. have jo kAI ( sArA mAsa ) rAjya calAvavAnI nA pADe teA tenA para, enA peAtAnAthI
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 pariccheda 2 vadhAre kharAba mANasa rAjya calAvaze e je saMbhava che te ja zikSAne kharAbamAM kharAba aMza che. ane huM mAnuM chuM A bIke sArA mANasa hedo levA lebhAya che, (8) nahi ke temane e levo game che, paNa e vagara bIje chUTake nathI-nahi ke pitAne majazekha ane lAbha maLe e khyAlathI, --paNa (eka) pharaja tarIke; kAraNe teo pitAnA jevA athavA pitAthI vadhAre sArA mANasane rAjya calAvavAnuM kAma soMpI zake e zakya hotuM nathI. dhAre ke keI nagara AkhuM sArA mANasethI ja bhareluM hoya, te ema mAnavAne (pUratuM) prayojana che ke atyAre hoddo meLavavo e jeTale jhaghaDAno viSaya thaI paDyo che, teTale ja hAdAmAMthI chUTavA leke jhaghaDo karaze. ane Ama ApaNane sarala sAbItI maLI jAya che ke sAce zAsanakartA svabhAvathI ja potAnA nahi paNa pitAnI prajAnA hitane vicAra kare che, ane je koI A jANato hoya te dareka bIjA keIne lAbha karI ApavAnI tasdI (6) levA karatAM, pote bIjA pAsethI lAbha levAnuM vadhAre pasaMda karaze. (eTale ke) dharma vadhAre baLavAnanuM hita che, e vidhAnamAM gresimekasa sAthe bhAre saMmata thavAnuM to kyAMya dUra rahyuM. A prazna have vadhAre carcavAnI jarUra nathI, paNa jyAre eNsimekasa ema kahe che ke dharmiSTha lekonA jIvana karatAM adharmIonuM jIvana vadhAre lAbhakAraka che* tyAre tenI navI yukti ghaNI vadhAre gaMbhIra lAge che. amArA bemAMthI koNa kharuM? ane glAujhona, tame kayA prakAranuM jIvana pasaMda kare ? teNe javAba Apyo : huM mArA pitA mATe to dharmiSTha mANasanuM jIvana vadhAre hitakara gaNuM. (348) eNsimekasa jenI meM pATha lIdhA karatuM hatuM e badhA adhama jIvananA lAbha tame sAMbhaLyA, kharuM ne? * sarakhAvo pleTono "epelAjI" nAmane saMvAda : kalama 32 * muddo-6 dharma-adharmanuM mUlyAMkana
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 4 teNe javAba Apo? hA, sAMbhaLyA, paraMtu mArA manamAM e vAta ThasI nathI. tyAre, banI zake che, e kahe che te kharuM nathI ema tene sAbIta karavAne rasto zodhI kADhavA ApaNe prayatna karIzuM? teNe javAba Ape : jarUra ja. meM kahyuMH jo e taiyAra kareluM bhASaNa bolI jAya, ane dharmiSTha thavAnA phAyadA gaNAvatuM ApaNe bIju bhASaNa karIe, ane te javAba Ape ane ApaNe tene (2) uttara ApIe, to dareka pakSamAM je lAbha gaNAvavAmAM Ave che tenI gaNatrI ane mApa kADhavAM joIze, ane aMte nirNaya para AvavA mATe ApaNane parIkSakanI jarUra paDaze; paNa ApaNe thoDI vAra pahelAM karyuM hatuM tema, ekabIjAnI pratijJAono svIkAra karatA karatA ApaNA anveSaNamAM AgaLa cAlIe, to pakSanuM samarthana karanAra ane parIkSaka bannenA adhikArane suga ApaNe sAdhI zakIzuM.* teNe kahyuM : bahu sAruM. meM kahyuM : ane tame kaI paddhati pasaMda kare che ema mAre samajavuM ? tame kahI e. meM kahyuM? vAru tyAre, kaeNsimekasa, dhAre ke tame zarUAtathI zarU kare che, ane mane javAba Apo cho. tame kaho cho ke pUrNa dharma karatAM pUrNa adharmamAM lAbha vadhAre che? () hA, huM kahuM chuM te e ja che, ane meM mArAM kAraNe ApyAM che. ane e vize tamAro abhiprAya zuM che? tame (anukrame) ekane saguNa ane bIjAne durguNa kahe kharA ? jarUra. * satyAnveSaNa mATenI grIka "Dial e k t i ke nI paddhatine A rIte janma thaye hato.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 1 huM dhAruM chuM tame dharmane saguNa ane adharmane durguNa kahe ? kevo mane hara vicAra! ane adharma lAbhakAraka che ane dharma nathI evuM huM pratipAdana karuM chuM e jotAM te yogya paNa keTalo ! tyAre tame (enAthI) juduM zuM kaheze ? teNe javAba Ape : ethI ulaTuM ja. ane dharmane tame durguNa kaheze? nA, paNa huM ene adbhuta saralatA kahuM ! (3) tyAre adharmane tame kuTilatA kahezo ? nA, huM ulaTo ene viveka kahuM. ane zuM adhama e tamane sArA ane vivekI lAge che? teNe kahyuM hA; kaMI nahi to temAMnA jeo saMpUrNa adharmI thavA zaktimAna che, ane rAjya ane prajAone tAbe karavAnuM jemanAmAM baLa che (emane to huM evA kahuM ja ); paNa tame to kadAca ema mAnatA hazo ke huM khIsAkAtaruonI vAta karuM chuM. je pakaDAya nahi to A dhaMdhAmAM paNa lAbha che, je ke huM hamaNuM ja je vize bolate hato tenI sAthe enA lAbhe sarakhAvI zakAya nahi. (6) meM javAba Ape : eNsimekasa, huM nathI mAnato ke huM tamArA bolavAne avaLo artha karuM chuM, paraMtu tame adharmanI viveka ane saguNanI sAthe (gaNanA kare cho) ane dharmane enAM virodhI sAthe mUke cho e sAMbhaLI mane Azcarya to thAya che ja. acUka, huM e rIte ja vargIkaraNa karuM chuM. meM kahyuM: have ( harakeIne) nittara banAvI de tevI sadhana bhUmi upara tame vaso che; kAraNa je adharma lAbhakAraka che ema tame pratipAdana karatA hatA te kurUpatA ane durguNa che ema tame bIjAonI jema kabUla karyuM hota, to sarvamAnya siddhAnto dvArA tamane uttara ApI zakAye heta; paraMtu have huM jouM chuM ke pahelethI ame je guNa dharmane nAme caDAvatA (349) hatA, te tamAma guNa tame
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 349 adharmane nAme caDAvA che ane gaNA che, kAraNa tame adharmane acakAtA nathI. 45. adhama te balavAna ane pratiSThAvAna viveka ane sadguNanA sthAne mUkatAM : teNe javAba ApyA tamArI aTakaLa taddana kharI che. tyAre te aisimekasa; tame tamArA kharA aMtaranI vAta kahA che ema mAnavAnuM mane kAraNa rahe, tyAM sudhI jarUra A dalIla TheTha sudhI laI jatAM mAre acakAvuM na joI e; kAraNu atyAre tame nikhAlasa che, ane amArA jokhame vineAda karatA nathI, ema huM khAtrIthI mAnuM chuM. huM nikhAlasa hou ke na hAuM, tenuM tamAre zuM!----tamAruM kAma dalIlanuM khaMDana karavAnuM che. (6) meM kahyuM: taddana sAcuM; mAre khaMDana ja karavAnuM che; paraMtu bhalA thaI eka khIjA praznane javAba Apaze ? dharmiSTha mANusa - dharmiSTha mANasa pAsethI ( khoTI rIte) lAbha levAnA prayatna karaze kharA ? taddana juduM; jo e ema kare, teA e saraLa ciMtanazIla prANI jevA che, tevA rahI ja zake nahi. ane dharmAM kAnI (hadanI) bahAra javAnA e prayatna kare kharA? na kare. ane adharmI pAsethI lAbha levAnA prayatna vize ane kuvA abhiprAya ho; ene e dharmiSTha ke adharmI kA gaNaze ? ene e dharmakA' mAnaze ane evA lAbha kare kharA, paNa te laI zake nahi. levAne e prayatna meM kahyuMH e laI zake ke na laI zake e ahIM muddAnI (4) vAta nathI. mArA prazna eTale ja che ke eka dharmiSTha mANasa khIjA dharmiSTha mANusa karatAM vadhAre levAnI nA pADe, tenI sAthe sAthe adharmI karatAM vadhAre meLavavA e hakka karaze ane icchaze ke kema ? hA, ema karaze,
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 1 ane adharmI vize zuM--rmiSTha mANasa karatAM vadhAre meLavavAnA ane dharmanuM ullaMdhana karavAnA e dAvA karaze ke nahi? teNe kahyuM: alabatta, kAraNa badhA karatAM vadhAre meLavavAnA e hakka kare che. 46 ane badhA karatAM peAtAne vadhAre maLe e mATe, (bIjA) adharmI kA athavA adhI` mANasa karatAM vadhAre meLavavA e prayatna karaze ane jhadhaDaro ke nahi ? kharuM. meM kahyuMH ApaNe vastune A rUpamAM mUkI zakIe--dharmiSTha mANasa peAtAnA samAna hoya tenA karatAM nahi, paNa pAtAthI je asamAna che tenA karatAM vadhArenI icchA karaze, jyAre adhamI tA peAtAnA samAna ke asamAna bannenA karatAM vadhAre meLavavAnI icchA karaze. (6) teNe kahyuM: AnA karatAM khIju kAI vidhAna vadhAre sarasa na hoI zake. ane adharmI sArA ane vivekI che, ane dharmiSTha emAMthI eke nathI, kharuM ne? teNe kahyuMH e paNa ThIka che. ane adharmAM sArA ane vivekInA samAna, ane dharmiSTha (sArA ane vivekInA) asamAna che, kharuM ne? teNe kahyuM: alabatta, je amuka svabhAvane hAya che, e peAte te svabhAvanA je hoya che tenA samAna hoya che. ( ane ) je nathI hatA te nathI.* meM kahyuM: enA samAna svabhAva jevA hAya che, tevA ja temAMnA dareka hAya che, kharuM? * eTale ke koInA svabhAva bIjA koInA jevA hAya, te te khInnatA jevA svabhAva hoya, tevA ja pahelAne paNa hAya,
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 teNe javAba Ape : acUka. meM kahyuM: ghaNuM sAruM. eNsimekasa. ane have huM kalAone prazna lauM chuM. tame eTaluM to svIkAraze ke koI mANasa saMgItA (6) hoI zake, ane bIjo na paNa hoya ? hA. ane (saMgItanA kSetramAM, A daSTie) kaNa vikI che, ane kANu mUrNa che ? saMgItA vivekI che, ane jene saMgIta AvaDatuM nathI te mUrkha che eTaluM spaSTa che. ane jeTale aMze e vivekI che, teTale aMze e sAre che ane jeTale aMze e (bI) mUrkha che, teTale aMze e kharAba che.* hA. ane vaidya vize paNa tame A ja prakAranuM vidhAna karaze, kharuM ne ? hA. ane mArA sarvottama mitra, tame zuM ema mAne che ke lAyaranA tAra meLavatI vakhate, tArane kheMcavAmAM ke DhIlA karavAmAM koI eka saMgItazAstrI bIjA saMgItazAstrI karatAM vadhI javAne athavA hada oLaMgI javAne dAva ke IcchA karaze kharo ? huM nathI mAnate ke ema kare. paraMtu asaMgItajJanA karatAM vadhI javAne e haka karaze kharuM ? alabatta. (350) ane vaidya vize tame zuM kaheze ? mAMsa ke madha ApatI vakhate AyurvedanI paddhatinI bahAra javAnI, athavA bIjA vaidyane vaTI javAnI e icchA karaze ? x ahIM dalIlamAM je vikI che te sArA che eTale siddhAnta sekreTisa ghusADI de che, ane A siddhAnta chevaTe eNsimekasanI ADe Ave che.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 pariccheda 1 paraMtu je vaidya nathI ene vaTI javAnI e icchA karaze. hA. ane sAmAnya rIte jJAna ane ajJAnane vize ( kahIe teA ) je kAI mANasane jJAna che, te je khIjA mANasane jJAna che tenA karatAM vadhAre karavAne ke kahevAnA prasaMga peAtAne maLe evI kadI icchA kare ke nahi te vize tame zuM dhAreA che enA vicAra karI jue. eka ne eka prasaMgamAM peAtAnI je samAna che tenA ja jeTaluM zu e kaheze athavA karaze--nahi ? huM dhAruM chuM enI bhAgye ja nA pADI zakAya. ane ajJAnIne vize zuM? jJAnI athavA ajJAnInA karatAM (6) vadhAre meLavavAnI e icchA karaze kharuM ne ? chAtI DhAMkIne kahI zakuM. eTaluM ane jJAnI vivekI che! hA. ane vivekI sArA che ? kharuM. tyAre vivekI ane sArA peAtAnA samAna che tenA karatAM nahi, paraMtu peAtAthI asamAna ane viruddha (svabhAvanA ) hoya tenAthI vadhAre meLavavAnA prayatna karaze, kharuM? huM dhAruM chuM. jyAre duSTa ane ajJAnI bannenA karatAM vadhAre meLavavAnI icchA karaze, nahi ? hA. paNa maeNsimekasa, ApaNe ema kahyuM hatuM ne ke adharmI peAtAnA samAna ane asamAna bannene vaTAvI jAya che! A zabdo tamArA nAtA zu? hatA.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 (4) ane tame ema paNa kahyuM ke dharmiSTha pitAnA samAnane nahi, paNa asamAnane vaTAvIne jAya che? hA. tyAre dhaniSTha vivekI ane sArA samAna che, ane adharmI duSTa ane ajJAnInA samAna thaye nahi ? anumAna e Ave. ane potAnA samAna (je che te) jevo che tevo temane dareka che, kharuM ? e svIkAryuM hatuM. tyAre to dharmiSTha vivekI ane sAre, ane adharmo duSTa ane ajJAnI nIvaDyo ! huM atyAre jeTalI saralatAthI boluM chuM, teTalI saralatAthI nahi, () paNa atyaMta kamane gresisekase A badhAM vidhAno svIkAryA; unALAne sakhata tApano divasa hato, ane tenA zarIrethI parasevo rebajheba Tapakato hato; ane eNsimekasane zaramAtAM meM kadI je nahoto te e vakhate je. dharma eTale saguNa ane viveka, ane adharma eTale durguNa ane ajJAna-e vize ame saMmata thayelA hovAthI, huM bIjA muddA para AvyuM. ' kahyuM? vAru, eNsimekasa, e bAbatano have pheMsale thaI cUkyo che, paNa ApaNe zuM ema nahotA kahetA ke adharmamAM sAmarthya vadhAre hoya che-tamane yAda Ave che ? teNe kahyuM : hA, mane yAda che; paNa tame je kaho cho te huM mAnI laIza, ane mArI pAse kaze javAba nathI ema na mAnaze. paNa je (6) huM tamane javAba ApuM, to tame mArA para acUka bhANuM karavAno Aropa mUkazo; tethI kAM to mane mAruM kahI nAMkhavA de nahi te je tamAre prazno pUchavA ja hoya te pUche, ane vArtA kahetI gharaDI DozIone jema "bahu sAruM " ema kahevAmAM Ave che,
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 1 tema huM tamane javAba ApIza, ane "hA" ane "nA"nuM mAthuM dhUNavyA karIza. - meM kahyuMH je e tamArA abhiprAyanI viruddha hoya, te ema bilakula na karavuM. teNe kahyuMH hAsto, tame mane belavA nathI detA, tethI tamane rAjI karavA huM te ema karIza. tamAre bIjuM zuM joIe ? ' kahyuM : duniyAmAM mAre bIjuM kaMI na joIe. ane e rIte tamAre jIva je sArI nADe hoya, to huM tamane pUchuM ane tamAre mane javAba Apavo paDaze. ca lA . dharma ane adharmanA svarUpa vizenI ApaNI parIkSA (351) niyamita AgaLa cAlI zake te mATe, meM pahelAM je pUchyuM hatuM te prazna huM pharIthI belI jAuM chuM. dharma karatAM adharma vadhAre balavAna ane sAmarthyavAna che evuM vidhAna karavAmAM AvyuM hatuM, paNa have viveka ane saguNanI sAthe dharma ekarUpa thaI gayo che tethI (tathA) adharma ajJAna che te kAraNe adharma karatAM dharma vadhAre balavAna che ema sahelAithI sAbIta thayuM che; AnA viruddha have koI prazna uThAvI zake ja nahi. paraMtu, presimekasa, A vastune huM judI rIte vicAra karavA mAguM chuM. (2) tame enI to nA nahi pADe ke koI eka rAjya adhama hoI zake ane adharmathI bIjA rAjyane e gulAma karavA prayatna kare, athavA temane gulAma karI paNa dIdhAM hoya tathA temanAmAMnA ghaNuM para dera calAvatuM hoya ? teNe javAba Ape kharuM, ane huM eTaluM umerIza ke je 1 x ahIMthI dalIlanA bIjA vibhAganI zarUAta thAya che. pahelA vibhAgamAM mAtra vyaktigata dRSTie ja dharmanuM nirUpaNa kareluM; tenAthI AgaLa jaI vyakti ane samAja bananA daSTibiMduthI ahIM dharmanuM svarUpa nakkI karavAmAM Ave che.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 351 rAjya sauthI sArI ane sauthI saMpUrNa rIte adharmI haze te ema kare e sauthI vadhAre saMbhavita che. ' kahyuMH tamAre pakSa evo hato e huM jANuM chuM. paraMtu mAre je vadhArAmAM vicAravAnuM che te e che ke adhika sAmarthyavAna rAjyanI A je zakti che tenuM astitva ke tene amala dharma vagara hoI zake ke mAtra dharmane laIne ja ? (ra) je tame kharA he, ane dharma e ja viveka hoya, to mAtra dharmane laIne ja; paNa je huM khare houM te dharma vagara, simekasa, tamane "hA" ane "nA"nuM mAthuM dhUNAvatA ja nahi, paNa tadana sArA javAba ApatA jouM chuM tethI huM bahu khuza thAuM chuM. teNe javAba ApeH e te tamane mAna ApavAnI khAtara ja. meM kahyuM tame bahu dayALu che, ane bhalA thaI eTaluM mane jaNAvaze ke eka rAjya athavA lazkara ke luMTAru ane cerenI ToLI athavA kukarma karanArAonI bIjI koI ToLI, je (aMdara aMdara) eka bIjAne IjA kare to kazuM paNa sAdhI zake kharAM ? (3) teNe kahyuM. khare na ja sAdhI zake. paraMtu je teo eka bIjAne IjA karatAM pitAnI jAtane vAre, to teo zuM vadhAre sArI rIte ekaThA thaI kAma karI zake-nahi ? hi. ane AnuM kAraNa e che ke adharmane lIdhe pakSApakSI, dhikkAra (nI lAgaNI ane kajiyA utpanna thAya che, ane dharma maitrI ane saMvAda arpe che; simekasa, e kharuM che ne ? * saMvAda (Harmony) ne ullekha ahIM pahela vahelo Ave che. pAIthAgorAse A siddhAnta grIka philasUphImAM utArelo; ane leTe ene vadhAre UMDe laI gayo. sauMdarya, zarIranuM svAstha ke taMdurastI, ane AtmAnAM badhAM to vacceno saMvAda tAtvika daSTie ekasarakhAM che e vicAra oNTenA ghaNA saMvAdo (Dialogues) mAM maLI Ave che. mukhyatve "simpojhiyama" nAmanA saMvAdamAM,
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 1 teNe kahyuM. mAre tamArI sAthe laDavuM nathI eTale saMmata thAuM chuM. ' kahyuM: keTalI maherabAnI! paraMtu jyAM jyAM adharma hoya, tyAM tyAM dhikkAra (nI lAgaNI) utapanna thavAnuM A jAtanuM valaNa hoya che, te kAraNe eka bIjA vacce dhikkAra ane vikhavAda utpanna thaze ke nahi, tathA ekatra maLI kArya karavA teo azakta banaze ke nahi e paNa mAre jANavuM che. jarUra (ema thaze.). (6) ane je be ja mANase vacce adharma dekhA de, to teo zuM laDaze ane jhaghaDaze nahi? tathA eka bIjAne ane dharmiSThanA paNa zuM teo duzmana nahi thAya ? thaze. ane dhAre ke eka ja vyaktimAM (eTale ke enA AtmAmAM) adharma vase che, te te pitAnI naisargika zakti gumAvI besaze ke (pachI) e zakti enAmAM (kAyama) raheze ema tamArI vivekabuddhi kaheze ? ApaNe mAne ke e zakita enAmAM rahe che. te paNa adharmanI je zakti che enuM svarUpa zuM evuM nathI, ke jethI, nagaramAM, lazkaramAM, kuTuMbamAM ke koI paNa bIjA saMghAta ke samudAyamAM (352) je adharma vAsa kare, to te saMdhAta ke samudAya, (AMtarika) deha ane vikSepanA kAraNe saMyukta kArya karavA mATe azakta bane; ane evo samudAya zuM potAne ja zatru nathI banata, tathA temane je koI virodha karatuM hoya tenI sAthe tathA dharmiSThanI sAthe ene zuM vikhavAda utpanna nahi thAya ? vastusthiti zuM AvI nathI hatI ? * "AtmAmAM rahelA adharma ne ullekha ahIM pahelavahelo Ave che. (Injustice in the soul). ApaNuM paribhASAmAM Ane vyaktimAM rahelAM AsurI valaNe kahe che,
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ para hA, jarUra. (evI ja hoya che.) ane eka ja vyaktimAM adharma vAsa karatA hoya to zuM e eTale ja vighAtaka nathI; paheluM to e pitAnI jAta sAthe ekatA sAdhI zakatA nathI. AthI (koI paNa) kArya karavAne te azakta bane che, ane bIjuM dharmiSThane tathA pote potAne *e duzmana thaI rahe che ? zresimekasa, e kharuM ke nahi? hI. meM kahyuM ane are mArA mitra! devatAo dharmiSTha che, nahi ? teo (dharmiSTha) che ema svIkArIe to ! (4) paNa ema hoya te adhama temanA duzmana ane dharmiSTha temanA mitra thayA kharuM ? tame jItyA te mijabAnI uDAvo ane dharAo tyAM sudhI dalIla karyA kare; rakhene maMDaLImAMnA keI nAkhuza thAya, e bIke huM tamArI sAmo nahi thAuM. vAru, tyAre, tamArA javAba Apo ane mijabAnImAM je kaI bAkI rahyuM che te mane pIraso. kAraNa atyAra sudhImAM ApaNe eTaluM to sAbIta karyuM che ke adharmIo karatAM dharmiSTha leke dekhItI rIte vadhAre vivekI, vadhAre sArA ane vadhAre zaktizALI hoya che, ane adhamIo sahakArathI kArya karavAne azakta (4) hoya che. nA, eTaluM ja nahi paNa vadhArAmAM, jeo duSTa che teo kaI paNa kALe ekaThA thaI sazakta rIte, kaMI paNa karI zake ema je ApaNe kahetA hatA, e vastutaH kharuM nathI; kAraNe je te saMpUrNa duSTa heta, te to teoe ekabIjAnA upara ja hAtha calAvyuM hataparaMtu teo ekatra thaI zake che ethI spaSTa thAya che ke temanAmAM dharmane aMza bAkI rahelo hovo joIe; kAraNa je dharma na hota to temanA * tathA pustakane aMte sekreTisa sAbIta kare che tema, devone paNa. -juo pariccheda 10
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda bhAga thaI paDelAone temaja ekabIjAne teoe ijA karI hota; temanAM sAhasika kAmeAmAM temane mAtra adhakacarA khala puruSA ja gaNavA joI e; kAraNa jo te pUrepUrA khala ane taddana adharmI hota, tA teA te kArya karavAne samULA (3) azakta ja heta. ane tame pahelAM kahyuM te nahi, paNa huM mAnuM chuM tema, vastutaH e ja satya che. paraMtu je prazna vize AgaLa vicAra karavAnuM prastAvamAM ApaNe kahyuM hatuM, te prazna e che ke adhInA karatAM dhimaSTha mAsane vadhAre sAruM ane vadhAre sukhI jIvana maLI rahe che ke nahi? huM mAnuM chuM ke tene maLI rahe che, ane meM ApyAM e kAraNeAne laI teH paraM tu tema chatAM tenI vadhAre ( UMDI ) parIkSA karavAnuM mane mana che, kAraNa kaMI navI bhAkhata vize emAM zaMkA karavAmAM AvI nathI--mAnava jIvananA vyavasthita zAsana jeTalI ja e bAbata gaMbhIra che. 14 cAlavA de. eka prazna pUchIne huM AgaLa prayeAjana che ema zuM tame nahi kahA ? (3) kahevuM joI e kharuM. ane gheADAnuM athavA khIjI kAI vastunuM je prayeAjana athavA upayAga che te bIjI kAI vastuthI sAdhI zakAya nahi, athavA eTalI sArI rIte te sAdhI na ja zakAya--nahi ? calAvIzaH eka azvane peAtAnuM teNe kahyuM : mane samajaNa paDatI nathI. mane phruTa karavA : AMkha sivAya tame joI zake! kharA ? jarUra nahi. athavA kAna sivAya sAMbhaLI zake! kharA ? nA. .. tyAre te te indriyAnAM A kharI rIte prayAjana kahI zakAya ? kahI zakAya. * vibhAga 2, muddo 2.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 ya (353) paraMtu drAkSanI DALIne tame kirapANathI ke TAMkaNAMthI ke khIjI ghaNI rIte kApI nAMkhI zakA? alabatta. 353 ane chatAM e ja uddezathI khanAvavAmAM AvI che evI cheADavA kApavAnI charIthI tame kArpe| eTalI sarasa rIte tame khIjAthI nahi kApI zakA, kharuM? kharu. (teA) ApaNe zuM ema na kahI zakIe ke cheDavA kApavAnI charInuM A prayeAjana che. ? kahI zakIe. tyAre have, bIjI kAI vastuthI je sAdhI na zakAya, athavA eTalI ja sArI rIte je sAdhI na zakAya te te vastunuM prayAjana che ke nahi, ema jyAre huM tamane prazna pUchuM, tyAre mAre| artha samajatAM tamane kazI muzkelI nahi paDe ema huM mAnuM chuM. (6) teNe kahyuM: huM tamArA aM samajuM chuM ane saMmata thAuM chuM. ane jene amuka prayAjana mATe niyeAjeluM che tenA guNAka paNa hoI zake? * AMkhane enuM prayAjana heAya che ema mAre krIthI pUchavAnI jarUra che kharI ? AMkhane che. ane AMkhane guNAtka hAI zake--nahi ? hA. ane kAnane peAtAnuM prayAjana che, ane tenA guNAtka paNa thAya ? kharu. * prayAjanane uddezIne ja guNAka nizcita karI zakAya. sarakhAve nIce pari. 10, 3, 601,
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 1 A bIjI badhI vastuo vize A ne A kharuM che te darekanuM amuka projana ane tene viziSTa guNatkarSa hoya che? ema ja. vAru, ane je Akhe enA viziSTa guNotkarSamAM (ka) UNI hoya, ane UlaTI kaMI kheDavALI hoya, to te zuM pitAnuM prayojana sAdhI zakaze ? teNe kahyuM je AMkhe AMdhaLI hoya ane dekhI na zake, te pachI te kevI rIte sAdhI zake ? -je dagUzakti tene viziSTa guNakarSa che te teNe gumAvI hoya to-ema tame kahevA mAgo cho; paNa hajI huM e muddA para Avyo nathI. je vastuo potapotAnAM prajane sAdhe che, te pitAnA viziSTa guNAkarSane lIdhe sAdhe che ke nahi, ane je teo te sAdhavAmAM niSphaLa jAya te temanI pitAnI khoDane lIdhe tema thAya che ke nahi?--e ja mAtra pUchavAnuM ane e rIte vadhAre sAmAnya prazna karavAnuM ja mane game. teNe javAba ApeH jarUra. kAna vize paNa huM e ja kahI zakuM; tenA pitAnA viziSTa guNatkarSathI je tene virahita karavAmAM Ave, to te potAnuM prayojana sAdhI zake nahi? kharuM. (4) ane bIjI tamAma vastuone A ne A siddhAnta lAgu paDaze khare ne ? huM saMmata chuM. vA; ane (A rIte) zuM AtmAne paNa (enuM viziSTa) prayajana nathI, ke je kaI bIjuM sAdhI na zake? udAharaNa tarIke, paryavekSaNa karavuM, Adeza Apa, vicAraNA karavI ke evuM bIjuM kaI
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ pA 57 AtmAnA zuM A viziSTa vyApArA nathI, ane khIjA kAI ne zuM kharI rIte e suprata thaI zake ? khIjA kAI ne suprata na thaI zake. ane AtmAnA prayAjanAmAM jIvananI gaNutrI paNa karavI joI e kharu te ? teNe kahyuM: acUka. ane AtmAnA guNA` paNa hoya che te ? hA. (6) ane e guNAthI ene virahita karavAmAM Ave, tyAre e pAtAnAM pratyeAjana siddha karI zakaze, ke pachI nahi karI zake ? nahi karI zake. tyAre sArA AtmA sArA zAsanakartA ane duSTAtmA avazya eka duSTa zAsanakartA ane duSTa pavezaka hovA joIe, nahi ? hA, avazya. * ane dhax e AtmAnA guNA che, ane adhama AtmAnI nyUnatA che e ApaNe svIkAryu che? enA svIkAra thaI cUkayA che. tyAre dharmiSTha mANasa ane dharmiSTha AtmA sArI rIte ane adhI mANasa kharAba rIte jIvana gujAraze, kharuM ? tamArI dalIlathI e sAbIta thAya kharuM. (354) ane je sArI rIte jIvana gALe che e dhanya ane sukhI che, ane je kharAba rIte gALe che te sukhIthI ulaTA che? jarUra. tyAre dharmiSTha sukhI che ane adhamI duHkhI che? * Functions, x dharmAM: Justice,-- 'D i k a i o s u ne'
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 bhale ema. paNa du:kha nahi paNa sukha vadhAre phAyadAkAraka che? pariccheda 1 alabatta. tyAre, mahAbhAga presimekasa, dharma karatAM adhama kadI vadhAre phAyadAkAraka hAI zake nahi. teNe kahyuM : menDisa devInA devaLamAM bhale A rIte tame utsava kare. meM kahyuM: e badala huM tamArA RNI chuM, kAraNa tame laDavuM cheDI daIne mArA tarapha vadhAre somya thayA che. chatAM mArI sarabharA (1) sArI thaI hAya ema mane lAgatuM nathI; paNa emAM doSa mArA hatA, tamArA nahAtA. jema kAI indriyasukhAnurAgI vAnIe pIrasAtI jAya tema tema darekane thADI gheADI cAkhe, ane kAI paNa pahelAM pIrasAyelI vAnIne pUrepUrA AsvAda laI zake eTalA vakhata thAbhe nahi, tema, huM jenI pahelAM zodha karatA hatA, e dharmanA svarUpane meLavyA vagara, eka viSayathI bIjA viSayapara bhaTakayA chuM. enuM anveSaNa meM' cheDI dIdhuM. ane dharma sadguNa ane viveka ke duSTatA ane mUrkhAI che e vize vicAra karavA huM vaLyA; ane jyAre dharmAdharmAMnA tulanAtmaka lAbhA bAbata AgaLa jatAM prazna UThayo, tyAre ene vicAra karavAmAMthI paNa huM mArI jAtane rokI zakayo nahi. AkhI carcAnuM pariNAma e AvyuM che ke huM kazuM jANatA nathI x kAraNa dharmAM zuM che e huM jANatA nathI, ane tethI e sadguNu che ke nahi e jAvuM mAre mATe zakaya nathI, temaja dharmiSTha mANasa sukhI che ke duHkhI e paNa mArAthI kahI zakAya ema nathI. x sAkreTisanI paddhatinA A sArA namUne che.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 2 (357) huM dhArato hato ke A zabdothI huM carcAne aMta ANato hate; paNa vastutaH e aMta mAtra (navI) zarUAta ja nIvaDI. kAraNu badhA mANase karatAM sauthI vadhAre laDakaNuM glAunane kaeNsimekasa (dalIlamAMthI) khasI gaye tethI asaMtoSa thayo; ene to laDavuM ja hatuM. tethI eNe mane kahyuMH sokreTisa, adhamIM thavA karatAM dhamiTha thavuM e vadhAre sAruM che e vize zuM kharekhara (4) amAre saMzaya tame chedavA mAgo che ? ke mAtra amAre saMzaya naSTa thayuM che evuM amane bhAse eTaluM ja tame karavA mAgo cho ? meM javAba Ape; mArAthI bane to tamane (enI) pratIti karAvavAnuM mane game. tyAre emAM tame saphaLa thayA nathI. mane eka prazna pUchavA de. iSTa vastuone tame kayA kramamAM goThavazo-emAMnI zuM keTalIka evI nathI, jene ApaNe, temAMthI nIpajatAM pariNamene anulakSIne nahi, paNa svayaM ja ISTa gaNI AvakAra ApIe, udAharaNArtha (deSarahita ke) nirdoSa sukhanI lAgaNIo ane upabhogo, je mAtra amuka kAla pUrato ja AnaMda Ape che ane jemAMthI anya koI (kharAba) pariNAma niSpanna thatuM nathI e ? meM javAba Ape evo eka varga che ema mAnavAmAM huM saMmata chuM. (4) jJAna, dazakti, Arogya jevI ISTa vastuone eka bIje paNa varga zuM nathI, je svayaM ISTa hoya eTaluM ja nahi, paNa temAMthI nIpajatAM pariNAmane laIne paNa ISTa hoya ? meM kahyuMH jarUra. ane vyAyAma, mAMdAMonI mAvajata, vaidyanI kalA, paisA kamAvAnI judI judI rIte jevI (iSTa vastuo)ne eka trIjo varga tame zuM
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 2 mAnya nahi rAkho ?--A ApaNuM bhaluM kare che, paNa ApaNe ene apriya gaNue chIe, ane svayaM enI khAtara nahi paNa emAMthI je pariNAma (4) ke phala siddha thAya che tenI ja khAtara harakoI te pasaMda karaze. meM kahyuM. A trIje varga paNa che. paNa tame (A) zA mATe pUche che? kAraNa A traNamAMnA kyA vargamAM tame dharmane mUke che e mAre jANavuM che? (358) meM javAba ApyaH sauthI zreSTha vargamAM-jene sukhI thavuM che, te je vastuone svayaM temanI khAtara tathA enAM pariNAmenI khAtara ISTa gaNe che te ISTa vastuonI sAthe. tyAre ghaNuM te judA ja vicAranA che; teo ema mAne ke je vastuo mATe, temAMthI maLatA badalA ke pratiSThAne lIdhe ja mahenata karavAnI hoya che, paNa je pote apriya che ane vaLI je parihArya che, evI kalezakara vastuonA vargamAM dharmanuM sthAna che. meM kahyuM? emanI vicArapaddhati AvI che e huM jANuM chuM; ane jyAre simekasa dharmanI niMdA karato hato, ane adharmanI prazaMsA karato hato, tyAre A ja pakSanuM e hamaNAM pratipAdana karato hato. paraMtu huM eTale mUrkha chuM ke mArA manamAM e ThasI zakayuM nahi. () teNe kahyuMH tame ene sArI rIte sAMbhaLe, to e ja rIte mane paNa sAMbhaLo evI mArI icchA che, ane pachI tame ane huM saMmata thaIe chIe ke nahi e huM joIza. kAraNa eka sarSanI jema, simekasa tamArA avAjathI teNe mehita thavuM joItuM hatuM tenA karatAM bahu jaladIthI mahI paDayo hoya ema lAge che. paraMtu mArA manamAM to dharma ane adharmanuM svarUpa hajI sudhI kaMI spaSTa thayuM nathI. emAMthI maLatA phAyadAo ane pariNAmane bAju para mUkIne te svayaM zuM che, ane AMtarika dRSTie AtmAmAM kevI rIte
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. kAryAM kare che, e mAre jANavuM che. tyAre jo tamane vAMdhA na hoya, tA (4) thresimekasanI lIla huM krIthI sajIvana karuM. ane sauthI paheluM, sAmAnya dRSTi anusAra dharmAMnA udbhava ane svarUpa vize huM melIza. bIjuM, huM ema sAbIta karIza ke je badhA leAkeA dharma Acare che, te badhA ene STa vastu tarIke nahi, paNa na chUTake marajI viruddha Acare che. ane trIjuM, huM dalIla karIza ke A mAnyatA pAchaLa paNa kAraNa raheluM che; zAthI je, teo kahe che--kAraNa huM peAte emanA abhiprAyane nathI--te kharuM hoya teA,--game tema teApaNu dharmiSDanA jIvana karatAM adharmInuM jIvana vadhAre sAruM hoya che. paraMtu hajI paNa huM kabUla karuM chuM ke jyAre bIjA karADA leAkeA mArA kAna phADI nAMkhe che ane te sAthe sthesimekasane avAja (6) sAMbhaLuM chuM tyAre huM mUMjhAI jAu chuM; ane bIjI bAju adharmI karatAM dharmanA zreSThatvanuM satASakAraka rIte pratipAdana karatAM kAI ne paNa hajI meM sAMbhaLye nathI. dharmAMnI svayameva prazaMsA thatI sAMbhaLavA mArI icchA che; tyAre ja mane sASa thaze, ane jenI pAsethI A ( prazaMsA ) sAMbhaLavAne vadhAremAM vadhAre saMbhava che ema huM mAnuM chuM, te tame ja che, ane tethI mArAmAM che teTalI zaktithI huM adharmI jIvananAM guNagAna karIza; ane mArI khelavAnI paddhati parathI, tamArI pAsethI dharmanI prazaMsA ane adharmane tiraskAra thatA huM je rIte sAMbhaLavA zruM chuM tenI tamane khabara paDaze. tame mArI darakhAstanA svIkAra karI che ke nahi e kaheze ? 358 khare ja huM karuM chuM; ane samaju mANasane A viSaya sivAya bIjA kayA viSaya para haraghaDI vAta karavAnuM game tenI huM kalpanA karI zakate nathI. (6) teNe javAba ApyA; tame Ama kaheA che ethI mane AnaMda thAya che, ane meM kahyuM tema, dharmanA udbhava ane svarUpa vize khelavAnuM huM zarU karIza.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 2 teo kahe che ke adharma Acare e svAbhAvika rIte ISTa che, adharma sahana kara aniSTa che, paraMtu ISTa karatAM aniSTa vadhI jAya che. ane ethI jyAre (359) ekane (adharmarU5 ISTane) meLavavAne ane bIjAne ( adharma sahana karavArUpa aniSTane) tyAga karavAne azakta hoya e kAraNe leke adharma Acare ane sahana paNa kare, ane A rIte bannene anubhava laI le, tyAre e bemAMthI ekeyane na rAkhavA teo aMdara aMdara saMmata thAya che; AmAMthI kAyadAo ane anya pALavAnA niyame utpanna thAya che; ane kAyadAthI je niyata thayuM che ane teo kAyadesara ane dharmAnusAra mAne che. dharmanA ubhava ane svarUpa AvAM che ema teo pratipAdana kare che; - zikSA pAmyA sivAya adharma Acaro e sauthI sAruM che, ane vera levAnI zakti sivAya adharma sahana karavo e sauthI kharAba che, A be paristhitionI vacce dharma samAdhAna kare che ane madhyama mArga* kADhe che ane benI vacce madhyastha che mATe, ISTa vastu tarIke nahi paNa ochA aniSTa tarIke ene sahya gaNavAmAM Ave che, ane adharma AcaravAnI azaktine kAraNe ja dharmanI (4) prazaMsA karavAmAM Ave che. kAraNa marada kahI zakAya eTalI jenAmAM lAyakAta che evo mANasa pote sAme thaI zake te evA karArane kadI namatuM Ape nahi; je Ape to e gAMDe ja hovo joIe, sekreTisa, dharmanA ubhava ane svarUpanI (lekamAM) mAnya thayelI hakIkata AvI che. have jeo dharmanuM na chUTake ja AcaraNa kare che, ane kAraNe adhamI thavA jeTalI emanAmAM zakti nathI, emane je sArAmAM sArI rIte nihALavA hoya, to ApaNe AvI (4) kaMIka kalpanA karavI paDaze. adharmIne ane dharmiSThane emane je game te karavAnI eka be aniSTa paristhitio ke vyApAra vacce je madhyama mArga tenuM nAma saddaguNa evA erisToTalanA cAritryamImAMnA siddhAMtanuM bIja ahIM maLI Ave che. sarakhA 40-3 tathA tenI phUTanoTa
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 13 zakti ApIne, emanI icchAo emane kyAM derI jAya che te ApaNe joIzuM ane tapAsIzuM; (ane) tyAre ApaNane mAluma paDaze ke potAnuM ja hita, jene game te svabhAvane mANasa ISTa gaNe che tene anusaratAM dharmiSTha ane adhama mANasa (banne) eka ja raste jaze, (sivAya ke, mAtra kAyadAnA baLe dharmanA mArgamAM baMnene vaLavuM paDe. esasa dhI liDiyananA vaDavA gAIjijha pAse je zakti hatI ema kahevAya che, e jAtanI zakti dvArA ApaNe kapIe chIe evI svataMtratA saMpUrNa rIte che mane ApI () zakAya. butaparaMparA anusAra liDiyAnA rAjAnI nokarImAM gAIjijha nAmane eka bharavADa hato. (eka vAra) eka moTuM tophAna thayuM, ane e jyAM gheTAM cAra hato te jagyAe dharatIkaMpane lIdhe pRthvImAM eka moTuM gAbaDuM paDayuM. e joIne e Azcarya pAmya, ane gAbaDAmAM utaryo tyAM bIjAM kautuke vacce teNe pile bAraNuMvALe pittaLane eka ghaDe che. bAraNAmAM nIce vaLIne joyuM te eNe eka muDaduM joyuM, ane (enA zarIra para) eka sonAnI vIMTI sivAya bIjuM kazuM nahatuM. (6) muDadAnI AMgaLIethI A vIMTI teNe kADhI lIdhI ane pAchA bahAra AvyuM. have rivAja pramANe rAjAne gheTAMnA ToLAne mAsika ahevAla mokalavA bharavADe ekaThA thayA; emanI beThakamAM pitAnI AMgaLIe pelI vIMTI sahita e Avyo ane emanI sAthe e beTho hato, tyAre akasmAta naMga hatheLI tarapha Ave ema teNe vIMTIne (AMgaLI para) pheravI, tyAM e ja kSaNe maMDaLInA bIjA mANasane te adazya thaI gayo, ane te jANe hAjara ja na hoya e rIte teo (36) enA vize belavA mAMDayA. AthI ene acaMba thaye, ane vIMTIne aDIne eNe naMga bahAra Ave e rIte ene pheravyuM ane pharI pAcho e dazyamAna thayo. (A rIte) vIMTIne eNe keTalAeka akhatarA karI joyA, ane haMmeza e ja pariNAma AvatuM-jyAre vIMTInA naMgane e hatheLI tarapha pherave tyAre e adazya thaI jato ane jyAre bahAra lAve tyAre e pAcho
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 pariccheda dekhAteA. A parathI rAjadarabAramAM khabara laI ne je leAkAne mAlavAmAM AvatA temAM yukti karI e cUMTAyA; ane e tyAM AvyA ke tarata ja teNe rANIne (1) praleAbhanathI AkarSI, ane enI madadathI rAjA sAme kAvatru karI ene mArI nAMkhyA ane rAjya lIdhuM. have dhAro ke evI e jAduI vIMTIo che, ane temAMnI eka dharmiSTha mANasa pahere che ane bIjI adharmI pahere che; (AvA saMjogAmAM ) kA mANasa peAte dharmane aDaga rIte vaLagI rahe eTalA dRDha svabhAvane hAya ema kalpI zakAya nahi. jo kAI kAI te mArI zake, athavA peAtAnI marajImAM Ave tene kedakhAnAmAMthI choDAvI zake, game tenA dharamAM jaI zake ane macchamAM Ave tyAre game tenI sAthe sUkSma zake, bajAramAMthI peAtAne game te vastu sahIsalAmata (4) rIte laI zake, ane dareka rIte mANasA vacce rahI deva jevA thaI zake, te kAma paNa mANasa evA nahi hoya je peAtAne hAtha paDelI pArakI cIja kadI cheDe. tyAre dharmiSThanAM karyAM adharmInAM karyAM jevAM ja thaI raheze ane ane chevaTa eka ja sthAna para AvIne UbhA raheze. ane kA mANasa `iSTha che e peAtAnI marajIthI, athavA peAtAne eka vyakti tarIke dharma jarA paNa iSTa che ema mAne che e kAraNe nahi, paNa na chUTake ja; X kAraNa jyAM jyAM mANasa ema mAne ke e sahIsalAmata rIte adharmI thaI zakAze tyAM tyAM e (3) adharmI thAya che. kAraNa peAtAnA aMtaramAM te dareka mANasa mAne che ke dhama karatAM adhama vyaktine ghaNA ja vadhAre lAbhadAyaka che, ane meM je pUrvI pakSa Ubhe karyAM che e anusAra je dalIla kare che te ema kaheze ke teo kharA che. adRzya thavAnI A zakti kAIne paNa maLe ane chatAM kadI kazuM khoTuM kare nahi ane pArakI vastune aDe nahi ema jo tame mAnI zakeA, tA te mATA durbhAgI mUkha' che ema tene jonAra mANaso kahero, x sarakhAveA. pleTanA 'lIjha'' nAmanA saMvAda. pu. 1, tathA pu, 5, 6, 730-732.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ je ke ene meDhe to enAM vakhANa ja karaze, ane rakhene potAne adharma sahana karavo paDe e bIke bIjAnI sAthe ThAvakAI rAkhaze. ATaluM basa thaze. () have dharmiSTha ane adhamanA jIvana vize je ApaNe khare ja abhiprAya bAMdhavo hoya, to ApaNe temane taddana bhinna rAkhavA joIe; e sivAya chUTake ja nathI; ane e lokone ApaNe kaI rIte bhinna rAkhI zakIzuM? huM javAba ApuM chuM. adharmI mANasa bhale saMpUrNa adhama hoya, ane dharmiSTha mANasa taddha dharmiSTha heya. e bemAMthI koInI pAsethI kazuM laI levAnuM nathI, ane pitA potAnA jIvananA kArya mATe baMne pAse pUratAM sAdhana rahevA devAnAM che. sauthI pahelAM to (bhinna bhinna) kalAomAM je mazahUra ekAo hoya che tevo adharmI mANasa bhale hoya-kuzala sukAnI athavA (361) vaidyanA jevo, jene aMdarathI potAnI zaktionuM bhAna che, ane je enI sImA bahAra jato nathI, ane koI paNa prasaMge bhUla thAya to paNa je kadI sthAnabhraSTa thato nathI. te adhamIne tenA adhamI prayane sAce mArge karavA de, ane enA adharmamAM je ene mahAna thavuM che, to ene adharma gupta rahevA deH [jeno adharma bahAra pakaDAI jAya che e keDIne thaI jAya che] kAraNa tame dharmiSTha he nahi chatAM dharmiSTha gaNuo e adharmanI uccatama parAkASTA che. eTalA mATe huM kahuM chuM ke saMpUrNa adharmImAM pUrNatama adharmanuM astitva ApaNe svIkAravuM joIe. emAM kaMI nyUnatA rAkhavAnI nathI, paraMtu e jyAre adhamamAM adhama kRtyo karato hoya, tyAre (2) dharmiSTha hovAnI mahAnamAM mahAna pratiSThA ene maLI che eTalI ApaNe chUTa mUkavI joIe; je koI bhUlabhareluM pagaluM enAthI levAI jAya, to pitAnuM sthAna pharIthI prApta karavA te zaktimAna hovo joIe, je enAM kaI kRtya bahAra paDI jAya, to (chaTAthI) asarakAraka rIte e bolI zake evo tathA paisA ane mitronI lAgavagavALo tathA jyAM baLanI jarUra paDe tyAM zaurya ane sAmarthya vAparI baLajabarIthI paNa
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 2 pitAno rasto kADhI zake evo hovo joIe. ane IskAIlasa kahe che tema, sArA dekhAvA nahi paNa kharekhara sArA thavA irachatA, udAra ane sarala dharmiSTha mANasane enI sAthe mUko. enAmAM bahArane (4) dekhAva karI hovo na joIe; kAraNe je e bahArathI dharmiSTha dekhAya, to ene (dekhAva pUrata) badale ane mAna maLaze, ane to ApaNane khabara nahi paDe ke e te dharmanI khAtara dharmiSTha thayo che ke mAna ane badalAnI khAtara dharmiSTha thaye che; AthI mAtra dharmamAM ja ene AcchAdita rahevA de, ane (ene para) bIjuM kazuM AvaraNa na rAkho; ane adhamanA jIvana karatAM enI dazA taddana UlaTI ja kalpavI joIe. bhale e mANasamAM sauthI zreSTha hoya, ane bhale e sauthI adhama gaNato hoya, tyAre ja enI pUrepUrI kasoTI thaze ane apakIrti ane tenAM pariNAme ene keTalAM calita kare che te ApaNe (3) joI zakIzuM. ane mRtyu paryata tene A ne A dazAmAM ja rahevA de dharmiSTha hoya ane chatAM adharmo dekhAto hoya. eka adharmanI ane bIje dharmanI ema jyAre banne adharmanI ane dharmanI sauthI chellI parAkASThAe pahoMcI jAya, tyAre adhamI ane dharmiSTha e bemAMthI kaye vadhAre sukhI che e nirNaya Apaje. ' kahyuMH are vAha! priya lAukona, (dharma ane adharma vizenA chevaTanA) nirNaya mATe tame baMnene (dharma ane adharmane) keTalA utsAhathI zaNagArIne mUke che, pahelAM ekane pachI bIjAne, jANe e be pUtaLAM na hoya! teNe kahyuM mArAthI banatuM badhuM huM karuM chuM. ane teo kenA jevA che e have ApaNe jANIe chIe, te te dareka mATe je prakAranuM jIvana nirmita thayuM che enuM (3) Alekhana karavAmAM kazI paNa muzkelI paDaze nahi. AnuM varNana karavAnuM have huM zarU karIza paraMtu sekreTisa, e varNana atyaMta grAmya che ema tame (kadAca) mAne, ethI tamane eTaluM svIkAravAnuM kahuM chuM, ke je zabdo huM have pachI bolIza e
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 361 67 mArA nathI--je adhamanA prazaMsakeA che emanA mAMmAM e zabdo mane mUkavA cheH te tamane kaheze ke je miSThane adharmI gaNavAmAM Ave che tene (jakaDIne) bAMdhavAmAM Avaze tathA phaTakA mAravAmAM Avaze, ane yaMtrathI ene pIDavAmAM Avaze--enI AMkhA khALI nAMkhavAmAM Avaze; ane chevaTa, dareka prakAranuM aniSTa bhagavyA pachI ene TAMgIne mArI nAMkhavAmAM AvazeH tyAre e samajaze ke eNe (362) `iSTa thavuM na joIe paNa mAtra (dharmiSTha) dekhAvuM ja joI e. IslAIlasanA zo dharmiSTha mANasane vize vaparAyA che e kharI rIte te| . adharmAMte vize vaparAvA joI e.kAraNa adharmI mANasa ( amuka ) sattvanI pAchaLa doDe che--bahAranA dekhAvanI khAtara e jIvatA nathI--e mAtra dekhAvA ja nahi paNa kharekhara adharmI thavA mAge cheH-- ( enA mananI mATI gADha--gaMbhIra ane phaLadrupa che, 6) jemAMthI dUradarzI maMtraNA Uge che ! '' -eka tA e ke e dharmiSTha manAya che, ane tethI nagaramAM enuM rAjya cAle che; marajImAM Ave tenI sAthe e lagna karI zake che, ane phAve tenAM lagna karAvI zake che ane vaLI peAtAne game tevAnI sAthe levaDadevaDa tathA vepAra karI zake che; ane ( te paNa ) haMmezAM peAtAne ja phAyado thAya e rItekAraNa adha vize ene kazI AzaMkA nathI; ane dareka laDatamAM, zuM jAheramAM ke zuM khAnagImAM, enA pratipakSIone e harAve che, emane hAni pahoMcADI pe|te phAyado kADhI le che, ane e zrImata che, tathA peAtAnA lAbhamAMthI peAtAnA mitrAne lAbha karI Ape che, (4) ane duzmanAnuM nukasAna kare che; A uparAMta e yajJayAgAdi karI zake che, ane devatAone bhabhakAmera puSkaLa bali arpaNa karI zake che, ane miSTha mANasanA karatAM kayAMya vadhAre sArI paddhati anusAra devatAonuM ke bIjA game te mANasanuM sanmAna karI zake che, ane tethI khIjAonA 1. Seven against Thebes,-- 574 ..
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 - paricheda 2 kastAM devatAone e vadhAre priya hoya e saMbhavita che. ane A rIte, sokreTisa, dharmiSTha mANasanA jIvana karatAM adhamanuM jIvana vadhAre sukhakara karavA devatAo ane mAnavo ekatra thAya che ema kahevAya che. (3) huM javAbamAM glAukaeNnane kaMIka kahevA jato hato tyAM ene bhAI eDeImenTasa vacce bolI UThayo; eNe kahyuM sauoTisa, AnA samarthanamAM have bIjuM kazuM ja kahevAnuM bAkI rahyuM nathI ema te tame mAnatA nahi hai ? meM javAba Apyo: kema, have bAkI zuM rahyuM che ? teNe javAba ApeH sauthI vadhAre agatyanA muddAne to hajI ullekha paNa karavAmAM Avyo nathI.* vAru, tyAre "bhAI bhAIne madada karaze" e kahevata anusAra, je kyAMya paNa eNe UNapa rAkhI hoya, te tame ene madada kare; je ke mAre kabUla karavuM joIe ke glAukone atyAra sudhImAM je kahyuM che e mane dhULamAM ragadoLAvA ane dharmane sahAya karavAnI mArI zakti haNavAne pUratuM che. () teNe javAba ApyoH khoTuM--paNa mane AgaLa belavA de. dharmanI ane adharmanI stuti ane niMdA karavAmAM, mAsa dhAravA pramANe, glAuonano je artha hato te spaSTa karavA dalIlanI (je) bIjI bAju (rahI gaI che te ) batAvavAnI eTalI ja jarUra che. mAbApa tathA zikSake pitAnA putra ane Azritone, "emaNe dharmiSTha thavuM (363) joIe" ema harahaMmeza kahyA kare che; (te badhuM ) zA mATe? dharmanI khAtara nahi paNa pratiSThA ane cAritryanI khAtara; ane dharmiSThapaNAnI pratiSThAne lIdhe adharmIne glAukone gaNI batAvyA e je phAyadAo thAya che, jevA ke hoddA ane laca vagere, temAMnA mAtra keTalAeka ja, jene dharmiSThapaNAnI pratiSThA hoya ene maLe-e AzAe. paraMtu A jAtanA mANaso bahAranA dekhAvo upara bIjAo * muddo 2.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 363 karatAM dhaNA vadhAre bhAra mUke che; kAraNa devatAonA sArA abhiprAyane paNa teo TAMke che, ane pavitra mANasA upara, teo kahe che tema, svargamAMthI je anugrahAne varasAda varase che te vize te tamArI AgaLa vAtA karaze; ane mahAnubhAva hiMsiyaDa ane hemara A ( va ) vAtanI sAkSI pUre che; jemAMnA pahelA ema kahe che ke devA dharmiSThanAM 'eka' nAmanAM vRkSAnI-- mAkale che; paDe che; '' 1 "TAca upara phaLa ane madhyamAM madhamAkhI ane emanAM gheTAM UnanA bhArathI lacI - ane A jAtanI bIjI keTalIya AziSA emane apAya che. ane Ane atyaMta maLateA Ave evA sUra hAmaramAM che; kAraNa e kAI evAnI vAta kare che jenI kIrti " devanI jema je dharmanuM pAlana kare che evA deASarahita rAjAnI kIti samAna; jene kAja kALI jamInamAMthI ( % ) dhauM ane java Uge che, ane jemAM jhADa phaLathI lacI paDe che; ane enAM gheTAM vadhye ja jAya che, ane samudra ene macchI ape` che."2 sva'mAM je bakSIse `ine maLaze ja evI khAtrI nyUjheyasa ane ene putra Ape che e te AnAthI paNa kayAMya bhAre che; te emane nIcalI duniyAmAM laI jAya che, ane tyAM mAthA para phUlanI mALA dhAraNu karIne, nityaniyamita dAru pIdhelA, mijabAnI uDAvatA saMtApa kA para paDelA ja rahe che; (6) emane khyAla evA lAge che ke dAruthI cakacUra thayelAnuM amaratva e ja sadguNane meTAmAM moTA badlA che. keTalAeka teA ( sadguNaneA ) khale ApavAmAM AthI paNa dUra jAya che; teo kahe che tema zraddhAvAna ane dharmiSThanA vaza trIjI ane ceAthI peDhI sudhI TakI rahe che. dharmanI 1. Hesiod : " Works and Days "-239 ra. Homer : Odessy-XIX-109 3. Eumlpus *
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 2 prazaMsA karavAnI temanI rIta AvI che. paraMtu duSTa leke vize bolatAM teo juduM tAna kADhe che; badabo vALI jagyAmAM teo ene dATe che, ane cALaNImAM emanI pAse pANI bharAve che; jayAre hajI jIvatA heya che tyAre paNa apayaza oDhADe che, ane dharmiSTha hovA chatAM jenA para adharmInI chApa paDI () gaI che evAne glAukone varNana karyuM tevI je zikSA karavAmAM Ave che evI zikSAo temane paNa karavAmAM Ave che. emanI sarjaka buddhimAMthI bIjuM kazuM nIkaLI zakatuM nathI.-ekanI prazaMsA karavAnI ane bIjAnI niMdA karavAnI emanI rIta AvI che. sokreTisa, dharma ane adhama vize bolavAnI eka bIjI rIta, je kaviomAM ja nahi paNa gadyalekhakemAM paNa maLI Ave che, e viSe pharIthI (364) vicAra karavAnuM huM tamane kahuM chuM. manuSya jAtane sarvasAmAnya abhiprAya ema jAhera kare che ke saguNa ane dharmamAM pratiSThA che, paNa te kalezakara ane zramasAdhya che, ane durguNa ane adharmanAM sukha meLavavA sahelAM che, ane e mAtra kAyadAnI ane (sAmAjika) abhiprAyanI daSTie ja niMdya gaNAya che. teo ema paNa kahe che ke apramANikapaNa karatAM pramANikapaNuM ghaNuMkharuM ochuM lAbhakAraka che ane duSTa leke je paisAdAra ane bIjI koI rIte lAgavagavALA hoya, to teo sukhI che ema kahevAne tathA jAhera temaja khAnagI prasaMgomAM temane mAna ApavAne taiyAra thaI jAya che. vaLI bIjAonA karatAM jeo () vadhAre sArA che ema pote svIkAratA hoya chatAM, je teo durbala ane garIba hoya, to teo temanI upekSA kare che ane dhikkAre che. paraMtu devonI ane saguNa vize vAta karavAnI temanI paddhati sauthI ajaba che: teo kahe che ke deva ghaNAye sArA mANasone bhAge Aphata ane dukha ane duSTa mANasane ISTa vastuo ane sukha Ape che. ane bhikhArI jevA nArAo * * sarakhAvo "UMjha" pu. 1
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 zrImaMta mANasane bAraNe jAya che, ane ema samajAve che ke temane devo taraphathI evI zakti bakSavAmAM AvI che ke jenI madadathI usa ane mijabAnIo ke yajJayAga athavA maMtrajApa dvArA temanAM pitAnAM athavA temanA vaDavAonAM (4) pAponuM prAyazcitta karI zake; tathA teo kahe che tema, svarga paNa temanI marajIne adhIna thaIne kArya sAdhI Ape evI jAdunI kalA ane maMtrajApanI madadathI thoDA ja kharace dharmiSTha ke adhamI duzmanane herAna karavAnuM teo vacana Ape che. ane kavionAM vacana pramANarUpe TAMkI, keAI vAra hisiyaDanA zabda dvArA teo durguNane mArga sarala karI Ape che - kaMI paNa zrama vagara durgaNa moTA pramANamAM keLavI zakAya (3) che, raste sarala che ane enuM nivAsasthAna najIka ja che. paraMtu dee saguNanI pahelAM zrama mUkyo che" -ane (e) rasto dIrdha ane urdhva che te koI vAra, deva manuSyanA prabhAvathI derAya che enI sAkSI rUpe hemaramAMthI avataraNa Ape che. kAraNa e paNa kahe che ke - pitAnAM prayojanamAMthI devane paNa calita karI zakAya, ane jyAre mANasoe pApa karyo hoya athavA koI niyamanuM ulaMdhana karyuM hAya, tyAre artha ane carabInA dhUpathI, (6) tathA zAMta evI abhyarthanA ane yajJayAgAdithI manuSya temanI prArthanA kare che ane emanA reSamAMthI bacI jAya che.2 4 - ane mUjheyasa ane ophiMsa, jeo temanA kahevA pramANe -caMdra ane kalAnI devIonAM bALake che, emaNe lakhelA pustakone Dhagale teo AgaLa dhare che-ane ene AdhAre teo upAsanA kare che ane mAtra vyaktione nahi paNa AkhAM (ne AkhAM) zaherene ema 1: Hesiod : Works an: Days, 287. 2: Homer : Iliad : IX. 493. * jue "lejha" pu. 10, ka. 885-899.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 2 samajAve che ke navarAzanA vakhata bharI kADhe ane jIvatAM tathA marelAM para sarakhA upakAra karI zake evA yajJA ane vinoddethI pApanuM prAyazcitta ane nivAraNa thaI zake che. AmAMnA bIjA upAyAne te nigUDha saMpradAyA * kahe che, ane (365) (temanA kahevA anusAra ) naka yAtanAmAMthI te ApaNane bacAve che, paraMtu jo ApaNe enI upekSA karIe teA ApaNuM zuM thaze e kAIthI kahI zakAya nahi. 72 eNe AgaLa calAvyuM: priya sAkreTisa, ane have devA ane manuSyA dharma ane adharma pratye je rIte jue che, te tathA dharma ane adharma vize Ama kheAlAtuM jyAre juvAniyAe sAMbhaLe, tyAre emanA mana para kevI asara thavAneA saMbhava che? -(badhAnA mana para nahi teA paNa) temAMnA je caMcaLa che, ane UDatA madhukaranI jema je dareka puSpa upara besatA hAya che, ane pAte je kaMI sAMbhaLe temAMthI--jene jIvanamAMthI vadhAremAM vadhAre lAbha uThAvavA hAya, teNe kevA mANasa thavuM ane kaye raste cAlavuM--e vize je (6) anumAna bAMdhavAne tatpara ja hAya che, (temanA mana para kevI asara thavAneA saMbhava che)? kadAca pinDAranA zabdomAM e yuvaka peAtAnI jAtane sameAdhIne kaheze ke " dharmAMne raste ke pachI chalanA kuTila mAge, paNa zuM huM evA minArA para na caDI zakuM je AkhI jIMdagIbhara eka durgAMrUpa thaI rahe ?" kAraNu lekA ema ja kahe che ke jo huM kharekhara dharmiSTha hAu ane vadhArAmAM dharmiSTha gaNAtA na heAuM, te (temAM) lAbha nathI ja paraMtu ulaTAM duHkha ane hAni avazya AvavAnAM. paNa adharmI chatAM jo dharmiSTha hovAnI huM pratiSThA meLavI zakuM, teA avazya svargIya jIvana maLe. AthI, lisapheA (4) sAbIta kare che tema, (bAhya ) AbhAsa (AMtarika ) satya upara caDI bese che, ane sukha para prabhutva bhogave che, teA (pachI) mAre AbhAsane arthe ja jIvavuM joI e. ane mArA Elusiau and other Mysteries (izyUziyana ane bIjA rahasya mAgeryAM, ) *
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 315 3 dharanI bahAranA bhAgamAM ane pagathAramAM sadguNanA AbhAsa hAya ( tevuM ) eka citra mArI cAre bAju huM UbhuM karIza. (dharanI ) pAchaLa (nA bhAgamAM) mahAna dRSTA ArkilAkasa bhalAmaNa kare che tema, catura ane kuTila ziyALane huM anusarIza. paNa kAIkane huM khelatA sAMbhaLuM chuM ke duSTatAne gupta rAkhavI ghaNI vAra muzkela che; tenA javAba (3) mAM huM ema kahuM chuM ke, kAI paNa mahAna kAryaM sukara nathI. chatAM ApaNe jo sukhI thavuM hoya teA ApaNe A raste cAlavuM joI e ema dalIla batAvI Ape che. gupta rAkhavAnA AzayathI ApaNe nigUDha baMdhusamAjo ane rAjaprakaraNI maDaLeA sthApIzuM. ane kacerIe tathA sabhAone phrAsalAvIne samajAvavAnI kaLA zIkhavI zake evA vakatRtvakaLAnA adhyApakA * meAjUda che; ane tethI gheADe aMze baLathI ane cADe aMze kaLathI huM binakAyadesara lAbhA meLavIza ane zikSAmAMthI khacI jaIza. hajI eka avAjane kahetA sAMbhaLuM chuM ke devAne chetarI nahi zakAya temaja temanA para baLajabarI paNa karI nahi zakAya. paNa devA ja na hoya teA pachI zuM? athavA mAne ke manuSyanA vyavahAranI emane kaMI paDI nathI--emAMthI ekeya saMjogAmAM kazuM paNa gupta rAkhavA (6) ApaNe zA mATe darakAra karavI joI e ? ane devA hAya ane te ApaNe mATe darakAra rAkhatA hoya tApaNu ApaNe temane vize mAtra kavionI hAramALA ane zrutapara MparA dvArA jANIe chIe; x ane 'bali ane zamana kare evI abhyarthanA ane yajJA' dvArA temanA para asara thaI zake ane emane nivArI zakAya (emanA krodhanuM nivAraNa karI zakAya) evuM kahenArA mANasA paNu A te A ja che. Ama che te ApaNe susaMgata rahevuM joI e ane kAM te banne kAM te bemAMthI emAM ApaNe mAnavuM na joI e. jo kavie kharuM kahetA heAya, teA adharmI thavuM ane (366) adharmanA phaLamAMthI (devAne kaIka) bhAga ApavA e * sAphasTa leAkA. x jue 'lAjha''pu, 10, kalama 906-7
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ GR paricacheda ra ApaNe mATe vadhAre sAruM che, kAraNa je ApaNe dharmiSTha hoIe, to svarganA pratyakAramAMthI bacI jaIe chatAM adharmanA lAbhe te ApaNe gumAvavA ja paDaze; paraMtu je ApaNe adhama hoIe te lAbha ApaNI pAse raheze ja, ane prArthanA tathA pApa, ane pApa tathA prArthanA karavAthI, deva tuSTa raheze ane Apane zikSA karavAmAM nahi Ave. "paraMtu ApaNe adhama karmo mATe ApaNe athavA ApaNu vaMzajone ( jyAM jaI) sahana karavuM paDe evI eka nIcalI duniyA paNa che." mArA mitra, e che evo vicAra Ave e kharuM, paNa nigUDha saMpradAya ane prAyazcitta karAvI Ape evA devatAo paNa che, ane emanI zakti moTI che. vizALa (4) nagaro A vAtane ja jAhera kare che, ane temanA kavio ane tiSIo, jeo devatAnAM bALake che teo A prakAranI ja sAkSI pUre che. tyAre duSTamAM duSTa adharma karatAM dharmane kayA siddhAnta para koI kALe ApaNe pasaMda karI zakIe ? (ane te paNa) jyAre meTAmAM meTA ane asaMkhya adhikArI puruSo (jemanAM vacane pramANabhUta gaNI zakAya evA) ApaNane ema kahe, ke je ApaNe bahAranA dekhAva pratye chalathI bharela Adara, ane ( aMdarane) duSTamAM duSTa adharma e bene mAtra sAthe rAkhIe, te jIvatAM ke maraNa pachI manuSya ane devonI sAthe ApaNe marachamAM Ave tema vatI zakIe. () sekreTisa, A badhuM jANyA pachI jenAmAM dhananI, padavInI, kulanI ke buddhinI kaMIka paNa zreSThatA che evA mANasane dharmane mAna ApavAnI ke dharmanI prazaMsA thatI sAMbhaLe tyAre hasavuM dAbI rAkhavAnI kharekhara IcchA paNa kyAMthI thAya? ane dharma sauthI zreSTha che ema saMtoSapUrvaka mAne, ane mArA zabdomAM raheluM asatya sAbIta karI Ape evo je kaI hoya, te paNa adhamI pratye te gusse karaze nahi ane tene kSamA karavA e atyaMta tatpara raheze; kAraNa tene eTalI khabara che ke () pitAnI svataMtra icchAzaktinA baLe leke dharmiSTha
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 hotA nathI, ( paNa na chUTake ja miSTha ane che. )--sivAya ke daivavazAt evA kAI hoya, jenA aMtarAtmAmAM adhama taraphanA dhikkAranI sAhajika preraNA rahelI heAya athavA jeNe satyanuM jJAna prApta karyuM hAya -- paNa e sivAya) bIjo kAI nahi. bhIrutA, nabaLAI ke vRddhAvasthAne lIdhe jenAmAM adhamI thavAnI zakti hAtI nathI, e ja adharmIne doSa de che; ane jyAre ene sattA (ke zakti) maLe che, tyAre tarata peAtAthI thavAya teTalA adharmI e thAya che e hakIkata parathI A siddha thAya che. sAkreTisa, dhanA prazaMsA hovAnA dAvA kare che e badhA-- jemanuM kaMI paNa smaraNacihna ApaNe (3) mATe sacavAI rahyuM che evA prAcIna vIrapuruSAthI mAMDIne TheTha ApaNA samakAlIna mANase sudhI-mAMnA kAI e paNu, dharmAMdha'mAMthI je kIrti satkAra ke lAbhe vahe che ene dRSTimAMthI dUra rAkhIne dharmanI prazaMsA karI nathI ke adharmane doSita gaNyA nathI--ema amane khabara paDe che, tyAre amane keTale aca thAya che e vize mArA bhAI ane huM tamane vAta karatA hatA, tyAre--dalIlanI zarUAtamAM ja A badhAnA kAraNanA ame nirdeza karyAM hatA. mAnavanAM ke devanAM cakSune paNa adRzya evA AtmAmAM vasatA dharmAMdhanuM kharuM tAttvika svarUpa kevuM che, tenuM gadyamAM ke padyamAM kAI e kAI divasa pUruM vaSa~na karyuM" nathI, ke--manuSyanI aMdara che evI enA AtmAnI tamAma vastu karatAM, dharmAM sauthI mahAna daSTa vastu che ane adharmAM sauthI mahAna aniSTa che ema sAbIta karyu (367) nathI. jo sarvAMmAnya rIte A vastunAM ja ( badhe ) gAna thatAM hota, amArI yuvAvasthAthI mAMDIne A vAtanI samajUta ApavAnI tame kALajI rAkhI hAta teA khIjo khATuM kare che ke nahi te bAbata ame ekakhIjA para cAkI karatA na heAta, paNa dareka pAtapeAtAnA ja ceAkIdAra thayA hota; kAraNa jo kAI khoTuM kare, te sauthI mahAna aniSTane te peAtAmAM sthAna Ape che evI ene bhIti lAgata.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 93 paccheda 2 dharma ane adharmanA kharA svarUpane, mArA dhAravA pramANe, atyaMta vikRta karI nAMkhe evA AnAthI paNa vadhAre sakhata zabdo, tathA huM je mAtra khelyuM jAuM chuM evI bhASA TraeNsimekasa ane khIjAe gaMbhIra thaI te vApare kharA eTaluM teA huM khAtrIthI kahuM chuM; para Mtu mAre khUllA (6) dilathI tamArI pAse kabUla karavuM joIe ke huM ukaLIne eTaluM chuM, kAraNa tamArI pAsethI mAre sAmA pakSa sAMbhaLavA che; ane adhama karatAM dharmAMnI zreSThatA tame batAvI Ape eTaluM ja nahi paraMtu te tenI evI te kaI asara che jene lIdhe tenA svAmIne eka iSTa thaI paDe, ane khIjo aniSTarUpa thAya--e paNa sAbIta karavAnuM huM tamane kahuM chuM. ane glAukAne tamane vina Mti karI e mujaba kRpA karI dharmAMnI pratiSThAne lIdhe je vastuo prApta thAya che, tene eka bAju mUkI vAta karajo, kAraNa darekamAM enI kharI pratiSThA bAda karIne khATI pratiSThA nahi umero, tyAM sudhI tame dharmAMnI nahi paNa mAtra enA bahAranA dekhAvanI prazaMsA karA che ema ame (4) kahIzuM, ane mAnIzuM ke adhamane aspaSTa rAkhavA tame amane upadeza Ape che, jyAre tame pote, pArakAnA lAbha ane vadhAre baLavAnanuM hita e dharma che, tathA jo ke adharmAM vadhAre dulane nukasAna kare che, tepaNa mANasanAM peAtAnAM lAbha ane hita temAM rahelAM che. ema mAnavAmAM thresimekasanI sAthe tame kharekhara saMmata thAo che. -- have jyAre tame ema kabUla karyu" che ke dRzUzakti, jJAna, AreAgya athavA je laukika daSTie ja nahi, paNa kharekhara svabhAvathI ja y che evI ( 3 ) khIccha kArya zreSTha vastuo, jene enA pariNAmeAne lIdhe khare ja iSTa gaNavAmAM Ave enA karatAM vadhAre asvayaM enI ( peAtAnI ) khAtara dhRtara gaNavAmAM Ave che--evI iSTa vastuonA zreSTha vamAM tame dharmane mUkayA che, teA dharmAMnAM vakhANu karatAM mAtra eka ja muddAnA vicAra karavAnuM huM Apane kahIzaH dha ane adharmanA svAmImAM tattvanI dRSTie e banne je iSTa ane
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 367 aniSTa repe che e vize-e mAre artha che. dharmamAMthI maLatA badalAnI ane mAnapAnanI atizayokti karIne ane adharmanuM bhUruM bolIne bIjAo bhale ekanI prazaMsA ane bIjAnI niMdA kare; lIla karavAnI te paddhatine upayoga je tevA leke karatA hoya to huM sahI levA taiyAra chuM, paraMtu tame tamAruM AkhuM jIvana A praznanA vicAra pAchaLa ja gALyuM che evA pAsethI to, huM tamAre e ja viparIta vacana (6) na sAMbhaLe tyAMsudhI te, vadhAre sArAnI AzA rAkhuM ja. ane tethI ja huM kahuM chuM ke tamAre adharma karatAM dharma vadhAre sAre che eTaluM ja sAbIta karavAnuM nathI, paNa de ke mAnavIo jue ke na jue tema chatAM, dharma ane adharmanA svAmIne, teo evuM te zuM kare che jethI, eka ISTa ane Itara aniSTa banI rahe che e batAvavAnuM che. glAukona ane eDeImenTasanI pratibhAnAM (sAmAnya rIte) huM haMmezAM vakhANa karatA, paraMtu A zabdo sAMbhaLIne huM bahu ja (368) khuza thaI gayo, ane kahyuMH suvikhyAta pitAnA putra-tame megerAnI laDAImAM khyAti meLavI, tyAra pachI tamArA mAnamAM glAujhenanA prazaMsake je karuNarasapradhAna kAvya racyuM hatuM enI zarUAta A zabdothI thAya che emAM kaMI ayogya nahatuM - eNe kahyuM che, "erisTonanA putro, suvikhyAta vIranAM daivI bALako." -vizeSaNa saze egya che, kAraNa adharmanI zreSThatA viSe tame karI che e rIte dalIla karavAmAM ane chatAM pitAnI ja dalIle (2) vize zaMkAspada rahevAmAM kharekhara kaMIka daivI aMza rahelo che. ane huM khAtrIpUrvaka mAnuM chuM ke tamane hajI evI pratItI thaI nathI-AvuM anumAna huM tamArA sAmAnya cAritrya parathI bAMdhuM chuM. kAraNa je meM mAtra tamArA zabdo parathI ja abhiprAya bAMdhyo hota, to huM tamArA para | -6 carcAne aMte paNa A ja vAkya se keTasa uccAra che, juo pari. 4: 846-445 tathA pari. 9
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda ra vizvAsa mUkata nahi. paraMtu jeTale aMze mane tamArAmAM bahu bhAre vizvAsa che teTale aMze mAre zuM kahevuM enI muzkelI paNa vadhAre bhAre thaI paDe che. kAraNa ane bAjuthI huM saMkaDAmaNamAM AvI paDyo chuM; eka dRSTie huM A kArya karavAne azakta chuM ema mane lAge che, ane adharmanA karatAM dharmanI zreSThatA meM sAkhIta karI che ema meM mAnyuM hatuM, e sAbItImAM presimekasane meM javAba ApyA enAthI tamane sa MtASa thayA nathI te parathI mArI azakti mane spaSTa dekhAI Ave che, ane chatAM ( khIjI daSTie) mArAmAM prANu ane vAcA rahe tyAM sudhI AmAM madada karavAne huM nA pADI zakuM ema nathI; jyAre dharmanuM bhUMDuM kheAlAtuM (6) hAya ane enA rakSaNArthe ApaNe eka hAtha paNa UMcA na karIe, teA e asAdhutA gaNAya evI mane bhIti che, ane tethI mArAthI ane tevI madada huM ApuM e ja uttama che. 78 gvAukaoNna ane khIjAe mane vinaMtI karI ke game tema thAya tA paNa praznane paDatA mUkavAnA nathI, paNa anveSaNa AgaLa calAvavAnuM che. temane paheluM dharma ane adharmInA svarUpa vizenuM ane bIju enA anyeAnya sApekSa lAbha vizenuM satya jANavuM hatuM.x (A vize) huM je kharekhara mAnatA hatA te me emane kahyuM-je A parIkSaNa gaMbhIra svarUpa leze, ane temAM atyaMta tIvra dRSTinI jarUra paDaze. meM kahyuM ke ApaNe kaMI bahu moTA buddhizALI nathI (3) eTaluM teA dekhAI Ave ema che, tethI nIce udAharaNa ApuM chuM evI paddhati ApaNe svIkArIe, tA vadhAre sAruM ema huM mAnuM chuM; dhAro ke dUranI vastuo joI na zake evI nabaLI AMkhAvALA mANasane thADA aMtarethI jhINA akSare vAMcavAnuM keAI e kahyuM; ane bIjA kAI ne ema sUjhayuM ke bIjI vadhAre vizALa jagyAmAM te kadAca maLI Ave, jyAM ( akSarA ) enA e ja hAya, ane vadhAre moTA akSarA e pahelAM vAMce, ane pachI vadhAre jhINA ( akSarA ) vAMcavA zarU kare--te AvuM sAruM sadbhAgya atyaMta x prastuta pustakanA A be mukhya prazno che.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 virala gaNAya kharuM ne ? eDeimenTase kahyuMH taddana kharuM, paNa A udAharaNa (6) ApaNuM parIkSaNane kevI rIte lAgu paDe che? meM javAba Ape? huM tamane kahuM chuM. dharma, je ApaNI gapaNane viSaya che, tene koI vAra vyaktine sadgaNa tarIke ane koI vAra rAjyanA sadgaNa tarIke ullekha karavAmAM Ave che. teNe javAba Ape : sAcuM. ane zuM rAjya vyakita karatAM vadhAre meTuM nathI ? tyAre vadhAre moTAmAM, dharmanI mAtrA vadhAre moTI ane vadhAre sahelAIthI pratyakSa thaI zake evI hovAno saMbhava che. mATe huM prastAvamAM kahuM chuM ke vadhAre moTAthI vadhAre nAnA tarapha javAnI ane te bannene sarakhAvavAnI (369) paddhatine svIkArIne, ApaNe pahelAM rAjyamAM ane pachI vyaktimAM te jevAM dekhAya che te parathI dharma ane adharmanA svarUpanuM parIkSaNa karIzuM, evI huM darakhAsta karuM chuM.' teNe kahyuM: e darakhAsta uttama. ane je rAjyane nirmANa thavAnI kriyAmAM ja ApaNe kapIe, te rAjyanA dharma ane adharmane nirmANa thatA ApaNe joIzuM. (eTaluM) huM bedhaDaka kahI zakuM. jyAre rAjya saMpUrNa ghaDAI rahe, tyAre ApaNuM anveSaNane viSaya vadhAre saraLatAthI zodhI zakAze (2) evI AzA rAkhI zakAya. hA, bahu ja vadhAre saraLatAthI. meM kahyuMH paNa eka (rAjya) racavAne prayatna zuM ApaNe karavo joIe? kAraNa mArA vicAranA valaNa anusAra, tema karavAne prayatna atyaMta muzkela kArya thaI paDaze. mATe vicArI juo. 1 sarakhAvo pariccheda 3-401-2. * ahIMthI muddA 3 nI zarUAta thAya che. sarakhAvo pari : 4-439 .
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 2 eDemenTase kahyuM : 'meM vicAra karI joyA che ane tame AgaLa calAvA e mATe huM Atura chuM. meM kahyuMH mArA khyAla pramANe, manuSya jAtanI jarUriyAtemAMthI rAjya UbhuM thAya che; kAI paNa (vyakti ) svayaMsaMpU` nathI, paNa ApaNane badhAne jarUriyAtA hoya che. rAjyanA udbhava khIjI krAI rIte kApI zakAya kharA ? khIjI kAI rIte nahi. 97 tyAre ApaNI jarUriyAtA dhaNI che ane e pUrI pADavA (6) ghaNA mANasAnI jarUra paDe (ema) che tethI amuka kAma karavA kAI ekane madadagAra tarIke le che, ane bIjo khIjAte; ane jyAre AvA bhAgIdArA ane madadagArA eka ja jagyAe ekaThA maLI rahe che tyAre rahevAsIonA e samUhane rAjya kahevAmAM Ave che. teNe kahyuM: kharuM. ane te ekabIjAnI sAthe (mAlanI) adalAbadalI kare che, ane AvA vinimayathI sau iSTa prApta karI zakaze ema dhArIne eka Ape che ane khIjo le che. sAva sAcuM. meM kahyuM H tyAre cAleA ApaNe zaru karIe, ane kalpanAmAM rAjyane saIe, ( ane ApaNe) Ama (elIe chIe paNa ApaNe peAte rAjyanuM sarjana karatA nathI) paraMtu chatAM ApaNA sarjananI je mAtA che, e AvazyakatAnI devI ja kharekharI sarjaka che. teNe javAba Apyo : alabatta, (6) have jIvana ane astitvanA AdhAra anna upara che, te jarUriyAtamAM sauthI meATA ane agrasthAne e Ave che. avazya. rahevAne dhara e bIjI, kapaDAM vagere trIjI. kharu.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ ate 81 ane have ApaNuM nagara A meTI mAgane kevI rIte paheAMcI vaLaze e ApaNe joIzuM. ApaNe dhArA ke--kAI : ! mANasa kheDUta che, khInne kaDiyA, vaLI kAI khIjo vaNakara~~AmAM eka mAcI ke kadAca ApaNI bIjI kAI jarUriyAtane pUrI pADanAra bIjA kAI ne ApaNe umerIe te? taddana kharuM. rAjyanA eka lukhkhAmAM lukhkhA khyAlamAM paNa ApaNe cAra athavA pAMca mANasAnA samAveza karavA paDaze. e spaSTa che. (6) ane te kevI rIte ( peAtAnA kAmamAM ) pravRtta thaze? zuM dareka peAtAnI majUrInuM pariNAma eka majiyArA jaththAmAM rAkhaze ?udAharaNA, pelA kheDUta zuM pAtAne jarUra hoya enA karatAM cAra gaNA vakhata laI, peAtAne tema ja khIjAene anna pUruM pADavA majUrI karaze; ke pachI khIjAonI sAthe kaI levAdevA na rAkhAne ane emane mATe ( anna ) utpanna karavAnI mahenata na vahArI laI ne, mAtra ( peAtAnI ekalAnI jarUriyAta pUratuM) cothA bhAganA vakhatamAM cothA bhAganuM anna utpanna karI leze, ane khIjAonI (390) sAthe kazI bhAgIdArImAM utaratAM mAtra peAtAnI jarUriyAta pete ja pUrI pADavA mATe, bAkI vadhelA pANA bhAganA vakhatamAM e dhara bAMdhavAnuM ke DagalA ke joDAnI joDa sIvavAnuM' kAma karaze ? aDemenTasane lAgyuM ke teNe badhuM nahi paNa mAtra anna utpanna. karavAnA Azaya rAkhavA joi e. meM javAba ApyA: dhaNuMkharuM e pahita vadhAre sArI nIvaDe; ane huM tamane Ama khelatAM sAMbhaLuM chuM tyAre mane yAda Ave che, ke ApaNe badhA ekasarakhA nathIH (paraMtu) bhinna dhaMdhAne (va) vadhAre madha mese e prakAranI svabhAvanI bhinnatA ApaNAmAM rahelI che. 6
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 pariccheda ra taddana kharuM. ane majUra bahu dhaMdhAmAM rAkAyA hoya to, ke (pachI ) ene mAtra eka ja kAma karavAnuM hoya teA, tame ( enI pAsethI ) vadhAre sAruM kAma lai zako ? ene eka ja kAma karavAnuM hoya te. vaLA ceAgya vakhate karavAmAM na Ave teA kAma bagaDe che e vize zaMkA na heAI zake kharuM ne? emAM jarAya zaMkA nahi. kAraNu kAma karanArane phurasada maLe tyAM sudhI kAma kaI rAha jotuM besI rahetuM nathI; para Mtu kAma karanArane je kaMI karavAnuM ( ) che te eNe tarata karavuM joIe, ane e kAmane eNe sauthI vadhAre agatyanuM gaNavuM joI e. gaNavuM ja joI e. ane jo ema hAya, teA ApaNe anumAna bAMdhavuM joIe ke jyAre eka mANasa peAtAne svAbhAvika hoya te ja kAma cAgya vakhate kare, ane bIjA kAma cheADI de tyAre badhI vastuo vadhAre sArI jAtanI, sahelAIthI ane vadhAre pramANamAM utpanna thaI zake che. acUka tyAre cAra karatAM vadhAre puravAsIonI ApaNane jarUra paDaze. kAraNa jo kAI paNa kAma sArI rIte karatAM zIkhavuM hAya ( 6 ) tA kheDUta potAnuM haLa ke trikama athavA khetInAM bIjA ejArA pAte anAvaze nahi, temaja DiyA paNa peAtAnAM ejAra banAvaze nahi-ane ene te ghaNAM badhAM joize; ane e ja rIte vaNakara ane mecInuM paNa samajavuM. kharuM. tyAre ApaNuM nAnuM rAjya kayAranuM meTuM thavA mAMDayuM che, te temAM suthAra ane luhAra ane khIjA dhaNA kArIgarA bhAgIdAra thaze.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ kharuM. vaLI ApaNuM kheDUtane kheDa karavA baLada maLI rahe--) ane kaDiyA temaja kheDUtane mAla tANuM lAvavA Dhera maLI rahe tathA camAra ane vaNakarane cAmaDAM tathA Una maLI rahe te sAru je apaNe govALa bharavADa, ke janAvaronA ToLAnI saMbhALa rAkhanAra bIje mANase umere karIe, ta-ApaNuM rAjya kaMI bahu moTuM nahi thaI jAya. e kharuM, paraMtu A badhAne emAM samAveza thAya to pachI e bahu nAnuM rAjya paNa na gaNAya. pachI vaLI kevA pradezamAM nagara rAjyanI sthApanA thaI che te vize paNa vicAra karavAno che--bahArathI kazI vastu AyAta karavI na paDe, evI jagyA maLI Ave e lagabhaga azakya che. tyAre nagaravAsIomAM eka evo varga hovo joIe je bIjA nagara rAjyamAMthI jarUra joIto mAla laI Ave. hovo ja joIe. (371) paraMtu je (bahAranA leke) temanI pitAnI jarUriyAto pUrI pADatA hoya, te lekone je kaMI joItuM hoya emAMnuM kazuM (ApaNA) vepArIo je pitAnI sAthe laI na jAya, ane khAlI hAthe jAya, to teo khAlI hAthe ja pAchA Avaze. emAM zaka nahi. ane ethI teo je utpanna kare che, te mAtra pitAne pUratuM thaI rahe eTaluM ja na hovuM joIe, paNa guNavattAmAM ane pramANamAM evuM ane eTaluM hovuM joIe ke je (leke) temanI pitAnI jarUriyAto pUrI pADatA hoya temane paNa sagavaDa maLe. sAva sAcuM. te pachI kheDUto ane kArIgare vadhAre pramANamAM nahi joIe ? joIze.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 paricacheda 2 AyAta ane nikAsa karanAra-jeo vepArIo kahevAya che, emanI ja hamaNAM paDatI mUkIe topaNa? hA. meM pachI.ApaNane vepArIonI paNa jarUra paDaze ? paDaze ke (4) ane je dariyApAra mAla laI javo paDe ema hoya, to nipuNa khalAsIo paNa ghaNA ja joIze. hA, ghaNuM joIze. vaLI pitAnA nagara rAjyamAM (ApaNe ATale sudhI AvyA to) teo utpanna karelA mAlanI levaDadevaDa kevI rIte karaze ? tamane yAda to haze ke A lekene ApaNe samAjanuM ane nagara rAjyanuM baMdhAraNa ApyuM enA mukhya hetuo mane eka e hatuM ke utpannanI Apa-le thaI zake. e leke vecaze ane kharIdaze eTaluM spaSTa che. (ka) have dhAre ke kaI kheDUta ke kArIgara pote utpanna karelI koI cIja bajAramAM lAve che, ane te eve vakhate Ave ke jyAre enI sAthe badale karavAne koI mANasa hAjara na hoya to zuM eNe pitAne dhaMdhe paDato mUko ane bajAramAM nakAmA besI rahevuM ? - bilakula nahi; tyAM enI jarUriyAta joIne eno mAla vecavAnuM mAthe le evA loko ene maLI raheze. suvyavasthita rAjyamAM jeo zArIrika saMpattimAM atyaMta durbala haze ane e kAraNe je bIjA koI paNa kAma mATe ochA upayoganA haze, teo ja (3) A kAma karaze.* bajAramAM rahIne jeo vecavA IcchatA hoya temanI pAsethI mAlanA badalAmAM nANAM ApavAnuM ane jemane kharIdI karavAnI icchA hoya temanI pAsethI nANAM levAnuM emanuM kAma raheze. * sarakhAvo nIce. pari-6-45-
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ '85 tyAre A jarUriyAtane lIdhe ApaNuM nagararAjyamAM paracUraNa vepAra karanAra dukAnadArane varga ume thaze. coTAmAM besIne je vecavA levAnuM kAma kare che ene zuM ApaNe "dukAnadAranuM nAma ApatA nathI * jyAre eka nagarathI bIje nagara (vepAra arthe ) bhramaNa karanArane ApaNe vepArI kahIe chIe. teNe kahyuM: hA. (6) ane vaLI nokareno eka nirALo varga paNa haze. jemanI bauddhika bhUmikA bhAgye ja (eTalI UMcI haze) ke temanI sAthe sahacAra sAdhI zakAya; chatAM majUrI karavAnuM zArIrika baLa temanAmAM puSkaLa hoya che, je (baLa) teo vece che ane tethI huM bhUlato na houM to teo "rojIMdA" kahevAya che,- kAraNa emanI majUrInI je kiMmata Ave che e "ra " kahevAya che. kharuM. tyAre ApaNI vastIne bAkIne bhAga bhADUtI majUrethI bharAI jaze ? hA. ane have eNDeImenTasa, ApaNuM nagara rAjya paripakava ane pUrNa thayuM, ke nahi? huM mAnuM chuM ke thayuM. tyAre dharma kyAM che ane adharma kyAM che, ane rAjyanA kayA aMgamAMthI e UgyA ? (32) ghaNuMkharuM puravAsIonI ekabIjAnI levaDadevaDamAMthI. bIje kyAMyathI e jaDI AvavAno saMbhava vadhAre hoya ema huM kaTapI zakato nathI. * paracUraNa vepAramAMthI UbhAM thatAM aniSTo mATe juo laeNjha'pu 10-918, jhadahADiyA, rAjaMdA. gharakheDa karanAra dhaNane khetaramAM madada karanAra (pitAnI jene jamIna ja nahi te) UbhaDiyA.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda ra meM kahyuM : huM khAtrIthI kahuM chuM ke tamArI sUcanA kharI che. parIkSaNamAMthI pAchA na haThatAM ApaNe e muddA para vadhAre vicAra calAvIe to sAruM. have ApaNe emane A rIte sthApyA che to, emanuM jIvana kevA prakAranuM haze e vize sauthI pahelAM ApaNe vicAra karIe. teo zuM anAja, Asava, * kapaDAM ane jeDA utpanna nahi kare, ane pitAne mATe zuM ghara nahi bAMdhe ? ane emane rahevAne ghara maLyA pachI teo unALAmAM sAmAnya rIte khUlA DIle ane ughADe page, paraMtu (va) ziyALAmAM jeDA tathA sArI rIte kapaDAM paherIne kAma karaze. ghauMnA tathA javanA loTane masaLIne, uttama roTalI ke reTalAo karI. pakAvIne teo khAze; ane kAM to barUnI sAdaDI para athavA svaccha pAMdaDAM para A badhuM pIrasavAmAM Avaze, ane e vakhate teo to "yu" ane "mITela'nA ghAsathI AcchAdita karelA bichAnA para ADA paDyA haze.4 ane A rIte) ekabIjAnI sAthe sukhe vAta karatA, devonI prazaMsAnAM gIta gAtA, teo ane temanAM bALako mAthe phUlanI mALA paherIne, jAte ja banAvele dAru () pItA pItA mijabAnI karaze. ane garIbAImAM ke laDAImAM teo sapaDAI na jAya tathA bharaNapoSaNa karI na zakAya tenA karatAM potAnA kuTuMbo moTAM na thaI jAya enI teo saMbhALa rAkhaze. * lIlAM phaLa mevo, zAkabhAjI, tela, masAlA, e paNa grIka jIvanamAM agatyanAM hatAM. te sarva anna vargamAM arthAta khetInI nIpajamAM AvI gayAM gaNAya; cAmaDAM, resA Adi kapaDAM jeDAnA vargamAM AvI jAya. ane bAMdhavAnI sAmagrImAM gADAM, gADI, vahANa Adi mATenI sAmagrI paNa AvI jAya. e upara saMbhArAI gayAM che. eTale khanIja paNa cheka bhUlAyAM te nahi. paNa juo AgaLa "vilAsarogI" rAjyanA varNanamAM. grIka rAmana rivAja Ama ADA leTIne jamavAne hate.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 glAukona vacce bolI uThyo : paNa eka svAdiSTa vastu te tame emanA bhANAmAM pIrasI nathI ! javAba Apyo : kharuM huM bhUlI gaye; alabatta svAda Ape evuM to emane kaMIka joIe ja-mIThuM ane oliva ane panIra tathA gAmaDiyA leke taiyAra kare che tevAM bAphelAM kaMdamULa ane pAle; jamyA pachI je phaLAdi khAvAM joIe te mATe ApaNe emane caNuM, vaTANuM ane aMjIra ApIzuM; ane keTalAMka phaLa + teo bhAThAmAM zekaze ane mitAhArI rahI dAru () pIze. ane AvA pathya khorAkane lIdhe, pAkI vRddhAvasthA paryata Arogya ane zAMtimAM teo jIvana gujAraze, ane pitA pachI pitAnAM bALakone evA ja prakAranuM jIvana vArasAmAM ApatA jaze ema ApaNe AzA rAkhI zakIe. teNe kahyuM sekreTisa, barAbara, ane bhUMDanA nagarane mATe je tamAre badhI sAmagrI ekaThI karavAnI hoya, to e pazuone tame A sivAya bIjo kaye kherAka ApI zake ? meM javAba Apo : paNa tamAre joIe zuM? teNe kahyuM " zuM kema, tamAre emane jIvananI sAmAnya sagavaDa A pavI joIe, lokone sukhI thavA devA hoya to Tebala para jamavAnI ane palaMga para suvAnI emane Teva paNa hoya. ane AjanI rItie () emane miSTAnno tathA tIkhI tamatamatI cIjo paNa maLavI joIe * meM kahyuM : hA, have huM samaje H mAtra harakeI rAjya nahi, paraMtu vilAsI rAjya kevI rIte utpanna thAya che e praznane vicAra mArI pAse tame karAvavA mAge che, ane kadAca emAM kaMI nukasAna nathI, kAraNa dharma ane adharma kevI rIte utpanna thAya che e jovAne saMbhava evA rAjyamAM vadhAre che. mArA abhiprAya anusAra meM je -+Myrt!e-berries and Acord. * muddo. 4-5 vilAsI rAjyanI utpatti, bhUDonuM nagara = vilAsa vagaranA sAdA jIvanane mUrta karatuM rAjya.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 2 rAjyanuM varNana karyuM che enuM baMdhAraNa nIragI ane sejanuM (sAcce) che. paraMtu varadAhathI pIDAtuM rAjya je tamAre jevuM hoya, te mAre vAMdho nathI. kAraNa mane vahema Ave che ke ghaNAne vadhAre sAdA prakAranA (33) jIvanathI saMtoSa nahi vaLe. emane to palaMga, Tebala ane bIjAM rAcaracIlAM umeravAM gamaze; vadhArAmAM miSTa bhojana, attara, sugaMdhI dhUpa, vArAMganA, gaLI roTalI ane A badhAM kaMI eka ja jAtanAM nahi, paNa dareka bhinnabhinna jAtanAM jIvananI je jarUriyAto vize huM pahelAM belata hata-jevI ke ghara, kapaDAM, joDA-enuM atikramaNa karIne ApaNe AgaLa javuM paDaze; bharatagUMthaNanI ane citrakAranI kaLAnuM kAma ApaNe cAlu karavuM paDaze, ane tenuM, hAthIdAMta ane dareka jAtanA padArtho ApaNe meLavavA paDaze. (2) teNe kahyuM : kharuM. tyAre ApaNe ApaNI sImAo vistAravI paDaze; kAraNa pahelAMnuM "nIrogI rAjya" have jarAya pUratuM nathI. have te koI paNa (Avazyaka) naisargika jarUriyAtane pUrI na pADe evA keTalAye dhaMdhAothI nagara ubharAI jaze ane ApaNuM nagarane se je caDaze; jema ke zikArIo ane naTonI AkhI jAta-je naTomAMne eka moTo varga AkAra ane raMgathI kArya kare che; bIjA vaLI saMgItanA upAsaka haze- kavio ane temano sahacAra rAkhanAra parijanenI paraMparA-arthahIna joDakaNuM joDanArAo, neTa, narta che ane IjAradAre tathA judI judI jAtanI vastuo-(AmAM) strIonAM kapaDAM suddhAM () AvI jAya che -banAvanArAo tathA ApaNane vadhAre nokarenI jarUra paDaze. zuM khAnagI zikSakone paNa khapa nahi paDe, ane dhavarAvavA mATe tathA bIjAM kAma mATe AyAo, mAthAM oLavA ane zaNagAravA bairAo ane hajAme, temaja kaMdoIe ane raIAo-ane pahelAM jemanI (ApaNane) jarUra nahotI ane tethI ApaNuM rAjyanI pahelI AvRttimAM jemane kahyuM sthAna nahotuM, paNa have jemanI jarUra paDI che
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 evA bhaMDonI dekharekha rAkhanAra chokarAo paNa? emane bhUlI javA na joIe ane je loke khAtA hoya te bIjI ghaNI jAtanAM prANIo ( A vilAsI rAjyamAM) paNa haze ja. jarUra. (4) ane A prakAranA jIvanane lIdhe, pahelAM karatAM have vaidyonI vadhAre jarUra paDaze ? bahu ja vadhAre. ane jeTalo deza pahelAM asala vatanIonA nibhAva mATe pUrato hato, te have pUrata nahi lAge ane nAne paDaze. taddana sAcuM. tyAre gaucara ane kheDane mATe ApaNuM pADezInI jamInamAMthI eka TUkaDAnI ApaNane jarUra paDaze, ane je teoe ApaNuM mAphaka ja naisargika jarUriyAtonI hadane oLaMgI jaIne, dhanane apAra ekaThuM karavA pAchaLa potAnI jAta apa haze, to ApaNuM jamInanA TUkaDAnI emane jarUra paDaze.* (6) sokreTisa, e anivArya thaI paDaze. ane tyAre, glAukona, ApaNe caDAI karIzuM. zuM nahi karIe? teNe javAba Apyo : taddana acUka. tyAre, laDAIthI nukasAna thAya che ke naphe e vize kaze nirNaya karyA vagara ApaNe eTaluM to khacita kahI zakIzuM ke rAjyamAM lagabhaga tamAma khAnagI ke jAhera aniSTonAM je kAraNo che, e ja kAraNe laDAInAM paNa mULa che ema ApaNane mAlUma paDyuM che. ni:zaMka. ane ApaNA rAjyano vistAra vaLI pAcho vadhAravo paDaze; ane A vakhate to AkhuM ne AkhuM lazkara umerAze; (374) ane ApaNuM * muddo. 4-: laDAinI utpatti, sarakhAvo " phiDa' 66.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 2 pAse je kaMI che tenuM, temaja je vastuo ane lekonuM ApaNe pahelAM varNana karI gayA temanA rakSaNAthe e lazkara caDAI karanArAo sAme jaze ane laDaze. teNe kahyuM: zA mATe? zuM teo pitAnuM rakSaNa karavAne samartha nathI ? ' kahyuM : nA--ApaNe jyAre rAjya ghaDavA beThA tyAre je siddhAntane ApaNe badhAe svIkAra karyo hato e khare hoya te-nA. tamane yAda haze ke eka mANasa vadhAre kaLAomAM pravRtti karavA jatAM phattehamaMda na thaI zake e siddhAnta hato. teNe kahyuM : sAva sAcuM. (2) paNa laDAI zuM kaLA nathI ? avazya che. ane mocInI kaLAmAM jeTaluM dhyAna ApavuM paDe eTale emAM paNa Avazyaka che, kharuM ne ? taddana kharuM. ane ApaNe sArA jeDA taiyAra karAvI zakIe e mATe ApaNe mecIne kheDUta athavA vaNakara ke kaDi thavAnI rajA ApI nahatI, paraMtu ene ane bIjA dareka kArIgarane, je kAmane mATe svabhAvathI e yogya hato e ja eka kAma ene soMpavAmAM AvyuM hatuM, ane AkhI jIMdagI (4) bIju kaMI nahi, paNa e ja kAma teNe karyA karavAnuM hatuM; (ene) je kaI taka maLe, e teNe gumAvavAnI nahotI, kAraNa, to ja e eka sAre kArIgara thaI zake. have sainikanuM kAma sArI rIte thavuM joIe--enA karatAM bIjI koI paNa bAbata vadhAre mahattvanI na hoI zake. paraMtu, jeNe nAnapaNathI ja bIjI badhI vastuo choDI daIne pAsAnI tathA vAghabakarInI ramatanuM sevana na karyuM hoya, paNa je mAtra AnaMda meLavavA khAtara x sarakhA 443. 2
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 e ja ramato hoya, e jema duniyAmAM kadI sAthe ramanAra thaI zakato nathI,-to zuM laDAInI kaLA eTalI sahelAIthI zIkhI zakAya evI che, ke je mANasa kheDUta, mocI ke bIje kArIgara heya e eka laDavaiye paNa thaI zake? je mANasa ejAra ke hathiyAra kema jhAlavAM e zIkhe nahi, ane tenA para koI divasa dhyAna Ape nahi, to evAM te kaI ja ojAra ke hathiyAra nathI je (pote) mANasane (4) hoziyAra kArIgara athavA rakSaNa karavAmAM nipuNa (yoddho) banAvI de. te pachI kaI DhAla athavA laDAInuM bIjuM hathiyAra pakaDe ke tarata eka divasamAM, bhAre hathiyArathI saja thayelA ke lazkaranA bIjA koI vibhAga sAthe (Ubho rahIne) sArI rIte laDI zake khare ? teNe kahyuM : nA, hathiyAra pote pitAne upayoga kevI rIte kare e zikhave evAM hathiyAranI kiMmata paNa kevI rIte AMkI zakAya ? ' kahyuM? ane ApaNuM pAlakanI *phara jema vadhAre (?) bhAre, tema tene (pitAnI pharaja adA karavA mATenAM ) naipuNya kaya, lA, ekAgratA mATe vadhAre vakhatanI jarUra paDaze. teNe javAba Apyo: niHzaMka. potAnA dhaMdhA mATe naisargika yogyatA paNa enAmAM hovI joIze. avazya. tyAre ApaNuthI bane te nagara-rakSaNanA kArya mATe jeo svabhAvathI ja yogya hoya, tevAne pasaMda karavAnI ApaNI pharaja raheze? raheze. meM kahyuM ane AvI pasaMdagI karavI e kaMI saheluM kAma nathI, paNa ApaNe hiMmata rAkhIne banatuM badhuM karavuM joIe. (375) ApaNe karavuM ja joIe. rakSaNa karavAnI ane sAvadhapaNAnI dRSTie, e eka yuvaka lagabhaga sArA ucheravALA kUtarA jevo zuM nahi hoya ? * muddo che. . Guardians -pAlako
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 2 tame zuM kahevA mAgo cho? mArA kahevAne bhAvArtha e che ke e banne (nagara-rakSaka ane kUtare) javAmAM capaLa hovA joIe, ane duzmanane jue tyAre ene pakaDI pADavAmAM tvarita gativALA hovA joIe ane tene pakaDyA pachI je enI sAthe laDavuM paDe, te teo majabUta paNa hovA joIe. teNe javAba Ape : A badhA guNa avazya emanAmAM hovA ja joIe. vAru, ane sArI rIte laDavA mATe tamAre pAlaka zuravIra have joIe ? avazya. jenAmAM kaMI prANu na hoya, pachI bhale e ghaDe, kUtare ke bIjuM kAI prANI hoya,- te zuM e zuravIra havAne (2) saMbhava che ? prANa keTalo badho ajeya ane adamya hoya che, tathA e hoya che, to koI paNa prANIne AtmA keTale abhaya ane sattvazALI hoya che. e tame kadI joyuM che ? joyuM che. tyAre pAlakamAM je zArIrika zaktio hovI joIe e vizene ApaNe khyAla have spaSTa thayuM che. kharuM. ane mAnasika zaktiono paNa- ene AtmA prANathI bharapUra haze kharuM? hA. paraMtu AvA prANavAna svabhAvanAM mANasa aMdaraaMdara tathA bIjAM badhAMonI pratye jaMgalI banI jAya e zuM saMbhava nathI ? *pleTonA cittazAstranAM mULa to: SpiritH prANaH Gr. "Th umo s'.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 275 teNe javAba Ape : e muzkelI kaI paNa IlAje sahelAIthI dUra karI zakAya evI te nathI. () kahyuMH vaLI temaNe te potAnA mitro pratye namra ane zatruo pratye bhayaMkara thavAnuM che; nahi to, emanA duzmane emane nAza kare, tyAra pahelAM teo pitAne nAza karaze. teNe kahyuM : kharuM. meM kahyuM tyAre karavuM zuM? (A guNe) eka bIjAnA virodhI che, te svabhAve namra hoya ane chatAM mahAprANa hoya evAne ApaNe kevI rIte zodhI kADhIzuM ? sAcuM. A be guNomAMthI eka paNa guNamAM je UNo hoya, e sAre pAlaka nahi thaI zake; ane chatAM e bene sahacAra azakya lAge che. (3) ane tethI ApaNe anumAna karavuM joIe ke sArA pAlaka thavuM azakaya che. teNe javAba Ape : tame kaho cho e kharuM haze e mane bhaya lAge che. ahiMyAM huM gUMcAI gayo houM ema mane lAgyuM. tethI je pahelAM kahevAI gayuM hatuM e vize meM vicArA karavA mAMDayo-meM kahyuM: mArA mitra! ApaNe mUMjhavaNamAM AvI paDyA emAM kazI navAI nathI; kAraNa je pratikRti ApaNe pahelAM najara AgaLa rAkhelI te (hAla) najara bahAra jatI rahI che. teNe kahyuMH eTale ? huM ema kahevA mAguM chuM ke amuka evA mANaso maLI Ave jemanA svabhAva evA virodhI guNothI vibhUSita hoya. ane evA kayAM maLI Avaze ? meM javAba Apyo : ghaNuM pazuomAM paNa evA dAkhalA (6)
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 2 maLI Ave che; ApaNo mitra kUtare enuM bahu sAruM udAharaNa che. tame jANo cho ke pitAnA paricita ane oLakhItAo tarapha te badhI rIte namra hoya che ane ajANyAo tarapha ethI ulaTo ja heya che. hA, jANuM chuM. te pachI guNonA evA ja sajanavALA keI pAlaka ApaNane maLI Ave to emAM kazuM asaMbhavita ke kudaratanA niyama viruddha nathI, -nahi ? avazya nahi. (ha) prANavAna svabhAva uparAMta, je pAlaka thavAne yogya che ene philasUphanA guNonI zuM AvazyakatA nahi rahe ? tamAre artha huM samajato nathI. (376) meM javAba Apyo : je khAsiyata vize huM atyAre vAta karuM chuM e kutarAmAM paNa maLI Ave che, ane te prANI e mATe prasiddha che. kaI khAsiyata ? kema, jyAre jyAre kUtare ajANyAne jue che, tyAre tyAre e gusse thAya che; ane jANItAne jue tyAre AvakAra Ape che, je ke eke enuM kadI nukasAna karyuM nathI, ane bIjAe kahyuM bhaluM karyuM nathI. tamane zuM A kadI vicitra lAgyuM nathI ? A vAta pahelAM kadI mAruM dhyAna kheMcyuM nahotuM, paraMtu tamArA kathananuM satya huM taddana samajI zakuM chuM. ane, jarUra, kUtarAnI A sAhajika preraNuM atyaMta (2) suMdara che--ApaNe kUtare sAco philasUpha che. zAthI ? -
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ kema, kAraNa ke jANavAnA ane nahi jANavAnA dheraNu dvArA ja mitranA ke duzmananA meMne e pArakhe che, ane je prANI jJAna ane ajJAnanI kasoTI dvArA potAne zuM gamaze ane nahi game eno nizcaya kare che, te prANI zuM vidyAnuM premI na hovuM joIe ? acUka. ane vidyAne prema eTale viveka pratyeno prema eTale philasUphI ja kharuM ne ? teNe javAba Apyo : e baMne sarakhAM ja che. ane je mANasa potAnA mitro ane oLakhItAo (1) pratye ghaNuMkharuM namra hoya, e mANasa svabhAvathI ja viveka ane jJAnane paNa premI hovo joI e ema zuM ApaNe khAtrIpUrvaka na kahI zakIe ? ApaNe acUka ema kahI zakIe. tyAre jene rAjyanA kharekhara sArA ane uttama pAlaka thavuM hoya, teNe potAmAM philasUphI ane prANa, tathA zIdhratA ane sAmarthyanuM saMyojana sAdhavAnI jarUra che, kharuM ne? . niHzaMka. tyAre ApaNane je svabhAvanA mANaso joItA hatA, te maLI gayA, ane have ApaNe emane zodhI kADhyA (9) che, to emane kevI rIte ucheravAnA che ane kevuM zikSaNa ApavAnuM che? rAjyamAM dharma ane adharma kevI rIte UgI nIkaLe che-e je vadhAre meTo prazna ApaNo aMtima hetu che, tenA upara A savAlathI prakAza paDaze evI AzA zuM ApaNe na rAkhI zakIe ? kAraNa ApaNuM A anveSaNa * eTale ke-ekane oLakhe che, ane bIjAne nathI oLakhato e dhoraNa dvArA ahIM e oLakhavuM ane jJAna hovuM e be vacce goTALo kare che. sarakhA nIce 408-409; tathA 477-. vaLI jene na oLakhatA hoIe e duzamana hoya ja ema paNa anumAna karI na zakAya.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 2 daramiyAna ) ApaNe dalIlane agavaDa paDe eTalI kheMcIne lAMbI karavA mAgatA nathI, tema ja je kaMI muddAsara hAya tene cheDI devA paNa mAgatA nathI.+ 96 praznanI vicAraNA ApaNane bahu upayegI thaI paDaze ema DeI menTase dhAyu. meM kahyuM: tyAre, mArA priya mitra, jarA lakhANa thAya tApaNu A kAya cheADI devuM joIe nahi. bilakula nahi. cAleA tyAre phurasadane ekAda gALIe, ane ApaNA vIra puruSAnI viSaya raheze. kalAka ApaNe vArtA kahevAmAM keLavaNI e ApaNI kathAnA ( 6 ) bezaka. ane emanI keLavaNI kevI haze ? paraMparAthI cAlI AvatI pati karatAM bIjI vadhAre sArI pati zuM ApaNe zodhI zakIzuM ? --ane enA ( jUnI paddhatinA ) tA e vibhAgeA che, zarIra mATe vyAyAma ane AtmA mATe mAnasika keLavaNI ( 'saMgIta' )* kharu. keLavaNImAM, mAnasika keLavaNIthI ApaNe zarU karIzuM, ane vyAyAmane pachIthI laIzuM kharuM ? mezaka. + muddo, pa, keLavaNI, * muddo pa----1, vyAyAma : 'G y mn a s t i k e ' - ane mAnasika keLavaNI ' M o u s i k e' Music for the Soul--ahIM Music zabda tenA mULa arthAMmAM levAnA che, grIka purANamAM nava devIo-kalAnI adhiSThAtrI gaNAtI, The Nine Muses-AnA uparathI kalAne lagatI keLavaNI Music kahevAtI, jue-411-3,
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane jyAre tame mAnasika keLavaNu vize belatA he, tyAre emAM sAhityane samAveza kare che ke nahi ? ane sAhitya kharuM ke beTuM heI zake? hA. (377) ane nAnAM bALakone banne prakAranA sAhityanuM zikSaNa ApavuM joIe, ane khoTA sAhityathI ApaNe zarUAta karIzuM kharA? teNe kahyuM: tamAre zuM artha che, tenI mane samajaNa paDatI nathI. meM kahyuM : jemAM satyane bilakula aMza na hoya evI nahi, paraMtu je vArtAo mukhyatve jeDI kADhelI hoya, evI vAto ApaNe bALakane zarUAtamAM kahIe chIe; ane teo vyAyAma paNa na zIkhI zake evaDI uMmaranAM hoya tyArathI temane AvI vAta kahevAmAM Ave che. taddana sAcuM. vyAyAma pahelAM mAnasika keLavaNuM ApavI joIe ema jyAre meM kahyuM tyAre mAre artha e ja hato. teNe kahyuM : taddana kharuM. tame e paNa jANe che ke koI paNa kAryanI zarUAta (4) te kAryanuM sauthI mahatvanuM aMga che, ane te paNa vaLI jyAre e nAnAM ane kumaLI vayanAM bALake vizenuM hoya tyAre; kAraNa e umaramAM ja cAritrya ghaDAya che ane iSTa chApa sahelAIthI grahaNa karI zakAya che. . taddana kharuM. ane ApaNuM ja bedarakArIne lIdhe bALake jyAre meTAM thAya. tyAre emanAmAM je vicAre hovA joIe ema ApaNe AzA rAkhIe--enAthI, ghaNuM moTe bhAge taddana virodhI vicArene emanA manamAM pesavA, tathA phAve tevI vArtA game te mANase joDI kADhI hoya te zuM bALakene sAMbhaLavA daIzuM ? nahi.ja.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 pariccheda 2 - tyAre joDI kADhelI vArtAonA lekhake para 'eka (ka) "sensara (parIkSaka) nImavAnuM kArya paheluM karavuM paDaze; je kaI sArI kathA haze tene parIkSaka svIkAra karaze ane kharAbane nAmaMjUra karaze; ane AyAo ane mAtAo AvI pramANabhUta vAte ja potAnAM bALakone kahe ema ApaNe IcchIzuM. pitAnA hAthe (nAnAM bALakanA) zarIrane je rIte teo ghaDe che, enAthI paNa vadhAre lADathI AvI vAto dvArA bhale e emanAM mana ghaDe; paraMtu atyAre je vAtane upayoga thaI rahyo che emAMnI ghaNIkharIne pheMkI devI paDaze. teNe kahyuM: tame kaI vAtone ullekha kare che ? kahyuM : vadhAre meTI vastunI chAyA nAnI (3) vastumAM tamane maLI Ave, kAraNa te bannemAM eka ja prANu che, ane e avazya eka ja jAtanI che. teNe javAba Ape : e saMbhavita che. paraMtu tame kone vadhAre moTI vastu kahe che enI mane hajI samajaNa paDatI nathI. meM kahyuM : samasta mAnavajAtanA je harahaMmezanA kathAkAre che evA homara, hisiyaDa ane bAkInA kavioe je kathAo kahI che te. teNe kahyuM? paNa emAMnI kaI kathAo tame na kahevA jevI gaNo cho, ane emAM tame kayo doSa juo cho ? ' kahyuM: e deva--jenuM svarUpa atyaMta gaMbhIra che, juThuM bolavAne, ane vaLI vadhArAmAM, kharAba juThuM bolavAne. 'paNa A deza kyAM thayo che? (6) jyAre jyAre devo ane vIra puruSanA svabhAvanuM bhUlabhareluM Alekhana karavAmAM AvyuM che, tyAre-udAharaNArtha (je citramAM) asalanI sAthenA sAmyane eka chAMTa paNa na hoya evuM citra citrakAra cItare tyAre. ja lagna' nAmanA saMvAdamAM preTe pharIthI A viSaya carce che.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ . teNe kahyuMH hA, evI vastu jarUra atizaya dUSita gaNAya, paNa tame kahe che evI kathAo kaI che? meM kahyuMH sauthI pahelAM to yurenasa vize kavie je kahyuM che te ucca vibhUtio vize bolAyelAM juThThANuMomAM sauthI mahAna juThThANuM hatuM, eTaluM ja nahi-vaLI e kharAba juThThANuM hatuM- yurenase je karyuM ane kAnase enuM kevI rIte vera lIdhuM e vize hisiyaDe je kahyuM che.' (378) te mAro kahevAne bhAvArtha che. kronasanAM kRtya, ane enA putre, (pitAne) vAro Avyo tyAre enA para je duHkha nAMkhyuM e badhuM kharuM hoya to paNa, nAnAM ane avicArI bALake pAse, jANe emAM kazuM kharAba na hoya e rIte, e kahevAvuM na joIe; je zakya hoya to maunabhAve ene daphanAvI devAya to vadhAre sAruM. paraMtu (chevaTe) ene ullekha karavAnI atyaMta jarUra paDe, to gupta saMpradAyanA cheDA cunaMdA leke ja bhale e sAMbhaLe; ane yajJa vakhate paNa temaNe sAmAnya [elyujhiniyana ] Dukkarane nahi paNa koI moTA ane duprApya prANune ja bali Apavo ke jethI enA zrotAjanonI saMkhyA kharekhara ghaNI ja a5 thaI jaze. teNe kahyuM : kema, hAsto, e vAto atyaMta vAMdhAbharelI che. (2) hA, eDeImenTasa, ApaNuM rAjyamAM evI vAta kahevA devAmAM nahi Ave; kharAbamAM kharAba guhno karavAmAM e kazuM dAruNa kRtya karatuM nathI evuM, tathA ene bApa kaMI khoTuM kare ane e pitAnA bApane ja koI paNa prakAre zikSA kare, te ( ema karavAmAM) e mAtra devomAM sauthI mahAna ane agragaNya evAnuM ja anukaraNa kare che-evuM kAcI vayanA bALakane kahevuM na joIe. * teNe kahyuM huM tamArI sAthe taddana saMmata thAuM chuM. mArA abhiprAya pramANe evI vAtonI punarukti taddana ayogya che. 9 : Hesiod : Tbeogopy, 154-459.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 2 * temaja je aMdara aMdara laDavAnI Teva badhA karatAM hInamAM hIna che ema ApaNuM bhaviSyanA pAlako mAne evuM ApaNe irachatA hoIe, te devomAM ekabIjAnI viruddha thatI laDato ke kAvatrAo ane svargamAM thatA (4) vigraha vizene eka zabda paNa emane kAne paDe na joIe, kAraNa e badhuM kharuM nathI. nahi ja. rAkSasonI laDAIone ApaNe ullekha nahi karIe, athavA vastro para enuM bharatakAma paNa bharAvA nahi daIe;4 ane emanA mitro tathA sagAMo sAthenA deva ane vIra puruSonA bIjA asaMkhya kajiyA vize paNa ApaNe mauna sevIzuM. jo teo ApaNe mAtra mAne te ApaNe emane kahIzuM ke kaleza karavo e apavitra che, (4) ane Aja sudhI nagaravAsIo vacce kadI kaleza thayo nathI; vRddha puruSo ane strIoe, bALakane je kaMI kahevAnuM hoya tenI zarUAta A vAtathI karavI joIe, ane jyAre e moTAM thAya tyAre kavio paNa A ja arthanI emane mATe kavitA kare ema ApaNe kahevuM joIe. paraMtu vArtAomAMthI lAkSaNika artha nIkaLe che ema mAnavAmAM AvatuM hoya ke nahi, te paNa- hephiTesa potAnI mAtA hIrIne bAMdhe che e kathA, athavA bIjA eka prasaMge hIrIne mAra mAravAmAM Ave che tyAre ene pakSa levA mATe hephisTasane jhayusa kevo havAmAM pheMkI de che te, tathA homaramAM maLI AvatI devanI laDAIo-AvI kathAo ApaNA rAjyamAM dAkhala thavA devI na joIe. kAraNa mUla artha ko ane (6) lAkSaNika artha ke, ene nirNaya mANasa nAnapaNamAM na karI zake; nAnI uMmare mANasanA manamAM je kaMI pese che eno lopa ke parivartana ghaNuMkharuM thatuM nathI ane tethI je vAta nAnAM bALake sauthI pahelAM sAMbhaLe e sadaguNathI bharelA vicAronA AdarzarUpa hovI joIe e atyaMta Avazyaka che. teNe javAba Ape? paNa evA Adarzo kyAM maLI Ave, 4 juo "UMjha" pu. 10-886, . '
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 ane tame kaI kathAo vize vAta karo che, ema jo kAI pUche tA ApaNe ene zA javAba ApIzuM ? 378 ( 39 ) meM ene kahyuM : tame ane huM, aDe menTasa, atyAre kavi nathI, paNa rAjyanA sthApA chIe; have je sAmAnya niyameAne anusarIne kavioe potAnI vArtAo ghaDavI joI e, ane je maryAdA temaNe pALavI joIe enuM jJAna rAjyanA sthApakAne hovu joI e, paraMtu vArtA joDI kADhavI e kaMI emanuM kAma nathI teNe kahyuM : bahu ja sAcu; paNa tame je dha zAstramAM: mAne che enAM svarUpA ( ke siddhAntA ) kayAM che? meM javAba ApyA : kaMika AvAM : mahAkAvya, U~mi gIta ke karuNurasapradhAna kAvyaAmAMnA bhale game te prakAra hoya, paNa jemAM Alekhana karavAmAM AvyuM hoya temAM zvaranuM je kharuM svarUpa che tevuM ja enuM citra AravAnuM che.+ kharu. (6) ane zuM e kharekhara sAro nathI ? ane ene evA ja zuM dAvA na joI e ? jarUra. ane je kaMI sAruM hAya che te hAnikAraka nathI.x kharekhara, nahi ja. ane je hAnikAraka nathI e ibna karatuM nathI. avazya nahi. - dharmazAstra * Theology * svarUpe! : Forms + muddo 5-2 IzvaranuM svarUpa, x sarakhAvA upara kalama 335-3
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 ane je ijA karatuM nathI e kazuM aniSTa karatuM nathI. nahi. ane je aniSTa karatuM nathI e zuM aniSTanuM kAraNa hAI zake? azakaya. ane sAruM lAbhakAraka che ? hA. ane tethI kakSANunuM kAraNa che, kharuM? hA. pariccheda tyAre A parathI evuM anumAna nIkaLe che ke je sAruM che te badhI vastuonuM nahi paNa mAtra sArAnuM ja kAraNa hAI zake--kharuM ne? (4) acUka. tyAre Izvara jo sAro che teA dhaNA leAkeA kahe che tema badhI vastuonA kartA nathI, paraMtu mAtra thADIeka vastuone ja utpAdaka che, ane te paNa je ghaNIkharI vastu mANasAne ( sAmAnya rIte ) sUjhI Ave che eneA nahi. kAraNa manuSyajIvanamAM sArI pruSTa vastuo bahu gheADI che, ane aniSTA dhaNAM che, ane je sAru athavA iSTa che e ekalA Izvarane nAme caDAvavAnuM che; je aniSTa che enAM kAraNeA enAmAM nahi paNa bIje kayAMka zeAdhavAnAM che. teNe kahyuM : e mane bahu ja sAcuM lAge che. tyAre hAmara athavA bIjo kAI kavi mUkha thaI ( 3 ) nIce pramANe udgArA kADhavAnA guddo kare, teA ApaNe e sAMbhaLavuM joI e nahi : e pIpa: --- zreya-sAruM athavA iSTa mATe agrejImAM eka ja zabda che : Good ane grIka bhASAMmAM sAruM, iSTa ane suMdara e traNe mATe eka ja zabda che, 'Kalos'AthI God, pachI Idea of God ane Idea of the Beautiful traNe pleTAne mana tattvataH eka che. jIe
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 . "nasIbanI ciThThIonAM bharelAM kayusanA umarA pAse paDyAM che, eka iSTanI ane bIjuM pIpa aniSTanI ciThThIonuM? ane jene jhayusa bannenuM mizraNa karIne Ape che, tene koI vAra aniSTa bhAvi to koI vAra iSTa maLe che;" paraMtu jene e nirbheLa dukhanuM pAtra bharIne Ape che tene ramaNIya pRthvI para tIvra sudhA rajhaLAve che." (4) ane vaLI- ApaNuM ISTa ane aniSTano je vidhAtA jhayusa." ane jo koI ema pratipAdana kare, ke je zapatha ane saMdhine bhaMga kharuM jotAM penDerasera karyo hato te ethInI ane jhaghusane lIdhe thavA pAse hato, athavA themIsa ane kayuseka devone TaMTA ane laDAI karavA uzkeryA, te tene ApaNI saMmati nahi ja maLe; tema ja ApaNuM juvAniyAone iraskAIlasanA zabdo ApaNe sAMbhaLavA nahi daIe, (jevA) ke (380) " jyAre Izvarane koI paNa peDhIne samULa uccheda karavo hoya che tyAre lekamAM e pApavRtti rope che." ane uparanI lITIo je karuNa rasapradhAna karavAmAM Ave che e kAvyanA viSaya vize-nAIebInAM duHkha vize, athavA pelasanA vaMza vize, ke TroyanI laDAI vize athavA enA jevA koI bIjA viSaya para je koI kavi kaMI lakhe che, kAM to A badhAM IzvaranAM ja kRtya che ema ApaNe ene kahevA nahi daIe. athavA je e IzvaranAM ja heya, to ApaNe je rIte mathI rahyA chIe e rIte eNe ene ghaTAvavAM joIe; eNe ema kahevuM joIe ke jemAM dharma ane satya 1: Iliad: xxiv, 527; 2: Ibid : ji 69; 3: Ibid: XX # Traegedy in which those iambic verses occur-104 paMktinAM caraNomAM laghu guru, laghu guru evo niyama jaLavAto hoya te tene Ayambika' vRtta kahe che-ladhu eTale thaDakArA vagarano, guru eTale thaDakArAvALe.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 pariccheda 2 hatAM te ja (2) Izvare amalamAM mUkyAM, ane emane zikSA thaI to eTale aze teo vadhAre sArA thayA, paraMtu jeone zikSA thaI teo duHkhI thayA ane e duHkhane kartA Izvara hata-Ama kahevAnI chUTa kavine ApavAnI nathI. jo ke e ema kahI zake khare ke duSTa loke duHkhI che kAraNa temane zikSA thavAnI jarUra che, ane IzvarI zikSA maLavAthI teone (ulaTa) lAbha thAya che;4 paraMtu kaI paNa suvyavasthita prajAdhIna samavAyataMtramAM, Izvara sAre hovA chatAM koIne aniSTane vidhAtA che-evA vidhAnane prayatnapUrvaka niSedha karavAne che; (4) ane zuM nAnAM ke meTAM, keIe paNa e bAbata gadyamAM bolavAnI nathI, ke gAvAnI nathI ke sAMbhaLavAnI nathI. (kAraNu) AvI kapita kathA AtmaghAtI, nAzakAraka ane dharmane droha karanArI che. teNe javAba ApyoH huM tamArI sAthe saMmata chuM; ane kAyadAne mArI saMmati ApavA taiyAra chuM. tyAre ApaNA kavio ane AkhyAyake pAsethI jenuM pAlana thavAnI ApaNe apekSA rAkhIzuM evA deva vizenA niyame ane siddhAMtomAMne A eka bhale rahyo-ke Izvara badhI vastuone kartA nathI, paNa mAtra ISTa vastuone ja che. teNe kahyuM : e cAlaze. | (3) ane bIjA siddhAMta vize tame zuM mAne che? huM tamane pUchuM-Izvara jAdugara ane chalapUrvaka ghaDIkamAM eka AkAramAM ane ghaDImAM bIjA AkAramAM dekhA de--kaI vAra pite badalAIne, vArA pharatI judA judA AkAra grahaNa karate, ke koI vAra evAM parivartananA bAhya dekhAva dvArA ApaNane chetare-evo-che; ke pachI pitAnA ja viziSTa svarUpamAM acala ane nizcita e eka ane advitIya che? * juo "gorjiyasa" nAmane pleTane saMvAda. *'Ka tb a rsis' Concept of Finite God.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 teNe kahyuM : pUrA vicAra karyAM sivAya huM tamane javAba nahi ApI zake. 200 meM kahyuM : vAruH paNa jo kAI vastumAM parivatana (6) thAya che ema ApaNe mAnIe, teA e parivartana vastunA peAtAnA dvArA ja athavA khIjI kAI vastu dvArA sadhAtuM hAvuM jo e--kharuM ? avazya. ane vastu jyAre zreSTha sthitimAM hAya, tyAre temAM parivartana ke kSeAbha thavAnA saMbhava sauthI ochA che; udAharaNa tarIke manuSyane baMdha jyAre sauthI vadhAre ArAgyamaya sthitimAM ke balavAna hoya, tyAre tenA para madya ane mAMsanA khArAkanI ochAmAM ochI asara thavA saMbhava che, ane choDanuM sattva jyAre pUrepUruM akhaMDa hAya che tyAre sUryanA tApa ke pavana ke khIjAM evAM kAraNAthI ene ochAmAM ochuM nukasAna pahoMce che. alabatta. (381) ane zuM sauthI vadhAre zUravIra ane vivekI AtmA echAmAM oche kSeAbha nahi pAme, ane bahAranI kAI asarathI AchAmAM oche vikSipta nahi thAya ? kharuM. ane huM dhAruM chuM tema A ja siddhAnta (keAI mUla tattvAnA ) sadhAtane lIdhe astitvamAM AvelI tamAma vastuone lAgu paDe che -- rAcaracIluM, dhara, kapaDAM : jyAre sArI rIte karelAM ane sArI sthitimAM hAya, tyAre kALa ane saMjogeAthI e echAmAM ochAM parivartana pAme che. sAva sAcuM. (1) tyAre kaMI sAruM che, pachI bhale kalAe ene sakhyuM hAya ke kudarate ke baMnee--tenuM bAhya kAraNAne aMge ochAmAM ochuM parivartana thavAnA saMbhava che. kharu.
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 101 paricacheda 2 paraMtu khare ja Izvara ane Izvara saMbaMdhInI vigato dareka rIte pUrNa hoya che? alabatta che ja. tyAre bAhya asara dvArA vividha AkAre grahaNa karavAnI ene bhAgye ja pharaja pADI zakAya ? na pADI zakAya. - paraMtu pitAnI meLe zuM e badalAI na zake tathA parivartana na pAme ? teNe kahyuMH je enAmAM kaMI paNa parivartana thatuM hoya, te e rIte ja thaI zake e spaSTa che. ane te e vadhAre sArA ane suMdara thavA potAnuM parivartana karaze, ke (pachI) vadhAre kharAba ane kadrupa thavA ? (4) e badalAto ja hoya, to te badalAIne paNa e vadhAre kharAba ja thaI zake, kAraNa sadaguNamAM ke sauMdaryamAM ApaNe ene UNe kapI zaktA nathI. sAva sAcuM, eDeImenTasa, paraMtu deva ke manuSya e bemAMthI ekeya potAnI jAtane zuM vadhAre kharAba karavA icchaze ? azakaya. tyAre Izvara badalAvAnI icchA kare e paNa azakya che; sAmAnya mAnyatA pramANe sauthI suMdara ane zreSTha jene (thoDo paNa) khyAla bAMdhI zakAya evo e che, tethI dareka deva + anaMta kALa sudhI saMpUrNapaNe pitAnA ja svarUpamAM rahe che. teNe kahyuM H mArA abhiprAya pramANe eTaluM avazya phalita thAya che. () kahyuM tyAre, priya mitra, kaI paNa kavine ApaNe ema nahi kahevA daIe ke - * Every Gad evo zabda prayoga che.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ paradezanA mANasone veza laIne, bahurUpIo thaIne deva nagaramAM Ama tema Tahele che." ane proTayujha ane theTisanI koIe niMdA karavAnI nathI; tema ja, karuNarasapradhAna nATaka ke kAvyanA bIjA koI prakAramAM hIrIne hetrInA veze- "AgesamAM AvelI imekasa nadInI jIvana arpanAra putrIo mATe - bhIkha mAgatI keIe AlekhavAnI nathI-A (6) prakAranuM eka eka paNa juThThANuM ApaNane na joIe. temaja kavionA prabhAvane vaza vartA, A kathAonA para kharAba artha ThekI besADI--keTalAeka deva "rAtre teo kahe che tema, "judA judA svarUpe ane paradezIo jevA dekhAtA bahAra pharavA nIkaLI paDe che" ema kahIne pitAnAM bALakane bIvaDAve evI mAtAo paNa ApaNe na joIe; paraMtu rakhene potAnAM chokarAMone bIkaNa karI na mUke tathA sAthe sAthe devonuM avamAna na kare enI emane saMbhALa rAkhavA de. teNe kahyuM : prabhu kare ne ema na thAya. paraMtu dex pote je ke parivartanazIla nathI, to paNa chala ke melI vidyAthI, teo vividha rUpe dekhA de che ema zuM teo ApaNane mAnavA de kharA ? teNe javAba Ape : kadAca. vAruM, paNa tame ema kahapI zake che ke Izvara x zuM vAcAthI ke zuM karmathI, juThuM bole, athavA pitAnI chAyArUpa bhUta saje ? (382) teNe javAba Ape keNa jANe! ? : Homer : Odyssey XVII-485 * sarakhAvo : lejha : pu. 11 * ahIM gods ema bahuvacana vaparAyuM che. God mATe Izvara ane gods mATe deva zabda vAparyA che.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 2 meM kahyuMH e te tame jANA che ne ke ' kharekharA asatya 'te ~~~ zabdonA evA prayAganI chUTa ApavAmAM Ave tA - devA ane mAnavA dhikkAre che. 18 teNe kahyuM: eTale ? huM ema kahevA mAguM chuM ke peAtAne je sauthI sAccA ane zreSTha aMza che athavA sauthI sAccI ane zreSTha bAbateA che e vize jANI joI ne chetarAvAnuM kAI ne mana thatuM nathI; (kAraNa) khIjA badhA karatAM asatya enAmAM dhara karI bese enI ene ( evA ) prasaMge bIka lAge che. teNe kahyuM: tame kaho che te hajI pUrepUruM samajAtuM nathI. (6) meM javAba ApyA. enuM kAraNa e che ke mArA zabdomAM kaI gaMbhIra rahasya che ema tame mAne che; paNa mAre eTaluM ja kahevAnuM che ke peAtAnA zreSTha aMza--eTale ke AtmAmAM, zreSTha tattvA vize chala hAya--ke peAte chetaratA hAya ke ajJAnamAM rahetA hoya ane e aMza asatyane vaLagI rahetA hAya--mANasa jAtane A jarA paNa gamatuM nathI; teo sarvAMge e dhikkAre che ema mAruM kahevuM che. enA karatAM vadhAre tiraskArane pAtra emane ( mana ) bIjuM kazuM nathI. . ane huM hamaNAM ja kahetA hatA te pramANe je chetarAya che enA AtmAmAM rahelA ajJAnane ApaNe ' kharekharuM asatya ' kahI -zakIe; kAraNu ( mAtra ) zabdonuM je asatya che te te AtmAmAM je pahelAM ( kAI vAra) mithyArApa thaI gayA hAya enI chAyArUpa pratikRti ke enuM eka prakAranuM anukaraNa mAtra che: zuddha nirbheLa asatya ( ) nathI. huM kharuM kahuM chuM ne? * sarakhAvA lAgjha ' pu. pR. 730-731, 6 / True lie ' ane lie in words' evA bheda pleTA pADe che. juThThANuM jyAre AtmAmAM ghara karI bese, tyAre pleTA ane true lie athavA kharekhara' asatya kahe. khInna badhAM mAtra zAbdika juThThANAM che ne ke
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra 10. taddana kharuM. " mAtra devA ja nahi, paNa manuSyA paNa kharekharA asatya 'ne dhikkAre che. hA, jyAre vAcAnuM asatya amuka prasaMge upayAgI thaI paDe che, ane tiraskArane pAtra hAtuM nathI; udAharaNa tarIke duzmana sAthenA vyavahAramAM--athavA vaLI jene ApaNe mitro gaNAtA hAI e e jyAre meAha ke unmAdanA AvegamAM kaMika nukasAna karI besavAnA hoya, tyAre e upayogI thAya che ane eka prakAranA auSadha ke pratikArarUpa nIvaDe che; ApaNe ( 3 ) hamaNAM ja je vize kheAlatA hatA, e paurANika kathAomAM pazu--prAcIna kALamAM kharekhara zuM hatuM tenI ApaNane khabara nathI tethI--asatyane banI zake teTaluM satya(nuM svarUpa ) ApIne ApaNe tene upayAga karIe chIe. teNe kahyuM: sAva sAcuM. paraMtu AmAMnuM kAi paNa kAraNa Izvarane lAgu paDI zake kharuM? prAcIna kALanuM ene jJAna nathI ane: tethI e vize ene kalpanA karavI paDe che evuM anumAna zuM ApaNe karI zakIe? teNe kahyuM: e teA hAsyAspada kahevAya. tyAre Izvara vizenA ApaNA khyAlamAM jIrRA kavine kazuM sthAna nathI. mAre kahevu joie ke nathI. athavA peAtAnA duzmananI bIkane ladhe e kadAca asatya khele kharA ? zAbdika juThThANAM paNa jo AtmAmAM UDe pesI jAya te kharekharAM asatya jeTalAM ja hAnikAraka thAya. jue ' pIDo' 115. For false words are not only evil in themselves but they inject the soul: with evil. sarakhAvA nIce pariH 3; 389 6, 414-4, pariH 5 : 459 0-4
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 pariccheda ra (6) e vAta gaLe utare tevI nathI. paraMtu ene ( kadAca ) evA mitrA hoya je, aNusamajI ke gAMDA hAya ? paNa kAI aNusamajI ke gAMDe! IzvaranA mitra hoI ja na zake. tyAre Izvarane juThThuM khelavuM paDe evA eka paNa pravartIka hetu kalpanAmAM AvI zakatA nathI. eka nahi. tyAre je kAI daivI ane atimAnuSa hAya che te asatya AcaravAne sarvAMze azakta hoya che kharuM ne ? hA. tyAre vAcA ane karmAM baMnemAM Izvara sarvAze satya ane saraLa che, e parivartana pAmatA nathI, svapna ke jAN AbhAsa dvArA athavA sattA ke zabda dvArA e chetarAtA nathI. (383) teNe kahyuM : tamArA vicArAmAM tamAruM ja pratibiMba che. meM kahyuM : tyAre daivI khAkhatA vize ApaNe je rIte vAta karavI joI e ke lakhavuM joI e teneA A bIjo niyama ke dAkhaleox thayA--emAM tame mArI sAthe saMmata che. devA kaMI jAdugarA nathI ke paiAte badlAya, tema ja mAnavAne teo kAI paNa rIte chetaratA paNa nathI. huM e svIkAruM chuM. tyAre jo ke ApaNe heAmaranA prazaMsakeA chIe, teApaNu jhayusa je asatya svapna egememnAnane meAkale che tenAM ApaNe vakhANu nahi karIe, tema ja IslAIlasanI e kaDIenI paNa ApaNe x Type or Form, muddo : 5-3 * sArAmAM sArAM dhaNAM prAcIna grIka nATakAne nAza thayA che, prAcIna grIsamAM judA judA nATakakAraza potAnI kRti laIne harIphAImAM utaratA. A rIte sAphAkilase peAtAnuM eDipasa Tinasa' ane yuripiDise miDiyA'
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ stuti nahi karIe-jemAM theTisa ema kahe che ke pitAnA lagna prasaMge epele-(2) vyAdhi eTale zuM e je kadI jANavAnI nathI ane lAMbuM. jIvavAnI che evI enI bhaviSyanI khUbasurata prajAne gIta gAta abhinaMdato hato. ane badhA karatAM jANe mArA nasIba para svarganA AzIrvAda vadhAre pramANamAM utaryA hoya ema bolatAM teNe vijayane sUra kADhaye ane mArA AtmAne ullasita karyo. ane phIbasanuM (epile) vacana bhaviSyavANIthI bharapUra ane daivI hatuM tethI kheTuM na ja paDe ema meM dhAryuM. ane atyAre-jeNe pote Avo sUra kADhaye hatuM, je e mijabAnI vakhate hAjara hatA ane jeNe Ama kaheluM-mArA putrane mArI nAMkhanAra paNa te ja che" 1 (4) deva vizenA A manobhAvo evA che ke te pratye ApaNo riSa ubharAya thAya ja; ane je koI Ama gAze ene pAchaLa jhIlanArA nahi ja maLe; tema ja nAnAMonI keLavaNImAM zikSakone Ane upayoga karavA nahi daIe; kAraNa ApaNe Azaya e ja che ke manuSyathI thaI zakAya teTale aMze AyaNuM pAlae devonA kharA bhakto tathA temanA jevA thavAnuM che. teNe kahyuM H A siddhAMtamAM huM sarvAze saMmata chuM, ane tene kAyadAo tarIke gaNavA baMdhAuM chuM. harIphAImAM mUkelAM. paNa "oDipasa Tinasa karatAM philokilasanuM nATaka UMcI paMktinuM gaNavAmAM AvyuM hatuM. ane yuripiDijhanuM "miDiyA" trIje naMbara AveluM, ane IskAIlasanA putra yuriyananI kRti sauthI pahele naMbara AvelI. A rIte sauthI zreSTha be kRtiono nAza thayo che, ane chatAM Aje yuripiDijha ane kilAsanI kRtio duniyAnA sAhityamAM agrasthAna bhegave che. -Hist, of Greece : Vol, viii. G. Grote. 1, ismAIlasanA eka khovAI gayelA nATakamAMthI.
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 3 (386) meM kahyuMH ApaNuM dharmazAstranA siddhAnta tyAre AvA che--je ApaNe ema mAnatA hoIe ke temaNe de ane pitAnAM mAbApane mAna ApavAnuM che ane anyanI maitrIne kImatI gaNavAnI che, te kizorAvasthA pachI ApaNuM ziSyone amuka ja kathAo kahevAnI che, ane bIjI kahevAnI nathI.* teNe kahyuM hatuM, ane huM mAnuM chuM ke ApaNuM siddhAnto kharA che. paraMtu je emaNe zuravIra thavAnuM che, to A uparAMta bIjA pAThe pATha te evA prakAranA ke emanAmAMthI mRtyunI bIka kADhI nAkhe evA-zuM emaNe zIkhavA na joIe ke jenAmAM mRtyune bhaya vase (va) che, evo kaI mANasa zuM zuravIra thaI zake ? teNe kahyuM bilakula nahi. ane je nIcenI duniyAne kharI ane bhayaMkara mAne che, e zuM mRtyuthI abhaya thaI zake athavA laDAImAM parAjaya ane gulAmInA karatAM paNa mRtyune pasaMda karaze ? azakya. tyAre A jAtanI vArtAonA kathAkAre para temaja bIjAo upara paNa ApaNe jApa rAkhavo paDaze, ane nIcenI duniyAnAM emanAM varNane khoTAM che tathA ApaNA bhaviSyanA ddhAone e hAnikartA che evI emane khabara ApIne, ApaNe emane vinaMtI karIzuM ke nIcalI duniyAnI emaNe (ka) khAlI niMdA karavAnI nathI, paNa ulaTI tenI stuti karavAnI che. teNe kahyuM e ApaNI pharaja che. * mAnasika keLavaNI cAlu--pari. 3, muddo 1. saurya. . + Ha des : naka ,niyAne paNa karatA jI abhaya
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 ' kahyuM? tyAre ApaNe nIcenI kaDIthI zarU thatA ghaNuM vibhAgo bhUMsI nAMkhavA paDaze. (mRtyu pachI) jeonuM jIvana asAra thaI gayuM che, evAM preta para rAjya karavA karatAM kaMI garIba ane a-bhAgI mANasanI jamIna para huM gulAma thaI majUrI karIza." ApaNe e kaDI paNa kADhI nAMkhavI paDaze--jemAM ema lakhyuM che ke, luTAne kevI bIka lAgI je- () rakhene matsya (mAnavIo) ane amara (deva), je bhayaMkara ane malina AvAsane devA dhikkAre che te joI jAya. ane vaLI. are prabhu ! ghaNuMkharuM kaheDIjhanA nivAsasthAnamAM (narkamAM) AtmA ane pretanA jevA AkAre che, paNa citta to che ja nahi3 TiziyA vize vaLI:-- [ mRtyu pachI paNa parasiphane enI pAse cittatattva rahevA dIdhu] eTalA mATe ke ekale e ja vivekI rahI zake; paraMtu bIjA AtmAo to UDatI chAyAo ja che." vaLI - pauruSa ane yauvanane tilAMjali Apate, pitAnA bhAvi mATe zeka karate, AtmA (zarIramAM) aMgomAMthI UDIne "heDIjha' (narka)mAM gayo." 9. Hom: Odyssey : 11. 489 2. Hom : Iliad 20-64 3. Hom: Iliad 23-103 4. Hom : Od 10-495 4. Hom : Iliad 26-856 * eNka padya sAhityamAMnI A paMktio che, ane AtmA, zarIra, citta vagere zabdo amuka nizcita arthamAM ja vaparAyA nathI, tethI philasUphInI daSTie A vize carcA karavI yogya ghArI nathI.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 paricheda 3 vaLI - (387) "pRthvInI nIce dhUmranA jevo AtmA tIvra cI pADato cAlyo gaye."1 ane, - agamya guhAnA aMdhakAramAM cAmAcIDiyAM, jyAre emanI paMktimAMthI koI chUTuM paDI jAya ane khaDaka parathI nIce paDe tyAre jema eka bIjAne vaLagIne cIsa pADatAM UDe tema te AtmAo tINI cIsa pADatA eka bIjAne vaLagIne jatA hatA. 'ra | () ane ApaNe je AvAM ane evAM bIjAM avataraNa kADhI nAMkhIe-nahi ke emAM kAvya tatva nathI ke sAmAnya mANasane e AkarSaka lAge evAM nathI-paraMtu temAM jeTale aMze kAvyanI khubI vadhAre, teTale ja aMze, je mANaso ane chokarAMone svAtaMtramAM rahevAnuM che, ane jemaNe mRtyu karatAM gulAmIne vadhAre bhayaMkara gaNavI joIe, temanA zravaNane mATe e ayogya che. A kAje-to homara ane bIjA kavione gusse na thavAnI ApaNe vinaMtI karIzuM. niHzaMka. vaLI je bhayaMkara ane trAsadAyaka nAmothI nIcenI duniyAnuM varNana karavAmAM Ave che te tamAma nAmone ApaNe rada karIzuM.kosAyaTasa ane sTIkasa, pRthvI nIcenAM bhUto, ane savahIna chAyAo, ane enA (vA) jevA bIjA zabdo, jenA ullekha mAtrathI, je kaI e sAMbhaLe enA aMtaratama AtmAnI ArapAra bhayane kaMpa vIMdhIne cAlyo jAya che-AvI bhayaMkara vAtane paNa amuka prakArano upaga na hoI zake ema mAruM kahevuM nathI, paNa bhaya e che ke AvAM varNane ApaNe pAlakanuM magaja jaladIthI AvezamAM AvI jAya tevuM karI nAMkhe, ane emane bAyalA banAvI mUke. 1. Ib : 23-100 2. Odyssey : 24-6
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ teNe kahyuM : e bhaya khoTo nathI. tyAre ApaNe emAMnuM kazuM na joIe. kharuM. enAthI bhinna ane uccatara gAna ApaNe racavuM joIe ane gAvuM joIe. e spaSTa che. . (4) ane suvikhyAta puruSanAM sadana ane zokane varjavA ApaNe taiyAra chIe. kharuM ne ? bAkInAM bIjAMnI sAthe eno paNa tyAga karavAmAM Avaze. paNa ene tyAga karavAmAM ApaNe kazuM khoTuM to karatA nathI ? vicAra kareH ApaNo siddhAMta e che ke potAnA baMdhu jevA bIjA koI sArA mANasanA mRtyune (keIpaNa) sAro mANasa bhayaMkara nahi gaNe. hA, e ApaNo siddhAMta che. ane tethI jANe pitAnA sadgata mitrane kaMI bhayaMkara bhegavavuM paDayuM hoya ema mAnI e zoka nahi kare. ApaNe AthI (paNa) AgaLa jaI ema pratipAdana karIzuM ke AvI vyakti eka vyakti tarIke tathA potAnA sukhanI daSTie svayaM (6) saMpUrNa che ane tethI bIjA mANasanI ene ochAmAM ochI jarUra paDaze. teNe kahyuM : kharuM. ane A kAraNe putrane ke bhAIno viyoga athavA saMpattine nAza bIjAM badhAM mANaso karatAM ene ochAmAM ocho bhayaMkara lAgaze. acUka. ane tethI e vilApa kare evo saMbhava ochAmAM ochA che; ane A jAtanI koI paNa Apatti che enA para paDe, te sarvocca samatA rAkhI e sahana karI leze. * pari, 3, muddo-2, mAnasika keLavaNuM cAlu-samatAno Adarza.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 paricheda 3 hA, evI ApattithI bIjAM mANasa karatAM tene atyaMta ocho kheda thaze. tyAre suvikhyAta puruSanA vilApone varjavAmAM--ane pitAnA dezanA rakSaNakartA banAvavA mATe ApaNe jemane zikSaNa ApIe chIe e AvI rIte zeka karavAnuM tiraskAre, e arthe vilApa karavAnuM (388) strIone (athavA je strIo kaI paNa daSTie upayogI nIvaDe tevI hoya tevI strIone paNa nahi) ane halakI jAtanA lekIne seMpI devAmAM ApaNe sumAge chIe. e taddana kharuM che. tyAre homara ane bIjA kavione pharI eka vAra ApaNe vinaMtI karIzuM ke ekIlIjha, je devIne putra che ene-pahelAM paDakhAbhera paDele, pachI catto, ane pachI UMdhe; vaLI camakIne (va) UbhuM thatuM ane verAna samudranA kAMThe kAMThe unmAdamAM vahANa haMkArato; koI vAra potAnA baMne hAthamAM kALI meza rAkha laI mAthA para uDADato ane hemare varNana karyuM che tema judI judI rIte reto ane kakaLata-A rIte AlekhavAne nathI. temaja devanA gotraja, prIAmane, prArthanA karo ane kAlAvAlA karato teNe cItaravA nathI. dhULamAM ALoTato, dareka mANasane tenuM nAma daImeTethI bUma mArata. 3 AthI paNa vadhAre IMtejArIthI ApaNe ene vinaMtI karIzuM ke - game tema thAya to paNa vilApa karatA ane () "hAya ! mArI durdazA ! hAya! mAruM kamanasIba ke zura vIramAM zuravIrane meM janma Ape "4- Ama belAvarAvIne devono paricaya ApavAnuM nathI. paraMtu je hemarane devone paricaya Apavo ja hoya, te mahAnamAM mahAna deva pAse 1. I: 24-10; 2. Ibid : 28-23; 3. Ibid : 22-114; 4. Ibid : 28-54,
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38.8 117 nIce pramANe bolAvarAvIne ene vize taddana khoTe khayAla ApavAnI vRSTatA to e game tema topaNa nahi ja karI zake - "are prabhu ! khare ja mArI sagI AMkhe mArA priya mitranI pAchaLa paDelA huM jouM chuM, ane nagaramAM ene cakara cakara bhaTakavuM paDe che, ane mAruM hRdaya zekAtura thaI jAya che." athavA vaLI:- mineziyasanA putra peTrolasane hAthe, mAnavIomAM mane je sauthI vadhAre priya che evA sApeDenanI hAra thaI ane (6) temAM huM nimittarUpa thayo, te mAruM kUMDuM thaje." kAraNa mArA priya eDeImenTasa, je ApaNA yuvAne devo vizenA AvA ayogya khayAlene gaMbhIra thaIne sAMbhaLe, te-evA khayAlane hasI kADhavA joIe tene badale-pote mAtra mAnavI che tethI evAM kRtyo pitAne apayazakartA gaNAya ema bhAgye ja koIne lAgaze, temaja kAInA manamAM evuM karavAnuM ke bolavAnuM jarA paNa UgI Ave, to tene ThapakAne pAtra gaNaze nahi; ane kazI zarama lAgavAne ke pitA para kAbu rAkhavAne badale, zuddha prasaMgoe e hamezAM raDaze ane vilApa karaze. (6) teNe kahyuM: hA, e taddana kharuM che. javAba Apyo : hA, paraMtu ApaNane hamaNAM ja lIlamAM sAbIta thaI cUkyuM che tema-je kadI na banavuM joIe e ja e che; ane vadhAre sArI sAbItI dvArA, virodhI pramANa na maLe, tyAM sudhI ApaNe A sAbItI svIkAravI joIze. ema kadI na banavuM joIe. tema ja ApaNuM pAlakee hasavAmAM potAnI jAta bhUlavI na joIe. kAraNa hAsyanA Avegane jo koI vadhArA paDatuM vaza varte, 1. Ibid : 22-168; 2, Ibid : 26-433,
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda ka 118 te tenAmAM ghaNe bhAge ha MmezAM prabaLa pratyAdhAta utpanna thAya che. huM ema mAnuM chuM. tyAre mAnya jatAne, pachI bhale te martya manuSyA ja hAya tApaNa hAsyathI vyAkuLa thaelA cItaravA na joI e, ane devAnuM evuM nirUpaNa te jarAya na thavA devuM joI e. (389) teNe kahyuM : tame kaheA che tema devAnuM teA jarA paNa nahi. tyAre devA vize evAM vacaneAnA upayAga ApaNe nahi ja thavA --dAkhalA tarIke hAmara jyAre varNana kare che ke daI e - 66 " hephesTane havelImAM Amatema dhAMdhala karatA devAe jyAre joyA tyAre mahAnubhAva devAmAM paNa zame nahi evuM aTTahAsya pravatu. '1 tamArA abhiprAya anusAra ApaNe AvAM vacaneA dAkhala nahi karIe. tamAre mArA para ja DhALI pADavuM hoya--tA mArA (6) abhiprAya pramANe ! - ApaNe ene svIkAra na ja karavA joIe e tA cAsa che. vaLI satyanI ki Mmata UMcI aMkAvI joI e; ane ApaNe kahetA hatA tema jo dezane asatya nirupayeAgI che, ane mAnavAne mAtra auSadharUpe ja upayAgI che, te evAM auSadhAne upayoga karavAnuM mAtra vaidyone sAMpavuM joIe; anadhikArI mANasAne tenI sAthe ka MI levAdevA na hAI zake. teNe kahyuM ; spaSTa rIte nahi ja. * pari, 3, muddo 3; mAnasika keLavaNI cAlu--satata jAgRti, ane peAtAnI uccatara jAtanuM bhAna, pleTAnA hAsya paranA abhiprAya mATe jIe 'lAjha'-pu. 5. 732, AtmAmAM saMcamanuM je sthAna che, te sthAna zarIramAM ArAgyanuM che, pleTAnI dRSTie ApaNe A pramANe samIkaraNa mukI zakIe AtmA | saMcama = zarIra / ArAgya, nrue : 404-3, 1. 11 : 1-599.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 389 119 tyAre asatya bolavAne je koIne paNa adhikAra hoya, te rAjyanA zAsanakartAone ja e haka hoI zake, ane prajAnA hitane arthe puravAsIonI sAthenA ke duzmane joDenA emanA vyavahAramAM emane asatyane upaga karavAnI chUTa raheze. paraMtu evI (4) koI bAbatamAM bIjAne mAthuM mAravAnI jarUra nathI; ane je ke A haka zAsanakartAone maLe che, to paNa koI daradI ke vyAyAmazALAne vidyArthI, vaidyane ke enA zikSakane potAnA zArIrika vyAdhinI sitya hakIkata raju na kare, athavA koI paNa khalAsI bAkInA khAravAomAM ane vahANamAM zuM bane che, ane potAnuM ane potAnA sahacArI khalAsIonuM kema cAle che e potAnA kaptAnane na kahe-e jeTalA deva kahevAya enAthI paNa vadhAre gaMbhIra deSa, je kAI (sAmAnya) anadhikArI mANasa zAsanakartA AgaLa juThThuM bole to gaNAze. teNe kahyuM: taddana kharuM. (4) pachI je rAjyamAM pitA sivAya bIjo koI asatya bolato pakaDAya- koI paNa kArIgara, pachI bhale te dharmaguru ke vaidya ke suthAra hoya." -to rAjyane ke vahANane ekasarakhI rIte UMdhuM vALe ane tene nAza kare evI paddhati dAkhala karavA mATe te tene zikSA karaze. teNe kahyuM ke rAjyane ApaNe Adarza je koI divasa amalamAM Ave, to to avazya. have bIjI vAta-ApaNuM yuvAne saMyamI thavuM joIze 4 jarUra. sAmAnya rIte kahIe te, zAsanakartAonuM AjJApAlana ane 1, 0d : 27-383; 2. athavA "ema bolavA uparAMta je te evuM AcaraNa kare te "--te avazya. * sarakhAvo 382; 414 ; 459 3-4. pari* 3, muddo 4. mAnasika keLavaNI cAlu--sayama,
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 3 viSayApabhAganAM sukhAmAM indriyanigraha, e (6) khate saMyamanAM zu mUlatA nathI? 120 kharu. tyAre hAmaramAM DAyAmiDa je bhASA vApare che. tene ApaNe anumAdana ApIzuM-- mitra, zAMta esa ane mAru khelyuM pALa,1 ane tyAra pachInI paMktio, peAtAnA netAe pratyenA mUka AdaramAM ..grIka leAkeA atizaya utsAhamAM AvI jaI kuca karavA lAgyA, 3 ane A ja prakAranA bIjA bhAvAne paNa~~ ApaNe anumedana ApIzu. A paMktinuM zuM 'are madyathI jenAM gAtrA bhAre thaI gayAM che, jenI AMkhA zvAnanA jevI ane hRdaya haraNanA sarakhuM che,'4 ( 390 ) ane tyAra pachI je zabdo Ave che tenuM zuM ? AvI ke AnA jevI dhRSTatAthI, zuM gadyamAM ke zuM padyamAM, anadhikArI puruSA zAsanakartAone uddezIne khelatA kalpavAmAM Ave che te tame zu mAneA che--e sAruM khelyuM kahevAya ke kharAba khasyuM kahevAya ? kharAba melyuM kahevAya. kadAca ne enAthI gheADA vinAda thAya, paNa saMyama pALavAmAM e madadarUpa thatuM nathI. ane tethI ApaNA yuvAna mANasane ethI hAni thavA saMbhava che--AmAM tame mArI sAthe saMmata thaze kharuM? 6 hA. ane pachI vaLI sauthI viveka puruSanI AgaLa ema kahevarAvavuM ke enA abhiprAya pramANe-- 2, Od : 4-431; 1, Il : 4-412; 4. Ib : 1-225; 3, Ib: 3--8;
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ ha0 121 (2) "jyAre Tebala mAMsa ane reTIthI bharapUra pIraselAM hoya, ane dAnI pyAlIo laI janAra mANaso pAtramAMthI pyAlImAM reDatA, darekane dAru ApatA hoya;1- enA karatAM vadhAre prazasta bIjuM kazuM na hoI zake;-AvA zabda sAMbhaLavA e zuM yuvAna mANasa mATe yogya che athavA zuM ene "saMyamI thavAmAM e madada kare che? athavA A kaDI- bhUkhanAM mAryA daivane maLavuM ane maravuM e sauthI vadhAre zocanIya kamanasIba che ? vaLI jhayusanI vAta vize tame ze abhiprAya Apaze-jyAre bIjA de ane mAnava nidrAdhIna (2) hatA, ane e ja eka puruSa jAgato, yukti prayuktio yojata, paDyo hato; paNa eka kSaNamAM potAnA kAmavikArane lIdhe e badhuM bhUlI gaye, ane "hIrIne jevAthI e eTale te vyAkuLa thaI gayo, ke te jhuMpaDAmAM paNa na gayo, paraMtu, temanA mAbApanI jANa bahAra"3-- jyAre e baMne pahelavahelAM maLyAM, tyAre paNakadI pahelAM ATalA unmAdanI sthiti sudhI pahoMcyo nahota-ema kahIne, tenI sAthe bhaya para paDI rahevAnI eNe icchA karI, athavA hephesTase erIsa ane ephroTinI AsapAsa, evI ja dhAMdhalane prasaMge kevI rIte sAMkaLa nAMkhI e bIjI vAta vize tame zuM kaheze ? teNe kahyuM: kharekhara mAre evo nizcita abhiprAya che ke temaNe evI jAtanI koI paNa vastu sAMbhaLavI joIe nahi. () paraMtu suvikhyAta puruSoe kahelAM ke karelAM sahanazaktinAM game te kAryo temaNe sAMbhaLavAM joIe ke jevAM joIe; udAharaNartha A paMktiomAM kahyuM che te-- . 1, 0d : 9-8. 2. Ib : 12-342; 3, Itiad : 14-261; 4, 0d = 8-226;
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra paricacheda 3 teNe pitAnI chAtI kuTI ane e rIte hRdayane Thapako Apo mArA hadaya, tuM sahana kara, (kAraNa) AthI ghaNuM ja vadhAre kharAba vastuo te sahana karI che." teNe kahyuM H jarUra. vaLI bIjI vAta, ApaNe temane bakSisono aMgIkAra karanArA ke paisAnA premI thavA devAnA nathI. () bilakula nahi. temaja-- devanuM ane Adarogya rAjAnuM mana manAvatI bakSiso - nAM ApaNe temanI pAse gIta gAvAnAM nathI. temaja ekilIjhanA zikSaka phinikase jyAre ene ema kahyuM ke grIka leke pAsethI bakSise laIne teNe emane madada karavI joIe paNa bakSisa vagara te teNe pitAne kedha zamAvo na joIe, tyAre ApaNe ema nahi gaNIe ke teNe potAnA ziSyane sArI salAha ApI, tema tene anumodana paNa nahi ApIe. tathA agemegnenanI bakSise le evo paisAne premI eprilIjha pite hato, athavA jyAre ene rakama maLI tyAra pachI ja eNe hekaTaranA zabane pAchuM sepyuM tathA rakama vagara pAchuM soMpavA e khuzI nahoto ema paNa nahi mAnIe athavA kabUla nahi karIe. (391) teNe kahyuMH anumati ApI zakAya evA A bhAva nathI e niHzaMka che. homara mATe mane mAna che tethI mane kahetAM saMkoca thAya che ke ekilIjha para AvI lAgaNIono Aropa karavAmAM, 1. Ib 2017 2. hisiyaDanI paMkti tarIke syuDase upAyega karyo che. 3. ll: 9-515. 4, sarakhAvo paricacheda 10, kalama 595 2-. * juo pari: 4, 441-va.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 391 1ra4 athavA tenA para AvuM ApaNuM karavuM e eka satya hakIkatanI rajuAta che ema mAnavAmAM e sIdho dharmadrohano aparAdha kare che. epalenI uddhatAInI kathAmAM paNa huM bilakula mAnato nathI. je kathAmAM e kahe che- are dezamAM sauthI vadhAre videzI, jenAM bANa dUra sudhI pharI vaLe che e tuM, te mane anyAya karyo che. kharekhara je mArAmAM mAtra eTalI zakti hota, to (atyAre) huM tArI sAme Takkara jhIlata. 2 | () athavA vivekI kheInane ziSya, koI devI ane peleasa (e be)no putra, je mAnavomAM sauthI vadhAre namra hato, ane jhayusana trIje vaMzaja hato, e buddhine eTale to vyagra hato ke lebha thI mukta nahi evI kSudratA ane sAthe sAthe devo ane mAna mATeno uddhatAIthI bharele tiraskAra-evA be virodhI bhAsatA Avegone eka ja vakhate gulAma thaI rahe, ema mAnavAne ApaNuM nagaravAsIone huM jeTale aMze chUTa na ApuM, e ja rIte nadInA devanA devatva upara e tarApa mAravA taiyAra thaI jAya che e prakAranI deva pratyenI enI uddhatAI, athavA bIjA nadanA deva () svarakheyasane teNe pUrve potAnA keza arpaNa karyA hatA chatAM mRta peTrokalasane teNe e ja keza samaryA ane A vratanuM teNe anuSThAna paNa karyuM ke pachI pekalasanI kabaranI AsapAsa teNe hekaTarane ghasaDayo ane citA AgaLa baMdIvAnonI katala karI te badhA aparAdhe eNe karyA hoya ema huM nathI mAnate. 1. pahele jhayusa; bIjI paMkti deva devIonI; trIjI divyAMzI mahApuruSonI jemAMne ekilIjha eka; mATe abhijAta mANase paNa halakAM gaNe evAM lakSaNovALo tene Alekhavo te "dharmadroha'. 2. ll: 22-15; 3. Ib : 21-130, 223; 4. IbH 23-151; 5, Ib : 22-394; 6. Ib : 23-175,
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra4 pariccheda 3 teNe javAba Ape : tame taddana kharuM kaho che. ane peseDonane putra thisiyasa athavA jhayusane putra pari yasa-teo bhayaMkara baLAtkAra karavA nIkaLI paDyA (3) enI, athavA Aje je apavitra ane bhayaMkara bAbato emane nAme khoTI rIte caDAvavAmAM Ave che, evI bAbato kaI bIje vIra puruSa ke devano dIkare AcaravAnI dhaSTatA kare che evI vAta mAnavAne ApaNe nA pADIzuM, tema ja enI punarukti karavAnI paNa eTalI ja manAI karIzuM; ane AthI AgaLa jaI ApaNe kavione ema jAhera karavAne pharaja pADIzuM ke A kRtya emaNe karyA ja nahotAM athavA (je kayAM hatAM) to teo devanA putro nathI; paraMtu A baMne bAbato ekI zvAse ApaNe temane kahevAnI paravAnagI ApIzuM nahi. devo aniSTanA kartA che tathA vIra puruSo (sAmAnya) manuSyo karatAM kaMI bahu sArA nathI e vAta ApaNA yuvAnamAM phasalAvIne ThasAvavA ApaNe temane prayatna karavA nahi daIe () bhAvo, ApaNe kahetA hatA tema nathI sAcA ke nathI pavitra, kAraNa ApaNe sAbIta karI cUkyA chIe ke devomAMthI aniSTa utarI AvI zake ja nahi. avazya nahi. ane vaLI jeo e vAta sAMbhaLe temanA para kharAba asara thavAne saMbhava che; kAraNa AvAM duSTa kRtya- "je (jhayusa) nA pUrvajonI vedI, jhayusanI pitAnI vedI, IDanA zikhara para UMce havAmAM che-enAM sagAMo ane devonAM sagotro" e ane jemanI nasomAM hajI paNa devanuM lehI vahe che" tevAo paNa Acare che ema emanAmAM ThasI jAya, te pachI dareka jaNa pitAnA durguNe mATe bahAnAM zodhavAnuM zaru karaze ane rakhene - 1, IkAIlasanAM "nAIobI" nAmanAM nATakamAMthI,
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 391 125 yuvAnonI nItine zithila kare e bIke evI vAtone ApaNe (392). aMta ja lAvIzuM. teNe javAba Apyo : acUka. paraMtu kyA prakAranA viSaya vize ApaNe vAta karavA devAnI che athavA nathI karavA devAnI te bAbata ApaNe atyAre nakkI karIe chIe, to ApaNe jarA joI laIe ke ApaNAthI kaI viSaya rahI jato te nathI. deva, gaMdharvo, vIra puruSo ane nIcenI duniyAnuM je rIte nirUpaNa thavuM joIe tene niyame ApaNe ghaDI kADhyA che. taddana kharuM. ane manuSya vize ApaNe zuM kahIzuM? e spaSTa che ke ApaNuM viSayane e ja bhAga bAkI rahyo che. spaSTa rIte ema ja. paNa mArA mitra, A praznano javAba ApaNe atyAre ApI zakIe evI sthitimAM nathI. kema nahi? - kAraNa huM bhUlato na houM to, ApaNe ema kahevuM paDaze () ke kavio ane kathAkAre manuSyo viSe jyAre ema kahe che ke duSTa leke ghaNI vAra sukhI hoya che, ane sArA duHkhI hoya che; tathA guma rahe te adharma lAbhakAraka che, paraMtu dharma to potAnI hAni ane pArakAno lAbha che,-tyAre teo mahA anarthathI bharelAM vacane kahevAno aparAdha kare che-A vastuo kahevAnI ApaNe temane manAI karIzuM ane enAthI viruddhanuM kahevAnuM ke gAvAne temane pharamAvIzuM. teNe javAba ApeH alabatta ApaNe pharamAvIzuM ja. paraMtu Ama kahevAmAM huM khare chuM ema tame mAnya rAkhe, to je siddhAnta mATe A badho vakhata ApaNe laDatA AvyA chIe e ja siddhAntane garbhita rIte tame svIkArI le che ema mAre kahevuM paDaze.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 pariccheda 3 tamAruM anumAna kharuM che, e huM kabUla karu chuM. jyAM sudhI ApaNe dharma zuM che ene tathA enA (4) svAmIne (dhasaMpanna ke dharmiSTha mANasane ) pachI bhale e rmiSTha dekhAya ke na dekhAya, te paNa svAbhAvika rIte ja dhama` keTaleA lAbhadAraka che ene niya na karIe tyAM sudhI evI khAkhatA manuSyA vize kahevI kaiM na kahevI e eka prazna raheze. teNe kahyuM: taddana kharuM. kAvyanA viSaya paratve ATaluM basa thaze- have ApaNe bhASAsaraNI vize vAta karIzuM, ane A viSayane nikAla thaI jAya eTale vastu ane zailI* baMnenuM pUrepUruM nirUpaNa ( Ape|Apa) thaI jaze. aDeimenTase kahyuM H tamArA anI mane samajaNa paDatI nathI. (3) tyAre mAre tamane samaja pADavI paDaze; ane vastune jo huM A rUpe mUka tA kadAca mArA aM vadhAre muddigrAhya thaze. huM dhAru huM tamane khabara che ke badhI paurANika kathAo ke kAvyA bhUta, vartamAna ke bhaviSyamAM thanArA banAvAnI AkhyAyikAe ja hoya che. teNe javAba ApyA : jarUra. ane AkhyAyikAomAM kAM teA sarala vana hoya, kAM teA anukaraNa hAya, ane nahi te baMnenuM mizraNa hoya ? teNe kahyuM: e vaLI kharAbara samajAtuM nathI. mAre a` buddigrAhya karavA mATe mane jo ATalI badhI muzkelI paDe che, teA mane lAge che ke zikSaka tarIke huM hAsyane pAtra gaNAuM. A kAraNe kAI kharAba vaktAnI jema huM AkhA (3) viSayane nahi lauM, paNa mArA arthanA udAharaNa tarIke ( viSayanA eka ja ) aMgane huM chUTuM pADIne laIza. iliyaDanI zarUAtanI paMkti tame jANA che--jemAM kavi kahe che ke prAIsise (33) peAtAnI putrIne mukta * Matter and manner--dalIla AgaLa upara spaSTa thAya che, pira, 3 muddo 5, zailI-mAnasika keLavaNI cAlu.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 karavA aMgememnAnane vinaMtI karI, ane agemesnAna tenA tarapha AvegamAM UDayo; jethI prAisise potAnA iSTa hetumAM niSphaLa javAthI ekhiyana leAkeA para IzvaranA kApa utare evI prArthanA karI. have nIcenI paMktie sudhI.-- 6 ane badhA grIka leAkeAnI, ane temAMye khAsa karIne leAkAnA AgevAnA, eTriyasanA be putrAnI teNe prArthanA karI,'---- A badhAmAM kavi svataH khele che; te pAte kAI bIjo che ema mAnavAne e avakAza ApatA nathI. paraMtu tyAra pachI je (paMktio) Ave che temAM kavi prAIsisaneA pATha bhajave che, ane pachI vaktA heAmara nathI paraMtu vRddha purAhita pe|te che ema ApaNAmAM ThasAvavAne potAthI zakaya hAya eTaluM (va) te karI cUke che. ane TrAyamAM ane thAkAmAM je je banAvA banyA te vizenI AkhI AkhyAyikAmAM ane ADessInA AkhA kAvyamAM teNe A banne paddhatinA upayAga karyAM che. 393 hA. ane vakhA vakhata kavi pAte je bhASaNA kare che te ane e ( bhASaNA ) vaccenA vibhAgA ema banne saLaMga vRttAMta thaI rahe che? taddana kharuM. paraMtu jyAre kAI khIjA pAtranA pATha (4) kavi khelatA hAya, tyAre zuM ApaNe ema na kahI zakIe ke, tamane e jaNAve che te pramANe, je puruSa khelavAnA hAya enA svabhAvanA jevI kavi peAtAnI zailI karI le che? jarUra. ane zuM avAja dvArA ke zuM hAvabhAva dvArA, khIjAnI sAthenuM peAtAnuM je sadazIkaraNa--e, je pAtrane e pATha bhajave che te vyaktinuM anukaraNa nathI ? alabatta.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 paricacheda 3 tyAre A prasaMge kavinuM varNana anukaraNane cIle AgaLa cAle che ema kahI zakAya. taddana kharuM. athavA je kavi pite dareka jagyAe hAjara thAya (3) ane kadApi pitAnI jAtane DhAMke nahiM, to vaLI anukaraNa paDatuM mUkAyA ane enI kavitAnI paddhati saraLa varNanAtmaka thaI rahe. chatAM mAre artha taddana spaSTa karI zakuM ane "huM samajato nathI" ema pharI kaI vAra tame kahI na zake te khAtara, evuM parivartana kevI rIte sAdhI zakAya e huM tamane batAvIza. je hemare Ama kahyuM hata ekhiyana lekene ane saunA karatAM (vadhAre to) rAjAone kAlAvAlA karato potAnI putrIne choDAvavA hAthamAM rakama rAkhIne purohita Avyo," ane pachI prAIsisanA pAtra dvArA na bolatAM svayaM belyA karyo hota, to e zabdo anukaraNa nahi paNa sAduM varNana thAta. e bhAga nIce pramANe lakhAyo (6) heta-(huM kavi nathI ane tethI huM chaMdane choDI dauM chuM),-purahita Avyo ane grIka leke taraphathI devAnI prArthanA karI ke teo (bhale) TrAya kabaje kare ane sahIsalAmata pAchA ghera jAya, paraMtu (sAthe sAthe ema paNa) AjIjI karI ke teo enI putrI ene (pitAne) pAchI saMpe ane enA chUTakArA mATe pote je rakama lAvyo hato e teo svIkAre ane (e rIte) devanuM sanmAna kare. te A pramANe che ane bIjA grIka lekAe puhitane satkAra karyo ane hA pADI. paraMtu gemenUnane krodha caDyo ane rakhene je devane e pUjArI hato tenAM yaSTikA ane nirmAlya paNa prabhAvahIna Thare, e khAtara ene tyAMthI cAlI javA ane pharI pAchA na AvavA hukama karyo-teNe kahyuM, prAIsisanI putrIne choDavAmAM nahi Ave-tene te enI (egemenanI) sAthe ArgesamAM gharaDI thatAM sudhI rahevuM paDaze. * Ransom: muMDamUlya, pakaDAyelA mANasanA TakArA pUratI kImata
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 129 ane pachI jo te hemakhema ghera javA mAgatA hAya, teA ene peAtAne vadhAre na uzkeratAM, teNe ( tyAMthI ) cAlatI pakaDavI joIe ema teNe kahyuM, ane ( A uparathI ) vRddha mANasa khItA khItA kheAlyA vagara cAyA gayA, ane ( 394 ) chAvaNI bahAra pahoMcyA eTale-- epeAlAnAM madirA bAMdhIne ke yajJamAM ali arpIne, ene prasanna kare evAM je kAI kAya pAte Aja lagI AkhA janmArA karyAM hatAM enI yAda ApatA tathA potAnAM sukRtyonA khalA maLe ane devAnAM khANathI ghAyala thaI ekhiyana leAkeAne peAtAnAM AMsunuM prAyazrita karavuM paDe evI prArthInA karatA karatA, epelene enAM aneka nAma daI e sakhedhavA ane prArthavA lAgyA,'--ane e pramANe AgaLa cAlaze. A (va) rIte e AkhuM eka sAdA varNanarUpa banI jAya che. teNe kahyuM : huM samajyA. athavA vaccenA vibhAga cheDI devAmAM Ave ane mAtra saMvAda ja bAkI rahe--evI enAthI ulaTI paddhati paNa tame kalpI zakaze. teNe kahyuM : e paNa huM samajyeA. udAharaNa tarIke, karuNarasapradhAna nATakamAM che tema, evuM tamAruM kahevuM che kharuM ne ? 393 huM kahuM chuM enA saMpUrNa khyAla tamane AvI gayA che; ane huM bhUlatA na heAuM te, je tame pahelAM samajI nahAtA () zakatA e have tamane taddana spaSTa thaI gayuM che, ke kavitA ane kathA, kAI kAI prasaMge taddana anukaraNAtmaka hoya che--karuNarasapradhAna ane hAsyarasapradhAna nATakA AnAM udAharaNA pUrAM pADe che; temaja jemAM kavi pAte ja eka vaktA hoya tevI enAthI UlaTI zailI paNa hAya che--badhAMe sAthe gAvAnAM joDakaNAM + AnuM sArAmAM sAru udAharaNa che; ane mahAkAvyamAM tathA kAvyanA khIjA keTalAya prakArAmAM A bannenuM mizraNa DAya che. ( huM je kaMI khAye jAuM chuM te samajavAmAM) tame pAchaLa teA paDI jatA nathI ne ? + Dithyrambs
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 teNe kahyuMH nA, nA. tame zuM kahevA mAge che enI have mane samajaNa paDe che. meM zarUAtamAM je kahyuM hatuM ke (vastunA) viSayanuM nirUpaNa ApaNe karI rahyA chIe, ane (tethI) zailInuM nirUpaNa zaru karI zakIzuM-eTaluM yAda rAkhavA huM tamane kahuM chuM. hA, mane yAda che. () Ama kahevAmAM, garbhita rIte mAre evA hetunuM sucana karavuM hatuM, ke anukaraNAtmaka kalA vize ApaNe chevaTane nizcaya karI levuM joIe,-vArtAo kahetA hoya tyAre kavione anukaraNa karavAnI chUTa ApavI ke nahi, ane je ApavI ja hoya te, sarvAze ke amuka bhAga pUratI ja, ane je amuka bhAga pUratI te kayA bhAge pUratI, athavA zuM anukaraNa mAtranI manAI karavI ? mane lAge che ke ApaNuM rAjyamAM karuNarasapradhAna ane hAsyarasapradhAna nATakane dAkhala karavA devAmAM Avaze ke kema evo prazna tamAre kare che nahi ? meM kahyuM : hA, paNa AnA karatAM bIjI vadhAre agatyanI bAbate vize paNa emAM zaMkA hoI zake? mane atyAre te kharekhara khabara nathI, paNa vAyare dalIlane jyAM ghasaDI jaze tyAM ApaNe paNa jaIzuM. teNe kahyuM. ane ApaNe jarUra jaIzuM. tyAre, DeImenTasa, ApaNA pAlakee anukaraNa karanArAo () thavuM joIe ke nahi e savAla mane pUchavA do athavA eka mANasa ghaNuM nahi, paNa eka ja kAma sArI rIte karI zake, ane je ghaNuM kAma karavA jAya te ekeyamAM sArI pratiSThA meLavavAmAM taddana niSphaLa jaze-e niyama je kyArane svIkAravAmAM AvyuM che te dvArA ja zuM A praznanuM nirAkaraNa thaI jatuM nathI ? 4 juo 392-22
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 394 111 jarUra. ane anukaraNa viSe paNa A ATaluM ja kharu che; eka mAsa kAI eka ja bAbatanuM jeTalI sArI rIte anukaraNa karI zake eTalI sArI rIte vadhAre vigatAnuM anukaraNa e nahi karI zake? na ja karI zake. tyAre ekane eka ja mANasa anukaraNu-kAra thAya ane (35) khIjA ghaNAM pAtronuM anukaraNa paNa kare teA tenI sAthe sAthe te peAtAnA) jIvanamAM bhAgye ja gAMbhIryAMthI bharelA pATha bhajavI zakaze; kAraNa jyAre anukaraNanA be prakAro lagabhaga sarakhA hoya che, tyAre paNa enA e mANasA khanemAM vijayI thaI zakatA nathI, udAharaNu tarIke karuNarasa ane hAsyarasa pradhAna nATakAnA lekhakA tame hamaNAM ene zuM anukaraNe kahyAM nahAtAM? hA me kahyuM hatuM; ane te te te mANaseA baMnemAM saLa na thaI zake ema mAnavAmAM tame kharA che. nahi tA tA te ekadama naTA ane gAyakA paNa thaI jAya ! kharuM : (je kAI paNa na ja thaI zake. ) (s) temaja karuNa rasanA ane hAsya rasanA pAThA bhajavanArA TA paNa enA e nathI hAtA; jo ke A badhI vastu mAtra anukaraNanA ja prakAre che. te che ja. ane DeimenTasa, manuSyasvabhAvanI zakti eTalI TUMkI che ke, te anukaraNA karavAmAM bhale saphaLa thAya paraMtu anukaraNA--je kAryonI no che te kAryaM sAdhavA e jeTale azakta che teTale ja ghaNI vastuonuM sArI rIte anukaraNa karavA (paNa) e azakta heAya ema lAge che. teNe javAba ApyA : taddana kharuM. * anukaraNa karavAmAM temaja baMne prakAranAM nATako lakhavAmAM. --------
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 pariccheda 3 tyAre je ApaNuM asala khayAlane ApaNe vaLagI rahIe ane dhyAnamAM rAkhIe ke ApaNuM pAlakee, bIju (4) tamAma kAma bAju para mUkIne, rAjyamAM svAtaMtryanA rakSaNa arthe potAnI jAtanuM pUrepuruM samarpaNa karavAnuM che, ene ja pitAne (kalA) vyApAra gaNavAne che ane A prayojananI sAthe saMbaMdha na hoya evA koI paNa kAryamAM pravRtta thavAnuM nathI; (A vastu je ApaNe dhyAnamAM rAkhIe te) temaNe bIjA kazAne abhyAsa ke anukaraNa karavuM na joIe, je teo kazAnuM anukaraNa karatA ja hoya, to kizorAvasthAthI mAMDIne, emanA vyavasAyane anurUpa pAtronuM ja-zuravIra, saMyamI, pavitra, mukta ane evAnuM ja temaNe anukaraNa karavuM joIe; paNa, rakhene anukaraNa karavAthI, jemAM teo anukaraNa kare che evA teo thaI na jAya eTalA mATe kaI prakAranI zudra vRtti ke anudAratAne temaNe AlekhavAnI nathI, athavA enuM anukaraNa karavAmAM nipuNa thavAnuM nathI. UgatI (9) kizorAvasthAmAM, ane (tyAra pachI) jIvanamAM ghaNe vakhata je anukaraNa cAlu rahe te chevaTa tenI Teva paDI jAya che, ane svabhAva evo te judA prakArane ghaDAI jAya che ke tenI asara zarIra, avAja ane mana sudhI pahoMce che. A teNe kahyuM : hA, jarUra. ' kahyuM? tyAre "emaNe sArA mANaso thavuM joIe" ema jemane viSe ApaNe kahIe chIe, ane jemanI saMbhALa rAkhavAnI ApaNe pratijJA karI che, teone (koI) strInuM-pachI te juvAna hoya ke vRddha hoya, (ane) te pitAnA dhaNI sAthe laDatI hoya, athavA pitAnA sukhanA daMbhamAM deva sAme baDAI mAratI hoya ke jhaghaDatI hoya, athavA jyAre te duHkhI hoya ke zekagrasta hoya ke raDatI hoya ane je mAMdI hoya ke premamAM paDI (6) heya-AvInuM anukaraNa karavA nahi ja daIe--athavA prasUtimAM hoya tenuM te avazya nahi ja- * sarakhAvo nIce 397-
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 395 133 teNe kahyuM : taddana kharuM. temaja gulAma strI ke puruSA potAnuM gulAmA tarIkenuM kAma karatAM hAya emanA pATha emaNe bhajavavAnA nathI. na ja bhajavavA joI e. je ane kharAba mANasA pachI te bIkaNu hoya ke kAI khIjA hAya, emanI rIta pramANe ApaNe hamaNAM ja jenuM anuzAsana karatA hatA tenA viruddhanuM kaI kare, je dArU pIne ke pIdhA vagara, eka bIjA laDe ke upahAsa kare ke niMdA kare athavA vAcAthI ke kathI potAnI Ata viruddha tathA peAtAnA pADeAzI viruddha bIjI kAI rIte pApa kare-- evAenuM ( 396 ) acUka nahi ja. temaja gAMDAM ke duSTa hAya evAM strI puruSanAM kRtyonuM ke vacaneAnuM anukaraNa karavAnuM temane zikSaNa apAvuM joI e nahi; kAraNa durguNanI jema gAMDapaNanuM paNa (mAtra) jJAna meLavavAnuM che, *--tenuM anukaraNa karavAnuM nathI, ke ene AcaravAnuM nathI. teNe kahyuM taddana kharuM. temaja luhAra ke bIjA kArIgarA athavA halesAM mAranAra (va) ke mukhya nAvika ke evAnuM tee anukaraNa nahi kare ? teNe kahyuM H AmAMnA koInA paNa dhaMdhA para emanA cittane ekAgra thavA devAnI emane paravAnagI ApavAmAM na Ave, te pachI teo ( anukaraNa te ) kayAMthI ja karI zake? tema ja dhADAoneA haNahaNATa, geAdhAonuM bhAMbharavuM, nadIone mara, samudranA gaMbhIra nAda tathA ( AkAzanI ) garjanA ane e jAtanA badhA avAjonuM paNa teo anukaraNa nahi kare kharuM ne? * jJAna be prakAranAM hoi zake, anubhavajanya ane sAduM jJAna, guNa ne anubhava karIne jJAna levAnuM nathI; paNa sAdI rIte jyAM vasatA hoya tene mAhya dRSTie joine tenuM jJAna meLavavAnuM che, sarakhAveA kalama 408-- 6 tathA 409 3-6.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 paricacheda 3 teNe kahyuM : nahi ja, gAMDapaNanI ApaNe manAI karI che, te gAMDAM mANasanI ceSTAnI teo nakala nahi kare. ' kahyuM : tamAruM kahevuM huM barAbara samajato houM to tame ema kahevA mAgo che kharuM ne ke kharekhara sArA mANasane jyAre kaMI paNa kahevAnuM hoya che tyAre je eka prakAranI varNanAtmaka zailI e vApare che te eka, ane enAthI-virodhI-cAritrya-ane-keLavaNIvALA (4) mANasa je prakAranI zailI vAparaze te bIjI. teNe pUchyuM : A be prakAre kayA che? meM javAba Apyo : dhAro ke eka dharmiSTha ane sAre mANasa vAta kahetAM kahetAM bIjA sArA mANasanAM koI vacana kArya sudhI AvI pahoMce che-(ahIM) mAre ka95vuM joIe ke tene pATha levAnuM ene gamaze ane A prakAranuM anukaraNa karatAM e zaramAze nahi. sAre mANasa jyAre daDhatApUrvaka ane (3) vivekathI kArya karato haze, tyAre ene pATha bhajavavA e ekadama taiyAra thaze. jyAre vyAdhi, prema ke dAruthI e vyAkuLa banI gayuM hoya, athavA enA para bIjI koI Apatti paDI hoya tyAre (enuM anukaraNa karavA ) e ocho tatpara thaze, paraMtu jyAre pitAthI ochA lAyaka hoya evA pAtra AgaLa e Avaze, tyAre tene e abhyAsa nahi kare; evA mANasane e tuccha gaNaze, ane jyAre te kaI sAruM karma karato hoya, tyAranA enA rUpanuM kadAca kSaNabhara e anukaraNa karaze. bIje vakhate jenuM pite kadI AcaraNa karyuM nathI, tevAne pATha bhajavatAM ene zarama lAgaze, tathA vadhAre kSudra namUnAone Adarza gaNIne pitAnI jAtane nirmita karavAnuM ke ghaDavAnuM e pasaMda karaze nahi. tenuM mana enI sAme (2) baLa karI UThe che. e prakAranI kalAnA niyojananuM kArya e pitAthI halakuM mAne che - sivAya ke e vinedane arthe hoya! eka varNanAtmaka zailI.te eka, ane enAthI virodhI"--eTale ke virodhI cAritryavALo tathA jene virUddha keLavaNI maLI che tevo mANasa.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ BH 135 teNe javAba ApyA: huM evI ja apekSA rAkhatA hatA. tyAre hAmaramAMthI varNana karavAnI zailInAM je udAharaNA ApaNe ApyAM che tene e svIkAra karaze eTale ke enI zailI anukaraNAtmaka tathA varNanAtmaka rahe ze, paraMtu pahelA prakAranA bahu ja thADA upayAgaka karavAmAM Avaze ane khIjAne vadhAre pramANamAM. tame saMmata thAo che ne ? teNe kahyuM: jarUra, evA vakatAe te ja Adarzo avazya ( 397) grahaNa karavA joI e. paraMtu bIjA prakAranA mANaso paNa hoya che, jeo game tenuM vana kare che; ane temanAmAM duSTatA jeTalI vadhAre, teTalI nIti pratyenI avagaNanA paNa vadhAre; eka paNa khAbatane (enuM varNana na thaI zake) eTalI kharAba e nahi gaNe; ane mAtra vineAdanI khAtara nahi, paNa kha re kha 2 taddana ga MbhIra thaI ne ane meTA prekSakavarganI samakSa game te bAbatanuM anukaraNa karavA e taiyAra thaI jaze. huM hamaNAM ja kahetA hatA tema,--ganAnA gaDagaDATa, karA paDe tathA pavana phUMkAya tene sUsavATa, paiDAM ke garagaDIone cUMcU thatA avAja ane vAMsaLI, saraNAI, tUrI ane khIjI jAtanAM vAztrionA tareha tarehanA avAjo kADhavA e prayatna karaze; te kutarAnI jema bhasaro, gheTAnI jema ee karaze, kukaDAnI jema TukaDe-phUka karaze; enI samasta kalAmAM avAja ane hAvabhAvanuM (va ) anukaraNa haze, ane ( pramANamAM ) kathA tA atyaMta alpa haze, teNe kahyuM: enI kheAlavAnI Dhaba ( paNuM ) evI ja haze. tyAre zailinA A be prakArA thayA kharuM ne ? hA. ane temAMnI eka sarala che ane emAM pheraphArA bahu ja ochA Ave che ema kahevAmAM tame mArI sAthe saMmata thA; ane zailinI saralatAnI dRSTie ( svara ) saMvAda ane tAlane paNa jo pasaMda karavAmAM Ave, teA pariNAma e Avaze ke vaktA jo bhUla karyA vagara Albe
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 paricacheda 3 jAya, te haMmezAM e lagabhaga enI e ja zailimAM cAlaze, ane eka ja prakAranA (svara) saMvAdanI sImAmAM [kAraNa pheraphAra kaMI bahu meTA nahi hoya ] e rahyA karaze, tathA e ja rIte lagabhaga (4) enA e tAlane e upayoga karaze ? teNe kahyuM e taddana kharuM che; jyAre pelA bIjAne te, enI zailimAM ghaNI jAtanA pheraphAra AvatA hovAthI, zailine anurUpa saMgIta rAkhavuM hoya, to dareka prakAranA tAle ane dareka prakAranA (svara) saMvAdanI jarUra paDaze. teNe javAba Ape e paNa sarjAze kharuM che. ane zuM baMne zailimAM athavA baMnenA mizraNamAM sarva kavitA - ane zabdothI thatA tamAma jAtanAM AviSkaraNane samAveza thato nathI ? (koIne paNa kazuM kahevuM hoya te,) kAM to emAM, kAM to bIjImAM ane nahi te bane (prakAranI zaili)mAM (belyA) sivAya kaI kazuM kahI zake ja nahi. teNe kahyuMbadhAne samAveza thaI jAya che. (3) ane ApaNuM rAjyamAM traNe zailine ke pachI mizraNa vagaranI be zuddha zaliomAMnI mAtra ekane ApaNe dAkhala karIzuM? athavA mitra zaline tame samAveza kare kharA ? mane te saguNanuM zuddha anukaraNa karanArane ja dAkhala karo game. - kahyuMH hA, eDeImenTasa, paraMtu mizra zaili paNa atyaMta manohara che, ane tame je zili pasaMda karI che tenAthI viruddhanI mUkAbhinayanI paddhati te bALakone, temanI saMbhALa rAkhanArA nokarane ane sAmAnya rIte samAjane atyaMta priya che. huM enI nA kahetA nathI. paraMtuM ApaNuM rAjyamAM manuSyasvabhAva dvirUpI ke (3) bahurUpI nathI, kAraNa eka mANasa eka ja pATha bhajave che te tyAM AvI zili ayogya che evI dalIla tame karaze ema huM dhAruM chuM. * sarakhAvo upara 395 .
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 297 hA, taddana ayogya. tathA ApaNuM rAjyamAM, ane mAtra ApaNuM ja rAjyamAM macI e macI che, ane sukAnI paNa nathI, kheDUta e kheDUta che ane vadhArAmAM yurara ke nyAyAdhIza nathI, ane sinika e sainika che ane vepArI paNa nathI, ane A pramANe dareka dhaMdhAmAM--ema je ApaNe joIe chIe enuM kAraNa (paNa) A che (ke eka mANasa eka ja pATha bhajave che. ). teNe kahyuM: kharuM. ( 398 ) ane tethI mUkAbhinayamAM kAma karanAra sadgahastha jeo eTalA te kuzaLa hoya che ke game tenuM anukaraNa karI zake, temane koI eka ApaNI pAse Ave ane potAnI kavitA ane pitAnuM pradarzana karavAnI darakhAsta kare, to (e jANe ke I) madhura ane pavitra tathA adabhUta prANI hoya, e rIte ApaNe tenI AgaLa nIcA namIzuM ane tenI pUjA karIzuM; paraMtu ApaNe ene eTaluM paNa ( sAthe sAthe) jaNAvI daIzuM ke ApaNuM rAjyamAM tenA jevAne rahevA devAmAM AvatA nathI, ane tethI ene gaMdharasanuM vilepana karyA bAda ane enA mAthA para UnanI mALA mUkayA pachI, ApaNe ene bIjA nagararAjyamAM hAMkI kADhIzuM. kAraNa (2) ApaNe AtmAnA Aregyane acce ApaNe karkaza ane kaThera kavi ke kathAkArane rAkhIzuM, ane teo mAtra saguNanI zailinuM ja anukaraNa karaze ane ApaNuM sainikenI keLavaNInI ApaNe zarUAta karI, tyAre pahelAM je Adarzo ApaNe niyojyA hatA tene teo anusaraze. teNe kahyuM. ApaNI pAse sattA haze te to jarUra ApaNe ema karIzuM. meM kahyuM tyAre have, mArA mitra, mAnasika keLavaNI athavA sAhityanA zikSaNane je bhAga vArtA ke paurANika kathAo sAthe saMbaMdha dharAve che te pUre thayo gaNAya; kAraNa vastu ane rIti (ke zaili) e banenI carcA ApaNe pUrI karI che.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 pariccheda ka teNe kahyuM: huM paNa ema ja mAnuM chuM. () anukramamAM khIjA have rAga ane gIta Ave che.x e spaSTa che. ApaNe ApaNI jAta sAthe jo susaMgata rahevuM hoya, teA e vize ApaNe zuM kahevuM joIe e dareka samajI zakaze. glAukAne hasatAM kahyuM: mane bhaya che ke ' dareka 'e zabdamAM bhAgye ja mArA samAveza thaI zake, kAraNa te kevAM hovAM joI e te A kSaNe huM kahI zakuM ema nathI; jo ke huM aTakaLa karuM khare. kaMI nahi te eTaluM teA tame kahI zakeA ke gIta athavA kAvyanAM traNa aMga hAya che--zabdo, rAga ane tAla; ( 3 ) ( tamane ) ATaluM teA jJAna che ema huM pahelethI mAnI lauM kharuM ne ? teNe kahyuM: hA, eTaluM mAnavuM hAya teA bhale mAne. ane zabdo vize--je zabdasamUha mATe saMgIta ceojavAmAM AvyuM che ane je zabdo mATe sa MgIta yAjavAmAM AvyuM nathI e e vacce jarUra kaze| taphAvata hAI na zake;* aMte enA e niyameAnuM pAlana karaze, ane ApaNe e niyameA te| kayAranA nizcita karI nAMkhyA che, nahi ? hA. ane rAga tathA tAlanA AdhAra zabdo para raheze kharuM ne ? jarUra. jyAre ApaNe ( kAvyanAM) vastunA viSayanI vAta karatA hatA, tyAre ApaNe kahyuM hatuM, ke vilApa ane zeAkanA sUrAnI ApaNane kazI jarUra nathI ? kharuM. x mAnasika keLavaNI cAlu: pari. 3-muddo-6 : rAga ane tAla, * jue nIce 400-3
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 (6) ane zokane vyakta karI zake evA kayA (svara) saMvAda che? tame saMgItajJa che ane mane kahI zakaze." je (svara) saMvAda tamane abhipreta che te mizra athavA liDiyAnA leke "tAranA svaramAM gAya che te ane bharelA kaMThanA e ja lekenA "maMdra sUre ane evA bIjA. ' kahyuM tyAre ApaNe Ane hadapAra karavA joIe. je strIone pitAnA cAritryanuM rakSaNa karavAnuM che temane paNa A kazA upaganA nathI, ane puruSone ethI paNa ochA- jarUra. have bIjuM kepha, zithilatA+ ane pramAda e ApaNuM pAlakanA cAritryamAM bilakula zebhe nahi. jarA paNa na zobhe. ane zithila karI nAMkhe ane ghena caDAve evAM tane kyAM che? (39) teNe javAba Ape; Ayoniyana ane liDiyana, te tanene "vicalita" evuM nAma ApavAmAM AvyuM che. vAru, ane Ano saMgrAmamAM kaze paNa upayoga hoI zake kharo? teNe javAba Apo; tadana ulaTuM ja; ane je ema hoya, to Doriyana ane phrijiyana-mAtra e ja tAne tame bAkI rAkhyAM che. meM javAba ApaH (svara) saMvAda ke tAnanuM mane jJAna nathI, paraMtu koI zUravIra, ApattinA ane ugra nizcayanA samaye athavA jyAre ene pakSa paDI bhAMgato hoya ane te jakhamo khamavA ke tane maLavA jato hoya, ke koI bIjA aniSTamAM (2) grasta hoya, ane evA dareTa kaTokaTInA samaye sahana karavAnA nizcaya pUrvaka, daDha pagale vidhAtAnA ghA jhIlato hoya-tyAranA enA sUra athavA udAtta svara jevA eka laDAyaka tAnanI bhAre jarUra che; ane jyAre durgatinuM kaMI Softness eTale ke cAritryamAM zathilya ANe tevA prakAranI mudatA..
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 pariccheda 3 dabANa na hoya ane prArthanAthI Izvarane athavA ThapakAthI tathA upadezathI manuSyane te vInavavA mAgato hoya; athavA to ethI ulaTuM, jyAre Thapake vinaMtI ke vInavaNIne namatuM ApavA pote khuzI che ema vyakta karavA mAgato hoya, tathA jyAre dUradarza AcaraNa dvArA eNe pitAnuM prayajana sAdhyuM hoya tyAre pitAnA vijayathI phUlAI na jatAM banAva (jANe ApoApa banyo hoya te rIte te)ne anumati ApatuM ane paristhiti anusAra saMyamathI ane vivekathI vartato ene AlekhI zake evA, vaLI svataMtra rIte kArya karavAnA prasaMge tathA zAMtinA samayamAM e upayoga (4) karI zake tevA bIjA tAnanI paNa mAre jarUra che. A be tAnone rahevA devA huM tamane kahuM chuM; vipattinuM tAna ane svAtaMtryanuM tAna; nibhaMgInuM tAna, ane bhAgyavAnanuM tAna, zauryanuM tAna ane saMyamanuM tAna-ATalAne huM kahuM chuM ke rahevA deje. teNe javAba Apyo ane Doriyana tathA phIjIana tAne vize huM je hamaNuM belato hato, te A ja. ' kahyuM tyAre je Ane ane mAtra Ane ja ApaNAM gIta ane rAgamAM upayoga thavA devAnuM hoya, te svaronuM bAhulya ke badhAM saptakanI svarapaddhatinI ApaNane jarUra nahi paDe. huM dhAruM chuM nahi paDe. tyAre ghaNuM sAravALAM, vicitra rIte meLavavAM paDe evAM vAdinA banAvanArAone athavA trikeNIyAM jaTila svarapaddhativALAM lAyaranA kArIgarone ApaNe (2) pivIzuM nahi. jarUra nahi. paNuM hArmoniyama banAvanArA ane hArmoniyama vagADanArAne tame zuM kaheze ? jyAre vicAra karatAM ema mAluma paDe che ke svara saMvAdanA) A mizra upaga pUratuM hArmoniyama, tamAma tAravALAM vAdine (eka tarapha) bhegAM mUkyAM hoya enA karatAM vadhAre kharAba che, te zuM tame ene ApaNuM rAjyamAM dAkhala karaze; badhA saptake
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 142 AvI jAya evuM saMgIta paNa hArmAMnIamanuM mAtra anukaraNa ja che ne? ene dAkhala nahi ja karIe e spaSTa che. tyAre nagaramAM upayoga karavA mAtra ( sAdAM ) lAyara ane hA rahyAM ane nagara bahAra bharavADa pAse bhale pAvA rahyo. dalIlamAMthI te acUka AvuM ja anumAna bAMdhavuM (4) meM kahyuM : mArsiyasa ane enAM vAjI MtrA karatAM epeAle ane enAM vAjIMtrAne pasaMda karavAmAM Ave, teA temAM kazI navAI nathI. teNe javAba Apyo : jarA paNa nahi. paDe. ane te ijIptanA kUtarAnA sama khAI ne kahuM chuM ke je rAjyane gheADI ja vAra pahelAM ApaNe vilAsI kahyuM hatuM ene ajANamAM ja ApaNe zuddha karI rahyA chIe. So teNe javAba Apyo : viveka vAparIne ApaNe ema karyu che. meM kahyuM: tyAre have te ApaNe pUrepUrI zuddhi karIzuM. (svarasaMvAda ke ) tAneA pachI khIje naMbare svAbhAvika rIte tAla Avaze ane tene paNa e ja niyameA lAgu pADavA joIe, kAraNa pratyeka jAtanA chaMdanI athavA ( eka ja ) chaMdanI jaTila paddhationI ApaNe zeAdha karavAnI nathI, paraMtu kayA tAleAmAM (400) vIra ane saMvAdI jIvana vyakta thAya che e ApaNe zodhI kADhavuM joIe; ane jyAre e ApaNane maLI Avaze tyAre zabdonA jevA ja sattvavALA caraNu ane rAga, nahi ke caraNa ane rAgane anurUpa zabdone ApaNe yAjIzuM. AvA tAlA kayA che e kahevuM te ApaNI pharaja thaI paDaze--tame mane tAne teA zIkhavADI dIdhAM che tevI ja rIte tamAre mane A vize paNa upadeza ApavA paDaze. teNe javAba Apyo : paNa khare ja huM tamane nahi kahI zakuM. mane mAtra eTalI ja khabara che ke jevI rIte saMgItamAM cAra sUrA 1, eTale ke asaptakanA cAra sUra
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14ra paricacheda 3 parathI badhAM tAne yojavAmAM Ave che, tevI ja rIte tAlane kaMI traNeka to parathI tAlanI pramANabaddha rItio ghaDavAmAM Ave che meM ATaluM nirIkSaNa karyuM che. paraMtu kyA prakAranA jIvananAM e anukaraNo che e huM nahi kahI zakuM. () kahyuM tyAre to ApaNe Demana (nAmanA mahAna saMgItazAstrI)nI salAha levI paDaze ane kayA tAla kSudratA, uddhatAI unmattatA ane bIjI nAlAyakane vyakta kare che ane kayA ethI ulaTI lAgaNIo mATe rAkhavA te (badhuM) e ApaNane kaheze. ane huM mAnuM chuM ke kITanA leke upayoga kare che te jaTila tAlane eNe ullekha karela enuM mane aspaSTa smaraNa che; kharuM; guru, laghu ane ladhu + athavA vIratvathI bharelA caraNane paNa ullekha karele, ane guru ane ladhu vArApharatI Ave ane caraNamAM caDa-utara thAya tenA jeTalo ja tAla ane-jo ke huM pUrepUruM samajI nahote. zakyo,-paNa eNe amuka rIte e goThavyuM hatuM; ane huM bhUlatA na houM te eNe laghu guru temaja guru laghu tAla vize paNa kaheluM (2) ane eNe TUMkI tathA lAMbI mAtrAo paNa mukarara karI ApI hatI. 1 kaI kaI jagyAe vaLI tAla jeTalI ja caraNanI cAlanI, athavA kadAca e baMnenA mizraNanI, kAraNa e zuM kahevA mAgata + Dactylic : gurulaghu laghu. 1. viSayanI vigatanuM potAne jaNe jJAna na hoya, tevI beparavAthI soTisa bole che. vAkyanA pahelA bhAgamAM, caraNamAM cAra mAtrA hoya, ane emAMnI game te eka gurU hoya ane bIjI traNa ladhu hoya ane jenuM pramANa nuM heAya evA tAla vize e belato hoya ema lAge che; bIjA bhAgamAM guru, ladhu ane laghu tathA ladhu, laghu ane gurU jenuM pramANa hoya, evA tAla vize ane chellA bhAgamAM laghu, gurU ane guru laghu jenuM pramANa che athavA nuM che e vize e bolate hoya ema lAge che.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40. 143 hatA tenI mane pUrepUrI khAtrI nathI--e prazaMsA ke ni MdA karatA hAya ema dekhAtuM hatuM; paraMtu huM kahetA hatA tema A vigate DaeNmanane potAne pUchI hAya, teA ja vadhAre sAruM, kAraNa tame jANeA che ke viSayanuM pRthakkaraNa karavuM muzkela che--nahi ? mAre kahevuM joI e ke jarA ( muzkela ) te kharuM. paraMtu lAlitya ke lAlityanA abhAva te sArA ke kharAba tAlanuM pariNAma che eTaluM joI zakavAmAM te kaMI muzkelI paDe ema nathI. jarA paNa nahi. (3) ane e paNa -- ke sArA ane kharAba tAla svAbhAvika rIte ja sArI ane kharAba zailI sAthe eka thaI rahe che; ane evI ja rIte saMvAda ane visa vAda zailIne anusare che; kAraNa ApaNA siddhAnta anusAra zabdo saMvAda ( tAna ) ane tAla (te)nuM niyamana kare che, nahi ke e (ane) zabdonuM. teNe kahyuM: ema ja, saMvAda ane tAle zabdAnuM anusaraNa karavuM joI e. ane zabdo ane zailinA svarUpanA AdhAra zu AtmAnA svabhAva para rahelA nathI ? hA. ane bIjA badhAnA AdhAra zaili para ! hA. tyAre zaili ane svarasaMvAda ane lAlitya ane ( 6 ) sArA tAlanuM saudaryAM. saralatAne avala bIne rahyuM che--mAro kahevAno artha e che ke suvyavasthita ane mahAnubhAva citta ane cAritryanI saralatA; nahi ke pelI bIjI saralatA je mAtra mUrkhAI ne badale vaparAtA eka haLavA zabda che ? teNe javAba Apyo : taddana kharuM. ane jo ApaNA yuvAne peAtAnuM jIvanakArya siddha karavAnuM hoya
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda te A lAlitya ane saMvAdane pitAnAM satata lakSya tarIke zuM teNe svIkAravA na joIe ? svIkAravAM joIe ja, (41) ane citrakAranI kalA tathA bIjI badhI sarjanAtmaka ke racanAtmaka kalAmAM e acUka bharelAM hoya che,-vaNavAnuM kAma, bharatakAma, sthApatya ane keAI paNa jAtanI vastunI banAvaTamAM; vanaspatinI ane sajIva sRSTimAM paNa-A badhAmAM lAlitya athavA lAlityano abhAva hoya che. ane jema lAlitya ane saMvAda sArapaNa ane saguNanI be joDiyA bane che tathA temanI vacce sAdaSya che, tema vairya, visaMvAda ane visaMvAdI gati lagabhaga duSTa zabdo tathA duSTa svabhAvanA jevAM ja hoya che ! teNe kahyuM : e taddana kharuM che. (2) paraMtu ApaNe adhikAra zuM AthI vadhAre AgaLa nahi jAya--ane kavio je kaMI bIjuM lakhe te temane ApaNe rAjyamAMthI hAMkI kADhavAmAM Avaze e bIke teo emanI kRtiomAM mAtra ISTanI pratikRtine * ja vyakta kare eTalI ja zuM ApaNe emanI pAsethI apekSA rAkhIzuM ? athavA bIjA kalAkArone paNa A ja niyama lAgu pADavAnuM che, ane mUrtividhAna ane sthApatya tathA bIjI sarjanAtmaka kalAomAM durguNa ane asaMyama tathA nIcatA ane azlIlatAne vyakta karavAnI zuM emane paNa manAI karavAnI che; ane rakhene ApaNuM puravAsIonI rasavRttine e hIna karI mUke e bIke je koI ApaNA A niyamanuM pAlana na karI zake ene zuM ApaNuM rAjyamAM enI kalAnI pravRtti karatAM aTakAvavAne * The image of the good-dareka vastune pitAnuM viziSTa iSTa hoya che, dareka kalAne paNa pitAnuM iSTa ane dareka AtmAne AtmA tarIke pitAnuM ISTa hoya che; e iSTa te Adarza rUpa che; ane pitAnA iSTane AdarzarUpa svIkArIne enI pratikRtine vyakta karavI enuM nAma kalA.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 401 140 che? jANe koI vighAtaka gaucaramAM (emane rAkhyA hoya tema ApaNuM pAlakone naitika kurUpatAnI pratikRtiomAM moTA thavA daIzuM nahi, ane (4) tyAM keTalIye hAnikAraka vanaspati ane skUle teo thoDe thoDe ane divase jatAM khAya ane tenA para nibhAva kare, te eTale sudhI ke emanA pitAnA AtmAmAM pApano saData samUha gupta rIte ekaThe thAya-AvuM ApaNe thavA nahi daIe. ApaNA kalAkAro to evA haze ke emanAmAM saudarya ane lAlityanA kharA svarUpane pIchAnavA jeTalI zakti haze; Ama haze tyAre ApaNo yuvAna ArogyanI bhUmimAM, suMdara dasyo ane saMgItamAM vasaze ane pratyeka vastumAMthI ene iSTa maLI raheze; ane pavitratara pradezamAMthI AvatA Arogyaprada pavananA jevuM, sArI-(2)-kRtiomAMthI-nIkaLatA-pravAharUpa sauMdarya (enA) karNa ane netramAM vaheze ane TheTha nAnapaNanAM varSothI buddhinA sauMdarya pratyenI sahAnubhUti tarapha ane (e sauMdaryanA) sAdasya tarapha tenA AtmAne parokSa rIte kheMcaze teNe javAba ApeH enAthI uccatara zikSaNa bIjuM na hoI zake. meM kahyuM ane tethI, glAuona, saMgItanuM zikSaNa (mAnasika keLavaNuM) bIjA badhA karatAM balavattara sAdhana che, kAraNa tAla ane tAna AtmAnAM AMtarika UMDANa sudhI mArga kare che, ane lAlitya apane prabhAthI tyAM (AtmAmAM) daDha vaLagI rahe che, tathA jene sAcuM (3) zikSaNa maLyuM che tenA AtmAne suMdara athavA jene kharAba maLyuM che tene kurUpa banAve che, ane jenA aMtaratara satvamAM A sAcuM zikSaNa utaryuM che te, ene laIne, kalAmAM ke kudaratamAM rahelI UNapa ke de atyaMta kuzalatAthI joI zake che, ane jyAre te icchanI (402) prazaMsA kare che, ane ISTamAM AnaMda che ane pitAnA AtmAmAM ene svIkAra kare che ane pote sAro (IsTa)4 ane udAra thAya che, - juo pleTanuM simpojhiyama' nAmane saMvAda, x The good : ISTa temaja sAruM. 10
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 pariccheda 3 tyAre enI kizorAvasthAnA divasomAM, "zA mATe ema prazna pUchI enuM kAraNa jANavA azakta hoya tyAra pahelAMthI paNa sAcI rasavRttine lIdhe, kharAbane e kharI rIte doSita gaNaze, ane tiraskAraze; ane jyAre enAmAM tarkabuddhi Avaze, tyAre enA zikSaNane aMge je mitranI (saudaryanI) sAthe e kyArane paricita thaI cUkyo hato tene oLakhaze ane ene vaMdana karaze. teNe kahyuM: hA, tame je kAraNa darzAvI che, te vizenA tathA ApaNA yuvAnane saMgItanuM zikSaNa ApavuM joIe e vicAramAM huM tamArI sAthe saMmata thAuM chuM. meM kahyuM? je rIte vAMcatAM zikhavavAmAM, kakakAnA akSare je ghaNuM ja thoDA che tene, enA tamAma pharIpharIne AvatA (enA e ) kadamAM ane (bhinna kramavALAM) saMyejanomAM, e nAnI ke moTI jagyA retA hoya te tene binaagatyanA mAnIne tucchakAravA joIe nahi, ane A rIte dareka sthaLe akSarene ukelatAM ApaNane AvaDe, tyAre ApaNane saMtoSa vaLe che. ane jyAM (2) jyAM e ( akSaro) ApaNane maLe tyAM tyAM ApaNe ene oLakhI na zakIe tyAM sudhI vAMcavAnI kalAmAM ApaNe pravINa thayA chIe ema ApaNe mAnatA nathI; kharuMathavA, ApaNane akSarajJAna (pUrepUruM) hoya, tyAre ja jema * tarka buddhine vikAsa thayo hoya tyAra pahelAMthI paNa rasavRttino vikAsa keLavaNImAM karavo joIe. AthI kharAba zuM ane sA re zuM e pArakhI zakAya, paNa pAchaLathI jJAna thAya, ane kharAba e kharAba zA mATe, tathA sAruM e sAruM zA mATe ema buddhipUrvakanI samajaNa Ave, tyAre zarUAtamAM sAcI rasavRttine laIne je iSTane pote cahAto hato, tene pote pharIthI jJAnapUrvaka oLakhaze, ane e jANe potAne mitra hoya e rIte ene vaMdana karaze. 1 sarakhAvo pariccheda 2. 386-8.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 140 pANImAM athavA darpaNamAM ApaNe tenuM pratibiMba paNa oLakhI zakIe chIe; (kAraNu) eka ja kalA ane abhyAsa ApaNane baMnenuM jJAna Ape che - barAbara- tevI ja rIte, huM pratipAdana karuM chuM tema, jyAM sudhI (1) ApaNe ane ApaNuM pAlaka saMyama, zaurya, udAratA, ezvarya tathA emanA sajAtIya bIjA saNonAM ghaTaka tane tema ja tenAM virodhI tattvone emanAM tamAma saMyojanomAM na jANe ane nAnI ke moTI vastuomAM (e to pratIta thAya tethI) ene tuccha na gaNatAM, eka ja kalA ane abhyAsane e badhAM viSaya che ema mAnIne, e to jyAM jyAM maLI Ave tyAM tyAM, emanI tathA emanI pratiSThAyAne oLakhatAM na zIkhe, tyAM sudhI na to ApaNe, ke na te jemane ApaNe keLavavAnA che te ApaNuM pAlake kadI saMvAdI ke saMgItamaya thaI zake.* acUka. (4) ane (koI) sundara AtmA sundara tatvanI sAthe ektAna thaI jAya ane baMne ekAkAra thaI rahe, tyAre jenAmAM e nIrakhavAnI zakti haze tene e dazya sauthI manahara lAgaze, nahi ? kharekhara sauthI manohara lAgaze. ane je sauthI vadhAre manahara che te sauthI sundara paNa che! ene svIkAra karI zakIe. * "Ei de'-Form-Idea ne sauthI pahelo ullekha paherenuM Adarza nagara-rAjyamAM A jagAe Ave che, pratyeka saddaguNa jevA ke zaurya, saMyama vageranA judA judA AvirbhAvamAM je kaMi samAna eka tattva raheluM che, jene laIne zaurya te zaurya che ane saMyama te saMyama che e samAna tatva te Ei d . A to te lagabhaga benanAM Forms (phormsa) jevAM ahIM lAge che.-nIce juo: 5 6 76. 4 pari. 3, muddo 8 : mAnasika keLavaNInuM aMtima dhyeya.
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 3 ane je mANasamAM saMvAdanuM sattva+ che, te sundaratama vastune sauthI vadhAre cAhaze; paraMtu jene AtmA visaMvAdI che te ene nahi cAhe ? 148 ; teNe javAba ApyAH e UNapa jo AtmAnI ja hoya, te e kharuM che. paraMtu khIjAmAM jo mAtra kaI zArIrika teA tene ( 6 ) e dhIrajathI nibhAvI leze, ane ene cAhaze. khADa ja hoya, e khADa chatAM meM kahyuM: huM jouM chuM ke tamane A jAtanA anubhaveA thayA athavA thAya che, ane huM saMmata thAuM chuM. paraMtu mane eka bIjo prazna pUchavA deH sukhanA atirekane sa Myama sAthe kaI saMbaMdha che kharo ? teNe javAba ApyAH e kema hAI zake? duHkhane lIdhe mANasa peAtAnI zaktionA jema upayAga karI zakate! nathI, tema ja sukhane lIdhe paNa e kadI karI zakatA nathI. athavA sAmAnya rIte sadguNanI sAthe (sukhate) kaMI saMbaMdha che kharo ? (403) kazA ja nahi. asaMyama ane uddhatAInI sAthe kaI saMbaMdha kharo ke nahi ? hA, ghaNA ja. ane viSayAsakti karatAM kAI khIjuM vadhAre moTuM ke ugratara sukha che kharuM ? nA, enAthI vadhAre unmatta khIjuM kAI sukha nathI. + ahi ' E i d o s' zabda nathI, paNa Spirit zabda che, * paraMtu sarakhAvA 47-4, x dalIla evI che ke--savAda eTale sa`gIta eTale saMcama eTale sadguNu. ane sauMcamane ane sukha (Pleasure)ne kaze| saMbaMdha nathI tethI sadguNane sukha (zArIrika sukha) sAthe kazo saMbaMdha nathI. ahIM viSayAsakti ane kharA prema e vacce bheda pADayo che.
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 403 149 jyAre kharo prema eTale te sau ane niyama pratyenA prema --saMyamI ane savAdI prema ? teNe kahyuM: taddana kharuM. tyAre asaMyama ke unmAdane kharA premanI pAse AvavA devAM na joIe ? avazya nahi. na (6) tyAre ucchva khala ( zArIrika ) sukhane priyajananI* naMjIka AvavA devuM na joIe; jo hAya, teA e bemAMthI eke temAM kaze bhAga na bhajavI zake ? nahi ja, saoNkreTisa, emaNe kadI enI jha MkhanA karavI na joI e. tyAre huM dhAruM chuM ke ApaNe je nagaranI sthApanA karIe chIe temAM tame evI matalakhane kAyadA karaze! ke eka pitA potAnA putranI sAthe je prakAranA sabaMdha rAkhe enAthI kAI bhinna prakAranA paricaya (kAI) mitre peAtAnA priyajananI sAthe rAkhavA na joi e, ane te paNa eka zreSTha Azayane mATe+ tathA ( evA sa MbaMdha bAMdhatAM ) pahelAM eNe sAmenA pakSanI saMmati meLavavI joIe; ane A niyama enA tamAma saMbaMdhAne sImAbahU karavA (4) dhaDavAmAM AvyeA che, ane e (hada)thI vadhAre dUra eNe kadI javAnuM nathI, athavA jo e ene ullaMdhI jAya, te! teNe asabhyatA ane kurucinA aparAdha karyAM gaNAze. kadI premI ke enA emane prema zuddha teNe kahyuM: huM taddana sa Mmata thAuM chuM. mAnasika keLavaNInI ( saMgItanI ) ATalI carcAthI e viSayanI suMdara samApti thaI jAya che; kAraNa saunA prema e jo saMgItanuM prayeAjana na hoya, teA bIjuM zuM heI zake? teNe kahyuM: huM kabUla karu chuM, * Lover and his beloved + brue pleTAnA 'phisa ' nAmanA saMvAda
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda saMgIta athavA mAnasika keLavaNI pachI je bIjA viSayamAM ApaNA yuvAnane zikSaNa ApavAnuM che e zArIrika keLavaNI che.* 150 avazya. zArIrika temaja mAnasika keLavaNI nAnapaNunAM varSoMthI zaru karavI joI e; emAM saMbhALapUrvaka zikSaNa ApavuM joIe ane jIMdagIbhara e (3) cAlu rahevuM joI e. have mArI mAnyatA e che ke --ane mArA abhiprAyane daDha karavA mATe A bAbata para tamArA abhiprAya lauM tA sAruM, paNa mArI pAtAnI mAnyatA e che ke--sAruM zarIra kAI zArIrika guNAkarSane lIdhe AtmAne unnata kare che ema nahi, paraMtu ethI unnayuM, sAro AtmA enA peAtAnA guNA dvArA zarIrane zakaya hoya teTaluM sAruM kare che. tame zuM kaheze! ? - hA, huM kabUla karuM chuM, teA manane pUratuM zikSaNa maLI gayuM hoya tyAra pachI ApaNe ene zarIranI vadhArAnI khAsa saMbhALa rAkhavAnuM soMpIe te kaI khATuM karatA nathI, ane laMbANu (OM) thatuM aTakAvavA, ApaNe mAtra viSayanI sAmAnya rUparekhA have ApIzuM. bahu sAruM. emaNe kekathI dUra rahevuM joIe e te ApaNe kayAranuM kazuM che; kAraNa pIdhelA hAya ane potAne bhAna paNa na hoya ke duniyAmAM pote kyAM che evuM bIjA mANasA na kare, teA pAlaka tA kayAMthI ja kare! teNe kahyuM : hA, eka pAlakanI saMbhALa rAkhavA pAcho bIje pAlaka joI e e kharekhara hAsyAspada che. paNa bIjuM--emanA khArAka bAbata zuM kahIzuM; kAraNa sauthI mahAna sArI mATe e mANasone tAlIma ApavAmAM Ave che--zuM nathI ApavAmAM AvatI ? * pari. 3, zArIrika keLavaNI : 'Gy m n a s t i k a Y
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 15t teNe kahyuM : hA. (484) ane zuM ApaNuM sAmAnya kasaratabAjonI zarIranI raheNIkaraNa emane mATe anukULa gaNAze ? zA mATe nahi ? meM kahyuM? mane bIka e che ke e lokonI che tevI zarIranI raheNIkaraNI UMghaNazI banAvI mUke che ane vadhArAmAM (emanI Teva Arogyane hAnikAraka thaI paDe che. tame zuM e nathI jotA ke A kasaratabA pitAnI jIMdagI UMghamAM ja kADhe che ane temanA rivAja pramANenI khAvApIvAnI vidhimAM je jarA jeTalA aMze paNa teo pheraphAra kare, te bhayaMkara mAMdagI thavAne emane saMbhava rahe che? hA, meM joyuM che.* meM kahyuM tyAre unALAne tApa ane ziyALAnI ThaMDInA, (tathA) pANI ane khorAkane je aneka pheraphAro emane laDAIne prasaMge sahana karavA paDaze temAM emanuM Arogya paDI bhAMgavAne saMbhava na rahe eTalA (ra) mATe, ApaNe lAyaka kasaratabAe jAgatA kUtarAo jevA thavAnuM che ane jemaNe atyaMta tINa rIte jovAnuM tathA sAMbhaLavAnuM che temane mATe sUkSma prakAranA zikSaNanI jarUra paDaze. mAro e mata che. kharekharI utkRSTa zArIrika keLavaNuM, ApaNe hamaNAM ja jenuM varNana karatA hatA tevI sAdI mAnasika keLavaNInI jeDiyA bahena thAya. e kevI rIte ? kema, ApaNI mAnasika keLavaNInA jevI sAdI ane sArI zArIrika keLavaNI paNa che e mAre khayAla che; khAsa karIne lazkarI tAlIma. tame zuM kahevA mAge che? mAro artha homaramAMthI samajI zakAze. tamane khabara che ke * pari. 3 : zArIrika keLavaNa-suda 1, khorAka
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra paricheda 3 jyAre tene vIra puruSo laDAInI pravRttimAM paDyA hoya, tyAre emanA jamaNamAM e temane sainikane khorAka khavaDAve che, teo helenTanA kinArA para che chatAM temane mAchI (vA) ApavAmAM AvatI nathI, ane temane bApheluM nahi paNa mAtra devatA para zekeluM mAMsa ApavAmAM Ave che, kAraNa emAM vAsaNo ane tavAo laI javAnI takalIpha uThAvavAnI jarUra paDatI nathI; ane e mATe emane mAtra devatA pADavAnuM hoya che tethI sainike mATe e kherAka sauthI vadhAre anukULa che, kharuM. ane homaramAM gaLyAM miSTAnnone ullekha kyAMya maLI Avate nathI ema kahevAmAM huM bhAgye ja bhUla karato hoIza. paraMtu e ekale ja kaMI enI manA karatuM nathI; tamAma dhaMdhAdArI kasaratabAne pUrepUruM bhAna che ke jeNe (ArogyanI) sArI sthitimAM rahevuM hoya teNe e jAtanuM kazuM khAvuM na joIe. - teNe kahyuM : hA, ane A samajIne evuM na khAvAmAM teo kazuM khoTuM karatA nathI. | () tyAre sikyujhamAM apAya che tevAM khANAM ane sisilInA pAkazAstra pramANe taiyAra thatI svAdiSTa vAnIonI tame anumati nahi Ape. huM nathI dhArato. temaja mANase je (ArogyanI) sArI sthitimAM rahevuM hoya, to ApaNe karinthanI koI chokarIne enA sundara mitra tarIke nahi rAkhavA daIe. avazya nahi. temaja (ApaNe) ethensanI miSTAnna banAvavAnI paddhati pramANe taiyAra karavAmAM AvelI vAnIo, jene teo mIThThI mAne che tene tame anumodana nahi Ape, kharuM ne ?
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 153 avazya nahi. rahevA khAvAnI A tamAma rIteAne ApaNe badhAM (6) saptAnA upayAga karatI zailimAM ane tamAma tAleAmAM racAyelAM gIta ane rAgeAnI sAthe khuzIthI sarakhAvI zakIe. acUka. tyAM jaTilatAne lIdhe (naitika) niraMkuzapaNuM utpanna thatuM hatuM; ane ahIM e (zArIrika) vyAdhi utpanna kare che; jyAre (ethI ulaTuM) mAnasika keLavaNImAM rahelI sAdAI AtmAmAM rahelA saMyamanI mAtA thaI rahe che, ane zArIrika keLavaNImAM rahelI sAdAI zarIranA ArAgyanI.x teNe kahyuM : taddana kharuM. haMmezAM (305) paraMtu jyAre rAjyamAM asaMyama ane vyAdhi anekagaNAM vadhI jAya, tyAre nyAya ane auSadhanAM Alaye khAlavAM paDe che; ane mAtra gulAmA ja nahi paNa svataMtra puravAsIe paNa dAktara ane vakIlanI kaLAmAM keTalA tIvra rasa le che e joI ne te kalAe peAte jANe mahAna heAya evA DALa dhAle che. alabatta. ane chatAM ( zuddha ) keLavaNInI sthiti kharAba ane zarama upajAve evI che enI khIjI vadhAre mATI sAkhItI zI hAI zake, sivAya ke kArIgaro ane halakI jAtanA leAkAne ja nahi, paNa ucca X - AtmAmAM rahelA saMyamaneA guNa ane zarIranA ArAgya vacce sarakhAmaNI. zArIrika keLavaNI-muddo, ra, jIo phrUTaneTa 388-rU zarIra svAsthya. * Halls of justice and of medicine. AtmAmAM vyAdhi pese tyAre leAkAmAM adhama pese, ane e adharmane lIdhe te anyAyanuM AcaraNa kare; ane e rIte zarIramAM vyAdhi pese, tyAre tenA ArAgyane nAza thAya ane auSadhAlayeA sthApavAmAM Ave, ahIM Justice nA anyAya karyA che. nyAyanI adAlata amuka dRSTie anyAyanI adAlata che, ane anyAya AtmAnA adhanuM eka mAtra bAhya svarUpa che,
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 paricheda keLavaNI maLI che ema je leke dAvo kare che temane paNa pahelA naMbaranA () dAktare ane nyAyAdhIzonI jarUra paDe che? mANasanA pitAnA gharamAM nyAya ke sAruM Arogya na hoya tethI te mATe ene bahAra bhaTakavuM paDe ane bIjA mANasonA hAtha nIce pitAne zaraNAgata banI rahevuM paDe ane temane potAnA zeTha tathA nyAyAdhIza tarIke svIkAravA paDe e zuM zarama upajAve tevuM ane sArA ucheranI khAmInuM moTuM cihna nathI. teNe kahyuM: badhI bAbate karatAM e sauthI vadhAre lajajApada (che ja.) meM javAba ApeH vicAra karatAM tamane ema lAge ke Ane paNa vaTI jAya evI aniSTanI eka bhUmikA che, jyAM mANasa zuM vAdI ke prativAdI tarIke, potAnA badhA divase keraTamAM gALato jaMdagIbharane keraTecaDa + thaI rahe che eTaluM ja nahi paNa potAnI kurucine lIdhe potAnI kalahapriyatAne mATe ulaTo kharekhara e magarUra thavA prerAya che; (2) e ema kape che ke pote apramANikapaNAmAM niSNAta che tathA dareka kuTila kAma karavA ane kumaLI DAMkhaLInI jema vAMkA vaLIne dareka chidranI aMdara ke bahAra Amatema jaI zakavA ane nyAyanA cUkAdAmAMthI chaTakI javA e samartha che: ane A badhuM zA mATe ?-ullekha karavAnI yogyatA na dharAvatI hoya evI suda bAbatomAM lAbha uThAvavA mATe,kAraNa e jANato nathI ke potAnA jIvanane evI rIte vyavasthita karyuM hoya ke kAM khAtA nyAyAdhIza vagara calAvI levA ApaNe zaktimAna thaIe te te atyaMta ucca ane udAtta vastu che. zuM A hajI ethI paNa vadhAre zaramabhareluM nathI ? teNe kahyuMH hA, e hajI ethI paNa vadhAre zaramabhareluM che. + jene keTe caDavAnI Teva paDI che tevo.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 405 155 meM kahyuM : vAru ane jyAre jakhamane rUjhAvavA hAya, tyAre athavA kAI rogacALA phATI nIkaLyA (3) hoya te prasa Mge nahi, paNa elepiyasanA kuzaLa putrAne zaradI ane AkrA jevAM navAM nAmeA zeAdhavAnI pharaja pADe evA mANasA, ApaNe varNana karIe chIe evI jIvanacaryAM ane ALasane lIdhe, peAtAnAM zarIra jANe pANIthI gadagadI gayelI jamIna heAya nahi tema temAM pANI ane pavana bhare che,-- ( ane ) A ja kAraNane lIdhe jyAre auSadhanI jarUra paDe,--tyAre e paNa zuM zaramanI vAta nathI ? teNe kahyuM : hA, teo regeAne atyaMta vicitra ane avanavI navAInAM nAmeA avazya Ape che ja, meM kahyuM: hA, ane huM nathI mAnatA ke eslepiyasanA vakhatamAM evA kAI rAgeA hatA; (6) ane huM A anumAna bAMdhuM chuM te e hakIkata parathI ke vIra yuripilasa, heAmara (nA graMtha) mAM, e ghAyala thAya che tyAra pachI, jenAthI acUka sojo caDe evA javanA loTa tathA panIranI bhUkI jemAM sArI peThe chAMTelAM che (406) evA premniyana dArunuM bhareluM pAtra pI jAya che, ane chatAM eslepiyasanA putro je TreAjana laDAI vakhate hAjara hatA, teo, je kanyA ene A pIvA Ape che tene doSa detA nathI, tema je peTrekalasa enI sAravAra kare che ene ThapakA ApatA nathI ! teNe kahyuM : vAru, evI sthitimAM mANasane AvuM pINuM ApavuM te teA avazya asAdhAraNa ja gaNAya. meM javAba ApyA : pahelAMnA jamAnAmAM, eTale ke sAmAnya rIte kahevAmAM Ave che tema, herADikasanA jamAnA pahelAM, eslepiyasanI zreNInA leAkeA ApaNI hAlanI vaidakanI paddhati--je vize ema kaDI zakAya ke e teA ulaTA AgAne keLave che--temAM vyavahAra karatA naheAtA. paraMtu heroDikasa zikSaka hAvAthI ane enuM peAtAnu * zArIrika keLavaNI-muddo, 3, Ayurveda,
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 pariccheda 3 ( zArIrika ) 'dhAraNa mAMluM hatuM tethI (OM) zikSaNa ane vaidakanA sayeAjana dvArA eNe pahelAM mukhyatve peAtAnI jAtane ane pachI bAkInI duniyAne rIbAvavAnA rastA zodhI kADhayA eTaluM jo tame dhyAnamAM rAkhe teA tamane A vAta ATalI asAdhAraNa nahi lAge. teNe kahyuM: e kevI rIte ! dhI-me dhI-me marAya evI rodhathI; kAraNa ene eka jIvaleNu roga hatA, jenuM e haraha Mmeza jatana karatA; ane emAMthI sAjA thavAnA teA savAla ja naheAtA, tethI teNe peAtAnI AkhI jIMdagI sadA-rogInI jema kADhI; peAtAnI jAta saMbhALavA sivAya e khIjuM kazuM karI zakatA nahi; ane jyAre peAtAnI niyata khAvApIvAnI paddhatimAMthI jarA paNa ADe jatA tyAre ene satata yAtanA thatI, ane e rIte rIbAI rIbAI ne, potAnA zAstranI madadathI, vRddhAvasthA sudhI te taraphaDiyAM mAratA pahoMcyA, enA kauzalyanA e virala badale ! () meM kahyuM : hA, eslepiyase jo peAtAnA vaMzajone sadArogiSTa rahevAnI kalAnuM zikSaNa na ApyuM, teA te dveSa kaMI enA ajJAna athavA vaidakanI e zAkhAnA binaanubhavamAMthI udbhavyA naheAtA; paNa--kAraNa e jANatA hatA ke tamAma suvyavasthita rAjyAmAM dareka vyaktine mukarara dhaMdhA hatA jenuM ene pAlana karavAnuM ja hatuM ane tethI ene eTalI phurasada na rahe ke e satata mAMdo rahI zake !-~- A ( satya ) je kadI samajI na zake tevA mANasa khuzIthI AvA (tame kahe che| tevA virala) badalAnI apekSA rAkhI zake. ( potAne mAMdA paDavAnI phurasada paNa na hAya-ema ) kArIgaranA saMbaMdhamAM ApaNe khelIe chIe, paraMtu ApaNe vadhAre paisAdAra varganA leAkeAne A niyama lAgu pADatA nathI e atyaMta hAsyAspada che. teNe kahyuM : evA aM tame kevI rIte kADho che ?
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 157 (3) mAro a` A che suthAra mAM paDe tyAre e game tevI kaDavI ( ke ugra ) ane jaladI sAjA kare evI vA mAge che; vAMtikara ke virecaka athavA DAma ke zastra ( kApa )--A upAyA e vApare che, ane jo kAI ene pathyApathyanI rIti auSadhividha tarIke nizcita karI Ape ane kahe ke eNe mAthA para pAdhaDI jevaDA pATA baMdhAvavA joI e ane evuM khIjuM badhuM--teA e turata javAba Apaze ke ene mAMdA paDavA jeTalI navarAza nathI; ane peAtAnA sAmAnya dhaMdhA tarapha khedarakAra thavuM paDe e rIte potAnA roganI sAravAra karavAmAM gALelI jIMdagImAM kazuM iSTa nathI ema ene dekhAya che, ( 6 ) ane tethI AvA vaidyane 'rAmarAma' karIne, e peAtAnuM sAmAnya rUDha jIvana pAchuM zaru kare che ane kAM te taMdurasta thAya che. ane jIve che ane kAma kare che, ane nahi tA--jo enuM zarIra paDI bhAMge te e marI jAya che ane ( pachI) ene kaMI phariyAda rahetI nathI. 406 teNe kahyuM : hA, chaMdagI evI sthitie pahoMcI gaI hoya, tA mANase vaidakanI kaLAne mAtra eTalA pUratA ja upayAga karavA joI e ( ethI vadhAre nahi ). (47) meM kahyuM: zuM ene dhaMdhA rojagAra nathI, ane enI pAsethI ene dhaMdhA chInavI levAmAM Ave, teA enI jIMdagImAM zA phAyadA rahe ? teNe kahyuM : taddana kharuM. paraMtu paisAdAra mANasane savAla judo che; ene jIvavuM hoya te, khAsa kaMI mukarara kAma, je eNe karavuM ja joI e, evuM kaI enI pAse che ema--ene vize ApaNe kahetA nathI. ene kazuM karavAnuM hotuM nathI ema sAmAnya rIte mAnavAmAM Ave che.
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 3 tyAre tame phesilAIDijhanuM vacana kadI sAMbhaLyuM lAgatuM nathI, ke mANasane bharaNapoSaNanuM sAdhana maLe ke tarata ja teNe saguNanuM AcaraNa karavuM joIe. teNe kahyuM: ema nahi, enAthI kaMIka agAu (bharaNapoSaNanuM sAdhana maLe te pahelAM) eNe zaru karavuM joIe ema huM mAnuM chuM. meM kahyuM? A vize ApaNe enI (phesilAIDijhanI) sAthe jhaghaDe nahi karIe; paNa ulaTA ApaNI jAtane prazna pUchIzuM? zuM paisAdAra mANase pharaja tarIke saguNa Acaro ja joIe ke pachI e vagara e jIvana gALI zake ? () ane je enI e pharaja heya, te ApaNe AgaLa jaI eka prazna Ubho karIzuM ke vyAdhione pathyApathyavidhi dvArA maTADavAnI enI paddhati-je yAMtrika kalAo ane suthArIkAmamAM citta ekAgra karavAmAM vigharUpa thaI paDe che-te zuM phesilAI DijhanI bhAvanAnI eTalI ja ADe AvatI nathI ? teNe javAba Ape e vize kazI zaMkA hoI ja na zake; zarIranI vadhArA paDatI saMbhALa, jyAre zArIrika keLavaNInA niyamonuM ullaMghana karI jAya, tyAre sadgaNanA AcaraNanI mahAvairI thaI paDe che. javAba Apyo : hA, ane gharanI, lazkaranI athavA rAjyanA khAtAnI vyavasthA karavAmAM paNa eTalI ja viredhI; ane sauthI vadhAre agatyanuM to e che ke koI paNa prakAranA abhyAsa ke vicAra ke AtmanirIkSaNunA (1) kAryanI sAthe e asaMgata che-AvA lokone eka satata zaMkA rahyA kare che ke mAthuM duHkhe athavA phera Ave enuM kAraNa philasUphI che, ane tethI uccatara arthamAM saguNanuM AcaraNa ke tene AcaraNamAM mUkavAno prayatna sarvIze cheDI devAmAM Ave che; kAraNa pote ethI mAMdA paDI jAya che ema e haMmezAM kapyA kare che ane pitAnA zarIranI satata ciMtAmAM rahe che. hA, e pUratuM saMbhavita che. ane tethI je mANasa sAmAnya rIte taMdurasta bAMdhAnA hatA,
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40. 159 ane jemanA vananI Teve! ArAgyamaya hatI, tathA jemanI kuriyAdonuM svarUpa nizrita hatuM temane ja vivekI eslepiyase potAnI kalAnI zakti dekhADI hatI ema (4) mAnI zakAya; AvI (phariyAdone) reca OM vADhakApathI e dUra karatA ane rAjyanA hitane emAM vicAra karIne, pAchuM emane emanuM sAmAnya jIvana gALavA pharamAvatA; paraMtu je zarIramAM rega dhara karI beThA hoya tene dhIme dhIme reca ke kAMTa ApavAnI paddhatithI sAjuM karavAnA prayatna karatA nahi. kAI paNa kAma mATe nakAmI jevI jIMdagIe laMbAvavI ke (jene pariNAme) azakta pitAe vadhAre azakta chekarAMo pedA kare e ene pasaMda nahAtuM;--sAdhAraNa rIte (bIjA jIve che ema) jo kAI jIvana gALavA azakta hoya, teA ene ka MI paDI nahAtI (6) ke ene sAjo kare; kAraNa evA (rAgane) upAma peAtAne ke rAjyane kazA paNa upayAgane thaI zake nahi. teNe kahyuM : tyAre eslepiyasanI eka rAjyaddArI puruSa tarIke tame gaNanA karI che kema ? e spaSTa che; ane enA putro enA mAnasane ( 408 ) AgaLa upara vyakta kare che. eTaluM dhyAnamAM rAkhajo ke prAcIna kALanA tee vIra puruSo hatA, ane je davAone! huM ullekha karuM chuM te TrAyanA gherA vakhate teo ApatA hatA. tamane yAda Avaze ke jyAre penDerase menilAsana dhAyala karyAM tyAre temaNe kevI rIte ' jakhamamAMthI lAhI sUcI lIdhuM, ane ThaMDA upacArA chAMTavA '1, paraMtu jema yupilasane kahyuM nahAtuM temaja, menilAsanA prasaMge paNa daradIe pAchaLathI zuM khAvuM ke pIvuM te viSe temaNe kadI nirdeSa karyAM nahetA. emane khayAla evA hatA ke dhAyala thatA pahelAM jenI TavA Arogyamaya ane niyamita haiAya evA game te mANasane emanA upacAro sAjo karavA pUratA hatA; (va) ane jo ke eNe (yuripilase) pAtra bharIne premniyana dAru pIdhA kharA--ane tema chatAM e sAjo 1 Iliad : 4-218.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 paricheda thAya paNa kharo. paraMtu je prajAjanenI jIMdagI temane athavA bIjAne kazA upaganI nathI, evA regiSTa ane asaMyamI leke sAthe teo kaMI levAdevA rAkhatA nahi; vaidakanI kaLA kaMI evAonuM ISTa sAdhavA yojAI na hatI, ane teo mIDAsa jeTalA tavaMgara heta to paNa elepiyaranA putroe emanI davA karavAnI nA pADI hota. elepiyasanA e putro! teo bahu tINa buddhinA leke hatA! meM javAba Ape e svAbhAvika hatuM. chatAM karuNarasapradhAna nATakanA lekhake tathA pInDAra, ApaNuM AdezanuM pAlana na karatAM, je ke teo kabUla kare che ke elepiyasa epolone putra hato, te paNa vaLI kahe che, ke eka tavaMgara mANasa je maravAnI aNI para hato eNe lAMca ApI tethI temaNe ene sAjo karyo ane A kAraNe (ka) enA para vIjaLI paDI. paraMtu ApaNe je siddhAMta kayArane nizcita karyo che te anusAra e baMne (vAta) jyAre teo ApaNane kahevA Avaze tyAre ApaNe emAM nahi mAnIe;-je e devane putra hate te ame kahIe chIe ke e lebhI nahoto; athavA je e lebhI hatI, to e devane putra nahoto. sekreTisa, A badhuM to bahu ThIka; paraMtu mAre tamane e savAla karavo che. rAjyamAM sArA vaidyo zuM na hovA joIe, ane jemaNe sauthI vadhAre saMkhyAmAM sArA ane kharAba bAMdhAnA zarIrone sArA karyo hoya e zuM (3) sArAmAM sArA vaidyo nahi ? ane e ja rIte jeo dareka prakAranA naitika svabhAvathI paricita haya, e zuM sArAmAM sArA nyAyAdhIzo nahi ? ' meM kahyuMH hA, sArA nyAyAdhIzene tathA sArA vaidyone te huM paNa rahevA dauM. paraMtu huM sArA kone gaNuM chuM enI tamane khabara che ? mane kaheje ! je mArAthI kahI zakAze te kahIza. paraMtu mAre spaSTa karavuM
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408 joIe ke eka savAlamAM tame je be bAbate eka nathI ene bheLavI de che. teNe pUchyuM ema kema ? meM kahyuM ke, je-tame dAktare ane nyAyAdhIzone bhegA mUke che. have hakIkata evI che ke jemaNe potAnI yuvAvasthAthI mAMDIne pitAnI kalAnA jJAnanI sAthe sAthe rogane vadhAremAM vadhAre baheLA anubhava (6) paNa meLavyo hoya tevA ja sauthI vadhAre kuzaLa dAktaro thaI zake. teonuM Arogya (bahu) daDha na hoya to vadhAre sAruM ane emanA pitAnA zarIramAM tamAma jAtanA roge hovA joIe. kAraNa mArA khayAla pramANe, je sAdhanathI teo zarIrane rogamukta kare che e sAdhana kaMI zarIra nathI; ema heya te temane kadI rega thaye hoya athavA thAya to ApaNe calAvI laI na zakIe paraMtu teo manathI ja zarIrane rogamukta kare che, ane je mana rogiSTa thaI gayuM che ? ane che, te keAIne rogamukta karI zake nahi.+ teNe kahyuM e taddana kharuM che. (409) paraMtu nyAyAdhIzane savAla judo che; kAraNa e manathI mana para zAsana kare che, mATe pitAnA jAtaanubhava parathI jema vaidya bIjAonA zArIrika vyAdhionuM anumAna bAMdhI zake, tema nyAyAdhIza bIjAnA gunAo vizenuM paNa jaladIthI anumAna karI zake eTalA ja kAraNasara, kaMI ene durgaNI manavALA lokonI sAthe zikSaNa apAvavAnI, ane temanI sobatamAM juvAnIthI mAMDIne rahevAnI tathA AkhI nAmAvalImAM AvatA gunAomAMthI (anubhava levA) pasAra thavAnI jarUra nathI; je su-pratiSThita citta vaDe (temaNe naitika daSTie) * zArIrika keLavaNu-mudo-4, vaigha ane nyAyAdhIza. + sarakhA upara 396 ma tathA tenI phUTanoTa, sArA vaidyane pitAne badhA rogo thayA hovA joIe evI pleTanI dalIla ApaNane vicitra lAge 11
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 paricacheda 3 nirogI nirNaya ApavAne che, tene kizorAvasthAmAM duSTa Tevane kaze anubhava na hovo joIe, athavA tene cepa na lAgavo joIe. ane sArA mANasonA AtmAmAM, duSTatA (vA) zI vastu che enAM dRSTAMta hatAM nathI, tethI kizorAvasthAmAM teo ghaNI vAra je bheLA jevA dekhAya che tathA apramANika leke temane sahelAIthI chetarI jAya che tenuM paNa A ja kAraNa che. te teNe kahyuM H hA, temane chetarAvAne ghaNo ja saMbhava che. meM kahyuM tethI nyAyAdhIzanI ummara nAnI na hovI joIe. AtmAthI (eTale- nahi ke jAta anubhava parathI) paraMtu bIjAmAM rahelI duSTatAnA svabhAvanAM lAMbAM ane moDe sudhI karelAM nirIkSaNa dvArA H (vA) aMgata anubhava nahi paNa jJAna enuM doranAra devuM joIe. teNe kahyuMH hA. Adarza nyAyAdhIza e che. meM javAba ApyoH hA, ane e sAre mANasa haze je tamArA praznano javAba che ]; jeno AtmA sAre che e pote sAre che. paraMtu kuTila ane zaMkAzIla svabhAva jene vize ApaNe vAta karatA hatA,-e, jeNe ghaNu gunAo karyA che ane je pitAne duSTatAmAM ekko mAne che, te jyAre pitAnA sahacarenI sAthe hoya che tyAre potAnI jAta parathI e loko vize vicAra bAMdhe che tethI pahelethI upAye levAmAM e (kaI) addabhuta hoya che; paraMtu evI che ane e jAta anubhava azakya paNa che. vaidyamAM rAgonuM anubhavajanya jJAna hovAnI jarUra nathI, "manathI ja zarIrane rogamukta kare che - Ano artha Mental Healing ke zraddhAthI roga maTADavo evo nathI, manathI vicAra karIne vaidya davA Ape che ane tethI rAga jAya che eTalo ja artha pleTane abhipreta che. pari. 2-376 jyAM leTe oLakhavuM ane jJAna hAvA vacce goTALo kare che, tema ahIM rAgano jAte anubhava hoya te ja tenuM jJAna thaI zake ema pleTa mAne che.
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 167 jyAre e sadgaNI mANaso-jemaNe ummara thaye anubhava meLavyA che, evAnA samAgamamAM Ave che, tyAre enI potAnI binapAyAdAra zaMkAone laIne e pharI mUrkhadekhAya (3) che; e pramANika mANasane oLakhI zakato nathI, kAraNa enAmAM pramANikapaNane pratikRti * nathI; (chatAM) duniyAmAM sArA karatAM kharAbanI saMkhyA vadhAre meTI che, tethI ane e kharAbanA samAgamamAM vadhAre Avato hevAthI, (enA jevA) bIjAo temaja pite pitAnI jAtane mUrkha nahi paNa ulaTI DAhI mAne che. teNe kahyuM: taddana kharuM. tyAre je sArA ane vivekI nyAyAdhIzane ApaNe zodhIe chIe te A mANasa nahi paNa bIje; kAraNa vaLI durgaNa saguNane oLakhI nahi zake, paraMtu kALe karIne zikSaNa pAmelo saguNa svabhAva saguNa ane durguNa bannenuM jJAna meLavI zakaze : (2) durgaNa nahi paNa sadgaNuM mANasamAM ja vivekabuddhi hoI zake che-mArA abhiprAya pramANe. ane mArA paNa. tamArA rAjyamAM A prakAranA vaidakazAstrane ane A jAtanA kAyadAne tame anumati Apaze. zarIra ane AtmA baMnenuM Arogya apIne vadhAre sArA svabhAvavALAMnuM (41) te piSaNa karaze; paraMtu * " Pattern of honesty' vastu ane vastutattva-A thing and its ldea e be vaccenA saMbaMdhanuM varNana karatAM paheTe ghaNI vAra Pattern zabda vApare che. je tattva che te eka Adarza namUno che ane jaDa vastu zakya teTaluM enuM anukaraNa kare che. jeTale aMze vastu vadhAre sAruM anukaraNa karI zake teTale aMze te vadhAre sArI. athavA tattvano aMza emAM teTaluM vadhAre x paraMtu "lagna"nA pustaka 12 mAM heTe e abhiprAya darzAve che ke durguNa paNa saguNane sAco khyAla bAMdhI zake. eTale ke vidio meliora probogue deteriora sequor e sthiti zakya che, ema e mAne che,
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 3 jeo zarIre regiSTa che temane te maravA deze, tathA duSTa ane (mAnasika vyAdhivALA) asAdhya AtmAo potAnI jAte pitAne aMta ANaze. rAjya tathA daradIo - bannenI daSTie A vAta sauthI sArI che e spaSTa che. ane A rIte, ApaNe kahyuM tema je mAnasika keLavaNI saMyama prere che tenuM ja mAtra zikSaNa maLavAthI ApaNe yuvAna keTe caDavAnI icchA nahi kare. e spaSTa che. (ra) ane (AvI mAnasika keLavaNI lIdhAthI jenuM jIvana saMvAdI banyuM che e) saMgItajJa + A ja raste cAlIne sAdI zArIrika keLavaNI levAmAM saMtoSa mAnaze, te kaI gaMbhIra prasaMga sivAya e davAo sAthe levAdevA nahi rAkhe. huM e taddana mAnuM chuM. kasaratanAM ane mahenatanAM e je je kAma karaze tene hetu mAtra pitAnA svabhAvanA prANamaya tattvane uttejita karavAne haze, nahi ke pitAnuM (zArIrika) baLa vadhAravAne; sAmAnya kasaratabAnI jema e kasarata ane pathyApathya kherAkanI vidhine potAnA snAyuo vadhAravAmAM upayoga nahi kare. teNe kahyuMH bahu sAcuM. (ka) tema ja ghaNu vAra mAnavAmAM Ave che tema, eka te AtmAnA zikSaNane arthe ane bIjI zarIrane keLavavA mATenkaMI e rIte kharekhara mAnasika ane zArIrika keLavaNInI be (bhinna) kaLAe javAmAM AvI nathI. * Musician. Music = "mAnasika zikSaNa" parathI Musician. - pari3 : muddo-mAnasika tathA zArIrika keLavaNu vacceno saMbaMdha. sarakhA 398-s
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 165 tyAre ene kharekha hetu zuM che? meM kahyuM huM mAnuM chuM ke e baMnenA zikSakoe to mukhyatve AtmAnI sudhAraNane ja dRSTi samakSa rAkhelI che. meM kahyuM; kevaLa zArIrika keLavaNInI upAsanAthI mana para je asara thAya che, athavA mAnasika keLavaNInI ekataraphI upAsanAthI je vidhI asara thavA pAme che te zuM kahI tame joI nathI ? teNe kahyuM ; ema kaI rIte ? (4) meM javAba Ape : eka che te svabhAvamAM kaThoratA ane ugratA lAve che, bIjI mRdutA ane aiNabhAva. teNe kahyuM : hA, mane pUrepUrI khabara che, ke je mAtra kasaratabAja heya che temAM vadhAre paDatuM jaMgalIpaNuM hoya che, ane jeNe mAtra mAnasika keLavaNI lIdhI hoya te pitAne hitakAraka thaI paDe ethI (paNa) vadhAre pa thaI jAya che ane pIgaLI jAya che.* ' kahyuM? chatAM eTaluM cokkasa che ke A ugratA mAtra prANamAMthI ja bahAra Ave che; ene sArI rIte keLavaNI ApI hoya, to emAMthI zorya nIkaLI Ave, paNa je ene atyaMta tIvra karavAmAM Ave, te e kaThora ane pAzava thavAno saMbhava che.* huM ema ja mAnuM chuM. (6) bIjI tarapha philasUphamAM namratAne guNa haze ane AnuM bahu ja vadhArA paDatuM sevana karavAmAM Ave to emAMthI bAyalApaNuM * eka tarapha vadhArA paDatuM jaMgalIpaNuM keLavAya, ane bIjI bAju mANasa svabhAve ati pocuM thaI jAya, e benI vacce je paddhati madhyama mArga kADhe te kharI keLavaNI. erisToTalanA siddhAntAnusAra sadguNa eTale madhyama mArga enI ahIM jhAMkhI thAya che, sarakhAvo upara 359-3 * Ferocity-oolclue-Courage-214- Timidity - ulseire softness-atyaMta poco svabhAva : Gentleness-kharI namratA,
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda ka 166 utpanna thaze, paNa jo sArI rIte keLavavAmAM Ave, te e namra ane vinIta thaI raheze. kharu. ane ApaNA abhiprAya anusAra pAlAmAM A banne guNe hAvA joI e ? acUka. A baMne vacce saMvAda hovA joIe kharuM ne? evA prazna ja na thaI zake. ane saMvAdI AtmA saMyamI ane zUravIra ane haze hA. (411) ane visaMvAdI ( AtmA ) kAyara ane rAMdheA hAya che. taddana kharuM. ane jyAre mANasa pAtA para saMgItanI asara thavA de che, ane ApaNe hamaNAM ja je vize vAta karatA hatA tevAM madhura, mRdu ane udAsInatAne peAtAnA kAnanI naLI vATe peAtAnA AtmAmAM reDAvA de tathA peAtAnI AkhI jIMdagI gItanA Ana MdamAM ane kUMjanamAM pasAra kare, tyAre e kriyAnA prathamAraMbhamAM enAmAM je prANa athavA bhAva (nuM tattva raheluM che) te tapAvelA lADhAnI jema mRdu thAya che, ane khaTakaNuM ane nirupayogI thavAne badale ( = ) upayogI bane che. paNa jo mRdu ane zamana karavAnI A kriyAne e laMbAve, te tyAra pachInI sthitimAM e pIgaLavA mAMDe che ane enA kSaya thAya che, te eTale sudhI ke (enuM sevana ) prANane hAsa kare che ane AtmAnI zaktine chedI nAMkhe che; ane e balahIna sainika bane che. bahu sAcuM. jo enAmAM prANanuM tattva svAbhAvika rIte ja nabaLuM hoya, te A parivana enAmAM turata thavA pAme che; paNa jo e vadhAre
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 411 167 pramANamAM hoya te saMgItanI zaktithI enA prANa nirmULa paDatAM e uttejanIya bane che;--AchAmAM ochA uttejanathI paNa e ekadama saLagI ( 4 ) UThe che, ane turata bUjhAI jAya che; prANavAna thavAne badale e kApanIya ane lAgaNIpradhAna bane che ane taddana avyavahAru thaI jAya che. ema ja. - ane zArIrika keLavaNInuM paNa AvuM ja, kasarateA kare, ane khUba khAya ane saMgIta tathA abhyAsIthI ulaTA ja hAya, te pahelAM enA zarIranI lIdhe enAmAM magarUrI ane prANa bharAI Ave enA karatAM evaDA thAya che. mANasa jo ugra philasUphInA prakhara sArI sthitine che ane e hatA avazya. ane pachI zuM thAya che? jo e khIju kaMI na kare ane (3) kalAnI devIe* sAthe koA saMbaMdha na rAkhe, teA kAI jAtanuM jJAna, 3 anveSaNa ke vicAra athavA sa MskRtimAM kaze| rasa na hovAthI, enAmAM je kaI buddhi hoya te paNa zu kSINa, nisteja ane aMdha nathI banI jatI, ( evI ke pachI ) enuM mana kadI jAgrata na thAya ane ene kazu pANu na maLe, ane enI indriye enAM dhumasa (nAM AvaraNA )mAMthI jarA paNa mukta na thAya ? teNe kahyuM: kharuM. ane aMte e vItavaNInA zastrane upayAga na kare evA, asabhya ane philasUphIneA dveSI (6) bane che,---- eka jaMgalI prANI jevA e che, badhe baLajabarI ane krUratA, ane khIjI kAI paNa rIte ene kAma pADatAM AvaDatuM nathI; ane e duSTa paristhitimAM ane pUrNa ajJAnamAM jIve che tathA aucitya ane lAlityanI ene kazI samajaNa hotI nathI *jIe upara 36-6-phUTaneTa.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 paricheda 3 teNe kahyuM: e taddana kharuM che. ane eka prANavAna ane bIjuM te philasUphInuM-evAM be to manuSyasvabhAvamAM rahelAM che tethI mAre ema ja kahevuM joIe ke koI deve A be tattano sugya saMvAda sadhAya nahi tyAM sudhI e (412) [ vAjIMtranA tAranI jema ] DhIlAM ke vadhAre taMga thaI zake eTalA mATe, e be tane [ ane mAtra ADakatarI rIte AtmA ane zarIrane ] lAgu paDe evI be kalAo eNe mAnava jAtane apI che. e ja hetu dekhAya che. ane je mAnasika tathA zArIrika keLavaNInuM suMdaratama pramANamAM mizraNa kare che, ane e dvArA AtmAne sauthI sArI rIte keLave che, ene ja (vAjIMtranA)tAra meLavanAranA karatAM ghaNuM ja uccatara arthamAM kharekhara sAce saMgIta ane saMvAda sAdhanAra kahI zakAya. sekreTisa, tame taddana kharuM kahe che. ane rAjyavyavasthAne je TakAvI rAkhavI hoya, to ApaNe rAjyamAM adhiSThAtA tarIke AvI ja pratibhAzALI vyaktinI harahameza jarUra raheze. () kevaLa enI ja jarUra raheze ? tyAre uchera ane keLavaNInA ApaNuM siddhAnto AvA che, te pachI ApaNuM puravAsIonA nAca athavA emanI sarato ane zikAra ke emanA vyAyAma ne azvArohaNanI harIphAIonI vadhArAnI vigatomAM utaravAnI zI jarUra che? kAraNa A badhAM sAmAnya siddhAntane ja anusare che, ane ApaNane e siddhAnta) maLI Avyo che, tethI A (vigato) nakkI karatAM ApaNane muzkelI nahi paDe. huM khAtrIthI kahuM chuM ke jarAya muzkela nahi paDe. meM kahyuM: ghaNuM sAruM; tyAre have bIje kaye prazna Ave che ?
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAra 169 keNe prajA ane koNe zAsanakartA thavuM joIe e prazna zuM ApaNe pUcha na joIe ?* (4) acUka ummare nAnAM hoya temanA para vaDIlee rAjya karavuM joIe emAM to zaMkA na hoI zake. e spaSTa che. ane emAMnA sauthI sArA hoya temaNe zAsana karavuM joIe. e paNa spaSTa che. have, jeo (ekAgra citta) khetInuM ja sauthI vadhAre sevana karatA hoya, e ja zuM sArAmAM sArA kheDUto nathI ? hA. ane ApaNuM nagara mATe sArAmAM sArA pAlake ApaNI pAse hovA joIe, te jemanAmAM pAlakano guNa vadhAremAM vadhAre hoya teo ja che pAlaka na hovA jAIe ? hA. ane A prayajana sAdhavAmAM teo vivekI tathA kAryakuzaLa hevA joIe, ane rAjyanI temaNe khAsa saMbhALa rAkhavI joIe? (3) kharuM. ane jene pote cAhato hoya tenI mANasa saMbhALa le e sauthI vadhAre saMbhavita che. avazya. ane pitAnA jevAM ja jenAM hita che ema pote mAnato hoya tathA jenA sArA ke kharAba bhAvithI keAI kALe pitAnA bhAvi para sauthI vadhAre asara thaze ema pote dhAratA hoya tene te cAhaze-e paNa sauthI vadhAre saMbhavita che kharuM. * 23H muddo-pAlikAnI cUMTaNa.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170. pariccheda 3 teNe javAba Apyo : taddana kharuM. tyAre ApaNe (A daSTie) cUMTaNI karavI joIe. pAlakomAM jemaNe pitAnI AkhI jIMdagI daramiyAna potAnA dezanuM je hita hoya te karavA sauthI vadhAre IMtejArI dekhADI (ku) hoya tathA tenA hitanI viruddhanuM je hoya te AcaravA sauthI moTo tiraskAra darzAvyo hoya tevAenI ApaNe neMdha laIzuM. e ja mANase yogya che. ane teo potAnA nizcayane vaLagI rahe che ke nahi,+ tathA jAdu ke balAtkAranI asarathI kaI divasa rAjya pratyenI pitAnI pharajanuM bhAna bhUle che athavA ene pheMkI de che ke nahi e ApaNe joI zakIe eTalA mATe varSo varSa emanuM nirIkSaNa karyA karavuM paDaze. teNe kahyuM pheMkI de che eTale ? meM javAba Apyo : huM tamane samajAvuM. mANasanA manamAMthI nizcaya kAM to enI IcchAe ke pachI enI IcchA viruddha khasI jAya che; enI IcchA anusAra tyAre khasyo (413) kahevAya ke jyAre e asatyamAMthI mukta thAya ane vadhAre sAruM zIkhe, ane icchA viruddha -jyAre satya enI pAsethI chInavI levAmAM Ave tyAre* teNe kahyuM : nizcayane Icchita lepa kevI rIte thaI zake e huM samaye, paNa anicchita lepane artha mAre hajI zIkho bAkI che. meM kahyuM ke, tame zuM nathI joyuM ke mANasa pAsethI ISTa (ya) anicchAe chInavI levAya che, ane anicchamAMthI e icchAe mukata thAya che ? satyane gumAvI besavuM e zuM aniSTa nathI, ane pitA + DuM viSayAMtara * koI paNa mANasa svecchAe asatya svIkArato nathI, svecchAthI ajJAnamAM paDI raheto nathI, eTale ke svecchAe kharAba athavA aniSTanI icchA karatuM nathI, eTale ke anicchAe ja anIti Acara che A siddhAnta mULa sekreTisane hate.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 171: pAse satya hoya e zuM iSTa nathI ? ane vastue jevI che evuM ja enuM yathA jJAna thAya, x tyAre ja satya para adhikAra Avye emAM tame saMmata thaze! ne? 413 teNe javAba ApyA : hA, manuSyajAta pAsethI satya emanI anicchAe chInavI levAmAM Ave che emAM huM tamArI sAthe saMmata chuM. (6) ane A anicchAe thaele leApa kAM te cArI, balAtkAra ke jAduthI zuM karavAmAM nathI AvatA ? artha samajI mane bhaya che ke karuNurasapradhAna nATakAnA lekhAnI jema huM aspaSTa rIte khelatA hoIza. mAre eTaluM ja kahevAnuM che ke keTalAeka leA vinavaNIthI badalAI jAya che, ane khIjA bhUlI jAya che; eka varganA leAkAnAM hRdaya lIlA ceArI jAya che, ane khAnAM kALa; ane Ane huM cArI kahuM chuM. have te tame mArA atha samajo che kharuM ne ? teNe javAba Apyo : hajI huM tamArA kahevAne zakatA nathI. hA. vaLI jemanA para balAtkAra karavAmAM Ave che, tene kAM tA kAI du:khanI ugratAne lIdhe athavA zAkane lIdhe peAtAnA abhiprAye badalavA paDe che. teNe kahyuM : huM samajuM chuM, ane tame kaheA che te kharuM che. (4) ane e paNa tame kabUla karazeA ke jee jAdumAM phasAyA che tenAM mana kAM te sukhanI mRdutara asara nIce athavA bhayanI vadhAre kaThora asarane laI ne badalAI jAya che. teNe kahyuM : hA, dareka prakAranI chetarapIMDIne ApaNe jAdu kahI zakIe. x Correspondence Theory of Truth.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ paripada 3 172 mATe, huM hamaNAM ja kaheto hato tema, emanA vicAra anusAra rAjyanuM je hita hoya te ja potAnA jIvanane niyama bane-evI pitAnI pratItinA sauthI sArA pAlaka koNa che e bAbata ApaNe pRcchA karavI joIe. emanI kizorAvasthAnI zarUAtathI ApaNe emanuM nirIkSaNa karavuM joIe ane teo (satyane) bhUlI jAya athavA (pate) chetarAI jAya e sauthI vadhAre saMbhava hoya tevAM kAma temanI pAse karAvavAM joIe, ane je (pitAnuM kartavya) smRtimAM rAkhe ane (6) chetarAya nahi tene pasaMda karo ane parIkSAmAM je nApAsa paDe ene bAtala karavo joIe. ApaNe e rasto laIzuM. hI. ane emane mATe majUrInAM kAma tathA du:kha ane laDatanuM niyaMjana joIe, ke jethI teone e ja guNonI vadhArAnI sAbItIo ApavI paDe. teNe javAba Apyo : taddana sAcuM. meM kahyuM : ane pachI ApaNe jAduthI (ke chetarapIMDIthI) emanI parIkSA karavI joIe--e trIjA prakAranI kasoTI che-ane teo kevI rIte varte che e jovuM joIe, jema nAnA vacherAone, te bhaDake evA che ke nahi e jevA, (meTA) avAjo ane tophAnamAM laI javAmAM Ave che, (7) tema ApaNA yuvAne tamAma mAyAjALanI viruddha susajaja che ke nahi tathA haMmezAM udAtta vRttinA, potAnA tema ja pote lIdhI che te mAnasika keLavaNInA sArA pAlako che ke nahi, ane badhA saMjogomAM, rAjyane tathA vyaktine sauthI vadhAre upayogI thaI paDe evo tAlabaddha ane susaMvAdI svabhAva TakAvI rAkhe che ke nahi- e ApaNe zodhI zakIe te khAtara ApaNe temane koI jAtanA mahAbhayamAMthI pasAra karIzuM ane pAchA sukhamAM mUkIzuM, ane (e rIte) bhaThThImAM sonAnI kasoTI thAya che e karatAM vadhAre saMpUrNapaNe ApaNe emane cakAsIzuM, ane je koI kizora, yuvAna ane prauDha vaye ema
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414 paka e thI dareka uMmare parIkSAmAMthI zuddha ane vijayI thaI (14) nIkaLaze, ene ja rAjyane pAlaka ane zAsanakartA nImavAmAM Avaze. jIvanamAM ane mRtyu pachI enuM sanmAna karavAmAM Avaze, ane ApaNe ApI zakIe evAM sauthI moTAM - samAdhisthAna tathA sanmAnamAM smArake ene nAme bAMdhavAmAM Avaze. paraMtu je koI nApAsa thAya ene ApaNe bAtala kare joIze. ApaNA pAlake ane zAsanakartAone cUMTavAnI tathA nImavAnI A jAtanI paddhati raheze ema mAnavAne huM prerAu chuM. huM A sAmAnya rIte kahuM chuM, zabdezabda Ama ja thavuM joIe ema mAruM kahevuM nathI. teNe kahyuM ane sAmAnya daSTie bolatAM huM tamArI sAthe saMmata thAuM chuM. (a) ane kadAca "pAlaka" e zabda enA pUrepUrA arthamAM mAtra uccatara vargane ja lAgu pADavo joIe ke je paradezI duzmana sAme ApaNuM rakSaNa kare ane ghera ApaNAM puravAsIomAM zAMti jALave, evI rIte ke puravAsIone ApaNane nukazAna karavAnI icchA na thAya, athavA bIjAo (bahAranA duzmano) pAse (ApaNane nukasAna karavAnI zakti na rahe. je juvAna mANasone ApaNe pahelAM pAlake kahyA hatA temane "sahAyake" tathA zAsanakartAonA siddhAMtonA madadanIza, evuM nAma ApavuM te vadhAre yogya che. teNe kahyuM huM tamArI sAthe saMmata chuM. tyAre ApaNe thoDI vAra pahelAM ja je vize vAta karI hatI, tevuM Avazyaka juThThANuM ApaNe kevI rIte ghaDI kADhIzuM-(4) mAtra eka rAjajUThANuMje zakya hoya to zAsanakartAone ane nahi to bAkInA nagaravAsIone chetaravA upayogamAM Ave? teNe kahyuMH (e vaLa) kaI jAtanuM juThThANuM * muddoH Royal Lie : rAja juThThANuM sarakhAH 382, 389 va459- 3.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 paricheda 3 meM javAba ApeH kAI navuM nahi; mAtra [ kavio kahe che tema ane duniyA pAse manAve che tema] Aja pahelAM je ghaNI jagyAe kahevAmAM AvI che evI eka junI phiniziyana kathA -je ke ApaNA vakhatanI nahi, ane evo banAva koI divasa pharIthI bane ke nahi athavA je e bane, topaNa ene zakya mAnI zakAya ke nahi tenI mane khabara nathI. keTalI AzaMkA karatA tame A zabdo uccAre che ? meM javAba ApeH tame sAMbhaLaze tyAre mArI A zaMkA badala tamane navAI nahi lAge, teNe kahyuM: bole ane bIka na rAkho. (8) vAra, tyAre je dhRSTatAthI bharelI kathA pahelAM zAsanakartAone pachI sainikane, chele lokone dhImethI kahevA mAguM chuM ene huM kayA zabdomAM mUkIza athavA kaI rIte (-kayA moMe) huM tamArI sAme joI zakIzatenI mane kharekhara khabara nathI paNa huM bolIza. emane ema kahevAnuM che ke emanI yuvAvasthA to eka svapna hatuM ane ApaNI pAsethI je keLavaNI ane zikSaNa emaNe lIdhuM e mAtra AbhAsa hatAM; kharI rIte te e AkhA vakhata daramiyAna, pRthvInA garbhamAM jyAM emanAM hathiyAre ane sAmagrI ane teo pote pedA thatA hatA, tyAM e ghaDAtA hatA ane vAtA hatA: (kuM). teo jyAre pakava thayA tyAre emanI mAtA pRthvIe emane bahAra kADhalyA; ane tethI emanI mAtRbhUmi te emanI dhAva paNa che e kAraNe teo enuM zreya-ISTa sadhAya evI salAha ApavAne ane humalAo sAme enuM rakSaNa karavAne baMdhAyelA che, tathA temaNe enA puravAsIone pRthvInAM bALake ane pitAnAM bhAMDuo gaNavAnAM che. 1 sarakhAvo pleTanA "laiMjha" nAmanA saMvAdanI kalama 663-. * keDamasanI paurANika kathA.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 415 175 teNe kahyuM: tame je asatya kaheva nA hatA te khAtara zaramAvAnuM tamAre pUratuM kAraNa hatuM. (415) meM javAba ApyuM; kharuM, paNa vadhArAnuM te hajI khAkI che; meM mAtra aradhuM ja kahyuM che. ApaNI kathAmAM ApaNe emane kahIzuM, nagaravAsIe, tame badhA bhAi e che, paraMtu Izvare tamane ekasarakhA ghaDavA nathI. tamArAmAMnA keTalAkamAM hukama karavAnI zakti che, ane emanA dhaDataramAM eNe suvaNa bheLavyuM che, jethI emane sauthI vadhAre JAna paNa maLe che; bIjAne eNe 'sahAyakeA' thavA mATe rUpAnA ghaDavA che, vaLI je khIjAee kheDUta ane kArIgarA thavAnuM che temane teNe pittaLa ane lAkhaDanA ghaDavA che;x ane sAmAnya rIte te te leAkeAnI jAta temanAM karAMomAM utarI Avaze. paraMtu badhAM eka ja asala mULamAMthI utarI AvelAM che tethI suvarNanAM mAbApane (cera) kAI vAra rUpAnA (va) kareA Avaze ane rUpAnAM mAbApane suvarNa nA putra avataraze. ane sauthI paheluM izvara zAsanakartAone ( emanA ) pahelA siddhAnta tarIke ema jAhera kare che ke vaMzanI zuddhi sivAya evuM khIjuM kazuM nathI jenuM emaNe eTalI sa MbhALapUrvaka rakSaNa karavuM joI e, athavA teA jenA emaNe eTalA sArA pAlaka thavuM joI e. emanI prajAmAM kayAM tattvAnuM mizraNa thAya che enuM temaNe nirIkSaNa karavuM joIze; kAraNa jo sAnAnAM ke rUpAnAM mAbApanA putramAM pittaLa ke lokhaMDanuM mizraNa hAya, te svabhAvAnusAra* (ja) enA hAddAmAM x sarakhAveA para, 8-546, * Nature : kudarata, svabhAva. Back to Nature--kudaratane anurUpa jIvana gALavuM, athavA khALakanA kudaratI rIte jema vikAsa thAya tema thavA devA--AvA siddhAntamAM kudaratanA ke svabhAvanA jevA a karavA hoya tevA thai razake, AvA ja goTALA grIka zabda " O u si a"mAM paNa rahelA che. O us i aA eTale Nature-Essence-Substance - svabhAva vagere badhuM ja, erisToTalamAM A zabda iMka nizcita atha pakaDe che.
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 2 pherabadalI thavI joIe; ane (koI) kArIgaranA putro evA paNa hoya, ke jemanAmAM suvarNa ke rUpAnuM mizraNa hevAne lIdhe emane pratiSThAne sthAne UMcA caDAvavAmAM Ave ane teo pAlake ke sahAyake. thAya, tema koI bALakane heddAmAM nIce utaravuM paDe ane kheDUta ke kArIgara thavuM paDe te pAlake tenA tarapha dayAnI najare jovAnuM nathI. kAraNa devavANuM jANanAra kahe che ke jyAre pittaLane ke lokhaMDane mANasa rAjyanuM rakSaNa karavA jAya che, tyAre te rAjyano nAza thAya che.4 kathA AvI che. ApaNuM nagaravAsIo emAM AsthA mUke e jarAya saMbhava che ke nahi ? (3) teNe javAba Apyo : AjanA jamAnAmAM to nathI. (Aje) A sAdhavAne koI rasto nathI; paNa emanA putra pAse A vAta ApaNe manAvI zakIe, ane emanA putranA putra pAse, tathA temanA vaMzajo pAse. meM javAba Ape : muzkelI (zI che te) huM jou chuM; ane chatAM A mAnyatAmAM zraddhA haze, te teo nagara ane ekabIjAnuM vadhAre rakSaNa karaze. paraMtu e kalpita kathA vize-bahu thayuM, ane ApaNe ApaNI bhUmimAMthI janmelA vIrapuruSone sajaja karIe ane emanA zAsanakartAonA AdezathI emane derIe e daramiyAna bhale e kathA lekvAyakAnI pAMkho para bahAra UDe ! bhale teo AsapAsa tapAsa kare ane evI jagyA zodhI kADhe ke jyAMthI mAhomAMhethI ja je koI ADA paDe, to sauthI sArI rIte baLavo (6) dAbI devAya ane bahArathI varUo jema (gheTAMnA) vADAmAM utarI paDe tema duzmano AvI caDe te temanI sAme paNa rakSaNa karI zakAya; AvI jagyA * sarakhA ApaNI tathA hisiyaDamAM maLI AvatI cAra prakAranA yugAnI bhAvanA. + sarakhAvo pari. 7-541.
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 177 para temane paDAva nAkhavA DhA, ane temaNe paDAva nAMkhyA pachI bhale teo ucita heAya tevA devAne yajJa kare ane peAtAnAM raheThANu bAMdhe. teNe kahyuM : ema ja. ane emanAM raheThANu evAM hAvAM joI e ke ziyALAmAM ThaMDIthI ane unALAmAM tApathI te ( peAtAnA) bacAva karI zake. teNe javAba ApyA : huM mAnuM chuM ke tamAre kahevAnA a dhara che. teNe kahyuM : hA. paraMtu e dhara sainikAnAM hAvAM joI e, nahi 3 dukAnadArAnAM. teNe kahyuMH e emAM taphAvata aaN che? (416) meM javAba ApyAH e samajAvavAne huM prayatna karIza. cAkI karavA rAkhelA kutarA jo zistanI khAmIne lIdhe ke bhUkhane lIdhe athavA kAI eka ke bIjI kharAba TevanA kAraNe gheTAMo para dhasI jAya ane tene raMjADe tathA kutarAnI jema nahi paNa varUonI jema varte teA bharavADanuM ja e eka bhUMDuM ane rAkSasI kRtya kahevAya, nahi ? teNe kahyuM H kharekhara rAkSasI. (6) ane ApaNA sahAyake ApaNA nagaravAsIo karatAM vadhAre baLavAna che tethI emane bahu bhAre na paDI jAya ane mitro tathA madadagArAne badale jaMgalI julamagArA na banI jAya eTalA mATe dareka saMbhALa rAkhavI joI ze. hA, bahu ja sa MbhALa rAkhavI paDaze. ane kharekhara sArI keLavaNI zuM rakSaNunuM sauthI sAruM sAdhana na thaI zake ? teNe javAba ApyA : paNa teo teA suzikSita che ja. 12
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 3 meM kahyuM : priya glAukona, mane eTalA vizvAsa besatA nathI; teo suzikSita hAvA tA joI e ja e bAbata mane pUrI khAtrI che, ane sArA zikSaNamAM--pachI bhale te game te ( prakAranuM) hoya paNa emane anyAnyanA (1) saMbaMdhamAM tathA jee emanA rakSaNa taLe che emanA tarapha sahAnubhUtivALA ane sabhya banAvavAnuM valaNa vadhAre haze. 168 teNe javAba ApyA : sAva sAcuM. ane mAtra temanuM zikSaNa ja nahi paNa temanAM raheThANa ane je kaMI emanI mAlikInuM hoya te badhuM evuM hovuM joI e ke pAlakA tarIkenA emanA guNane kSati na pahoMce, temaja khInna puravAsIe para tUTI (3) paDavAne tee lalacAya nahi. kAI paNa samajI mANase e kabUla karavuM joI e. kabUla karavuM ja joI e. tyAre emanA vizenA ApaNA khayAlane jo emaNe sAce karI batAvavA hoya, teA emanA jIvananA mArgo kevA haze e vize have ApaNe vicAra karIe. pahelAM te je cIjo sarvAM ze jarUranI hoya e sivAya temAMnA kArDanI pAse kazI milkata na hovI joI e; temaja ( bIjA ) kAI te ( emanAM makAnAnI aMdara) dAkhala thavAnuM mana thaI Ave ane e baMdha bAraNAM jue evuM khAnagI ghara ke kAhAra emanI pAse hAvAM na joI e.+jee saMyamI ane zuravIra paNu hoya--evA kasAyelA laDavaiyAone jarUra paDe tevI ja temanI khAdhAkhArAkI rAkhavI joI e; nagaravAsIo pAsethI pagArano mukarara karelA * keLavaNInI paddhati vizenA A pahelA kharA che; ane A paddhati anusAra tamAma pAlakA sArA ja thaze ema sokreTisane eTale ke pleTane vizvAsa besatA nathI, AgaLa upara kalama 435-3, 502-rU-503-504 mAM pleTA keLavaNIne bIjo kharaDo taiyAra kare che, tenuM ahIM sUcana che, + pleTAnA sAmyavAda : Communism-mAtra pAlakAmAM,
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 217 179 dara levA temaNe kabUla thavuM joI e, ane te eka varSanAM kharcane pUrA paDe eTalA ja hovA joI e, vadhAre nahi; ane chAvaNImAM sainikA rahetA heAya tema teo (badhA) sAthe jamaze ane raheze. seAnuM ane rUpuM te ApaNe emane kahIzuM ke Izvare emane ja ApyuM che; vadhAre svagIya dhAtu emanA peAtAnAmAM che, ane tethI (sAmAnya) mANasAmAM je kacarA calaNa che tenI temane jarUra nathI, ane evA kAI saMsArI mizraNathI emanI svagIya ( dhAtu ) emaNe dUSita karavI na joI e. (417) kAraNa e atisAmAnya dhAtu dhaNAM apavitra karmonuM mULa banI che, paNa temanI peAtAnI ( dhAtu) zuddha che. ane badhApuravAsIomAMthI mAtra emaNe ja rUpA ke senAne aDavuM nahi ke ene upayAga karavA nahi athavA je chAparA nIce te hoya tyAM temaNe rahevuM nahi, tema ene paheravuM nahi ke enA pAtramAMthI pIvuM nahi. A ja emanI mukti tathA ( A rIte ja ) te rAjyanA (paNa) muktidAtA thaze. paraMtu kAI kALe jo teo temanAM potIkAM dhara ke jamIna ke paisA meLavaze te tee pAlakAne badale dhararakhu ane kheDUtA banaze; ( 6 ) khIjA puravAsIonA madadagAro thavAne badale temanA duzmana ane julamagArA thaze; dhikkAratA ane dhikkArAtA, krAvatrAM karatA ane kAvatrAMne bhAga banatA, te bahAranA zatrue karatAM aMdaranA duzmanAnI dhaNI ja vadhAre moTI bhItimAM peAtAnI AkhI jIMdagI gujAraze, ane temanA peAtAneA tathA bAkInA rAjyanA nAnA vakhata pAse AvI lAgaze--je badhAM kAraNeAne lIdhe ApaNe zuM ema huM kahIe ke ApaNA rAjyanI vyavasthA AvI ja rIte karavAmAM Avaze, ane emanAM dhara tathA bIjI badhI khAkhatA vize ApaNe ghaDelA A ja niyamA pAlakAne lAgu paDaze ? glAukAne kahyuM : hA.
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa ri eche da 4. (419) ahIM eNDeImenTase vacce eka prazna pUchyoH teNe kahyuM, sokreTisa, je kaI mANasa ema kahe ke tame A lekene duHkhI kare che, ane emanA pitAnA duHkhanuM kAraNa teo pote ja che, to tame zo javAba Ape ? vastutaH nagara emanI mAlIkInuM che, paNa ethI emane kazo phAyado thato nathI; jyAre (ethI UlaTuM) bIjA mANase jamIne le che ane moTAM tathA AlazAna makAne baMdhAve che tathA emanA potAnA lAbhArthe devone yajJo karIne tathA atithine satkAra karIne badhuM sAruM sAruM potAnI pAse rAkhe che; vaLI tame hamaNAM ja kahetA hatA tema sonuM ane rUpuM tathA nasIbanA mAnItAe pAse je kaMI sAmAnya rIte hoya te badhuM temanI pAse che ja-paraMtu nagaranA eka khUNAmAM pUrI rAkhyA hoya evA, harahaMmeza peMgaDAmAM paga rAkhatA bhADUtI sipAIo karatAM ApaNuM garIba nagaravAsIonI dazA kaI rIte sArI che? (ra0) meM kahyuM : hA, ane tame ema paNa vadhArAmAM kahI zake ke emane mAtra peTiyuM ApavAmAM Ave che ane khorAka uparAMta, bIjA mANasonI jema, emane vadhArAmAM pagAra ApavAmAM AvatuM nathI; ane tethI mana thAya to paNa teo mA UDAvavA musApharIe na jaI zake; (vaLI) koI strI pAchaLa ke vilAsanA bIjA chaMda jemAM duniyAnI dRSTie sukha raheluM mAnavAmAM Ave che,-tenI pAchaLa kharcavAne emanI pAse paisA nathI, ane A ja prakAranA bIjA ghaNuM AkSepa umerI zakAya. teNe kahyuM? paNa dhAre ke tahomatanAmAmAM A badhAne samAveza thaI gayuM che. 1. athavA, "A lokone emanA pitAnA ja bhalA mATe duHkhI kare che."
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 420 181 () kahyuMH te ApaNe zuM javAba ApIzuM ema tame pUchavA mAge che kharuM ne? hA. meM kahyuM? ApaNe je june mArge cAlIzuM te huM mAnuM chuM ke ApaNane uttara maLI raheze. ane ApaNe javAba e che ke temanI atyAre che tevI dazAmAM paNa ApaNuM pAlake sauthI vadhAre sukhI mANasa hoya e bahu saMbhavita che; vaLI- rAjya sthApavAne ApaNe hetu koI eka varganuM a-samAna sukha sAdhavAne nahi, paraMtu samagranuM moTAmAM moTuM sukha sAdhavAno hato; ApaNe dhAreluM ke samagranA hitane dRSTimAM rAkhIne jyAM vyavasthA karavAmAM Ave che evA rAjyamAM dharma, ane kharAba rItanI vyavasthAvALA rAjyamAM adharma maLI AvavAne sauthI vadhAre saMbhava che; ane e ApaNane () maLI Ave tyAra pachI ja e bemAMthI vadhAre sukhI ke tene ApaNe nirNaya karI zakIe. huM mAnI lauM chuM ke atyAre ApaNane kakaDe kakaDe nahi athavA thoDAeka puravAsIone sukhI karavAnI dRSTie nahi, paNa samagra (avibhAjya ekama) rIte eka sukhI rAjyane ghaDI rahyA chIe; ane dhIme dhIme enAthI viruddha prakAranA rAjyane paNa ApaNe najare joIzu. dhAro ke ApaNe eka mUrtinuM citrAlekhana karIe, ane koI ApaNI pAse AvI caDyo ane bolyoH zarIranAM suMdaratama aMgomAM tame sauthI sArA raMge zA mATe pUratA nathI-AMkha nIlavaNuM joIe, paNa tame ene zyAma karI che- te evAne ApaNe khuzIthI javAba (3) ApI zakIe; sAheba, AMkhe e pachI AMkhe ja na rahe eTale aMze tame ene suMdara karavAnuM to avazya nahi ja kahe; UlaTuM A ane bIjAM aMgone emanAM suyogya pramANa ApIne AkhAne ame suMdara karIe chIe 1. pariccheda 8 mAM A muddo carcavAmAM Avyo che.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ piccheda 4 vicAra kareA.ra ane e ja rIte huM tamane ke nahi tene tame jarA kahuM chuM ke pAlakAne pAlakA rahevAna de paNa I. judA ja karI mUke evI jAtanuM sukha emane bhAge ApavA tame amane pharaja na pADA; (3) kAraNa ( amAre jo ema ja karavuM hoya te ) ame paNa amArA kheDUtane rAjAnAM kapaDAM paherAvI zakIe, ane emanA mAthA para sAnAnA muphruTa mukI zakIe tathA vadhAre nahi paNa emanI marajImAM Ave eTalI ja jamIna kheDavAnA temane hukama karI zakIe. ane (kuMbhAranA) cAkaDA najIka hAya ane tenI marajImAM Ave eTale vakhata ja mATInAM vAsaNA banAve, jyAre bAkIne vakhata Avego kuMbhArA palaMga para ArAma letA paDayA rahe ane saghaDI pAse asa dArunI pyAlI eka bIjAne ApatA mijabAnI uDAve tevI emane paNa chUTa ApI zakAya; A rIte dareka vate ApaNe 'sukhI ' karI zakIe--ane tyAre ja, tame peA che tema, AkhuM rAjya sukhI kahI zakAya. paNa--paNa--A vicAra amArA magajamAM na bharA; kAraNa jo ame tamAruM (421) sAMbhaLIe tA kheDUta pachI kheDUta nahi rahe, ku MbhAra kuMbhAra maTI jaze, ane rAjyamAM ekeya vanI khAsiyata spaSTa rIte kAryanAmAM nahi dekhAya. have samAjanA saDA ane peAte jevA hoya tevA dekhAvAnA DALa jyAM sudhI mAtra camAra leAkeAmAM ja prasarelo hoya tyAMsudhI te kaMI bahu moTAM pariNAma AvatAM nathI; paNa - jyAre - rAjyavyavasthA ane kAyadAonA pAlako kharA pAlakA maTIne mAtra nAmanA ja pAlakA thaI rahe che, tyAre rAjyane kevuM UMdhuMcatuM karI nAkhe che e jue; ane bIjI dRSTie joIe te rAjyamAM sukha ane vyavasthA sthApavAnI zakti mAtra emanI pAse ja rahelI che. amArI evI icchA che ke amArA pAlakA ( ) rAjyane vinAza karanArA nahi paNa te 182 2. muddoH 1 Adaza nagara ane kalAnI kRti khane avibhAjya ekama:5 che ema pleTAnuM kahevuM che.
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 421 183 rAjyanA kharA tAraNahAre thAya; jyAre amAre pratipakSI te, je nagaravAsIo rAjya taraphanI potAnI pharaja bajAvatA hoya temane nahi paNa khAnapAnanI jIMdagImAM moja karatA, ane mijabAnI uDAvatA kheDUtone vicAra kare che. paNa jo ema hoya to amArI dhAraNuM bhinna vastuo vizenI che, ane e je vize vAta kare che emAM kazuM rAjya jevuM nathI. ane tethI pAlakane niyukta karatI vakhate ApaNe emanA sauthI vadhAre vyaktigata sukha pratye joIzuM ke pachI sukhanuM tattva samagra rAjyamAM raheluM che ema gaNIzuM e vize ApaNe vicAra karavo joIe. have A bIjI daSTi ja je kharI hoya to pAlake ane (3) sahAyake ane e ja rIte emanI sAthenA bIjA badhAne emanuM pitAnuM kAma sauthI sArI rIte karavAne protsAhana ApavuM joIe agara pharaja pADavI joIe. ane A rIte AkhA rAjyamAM umadA vyavasthA UgI nIkaLaze ane kudaratI rIte jeTaluM sukha darekane maLe teTalA sukhanuM pramANa badhA vargone maLI raheze. huM mAnuM chuM ke tame taddana kharA che. huM nathI dhArato ke mane je bIjo vicAra Ave che te sAthe tame saMmata thaze. evuM zuM che je ? (3) kalAonI kSati thavAnAM be kAraNe dekhAya che.* e kayAM? meM kahyuM : saMpatti ane nirdhanatA. e kevI rIte asara kare che? emanI asara A pramANe thAya che: kuMbhAra paisAdAra thAya tyAra pachI zuM tame ema mAne che ke e potAnI kalA pAchaLa eTalI ja jahemata uThAvaze ? avazya nahi. * muddo : 2. nagara rAjyamAM saMpattinuM sthAna.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 4 - e vadhAre ne vadhAre ALasu ane beparavA banaze, nahi? taddana kharuM. ane pariNAma e Avaze ke e vadhAre kharAba kuMbhAra thaze. hA, ene ghaNo ja apakarSa thaze. paraMtu bIjI bAju je tenI pAse paisA bilakula na haya, ane ojAra ke sAdhane pote laI na zake, to te pote eTaluM sAruM kAma nahi karI zake, temaja (su) pitAnA putrane athavA ziSyone eTaluM ja sAruM zIkhavI nahi zake. avazya nahi, tyAre garIbAI ke dhana-e bemAMthI ekenI asarane lIdhe kArIgaro tathA temanA kAmane eTalI ja kSati pahoMcavAno saMbhava che. kharuM ne? e dekhItuM che. ' kahyuM. tyAre ahIM (vaLI) navAM aniSTonI zodha thaI pAlakoe enI sAme saMbhALa rAkhavI paDaze, nahi to adazya rIte e nagaramAM pesI jaze. kyAM aniSTa ? (rara) meM kahyuM? saMpatti ane garIbAI eka vilAsa ane ALasanI mAtA che, ane bIjI kSudratA ane durguNanI, ane baMne asaMtoSanI. teNe javAba Ape : e sAva sAcuM che; paNa sekreTisa, ApaNuM nagara rAjya pAse laDAImAM zakti Ape evAM sAdhano nathI te khAsa karIne dhanavAna ane balavAna duzmananI sAme e kevI rIte laDAImAM utaravA zaktimAna thaze e jANavAnuM hajI mane mana thAya che.* * muddo : 3, Adarza nagara rAjya ane bIjAM sAmAnya nagararAjA vacceno taphAvata
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 105 meM javAba Ape evA koI eka ja duzmananI sAme (4) laDAImAM utaravAmAM eka muzkelI avazya naDe; paNa jyAM evA be duzmane heya tyAM kazI muzkelI nathI. teNe pUchyuM : e kaI rIte ? meM kahyuM H pahelAM to e ke je ApaNe laDavuM ja paDe, te dhanavAna lekethI banelA lazkara sAme suzikSita laDavaiyAo ApaNuM taraphathI laDatA haze. teNe kahyuM : e kharuM. ane eDeImenTasa, zuM tame nathI mAnatA ke pitAnI kalAmAM pUrNa hoya e eka ja mukkAbAja be majabUta ane sArA bAMdhAnA gRhastha, jemane mukkAbAjI na AvaDatI hoya, emane sahelAIthI pUre paDI zake? je teo enA para ekadama dhasI Ave te bhAgye ja. meM kahyuM : je e deDI jaI zake ane pachI pAchA pharI je (3) pahele Avato hoya tene mAre ta-zuM nahi? ane baLatA sUryanA tApamAM je e keTalIka vAra Ama kare to e (pitAnI kalAmAM ) kuzaLa che tethI eka karatAM vadhAre majabUta mANasene zuM e uthalAvI na paDe ? teNe kahyuM : avazya, emAM kaMI navAI nathI. ane mukAbAjInA khela 1thA zAstramAM paisAdAra mANaso adhika pravINa hoya evo saMbhava che, paNa laDAyaka guNamAM to nahi ja. evuM kharuM. tyAre ApaNe kasaratabAje emanAthI bamaNuM ke traNa gaNuM saMkhyA sAme laDI zakaze ane ApaNe svIkAra karI zakIe ? huM tamArI sAthe saMmata thAuM chuM, kAraNa tame kharA cho ema huM mAnuM chuM.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 paricheda 4 () ane dhAro ke laDatamAM joDAtA pahelAM, je satya che te kahevAne ApaNA puravAsIo be nagararAjyomAMnA ekane tyAM elacI mokale che, (ane kaheNa mokalAve che ke, sonuM ane rUpuM to amArI pAse nathI, temaja e rAkhavAnI amane paravAnagI paNa nathI, paNa tame bhale rAkho; mATe laDAImAM tame jarUra joDAo ane amane madada karo, tathA bIjA nagararAjyamAMthI je kaMI lUMTa maLe te le. A zabdo sAMbhaLyA pachI, potAnA pakSamAM kutarAone laIne kumaLAM gheTAMonI sAme laDavAnuM cheDI daIne pAtaLA (paNa) thAke nahi tevA kutarAo sAme laDavAnuM kANuM pasaMda karaze ? e zakya nathI; ane topaNa bIjAM ghaNAM rAjyanuM dhana ke. (4) eka rAjyamAM A rIte ekaThuM karavAmAM Ave, te (ApaNuM) garIba rAjya bhayamAM AvI paDe (ema na bane ) ? paNa ApaNuM sivAya bIjA koIne mATe tame "rAjya" zabda jarA paNa vApare cho e tamAre mATe keTaluM bAliza kahevAya ? ema kema ? bIjA rAjya vize vAta karatAM tamAre bahuvacanamAM bolavuM joIe; teo ramatamAM kahe che tema temAMnuM ekeya eka-nagararAjaya nathI paNa "bahu-nagare" che. kAraNa kharekhara dareka nagara, game teTaluM nAnuM hoya to paNa vastutaH be vibhAgamAM vaheMcAyeluM hoya che, eka garIbonuM nagara, bIjuM dhanavAnanuM nagara; A eka bIjA sAme laDAI karatAM hoya che; ane (e bemAMthI game te) eka vibhAgamAM bIjA ghaNuM (23) nAnA nAnA vibhAgo hoya che, ane e badhAne je eka rAjya tarIke tame gaNe, te emAM tame taddana bhUla khAo che. paraMtu e ghaNAM (rAjya) che e rIte je tame enI sAthe vyavahAra kare ane ekanI pAsethI sattA ane dhana laIne bIjA pakSanAM mANasone * sAmyavAdane vargavigrahano siddhAnta yuropIya itihAsa ane vicAraNAmAM ahiM pahelavahelo jovAmAM Ave che. sarakhAvo, lejha'-, 8, 832- *
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 423 Ape, te ghaNuM duzmane nahi, paNa keTalAya badhA mitro harahaMmeza tamane maLI raheze. ane ApaNe nidiSTa karI che te vivekapUrNa vyavasthA jyAM sudhI rAjyamAM cAlu raheze, tyAM sudhI tamAruM rAjya che ke enuM rakSaNa karanArAonI saMkhyA eka hajArathI vadhAre nahi hoya, te paNa mAtra pratiSThA ane (bAhya) dekhAvamAM ema kahevAne bhAre bhAvArtha nathI, paraMtu-karmo ane satya e sauthI mahAna rAjya thaze. helenijha lekemAM athavA jaMgalI lokomAM (3) evuM eka paNa rAjya bhAgye maLI Avaze je AnI barAbarI karI zake, je ke ghaNuM enA jeTalAM meTAM ane enAthI aneka gaNAM moTAM dekhAtAM maLI Ave kharAM ! teNe kahyuM e sauthI sAcuM che. meM kahyuM : ane jyAre ApaNA zAsanakartAo ApaNA nagara rAjyanA kadane, ane jenI bahAra teo (pote ) kadI na jAya evA tathA rAjyamAM jene samAveza karavAnuM che tevA pradezanA parimANane vicAra karatA hoya, tyAre e (badhuM) nakkI karavA, (rAjyanI) sArAmAM sArI hada kevaDI gaNI zakAya ? tame keTalI hada AM ke ? pitAnI ekatA sAthe susaMgata rahe tyAM sudhI rAjyane huM vadhavAnI chUTa ApuM; huM mAnuM chuM ke e sImA egya che. (4) teNe kahyuM H bahu sAruM. meM kahyuM tyAre ahIM eka bIjo Adeza Ubhe thAya che je ApaNA pAlakone ApaNe Apo paDaze. ApaNuM nagararAjya na te nAnuM ke na te meTuM, paNa eka ane svaparyApta gaNavuM joIe. teNe kahyuM : ane A Adeza je ApaNe emane ApIe chIe e avazya kaMI bahu kaThora nathI. + muddo : 4 rAjyanI sImAo. pleTanuM nagararAjya kalAnI kRti jevuM avibhAjya ekama rUpa che. tethI AMtarika AvazyakatA ane ekatAnI daSTie ja enI sImAo ApoApa baMdhAze, ema pleTanuM kahevuM che,
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 4 meM kahyuM : ane ( A ) pahelAM je khIjA ( Adeza ) vize ApaNe vAta karatA hatA te AnAthI paNa vadhAre haLavA che,--jyAre pAlakAnI saMtati halakI pedA thAya tyAre ene adhikArabhraSTa karavAnI tathA halakA varganI saMtati (3) svAbhAvika rIte vadhAre sArI hAya, tyAre temane pAlakAnI pAyarI para caDAvavAnI pharaja, * ----ema mArA kahevAtA bhAvA che. hetu e hatA ke sAmAnya rIte puravAsIonA saMbaMdhamAM, " eka (vyakti) dITha eka kAma " e paddhati anusAra kudarate jene mATe ene ceAjyeA hAya te ja upayAga dareka vyaktinA karave joI e, ane pachI pratyeka mANasa peAtAno ja dhaMdhA kare ane aneka nahi paNa eka ja rahe; ane A rIte AkhuM nagararAjya aneka niha paNa eka ja raheze. 188 teNe kahyuM : hA, e kaMI eTaluM kaThina nathI. jo kahevatamAM che te pramANe eka ja mahAna vastunI--jo ke e vastune mahAna nahi paNa ApaNA prayeAjana mATe pUratI mahAna ema huM kahuM--saMbhALa rAkhI hoya; tA, bhalA DemenTasa, je niyamAna ApaNe nirdeza karIe (6) chIe, te, harA mAnI bese tema, kaMi saMkhyAbaMdha mahAna siddhAntA nathI, paNa badhA ramatavAta che. teNe pUchyuM e zI hoI zake? meM kahyuM : keLavaNI ane uchera; x jo ApaNA nagaravAsIone * sarakhAve| pira. 3, 415 6-, x mu. 5: keLavaNI tathA uchera upara pleTo atyaMta bhAra mUke che, ane Aje dareka dezamAM paNa A satya svIkAravAmAM Avyu che, vyaktinA cittamAM sArI vRtti sArA saMskAra rApe ane evA sArA saMskAra sArI vRttione bhaviSyamAM madada kare, tevI ja anyAnyAzrayI vivardananI rIte samAjamAM sArI keLavaNI ane uchera sArI vRttienAM mULa rApe che teA zubha vRtti keLavaNI ane ucherane uttarAttara vadhAre paryApta ane lakSyasAdhaka kare che ane samAjane tayA vyaktineA e rIte utkarSa thAya che, vaM vRttisaMskArayoH cakamaniSamAvartate / yogabhASya /
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 423 . 189 sAruM zikSaNa maLe ane moTA thaI teo pukhta ummaranA thAya, tyAre A badhAmAMthI tema ja je bIjI bAbate huM cheDI dauM chuM temAMthI teo sahelAIthI potAne rasto karI leze; udAharaNa tarIke lagna, strIo uparanI (424) mAlikI ane prajotpatti-je badhAM kahevatamAM che. te pramANe -"tamAma cIje upara mitronI samAna mAlikI raheze,"+ e sAmAnya siddhAntane anusaraze. enuM nirAkaraNa karavAne e sArAmAM sAre rasto che. meM kahyuM ane je eka vAra sArI rIte zarUAta karavAmAM Ave, te cakranI jema potAnA prakRtibaLane upacaya karatuM e rAjya AgaLa. pragati karaze. kAraNa sAre uchera ane sArI keLavaNuM sArI vRttione rope che, ane A sArI vRttionAM mULa sArI keLavaNImAM bAjhe tethI ene vadhAre ne vadhAre utkarSa thAya che, ane bIjAM prANIomAM thAya che () tema e utkarSanI asara mANasanI olAda upara paNa thAya che.* teNe kahyuM kadAca saMbhava khare. tyAre upasaMhAramAM kahevAnuM ke ApaNuM zAsanakartAoe je madA upara sau karatAM vadhAre dhyAna ApavuM joIe te A che, ke mAnasika ane zArIrika keLavaNunuM asala svarUpa (prajAe) jALavI rAkha. vAnuM che. ane (temAM kaI) navI rIti dAkhala thavA devAnI nathI. ene surakSita rAkhavA mATe temaNe pitAthI banatuM badhuM karavuM joIe, ane jyAre keIpaNa ema kahe ke - gAyake pAse je navAmAM navAM gIte hoya + juo pari. 59 449 * vaMzAvayane siddhAnta ahIM pleTe svIkArI le che, te paNa ema pUrepUrI zraddhA to nathI ja, kAraNa lAudena tarata ja bese che kadAca saMbhava khare! 1. Odessy 1-352
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda (4) tenI ja mANase sauthI vadhAre kadara kare che, tyAre emane bhaya lAgaze ke rakhene e navAM gItonAM nahi paNa navI jAtanAM gItanAM vakhANa karato haze; ane AnI prazaMsA thavI na joIe. athavA kavine artha A hatuM ema paNa mAnavuM na joIe, kAraNuM saMgItanI kaI paNa navIna rIti AkhA rAjayane mATe bhayaprada che, ane enI manA karavI joIe. Demana mane ema kahe che ane mane enAmAM pUrI zraddhA che;-e kahe che ke jyAre saMgItanI paddhatio badalAya che tyAre enI sAthe rAjyanA mukhya kAyadAomAM haMmeza parivartana thAya che. eDeImenTase kahyuM: hA, ane DemananA ane tamArA potAnA matamAM bhAre mata paNa umeraje. (3) meM kahyuM tyAre ApaNuM pAlakee emanA durgane pAyo mAnasika keLavaNI upara racavo joIze. teNe kahyuM: hA, je uzRMkhalatAnI tame vAta kare che te atizaya sahelAIthI aMdara chAnImAnI ghusI jAya che. meM javAba ApyoH hA, vinedanA rUpamAM, ane prathama najare e nirdoSa dekhAya che. teNe kahyuM kema hAsto, ane ethI kazuM nukasAna nathI; sivAya ke emAMthI evuM pariNAma Ave ke dhIme dhIme uchuMkhalatAnuM tattva ghara karI bese ane rItabhAta ane rivAjomAM e pakSa rIte pese; kAraNa (ema thAya to) tyAMthI e vadhAre moTA jorathI uchaLe che ane mANasamANasa (6) vaccenA karAra para AkramaNa kare che, ane taddana avicArIpaNumAM te (tattva) karAromAMthI kAyadA ane baMdhAraNamAM pese che ane chevaTa, sekreTisa, e khAnagI temaja jAhera tamAma hakene uthalAvI pADIne ja rAce che. * juo pari, 3-400-2
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4ra4 191 meM kahyuM e zuM kharuM che? teNe javAba ApeH huM ema mAnuM chuM. tyAre, huM kahetA hatA tema, ApaNA yuvAnane zarUAtathI ja vadhAre kaThina prakAranuM zikSaNa ApavuM joIze, kAraNa je vinedanI paddhatio svachaMdI thAya ane (425) yuvAne pote vivekabhraSTa thAya, te pachI teo kadI meTA thaIne sadAcArI ane saguNa nagaravAsIo thaI zakaze nahi. teNe kahyuMH taddana kharuM. ane jyAre temaNe zArIrika) ramatomAM sArI peThe bhAga lIdho hoya, ane saMgIta (mAnasika keLavaNI)nI madadathI temanAmAM sArI vyavasthAnI paDI hoya, tyAre vyavasthAnI A Teva, bIjAnI vivekabhraSTa TevothI eTalI to bhinna rIte ! emanAM dareka kAryamAM emanI sahacAriNI thaI raheze, ane emanI pragatinA siddhAntarUpa banI raheze ane rAjyamAM je kaI patita sthAna hoya tene pharIthI ucca karI deze. teNe kahyuM: sAva sAcuM. A rIte zikSaNa meLavyAthI, temanA purogAmIo je niyamo pratye taddana bedarakAra rahyA haze tevA ochA agatyanA niyame teo pitAnI jAte ghaDI kADhaze.+ + eTale ? (4) AnA jevI bIjI AvI bAbato ema huM kahevA mAguM chuM - pitAnA murabbIo AgaLa nAnAMoe kyAre na bolavuM, emane besADIne ane pite UbhA rahIne temaNe emanA pratyenuM bhAna kevI rIte dekhADavuM; mAtapitAne keTaluM mAna ApavuM joIe; kevAM * vAkyanI vacce ugAravAcaka cihna sAmAnya rIte vaparAtuM nathI, paNa mULamAM che eTale ahIM paNa mUkyuM che. * muddo. 6sAmAnya rItabhAtanA niyamo
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 paricacheda 4 kapaDAM ke jeDA paheravAnA che, vALa oLavAnI rIta; sAmAnya vartaNuka ane rItabhAta,-tame mArI sAthe saMmata thaze ne ? hA. paraMtu huM mAnuM chuM ke AvI bAbatamAM kAyadA ghaDavA e vivekabharyuM nathI,-ema kadI thayuM haze ke nahi e vize mane zaMkA che; tema ja e vizenAM kaI cokkasa lekhita zAsane lAMbe vakhata Take e saMbhava (paNa) nathI. azakya. eNDeImenTasa, bhANasane je dizA tarapha keLavaNI vALe che te ja enA bhaviSyanA jIvananI () niyAmaka thaze ema dekhAya che. samAna zuM samAnane haMmezAM AkarSatuM nathI acuka. te eTale sudhI ke (temAMthI) eka virala ane mahAna pariNAma nIpaje, je sAruM hoya ane sArAthI UlaTuM paNa hoya. enI nA na pADI zakAya. meM kahyuM. ane A kAraNe e vize vigatavAra kAyadA ghaDavAne huM prayatna nahi karuM. teNe javAba Ape e tadana svAbhAvika che. vAru, ane bajAranI levaDadevaDa vize, ane mANasamANasa vaccenI sAdhAraNa Apale, athavA vaLI kArIgaro sAthenAM kabUlAtanAmAM vize; apamAna (3) ane nukasAna vize athavA kAmanI zarUAta ane jyurInI nimaNuMka vize tame zuM kaheze ? ApaNI * Does not like always attract like ?--je jenA jevuM che tene te AkarSe che-A siddhAnta grIka philasUphImAM mULa empakilase rApelo. ApaNe philasUphImAM paNa A siddhAnta dekhA de che-8. zabda kAnathI saMbhaLAya che kAraNa zabada AkAzano dharma che ane zravaNendriyamAM paNa AkAzatatva che vagera
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4ra6 jarUriyAta anusAra bajAra ane baMdaranA kare game te rIte nAMkhavA paDe, ugharAvavA paDe, ane sAmAnya rIte bajAra, pilIsa, baMdaro vagere vizenA niyamanA paNa kadAca savAla UbhA thAya. paNa are bhagavAna ! AmAMnI koI paNa vigato vize kAyadA ghaDavAnI zuM ApaNe hA pADIzuM? teNe kahyuM: huM dhAruM chuM ke sArA mANase para e bAbatanA kAyadA lAdavAnI jarUra nathI; kayA niyamo (huM) jarUranA che e teo pitAnI meLe tarata ja zodhI kADhaze. ' kahyuM. hA, mArA mitra ApaNe je kAyadA emane ApyA che te kAyadAo je mAtra Izvara emanI pAse surakSita rAkhe te. aDeImenTase kahyuM ane daivI madada sivAya to pUrNa pade pahoMcavAnI AzAe teo harahaMmeza potAnA kAyadA ane pitAnAM jIvana ghaDayA karaze ane sudhAryA karaze. ' kahyuMH te te jemanAmAM kaze AtmasaMyama nathI ane je pitAnI asaMyamI Tevo kadI choDatA nathI evA azakta mANasanI sAthe tame temane sarakhAvo che kharuM ne? ema ja. (26) kahyuMH hA, ane teo kevuM majenuM jIvana gALe che! teo haMmezAM potAnA vyAdhionuM vaiduM kare che, ane vyAdhine vadhAre che ane bIjA vyAdhionuM mizraNa kare che, ane haMmezAM evI kalpanA kare che ke game te mANasa (amuka IlAja) ajamAvI jovAnI emane salAha Ape evAM guptauSadhothI pote sAjA thaI jaze ! teNe kahyuMH A jAtanA azaktomAM AvA dAkhalAo ati sAmAnya che. * DeImenTasa ahIM kaTAkSa kare che ke A rIte aneka jAtanA niyamo karI karIne zuM teo pUrNapade pahoMcavAnA hatA ? A AkhI carcA ApaNA AjanA sAmAjika ane rAjakIya jIvanane bahu ja lAgu paDe evI che.
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 104 paricheda 4 meM javAba Ape : hA, ane sarasa vAta te e che ke teo khAvAnuM ane pIvAnuM, tathA halakI strIo sAthe saMbaMdha ane ALasupaNuM choDI na de, tyAM sudhI auSadha ke dAha athavA maMtra ke tAvIja ke bIjA koI upAyathI emane phAyado nahi thAya evuM je (2) sAduM satya emane kaI kahI saMbhaLAve, temane teo potAnA duSTamAM duSTa vairI gaNe che. teNe javAba ApeH sarasa! koI mANasa je sAcuM hoya te kahe to evAnI sAthe laDI paDavAmAM mane to kazuM sarasa dekhAtuM nathI. ' kahyuM? A gRhastho para tamane sArI maherabAnI hoya ema dekhAtuM nathI. avazya nahi ja. tema ja je mANasanuM huM hamaNAM ja varNana karato hato temanAM karmo jevAM je rAjya karyo kare tenAM AcaraNanI tame prazaMsA nahi kare. kAraNa zuM evAM geravyavasthAvALAM rAjyo () hotAM nathI jenI aMdara nagaravAsIone maraNanA bhaye baMdhAraNamAM pheraphAra karavAnI manA karavAmAM Ave che; ane chatAM A rAjyamAM jeo rahetA hoya temanI je atyaMta madhuratAthI khuzAmata kare che ane emane anumodana Ape che tathA emane lADa laDAve che ane kuzaLatAthI emanA kuchaMdene agAuthI jANI laI je ene saMtoSe che e ja mahAna ane sAro rAjadArI puruSa gaNAya che--je lekenuM huM varNana karato hato emanA jevAM zuM A rAja nathI ? teNe kahyuM: hA, te mANasa jeTalAM ja e rAjya (paNa) kharAba che; ane tenI prazaMsA huM karuM ema nathI. (3) meM kahyuM. paraMtu rAjyaprakaraNa bAbatomAM saDe pesADavA hAjarAhajura rahetA A amAtyanA ThaMDA (64) svabhAva ane kauzalyane mATe zuM tamane bhAna nathI UpajatuM ?
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 426 195 teNe kahyuM : hA, Upaje che paNa emAMnA badhA mATe nahi, kAraNu emAMnA keTalAka evA hAya che je lekeAnI prazaMsAne lIdhe bharamAI jaI pAte kharekharA rAjadvArI puruSA che ema mAnatA thaI jAya che, ane AvAnI kaMI bahu prazaMsA karavA jevuM nathI. meM kahyuMH eTale? ( UlaTuM) emane mATe teA tamane vadhAre lAgavuM joI e. kAI mANasane mApatAM na AvaDatuM hAya, tathA khIjA evA ghaNAye jemane paNa mApatAM na AvaDatuM hoya tevA jyAre ema jAhera (6) kare ke e cAra hAtha UMcA che, tyAre pelA mANasane e mAnavuM ja paDe ne ? teNe kahyuM: nA, e dAkhalAmAM te avazya nahi. vAru, tyAre emanA para gusse na thAe; kAraNa huM varNana karatA hatA evA nAnA nAnA sudhArA teo karatA hAya tyAre jANe teo kAI nATaka bhajavatA hoya evuM nathI lAgatuM; tee haMmezAM ema kalpanA kare che ke kAyadAo ghaDI ghaDIne karAromAM thatAM kaTAne, tathA huM ullekha karatA hatA tevI bIjI badamAzIne te aMta ANI zakaze, paraMtu emane khabara nathI ke vastutaH tee anaMta mAthAvALA rAkSasanAMx DeAkAM kApavAnA prayatna kare che ! (427) teNe kahyuM : hA te ema ja kare che. me kahyuM: mAro khyAla evA che ke durvyavasthita ke suvyavasthita rAjyamAM zuM kAyadAo ke zuM baMdhAraNanI sAthe sabaMdha dharAvatAM A jAtanAM zAsanA ghaDI kADhavAnI tasdI sAcA nyAyapravartaka pote nahi le; kAraNa pahelA rAjyamAM e taddana binaupayAgI che, ane khIjAmAM e ghaDI kADhavAnI kadI kazI muzkelI nahi paDe, ane ghaNA te ApaNA agAunA niyameAmAMthI svAbhAvika rIte utarI Avaze. (va) teNe kahyuM: tyAre kAyadA ghaDavAnuM ApaNuM kayuM kAma hajI bAkI rahyuM che? x 'H y d r a' evuM prANI che ke jenuM eka mAthu kApA ke turata ja khIju` Uge,
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 4 me' javAba ApyA : ka MI ja nahi, para Mtu DelphInA deva epele sAru sauthI mahAna, sauthI zreSTha ane sauthI mukhya bAbatanI vyavasthA karavAnuM hajI bAkI rahe che. 196 teNe kahyuM : e kaMI ? devA, nAnA devA ane vIra puruSonI samagra sevA tathA yajJA ane madirAnI sa MsthAo; marI gayelA mANaseAnA sthAnanI vyavasthA pazu ane nIcalI duniyAmAM vAsa karanArAone jene anugraha meLavavA hAya teNe je vidhie pALavAnA hoya te paNa. A evI bAbate che ke jete vize ApaNe pete ajJAna chIe, ane Apa (4) vaMzaparaMparAnA deva sivAya bIjA koI e karelA a mAM ApaNe zraddhA mUkIe te nagara rAjyanA sthApakA tarIke ApaNe viveka vAparyAM na gaNAya. pRthvInI nAbhi upara, madhyamAM je virAje che e ja e deva che, ane samasta mAnavajAtane e dharmane edha Ape che. tame kharuM kaho che ane tame kaho che ema karIzuM. paraMtu erisTonanA putra, A badhAmAM dharma kayAM ( 3 ) rahelA che? * mane kahe kayAM ? ApaNuM nagara rAjya vasavATane yegya thayuM che teA pachI dIve! saLagAvA ane zeAdha karA, ane tamArA bhAI ane peAlimArkasa tathA bAkInA mitronI madada leA, ane amane jovA dA ke emAM kayAM dhama ane kayAM adhama maLI Ave che, ane eka bIjAthI e zAmAM bhinna paDe che, ane jene sukhI thavuM che te mANase, pachI bhale devA ke mAnavA ene (jue ke) na jue te paNa, peAtAnA bhAga tarIke bemAMthI kAne svIkAra karavA joI e glAkone kahyuM : keTaluM behuduM.! aNIne( 6 ) vakhate dhane tame madada na karo, teA e tamAre mATe adha gaNAya, ema kahetAM kahetAM, zuM tame ja dharmane zodhI ApavAnuM vacana nahAtuM ApyuM ? * muddo 7-dhanI zeAdha
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 427 197 me ema kahyuM hatuM tene huM inkAra karatA nathI; ane tame mane yAda ApeA che te huM mAruM vacana pALIza, paNa tamAre sAmela thavuM paDaze. teNe javAba ApyA : ame thaIzuM. vAru, tyAre A rIte zeAdha karavAnI huM AzA rAkhuM chuM? jo ApaNuM rAjya suvyavasthAvALuM hoya te te sa MpUrNa che e svIkRtithI huM zaru karavA mAguM chuM. e teA cAsa ja che. ane saMpUrNa hovAne lIdhe e vivekI, zuravIra, saMyamI ane dharmiSTha paNa che. e paNa e rIte spaSTa che. ane AmAMnA harakeAI guNA jo ApaNe zeAdhI kADhIe, teA pachI je nathI jaDatA e zeSa tarIke paDayo rahero kharuM ne ? * (428) bahu sAruM. jo cAra vastuo hAya, ane emAMthI ekane ApaNe zeAdhatA hAI e pachI bhale te emAMnI game te hAya, te ApaNe jenI zodha karatA hAI e tenI pahelethI ja ApaNane khabara hoya,--ane teA pachI kaMI vadhAre tasdI levI na paDe; athavA teA bIjI traNane ApaNe pahelethI oLakhatA hoIe, ane pachI je bAkI rahe te spaSTa rIte ceAthI ja hAvI joi e. * teNe kahyuM H sAva sAcuM. ane sadguNAnI sa MkhyA cAra che tenA saMbaMdhamAM paNa zuM evI ja pati anusaravI na joI e ?x Method of Residues. x muddo 8 : cAra sadguNaiAnuM svarUpa 1. viveka,
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 pariccheda 4 e spaSTa che. rAjyamAM saguNA maLI Ave che temAM pahelAM viveka (4) najare paDe che, ane emAM huM amuka vaiziSTaya raheluM ouM chuM. e zuM che? je rAjyanuM ApaNe varNana karI rahyA chIe emAM sArI salAha ApavAmAM Ave che tethI e vivekI kahevAya che kharuM ne? sAva sAcuM. ane sArI salAha e spaSTa rIte eka prakAranuM jJAna che, kAraNa ajJAnathI nahi paraMtu jJAnathI ja mANasA sArI salAha ApI zake che. e spaSTa che. ane rAjyamAM jJAnanA ghaNA ane vividha prakAro rahelA che. alabatta. eka tarapha sutAranuM jJAna che, paraMtu nagara rAjyane vivekI ane salAhamAM sAru hovAnA iphkAba Ape e prakAranuM zuM e jJAna che? ( 4 ) avazya nahi; e teA mAtra nagarane suthArI kAmamAM nipuNatAnI pratiSThA Ape. tyAre je jJAna vaDe lAkaDAnAM sAdhane vize sauthI sArI salAha apAya e jJAna nagaramAM hoya tethI kaMI ene vivekI na kahevuM joI e. avazya nahi. teNe kahyuM : ' tema ja pittaLanAM vAsaNa vize je jJAna salAha Ape che tene lIdhe paNa nahi, tathA evuM bIjuM kAI paNa jJAna hovAne lIdhe paNa nahi. teNe kahyuM : emAMnA koI paNa jJAnanA kAraNe niha. tema jamIna kheDavAnA kAraNe paNa nahi; evA nagarane khetI-pradhAna evuM nAma maLe.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 meM kahyuM? vAru, ApaNuM tAjA sthapAyelA rAjyanA puravAsIomAMnA keImAM zuM evuM koI jJAna che ke je (4) rAjyanI amuka ja bAbata vize nahi paraMtu samastane vize salAha Ape ane bIjAM rA sAthe kevI rIte sauthI sAre (bAhya temaja AMtarika) vyavahAra rAkhI zakAya e bAbata vicAra kare ? avazya evuM (jJAna) che. meM pUchyuM : ane A jJAna te karyuM ane kenAmAM e maLI Ave ? teNe javAba ApyoH e jJAna pAlakanuM che, utkRSTa pAlake gaNIne jemanuM ApaNe hamaNuM varNana karatA hatA, temanAmAM e jJAna maLI Ave che. ane A prakAranA jJAna para prabhutva hoya tevA nagarane kayuM nAma ApavAmAM Ave? salAhamAM sAruM ane kharekhara vivekI hovAnuM (? ane ApaNuM nagaramAM luhAre vadhAre haze ke sAcA pAlake ? teNe javAba Ape : luhAronI saMkhyA ghaNu ja vadhAre haze. koI paNa prakAranA jJAnanA vyavasAyane lIdhe jemane amuka nAma ApavAmAM AvatuM hoya evA tamAma vargonI saMkhyA karatAM, pAlakanA varganI saMkhyA zuM sauthI ochI nahi hoya? ghaNuM ja nAnI haze. ane tethI sauthI nAnAmAM nAnA aMza ke vargane lIdhe, tathA zAsana karatA ane adhikAra bhegavatA A aMgamAM (eTale ke pAlakomAM) pitAmAM je jJAna raheluM che tene (429) lIdhe-tathA ApaNuM rAjya A rIte kudarata anusAra racAyeluM haze te kAraNe te vivekI thaze; ane (kAraNa) je aMgamAM vivekanuM nAma ApavA yogya eka mAtra
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 jJAna raheluM che te aMge svabhAvathI svAbhAvika rIte ja) badhA vargo karatAM sauthI nAnuM rahevA sarjAyuM che. taddana kharuM. meM kahyuM : tyAre A rIte cAra saguNemAMnA ekanuM svarUpa tathA tenuM rAjyamAM je sthAna che te jema tema karatAM ApaNane jaDI AvyuM che. teNe javAba Ape : ane mArA namra abhiprAya pramANe bahu ja saMtoSakAraka rIte zodhAyuM che. ' kahyuMvaLI zauryanuM svarUpa ane rAjyanA kayA aMgamAM e guNa vase che ke jene lIdhe rAjyane ApaNe zuravIranuM nAma ApI zakIe--e nizcita karavAmAM kazI muzkelI nahi paDe. ema kema? (ra) meM kahyuM kema, harakoI rAjyane jyAre koI mANasa zuravIra ke bIkaNa gaNato hoya, tyAre e rAjya taraphathI je leke laDavA ke vigraha karavA jAya tene e vicAra karato hoya che. teNe javAba Ape bAkInA leke viSe koI kadI vicAra kare ja nahi. bAkInA puravAsIo zUravIra hoya ke bIkaNa hoya, paNa huM samajuM chuM te pramANe, emanAM zaurya ke bAyalApaNune lIdhe nagararAjya zuravIra ke bAyeluM gaNAze nahi. * By Nature ("Ph u si s)-kudaratI rIte ja, athavA svabhAvathI ja. ahIM bhAva eTale ke viziSTa svabhAva ke lakSaNa bAMdhavAmAM upayogI thaI 43 gal 74 (Not the genus but differentia of human nature) kudarata athavA svabhAva zabda kaI kaI vAra jAtinA arthamAM paNa vaparAya che. ane tethI zuddha vicAranI daSTie ghaNo goTALo thavA saMbhava che. nuM sUtra--"Back to eature" athavA bALakano vikAsa kudaratI rIte sadhA jaIe-mANase kudaratane anurUpa jIvana gALavuM joIe--paNa te kaI kudarata ? pazunI kudarata ke mAnava jIvanane anurUpa kudarata? juo 443-3 muddo. 8-2 zaurya.
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 428 avazya nahi. rAjyanA amuka loke, temane ApaNuM zAsanakartAe je keLavaNI ApI che te anusAra, jenAthI bIvAnuM che (4) ane jenAthI bIvAnuM nathI te vastuonA svabhAva vizene abhiprAya game te saMgamAM na badale, te ja te rAjya zaravIra gaNaze; ane Ane ja tame zaurya kahe che. tame je kahe che te pharI eka vAra mane sAMbhaLavAnuM mana che, kAraNa huM pUrepUruM sama houM ema mane lAgatuM nathI. huM ema kahevA mAguM chuM ke zaurya eka prakAranI mukti che. mukti zAnI ? je vastuothI bIvAnuM che te viSenA abhiprAyanI-e zI che ane ene svabhAva ke che, je badhuM keLavaNI dvArA zAstra (lekenA manamAM) repe che; (6) ane "game te saMjogomAM" e zabdo vAparIne mAre ema jaNAvavuM che ke sukhamAM ke duHkhamAM athavA IcchA ke bIkanI asarane lIdhe paNa mANasa A abhiprAya gumAvI besatA nathI, paNa tene vaLagI rahe che. huM tamane eka udAharaNa ApuM ? Ape to sAruM. meM kahyuM tamane khabara che ke raMgarejone jyAre Unane samudranA jevI nIlavarNA raMganI hoya che, tyAre teo sauthI pahelAM zarUAtamAM sapheda raMga pasaMda kare che; (eTale ke unane pahelAM joIne sApha kare che). teo A taiyAra kare che, ane keTalIya saMbhALa tathA takalIpha laI * "Epis re m e" jJAna; "Do xa: abhiprAya-prANamaya bhUmikA para thatA jJAnane leTe abhiprAya kahe che, ane buddhinI bhUmikA para ja kharuM jJAna hoi zake-A rIte judI judI bhUmikA para thatA jJAnanA vyApAra mATe pleTa bhinna zabdo vApare che. juo nIce pari: 50476-478 pari: 6: 5083, 510 1; 7: 534; + zAstra athavA kAyado athavA niyama
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 2 paricheda 4 teo unane ThIkaThAka kare che ke jethI sapheda bhaya para nIla raMga saMpUrNa rIte bese. pachI je raMgavAnuM kAma zaru karavAmAM Ave che, tene raMga pAke (4) thAya che, tathA kSAra nAMkhyA vagara ke kSAra nAMkhIne dhovAthI paNa enI caLakI jatI nathI. paraMtu jyAre (raMgavAnI) bhayane barAbara sApha karavAmAM AvatI nathI, tyAre nIlavarNa ke bIjo koI raMga keTale jhAMkhe dekhAya che te tame joyuM haze. teNe kahyuM : hA, eno dekhAva dhovAI gayA jevo (bhUkha) ane hAsyAspada thaI jAya che, tenI mane khabara che. meM kahyuM. tyAre have, sanikone pasaMda (430) karavAmAM ane temane mAnasika ane zArIrika zikSaNa ApavAmAM ApaNo zo hetu hato te tame samajI zakaze. ApaNe temanA para e rIte asara karavA mAgatA hatA ke jethI teo kAyadAone raMga saMpUrNapaNe grahaNa karavA yogya thaI jAya, ane bhayaprada vastuo viSe tathA bIjA dareka abhiprAyane raMga temanA zikSaNa ane svabhAva dvArA evo to pAke karavAne che ke sukhanI lAgaNI jevA jabarA kSArathI-sukha ke je bIjA koI kSAra karatAM AtmAne vadhAre (2) sajajaDa rIte dhoI nAMkhe che -athavA te bIjI ogALI nAkhanAra vastuo karatAM je sauthI vadhAre prabaLa che te zoka, bIka ane IcchAthI paNa e jovAI na jAya, ane kharI ane beTI bhayaprada vastuo viSenA, zAstrAnusAra kharA abhiprAyane rakSavAnI A prakAranI sarvamAnya zaktine, tame je asaMmata na thatA he te, huM zaurya kahuM chuM tathA tenuM A rIte pratipAdana karuM chuM. teNe javAba Apyo : paNa huM saMmata chuM; kAraNa keI jaMgalI pazunI ke eka gulAmanI bahAdurInA jevA ajJAnamAMthI upajelA zauryanI tame AmAM gaNatrI karavA mAgatA nathI ema huM dhAruM chuM - (kAraNa) tamArA abhiprAya pramANe zAstra (ke kAyado) je (jAtanuM ke
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ para zaurya (paSavAne) Adeza Ape che te e nathI, ane (tethI) ene bIjuM nAma ApavuM joIe. (4) acuka tyAre tame je rIte varNana kare che tevuM ja zauryuM che evuM huM anumAna bAMdhI zakuM kharuM ne? ' kahyuM kema hAsto, tame bAMdhI zake, ane jo tame "nagaravAsInuM eTale zabda umeraze, to temAM kaMI khoTuM nathI;-have tamArI nA na hoya to, ApaNe parIkSaNa AgaLa calAvIe, paraMtu atyAre ApaNe zonI nahi paNa dharmanI zodha karavAnI che; ane ApaNI zedhane anulakSIne zIyane vize ApaNe puratuM kahyuM che. teNe javAba ApeH tame kharuM kahe che. rAjyamAMthI hajI be sadaguNa ApaNe zodhavAnA rahyA che, pahelo saMyama, ane pachI dharma - e ApaNane (6) maLI Ave eTale ApaNI zadha pUrI thaze. bahu sAcuM, have saMyamane zodhavAnI kaMI bhAMjagaDa karyA vagara ApaNane dharma maLI Ave khare ? teNe kahyuM ema kaI rIte thaI zake tenI mane samaja paDatI nathI; vaLI saMyama zuM tenI ApaNane khabara na paDe, ane dharmanuM ApaNane jJAna maLI jAya ema huM Icchato (paNa) nathI; ane tethI pahelAM saMyama zuM che e vize vicAra karavAnI maherabAnI mArA para karaze evI mArI vinaMtI che. (6) meM javAba ApeH jarUra; tamArI vinaMti na svIkAravA huM kaMI kAraNa ApI zakuM ema nathI. teNe kahyuM tyAre e vize vicAra kare.
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 piricheda 4 meM javAba ApyoH hA, karIza; * ane huM atyAre joI zakuM chuM te pramANe to, AgaLa AvI gayA te saguNa karatAM saMyamamAM saMvAda ane ekatAnatAnuM tattva vadhAre aMze raheluM che. teNe pUchyuM: e kaI rIte? meM javAba ApyoH amuka (prakAranAM) sukha ane IcchAone vyavasthita ke svAdhIna rAkhavAM enuM nAma saMyama; "mANasa svAdhIna hovo joIe," e kahevatamAM paNa AvuM ja garbhita rIte sUcana karavAmAM AvyuM che e navAI jevuM che ane bhASAmAM e ja vicAranI bIjI chAyA maLI Ave kharI. teNe kahyuM emAM saMdeha nathI. "svAdhIna" zabda jarA hAsyAspada lAge che, kAraNa (432) (sva+adhInamAM) svAmI che te sevaka paNa che, ane sevaka svAmI che; ane bolavAnI AvI dareka paddhatimAM enI e ja vyakti udiSTa hoya che. avazya. mArI mAnyatA pramANe Ano artha e che ke manuSyanA AtmAmAM eka uccatara ane bIjuM jarA adhama ema be tattva rahelAM che, ane jyAre adhama tattva uccatara tattvanA kAbumAM raheluM hoya che, tyAre mANasa svAyatta che ema kahevAya che; ane A eka prazaMsAnuM pada che. paNa jyAre kharAba zikSaNa ke sahavAsane laIne, uccatara tattvane laghu aMza kharAba tattavanA ghaNA moTA puMjamAM (va) grasta thaI jAya che, tyAre--Ave vakhate tene doSa devAmAM Ave che, ane kazA paNa siddhAnta vagarane tathA potAnI (adhama) jAtane gulAma gaNavAmAM Ave che. hA, e vyAjabI che. - mudo : 8: 3. saMyama. + paleTAnuM cittazAstra
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 20 ' meM kahyuM: ane have ApaNA navAM sarjelAM rAjya tarapha najara kare. ane tyAM A e sthitimAMnI eka siddha thayelI tamane maLI Avo; kAraNa te 'svAdhInatA ' ane 'saMyama 'nA jevA zabdothI, uccatara aza dvArA adhamatara aMzanuM niyamana kharekhara vyakta thatuM hAya. te! tame eTaluM kabUla karaze ke e rAjya kharekhara svAdhIna ' (ke svataMtra) kahI zakAya. C teNe kahyuM: hA, tamAruM kahevuM kharuM che ema huM mAnuM chuM, vadhArAmAM mane eTaluM neAMdhavA do ke sAmAnya ( ) rIte bALakAmAM, strIomAM ane nAkarAmAM tathA taddana halakA evA kahevAtA--svataMtra le, jenI saMkhyA ghaNI meTI DAya che, temanAmAM paNa aneka prakAranAM jiTala sukhadu:khA tathA icchAe vhevAmAM Ave che. teNe kahyuM: jara. jyAre (ethI UlaTuM) jenuM kuLa UMcu hAya che, ane jemane saudha sAruM zikSaNa ApavAmAM AveluM che, tevA gheADAeka leAkeAmAM ja, buddhi (nA Adeza)ne anusaratI sAdI vinIta icchA, manane tathA sAmya abhiprAyAne vaza varte che. sAva sAcuM. tame joI zakaze ke A baMne tattvAne ApaNA rAjyamAM sthAna che; ane ceDAeka lekAnA viveka tathA ( 6 ) cAritryavAna icchAone lIdhe ghaNA lokeAnI kSudratara icchAonA upara aMkuza mukAya che. teNe kahyuM: huM samajyuM. tyAre je kAI paNa nagara rAjyane ApaNe tenI icchAe ane sukhAnuM svAmI tathA svAdhIna kahI zakIe, te ApaNA rAjyane ja eva. upanAmane haka che. teNe javAba ApyoH avasya ane e ja kAraNe ene ApaNe saMyamI paNa kahI zakIe, nahi ? hA.
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 4 ane jo kyAMya paNa evuM rAjya hAya ke jemAM kANe rAjya karavuM ' ( ) e prazna vize zAsana karanArAe tathA prajA baMne saMmata hAya, teA te (bIjuM kAI nahi, paNa) ApaNuM ja rAjya haze. niHzaka. 206 ane mAMheAmAMhe badhA puravAsIe A rIte saMmata che teA kayA vargamAM ApaNane saMyama najare paDaze---zAsanakartAomAM ke prajAmAM ? teNe javAba ApyA: mArI kalpanA pramANe baMnemAM have tame samajI zakazo ke saMyamamAM amuka prakAranA saMvAda rahelA che evI aTakaLa karavAmAM ApaNe kaMI bhUla karI nahotI. ema kaeNma kema, kAraNa viveka ane zauya jemAMnA pahelA guNa rAjyane vivekI ane bInhe vIra banAve che, te baMne rAjyanA amuka ja aMgamAM rahe che ane AthI saMyamanuM svarUpa te aMtenA karatAM (432) bhinna thaI rahe che; sa MyamanuM svarUpa kaI e bannenA jevuM nathI, kAraNa sayama teA (rAjya) samastamAM vistare che; ane thATanA tamAma sUromAM thaI e vahe che, tathA nirmULa sabaLa ane madhyama varga e badhAmAMthI saMvAda utpanna kare che, pachI bhale tame te vargone viveka athavA sattA ke sa MkhyA athavA saMpatti ke bIjI game te vastunI dRSTie vadhAre sabaLa ke nirboLa gaNeA. tyAre vyaktie tathA rAjya(nA baMdhAraNu) mAM, jee svabhAvathI zreSTha che tathA jee adhama che temanI vaccenI, e emAMthI kAne rAjya calAvavAne hakka che e viSenI sama.tete ApaNe sAcAmAM sAcI rIte sayama gaNI zakIe. (va) huM tamArI sAthe saMpUrNa saMmata chuM. meM kahyuM : tyAre have ApaNA rAjyamAMthI cAramAMnA gu sadguNAne ApaNe zeAdhI kADhayA che ema ApaNe gaNI zarka.e. rAjyane sadguNI harAvanAra chelle guNu dharmanA ja hovA joI e, te mAtra e dharma te kayA eTaluM ApaNe jANI zakIe teA.
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ e anumAna spaSTa che. tyAre, glAujhona, have e vakhata AvI lAge chejha ke jayAre ApaNe zikArane saMtAvAnI jagyAnI AjubAju zikArIonI jema ghere ghAlavo paDaze ane bArIkAIthI jevuM paDaze ke rakhene dharma corIchUpIthI ApaNI pAse thaIne (4) nAsI jAya ane dRSTi bahAra cAle jAya; kAraNa te A pradezamAM kayAMka che e niHzaMka che; AthI tapAsa kare ane ene bArIkAIthI jevAne khUba prayatna kare, ane jo tame ene pahelAM juo, to mane khabara karaje. enI bhALa pahelAM mane lAge, to te keTaluM sAruM! paNa je kaMI tame batAvo eTaluM ja jovAnI jenI zakti che e eka anucara mAtra mane gaNaje ethI vadhAre zakti mArAmAM nathI. mArI sAthe prArthanA kare ane pAchaLa pAchaLa cAle. huM AvIza, paNa tamAre mane rasto dekhADavo paDaze. meM kahyuM ke ahIM kazo rasto nathI, ane jaMgala ghora ane aTapaTuM che; te paNa ApaNe AgaLa vadhavuM joIe. (3) cAlo ApaNe AgaLa dhasIe. meM kahyuM? o ho ! meM ahIM kazuMka joyuM. kaMI pagalAM dekhAvAnI rAAta lAge che ane zikAra hAthamAMthI chaTakI nahi jAya ema huM mAnuM chuM. teNe kahyuM : sArA khabara ! meM kahyuM? kharekhara ApaNe mUrkha chIe. ema kema? kema, mArA bhalA sAheba, yuge pahelAM, ApaNI zodhanI zarUAtathI ApaNA paga AgaLa ja dharma gabaDato paDayo che, ane ApaNe ene kadI joye nahi; AnAthI vadhAre hAsyAspada bIjuM kazuM na hoI 4 sarakhAvo nIce : pari : 5-478.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 pariccheda 4 ane chatAM je ema ja karatA karI ja nahi, chuM ethI ja zake. ( khAvAyelI ) vastu potAnA hAthamAM ja hoya leka e zeAdhatA hatA temanI jema--ApaNe (3) paNa hatA--ApaNe jenI zAdhamAM hatA tenI tarapha najara paNa je dhaNuM dUra hatuM tene ja joyA karyuM; ane huM dhAruM ApaNe ene zeAdhI zakayA nahi. eTale ? eTale ema ke ApaNe keTalAya vakhatathI dharmanI ja vAta karI rahyA chIe ane chatAM ene eALakhI zakayA nathI. tamArA prastAvanA laMbANathI huM te! adhIrA thai gayA chuM. (433) meM kahyuM : vAru tyAre ( Ama kahevAmAM ) huM khare chuM ke khATA e mane kaho jo; harakAI mANasa je kAI khAkhata svabhAvataH sauthI sArI rIte karI zakatA hAya, tene ja mAtra eNe vaLagI rahevuM e je asala siddhAnta rAjya ( racanA )nA mULamAM ApaNe Dagale ne pagale sthApatA hatA te tamane yAda haze.--have A siddhAnta athavA enA kAI aza te ja dharma che. hA, ApaNe ghaNI vAra kahyuM che ke eka mAse mAtra eka 8 kAma karavuM joI e. AgaLa jaI ApaNe ema pratipAdana karyu che ke jhAjhAM kAma karavAmAM nahi paNa peAtAnuM ja (nizrita ) kAma karavAmAM (6) dharma rahelA che. ApaNe A vastu pharIpharIne kahI cUkayA chIe ane khIjA ghaNAee ApaNane enuM e kahyuM che. hA, ApaNe ema kahyuM hatuM. tyAre potAnuM kAma amuka rIte karavuM--e dha* ema Age svIkArI zakIe, AvA anumAna para huM kayAMthI AvuM chuM te tame kahI zakaze!? huM nahi kahI zakuM, paNa kAI kahe te mane game kharuM. * muddo : 8-4 dharmanuM svarUpa.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 209 kAraNa huM mAnuM chuM ke saMyama zauya ane viveka e bIjA sadguNAne eka bAju karyAM pachI rAjyamAM mAtra A ja eka sadguNu bAkI rahe che, ane A badhAnA astitvanuM upAdAna tathA smRtima kAraNa paNa e ja che; ane e badhAmAM dharmo Ataprota rahelo che hatAM. te uparAMta e badhAne TakAvI rAkhe che; ane ApaNe ema kahetA AvyA chIe (4) ke jo ApaNe pahelA traNa sadguNAne zeAdhI kadIe teA bAkI rahelA ceAthe te dha hAvA joIe. ema avazya dRlita thAya che. (ane) zuM zAsanakartA ane prajA vaccenI ( kANe rAjya calAvavuM joI e e vizenI) ekamati, athavA bhayaprada vastuonA khara! svarUpa vizenA zAstrAbhimatanuM sainikAmAM thatuM (3) pAlana, ke zAsanakartAonI jAgrati ane viveka athavA jenI huM hamaNAM vAta karuM chuM te A bIjo--je bALakA, strIo, gulAma tathA svataMtra-kahevAtA puravAsI, kArIgara, zAsanakartA tathA prajAmAM (vyApaka rIte) rahelA che---3 kAI paNa mANasa jhAjhAM kAma hAthamAM laI bahu kAmagaro hAvAne dAvA na kare, paNa dareka jaNa peAtAnuM ja kAma kare te guNu--ema mAro kahevAtA bhAvA che--A cAra guNAmAMthI kene ApaNe zreSTha mAnavA athavA kAnA astitvane lIdhe rAjyanA utkarSa sadhAya che e bAbata ni ya karavAnuM ApaNane pUchavAmAM Ave te e praznaneA sahelAIthI uttara ApI nahi zakAya. 463 teNe javAba ApyA: avazya amuka ja ema kahevAmAM muzkelI paDe. tyAre rAjyamAM dareka vyaktinI, peAtAnuM ja kAma karavAnI zakti ( eka sadguNa tarIke khIjA) rAjyaprakaraNI sadguNeAmAMnA viveka, saMyama ane zauyanI sAthe harIphAI karatI lAge che. teNe kahyuM: hA. *sarakhAve ApaNI vyAkhyA : dhAaIti ti dharmaH 14
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda ka ane je sadguNa A harIphAI karavA ( kSetramAM ) utare che te (6) dharma che kharuM ne ? barAbara ema ja. 210 praznane ApaNe bIjI daSTie joIzuM : kAyakSa samakSa AvelA dAvAone niya rAjyanA zAsanakartAe ja karaze kharuM ne? avazya. ane bIjAnuM je kaI heAya te mANasa na le, tema enuM potAnuM tenI pAsethI paDAvI levAmAM nahi Ave e sivAyanA bIjA koI siddhAnta para evA dAvAone cukAdo ApI zakAya kharo? kharu, siddhAnta e che. ane e 'dhArmika' siddAnta che kharu ne? hA. tyAre A dRSTie paNa mANasanuM peAtAnuM je kaMI (kAma) hoya, ane enI mAlikInuM je kaI hoya te te kare ane potAnI pAse rAkhe e dharma--eneA svIkAra karavAmAM Avaze, nahi ? (434) sAva sAcu . have vicArI jue ane tame mArI sAthe sa Mmata thAo che ke nahi te mane kaheA--dhAro ke kAI suthAra meAcIne dhaMdhA kare che, athavA kAI mecI suthAranA dhaMdhA kare che; ane dhAro ke tee temanI pharajo tathA ejAronI adalAbadalI kare che, athavA eka ja mAsa aMte kAma kare che--ke pachI (Ave! khIjo) game te pheraphAra thaI jAya, teA tene pariNAme zuM tame mAne che ke rAjyane kaMI mATI hAti pahAMce kharI ? bahu moTI nahi. paraMtu jyAre kAI mAcI ke bIjo kAI mANasa, je svabhAvathI ja (6) vaizya thavAne lAyaka che te, sa Mpatti baLa ke tenA anuyAyIonI saMkhyAthI athavA evA kAI sa Mjogane lIdhe phulAI jaI ne, sainikAnA
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 11 ramAM athavA kAI sainika pAlA ke rAsanakartAe nA varSoMmAM ghusavAne yatna kare, ke jene mATe e pe|te nAlAyaka che, ane temAMneA kAI jAnI pharajo ke hathiyAro laI le; athavA te! e ne e vaizya rAsanakartA ane laDavaiye ema traNe thavA jAya, tyAre teA huM mAnuM huM ke A (prakAranI) adalAbadalI ane eka bIjAnI A khala OM yane pAyamAla kare ema kahevAmAM tame mArI sAthe sa Mmata thaze. taddana kharuM. meM kahyuM: tyAre traNa bhinna vageryAM che e ApaNe joyuM te eka jAmAM kaI paNa Dala kare tethI (6) paNa rAjyane bhayaMkara hAni DrAMce ane Ane ja ApaNe kharekhara duSkRtya kahI zakIe. barA ema ja. ane peAtAnA nagararAjya pratye karelA mahAnamAM mahAna duSkRtyane OM adharmanuM nAma Apaze| kharuM ne ? jarUra. tyAre AnuM nAma ja adha; ane bIjI bAju je vaizya, sahAyaka tathA pAlaka dareka peAtAnuM ja kAma kare to te dharma che, ane ethI nagara paNa miSTa gaNAze. huM tamArI sAthe saMmata chuM. (3) meM kazuM: ApaNane jANe bahu khAtrI thaI gaI hoya ema 6 nahi mAnIe; paraMtu (ta dvArA ) parIkSA karyA pachI paNa jo vyaktinA ane rAjyanA baMdhAraNamAM dharmanI AvyAkhyA sAcI kare te! tyAra bAda zaMkAne jarA paNa sthAna raheze nahi; jo e sAcI sAbIta na thAya teA ApaNe pharIthI zeAdha karavI paDaze. jo pahelAM ApaNe vadhAre moTA citramAMthI dharmanuM parIkSaNa karI rASTrIe, tA vyaktinA baMdhAraNamAMthI ene zodhI kADhavAnuM sarala thaI paDaze evA vicAra karIne tamane yAda haze ke ApaNe mULa zodhanI zarUAta karI tu nIce 442-443.
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra pariccheda 4 hatI, ane te zodhane ApaNe pahelAM te pUrI karIzuM. ( 6 ) rAjya jANe vadhAre meTA udAharaNarUpa hoya ema ApaNane lAgyuM hatuM, ane te anusAra sArA rAjyamAM dharma (tarata) maLI Avaze ema jANIne bane teTaluM sAruM rAjya ApaNe racyuM. ApaNaeN karelI zAtra have byaktinA aMdhAraNane lAgu pADI joizuM--te e barAbara baMdha ese te ApaNane sa MtASa thaze; athavA jo vyaktine lAgu pADavAmAM kaMI bhinnatA dekhAya, te ApaNe vaLI rAjyanA ( 435) udAharaNa pAse AvIne ApaNA siddhAnta upara bIjo akhataro karI joIzuM, e tene sAmasAmAM dhasI joIzuM teA e saMdhaSa NamAMthI sa Mbhava che ke agni pedA thAya ane tenA prakAzamAM dhama paNa javalaMta thaze ane pachI je dRzya pratyakSa thaze tene ApaNe ApaNA AtmAmAM dRDha ropIzu. vakhata Avye . ema karIzuM; cAle ApaNe tame kaho tema karIe. me prazna pUchavA rAru karyA: jyAre eka meTI ane khIjI nAnI, evI e vastune eka ja nAma ApavAmAM AvyuM hoya, tyAre e tenuM nAma eka ja che eTale aMze te e ekasarakhAM che ke bhinna che ? teNe javAba ApyA: eka sarakhAM. (va tyAre jo ApaNe mAtra dharmanAM tattvane+lakSamAM rAkhIne elIe teA dharmaSTha mANasa dharmiSTha rAjyanA jeveA haze, kharuM ne ? evA haraze. ane jyAre rAjyanA traNa vargamAMnA dareka potapotAnuM ja kAma karatA hoya tyAre te rAjya miSTa che ema ApaNe gaNyuM hatuM; a * muddo : 9: vyakita ane samaSTi--Microcosm and Macrocosn: nAM baMdhAraNu eka sarakhAM ja hoya che, e nyAye dharmanA svarUpanI parIkSaNa paddhati. + Idea of justice, samAja ane vyakitanA baMdhAraNane uddezIne dharmanA svarUpanuM parIkSaNa.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 435 213 A (bhinna) vargonA amuka khIjA bhAve (ke vRttio ) ke guNAne lIdhe ( rAjyane ) saMyamI, zuravIra ane vivekI gaNyuM hatuM--nahi ? teNe kahyuM : kharuM. ane vyaktine viSe paNa ema ja; rAjyamAM maLI AvyAM che tenAM te ja traNa tA* vyaktinA eTaluM ApaNe svIkArI laIzuM; ane enA e ja enuM ( vyaktinA baMdhAraNanuM ) varNana ghaTAvI zakIe, kAraNu (rAjyanA upara je rIte asara thAya che) tevI rIte ja vyaktinA upara paNa thavA pAme che.4 ApaNane (4) je AtmAmAM paNa che zabdomAM ApaNe teNe kahyuM : jarUra. tyAre are mArA mitra, vaLI pAchA ApaNe eka sarala prazna AgaLa AvI pahoMcyA chIe--AtmAmAM te traNa tattva che ke nathI ? sarala prazna ! nA re, sokreTisa, kahevatamAM te ethI ulaTuM che ke vighnabahulAni zreyAMsi x meM kahyuMH sAva sAcuMH ane A praznanuM cAkkasa nirAkaraNa karavA (3) ApaNe je paddhati amalamAM mUkI che te jarA paNa pUratI hoya ema huM mAnatA nathI; kharI paddhati teA khIjI che; ane e vadhAre lAMkhI che, tApaNu agAunA parIkSaNanI bhUmikAthI nIce na utare evuM nirAkaraNa ApaNe karI zakIe kharA. teNe kahyuM: eTalAthI zuM ApaNe sateSa mAnavA na joI e ?-huM tA A sa MjogAmAM taddana saMtuSTa chuM. * Principles. + Method of Concomitant Variations in Logic x grIka kahevata A pramANe che: Hard is the good, sArA ane sundara mATe grIka bhASAmAM eka ja zabda che 'K a I o n' tethI The Beautiful is hard ema paNa kahevatane artha karavAmAM Ave che. - jIe nIce pari-6, 504 6,
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 4 meM javAba ApyoH mane paNa bahu ja sArI rIte saMtoSa thaze. teNe kahyuM tyAre tattvavicAranI pravRttimAM maMda na paDatA. (3) meM kahyuM: ApaNe zuM eTaluM svIkAravuM na joIe ke rAjyamAM che tenAM te traNa tA ke vRttio ApaNa darekamAM paNa che ane vyaktinA baMdhAraNamAMthI ja e badhAM rAjyamAM utarI Ave che ?+ bIjI kaI rIte te tyAM AvI ja zake ? prANu athavA manabhAvane guNa le; je vyaktiomAM-udAharaNa tarIke praziyana, sidhiyana ane sAmAnya rIte uttare vasatI prajAomAM--e guNa raheluM che ema mAnavAmAM Ave che te (guNa) jyAre rAjyamAM dekhAya, tyAre e (rAjyanI) vyaktiomAMthI utarI Avela nathI evI kalpanA karavI te hAsyAspada thaI paDe; ane jJAna pratye prema-je duniyAnA ApaNA bhAganI khAsa viziSTatA gaNI zakAya; athavA paisA taraphane prema-je phiniziyana tathA InDaziyamAM che ema ApaNe eTalI ja satyatAthI kahI zakIe, (36) e baMne khAsiyata viSe paNa ApaNe e ja siddhAnta lAgu pADI zakIe. teNe kahyuM: barAbara ema ja. A samajavAmAM kaMI muzkelI nathI. jarA paNa nahi. paraMtu A to traNa che ke eka che ema jyAre ApaNe puchIe tyAre prazna aghare thaI paDe che. eTale ke zuM ApaNe ApaNuM cittanA eka aMzathI jJAna meLavIe chIe ane bIjAthI (a) gusse thaIe chIe, trIjA aMzathI ApaNI naisargika icchAo karIe chIe; ke pachI dareka jAtanI pravRttimAM ApaNo samasta AtmA kAryamAM ughukta thAya che-eno nirNaya karavo muzkela che. teNe kahyuM: hA, muzkelI tyAM ja che. * Principles and habits, + muddo : 10H cittanuM svarUpa ane baMdhAraNa
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 436 215 tyAre e (aMzA) eka ja che ke bhinna che enuM nirAkaraNa karavA ApaNe have prayatna karIzuM. teNe pUchyuM: kaI rIte ? meM nIce pramANe javAba ApyAH eka te eka vastu peAtAnA e ne e ja aMzamAM ke ( pachI kAI khIjI) e te e ja vastunA sabaMdhamAM, eka ja vakhate, virodhI rIte pravRtta thaI zake nahi athavA ( virodha upaje e rIte) tenA para kA` thaI zake nahi e spaSTa che ane tethI khAdya dRSTie eka lAge evI vastumAM jyAre Ave virAdha dekhAya che tyAre ApaNe jANIe chIe ke vastuta: (4) e eka nathI paNa bhinna che. vAru. meM kahyuM: udAharaNA zuM eka ja vakhate, ane e ja vibhAgamAM eka ja vastu gatimAna ke sthira hAI zake kharI? azakaya. meM kahyuM: rakhene ( dalIlamAM ) raste jatAM have pachI ApaNe nAhaka jhaghaDI paDIe e bIke padonI vadhAre spaSTa vyAkhyA karIzuM. eka mANasa UbhA che ane e vaLI peAtAnA hAtha ane mAthu halAve che ema kalpeA, ane dhAre ke kAI mANasa ema kahe che ke e te e mANasa, eka ja kSaNe sthira ane gatimAna che--khelavAnI AvI pati sAme ApaNe vAMdhe uThAvavA joIe (3) ane vadhArAmAM kahevuM joIe ke e mANasanAM amuka aMga gatimAna che, jyAre bIjA sthira che. sAva sAcuM. ane dhArA ke pratiprakSI hajI paNa vadhAre jhINavaTa vApare che, ane evA te khArIka bheda pADe che ke ~~ jyAre bhamarA peAtAnI Ara * Law of contrariety. pramANuzAstra ane tattvajJananA muddA para ahI carcA karavAmAM AvI che,
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 paricacheda upara eka jagyAe pharato hoya che tyAre eka vakhate te bhamaraDAnA bhAgo ja nahi paNa Akho bhamaraDe sthira ane gatimAna che ( ane e ja jagyAmAM bIjuM je kaMI karatuM hoya, tene vize paNa tema ja kahe) te ApaNe ene vAMdho svIkArI laIzuM nahi; kAraNa evI paristhitimAM (6) vastuo potAnA enA e ja aMgomAM sthira ke gatimAna hatI nathI; ApaNe ulaTA ema kahIe ke tene paridha ane dharI bane heya che; ane dharI sthira rahe che, kAraNa laMbamAMthI e khasatI nathI, ane paridha ja gaLagoLa phare che. paraMtu goLa pharatI vakhate je dharI AgaLa ke pAchaLa ke jamaNI ke DAbI bAjue name, to te game te dRSTie vicAra karatAM sthira nathI. teNe javAba ApeH AvI bAbatonuM varNana karavAnI 2 paddhati zreSTha che. tyAre AvA koI paNa vAMdhAothI ApaNe gUMcavAI nahi jaIe athavA ema mAnavAne nahi lalacAIe ke eka vastu eka ja vakhate e ne e ja aMgamAM ke (bIjI kaI) (437) enI e ja vastunA saMbaMdhamAM virodhI rIte pravRtta thaI zake athavA (e rIte) enA para kArya thaI zake. mArI vicArapaddhati anusAra te avazya nahi ja. meM kahyuM evA tamAma vAMdhAonI parIkSA karavAnI ane te khoTA che ema laMbANathI sAbIta karavAnI ApaNane jarUra na rahe te mATe tenI anupatti ApaNe svIkArI laIzuM, ane je A svIkRti beTI Thare to phalita thayelAM tamAma anumAno have pachI ApaNe pAchA kheMcI levAM evI samajUtI karIne ApaNe AgaLa cAlIzuM. teNe kahyuM : hA, e rasto sauthI sAre. () kahyuM : vAru. tame ATalI to hA pADazo ke anumati ane asaMmati, rAga ane dveSa, AkarSaNa ane pratyAghAta e badhAM virodhI
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 437 217. che. pachI tame ene bhale kriyAzIla mAno ke niSkriya mAne [ kAraNa te dronA pade vaccenA virodhamAM AthI kaMI phera paDato nathI.] teNe kahyuM : hA, te virodhI che. meM kahyuM? vAru, ane bhUkha ane tarasa ane sAmAnya rIte badhI irachAo ane vaLI icchA ane tRSNA-A badhAne je vargone (ra) ApaNe kyAranoye ullekha karyo che temAM tame mUkaze. tame ema kaheze kharuM ne-nahi kahe ? - ke je koI IcchA kare che tene AtmA enI Icchita vastunI zedha karato hoya che athavA to je vastu meLavavA IchA kare che te vastune e pitA tarapha kheMce che; athavA vaLI kaI mANasane, ene potAne kaMI (cIja) ApavAmAM Ave evI marajI thAya, tyAre potAnI IcchAnI sAdhanA mATe jhaMkhanA karatuM enuM mane jANe tene (te mANasane) kaMI prazna pUchavAmAM Avyo hoya tema saMmatinI hA pADIne, enI IhAbalanA (Will in true sense) nA tavane te vastu meLavavA sUcana kare che. * sAva sAcuM. ane kamara, aNagame (ke dveSa) ane IcchAnA abhAva viSe + + bhUkha ane tarasanA svarUpa mATe juo pari. 9,585 - . X "Willing and wishing" not higher will, : * -his mind, longivg for the realisation of bis desire intimates his wish to bave it by a nod of assent,...... sTeika philasUphInA cittazAstramAM je bheda pADavAmAM Avyo hato, te ApaNane ahiM maLI Ave che: pahelAM icchA thAya. athavA buddhi eka vidhAna kare pachI e icchA ke vidhAnane mana "saMmati ("s y gk at a the si s") Ape pachI ja sAcI ke khoTI kriyA thAya che. mANasane karma to karavuM ja paDe che, paNa je e aMdaranI saMmati na Ape, te e karma enuM gaNAtuM nathI, evo ApaNuM philasUphInA jevo A siddhAnta che.
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda ja 218 tame zuM kahezeA? zuM Ane ApaNe pratiSThAta (dvaiSa) ane visaMmatinA (rejection) varAdhI varkIMmAM nahi mUkIe ? (6) jarUra. icchAo viSene A siddhAnta sAmAnya rIte kharA che eTaluM svIkAryAM pachI, ApaNe icchAonA amuka varSAMte laIzuM, ane temAMthI bhUkha ane tarasane nAme je oLakhAya che, tathA (icchAemAM) je sauthI vadhAre dekhAI Ave evAM che tene pasaMda karIzu. teNe kahyuM : ApaNe e va laIzuM. ekanI psita vastu anna che, bIjAnI, peya-kharuM ne ? ane muddo have Ave cheH zu tRSA AtmAnI peya mATenI ane mAtra peya mATenI ja IcchA nathI; ( eTale ke ) khIjI kAI vastunA guNAnI upAdhithI yukta hAya evA paiyanI nahi; udAharaNA garama ke ThaMDuM, vadhAre ke ochuM athavA TUMkAmAM kAI (6) amuka ja prakAranuM peya (ema nahi); paraMtu jo tarasanI sAthe garamI lAgatI hAya te ThaMDA pANInI icchA thAya che; athavA jo ThaMDI lAgatI hoya te garama pINAMnI; athavA, jo tarasa vadhAre lAgI hoya, teA vadhAre pINAMnI icchA karavAmAM Avaze, ane jo bahu tarasa na lAgI hoya, te pINuM paNa ApyuM haze; paraMtu sAdI ane zuddha tRSA sAdA ane zuddha pINAMnI icchA karaze, ane annathI jema kSudhA satASAya che tema AnAthI tRSA paNa svAbhAvika rIte ja satASAze. * teNe kahyuM : hA, tame kaho cho tema, sAdI pRcchA dareka prasaMge sAdI vastu mATenI ja hAya che, ane khIjA guNAnI upAdhithI yukta thayelI icchA sApAdhika vastune mATe thAya che. (438 ) paraMtu ahIM geATALA thavA saMbhava che; ane jo kAI pratipakSI UbhA thaI ne ema kahe ke mANasa kevaLa pINAMnI Iccha tu nIce pira. 5: 477-478,
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 438 219 antanI nahi sarva sAmAnya karatA nathI, paNa iSTa pINAMnI icchA kare che; mAtra paNa ISTa annanI; kAraNa je iSTa che te icchAnA x viSaya che, ane tRSNA icchA che teA avazya te pazu dRSTa pINAnI IcchA haze, ane khIjI dareka icchA viSe paNa A vAta kharI che, tA tevAnI sAme pahelethI bacAva karavAnuM mana thAya che. teNe javAba Apyo : hA, pratipakSI (menA samanamAM) thADuM kahI zake kharA. ddo chatAM mAre hajI paNa patipAdana karavuM joI e ke sApekSa mAMnA keTalAkamAM (3) ane padma (samAna) guNathI upeta hoya che; khIjAM sAdAM hoya che, ane temanAM sApekSa pade paNa sAdAM hAya che. tame zuM kahevA mAgeA cho te huM samajatA nathI. vAru, alabatta tame jANA cho ke vadhAre-meTuM ane vadhAre-nAnuM e sApekSa che. jarUra. ane bahu-vadhAre-meTuM ane bahu-vadhAre-nAnuM paNa ? hA. ane je kAI vAra-vadhAre-mATuM-hAya che te tathA krAI-vAra vadhAre--nAnuM-hAya che te, tathA je-mATuM thavAnuM che tathA jenAnuM thavAnuM che, ( e badhAM ddo sApekSa che.) teNe kahyuM : avazya. (4) ane e ja rIte vadhAre ane AchuM, tathA bamaNuM ane aradhu athavA vALI bhAre ane halaku tathA utAvaLuM ane dhImuM evAM bIjA sApekSa pade; ane garama ane ThaMDuM tathA bIjA kAI paNa sApekSa padmanuM samajavuM;- badhAne viSe A zuM kharuM nathI? hA. * x icchA-Desire, grIka zabda E p ith u m i a.' ahIM pleTA icchA'ne vadhAre maheALA arthamAM vApare che.
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra0. paricacheda 4 ane vijJAnanI zAkhAomAM e ne e ja siddhAnta zuM lAgu paDatA nathI? vijJAna viSaya jJAna che [ e vyAkhyA sAcI che ema svIkArI laIe to ], paraMtu amuka ja vijJAnane (4) viSaya amuka prakAranuM ja jJAna che; udAharaNa tarIke mAruM ema kahevuM che ke ghara bAMdhavAnuM vijJAna evA prakAranuM jJAna che ke enI (jadI) vyAkhyA ApavAmAM Ave che ane bIjA prakAranAM vijJAnathI ene bhinna gaNavAmAM Ave che, ane tethI ja ene sthApatya kahevAmAM Ave che. acUka. kAraNa ene viziSTa guNa bIjA koI paNa vijJAnamAM jovAmAM Avato nathI. hI. ane amuka ja prakArane hetu emAM raheluM che, tethI e (vijJAna)mAM A viziSTa guNa utarI Ave che, ane bIjI kaLAo ane vijJAne viSe paNa zuM. A vAta kharI nathI ? hI. have tyAre mArI jAtane skuTa karI zakyo houM, te sApekSa pado vize meM je karyuM hatuM tene mUla artha tame samajyA haze. mArA (kahevAno artha e hato ke sApekSa pademAMnA ekane je ekaluM levAmAM Ave, te bIjuM ekaluM ja levAya che; je paheluM pada se pAdhika hoya, te (su) bIju paNa sopAdhika hoya che. (AthI) huM ema karavA mAgato nathI ke sApekSa vastuomAM vaiSamya (ke vibhinnatA) na hoI zake, athavA ke ArogyanuM vijJAna (pote) nirogI che athavA roganuM ( vijJAna avazya regI che athavA ISTa ane aniSTanAM vijJAne e kAraNe daSTa ane aniSTa che; paNa mAtra eTaluM (kahevA mAguM chuM) ke jyAre vijJAna zabdano tenA kevala (zuddha) arthamAM upayoga karavAmAM Avyo na hoya, paraMtu amuka viziSTa artha enA viSaya bane, jema
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121. ke A dAkhalAmAM--AreAgya ane rAganuM svarUpa, tyAre enI vyAkhyA viziSTa rUpe karavAmAM Ave che, ane ene mAtra vijJAna nahi paNu AyurvedanuM vijJAna kahevAmAM Ave che. huM barAbara samajuM chuM, ane tamArI paddhati anusAra ja huM. A kharekharAM sApekSa 438 vicAra karu chuM. zuM tame ema nahi kahA ke padAmAM tRSA pazu AvI jAya che, hA, tRSA ane peya sApekSa che. ane amuka prakAranI tRSA tathA viziSTa prakAranuM peya e khate sApekSa che; paNa ekalI tRSA vadhAre ke ochI, sArI ke kharAba, ke kAI paNa amuka prakAranA peya mATe hAtI nathI, paNa zuddha peyane mATe hAya che.* (439 ) eneA saMbadha spaSTa rIte - acUka. tyAre tRSAtura AtmA, jeTale aMze ene tRSA lAgI che teTale aze mAtra peyanI icchA kare che; Ane (1 ) mATe e jhaMkhe che ane e meLavavA prayatna kare che, kharuM ne? e sAdI vAta che. ane jo tame ema dhAro ke kAI vastu tRSAtura AtmAne taiya vastuthI dUra dhakele che, te je tRSAnuM tattva ene eka pazunI jema peya vastu tarapha kheMce che tenAthI e bhinna hAvI joIe; kAraNa, ApaNe kahetA hatA tema eka ja vastu eka ja kALe e te e vastunA sabadhamAM tenA potAnA e te e ja aMza vaDe virAdhI rIte kArya karI zake nahi. azakaya. jema tame kadI kahI na zakeA ke ke dhanuranA hAtha eka vakhate * 1nfernce by added Determinants. jue upara pira. 2 369. ga.
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ rara1 pariccheda 4 dhanuSane kheMce che ane dhakele che, paraMtu tame ema kaheze ke ene eka hAtha dhakele che ane bIjo kheMce che. (4) teNe javAba Apyo. barAbara ema ja. tathA mANasa tarasyo hoya ane chatAM pIvAnI anicchA rAkhe evuM bane kharuM? teNe kahyuMH hA, evuM ghaNI vAra bane che. ane eve prasaMge ApaNe zuM kahevuM joIe? tame zuM ema na kahe ke enA AtmAmAM evuM kaMI hatuM je ene pIvA mATe doratuM hatuM, ane je ene pIvA tarapha dere che enA karatAM vadhAre sabaLa evuM bIjuM koI tattva ene pIvAne niSedha kare che. mAre ema kahevuM joIe kharuM. (4) ane pratiSedha karanAra tattva buddhimAMthI UtarI AveluM che ane je ene (pIvA) tarapha prere che ane AkarSe che te manovikAra tathA rogamAMthI utpanna thayeluM che.* e spaSTa che. tyAre ApaNe khuzIthI eTaluM svIkArI zakIe ke e to be che, tathA eka bIjAthI bhinna che; jenAthI mANasa tarka kare che tene ApaNe AtmAmAM raheluM buddhinuM tattva kahI zakIe, peluM bIju jenAthI e prema kare che ane kSadhita thAya che ane tRSAtura thAya che tathA bIjI kaI IcchAne taravarATa anubhave che-tene, paracUraNa saMte ane sukhopabhegenA mitra jevuM kAmanuM buddhihIna tatva kahI zakIe? (6) teNe kahyuM. hA, e baMne bhinna che eTaluM khuzIthI ApaNe svIkArI zakIe. tyAre ApaNe chevaTano nirNaya karI laIzuM ke AtmAmAM ochAmAM * pleTanuM cittazAstra; sarakhAvavA upara pariH 2-368; pari 3-430; 432, 2. ve vagere.
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 439 223 cha) be tattvo rahelAM che, ane manabhAvo tathA prANa vize zuM ? zuM e koI trIjuM tattva che ke pahelAMnAM (tamAMnA) koI eka jevuM che? kAmanA jevuM--ema kahevAnuM mane mana thAya che. meM kahyuM. vAru, eka vAta che ane meM sAMbhaLI hoya ema mane yAda che, ane mane emAM zraddhA che. vAta evI che ke eleInane putra liTikasa pireIyasathI eka divasa pAcho pharato hato, tyAM uttara taraphanI dIvAlanI bahAranI bAjue vadhastaMbhanI jagyA pAse eNe keTalAMka muDadAM joyAM. (eka taraphathI) ane te jovAnI IcchA thaI ane bIjI taraphathI) enAmAM (440) jugupsA ane bIka upanna thayAMDI vAra teNe potAnI AMkhe DhAMkI dIdhI ane enA manamAM) kheMcatANa thaI, paraMtu aMte pitAnI icchA AgaLa tene namatuM ApavuM paDayuM; ane AMkho phATelI rAkhIne te muDadAMo tarapha doDyo ane be,- juo, durAtmAo, tamane gamatuM dazya dharAIne juo. teNe kahyuM. meM pote e vAta sAMbhaLI che. vAtano sAra e che ke jANe ke e be ta (prANanuM ane kAmanuM) judAM hoya ema koI vAra kAmanI sAme kedha laDe che. teNe kahyuM hatuM, artha e che. ane zuM evA bIjA ghaNuM dAkhalAo nathI ke (2) jyAM ApaNe joIe chIe, ke jyAre mANasanI kAmanAo enI buddhine baLajabarIthI parAbhava kare che, tyAre e potAnI jAtane niMde che. ane pitAmAM rahelA (kAmanAonA) balAtkAra pratye gusse thAya che, ane rAjyanA be pakSo vaccenA AMtaravigrahanA jevI A laDatamAM ene prANa enI buddhinA pakSamAM rahI laDe che; paraMtu buddhi jyAre evo nizcaya kare ke pitAne virodha thavo na joIe tyAre manabhAva ke prANanuM tattva kAmanAone pakSa le-e prakArano banAva huM mAnuM chuM ke tame tamArAmAM athavA mAre kapI levuM joIe ke kaI bIjAe potAnAmAM
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 4 banate kadI joya nahi hoya.* avazya nahi. () dhAro ke koI mANasa ema mAne che ke teNe bIjAnuM aniSTa karyuM che te jenuM aniSTa karyuM che te mANasa tenA para kaMI duHkha, jevuM ke bhUkha ke TADha athavA bIjuM koI kaSTa nAMkhe, to jeTale aMze e vadhAre udAra haze teTale aMze ene krodhanI lAgaNI ochI thaze-A nyAya che ema te mAne che ane mArA kahevA pramANe tevA duHkhathI ene kodha uttejita thato nathI. teNe kahyuM kharuM. paraMtu jyAre e ema mAne ke e pote aniSTane bhoga thaI paDyo che, tyAre e ukaLI uThe che ane krodhathI zubhita thAya che ane pote jene nyAya mAne che te pakSamAM pote che; ane bhUkha, TADha ke bIju kaSTa (3) e sahana kare che tethI prayatna karIne ulaTe vijaya meLavavAne e daDha nizcaya kare che, jyAM sudhI e maraze nahi ke mAraze nahi, athavA jyAM sudhI potAnA kutarAne * vadhAre ne bhasavAnuM pharamAna karate gepAla eTale ke buddhine avAja sAMbhaLaze nahi, tyAM sudhI ene udAtta prANa zAMta thaze nahi. teNe javAba ApeH udAharaNa barAbara baMdhabesatuM che, ane ApaNe kahetA hatA tema ApaNuM rAjyamAM sahAyaka kutarA (jevA) che, ane je zAsanakartAo badhA gopAlake che temane avAja emaNe sAMbhaLavAno che. meM kahyuM mane lAge che ke tame mane barAbara samaje che, paraMtu eka vadhArAnA muddA vize tame vicAra kare ema huM icchuM chuM. () ka muddo ? tamane yAda che ke prathama daSTie manobhAva ke prANu amuka prakAranI * pleTanA "Disa" nAmanA saMvAdamAM prANane ta azvanI sAthe sarakhAvavAmAM Avyo che,
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 440 225 kAmanA jevo dekhAto hato, paNa have ApaNe ethI taddana ulaTuM ja kahevuM paDaze, kAraNa AtmAnA (AMtarika) vigrahamAM prANa buddhitattvanA pakSamAM Ubhe rahe che. acUka. paNa AgaLa eka prazna Ubho thAya cheH prANu buddhithI bhinna che ke mAtra buddhine eka prakAra che; AmAMne bIjo pakSa khare hoya to AtmAmAM traNa tane badale mAtra be ta raheze-buddhinuM ane (41) kAmanuM; athavA je rIte vepArIo sahAyaka ane salAhakAre evA traNa vargo rAjyamAM hatA, tema vyaktinA AtmAmAM paNa manebhAva athavA prANunA jevuM zuM evuM trIjuM tattva nahi hoya, ke je kharAba zikSaNathI dUSita thayuM na hoya to svAbhAvika rIte buddhinuM sahAyaka thaI rahe? teNe kahyuM : hA, evuM trIjuM tatva paNa hovuM joIe. meM javAba ApeH hA, je prANa kAmathI bhinna che ema ApaNe atyAra sudhImAM sAbIta karyuM che te je buddhithI paNa bhinna che ema mAluma paDI Ave to. paNa e sAbIta karavuM saheluM che?--ApaNe nAnAM bALakomAM paNa joI zakIe chIe ke lagabhaga teo janme che tyArathI ja prANavAna hoya che, jyAre temAMnA keTalAMeka buddhino upayoga karavAnI zakti kadI prApta karatAM hoya (2) ema lAgatuM nathI, ane ghaNuM to bahu meDI prApta kare che. uttama, meM kahyuM ane jaMgalI prANIomAM paNa prANanuM tattva tame jozo, jemAMthI tame je kaho cho tenI vadhArAnI sAbItI maLe che, ane hemaranA je zabdone ApaNe kyAranA TAMkyA che enuM pramANa ApaNe pharIthI (ahIM) utArIzuM: teNe pitAnI chAtI kuTI, ane e rIte pitAnA AtmAne Thapako Ayo;1 1 Od. 20-17, pari-3, 390 8 mAM TAMkeluM,
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 4 (4) kAraNa A paMktimAM homare spaSTa rIte kalpanA karI che ke - je zakti ISTa aniSTa vize nirNaya bAMdhe che te, je abuddhimaya krodhane Thapako Ape che enA karatAM bhinna che. teNe kahyuM. sAva sAcuM. ane atyAre keTalIye athaDAmaNa pachI ApaNe ApaNI dalIlanA sAgara) kAMThe AvI pahoMcyA chIe ane moTe bhAge ekamata thayA chIe ke je te rAjyamAM che te ne te vyaktinA baMdhAraNamAM astitva dharAve che, ane e kula traNa che. barAbara. tyAre zuM ApaNe evuM anumAna karavuM na joIe ke je guNane lIdhe (ane je rIte) rAjya vivekI gaNAya che te ja guNane lIdhe ane tevI ja rIte vyakti paNa vivekI bane che? jarUra. (4) e paNa--ke je guNathI rAjyamAM zaurya vase che te ja guNane lIdhe vyaktimAM zaurya utarI Ave che, ane vyakti tathA rAjaya baMneno bIjA tamAma saguNa sAthe saMbaMdha eka ja jAtane hoya che? avazya. ane je rIte rAjyane ApaNe dharmika mAnIe chIe e ja rIte vyaktimAM dharma raheluM che ene ApaNe svIkAra karIzuM ? e alabatta phalita thAya che. traNamAMne dareka varga potAnA ja varganuM kAma kare emAM ja (3) rAjyane dharma samAyeluM che eTaluM ApaNane yAda AvyA vagara nahi rahe-kharuM ne ? teNe kahyuM: ApaNe bhUlI jaIe e bahu saMbhavita nathI. ApaNe yAda karavuM joIze, ke je vyaktimAM tenA svabhAvanA judA judA aMze pitapotAnuM kAma karatA haze te dhamika haze ane (samAjamAM) paNa e pitAnuM ja kAma karato haze.
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ 441 227 teNe kahyuM: hA, ApaNe e paNa yAda rAkhavuM joI ze. ane je muddhitattva vivekI che, ane samasta AtmAnuM rakSaNa karavAnuM jete mAthe che teNe zuM zAsana karavuM na joI e, tathA manebhAvanA ke prANanA tattve tenA mitra rUpa ke prArUpa zuM na banavuM joI e ? jarUra. ane ApaNe kahetA hatA tema, buddhine ucca zabdo ane pAThethI pASIne tathA LavAna banAvIne ane saMvAda tathA tAlathI prANanI unmattatAne vinamra zAMta (442) ane saMskRta banAvIne--AvI sa Mmilita asara dvArA mAnasika tathA zArIrika keLavaNI e baMne vacce ekatAnatA sAdho.x teNe kahyuM: taddana kharuM ane A rIte poSAyelAM tathA zikSaNa pAmelAM A baMne tattvA eneA potAnA kAdhA che e kharI rIte jANavAnuM zIkhyAM haze tethI, je kAmanuM tattva ApaNA AtmAnA sauthI mATeA aMza che, ane svabhAvathI ja ( game teTale ) lAbha thatA chatAM je sauthI vadhAre asa MtuSTa rahe che tenA upara zAsana calAvaze; 1 rakhene (leAkeA jene) zArIrika sukhAnuM nAma Ape che tenI paripUrNatAthI vadhAre mATu ane (6) samatha thaI jaI te, kAmanA AtmA : tenA potAnA kSetramAM sImAbahu na rahetAM, je tattvA svAbhAvathI enI prajA tarIke rahevAne sarjAyAM nathI temanA para zAsana karavAnA ane gulAma banAvavAne prayatna kare tathA mANasanA jIvana samastane astavyasta karI nAMkhe x mAnasika tathA cArIrika keLavaNInuM dhyeya buddhi tathA prANanA tattvAnI vacce ekatA sAdhavAnuM che. * Functions 1 ahIM mULa grIkamAMnA pAThAMtara viSenA matabheda mAmatanI eka TIpa che. + AvA ja arthAMmAM zrI. araviMde "Desire soul" zabdo vAparyAM che.
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 pariccheda 4 e bIke tenA para A buddhi ane prANunAM ta) najara rAkhe che, nahi ? teNe kahyuMH sAva sAcuM. bahAranA humalAonI viruddha A baMne to ekaThAM thaIne samasta AtmAnuM tathA AkhA zarIranuM zuM sauthI sArI rIte rakSaNa nahi, karI zake ? eka salAha Apaze ane bIjuM enA netRtva nIce rahIne laDaze ane tenA Adeze tathA salAhane vIratAthI pAra pADaze-kharuM ne? sAcuM. ane sukhamAM ke duHkhamAM jeno prANa kaI vastuthI je te () bIvuM joIe ane zAthI na bIvuM joIe te vizenA buddhinA Adeza (potAmAM) sthira rAkhaze te zUravIra gaNAze ? teNe javAba Apyo : kharuM. ane jenAmAM pele (buddhino) nAno aMza zAsana karate haze tathA potAne anurUpa) evA Adezo Apato haze tene ApaNe viveka kahIzuM; (ane traNa aMzamAMnA darekanuM tathA samastanuM hita zAmAM che enuM jJAna paNa e aMzane che ema mAneluM che tethI-kharuM ne? acUka. ane A ne A to jenAmAM mitrabhAve saMvAdamAM rahyAM hoya enAmAM zAsana karanAra buddhinuM tattva tathA ene adhIna rahetAM bIjAM be--prANa tathA kAmanAM ta, buddhie zAsana karavuM joIe ane temaNe baMDa na uThAvavuM (6) joIe e viSe (e traNe) eka sarakhI rIte saMmata hoya-ene vize tame zuM ema nahi kaho ke e saMyamI che?* * AtmAnAM tamAma aMgomAM saMvAda hoya, to saMyama rahI zake; pleTa chevaTe saMyamane eTalo baheLo artha kare che ke saMyama ane dharma vacce khAsa kazo taphAvata raheto nathI, je ke be vacce bheda pADavA khAtara ema kahI zakAya ke AMtarika aMge vaccenA saMvAdanuM vyakata thatuM svarUpa te saMyama, ane e saMvAda jenA para racAya che te pAyo e dharma.juo nIce kalama 443
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 442 22 teNe kahyuM : jarUra. rAjyamAM ke vyaktimAM saMyamanI kharI gaNunA e rIte ja thaI zake. meM kahyuM : ane kevI rIte tathA kayA guNane lIdhe mANasa dharmiSTha thaI zake e te ApaNe avazya karI karIne samajAvyuM che. e taddana niHzaMka che. ane vyaktimAM dha zu kaI vadhAre jhAMkhA che ane enuM svarUpa zuM kaMI judu che, ke pachI rAjyamAM ApaNane e jevA maLI AvyA evA ja zuM vyaktimAM paNa che? teNe kahyuMH mArA abhiprAya pramANe emAM kazo phera nathI. kAraNa hajI ApaNA manamAM jarA paNa zaMkAnA (6) avazeSa rahyo hoya, teA sAmAnya udAharaNAthI huM kahuM chuM enAM satya vize satASa meLavI zakAze. kaI jAtanAM udAharaNA vize tame leA cho ? ApaNane jo evA prazna pUchavAmAM Ave te zuM ApaNe kabUla karavuM na joI e ke dharmiSTha rAjya athavA (443) evA rAjyanA siddhAntAnuM jene zikSaNa maLyuM che eve mANasa, anAmata mUkeluM seAnuM ke rUpuM laI nAsI jAya e kAI adharmI (rAjya ke adharmI rAjyamAM zikSaNa pAmelA mANasa) nA karatAM ochuM saMbhavita cheH AnI kAI nA pADe kharuM ? teNe javAba ApyAH koI nA na pADe. dharmiSTha mANasa ke puravAsI peAtAnA mitrA pratye ke peAtAnA deza pratye devadUSaNa, cArI ke droha karyAMnA aparAdhI thaze kharA ? kadI nahi. temaja zapathA ke karAranAmAothI adhAyA pachI e kadI vizvAsadhAta karaze nahi--kharuM ne ? azakaya.
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 (temaja) vyabhicAra karavo ke mAtApitAnuM apamAna karavuM athavA dhArmika pharajonuM pAlana na karavuM-Ama e kare te bIjA koIne karatAM ochuM saMbhavita che-nahi ? ochuM ja. (2) ane (enuM) kAraNa e che ke zuM Adeza ApavAmAM ke Adeza pALavAmAM, ene pratyeka aMze pitAnuM ja kAma karatA hoya che -kharuM ne ? barAbara ema ja. tyAre je guNa AvAM mANaso ke AvAM rAjyane utpanna kare che te dharma che e vize tamane saMtoSa thayo che ne, ke pachI bIje koI (guNa) zodhI kADhavAnI tame AzA rAkho cho ? kharekhara, mane to nathI ja. tyAre ApaNuM svapnanI sAdhanA thaI che; ane koI devI zakti ApaNane dharmanA mUla svarUpa tarapha dorI gaI che evo je saMdeza (rAjya) (4) racavAnA ApaNA kAryanI zarUAtathI ApaNane Avyo hato te have khare Tharyo che. hA, jarUra. ane kAmanI vaheMcaNInA je siddhAntane anusarI sutAra, mocI ane bAkInA puravAsIoe dareke pitAnuM ja kAma karavAnuM hatuM ane koI bIjAnuM nahi, te siddhAnta dharmanI chAyArUpe hato ane e ja kAraNe e upayogI thaI paDaze--kharuM ne ? e spaSTa che. paraMtu ApaNe varNana karatA hatA tevo dharma che, eTale ke manuSyanA bAhya jIvana sAthe nahi paNa manuSyanI je kharI jAta (AtmA) che (6) ane jenI eNe sAdhanA karavAnI che tenA AMtarika jIvana sAthe ene tAvika saMbaMdha che. kAraNa dharmiSTha mANasa potAnAmAM * True self.
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 443 232 rahelAM bhinna bhinna tane ekabIjA sAthe Dakhala karavA ke temAnAM koI ekane bIjAnuM kAma karavA detA nathI,+-e pitAnA aMtaratara jIvanane vyavasthita kare che, ane e potAne svAmI che, tathA pitAne niyama ghaDI le che, ane potAnA aMga pratyaMgamAM e zAMti anubhave che. ane svaramAlAnA tAra, maMdra, ane madhyama svare sAthe tathA vaccenA gALAo sAthe jene sarakhAvI zakAya evAM temanAmAM rahelAM traNa tane teNe ekaThAM bAMdhI lIdhAM hoya - jyAre teNe A badhAne ekatra nibaddha karyA hoya tyAra pachI te "aneka' raheto nathI paNa jenA svabhAvanuM (6) baMdhAraNa saMpUrNa rIte vyavasthita thayuM che tevo sarvAze saMyamI ane "eka (avibhAjya) bane che. pachI zuM mAla milaktanI bAbata vize ke zarIranA upacAra karavAmAM athavA rAjakAraNanA koI pradezamAM ke khAnagI vepAramAM, je ene kAma karavAnuM ja hoya, to te kArya kare che, ane te daramiyAna A saMvAdanI sthiti sAthe je sahakAra kare tathA enuM je rakSaNa kare te dharmiSTha ane sAruM kArya, ane enA para je jJAna adhiSThAtA tarIke rahe che te viveka ema te harahaMmeza vicAra karaze ane kaheze; (444) ane koI paNa vakhate je A sthitine kSati pahoMcADe tevA kAryane adharma, ane enA para je "abhiprAya adhiSThAtA tarIke rahe che tene e ajJAna kaheze. * sekreTisa, tame sAva sAcuM kahyuM. +juo upara 434-5. x Nature, sarakhA upara 429, * jIvananAM pratyeka aMga vacce saMvAda sthApe te dharma. gharmamAM sapramANatA rahelI hoya che. AtmAnA ke jIvananAM bhinna bhina to vaccenI sa-pramANutAne je kaI nAza kare te a-dharma. AthI sAmAjika ke naitika saguNo paNa AMtarika ektAnA paDadhA ke phalita thatAM pariNAmo jevA che. eTale ke AdhyAtmika samatulA sthApe te dharma ema kahI zakAya. sarakhA upara 432-.
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 4 bahu sAruM; ane jo ApaNe dRDhatAthI ema kahIe ke buddhi mANasa tathA miThe rAjya ane e darekamAM rahelA dharmanuM svarUpa ApaNe zodhI kADhayuM che, te ApaNe juduM kheAlyA nahi gaNAI e kharuM ne ? phara jarA paNa nahi. tyAre ApaNe e pramANe kahIe ne ? ApaNe ema kahIzuM. meM kahyuM : ane have adharma vize vicAra karavAnA che. e spaSTa che. (6) zuM adhama traNa tattvAmAM utpanna thatA kalaha hAvA na joI e--e DakhalagIrI ane aTakAyata, tathA AtmAnA eka aMzane samasta ( AtmA )nI sAmenA droha, je kharekharA rAjAnA pAte svabhAvathI ja dAsa che, tevAnI sAme baLavAkhAra prajA je gerakAyadesara adhikAranI pratijJA kare che te, --A tamAma goTALeA ane matibhrama, adharma, asaMyama, bIkaNapaNuM ane ajJAna tathA dareka jAtaneA durgANu nathI teA khIjuM zuM che? barAbara e ja. ( 6 ) ane dharma tathA adharmanuM svarUpa jANI lIdhA pachI adhama AcaravAnA ane adharmI thavAneA athavA vaLI dharmAcaraNa karavAnA a paNa saMpUrNa paNe spaSTa thaI gayA haro ? teNe kahyuM : eTale ? meM kahyuM : kema--je e rAga ane Arogya zarIramAM jevAM roga ane AreAgya che tevAM te ane ArAgya ) che. teNe kahyuM : ema krama ? jevAM che; kAraNa AtmAnAM ( rega jJAna ane abhiprAya--< e p i s t e m e ' ane ' d c x a ' e be vaccenA taphAvata pleToe ahIM sphuTa karyA che.
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 meM kahyuM : kema-je Arogyamaya che e Arogya ape che, ane je regiSTa che te rAganuM kAraNabhUta thAya che. hA.. (3) ane dharmAcaraNathI dharma utpanna thAya che, ane adharmacaraNa adharmanuM kAraNabhUta zuM nathI thatuM? e cakakasa che. ane Arogya utpanna thAya ene artha ja e ke zarIranAM aMgamAM eka upara bIjuM (aMga) zAsana kare, ane (e rIte) svabhAvasiddha vyavasthAnuM baMdhAraNa (astitvamAM Ave); ane A svAbhAvika vyavasthAnI vidhI vastusthiti astitvamAM Ave enuM nAma ja reganuM utpanna thavuM-kharuM ne? 'kharuM. ane dharmanA sarjanano artha zuM e nathI ke AtmAnA aMzamAM eka upara bIje (aMza) zAsana kare ane svabhAvasiddha vyavasthAnuM sthApana kare; ane A svAbhAvika vyavasthAnI vidhI vastusthiti astitvamAM Ave enuM nAma ja zuM adharmanI utpatti nathI? teNe kahyuM: barAbara ema ja. tyAre to saguNa eTale AtmAnuM Arogya ane (6) sauMdarya ane zreya, tathA durguNa eTale AtmAne roga ane nirbaLatA ane karUpatA kharuM ne? kharuM. ane sArAM AcaraNe sadgaNa tarapha dorI jAya che, ane duSkRtye durguNa taraphanahi?* avazya. (45) chatAM dharma ane adharmanA tulanAtmaka lAbhAlAbhanA * Cf. The relation betweer 'Energeia' and D y n a m i s' in Aristotle vRttisaMcAra .
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda ka ApaNA jUnA praznanA uttara apAyA nathI+ : deve ke manuSyonA dekhatAM ke aNudekhatAM chatAM dharma" thavuM, dharmAcaraNa karavuM ane sadguNa AcaravA, athavA jo mAtra zikSA pAmyA vagara ane sudharyAM vagara ( thavAtuM hAya te| ) adharmI thavuM ane adhama AcaravA--(e emAMthI) kayuM vadhAre lAbhakAraka che? 234 mArI mAnyatA pramANe, sAkreTisa, have e prazna hAsyApada tha gayA che. ApaNe jANIe chIe ke zarIranuM baMdhAraNa paDI bhAgyA pachI, (mANasa pAse) badhI saMpatti ane tamAma sattA hoya tathA dareka prakAranAM madya ane mAMsamAMthI ene saMtRpta rAkhavAmAM Ave, teApaNa--pachI jIvata asahya thaI paDe che; ( ) ane dharmAM tathA adharmInuM ApaNe je varNana karyu che tevAM te bane che ema mAnI laI ne, sivAya ke dharma ane sadguNa eNe keLavavAnA nathI tathA adhama ane durguNathI peAtAne bacAva karavAnA nathI evA eka ja niyama bAMdhIne jo kAI mANasane game te karavAnI chUTa ApavAmAM Ave, te ( pachI e rIte ) jyAre jIvananA tattvanuM kharekharuM sattva astavyasta thayuM hoya ane dUSita thayuM hAya--tyAre zuM ApaNane kAI ema kaheze ke evA mANasanuM jIvatara jIvavA cAgya che? meM kahyuM : hA, tamArA kahyA mujaba prazna hAsyAspada che. teApaNa ApaNI sagI AMkhe satya joI zakIe evA sthAna sudhI ApaNe AvI pahoMcyA chIe te ApaNe mArgamAM mUrchA khAIzuM nahi. teNe javAba ApyAH avazya nahi ja. (6) meM kahyuM : ahIM najIka Ave ane mArI mAnyatA pramANe du'nAM je bhinna bhinna rUpA nihALavA jevAM che te jue. teNe javAba Apyo : tame AgaLa cAle, huM tamArI pAchaLapAchaLa AvuM chuM. + jhuA upara pira, 2, 367-368,
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 23 meM kahyuM : dalIla eTalI Urdhva gayelI lAge che ke jANe. vicArane kaI zikhara parathI mANasa nIce najara kare ane jue ke saguNa te eka che, paNa durguNanAM rUpo asaMkhya che; paraMtu noMdhavA lAyaka to cAra viziSTa rUpo ja che.* teNe kahyuM: tamAre artha zuM che ? meM javAba Apyo : huM ema kahevA mAguM chuM ke rAjyanAM jeTalAM bhinna svarUpo che teTalAM ja svarUpo AtmAnAM che ema dekhAya che. keTalAM ? (3) meM kahyuM: rAjyanAM pAMca ane pAMca AtmAnAM. e kayAM ? meM kahyuM : paheluM te ApaNe jenuM varNana karatA AvyA chIe e ja, ane eka vikhyAta vyaktithI rAjano amala cAlatuM hoya ke vadhArethI te anusAra anuzAsana ke ziSTazAsana * evAM be nAme tene ApI zakAya. teNe javAba ApyoH kharuM. paNa e baMne nAme mAtra eka prakAranuM (eka ja prakAranA rAjyanuM) varNana (7) kare che ema huM mAnuM chuM, kAraNa ApaNe dhArI che e paddhati pramANe je zAsanakartAone keLavavAmAM AvyA hoya, to (pachI) rAjyanI lagAma ekanA hAthamAM hoya ke vadhArenA hAthamAM hoya, to paNa rAjyanA mULabhUta niyamonuM rakSaNa thaze. teNe javAba Ape e kharuM che. * sarakhAvo nIce pari. 8, 568-3. * aMgrejImAM Monarchy and Aristocracy che, paraMtu Adhunika pracalita arthamAM e vaparAyA nathI.
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 5 (44) sAruM ane sAcuM nagara athavA rAjya AvuM che, ane sArA ane sAcA mANasanA ghaDatarane namUna * paNa A ja che; ane je A kharuM che to bIjuM badhuM khoTuM che; ane je kaI aniSTa che te mAtra rAjyanI vyavasthAne ja nahi paraMtu vyaktigata AtmAnA (baMdhAraNanA) niyamanane paNa hAni pahoMcADe che ane e cAra svarUpe dekhA de che. teNe kahyuM: e kayAM che ? cAra aniSTa rUpe eka pachI eka je paraMparAmAM utarI (9) AvatAM mane dekhAya che e vize huM kahevA jato hato, tyAM pilimArkasa je eDeImenTasanI pelI tarapha thoDe dUra beThe hatuM, e tene kaMI kAnamAM kahevA lAgyaH pitAne hAtha laMbAvIne ene DagalAnA uparanA bhAgane teNe khabhA pAsethI pakaDaze, ane ene pitA tarapha kheMco, ane pote tenI taddana najIka Ave e rIte AgaLa name ane enA kAnamAM kaMI kahevA lAgyuM, jemAMnA mAre kAne te eTalA ja zabda paDyA-"ApaNe ene javA daIzuM ke zuM karIzuM ?' eNDeImenTase avAja meTa karIne kahyuM: bilakula nahi. meM kahyuM tame jene javA devAnI nA pADe cho te koNa che? teNe kahyuM: tame, () pharIthI kahyuM mane ja khAsa zA mATe javA devAmAM nahi Ave ? * Plato's 'idea' is also a pattern ('Paradeig ma'). pleTanI philasUphI anusAra, to (Ideas) Adarzo che, tema namUnA athavA bIbAMo paNa che, u. ta. sAruM ane sAcuM nagararAjya tathA sArA ane sAcA mANasanA baMnenA baMdhAraNanuM bIbuM athavA tattva eka ja che e baMnenAM aMgo ane temanA anya saMbaMdho ekasarakhA che,
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 237 teNe kahyuM: kAraNa amane lAge che ke tame ALasu cho, ane vArtAne je bahu ja agatyanA bhAga che evA AkhA prakaraNa vize amane chetarIne kazuM na kahevAne tamArA irAdA lAge che; ane uDAvavA jevI tamArI kheAlavAnI rIta taraph amAruM dhyAna nahi jAya ema tame kalpA cho; jANe ke--strIo ane khALa+-AnI bAbatamAM tamAma vastue upara mitrAnI samAna mAlIkI raheze '--e siddhAnta darekane svayaMsphuTa hoya nahi ! * t BE ane aDeI bhaeNTasa, meM zu (e) khATuM kahyuM hatuM ? teNe kahyuM: nA, paraMtu khIjA badhA prasa MgAnI jema, A amuka prasaMgamAM zuM kharuM che e samajAvavAnI jarUra che, kAraNa sAmAjika baMdhAraNa aneka prakAranAM hoI zake. mATe kRpA karI kaho ke kaI jAtane samAja tamane abhipreta che. ame teA (3) kathAranA AzA rAkhI beThA hatA ke tamArA puravAsIonA kauTumbika jIvana vize tame kaMIka kahezeA--teo kevI rIte prajA utpanna karaze ane chokarAM thaze eTale teo temane kevI rIte ucheraze ane sAmAnya rIte strIo ane bALAnI sAmAjika vyavasthAnuM svarUpa kevuM haze--kAraNa amAre mata evA che ke AvI bAbatenI sArI ke kharAba vyavasthAnI rAjya upara sArI ke mADI, meATI ane agatyanI asara thaze. ane (have) tame khIjAM rAjya vize kaMI khelavA mAgeA che, teA A prazna hajI anizcita rahyo che tethI, tame sAMbhaLyuM tema, jyAM sudhI tame A (450) badhAnA hisAba na Ape tyAM sudhI tamane na javA devA evA ame nizcaya karyAM che. gyAkAne kahyuMH e darakhAstane mArA Teko ApuM chuM ema tame gaNI lejo. thresImese kahyuM: ane kaMI vadhAre khaTATApa vagara ame badhA eTalA ja sa Mmata chIe ema tame mAnI lejo. * jIe pari, 4 : 424-36
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 paricacheda 5 meM kahyuM. A rIte mArA para AkramaNa karavAmAM tame zuM karI rahyA cho enI tamane khabara nathIApaNuM rAjya vize tame vaLI kevI rIte dalIla uThAvo cho! meM pUruM karyuM che ema hajI te huM vicAra karato hatuM, ane A praznane meM suvADI dIdho che ethI khUba khuzI thato hato tathA meM e vakhate je kahyuM tene tame svIkAra karyo tethI huM keTale nasIbadAra hato e vize vicAra karato hato, tyAM tame kevA duzmana UbhA kare cho e na jANatA hovAthI (3) tame TheTha pAyAthI pharI zaru karavAnuM kaho cho. A muzkelInAM vAdaLa gherAtAM meM joyAM hatAM ane tethI meM tene parihAra karyo. presIsekase kahyuM. ame ahIM zA mATe AvyA chIe ema tame dhAre cho-sonuM meLavavA ke pravacana sAMbhaLavA ? " hA, paNa pravacanane aMta hovo joIe ne ? glAukone kahyuM: hA, sekreTisa, ane samasta jIvana ja AvAM pravacana sAMbhaLavA mATenI eka mAtra sImA hoI zake ema vivekI (4) puruSe kahe che. paNa tame amArI ciMtA karazo nahi. tame pote svastha thAo ane tamArI paddhati anusAra praznano javAba ApaH ApaNu pAlakomAM strIo ane bALakanI kyA prakAranI sAmAjika vyavasthA amalamAM mUkAze ? ane janma tathA keLavaNI vaccenA je samayamAM atyaMta saMbhALa rAkhavAnI jarUra che enI tame zI vyavasthA karazo ? A bAbato vize kevI jogavAI karavAmAM Avaze te amane kahe, hA, mArA bhalA mitra, paNa javAba sahelAIthI ulaTo ja che; ApaNA agAunA anumAnenA karatAM A vize keTalIya vadhAre zaMkAo UbhI thAya che kAraNa (eka to) je kahevAmAM AvyuM che tenA vyavahArupaNuM vize zaMkA thAya, ane bIjA daSTibiMduthI jotAM, je te kadI vyavahAru thaI zake te paNa e yojanA sArA mATe che ke nahi e paNa (6) zaMkAspada che. AthI rakhene ApaNI (Adarza mATenI) abhIpsA mAtra * sarakhA pari. 6, 498-3,
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ 219 vapnavata nIvaDe e bIke, mArA priya mitra, e viSayane vicAra karavAnI mane hoMza thatI nathI. teNe javAba ApeH gabharAo nahi, kAraNa tamArA zrotAjane tamArA para takAdo nahi kare, teo vidhI ke nAstika nathI. meM kahyuM. mArA bhalA mitra, A zabdothI tame mane uttejana ApavA mAge che ema mAnuM chuM. teNe kahyuM: hA. tyAre mane eTaluM kahevA de ke tame ethI taddana ulaTuM karI rahyA che; huM je viSe beuM chuM enuM mane jJAna che ema je huM mAnate heta, to je uttejana tame mane Ape che tene kaMIka artha raheta. je vivekI mANase ApaNane cAhatA hoya, (6) temanI hAjarImAM je mahAna hitanI bAbato pote cahAya che ane je bAbato prale pitAne mAnanI lAgaNI che te viSenuM satya jAhera karavAnuM hoya, to tene aMge mANasanA manamAM kaMI (51) saMdeha ke bIka utpanna thavI jarUranI nathI; paraMtu ApaNe pote saMdigdha anveSaka hoIeje mArI sthiti che-tyAre dalIla laMbAvavAthI khalana-thAya-tevI ane bhayaMkara paristhiti UbhI thAya paNa kharI. ane mArA tarapha badhA hase ene mane bhaya nathI [ e bhaya te bAliza gaNAya]. paraMtu (mane bhaya e che ke, huM pote pagabhara chuM evI khAtrI ane jyAM sauthI vadhAre jarUranI hoya, teve vakhate ja mane satya jaDe nahi, ane mArA patananI pAchaLa mArA mitrone paNa huM ghasaDI jAuM. ane viAdhane huM eTalI prArthanA karuM chuM ke je zabdo huM hamaNAM belavAne chuM tenuM vera vALavA e mArA para utarI nA paDe. kAraNa huM kharekhara mAnuM chuM ke jIvananA mULabhUta niyamananA viSayamAM sauMdarya, sArapaNuM ane dharmane viSe chetarapIMDI karavI enA karatAM anicchAe narahatyA karavI e * In the matter of laws : viSayamAM.
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 paricheda para ocho gune che. ane mitro karatAM duzmananI vacce A jAtanuM jokhama kheDavA huM vadhAre taiyAra chuM, ane tethI tame mane uttejana Apo cho (2 ) e ThIka kare che. glAuone hasIne kahyuMH bhale, tyAre sekreTisa, tame ke tamArI dalIla amane kazI gaMbhIra IjA karaze, to tamane agAuthI narahatyAnA pApamAMthI mukta karIzuM ane tamane dhUrta gaNavAmAM nahi Ave; te hiMmata rAkho ane belo. meM kahyuM? vAru kAyado ema kahe che ke jyAre mANasane choDI mUkavAmAM Ave che, tyAre te aparAdhamAMthI mukta thAya che, ane kAyadAmAM je mAnya che te dalIlamAM mAnya hoI zake. ' to (ha) tamAre vAMdhe che che? meM javAba Apyo : vAru, huM dhAruM chuM ke mAre (dalIlamAM pAchAM (3) pagalAM bharavAM paDaze, ane yogya sthaLe mAre je kadAca kahevuM joItuM hatuM e (atyAre) kahevuM paDaze. puruSano pATha bhajavAI cUkyo che ane have strIono vAro Ave e pUratuM yogya che. tame mane AmaMtraNa ApyuM che te vadhAre tatparatAthI emane viSe huM belavuM zaru karIza. ApaNe jyAre ema kahyuM ke puruSoe ToLAnA pAlake ane rakhevALa kUtarAo thavAnuM che-tyAre asala je raste ApaNe prasthAna karyuM hatuM te raste raste javuM-te ja paddhati ApaNuM puravAsIonI jema janmelA ane (temanA jevuM) zikSaNa pAmelA mANasonA saMbaMdhamAM mArA abhiprAya anusAra, strIo ane bALakanI mAlikI ane upayoga viSenA kharA anumAna para AvavAno mArga che. kharuM. (4) ApaNI strIonA janma ane keLavaNamAM e ja athavA lagabhaga evA ja niyamanuM pAlana thaze eTale ApaNe vadhArAmAM mAnI 1. 2. ahIM mULamAMnA pAThAMtarA vizenI be neMdha che.
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 241 laIzuM; pachI ApaNuM pejanA sAthe (enuM) pariNAma baMdha bese che ke nahi e ApaNe joIzuM ? tame zuM kahevA mAge che ? meM kahyuM:* huM je kahevA mAguM chuM e prazna rUpe mUkI zakAya; kutarAMomAM zuM nara ane mAdA evA vibhAga pADavAmAM Ave che, ke pachI zikAra ane cakI karavAmAM tathA kutarAMonI bIjI pharajo bajAvavAmAM e baMne sarakhe hise kAma kare che ? athavA temanAM kurakuriyAM utpanna karavAM ane dhavaDAvavAM e kutarIo mATe pUratuM kAma che ema dhArIne, mAdAone zuM ApaNe ghera rAkhIe chIe ane mAtra narane ja zuM ApaNe ToLAMnI saMbhALa rAkhavAnuM kAma soMpIe chIe ? (3) teNe kahyuM: nA nara mAdA sarakhe hise kAma kare che; emanI vacce mAtra eTale ja taphAvata che ke nara vadhAre majabUta che ane mAdA nabaLI hoya che. zuM judAM judAM prANIone eka ja kAmane aMge tame upaga karI zake kharA?-sivAya ke temane khorAka ane uchera eka ja prakAranAM hoya ! nA, nahi ja. tyAre je puruSanA jevI ja pharajo strIone ApavAnI (452 ) heya, to temanAM uchera ane zikSaNa eka ja hevAM joIe. hA. puruSane mATe mAnasika ane zArIrika keLavaNInI yojanA ghaDavAmAM AvI hatI. hA. tyAre strIone mAnasika ane zArIrika keLavaNI apAvI joIe, ane laDAInI kaLAnI paNa--je kaLAnI temaNe puruSonI mAphaka Teva pADavI joIze. * muddo 1 strI-puruSanI samAnatAne prazna
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 pariccheda pa anumAna evuM thayuM ema huM mAnuM cheM. meM kahyuM : ulaTuM ema paNa bane ke ApaNI darakhAstAmAMnI keTalIkane jo amalamAM mUkavAmAM Ave te te sAdhAraNa hAvAne lIdhe hAsyAspada dekhAze. e vize zaMkA nathI. hA, ane puruSo sAthe pAlIsTrAmAM vyAyAma karatI nagna strIonuM dRzya --khAsa karIne te jyAre yuvAna maTI AdheDa vayanAM thayAM haro tyAre--sauthI (6) vadhAre hAsyAspada thaI paDaze; utsAhI vRddha puruSA, ( peAtAnA zarIra para vaLelI) karacalIo ane kurUpatA chatAM vyAyAmazALAmAM niyamita jatA haze e dRzya jema suMdara nathI, tema ja A ( strIo paNa ) jarUra kaMI saunuM dRzya nahi lAge. teNe kahyuM : hA, kharekhara, AjanA khyAla pramANe teA darakhAsta hAsyAspada gaNAze. meM kahyuM: paNa ApaNe ApaNA mananA vicAra kahI nAMkhavAnA nizcaya ja karyAM che, teA A prakAranA navA rivAjanI catura mANasA mazkarI kare te ApaNe DarI nahi jaI e; zArIrika ane mAnasika keLavaNInA kSetramAM strIo je kaMI saMpAdana karaze te vize, ane sauthI vadhAre ( 4 ) tA temanAM ghoDA para besavAM ane bakhtara paheravAM--e vize tee (kANa jANe) kevI kevI vAtA karaze! teNe javAba Apyo : sAva sAcuM. paNa ApaNe zarUAta karI che teA niyamonAM vikaTa sthAne ( kalamA ) pratye ApaNe AgaLa vadhavuM joI e; ane sAthe sAthe * peAtAnA jIvanamAM (kAI divasa na thayA hoya teA paNa) eka vAra te gaMbhIra thavAnI A sagRhasthAne AjIjI karIzuM. ApaNe temane yAda ApIzu` ke je abhiprAya sAmAnya rIte jaMgalImAM hAla pracalita che te abhiprAya helenika leAkeAmAM thADA vakhata agAu pracalita hatA, ane te e ke namra manuSyanuM dRzya hAsyAspada ane ayAgya hatuM; ane
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45ra 244 jyAre pahelAM krITana lekee ane pachI lesiDimeniyana le e e rivAja dAkhala karyo, tyAre e vakhatanA catura (3) lekee navA rivAjanI eTalI ja hAMsI karI haze. niHzaMka. paraMtu jyAre anubhavathI ema sAbIta thayuM ke tamAma vastuonuM AcchAdana karavA karatAM ene khullI rAkhavI e vadhAre sAruM che tathA buddhie pratipAdana karelA vadhAre sArA siddhAnta AgaLa, bAhya daSTibiMdue dekhAtI hAsyaspada asara uDI javA pAme tyAre je mANasa mUrkhAI ke durguNa sivAyanAM bIjA koI paNa dazya tarapha pitAnAM (rU) upahAsanAM bANa choDato hoya, athavA sArA ke iSTa sivAyanAM bIjAM kaI paNuM dhoraNathI sauMdaryanuM mUlya AMkavA tene kharekhara mana thaI AvatuM hoya te pote ja) mUkhe che ema dekhAI Ave che. teNe javAba Ape : sAva sAcuM. ' tyAre pahelAM prazna upahAsamAM pUchavAmAM Ave (453) ke sujyathI, paraMtu ApaNe strIne svabhAva samaje joIze? puruSonAM kAmamAM, savaze ke thoDe aMze te bhAga paDAvavAne zakitamAna che ke bilakula nathI ? ane laDAInI kaLA, zrI bhAga laI zake evI kaLAmAMnI eka che ke na laI zake emAMnI che ?-enAthI ja ApaNe ApaNuM anveSaNanI zarUAta sArAmAM sArI rIte karI zakIzuM, ane kadAca e dvArA ja sArAmAM sAruM anumAna paNa bAMdhI zakIzuM. e ja sArAmAM sAro mArga che. zuM pahelAM ApaNe sAme pakSa laIzuM ane ApaNuM viruddhanI dalIlathI zaru karIzuM? A paddhatimAM vidhInA pakSanuM pratipAdana thayA vinA nahi rahe. * 1 ahIM mULa grIkamAMnA pATha para eka noMdha che. * sarakhA pahene pAmenAIDIjha nAmane saMvAda,
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 paricaya ka . (4) teNe kahyuM H (hA), zA mATe nahi? tyAre ApaNuM pratipakSIonA mukhamAM ApaNe eka bhASaNa mUkIzuM. teo kaheze, sekreTisa ane glAujhona, kaI duzmana tamane gunegAra nahi TharAve, kAraNa rAjyanA prathama pAyAmAMthI ja tame e siddhAnta svIkAryo che ke potAnA svAbhAvane lAyaka je eka kAma hoya te dareke karavAnuM che. ane avazya, je huM bhUlato na houM te, e svIkAra ApaNe karyo hate. "ane strIpuruSanA svabhAva zuM atyaMta bhinna nathI ?" ane ApaNe javAba ApIzuM : alabatta, te bhinna ja che. pachI ApaNane pUchavAmAM Avaze, ane emanA bhinna svabhAvane anukUla thaI paDe evAM bhinna bhinna kAma puruSa ane (3) strIone ApavAM joIe ke nahi?" "avazya ApavAM ja joIe." "paNa jo ema heya, te puruSa ane strIo jemanA svabhAve sarvAze bhinna che, temaNe eka sarakhAM kAma karavAM joIe ema kahevAmAM tame zuM gaMbhIra visaMvAdamAM paDI jatA nathI?"--mArA sAheba, AvA vAMdhA uThAve evA keIkanI viruddha amAre mATe tame zo bacAva karaze ? jyAre ekAeka e savAla karavAmAM Ave tyAre ene javAba Apa kaMI saheluM nathI; ane ApaNI tarapheNamAM cukAdo meLavI lAvavAnI huM temane vinaMti karIza ane karuM chuM. glAuona, A (badhA khoTA) vAMdhA che, ane e jAtanA bIjA (3) paNa ghaNuM (vAMdhAo che, je meM to keTalAya vakhata pahelAM agAuthI joyA hatA; enAthI huM bhaDakI gayuM ane ethI ja strIo ane bALakonA uchera tathA svAtmihatva vizene keI kAyade (ghaDavAnuM kAma) hAtha para levAnuM mane mana thatuM nahatuM. teNe kahyuM H jhayusanA kasama khAIne kahuM chuM ke viSayanuM nirAkaraNa karavuM jarAya saheluM nathI. * grIka lokone sauthI moTA deva.
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 453 meM kahyuM kema hAsto, paNa vastusthiti e che ke mANasane mAthAbUDathI vadhAre pANI thaI jAya, pachI e nahAvAnA nAnA kuMDamAM paDyo hoya ke bhara dariyAmAM, paNa ene to karavuM ja paDe che. sAva sAcuM. ane ApaNe zuM tarIne kinAre pahoMcavAne prayatna karavo na joIe: eriyananuM bhaNya ke koI bIjI camatkArika madada ApaNane acAvI leze evI ApaNe AzA rAkhIzuM? (6) teNe kahyuM huM ema dhAruM chuM. ThIka tyAre, bacavAne koI mArga maLI Ave che ke nahi te ApaNe joIe. ApaNe eTalAne svIkAra karyo hata--kema karyo hato ne ?--ke bhinna svabhAvavALA mANasanA dhaMdhA bhinna hovA joIe ane puruSe tathA strIonA svabhAva bhinna che. ane have ApaNe (pAchA) zuM kahIe chIe ?--ke bhinna svabhAvanA dhaMdhA eka ja hovA joIe,-je asaMgati doSa ApaNA para lAdavAmAM Ave che te A che. barAbara e ja. (54) kahyuM? kharuM kahuM te, glAuna, (uparachalA) virodhAbhAsanI kalAnI zakti addabhuta che! tame ema kema kaho cho? kAraNa huM mAnuM chuM ke ghaNaye mANasone emanI icchA viruddha enI Teva paDI jAya che. mANasa pote je vize belata hoya tenI vyAkhyA na ApI zake tathA enA vibhAgo pADI na zake ane e kAraNe enuM jJAna prApta na karI zake, eTalA ja mATe jyAre ene ema lAgatuM hoya ke pite (zuddha) buddhithI tarka kare che, tyAre e mAtra (khe) vAda ja karatA hoya che; ane zuddha carcAnI nahi paNa vitaMDAnI
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 pariccheda 5 paddhati anusAra phakta zAbdika virodhane e vaLagI rahe che. teNe javAba ApeH hA, evuM ghaNI vAra bane che; paNa ApaNane ane ApaNI dalIlane enI sAthe zuM saMbaMdha che? (ka) ghaNo ja; kAraNa (kazA paNa) irAdA vagara zAbdika virodhamAM ApaNe phasAI paDIe evo bhaya avazya rahe che. kaI rIte? kema je bhinna svabhAvavALAM mANasonA dhaMdhA judA judA hovA joIe--evA zAbdika satyane ApaNe bahAdurIthI ane dhRSTatAthI vaLagI rahIe chIe, paraMtu svabhAvanI bhinnatA ke ekatAne artha che, athavA bhinna svabhAvavALAM mANasone judAM ane samAna svabhAvavALAMne eka ja jAtanAM kAma saMpatI vakhate e bheda zA mATe pADyo te vize ApaNe kadI jarA paNa vicAra karatA nathI. teNe kahyuM kema-nA-e vize ApaNe kadI vicAra karyo nathI. () kahyuMH dhAre ke udAharaNa tarIke ApaNe eka prazna pUchIe ke (mAthe) TAlavALA ane vALavALA mANasanA svabhAvamAM vidhi che ke nahi? ane jo ApaNe Ano svIkAra karIe, to pachI TAlavALA mANase je mecI banyA hoya to vALavALA mANasone mocI thavAnI ApaNe manA karavI joIe, ane ( e ja rIte enAthI) ulaTuM paNa? + teNe kahyuM: e te mazkarI karI gaNAya. * Distinction between 'Eristike' and 'Dialectike'. avAstavika : vastune sparza karI na zake, te khAlI vitaMDAvAda ane bIje talasparzI buddhine vyApAra. + vastu tava sAthe saMbaMdha dharAvatA Avazyaka dharma tathA Akasmika dharma vaccene A bheda che. Accident and Essence
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ 247 meM kahyu : hA, mazkarI; ane zA mATe ? kAraNa ApaNe jyAre rAjya racyuM, tyAre ApaNe kadI evA aM karyAM ja nahotA ke dareka (prakAranA) bhedane svabhAveA vaccenA virAdha tarIke gaNavA. (3) paNa (ApaNane evA aM abhipreta hatA ke) je dhaMdhAmAM vyakti joDAI hoya tenA para je (svAbhAvanI) bhinnatAe asara kare ( ene ja virAdha tarIke gaNavI ); udAharaNA ApaNe evI dalIla karavI joitI hatI ke eka vaidya ane je mANasanuM mAnasika baMdhAraNa vaidyanuM che. e atenA svabhAveA eka sarakhA che ema kahI zakAya. 454 kharuM. jyAre ( ethI ulaTu) vaidya ane sutArAnA svabhAvA bhinna che. avazya. meM kahyuM : ane jo kAI paNa kalA ke dhaMdhA vize puruSa ane strI jAta vacce emanI ceAgyatAnA viSayamAM pharaka dekhAtA hoya, te ApaNe kahevuM joI eka evA dhaMdhA ke kalA temanAmAMnA ekane ke khIjAte suprata karavAM joI e; paraMtu strIo cheAkarAM jaNe che, ane puruSA chokarAM pedA kare che eTale ja jo e be vacce taphAvata hAya tA ( 4 ) eTalAthI ema sAkhIta thaI zake nahi ke strIne amuka ja prakAranI keLavaNI maLavI joIe e prakAranA strI ane puruSa vaccenA bheda che; ane tethI ApaNe te evuM pratipAdana karatA rahIzu ke ApaNA pAlakA ane temanI patnIe samAna dhe! karaze. teNe kahyuM H sAcuM. khI--nAgarika jIvananI kalA athavA kAI dhadhAnI dRSTie strInA svabhAva puruSanA karatAM kaI rIte ( 455 ) bhinna che evA ApaNA pratipakSIne ApaNe savAla karIzu te emAM kaMI khoTuM nathI. * ahIM mULa grIkamAMnA pADa vizenI eka noMdha che.
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 pariccheda 5 ane tamArI jema e paNa kadAca evo uttara Apaze ke tene ekAeka javAba Apavo e saheluM nathI, paraMtu thoDe vicAra karyA bAda e muzkela nathI. kadAca, hA. tyAre ema dhAre ke dalIlamAM ApaNe sAthe sAthe AvavAnuM ApaNe tene AmaMtraNa ApIe chIe, ane (ra) pachI ApaNe ene ema batAvI ApavAnI AzA rAkhIzuM ke strIonA baMdhAraNamAM evI kazI khAsiyata nathI ke jethI, je temane rAjyanA vahIvaTamAM dAkhala karavAmAM Ave, to temanA para tenAthI kaMI (anicchanIya ) asara thAya. ApaNe ene kahIzuM: have padhAre; ane ame Apane eka prazna pUchIzuM-keI viSayamAM zaktizALI ke azakta evA svabhAva vize tame vAta karatA hatA, tyAre tame zuM ema kahevA mAgatA hatA ne ke pahele mANasa e vastu sahelAIthI ane bIje muzkelIthI zIkhI zakaze; thoDAka ja abhyAsathI pahele mANasa ghaNuM badhuM zodhavA prerAze; jyAre (ethI ulaTuM) bIje ghaNuM abhyAsa ane ekAgratA pachI jevo zIkhaze ke tarata ja bhUlI jaze; athavA vaLI tame zuM ema kahevA mAgatA hatA ke pahelAnuM zarIra enA cittanuM sAruM AjJAnuvartI che, jyAre bIjAne enuM zarIra vihnarUpa nivaDe che?--svabhAvathI ja je (4) mANasa zaktisaMpanna che, ane je azakta che e bene bhinna parakhAvI Ape, e prakArane taphAvata zuM A nathI ? enI koI nA nahi pADe. ane mANasa jAtano tame e ekeya dha dha batAvI zakaze, ke jemAM strI karatAM puruSa jAtamAM A tamAma zaktio ane guNe vadhAre pramANamAM na hoya? (a) vaNavAnI kaLA, tathA puDalA
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ banAvavAnI tathA bagaDe nahi e rIte khorAkane saMgharI rAkhavAnI kaLA, je badhAmAM strI jAta vastutaH mahAna dekhAI Ave che, ane puruSa emAM ene harAvI de e te taddana behuduM lAge che, to paNa -(bhArA siddhAntane sAce sAbIta karavA mATe ) A vize vadhAre () bolIne mAre zuM vakhata gumAvavAnI jarUra che? teNe kahyuM: strI jAtamAM sAmAnya rIte kaMIka nyUnatA rahelI che evuM ke tame pratipAdana kare che e taddana kharuM che; je ke ghaNuM strIo ghaNI bAbatomAM ghaNA puruSe karatAM zreSTha hoya che chatAM sAmAnya rIte tame je kaho che te kharuM che. ane mArA mitra, je ema hoya te rAjane vahIvaTa karavAnI eke evI viziSTa zakti nathI, je strImAM e strI che eTalA mATe, athavA puruSamAM enI jAtine lIdhe vase che; paraMtu (manuSya) svabhAvanI zaktio baMnemAM sarakhI rIte vaheMcAyelI () che; puruSonA tamAma dhaMdhAo strIo paNa karI zake che, paNa e badhAmAM puruSa karatAM strImAM nyUnatA hoya che. sAva sAcuM. tyAre ApaNuM tamAma kAyadAo zuM puruSone ja lAgu pADavA ane emAMnA koI paNa strIone lAgu na ja pADavA ? . e kadI na cAle. (456) koI strImAM sAravAra karavAnI zakti hoya, bIjAmAM na hoya; koIne saMgIta priya hoya bIjInA svabhAvamAM saMgIta bilakula na hoya? sAva sAcuM. ane koI eka bAInI vRtti lazkarI kasarata ane zArIrika keLavaNI tarapha DhaLatI hoya, te bIjImAM laDAyaka vRtti jarA paNa na na hoya ane zArIrika keLavaNune e dhikkAratI hoya?
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 pariccheda pa jarUra. ane koI bAI philasUfa hAya ane khIjI philasUphInI dveSI hAya, ekamAM prANa hAya ane bIjI prANahIna heAya ? e paNa kharuM che. tyAre koI bAIno svabhAva pAlaka thavAne lAyaka haze, ane khIjIneA nahi hoya. A prakAranI bhinnatAnA dheAraNe ja puruSa pAlakAnI pasaMdagI karavAmAM AvatI haze kharuM ne ? hA. je guNAne lIdhe pAlaka thaI zakAya e guNA puruSA ane strIomAM eka sarakhI rIte rahelA che; tulanA karatAM mAtra enAM baLa OM ni`LatAmAM ja bhinnatA dekhAya che--nahi ? e spaSTa che. (6) ane zaktimAM ane cAritryamAM je puruSAne teo maLatAM Ave, tathA je puruSAmAM samAna 'guNA hoya te puruSAnAM sahacArI tathA sahakArI tarIke je strIomAM evA guNA hoya temane pasaMda karavAmAM Avaze--kharuM ? taddana sAcuM. ane eka ja jAtanA svabhAvavALAM strIpuruSo mATe zuM eka ja jAtanA dhaMdhA na heAvA joIe ? hAvA joI e. tyAre ApaNe pahelAM kahetA hatA te anusAra pAlakAnI patnIone mAnasika ane zArIrika keLavaNI levAnuM kahIe te emAM kazuM asvAbhAvika nathI--ApaNe e te e muddA para karI AvIe chIe. avazya ( asvAbhAvika kazuM ) nathI. e vakhate ApaNe je kAyado dhaDayo hatA te kudaratane anurUpa hatA; ane tethI e mAtra (4) havAI killArUpa azakaya naheAtA; * jI upara 452-36
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ 456 ane kharI rIte te enA viruddhanuM je AcaraNa atyAre pracalita che e ja kudarata (nA niyamone bhaMga kare che. ema dekhAya che kharuM. pahelAM ApaNu darakhAsta zakya hatI ke nahi te, ane pachI e (zakya hoya te) sauthI vadhAre lAbhadAyaka che ke nahi e vize ApaNe vicAra karavAne hato kharuM ne ? hA. ane enI zakyatAne te svIkAra thaI cUkyo che? hA. enAthI je mahAna lAbha thavAnuM che e have sAbIta karavAne rahyo. barAbara ema ja. tame eTale svIkAra karaze ke je keLavaNI lIdhAthI koI puruSa sAre pAlaka thaI zake, e ja keLavaNIthI eka strI paNa sArI pAlana karanAra pAlikA thaI zake; kAraNa (4) zuM emane mUla svabhAva ekasarakhe nathI ? hA. tamane eka savAla pUchavAnuM mane mana thAya che. ze savAla ? tame zuM kahezo-ke badhAM mANaso guNamAM sarakhAM hoya che, ke pachI eka mANasa bIjA karatAM vadhAre sAro hoya che? tame pAchaLathI kahyuM te. ane je samUhataMtra ApaNe sthApIe chIe temAM ApaNuM Adarza yojanAnusAra ucherelA pAlake ke pachI jene mAtra joDA sIvavAnuM ja zikSaNa ApavAmAM AvyuM che tevA mocIo mAnavatAnI pUrNatAe vadhAre pahoMcyA haze ? * juo upara 450-.
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 5 kevo hAsyAspada prazna ? meM javAba Ape : tame mane uttara ApI dIdho che; (2) 'vAru, ane vadhArAmAM ApaNe zuM eTaluM na kahI zakIe ke ApaNuM puravAsIomAM sauthI sArA ApaNA pAlake che? - thI sArA. ane emanI patnIo paNa strIomAM zuM sauthI sArI nahi hoya ? hA, sauthI sArI. ane rAjyamAMnAM puruSa ane strIo zakya hoya teTalAM sArAM hovAM joIe--AnAthI vizeSa hitakara rAjyane bIjuM kaMI hoI zake? enAthI bIjuM kaMI vadhAre sAruM na hoI zake. (57) ane ApaNe varNana karyuM che e rItanI mAnasika ane zArIrika keLavaNInI kaLAe je ApaNane hastagata haze to e sAdhI zakAze kharuM ne? avazya. tyAre ApaNe je kAyado ghaDyo che e zakya che eTaluM ja nahi, paNu rAjyane sauthI vadhAre hitakara paNa che? kharuM. ' tyAre ApaNuM pAlakanI patnIo bhale nirvastra thAya, kAraNa emanuM zIla e ja emanuM vastra thaze; ane potAnA dezanA rakSaNanA kAryamAM tathA saMgrAmanI jahematamAM teo bhale bhAga le; mAtra kAmanI vaheMcaNImAM haLavAM kAma strIone ApavAnAM che, kAraNa temane bAMdhe jarA nabaLe che, paNa bIjI badhI rIte temanI (ane puruSonI) pharaje e ne (2) e raheze. ane yuddhamAM zuddha hetuthI nagna strIo pitAnAM zarIra kase e pratye je kaI hasaze te mANasa (e rIte) hasavAmAM a 5 kava viveka buddhinuM phaLa toDe che, ane pote zAnA pratye hase che tathA pote zuM karavA beThA
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ 457 253. che enuM ene bhAna nathI : * kAraNa (jIvanamAM ) je kaMI upayegI che. e ja zreSTha che, ane je hAnikartA che e adhama che --e kahevata sauthI sArI che, ane bhaviSyamAM paNa sauthI sArI gaNAze. . taddana sAcuM. tyAre strIo vizenA kAyadAmAM ApaNane ahIM je eka muzkelI naDatI hatI tenuM nivAraNu thaI gayuM ema ApaNe kahI zakIe; (strI ane puruSa) ane tinA pAlakAnA badhA dhaMdhAo samAna hovA joI e, evA kAyadA ghaDatAM dhaDatAM ApaNe ( carcAnAM ) mAjAmAM jIvatA (4) DUbI gayA nathI; vaLI klIlamAM rahelI susaMgati ja enI upayAgitAnI tathA enI zakayatAnI paNa sAkSI pUre che. hA, e moTAM meAjAmAMthI tame bacI gayA che. meM kahyuM : hA, paNa hajI enAthI mAruM bIjuM meAnuM te Ave che, e jyAre tame jozo tyAre pahelAMnuM mejuM tamane bahu bhAre nahi lAge. cAleA, huM jou tA kharA. " meM kahyuM : A tathA pahelAM je badhuM kahevAI gayuM che enA anusaMdhAnamAM je niyama kUlita thAya che te. A rItane,-- ApaNA pAlAnuM temanI patnI (3) para sAmAnya svAmitva raheze, ane emanAM khAlakA upara paNu, tathA kAI mAbApane potAnuM chekaruM karyuM. tathA kAI cheAkarAMne enAM kharAM mAbApa kANu enI khakhara paDavA devAmAM Avaze nahi.' ja teNe kahyuM : hA, A meAjI pahelAMnA karatAM kayAMya vadhAre mATuM che, ane evA kAyadAnI zakayatA tema ja upayeAgitA atyaMta zaMkAspada che. meM kahyuM: patnIe ane bAlakA para samAna svAmitva hovuM joI e enI atyaMta mahAna upayogitA vize kazA jhaghaDA hoI zake ema huM mAnatA nathI; tathApi evI vyavasthAnI zakayatA eka bIjI ja *muddo 2 : pleTonA sAmyavAda
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 5 -vastu che, ane e prazna atyaMta vivAdagrasta thaI paDaze. . (6) huM dhAruM chuM ke e baMne prazno vize keTalI badhI zaMkAo UbhI karI zakAya. meM javAba ApeH e baMne praznone eka karI devA joIe ema tamAruM kahevuM che. have mAre artha e hato ke tamAre enI upagitAne svIkAra karI levo, ane meM ema dhAreluM ke A rIte e praznanuM nirAkaraNa karavAnI pharajamAMthI huM ugarI jAuM ane te enI zakyatAno prazna ja mAre vicAravAne rahe. paNa tamArI e caturAI ame jANI lIdhI, ane tethI tame kRpA karI have e baMnenI sAbItI Apo. ' kahyuM? vAru, jevuM mAruM nasIba! paNa mArA (458) para eka anugraha kare : pite ekalA cAlatA hoya tyAre keI lake jema divAsvapnamAM majA mANe che tema e svapna dvArA mArA manathI mane sukha anubhavavA de : kAraNa potAnI IcchAone pUrNa karavAnA keI paNa upAya evA leke jodhI kADhe ( jo ke) e bAbata vize teo kadI takalIpha uThAvatA nathI-tyAra pahelAM enI zakyatA vize vicAra karavAne khAlo zrama teo uThAvatA nathI,-paraMtu emanI icachAnusAra emane badhuM maLI cUkyuM che ema mAnI laIne, teo pitAnI yejanAne ( kalpanAmAM) AgaLa dhapAve che, ane pitAnI IcchA jyAre phaLIbhUta thAya tyAre pote zuM karavA mAge che enI vigata vize (zekhacallInI jema) vicAra karI AnaMda meLave che - A rIte je zakti kadI kaza kharA kAmamAM upayogI thaI paDatI nathI, () ene paNa teo vikasavA detA nathI. (paNa) have mAruM mana te hArI jAya che, ane tame rajA Ape che, pahelAM zakyatAne prazna huM choDI daIza. mATe prastAvanI zakyatAno svIkAra karI laIne, zAsanakartAe A vyavasthA * kalpanAzakti vize pleTane Avo abhiprAya hato. juo pari.10.
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 kaI rIte pAra pADaze e vize huM parIkSaNa karIza, ane huM sAbIta karI ApIza ke ApaNI janA, je amalamAM mUkavAmAM Ave che, rAjyane tathA pAlane atyaMta hitakara thaI paDaze. jo tamane kaze vAMdho na hoya to, AvAM pagalAMthI zA zA phAyadA thAya e vize tamArI madadathI vicAra karavA huM prayatna karIza, ane tyAra bAda zakyatAnA savAla vize. mAre kazo vAMdho nathI; AgaLa calAvo. pahelAM to huM mAnuM chuM ke ApaNuM zAsanakartAo ane emanA sahAyakane je nAma ApavAmAM AvyAM che e nAmane e (4) lAyaka hoya, te ekamAM AjJA pALavAnI marajI hovI joIe ane bIjAmAM AjJA karavAnI zakti hovI joIe; pAlakoe pote kAyadAnuM pAlana karavuM joIe, ane je kAyadAnI kaI paNa vigata emane suprata karavAmAM AvI hoya, tenA rahasyanuM emaNe anukaraNa paNa karavuM joIe. teNe kahyuM : e kharuM che. meM kahyuMH tame emanA kAyadA ghaDanAra che, ane tame puruSonI pasaMdagI karI che, te tame ja have strIone paNa pasaMda kare ane puruSone te sapa;strIo svabhAvamAM banatAM sudhI emanA jevI ja hovI joIze; ane temane majiyArI mAlikInA gharamAM rahevuM paDaze ane jamatI vakhate eka ghAlamAM teo bhegAM maLaze. (strIo ke puruSo ) emanI koInI pAse eka paNa vastu khAsa karIne potAnI (khAnagI) mAlikInI nahi hoya; teo bhegAM raheze; ane temane (6) bhegAM ucheravAmAM Avaze, tathA zArIrika kasarata karatI vakhate ekaThAM thaze. ane A rIte pitAnA svabhAvanI aMtargata AvazyakatAne lIdhe eka bIjAnA saMbaMdhamAM AvavA teo prerAze- huM mAnuM chuM AvazyaktA e kaMI bahu bhAre zabda nathI ? teNe kahyuM: hA-AvazyakatA-kaMI bhUmitinI nahi paNa bIjA ja prakAranI AvazyaktA, jene premIone anubhava hoya che, ane jana
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda samAja upara jenI keTalIye sattA cAle che, ane je (lekanA magajamAM) keTaluM ThasAvI zake che. * meM kahyuM : kharuM, ane glAujhona, bIjI badhI vastuonI jema A paNa suvyavasthita rIte thavuM joIe; dhanya lekanA nagaramAM (3) pAzavatA eka apavitra vastu gaNaze ane zAsanakartAo enI manA karaze. teNe kahyuM hatuM, ane pAzavatAnI chUTa apAvI na joIe. tyAre mAtRpada pavitramAM pavitra gaNuya e bIjI bAbata ApaNe sAdhavAnI che e spaSTa che, ane sauthI vadhAre jIvanaprada che e ja sauthI vadhAre pavitra gaNAze (459) ema ja. ane lagnone vadhAremAM vadhAre lAbhakAraka kevI rIte karI zakIe ?- huM prazna tamane pUchuM chuM, kAraNa huM tamArA gharamAM zikAra karavA rAkhelA kutarAo jouM chuM, ane uttama jAtanAM pakSIo paNa kaMI ochAM nathI. have huM tamane vinaMtI karuM chuM ke mane kRpA karI kaho--emanAmAM je nara mAdA bhegA thAya che, ane je rIte prajotpatti thAya che e tarapha tamAruM kadI dhyAna gayuM che? enI kaI vigato para? kema, sauthI pahelAM to, e badhAMnI jAta (ekaMdara) sArI hoya to paNa keTalAMka bIjAMthI vadhAre sArAM zuM nathI hatAM ? kharuM. ane zuM kaMI paNa darakAra vagara tame emanI prajA vadhavA de che, ke pachI je sauthI sArAM hoya e ja bhegAM maLe evI tame saMbhALa le che ? sauthI sArAM hoya te ja. (G) ane vaLI sauthI vRddha hoya che athavA sauthI nAnAM heya. temane tame le che, ke mAtra paripakava uMmaranAM ne?
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtra paripakava uMmaranAne ja cUMTI kADhuM chuM. ane tamArA kutarAo ane pakSIonI prajotpattimAM je saMbhALa rAkhavAmAM na Ave, te te temanI olAda halakI thaI jAya kharuM ne ? avazya. ane ghoDA tathA sAmAnya rIte bIjA prANIo vize paNa A kharuM che? emAM zaMkA nahi. meM kahyuM : bhalA bhagavAna ! je A ne A siddhAnta manuSyajAtane paNa lAgu paDatuM hoya, te mArA priya mitra, ApaNuM zAsanakartAomAM keTaluM badhuM naipuNya hevuM joIze ? (4) jarUra, e siddhAnta lAgu paDe che ja; paNa emAM koI viziSTa naipuNyanI jarUra kaI rIte che? meM kahyuM? kAraNe ApaNuM zAsanakartAoe saMdhane ghaNI vAra auSadha ApavuM paDaze. have tame te jANe che ke jyAre mAMdAM mANasane davAnI jarUra hatI nathI paNa mAtra amuka pazcanA sevananI ja jarUra hoya che, tyAre keAI halake vaidya paNa A kAma mATe sAre gaNAya. che; paNa jyAre kaMI auSadha ApavAnI jarUra paDe tyAre kharekhara bAhoza vaidha jaIe. teNe kahyuM e taddana kharuM che, paNa kaI vastune uddezIne tame Ama bele che ? meM javAba ApeH mAre kahevAno bhAvArtha e che ke pitAnI prajAnA hitanA arthe ApaNuM zAsanakartAone keTalAMya juThThANuM ane chalanA ghUMTaDAnI jarUra paDaze; ApaNe (3) ema kahetA hatA ke auSadha tarIke A badhI vastuone upayoga lAbhakAraka thaI paDe. ane ApaNuM kahevuM taddana kharuM hatuM. juo u5ra pari. 2, 382, 3, 389 ma, 414 - jajuThThANuM.
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda pa ane lagna tathA janmanA kAyadAomAM Ane (AvAM juThThANAMone) kAyadesara upayAga karavAnI jarUra paDe e zakaya lAge che. * 158 kaI rIte ? meM kahyuM : kema, ApaNe siddhAnta kayArane dhaDI kADhayeA che ke strIpuruSomAM je sauthI sArAM hoya temaNe sauthI sArAMnI sAthe khatI zake teTalI vadhAre vAra, ane je nabaLAM heAya temaNe nabaLAMnI sAthe bane teTaluM ochuM maLavuM joIe; ane jo TALAMne ( prajAne ) sauthI sArI sthitimAM rAkhavuM ( 4 ) hAya, teA pahelA prakAranAM bALakA ucheravAM joI e, ane khIjAnAM nahi. have A badhI vyavasthA taddana gupta rahevI joIze ane ( A badhuM kema bane che ) enI mAtra zAsanakartAone ja khabara hovI joIe, ane nahi teA vadhArAmAM ApaNuM TALuM-- pAlakAnA nirdeza ApaNe e rIte karI zakIe-- aLavA karI mUke evA bhaya raheze.x bahu ja sAcuM. ApaNe varakanyAone bhegAM lAvI zakIe e mATe amuka utsavo cAjIe teA vadhAre sAruM nahi ? ane ( e vakhate ) yajJA thAya tathA ApaNA (460) kavioe racelAM lagnanAM prasaMgane anurUpa gItA paNa gavAyaH laggAnI saMkhyA keTalI rAkhavI e bAbata zAsanakartAonI vivekamuddhi para ApaNe choDavI paDaze. temanA hetu eka Mdare kula vastI TakAvI rAkhavAnA haraze. jeTale aMze e sakaya hoya teTale aMze rAjyane bahu moTuM ke bahu nAnuM thatuM aTakAvavA mATe emane bIjI keTalIye khAkhatA vize vicAra karavA paDaze jevI ke laDAI enI ane rAgeAnI ane enA jevAM bIjA kAraNeAnI asaro. teNe javAba ApyA : jarUra. x ahIM zAsanakartA tathA pAlakA vacce bheda pADayo lAge che, Rulers, Guardians, and Auxiliaries evA traNa vibhAgA pleTone abhipreta che,
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 259 lekene ekaThAM meLavavAnA dareka prasaMge, jenI lAyakAta ochI hoya evA loko amuka ja ciThThIo le tevI caturAIbharelI rIta ApaNe zodhI kADhavI paDaze ane pachI teo zAsanakartAone nahi paNa pitAnAM ja vAMkA nasIbane doSa kADhaze. teNe kahyuM : acUka. (a) ane huM mAnuM chuM ke ApaNuM vadhAre bahAdUra ane sArA yuvAnene bIjAM mAna ane pAritoSake maLe te uparAMta emane je strIo ApavAmAM AvI che temanI sAthe vyavahAra karI zake e mATe vadhAre sagavaDa ApavI joIe; (emane AvI sagavaDa apAvI joIe) e mATenuM (pUratuM) kAraNa emanI bahAdurI ja che, ane evA pitAone bane teTalA vadhAre putro hovA joIe.* kharuM. ane yogya strI ke puruSa ke baMne jAtinA adhikArIo, kAraNa (ApaNe tyAM) puruSa temaja strIo paNa adhikArIo haze ja-. hA. (ka) e yogya adhikArIo sArAM mAbApanAM chokarAMne eka vADAmAM ke vaMDAmAM laI jaze, ane koI alaga jagyAe rahetI hoya tevI amuka AyAone e chokarAM soMpaze; paraMtu halakAM (mAbApanAM) chokarAMne athavA sArAM mAbApanAM chokarAMne bhegoge kaMI kheDa heya tetemane je rIte tyAga kare ja joIe te rIte temane kaI gUDha jagyAmAM mUkI Avaze. 4 * juo nIce 468- + paraMtu sarakhAvo pari. 3: 402-3-6. * prAcIna grIsamAM rivAja hato ke mAMdalAM ke namAlAM bALakone ucherIne samAjane nirbaLa na banAvatAM temane nirjana jagyAmAM choDI devAmAM AvatAM, ane A rivAja khAsa karIne pleTone potAnA AdarzanI sauthI najIka lAgeluM evA spArTInA rAjyamAM hatA,
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda pa teNe kahyuM : hA, jo pAlakAnA vaMzavelA zuddha rAkhavA hoya te ema karavuM ja joI ze. te 130 emanAM lAlanapAlana mATe sagavaDa karaze, ane mAtAone jyAre dhAvaNa caDyuM haze tyAre (3) temane A vADAmAM te laI Avaze, paNa bane teTalI vadhAre saMbhALa rAkhaze ke kAI mAtAne peAtAnuM bALaka kayuM tenI khabara na paDe; jarUra paDe chekarAMonAM dhAvaNu mATe te bIjI dhAvA paNu rAkhaze. cheAkarAMone dhavarAvavAnI kriyA bahu lAMkhe| vakhata na cAle enI saMbhALa rAkhavAmAM Avaze; ane mAtAene rAtre uDavAnI ke evI bIjI takalIph levI nahI paDe, kAraNa te A jAtanuM badhuM kAma AyAone ane karAne sAMpI deze. tame teA evI kalpanA karI che nahi ke pAlAnI patnIne chokarAM thatAM hoya tyAre paNa te te nirAMte majA karatI haze ! meM kahyuM : zA mATe nahi ? ane emaNe majA karavI ja joI e. paNa cAlo ApaNe te ApaNI ceAjanAne AgaLa dhapAvIe. ApaNe ema kahetA hatA ke mAbApeAmAM paripakava yauvana hovuM joI ze. sAva sAcuM. ( 6 ) ane paripakava yauvana eTale zuM ? strInAM lagabhaga vIsa varSoM ane puruSanAM trIsa varSoM evI vyAkhyA zuM enI ApI na zakAya ? tame yAM varSoMnA AmAM samAveza karavA mAgeA che ? meM kahyuM : eka strI vIsa varSanI thAya tyArathI te cAlIsa varSanI cAya tyAMsudhI rAjyane bALa apI` zake. (ane) jIvananI nADa je varSoMmAM sauthI vadhAre vegamAM dhabakatI haiAya te samaya vItyA bAda puruSa paccIsamA varSoMthI zaru karI zake, ane e pistALIsa varSanA thAya tyAMsudhI prajotpatti karI zake. ( 461 ) teNe kahyuM H avazya, e varSoM daramiyAna ja puruSo tathA strIonI zArIrika temaja mAnasika zakti akSata rahe che.
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ril ane A ummaranI nIcenuM ke uparanuM kAI paNu (mANusa) jAhera lagnomAM bhAga le te teNe atyaMta apavitra ane khATuM kAryAM karyuM che ema kahevAze; peAtAnAM sArAM ane kA`dakSa mAbApAnA karatAM navI prA vadhAre sArI ane kA dakSa thAya e mATe je yajJayAga ane prAthanA, dareka lamaprasaMge purAhitA, hAtAo ane AkhuM gAma kare che--evA zukanamAM nahi, paNa kArda apazukanamAM evA pitAnA bALakanA--jo eneA janma thAya tA----garbha rahyo hatA ema (1) gaNuArI,--enuM bALaka adha ane vicitra pAzavavRttine lIdhe pedA thayuM gaNAze. 461 teNe javAba Apyo : sAva sAcuM. ane zAsanakartAonI anumati sivAya, je ummara mukarara karavAmAM AvI che te ummaranuM kAI ekAda pukhta uMmaranI strInI sAthe sabaMdha aMdhe teA tene paNa A ja kAyado lAgu paDero; kAraNa ApaNe ema kahIzuM ke jene kazuM pramANupatra nathI tathA je ( vidhi anusAra ) pavitra thayela nathI tevA vasaMkarane ja rAjyamAM e pedA kare che. teNe javAba ApyA : taddana kharuM je uMmara ApaNe mukarara karI che te uMmaranAMte ja A lAgu paDe cheH e uMmara pUrI thayA bAda ApaNe emane * svaicchAnusAra vicaravA daIzuM, sivAya (4) ke kAI paNa puruSathI peAtAnI dIkarIne ke dIkarInI dIkarIne athavA mAtAne ke mAtAmahIne paraNI nahi zakAya; ane khIjI bAju ane peAtAnA putro ke pitA athavA pautra ke pitAmaha sAthe paraNavA devAmAM nahi Ave, ane baMne pakSe paNa e ja pramANe ( kAyade raheze ) ane ApaNe A badhuM svIkArIe chIe te eTalA mATe ke ATalI chUTa sAthe evA sakhata hukamA paNu haro ja ke AvA saMbaMdhathI prajA utpanna thAya teA tene kadI jIvavA devAmAM nahi Ave; ane jo kAI (bALaka)nA janma bhAgoge thaI jAya te mAbApAe samajI ja rAkhavAnuM che ke evA saMbaMdhathI utpanna thayelI
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 pariccheda che prajAne ucheravAmAM nahi Ave ane tethI temaNe e pramANe jogavAI karI levI. * teNe kahyuM : e vidhAna paNa kaMI khoTuM nathI. paNa keNa (). bApa ane koNa dIkarAo vagere bAbatanI emane khabara ja kyAMthI paDaze? emane to kadI nahi ja paDe, (paraMtu) eno rasto A pramANe nIkaLaze -lagnanA divasathI zaru karIne sAta ane nava mAsanI aMdara je chokarAo janmaze tene putro tathA je chokarIo janmaze tene (jenuM e vakhate lagna thayuM haze te) vara pitAnI putrIo gaNaze, ane bALake tene pitA kaheze; ane emanI prajAne potAnAM bALakonAM bALaka gaNaze, ane vadhAre moTA vaDIlene e bALake, mAtAmahIo ane pitAmaha kahI bolAvaze. temanA pitA ane mAtAo jyAre bhegAM maLyAM tyAra pachI je badhAMne janma thayo te tamAma bhAIo ane bahene kahevAze, ane (6) huM kaheto hato tema eTalAMne aMdara aMdara paraNavA devAmAM nahi Ave. to paNa bhAIo ane baheno vaccenA lagna sAme sakhata pratibaMdha raheze ema Ano artha karavAne nathI; je pithiyAnI devavANunI emane anumati maLe ane ciThThIo je emanA para maherabAnI kare, to kAyado emanAM lagnonI ADe nahi Ave. * teNe javAba ApyoH taddana kharuM. je yojanAnusAra, glAujhena, ApaNA rAjyanA pAlake temanI patnIo tathA kuTuo para samAna svAmitva bhogavaze te yojanA A prakAranI che. ane bAkInI rAjyavyavasthAnI sAthe A susaMgata che tathA AnAthI bIjuM kazuM vadhAre sAruM na hoI zake ema ApaNI lIle ja bhAI-bahenano saMbaMdha paleTo evI rIte ghaNAve che ke jeo kharekhara eTale ke eka ja mAbApanAM bALako hoya teo bhAI-bahena na kahevAya, eTale ke teo paraNe paNa kharo--AvI paristhiti tarapha pleTanuM yAna gayuM lAgatuM nathI.
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ 461 sAbIta karI ApavuM joIe evI tame mAgaNI karazo kema nahi kare ? hA, jarUra. (462) rAjyanuM baMdhAraNa ane kAyadAo ghaDavAmAM kAyadA karanArano mukhya hetu zo have joIe e prazna ApaNI meLe pUchIne eka sAmAnya bhUmikA zodhavAne ApaNe A pramANe prayatna karIzuMmahAnamAM mahAna ISTa karyuM che vadhAremAM vadhAre meTuM aniSTa karyuM che, ane pachI vicAra kare ke ApaNe agAu jenuM varNana karyuM hatuM tenA para ISTanI chApa che ke aniSTanI ? avazya. jyAM ekatAnuM rAjya hovuM joIe tyAM visaMvAda, vikSepa ane anekatva hoya enA karatAM vadhAre moTuM aniSTa (4) bIjuM zuM haI zake? athavA ekatAnA baMdhana sivAya bIjuM kaMI vadhAre mahAna ISTa hoI zake ? ane sukha tathA duHkhanA prasaMgomAM jyAM samAna bhAgIdArI hoya; jyAM harSa ke zokanA prasaMge tamAma nagaravAsIo AnaMda pAme ke dilagIra thAya, tyAM ja ekatA rahe kharuM ne? emAM zaMkA nathI. hA; ane jyAM samAna nahi paNa mAtra aMgata lAgaNIone ja sthAna hoya, tyAM rAjya avyavasthita thaI jAya-jyAre nagara upara ke puravAsIo upara je kaMI AvI paDe te ne te ja banAvone lIdhe ardhI duniyAne (nagarane mana) utsava jevuM lAge ane bAkInI (4) zekamAM garakAva thaI gaI hoya ? jarUra. mAruM" ane "je-mAruM-nathI te" tathA tenuM" ane "je-tenuM- * muddo : 3 : sAmyavAdano aMtima hetuH rAjyanI ektA.
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 pariccheda 5 nathI te" evA zabdonA upayoga vizenA matabhedamAMthI AvA bhede sAmAnya rIte UbhA thAya che. barAbara ema ja. ane eka ja vastune vize, eka ja rIte, "potAnuM" ane pArakuM' evA zabdo vAparanArAonI saMkhyA je rAjyamAM sauthI moTI hoya e rAjya vadhAremAM vadhAre suvyavasthita che kharuM ne? taddana kharuM. athavA vaLI bIjI rIte joIe to (je udAharaNa) vyaktigata jIvananI atyaMta samIpa AvI lAge che--jemake zarIramAM koInI eka mAtra AMgaLIne IjA thaI hoya, tyAre AkhuM kheLIyuM jANe AtmA tenuM kendra hoya e rIte te tarapha kheMcAya che ane AtmAmAM rahetI zAsanazaktinA (adhikAra) nIce jANe eka taMtramAM goThavAtuM hoya (9) tema e IjAne ene anubhava thAya che ane (zarIra) samasta eka thaIne je bhAgane IjA thaI hoya tenI pratye sahAnubhUti darzAve che, ane ApaNe kahIe chIe ke mANasane AMgaLImAM duHkha thAya che. ane zarIranA bIjA koI bhAgamAM pIDAne lIdhe duHkhanuM saMvedana thatuM hoya athavA pIDA zAMta thavAne lIdhe sukha lAgatuM hoya tyAre paNa ApaNe e ja rIte belIe chIe. * teNe javAba ApeH sAva sAcuM ane huM tamArI sAthe saMmata thAuM chuM--ke je sarvasAmAnya lAgaNInuM tame varNana kare che te tathA sauthI suvyavasthita rAjyanA baMdhAraNa vacce ghaNuM sAmya che. to pachI koI paNa puravAsI ISTa ke aniSTane (6) anubhava kare tyAre AkhuM rAjya e viSayane potAne gaNaze, ane tenI sAthe kAM to AnaMda anubhavaze ane nahi te zaka karaze ? teNe kahyuMH hA, suvyavasthita rAjyamAM ema ja banaze. * duHkhano abhAva eTale sukha e siddhAMtAnusAra "pIDA zAMta thavAne lIdhe sukha lAgatuM hoya" ema pleTo kahe che.
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara ' kahyuMH A mULabhUta siddhAMtAnusAra je rAjya hoI zake te A ke kaI bIjA prakAranuM rAjya-te jevAne tathA ATalethI pAchAM pharI ApaNu rAjyanI A daSTie parIkSA karavAno samaya AvI lAge che.* bahu sAruM. (463) bIjA dareka rAjyanI jema ApaNe rAjyamAM paNa zAsanakartAo tathA prajA (baMne) che ? kharuM. ane emAMnA dareka ekabIjAne puravAsIo kahI belAvaze ? alabatta, paraMtu bIjAM rAjyamAM leke potAnA zAsanakartAone bIjAM nAmathI zuM saMbodhatA nathI ? sAmAnya rIte teo temane svAmI kahI saMbodhe che, paraMtu prajAzAsita rAjyamAM teo mAtra zAsanaktao kahevAya che. ane ApaNuM rAjyamAM zAsanakartAone puravAsIonAM nAma uparAMta bIjuM kayuM nAma leke Ape che? () teo pAlake ane sahAyake kahevAya che. teNe javAba Ape. ane zAsanakartAo lokone kaI rIte saMbodhe che ? emane nibhAva karanAra tathA pALanAra. ane bIjA rAjyamAM temane zuM kahI belAve che? gulAmo. tathA bIjAM rAjayamAM zAsanakartAo ekabIjAne zI rIte saMbaMdhe che ? sa-zAsanakartAo. ane ApaNumAM? saha-pAlake. tame bIjA koI rAjyamAM evA dAkhalA jAyA che ke jemAM muddo 4: Adarza nagara rAjyanuM parIkSaNa tathA sAmAjika baMdhAraNa
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 5 potAnA sahakArathI zAsanakartAmAM eka pitAno mitra che, ane bIje mitra nathI ema koI zAsanakartA bolate hoya ? * hA, ghaNI vAra. ane mitramAM potAne rasa paDe che e rIte enuM varNana kare tathA e rIte ene gaNe, ane pelA bIjA mATe, (ka) ene jANe kazI levAdevA na hoya tema, tene eka ajANyA mANasa tarIke lekhe ! barAbara ema ja. paraMtu zuM ApaNe pAlakamAM kaI bIjA pAlakane vize e ajA hoya te rIte bele ke vicAre khare ? avazya nahi ja; kAraNa che keIne maLe te badhAne teo bhAI ke bahena, athavA bApa ke mA, athavA putra ke putrI, athavA potAnI sAthe jemane A saMbaMdha che temanAM bALaka ke mAtApitA tarIke gaNaze. ' kahyuM? uttama, paNa hajI eka vAta mane jarA pUchavA de ? zuM temanuM mAtra nAmanuM ja kuTuMba haze; (3) athavA emanAM dareka kAryamAM e (kuTuMbanA) nAmane teo kharuM karI batAvaze ? dAkhalA tarIke, "pitA" zabdanA upagamAM, pitA (putranI) saMbhALa rAkhe tene tathA kAyadAnI AjJA anusAra putranAM pitA pratyenAM mAna pharaja ane AjJApAlanane paNa samAveza thaI jaze ane A pharajonuM je koI ulaMghana kare te apavitra ane duSTa mANasa che tathA manuSya ke paramezvarane hAthe enuM bhaluM thavAno saMbhava nathI ema gaNaze ke nahi ? tathA jeonuM temanAM mAbApa ane bAkInAM sagAMsaMbaMdhIo tarIke emane (bALakone oLakhANa karAvavAnuM che, temanA vizenAM je gIte tamAma puravAsIo emane (bALakane) vAraMvAra gAI saMbhaLAvaze e gIte te AvAM haze ke nahi ? * mAtra pAlakamAM ja sAmyavAda ane samAna mAlIkI hoya e rIte koI vAra leTo vAta kare che; jyAre koI vAra tamAma puvAsIone sAmyavAdano siddhAnta lAgu paDato hoya e rIte enAM pAtro dalIla kare che.
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ 463 (6) teNe kahyuM H AvAM ja ane bIjAM kaI nahi; kAraNa kauTuMbika saMbaMdhenAM nAma mAtra eThethI belavAM ane emAM rahelA rahasya pramANe vartavuM nahi-enA karatAM emane mATe vadhAre hAsyAspada bIjuM zuM hoI zake ? tyAre bIjA koI nagara karatAM ApaNuM nagara rAjyamAM saMvAda ane ekatAnI bhASA sauthI vadhAre vaparAtI saMbhaLAze. huM pahelAM kaheto hato tema jyAre koIne kaMI sAruM ke mAThuM thAya tyAre sau keIema ja kahetuM haze ke "mane sAruM thayuM" athavA A "khoTuM thayuM." (464) taddana kharuM. ane zuM ApaNe kahetA nahotA ke vicAravAnI tathA balavAnI A paddhatine anurUpa thaI paDe tema temanAM sukha ane duHkha sarva sAmAnya raheze? hA, ane e evAM ja haze. ane je eka ja vastumAM e badhAMnuM samAna hita raheluM haze, ene vize te badhA eka sarakhI rIte "mAruM-pitAnuM" evA zabdo vAparaze, ane badhAnuM hita samAna haze tethI sukha ane duHkhanI lAgaNI paNa emanAmAM samAna raheze. hA, bIjA rAjyomAM hoya che tenA karatAM ghaNuM ja vadhAre pramANamAM. ane rAjyanA sAmAnya baMdhAraNa uparAMta AnuM (bIjuM) kAraNa e che ke strIo ane bALake upara pAlakanI samAna mAlIkI haze ? mukhya kAraNa e ja che. (a) ane suvyavasthita rAjyane jyAre koI sukha ke duHkhane anubhava thAya tyAre zarIra ane tenAM aMgo vacce je saMbaMdha pratIta thAya che tenI sAthe ApaNe sarakhAvyuM-tyAre A sarakhAmaNImAM je saMbaMdha abhipreta hato te saMbaMdhane lIdhe ApaNe svIkAryuM hatuM ke lAgaNInI ekatA e ja mahAnamAM mahAna iSTa che. * pRSTa 266 paranI noMdha juo.
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 5 ApaNe ene svIkAra karyo, ane te sAva sAcI rIte. tyAre te ApaNuM puravAsIonuM* strIo ane bALake upara samAna svAmitva hoya e ja spaSTa rIte rAjyane mahAnamAM mahAna iSTApattinuM mULa thaI paDaze ? avazya. ane ApaNe je bIjA siddhAtanuM pratipAdana karatA hatA * tenI sAthe A barAbara baMdha bese che,-ke pAlake pAse ghara ke jamIna ke bIjI kaI milakta nahi heya; bIjA (ka) puravAsIo pAsethI emane je khorAka maLe e ja emane pagAra, ane emaNe khAnagI kharaca paNa karavAmAM nahotAM; kAraNa ApaNo Azaya evo hato ke temanAmAM pAlakanuM sAcuM cAritra barAbara sacavAI rahe. teNe javAba Ape : kharuM. milakta paranuM samAna svAmitva tathA kuTuMba paranuM samAna svAmitva e baMne, huM kahete hato tema, emane kharekharA pAlaka banAvaze; potAnuMane "pArakuM" e vizenA matabhedane lIdhe teo nagaranA TukaDA nahi karI nAMkhe; dareka mANasa pote je kaMI meLavyuM hoya tene () alaga pitAnA gharamAM ghasaDI jaI temAM (potAnI) judI vahu ane chokarAM ane aMgata sukha ane duHkha UbhAM nahi kare; paraMtu badhAne zuM vadhAre nikaTanuM ane priya che e vize teo tamAma ekamata haze, tethI teo badhA banI zake tyAM sudhI e ne e sukha ane duHkhane anubhava karaze. ane tethI teo badhAM samAna Adarza pratye prerAze. teNe javAba Ape : jarUra. ane potAnA zarIra sivAya emanI pAse evuM bIjuM kazuM nahi hoya je teo potAnuM kahI zake tethI temanAmAM phariyAde ke dAvAonuM astitva haze nahi; pisA (6) ke bALake athavA * pRSTa ra66 paranI noMdha juo. 4 pari, 3 mAM.
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 saMbadhIo je !'kAsanAM kAraNabhUta thAya che te tamAmamAMthI te ugarI jaze. alabatta ugarI ja jaze. temaja apamAna ke humalA karavAnA mudkA temanAmAM dI upasthita thAya e zakaya nathI. kAraNa samAvaDiyA samAvaDiyA sAme peAtAnuM rakSaNu kare emAM kazI mAnanI hAni ke khATuM nathI ema ApaNe pratipAdna karIzuM; (vaLa) game (465) te mANusanA zarIranuM rakSaNa avazya thavuM joIe e bAbata ApaNe sAvIzuM. teNe kahyuM : e ThIka che. hA, ane e kAyadAmAM khIjuM vadhArAnuM sAruM tattva paNa raheluM che; e ke- jo kAI mANasane khIjAnI sAthe TaTA thayeA hAya tA peAtAnA Avegane e tyAM te tyAM sa MtASI leze ane e TaTA vadhAre bhayaMkara svarUpa pakaDe tyAM sudhI lAMkhA nahi cAlavA de. jarUra. yuvAna leAkAte zikSA karavAnI ane temanA para zAsana calAvavAnI pharaja vaDIlA para nAMkhavAmAM Avaze, e spaSTa che. temaja nyAyAdhIze emane hukrama kare nahi tyAM sudhI nAnAM vaDIlone kadI mAro nahi, ke emanA pratye khIjI kAI baLajabarI nahi kare e vize zaMkA na hAI zake; tema tee emanuM khIjI kAI rIte apamAna paNa nahi kare. kAraNu lajjA ane bhaya--e jakharAM pAlakA che je temane ema karatAM aTakAvaze: jeo temanAM mAbApa (6) che emanI sAme hAtha ugAmatAM lokAne je aTakAve te lajjA; ( tathA ) je khIjA temanA bhAI A, putro, ane pitAo che te jene ijA thaI che tenI vAre dhAze emAMthI ( upaje te) khIka. teNe javAba ApyA : e kharuM che. tyAre dareka rIte nagaravAsIe aMdara aMdara thAMti baLave te
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda pa 27. arthe kAyadAe emane badhI rIte madada karaze. hA, zAMtimAM kazI paNa UNapa nahi rahe. ane pAlakA aMdara aMdara kadI TaMTA krisAda nahi kare ane AthI bAkInA puravAsIe temanI ke peAtAnI aMdara aMdara viruddha paDe evI kazI khaka paNa nahi rahe. kazI ja nahi. je nAnI nAnI kSudratAmAMthI tee (ApeApa A kAraNe) ( 4 ) mukta thaI jaze enA te ullekha karavA paNa mane gamate nathI; kAraNa enA para lakSa ApavuM jarUranuM nathI : udAharaNa tarIke garIbe paisAdAranI khuzAmata kare che te, ane kuTumbane ucheravAmAM tathA gharavakharInI cIjo kharIdavA paisA meLavavAmAM, uchInA lAvavAmAM ane pachI nAmarajavAmAM, ke game te rIte ( paisA ) meLavavAmAM, ane ( eka vAra meLavyA pachI ) strIone ane gulAmAne hastaka seAMpavAmAM leAkeAne je jaMjALa ane duHkha anubhavavAM paDe che--keTalIye jAtanAM dhaNAM aniSTo jene leAkeA A rIte sahana kare che e puratAM spaSTa che, atyaMta kSudra che ane ene vize ullekha karavA yAgya nathI. ( 6 ) teNe kahyuM : hA, e jovA sAru mANusane AMkhAnI jarUra nathI. ane A tamAma aniSTAmAMthI teo ugarI jaze, tathA emanAM jIvana elimpika vijetAonA jeTalAM dhanya thaze ane enAthI paNa vadhAre dhanya ! kaI rIte ? me kahyuM : ApaNA purAvAsIoe vadhAre yazasvI jIta meLavI che ane jAhera kharce emane vadhAre saMpUrNa rIte nibhAva karavAmAM Ave che--evAnA jIvanamAM je dhanyatA sAMpaDe che tene eka ac mAtra elimpika vijetAne maLe che ane eTalAthI paNu ane sukhI gaNavAmAM Ave che. kAraNa emaNe je jIta meLavI che tenAthI te
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 201 AkhA rAjyane mukti maLI che, * ane jIvanamAM je badhuM jarUranuM che enI pUrNatArUpa mukuTathI teo tathA temanAM bALakA vibhUSita thayelAM che; jIvatAM temane peAtAneA ( 6 ) deza baleA ApI rahe che ane mRtyu pachI emanI kriyAmAM emane mAna maLe che. teNe kahyuM : hA--ane e yazasvI badalA che. meM kahyuM : tamane yAda che ne ke agAunI carcA daramiyAna ApaNe ( 466 ) jenuM nAma nahi daI e evA kAI e ApaNA para evA ArApa mUkrelA ke ApaNA pAlakAne ApaNe duHkhI karIe chIe emanI pAse kaI nathI paNa te badhu meLavI zakA hAta--tene ApaNe evA javAba ApyA hatA ke jo prasaMga Avaze teA A prazna vize have pachI ApaNe vicAra karIzuM;+ paNa atyAre je vicAra cAle che te anusAra, ApaNe ApaNA pAlakAne kharekharA pAlakA ja karavAnA hatA ane kAI paNa khAsa vanAM nahi paNa samasta rAjyanA vadhAremAM vadhAre sukhanI dRSTie ApaNe rAjya ( nuM baMdhAraNa ) DatA hatA, nahi ? hA, mane yAda che. ane olimpika vijetAnAonA karatAM ApaNA rakSaNakartAonuM jIvana kayAMya vadhAre sAruM ane vadhAre dhanya che ema (1) sAkhIta thaI cUkayuM che te have tame zuM kahezA--mAcInuM ke bIjA kA kArIgarAnuM ke kheDUtAnuM jIvana enI sAthe sarakhAvI zakAro kharuM ? avazya nahi. paratu A ja vakhate meM je bIjI jagyAe kahyuM hatuM te mAre ahIM pharIthI kahevuM joI e ke ApaNA pAlakAmAMnA keAI evI rIte sukhI thavAnA prayatna kare ke jethI e pAlaka ja maTI jAya ane * sarakhAve| ' lAjha' pu.--7, 807, x upara juo 419-420, + jue pari-9
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 pacchita pa ApaNA siddhAntAnusAra je jIvana badhA karatAM zreSTha che te surakSita ane savAdI jIvanathI ene sa MtASa na vaLe, paNu sukha vizeno juvAnIno je khATA khayAla enA magajamAM bharAI gayeA hAya tenAthI mAha pAmIne, AkhA rAjyaneA (4) pAte ekalA dhaNI thavA mAge, te! 'AkhA karatAM aradhuM vadhAre che,' ema jyAre hiMsiyaDa oDhyA hatA, tyAre enuM vAkya keTaluM vivekapUrNa hatuM te ene zIkhavuM paDaze. . jo e mArI salAha mAge teA huM ene ema ja kahuM ke : AvuM jIvana gALavAnuM jo tamane kahevAmAM Ave che te tame jyAM che tyAM ne tyAM ja rahe. me kahyuM : tyAre tame samata thAo che ke puruSA tathA strIonuM jIvana ApaNe varNana karyuM che tevuM eka ja prakAranuM raheze--samAna keLavaNI, samAna (mAlikInAM ) bALakA; ane te nagaramAM rahe ke laDAI vakhate bahAra jAya te paNa te baMnee ekI sAthe ja puravAsIo upara najara rAkhavAnI che; kutarAonI jema temaNe sAthe ja cokI karavAnI che ane sAthe ja zikAra (3) karavAne che, ane badhI bAbatAmAM ane ha MmezAM, temanI bhAga levAnI zakti dvAya teTale aMze, strIoe puruSAnAM bhAgIdAra banavAnuM che? ane ema karavAmAM teo je kaI zreSTha che te ja Acaraze, ane baMne jAti vaccene je svAbhAvika sabaMdha che e teo teADI nahi nAMkhe paNa ( ulaTA ) tene jALavI rAkhaze. teNe javAba ApyA : huM tamArI sAthe samata thAuM chuM. me kahyuM ; jevI rIte khIjA prANIomAM che tevI rIte mANyuMAmAM paNa AvI samAjavyavasthA zakaya che ke kema, ane jo zakaya hoya tA kaI rIte zakaya che e prazna hajI pUchyAneA rahe che? huM prazna sUcavavA jatA hatA tyAM tame agAuthI kahI dIdhA. (6) me` kahyuM: teo kevI rIte laDAI karaze e jANavuM te kaMI bahu muzkela nathI. * * muddo pa : laDAi vize prAsagika vicAra,
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 273 kevI rIte ? kema, alabatta teo (badhAM) sAthe ja caDAI karavA jaze; ane kArIgaranuM chokaruM jema (enA bApane kAma karato jue che) tema, moTA thaIne je kAma emane karavuM paDavAnuM che te teo joI zake eTalA mATe jeTalAM bALake pUratAM (467) sazakta haze temane teo sAthe laI jaze ane jovA uparAMta temaNe madada karavI paDaze ane laDAImAM upayogI thavuM paDaze tathA temanA pitAo tathA mAtAonI tahenAtamAM UbhA rahevuM paDaze. kuMbhAranA chokarAo cAkane aDe tyAra pahelAM keTalAye vakhatathI teo kevI rIte joyA kare che ane madada kare che tevuM zuM tame kalAonA kSetramAM nathI joyuM ? hA, joyuM che. ane pitAnAM bALakone zikSaNa ApavAmAM tathA temanI pharaje jevAnI tathA adA karavAnI taka ApavAmAM ApaNu pAlake karatAM zuM kuMbhAre vadhAre dhyAna Apaze? teNe kahyuM e vicAra ja hAsyAspada che. bIjA prANIomAM hoya che tema pitAnA bALakanI (6) hAjarIne lIdhe teomAM atyaMta zauya prakaTaze-e jAtanI mAbApa para thatI asara paNa ApaNe dhyAnamAM levAnI che.* e sAva sAcuM che, sokreTisa; ane chatAM je laDAImAM ghaNI vAra bane che tema teo hAre te emAM jokhama keTaluM moTuM che! temanAM mAbApanI sAthe ApaNe bALakone paNa gumAvI besIzuM ane pachI rAjyanI khoTa kadI pUrAI nahi zake. * ' kahyuM: kharuM, paNa tame emane zuM kadI kazuM jokhama kheDavA ja nahi ? mAre kahevAno Azaya jarA paNa e nathI. | * ethI ulaTuM, bALakanI hAjarIne lIdhe kadAca pAlakomAM bhaya paNa pese e tarapha pleTanuM dhyAna gayuM lAgatuM nathI. 18
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra74 paricheda 5 vAra, paNa jo teone jokhama kheDavA ja devAnuM hoya to te prasaMga zuM evo na hovo joIe ke je teo temAMthI (e kasoTImAMthI) bace to teo vadhAre baLavAna thaIne nIkaLe ?* e spaSTa che. (4) bhaviSyamAM jeo sainike thavAnA che teo temanI kizorAvasthAnA divasomAM laDAI thatI jue che ke nathI jotA e eTalI mahattvanI bAbata che ke ene mATe thoDuM jokhama khuzIthI kheDI zakAya. hA, bahu mahattvanI che. tyAre ApaNuM paheluM pagathiyuM A hovuM joIe,-ApaNAM bALakone laDAInAM prekSake karavAM; paNa temane kazI hAni na pahoMce e mATe ApaNe yojanA karavI joIze; pachI badhuM ThIka thaI paDaze. kharuM. laDAImAM zAM zAM jokhama che e pratye emanAM mAbApa AMdhaLAM nahi hoya paNa mAnuSI agamacetIthI joI zakAya te anusAra kyAM AkramaNamAM (3) jokhama che ane kayAM sahIsalAmata che, eTaluM teo jANe che ema mAnI laIzuM. eTaluM mAnI laIzuM. ane sahIsalAmata AkramaNomAM teo temane sAthe laI jaze, ane jokhamavALAmAM ( laI jatAM pahelAM) teo jarA vicAra karaze. kharuM. ane teo temane ( laDAInA) anubhavone lIdhe jeo atyaMta pravINa yoddhAo thayA hoya evAnA hukama nIce mUkI jaze, ane A yoddhAo temane daraze ane zikSaNa Apaze. bahu ja yogya rIte. chatAM laDAInAM jokhamanI hamezAM agAuthI khabara paDatI nathI; emAM (Akasmika) saMjogonuM baLa ghaNe aMze raheluM hoya che. tra ahIM pleTe lagabhaga jarmana lekhaka vizenI mAphaka dalIla kare che.
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ 417 201 kharuM. tyAre jarUra paDe te UDI jaI zake ane khacI jAya te mATe evA saMjogonI sAme bALakAne pAMkhA ApavI paDaze. (6) teNe kahyuM : eTale ? mArA kahevAnA artha e che ke cheka nAnapaNathI ApaNe temane breADA para esADavAM joIe, ane jyAre emane dheDe besatAM AvaDI jAya tyAre gheADe besADI emane laDAI jovA laI javAM joIe: A gheADA teja ane laDAyaka na heAvA joI e, paNa sauthI namra ane chatAM banI zake teTalA vadhAre vegavAna! A rIte have pachI je emanA ja dhaMdhA thaI paDavAnA che tenuM sauthI (468) sAruM dRzya te joI zakaze; ane jo kaMI paNa bhaya AvI paDe, te temanA vaDIla netAonI pAchaLa temaNe mAtra javAnuM che, ane (e rIte ) acavAnuM che. teNe kahyuM: tame kahe che te kharu che ema huM mAnuM chuM. laDAI vize khIjuM; tamArA sainikAne ekabIjA sAthenA tathA temanA zatruo sAtheneA sabadha kevA raheze? mane te| evI darakhAsta karavAnuM mana thAya che ke je sainika peAtAnuM sthAna cheDI de ke potAnAM rAtre pheMkI de athavA bAyalApaNAnA kAI bIjA kRtyane aparAdha kare tene kheDUta ke kArIgaranI paMktimAM nIce utArI mUkavA, tame zuM dhArA che!? huM te kahuM ke khelAzaka ane jo kAI pAtAnI jAtane kedI thavA de tA ApaNe tenA duzmanAne enI bheTa karIzuM; temane e kAyadesaranA zikAra che, ane teo bhale enuM marjImAM Ave te kare. (6) jarUra. paNa je vIre peAtAnuM nAma kADhayu hoya, ene ApaNe zuM ApIzuM? sauthI pahelAM teA enA yuvAna mitro taraphthI sainyamAM ene
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ RE pariccheda pa mAna maLaze; dareka varApharatI ene mukuTa paherAvaze. tamAre zA abhiprAya che? marI saMmati che. ane ene sahacAramAM (kAI ne ) jamaNA hAtha maLe e vize tame zuM kahezo? emAM paNa huM saMmata chuM. paNa mArI bIjI darakhAstane tame bhAgye ja saMmati Apaze. tamArI darakhAsta zI che? ke eNe temane cuMbana karavuM joIe ane temaNe ene. acUka, ane mane teA enAthI paNa AgaLa jaI (4) ema kahevuM game jyAM sudhI saMgrAma cAlu rahe tyAM sudhI je kAI ne cumbana karavAnuM ene mana thAya, tene e cumbana kare teA eNe nA pADavAnI nathI. jethI karIne sainyamAM kAI Azaka hAya pachI enA premanA viSaya kAI yuvaka hoya ke kumArI hoya, te parAkrama karI InAma meLavavAne e vadhAre prerAya. meM kahyuM : uttama. ke zuravIr mANasane bIjA karatAM vadhAre patnIo haze e kayAranuM nizrita thaI gayuM che. * ane ene khare teTalI vadhAre prajA thaI zake e mATe evI bAbatamAM bIjA karatAM pahelI pasaMdagI karavAne haka raheze. kabUla. vaLI hAbharanA mata pramANe bahAdura yuvAnone mAna ( 6 ) ApavAnI eka khIjI rIta che; kAraNu eDrese laDAImAM nAmanA meLavI tyAra pachI ene (bikhtarIyALa ) pRSTha bhAgA kevI rIte ApavAmAM AvyA e vize e kahe che; ane e mAnanuM cihna che eTaluM ja jIe upara 460-vaiM. 1 Il : 7-321.
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ 468 277 nahi paNa e atyaMta khaLa apanArI vastu che tethI kharAkhara pukhta ummare paheAMcelA vIrane mATe e yAgya bakSisa hAya ema dekhAya che. teNe kahyuM : bahu ja sAcuM. meM kahyuM : tyAre emAM hAmara ApaNA guru thaze; ane yA tathA ene maLatA khIjA prasaMgeAe zuM puruSA ke strIone, emanA parAkrama anusAra stutigItA ane ApaNe jene ullekha karatA hatA tevI khIjI viziSTatAthI, tathA ( 6 ) "AgalI eDakA ane mAMsa ane bharelA pyAlAo''1 thI paNa ApaNe zUravIrAne mAna ApIzuM, ane emane mAna ApavAnI sAthe sAthe ApaNe emane zikSaNa paNa ApIzuM. teNe javAba Apyo : e sauthI uttama. meM kahyuM : hA, ane jyAre laDAImAM yazasvI rIte kAI mANasa marI jAya, tyAre prathama te e hemavaMzI hatA ema zuM ApaNe nahi kahIe ? acUka. temaja jyAre te marI jAya tyAra pachI HH (469) " teo pRthvI paranA pavitra phirastA, pRSTanA kartA, aniSTanA nivAranAra ane vAcA jemane varelI che tevA mANasAnA pAlakA che." 2 ema pratipAdana karavAmAM ApaNane hiMsiyaDanuM zuM pramANa nathI maLatuM ? hA, ane ApaNe enuM pramANu svIkArIzuM. daivI ane vIra puruSonI daphanakriyAnI vyavasthA kevI rIte karavI ane emanI viziSTatAo kaI ( emane mAna ApavAne zI 1. Il : 8-162. 2. kadAca hisicaDanA " Works and days 39 - 123 mAMthI.
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda pa 17. viziSTatA ) rAkhavI e ApaNe deva pAsethI zIkhavuM paDaze; ane e pharamAve te pramANe zuM ApaNe karavuM na joIe ? avazya. ane bhaviSyanA yugeAmAM ApaNe temane satkAra ( 7 ) karIzuM tathA vIrenI karI AgaLa jema ghUMTaNIe paDIe chIe tema temanAM samAdhisthAne AgaLa ApaNe ghUMTaNIe paDIzuM. ane mAtra temane ja nahi paNa je kArya atyaMta sadguNI gaNAyA haze,--pachI bhale tee vRddhAvasthAne lIdhe ke bIjI kAI rIte maraNa pAmyA hoya--temane paNa evAM ja sanmAna ApavAmAM Avaze. teNe kahyuM : e taddana kharu che. bIjuM ApaNA sainika emanA duzmane pratye kevI rIte vartAze ? A vize zuM ( nakkI karIzuM ) ? zA sabaMdhe tame Ama pUche che ? sauthI pahelAM gulAmInA saMbaMdhe ? haeNlenijha leAkeA haeNlenika rAjyone gulAma banAve athavA pAtAthI nivArI zakAya ema hoya chatAM khIjAeAne e rAjgyAne gulAma banAvavA de e sAruM che ema zuM tame mAno che ? jaMgalI leAkeAnI * dhUMsarI nIce ( ApaNI ) AkhI jAtane eka divasa gulAma banavAno vAro Ave e (4) bhayano vicAra karatAM, zuM helenika leAkeAno rivAja eka bIjAne kSamA ApavAno na hovA joI e ? tee eka bIjAne kSamA Ape e keTaleya darajje sAruM che. tyAre kAI paNa helenikane teo potAnA gulAma tarIke nahi rAkhe; A niyama tee pALaze tathA bIjA helenika leAkeAne ( A niyama pALavAnI ) sala.ha Apo. teNe kahyuM : jarUra; A rIte tee jaMgalIenI * sAme saMpa * grIka leAkA grIka sivAyanI bIjI khaMdhI praznaAne ja galI ( Barbarians ) kahetA,
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 275 karaze, ane mAMhe mAMhe eka bIjAnI sAme hAtha ugAmatA baMdha thaze. meM kahyuM : bIjuM (laDAImAM) je marI gayA hoya te vize; vijetAoe temanAM bakhtara uparAMta zuM bIjuM kaMI levuM joIe ? (3) zatrane lUMTavAnA rivAjane lIdhe laDAImAM mokhare na laDavAnuM eka bahAnuM maLe che kharuM ne ? pite jANe koI pharaja adA karatA hoya tema bhukaNa leke muelAMnI AsapAsa corIchUpIthI bhaTakyA kare che, ane agAunA vakhatamAM keTalAye lazkaro A lUMTanA mohane lIdhe bhAMgI paDyAM che. | sAva sAcuM. ane muDadAMne lUMTavAmAM zuM anudAratA ane lebha rahelAM nathI, tathA je LiyuM eka vAra laDatuM hatuM tene mAtra potAnI pAchaLa mUka jaIne, jyAre kharekhara duzmana to UDI gayo hoya tyArapachI enA mRta dehane potAne zatru gaNo emAM zuddhatAno ane bAyalApaNane zuM aMza nathI -koI kUtaruM pitA para (6) humalo karanAranI sAme na thaI zake eTale je patharA ene vAge tene bacakAM bhare enA jevuM zuM A nathI ? teNe kahyuM: barAbara kUtarAM jevuM. tyAre muelAone cUMthatAM ane temanI daphanakriyAmAM viddho nAMkhatAM ApaNI jAtane ApaNe vAravI joIe. teNe javAba ApeH hA, ApaNe avazya vAravI joIe. temaja bIjA helenika leke sAthenI sArI lAgaNI ApaNe TakAvI rAkhavI hoya to ApaNe devanAM maMdiramAM (zatruonAM) (470) zastro arpaNa nahi karIe ane temAMya helenika lokonAM zastro to nahi ja; ane saMbaMdhIone lUMTIne meLavelI vastuo arpaNa karIe to temAM pApa che sivAya ke deve pote evI AjJA karI hAya-Ama mAnavAnuM kharekhara ApaNI pAse kAraNa che. sAva sAcuM.
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 5 vaLI, halAsanA kaI paNa pradezane nAza karavA athavA ghare bALavA bAbata kevuM vartana rAkhavAnuM che? teNe kahyuMH tamAre abhiprAya saMbhaLAvazo te AnaMda thaze. mArA mata anusAra baMnenI manA hovI joIe, huM (2) vArSika Avaka lauM ane bIjuM kaMI ja vadhAre nahi, zA mATe e huM kahI kRpA karI kahe. kema, tame juo che ke "AMtaravigraha" ane "laDAI" * e zabdo vacce bheda che, ane mArI kalpanA pramANe e baMnenA arthamAM paNa phera che. eka je AMtarika ane kauTumbika che tene ane bIje je bAhya ane paradeza sAtheno che tene vyakta kare che; AmAMnA pahelAne AMtaravigraha ane bIjAne ja laDAI kahevAya che. teNe javAba ApeH e bahu sAre bheda pADe. (4) ane eTalI ja yogyatAthI zuM huM ema na kahI zakuM ke AkhI helenika prajA lehInA saMbaMdhathI ane maitrIthI baMdhAyelI che ane jaMgalI leke ene (mana) aparicita ane videzI che? teNe kahyuM: bahu sAruM. ane tethI jyAre helenika leke jaMgalI leke sAthe laDe tathA jaMgalI leke helenika leke sAthe laDe, tyAre teo laDatA hoya te vakhate "laDAI kare che ane svabhAvathI ja duzmana hoya tevuM ApaNe temanuM varNana karIzuM, ane A jAtano virodha laDAI gaNaze; paraMtu jyAre helenika leke eka bIjA sAthe laDatA hoya tyAre teo svabhAvathI mitro che tethI ApaNe ema (3) kahIzuM ke halAsamAM avyavasthA ane aMtaHkalaha jAge che. kabUla. meM kahyuM tyAre khayAla kare ke jene ApaNe aMtarakalaha tarIke svIkAryo che te pedA thAya ane nagaramAM pakSe paDe tyAre je baMne * muddo : 6 : otaravigraha ane laDAI
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 281 pakSo eka bIjAnAM ghare bALe ane khetareno nAza kare te e kalaha keTale duSTa gaNAya ! potAnA dezano koI paNa khare premI potAnI ja dhAvanA ane mAtAnA jAte TukaDe TukaDA karI nAMkhe evuM nahi bane; jemane parAjaya thayo che temano khetIno pAka vijetA paDAvI le to te sabaLa kAraNa gaNAya; paNa Ama chatAM temanA hRdayamAM (6) teo zAMtino khayAla ja rAkhaze. ane harahaMmeza laDyA karavAno emano IrAdo nahi hoya. 'teNe kahyuM: hA, bIjI koI manodazA karatAM e vadhAre sArI che. ane je nagararAjyanI tame sthApanA kare che e zuM helenika nagara nahi hoya ? teNe javAba Ape : e hovuM ja joIe. tyAre enA nagaravAsIo zuM sArA ane saMskArI nahi hoya ? hA, bahu ja saMskArI. ane teo halAsane zuM priya nahi gaNe, ane halAsane emanI pitAnI bhUmi nahi mAne, ane enAM sArvajanika maMdiramAM zuM teo (pUjA, meLA, utsava AdimAM) bhAga nahi le? acUka. ane emanAmAM je koI bheda Ubho thavA pAme to tene (471) teo mAtra aMta:kalaha tarIke ja gaNaze eTale jene "laDAI' kahevAnI nathI evo mitro vacceno kalaha ? jarUra ene laDAI nathI ja kahevAnI. tyAre jemane (ekabIjA sAthe) koIka divasa samajuta karavAnI IcchA che tevA pratipakSIo tarIke teo laDaze kharuM ne? jarUra. mitranI rIte teo eka bIjAne sudhAraze, paraMtu virodhIo gaNIne temano nAza nahi kare athavA emane gulAma nahi banAve; teo duzmane nahi, paNa (bhUle mATe eka bIjAne) daMDa karanArA jevA haze.
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 paricheda pa barAbara evA ja. ane pote helenijha che tethI teo halAsane khedAnamedAna nahi karI nAkhe, tema ja makAne nahi bALe, tema ema paNa kadI nahi dhAre ke nagaranI AkhI vastI-puruSa, strIo ane bALake-sanike jeTalAM ja temanAM duzmane che, kAraNa teo jANe che ke haMmezAM DAka ja mANasamAM laDAI jagAvavAno aparAdha rahelo hoya che ane (bAkInA) ghaNuM to (emanA) () mitre ja hoya che. ane A badhAM kAraNone lIdhe temanI jamIno khedAnamedAna karavAnuM tathA temanAM ghara pADI nAMkhavAnuM temane mana nahi thAya. ghaNAM nirdoSa duHkha sahana karanArAo pelAM thoDAM aparAdhI mane saMtoSakAraka samAdhAna karavAnI pharaja na pADe tyAM sudhI ja temanI sAthenI emanI duzmanAvaTa raheze. teNe kahyuMH ApaNuM puravAsIoe emanA helenika duzmanonI sAthe A rIte vartavuM joIe e bAbata huM saMmata thAuM chuM -temaNe helenika lekanI jamInane (1) verAna karavAnI nathI tema ja emanAM dhara bALavAnAM nathI. kabUla; ane ApaNe agAunA tamAma kAyadAonI jema A paNa ghaNA ja sArA kAyadAo che ema mAnavAmAM paNa ApaNe saMmata thaIzuM. to paNa, sekreTisa, mAre kahevuM joIe ke je tame A pramANe ja vAta karyA karaze, to carcAnI zarUAtamAM je praznane tame haDaselI mUkyo te bIjo prazna tame taddana bhUlI jazoH-vastuonI (samAjano) AvI vyavasthA zuM zakya che kharI, ane je kadika zakya hoya to kevI rIte ? kAraNa huM eTaluM kabUla karavAne te sAva taiyAra chuM ke tame saco cho te yojanAthI, je mAtra e zakya hoya to, rAjyane tamAma prakAranAM IchanI prApti thAya. tame je choDI dIdhuM che e paNa umerIne huM kahuM ke tamArA nagaravAsIo sauthI bahAdUra laDavaiyAo haze, ane * muddo : 7 rAjyanA astitvanI zakyatAne prazna.
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ 471 283 (3) pitAnI haraLa kadI nahi choDe, kAraNa teo badhA eka bIjAne oLakhatA haze ane dareka bIjAne pitA, bhAI putra kahI bolAvata haze; ane strIo paNa emanAM lazkaramAM joDAya che ema tame mAne, --pachI bhale e ne e haroLamAM ke pAchaLanI,-duzmanane bhayaprada thaI paDe te khAtara ke pachI jarUrane prasaMge sahAyake tarIke,-to mane khAtrI che ke teo sarjAze ajeya banaze; ane bIjA ghaNA kauTumbika phAyadAo paNa che jeno ullekha karI zakAya ane jeno huM paNa pUrepUre svIkAra karuM. (4) paraMtu eka mAtra tamAruM rAjya astitvamAM Ave to--A badhA tathA tamane marajImAM Ave teTalA bIjA ghaNuM badhA lAbha thAya e huM kabUla karuM chuM, AthI e vize ApaNe kaMI vadhAre bolavAnI jarUra nathI, tyAre rAjyanA astitvane svIkAra karI laIne ApaNe enI zakyatA, mArgo ane upayoganA prazna pratye have vaLIzuM-bAkInAne choDI daIe te paNa cAlaze. (472) meM kahyuM : huM (dalIla karatAM karatAM) eka kSaNa vAra Ama tema bhaTakuM to tarata ja tame mArA para dhasI Ave che, ane dayA rAkhatA nathI; huM bhAgye ja pahelAM ane bIjAM mejamAMthI bacavA pA chuM ane sauthI moTuM ane bhAremAM bhAre mejuM tame have mArA para utAre cho enuM tamane bhAna hoya ema lAgatuM nathI. jyAre tame A trIjuM mojuM jaze ane sAMbhaLazo tyAre huM mAnuM chuM ke tame vadhAre samaju thaze ane kabUla karazo ke je darakhAsta mAre atyAre mUkavAnI che ane jenuM mAre nirUpaNa karavAnuM che te eTalI to asAdhAraNa che ke te vize mane theDI bIka tathA saMdeha rahe ja. teNe kahyuMH tame A rItanI jema jema vadhAre AjIjI kare che, tema tema evuM rAjya kaI rIte zakya thaI zake e (3) tame amane avazya) kahe e bAbata ame vadhAre ne vadhAre makakama thatA jaIe chIe. mATe belI nAMkho ane te paNa jaladIthI.
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 paricacheda 5 ApaNe ahIM sudhI AvyA te dharma ane adharmanI zodha karatA AvyA chIe eTaluM tamane yAda ApIne huM zaru karIza. teNe javAba ApeTa kharuM, paNa tethI zuM ? je ApaNe te (dharma-adharma ) zodhI kADhyA hoya to pachI huM mAtra pUchavAna hato ke ApaNe zuM eTalI ja mAgaNI karavAnI che ke dhArmika mANase parama dharmanA dharaNathI koI paNa bAbatamAM jarA paNa UNA rahevAnuM nathI, ke pachI bIjA mANasomAM maLI Ave che tenA karatAM e (pote parama dharmanI vadhAre) samIpa (4) hoya tathA enAmAM dharmanI prApti uccatara aMzamAM thayelI hoya eTalAthI ApaNe saMtoSa pAmIzuM? e (dharmanI vadhAre) samIpa haze to cAlaze. ApaNane AdarzanI prApti thAya te arthe ekAntika dharmanA svarUpa vize ane saMpUrNapaNe dharmiSTa hoya temanA cAritra vize tathA adharma ane jeo sarvAze adharmIo hoya temanA vize ApaNe vicAra karatA hatA. e (kevala dharma ane kevala adharma) vastutaH astitvamAM AvI zake ke kema e sAbIta karavAnI dRSTibiMduthI nahI, paraMtu je dhoraNa temAM vyakata thatuM lAge che ane ApaNe jeTale aMze tene ( te ghoraNane) maLatA (3) AvIe e uparathI ApaNAM sukha ane duHkha vize ApaNe nirNaya bAMdhIe te arthe ApaNe dharmAdharmane jovAnAM hatAM. teNe kahyuM kharuM. saMpUrNa kalA dArA sarvAze suMdara bhanayane Adarza keIcitrakAra derI Ape tyAra pachI "e koI mANasa kadI kyAta haze." ema batAvI ApavA je te azakta hoya to zuM e citrakAra ethI kaMI halake Thare che* jarA paNa halake na kahevAya. - sarakhAvo upara-420.
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ 442 185 (6) vAru, ane ApaNe zuM pUrNa rAjyanA Adarzane satA nahAtA ? acUka. ane ApaNe varNavI te paddhati anusAra rAjyanI vyavasthA karavAnI zakyatA ApaNe sAbIta karavA azakta heAI e tethI ka ApaNA siddhAMta nabaLA paDI zake?. teNe javAba Apyo : avazya nahi. me' kahyuM : e kharuM che; paNa jo tamArI vinaMtI anusAra kayA sa MjogAmAM ane kevI rIte (AvA rAjyanA astitvane ) asa Mbhava sauthI prabaLa banavA pAme e vize jo mAre prayatna karavAnA hoya ane sAbIta karavAnuM hoya, teA, A ( bAbata )ne najara AgaLa rAkhIne, tamArI pahelAMnI kabUlAtA pharIthI khAlI javAnuM mAre tamane kahevuM joI e. kaI kabUlAtA ? (43) mAre e jANavuM che ke Adarzo ( tattve ) bhASA dvArA kadI sarvAMze vyakta karI zakAya? vastunA karatAM zabda zuM vadhAre (a ) vyakta karatA nathI, ane pachI bhale mANasa game tema dhAre, te paNa vastuonA svabhAvane lIdhe ja, rIte je kaMI astitva dharAve che ( eTale ke vastue ) nathI ? tame zuM kaheze ? * vAstavika satya karatAM zuM UbhuM huM kabUla thAu chu. tyAre teA vastutaH je rAjya hayAtimAM Avaze te Adarza * ApaNA AjanA jJAnanI dRSTie ApaNe ema kahIe ke vastunA svabhAva saMpUrNa paNe zabdo dvArA vyakta thaIja na zake, jyAre pleTA ethI ulaTA siddhAnta para utare che : vastunAM lakSaNA je zabdo dvArA ja ApaNe jaNAvI zakIe te zabdo e lakSaNAthI vadhAre thavAnA ja--eTaluM teA vadhAre ke tene mukAbale je vAstavika lakSaNe! ApaNe pratyakSa karIe chIe te utaratAM A~khAMapUrNa lAgavAnAM ja. pleTAnA bhAvA A prakAranA che, The Idea transcends the actual things even as the latter are born of it and resemble it'
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 pariccheda pa rAjyane dareka rIte maLatuM ja haze ema sAbIta karavAnA tame mArA para takAdo nahi karI zakeA : lagabhaga ApaNI pratijJAnusAra rAjyane zI rIte amala karI zakAya eTaluM ja jo ApaNe zodhI kADhavAne zaktimAna thaI e teA tame je zakayatAnI mAgaNI karI ( = ) rahyA che! te ApaNe dhI kADhI che ema tame svIkAraze, ane teTalAthI sa MtoSa pAmazeo. mane te sa MtApa thAya enI mane khAtrI che, tamane sa MtApa thaze ke nahi ? hA, thaze. bIjuM ( Adhunika ) rAjyAmAM AjakAlanA geravahIvaTanA kAraNabhUta evA kayA doSa che, tathA echAmAM ochA eve kayA pheraphAra karIe ke jene lIdhe rAjya vadhAre sAcA svarUpamAM vyakta thAya e batAvavAnA mane prayatna karavA de; ane jo zakaya hoya te e pheraphAra mAtra eka ja vastumAM thavA de, athavA nahi te| emAM; game te prakAre zakaya teTalI echAmAM ochI vastumAM ane AkhAmAM ochA pheraphAra bhale thA, (4) teNe javAba ApyA jarUra. me kahyuM: huM mAnuM chuM ke je kaMI nAnA ne nathI ke sahele nathI chatAM zakaya che evA jo mAtra eka pheraphAra karavAmAM Ave te rAjyamAM sudhArA thaI zake kharA. teNe kahyuM : e zeA che? meM kahyuM : tyAre have jene meM moTAmAM meATA meAjA sAthe sarakhAvyuM hatuM tene bheTavA huM jAu chuM; jo ke hasAhasamAM ane apamAnamAM e mAjI mane teADI pADe ane DUbADI de chatAM e satya huM kheAlIza ja ane mArA zabdo para dhyAna Apo. mele. meM kahyuM : jyAMsudhI philasUfA rAjAe na thAya, ane A duniyAnA rAjAomAM philasUphInAM prANa ane zakti (4) na vase, tathA rAjaprakaraNI mahattA ane ( philasUphInA ) viveka
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ 493 287 eka vyaktimAM na maLe, ane je sAmAnya svabhAvanA loko bemAMthI ekane choDIne mAtra bIjAno ja abhyAsa kare che temane bAju para UbhA rahevAnI (aMdara Dakhala na karavAnI pharaja - DivAmAM na Ave tyAM sudhI nagararAjyone aniSTomAMthI kadI mukti nahi maLe,-nahi ja, mArI mAnyatA anusAra AkhI mAnava jAtane paNa nahi;-(6) ane tyAre ja ApaNuM A rAjya jIvaMta bane-astitvamAM Ave. mArA priya glAuona, mAre khayAla Avo hato, ane A je atyaMta atizayatAthI bharelo na lAgyo hota, to meM khuzIthI kahI nAMkhyo hota; kAraNa bIjA kaI paNa rAjyamAM vyaktigata ke sAmAjika sukha hoI ja na zake ema khAtrI thavI kharekhara agharI che. sekreTisa, tame zuM kahevA mAge che ? huM tamane e vicArI jevA kahuM chuM ke tame hamaNAM je zabda bolyA te e che ke te sAMbhaLatAnI sAthe saMkhyAbaMdha mANase, ane ghaNA pratiSThita mANasa paNa, eka ja kSaNamAM pitAnA (474) jhabhA kADhatA, je kaMI hAthamAM Ave tevuM zastra pakaDIne, zuM thAya che tenI tamane khabara paDe tyAra pahelAM, pUra jesathI teo tamArA para dhasI Avaze ane zuM karavAnA irAdAthI te te prabhu jANe; ane jo tame javAba taiyAra na rAkho tathA dalIla AgaLa na calAve te "temanI tINa buddhinI sAme... tamAre taiyAra thavuM paDaze, ane emAM zaMkA nathI. ane meM kahyuM te taddana kharuM hatuM. chatAM emAMthI tamane bahAra kADhavA mArAthI banatuM badhuM karIza; paNa huM mAtra tamane zubhecchA ane zubha salAha ApIza, ane kadAca bIjA keInA karatAM vadhAre sArI rIte tamArA praznonA javAbe javA huM zaktimAna thaIza--(4) basa eTaluM ja. ane have tamane A sahAyaka maLe che to tame kharA che ema pAkhaMDIone sAbIta karavA tamAre khUba prayatna karavo joIze.* kasarakhA upara pari : 4 432
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 paricheda 5 ' meM kahyuM: tame ATalI kiMmatI madada Apo cho te mATe prayatna karavuM joIe. ane mane lAge che ke ApaNe chUTavAnI koI paNa bArI hoya to te e che ke philasUphee rAjyamAM amala karavo joIe ema jyAre ApaNe kahIe chIe, tyAre teo te kANu e ApaNe temane samajAvavuM joIze; tyAre ja ApaNe ApaNe bacAva karI zakIzuM; jemaNe philasUkIne abhyAsa karavo joIe, ane rAjyamAM netA thavuM joIe evA svabhAvanA keTalAeka mANase (ka) tathA bIjA je philasUpho thavAne jagyA nathI ane netAnA karatAM anuyAyI. e thavA sarjAyA che evA paNa maLI Avaze. teNe kahyuM : tyAre have vyAkhyA Ape.* meM kahyuM : mArI pAchaLa pAchaLa Ave, ane keIka ne kaMIka raste huM tamane saMtoSakArI samajUtI ApI zakIza ema huM AzA rAkhuM chuM. ca- lA - e. huM khAtrIthI kahuM chuM ke eTaluM to tamane yAda haze ja ane tethI mAre tamane yAda ApavAnI jarUra nathI ke koI premI e nAmane lAyaka hoya che, je vastune e cahAya che enA koI eka aMga pratye nahi paraMtu vastusamasta pratye teNe prema dekhADavo joIe (3) mane kharekhara samaja paDatI nathI, ane tethI mArI smaraNazaktine madada karazo ema vinaMtI karuM chuM. meM kahyuM: tame javAba Ape che te rIte lagabhaga bIje kaI mANasa javAba Ape khare; paNa tamArA jevo zokhIna mANasa jANato hovo joIe ke je badhA yuvAvasthAnA pUra bahAramAM hoya che te kaIne kaI rIte premInA hRdayamAM lAgaNI ke tIvra vedanA utpanna kare che, ane pitAnA snehanI lAgaNIone te lAyaka che ema *muddo : 8 : philasUphanI vyAkhyA : parama tava ke parama sauMdaryane premI. XpremanuM svarUpa
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 A mAnavAmAM Ave che. strIo pratye tame zuM rIte ja vatA nathIH ekanuM nAka cImuM hAya che, ane tame tenAM sundara mAMnAM vakhANu karA che; bIjI khIMTI jevA nAkavALInI dRSTi tame kaho che ke rAjakumArI jevI che; jyAre jenuM nAka cISu nathI tema khIMTI jevuM paNa nathI tenAmAM sapramANatAnuM saunda` che: (6) zyAma mukha hoya te te puruSAtanathI bhareluM che, rge ujaLAM hoya te teA devAnAM bALakA che; ane te nAma Ape che te anusAra madhura * madha jevAM phikAM vize, apAnA pratyayA joDIne je premIe vAta kare che, ane yuvAvasthAmAM gAla para phrikkAza hAya tenAthI je vimukha thatA nathI, temanI ja zAthI A nAme nIpajyAM nathI teA bIjuM zuM? eka ja zabdamAM ( 475 ) kahIe te| yuvAvasthAnA vasaMtamAM khIlatuM eka paNa puSpa tamAre jatuM karavuM na paDe e khAtara--evuM eka paNa ahAnuM nathI ke je tame AgaLa na dharA. 474 dalIlanI khAtara jo tame mane premanI bAbatamAM pramANabhUta gaNutA hai| tA huM 'hA' pADuM chuM. ane madyanA premI vize tame zuM kahezeA? temane paNa e ja rIte vatAM zuM tame nathI jotA ? kAI paNa prakAranA dAru pIvA game te bahAnuM maLe, te te khuza khuza thaI jAya che. dhaNuM ja sarasa. ane mahattvAkAMkSI leAkeA vize paNa A ja vAta kharI che; jo tee eka lazkaranuM senApatipada laI zake ema na hoya te eka harALa para hukama calAvavA teo khuzI hoya che; ane ( 1 ) kharekhara mahAna gaNAvA tathA mAna meLavavA te zaktimAna na thAya te kSudra ane nAnA mANaso temane mAna Ape teA paNa teo khuza thaI jAya che,-- game tema thAya tApaNu kAI paNa prakAranuM mAna tA emane joI e ja. kharAkhara ema ja. mane karIthI tamane pUchyA dAH je kAI iSTa vastuenA amuka 19
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 pariccheda 5 varganI icchA kare che, te zuM AkhA varganI IcchA kare che ke pachI mAtra eka bhAganI ? vargasamastanI. ane philasUphane vize zuM ApaNe ema na kahI zakIe ke e vivekanA eka aMza mAtrane premI nathI, paNa vivekasamastana premI che ? hA, (viveka)samastane. ane je koI pote barAka levAnI nA pADe che, e jema bhUkhya (#) nathI, ane tevAnI pAcanazakti sArI nathI ane kharAba che ema kahI zakAya--tema ja khAsa karIne yuvAvasthAmAM, jyAre zuM sAruM che ane zuM khoTuM che ene nirNaya bAMdhavAnI jenAmAM zakti hotI nathI te uMmare jene vidyA pratye aNagame che te philasUpha athavA jJAnane premI nathI ema ApaNe pratipAdana karIzuM kharuM ne ? teNe kahyuM : sAva sAcuM. ethI UlaTuM jene dareka prakAranA jJAnanI abhiruci che ane jenAmAM jANavAnI jijJAsA che tathA jene kadI satiSa vaLato nathI ene philasUpha kahevAmAM Ave che te jAya che ? mAruM kahevuM kharuM che ne ? (3) glAuone kahyuM: je mAtra jijJAsAthI ja koI philasUpha thaI jato hoya, to e nAmane dAvo karanAra keTalAMya vicitra prANIo tamane maLI Avaze. tamAma tamAzAonA zekhInene (navuM) jANavAmAM AnaMda Ave che ane tethI temane AmAM samAveza kare joIe. saMgItanA zikhAu paNa evA vicitra le che temanuM philasUpho mAM kazuM sthAna hoI na zake, kAraNu jyAM philasUphInI carcA jevuM kaMI paNa cAlatuM hoya tyAM AkhI-duniyAnA-bane-tyAMsudhI-na-jAya temAMnA A leke che, jayAre (ethI ulaTuM) DAyoniziyasanA utsava vakhate teo Ama tema doDe che, jANe ke dareke dareka gIta sAMbhaLavAne temaNe potAnA kAna bhADe ApyA na hoya; ane pachI e samAraMbha gAmamAM to hoya ke gAma bahAra paNa emane mana emAM kazo pharaka paDato nathI,
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 kAraNa teo te javAnA ja. have ApaNe zuM ema pakaDI besIzuM ke A (3) badhA ane je bIjA lokonI rasavRtti AvI hoya che teo tema ja taddana najIvI kaLAonA adhyApako paNa philasUpha che? meM javAba ApeH avazya nahi ja, teo mAtra nakalI (philasUphe) che. teNe kahyuM tyAre kharA philasUphe kayA? meM kahyuMH jeo satyadarzananA premI hoya che. teNe kahyuM e paNa ThIka, paNa ene zo artha te jANavAnuM mane mana che. meM javAba ApoH bIjA koIne samajAvavuM hoya te mane muzkelI paDe, paNa (tamArA viSe to) mane khAtrI che ke huM je vidhAna karavAne chuM e tame svIkAraze ja. e vidhAna karyuM? ke sauMdarya kurUpatAnuM virodhI che tethI e be bhinna che, nahi? jarUra. (76) ane te be bhinna che tethI, temAMnuM dareka ekara kevala tattva che! e paNa kharuM. ane dharmiSTa tathA adharmo, ISTa tathA aniSTa, ane bIjA dareka vargane A ne A ukti lAgu paDe che. temAMnA darekane chUTuM chUTuM laIe te te eka che; paraMtu kriyAo sAthenAM tathA vastuo sAthenAM tathA eka bIjA sAthenAM temanAM bhinna bhinna saMmelanane lIdhe teo keTalAya prakAranAM bhAse che ane (AvirbhAvamAM) aneka dekhAya che. sAva sAcuM. ane tamAzA-prema, kalA-premI, vyavahAru-daSTivALo varga ane * Absolute Being. plenAM "tone (Eid e) sauthI pahelAM 402-mAM ullekha Avela te bIjI vAra ahIM pAchAM Ave che.
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 pariccheda pa jemane huM ullekha karuM chuM, tathA mAtra jemane ja (va ) philasUphAnuM nAma ApavuM ceAgya che, te enI vacce huM A be pADuM chuM. teNe kahyuM: tame emanI vacce kevI rIte bheda pADA che ? meM javAba ApyA: mArA khayAla pramANe je leAkeA dRzyAnA ane dhvanionA premI hoya che te madhura svare ane raMga ane AkAro tathA temAMthI jeTalI kRtrima banAvaTA thaI zake te badhAnA zokhIna heAya che, paraMtu temanuM citta parama sauM jovA ke cAhavA azakta hoya che. teNe javAba ApyA : kharuM. A( parama sAMdaryAMnA )nA dRzyane te teA bahu ja thADA. prApta karavA zaktimAna thAya (OM) sAva sAcuM. ane jene su Mdara vastunuM bhAna hovA chatAM parama sAMnuM kazuM bhAna nathI, athavA jo kAI khIjo eka saidanA jJAna pratye ene dorI jAya teA ye enI pAchaLa pAchaLa javAne paNa je azakta che--evA vize--huM prazna karuM chuM,--e jAmravasthAmAM che ke (pachI) mAtra svapnamAM che? vicAra kareA : je bhinna vastuone sarakhI gaNe che, je kharI vastune badale enI nakala mUke che te--(pachI) te jAgate hAya ke UMdhatA hAya, paNa zuM svapnAvasthAmAM nathI ? mAre avazya kahevuM joI e ke evA mANasa svapnAvasthAmAM ja che. paNa khIjAnA dAkhaleo leA, je parama sAMnA astitvane ( 3 ) pichAnI zake che ane tattvane sthAne vastuo ke vastuene sthAne tattvane mayA sivAya, tattvanA mAtra (gheADA ja) aMzane je vastuo grahaNa karatI hoya che temanAthI e tattva bhinna che ema pArakhI zake che.e zu` svapnavasthAmAM che ke jApradavasthAmAM ? e pUrepUrA jAgrata che. ane zuM ApaNe ema na kahI zakIe ke je jANe che tenA
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 476 cittamAM jJAna che, ane je abhiprAya bAMdhe che tenA cittamAM mAtra abhiprAya vase che ? * jarUra. paraMtu dhAre ke A bIje mANasa ApaNI sAthe TaTa kare che, ane ApaNuM vidhAna sAme vAMdho le che, te enI buddhimAM zocanIya avyavasthA che ema tene dekhADI ApyA sivAya (6) ApaNe tene zAMta kare evuM kaI bIjuM auSadha ke zikhAmaNa ApI zakIe kharA? teNe javAba Apyo : ApaNe jarUra tene kaMIka sArI zikhAmaNuM ApavI te joIe ja. tyAre cAle--ene zuM kahevuM te vize ApaNe jarA vicAra karIe. "tamAre je kaMI jJAna prApta karavuM hoya te tamane AvakAra ApIzuM, ane je tame jJAna meLavaze te ( ulaTA) ame khuzI thaIzuM-"( A rIte) ene khAtrI ApIne zuM ApaNe bolavuM zaru karIzuM ? paNa ApaNe ene eka savAla (paNa) pUchI joIze. "jenI pAse jJAna che te kazuM jANe che ke kazuM nathI jANato ?" [ ene badale tamAre javAba Apavo paDaze. ] huM javAba ApuM chuM ke e ( - mANasa) thoDuM ghaNuM jANe che. je che te, ke je nathI tevuM kaMIka ? je che tevuM kaMIka; kAraNa nathI te kevI rIte kadI jANI ja zakAya? (77) ane e bAbatane ghaNaye dRSTibiMduthI joyA pachI zuM ApaNane khAtrI thatI nathI ke parama sattvanuM * pUrepUruM jJAna thayuM che ke thaI zake, paraMtu je bilakula astitva dharAvatuM nathI, te taddana ajJAta rahe che ? enAthI ochuM asaMdigdha bIjuM zuM hoI zake ? sAruM. paraMtu je kaI vastune svabhAva evo hoya ke e mAhitI jJAna ane abhiprAya vaccenA taphAvata mATe sarakhAvaH pari; 4H ka29-30; 6: 501; 508 3; 7: pa34,
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 5 nAsti hoya-amuka aMze khare ane amuka aMze khare na paNa hoya te parama satva ane sattvano parama abhAva e benI madhyamAM ene sthAna maLaze kharuM ne ? hA, emanI vacce enuM sthAna raheze. ane sarvanA jevuM jJAna hatuM ane a-sattvanA jevuM avazya ajJAna hatuM tethI sattva ane asattvanA bhayamAM je raheluM che tene mATe jJAna ane ajJAnanuM (2) madhyastha pada, je evuM kaI pada hoya to tene zodhI kADhavAnuM rahyuM. jarUra, abhiprAyanuM astitva ApaNe svIkArIe chIe ke nahi? * niHzaMka. jJAnanI zakti je che te ja e ke koI bIjI ? kaI bIjI. tyAre abhiprAya tathA jJAnanI zaktio vacce je bheda raheze che tene anurUpa te baMne judA ja prakAranI vastuone potAne viSaya kare che. hA. ane jJAna ane sattva baMne sApekSa che, tathA jJAna sattvane jANe che. paraMtu (carcAmAM) vadhAre AgaLa gayA pahelAM huM eka vibhAga pADIza. ke vibhAga ? (4) dareka zaktine pitAne judA ja vargamAM mUkIne huM zarUAta karIza: ApaNAmAM ane bIjI tamAma vastuomAM zaktio che ane te zaktione lIdhe ApaNe je kriyA karIe chIe te karI zakIe chIe. udAharaNa tarIke daSTi tathA zravaNane huM zakitao kahe. je varga mane abhipreta che te ko te meM barAbara spaSTa karyo che khare ? 4 juo upara pari. 4, 429; 442 ve; tathA sarakhAvo pari. 2, 376
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ .77 hA. huM barAbara samaju chuM. tyAre e vizenuM mAruM dRSTibiMdu huM tamane jaNAvIza. huM e zaktione joI zakatA nathI ane tethI AkAra, raMga tathA evA khIjA je bhedothI keTalIka (khAdya) vastu vaccenA taphAvatA pArakhavya huM zaktimAna thAuM chuM, te e zaktione lAgu paDatA nathI. harakeAI zakti vize jyAre huM vAta karuM chuM tyAre enAM kSetra (4) tathA pariNAma vize ja huM vicAra karuM chuM; ane jenAM kSetra tathA pariNAma samAna hoya che tene huM eka ja zakti gaNuM chuM, paraMtu ( je e zaktinAM ) kSetra tathA pariNAme bhinna hoya che temane huM bhinna gaNuM chuM. tame pazu e ja rIte enuM nirUpaNa karA, kharuM ne ? hA. ane hajI eka savAlanA javAba Ape!--eTalI moTI bhalAI tame mArA pratye dekhADaze ? tame jJAnane eka zakti gaNA ke nahi, athavA tame ene kayA vargamAM mUkaze ? - jarUrI jJAna eka zakti che, ane zaktiomAM e sauthI baLavAna che. (6) abhiprAyanI paNa eka zakti che kharuM ? teNe kahyuM: jarUra; kAraNa jenAthI ApaNe abhiprAya bAMdhI zakIe chIe te abhiprAyanI zakti che. ane chatAM thADA vakhata pahelAM tame evA svIkAra karatA hatA ke jJAna ane abhiprAya eka ja nathI ? teNe kahyu: kema, hA, je deSayukta che ane je doSayukta nathI te baMne eka che ema koI samajI prANI kadI kema kahI zake ? (478) meM kahyuM: uttama javAba, je ema sAbIta karI Ape che ke e be vaccenA bhedanuM ApaNane pUrepUruM bhAna hatuM. ka hA tyAre jJAna tathA abhiprAyanI zaktie bhinna che teA temanAM
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda pa 291 kSetra ke viSaya paNa bhinna haze ?x e ni:sadeha che. sattva e jJAnanuM kSetra athavA viSaya che, ane sattA svabhAva jANavA enuM nAma jJAna? el. ane (keAI bAbata vize ) abhiprAya hoya tenuM nAma abhiprAya ? hA. ane je vize ApaNe abhiprAya bAMdhIe chIe tenuM zuM ApaNane jJAna heAya che? athavA abhiprAyane viSaya e ja zu` jJAnane viSaya hAya che? teNe javAba ApyA : nA, e teA kathAranuM khATu sAbIta karI cUkyuM che; jo zakti vaccenA bhedane lIdhe kSetra athavA ( viSayanA bhedanuM paNa garbhita rIte sUcana thatuM hAya. ane ApaNe kahetA hatA tema jo abhiprAya tathA jJAna bhinna zakti hoya teA pachI jJAnanuM tathA abhiprAyanuM kSetra eka ja na hoI zake. 4) tyAre jo sattva e jJAnaneA viSaya hAya, teA kAI bIjI ja vastu abhiprAyane viSaya hovI joI e ! hA, kAI bIjI ja vastu. vAru, tyAre a--sattva zuM abhiprAyane viSaya che? athavA, vaLI a-sattva vize abhiprAya paNa kayAMthI bAMdhI zakAya? vicArA : jyAre x jJAnanA vyApAra saLaMga askhalita che, ane chatAM e vyApAra game tyAre aTakI jaI zake che, temAM pahelAM indriya pratyakSa, pachI anI upalabdhi tathA pleTAnA zabdamAM kahIe teA * abhiprAya ' ane chevaTe zuddha jJAna thAya; paraMtu A satata evA jJAnanA vyApAramAM pleTA bheda pADe che, ane tyAM mAtra bhUmikAnA bheda che tyAM abhiprAya ane jJAnanI zaktine bhinna gaNIne enA viSaya paNa bhinna hovA joIe ema pleTA kahe che, jue uparaH-- pira, 4: 42-430.
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ 478 200 kAI mANasa abhiprAya bAMdhe che, tyAre e abhiprAya zu kazAka vizene nathI hotA ? je abhiprAya kazA-vizene--nathI evA abhiprAya zuM te AMdhI zake? azakaya. je kAI abhiprAya bAMdhe che te amuka eka vastu vize khAMdhe che. hA. ane a--sattva keAI eka vastu nathI, paraMtu kharI rIte khAlIe (4) te, e a-vastu che. kharuM. a-jJAna ane a--sattvanA Avazyaka saMbaMdha sApekSatvanA che ema svIkAravAmAM AvyuM hatuM; tema ja sattva tathA jJAnane x teNe kahyuM: kharuM. tyAre sattva ke a--sattvanI sAthe abhiprAyane kaze! sabaMdha nathI. emAMthI kAInI sAthe nahi. ane tethI abhiprAya e jJAna tema ja ajJAna paNa na hoI zake ? e kharuM lAge che. paraMtu jJAna karatAM jemAM vadhAre spaSTatA che ke ajJAna karatAM jemAM vadhAre aMdhakAra che evA, enAthI para ke enAthI dUranA kAI tattvamAM zuM abhiprAyanI zeAdha karavAnI che ? e emAMthI kAImAM nahi. tyAre huM mAnuM chuM ke tamane abhiprAya jJAna karatAM vadhAre aMdhakAramaya paNa a--jJAna karatAM vadhAre prakAzamaya lAge che, nahi? bane; ane e kaI theADA aMzamAM nahi. (3) ane te (khe)nI aMdara tathA te (e)nI vacce paNa kharA ? hA. x sarakhAve| upara sApekSa pado vizenI carcA, pari. 46437-38,
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda pa tyAre abhiprAya e baMnenI madhyamAM vase che evuM tame anumAna khAMdhA, nahi ? 298 acUka. + paNa zuM ApaNe agAu ema kahetA nahotA ke eka-ja-kALehAya, ane na--paNa--hAya evA prakAranI kArya vastu maLI Ave, te e jAtanI vastu zuddha sattva ane kevala asattvanI vaccenA gALAmAM AvI rahelI gaNAya; ane ( ene peAtAne viSaya kare evI ) saMdeza zakti te jJAna ke a-jJAnanI na hoI zake, paraMtu e ( zakti ) enA vaccenA gALAmAMthI maLI Avaze ? kharuM. ane e ja gALAmAM jene ApaNe abhiprAya kahIe chIe evI kAI vastu atyAre maLI AvI che, nahi ? maLI AvI che. ( 6 ) tyAre je padA sattva ane asattvanA aMzA eka sarakhI rIte grahaNa karatA heAya ane jene kharI rIte zuddha ane sarala kahI na zakAya evA padArthone zodhI kADhavAnuM kAma bAkI rahyuM che; A ajJAta padane zeAdhI kADhayA pachI ApaNe kharI rIte kahI zakIe ke e abhiprAyane viSaya che, ane tyAra pachI darekane tenI anurUpa zakti nirdiSTa karI sakIe-aMtima kSetro aMtima zaktione tathA madhyama pradeza madhyastha zaktine. kharu'. ( 479) ATalI bAbatane svIkAra karavAmAM AvyA che te je gRhastha evA abhiprAya dharAvatA hoya ke saundaryAMnuM nitya ane parama evuM kaMI tattva che ja nahi--jenA abhiprAyAnusAra saundraya mAM anekatva ja che-ene huM prazna pUchIza, tamArA suMdara tamAzAone premI, huM kahu chuM ke jenAthI--saundaryAM eka che, dharma eka che, athavA kazu kaMI eka che ema kahyuM sAMkhI zakAtuM nathI--tene huM ema kahIne prAthIza ke
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ 479 09 sAheba, Apa kRpA karI amane kaheze ke A tamAma suMdara vastuomAM ekeya evI che je (sAthe sAthe ) kadrupa paNa nahi mAlUma paDe; athavA je kaMI dharmiSTha che temAM adha nahi dekhAya, ane je kaMI pavitra che te (sAthe sAthe ) apavitra paNa na hoya ? (6) teNe javAba ApyA : nahi, je sundara che te amuka dRSTibiMduthI kapa dekhAI Avaze, ane A ja satya bAkInA vize kharuM che. ane je aneka vastuo ( amuka dRSTie ) khamaNI che te ( bIjI daSTie ) zuM adhI nahi lAge ?--eTale ke amuka vastuthI khamaNI ane bIjIthI adhI ? taddana kharuM. ane meTI ane nAnI, bhAre ane halakI ema je vastu viSe ApaNe khelIe chIe te vastune nirdeza jeTalA AnAthI nahi thaI zake teTalA ja ( AnAM ) vireAdhI pothI paNa nahi thaI zake? kharu; A tathA (nAM) vireAdhI nAmeA temAMnI dareka vastune haMmezAM lAgelAM raheze. ane amuka ja nAmeAthI je ghaNI vastuone nirdeza karavAmAM Ave che te tamAma vastuomAMnI kAI paNa vastune vize zuM ema kahI zakAze ke te te! A che ane pelI nathI ? teNe javAba Apyo : e teA utsavA vakhate je zrleSa-( 4 ) nA koyaDA pUchyAmAM Ave che, athavA eka SaDha kAI cAmAcIDiyA sAme, ane teo ukhANAmAM kahe che te pramANe, jenA para cAmAcIDiyuM enDru che tenA para kaMIka evuM teA tAkIne mAre che ke te ene peAtAne vAge che, tevA bALakAnA ukhANA jevI A vastue lAge che. je bhinna bhinna vastuo vize huM kheAluM chuM te badhI A ukhANA jevI * pleTAnA aneAntavAd
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 5 ane dviarthI hoya che; ane e ja rIte tamArA manamAM paNa sarava ke a-sattva ke e baMne ke temAMthI eke na hoya e tarIkene te vastuonA svabhAva vizene tame nirNaya bAMdhI zakatA nathI. ' kahyuM : evI vastuone tame kyAM mUkaze ? sattva ane asattvanI vacce emane sthAna ApIe e zuM vadhAre sAruM nathI? kAraNa te vastuo a-sattvanA karatAM vadhAre aMdhakAramAM ke abhAvamAM nathI, athavA sattvanA karatAM prakAza ane astitvathI e kaMI vadhAre (3) pUrNa nathI e spaSTa che ? teNe kahyuM : e taddana kharuM che. tyAre A rIte ApaNane eTaluM mAluma paDayuM hoya ema lAge che ke suMdara ane bIjI tamAma vastuo vize leke je aneka khayAla dharAve che te badhA zuddha sattva ane zuddha a-savanI madhyanA kaI pradezamAM aphaLAtA phare che. ApaNane lAge che kharuM. hA, ane agAu ApaNe kabUla karyuM che ke ApaNane je AvuM kaMI jaDI Ave, to tenuM ApaNe jJAnanA viSaya tarIke nahi paNa abhiprAyanI vastu tarIke varNana karavAnuM che; (abhiprAyanI) madhyastha zakti dvArA ApI zakAya ane grahaNa karI zakAya evo jJAna ane ajJAna vacceno ene madhyastha pravAha che tethI. * taddana kharuM. (6) tyAre jeo aneka suMdara vastuone jue che, ane chatAM parama sauMdaryane jotA nathI, tema ja je kaI bhomiyo tyAM javAne mArga temane dekhADe to temanI pAchaLa pAchaLa jeo jaI zakatA nathI; je aneka dharmiSTha vastuone joI zake che ane parama * Adhunika kheMca philasUpha bargasanano mAnavabuddhi vizeno vikAnta A sAthe sarakhAvavA jevuM che,
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ 479 301. dharmane ane evAM khIjA' ( tattvAne ) nahi,--evA leAkeAmAM jJAna nahi paNa abhiprAya che ema kahI zakAya kharuM te ? niHzaMka. paraMtu je parama, zAzvata ane akSarane jue che, temanI pAse mAtra abhiprAya nathI paNa jJAna che ema kahI zakAya ? enI paNa nA nathI. eka jJAnanA viSayAne cAhe che ane AliMge che, ane bIjo abhiprAyanA viSaye ne ? ane je parama sauMnuM astitva sAMkhI zakatA nathI, paNa madhura (480 ) avAjo sAMLalyA kare che tathA suMdara raMgA joyA kare che, te ja A khIjA ( prakAranA ) leAkeA che eTaluM teA huM khAtrIthI kahuM chuM ke tamane yAda che ja. hA, mane yAda che. tA jo emane vivekanA premI nahi paNa abhiprAyanA premI kahevAmAM Ave, te ApaNe zuM anaucityane aparAdha karyo kahevAze, athavA ApaNe temanuM A rIte varNana karIe chIe tethI zuM te ApaNA para gusse thaze ? teo gussA na kare ema huM temane kahIza; satya pratye kAI e krAdha karavA na joI e. paraMtu je dareka vastumAM rahelA satyane cAhe che temane abhiprAyanA premI nahi paNa vivekanA premI kahIzuM. acUka.
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 6 (484) ane glAukAna ! A rIte thAka lAge eTalA lAMbA mArge dalIla gayA pachI ja kharA ane khoTA philasUphe ApaNI najara AgaLa khaDA thayA che. teNe kahyuMH e mArga ApaNe TUMkAvI zakyA hota ema huM mAnatA nathI. meM kahyuM: huM paNa nathI mAnato, ane chatAM huM dhAruM chuM ke adhama enA karatAM dharmiSTha mANasanuM jIvana kaI rIte juduM paDe che e jemane jANavAnI IcchA hoya, tevAoe je bIjA ghaNuM prazno para vicAra karavo joIe tevA prazno vize ApaNe vicAra karavAne na hota, ane je ApaNe A eka ja viSaya paratve ApaNI carcAne sImAbaddha karI hatI, te kadAca e baMne (kharA ane khoTA philasUpha) vadhAre spaSTa (G) rIte ApaNI najara AgaLa khaDA thayA hatA. teNe pUchayuM ane have bIje kayo prazna bAkI rahyo che? meM kahyuMH ApaNuM anukrama pramANe je bIje tarata A pachI Ave che te sta--mAtra philasUpha je zAzvata ane nitya che tenuM grahaNa karI zake che, paNa jeo aneka ane anityanA kSetramAM bhaTakyA kare che te philasUphe nathI, to mAre have tamane pUchavuM paDaze ke A be vargamAMthI kyA vage ApaNuM rAjyanA zAsanakartA thavuM joIe? ane ame eno kharo javAba kaI rIte ApI zakIe ? e be vargamAMthI je kaI ApaNuM rAjyanA kAyadAo ane saMsthAonuM sauthI sazakta rIte rakSaNa karI (1) zake, te bhale ApaNuM pAlake thAya. ghaNuM sAruM.
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 rakSaNa karI tema ja, meM kahyuM: pAlake AMdhaLA nahi paNa dekhato hAvA joIe. e zake nahi kharuM ne ? e vize prazna ja na karI zakAya. 303 je sAcavavAnuM che te vize teA matabheda hAI ane jee pratyeka vastunA satya svarUpanA jJAnamAM UNA hAya, ane jenA AtmAmAM Adarzo spaSTa rIte vaselA nathI, ane tethI kazAno paNa udghAra karatI vakhate mUla parama satya tarapha kAI citrakAra jue tema je joI zakavAnA (3) nathI, ane jemanI paraduniyA vizenI dRSTi pUrNa paNe khIlelI nathI ke jethI te A duniyAne sauMdaryAM, nIti ane dharmanAM dhAraNA ApI zake athavA to jo eka vAra apAyAM hoya te tenuM rakSaNa karI zake ke TakAvI zake--AvA leAko--huM pUddhu chuM--zuM taddana AMdhaLA na kahevAya ? teNe kahyuMH kharekhara te mATe bhAge evI ja sthitimAM che. tyAre ApaNI pAse jo evA khIjA mANasA hAya ke jeo (duniyAdArInA) anubhavamAM temanA barAbariyA hoya, ane bIjA koI paNa guNamAM jarA paNa temanA karatAM UNA na heAya, paNa vadhArAmAM jeo dareka vastunA zuddha tattvane pIchAnatA hAya, te upara kahyA tevA lAko zuM ApaNA pAlako thaze ke nahi ? teNe kahyuM: tamAma mahAna zaktimAM je A sauthI mahAna zakti che te jemanAmAM hoya, temane nApasaMda karavAnuM kahyuM kAraNa hoI zake ja nahi. temanAmAM jo bIjI kAI USNupa jaNAtI na hAya, te temane haMmezAM agrasthAna maLavuM joie. (485) meM kahyuM H tyAre dhArA ke te A tathA khIjA urdhAnA sayeAga keTale aMze sAdhI zake che e have ApaNe nakkI karIe te? jarUra. ApaNe pahelAM kahyuM hatuM tema kliphrano svabhAva kuvA hAI zake te zarUAtamAM spaSTa karavuM joIe. ApaNe ene ( lisane )
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 6 samajavA joI e, ane e rIte ene samajyA pachI ja, huM bhulatA na hAu tA ApaNe svIkAra paNa karIzuM ke e tamAma guNAnu saceAjana zakaya che, tathA evuM sayAjana jemanAmAM hoya tee ane mAtra teo ja rAjyanA zAsanakartA thaI zake. eTale ? ApaNe mAnI le ke utpatti karAve e 304 zAzvata svarUpanuM darzana mAnasa haMmezAM cAhe che. ane layathI mukta evA (va) prakAranA jJAnane ja klipheAnu kabUla. me kahyuMH ane A uparAMta te kharA samasta sattA ja anurAgI hoya che e vize paNa ApaNe eka mata thazuM; eve eka paNa mATe ke nAno, eche ke vatto mAnanIya bhAga nathI ke jene peAtAnI rAjIkhuzIthI--ApaNe agAu+ kAmI ane mahattvAkAMkSI mANasa vize kahyuM hatuM tenI jema--e tajI devA taiyAra hAya. kharu. ane ApaNe je rItanuM emanuM varNana karIe chIe (F) evA ja jo emaNe thavAnuM hAya, teA eka khIjo guNa paNa zuM emanAmAM na hovA joI e ? e kayA ? saccAIH te kadI irAdA pUrvaka asatyane peAtAnA cittamAM sthAna nahi Ape, kAraNu asatyane te te dhikkAre che, ane te satyane cAhaze. hA, emane vize eTaluM ApaNe kadAca khuzIthI kahI zakIe kharAM. me javAba vALyoH mArA mitra, 'kadAca' e zabda yogya nathI, ema kahAne ke eTaluM teA ApaNe cAkkasa kahI zakIe;' kAraNa jene je vastu pratye svabhAvathI ja prema hAya, te vastu sAthe saMbaMdha dharA * muddo 1, philasUphanA svabhAva. + jIe upara 474 rU-475 A-6.
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 485 307 vatI ke tenA jevI bIjI vastuo pratye paNa tene premanI lAgaNI thayA vagara nahi rahe. teNe kahyuM kharuM. ane satyane bAju para rAkhIe to vivekanA jevI bIjI koI vastu che kharI ? heIja kema zake? eka ne eka svabhAvamAM jJAna ane asatya e be pratye anurAga (3) hoI zake khare ? kadI nahi. tyAre vidyAne khare anurAgI, potAthI banaze tyAM sudhI yuvAvasthAnI zarUAtathI ja samasta satyanI IcchA rAkhaze, kharuM ne? acUka. paNa vaLI ApaNe anubhavathI jANIe chIe te pramANe, jenI manaHkAmanAo amuka dizAmAM sabaLa hoya tenI bIjI dizA taraphanI IcchAo vadhAre nirbaLa haze ja; koI strotane jema bIje mAge kheMcI javAmAM Ave tema e (enI mana kAmanAo) bIje mAge vaheze.* kharuM. je e sAce philasupha haze ane daMbhI nahi hoya, to ene vize huM eTaluM kahI zakuM ke-jenI tamAma IcchAo jJAnanA dareka svarUpa tarapha DhaLelI che tevAM e AtmAnA sukhamAM magna raheze ane zArIrika sukhanI lAlasA enAmAM bhAgye ja utpanna thaze. e taddana niHzaMka che e mANasa jarUra saMyamI haze ja, ane lebhIthI taddana ulaTa; kAraNa je hetuone laIne bIjA koI mANasane (dhana) meLavIne uDAvavAnI IcchA thAya tevA hetuone enA cAritryamAM kazuM sthAna ja nahi hoya. * sarakhAvo : dhammapada cf. Physiological " theory of drainage" in nerves, 20
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 pariccheda sAva sAcuM. (486) philasUphnA svabhAvanuM eka bIjuM lakSaNa paNa vicAravAtuM rahe che. e kayuM ? enA mananA koI paNa gUDha khUNAmAM anudAratAne sthAna na hoI zake. daivI ane mAnuSI--e baMne vastusamastane mATe jete Atma nira Mtara jhaMkhyA karatA hAya, tene mana kSudratA karatAM bIjo kAI meiDa virodhI guNa nathI. teNe javAba ApyA: taddana kharuM. te pachI jenAmAM mananu (kharekharuM), ezvaya che ane samasta kAla ane samasta astitvanA chA che te A manuSyajIvananI kiMmata vadhAre zI rIte AMke na ja AMkI zake. (6) athavA evA mAnava mRtyune bhayaMkara mAnI zake kharI ? khare nahi ja. tyAre bIkaNu tathA halakA svabhAva ( vALA mANasa ) sAdhI philasUphImAM kA bhAga na laI zake, kharuM ne ? avazya nahi. athavA vaLI jenA svabhAvamAM jarA paNa visaMvAda nathI, je lobhI, halakA, baDAI khAra ke bIkaNa nathI--huM pUchuM chuM--AvI vyakti zuM kadI peAtAnA vyavahAramAM kaThera ke adhamI thaI zake kharI ? azakaya. tyAre kayA mANasa namra ane dharmiSTha ke jaMgalI ane ataDA che e tame tarata pArakhI zakaze; yuvAvasthAmAMthI ja je lakSaNe dArA philasUphIne anurUpa ane philasUphInA virodhI svabhAveza vacce bheda pADI zakAya te A lakSaNA che. kharu.
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) eka bIjA muddAnI noMdha ahIM karavI joIe. kayA muddAnI ? ene vidyAnA upArjanamAM AnaMda upaje che ke nahi-te; kAraNuM je viSaya taraphathI duHkha ja upajatuM hoya ane jemAM keTalIye hADamArI pachI thoDIka ja pragati thaI zakatI hoya tevA viSayane koI cAhaze nahi. avazya nahi ja. ane vaLI je bhaNeluM badhuM bhUlI jAya evo e heya, to e khAlI ghaDA jevo raheze, kharuM ne ? emAM saMzaya nathI. (Ama bhaNavAnI) phegaTa mahenata karyA pachI, pitAne phalahIna dhaMdhe tathA potAnI jAta baMnene e dhikkAre evuM pariNAma Avaze ? hA. () tyAre je AtmA bhUlakaNo hoya tene kharA philasUpha sAthe ApaNe sarakhAvI na zakIe, philasUphanI smaraNazakti sArI hovI joIze, eTaluM to ApaNe bhAra daIne kahevuM joIe. jarUra. ane pharI eka vAra (ApaNe kahIzuM ke) visaMvAdI ane avinIta svabhAva mAtra a-pramANu tarapha ja DhaLe che. niHzaMka. ane tame zuM dhAre cho-satyane sapramANa ke a-pramANu sAthe vadhAre sAdasya che ?* sapramANa sAthe. tyAre ApaNe evI vyakti zodhI kADhavA prayatna karavo joIe ke jenAmAM bIjA guNa hoya te uparAMta badhI vastuonA kharA * sarakhAvo "phAilibasa, tathA "ripablika pari. 4-486 3
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 6 svarUpa tarapha ApoApa vaLe evuM-svabhAvathI ja pramANabaddha ane prasAdavALuM citta paNa hoya. () vAru, ane A je guNo ApaNe gaNAvI gayA te badhA zuM sAthe ja nathI rahetA; vaLI je sata che tenA siddha ane saMpUrNa sahabhAgI je AtmAne thavuM hoya, te AtmAne eka daSTie A badhA guNo zuM jarUranA nathI ? (487) teNe javAba Ape e (badhA) taddana Avazyaka che ja. ane jene sArI smaraNazakti varelI che, ane ( abhyAsamAM jenI buddhi tIrNa che eTale ke je game te viSayane) jaladI zIkhI zake che-tathA A guNonI sAthe saMbaMdha dharAvatA bIjA guNo jevA ke satya, dharma, zaurya, saMyama, e tamAma guNone je mitra che, ane kulina tathA prasAdavALo che -mAtra A mANasa jene abhyAsa karI zake e viSaya zuM aniMdya hovo na joIe ? teNe kahyuM : ISyane daitya jAte Ave to paNa AvA viSayamAMthI kazI kheDa zodhI zake nahi. ane meM kahyuM : enA jevA mANaso jyAre ummara tathA keLavaNathI pUrA siddha bane, tyAre tame rAjyane vahIvaTa AvAne ja sepazo, kharuM ne? (2) ahIM eDeImenTasa vacce paDo ane bolI UThyo : sekeTisa, A kathanane kaI uttara ApI zake ja nahi, kAraNa jyAre tame A rIte vAta kare che, tyAre tamArA zrotAonA mana para koI vilakSaNa lAgaNI pharI vaLe che. emane lAge che ke prazno pUchavAmAM ane temanA javAba ApavAmAM teo pUratA kuzaLa nathI, tethI dalIlamAM pratyeka pagale teo thoDA UMdhe raste derAya che; A badhuM thoDuM DuM (dhIme dhIme) bheguM thAya che, ane carcAne aMte temaNe koI * sarakhAvA nIce 506 2-2
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ 487 jabarI hAra khAdhI hAya ema temane lAge che ane emanA agAunA tamAma khayAlA UMdhA vaLI gayA hoya ema bhAse che. vAdhabakarInI ramatamAM kAryaka pravINa na heAya ane aMte enA kuzaLa pratipakSIe ene mhAta karI de ane eka paNa cAla ene mATe bAkI na rahe, (6) tema ahIM paNa chevaTe gherAI gayA hAya ema temane lAge che; kAraNa A navI ramatamAM hArajItanAM pyAdAM zabdo che, tethI emane kaMI ja kahevAnuM rahetuM nathI; ane chatAM AkhI klIla daramiyAna te ja kharA hoya che. hAla je banI rahyuM che te parathI mane A sUjhayu che. jo ke phlIlane dareka pagale tamArI sAme zabdothI laDI zakAya ema nathI chatAM amArAmAMthI harakeAI paNa keLavaNInA eka vibhAga tarIke mAtra yuvAvasthAmAM ja nahi, paNa uttarAvasthAnA vyavasAya tarIke jyAre philasUphInA upAsakeA tene abhyAsa cAlu rAkhe che, tyAre temAMnA ghaNA purA badamAzA ema na kahIe teAye (3) vicitra rAkSasA tA thaI jAya che, ane evA abhyAsIomAMnA jemane ApaNe sArAmAM sArA gaNIe teo--tame je viSayanAM ATalAM vakhANu karA che tenA ja abhyAsane lIdhe duniyAne mATe taddana nakAmA banI rahe eTalu e spaSTa jue che. kaheze * 304 vAru, ane jee Ama .kahe che e khoTuM kahe che ema zuM tame mAneA che ? teNe javAba vALyA; huM kahI zakatA nathI; paNa tamArA zA abhiprAya che te mAre jANavuM che. te mArA javAba sAMbhaLeAH huM mAnuM chuM ke te kahe che. (4) tyAre jo philasUfe| . nagarA(nA vahIvaTa) mATe che ema ApaNe svIkAreluM che, te jyAM sudhI klisUphe kare tyAM sudhI nagarezamAM raheluM aniSTa tamArI ukti tame kevI rIte sAkhIta karI zakaze ? nAbUda nahi taddana kharuM taddana nakAmA rAjya nahi thaI zake e
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 meM kahyuM: tame eve savAla pUche che ke dvArA ja ApI zakAya. pariccheda 6 ene uttara dRSTAMta bhale sAkreTisa ( tamArI marajI ) ane (paNa) huM dhAruM chuM e rIte vAta karavAneA tamane bilakula abhyAsa nathI. meM kahyuMH hatAza karI nAMkhe evI carcAmAM mane TakI pADayo tethI tame atyaMta purA thaI gayA che e (488) huM jouM chuM; paNa have dRSTAMta sAMbhaLe, ane pachI mArI kalpanAzaktinuM dAridra jeI na vaLI tame vadhAre khuza thaze; kAraNa sauthI zreSTha vyaktie! tarapha emanA peAtAnA rAjyamAM je vartana calAvavAmAM Ave che, e eTaluM te zocanIya che ke A duniyAnI bIjI eka paNa bAbata tenI sAthe sarakhAvI zakAya ema nathI; ane AthI je mAre temanI vakIlAta karavAnI hoya, te! mAre joDI kADhelI vArtAne ja Azraya levA paDe, ane citrAmAM jema (aradhuM) karu ane (aradhuM) haNu evAM kAlpanika sayeAjane cA" kATavAmAM Ave che tevI ja rIte mAre paNa ghaNI vastue ekaDI mUkIne ja kAI AkRti upajAvI kADhavI paDaze. dhAre ke eka kAle! ke vahANa , ane emAM bIjA (4) tamAma khalAsIe karatAM vadhAre UMcA ane majabUta eka kaptAna che, paNa jarA kAne kaThaNa che, ene AMkhe paNa jarA evI ja khADa che, ane naukAcalana zAstranuM enuM jJAna paNa evuM ja che. vahANane kema haMkAravuM e bAbata khalAsIo aMdara aMdara jhadhaDe che--kAI e jo ke eka divasa paNa naucalanavidyAnA abhyAsa karyAM nathI, tathA pote kayAre zIkhyA ke ene kANe zIkhavyuM e kahI zake ema nathI, chatAM sukAna hAthamAM laI vahANa haMkAravAnA peAtAne hakka che, ema dareka mA che, ane vadhArAmAM sau ema pratipAdana kare che ke e (vidyA) zIkhava zakAya ja nahi, ane je kAI emanI viruddha (4) khele tenA tee TukaDe TukaDA karI nAMkhavA taiyAra che. Ama chatAM) sukAna pAtAne soMpa devAnI AjIjI ke prArthanA karatA, te kaptananI AjubAju TALe ma
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, ane koI vAra je teo temAM) phalIbhUta na thAya ane emane chAMDI bIjAone e kAma mATe pasaMda karavAmAM Ave, te temane kAM to teo mArI nAMkhe che ane nahi to dariyAmAM pheMkI de che, tathA sauthI palAM udAra kaptAnanI zuddhine dArUthI athavA kaI kephI padArthathI jaDa karI dIdhA pachI baLavo karI teo vahANane kabaje le che ane bhaMDAra lUMTe che; temanA taraphathI ApaNe je rItanI apekSA rAkhI zakIe te rIte teo khAtApItA temanI musApharImAM AgaLa vadhe che. (3) ja radastIthI ke phesalAmaNIthI kaptAnanA hAthamAMthI vahANane kabaje temanA hAthamAM Ave e prakAranA temanA kAvatarAmAM je mANasa sAmela hA, ane jeNe temAM hoMziyArIthI madada karI hoya, tevAne teo khalAlI ke sukAnI ke bAhoza dariyAkheDanAra tarIke navAje che, ane je : : jAtanA mANasane teo nakAmo gaNe che tene teo gALo bhAMDe che- eTale ke je khare khalAsI ane sukAnI che tene); paNa je koI vaha | paranA adhikAra mATe kharekhara cogya banavA IcchatA hoya, to khA sukAnIe pavananI dizA, tArA, AkAzane raMga, Rtu ane varSa tathA bIjuM je kaMI enA zAstramAM AvI jatuM hoya te dareka para te dhyAna ApavuM joIe, ane bIjAone game ke na game paNa teNe ja sukAnI thavuM (3) joIe--adhikAra tathA sukAnInI kalAnuM jJAna e beno A yuga zakya che e vize A lekee kadI gaMbhIratApUrvaka vicAra karyo nathI, athavA (AvI zakyatAne) emanA dhaMdhAnuM eka aMga banAvI devAmAM AvyuM nathI. (89) have je kAphalAmAM baLavo phATI nIkaLyo hoya, tevA kAphalAmAM tathA je khalAsIoe baLavo karyo hoya, tevAone khare sukAnI ke lAgaze ? zuM ene teo khAlI baDabaDa karanAra, tADiyAM jenAra ane nAlAyaka nahi kahe ? aDeImenTase kahyuM: jarUra. meM kahyuM tyAre rAjya sAthenA kharA philasUphanA saMbaMdhanuM varNana karatI A upamAnI tamane samajUtI ApavAnI bhAgye ja jarUra paDaze,
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ 313 pariccheda kAraNa tame kAranA samajI gayA che. ja. tyAre dhAro ke philasUphAne peAtAnAM nagararAjyAmAM mAna maLatuM nathI e joI ne je gRhasthane navAI lAge che tenI pAse have tame A dRSTAMta laI jA che; ane ene tame samajAvA ane enA manamAM ThasAvavA prayatna kare ke emane jo (va) (atyAranA sogamAM) mAna maLatuM hAya tA te atyaMta asAdhAraNa gaNAya. huM temane samajAvIza. ene kaho ke philasUphInA zreSTha bhakto bAkInI duniyA mATe nakAmA che ema mAnavAmAM e bhUla karatA nathI; paraMtu sAthe sAthe tene ema paNa kahA ke temanI anupayAgitAnuM kAraNa temanA peAtAmAM nathI, paNa leAkeA temaneA upayAga karatA nathI e doSane te AbhArI che. khalAsIe peAtAnA hukama mAne evI namratApUrvaka sukAnIe araja karavAnI nathI--kudaratanA niyama kaI Ave nathI; temaja vivekI puruSoe dhanavAnane ghera javAnuM ' nathI--mULa kahevatane joDI kADhanAra kAI buddhizALI mANasa teA ja meklyA hatA--paNa kharuM . te e che ke jyAre kAI mANusa mAMdA hoya, pachI bhale e (6) tavaMgara ke garIba hAya, tyAre eNe vaidya pAse javuM joI e, ane je pAtA para rAjya karAvavA khuzI hAya teNe je kAI rAjya karavA zaktimAna hoya tenI pAse javuM joIe. jo ke manuSya jAta para je atyAre zAsana kare che temanI jAta judI che, teApaNa ( eTaluM te kharuM che ke ) jene kaMIka paNa sArI rIte rAjya karatAM AvaDe che, teNe peAtAne rAjya karavA de evI prajAne araja karavAnI nathI; temane (Adhunika zAsanakartAete ) baLavAkhAra khalAsIe sAthe ane kharekharA sukAna te --jene teo nakAmA ane tAreADiyA jonAra kahe che temanI--kA philasUphanI sAthe jarA paNa anyAya karyA sivAya ApaNe sara khAvI zakIe.
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 310 teNe kahyuM: barAbara ema ja. A kAraNone lIdhe tathA AvA mANasa(nA samAja)mAM, je sauthI zreSTha viSaya che te philasaphInA vireAdhI pakSanA mANase tenI bahu () UMcI kiMmata AMke e saMbhavita nathI; Ane artha evo nathI ke tenA pratipakSIo ene sauthI mahAna ane cirasthAyI hAni pahoMcADe che; paraMtu (ulaTuM) jeo tenA anuyAyIo hovAne dAvo kare che, jemAMnI ghaNI moTI saMkhyA rakhaDu luccAonI che, tathA jemAMnA sArAmAM sArA taddana nakAmA che (temanA taraphathI philasUphIne mahAna hAni pahoMce che) ane e abhiprAyamAM huM saMmata chuM. hI. ane jeo sArA che teo zA mATe nakAmA che enuM kAraNa have te phuTa thaI gayuM, kharuM ne ? ane tyAre samAjanA moTA bhAgamAM saDo rahevAne ja ane jema pele bIje deva philasUphIne mAthe ApaNe caDAvatA (6) nathI, tema Ane depa paNa tene mAthe ApaNe nahi oDhADIe eTaluM sAbIta karavA ApaNe have AgaLa cAlIzuM, kharuM ne? acUka. ane sauthI pahelAM namra tathA udAra svabhAvanA varNanathI zaru karIne ApaNe prazna pUchIzuM ane vaLato javAba (490) ApIzuM. tamane yAda haze ke ene (kharA philasUphane) doranAra satya hatuM, ane harahaMmeza tamAma bAbatamAM e tene ja anusarato; je ATaluM enAmAM na hoya te e dhUtAre che, ane philasUphI sAthe ene kaze saMbaMdha nathI. hA, e kahevAI gayuM che. vAru ane atyAre enA (philasuphane) vize je khayAle pracalita
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 piccheda che tenAthI khIjA atyaMta virodhI guNe! ApaNe gaNAvavAnuM mekare rAkhIe tApaNa zuM (satyane na anusaravAne) A eka guNu atyaMta virodhI nathI ? teNe kahyuM: jarUra. ane kliphnA bacAvamAM zuM ApaNane eTaluM kahevAne adhikAra nathI ke jJAnanA kharA anurAgI haraha Mmeza satne prApta karavA prayatna kare che-eTale ke e ene svabhAva che; vyaktinuM ( arthAt "nAmarUpajagata"nuM) je anekatva mAtra bhAsamAna che tyAM e nahi virame paraMtu e AgaLa vadhaze--) ane tyAM sudhI dareka sattvanA khara svabhAvanA jJAnane (e-jJAnanI)-samAna-(bhUmikAnI) ane sadhI eva AtmAmAM rahelI zakti dvArA e niha meLave, tyAM sudhI ena ( jijJAsAnI ) tIkSNa dhAra kuMThita tharo nahi, tema ja enI icchAna vega kamI thaze nahi--ane e zakti dvArA satnI (!) peAtAna samIpa e jaze, ene maLaze, ane tenI sAthe e tadAkAra thaze tatha satyanI tathA cittanI e bhUmikAe pahoMcIne tene jJAna prApta tha ane (A rIte) jIvana gALaze tathA kharekharA vikAsa sAdhaze, tyA ja e peAtAnI prakRtinI vedanAmAMthI mukta thaze ane tyAra pahela e kadI ja MpIne nahiM mese. teNe kahyuM: AnAthI vadhAre ceAgya vana evuM thaI zakeja naMd ane asatya pratyenA premaneA thADA paNa za limphana svabhAvamAM hoI zake? zuM e asatyane sarvAMge dhikkAraze nahi ? ( ) e dhikkAraze ja. ane satyane ja jo kaptAnanuM pada maLyuM che te je TALInA e netA che tenAmAM kazuM aniSTa hoya evI zaMkA ApaNe karI zakIe nahi. haze ja, azakaya. dharma tathA cittanuM AreAgya te e maMDaLImAM saMyama paNa emanI pAchaLa pAchaLa Avaze ? * arvAcIna yurepIya philasUphI A sthaLe Phenomena zabda vApa
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ 490 315 teNe javAba Ape kharuM. temaja tamane acUka yAda che tema zaurya, azvarya, buddhi, smaraNazakti e philasUphane svabhAvathI ja maLelI siddhio che, te philasUphanA saNane hArabaMdha goThavI batAvavAnuM kazuM kAraNa nathI. ane je ke meM e kahyuM tyAre kAI () paNa tenI nA na pADI zakyuM, to paNa tame vAMdho uThAvyo ke je ApaNe zabdone cheDIne vastusthiti zI che te tarapha najara karIe, te je lekanuM A rIte varNana karavAmAM Ave che temAMnA keTalAeka dekhItI rIte nakAmAM che ane temAMnI moTI saMkhyA sarjAze duSTa che; tyAra pachI A denAM kAraNo zodhavA ApaNe nIkaLyA, ane atyAre to ApaNo e prazna cAle che ke samAjano moTo bhAga kharAba zA mATe che--je praznane laIne vaLI pAchI ApaNe kharA philasUphanI vyAkhyA ane vicAraNuM pAse jarUra AvI lAgyA chIe. barAbara. ane have philasUphanA svabhAvamAM rahelA saDA vize ApaNe vicAra karavAne che* saDAmAMthI kema thoDAka ja bacavA pAme che, ane ghaNA zA mATe kharAba thaI jAya che (491)-jemane duSTa nahi paNa nakAmAM kahevAmAM Ave che temane vize huM boluM chuM--ane e muddo pUrA karIzuM tyAra pachI ApaNe philasUphInuM anukaraNa karanArAo-je dhaMdhe temanAthI ghaNo ja ucca che, ane jene mATe teo nAlAyaka che- te 'vAnI jeo AzA rAkhI bese che te kaI jAnanA mANase che te vize ane pachI temanI asakhya asaMgatione lIdhe, ApaNe je vize vAta karIe chIe te sarvamAnya AkSepa teo philasUphI para ane tamAma philasUphe upara kevI rIte lAge che te bAbate vAta karIzuM. teNe kahyuM : A saDA kayA ? * muddo 2. vikRta mAnava svabhAva ane philasUphI
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda ka huM e tamane samajAvI zakuM chuM ke nahi tenA prayatna karI joIza. sau kAI kabUla karaze ke je guNA philasUphamAM hAvA joI e te tamAma guNA paripUrNa rIte (keAI eka ja vyaktinA ) (6) svabhAvamAM vaselA hAya e eTalI virala vastu che ke mANasAmAM bhAgye ja maLI Ave. du`bha kharI ja. ane AvA virala svabhAvanA nArA kare evAM keTalAM asaMkhya ane baLavAna kAraNa maLI Ave che! kayAM kAraNA ? sauthI prathama sthAne te tenA potAnA ja sadguNA Ave che, temanAM zauryAM, sayama ane bAkInA guNA, jemAMnA pratyeka guNa prazasanIya che te dareka ( ane A sauthI vadhAre vicitra ghaTanA che ) je AtmA ene svAmI che tene philasUfImAM jatAM vikSepa nAMkhe che, ane enA nAza kare che. 316 teNe javAba ApyAH e bahu ja vicitra (4) tyAra pachI jIvananI tamAma iSTa vastue Ave che--sau, saMpatti, bala, hoddo, ane rAjyamAM ( lAgavagavALA ) moTA saMbaMdhAe jAtanI vastuo tamane paricita che--AnI asara paNa vikSepa ane saDeA pedA karavAnI hAya che, huM samajuM chuM, paNa e vize tame zuM kahevA mAge che te mAre vadhAre spaSTatAthI jANavuM che. meM kahyuM : satyasamastanuM tame grahaNa kareA ane te paNa kharI rIte; teA pachI mArI agAunI uktine samajavAmAM tamane muzkelI nahi paDe tathA tamane e vicitra lAgaze paNa nahi. teNe pUchyu: ane huM e kaI rIte grahaNa karI zakuM ? (6) meM kahyuM: kema, ApaNe jANIe chIe ke tamAma aMkura ke khIja, pachI e vanaspatinAM hoya ke prANInAM--paNa jo tene yogya
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 491 317 O pASaNa, AkhAhavA ke jamIna na maLe teA jeTale aMze temanI zakti vadhAre teTale aMze cAgya paristhitinA abhAvanuM saMvedana tene dhaNuM ja vadhAre thAya che; kAraNa je ka MI ISTa nathI (je ka MI aniSTa che) tenA karatAM, je kAMI ISTa che tene vadhAre moTA zatru aniSTa che. sAva sAcuM. vadhAre halakaTa svabhAvavALA mANusA karatAM sArAmAM sArA svabhAvavALA mANasAne virodhI sajogAmAM vadhAre hAni thAya che, ema mAnavuM sakAraNa che, kAraNa e be vaccetA taphAvata vadhAre moTA che. jarUra. (6) ane aDe maeNnTasa zu ApaNe ema na kahI zakIe, ke jemanuM sauthI vadhAre zaktisa`panna citta hoya che teone jyAre kharAba zikSaNa maLe che tyAre te duSTomAM agragaNya thAya che ? mahAna guddAo tathA nirbheLa duSTatAnI maneAvRtti kAI prakAranI kSudratAmAMthI utpanna thAya, tenA karatAM (3) zikSaNathI pAyamAla thayelA svabhAvanA pUrNatvamAMthI te zu nathI ugI nIkaLatAM; kAraNa niLa svabhAvanAM mANasA ghaNuM moTuM iSTa ke dhaNuM moTuM aniSTa sAdhavAne bhAgye ja zaktimAna hoya che ? e tame kharuM kahyuM ema huM mAnuM chuM. (492) ane ApaNA philasUfa e ja udAharaNane anusare che---- jo ene yAgya pASaNa ApavAmAM Ave, teA tamAma sadguNe tenAmAM Uge ane paripakava thAya evA e cheDa che, paraMtu jo tene pratikUla jamInamAM vAvavAmAM ke rApavAmAM Ave ane jo kAI daivI zakti enuM rakSaNa na kare te e sauthI vadhAre upadrava karanAra cheDa bane che. ghaNI vAra leAkA kahe che tema zuM tame kharekhara mAne che ke ApaNA yuvAnomAM seksTi leAkAe saDeA pesADayo che, athavA ApaNe khUlle khUlluM kahevuM paDe teTale aMze zuM kalAnA khAnagI (va) zikSakAe temane bagADayA che ? je leAkeA Ama kahe che teo pote zuM moTAmAM moTA
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 paricheda 6 sephiTa nathI ? tathA teo paNa zuM yuvAna ke vRddhane, zuM puruSa ke strIne ekasarakhI rIte (pitAnA khayAla pramANenuM) zikSaNa ApI (emanI Dhabe) pUrNa banAvatA nathI tathA temanA hRdayanI IcchAnusAra zuM temane ghaDatA nathI? teNe kahyuM AvuM te vaLI kyAre karAya che? jyAre teo bhegA maLe, ane (AkhA) duniyA keI sabhAmAM ke kAyadAnI korTamAM, ke raMgabhUmimAM athavA koI bIjA lokapriya sthAnamAM bese, ane tyAM moTo kolAhala thAya, tathA tyAM je kaMI bolAtuM hoya ke karAtuM hoya tevI koI bAbatomAM teo vakhANa karatA hoya, ane bIjI bAbatone vakhoDatA hoya, ane bUma mAratA tathA (4) hAthathI tALIo pADatA baMne bAbatonI ekasarakhI rIte atizakti karatA hoya, ane teo jyAM ekaThA thayA hoya te jagyAethI ane khaDakamAMthI AvatA paDe temanAM vakhANanA ke niMdAnA zerane dviguNita karato hoya--eve vakhate, teo kahe che tema, eka yuvAna mANasanuM hRdaya tenI potAnI aMdara zuM nahiM nAcI UThe ? AkaLavyAkuLa karI nAMkhe tevAM lokapriya abhiprAyanA pUranI sAme kaI paNa khAnagI zikSaNa, tene (pitAnA abhiprAyamAM) zuM daDha rAkhI zakaze ? athavA zuM te pravAhamAM taNAI nahi jAya? prajA pAse sAmAnya rIte je sArA ane khoTAnA khayAla hoya che te ja zuM te nahi grahaNa kare--jema teo karatA haze tema ja te karaze. ane jevA teo haze tevo ja e thaze, nahiM vAru? () hA sekreTisa; ( amuka) AvazyakatA ja ene evI pharaja pADaze. ' kahyuM. ane AnAthI kyAMya vadhAre jabarI AvazyakatA che jene hajI ullekha paNa karavAmAM Avyo nathI. e kaI? tame jANo che ke jyAre temane zabdo (kaMI paNa asara
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ 492 319 upajAvavA) azakta nIvaDe che tyAre A samasta samAja je pote AvA navA sephisTa tathA keLavaNIkAre hovAno dAvo kare che e kAM to vyakti para kalaMka lagADIne athavA (enI milakata) japta karIne ke pachI dehAMta daMDa ApIne pitAnuM maMda baLa lAgu pADe che. sAcce teo ema kare che, ane te paNa kharekharA utsAhamAM ! asamAna pakSe vaccenI AvI laDatamAM harakeAI bIjA sephisTane ke kAI khAnagI vyaktine ko abhiprAya AnI sAme TakI zake ema AzA rAkhI zakAya ? (6) teNe javAba ApeH kAIja nahi. meM kahyuMH nahi ja. vaLI evo prayatna kare te paNa eka moTI mUI ; saguNanI bAbatamAM lekamata-Ape-che-te-karatAM-juduM-zikSaNamaLyuM hoya tevuM bhinna prakAranuM cAritrya che nahi, thayuM nathI, tema ja kadI thAya ema paNa saMbhavita lAgatuM nathI-mArA mitra, huM mAtra mAnavI saguNa vize beluM chuM; kahevatamAM che te pramANe, je kaMI mAnavI sadguNa karatAM vizeSa che tene AmAM samAveza thato nathIH kAraNa rAjyanI hAlanI aniSTa dazAmAM, ApaNe kharekhAta kahI zakIe ke je kazAnuM rakSaNa thAya che ane je kaMI ISTa thAya che te badhuM (mANasanI nahiM paNa) IzvaranI zaktithI rakSAya che ane ApaNe ema na mAnIe to ajJAnI (493) kahevAIe. teNe javAba Ape : huM taddana saMmata chuM. tyAre A pachI AvatA nirIkSaNa mATe paNa huM tamArI saMmati yAcuM chuM. tame zuM kahevA mAge che ? kema - kAraNa jemane ghaNuo sophisTA kahe che, ane pitAnA duzmano mAne che, te tamAma bhADutI leke, vastutaH anekanA (lekenA) 1ahIM grIka pAThAntara vizenI eka noMdha che. eka sarakhA upara pari. 2-IzvarakRpAnA ullekha mATe.
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 pariccheda 6 abhiprAya sivAya eTale ke temanI sabhAonA (samUhonA) abhiprAya sivAya bIjuM kazuM zikhavADatA nathI, ane Aje teo "viveka kahe che? (jyAre philasUphInAM jJAna ane viveka te enAthI taddana nirALAM ja che.) je jabaradasta baLavAna pazune (samAjane) pote poSe che, tenI IcchAo ane manovRttione je mANasa pote abhyAsa karatA hoya (va) tevA mANasanI sAthe huM temane sarakhAvuM chuM--enI pAse kyAre javuM, ane kevI rIte kAma levuM tathA kaye vakhate ane kyAM kAraNosara e bhayaMkara ke ethI ulaTuM (namra) bane che ane enI aneka cIsone ze artha thaI zake tathA jyAre bIjA koI amuka avAjo kADhe tyAre te zAMta thAya che ke gusse thAya che--e badhuM ene zIkhavAnuM che ane tame vadhArAmAM eTaluM mAnI lejo ke e pazunI satata sevA karIne jyAre ene A badhAnuM pUrNa jJAna maLe che tyAre tene e "viveka kahe che. ane je ke je siddhAnto ke uddAma lAgaNIo vize pote bakavATa kare che tenA arthane ene kharekharo khayAla nathI, ane e mAtra jabarA pazunI vRttio ke rucio anusAra, Ane pratiSThita ane tene apratiti, ISTa athavA aniSTa. ke dharmAnusAra ke adharmAnusAra kahe che, Ama chatAM e pitAnA () (ajJAnamaya abhiprAya rUpI) jJAnanuM eka taMtra race che ane e zikhavADavA mAMDe che. jemAM e pazune AnaMda Ave tene "sAruM ane je ene na gamatuM hoya tene e "kharAba" kahe che. ane dharma tathA udAratA Avazyaka che. te sivAya e vastuonuM bIjuM kazuM nirUpaNa karI zakatA nathI, kAraNa eNe pite e kadI joyAM nathI, tathA e pratiSThita ane apratiSThita vagere) vacce je mahAna aMtara che te bIjAMone samajAvavAnI enAmAM zakti nathI ! IzvaranA kasama, zuM Avo keLavaNIkAra durlabha nathI ? durlabha khare ja ! ane je kaI ema dhArato hoya ke zuM citrakaLAmAM ke zuM (6 sarakhAvo 426; tathA 588-The Many-headed Hydra
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara1 saMgItamAM athavA chevaTa rAjakAraNamAM-vividha (prakAranA lekenA banelA A) samUhanI rucio ane vRttionI pArakha-e ja viveka che te mANasa huM jenuM varNana karI rahyo chuM tenAthI kaI rIte jAda paDe che? kAraNa jyAre mANasa ana--ekanI sAthe prema ane sahavAsa rAkhato hoya, ane potAnI kavitA ke kalAnI bIjI kRti, ke rAjyanI eNe je sevA karI hoya tenuM emanI AgaLa pradarzana karato hoya, ane temane enA nyAyAdhIza banAvavAne pitA para kaze lAgo na hoya chatAM te ema karate hoya, tyAre loko jenI prazaMsA karatA hoya te ja vastuo upanna karavAnI DAyomIDanI kahevAtI (TI) AvazyakatA ene pharaja pADaze. ane Ama chatAM pratiSThA tathA sArApaNuM vizenA temanA pitAnA khayAlanA samarthanamAM teo taddana hAsyAspada kAraNe raju kare chee sivAyanAM bIjAM kAraNe tame kadI sAMbhaLyAM che? (6) nA, mane je saMbhaLAyA kare che tenAthI bhinna sAMbhaLIza evo saMbhava paNa nathI. huM je kahuM chuM enuM satya tame svIkAre che kharuM ne ? tyAre suMdara vastuonA karatAM parama sauMdaryanA astitvamAM, athavA dareka jAtanI aneka vastuonA karatAM dareka jAtamAM rahelA parama (404) tattvamAM * mAnavA duniyA kadI lalacAze ke nahi e vadhArAnA prazna para vicAra karavA tamane huM kahuM chuM ! avazya nahi ja. tyAre AkhI duniyA philasUpha banI jAya e zakya nathI ! azakya. ane tethI philasUphe avazya duniyAnI niMdAne pAtra thaI paDe ja. thaI paDavA ja joIe. ane je leke ToLAnI sAthe bhamyA kare che ane emane khuza karavAnI taka zodhyA kare tevA che-te ? * sarakhAvo upara 427 phu; nIce 501 , 2; 596 2 vagere. 21
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda (tevA ema ja kare) e spaSTa che. tyAre philasUphane TheTha sudhI enA vyavasAyamAM surakSita rAkhI zakAya e kaI upAya tamane sUjhe che? () ane ApaNe ene vize je kahetA hatA eTaluM tame yAda rAkhaje -ke enAmAM tvarA (tIvra buddhi), smaraNazakti, zaurya ane aizvarya hovAM joIe--Ane ApaNe kharA philasUphanI zaktio tarIke svIkArI hatI. hA. khAsa karIne je enI zArIrika zaktio tenI mAnasika zaktio jevI ja haze, te bAlyAvasthAnI zarUAtathI evo mANasa dareka bAbatamAM sauthI pahele zuM nahi Ave ? teNe kahyuMH jarUra. ane tenA mitro tathA puravAsIe, te moTo thaze tyAre potAnA ja hetuo sAdhavA zuM evA namUnedAra yuvakane upaga nahi kare ? emAM savAla ja nahi. () ene page paDIne teo ene vinaMtI karaze, ane tene mAna Apaze tathA enI khuzAmata karaze, kAraNa eka divasa je sattA ene maLavAnI che te sattA atyAre temane potAnA hAthamAM rAkhavI che. teNe kahyuM evuM ghaNI vAra bane che. ane e je che te mANasa, je koI moTA nagarane vAsI hoya--tavaMgara ane umadA tathA kadAvara adhikArI yuvAna hoya to evAsaMjogomAM e zuM kare ema zakya lAge che? zuM asaMkhya maharavAkAMkSAo enAmAM nahi hoya, ane helenika tathA jaMgalI lekanI tamAma bAbatonI vyavasthA karavAne pite zaktimAna che ema zuM e nahi mAnI bese, ane AvA khayAla (4) enA magajamAM bharAI jaze tethI khAlI damAma tathA arthahIna magarUrInA bharAvAthI e zuM phulAI nahi jAya, ane potAnI jAtane Toce nahi caDAvI de?
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ jarUra e ema karaze ja. have jyAre enI mane dazA AvI thaI gaI haze, tyAre je koI namratAthI tenI pAse Ave ane tene kahe ke "tuM te mUrkha che ane (kAraNa) tAre te evuM jJAna meLavavuM joIe ke je mAtra parizramathI ja meLavI zakAya che"--to tame ema mAne che ke AvA viparIta saMjAgomAM A bAbato sAMbhaLavA ene sahelAIthI AkarSI zakAze ? tenAthI e kyAMye dUra raheze. ane pitAnA sAhajika sArapaNa ke svAbhAvika samajupaNane () lIdhe jo koInI AMkha ughaDe, ane e virala yuvaka namra bane tathA philasUphIne dAsa thaI jAya, te paNa jyAre enA mitrone ema lAge ke enI mitrIne lIdhe teo je lAbha laNavAnI AzA rAkhe che e tamAma teo gumAvI bese e saMbhava che, tyAre teo (enI sAthe) kevI rIte vartaze ? potAnA uccatara svabhAvane e pote namatuM Ape tenI aTakAyata karavA mATe tathA enA zikSakane (eTale ke AtmAnA uccatara tattvane, nirbala karavA mATe, potAno hetu sAdhavA khAnagI khaTapaTa tema ja jAhera kAvAdAvA karI teo zuM game tema nahi bele ane kare ? (95) e vize kazI zaMkA ja na hoI zake. ane je koI AvA saMjogomAM AvI paDyo hoya te kadI kevI rIte philasUpha thaI zake ? azakya. tyAre je guNe mANasane philasUpha banAve che te ne te guNo- je tene kharAba zikSaNa maLe te, dhanasaMpatti ane tenI sahacArI vastuo tathA jIvananI bIjI kahevAtI ISTa vastuo jeTalA ja--ene philasUphIthI dUra laI jaze ema kahevAmAM ApaNe zuM kharA nahotA? ApaNe taddana kharA hatA. mArA zreSTha mitra, tamAma viSayamAM sauthI sArI (evI philasUphIne) (2) anurUpa svabhAvamAM, huM varNana karuM chuM tevAM, tamAma
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ ccheida 6 vinAza ane viphalatA A rIte utpanna thAya che: * game te kAlamAM ApaNe jene dubha mAnI zakIe evA e svabhAve che; e eve va che ke temAMthI rAjyete tathA vyaktione mahAnamAM mahAna aniSTa karanArA ane bharatInuM vaheNa temane jyAre bIjI (zuddha) bAju laI jAya tyAre mahAnamAM mahAna iSTatA sAdhanArAe paNa emAMthI ja nIpaje che; kAraNa kAI apa mAnava, zuM vyaktienA ke zuM rAjyAnA saMbaMdhamAM kAI mahAna ( ISTa ke aniSTa) vastuno kartA thayA hAya ema banyuM nathI. teNe kahyuM: e sauthI sAcuM che. ane tethI philasUphI nirjana jevI zUnya thaI gaI che, ene (6) lavividha adhUrA rahyo che; kAraNa enA peAtAnA mANase paDI bhAMgyA che, ane temaNe eno tyAga karyAM che, ane jyAre te dUSita ane ayeAgya javana gujAre che, tyAre enA kAI ja saMbaMdhIe enuM rakSaNa karavA UbhA nathI e joI ne nAlAyaka mANasA aMdara dAkhala thAya che ane tenI lAja lUTe che; ane tame kaMDA che tema ene doSa denArAe je ThapakA Ape che ane je ema pratipAdana kare cheke enA bhaktomAMnA keTalAeka nakAmA che, ane emAMnA ghaNAne te sakha mAM sakhata zikSA thavAnI jarUra che, te tamAma dekhe pelA nAlAyaka loka ja enA para oDhADe che. leAkeA ema ja kare che. 3ra4 *meM kahyuM: hA, ane damAmavALA khitAe! ane pratiSThita nAmeAthI sArI peThe bharelI (philasUphrInI) A bhUmine (3) khullI (arakSita sthitimAM paDelI kSudra prANIo jue ane jelamAMthI kedIe chUTIne kAI pavitra maMdiramAM dhADa pADe tema te peAtAnA dhaMdhA cheADIne philasUphIna kSetramAM kUdI paDe,--ane jee AvI rIte varte che te kadAca prophe. neTalazipanA abhiprAyAnusAra AkhA 'piblika'nA ATalA bhAgamAM pleTAnI aMgata lAgaNI vyakta thAya che,
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3rapa pitAnA kSudra dhaMdhAomAM sauthI vadhAre pravINa hoya che-A vize jyAre tame vicAra kare tyAre tame bIjA kayA pariNAmanI AzA rAkhI zake? kAraNe philasUphInI AvI durAvasthA thaI che to paNa je bIjI kaLAomAM nathI dekhAto eTale mahimA hajI tenAmAM rahyo che. ane A rIte temanA dhaMdhAo ane (nAnI) kalAone lIdhe temanAM zarIra jevAM thaI gayAM hoya che, tevA jemanA (6) svabhAva apUrNa che, ane jemanA AtmAo temanI kSudra vRttione lIdhe kadrupa ane vicalita thaI gayA che tevA ghaNaye tenA tarapha AkarSAya che. AvuM bane e zuM aparihArya na gaNAya? hA. koI mAthe TAlavALo nA ze kAIgare jANe hamaNAM ja kArAvAsamAMthI chUTayo hoya ane kyAMkathI acAnaka) paisA maLI gayA hAya bAbara evA ja zuM teo nathI lAgatA? e nAvaNa kare che ane no koTa pahere che ane tenA zeThanI je dIkarI atyAre garIba ane nirAdhAra thaI gaI che tene jANe paraNavA jato hoya ema vararAjAnI mAphaka tene zaNagAravAmAM Ave che. (46) barAbara baMdhabesatuM udAharaNa. evAM lagnonI prajA kevI thaze ? zuM teo nIca ane varNasaMkara nahi thAya ? e vize kaze prazna ja na karI zakAya. ane jeo zikSaNa mATe nAlAyaka che evA mANaso kilasUphInI pAse jAya, je (philasUphI)ne hoddo emanA karatAM UMce che enI sAthe maitrI kare, tyAre kaI jAtanA vicAro ane abhiprAya pedA thavA saMbhava che? kAnane priya lAge evAM vAle ja zuM e nahi hoya, ane temAM kharuM hIra te nahi ja athavA sAccA viveka jevuM ke ene ucita paNa kazuM nahi? - juo upara 371 Bane of smaller trades - B a n a u si a'
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara pariccheda 6 teNe kahyuM: ni:zaMka. meM kahyuM: tyAre, DemenTasa, bAkI rahelA gheADAka ja leAkA philasUphInA adhikArI che. (6) daivavazAt kAI umadA ane suzikSita puruSa dezanikAla hAvAne lIdhe enI sevAmAM rAkAI paDayo hoya, ane saDAnI asaranA abhAvane lIdhe tenA lisUphInA) pratye enA bhaktibhAva kAyama rahyo hoya; athavA eka halakaTa nagaramAM kAI ucca AtmA janmyA hoya ane tenA rAjakAraNa pratye ene tiraskAra tathA upekSA hai.ya; ane zaktisaMpanna thADA mANasA hAya, jee nAnI kalAone sakAraNa dhikkAratA hoya, ane tene choDI philasUphI pAse AvatA hoya; athavA saMjogavazAt ApaNA mitra thIjIsanI lagAma jemane nigraha (4) karatI hoya evA kAI hAya; kAraNa thIjIsanAM jIvananI dareka vigate jANe ene kliphIthI dUra laI javAne kAvatru karyuM hatuM, paraMtu kharAba tabiyatane lIdhe e rAjakAramAM paDI na zakayA. mArA aMtarAtmA mane ahI AMtiraka sUcana kare che te anusAra huM mArA potAne dAkhale TAMkuM paNa ema karavuM bhAgye ja yogya gaNAya, kAraNa ke bIjA kArya mANasane evA niya MtA je kadI maLyo hoya teA bhAgye ja maLyA haze.+ have je A nAnAzA vargamAM AvI jAya che temaNe philasUphI keTalI madhura ane kalyANaprada vastu che teneA rasAsvAda karelA hoya che; ane janasamRtyunI ghelachA paNa pUratI joyelI hoya che;x ane tee (6) jANe che ke eka paNa rAjadvArI puruSa pramANika nathI, tema ja (temanAmAM) dharmAMtA kAI agraNI paNa nathI ke jene paDakhe * udA, tarIke sAkreTisa tathA pleTo pete, "" +"Dia monior " peAtAne kAI devI avAja 'nI bakSisa che ema sokreTisa mAnatA. a MtarAtmAne e avAja mAtra nakArAtmaka Adeza ja ApatA. x jAherajIvana vizenA pleTAnA abhiprAya.
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ 496 3ra7 UbhA rahI teo laDe ane mekSa meLave. jaMgalI pazuonI vacce koI mANasa AvI caDyo hoya-tevAnI sAthe ApaNe AvA mANasanI sthiti sarakhAvI zakIe--e pitAnI AjubAjunA lokonI duSTatAmAM bhAga nahi le, paraMtu temanA badhAnA krUra svabhAvanI sAme thavA e ekale zaktimAna paNa nahi hoya, ane tethI-pote rAjyane ke potAnA mitrane kazA upayogamAM AvI zake ema nathI te joIne, tathA pitAnuM ke bIjAonuM kaMI paNa bhaluM karyA sivAya ene pitAnI jIMdagI veDaphI nAkhavI paDaze ema dhArIne-te mauna seve che, ane potAne raste jAya che. sakhata pavanathI dhakelAtA dhULa ane karAnA tophAnamAM kaI mANasa divAlane othe rakSaNa mATe Ubhe rahe enA je e che ane bAkInI manuSyajAta duSTatAthI (6) bharapUra che ema joIne, je pote mAtra potAnuM viziSTa) jIvana gALI zake ane aniSTa athavA adharmathI mukta rahI zake tathA ujavala AzAomAM (darekanuM) bhaluM Icchato zAMtimAM A duniyA choDI zake, te e saMtuSTa raheze. teNe kahyuM: hA, ane jatAM pahelAM eNe mahAna kArya sAdhyuM haze. mahAna kArya--hA; paNa sauthI mahAna kArya te nahi, sivAya (497) ke ene potAne anukULa rAjya maLI rahe; kAraNa je rAjya ene anukULa hoya temAM e vadhAre vizALa vikAsa sAdhI zakaze, ane pitAne temaja pitAnA dezane tAraNahAra banaze. philasUphIne ATaluM kharAba nAma zA mATe vaLagI rahyuM che tenAM kAraNe have te pUratAM sphaTa karavAmAM AvyAM che; enI sAme je je AkSepa mUkvAmAM AvyA che temAM rahele anyAya batAvavAmAM AvyA che - AthI vadhAre kazuM kahevAnI tamArI icchA che? teNe javAba ApeH e viSaya upara kaMI vadhAre nahi; paraMtu hAla je rajapaddhatio pravarte che temAMnI kaI paddhati tamArA abhiprAyAnusAra philasUphIne anukULa che? (2) kahyuM. emAMnI eke nahi; huM e badhAnI viruddha je
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 pariccheda 6 AkSepa mUkuM chuM te barAbara A ja che-emAMnI eke philamukanA svabhAvane pya nathI, ane tethI ja e svabhAva (philasUphIthI) aLago thaI jAya che ane dUSaNavALA thAya che; jevI rIte koI vilakSaNa bIjane videzI bhUmimAM ropavAmAM AvyuM hoya ane te potAne svabhAva khoI bese, ane navI jamInamAM e AkhuM hArI jAya tathA pitAnI jAtane gumAvI bese, tevI ja rIte philasUphanA svabhAvano, (enA pitAnA) vyavasAyamAM vikAsa sadhAvAne badale, adhe gati thAya che, ane e (%) juduM (vikRta) svarUpa pakaDe che. paraMtu philasUphImAM potAmAM je pUrNatA che evI pUrNatAvALuM rAjya che ene kadI sAMpaDe, to eTaluM dekhAI Avaze ke e kharekhara divya che ane bIjI badhI vastuo, pachI bhale e mANasanA svabhAva hoya ke saMsthAo hoya to paNa te badhI mAnuSI che;- ane have, e rAjya te karyuM, e prazna tame pUchavAnA che enI mane khabara che. teNe kahyuM: nA, e to tame khoTA paDayA, kAraNa huM bIje ja prazna pUchavAno hato--ApaNe je rAjyanA sthApaka ane zedhaka chIe e ja e rAjya ke koI bIju? javAba ApyoH hA, ghaNe aMze ApaNuM; paNa meM agAu kaheluM e tamane yAda haze, ke kAyadA ghaDanAra tarIke tame niyamo (eka pachI eka) mUkatA hatA, tyAre baMdhAraNanA je tattvathI tame derAtA hatA (6) te ja tattva pitAmAM hoya evA koI jIvana adhikArI puruSanI rAjyamAM harahaMmeza jarUra raheze. teNe javAba ApeH e kahevAI gayuM che. hA, paNa saMtoSakAraka rIte nathI kahevAyuM; tame amane vacce vAMdhAo uThAvIne bIvaDAvI dIdhA, ane e vAMdhAothI eTaluM avazya dekhAI AvyuM ke carcA bahu ja lAMbI ane kaThaNa thaI paDe ema che ane je bAkI rahyuM che te saheluM nathI paNa tenAthI ulaTuM agharuM ja che. * juo upara 435-2-3 nIce pa04 3.
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ 497 bAkI zuM rahyuM che? philasUphIno abhyAsakrama+ evI kaI rIte goThavo ke jethI e rAjyane vinAzakartA na thAya e prazna. badhA mahAna prayatno karavAmAM jokhama raheluM che; leke kahe che tema iSTanI prApti kaThina che* (6) teNe kahyuM: to paNa e muddo ApaNe spaSTa karavo joIe ane tyAra pachI nirUpaNa pUrNa thaze. ' kahyuM. mane (e kAryamAM je kaMI vigha naDaze, to IcchAnA abhAvanuM e vidata nahi hoya, paNa mArI zaktinI UNapane lIdhe huM kadAca acakAuM: tame pote bhAre utsAha joI zakazo; ane huM jyAre jAhera karuM chuM ke rAjyoe philasUphInuM parizIlana karavuM joIe, ane te paNa teo hAla je rIte kare che te rIte nahi, paNa judI ja mane vRttithI, tyAre huM e keTalI daDhatAthI ane nizcayathI kahuM chuM tenI tame kRpA karI neMdha leze. kaI (judI rIte ? (498) meM kahyuM. atyAre philasUphInA vidyArthIo taddana juvAna hoya che. temanI bAlyAvasthA bhAgye ja pasAra thaI hoya tyArathI zaru karIne, paisA kamAvAmAMthI ane ghara calAvavAmAMthI jeTale vakhata bace teTale ja mAtra evA abhyAsanI pAchaLa teo gALe che ane philasUphIno prANa pitAmAM sauthI vadhAre utAryo che evI jemanI pratiSThA baMdhAyelI hoya teo paNa jyAre e viSayanA atyaMta kaThina (aMga) eTale ke AnvIkSIvidyA pAse Ave che tyAre teo nAsI jAya che. temanI uttarAvasthAmAM kAI bIje emane AmaMtraNa Ape to + muddo 3. philasUphIne abhyAsakrama. * 'Hard is the good'-juo upara pR. 213-435-29 tathA tenI phUTanoTa: iSTa eTale saudarya paNa. * 'Dialektik e' Arst mentioned : 271411 642 : pari. 5-454; tathA nIce 6-49.
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ viccheda 6 33. tee kadAca jAya ane bhASaNa sAMbhaLe, ane ATaluM kare te paNa te jANe bahu karI nAMkhyuM hoya evA tee DALa kare che. kAraNa emane ucita vyavasAya philasaphI hoya ema te kaMI mAnatA nathI; chevaTe jyAre te vRddha thAya tyAre () hIrekaleI TosanA mR elavAI jatA tenA karatAM vadhAre kharA arthAMmAM temAMnA ghaNAkharA olavAI Aya che, kAraNa pharI pAchA e kadI prajvalita thatA nathI. tyAre emaNe kayA krama svIkAravA joI e ? enAthI taddana uTA. bAlyAvasthA temaja yuvAvasthAmAM emanA abhyAsa ane jeTaluM philasUphImAMthI te zIkhe te emanI kumaLI vayane ceAgya hAvAM joI e. A varSo daramiyAna jyAre te prauDhatA meLavavA vikAsa karatA hAya, tyAre temanAM zarIranI khAsa viziSTa saMbhALa levI joI e, ke jethI teo philasUphInI sevA karI zake; pachI jema jema temanuM vaya vadhatuM jAya ane emanI buddhi paripakava thatI jAya, tema tema bhale tee AtmAnI keLavaNI vadhAratA jAya; paraMtu jyAre ApaNA puravAsIonA zArIrika baLanAM vaLatAM pANI Ave, ane binalazkarI tathA lazkarI jo adA na karI zake, tyAre bhale tee svavihAra kare ane (4) kazI sakhata majUrIvALAM kAma mAthe na le, kAraNa ApaNo hetu e che ke A duniyAmAM te sukhethI rahe ane have pachInI jI MdagImAMtra paNa AvuM ja sukha meLavI jIMdagIne sAka kare. teNe kahyuM: sokreTisa, tame kharekhara bahu ja utsAhamAM AvI gayA che enI mane khAtrI che; ane chatAM huM jo bhUla karatA na hAu te tamArA zrotAmAMnA dhaNA tamArI sAme virodha karavA jatAM ethI paNa vadhAre utsAhamAM AvI jAya e saMbhavita che, kAraNa A emane gaLe kadI nahi utare; maeNsImekasane teA sauthI echuM. me kahyuM : theMsImekasa ane huM--jo ke kharekhara ame kadI;(6) * jIe nIce 608
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 331 duzmane te nahotA ja, to paNa ame hajI hamaNAM ja mitro thayA chIe, te tame amArI vacce jhaghaDe Ubho na kare; kAraNa ene ane bIjA bhAgusene mArA matanA huM na karuM athavA (mRtyu bAda) teo punarjIvita thAya ane koI bIjA prakAranA jIvanamAM AvI ja carcA kare e divase emane lAbha thAya evuM huM kaMI na karuM tyAM sudhI huM khUba mahenata karyA ja karIza bahu najIkanA bhaviSya vize tame vAta karatA he ema lAgatuM nathI. meM javAba Apyo; huM to ulaTo e kALanI vAta karuM chuM ke je amaratvanI sarakhAmaNImAM te kaMI visAtamAM nathI. chatAM ghaNA A badhuM mAnavAnI nA pADe to mane kaMI Azcarya thatuM nathI; kAraNa ApaNe je vize atyAre vAta karIe chIe e siddha thayeluM emaNe kadI joyuM nathI; (4) ApaNuM zabdomAM je svAbhAvika ekatA che tevAM nahi paNa kRtrima rIte zabdane bhegA mUkyA hoya evA philasUphInA mAtra laukika anukaraNane ja temaNe joyuM che. paraMtu je manuSya, potAne zakya hoya teTale aMze, saguNanI sapramANatA ane AkRtimAM (masA) vAcA ane karmanuM saMpUrNa ghaDAyo heya-je nagararAjyanuM svarUpa enA jevuM na hoya tevA rAjyamAM AvA mANasane zAsana karatAM temaNe kadI je (49) nathI, temAMnA ghaNae nahi-eTaluM ja nahi paraMtu eke e paNa nahi-emaNe kadI joyuM hoya ema zuM tame mAne che ? kharekhara nA. nA, mArA mitra-ane mukta ane udAra manobhAvonuM nirUpaNa je temaNe sAMbhaLyuM hoya te bhAgye ja sAMbhaLyuM haze; udAharaNa tarIke, je vitaMDAne aMta abhiprAya ane jhaghaDAmAM ja Ave che-pachI bhale e -kAyadAnI korTamAM thatI hoya ke samAjamAM--paNa tevI (vitaMDAnI) bArIkIo tarapha udAsIna rIte jotAM jyAre teo jJAnanI khAtara, temanAmAM zakti hoya te badhA upAyo ajamAvatA utsAhabhera satyane * abhiprAya ajJAnanuM pariNAma che. juo-upara pR. 201, 429-4nI phUTaneTa.
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 paricacheda 6 zodhatA hoya teve vakhate (je mane bhAvo) mANasa vyakta kare che tevA - teNe kahyuM: tame je (mAnava cittanA) ucca vyApAra vize vAta kare che tene emane svane paNa khayAla hoto nathI. ane A ApaNe agAuthI jANa gayA hatA, ane jyAM (6) sudhI philasuphanA je nAnA vargane ApaNe duSTa nahi paNa nirupayegI gaNyo hato e vargane icchAo ke anicchAe paNa rAjyanI saMbhALa rAkhavAnI vidhivazAt pharaja pADavAmAM na Ave, tathA emanuM AjJApAlana karavAnI rAjya upara paNa evI ja AvazyakatA mUkavAmAM na Ave, athavA rAjAomAM ke rAjAo nahi to rAjaputro ke kumAremAM daivI preraNAthI kharI philasuphI mATe sAro prema na jAge, tyAM sudhI nagare ke rAjya ke vyaktio kadI pUrNa vane pAmI zakaze nahi ema che ke bhItipUrvaka ane saMdigdha mane satyanI khAtara ApaNe kabUla karavuM paDyuM tenuM kAraNa paNa A hatuM. A vikalpomAMne eka ke pachI baMne arAjya che evuM bhAra daIne kahevAnI huM jarUra jato nathIH je te (1) azakya hoya to svapnamAM ane manaHsRSTimAM vivAra karanArAo tarIke ApaNI jarUra teo hAMsI kare temAM kazuM khoTuM nathI kema huM kharuM kahuM chuM ne? tana kharuM. tyAre je bhUtakALanA agaNita yugomAM. athavA A ja ghaDIe ApaNuM daSTipathanI bahAra, kyAMya dUranA keI paradezamAM, kara () pUrNatAe pahoMcelA philasUphane rAjyane vahIvaTa karavAnI daivI zakita pharaja pADatI hoya, ke paDI hoya ke have pachI pADavAnI hoya, te maravuM paDe to paNa eTaluM chAtI ThekIne ApaNe kahevA taiyAra chIe ke jyAre jyAre philasuphInI devI rAjJIpadane pAmaze tyAre tyAre ApaNuM baMdhAraNa astitvamAM AvyuM haze, AvyuM che, ane hA-Avaze. * vinsenTa smithe noMdha karI che ke lagabhaga A ja kALamAM himAM, philasUpha ane rAjavI bane evo-azoka rAjya karato hato.
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 338 AmAM kazuM azakaya nathI; bAkI e muzkela che e te ApaNe te paNa svIkArIe chIe. teNe kahyuM : mArA abhiprAya tamArI sAthe maLatA Ave che. paNa ( sAdhAraNa janasamUhanA ) Ave abhiprAya nathI ema zuM tame kahevA mAgeA che ? teNe javAba Apyo : huM e kalpI zakate nathI. meM kahyuM : are mArA mitra tame (sAmAnya jana) samUha para Akramana kare..jo (ku) tame krodha karatA hai| e rIte nahi, paNa emane zAMta karavA tathA vadhAre paDatI keLavaNI mATeteA emanA aNugamo dUra karavA, jaivA teo kharekhara che tevA ja ApaNA philasUfAnuM darzana karAve| ane temanA dhaMdhAnuM tathA cAritryanuM tame A dhaDIe jema varNana karatA hatA tema ja karo, te tee (500) peAtAnA abhiprAya badalo, ane pachI mANuse joze ke tame jemanI vAta kareA che te kaI te dhAratA hatA tevA nathI--jo te A navI Dhame tene jue, te teo jarUra tenA vize emaneA peAtAne khayAla badalaze, ane judI ja rIte javAba Apaze. 1 je emane cAhatA heAya tenI sAthe kaye| mANasa duzmanAvaTa bAMdhe, je peAte mukta ane namra che te jenAmAM kazI irSyA nathI tenI kayAMthI IrSyA karaze ? nA, tamAre khale huM ja javAba ApIza, gheDaeka leAkAmAM AvI kaTAra maneAvRtti kadAca dekhAya, paNa mANasa jAtanA moTA bhAgamAM te nahi ja. teNe kahyuM: huM tamArI sAthe saMmata chuM. (=) ane huM je rIte vicAra karuM chuM te rIte zuM tame paNa vicAra nathI karatA ke je dhUta lekA kazA AmaMtraNa sivAya ( lisUphInA ) kSetramAM aMdara ghUsI jAya che, ane jee emane ( janasamUhanA moTA bhAgane) gALA bhAMDatA hoya che, tathA temanA upara doSAropaNa karIte, bIjA kAI (sArA) viSayanI vigata bAjue 1. ahI mULanA pAThAntara vize eka noMdha che.
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 paricacheda 5 mUkIne aMgata AkSepe ja karatA hoya che, tevA dhUrta lokene lIdhe ghaNAnA manamAM philasUphI pratyenI kaThera lAgaNI pedA thAya che? ane philasUphamAM AvI ane vRtti hoya to e bahu anucita gaNAya. e te atyaMta anucita che. kAraNa eDeImenTasa, jenuM citta kharA satamAM sthira thayeluM che tene jarUra duniyAdArInI vigatomAM utaravAne athavA tenI sAthe jhaghaDIne IrSyA ke dveSaka ravAne vakhata na ja maLe; (f) acala ane amara vastuo tarapha enI najara rahelI hoya che ane je ( tane ) e-jue che temane (bIjA kazAthI) kazI hAni pahoMcatI nathI, tema eka bIjAne teo hAni karatAM nathI, paraMtu buddhitattvAnusAra te niyamita rIte calAyamAna hoya che; AnuM philasUpha anukaraNa kare che, ane bane teTalI potAnI jAtane e enA jevI karaze. jenI sAthe sarakArapUrvaka koI mANasa saMbhASaNa karatA hoya, enuM anukaraNa karyA sivAya zuM enAthI rahevAze kharuM? azakya. ane philasupha (A tanA) divya niyama sAthe vArtAlApa karate hoya che tethI jeTale aMze mAnava svabhAva niyamabaddha ane divya thaI zake ema hoya (4) teTale aMze e niyamabaddha ane divya bane che; paraMtu dareka manuSyanI mAphaka ene paNa vikSepa naDaze. alabatta, ane je (niyamabaddha tattva)ne e kaI alaga sthAnamAM nihALate AvyuM che te anusAra mAtra potAnI jAtane ja nahi paNa sAmAnya rIte samasta manuSyasvabhAvane-pachI bhale e rAjyamAM vyakta thato hoya ke vyaktiomAM, te paNa tene ghaDavAnI je ene pharaja pADavAmAM Ave, to tame zuM dhAro che ke dharma, saMyama tathA dareka sAmAjika saguNanA saMbaMdhamAM e kaI jaDa kArIgara (jevo) nIvaDaze ? * True being'
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ 500 -331 jaDa te nahi ja. ane jo duniyA najara kare ke ApaNe ene vize je kahIe (6) chIe e satya che, teA pachI zuM teo philasUphI para gusse thaze ? ApaNe jyAre emane kahIe ke je rAjyane svargIya AdanuM anukaraNa karIne kalAkAroe ghaDyuM nathI te rAjya kadI sukhI thaI zake nahi, tyAre temane ApaNAmAM zraddA besaze ke nahi ? teNe kahyuM: jo teo samaje te tA krodha nahi kare. paNa (501) tame je vize vAta kareA che tenI ceAjanA teo kevI rIte dhaDaze ? zarUAtamAM tee rAjyane tathA leAkeAnA rItiravAjone leze, ane e jANe pATI hAya tema tenA paranA citrane bhUMsI nAMkhaze ane bhoMya ceAkhkhI karI mUkaze. A kaMI saheluM kAma nathI, paNa e saheluM hAya ke na hAya, paraMtu bIjA dareka kAyadA karanAra ane AmanI vacce A viSayamAM ja bhinnatA dekhAze,--yAM sudhI temane cokhkhI sapATI na maLe, athavA te pAte (bhAMyane ) cAkhkhI na kare tyAM sudhI vyakti ke rAjyanI sAthe te kazA prasaMga nahi pADe, ane kazA kAyadA nahi De teNe kahyuM: teo ema kare emAM lavaleza khATuM nathI. baMdhAraNanI rUparekhA doravA mAMDaze? ATaluM karIne te mezaka. (va) ane jyAre teo A kAImAM (rUparekhAmAM) vigatA bharatA haze tyAre huM mAnuM chuM ke teo ghaNI vAra peAtAnI najara UMce ane nIce nAMkhaze; mArA kahevAno bhAvA e che ke te pahelAM parama dharma ane sAMda ane saMyamane nIhALaze, ane pachI vaLI (tenI) mAnuSI pratikRti taraph joze; ane mAnavanI mUrti ghaDAya e rIta jIvamamAM bhinna tattvAnuM tee mizraNa karo tathA vattAM ochAM karaze; ane je mUrti manuSyAmAM hayAtI dharAvatI hoya tyAre hAmara jene jIe pari : 1-430 1
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 6 IzvaranI pratikRti ane AkAra kahe che tenI chAyA anusAra teo A vizeno khayAla ghaDaze teNe kahyuM: sAva sAcuM, ane manuSyanI rItio zakya hoya teTale aMze IzvaranI rItine () anukULa thaI rahe e rIte teo amuka rekhAne bhUMsI nAMkhaze ane ene badale bIjI mUkaze. teNe kahyuM. kharekhara, AthI vadhAre suMdara citra teo bIjI koI rIte karI na zake. meM kahyuM ane have ApaNI sAme jANe pUra jesabaMdha dhasI Ave che ema tame je leka)nuM varNana karatA hatA, temane ATaluM samajAvavAne ApaNe zuM zarUAta nahi karIe ke je baMdhAraNonA citrakAra para-ApaNe rAjyane vahIvaTa tenA hAthamAM seMNe che tethI-teo jenI sAme atyaMta gusse thayA hatA te te ApaNe jenI prazaMsA karI rahyA chIe te che; ane hamaNuM temaNe je sAMbhaLyuM te parathI teo jarA vadhAre zAMta paDaze ke nahi ? je temanAmAM jarA paNa samajaNa hoya to te ghaNuM ja zAMta paDe. (3) kema, zuM vAMdho uThAvavAnuM ekeya kAraNa hajI paNa temane maLe ema che? philasUpha to sat ane satyane anurAgI che e bAbata zuM temane zaMkA che? teo eTalA aNasamaju nahi thAya. athavA ApaNe ene Alekhyo che tevo e che to ene svabhAva uccatama ISTa (zreyasa) ne anurUpa che? A vize paNa teo zaMkA nahi ja karI zake. paNa vaLI teo ApaNane kaheze ke evA svabhAvane anukULa saMjoge maLI rahe, to pUrNa rIte sAdhu ane vivekI, evo je kadI kaI thayo hoya to, te zuM e nahi thAya ? athavA jene ApaNe bAtala karyA che temane zuM teo pasaMda karaze ?
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 339 (6) jarUra nahi ja. tyAre ApaNe je ema kahIe chIe ke klisUphe jyAM sudhI rAjyakartAo nahi thAya tyAM sudhI rAjyAne ane vyaktine aniSTamAMthI ArAma maLavAnA nathI, tema ja ApaNuM A kAlpanika rAjya kadI astitvamAM paNa AvI nahi zake,--te ukti para tee gusse nahi thAya, kharuM ne ? huM mAnuM chuM ke temane Ache gussA caDaze. ApaNe zu ema nahi mAnIe ke temanA gussA echA che eTaluM ja nahi paNa te taddana namra khatI gayA che, ane (502) temaNe potAne abhiprAya badalyeA che, tathA kAI khIjA kAraNusara nahi, to mAtra zaramanI khAtara paNa temane suleha karyAM vagara nahi cAle ? teNe kahyuM: acUka. tyAre ApaNe mAnI laIzuM ke matabheda A khIjA muddAnI zuM kAI nA pADaze ke evA hAya ke jeo svabhAvathI ja philasUfA hoya ? teNe kahyuM: jarUra, kAIja nA na pADe. ane jyAre tevAonA janma thaI cUkayo hAya, tyAre zukrAI ema kaheze ke emaneA avazya nAza karavA joIe; (va) emanuM bhAgye ja rakSaNa thaI zake enI to ApaNe pazu nA nathI pADatA; paNa AkhA ne AkhA yugA daramiyAna temAMnA eka paNa khacI na zake--AvuM pratipAdana karavAnuM sAhasa kANu karaze ? kharekhara e te koNa kare? meM kahyuM : paNa evA eka ja pUrato che; jenA saMkalpabaLane AdhIna kAI nagara hoya--evA eka paNa mANusa hAya to khasa che, ane to duniyA je Ada' rAjavyavasthAne vize ATalI zaMkAzIla che, tene e astitvamAM lAvaze.x zamI gayA che. have rAjaputro ke kumArI x Cf, The Conception of the Virtuous Tyrant in 'Laws,' 22
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 paricheda 6 hA, eka basa che. ApaNe je kAyadA ane saMsthAonuM varNana karatA AvyA chIe te (badhA) e zAstrakAra (emanA para) nAMkhaze, ane nagaravAsIo svecchAe tenuM pAlana kare e saMbhavita che? jarUra. ane ApaNe jene anumati ApIe chIe, tene bIjAo paNuM anumati Ape emAM kaze camatkAra ke kaze asaMbhava nathI ? (4) huM nathI mAnato. paNa je kaMI agAu AvI gayuM temAM ApaNe pUratI rIte batAvI ApyuM che ke A badhuM jo zakya hoya to jarUra ISTatama che. ApaNe batAvI ApyuM che kharuM. ane have ApaNuM kAyadAne je teo amalamAM mUkI zakatA hoya to te ISTatama che eTaluM ja nahi, paraMtu ApaNe ema paNa kahIzuM ke ene amalamAM mUkavA e jo ke kaThina che te paNa azakya nathI. bahu sAruM. ane A rIte mahenata ane kaSTa veThIne ApaNe eka viSayanA cheDA sudhI AvI pahoMcyA chIe, paNa carcAmAM je kaMI bAkI che te to AthI vadhAre che;-(3) baMdhAraNanA tAraNahArene ApaNe kayA abhyAsa ane viSayonI madadathI ane kevI rIte pedA karIzuM tathA temane bhinna bhinna abhyAsa kaI kaI ummare temaNe karavAne che ? jarUra. huM jANato hato ke saMpUrNa rAjyane leke ISyanI najare jaze, ane ene prApta karavuM paNa muzkela che, ane A ja kAraNe meM strIo paranuM svAmitva tathA prajotpatti ane zAsanakartAonI nimaNuMka * muddo : 4 pharIthI keLavaNIne prazna Ave che. zikSaNa paddhatine kharaDe naM. 2.
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 339 nA kalezakara viSayane paDato mUkyuM hata;4 paraMtu e caturAI meM jarA vAparI joI to paNa mAruM kaMI vaLyuM nahi; kAraNa ke mAre tenI carcA te (6) karavI ja paDI. strIo ane bALakone have nikAla thaI gaye che paNa zAsanakartAo vizenA bIjA praznanuM TheTha zarUAtathI ApaNe nirUpaNa karavuM paDaze. ApaNe kahetA hatA e tamane yAda haze ke temane potAnA deza pratye (503) prema hovo joIe, ane e premanI sukha ane duHkha dvArA kameTI thavI joIe, ane hADamArIomAM ke bhayanA prasaMgomAM temaja kaI paNa bArIka ane vakhate temaNe pitAne svadezaprema gumAvavAne nahota--je koI nApAsa thAya tene pheMkI devAno hato, paNa agninA zedhanamAMthI kATIe caDelA senAnI jema je kaI dareka prasaMge zuddha bahAra Ave tene zAsanakartA banAvavAne hata tathA jIdagImAM ane mRtyu pachI tene mAna tathA pAritoSika ApavAnAM hatAM. A prakAranI vAta belAtI hatI, ane pachI carcA bIjI tarapha namI, ane pahelA praznanA moM upara burakho () pAya; kAraNa je prazna hAla upasthita thayo che tene e vakhate Ubho karavAnuM mana nahatuM. teNe kahyuM mane pUrepUruM yAda che. meM kahyuM hatuM, mArA mitra, ane e vakhate dhRSTatAthI bharela zabda balavAnuM sAhasa karatAM mane saMkoca thaye; paNa have huM bolavAnI hiMmata karIza ke pUrNa pAlaka philasUpha ja have joIe. teNe kahyuM hatuM, eTaluM ApaNe nizcayapUrvaka kahIzuM. ' ane tame zuM ema mAne che ke evA (philasUpha) ghaNuM haze; kAraNe ApaNe je zaktione Avazyaka mAnI che te bhAge eka ja ThekANe (svabhAvamAM) vikase che; ghaNuMkharuM te (guNa)ne vibhAge paDI gayA hoya che ane TukaDA thaI gayA hoya che. * juo pari. 3-44 3. * pari. 3-416 2,
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 pariccheda () teNe kahyuM: tame zu kahevA mAgeA che ? me javAba ApyoH tamane khabara che ke zIghra buddhi, smaraNazakti, vaidRSya, DuAMziyArI, ane evA guNA eka sAthe ugatA nathI ane je lekAmAM te hAya che ane tenI sAthe sAthe je prANavAna tathA udAra dvAya che, temanuM baMdhAraNa svAbhAvika rIte ja evuM hotuM nathI ke te niyamita ane zAMta tathA sthira rIte jIvana gujAre; temanI maneAvRttine lIdhe teo game te mArge dhasaDAI jAya che, ane dareka sadhana siddhAnta temane cheADI jAya che. teNe kahyuMH sAva sAcuM. jemanA para AthI ulaTuM, pelA nizcala svabhAvanA leAkeA vadhAre sArI rIte vizvAsa mUkI zakAya, ane jeo laDAImAM acala rahe che ane bhIti temane bhedI zakatI nathI, teo jyAre kaMI paNa zIkhavAnuM hAya che tyAre paNa eTalA ja nizcala rahe che--tee harahuMmeza tadrAnI sthitimAM hoya che ane jarA paNa buddhine mahenata ApavI paDe evuM kAma hoya to temane bagAsAM AvavA mAMDe che ane te kadAca UMghI paNa jAya. taddana kharuM. ane chatAM ApaNe kahetA hatA ke jemane ucca keLavaNI ApavAnI che, ane jemane kAI hAddA para ke adhikArIpadamAM bhAga levAnA che temanAmAM A ane guNAnI jarUra che. teNe kahyuM: jarUra. ane je varga bhAgye ja maLI Ave che e ja varganA tee. kharA ne? hA, kharA ja. (6) tyAre A padanI icchA rAkhanArAne ApaNe agAu kahyAM tevAM mahenatanAM tathA jokhamanAM kAmeA ane sukhApabhAgAnI kasATImAMtha
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5:3 241 ja mAtra pasAra karavAnA nathI, paNa ApaNe (hajI sudhI) jene ullekha karyo nathI tevI koI bIjA ja prakAranI umedavArI Ave che--(e) AtmA je sauthI unnata che e sahana karavAne zaktimAna thaze ke nahi ke pachI koI bIjA abhyAsanA viSaye ane kasaratamAM thAya che tema (je viSaya sauthI unnata che) tenA bhAra taLe e (AtmA) mUrachI khAya che--e javAne ene jJAnanI (504) ghaNuM zAkhAomAM tAlIma ApavI joIe. * teNe kahyuMH hA, enI kasoTI karavAmAM tame kazuM khoTuM karatA nathI. paNa sauthI unnata prakAranuM jJAna-ene tame zo artha kare che ? meM kahyuM; tamane yAda haze ke ApaNe AtmAnA traNa vibhAge pADyA hatA; ane (e parathI) dharma, saMyama, zaurya, ane vivekanAM judAM judAM svarUpane parakhAvyAM hatAM. teNe kahyuM. je huM bhUlI gaye heuM te kharekhara kazuM AgaLa sAMbhaLavAne huM lAyaka ja nathI. ane enI carcA karatAM pahelAM je thoDI cetavaNI ApavAmAM AvI hatI te tamane yAda che ? () tame zAne ullekha kare che ? huM bhUlatA na houM to ApaNe ema kahetA hatA ke tene (tarone tenAM saMpUrNa saudaryamAM je koIne jevAM hoya teNe vadhAre lAMbA ane vakiAcUke bhArga grahaNa karavo joIe, jene aMte ja e (ta ) daSTigocara thAya che; paraMtu je bhUmikA para rahIne ApaNe (atyAra sudhI) carcA karI che e ja bhUmikA para rahIne te (to)nuM lokapriya nirUpaNa kareluM. ane tame (e vakhate) javAba Ape ke e jAtanuM nirUpaNa tamAre pitA mATe pUratuM che, ane (paraMtu, tethI Xjuo. 412-13. 1. juo upara 435 3. + juo 435 3, sarakhA 497 3.
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 pariccheda 6 parIkSaNanuM kArya evI rIte AgaLa cAlyuM ke mane to e paddhati atyaMta ayathArya lAgI. tamane ethI saMtoSa thayo ke nahi e to tamAre kahevAnuM che. teNe kahyuM: hA. mane ane bIjAone lAgyuM ke tame amane satyanI sArI mAtrA ApI hatI. () kahyuM. paNa mArA mitra evI bAbatomAM samasta satya karatAM je kaMI thoDe aMze paNa UNI hoya e mAtrA sArI gaNAya ja nahi; kAraNu je kaMI apUrNa che te kazAnuM mApa hoI zake ja nahi, jo ke leke to eTalAthI saMtoSa mAnI levAne bahu ja taiyAra hoya che, ane ema dhAre che ke emanI kazI vadhAre ja karavAnI jarUra nathI. leke ALasu hoya tyAM A kaMI asAdhAraNa prasaMga na gaNAya. meM kahyuMH hA, ane rAjya tathA kAyadAne je pAlaka che tenAmAM AthI vadhAre kharAba avaguNu bIje hoI na zake. kharuM. (8) meM kahyuM tyAre pAlake vadhAre lAMbe ane vAMkAcUke mArga grahaNa karavo paDaze. ane jJAna pArjana tathA zArIrika keLavaNImAM mahenata karavI paDaze, nahi te je ucatama jJAna vize ApaNe hamaNAM kahetA hatA ke e ja ene ucita vyavasAya che te uccatama jJAnane e kadI prApta nahi karI zake. teNe kahyuMH zuM AnA karatAM uccatara jJAna hajI che kharuM-dharma ane bIjA sadgaNonA karatAM paNa uccatara ? ' kahyuM hA che. ane saguNonI paNa ApaNe atyAre joIe chIe tema mAtra rUparekhA ja ApaNe nIrakhavAnI nathI-sarvAze saMpUrNa citrathI kazuM jarA paNa UNuM hoya te ApaNe saMtoSa mAnI levAne nathI. badhI nAnI nAnI bAbato tenA saMpUrNa sauMdarya ane parama vizadatA + 3871a! " The test cf truth is the wbole Truth" Bosanquet-Logic.
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ 504 43 mAM daSTigocara () thAya eTalA mATe jyAre apAra jahemata uThAvIne e bAbatone vistAra karavAmAM Ave, tyAre ApaNe je satyo vize sauthI vadhAre yathAryatA prApta karavI yogya che, te uccatama satye vize ApaNe vicAra na karIe to te keTaluM hAsyAspada gaNAya ? sarvAze uttama vicAra paNa tame zuM ema mAne che ke A uccatama jJAna te karyuM e prazna ame tamane nahi pUchIe ? meM kahyuM. nA, tamAre pUchavo hoya to pUcho. paNa mane te khAtrI che ke tame ene javAba keTalIye vakhata sAMbhaLyo che, ane atyAre huM kahuM chuM te tame kAM to samajatA nathI athavA (505) huM mAnuM chuM tema tamane mArI durdazA karavAnuM mana thayuM che, kAraNa tamane ghaNI vAra kahevAmAM AvyuM che ke ISTanA tattvanuM jJAna e ja sarvottama che, ane bIjI tamAma vastuo ane upayoga karIne ja upayogI ke lAbhakAraka thAya che. A vize tame mane ghaNI vAra ema kahetAM sAMbhaLyo che ke ApaNe bahu ja thoDuM jANIe chIe ane jenA vagara bIjuM kaI jJAna ke bIjA keI prakAranI vastu paranuM svAmitva jarA paNa lAbhakAraka na thAya e vize huM bolavA jato () hato te bAbata tame bhAgye ja nahi jANatA ho. tame zuM ema mAne che ke je ApaNI pAse iSTa (pate) ja na hoya to bIjI tamAma vastuo paranA svAmitvanI kazI kiMmata rahI zake kharI ? ke pachI ApaNumAM saudarya ane iSTanuM kazuM jJAna na hoya, to bIjI tamAma vastuonA jJAnanI paNa ( kazI kiMmata rahe kharI ?) acUka nahi ja. vadhArAmAM tamane enuM paNa bhAna che ke ghaNuM leke sukha e ja 1. ahIM mULanA pAThAntara vize eka noMdha che. * muddo pa . "vadhAre lAMbA ane vAMkecUke mArga" iSTanI vyAkhyAo ane parama ISTanuM svarUpa, 4 sephisTa, proTAgorAsa suddhAM.
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 paricheda 6 iSTa che evuM pratipAdana kare che paraMtu kuzAgra buddhivALA mANase kahe cheH jJAna iSTa che ? ane tame e paNa jANe che ke bIjA varganA (kuzAgrabuddhivALA vicAra) jJAnane pote zo artha kare e samajAvI zakatA nathI, paNa chevaTe emane eTaluM ja kahevuM paDe ke -ISTanuM jJAna ? keTaluM hAsyAspada ! (#) meM kahyuM. hA, ke ApaNane ISTanuM jJAna nathI ema Thapake detA teo zarU kare che ane pachI ApaNane enuM jJAna che ema teo pote ja svIkArI le che kAraNa ISTa eTale ISTanuM jJAna evI teo ISTanI vyAkhyA Ape che, jANe ke teo jyAre "ISTa' zabda vApare che tyAre ApaNe emane samajatA hoI e nahi-A alabatta hAsyAspada che ja. teNe kahyuM. sauthI sAcuM. ane jeo sukhane pitAnuM iSTa gaNe che teo paNa eTalA ja bhramamAM che, kAraNa temane kabUla karavuM paDe che ke sukhamAM keTalAMka ISTa temaja bIjAM aniSTa hoya che. jarUra. ane tethI temane kaSTa ane aniSTa eka ja--ema svIkAravuM paDe! (3) kharuM. A prazna keTalIye muzkelIothI bharelo che e vize kazI kA nathI. jarAya nahi. vaLI ApaNe zuM jotA nathI ke ghaNuM kharekhara dharma ke pratiSThA meLavavAne badale jemAM dharma ke pratiSThAne dekhAva hoya te AcaravAno ke meLavavAne athavA (mAtra) tevo dekhAva karavA mAge che; paraMtu ISTanA AbhAsathI te koIne saMtoSa thato nathI-je kharekhara ISTa che tene ja badhA zodhe che; ISTanI bAbatamAM dareka jaNa tenA AbhAsane dhikkAre che. teNe kahyuM. sAva sAcuM.
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ 505 * 345 tyAre A vize-je dareka mANasane AgAhI heya (2) che ke (pratyeka pravRttimAM) A eka hetu rahele che ane chatAM enA svarUpanuM ene jJAna nathI temaja jeTalI bIjI (506) vastuonI hoya che tevI ja A vize ene khAtrI hotI nathI, tethI-jene vize e saMdigdha rahe che tethI-bIjI vastuomAM je thoDuM paNa iSTa heya che tene paNa e gumAvI bese che-AvA ane ATalA mahAna tattvane vize ApaNA rAjyanA je zreSTha mANasane ApaNe tamAma bAbato suprata karavAnA chIe teo zuM ajJAnanA aMdhakAramAM rahevA joIe ? teNe kahyuM: jarUra nahi. meM kahyuM. mane te khAtrI che ke je suMdara ane dharmAnusAra che te sAthe sAthe iSTa paNa kaI rIte che enI jene khabara nathI te to temane kaniSTha prakArano palaka thaze; (kAraNu) ane jenAmAM ISTa vizenuM ajJAna che tene enuM kharuM jJAna nahi thAya evo mane saMdeha rahe che. teNe kahyuM tamAre e saMdeha caturAIthI bharelo che. | (va) ane jenAmAM A jJAna hoya evo mAtra kaI pAlaka ApaNane maLI Ave to ApaNuM rAjya saMpUrNa vyavasthita raheze kharuM ne? teNe javAba ApeH alabattaH paNa ISTanA sarvottama tava vizene tamAre khayAla te jJAnano ke sukhano ke pachI te baMnethI e bhinna che e che-eTaluM tame mane kahe evI mArI icachA che. meM kahyuM huM barAbara, A badhe vakhata mane khAtrI hatI ke tamArA jevA cIkaNuM mANasane A bAbate vizenA bIjA lokonA vicArethI saMtoSa nahi vaLe.' kharuM, sekreTisa; paNa mAre tamane eTaluM kahevuM joIe ke tamArA jevA jeNe potAnI AkhI jIMdagI philasUphInA abhyAsamAM gALI che teNe kadI pitAne (4) abhiprAya dAbI rAkhIne harahaMmeza bIjAonA abhiprAya pharI pharIne TAMkavA na joIe. 1. ahIM mULanA pAThAntara vize eka noMdha che.
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 parida che vAru, paNa potAne jenuM jJAna nathI te vize kazuM khAtrIthI kahevAno koIne adhikAra hoI zake kharo ? teNe kahyuM: saMpUrNa khAtrIthI pratipAdana karato hoya e rIte te nahi; e ene haka nathI, paNa eka abhiprAyanA viSaya tarIke e je dhAratuM hoya te kahI zake.+ ' kahyuM ane zuM tamane khabara nathI ke je mAtra abhiprAya che te badhA kharAba che, ane abhiprAyomAMnA je kaI bahu sArA gaNAtA hoya te paNa aMdha che? jemane buddhihIna paNa khare khayAla hoyajha teo, AMdhaLA mANaso phAMphAM mAratA potAno rasto zodhatA hoya, temanA jevA che enI tame nA nahi paDe. sAva sAcuM. ane jyAre bIjA tamane tejasvitA ane sauMdarya (kyAM che e) (3) vize kahevA khuzI heya, tyAre zuM tame je aMdha, vakra ane nIca che ene nIhALavA icchaze ? glAuone kahyuM. paNa sekreTisa, tame aMta sudhI AvI lAgyA che te ja vakhate tame carcA cheDI nahi de eTalI huM tamane AjIjI karuM chuM. tame je rIte dharma, saMyama ane bIjA guNonuM nirUpaNa karyuM che, evuM ja nirUpaNa je mAtra ISTanuM karaze to amane saMtoSa thaze. hA, mArA mitra ane mane paNa eTale ja saMtoSa thaze, paNa mane bIka lAgyA vagara rahetI nathI ke huM ema pAchA paDIza ane mArA avicArI utsAhane lIdhe huM upahAsane pAtra thaI paDIza. nA, mIThThA maherabAna ! iSTanuM yathArtha svarUpa (6) kevuM che te prazna hamaNAM ApaNe nahi pUchIe, kAraNa atyAre mArA vicAramAM je ghoLAI rahyuM + ucca ke parama tattva vize ApaNane spaSTa jJAna thaI zake nahi, ema heTano mata che, kAraNa parama tatvane jJAnano viSaya banAvI zako nathI. AthI pleTo ema kahe che ke te vize mAtra abhiprAya bAMdhI zakAya. * muddo 6- parama iSTanuM bALaka tathA tenuM svarUpa,
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ par che: te prApta karavA mATe athAga prayatna karavA paDe ema che. paNa mane khAtrI thAya ke tame sAMbhaLavA mAgeA che to ja-ane nahi teA nahi ja--lenuM je bALaka kharAkhara enA jevuM che e vize huM khuzIthI kheAlIza + teNe kahyuM: jarUra, enA bALakanI amane vAta karA, ane enA pitAnI hakIkata mATe teA tame amArA devAdAra rahezA ja. 347 (507) me` javAba ApyAH huM e devuM cUkavI zakuM ane atyAranI jema mAtra bALakanA ja nahi paNa pitAne paNa hisAba tamane maLe evI kharekhara mArI icchA che, paNa (enA zizunI) A hakIkata tame vyAja tarIke svIkArA, ane jo ke tamane chetaravAnA mAra irAdo nathI tApaNu sAthe sAthe tame eNTalI saMbhALa rAkhajo ke huM muddala paNa tamane pahAMcADu hA, amArAthI banatI badhI saMbhALa ame rAkhIzuM, cAle. meM hyuM: hA paNa sauthI pahelAM mAre tamArI sAthe samajutI karI levI joI e, ane A carcA daramiyAna tathA bIjA keTalAye prasaMge meM je kahyuM che te tamane yAda ApavuM joI e. (6) zuM ? pelI jUnI vAta, ke ( eka taraph ) aneka suMdara vastue ane aneka iSTa vastue che, tathA jenuM ApaNe vaNa na karIe chIe ane + eTale buddhinI madadathI nahi paNa cittanI kAI khIjI zakti dvArA parama tattvanA kharA khacAla AvI zake; te paNa vAkAMne cheDe pleTA vaLI buddhine prAdhAnya Ape che. kAraNa cittanI keAI bIjI zakti dvArA kAIne paramatattvanA sAkSAtkAra thAya tepaNa buddhi vaDe ja tene vyakta karavAnA hoya che--jo ke e buddhi sAmAnya buddhi karatAM bahu judI che. *grIka bhASAnA zleSa IMglIza zabda Account mAM kAyama rahI zake che kAraNa enA aM hisAba tathA hakIkata mane thAya che. OS 1, ahIM mULamAM grIka zabda To k a s ' jene a bALaka ane vyAja ane thAya che, tenA upara zleSa che, .
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ 048 paricheda 6 vyAkhyA ApIe chIe te bIjI vastuonuM paNa ema ja; e tamAmane aneka" zabda lagADavAmAM Ave che. teNe kahyuM : kharuM. ane (bIjI bAju) parama sauMdarya ane parama ISTa che, tathA je bIjI vastuone aneka zabda lagADavAmAM Ave che, tenuM paNa parama (tattva) hoya che. kAraNa jene darekanuM satva gaNI zakAya evA eka ja tattvanI nIce te vastuone mUkI zakAya che.* sAva sAcuM. ApaNe bolIe chIe tema "aneka dekhAya che kharAM, paNa enuM jJAna hoI zakatuM nathI ane tenuM ApaNe jJAna prApta karI zakIe chIe paNa e daSTigocara thatAM nathI. barAbara. | () ane dazya vastuone ApaNe nIhALIe te Indriya kaI? teNe kahyuM : jemAM dagazakti che te kha. meM kahyuM? ane zravaNathI ApaNe sAMbhaLIe chIe, ane bIjI indriyothI bIjI pArthiva vastuone ApaNe pratyakSAnubhava karIe chIe. kharuM. paNa zuM tame eTaluM dhyAna daIne joyuM nathI ke indriyonA sRSTAe kadI kaMI ghaDayuM hoya tenA karatAM dRSTi sauthI vadhAre amUlya ane jaTila kArIgirIne namUno che? teNe kahyuM: nA, mane kadI ema lAgyuM nathI. tyAre vicAre : zravaNendriya sAMbhaLI zake, ane avAja (4) saMbhaLAI zakAya e arthe, e baMnene zuM koI trIjA vadhArAnA tattvanI apekSA rahe che kharI ? evuM kaMI nathI. x sarakhA 494, pa06.
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ 507 349 meM javAba Ape : kharekhara nahi ja; ane badhI nahi to bIjI ghaNI kharI IndriyonI bAbatamAM A khare che-temAMnI koI indriyane AvA umerAnI jarUra paDe che ema tame nahi kahe, kharuM ne? jarUra nahi. paNa bIjA amuka tattvane umeraNa vagara dekhI zakAtuM nathI ke (bAhya jagata) daSTigocara thatuM nathI e tame samajyA? kaI rIte? mArA khayAla prathANe dagazakti AMkhamAM che, ane AMkhe heya tevAe jevuM hoya te, (ane) tenAmAM (vastuomAM) (6) raMge paNa hayAta hoya, chatAM (jovAnI kriyArUpa) hetu sAthe viziSTa rIte baMdhabesatuM trIju tatva na hoya tyAM sudhI AMkhane mAlIka kazuM joI zakaze nahi, ane raMge dekhAze nahi. tame kayA tattva vize vAta kare che ? meM javAba Apyo : tame jene prakAza kahe che te vize. teNe kahyuM: kharuM. (58) tyAre dRSTi ane dagocaratA je saMbaMdhathI saMkaLAyelAM che te zreSTha che ane bIjA saMbaMdhenA karatAM (bIjI Indriye tathA tenA viziSTa artha vaccenA saMbaMdha karatAM) A saMbaMdhanuM svarUpa atyaMta bhinna che ane teTale aMze e kayAMya mahAna che; kAraNa prakAza ene baMdha che, ane prakAza kaMI adhama vastu nathI ja teNe kahyuM : nA, adhamathI ulaTI. meM kahyuM? ane svargane kayo deva prakAza tattvane prabhu che ema * vacce havA vAhaka hoya te ja zravaNa avAja grahaNa kare che ane te te AMdolana temane pahoMce, e satya peTenA samayamAM zodhAyuM nahotuM, A daSTie ApaNI philasUphInI vicArapaddhati "AkAza' (ane "pRthvI) tavane svIkAra kare che, e buddhine paripAka sUcave che.
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 pariccheda 6 tame kaheze| ? jene lIdhe AMkhA saMpU` rIte joI zake che, ane dRzya jagata dekhAya che e kAnA teja vaDe ? tame ane AkhI mANusa jAta kahe che tema, sUrya --ema tamArA bhAvA che kharuM? A deva ane dRSTi vaccenA saMbaMdhanuM A rIte varNana karI zakAya kharuM? kevI rIte? (6) dRSTi athavA cakSu jemAM diSTa vaselI che te emAMthI kAI kaMI sUrya nathI? nA. chatAM badhI indriyA karatAM sauthI vadhAre sa jevI indriya te cakSu che bahu ja enA jevI che. ane cakSumAM je zakti rahelI che te sUryamAMthI nIkaLeluM amuka prakAranuM prasravaNa che kharune ? kharAkhara. tyAre sUrya ka MI dRSTi nathI, paraMtu jene dRSTi eLakhe che eve e enA pitA che? teNe kahyuMH kharuM. ane A je che tene huM ISTanuM bALaka kahuM chuM; ane buddhigamya jagatamAM citta tathA cittanA viSayA sAthe jevA ne saMbadha che, tevA ja saMbaMdha dRzya jagatamAM (6) dRSTi ane dRzya vastuo sAthe sthApavA, (parama) dhye peAtAnI ja AkRtimAM sUryane utpanna karyAM che teNe kahyuM: tame jarA vadhAre sphuTa karI samajAvazo ? *tevI ja rIte *N o u s' eTale zuddha sAttvika buddhi tathA parama iSTanI vacce sauthI vadhAre sAmya raheluM che.
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 rUpA meM kahyuM. kema, tame jANA che| ke je padArthoM para divasanuM teja paDatuM baMdha thayuM che, jemanA para mAtra caMdra ane tArAonuM ja teja paDe che te padArthA tarapha kAI mANasa jyAre AMkha pherave che tyAre te (AMkhA) spaSTa jotI nathI ane lagabhaga AMdhaLI thaI rahe che; emAMthI (AMkhAmAMthI) dRSTinI spaSTatA (spaSTa jovAnI zakti) jatI rahI hAya ema lAge che, nahi ? sAva sAcuM. (3) paNa jenA para sUryanuM AMkhA vaLe che tyAre te spaSTa enAmAM daSTi hoya che. teja paDatuM hAya te padArthA tarapha joI zake che, ane ( e vakhate ) jarUra. ane AtmA cakSunA jevA che: jenA para sat ane satyano prakAza paDatA hAya tarapha jyAre AtmA DhaLe tyAre AtmA jue che, samaje che ane buddhine lIdhe tejasvI thAya che; paraMtu sadasat tathA kSaNabhaMguratAnAM ajavALAM-aMdhArAmAM AtmA jyAre najara kare che, tyAre e mAtra abhiprAya bAMdhI zake che, ane Ama tema phrAMkAM mArA kre che, ane eka vAra eka abhiprAya dharAve che ane khIjI vAra khIjo, ane (enAmAM) kazI buddhi haiAya ema lAgatuM nathI ? barAbara ema ja. (4) have je geyane satya ape che ane jJAtAne jJAnanI zakti Ape che--evuM je kaMI che tene RnA tattva tarIke oLakhAvavA huM mAguM chuM, ane e jJAnanuM tathA satya--jeTale-aMze-jJAnanA-viSaya-- ane--che--teTale-aMze e satyanuM (paNa) kAraNa bane che ema tame mAnazeA ja;1 jevI rIte satya ane jJAnanuM, tevI rIte sauMdra'nuM paNa; A parama tattva emAMthI ekeyanA karatAM vadhAre suMdara che (509) ema 1, ahI` mULanA pAThAntara vize eka noMdha che,
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccheda 6 gaNuvAmAM tame kazI bhUla nahi kare; ane agAunA udAharaNamAM jema prakAza ane dRSTi kharekhara sUnA jevAM che ane chatAM (e emAMthI ekeya) sUrya pote nathI ema kahI zakAya, tema A bIjA kSetramAM vijJAna tathA satyane ISTanAM jevAM gaNI zakAya, paNu (e emAthI ekeya ) iSTa pote che ema na gaNI zakAya; dRSTanuM pratiSThAsthAna e badhAthI uccatara che. 352 teNe kahyuM: je vijJAna ane satyaneA kartA che, ane chatAM sAM*mAM tenAthI kayAMya caDI jAya che te tenA sauMdaryaMnI adbhutatA kevI hAvI joIe; kAraNa tamArA kahevAno bhAvArtha evA te na ja hAI zake ke sukha ja che? meM javAba ApyAH zAMtam pApam! paNa (iSTanI) pratikRtino judA dRSTibiMduthI vicAra karavAnuM huM tamane kahI zakuM kharo? (6) kayA dRSTibiMduthI ? tame ema kaho kharA--na kahA ?--ke tamAma dRzya vastuenA dRzyapaNAne mAtra kartA che eTalu ja nahi paraMtu, pote je ke utpAdaka nathI, chatAM e utpAdana, peANu ane vRddhino paNa pitA che? jarUra. e ja rIte ema kahI zakAya ke iSTa e tamAma jJAta vastunA jJAtapaNAno kartA che eTaluM ja nahi paNa tenA (e vastumAM rahelA) sat ane sattvano paNa pitA che, ane chatAM ISTa kaMI sattva nathI, paraMtu sattvanA karanAM prabhAva tathA zaktimAM kayAMya caDI jAya che. (4) hasavuM Ave evA utsAhamAM AvI svargIya divya dRSTinA kasama khAI te kahuM chuM, meM kahyuMH hA, AmAM kaMI atizayokti javAbadAra che, kAraNa mArI kalpanAne vyakta karavAnI tame mane pharaja pADI che. jaI glAukAne kahyuM: keTaluM adbhuta ? lAge te mATe tame
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53. ane kRpA karIne e vize bele jAoH kaMI nahi te sUrya sAthenA sadazya viSe je kaMI vadhAre kahevAnuM hoya te amAre sAMbhaLavuM che. meM kahyuM: hajI te keTaluMye vadhAre kahevAnuM che. tyAre game teTaluM najIvuM hoya te paNa kazuM choDI na detA.. meM kahyuM huM mArAthI banatuM karI TIza; paNa mane lAge che ke ghaNuM to mAre choDI devuM paDaze. teNe kahyuM huM nathI mAnato. (3) tyAre tamAre ema kahapanA karavAnI che ke zAsana karatI be zaktio che ane temAMnI eka zakti buddhigamya jagatanuM niyamana kare che ane bIjI dazya jagatanuM. tame rakhene ema mAno ke huM zabda para zleSa karuM chuM. tethI svarga (svargIya) ("A u r a n o s, H 6ra to s") zabda vAparatA nathI. tyAre dazya ane buddhigamya jagata vacceno bheda tamArA manamAM ThasI gayo che eTaluM huM mAnI lauM ? hA. have eka evI lITI le ke jenA be nAnA moTA bhAga karavAmAM AvyA hoya, ane A baMne (nAnA moTA bhAganA) vaLI e ne e pramANamAM vibhAge kare, ane dhAre ke be mukhya vibhAgemane eka dazya jagata sUcave che, ane bIjo buddhigamya jagata, ane pachI AMtaravibhAgone tenI spaSTatA tathA spaSTatAnI-khAmInA daSTibiMduthI sarakhA (6) ane tamane mAluma paDaze ke dazya kSetranA pahelA vibhAgamAM (pa10) pratikRtio vaselI che, ane pratikRtine eka artha huM chAyA e karuM chuM ane bIjo artha pANImAM tathA suMvALA cakita ghana padArtho vageremAM paDelAM pratibiMba e karuM chuM. tame samajyA ? *muddo. 7. jJAnanA vyApAranI cAra bhUmikAo. 1, ahIM grIka pAThAntara vize eka noMdha che.
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 paricheda 6 hA, huM samaju chuM. ApaNe je prANIo joIe chIe tene tathA je kaMI utpanna thAya che ane vRddhi pAme che te badhAne je bIjA vibhAgamAM samAveza thAya che-ane A vibhAga e te mAtra eka khAlI AkRti ja che - khayAla kare : bahu sAruM. A vibhAganA baMne upavibhAgomAM satyanA bhinna bhinna (vadhataochA) aMze rahelA che tathA nakala tathA asala vaccenuM je pramANe che te abhiprAyanA kSetra ane jJAnanA kSetra vaccenA pramANanI barAbara che eTaluM tame nahi svIkAre ? (2) bezaka. have bIjuM-buddhigamya kSetranA je rIte vibhAgo pADavAnA che te vize vicAra kare. kaI rIte pADavAnuM che? A rIte --upavibhAgo be che, nIcenA vibhAgamAM, agAunA vibhAge pratikatio tarIke ApelI AkRtione upaga AtmA kare che; A mImAMsA mAtra (buddhigamya) pratijJA (Hypothesis) paryata jaI zake che, ane kaI tattva ke siddhAnta tarapha UMce javAne badale bIje cheDe nIce utare che; (paNa) bIjA uccatara vibhAgamAM AtmA (sAbIta nahi thayelI evI) pratijJAthI pAra jAya che ane agAunA prasaMganI jema AtmA pratikRtione upayoga karato nathI, paraMtu temAM vicarato ane tomAMthI pasAra thaIe (svIkRta) pratijJAthI paNa UMce je (mULabhUta) siddhAnta che tyAM jaI pahoMce che. teNe kahyuM huM tamAre artha barAbara samajato nathI. 1, ahIM grIka pAThAntara vize eka noMdha che.
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa09 | (F) tyAre huM pharIthI prayatna karIza; huM prastAvamAM be bela kahI lauM tyAra pachI tame mane vadhAre sArI rIte samajI zakaze. tamane khabara che ke bhUmiti, gaNita ane enA jevA vijJAnanA abhyAsIo vijJAnanI bhinna bhinna zAkhAomAM ekI ane bekI ane AkRtio ane traNa prakAranA khUNAo ane evuM bIjuM (zarUAtathI ja) svIkArI le che; A temanI pratijJA che, ane temane tathA bIjA darekane AnuM jJAna che ema mAnI levAmAM Ave che ane tethI temane pitAne ke bIjAone e viSe kazI samajutI ApavAnI teo kRpA karatA (3) nathI; paNa (eno svIkAra karIne) teo tenAthI ja zarU kare che ane chevaTe susaMgata rIte temAMthI phalita thatAM anumAna pAse Ave tyAM teo aTake che. hA, teNe kahyuMH mane khabara che. ane tamane zuM enI paNa khabara nathI ke je ke teo dazya AkRtiono upayoga kare che ane ene vize tarka kare che te paNa teo (vastutaH) ene nahi paNa je Adarza (tattvanA) jevI te (AkRtio) che te (Adarza to) vize teo vicAra karatA hoya che; teo je AkRtio doratA (6) hoya tene nahi, paNa-parama cerasane, parama vyAsano e pramANe-je AkRtio teo deratA hoya ke karatA hoya * ane jemanI chAyA ane pratibibo tenA pitAnA pANImAM paDatAM hoya te AkRtione teo pratikRtinuM rUpa Ape che, paraMtu teo to (A badhe vakhata) je vastuone (tone) potAne mAtra manaHcakSuthI ja joI zakAya ema che tene nIrakhavAne teo kharekhara prayatna karatA hoya che ? (11) e kharuM che. ane jo ke AtmAne A zodhI kADhavA mATe pratijJAne upayoga karavuM paDe te paNa A prakAranAM tattvone huM buddhigamya kahuM chuM;
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 6 35 (buddhinA A vyApAramAM AtmA) mULabhUta tattva sudhI UMce jate nathI, kAraNa (AmAM) pratijJAnA pradezane cheADIne UMce javA te azakata hAya che, paraMtu je padArthAMne lIdhe nIcenI duniyAmAM enA jevA ja paDachAyA paDelA hoya che: te padArthAnA ja, emanA vArA Avye (muddinaH A vyavasAmAM) AtmA pratikRti tarIke upayoga kare che ane tenA (padArthonA) paDachAyA ane pratibiMbenI sAthe sarakhAvatAM padArthomAM spaSTatA vadhAre hoya che tethI ( muddinI ane satyanI dRSTie ) enuM mUlya paNa uccatara hoya che. (6) teNe kahyuM: tame bhUmitinA tathA ene lagatI kalAona: kSetra vize khele che e huM samajuM chuM. ane jyAre muddigrAhya jagatanA bIjA vibhAga vize huM eTaluM tyAre AnvIkSikI vidyAnI zaktithI buddhi pAte ja bhinna prakAranA jJAnane prApta kare che te bAbata huM eTaluM chuM ema tame samajo; ane A vyApAramAM pratijJAneA mULabhUta siddhAnta tarIke nahi paNa mAtra pratijJA tarIke ja buddhi upayAga kare che--eTale ke pratijJAthI Udhva rahela (vizva-) samastanA prathama siddhAnta paMta te (buddhi) uDDayana karI zake e athe A jagata je pratijJAnI bhUmikA para che tenAthI UMce prasthAna karavAnA muddA tathA pagathiyAM tarIke muddhi pratijJAneA upayoga kare che, ane tyAra bAda A rIte eka vAra Ane vaLagIne ane pachI je enA pa AdhAra rAkhe che tene vaLagIne, eka pachI eka pagalAM bharatI buddhi koI paNa indriyagrAhya padArthanI madada vagara tattvAnA (4) (pradeza)thI tattvAnI ArapAra utare che, ane aMte tattvAmAM ja aTake che. teNe javAba ApyA: tame kahe che e huM samaju chu; paNa * Diale k t i k e ' " + Conversion of " H y p o th e s e s 'Cf, Hegel's Dialectic. into "Eid eo
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa 11 saMpUrNa rIte nahi, kAraNa je kAryonuM tame mane vana karatA dekhA che te kharekhara ati mahAna che, paraMtu jJAna ane sat jenuM AnvIkSikI vidyA ciMtana kare che, te ane jene kalAe kahevAmAM Ave che, ane je mAtra pratijJAtA svIkAra karI laI AgaLa vadhe che tenA karatAM vadhAre spaSTa che; ane jo ke indriyA dvArA nahi paraMtu (sAdhAraNa) samajazakti dvArAx A kalAonuM paNa ciMtana karavAmAM Ave che, teA paNa pratijJAne (3) svIkAra karI laI te (kalAo) peAtAnA kSetramAM prasthAna kare che ane eka mUlabhUta siddhAnta paMta U Mce jatI nathI tethI jee tenuM ciMtana kare che te tenA para uccatara buddhinA vyApAra calAvatA nathI ema tamane dekhAI Ave che; jo ke (ATaluM ApaNe umeravuM joI e ke) te kalAomAM jyAre mUlabhUta siddhAnta umeravAmAM Ave che, tyAre e uccatara buddhinA viSaya thaI zake che. ane bhUmiti tathA enAM sajAtIya vijJAnane cittanI je vRtti ke maneAvyApAra sAthe sabaMdha che tene tame huM dhAruM chuM ke buddhi nahi paNa 'samajazakti' kahezeA kAraNu e abhiprAya ane buddhinI madhyamAM rahelI che. meM kahyuMH mArA a`tame kharAkhara kaLI gayA che, ane have A cAra vibhAgane anurUpa AtmAmAM cAra zakti rahelI che ema ApaNe kahIzuM--sauthI uccatama vibhAga mATe buddhi, khIjA mATe samajazakti, (6) trIjA mATe zradghA [ athavA khayAla] ane chellA mATe x (Ordinary) Understanding : samajazakti; Reason buddhi Higher Reason is "No u s > ordinary understanding is * D i a n o i a ', Vide : Caird : Theology in Greek Philo* sophy. * Faith { or conviction ]
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 ccheida 6 chAyAne grahaNa karanAra zakti ( indriyeApalabdhi) + ane A badhI zaktione ApaNe caDatI utaratI pAyarImAM gADhavIzuM ane pratyekanA viSayamAM jeTale aMze satya raheluM che teTale aMze pratyeka zaktimAM spaSTatA rahelI che eTaluM ApaNe svIkArI laIzu. teNe javAba ApyA: huM samajuM chuM, ane mArI sa Mmati ApuM chuM, ane tame karelI vyavasthAne svIkAruM chuM. + '' N o u s ", "D i a n o ia", "P i s t is" and 'D o x a Plato places objects of mathematics ('m a thematica') between fa i s th e t a'-objects of perception and n o e t a'objects of pure reason. * ' S a p h e n e i a " -(Clearness)-the test of truth, Vide Plato's Doctrine of Ideas by Stewart, P. 58. Cr. Descartes' Principle of Clearness and Distinctness as the test of Truth. 'Hypothesis' cease to be such when they are backed up by a nupothetos a r kh e '= fundamental principles just as passions cease to be passions when viewed sub specie eternitatis (Spinoza ).
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 7 (514) ane have, meM kahyuM: ApaNA svabhAva keTale aMze sa MskRta che ke asaMskRta che te huM eka upamA dvArA dekhADIza. juo ! mAnavI bhUtala nIcenI eka guphAmAM rahe che. bahAranA prakAza tarapha e (guDhDhA)nuM mukha che, ane guDhDhAmAM TheTha sudhI e prakAza jAya che; ahIM teo bAhyAMvasthAthI rahetAM AvyAM che, ane te hAlIcAlI na zake e rIte temanA page ane Deke sAMkaLa bAMdhelI che; teo (a) mAtra peAtAnI AgaLa ja joI zake che. kAraNa peAtAnAM mAthAM te pAchaLa pheravavA jAya teA pelI eDIe ADe Ave che. temanI upara ane temanI pAchaLa gheADe dUra agninI jvALA khaLe che ane agni ane kedIonI vacce eka UMcA jevA rastA che; ane jo tame jozA teA tamane dekhAze ke DhI MgalIonI ramata dekhADanArAo DhIMgalIonA (paDachAyA)ne dekhADavA peAtAnI AgaLa eka paDade rAkhe che tenA jevI eka nIcI divAla e bAju bAMdhelI che. mane dekhAya che. ane, meM kahyuM: divAlanI upara dekhAtAM dareka jAtanAM pAtrA tathA lAkaDAnAM ane pattharanAM ane bhinnabhinna vastuonAM banAvelAM putaLAM ane prANIonA (4) AkArA laI ne divAla para pasAra thatAM mANusene tame (515) jue che ? emAnAM keTalAMeka vAtA kare che, bIA zAMta che. tame mane vicitra AkRti dekhADI che, ane te baMdIvAneA paNa vicitra che. meM javAba ApyAH ApaNA jevA ja; ane guDhDhAnI sAmenI divAla para temanA potAnA paDachAyA ane ekabIjAnA paDachAyA paDe che tene ja mAtra te jue che? * muddo : 1 : eka rUpaka
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 7 teNe kahyuM: kharuM; jo teo kadI peAtAnAM mAthAM pAchaLa pheravI zakavAnAM na hoya teA paDachAyA sivAya (va) bIjuM kazuM te zI rIte joI zake? 36. ane je vastuone ahIMthI tahI laI javAmAM Ave che tenA mAtra paDachAyA tee e ja pramANe joze, kharuM ne ? teNe kahyuM: hA. ane jo te eka bIjA sAthe vAta karI zakatAM hAya, te je kaI temanI samakSa chaeN tenuM ja tee vAstavika nAma Ape che ema nahi mAne ?? sAva sAcuM. zuM te ane dhArA ke kedakhAnAnI sAmenI bAjuthI paDadhAneA avAja AvatA hAya te jyAre raste jatAM mANasAmAMnA kAI kaI le, tyAre kaMI zuM te khacita evI kalpanA nahi kare ke temaNe sAMbhaLyA e avAja (sAmenI) haratI pharatI chAyAmAMthI Ave che? teNe javAba ApyA: emAM ka MI zaka nahi. (6) meM kahyuM: emane mana satya eTale zabdazaH khIjuM kazuM nahi paNa mAtra AkRtinA paDachAyA ja. e cAkkasa. ane have pharIthI najara nAMkhA--jo baMdIvAnAne gheADavAmAM Ave ane emanI bhUla (nA paDade) khaseDavAmAM Ave, te svAbhAvika rIte zuM pariNAma Avaze te jue. pahelAM teA, jyAre temAMnA kAI te mukta karavAmAM ane tene ekAeka UbhAM thavAnI ane pAchuM vaLI pharavAnI tathA prakAza tarapha jovAnI pharaja pADavAmAM Ave tyAre ene tIvra du:kha thaze; AMkhane AMjI nAMkhe evA prakAzathI ene paDA thaze ane peAtAnI pUrva sthitimAM je tattvAnI eNe (mAtra) chAyAe ja (3) joI hatI tene te joI zakaze nahi; ane Ave vakhate 1. ahIM mULa grIka pADAntara vize eka noMdha che,
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ 525 361 ema dhAre ke koI ene kahe che ke jenA tarapha e pahelAM jete hato e AbhAsa hato; pazu have jyAre e satanI vadhAre najIka jato jAya che ane enAM cakSu vadhAre vAstavika astitva (jenuM astitva vadhAre vAstavika che tenA) pratye DhaLelAM che tyAre enI daSTi vadhAre-spaSTa thatI jAya che, - te e ze javAba Apaze ? ane AthI AgaLa (jaI) tame ema paNa kahapanA kare ke jema jema vastuo pasAra thAya che tema tema ene doranAra enA tarapha AMgaLI cIMdhe che, ane te te vastuonAM nAma badalavAnuM tene kahe che to zuM e gUMcavADAmAM nahi paDe? ene zuM ema nahi lAge ke hAla ene je vastuo batAvavAmAM Ave che tenA karatAM je paDachAyA eNe pahelAM joyA hatA temAM satya vadhAre aMze raheluM che? ghaNuM ja vadhAre aMze. (3) ane ene je prakAza tarapha sIdhuM jevAnI pharaja pADavAmAM Ave, to enI AMkhane pIDA thavA mAMDaze ane ene lIdhe je dazya padArthone e (kaMI paNa kaSTa vagara) joI zakatA hatA te padArthone Azraya levA zuM e pAche nahi phare; ane je vastuonuM ene hAla darzana karAvavAmAM Ave che, tenA karatAM pahelAMnA dazya padArtho kharekhara vadhAre spaSTa hatA ema zuM e nahi mAne ? teNe kahyuM: kharuM. ane pharIthI eka vAra dhAre ke ene UbhA kharabacaDA Udhva mAge kamane kheMcI laI javAmAM Ave che, ene sAkSAta sUryanI sanmukha baLapUrvaka khADe karavA mATe ene pakaDI rAkhavAmAM (16) Ave che, to ene duHkha thAya ane e cIDAI jAya te zuM saMbhavita nathI ? prakAzanI najIka jatAM enI AMkhe aMjAI jaze, ane have jene ApaNe to kahIe chIe temAMnuM kazuM e joI zakaze nahi. teNe kahyuMH eka kSaNamAM to e badhuM nahi ja joI zake... uccatara jagatanuM dazya jevAne eNe TevAvuM joIze ane sauthI
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 7 pahelAM e paDachAyAne uttama rIte joI zakaro, pachI mANasA tathA bIjI vastuonAM pANImAM paDelAM pratibikhAne, ane pachI vastune peAtAne; tyAra pachI caMdra tathA tArAonuM teja tathA tArAjaDita AkAza (6) tarapha najara nAMkhaze, ane ( A bhUmikA para ) divase sUryane ke sUryanA tejane joI zake te karatAM vadhAre sArI rIte e rAtre AkAzane tathA tArAone joI zakaze ? 362 jarUra. sauthI chelle, pANImAM paDelA sUryanA mAtra pratibiMbane ja nahi, paraMtu ( sAkSAt ) sUryane jovA e zaktimAna thaze, ane te paNa kAI khIjA sthAnamAM nahi paraMtu enA peAtAnA yogya sthAnamAM ja e joze, ane e ( sUrya ) jevA che tevAnuM e ciMtana karaze. jarUra. tyAra pachI e evI dalIla karaze ke e ApaNane Rtu ane vano ApanAra che, ane dRzya jagatamAM je (4) kaMI che tene e pAlaka che, tathA te ane tenA mitro je badhI vastuone jovA TevAyelA che tenuM e amuka dRSTie (samA) kAraNa che. teNe kahyuM : pahelAM sUryane jue ane pachI ene vize (buddhithI) tarka (reason) kare e spaSTa che. ane jyAre jUnAM raheThANanuM tathA guphAnA ane enA kedIsAthIonA vivekanuM ene smaraNa thAya, tyAre tamane zuM ema nathI lAgatuM ke enAmAM je piravatana thayuM che te mATe ene AnaMda thaze ane ( je hajI paNa guphAmAM bAMdhelA paDayA che.) temanA para ene yA Avaze ? jarUra ene ema thaze. ane calAyamAna paDachAyAnuM nirIkSaNa karavAmAM, ane kayA eLe AgaLa gayA ane kaye pAchaLathI AvyA, ane kayA ekI sAthe pasAra thayA enI nedha karavAmAM jee sauthI vadhAre capaLa hoya temane
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMdara aMdara mAna ApavAnI (jeo guphAmAM ja paDI rahyA che) temane Teva hoya; ane (3) (AvA nirIkSaNa ane noMdhane lIdhe) jeo bhaviSyane vize anumAne bAMdhavAne sauthI vadhAre zaktimAna heya,-to (AvI paristhitimAM) zuM tame ema mAne che ke jenAmAM A uccatara parivartana thayuM che) te AvAM mAna ane kItinI darakAra karaze ke e jemane maLyAM hoya temanI adekhAI karaze? hemaranI sAthe zuM e paNa ema nahi kahe ke: garIba zeThanA garIba nokara thavuM vadhAre sAruM che; ane teo vicAre che te rIte vicAra karavo ane temanI rIte rahevuM enA karatAM game te sahana karI levuM e vadhAre sAruM che? (6) teNe kahyuM: hA, mAnuM chuM ke AvI kaMgAla hAlatamAM rahevA karatAM, ane A khoTA khayAla rAkhavA karatAM bahetara che ke e game te sahana karI leze. meM kahyuM: pharI eka vAra tame kahapanA kare ke evA koIne sUryanA pradezamAMthI ekAeka laIne enA jUnA sthAnamAM pAchA mUkavAmAM Ave che; to enI AMkhamAM jarUra zuM aMdhArAM nahi Ave? teNe kahyuM : acUka, ane evAmAM je harIphAI thAya ane hajI to enI (aMdhArAmAM) jevAnI zakti nabaLI hoya, ane enI AMkhe sthira (517) thaI na hoya [ ane aMdhArAmAM jovAnI A navI Teva meLavatAM je vakhatanI jarUra paDe te kadAca ghaNuM ja vadhAre hoya ], tyAM to je kedIo kadI guphAmAMthI bahAra gayA nahetA temanI sAthe paDachAyAne mApavAnI harIphAImAM tene utaravuM paDe, to enI sthiti zuM hAsyAspada nahi thAya ? leka ene vize ema kaheze ke bhAI upara gayA ane AMkho khAIne pAchA vaLyA; eTale UMce caDavAno vicAra suddhAM na karavo e ja sAruM che, ane bIjAne je mukta karavA tathA prakAza tarapha doravAno koI prayatna kare, to AvA aparAdhIne, je teo
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 7 364 phakta pakaDI zake, teA tene mArI ja nAkhe. * teNe kahyuM; emAM kaMI zaka nahi. meM kahyuH priya glAukAna, mArI agAunI lIlane (va) A AkhuM dRSTAMta tame have lAgu pADI zakazeA; kedakhAnuM e dRSTigocara jagata che, agnino prakAza te sUrya che, ane mArI jenamra mAnyatAne tamArI icchA hatI teA meM vyakta karI che--kharI rIte ke khoTI rIte te teA prabhu jANe--te mAnyatA anusAra ucca pradezamAMnI musApharI te buddhigamya (tattvAnA) jagatamAM AtmAnI Urdhvagati evA a tame kA tA emAM tame kazuM khATuM nathI samajyA. kharA ke khoTA, paraMtu mArA abhiprAya evA che ke jJAnanA pradezamAM ISTanuM tattva sauthI chelle dekhAya che, ane e paNa (4) prayatnapUrvaka joI e--tA; ane e jyAre dekhAya che tyAre evuM paNa anumAna baMdhAya che ke e (tattva) tamAma suMdara ane satya vastune sarvasAmAnya kartA che; A dazya jagatamAM e prakAzano pitA ane svAmI che, ane buddhigamya jagatanAM buddhi ane satyanuM avyavahita prabhavasthAna cheH ane zuM jAhera ke gu khAnagI jIvanamAM, jene buddhipUrvaka AcaraNa karavuM che, teNe je zakti para peAtAnAM cakSu sthira rAkhavAM joI e--te zakti A che. teNe kahyuM: jeTale aMze huM tamane samajI zaku huM saMmata thAuM chuM. chuM.teTale aMge meM kahyuM: vaLI jeoe A meAkSaprada darzana prApta karyuM che, teonI jo mAnavIenA vyavahAramAM nIce utaravAnI marajI na hoya, te! tamAre Azcarya pAmavuM na joI e; kAraNa je duniyAmAM temane rahevAnI icchA che te uccatara duniyA tarapha temanA AtmA harahaMmeza tvarAthI pravAsa karatA hoya che; ane ApaNA dRSTAMta para jo ApaNe vizvAsa mUkIe teA temanI A IcchA bahu ja svAbhAvika che. * sokreTisane jhera pAIne mRtyunI sakhta karelI e vAta pleTA kAMcI bhUlI zake; jIe enA Aplogy nAmanA saMvAda.
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ 517 hA, atyaMta svAbhAvika che. ane koI AdhyAtmika ciMtananA pradezane choDIne manuSyanI aniSTa avasthA pAse e AvI lAge ane hAsyAspada rIte e dekhItuM) ayukta vartana kare; jyAre tenI AMkhe aMdhArAM AvatAM hoya tyAre ane AjubAjunA aMdhakArane e TevAye heya tyAra pahelAM, je kAyadAnI kAryomAM athavA bIjI jagyAe, dharmanI prakRtie athavA pratikRtionI chAyAo viSe laDavAnI tene pharaja paDe, ane jemaNe () hajI kadI zuddha dharmane joye nathI, temanA khayAlane pahoMcI vaLavAno prayatna karato hoya,-tyAre temAM zuM kaMI navAI pAmavA jevuM che kharuM ? teNe javAba Apyo : game tevuM hoya paNa navAI pAmavA jevuM te nahi ja. (518) sAdhAraNa samajazaktivALAne paNa yAda haze ke AMkhanA bhrama be prakAranA hoya che, ane te be kAraNone lIdhe utpanna thAya che, kAM te prakAzamAMthI bahAra AvavAne lIdhe athavA (aMdhakAramAMthI) prakAzamAM javAne lIdhe, ane A jeTaluM dehanAM cakSu vize kharuM che teTaluM ja manaHcakSu vize paNa kharuM che; ane jenI daSTi bhramavALI ane nabaLI hoya evA koIne te jue tyAre je te ATaluM yAda rAkhe to te (tene joIne) hasI nahi paDe; e pahelAM te pUchaze ke zuM e mANasano AtmA vadhAre prakAzamaya jIvanamAMthI bahAra Ave che ane aMdhArAne TevAyo nathI e kAraNe te jovAne azakta che, ke aMdhakArathI aLago thaI divasa tarapha pitAnuM meM pheraveluM hovAthI prakAzanI atizayatAthI e aMjAI gayo (2) che? ane AnA jevI pari. sthitimAM ane jIvananI (AMtarika) dazAmAM je koI hoya tene te sukhI gaNaze, ane bIjAnI te dayA khAze; athavA je ene hasavuM ja hoya te upara prakAzamAMthI je AtmA guphAmAM pAcho pharato hoya * muddo : 2 H sAkSAtkAra pachInuM philasUphanuM vartana tathA kartavya,
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 7 366 tenA pratyenA hAsya karatAM je AtmA nIcethI ( upara ) prakAza tarapha AvatA haze tene joI ne ene hasavAnuM mana thAya e vadhAre sakAraNa che. teNe kahyuM: e bheda pADayo te bahu ja yeAgya che. paNa tyAre, jo mAruM kahevuM kharuM hAya, te keLavaNInA keTalAeka adhyApake! jyAre ema kahe che ke AMdhaLI AMkhAmAM dRSTinI jema, je jJAna pahelAM nahotuM e tee (F) AtmAmAM mUkI zake che, tyAre te juThThuM khelatA hAvA joIe. teNe javAba ApyA: te khacIta evA dAvA kare che ja, jyAre ulaTuM ApaNI dalIla parathI ema sAbIta thAya che ke zIkhavAnuM sAmarthya ane zakti AtmAmAM pahelethI ja rahelAM che; ga ane jevI rIte AkhA zarIrane pheravyA vagara AMkhA aMdhakAramAMthI prakAza tarapha vaLI zakatI naheAtI, tevI ja rIte sadasathI bharelA jagatamAMthI sat pratye jJAnanA sAdhanane samasta AtmAnA vyApAra dvArA ja vALI zakAya ane satanA tathA sauthI vadhAre prakAzamaya ane uttama satanA, athavA (4) bIjA zabdomAM kahIe teA, iSTanA darzanane sahana karavAne dhIme dhIme zIkhI zakAya. sAva sAcuM. ane sauthI vadhAre jhaDapathI tathA sauthI saraLa rIte ( A prakAranuM ) parivartana sAdhI zake evI kAIka kalA teA hovI joI e kharI te; ( ane e kalA) kaMI jevAnI zaktine (navesarathI) rApo nahi kAraNa e teA kayAranI tyAM che ja, mAtra e UMdhI dizAmAM ja vaLelI che; ane satyathI vimukha che? teNe kahyuM: hA, evI kAI kalA hovI joI e ema ApaNe svIkArI zakIe. " * This has relation to Plato's anamnesis'. Vide 'Protagoras ' Dialogues. doctrine and of Meno'
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ 518 367 ane AtmAnA bIjA kahevAtA saguNa zArIrika guNenA jevA ja dekhAya che, kAraNa ke teo asalathI sAhajika rIte (Atma nA baMdhAraNamAM) hayAta na hoya (6) tyAre paNa pAchaLathI AcaraNa tathA Teva dvArA te guNone repI zakAya che; paraMtu vivekamAM bIjA koI paNa saTTaNa karatAM devI aMsa vadhAre rahe che, ane e aMza hamezAM hayAta hoya che, tathA AvA parivartanathI te vadhAre upayogI ane lAbhakAraka thaI paDe che, athavA ethI ulaTI paristhitimAM e nirapayogI ane hAnikartA paNa thAya che. koI hoziyAra badamAzanI tINa AMkhamAMthI (19) saMkucita buddhinuM kiraNa camakatuM zuM tame kadI nathI joyuM-e keTale Atura hoya che, ene kSudra AtmA pitAnA Azayane siddha karavAnA mArgane keTalI spaSTa rIte jue che; e jarA paNa AMdhaLe nathI, paNa enI tINa daSTi aniSTanI sevAmAM rokAyelI rahe che, ane eTale e vadhAre hoMziyAra teTalo e vadhAre hAnikAraka bane che. teNe kahyuM : sAva sAcuM. paraMtu AvA svabhAvavALA mANaso para emanI yuvAvasthAnA divasamAM ja vADha mUkyo hoya te zuM; ane khAvuM pIvuM vagere (4) jevA InDipabhego, je ghaMTInA paiDAMnI jema emane janmathI ja vaLagADavAmAM AvyA hatA ane jene lIdhe temanuM adhaHpatana thaye jAya che, ane adhama vastuo pratye temanA AtmAnI daSTa vaLe che. te (indripabhego) mAMthI temane aLagA karavAmAM Ave-(eTale ke, huM kaI chuM ke je A aMtarAmAMthI temane mukta karavAmAM AvyA hota ane enAthI viruddha dizAe temane vALavAmAM AvyA hatA, te je vastuo tarapha atyAre temanI dRSTi DhaLelI che te vastuone teo jeTalI tI najarathI joI zake che teTalI ja tIkSaNatAthI teo pitAmAM rahelI e ne e zakti dvArA satyane joI zakata. saMbhavita che. meM kahyuM: hA, ane bIjI eka bAbata paNa saMbhavita che,
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 7 318 athavA agAu je kahevAI gayuM tenA eka Avazyaka anumAnarUpa che, ane te e ke, jeo azikSita ane satyathI ajJAna () che tee, tema ja jeoe potAnI keLavaNI kadI samApta karI nathI tee rAjyanA kuzaLa sacIvA thaI zakaze nahiH--je azikSita ane ajJAna che te nahi, kAraNu temanAM tamAma aMgata ke jAhera kAryAna niyamabaddha kare evA jatA kAI eka ja Azcaya temanAmAM hata nathI; ane bIjA prakAranA leke nahi, kAraNu pAte mahAbhAga manuSyonA TApuomAM pahelethI ja vasatA AvyA che evI kalpanA te karatA hAvAthI temane pharaja pADavAmAM na Ave tyAM sudhI teo kadI kazu kAryAM karaze ja niha. teNe javAba ApyA H sAva sAcuM. tyAre, me kahyuM: ApaNe rAjyanA sthApakA chIe teA Apa kAya` e raheze ke je jJAna sauthI mahAna che ema kyAranuM sAbIta thaI cUkayuM che te jJAna uttama leAkeA prApta kare evI pharaja pADIzuM. te iSTanI pAse AvI paheAMce tyAMsudhI temaNe UMce caDayA ja karavuM paDaze; paNa jyAre (3) te caDI rahe, ane pUruM joI rahe tyAra pachI te atyAre je rIte varte che te pramANe ApaNe temane vavA nahi daI e.* eTale tame zuM kahevA mAge! hA ? mArA kahevAne bhAvArtha e che ke teo uccatara duniyAmAM ja rahyA kare che; paNa AnI manA karavI joI e; temane kedIo rahe che te guphAmAM nIce AvavAnI, ane temanAM mahenatanAM kAma tathA meLavavAne lAyaka hAya ke na hoya teA paNa temanAM mAnapAnamAM bhAgIdAra thavAnI pharaja pADavI joI e. * * eTale ke ApaNI paribhASAmAM ema kahI zakAya ke pUsAkSAtkAra pachI paNa vyakitae ajJAnathI bharelI duniyAmAM kArya karavuM joI e, ' atitAbha buddha' ! ApaNA Adaza A che. .
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa, teNe kahyuM zuM AmAM ApaNe anyAya karatA nathI? jyAre teo khuzIthI uccatara jIvana gALI zake tema hoya tyAre zuM ApaNe emane hInatara jIvana gALavAnI pharaja pADavI joIe ? () meM kahyuM, mArA mitra, bAkInA lokone paDatA mUkI mAtra kaI eka vargane sukhI karavAno zAsanakartAone IrAdo nahote e tame bhUlI gayA lAge che, AkhA rAjyamAM sukha rahevAnuM hatuM, ane (kaI vAra) pharaja pADIne ane koI vAra samajAvIne e (kAyadA ghaDanAra) puravAsIone ekatrita rAkhaze tathA teo (para0) rAjyanA ane tethI eka bIjAnA upakAraka thAya ema karaze; A AzayathI te lekee temane AvA banAvyA *nahi ke teo pote majA mANe, paNa rAjyanuM saMgaThThana karI eka karavAmAM teo sAdhanabhUta thAya te arthe. teNe kahyuM kharuM, huM e to bhUlI ja gayo. glAujhona, juo, bIjAonI jarUriyAto pUrI pADavAnI ane temanI saMbhALa rAkhavAnI pharaja je ApaNe philasUphe para mUkavAmAM, Ave to temAM kaze anyAya thato nathI; ApaNe emane samajAvIzuM ke bIjAM rAjyomAM emanA varganA lekene rAjakAraNanAM kAryomAM bhAga levAnI () pharaja pADavAmAM AvatI nathI; ane A yogya che, kAraNa teo svecchAthI ja philasUpho thayelA hoya che. ane tyAMnI rAjasattA to emane UlaTA saMdharavAnI paNa nA pADe ! (philasUphImAM) svayaMzikSita hovAthI, je saMskRti emane kadI (samAjamAMthI) maLI nathI te pratye e kazI kRtajJatA dekhADe evI apekSA rAkhI zakAya nahi. paraMtu tame madhapUDAnA zAsanakartA thAo, tamArA ane bIjA puravAsIonA rAjA thAo te mATe ja ame tamane duniyAmAM pedA karyA che, ane temanA bIjA rAjyomAMnA philasUpha) karatAM kayAMya vadhAre sArI ane saMpUrNa rIte tamane * vyaktimAM ja jo A mArge javAnI tIvra utkaMThA na hoya, to loke temane AvA" banAvI zake e zAMkAspada che. pleTanuM A pAzcAtya daSTibiMdu che, ke bahArathI mANasane kharekhara sAre karI zakAya, 24
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccheda 7 keLavaNI ApI che, ane ane pharajo ( ) tame vadhAre sArI rIte adA karI zake! ema che. AthI jyAre peAtAno vAre Ave tyAre tamArAmAMnA dareke pRthvInA paDe aMdaranA ( mAnavIonA ) sAmAnya raheThANamAM nIce javuM joIze, ane aMdhArAmAM jevAnI Teva pADavI joI ze. tamane a Teva paDI jaze, tyAra pachI guphAnA (mULa) vatanI karatAM tame dasa hajAra gaNuM sAruM jeI zakaze, ane tame suMdara, dharmiSTha ane iSTane (darekane) tenA kharA svarUpamAM joyAM che tethI enI judI judI pratikRti zI che ane te zAnuM sucana kare che te paNa tame jANI zakaze. ane A rIte amAruM rAjya je tamAruM paNa che te mAtra svapnavat nahi rahe paNa vAstavika nIvaDaze, ane bIjA rAjyAmAM leAkA mAtra paDachAyA vize eka bIjA sAthe laDe che ane emanI najare je sattA meTI iSTa vastu dekhAya che tene meLavavAnA jhaghaDAmAM leAkeA vikSiptacitta thAya che, te rAjyeAnA karatAM kAI judA ja bhAvathI ApaNA rAjyano vahIvaTa cAlaze. (4) (sattA ja moTI J2 vastu gaNavAmAM Ave) tenA karatAM kharI vAta teA e che ke je rAjyamAM zAsanakartAe rAjyavahIvaTa calAvavA anicchu hoya te ja rAjyano vahIvaTa harahaMmeza sauthI sArI ane zAMta rIte cAle che, ane je rAjyamAM tee atyaMta Atura hoya teno vahIvaTa sauthI kharAba hoya che. 370 teNe javAba ApyAH sAva sAcuM. ane peAtAnA vakhatano meTA bhAga eka bIjA sAthe svargIya (jJAna) prakAzamAM gALavAnI temane chUTa ApavAmAM Ave, te pachI jyAre ApaNA ziSyA upara-kahelI hakIkata sAMbhaLaze tyAre peAtAno vArA Avye rAjyavyavasthAnI jahemata uThAvavAne zu te nA pADaze ? (6) teNe javAba ApyAH azakaya; kAraNa teo STi mANasA che, ane ApaNe je Adeza temane ApIe chIe te dharmAnusAra che; ane ApaNA AjakAlanA zAsanakartAonI rIta che te rIte nahi,
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 31 paNa kAI kAra karaja AvI paDI hoya te anusAra temAMno dareka jaNa hAddo svIkArAze emAM zaMkA hAI na zake. meM kahyuM: hA, mArA mitra, ane muddo e ja che. ( para1 ) (sAmAnya) zAsanakartAnA jIvana karatAM tamArA bhaviSyanA zAsanakartAe mATe tamAre judA ane vadhAre sArA vananI ceAjanA dhaDavI paDaze ane tyAra pachI ja tame suvyavasthita rAjya sthApI zakA; kAraNa je rAjyamAM AvI (yAjanAne) sthAna haze te ja rAjyamAM, rUpA ane sonAmAM nahi paNa sadguNa ane viveka je jIvanamAM kharA AzIrvAdarUpa che te guNAmAM je kharekharA zrImata haze tevA rAjya karaze. AthI ulaTuM peAtAnA aMgata lAbhane ja jhaMkhatA ane garIba sthitine lIdhe mukhya lAbhane jhaDapI levAnA vicAra karatA karatA jo te sAjanika bAbatAne vahIvaTa karavA jaze te kadI vyavasthA rahI zakaze nahi; kAraNa hAddAo meLavavA tee laDaze, ane A rIte dharanA ane bahAranA je avaDA UbhA thaze tenAthI zAzanakartAonI peAtAnI ane samasta rAjyanI pAyamAlI thaze. teNe javAba ApyA: sauthI sAcuM. (6) ane rAjyakAraNanI mahattvAkAMkSAne kSudra mAnatuM hoya evuM kAI jIvana hAya teA te mAtra kharI philasUphInuM ja jIvana che? khIjA kASTha prakAranuM jIvana AvuM hoya e tamArI jANamAM che? teNe kahyuMH kharekhara mArI jANamAM nathI. ane jee zAsana karatA heAya temane e kA` pratye mAha na hovA joI e kharuM ne ? kAraNa jo temane meha hAya tA (te kA` mATe temanAmAM) harIpha AzakA UbhA thaze ane tee laDaze. emAM savAla ja nahi. tyAre ApaNe jemane pAlakA thavAnI pharaja pADIe evA te kANu haraze ? te avazya evA ja mANasA haze, je rAjyanAM kAryoMmAM sauthI vadhAre vivekI haze, ane rAjyavahIvaTa sauthI sAro
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 7 rIte karaze, tathA AnI sAthe sAthe ja jeene khIjA' mAnapAna maLelAM haraze ane rAjyakAraNanA jIvana karatAM vadhAre sAruM jIvana gALatA haze ? teNe javAba ApyA: mANase teA e ja, ane huM temane pasaMda karuM chuM. 392 (4) ane have AvA pAlakAne ApaNe kaI rIte utpanna karavA ane--nIcalI ( ajJAnanI ) duniyAmAMthI devA sudhI temAMnA keTalAeka UMce caDayA che ema kahevAyuM che te--(temane A vikAsa sAdhavA ) temane aMdhakAramAMthI prakAzamAM kaI rIte lAvavA vize ApaNe vicAra karIzuM? teNe javAba ApyA: jarUra. meM kahyuMH kALu mAchalInI chIpa * savaLI ke avaLI nAMkhIe enA jevI kaMi e pati nathI, para Mtu emAM te! sAmAnya-rAtri--karatAM- je--jarA--paNa-vadhAre-sAre--nathI ( eTale ke jarA paNa vadhAre prakAzamaya nathI) evA visamAMthIx nIkaLa! sattA kharekharA dina pratye AtmA jAya evuM tenAmAM parivartana karavAnuM che ane AnuM nAma ja nIce (tI bhUmikA para ) thI sAdhelI Urdhva gati--jenuM ApaNe kharI philasUphI tarIke pratipAdana karyu che. .. barAbara ema ja, ane A parivartana sAdhI zake evI zakti (3) kaI jAtanA jJAnamAM rahelI che ene ApaNe vicAra karavA joI e . kharuM ne? jarUra. satata parivartanazIla sadasamAMthI AtmAne sat pratye kheMcI jAya evuM kaI jAtanuM jJAna che? ane eka bIjo vicAra mane * muddo 3. zikSaNapaddhati para bIjI vAranI carcA, x sarakhAve! nIce 518, + sarakhAveA : caDhyAM nAti mUni sA nizA pacato muneH / nitA
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ para - 7 hamaNuM ja spharyo tamane yAda haze ke ApaNuM yuvAnoe kasaratAja laDavaiyA thavAnuM che? hA, ema kahyuM hatuM kharuM. tyAre A navI jAtanA jJAnamAM eka vadhArAno guNa hovo joIe ? ka guNa? laDAImAM upayogI thaI paDavAne. hA, jo zakya hoya to. keLavaNI vize ApaNI agAunI yojanAmAM be (1) vibhAgo hatA, kharuM ne ? barAbara ema ja. eka te zArIrika keLavaNI, ane zarIrano vikAsa tathA kSaya e eno viSaya hato, ane tethI sAdhAraNa rIte ApaNe ema gaNuM zakIe ke ene utpAda ane nAzanI sAthe saMbaMdha che? (para2) tyAre ApaNe je jJAna zadhavA mathIe chIe te A na hoya ! nA. paNa ApaNI agAunI yojanAmAM mAnasika keLavaNIne je thoDuM ghaNuM sthAna maLyuM hatuM te vize tame zuM kaheze? teNe kahyuM tamane yAda haze ke mAnasika keLavaNI, e zArIrika keLavaNIne pUraka vibhAga hato ane temAM pAlakone TevanA baMdhAraNa dvArA, saMvAdathI temanuM jIvana saMvAdamaya karIne ane tAlathI tAlabaddha karIne, zikSaNa maLatuM hatuM, paNa temAM emane kazuM vijJAna maLatuM nahotuM;x ane jeDI kADhelA ke pachI kadAca sAccA zabdomAM tAla ane saMvAdanA jevAM to hatAM, paraMtu je ISTa vastune tame (4) atyAre zedhI rahyA 4 pleTonA abhiprAyanusAra zarUAtanI mAnasika keLavaNImAM Indriyagocara jagatanuM ja jJAna apAya che, "vijJAna eno viSaya nathIH indriyagocara jagata eTale sadasarUpa paDachAyA.
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 pariccheda 7 che, ene sAdhI zake evuM kazuM mAnasika keLavaNI(nA pahelA kharaDA)mAM hatuM nahi. ' kahyuM tamane barAbara yAda che. mAnasika keLavaNamAM jarUra evuM kazuM hatuM ja nahi. paNa, mArA priya glAuna, jJAnanI evI kaI zAkhA haze ke jemAM ApaNe IcchIe chIe tevAM tarave hAya kAraNa tamAma upayogI kalAone te ApaNe zudra gaNI kADhI che? niHzaMka; ane chatAM je mAnasika tathA zArIrika keLavaNune ApaNe bAda karIe ane (nAnI nAnI) kalAone paNa ApaNe dUra rAkhIe, to pachI rahyuM che ? ' kahyuMvAru, ApaNA viziSTa viSayomAMthI kadAca bAkI eke ya na rahe, ane-to jeno koI viziSTa nahi paNa sarva sAmAnya upayoga thato hoya tevA koI viSayane ApaNe levo paDe ema lAge che. e ka hoI zake ? (%) e koIka ke jeno upaga tamAma kalAo, vijJAnanI zAkhAo tathA buddhinA prayogo samAna rIte karatAM hoya, ane keLavaNInAM mULa tamAM darekane jeno abhyAsa karavo ja paDate hoya. e kayo che? eka, be, traNa vacceno bheda pArakhavAnI nAnI zI vAta, TUMkamAM kahIe to saMkhyA ane gaNitaH-tamAma kalAomAM tathA vijJAnomAM zuM avazya Ano aMza utarI AvatuM nathI ? hA. to pachI laDAI karavAnI kaLAmAM paNa ene aMza che kharuM ? jarUra. () tyAre karuNarasapradhAna nATakamAM jyAre jyAre pAlemiDIjha Ave che tyAre tyAre e ema sAbIta karI Ape che ke enemona senApati thavAne eTale te nAlAyaka che ke e te pada le to upahAsane ja pAtra thAya. eNe pote saMkhyA zuM che tenI zodha karI hatI
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ 522 ane pitAnA dareka vahANa para saMkhyAMka lakhyo hato, tathA ya najIka lazkarane hAremAM goThavyuM hatuM ema je eNe jAhera karyuM tenA tarapha zuM kadI tamAruM dhyAna gayuM nathI; eno artha e che ke tyAra pahelAM vahANonI kadI gaNatarI thaI ja nahotI, ane egemeknona pitAnA paga gaNavAne paNa azakta hato ema zabdaza: ApaNe mAnavuM joIe- je ene saMkhyAnuM ja bhAna na hoya, te pachI e kaI rIte gaNatarI karI zake ? ane jo e vAta kharI hoya to e kaI jAtano senApati haze ? je tame kahyuM e pramANe hoya to te mAre kahevuM joIe keatyaMta vicitra senApati ! () yoddhAne gaNitanuM jJAna hovuM joIe enI ApaNuthI nA paDAya ? je tene laDAInA bhenuM thoDuM paNa jJAna meLavavuM hoya, athavA bhAre ulaTuM ema kahevuM joIe ke, je teNe jarA paNa marada banavuM hoya to avazya tene (gaNitanuM jJAna) hovuM ja joIe. A abhyAsano tamAre khayAla te mArA jevo ja che ke kema te jANavAnuM mane mana che? tamAre khayAla che ? mane lAge che ke ApaNe je viSayanI zodha karIe (para3) chIe, ane svAbhAvika rIte ja jemAM vicArane prAdhAnya maLe che paNa jeno kharI rIte kadI upayoga thayo nathI evo A viSaya che; kAraNa AtmAne sata pratye derI ja e ja eno khare upayoga che.* teNe kahyuM tamAre artha samajAvazo ? meM kahyuM huM prayatna karI joIza; ane jJAnanI kaI zAkhAomAM A AkarSaka zakti rahelI che te mArA mananI sAthe barAbara phuTa karavA huM jyAre prayatna karuM chuM, tyAre mane je vahema jAya che, tene sAce * muddo 4 . gaNitanuM sthAna tathA utpatti
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 7 BEE gaNIe teA e zAkhAomAM gaNita paNa AvI jAya che te vizenI taddana sphuTa sAJItI ApaNane maLe te khAtara tapAsamAM tame mArI sAthe bhAga le ane javAba ApatA jAe. mArI icchA che ke A 'hA' athavA 'nA' eTale teNe kahyuM: samajAve. mArA kahevAno bhAvArthI e che ke indriyagAcara vastunA e prakAra hAya che; emAMnA keTalAekane vicAranI apekSA rahetI nathI, kAraNa indriya pAte temanA (svarUpa) (va) vize pUratA nirNaya karI zake che; jyAre khIjA padArthAnI bAbatamAM indriya para vizvAsa mUkI zakAtA nathI te eTale sudhI ke vadhAre parIkSaNa karavAnI avazya jarUrI rahe che. teNe kahyuM: (padArthanA) aMtarane lIdhe ane citrakAmamAM prakArA ane chAyAne aMge indriyA upara je (bhUlAvAmAM nAMkhe evI ) khoTI asara thavA pAme che te vize tame ullekha kare che eTaluM spaSTa che. nA, meM kahyuM: mAre a jarAya evA nathI. tyAre tamArA ze a che? jyAre anAkaka vastu vize huM vAta karuM chuM, tyAre (4) je vastuo vizenuM amuka indriya-pratyakSa tenA virodhI indriya-pratyakSamAM na pariName evI vastu te anAka ka--evA huM aM karuM chuM; je ( bIjA virodhI indriya-pratyakSamAM ) pariName te AkarSIka; A bIjI (AkarSaka vastunA ) prasaMgamAM, pAse ke dUra rahyAM, indriya ane ane sanika thavA pAme tyAre A amuka viziSTa vastu che, ane tenI virAdhI vastu nathI evA kAI spaSTa khayAla AvatA nathI. udAharaNa levAthI mArA atha vadhAre spaSTa thaze;;-241 traNa AMgaLIo che kaniSThikA, anAmikA ane madhyamA. bahu sAruM. ema dhAro ke traNene tame aDADa jue che; ane muddo ahIM ja UbhA thAya che.
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 GO zo muddo ? e dareka ekasarakhI rIte AMgaLI tarIke dekhAya che. () pachI bhale e vacce dekhAya ke eka cheDe dekhAya, dhoLI hoya ke kALI heya athavA jADI hoya ke pAtaLI hoya paNa temAM kaMI taphAvata paData nathI. AMgaLI e game tema te paNa agaLI ja rahe che. AvA prasaMgomAM vicArazaktine-AMgaLI eTale zuM ?-e prazna pUchavAnI mANasane jarUra paDatI nathI. kAraNa AMgaLI e AMgaLIthI kaMI bhinna vastu che e bodha ApaNuM daSTi cittane karatI nathI. kharuM. ane tethI ja, meM kahyuMH ApaNe jANIe chIe te (6) anusAra buddhine nimaMtre ke uttejita kare evuM ahIM kazuM nathI. teNe kahyuM: nA, nathI. paNa meTI ane nAnI-e vize (je ApaNe nirNaya karavAne hoya to) zuM A eTaluM ja sAcuM hoI zake kharuM ? daSTi zuM e (AMgaLIo)ne (A rIte) pUrepUrI nihALI zakaze ? ane eka AMgaLI vacamAM che tathA bIjI cheDe che ene lIdhe zuM karo phera nahi paDe ? ane e ja rIte jADAI pAtaLAI ke narama athavA kaThaNa hovAnA guNono sparza dvArA zuM pUrata khayAla AvI zakaze ? ane e rIte bIjI Indriye vize paNa; (524) te (Indriyo) evI bAbatane zuM saMpUrNa bodha kare che kharI ? indriyavyApAra zuM A prakArano nathI hota ke je indriyane kaThoratAnA guNanI sAthe saMbaMdha che tene jarUra komaLatAnA guNanI sAthe paNa saMbaMdha che ja ane (tethI) AtmAne e mAtra eTale ja baMdha kare che ke ekanI eka vastu kaThaNa ane narama bane che? teNe kahyuM tame taddana kharuM kaho che. ane je kaMI kaThaNa che te narama paNa che evo Indriya taraphathI AtmAne bodha thAya tyAre zuM AtmA mUMjhavaNamAM na paDe ? vaLI je kaMI
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 7 haLavuM che te bhAre paNa hoya, ane bhAre te haLavuM hoya, te bhAre ane haLavAno zA a hoI zake ? 378 (va) teNe kahyuM; hA, AtmAne je AveA medha thAya che te bahu vicitra che, ane enI kADa pADavAnI jarUra rahe che. meM kahyuMH hA, ane AvI muMjhavaNamAM peAtAne je bhinna padArthAnuM nivedana karavAmAM AvyuM che te eka che ke e e jovA AtmA svAbhAvika rIte khuddhi ane gaNatarInI madada le che. kharu. ane jo e e che ema khabara paDe, teA temAMnI dareka (vastu) eka ane (bIjAthI) zuM bhinna nathI ? jarUra. ane jo dareka eka hoya, ane khate e hAya, teA e baMne () vibhaktAvasthAmAM che ema AtmA mAnaze, kAraNa jo te avibhakta hAya tA temano eka tarIke ja vicAra thaI zake ? kharuM. nAnI ane meATI baMne vastuone AMkhe jarUra joyelI te kharI paNa te mAtra aspaSTa rIte; te tene (barAbara) pArakhavAmAM AvI nahotI. hA. AthI ulaTuM ( A prakAranI ) avasthAmAM prakAza ANavAnA hetuthI buddhine ( indriyAnA) vyApArane avaLA karI nAMkhavAnI tathA nAnI ane mATI vastuone aspaSTa rIte nahi paNa bhinna tarIke jovAnI jarUra paDI. sAva sAcuM. . meTuM zuM che? ' ane 'nAnuM zuM che ? ' e praznanI zarUAta zuM AnAthI nahAtI thaI ? barAbara ema ja.
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5ra4 379 ane dazya tathA buddhigamya vacceno bheda paNa A rIte uddabha. (6) sauthI sAcuM. amuka indriya pratyakSo buddhine nimaMtre che, athavA je AnAthI viruddhamAM che ema jyAre huM bolate hatA tyAre mAre artha A hataH je Indriya-pratyakSenI sAthe sAthe ja tenAM virodhI Indriya-pratyakSa (paNa) sAmela hoya che te vicArane nimaMtre che, jemAM e sAmela hetAM nathI te vicAravyApAranI apekSA rAkhatAM nathI. teNe kahyuM samajo ane tamArI sAthe huM saMmata thAuM chuM. ane ekama tathA saMkhyAone kayA vargamAM samAveza karI zakAya ? teNe javAba Ape mane khabara nathI. thaDe vicAra kare, ane tamane mAlama paDaze ke je agAu kahevAyuM che temAMthI Ane javAba nIkaLI Ave che; kAraNa daSTithI ke bIjI koI Indriya dvArA je sAdA ekatvanuM pUrepUrI rIte bhAna thatuM hoya to pachI (6) AMgaLInA prasaMgamAM ApaNe kahetA hatA tema, (ekatvane pratyakSa karavAnA prasaMgamAM paNa) sata pratye (AtmA) kheMcI jAya evuM kazuM nahi hoya; paraMtu jyAre (keAI be vastuo vacce) harahaMmeza kaMI virodhAbhAsa rahelo hoya, ane eka te ekathI ulaTI hoya ane temAM bahuvane khayAla anusmRta raheluM hoya tyAre ApaNAmAM vicAravyApAra jAgrata thavA mAMDe che, ane AtmA mUMjhAyele che tathA (cekasa) nirNaya para AvavA mAge che tethI pUche che - parama ekatra eTale zuM ?" ekatvanA abhyAsamAM (pa25) cittane kharekhara satanA ciMtana pratye kheMcI javAnI ane cittamAM amuka) parivartana karavAnI je zakti rahelI che te A rIte rahI che.* * juo pari. 6. 510 vagera. * A carcAmAM pithAgorasanI asara dekhAya che, te paNa ahIM pleTe tAvika saMkhyA vize vAta kare che ema mAnavAnI jarUra nathI,
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 7 teNe kahyuM ane eka (eTale zuM te) nA (abhyAsanA) prasaMgamAM ja acUka Ama bane che e prasiddha che. kAraNa eka ne eka vastu eka tarIke tathA samUhamAM anaMta hoya, ema baMne rIte ApaNane dekhAya che, nahi ? meM kahyuM: hA, ane eka vize je A kharuM che, te badhI saMkhyAo vize eTaluM ja kharuM hovuM joIe. jarUra. ane tamAma gaNita tathA gaNatarIne saMkhyA sAthe ja saMbaMdha che? (4) paraMtu te (gaNita tathA gaNatarI) cittane satya pratye dorI jAya che ema lAge che, ke pachI nahi ? hA, kaMI atyaMta abhuta rIte tyAre laDAImAM ane philasUphImAM--evA enA be upaga che to ApaNe je prakAranA jJAnanI zodha karatA hatA te A che; kAraNa laDavaiyAe saMkhyAnI kaLA zIkhavI joIe ane je na zIkhe te). potAnuM lazkara hArabaMdha kema goThavavuM tenI ene khabara nahi paDe, ane philasUphane paNa e kaLA zIkhavI paDaze, kAraNa (anaMta) parivartanonA samudramAMthI eNe bahAra nIkaLIne kharekhara satane grahaNa karavAnuM che, ane tethI e gaNitazAstrI hovo ja joIe. e kharuM che. ane ApaNe pAlaka to lAve che ane philasupha ema baMne che? jarUra ! tyAre kAyadAmAM Ane yogya rIte nirdeza thaI zake evA prakAranuM A eka jJAna che ane jeo ApaNuM rAjyanA pradhAna puruSo thavAnA che temane ApaNe ema samajAvavAno (#) prayatna karavo joIe ke temaNe (mAtra) zIkhAu tarIke gaNitane abhyAsa karavAne nathI, paraMtu saMkhyAonA svarUpane zuddha citta dvArA joI zake tyAM sudhI
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ 381. papa temaNe teno abhyAsa jArI rAkhavAno che; vaLI paracUraNa dukAnadAro ke vepArIonI jema kharIdI tathA vecANunI dRSTithI paNa nahi, paraMtu teno laDAImAM upayoga thAya che te tathA AtmAnI peAtAnI khAtara; ane--kAraNa parivartanazIla sadasamAMthI satya ane sat tarapha javAno ene mATe A sahelAmAM sahele rastA che. teNe kahyuM: e uttama. meM kahyuM: hA, ane meM enuM nAma dIdhuM che teA have e (3) vijJAna keTaluM manohArI che ! te--ane jo kAI dukAnadAranI nahi paNa linI manovRttithI teno abhyAsa karavAmAM Ave, te ApaNA icchita Azayane e keTalI aneka rIte sAdhe che te vize mAre e khela kahevA joI e. eTale kevI rIte--tame kahevA mAge che!? mArA aM huM kahetA hatA tema evA che ke gaNitanI (AtmA para thatI) asara dhaNI ja mahAna ane unnata che, kAraNa amRta saMkhyA vize tarka karavAnI e pharaja pADe che, ane dalIlamAM dazya ke indriyAcara padArthAM ghUsI jAya tenI sAme e thAya che. peAte jyAre gaNatarI karatA hAya, tyAre jo te parama ekamanA vibhAgo karavA prayatna kare teA (gaNitanI) kalAnA vizArade keTalI makkamatAthI tene pratikAra (OM) kare che, ane tenI DAMsI kare che te tame jANeA che, ane tame vibhAgeA kareA, tA eka te eka ja rahe ane apUrNAMkamAM (enuM ekatva) khAvAI na jAya evI saMbhALa rAkhIne te guNAkAra kare che. e sAva sAcu che. (526) have dhAro ke kAI mANasa emane kahe cheH are mArA 1 : AneA artha AvA hAI zake : (1) apUrNAMkanI zakyatA te svIkAratA nathI tethI te saMkhyAne pUrNAMka banAvI de che (guNIne); athavA (2) te bhAgAkArane guNAkAranI ja eka prakriyA mAne che, kAraNa ekanA je apUrNAMka Ave te pAte badhA ekama rUpa che,
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38ra pariccheda 7 mitro, je A adbhuta saMkhyAo vize tame tarka kare che, jemAM tame kaho cho ke tamAre jarUra joItuM ekava raheluM che, ane dareka ekama eka sarakho acala ane avibhAjya che te saMkhyAo te zuM che!- te teo ze uttara Apaze ? mArA khayAla pramANe teo ema javAba Apaze ke je saMkhyAo mAtra vicAramAM sAdhI zakAya evI che te vize teo vAta karatA hatA. tyAre zuddha satyane meLavavA mATe je zuddha buddhinA ja (3) upayoganI jarUra paDe che eTaluM spaSTa che, to tame joI zakazo ke A jJAnamAM ja kharI rIte AvazyakatAnuM tattva hoI zake ke hA, e enI dekhItI viziSTatA che. ane vadhArAmAM tame A paNa joyuM haze ke jemanAmAM gaNatarInI zakti svabhAvathI ja rahelI che teo bIjA dareka prakAranuM jJAna sAmAnya rIte jaladI grahaNa kare che; kAI maMda hoya te paNa, je tene bIje kaMI phAyado na thAya, to paNa tenI buddhi amathI heta tenA karatAM haMmezAM vadhAre tIvra bane che. teNe kahyuM: bahu ja sAcuM. () ane kharekhara AnA karatAM vadhAre kaThina hoya evo tathA enA jeTalA kaThina evA (bIjA) abhyAsanA viSaye tame sahelAIthI nahi zedhI zake. nahi zodhI zako. ane A badhA kAraNone lIdhe gaNita e jAtanuM jJAna che ke jemano svabhAva sarvottama che tevAne tenuM zikSaNa apAvuM ja joIe, ane e viSayane kadI choDI devo na joIe. * Ci, The Principle formulated by Liebniz, and found in Kant, subscribed to by Hegel and Bosanquet ip their own way-That thought alone is necessary and universal, while existence is contingent.
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ para 383 huM kabUla thAuM chuM. tyAre keLavaNInA ApaNA viSayAmAM A paNa eka viSaya raheze. ane bIjuM--ene maLatA khIjA vijJAnanI sAthe ApaNe ka MI levAdevA che ke nahiM te prazna ApaNe uThAvIzu ? eTale ke bhUmiti nahi ? barAbara e ja. (3) teNe kahyuM: eTaluM teA spaSTa ke bhUmitinA khaMDano laDAImAM khapa paDe che, te ApaNane jarUrI che ja; kAraNa taMbhU Ubho karavAmAM ke (vyUha mATe) koI sthAna nakkI karavAmAM, athavA lazkaranI harALane saMkelI levAmAM ke paheALI karavAmAM ke lazkaranI khIjI koI paNa hilacAlamAM, pachI bhale e kharekharA raNamedAna paranI hoya ke lazkaranI kUca vakhatanI hAya, paraMtu (lazkaranA) senApatine bhUmitinuM jJAna che ke nahi--temAM bahu moTA phera paDaze. meM kahyuM: hA, paraMtu ATalA ja prayAjanane sAdhavA mATe te bhUmiti ke gaNatarInuM atyaMta ochuM jJAna paNa pUratuM thaI raheze; (paraMtu) bhUmitinA vadhAre moTA ane vadhAre kiThana khaMDa vize ApaNe teA prazna uThAvyA (6) che--paSTanA tattvanuM darzIna vadhAre sarala thaI paDe evI enI keTaleka aMze asara che ke nahi; ane huM kahetA hatA tema te sthAna tarapha ke jyAM sanI akhaMDa pUrNatA rahelI che ane jenuM AtmAe acUka na karavuM ja joI e, tenA tarapha pAtAnI dRSTi pheravavAnI AtmAne je badhI vastu pharaja pADe te tamAma vastuonI asara te sthAna pratye DhaLe che. teNe kahyuM kharuM. tyAre jo satane nihALavAnI ApaNane bhUmiti pharaja pADatI hoya teA te ApaNane jarUranI che; jo mAtra pariva`nazIla sadasa e dekhADatI hoya teA ApaNe tenI sAthe kaMI levAdevA nathI, kharuM ne ? ( para7) hA, ApaNe ema pratipAdana karIzuM.
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 7 tA paNa je koI ne bhUmitinuM echAmAM ochuM jJAna che te paNa enI nA nahi kahe ke te vijJAnano AvA khayAla bhUmitikArAnI sAmAnya bhASAne khullekhullo virodha kare che. ema kema ? 384 teo mAtra (sthULa ) vyavahArane ja najara AgaLa rAkhe che, ane dvidhAta karavuM, laMbAvavuM, lAgu pADavuM vigere vize haMmezAM saMkucita ane hAsyAspada rIte khelatA hoya che.--bhUmitinI (pramANugata) AvazyakatA sAthe te rAjanA jIvananI AvazyakatAono goTALA karI mUke che; (4) jyAre (kharI vAta e che ke) te AkhA vijJAnano kharA viSaya zuddha jJAna (peAte che. teNe kahyuM jarUra. tyAre vadhArAmAM ApaNe zuM ATaluM paNa kabUla karavuM na joI e ? zuM? ke je jJAna bhUmitinuM lakSya che te kaI nAzavAna ane kSaNabhaMgura vastunuM nahi paNa akSara vastunuM jJAna che. teNe javAba ApyoH e jaladIthI svIkAra thaI rAke, ane e kharuM che. tyAre mArA umadA mitra, bhUmiti satya pratye . AtmAne rI jaze, ane philasUphInuM mAnasa utpanna karaze, tathA hAla jenuM du:khada rIte adha:patana thavA devAmAM Ave che tene unnata karaze. bhUmiti karatAM koI khIjo viSaya AvI asara utpanna kare e vadhAre saMbhavita nathI. tyAre tamArA ramaNIya nagaranA puravAsIoe (1) game te thAya te paNa bhUmitino abhyAsa tA karavAno ja che--khIjA koI paNa niyama karatAM AnI sakhatamAM sakhata rIte neAMdha levAvI joI ze. A uparAMta (A) vijJAnanI ADakatarI asara paNa thAya che, ane e kaI nAnIsUnI nathI.
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ teNe kahyuMH kaI jAtanI ? meM kahyuM (eka to, tame laDAIne vakhate thatA lAbha vize belyA te; ane anubhava parathI sAbIta thAya che ke jJAnanA tamAma pradezamAM, jene bhUmiti AvaDatI nathI tenA karatAM jeNe bhUmitino abhyAsa karyo che tenI grahaNa karavAnI zakti athAga tIvra hoya che. teNe kahyuM hatuM, kharekhara emanI vacce athAga phera hoya che. tyAre ApaNe evo prastAva karIzuM ne ke- jJAnanI A bIjI zAkhAno paNa ApaNe yuvAna abhyAsa karaze ? teNe javAba ApyoH bhale ema karIe. (9) ane dhAre ke khagoLane ApaNe trIje naMbare mUkIete tame zuM kaheze? teNe kahyuM e (khagaLa) pratyenuM mAruM valaNa bahu jabaruM che; mahinAo, Rtuo ane varSonuM nirIkSaNa jeTaluM kheDUta ke khalAsIne agatyanuM che teTaluM ja eka senApatine paNa e agatyanuM che. ' kahyuM tame nakAmA viSaya upara (khe) bhAra mUko cho ema na dekhAya te mATe, duniyAnI je tamane bIka lAge che tene lIdhe, tame je sAvacetI rAkhe che tethI mane majA paDe che, ane dareka mANasamAM AtmAnuM cakSu hoya che, je bIjA viSayone lIdhe gumAI jAya () che ane jhAMkhuM paDe che ane je dasa hajAra carmacakSuothI paNa vadhAre kIMmatI che, kAraNa mAtra enA vaDe ja satya joI zakAya che, te AnAthI zuddha thAya che tathA pharIthI sateja thAya che ema mAnavAmAM je muzkelI che teno huM pUrepUre svIkAra karuM chuM. have leko be prakAranA hoya che. temano eka varga tamArI sAthe saMmata thaze ane tamArA zabdomAM koI mahAna satyanuM) AviSkaraNa thayuM hoya ema mAnaze; bIje (para8) varga ene sarvAze arthahIna mAnaze, nakAmI vAto tarIke tene gaNI kADhaze, kAraNa emAMthI koI paNa prakArano lAbha * AnuM spaSTIkaraNa nIce pa29 mAM thAya che. 25
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386 viccheda 3 thAya ema temane dekhAtuM nathI. ane A e vamAMnA kayA va sAthe bhaLIne tame dalIla karavA mAgeA che tene tame tarata ja niya karI nAMkhA teA sAruM. ghaNuM kharuM te! tame ema ja kahezo ke temAMnA eke ya sAthe maLIne nahi, kAraNa dalIla karavAthI tamArI peAtAnI pragati thAya e ja tamArA mukhya hetu che; tamArI peAtAnI pragate thatI sAthe khIjAone kaI lAbha thAya te tethI tamane huM dhAruM chuM ke mukhyataH mArA peAtAne ja mATe pasaMda karyuM. hoya tenA) sAthe irSyA nahi thA huM dalIla karavAnuM tyAre eka pagaluM pAchA ho, kAraNa vijJAnonA kramamAM ApaNe bhUla karI che. teNe kahyuM: zI bhUla thaI che? meM kahyuMH sAdI bhUmiti pachI dhana AkRtine na (6) letAM ApaNe ekadama paribhramaNa karatA ghana padArthone lIdhA, jyAre ( kharI rIta teA hAI zake ke ) e parimANo pachI je trA piramANune dhana tathA UMDAInA piramANu sAthe saMbaMdha che te ApaNe levuM joItuM hatuM. sokreTisa, e kharuM, paraMtu bahu ja ochuM che ema dekhAya che. meM kahyuM: kema, hAstA, ane enAM e kAraNa che; sauthI pahelAM teA koI rAjya ene Azraya ApatuM nathI; Ane lIdhe enA abhyAsa pAchaLa jarUra vhetI zikti khacavAmAM AvatI nathI, ane e (viSayA kaThina che; ane bIjuM jyAM sudhI koI mAM batAvanAra na maLe tyAM sudhI vidyArthIe ( potAnI meLe ) e zIkhI zakatA nathI. paraMtu vaLI evA mArga batAvanAra bhAgye ja maLI Ave, ane jo maLI Ave te paNa, atyAranI paristhiti jotAM, (4) vidyArthI je atyata daMbhI che te enA hAtha nIce nahi bhaNe, rAjya AkhuM te A viSayAnA zikSaNanI vyavasthA karatuM hAya ane temane (eTale ke A A viSayeA vizenuM jJAna hajI te
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ 527 Ge. viSayanA zikSakone) mAna ApatuM hoya, te pachI paristhiti badalAI jAya; tyAre to ziSya (ulaTA) bhaNavA Avaze, ane satata tathA ekAgra mane zodhakhoLa karavAmAM Avaze ane (navI) zodho thaze; hajI atyAre paNa duniyAe te viSayonI upekSA karI che ane eno eka paNa bhakta tene upayoga zuM che te kahI zake ema nathI chatAM tenAmAM rahelA svAbhAvika AkarSaNane lIdhe te viSaye pAse AvI (bhaNavA) bese che, ane rAjya taraphathI madada maLe to te koIka divasa prakAzamAM Ave e bahu ja saMbhavita che. () teNe kahyuM: hA, te viSayomAM koI viziSTa AkarSaNa raheluM che. paraMtu vijJAnanA kramamAM je pheraphAra karyo te huM spaSTa samaje nathI, pahelAM to sAdI sapATIothI tame zarUAta karI. meM kahyuMH hA. ane khagoLazAstrane tame bIju mUkyuM, ane pachI tame eka pagaluM pAchaLa bharyuM ? hA. ane mArI utAvaLane lIdhe ja tamane A vAra thaI svAbhAvika kramanAM je ghanabhUmiti (sAdI bhUmiti pachI) AvavI joIe, tenI sthiti (atyAre to) hasavuM Ave evI che, tene lIdhe (bhUmitinI) A zAkhAne (6) vaTIne, huM khaLa athavA ghana padArthonI gatinuM nirUpaNa karavA mAMDayo. teNe kahyuM kharuM. tyAre je rAjya taraphathI ene pretsAhana maLe te je vijJAnane abhyAsa Aje paDato mUkAyo che te pAcho astitvamAM Ave eTaluM svIkArI laIne ApaNe ApaNuM cothA viSaya khagoLazAstra pAse AvIzuM. teNe javAba ApeTa kharA krama purassara ! ane sekreTisa, meM khagoLanAM je zuddha rIte vakhANa karyA te rItane (59) tame - vakhoDI kADhI, te pachI meM vakhANa karyA hatAM te have tame tamArI
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 pariccheda 7 rIte karo. kAraNa huM mAnuM chuM ke dareka eTaluM jarUra joze ke khagoLa AtmAne UMce jovAnI pharaja pADe che ane A duniyAmAMthI bIjI duniyA tarapha dorI jAya che. meM kahyuMH mArA sivAya bIjA badhAne A spaSTa haze, paNa mane nathI. ane te pachI tame zuM kaheze? huM te ulaTo ema kahuM ke jeo khagoLazAstrane philasUphI eTale UMce caDAve che, teo ApaNane UMce nahi paNa nIce najara karAvatA hoya ema mane dekhAya che. teNe pUchayuM eTale ? meM javAba ApeH unnata vastuonA ApaNuM jJAna vize koI kharekhara addabhuta khayAla tamArA manamAM che. ane je koI mANasa potAnuM mAthuM pAchaLa DhALIne (a) upaselAM citarAmaNavALI pharasabaMdhIno abhyAsa karato hoya, to huM chAtI ThokIne kahuM chuM, ke te pitAnI AMkhothI nahi paNa (sI) citta dvArA ja jete hato ema tame to dhAraze ane huM mUDhamati houM ane tame kharA ho e vadhAre saMbhavita che. paraMtu, mArA abhiprAya pramANe, je sata ane adaSTanuM jJAna che te ja AtmAnI dRSTi UrdhvagAmI karI zake, ane koI mANasa indriyanA amuka viziSTa arthane AkAza tarapha moM phADIne jotAM ke bhoMya tarapha AMkho maTamaTAvato jANavA mathato hoya, to e kazuM paNa jANI zake enI huM to nA ja pADuM; kAraNa e jAtanI koI vastu vijJAna viSaya thaI zakatI nathI; (4) pachI jJAna meLavavAno ane mArga pANI soMsara jato hoya ke jamIna para, ke e tarato hoya ke mAtra catto paDyo hoya, te paNa enA AtmAnI daSTi te nIcI ja haze UMcI nahi. teNe kahyuM tamArA ThapakAmAM je satya raheluM che tene huM svIkAra karuM chuM. chatAM ApaNe je jJAna vize vAta karIe chIe tenI vadhAre
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52. 389 vRddhi kare evI khagoLazAstra zIkhavAnI rIta kaI che te nakkI karIe te mane game. kahyuM tamane kahuM; je tArAjaDita AkAza ApaNe joIe chIe te (koI) dagocara pRSTha para AlekhAyeluM che, ane tethI te je ke tamAma dazya padArtho karatAM sauthI (9) suMdara ane saMpUrNa che, to paNa parama tvarita ane parama maMda veganI je kharI gatio anya sApekSa che tathA pitAnAmAM (gatiomAM) jene (je khagoLanA grahe ke tArAono) samAveza thayela che, tene sAcI saMkhyAmAM tathA pratyeka sAcI AkRtimAM potAnI sAthe laIne phare che, e kharekharI gationA karatAM te (graho ke tArAo) avazya ghaNuM ja utaratI koTinA gaNavA joIe. have Ane (parama tvarita tathA parama maMda veganI zuddha gatione) dRSTithI nahi paraMtu buddhi ane tarka dvArA ja grahaNa karavAnI che. teNe javAba Apyo: kharuM. e uccatara jJAna meLavavAnA daSTibiMduthI, (tArAgaNathI) vibhUSita AkAzano, eka namUnA tarIke upayoga thavo joIe. DiDelasa ke bIjA koI mahAna kalAkAranA hAthe uttama rIte dorelI AkRtio ke citronuM sauMdarya ApaNane sadabhAgye jovA maLe tenA jevuM enuM sauMdarya che; koI bhUmitino jANakAra ene jue to tenI kArIgarInI utkRSTatA vakhANe, paraMtu (tattvanI dRSTie) emAM kharekharAM samAna ke kharekhara dviguNa ke bIjA koI (prakAranA) pramANu (proportion )nI aMdara raheluM satya pitAne maLI Ave ema e kadI svane paNa (503) nahi dhAre. teNe javAba Ape : nA, ema mAnavuM e te hAsyAspada kahevAya. ane sAce khagoLazAstrI tArAonI gatinuM nirIkSaNa karato hoya, tyAre tene zuM AvI lAgaNuM nahi thaI Ave ? e zuM ema * Abstract Dynamics
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ 390 paricheda ka nahi dhAre ke divya AkAza ane temAMnAM maMDaLo enA sarjake pUrNamAM pUrNa rIte ghaDyAM che ? paraMtu ( AnAthI AgaLa jaI) e kadI evA kapanA nahi kare, ke rAtri ane divasanuM pramANa, athavA e baMnenuM mahinA sAthenuM ke mahinAnuM varSa (3) joDenuM ke tArAonuM AnI sAthenuM ke araparasanuM tathA bIjA koI bhautika ane dazya padArtho sAthenuM pramANa kadI parivartana na pAme tevuM zAzvata heya--e te behUdu kahevAya; ane e badhAM pramANa kharekharAM keTalAM che e zodhI kADhavA pAchI mAthAkUTa karavI e paNa eTaluM ja behudu che. je ke meM A bAbata pahelAM kadI vicAra karyo na hato te paNa huM saMmata thAuM chuM. ' kahyuM tyAre bhUmitinI jema khagoLazAstramAM paNa ApaNe samasyAno upayoga karavo joIe, ane viSayano je kharI rIte abhyAsa karavo hoya, tathA te rIte (1) tarkanI naisargika zaktine koI kharA upayogamAM AvI hoya to AkAzane ApaNe paDatuM mUkavuM joIe. teNe kahyuM : e kAma ApaNuM Adhunika khagoLazAstrIonI zaktinI bahAranuM che. meM kahyuM: hA, ane ApaNAM dhArAdhoraNonI theDIghaNI kIMmata paNa TakAvI rAkhavI hoya, to evI bIjI ghaNI bAbato che jene ApaNe e rIte vistRta arthamAM samajavI paDaze. paNa abhyAsanA bIjA koI viSayanuM tame sucana karI zakazo ? teNe kahyuM: nA, vicAra karavo paDe. meM kahyuM? gati eka ja prakAranI hotI nathI, paNa ghaNA prakAranI hoya che. (6) ApaNAthI bahu vadhAre kuzAgra buddhivALA na hoya, tevAne paNa enA be prakAra to spaSTa hoya che, ane mArI kahapanA pramANe vadhAre jJAnI puruSo mATe ApaNe bIjA prakAro choDI daIzuM, paNa e be prakAre kyAM ? * Problem
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ 391 meM kahyuM; je prakAranA ullekha karavAmAM AvyA che, tenA pratirUpa jevA te khajo. 530 ane e zeA hAI zake ? me kahyuM: (gatinA) pahelA prakArano cakSuo sAthe saMbaMdha hatA, jyAre khIjAno zravaNendriya sAthe sApekSa saMbaMdha hAvA joI e; kAraNa mArA khayAla pramANe jevI rIte tArAgA tarapha daSTi karavAne cakSu yeAjAyelI che, tema saMvAdamaya ni sAMbhaLavA mATe kAna che; ane pithAgeArAsanA anuyAyIe kahe che tema vijJAnanI A be zAkhA baheno jevI che, ane glAukAna, ApaNe temanI sAthe saMmata chIe kharuM ne ? teNe javAba ApyA: hA, (6) meM kahyuM: paraMtu A bahu mAthAkUTiyA viSaya che, ane tethI ( enA jANakArA pAse ) jaI ApaNe zIkhIzuM, ane A zAkhA khIje kayAMya lAgu paDe che ke nahi e tee ApaNane kaheze. (paNa) eve vakhate ApaNe ApaNA uccatara Azayane bhUlI nahi jaI e. e kayA ? (jJAnanA kSetramAM ) evI saMpUrNatA che je enI dareka zAkhAe prApta karavI joI e, ane ApaNA vidyArthIoe paNa e sAdhavAnI che tathA khagALazAstramAM teo jema UNA hatA tevA temaNe rahevAnuM (pa31) nathI, kAraNa tamane kadAca khabara teA haze ja ke savAdanA vijJAnamAM evuM ja bane che. saMgItazAstrIe ( zabdazaH--sa MvAdanA zikSako ) svarA tathA tAlabaddatAne mAtra sAMbhaLe ja che, ane (tethI) khageALavettAonI jema emanI mahenata pheAgaDha jAya che. upara jIA 507 3 : This does not mean that Plato krew that a rythmic sound has a harmonious motion in a conductng medium.
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3.2 paricheda 7. teNe kahyuM: hA, paramezvaranA kasama ! ane teo jene ekabIjAmAM samAI gayelA svare kahe che te vize jyAre teo vAta kare che tyAre te jANe koI ramata cAlatI hoya ema lAge che. jANe pADozInA gharanI divAla ADethI lekenA zabda sAMbhaLavA prayatna karatA hoya tema teo TheTha tAra AgaLa potAnA kAna dhare che, ane emAMnA keTalAeka ema jAhera kare che ke teo (be svara vacce) eka madhyastha svara pArakhI zake che, tathA temanI vaccenuM ochAmAM ochuM aMtara temaNe zodhI kADhayuM che, jene svarenI bhinnatA mApavA mATenA dhoraNa tarIke svIkAravuM joIe ane bIjAo ema pratipAdana kare che ke baMne avAje ekabIjAmAM samAI jAya che--ane dareka pakSa potAnI buddhi karatAM (va) kAnane vadhAre mahattva Ape che. * meM kahyuM. je sathrahasthA (vAjiMtranA) tArane cIDave che ane rIbAve che, tathA vAjiMtranI khIMTIo para kheMce che temane vize tame ullekha kare che. A rUpakane laMbAvIne huM kahI zakuM ke tAra kheMcavAnA DaTTAthI teo Thoke che, tathA je svara kADhavAno hoya tene karatAM tAra thoDe AgaLa ke pAchaLa hoya tevo AkSepa teo tAra para mUke che: paNa A rItanI carcA kaMTALAbharelI thaI paDe ane tethI huM eTaluM ja kahIza ke ApaNe jemane ullekha karyo hate te loko A nahi paraMtu pithAgorAsanA anuyAyIo che jemanI sAthe saMvAdanA praznanI carcA karavAnI meM hamaNAM ja sUcanA karI hatI. kAraNa khagoLavettAonI jema teo paNa bhUlathApa khAya che; (4) zrAvya saMvAdanA aMkanuM ja teo anveSaNa kare che, samasyA + ke phUTa prazno sudhI teo jatA nathI eTale ke aMkomAM rahelA naisargika saMvAdo sudhI teo kadI jatA 1 athavA "jANe svarane pakaDavA mathatA hoya te rIte, potAnA pADozInA vAjiMtranI aDoaDa." * kRtio saMbaMdhI A carcA che. + Problem-juo upara.
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ 531 393 nathI. athavA te| amuka akA vacce zA mATe saMvAda che ane khIjAe vacce zA mATe nathI te vize te vicAra karatA nathI. teNe kahyuM: ma mAnavane maLI zake tenA karatAM te jJAna kayAMya uccatara che. meM javAba ApyAH huM e prakAranA jJAnane ulaTA upayeAgI gaNuM; eTale ke ( parama ) sau tathA iSTane anulakSIne jo tenI zodha karI hoya teA, paraMtu jo khIjA koI dRSTibiMduthI ene meLavavAno prayatna karavAmAM Ave tA--nirupayeAgI, teNe kahyuM: sAva sAcuM. have jyAre A tamAma viSayAnuM kheDANa eTaluM thAya, ke temanI vacce (3) Apa-le thAya ane saMbaMdha baMdhAya, tathA temanI vaccenA arasaparasanA sAdRzyanA praznanuM paNa nirUpaNa karavAmAM Ave, tyAre huM mAnuM chuM ke e viSayAnA abhyAsanI ApaNA AzayanI dRSTie kaMIka kIMmata aMkAze; tyAM sudhI nahi. mane evI ja zaMkA thAya che; paNa sokreTisa, tame jenI vAta kareA che e teA mahAna kAya che. meM kahyuMH eTale ? ApaNe je prastAva karyAM te ke bIjuM ? ApaNe je (kaThina) saMgItane abhyAsa karavAno che teno A badhA mAtra prastAva ja che eTaluM zuM tame nathI jANatA ? kAraNu, (6) nipuN gaNitazAstrIne tame tArkika ke philasUfa te jarUra nahi gaNA ? teNe kahyuM: acUka nahi ja; gaNitazAstrI ( buddhithI ) tarka karI zake evuM meM bhAgye ja jANyuM che. * muddo 3. 'D i a l e k t i k e ' jemAM vijJAnanI pratyeka zAkhAnA mULabhUta siddhAMtA ke svIkRtinuM mUlyAMkana karIne samanvaya sAdhavAmAM Ave te--The Synthetic Method in - Metaphysics -- philasUphInI samanvayanI paddhati, 4
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ padi 6 paraMtu vaLI je mANasomAM tarkanI Apa-le karavAnI zakti na (32) hoya tevAmAM, ApaNane-je-prakAranA-jJAnanI jarUra che tevuM jJAna hoI zake kharuM ? Ano paNa svIkAra thaI zake nahi. meM kahyuM ane tethI glAukauna ApaNe AnvIkSikInI RcA pase chevaTe AvI pahoMcyA chIe. A ja te zuddha buddhinuM saMgIta, ne ke dagazaktimAM AnuM anukaraNa thatuM mAluma paDe che kharuM kAraNa, tamane yAda haze ke dRSTi amUka kALa pachI sAccAM pazuo tathA tArAo ane chevaTe sUrya potAne nIhALe che ema ApaNe kalpanA karI hatI. ane e ja rIte AndhIkSikInuM paNa; jyAre mANasa indriyanI jarA paNa madada lIdhA vagara, mAtra buddhinA ja prakAzathI, parama (tatva)nI zodhamAM upaDe che, tathA parama ISTanAM darzana na thAya, tyAM sudhI khaMtathI zuddha buddhino prayAsa karyA kare che, (2) tyAre dRzya jagatane aMte jema dagazakti (sUryanAM darzana kare che tema ) te mANasa chevaTe buddhigamya jagatane aMta pAme che. teNe kahyuM ema ja. tyAre A prakAranA zuddha buddhinA vyApArane tame AnvIkSikI kahe, kharuM ne ? kharuM. paraMtu beDIomAMthI kedIone chuTakAre, tathA chAyAnA pradezamAMthI pratikRti pratye ane tyAMthI prakAza taraphanI temanI yAtrA, ane bhUgarbhamAMnI guphAmAMthI sUrya pratyenuM temanuM ArohaNa-jyAM sUryanI hAjarImAM teo pazu, vanaspati tathA sUryanA prakAzane jovA gaTa prayatna karatA hoya che, paraMtu temanI AMkhonI AvI nabaLAI chatAM teo pANImAM paDelAM pratibiMbe [je tAtvika daSTie AdhyAtmika che ] joI zake * Ideas of Reason : See Kaot on Plato. 'Categories or pure conceptions of understanding of reason.
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ 532 che, je pratibiMo--(4) [ sUnI sAthe sarakhAmaNI karatAM je tApaNI ekamAtra pratikRti rUpa che, tevI tApaNInA prakAzathI paDelI pratikRtienA paDachAyA jevAM nahi, paraMtu] sat tattvanA paDachAyA rUpa che ane AtmAnA uccatama tattvane satanA uccatama aMzanA ciMtananI ucca bhUmikA para laI jAya che--e (kriyA)nI sAthe, je zakti ApaNA (jaDa) zarIramAM rahelA zuddha prakAza rUpe che, tenI, pArthiva tathA dRzya jagatamAM ja sauthI vadhAre jvalaMta che ( evA sUrya ) pratye Urdhva gati karAve che, te kriyA sAthe sarakhAmaNI thaI zake--( ane ) je kalAonuM zikSaNa tathA bIjA je tamAma abhyAsanA viSayAnuM nirUpaNu thaI (3) gayuM che, te huM kahetA hatA tema AvI zakti arpe che. teNe javAba ApyA: tame je kaMI kaheA che temAM huM saMmata thAuM chuM, kAraNa o ke te mAnya rAkhavuM e kaThina tA cheja, paraMtu khIjI dRSTie, emAM na mAnavuM e ethI paNa vadhAre kaThina che A viSaya kaI evA nathI ke ApaNe tenuM uparacoTiyuM nirUpaNa karIne tene DI zakIe. AnI carcA vAraMvAra karavI paDaze ane tethI, ApaNuM anumAna kharuM hoya ke khATuM, te paNa A badhAne ApaNe svIkAra karI laIzuM, ane ApaNA mukhya rAganA prastAvamAMthI vistAramAM ekadama AgaLa vadhIzuM, ane tenuM paNa e rIte ja nirUpaNuM karIzuM. tyAre kahA, AnvIkSikInA vibhAgA kyA che tathA tenuM svarUpa kevuM che. ane tyAM javAnA mArgo keTalA che; (6) kAraNa zAMti pAse laI janArA mArga paNa A ja haze. ApaNane aMtima (533) meM kahyuM: huM mArAthI glAukAna, tame ahIM mArI pAchaLa 395. 1. grIka zabda 'N 0 m os' jene mane thAya che. tenA par ahIM zleSa che. banatuM badhuM karuM teA paNu, priya pAchaLa nahi AvI zakeA, ane a 'kAyado', dhArA' tathA saMgIta' cf. Liebniz's Principle of the Inconceivability of the Opposite, as a test of truth. (cf. also Spencer on same)
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 7 mArA khayAla pramANe tamAre mAtra pratibiMba ja nahi, paNa parama satyanuM darzana karavuM joIze. meM je kaMI kahyuM te yathArtha satya che ke nahi tenI huM khAtrI ApI zakato nathI, paraMtu mane eTale vizvAsa te che ke yathArthatA jevuM kaMIka te tame joyuM ja haze. teNe javAba ApeH niHzaMka. paraMtu mAre tamane eTaluM yAda ApavuM joIe ke AnvIkSikInI zaktithI ja Ane bheda khelI zakAya, ane vijJAnanI je zAkhAone ApaNe AgaLa ullekha karyo tenA abhyAsIthI ja A thaI zake. tamArA chellA vidhAna jeTalI ja AnI paNa tame khAtrI rAkhI zako. ane jarUra koI ema to dalIla nahi ja kare, ke dareka vastuno ( pitAne zo svabhAva che te mukarara karavAnI athavA koI vyavasthita vyApAra dvArA samasta satya astitva samajavAnI bIjI kaI paddhati hoI zake; kAraNa mANasonI IcchAo tathA abhiprAya sAmAnya kalAone viSaya che, athavA kaMIka racavAnA ke utpanna karavAnA hetuthI athavA (pachI) je kaMI racavAmAM ke utpanna karavAmAM AvyuM che ene sAcavI rAkhavAne arthe enA vyApAra yojAyelA hoya che; ane ApaNe kahetA hatA tema, vijJAnanI gANitika zAkhAone-jevI ke bhUmiti vagere-satya satno cheDo khayAla hoya che khare, paraMtu satanA saMbaMdhamAM teo mAtra svastha dazAmAM hoya che, ane (ra) je pratijJA ke svIkRta siddhAnta kyAMthI utarI AvyA tenI kazI samajUtI ApI zake ema nathI, tathA parIkSaNa karyA vagara jeno pote upayoga kare che, tevI svIkRtiono tyAga na kare tyAM sudhI te zAkhAo jIvata satyanuM darzana kadI karI zake ema nathI. kAraNa jyAre potAnA mUlabhUta siddhAntanuM mANasane jJAna hotuM nathI, ane potAne je vize kazuM * Destruction of Hypotheses. juo 521 4. $ 1191 Burnet's Greek Philosophy,
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara 297 jJAna nathI ane vaccenAM pado ane chevaTanuM anumAna paNa zI rIte ghaDI kADhavAmAM AvyuM che tenuM paNa jene bhAna nathI to pachI AvI rUDhigata racanAmAMthI vijJAna pariName evI kalpanA e kayAMthI karI zake? teNe kahyuM azakaya. tyAre AnvIkSikI ane mAtra AndIkSikIja, sIdhesIdhI mULabhUta siddhAnta sudhI jAya che, ane pitAnI bhUmikA daDha karavAnI khAtara svIkRtione (sarvA ze) tyAga karanAra vidvAna e eka ja che; AtmAnAM cakSuo--je zabdazaH koI vicitra paDaLamAM daTAI gayAM che te enI madadathI Urva daSTi vikasAve che; (2) ane A jAtanuM parivartana karavAmAM vijJAnanI je zAkhAonI ApaNe carcA karI gayA chIe, teno pitAnI dAsIo ane madadanIza tarIke upayoga kare che. rUDhi ene vijJAnanuM nAma Ape che, paraMtu abhiprAya karatAM vadhAre tathA vijJAna karatAM ochI spaSTatAnuM jemAM sucana thatuM hoya evuM kaI bIjuM nAma e zAkhAone apAvuM joIe. ane ApaNe agAunA vaNakaraNamAM ApaNe samajazakti* evuM nAma ApeluM. paraMtu AvI (6) agatyanI vAstavikatAono ApaNe vicAra karatA hoIe tyAM zabdo vize ApaNe zA mATe jhaghaDo joIe ? teNe kahyuM: nA, nahi ja-temAMya vaLI harakoI zabda mananA vicArane spaSTatAthI vyakta karI zakato hoya, to kharekhara nahi ja. game tema to paNa pahelAMnI jema cAra vibhAgo haze to ApaNane saMtoSa thaze; buddhinA be ane abhiprAyanA be, ane pahelA (zuddha buddhinA) vibhAgane ApaNe vijJAna kahIzuM, bIje matine, trIje mAnyatAno, ane paDachAyAne grahaNa kare te (abhiprAyane) ce. (534) (ahIM) abhiprAyane sadasanI sAthe ane buddhine satanI sAthe saMbaMdha che: gaH Understanding juo 511 3. rU. + Pure Intellect, understandiog; Belief and opinion. juo upara pR. 357 uparanI bane phuTano.
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 7 38 ane ( gANitika ) pramANanI dRSTieH -- satanA parivartanazIla sadasanI sAthe je sabaMdha che, te ja zuddha buddhi ane abhiprAya vaccenuM pramANa che; ane buddhi tathA abhiprAya vacce je pramANa che tema vijJAna ane mAnyatA vaccenuM tathA mati ane paDachAyAne grahaNa karanAra zakti vaccenuM samajavuM. paraMtu abhiprAyanA tathA buddhinA viSayanA peTA bhAgeA tathA vadhArAnAM ( gANitika ) pramANanuM nirUpaNa ApaNe mulatavI rAkhIzuM, kAraNa atyAranI carcA karatAM e keTalIya vadhAre lAMkhI thaze. (4) teNe kahyuM: huM jeTale aMze samajuM chuM teTale aMze saMmata thAuM chuM. meM kahyuM: AntrAkSikInA abhyAsI pratyeka vastutattvanuM jJAna prApta kare che--evA enA varNanamAM paNa tame sa Mmata thAo che te? ane jenAmAM A jJAna nathI tema ja te kAraNe AvuM jJAna bIjAne ApavA je azakta che, te jeTale aMze temAM niSphaLa jAya che, teTale aMze buddhinA vyApAramAM paNa e niSphaLa jAya che ema kahI zakAya? tame ATaluM svIkArI che ? teNe kahyuM: hA, huM enI nA kema pADI zakuM? ane STanA jJAna vize paNa tame A pramANe ja kahe, kharu te? iSTanA tattvanI buddhipuraHsara vyAkhyA ApI na zake tathA mANasa vicAranI bhUmikA para jaI na zake, ane (6) jyAM sudhI dalIlanA eka paNa pagale kadI ceAthavAyA vagara, abhiprAyanAM nahi paNa parama satyanAM pramANA dvArA, e tamAma vAMdhAo sAme bIDuM na jhaDape tathA ene khATA sAbIta na kare,--A badhuM e karI na zake tyAM sudhI tamAre ema kahevuM joI e ke iSTanA tattvanuM ke khIjA kAI ( viziSTa ) daSTanuM ane jJAna nathI; jo e kazAne naNatA hoya teA vijJAnanuM
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ 534 -99 nahi paNa je abhiprAyanuM pariNAma che, evA paDachAyAne ja e jANe - ahIM ThIka ThIka jAgrata thAya tyAra pahelAM, svapnAM jete ane kAM khAte (6) e nIcalI duniyAmAM jAya che ane aMtima niSTatA prApta kare che. e badhAmAM huM jarUra tamArI sAthe saMmata thAuM. ane tamArA Adarza nagararAjyanAM je bALakone tame ucherI tathA keLavaNI ApI rahyA che temane evAM nahi ja thavA de--je Adarza kadI paNa astitvamAM Ave to- tamArA bhAvi zAsakene, potAmAM kazI buddhi na hoya, ane chatAM sauthI vadhAre mahattvanI bAbatamAM jemane adhikArapade sthApavAmAM AvyA che -tevAM jaDasA jevAM tame nahi thavA do. avazya nahi ja. tyAre prazno pUchavAmAM tathA tenA javAbo ApavAmAM sauthI vadhAre naipuNya keLavavA zaktimAna thAya evuM zikSaNa emane ApavAmAM Avaze e kAyado tame karaze kharuM ne ? (_) teNe kahyuM tame ane huM bhegA maLIne ghaDIzuM. tyAre vijJAnanI zAkhAonuM zikhara AkSikI che, ane badhI zAkhAonI Toce e virAjamAna che e tame kabUla karaze; bIjuM-- kaI paNa vijJAna enAthI UMce mUkI zakAya nahi, jJAnanuM svarUpa ja evuM che ke enAthI AgaLa e jaI zake nahi ? teNe kahyuM huM kabUla thAuM chuM. (pa35) paraMtu abhyAsanA A viSayo kene seMpavA ane kaI rIte seMpavA e praznone hajI vicAra karavAno rahe che.* hA, e spaSTa che. meM kahyuM: zAsanakartAo agAu kaI rIte cUMTavAmAM AvyA hatA e tamane yAda haze ? * muddo 4. zikSaNane samagra kAryakrama
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 7 teNe kahyuMH avazya. evA ja svabhAvavALAone ahIM paNa cUMTavA joIe, ane jeo sauthI vadhAre dRDha tathA zUravIra ane zakaya--hoya-to-sauthIvadhAre suMdara paNa hoya tevAne pharIthI agrapada (2) ApavAmAM Avaze ane teo umadA tathA udAra svabhAvanA haze tethI zikSaNanA kramane upakAraka thaI paDe evI naisargika zaktio paNa temanAmAM haze. ane e kaI? tIrNatA ane zIdhra grahaNa karavAnI zaktio; kAraNa AkarA zArIrika vyAyAmathI nahi paraMtu tIvra mAnasika (prayatnapUrvakanA). abhyAsathI manane mUcha AvavAne saMbhava vadhAre che; mahenata savAze mananI ja hoya che, ane zarIra enuM bhAgIdAra banatuM nathI. teNe javAba ApeH taddana kharuM. () vaLI ApaNe jenI zodha karI rahyA chIe tenI smaraNa zakti sArI hovI joIze, tathA koI paNa viSayamAM mahenata karavI jene priya che, evo adamya saghana mANasa joIze; nahi te, keTalIye bhAre zArIrika kasarata, tathA ApaNe enI pAsethI jenI apekSA rAkhIe chIe te abhyAsa tathA bauddhika zikSaNa e kadI sahana nahi karI zake. teNe kahyuM jarUra. enAmAM naisargika zaktio hovI joIe: Aje bhUla e thaI rahI che ke jeo philasUphIne abhyAsa kare che emane bIje kaze vyavasAya hoto nathI. ane huM agAu kaheto hato tema, philasUphInuM mAnabhaMga thayAnuM kAraNa A che dAsIputrAe nahi paNa enA sAcA putroe eno hAtha pakaDavo joIe. eTale ? () pahelAM to, enA bhakto pAse laMgaDe ke nahi-jevo dhaM na hovo joIe. udAharaNa tarIke jyAre mANasa vyAyAma, zikAra tathA bIjI tamAma zArIrika kasaratone zekhIna hoya paNa zikSaNa,
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ 535 401 zravaNa ke anveSaNanA pratye prema to bAju para rahyo paNa ulaTa dhikkAra hoya, athavA je dhaMdhe ene karavo paDate heya e pratikULa hoya ane (tethI) bIjI jAtanuM pAMgaLApaNuM enAmAM utarI AvatuM hoya ! teNe kahyuMH jarUra. meM kahyuM ane satyanA saMbaMdhamAM je AtmA svecchAe (7) svIkArelA juThThANune dhikkArate hoya ane juThuM bolavAmAM Ave tyAre zuM pitA ke bIjA pratye atyaMta gusse thaI jAya, paraMtu anicchAe svIkArelA juThThANuM tarapha AMkha ADA kAna kare tathA mUMDanI jema ajJAnanA kIcaDamAM ALoTatAM jene manamAM kazuM thatuM nathI, ane kaI joI jAya to jene zarama lAgatI nathI, tevA AtmAne khoDaMgate tathA laMgaDe zuM na gaNavo joIe? acUka (536) ane vaLI saMyama, zaurya, azvarya tathA bIjA dareka saddaguNanA saMbaMdhamAM, dAsIputra ane sAccA putra vacce saMbhALapUrvaka Apa zuM bheda pADavo na joIe? kAraNa jyAM evA guNo vacce bheda pADavAmAM Avato na hoya, tyAM jANe ajANe rAjyo tathA vyaktio bhUlathApa khAya che; ane je saguNanAM amuka aMgamAM UNe hevAne lIdhe svabhAve laMgaDe ke dAsIputra che tevAne - rAjya zAsanakartA banAve che ane vyakti mitra kare che ! teNe kahyuM e sAva sAcuM che. tyAre A badhI bAbatone ApaNe saMbhALapUrvaka vicAra karavo paDaze; (a) ane keLavaNI tathA zikSaNanI A vizALa yojanAmAM jemane ApaNe dAkhala karIe teo manathI temaja zarIrathI zuddha, akhaMDa hoya, to dharma pote ApaNuM viruddha kazuM nahi kahI zake, ane rAjya tathA tenA baMdhAraNanA ApaNe tAraNahAra thaIzuMparaMtu je ApaNA * sarakhA upara pR. 98, 378-3; pR. 107-8, 381-6, 382, 389; tathA 414 ane 459.
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 7. zive bIjA prakAranA mANasa haze to ulaTuM ja parimANa Avaze, ane Aje lisUphIne sahana karavuM paDe che tenA karatAM vadhAre moTuM hAMsInuM pUra ApaNe enA para ThAlavavuM paDaze. e kaI stuti karavA jevuM nathI. meM kahyuM avazya nahi ja, ane chatAM kadAca (dalIlanI khAtara) eka mazkarIne gaMbhIra svarUpa ApavAmAM huM eTale ja upahAsane pAtra hoIza. kaI rIte ? (2) kahyuM huM bhUlI gayo ke ApaNe ghaNA AvezamAM AvI jaI bolatA hatA, ane gaMbhIra na hatA; kAraNa jyAre philasUkIne eTalI ayogya rIte mANasane paga nIce chUMdatAM meM joI tyAre enuM apamAna karanArAo pratye mArAmAM amuka jAtanI kedhanI lAgaNI AvI gaI ane mArA gussAne lIdhe huM vadhAre paDatA AvezamAM AvI gayo. kharekhara? tamAruM kahevuM huM sAMbhaLate hato, paNa mane kaMI ema na lAgyuM. paNa huM belato hato te mane to ema lAgyuM. ane have mane yAda ApavA do ke agAunI pasaMdagImAM * ApaNe vRddha mANasane cUMTI kADhayA hatA. paNa AmAM ApaNe ema karavuM na joIe. (6) vRddha mANasa ghaNuM zIkhI zake ema jyAre selane kahyuM tyAre e kaMI bhramamAM hovA joIe - kAraNa vRddha mANasa jema kaMI bahu deDI ne zake ema bahu zIkhI paNa na zake; athAga mahenata karavAnI ummara to yuvAvasthA ja che. alabatta. ane tethI AnIkSikInI pUrva taiyArIrUpa je gaNita, bhUmiti tathA zikSaNanAM bIjAM tamAma mULata che te nAnapaNamAM ja citta * juo upara pari. 6-498
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ 403 samakSa raju thavAM joIe; je ke zikSaNanI ApaNI paddhati jANe jorajulamathI (chokarAMonA mana para) lAdavA mAgatA hoIe evA khayAlathI nahI. zA mATe nahI ? (6) kAraNa koI paNa prakAranA jJAnanI prAptimAM harakoI svataMtra vyaktie gulAmI manodazA rAkhavI na joIe. zArIrika vyAyAmane je pharajiyAta karavAmAM Ave to te zarIrane hAnikartA nIvaDato nathI; paraMtu baLajabarIthI prApta karelAM jJAnane cittamAM sthAna maLI zakatuM nathI.* sAva sAcuM. meM kahyuM tyAre mArA priya mitra, ApaNe baLajabarI vAparavAnI nathI, paNa prAthamika zikSaNanuM svarUpa amuka (pa37) jAtanI ramata jevuM bhale hoya, to tame (bALakanuM) svabhAvika valaNa (kaI bAjunuM che) te vadhAre sahelAIthI jANI zakaze. teNe kahyuM. atyaMta buddhipuraHsarano e khayAla che. chokarAMone ghoDe besADI ApaNe laDAI jovA laI javAnAM hatAM; ane je kaMI bhaya jevuM na hoya, to temane cheka najIka laI javAnAM hatAM tathA nAnA zikArI kutarAonI jema temane lehIne svAda cakhADavAne hato ?--e tamane yAda haze ? hA mane yAda che. meM kahyuMH mahetanamAM kAme, pATha, bhayanA prasaMge A tamAma bAbatomAM A ja paddhati anusarI zakAya, ane temAMnA tamAma (viSaya)mAM je nipuNa mAluma paDe tenuM nAma pasaMda karelA vargamAM noMdhavAmAM Avaze. (2) kaI ummare ? vyAyAmanuM jarUra joItuM zikSaNa je ummare pUruM thAya tyAre A * prAthamika keLavaNInA Adhunika siddhAto AnAthI AgaLa gayA nathI.
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 paricacheda 7 prakAranA zikSaNamAM je be traNa varSane gALe pasAra karavAnuM che * te bIjI kazI daSTie upayoga nathI; kAraNa UMdha tathA vyAyAma bhaNatarane pratikULa che. ane zArIrika kasaratomAM pahele kaNa Ave che tenI harIphAI ApaNA yuvAnonI je sauthI vadhAre agatyanI parIkSA levAmAM Ave che temAMnI eka che. teNe javAba ApeH avazya. tyAra pachI vIsa varSanI ummaranA lokomAMthI jemane cUMTI kADhayA haze temane uccatara zikSA kramamAM caDAvavAmAM Avaze, ane potAnA agAunA zikSaNakramamAM - te vijJAnanI zAkhAo temane koI (viziSTa) vyavasthA sivAya (4) zikhavavAmAM AvI haze te badhAno have samanvava karavAmAM Avaze, ane temanA satya sata sAtheno tathA anyonya ze nisargika saMbaMdha che e teo joI zakaze. teNe kahyuM: hA, mAtra e prakAranuM jJAna ja sthAyI mULa nAMkhI zake che. ' meM kahyuMH hA, evuM jJAna jhIlavAnI zakti e AnaikSikInA abhyAsanI buddhinuM mukhya dhoraNa cheH sarvatagAmI citta ja haMmeza AnvIkSiI pratye DhaLe che. teNe kahyuM huM tamArI sAthe saMmata thAuM chuM. meM kahyuM: A muddAo tamAre dhyAnamAM rAkhavA joIze; ane AvI buddhimattA jenAmAM sauthI vizeSa hoya (6) ane pitAnA bhaNataramAM tathA potAnI lazkarI ane bIjI mukarara karelI pharajomAM thI vaghAre daDha hoya, tevA jyAre trIsa varSanI ummare pahoMce, tyAre (eka vAra) pasaMda karelA varga mAMthI (pharIthI) cUMTaNI karavAmAM Avaze ane cUMTelAone (vaLI) uccatara zikSaNAnukramamAM levAmAM Avaze. ane bhUla daSTi tathA bIjI indrionA upayogane teomAMnA keTalA * zArIrika keLavaNI : varSa 17-20 + zikSaNanI ucca zreNIH varSa 20-30.
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ 527 tyAga karI zake che, ane satyanI sAbatamAM rahI parama satane keTalA meLavI zake che te jANavA tamAre AnvIkSikInI madadathI temane cakAsI jovA paDaze; ane mArA priya mitra, ahIM atyaMta saMbhALa rAkhavAnI jarUra che.* atyaMta saMbhALa zA mATe? (6) meM kahyuMH AnvIkSikIne lIdhe keTaluM jabaruM aniSTa UbhuM thavA pAmyuM che e zuM tame jotA nathI ? teNe kahyuM: kayuM aniSTa ? e kalAnA vidyArthI teNe kahyuM: taddana kharuM. 45 ucchva khalatAthI ubharAI jAya che.+ e lAnI bAbatamAM AnA karatAM vadhAre asvabhAvika ke ema tame dhAro che ? ke pachI tame akSamya khIjuM kaMI hoI zake emane mATe kaMI chUTachATa mUkazA ? kaI rIte chUTAchUTa mUkavAnI ? me kahyuM: dRSTAMta dAkhala, moTI jAheAjalAlImAM ucharelA krAI 'phUTaputra'nI tame kalpanA kareA ema tamane kahuM chuM: kAI ( 538 ) jADAM sagAMne ane meTAM kuTumbano e che, ane enI AjubAju ghaNAghaNA khuzAmatiyA che. jyAre e ummare pahoMce che, tyAre ene khabara paDe che ke jemane e mAne che te peAtAnAM kharAM mAbApa nathI; paNa kharAM kANu che te e zeAdhI zakato nathI. pahelAM jyAre peAtAnA khoTA saMbaMdhathI e ajJAta che te tamAma vakhata daramiyAna, ane pachI jyAre ene khabara paDe che tyAre, peAtAnA khuzAmatiyAe tarapha tathA peAtAnAM kalpita mAbApa tarapha e kaI rIte vate eve saMbhava che tenI tame aTakaLa karI rAkazo ke tamAre badale huM karuM ? * adhikAra vagaranA jJAnathI thatAM aniSTa, + zuddha AntrAkSikIne badale vitaMDAvAdamAM taNAya te,
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ ret pariccheda 7 jo tamArI marajI hAya tA--bhale tame kare. to huM ema kahuM ke jyAre satya hakIkatathI e ajANa haze, (va) tyAre khuzAtiyAenA karatAM potAnA pitA, mAtA tathA peAtAnAM mAnI lIdhelAM sagAMne e vadhAre mAna Apaze, temanA viruddha kaMI paNa khelavAnuM ke AcaravAnuM athavA jarUrane prasaMge temanA pratye bedarakAra thavAnuM valaNa tenAmAM eThuM raheze, ane kAI agatyanI bAbatamAM emanI avajJA karavAnuM ene mana nahi thAya. nahi thAya. paraMtu jyArathI ene khabara paDe tyArathI temanA pratyenAM mAna tathA lAgaNI pete echAM karI nAMkhaze, ane peAtAnA khuzAmatiyAene vadhAre vaLagatA jaze ema huM kahyuM chuM; tenA paranI emanI asara ghaNI ja vadhI jaze: (4) e have emanI raheNIkaraNI svIkAraze tathA khullI rIte emanI sobatamAM karaze, ane peAtAnAM mAnI lIdhelAM mAbApa ke sagAMe mATe kadI kazI paNa takalIpha nahi uThAve; sivAya ke eneA svabhAva atyaMta sArA hoya. vAru--e badhuM taddana zakya che. paraMtu A dRSTAMta philasUphInA abhyAsIne kaI rIte lAgu paDe che? A rIte; dharma ane pratiSThAnA amuka siddhAntA nAnapaNamAM ApaNane zikhavavAmAM AvyA hoya che, ane tenuM pAlana karatAMkaratAM tathA ene mAna ApatAM enA pitRtulya adhikAra nIce ApaNane ucheravAmAM Ave che, e tame jANe che. e kharuM che. (4) ( bIjI tarapha ) AtmAne AkarSe tathA enI khuzAmata kare tevAM virAdhI vacaneA ane AzAyezanI Teve! hAya che; e ke jemanAmAM kharAkhoTAnuM bhAna hAya che temanA para enI asara thatI nathI, ane tevA pitAnA vacanAnuM pAlana karyA kare che tathA temane mAna ApyA kare che.
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ 538 407 kharuM. have jyAre mANasa AvI (mane)dazAmAM hAya, ane prazna karanAra buddhi zuM kharuM che ke zAmAM pratiSThA che ema pUche, ane kAyadA dhaDanAre ene je rIte zikhavyuM hoya e pramANe te javAba Ape, ane pachI, jema kazAmAM apratiSThA nathI tema kazuM pratiSThAvALuM paNa nathI, athavA nyAyya ane sAruM ke ethI UlaTuM paNa kazuM nathI evI mAnyatA ene svIkAravI paDe tyAM sudhI jAtajAtanI dhaNIe dalIle enA zabdo teADI pADe--teA (OM) pachI je siddhAntAnuM mUlya eNe meTuM AMkayuM hatuM tenuM pahelAMnI mAphaka e pAlana kare ke ene mAna Ape ema zuM tame mAne che ! azakaya. ane e siddhAntAmAM pratiSThA che tathA e svAbhAvika che (539) ema mAnatA e jyArathI baMdha thAya, ane satya siddhAntAnI zeAdhamAM peAte niSphaLa jAya, tyArathI peAtAnI icchAonI khuzAmata karavA sivAyanuM 'khIjA kAI prakAranuM e jIvana gALe evI zuM AzA rAkhI zakAya ? nahi. ane kAyadAnA rakSakane badale e enA bhaMga karanAra thaze. acUka. have philasUphInA je vidyAthI enuM meM varNana karyuM che tevAomAM Ama thavuM bahu ja svAbhAvika che ane hamaNAM kahetA hatA tema kSamya paNa che. teNe kahyuM: hA, ane dayAjanaka eTaluM huM umerIza. AthI, ApaNA puravAsIonI ummara have trIsa varSanI thaI che, teA temanA pratye tamane dayAnI lAgaNI na thaI Ave e khAtara AntrIkSikImAM emane praveza karAvatAM dareka prakAranI saMbhALa rAkhavI joize. jarUra.
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408 pariccheda 7 Ana Mdano svAda tee bahu vahelA joyuM haze ke jIvAniyAonA majAkanI khAtara lIlA kare (6) ( AnvIkSikInA ) priya cAkhe tApaNa bhaya che: kAraNa tame mAMmAM pahelAM svAda Ave pachI te che; ane peAtAnuM je khaMDana karatA hoya enuM anukaraNa karatA te hamezAM bIjAnA viredha kare che ane emanuM khaMDana kare che; nAnAM kurakuriyAnI mAphaka je kAI emanI najIka Ave temanI sAthe teo kheMcAkheMcI kare che, ane emane karaDe che. teNe kahyuM: hA, e sivAya bIjA kazAmAM emane vadhAre mA paDatI nathI. ane jyAre emaNe keTalAe vijaya meLavyA hAya, ane (6) ghaNAne hAthe keTalIya hAra khAdhI hoya, tyAre pahelAM je badhuM te mAnatA hatA, temAMnuM kazuM ja, AvezamAM AvI jaIne tathA sahasA na mAnavAne raste teo caDI jAya che ane tethI bAkInI duniyAnI najare mAtra temane dheAtAne ja nahi paraMtu phalasUphI tathA te saMbadhI je kaMI bIjuM hAya tene kharAba kaeNpanAma maLavAnA saMbhava che. teNe kahyuM: bahu ja sAcuM. paNa jyAre mANasa mATeA thAya, tyAre evuM gAMDapaNa karavAnI aparAdha e kadI nahi kare vineAdanI khAtara je khaMDana karatA hAra evA vitaMDAvAdInuM nahi x paNa satyanI zeAdha karatA hoya evA AndIkSikInA naNakAranuM e anukaraNa kararo; ane e (prakAra)nA abhyAsanI pratiSThA ghaTADavAne badale enA cAritryane UDe| samabhAva e pratiSThAne vadhAraze. teNe kahyuMH sAva sAcuM, ane ApaNe jyAre ema kaheluM ke philasUphInA abhyAsIe gaeN juA, phAiliMbasa" tathA 'proTAgeArAsanA' siddhAnta, pari : 10-660 * * E r i s t i k e' upara bruH 454 6, 499 6,
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ 533 409 atyAre hAya che tevA akasmAta - icchA-thaI-AvI-hoya tevA ke ghUsaNiyA nahi hoya, paraMtu nizcala ane vyasthita haze. sAcuM. meM kahyuM: dhAro ke philasUphInA abhyAsa vyAyAmanuM sthAna le che, ane zArIrika kasaratAmAM jeTaleA kALa gayeA tenA karatAM bamaNA gALA sudhI ekalA enA abhyAsa rasapUrvaka ane khaMtathI jArI rAkhavAmAM Ave tA --khasa thaze nahi ? (6) teNe pUchyuM: cAra ke cha va tame rAkhaze ? meM javAba ApyoH dhArA ke pAMca; * e abhyAsane aMte emane gukAmAM mekalavA paDaro tathA yuvAna mANasA je lazkarI ke khIjA he ddAe pUravAne guNasaMpanna gaNAtA heAya te hAddAe svIkAravAnI temane pharaja pADavAmAM Avaze, A rIte te duniyAne anubhava meLavaze ane lAlaceAthI keTalIye rIte tee tyAM AkarSAtA haze tyAre te darda rahe che ke caLe che ene akhatarA karavAnI taka maLI raheze. (540) ane emanA jIvanane A krama kayAM sudhI laMbAvavAmAM Avaze ? meM javAba ApyoH padarava, + ane jyAre teo paccAsa varSanI ummaranA thayA hAya, tyAre temanAmAM je hajI paNu bAkI rahyA hoya tathA jemaNe peAtAnA jIvananA pratyeka AcaraNu dvAra! tathA jJAnanI pratyeka zAkhAmAM nAmanA meLavI hAya, tevAe bhale peAtAnA saMpUrNa padane prApta kare; kAraNa je pratyeka vastune prakAzita kare che evA vizvagata prakAza tarapha peAtAnA AtmAnAM (AMtara) cakSu mAMDavAnA tathA parama iSTanA sAkSAtkAra karavAnA vakhata emane mATe AvI lAgyA che; kAraNa je Adaza anusAra (6) teo rAjya ke vyaktionAM jIvana tathA peAtAnAM jIvanane bAkInA * AnvIkSikAne uccatara abhyAsakrama varSa 30-35 + va 35 thI 50 sudhI jIvanamAM kaseATI,
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ 410 bhAga ghaDavAnA che te e ja Adarza che; philasUphIne abhyAsa e emano mukhya vyavasAya raheze, paraMtu jayAre emane vAre Avaze tyAre jANe kaI parAkramathI bhareluM kArya karatA hoya tema nahi paraMtu eka sAdI pharaja tarIke teo lokakalyANane arthe rAjya calAvaze ane rAjakAraNamAM paNa mahenata karaze; ane pitAnA pachInA dareka jamAnAmAM pitAnA jevA bIjAne taiyAra karIne potAnI jagyAe rAjyanA zAsanakartAo tarIke temane mUkyA bAda, teo pote mahAbhAga mAnanA TApuo tarapha sIdhAvaze ane tyAM jaI raheze; ane je pithiyAne pUjArI saMmata thaze to mAnavadeva tarIke ane nahi (2) te game te saMjogomAM devI ane dhanya mahApuruSo tarIke leke temane mAna Apaze ane temanAM jAhera smRticihno ane yajJo jaze. sekreTisa, tame mUrtividhAyaka che, ane tame ApaNuM zAsanakartAonI pratimAonuM niSkalaMka sauMdarya saryuM che. meM kahyuM: hA, glAukaoNna, ane ApaNuM strI-zAsana-kartAonuM paNu kAraNa tamAre ema na mAnavuM joIe ke meM je kaMI kahyuM che te, temanA svabhAvane jeTale aMze lAgu paDe teTale aMze ekalA puruSone ja lAgu paDe che ane strIone nathI paDatuM. teNe kahyuM tame e kharuM kaho cho, kAraNa puruSa jema dareka bAbatamAM ApaNe temane bhAga letAM karyA che. () meM kahyuM? vAru, ane tame saMmata thaze ke [zuM saMmata nahi thAo ] rAjya ane rAjavahIvaTa vize je kaMI kahevAmAM AvyuM che. te mAtra svapna nathI. ane je ke azakya nahi paNa duzmara te kharuM ja, tathA ApaNe je dhArele mAge e zakya che te mArge ja e sAdhI zakAya ema che, eTale ke jyAre rAjyamAM sAcA philasUpha rAjAo avatare tyAre temanAmAMthI eka ke tethI vadhAre, ApaNI AjanI duniyAnAM mAnapAna lUka ane asAra mAne ane temane tucchakAre. ane satyamAMthI je tamAma vastuone uddabhava hoya teTalIne sAcI ane
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ 411. pratiSThAvALI mAne ane e rIte khIjI vastue karatAM (6) enI kIMmata UMcI AMke, tathA je dharmAMnA tee AcAryAM che, ane jenA siddhAntAne peAtAnA rAjyane vyavasthAsara karatI vakhate teo uccapade sthApana karaze, te dhane khIjI badhI bAbatA karatAM sauthI vadhAre agatyaneA ane adhika mAnaze ! teo kaI rIte zarUAta karaze ? * pahelAM teA dasa varSathI uparanA tamAma nagaravAsIone te (541) nagara bahAra kADhaze ane mAbApanI TevAnI asaramAMthI jee mukta hoya tevAM bALakAne te hAtha para leze; temanI peAtAnI TavA ane je kAyadAe ApyA che te anusAra teo temane zikSaNa ApazeH ane A rIte je rAjya tathA baMdhAraNa vize ApaNe vAta karatA hatA, te rAjya atyaMta sahelAIthI ane vahelAmAM vahelI take sukha prApta karaze, ane je prajAmAM AvuM baMdhAraNu haze tene sauthI vadhAre phAyado thaze. 540 hA, e rastA sauthI sArA che. ane sokreTisa huM mAnuM () chuM ke kadIya jo AvuM baMdhAraNa astitvamAM Ave te e kai rIte Avaze enuM tame bahu sAruM varNana karyu che. utkRSTa rAjya tathA je mAnava enI chaSmI (peAtAnA AtmAmAM) dhAraNa kare che e baMne vize ATaluM basa thaze--ApaNe emanuM kaI rIte varSoMna karIzuM e vize kazI muzkelI rahI nathI. teNe javAba ApyoH kaMI muzkelI nathI; ane kazuM vadhAre kahevAnI jarUra nathI ema mAnavAmAM huM tamArI sAthe samata thAuM chu. * upara jI 415 3; 430-4; tathA 501-6,
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ pare ae 68 (543) ane teA glAna ApaNe e anumAna para AvyA chIe ke utkRSTa rAjyamAM strIo ane bALakeA para samAna haka raheze; ane samasta zikSaNakrama tathA laDAI ke zAMtinA samAna raheze, ane zreSna philasUfA tathA sauthI laDavaiyAe emanA rAjA thaze, kema kharuM ne ? vyavasAye paNa vadhAre zUravIra glAujhaeNne javAba Apyo: ene! svIkAra thaI cUkayA che. (a) meM kahyuM: hA ane AgaLa jatAM ApaNe enA paNa svIkAra karyAM che ke jyAre zAsanakartAe peAtAnI jAtanI nimaNUMka karaze tyAre teo potAnA sainikAne cUMTaze ane jenA para badhAnI samAna mAlIkI hAya tevAM tathA jemAM kazI ja vyaktigata mAlIkInI vastu na heAya, tema kazuM khAnagI paNa na heAya, tathA jenuM ApaNe varNana karatA hatA tevAM dharAmAM emane rAkhaze; ane temanI mAlamilakata vize ApaNe zuM nakkI karyu hatuM e tamane yAda haze? hA, mAmeA pAse je sAmAnya vastu temane ApavAnI nathI, e mane yAda che; temane laDAyaka kasaratakhAne (*) ane pAlako thavAnuM hatuM ane vArSika vetana tarIke bIjA puravAsIo pAsethI temane mAtra peAtAnuM bharaNapeANa ja maLavAnuM hatuM, ane (AnA badalAmAM) temaNe peAtAnI temaja samasta rAjyanI saMbhALa rAkhavAnI hatI. hAya che temAMnI ekeya meM kahyuM: kharu, ane have ApaNA kAryane A bhAga pUrA thaye che, te ApaNe asala mArge AgaLa jaIe e khAtara je muddA pAsethI ApaNe khADA kuMTAyA hatA tene ApaNe zedhI kADhIe. pAchA javAmAM kazI muzkelI nathI; atyAre tame kaheA che te pramANe e vakhate paNa tamArA garbhita artha e hatA ke rAjyanuM
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ 543 varNana tame pUruM karyuM che. tame ema kahyuM ke AvuM rAjya sAruM hatuM ane je mANasanuM baMdhAraNa ene anurUpa hatuM (6) te paNa sAre+ hate; je ke have dekhAya che tema pe rAjya (544) tathA evI vyakti vize tamAre bIjI ghaNI zreSTha bAbate kahevAnI hatI, ane tame AgaLa jaI ema paNa kahyuM, ke enuM kharuM rUpa je A hatuM to bIjAM badhAM rUpo khoTAM hatAM; ane mane yAda che ke vikRta rUpomAM mukhya cAra hatAM tathA emAM rahelI khAmIo temaja ene lIdhe vyaktiomAM je khAmIo utarI Ave che tenuM nirUpaNa karavA jevuM hatuM ema tame kahyuM hatuM. tamAma vyaktione joyA pachI ane emAMthI sauthI zreSTha kANa ane sauthI adhama koNa e vize chevaTe saMmata thayA bAda, je zreSTha che te sauthI vadhAre sukhI, tathA sauthI adhama sauthI vadhAre duHkhe che ke kema te vize vicAra karavAno hato. rAjyanAM cAra svarUpo kayAM te meM pUchayuM ane tame javAba Ape; A pachI (2) pilimArkasa tathA aDeImenTasa vacce belyA; ane tame pharIthI zarUAta karI ane ApaNe atyAranA muddA pAse AvyA.+ me kahyuM tamane barAbara yAda che. teNe javAba Apyo. tyAre eka kustIbAjanI mAphaka tamAre e ne e sthitimAM tamArI jAtane pharIthI mUkavI paDaze ane huM e ne e prazno pUchIza ane tame e vakhate je javAba ApavAnA hatA, te ne te javAbo have Apaze. meM kahyuM: hA, mArAthI banaze to huM ApIza. tame je cAra prakAranAM baMdhAraNa vize vAta karatA hatA, te sAMbhaLavAnI mArI khAsa IcchA che. (4) meM kahyuM: e praznano uttara saheluM che, je cAra prakAranAM rAjyabaMdhAraNa vize huM belate hato temanAM jeTale aMze judAM judAM nAme * Good + juo upara pari. 5. 449 32-2
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 pariccheda 8 che teTale aMze teo A rahyAM - paheluM jemAM sAmAnya rIte vakhANa karavAmAM Ave che te krITa ane pArTI AnA pachI mUDInA dhoraNa para racAyeluM rAjya Ave che; AnAM eTalAM vakhANa karavAmAM AvatAM nathI, ane keTalAMye aniSTo ubharAtAM hoya evo rAjyabaMdhAraNano A prakAra che; trIjuM prajAsattAka rAjya je mUDInA dhoraNa para racAyelA rAjyanuM svAbhAvika pariNAma che, je ke enAthI e bahu juduM hoya che. ane chevaTe julamI rAjaya Ave che, mahAna ane nAmIcuM, je badhAthI bhinna che, ane rAjyabaMdhAraNanA e cothA prakAramAM sauthI vadhAre adhama avyavasthA hoya che. AnAthI bhinna khAsiyatavALuM bIjI kaI jAtanuM baMdhAraNa hoya to enI mane khabara nathI; tamane khabara che? () bIjI jAgIro ane bhAyAtagIo kharIdAya che ane vecAya che, ane vacagALAnA bIjA keTalAeka baMdhAraNanA prakAra hoya che. paraMtu A (prakAra) spaSTa lakSaNa vagaranA che, ane helenika tathA jaMgalI lekemAM ekasarakhA maLI Ave che. teNe javAba ApyoH hA, emanAmAM keTalAMya vicitra prakAranAM baMdhAraNe hayAta che e vize jarUra sAMbhaLavAmAM AvyuM che. meM kahyuM: mANasenA svabhAvo jema bahuvidha hoya che, tema rAjyabaMdhAraNanA prakAre paNa bahuvidha hoya che tathA jeTalA prakAro ekanA hoya, teTalA ja prakAro bIjAnA paNa hovA joIe, e tame jANe che ? kAraNa paththara ane lAkaDA "thI* (6) rAjya banAvavAmAM Ave che ema ApaNe nahi mAnI zakIe, paraMtu jevA svabhAvavALA mANase rAjyamAM hoya-je ghaDIkamAM chAbaDuM besADI de ane potAnI aMdara bIjI vastuone paNa kheMcI ANe tenAthI rAnAM bhinnabhinna svarUpe pedA thAya che. teNe kahyuM: hA, jevAM mANase tevAM rA ; mAnava svabhAva ke cAritryamAMthI ja teo UgI nIkaLe che. * mULamAM "Oak and rock' che.
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ 544 415 tyAre rAjyanAM baMdhAraNA jo pAMca prakAranAM hAya, teA vyaktigata cittanA svabhAva paNa pAMca jAtanA haze. avazya. je ziSTajanasattAka rAjya jevA che, ane jene ApaNe sAccI rIte (545) dharmiSTha tathA sArA kahIe chIe, tenuM varNana ApaNe karI cUkayA chIe. jene spArTAnA rAja baMdhAraNa sAthe sAdRzyasaMbaMdha che, tevA TaMTAkhe!ra tathA mahAttvAkAMkSI halakA prakAranA svabhAvavALA mANasanuM have ApaNe varNana karIzuM; tA mUDInA dheAraNa para racAyeluM, prajAsattAvAdI ane julamagAra. sauthI vadhAre adharmInI neDAjoDa ApaNe sauthI vadhAre zaMkhane mUkIzuM, ane emane (e rIte) joyA pachI je nirbheLa adhanuM ke je zuddha dharmanuM jIvana gALe che, te enAM sukha ke duHkhanI ApaNe arasparasa sarakhAmaNI karI zakIzuM tyAre ApaNuM parIkSaNa pUruM thazeH ane vaeNsimekasa salAha Ape che te (6) pramANe ApaNe adhama AcaravA ke dalIlanA anumAna anusAra dharmane pasaMda karavA tenuM ApaNane nAna thaze. teNe javAba ApyA: jarUra, tamArA kahevA mujaba ApaNe karavuM joI ze. spaSTatAnI khAtara, rAjyane pahelAM laI ne pAchaLathI vyaktinA svabhAvanuM nirUpaNa karavAnI je junI paddhati ApaNe svIkArI hatI tene ApaNe anusarIzuM ane (kahevAtA) pratiSThita leAkeAnA rAjyabaMdhAraNathI zarUAta karIzu. e prakAranA baMdhAraNa mATe kAI eka nAma mArA jANavAmAM nathI, sivAya ke evA rAjyaneA pAye kuLaparaMparA para racavAmAM AvyA che ema ApaNe kahIe. je vyaktinA svabhAva Ane maLatA haze, tenI AnI sAthe sarakhAmaNI karIzuM; ane tyAra pachI (mUDInA dheAraNa upara racAyelA) alpajanasattAka rAjya * mULamAM Timocracy or (Ti m a r ch y'.
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ 416 paricacheda 8 ane (1) alpajanasattAka mAnava vize ApaNe vicAra karIzuM ane tyAra pachI vaLI prajAsattAka rAtya tathA prajAsattAka mAnava pratye lakSa ApIzuM ane chevaTe ApaNe julamI nagararAjyamAM jaIne badhuM joIzuM; tathA pharI eka vAra julamagAranA AtmAmAM daSTi karIzuM ane saMtoSakAraka samAdhAna para AvavA prayatna karIzuM. vastunuM e prakAranuM nirUpaNa karIne nirNaya bAMdhavAnuM bahu anukULa thaI paDaze. meM kahyuM tyAre pahelAM to [kahevAtA pratiSThita lekanuM rAjya baMdhAraNa eTale ke je rAjyane pAyo kuLa paraMparA upara racavAmAM Avyo che te ApaNA ziSTajanasattAka rAjayamAMthI [STa lekonA rAjyamAMthI (6) kevI rIte utarI Ave che te ApaNe joIzuM. je lekenA hAthamAM rAjasattA che temanI mAMhomAMhenI phATaphUTamAMthI ja tamAma prakAranA rAjakIya pheraphAro thavA pAme che e spaSTa cheka harakoI rAjya pachI bhale te game teTaluM nAnuM hoya, paNa je te saMgaThita hoya to te caLaze nahi. teNe kahyuM sAva sAcuM. tyAre ApaNA nagararAjyanI kaI rIte paDatI thaze, ane zAsanakartAo tathA temanA sahAyakAnA be vargo vacce aMdaraaMdara ke ekabIjA sAthe kaI rIte matabheda utpanna thaze ? "pUrve kusaMpa kema no te vize sarasvatI+ ApaNane kahe te mATe (4) homaranI jema zuM ApaNe enI prArthanA karIzuM ? potAnA zabdomAM jANe potAne zraddhA hoya e rIte, ucca karuNarasapradhAna dhArImAM ApaNane saMbodhana karatI, * sarakhAvo sAmyavAdano siddhAMta ke eka paristhitimAMthI enI virAdhI paristhiti jAge che, ane tyAra pachI e beno samanvaya thAya che. hegalanA A mULa siddhAMtanuM nirUpaNa vikAsavAdanI daSTie karavAmAM Ave che, jyAre pleTa sAmAnya avanatine e lAgu pADe che. + muddo 2. adhogatinuM paheluM pagathiyuM, mULamAM Muses-kalAnI devI.
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 17 tathA ApaNe jANe nAnAM bALake hoIe tema mazkarI karatI ane khela karatI, sarasvatI devI gaMbhIra thaIne ThekaDI karatI hoya evI kalpanA ApaNe karIzuM ke nahi ? sarasvatI ApaNane zuM kaheze? (pa46) A rItanuM (kaMI kaheze):-AvA baMdhAraNavALA nagararAjyanA pAyA bhAgye ja hacamace; paraMtu jeTalI jeTalI vastuno Adi che tene aMta paNa hoya ja ema jemAM tamAruM che tevuM baMdhAraNa paNa anAdi kALa sudhI Takaze nahi, paNa vakhata Avye tene paNa lepa thaze. ane e A rIte thaze-pRthvI para je vanaspati Uge che temaja je prANIo pRthvI para harephare che, temAMnAM pratyekanA vartuLane parigha jyAre pUre thavA Ave-je TUMkI jIMdagIvALAMone bheDA ja aMtaramAM ane lAMbI jaMdagIvALAone lAMbA aMtara para thaIne pasAra thAya che, tyAre. AtmA temaja zarIramAM prajananazakita tathA vaMdhyatva utpanna thAya che.. paraMtu tamArA zAsanakartAomAM samasta zikSaNa tathA vivekazakita hovA. chatAM, manuSyamAM prajananazakita tathA vaMdhyatva kyAre Ave che ane jAya che tenA jJAnane teo prApta karI zakaze nahi. (3) je buddhi IndriyavyApArathI sarjAze mukata nathI te A gUDha viSayanA niyamo zodhI nahi zake, ane e niyama enI pakaDamAMthI chaTakI jaze, ane tethI na karavAM joIe teve vakhate duniyAmAM bALake pedA karavAnI chUTa apAze.. jeonA janma daivI hoya che temanA kALano saMpUrNa aMkamAM samAveza thaI rahe che, paraMtu mAnavajanmanA kALane samAveza evA aMkamAM thAya che jenAM saMvargIkaraNa ane vistAra [ athavA varga ane ghana karavAmAM Ave te ] karatAM pahelAM vadhAre karavAmAM Ave, tene laIne 1. eTale ke 6 jevo cakrAMka (Cyclic Number) kAraNa 1, 2, 3 je enA bhAjaka che tenA saravALA barAbara 6, ane tethI je kAla ke cakrano aMka 6 hoya to te pUruM thavA Ave tyAre 1, 2, 3 nAM nAnAM bhramaNa ke kAla paNa pUrAM thAya che. 27
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ 418 pariccheda 8 sadaza tathA bhinna evAM cAra pade, ane traNa aMtaramAMthI vRddhi tathA kSaya thatA aMka maLe che, ane (3) tethI badhAM pado eka bIjAne anurUpa tathA meLavALAM thaI rahe che. AnA pAyAmAM [3] jyAre trIjo aMka [4] umeravAmAM Ave ane pachI pAMcamA [20] sAthe meLavIne enuM ghanIkaraNa karavAmAM Ave, tyAre temAMthI be prakAranI pramANa baddhatA maLI Ave che, temAMnI pahelI AkRti samabAju catuSkoNa je sogaNI moTI che te 40 0=4-100) ane bIjI je eka AkRti che, ane tenI eka bAju pahelAnA jeTalI che, paraMtu te laMbacorasa che ane te evI che ke pAMca aMkanI bAjuvALA corasanA vyAsa para vyiAsanA apUrNA ke cheDI daIne] bIjo corasa doryo hoya tevA se corasa jevaDI te thavA jAya [ 77=494100=4900 ] ane emAMnI dareka corasa AkRtimAM [ pahelAMnA je saMpUrNa corasamAM apUrNA ke paNa AvI jAya che, cepa, tenA karatAM eka aMka che che, athavA apUrNAMka paNa vyAsanA hisAbamAM lIdhA hoya [ je corasanI bAju pAMca aMka che tenA=50+5 =100 ] tevA apUrNAMkavALA * vyAsa para je corasa AkRti dorI hoya tevI be saMpUrNa cerasa AkRtio jemAM ochI 1 A kadAca 3, 4, 5, 6 nA AMkaDA haze jemAMnA pahelA traNa pithAgorAsanA kATakhUNa trikeNanI bAjuonI barAbara che. to cAra pado A rItanAM thaze - 33, 43, pa3 ane e traNeno saravALo 63 = 216. 2 athavA to paheluM pada 100x100 = 10,000 jevaDo eka corasa che. A rIte rAjyane A aMka 17,500 = 100 varga - 100 x 75 nA laMbacorasa barAbara thaze. 3 jenI bAju pAMca aMka che tevA corasane 'vyAsa = 52 + pa = 50 nA vargamULa jevaDo haze=7 thI thaDa vadhAre. A 7 uparanA apUrNAMke paNa hisAbamAM laIe. ane tenA para corasa AkRtio derIe, te tenA aMka 50 haze e dekhItuM che. pUrNAMka para racelo cerasa eTale ke 77=49 ane A tathA pahelA corasa vacce eka aMkano pharaka paDe e spaSTa che. * Irratiopal Diameter,
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 419 che ane traNa aMkanA ghana se vakhata laIe tevaDI [274100= 2700+4900+400=80 00 ]. have A aMkamAM bhUmitinI amuka AkRti rahelI che, ane sArA tathA mAThA janma upara tenuM Adhipatya raheluM che. (6) kAraNu je niyamone adhIna rahIne mAnavajanma thAya che, tenuM ApaNu pAlakomAM ajJAna haze, tyAre kavakhate teo vara ane vahuone bhegAM thavA deze, ane tenAM bALake sArAM ke nasIbadAra nahi hoya. ane emanA pUrvajo pitAnI pAchaLa emAMnA je sauthI zreTa haze temanI ja nimaNUMka karatA jaze chatAM paNa teo potAnA pitAonA hoddA mATe nAlAyaka haze. ane jyAre temanA hAthamAM pAlakonI sattA Avaze, tyAre teo pahelAM to mAnasika keLavaNInI kIMmata ochI AMkIne, amArI-sarasvatInI -- upekSA kare che ema tarata jaNAI Avaze; ane e upekSA thoDA ja vakhatamAM zArIrika keLavaNI sudhI jaI pahoMcaze, ane pariNAme tamArA rAjyamAM yuvAna mANase ochA saMskArI haze. tyAra pachInA jamAnAomAM, zAsanakartA tarIke evA mANasanI nImaNUMka thaze, ke jemanAmAMthI hisivaDanI jAto jevI, (3)-tamArI sonuM, rUpuM, pittaLa ane leDhAnI judI judI mAnavajAtonI dhAtu pArakhavAnI pAlakanI (57) zaktine lepa thayo haze. ane tethI huM rUpa sAthe bhaLI jaze, ane pittaLa sonA sAthe ane tethI haMmezAM dareka jagyAe je dveSa ane vigrahanAM kAraNabhUta bane che, te avyavasthA, asamAnatA ane eka bIjA vaccenA bheda astitvamAM Avaze. jyAre jyAre kusaMpa jAme che tyAre tyAre tenAM mULa AmAM rahelAM che ema sarasvatI kahe che, ane ApaNA praznane javAba teo A rIte Ape che. hA, ane temane javAba khare che ema ApaNe mAnI laIzuM. 1 athavA "apUrNAMkavALA vyAsanA varga be vAra laIe teTalA vagere = 100
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4ra0 paricacheda 8 meM kahyuM: kema, hAsto, temane javAba belAzaka khare che; sarasvatI khoTuM bole ja kema ? (a) ane sarasvatI A uparAMta bIjuM kaMI kahe che ke nahi ? kusaMpa jAgyA pachI be jAte sAmasAme mArge kheMcavA lAgI : lekhaMDa ane pittaLanI jAto paisA ane jamIna ane ghara ane tenuM tathA rUpuM meLavavAmAM paDI gaI. paraMtu sonA ane rUpAnI jAtenA pitAnA baMdhAraNamAM ja kharekharI dolata rahelI che tethI paisAne na gaNakAratAM temanuM valaNa samAjanI prAcIna vyavasthA ane sadaguNa tarapha rahyuM. e benI vacce eka vAra laDAI thaI ane jamIna tathA ghare aMdara aMdara vaheMcI levAmAM chevaTe teo ekamata thayA; * () ane agAu svataMtra mANasa tarIke jemanuM temaNe rakSaNa karyuM hatuM tevA temanA mitro, ane temanuM bharaNapoSaNa karanArAone temaNe gulAma karyA ane temane prajA tathA nokare banAvI dIdhAM; ane teo pote temanA para najara rAkhavAmAM tathA laDAI karavAmAM rekAyelA rahetA. adhaHpatananA AraMbha vizene tamAre khayAla kharo che ema huM mAnuM chuM. ane A rIte ubhelA rAjyabaMdhAraNanuM svarUpa ApaNuM ziSTajanasattAka rAjya tathA mUDInA dhoraNa para racAyelA rAjya vaccenuM haze. sAva sAcuM. Avo pheraphAra thaze, ane te thayA bAda teo zuM karaze ? (9) ApaNuM saMpUrNa rAjya ane mUDInA dhoraNa para sthapAyelA rAjyanI madhyamAM A navuM rAjya AvI raheze, AthI eTaluM spaSTa che ke amuka aMzamAM ekanuM ane bIjA thoDA aMzamAM e bIjAnuM anukaraNa karaze, ane te uparAMta enI potAnI paNa keTalIeka viziSTatAe emAM haze, * sAmyavAdano aMta ane gulAmInI prathAnI zarUAta.
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ 547 4 teNe kahyuM: kharuM. zAsanakartAone je mAna ApavAmAM Ave che temAM, sAmAnya vepArarAgAra tathA khetImAMthI laDAyaka varSAMte mukta rAkhavAmAM, sAjanika khAAMonA dhAraNamAM, tathA zArIrika keLavaNI ane laDAyaka zikSaNa pratye je dhyAna ApavAmAM Avaze temAM A tamAma bAbatAmAM A rAjya agAunA rAjyane maLatuM Avaze. - kharu. (6) paraMtu have sarala ane ekAgra philasUfA nahi rahyA hoya, paNa temanAmAM keTalAMye tattvA seLabheLa thaI gayAM haze, tethI temane kazI paNa sattA na ApavAmAM, tathA philasUfAthI vimukha thaI ne je Avezamaya ane eA sava tAgAmI svabhAvavALA leAkeA zAMti karatAM laDAI mATe vadhAre lAyaka hAya che, temanA pratye (548) peAtAnuM valaNu dekhADavAmAM ane laDAyaka yuktiprayuktio tathA yAjanAonI je vadhAre paDatI kIMmata AMkavAmAM Ave che temAM tathA cirakAlanA vigraho karavAmAM ghaNe aMze A rAjyanI viziSTatA raheze * hA. meM kahyuM: hA, ane mUDIvAdI rAjyamAM rahetA leAkeAnI mAka A jAtanAM mANasA paNa paisAnAM lAbhA haze; sAnA-rUpA mATe temanAmAM tIvra chUpI vAsanA hazeH ane tene saMtADavA tathA anAmata mUkavA makAne temaja tIjorI haze tethI tee aMdhArI jagyAmAM teneA saMgraha karaze; vaLI pakSIe peAtAnAM IMDAM mATe mALA khAMdhe che tevA killAe haze, ane temAM peAtAnI patnIe ke pachI temanI marajImAM (3) Ave tevI khIjI kAI srIe para teo mATI rakamonuM kharca karaze. * Adarzo nagararAjyamAM buddhinuM tattva uccapade hAya che, kuLapara parApara sthapAyelA rAjyamAM prANanuM tattva buddhine padabhraSTa karIne A sthAna le che,
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 paricheda 8 teNe kahyuM : e sauthI sAcuM. ane je paisAnI teo bahu ja kIMmata AMke che tene jAhera rIte meLavavAne eka upAya temanI pAse nathI tethI teo kRpaNa haze, potAnI (kSudra) IcchAo saMtoSavA khAtara bIjA mANasanuM dhana teo uDAvI khAze, ane ema karatAM teo corIchUpIthI mejamajA uDAvaze, ane je kAyado temano pitA che tenAthI nAnAM bALakonI jema teo dUra bhAgazeH saumya vAtAvaraNamAM nahi, paraMtu jabaradastIthI temane zikSaNa ApavAmAM AvyuM haze, kAraNa buddhino tathA philasUphInI sahacArINI jevI ja kharekharI sarasvatI che tenI temaNe upekSA karI haze (4) ane mAnasika keLavaNI karatAM zArIrika zikSaNane teo vadhAre mAna Apo, teNe kahyuM: jarUra, je jAtanA rAjyabaMdhAraNanuM tame varNana karo che, temAM ISTa tathA aniSTanuM mizraNa haze. ' kahyuM : kema, mizraNa to che ja, paraMtu eka bAbata ane eka ja bAbata pradhAnapaNe dekhAI Ave che -jhaghaDavAnI manovRtti ane mahattvAkAMkSA; ane A badhuM lAgaNI athavA manobhAvanA tatvanA prAbalyane AbhArI che. teNe kahyuM : acUka; je rAjyanuM ApaNe mAtra rUparekhAmAM ja varNana karyuM che tenuM svarUpa tathA uddabhava AvAM hoya che; AthI vadhAre saMpUrNa (3) vigatamAM ApaNe utaravAnI jarUra nahotI, kAraNa sauthI vadhAre pUrNa hoya tevA dhArmikapaNuM ane evAM ja adhamI paNAnA prakAre dekhADavA mATe rUparekhA ja pUratI che, ane tamAma rAjya tathA tamAma prakAranA mANasanI vigatomAM utarIe te athAga mahenata paDe. teNe javAba Apyo : sAva sAcuM. have A rAjyabaMdhAraNane maLato Ave e kayo mANasa che- e kevI rIte astitvamAM AvyuM ane e kemanA jevo che ?
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ 423 aMDeimaeNnTase kahyuM : huM mAnuM chuM ke enAmAM jhaghaDA karavAnI maneAvRtti rUpI je khAsiyata haze teTalA pUratA te ApaNA lAukAnane maLatA AvatA haze. 548 (6) meM kahyuM : kadAca e eka bAbatamAM tene maLatA AvatA haze, paNa bIjI vigatAmAM e be vacce bahu phera che. kaI vigatAmAM ? enAmAM peAtAneA kakko kharA karavAnI vRtti vadhAre haze, e che saMskArI haze. ane chatAM saMskRtine e mitra haraze; ane (549) zrotA tarIke e sArA haze, paNa vakatA tarIke nahi. evA mANasa gulAme pratye niSThura thaI jAya eveA saMbhava che, jyAre saMskArI mANasa eTale te mAnI hoya che ke e ema kare ja nahi; ane svataMtra puravAsIe pratye e sabhyatAvALA haze, ane adhikArI varganA atyaMta a jJAMkita thaI raheze; e sattAnA ane mAnanA bhUkhyA haraze; tathA pAte sArA vakatA che ke evA koI kAraNasara nahi, paraMtu peAte eka sainika che ane zastranA khela khelelA che tethI e zAsanakartA heAvAnA dAvA kare che; zikAraneA tathA zArIrika kasaratAnA paNa e zeAkhAna haze. kuLapara parA para racelA hAya che tene maLatuM vyakitagata cAritrya A prakAranuM hAya che. hA, je rAjyanA pAyeA evA mANasa yuvAvasthAmAM paisATakAnA tiraskAra karaze; paNa e (6) jema jema vRddha thatA jaze tema tema enA tarapha e vadhAre AkarSAze; kAraNu eNe peAtAnA ( AtmAnA ) zreSTha pAlaka gumAvyA che tethI sadguNa pratyenI enI manevRtti ekAgra nahi rahe, ane pariNAme enA svabhAvamAM kRpaNutAno aMza dAkhala thaze. eDeI menTase kahyuM : e ( zreSTha pAlaka) te kANuM ? meM kahyuM: mAnasika keLavaNI sAthe sayAjAyelI philasUphI, je mANasanA AtmAmAM AvIne vase che tathA jIvanabharanA enA sadguNAnI je tAraNahAra che.
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ 424 paricheda 8 teNe kahyuM: sAruM. meM kahyuMH kuLa paraMparAmAM mAnanAra yuvAna evo hoya che, ane kuLa paraMparA para sthapAyelA rAjyanA jevo ja e hoya che. (4) barAbara ema ja. enI utpatti A pramANe che-avyasthita nagararAjyamAM rahetA koI zuravIra pitAne e ghaNuM karIne putra hoya che -ane (evA rAjyanA) mAnapAna tathA hoddAne ene pitA asvIkAra karato hoya che, tathA e korTamAM paNa jo nathI ke koI bIjI rIte e kazI mahenata paNa karato nathI, paNa ulaTo AphatamAMthI bacavA potAnA hakko jatA karavA taiyAra hoya che. ane chokaro kevo thAya che! potAnI mAtAne jyAre e ema phariyAda karatI sAMbhaLe che ke pitAnA dhaNane rAjyamAM kazuM sthAna nathI, ane pariNAme bIjI strIomAM ene kazuM mAna maLatuM nathI-tyAre putranuM cAritrya ghaDAvA mAMDe che. (3) vaLI jyAre enI mAne ema khabara paDe che ke ene dhaNI paisA kamAvA mATe bahu Atura nathI, tathA kAyadAnI kerTamAM ke dhArAsabhAmAM jaI bhASaNo ThekavAne ke laDavAne badale je kaMI bane tene zAMtithI svIkAra kare che, ane jyAre enI mAtAne ema dekhAya che ke (dhaNI) pote pitAnA ja vicAramAM mazagula rahe che ane e A vakhata enI potAnI sAthe atyaMta upekSAthI varte che, tyAre e cIDAya che ane potAnA putrane ema kahe che ke enA pitAmAM pUrepUruM puruSAtana nathI, ane ghaNo ja ALasu che, ane je vize vAraMvAra vAta karavAmAM strIone atyaMta rasa paDe che evI potAnA pratyenI (6) geravartaNuMka vizenI bIjI tamAma phariyAdone temAM umero kare che. * ahI Adarzanagara rAjyamAMthI athavA kharA philasUphamAMthI AvI vyaktiono kevI rIte janma thaye e paheToe batAvavuM joItuM hatuM.
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ 425 eDemanTase kahyuM: hA, evI phariyAdA teo puSkaLa kare che, ane emanI phariyAdo emanA jevI ja hoya che. 547 me kahyuM: ane je muDhDhA nAkarA vize ema mAnavAmAM Ave che ke teone kuTumba pratye sArI lAgaNI che, teo paNa putra sAthe avAranavAra evI ja rIte khAnagImAM vAtA kare che; ane kAInI pAse peAtAnA bApanA paisA lheNA nIkaLatA hoya evAnI ke game te rIte bIjo kAI ene anyAya karatA hoya tevAnI sAthe temano bheTA thAya ane eno pitA tenI sAme (550) kAyadesara pagalAM na le, teA te peAte jyAre meTA thAya tyAre evA leAkA para vera vALaze tathA peAtAnA bApa karatAM vadhAre maradAnagI dekhADaze ema kahIne teo tene bhabheraze. e jyAM kAMI kvA jaze, tyAM badhI AvI ja vAta e sAMbhaLaze ane najare joze. nagaramAM peAtAtAnuM kAma karanArAone teo mUrkha gaNaze, ane temane jarA paNa mAna nahi Ape. jyAre ethI ulaTuM atyaMta vyavasAyI heAvAno DALa karanArAone jovA ane sAMbhaLavAthI e uparAMta potAnA pitAnA zabdo paNa e sAMbhaLatA haze te parathI tathA enA jIvananI raheNIkaraNInuM e khArIkAIthI avalAkana karatA haze tathA khIjAonI sAthe tenI sarakhAmaNI karatA haze tethI--pariNAma e Avaze ke te yuvAna mANasa virAdhI dizAe pratye AkarSAze: (va) jyAre ene pitA enA AtmAnA buddhitattvane pANIsiMcana karatA haze, tathA tenuM poSaNa karatA haze, tyAre khIjAo manovega tathA kAmanAnA tattvane uttejana ApatA haze ane mULathI eno svabhAva kaMI kharAba nahi hoya, paraMtu kharAba sAbatane age chevaTe tenI mizra asarane lIdhe te madhyama sthAne AvI pahoMcaze, ane jhadhaDAkhAra vRtti tathA manoveganA madhyama tattvane namatuM ApIne peAtAnA aMtaramAM je (AtmAnuM) rAjya raheluM che ene te tyAga karaze, ane e rIte te uddhRta tathA mahattvAkAMkSI banaze. enI utpattinuM tame sa MpUrNa rIte varNa na karyuM che ema mane lAge che.
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 8 () meM kahyuM. tyAre have bIjA prakAranA rAjyabaMdhAraNa tathA (ene maLatA) bIjA prakAranA cAritryavALA mANasa pAse ApaNe AvI pahoMcyA chIe. hA. have tyAre, IskAilasanA kahevA pramANe, je svabhAvamAM bIjA rAjyanA jevo che." evA bIjA prakAranA mANasa tarapha ApaNe najara karIzuM, athavA ApaNI yejanA anusAra, ApaNe rAjyathI ja zarUAta karIzuM.* avazya. huM mAnuM chuM ke anukramamAM have mUDIvAdI rAjya Avaze. ane kyA prakAranA rAjyabaMdhAraNane tame mUDIvAdI rAjA kahe che ? mAlamilaktanI AMkaNI upara je rAjyane pAye hoya, tathA jemAM dhanika varga pAse sattA hAya (9) ane garIba pAsethI jemAM sattA chInavI levAmAM AvI hoya te. + teNe javAba Ape huM samaje. kuLa paraMparA je rAjyabaMdhAraNano pAyo hoya tenuM mUDIvAdI rAjyamAM parivartana thavAnI zarUAta kaI rIte thAya che enA varNanathI mAre zarUAta karavI joIe kharuM ne? hA. meM kahyuM vAru, ekamAMthI bIjuM kaI rIte nIkaLe che e AMdhaLo. paNa joI zake ema che. 4 kevI rIte ? * muddo 3. mUDIvAdI rAjya + "lojha"mAM AvI ja vyAkhyA ApelI che. X ahIM prANunuM tattva padabhraSTa thAya che, ane lobhanI vRtti e sthAna pacAvI pADe che.
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara7 khAnagI vyaktinI tijorImAM senAno je saMgraha thaye haze temAMthI ja e rAjyano nAza thaze; tene aMge gerakAyadesara kharca karavAnI paddhatio teo zedhI kADhaze; kAraNa emane ke emanI patnIone kAyadAnI zI laI paDI che ? nA, kharekhara nahi ja. (6) ane pachI koI bIjAne dhanavAna thato joze, ane pote teno pratispardhA thavAno prayatna karaze, ane A rIte puravAsIonuM AkhuM ToLuM paisAne cAhavA mAMDaze. saMbhava che. ane tethI teo vadhAre ne vadhAre dhanavAna thaze, ane eTale aMze teo vadhAre dhanavAna thavAnA vicAronuM sevana karaze, teTale aMze teo saguNano khayAla ocho rAkhazeH kAraNa trAjavAnA chAbaDAmAM eka bAju dhana ane bIjI bAju saguNane eka vakhate mUkyAM hoya, te paheluM jarUra nIcuM besaze, ane bIjuM UMce caDaze. kharuM. (papa1) ane jeTalA pramANamAM dhana tathA dhanavAna mANasane bhAna apAtAM haze teTalA ja pramANamAM saguNa tathA saguNI puruSonAM apamAna thatAM haze e spaSTa che. ane jene mAna ApavAmAM Ave che te meLavavA leke prayatna karaze, ane jenA pratye koIne kazuM bhAna nathI enI upekSA karavAmAM Avaze. e dekhItuM che. ane tethI chevaTe kalaha ane kItine na cahAtAM lake vepAra rojagAra ane dhanane cAhavA mAMDaze; teo paisAdAra mANasane mAna Apaze, ane enA pratye mAnanI najare joze, tathA ene potAno zAsanakartA banAvaze, ane garIba mANasanuM apamAna karaze. teo ema kare che kharA.
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 8 (rAjyakArabhAramAM bhAga levAnI) (7) yogyatAnuM dheAraNu harakAI puravAsI pAse dhananI amuka rakama che ke nahi tenuM dheAraNa nakkI karatA kAyado pachIthI tee dhaDaraze; jeTalA pramANamAM amuka leAkeAne rAjyabaMdhAraNamAM vadhatA ke ochA bhAga ApavAnuM tattva haze, teTalA pramANamAM amuka jagyAe e rakama moTI haze, ane khIjI jagyAe nAnI haro; ane mukarara karelI rakama karatAM jenI mAlamilakatano AMkaDo che haze, tene rAjyakArabhAramAM kaze| bhAga levA devAmAM Avaze nahi. jo mAtra dhamakIthI ATaluM kAma nahi patI jAya, te baMdhAraNanA A pheraphArAno amala zastranI madadathI karavAmAM Avaze. 418 sAva sAcuM. ane sAmAnya dRSTie vicAratAM, mUDIvAdI rAjya A rIte astitvamAM Avaze. teNe kahyuM: hA, paNa A prakAranA rAjyabaMdhAraNanI khAsiyatA kaI haze (da) tathA ApaNe jenI vAta karatA hatA te UNapeA paNa kaI ?? me kahyuM: sauthI paheluM yeAgyatAnA dheAraNa vize vicAra karo. jo tenI mAlamilakatanA dhAraNa anusAra sukAnIone pasaMda karavAmAM Ave, ane jene kharekhara sArI rIte vahANa haMkAratAM AvaDe che, tevA kAI garIba mANasane vahANu haMkAravAnI manAI karavAmAM Ave, te pariNAma zuM Ave eno jarA khayAla karA. teo kharAbe caDI jAya ema tamAruM kahevuM che kharuM ne ? hA, ane kAI paNa bIjI bAbatamAM A (siddhAnta) kharA hoya tenA karatAM rAjyavyavasthA vize A vadhAre kharA che.ra ema banavA joga che, nagararAjya sivAyanA ? ema~ke nagararAjyano paNa tame AmAM samAveza karI ? 1. sarakhAvA upara 544 . 2. ahIM mULanA grIka pADAntara vize eka noMdha che,
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ 429 teNe kahyuM: nA, ulaTuM nagararAjyanI bAbatamAM te sauthI vadhAre ema thavA saMbhava che, kAraNu nagararAjyanA vahIvaTa e sauthI mahAna ane sauthI vadhAre muzkela che. mA (3) tyAre mUDIvAdI rAjyanI pahelI mATI khADa te A che. e spaSTa che. ane enA jeTalI ja A bIjI kheADa rahI. kaI? anivAya` vibhAgIkaraNa H evuM rAjya eka nathI paNa e rAjyA che --*eka garIbanuM te bIjuM dhanavAnanuM; ane e ane eka ja jagyAe rahetAM haze tathA eka bIjA sAme huMmezAM kAvatrAM karyAM karatAM haze. khalabatta, e vadhAre nahi te enA jeTaluM ja kharAba che. ane e ja kAraNasara bIjI niMdavAyeAgya khAsiyata e che ke kAI paNa (bahAranA) vigrahamAM te utarI zakaze nahi, kAM tA teo sakhyAbaMdha lokAne zastrathI sajja karaze, ane teA duzmananA karatAM emanAthI ja temane vadhAre (6) bIvuM paDaze; athavA sa MgrAmanA prasaMge jo tee emane bahAra na lAve, teA teo te muThThIbhara dhanavAna leAkeA che, jema rAjya karavAmAM gheADA tema laDavA mATe paNa thADA ja. ane vaLI paisA taraphanA emanA premane lIdhe temane kara bharavA paNa nahi game. keTaluM niMdya! ane ApaNe agAu kahI gayA te pramANe, evA rAjyabaMdhAraNamAM (552) ekanA eka mANase aneka dhaMdhA kare che-te kheDUta, vepArI, sainikA badhuM ekI sAthe hoya che. e sAruM dekhAya ? game tema paNa sAruM te nahi ja. vaLI kadAca sauthI mATuM evuM bIjuM aniSTa paNa che. ane A rAjya pahelavaheluM enA bhAga thaI paDe che. * sarakhAvela upara pari-4 : 423-a.
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 8 kyuM aniSTa ? pitAnI pAse je kaMI hoya te badhuM harakeI mANasa vecI zake che, ane bIjo koI enI mAlamIlakta vecAtI laI zake che, ane A rIte vecANa karyA pachI paNa, vecanAra pite vepArI nathI, kArIgara nathI, ghoDesvAra nathI temaja pAyadaLane sainika nathI paDyu mAtra eka garIba, nirAdhAra prANI che, ane A rIte e kazuM na hovAne lIdhe rAjyanI sAthe ene kaI paNa prakArano saMbaMdha rahetA nathI, to paNa e rAjyamAM rahI zake che! hA, A rAjyamAM ja pahelavahelAM AvAM (4) aniSTanI zarUAta thAya che. e aniSTane kharekhara kaMI tyAM ja aMta Avato nathI; kAraNa mUDIvAdI rAjyamAM mahAna delata tathA atyaMta garIbAI-ema bane parAkASTAo ekI sAthe rahelI che. kharuM. paNa pharI vicAra kare; pote dhanavAna hato tathA pitAne paisA kharca te hato, tyAre A prakArano mANasa eka puravAsInI pharajonI daSTie rAjyane jarA paNa lAbhakartA thaI zake khare ? athavA je ke zAsana karanArAonA varganI koI vyakti je e mAtra dekhAto hato, te paNa vastutaH e prajA ke zAsanakartA e bemAMthI koI nathI, paNa mAtra eka uDAu ja che -- kharuM ne ? (vA) tamArA kahevA pramANe e zAsanakartA jevo dekhAya che, paraMtu che te mAtra uDAu ja. jema madhapUDAmAM bhamarA hoya che. tema A gharano bhamare che, tathA pelA bhamarA jema madhapUDAne zAparUpa che tema A leke nagararAjyane zAparUpa che ema zuM ApaNe na kahI zakIe ? * ema ja sekreTisa. * Hesiod 'Works and Days' 307.
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ 155 2 431. ane eDeImanTasa, paramezvare UDatA bhamarAone DaMkha Ape nathI; paraMtu jo ke A be pagavALA bhamarAomAMnA ghaNuMkharAne DaMkha nathI, paNa bIjAone to teNe bhayaMkara DaMkha ApyA che. jeo pitAnI vRddhAvasthAmAM bhIkhArI thaI jAya che teo DaMkha (3) vagaranA che; jemane gunahegAra vargane gaNavAmAM Ave che temane badhAne DaMkha hoya che. teNe kahyuM sauthI sAcuM. tyAre jyAre jyAre tamane rAjyamAM bhIkhArIo dekhA de, tyAretyAre pADozamAM kayAMka coraTAo, khIsAkAtaruo tathA maMdiranA lUMTArAo ane dareka prakAranA mavAlIo saMtAyelA hovA joIe e spaSTa che. spaSTa che. meM kahyuM. vAru mUDIvAdI rAjyamAM tamane zuM bhIkhArIo nathI maLI AvatA ? teNe kahyuM: hA, zAsanakartAo sivAyanA lagabhaga bIjA dareka bhIkhArI ja hoya che. (6) tathA temAM keTalAye gunegAra maLI Ave che. DaMkhavALA badamAze, jemane baLajabarIthI kAbUmAM rAkhavA jeTalI saMbhALa adhikArI varga le che ema paNa ApaNe zuM chAtI ThokIne na kahevuM joIe? avazya ApaNe kahI zakIe. kharI keLavaNIno abhAva, kharAba zikSaNa ane aniSTa rAjyabaMdhAraNane lIdhe AvA loke astitvamAM Ave che ema ApaNe kahevuM joIe ? kharuM ne? kharuM. tyAre mUDInA gheraNapara racAyelA rAjyanuM svarUpa ane temAM rahelAM aniSTo AvAM che. bahu saMbhavita che,
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ 462 pariccheda 8 (553) tyAre mUDIvAdI rAjya eTale ke jemAM amuka leke dhanavAna che mATe temane zAsanakartA tarIke cUMTavAmAM Ave che-e jAtanA rAjyabaMdhAraNanuM nirUpaNa pUruM thayuM gaNIzuM. have ApaNe je vyakita A rAjyane maLatI Ave che tenA svabhAva tathA utpatti vize vicAra karIzuM. acUka. kuLaparaMparAmAM mAnanAra mANasanI zraddhA mAtra dhana pratyenI zraddhAmAM zuM A rIte palaTAI jatI nathI ? kevI rIte ? vakhata e AvI lAge che ke kuLaparaMparAgata rAjyanA pratinidhine dhera eka putra janme che; pahelAM te potAnA pitAnI e spardhA kare che, ane ene pagale cAle che. paraMtu ekAeka pANI nIce kaI khaDakanI dhAra hoya ane tenA upara vahANa bhAMgI paDe tema rAjyanI sattA sAme pitA ekAeka paDI bhAMge che, (4) ane tenI pAse je kaMI che te badhuM e gumAvI bese che; e kadAca senApati ke e bIjo moTo heddedAra haze-pachI kaI khAnagI bAtamIdAree ubhA karelA duSTa pUrvagrahane lIdhe enA para kAma calAvavAmAM Ave, ane temAM kadAca ene dehAMta daMDanI zikSA karavAmAM AvI hoya, athavA dezanikAla karavAmAM AvyuM hoya ke pachI puravAsI tarIkenA enA hako jhUMTavI levAmAM AvyA hoya tathA enI tamAma mAlamilakata laI levAmAM AvI hoya. e taddana saMbhavita che. ane putre A badhuM joyuM che ane jANyuM che-e pote pAyamAla thaI gayo che, ane bIkanA mAryA pitAnA hadayanA siMhAsana parathI pite mahattvAkAMkSA tathA manabhAvanA tane UMdhe mAthe pheMkI de che(4) garIbAIthI mAnabhaMga thayelo e e
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43. paisA kamAvA zaru kare che, ane sakhata mahenata karIne tathA kSudra ane lAbhI rIte karakasara karIne e mRDI ekaThI kare che. evA mANusa kAmanAnA tathA lAbhanA tattvane ( aMtaranA ) khAlI siMhAsana upara esADe ane mukuTa tathA kamarapaTTo ane talavArathI ene susajja thavA daI peAtAnA aMtaramAM ene mahAna rAjAneA pATha bhajavavA de e zuM saMbhavita nathI ? 453 teNe javAba ApyAH sauthI sAcuM. (3) ane jyAre buddhi tathA prANanAM tattvAne tenA samrATanI banne bAju jamIna upara tee jANe AjJAMkita anucarA hAya e rIte esavAnI pharaja pADavAmAM Ave ane temanuM have zuM sthAna che tenuM emane bhAna karAvavAmAM Ave, tyAre nAnI rakameAmAMthI moTI rakameA kevI rIte pedA karI zakAya tenA ja mAtra vicAra karavAnI buddhine krUja pADavAmAM Ave che, ane prANanA tattvane dhanavAna leAkeA sivAya bIjA kazAnI stuti ke pUjA karavAnI manA karavAmAM Ave che athavA dhananI prApti tathA tene meLavavAnA upAyeA pratye tenI mahattvAkAMkSAne jeTalI doravAmAM Avaze teTalI khIjA kAI pratye e nahi kheMcAvA de. teNe kahyuM: mahattvAkAMkSI yuvAnanuM eka lAbhI mANasamAM je parivata na thaI jAya che te pheraphAra bIjA badhA karatAM bahu ja jaladI ane anivAya rIte thAya che. (6) meM kahyuM; ane leAbhI mANasa mUDIvAdI rAjyanA yuvAna che - kharuM ne ? teNe kahyuM: hA, kaMI nahi teA je vyaktimAMthI e pedA thAya che te je rAjyamAMthI mUDIvAdI rAjya utpanna thAya che tenA jevI ja che. tyAre e be vacce ka MI sarakhApaNuM che ke nahi te vize ApaNe jarA vicAra karIe. ( 554) dhaNuM sAruM. tyAre pahelAM te te bane dhananI je kImata AMke che emAM 28
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434 pariccheda 8 eka bIjAne maLatA Ave che. jarUra. temaja temanI khuba mahenata majurI karavAnI khAsiyatamAM evI vyakti potAnI jarUrI jogI kAmanAene ja sASe che, ane teTalA puratI ja peAtAnA kharcanI hada bAMdhe che; ane icchAe ghaNI badhI hovAthI kaMI khAsa ( paisAne ) phAyado nathI evA khayAlathI ja e peAtAnI icchAone aMkuzamAM rAkhe che. kharu. (e taddana ) ga MdA hAya che ane dareka bAbatamAMthI kaMInuM kaMI pAte bacAve che ane te rIte e peAtA mATe moTI rakama ekaThI kare che, ane kSudra leAkeA A jAtanA mANasanI vAhavAha kare che. je (2) rAjyanA pratinidhirUpa e che enA jevI ja zuM enI sIkala nathI ? mane e evA ja lAge che; kaI nahi tA e peAte tathA tenu rAjya paisAnI kImata bahu moTI AMke che. meM kahyuM: e mANasa jarAye sa MskRta nathI e tame joyuM ne ? teNe kahyuM: huM kalpI paNa zakatA nathI; jo e suzikSita hota tA eka AMdhaLA devane pAtAnA gAyaka gaNutA adhyakSa na banAvata, ke ene viziSTa mAna na Apata.1 meM kahyuMH uttama ! chatAM jarA vicAra karAH AthI AgaLa jaI ApaNe eTaluM zuM kabUla karavuM na joI e ke sArA saMskAranI AvI khAmIne lIdhe, bhIkhArI ane badamAzomAM hoya che tevI bhamarALa () icchA enAmAM maLI Avaze, jeM enA jIvananI sAmAnya raheNIkaraNIne lIdhe ja jabbaradastIthI khAI rahI haze. kharu. enI badamAzAnI jo tamAre zodha karavI hoya, teA kayAM karavI e tame jANA che ? 1. ahIM mULa grIka pADAntara vize eka nedha che.
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyAM karavI ? mAbApa vagaranA koI chokarAnA vAlI tarIke ke evA koI saMjoge, jemAM apramANika rIte vartavAnI ene kaImeTI taka maLI jatI hoya, evA prasaMge tamAre enuM nirIkSaNa karavuM joIe. hA-A. teve vakhate eTaluM taddana spaSTa thaI jaze ke sAmAnya vyavahAramAM ene je pramANikapaNunI pratiSThA maLelI hoya che temAM e mAtra baLajabarIthI pALelA saguNa vaDe ja pitAnA duSTa manevikAne dAbalo hoya che; () nahi ke e manovikAre kharAba che tathA buddhi vaDe ene zAMta karavA joIe paNa mAtra potAnI mAlamilakata bhayamAM AvI paDe e kAraNe tathA bIka ane jabaradastInI rIte emanAM para dAba mUkavA khAtara ! * acUka hA, kharekhara, mArA priya mitra, paraMtu bahArathI game tema dekhAya, to paNa jyAre jyAre pArakA paisA enA hAthamAM Ave, tyAre tyAre tame joI zakazo ke bhamarAnI (harAmanuM pacAvI pADavAnI) svAbhAvika IcchAo sAmAnyataH evI vyaktimAM hoya che ja. hA, ane enAmAM e utkaTa rUpe haze. tyAre e mANasa potAnI jAtanI sAthe vigraha karatA haze? e eka nahi paNa be mANase haze; paNa sAmAnya rIte enI kharAba icchAo para (6) enI sArI IcchAonuM rAjya pravartatuM haze. kharuM. A kAraNene lIdhe A mANasa bIjA ghaNAo karatAM vadhAre pratiSThita gaNaze; ane chatAM sarvasaMmata tathA susaMgata AtmAne * sAmAnya mANasa saguNa pratye buddhithI nahI paNa bIkathI dorAya che te zei juo "phIDe." mitAhAra ane zauryamAM paNa teo bIkanA mAryA e siddhAntane svIkAre che,
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ 436 pariccheda 8 khare zuNa enAthI kyAMI dUra bhAgaze ane enI najIka kadI nahi Ave. huM ema ja mAnuM. (papapa) ane rAjyamAM koI paNa jAtanA InAma mATe ke saMmAnita mahattvAkAMkSAnA bIjA koI viSayanA pratispardhI tarIke vyaktionI sarakhAmaNI karatAM lebhI mANasa hala ja paDaze; kIrtinI jhuMbezamAM e pitAnA paise nahi kharace; kAraNa evA prayatnamAM potAnI kharcALa kAmanAone (jetaramAM) joDIne temanI pAsethI madada meLavavA jatAM e badhI kyAMka jAgrata thAya evI ene bIka hoya che, barAbara mUDIvAdI rAjyanI Dhabe, spardhAmAM pitAnI mUDIne amuka ja bhAga e kharce che, ane sAmAnya pariNAma e Ave che ke e InAma gumAve che ane pitAnA paisA sAcavI rAkhe che. sAva sAcuM. tyAre lobhI ane paisA pedA karanAra vyakita mUDIvAdI () rAjyane maLatI Ave che e vize have ApaNane kazI zaMkA che? kazI zaMkA na hoI zake. have tyAra bAda prajAsattAka rAjaya Ave che; * AnAM utpatti tathA svarUpa hajI ApaNe vicAravAnAM rahe che ane tyAra pachI prajAsattAka mAnavanI rItinuM ApaNe nirUpaNa karIzuM, tathA tene nyAya karavA ene khaDe karIzuM. teNe kahyuM. ApaNuM paddhati e che. meM kahyuMvAru, ane mUDIvAdI rAjyamAMthI prajAsattAka rAjya kevI rIte pariName che? e zuM A pramANe nathI ? je IcchA kadI saMtoSAI zakAya evI nathI, tevI zakya-hAya-teTalA-dhanavAna thavAnI icchAne evuM rAjya iSTa lakSya gaNe che. * muddo 4. bahujanamatavAdI rAjya tathA "bahujanamatavAdI" mAnava.
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI zuM ? (4) potAnI lata upara potAnI sattAne AdhAra che evI zAsanakartAone khabara hoya che tethI teo uDAu yuvAnanA uDAupaNune kAbumAM rAkhavA kazo kAyado ghaDatA nathI, kAraNa enI pAyamAlIthI emane te lAbha ja che; evAo pAsethI teo vyAja le che, ane emanI jAgIra kharIdI le che, ane A rIte pitAnI delata ane prabhutva teo vadhAre che. kharuM ne? acUka. paisAne prema tathA saMyamanI manodazA e baMne eka ja rAjyanA puravAsIomAM kaMI lAMbo vakhata ekI sAthe na rahI zake e (3) bAbata zaMkA na hoI zake; kAM te ekanI nahi te bIjAnI upekSA thavAnI ja. e ThIka ThIka spaSTa che. ane mUDIvAdI rAjyamAM, bedarakArI tathA uDAupaNAne sAmAnya pracAra thavAne lIdhe, sArAM kuTumbanAM mANase ghaNI vAra garIba sthitimAM AvI paDe che ? hA, ghaNuM vAra. ane tema chatAM teo nagararAjyamAM te rahe che ja; DaMkha mAravA pUrepUrAM zastrothI susajaja evA teo taiyAra ja hoya che, ane keTalAka devAmAM DUbelA hoya che, keTalAekane paurAdhikAra japta karavAmAM AvyuM hoya che; vaLI trIjA vargamAM A baMne vastusthiti jovAmAM Ave che; ane jemaNe temanI mAlamilakta laI lIdhI che temanI tathA bIjA tamAmanI sAme teo kAvatrAM kare che, ane temane dhikkAre che, ane (6) rAjyaparivartana mATe teo talapApaDa thaI jAya che. e kharuM che. vaLI bIjI tarapha, nIce vAMkA vaLIne cAlatA, tathA jemane teoe pAyamAla karyA che temane jANe jotA ja nathI evo DhoMga karatA zAhukAre temanI sAthenI levaDadevaDamAM jeo hoziyAra na hoya
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 9 38 tevA kAI khIjA mANasamAM te peAtAnA DaMkha-eTale ke peAtAnAM nANAM dhrAMce che, ane mULa muddanA jANe kuTumbaparivAra vadhyA hoya tema muddalathI keTalAye gaNI rakama tee pAchI meLave che ane A rIte rAjyamAM bhamarA ane bhIkhArInI saMkhyA vadhI paDe che. (556 ) teNe kahyuM: hA, evA teA keTalAye hAya che, ane te avazya kharuM che. pachI AganI mAphaka aniSTa bhabhUkI uThe che; ane peAtAnI milakatanA upayoga amuka ja ha6 sudhI karI zake evA ke bIjo kAI kAyado ghaDIne tee e Aga mujhAvaze niha. bIjo kevA kAyadA ? bIjo je enAthI jarA utaratA che, ane puravAsIone peAtAnA cAritrya taraka najara rAkhavAnI pharaja pADI zake evA lAbha jemAM rahelA che tevAH--(va) eve eka sAmAnya niyama thave joI e ke dareka mANasa peAtAne ja jokhame karAranAmA par svecchAe sahI karaze, ane teA paisA kamAvAnI AvI ni Mdya paddhatinA jarA AchA amala thaze tathA ApaNe je aniSTanI vAta karatA hatA, tevAM aniSTa rAjyamAM keTaleya aMze ochAM thaze. hA, te dhaNe aMze ochAM thaze. atyAre te meM gaNAvyA te AzayAthI prerAIne zAsanakartAe prajA sAthe kharAba rIte vartaze; ane te ane temanA khAMdhiyAone khAsa karIne zAsana karanAra vargInA yuvAna mANasone zArIrika tathA mAnasika edIpaNAnuM ane mAjazeAkhanuM jIvana gALavAnI (4) Teva paDI haze: teo kazuM ja karatA nahi hAya ane sukha ke du:khanI sAme thavAne azakta haze. sAva sAcuM. temane mAtra paisA kamAvavAnI ja darakAra hAya che, ane sadguNa keLavavA pratye daridrI mANasa jeTalA ja te udAsIna hoya che.
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ 551 - hA, eTalA ja udAsIna. emanAmAM A prakAranI sthiti astitva dharAvatI hoya che. ane zuM musApharIe jatAM ke maLavAnA koI bIjA prasaMge, yAtrAe jatAM ke kUca karatAM, saha-nika tarIke ke saha-nAvike tarIke, ghaNuM vAra zAsanakartAo temaja temanI prajA (6) eka bIjAnA saMbaMdhamAM Avaze; ane barAbara bhayanI kSaNa AvI pahoMce tyAre teo ekamekanI ceSTA nihALaze-kAraNa bhayane vakhate paisAdAra mANasa garIbene dhikkAre evI bIka rAkhavAnuM kAraNa nathI-ane jenA caherA paranI cAmaDIne raMga jarA paNa kharAba thayo nathI, tathA jenAmAM meda puSkaLa che tevA koI dhanavAna mANasanI sAthosAtha koI sukalakaDI, sUryanA tApathI kALo paDI gayuM hoya tevo garIba mANasa laDAImAM utare e ghaNuM ja saMbhavita che- ane jyAre evAne taddana bebAkaLo thaI gayelo ane hAMphato e joze, tyAre-AvAone lUMTI levAnI koInAmAM hiMmata hotI nathI tethI ja mAtra teo paisAdAra rahI jAya che evA anumAna para AvatAM e kyAMthI aTakI zake? ane jyAre teo khAnagImAM maLaze, tyAre teo aMdara aMdara (4) eka bIjAne zuM ema nahi kahe ke-"ApaNuM laDavaiyAomAM kaMI dama nathI ?? teNe kahyuM : hA, temanI vAta karavAnI rIta A prakAranI hoya che tenI mane khabara che, ne kAI regiSTa zarIrane bahArathI eka mAtra pa lAge, ne e jema mAMdu paDI jAya che, tathA kaI vAra kazuM bAhya kAraNa na hoya te paNa (zarIranI) aMdara bhAre dhamAla macI rahe che-tevI ja rIte rAjyamAM jyAre jyAre nabaLAI Ave che, tyAre tyAre mAMdagI AvavAne paNa saMbhava che; ane te paNa prasaMga ghaNo ja kSudra (nAno) hoya tema chatAM-jevo ke eka pakSa bahArathI mUDIvAdI lekane ane bIje potAnA prajAsattAka mitrone aMdara ghUsADato hoya, ane pachI
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ 440. pariccheda 8 rAjya mAMduM paDe ane potAnI ja jAta sAthe vigraha kare; jyAre bIjI koI vAra bahAranA eka paNa (papa7) kAraNa vinA rAjyamAM atyaMta vikSepa vyApI rahe. hA acUka. ane pachI garIba pitAnA duzmanane jItI leze eTale prajAsattAka rAjya astitvamAM Avaze-ane keTalAekanI teo katala karaze, ane bIjAone dezanikAla karaze, jyAre bAkInAne svAtaMtrya ane sattAno sarakho hisso Apaze; ane A prakAranA rAjyabaMdhAraNamAM nyAyAdhIzone sAmAnya rIte ciThThIo nAMkhIne cUMTavAmAM Ave che. teNe kahyuMH hA, prajAsattAka rAjyanuM svarUpa e che, pachI rAjyaparivartana zastranI madada vaDe karavAmAM AvyuM hoya, athavA bIkane lIdhe sAmenA pakSane namatuM ApavAnI pharaja paDI hoya. ane have emanA jIvananI raheNIkaraNa kevI haze, tathA emanuM () rAjyabaMdhAraNa kyA prakAranuM haze ? kAraNa jevuM rAjyabaMdhAraNa haze, te ja temAM vasatA mANasa haze. teNe kahyuM e spaSTa che. sauthI pahelAM te zuM teo svataMtra nathI; ane zahera zuM spaSTavAdIpaNAthI tathA svAtaMtryathI UbharAI jatuM nathI-game te mANasa pitAne phAve tema bolI zake ane karI zake, kharuM ne? teNe javAba ApeH ema kahevAya che kharuM. ane jyAM svataMtratA hoya, tyAM vyakti potAnI marajImAM Ave tema pitAnA jIvananI raheNIkaraNI nakkI kare che e dekhItuM che. e dekhItuM che. (4) te A rAjyamAM manuSyasvabhAvamAM rahelI bhinnatA sauthI vadhAre pramANamAM dekhAze. hI.
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ 557 tyAre jAta jAtanAM phUlonAM citarAmaNu kADhayAM hoya tevA bharata bharelA jhabhAnI jema, A rAjya sauthI vadhAre sundara hovAno saMbhava dekhAya che. ane jema strIo tathA bALakone bIjI badhI vastuo karatAM jAta jAtanA raMge bahu ja manahara dekhAya che, tevI ja rIte aneka jAtanI rItabhAtathI tathA jAta jAtanAM mANasothI citravicitra thayeluM A rAjya jANe badhAM rAjya karatAM sauthI sundara che ema ghaNAye mANasane lAgaze. hA. (6) hA, mArA maherabAna sAheba. tathA baMdhAraNanI zodha karavI hoya, to AnA karatAM bIjuM koI rAjya vadhAre sAruM nathI. ema kema? kAraNa tyAM svAtaMtrya rAjya karatuM hoya che tethI-jAta jAtanAM tamAma prakAranAM rAjyabaMdhAraNe emAM hoya che; ane ApaNe karI rahyA chIe tema je koIne rAjya sthApana karavAnuM mana thaI Ave, te je bajAramAM teo baMdhAraNo vecatA hoya tevI harakeI bajAramAM e jema jAya, tema teNe prajAsattAka rAjyamAM javuM joIe, ane ( tyAM jaI) pitAne phAve tevuM baMdhAraNa e zodhI zakaze; pachI potAnI pasaMdagI karI rahyA bAda e potAnA rAjyane pAya bhale nAMkhe.* (4) ene jarUra joItA namUnAo acUka maLI raheze. meM kahyuM ane tamArAmAM zakti hoya, to paNa A rAjyamAM tamAre zAsana karavuM ja joIe athavA harakoI bIjAnA zAsana nIce tamAre rahevuM joIe evI koI AvazyakatA nathI, sivAya ke tamane e gamatuM hoya; athavA bIjAo laDAI karavA jAya, tyAre tamAre paNa laDAI karavA javuM ke bIjAo sulehazAMtimAM hoya, tyAre tamAre * icachAomAM tathA kAmanA tatvamAM jeTaluM bahatva che eTaluM bahatva prajAsattAka rAjyamAM hoya che. lejha nAmanA saMvAdamAM vee A ja bAbatanuM pratipAdana karyuM che,
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda Ta 442 paNa sulehazAMti jALavavI joI e evI AvazyakatA paNa nathI, sivAya ke tamAruM mana ema kahetuM hoya;--kAI kAyadA anusAra tame hAddA laI zakA ema na heAya, athavA tame pUrImAM besI zake! ema na hA, te tamArA manamAM umaLakA thaI Ave teA tamAre hAddo na levA ke jyUrImAM na besavuM evI paNa AvazyakatA nathI,--A prakAranI jIMdagI (558) eka kSaNabhara zuM atyaMta ullAsamaya nathI lAgatI ? eka kSaNubhara kharI. ane jeone sakhata zikSA thaI cUkI che tevA pratye emane prema kAI kAI saMjogAmAM zuM atyaMta maneAhara nathI lAgatA ? prajAsattAka rAjyamAM jemane dehAMtadaMDanI athavA dezanikAlanI sajA pharamAvavAmAM AvI hAya tevA ghaNAe mANasA jyAM rahetA haiAya tyAM te tyAM ja rahe che, tathA duniyAmAM Amatema kevA pharyA kare che e zuM tame nathI joyuM--vIra puruSanI jema e sagRhastha ADaMbarathI hare phare che, ane keAI jotuM nathI, ke kAI ne darakAra hAtI nathI ! teNe javAba Apyo: hA, dhaNAya ane evA ghaNAye hoya che. (a) meM kahyuM: vaLI prajAsattAka rAjyamAM rahelA kSamAnA guNu, ane najIvI bAbate pratyenI 'enI-zI-ciMtA-kavI' e prakAranI maneAdazA tathA--(ApaNA rAjyamAM) peAtAnA nAnapaNathI jete sudara vastue sAthe ramavAnI tema ja tene abhyAsa karavAnI tathA temAMthI AnaMda meLavavAnI Teva paDI hAya evA ja leke sArA thaI zakaze, sivAya ke kAI virala guNasaMpanna svabhAva hoya--ema pratipAdana karIne, rAjyane pAyo nAMkhatAM ja ApaNe je tamAma sArA siddhAntAnI gaMbhIratApUrvaka sthApanA karI hatI te tamAma siddhAntAnI avagaNanA thatI paNa juo--A uparAMta lekA (sArA) rAjanItijJa puruSo kaI rIte thaI zake te bAbata tathA je prajAne mitra che. tevAne mAnanI padavIe caDAvavA bAbata kadI paNa vicAra tamAma sArA siddhAntAne keTalI ApavaDAIthI na karatAM, ApaNA peAtAnA paga (F)
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ 558 taLe cagadI nAMkhe che te paNa jue te kharA ! hA, prajAsattAka rAjyanuM dila udAra hoya che! A ane AvI khIjI khAsiyatA prajAsattAka rAjyanI viziSTatAA che; vaicitrya ke bahuta ane avyavasthAthI bhareluM, tathA samAna temaja asamAna ema baMnene ekasarakhI rIte amuka prakAranI samAnatA akSatuM rAjyaba dhAraNanuM e maneAhara svarUpa che! ApaNe ene ThIka ThIka oLakhIe chIe. me kahyuM: te have evA mANasa kaI jAtanI vyakti che, e vize vicAra karA, athavA ema nahi te, rAjyanI khabatamAM karyuM hatuM tema e kevI rIte astitvamAM Ave che eneA khayAla karA teNe kahyuM: ghaNuM sAruM. e zuM A pramANe nathI banatuM--kAI leAbhI ane (3) mUDIvAdI bApanA e dIkarA che, bApe tene enI peAtAnI TavA pramANe zikSaNa ApyuM che. ema ja. ane enA bApanI jema, jemAMthI paisA maLI rahe che tevAM sukhA te Avazyaka paNa jemAM paisA kharcavA paDe evAM anAvazyaka che ema gaNIne ene baLajabarIthI e dAbI rAkhe che, kharuM ne? e dekhItuM che. spaSTatAnI khAtara, Avazyaka sukhA kayAM ane anAvazyaka sukhA kayAM enA bheda ApaNe pADIe te ThIka paDaze, nahi ? x hA. jemAMthI ApaNe mukta na thaI zakIe, ane jene saMtApavAthI (6) ApaNane phAyado thAya te, zuM Avazyaka sukhA nathI ? ane kudarate * bahutva tathA avyavasthAne pleTA paryAya gaNe che. A pithAgeArAsanI asara che. x Avazyaka tathA anAvazyaka icchA para carcA,
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 8 ApaNuM baMdhAraNa evuM dhaDayuM che ke je lAbhakAraka che tathA je Avazyaka che tenI ApaNe icchA karIe ja ane e sivAya ApaNA chUTakA paNa nathI--e kAraNe ene Avazyaka sukhA kahyAM che te kharuM ja che. 444 kharuM. (559) te ApaNe ene Avazyaka kahIe emAM kaMI khATuM nathI? nA. ane yuvAvasthAthI mAMDIne, mANasa jahemata uThAvIne je icchAomAMthI mukta thaI zake tema hAya,ane jenI hAjarIthI vaLI kazA phAyado na thatA hoya, ane amuka evI IcchAonI bAbatamAM te phAyadAthI U~laTuM ja thatuM hoya,--te| A badhI anAvazyaka che ema kahIe te zuM kharuM nathI ? hA, jarUra. ApaNane ene sAmAnya khayAla Ave te mATe ane prakAranA ApaNe eka eka dAkhalA laIe tA? dhaNuM sAruM. khAvAnI icchA eTale ke masAlA tathA sAdA khArAkanI icchA jeTale aMze Arogya ane khaLane mATe e jarUrI che (va) teTale aMze Avazyaka vanI zuM nahi gaNAya ? gaNAya ema huM mAnuM. khAvAnuM sukha e rIte Avazyaka che; e ApaNane lAbhakartA che tathA jIvana nibhAvavA mATe e jarUrI che? hA. paNa jeTale aMze taMdurastIne lAbhakAraka hoya eTale aMze ja mAtra masAlA Avazyaka che? jarUra. ane vadhAre svAdiSTa khArAkanI tathA bIjI mAjazAkhanI je
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ 445 IcchA ane vaTI jAya che, tathA yuvAvasthAthI meLavI hoya ane kAbumAM rAkhI hoya to sAmAnya rIte jemAMthI mukta thaI zakAya che ane je zarIrane hAnikartA che tathA viveka ane saguNanA parizIlanamAM je AtmAne paNa hAnikartA che, (1) tene kharekhara anAvazyaka gaNuM zakAya ? sAva sAcuM. AvI IcchA kharca karAve che, jyAre pelA bIjA prakAranI IcchAe Avazyaka vastuo utpanna karavAmAM madadarUpa thAya che tethI temAMthI ulaTA pisA pedA thAya che ema ApaNe kahIe to ? * jarUra. ane premanAM (eTale ke viSayavAsanAnAM) sukho, ane bIjAM tamAma sukhone A lAgu paDe che kharuM ne ? kharuM. ane je bhamarA vize ApaNe vAta karatA hatA te A prakAranI icchAo tathA sukhamAM DUbele rahetA ane anAvazyaka icchAono e gulAma hato, (9) jyAre je mANasa mAtra Avazyaka IcchAone ja adhIna rahe te lebhI ane mUDIvAdI hatuM ? sAva sAcuM. vaLI mUDIvAdI mANasamAMthI prajAsattAvAdI kema UgI nIkaLe che te ApaNe jarA joIe; mane lAge che ke e rIte sAmAnyataH AvI haze. e rIta kaI? ApaNe hamaNAM ja varNana karatA hatA tema, kSudra ane lebhI rIte ucheravAmAM AvyuM hoya te yuvAna mANasa jyAre madha cAkhe ane dareka prakAranA mAjazekha tathA jAtajAtanAM sukha ene pUrAM * Productive and unproductive desires.
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 8 446 pADavA zaktimAna heAya tevA krUra ane dhUta svabhAvavALA mANusAnA ahavAsamAM e jyAre Ave--tyAre tame kalpI (6) znakazA ke enAmAM raheluM mUDIvAdI tattva prajAsattAvAdI tattvamAM badalAvA mADaze ? avazya ema ja ane. ane rAjyamAM jema sarakhesarakhAM mANase ekabIjAne madada karatAM hatAM tathA puravAsIonA eka vibhAgane madada karavA bahArathI kumaka laI AvIne rAjyaparivartana karavAmAM AvyuM hatuM, tema yuvAna mANasamAM rahelI icchAone bahArathI madada karavA Avela icchAonA dhADAne lIdhe enAmAM parivartana thaze. ane ( A parivartanamAM ) je icchA jenA jevI ane jenA samAna haze tevIne te madada karaze. jarUra. ane enAmAM rahelA mUDIvAdI tattvAne mahda karanAra kAI mitrapakSa haze, pachI ene salAha ke ThapakA ApatI enA bApanI (560) ke enA kAI sagAnI e asara hAya ke pachI khIjI koI, te teve vakhate AtmAmAM eka pakSa ane ene vidhI ema be pakSA UgI nIkaLaze, tathA peAtAnI jAtanI sAme e vigraha karaze. e ema ja hAya. ane emAM evA paNa vakhata AvI lAge jyAre prajAsattAvAdI tattva mUDIvAdI tattva AgaLa namatuM Ape, ane enI keTalIka IcchAo nAza pAme, ane keTalIekane dezanikAla karavAmAM Ave; teve vakhate yuvAna mANusanA AtmAmAM AdarabhAvanA guNa AvIne vase che, ane pAchuM badhu suvyavasthita thAya che. teNe kahyuM: hA, evuM kAI vAra bane che kharuM. ane pachI vaLI jItI icchAone hAMkI kADhavAmAM AvI hAya (va) tyAra bAda enA ja jevI khIjI navI icchAe ugI nIkaLe che
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. ane pAte enA pitA che paNa ene kevI rIte zikSaNa ApavuM tenuM ene jJAna nathI e kAraNe enI saMkhyA vadhatI jAya che, ane e ugra thatI jAya che. teNe kahyuM: hA, ema thAya evA saMbhava che kharo. e tene enA nA maLatiyA 447 che ane temanI sAthe khAnagI masalata vaMza vadhe che. taraph kheMcI laI jAya calAvIne e icchAonA sAva sAcuM. je mANasA devezane priya hoya che, temanA manamAM je badhA guNA, abhyAsanA sArA viSaye, ane sAcA zabdo vasatA hoya che, ane je enA sauthI zreSTha pAlakA tathA cAkIdArA tarIke rakSaNa karatA hoya che, e tamAmathI e yuvAna mANasa vaMcita che ema jyAre te jue che, tyAre chevaTe enA AtmAnA kille te sara kare che. (4) tame kahyA e sivAya ( AtmAnA) kAI khIjA vadhAre sArA pAlakA na ja hAI zake. khATAM, baDAI khAra juThThANAM ane vacanonI kiMmata khoTI aMkAya che ane te emanI jagyA le che. e jarUra enI jagyA laI le che. ane A rIte e yuvAna mANasa sukhAnurAgI lakAnA dezamAM jaI vase che, ane badhA leAkeAnA dekhatAM chatAM tyAM peAtAnuM raheThANu pasaMda kare che; ane enA mUDIvAdI aMzane mahda karavA enA mitro kAI ne mAkalI Ape teA upara kahyAM tevAM khATTAM juThThANAM rAjAnA killebaMdhI durgaMnA daravAjA baMdha karI de che; ane teo viSTi karavA AvelA dUtAne aMdara pesavA nahi de, temaja vRddhane cAle evI pitAtulya zikhAmaNu kAI khAnagI salAhakAro Ape te tevI zikhAmaNane maLavA ke sAMbhaLavA (3) devAmAM nahi Ave. pachI saMgrAma jAgaze ane te jItI jaze, ane tyAra bAda vinaya jene te
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ 448 pacheda 8 mUrkhatA kahe che* tene teo apamAnabharelI rIte dezavaTAmAM dhakelI de che, tathA mitAhAriva jene teo mazkarImAM bAyalApaNuM kahe che, tene kAdavamAM chUMdI mAre che ane pheMkI de che; jANe vyavasthita kharca karavAnI buddhi ane saMyama eka prakAranI zuddhatA ane halakAI heya ema teo mANasane phesalAvIne samajAve che, ane e rIte duSTa IcchAonA baMDakhera ToLAMnI madadathI, teo e saguNone hadanI bahAra kADhI mUke che. hA, jANI joIne. ane je have emanI sattA nIce AvI gayuM che, ane jene (6) teo keI nigUDha rahasyanI dIkSA Ape che, tevAnA AtmAne vALI mUDI taddana ThAlI karI nAMkhyA bAda bIjuM kAma teo e karaze ke uddhatAI ane arAjakatA ane khoTA vyaya tathA dhRSTatAne-ema dareka(durguNa) nA mAthA para phUlanI mALA paherAvIne suzobhita paMktimAM goThavIne tathA e badhAne madhura nAmathI saMbodhatA tathA emanI prazaMsAnAM gIta gAtA moTA sAjananI sAthe teo (ene AtmAmAM) (pa61) pAchAM repazeH uddhatAIne sArA ucheranuM ane arAjakatAne svAtaMtryanuM,* khoTA vyayane azvaryanuM tathA dhRSTatAne teo zauryanuM nAma Apaze ane A rIte jarUriyAtonI bAbatamAM ene je mULa svabhAva ghaDAyuM hatuM temAMthI e yuvAna mANasa cuta thAya che ane nirupayogI tathA anAvazyaka sukhanI svataMtratAmAM tathA arAjaktAmAM AvI paDe che. teNe kahyuMH hA, enAmAM thatuM parivartana spaSTa dekhAI Ave che. Ama banyA pachI, Avazyaka sukho upara pitAnA paisA ane majUrI ane vakhatane e jeTalo vyaya karato hoya, teTalo ja anAvazyaka sukho upara paNa te badhAne vyaya karato karato e jIvyA kare che; paNa je e nasIbadAra hoya, ane enI buddhi bahu gUma na thaI * bhatRharine A ja arthane eka loka sarakhAvavA lAyaka che. + The Plural man
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ 449 561 hoya te vaSaeN vItyA bAda, (6) juvAnIneA juvALa utarI gayA hoya tyAre-dhArA ke je sadguNAne dezanikAla karavAmAM AvyA che emAMnA keTalAkate e pharI peAtAnA AtmAnA) nagararAjyamAM dAkhala kare che, ane e (saddaguNA)nI pAchaLa AvelA durguNAne peAtAnI jAta sarvAMge suprata karI detA nathI--evA sa MjogAmAM peAtAnAM sukhAne e samatAla kare che ane je kAI aMza pahelA Ave ane e rIte ene vArA Avye jItI jAya evAnA hAthamAM peAtAnA rAjyanI lagAma ApIne e amuka prakAranAM samatAlapaNAmAM jIvana gujAre che; ane jyAre e AvA kAI aMza (nA rAjya)thI dharAI jAya, tyAre rAjyanI lagAma khIjAne sAMpe che. e temAMnA kAI paNu aMzane dhikkAratA nathI paNa darekane eka sarakhI rIte pretsAhana Ape che. teNe kahyuMH sAva sAcuM. temaja sAcI salAhanA eka paNu zabdane potAnA du'nI aMdara pesavA deto nathI ke ene pAte maLato paNa nathI; ene jo kAI ema kahe ke (4) amuka sukhA sArI ane umadA prucchAone ane bIjAM duSTa IcchAone sASavAthI maLe che tathA keTalIka icchAete teNe mAna ApavuM joI e ane eneA upayega karavA joI e ane bIjIne eNe zikSA karavI joI e ne kANumAM rAkhavI joI e-- Ama jyAre ene pharI pharIne kahevAmAM Ave che, tyAre e potAnuM mAthu dhUNAve che ane kahe che ke te badhI ekasarakhI che ane ekanA jeTalI ja bIjI sArI che. teNe kahyuM : hA, enI rIta e che kharI. meM kahyuM : hA, kSaNe kSaNe jAgrata thatI icchAone satASavAmAM divaseAdivasa enuM jIvana vyatita thAya che; ane e kAI vAra hArameAniyamanA saMgIta tathA dArunA kheALAmAM paDayA hAya che; tyAra bAda vaLI e mAtra pANI pIe che ane pAtaLA thavAnA prayatna kare che; pachI vaLI vyAyAma tarapha vaLe che; kAI vAra (3) ALasamAM vakhata kADhatA ane 29
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 8 dareka bAbata pratye bedarakAra thato, pachI pharI pAcho e philasUnuM jIvana gALe che; ghaNI vAra te rAjyaprakaraNI vyavasAyamAM mazagula thaI jAya che, ane paga para Ubhe thaI jaI enA magajamAM je kaMI Ave te pramANe bele che ane Acare che; ane keIeddhAnI spardhA karavAnuM mana thAya to e dizAmAM doTa mUke che, tathA vepAramAM paDelA mANasonI spardhA karavAnuM mana thAya to vaLI pAchuM temAM jhaMpalAve che. enA jIvanamAM kazo niyama ke vyavasthA hotAM nathI, ane AvA vilita astitvane e sukha, AnaMda ane svAtaMtryanuM nAma Ape che ane A rIte e jIve che.* (4) teNe javAba ApeH hA, enAmAM badhe svAtaMtrya ane samAnatA ja che. kahyuM hatuM, enuM jIvana citravicitra tathA nAnAvidha che, tathA emAM ghaNuMye jIvanano saMgraha thayeluM hoya che--je rAjyane ApaNe ramya ane citravicitra varNavyuM hatuM tenA jevo ja e che. ane keTalAMye strI para ene pitAnA Adarza tarIke svIkAraze, ane enAmAM keTalAye baMdhAraNa (svabhAva) tathA (bhinna bhinna) rItabhAtenA dAkhalAo maLI Avaze. barAbara ema ja. (pa62) tyAre prajAsattAka rAjyanI barAbara sAme ApaNe ene mUkIzuM; ApaNe ene kharekharA arthamAM prajAsattAvAdI mANasa kahI zakIzuM. teNe kahyuM: e jagyAe e bhale rahyo. sauthI chelle vyakti tathA rAjya ema baMne eka bIjAne anurUpa evAM sarvathI sundaratama julamI rAjya ane julamagAra Ave che. ApaNe have Ane vicAra karavAne che.* * prajAsattAka rAjyamAne samAnatAne siddhAnta vyaktigata jIvanamAM netika gheraNane nAza kare che. muddo 5 : julamI rAjya.
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 451 teNe kahyuH taddana kharu tyAre mArA mitra kahA jou -julamI rAjya kaI rIte utpanna thAya che?--prajAsattAvAdanA mULamAMthI e nIkaLe che eTaluM te spaSTa che. e spaSTa che. ane mUDIvAdI rAjyamAMthI je rIte prajAsattAka rAjya nILI Ave che (va) evI ja rIte zuM prajAsattAka rAjyamAMthI julamI rAjya nathI nIkaLI AvatuM--eTale ke lagabhaga evI rIte? kevI rIte? dhananeA atireka--e mUDIvAdI rAjyeSTa tarIke svIkAryaM hatuM ane ene lIdhe e TakI rahetuM hatuM--huM kharuM kahuM chuM ne? hA. ane dhananI atikSubdhacchA tathA paisA meLavavAnI khAtara bIjI badhI vastuo pratyenI bedarakArI ja vaLI mUDIvAdI rAjyanA nAzanuM kAraNa hatuM ? kharuM. ane prajAsattAka rAjyane paNa pAtAnuM viziSTa iSTa che, jenI atApaNIya IcchAne lIdhe enA uccheda thAya che? e iSTa karyuM? meM javAba ApyAH je svAtaMtrya, prajAsattAka rAjyamAM te tamane jaNAve che te pramANe, (4) rAjyanI kItiprada viziSTatA che! ane Ane ja laI ne kudaratI avasthAmAM jevA svataMtra mANasa maLI Ave tevA svataMtra mANasa mAtra prajAsattAka rAjyamAM ja vasavAnA anugraha karaze. hA, darekanA meAMmAMthI A ukti sAMbhaLIe chIe. huM ema kahevA jatA hatA ke bIjI vastuo pratyenI bedarakArI x kudaratI avasthA eTale jaMgalI avasthA H jIe upara kudarata ane svabhAva mATe rR. 175-ka : 415-6 va, tathA phUTanoTa ane pR.200 uparanI kuTaneTa,
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccheiTha 8 452 ane A (ekalAnI) uddAma icchAne laI te prajAsattAka rAjyamAM evA pheraphAra thavA pAme che ke emAMthI julamI rAjyanI AvazyakatA UbhI thAya che. ema. kaI rIte? svAtaMtryanI jha MkhanAvALAM prajAsattAka rAjyamAM bharelI pyAlI hAthamAM rAkhI utsavanA duSTa adhiSThAtA (6) tarIke karatA haze, ane temaNe svAtaMtryanA ugra dAru khUba khUba pIdheA haze, tyAre te peAtAnA zAsanakartAone hisAba mAgaze ane teo zApagrasta mUDIvAdIe che ema kahIne emane zikSA karaze, sivAya ke pachI enA zAsanakartAe atyaMta anukULa banI rahe ane (svAtaMtryanuM) tene ghaNuM badhuM pAna karAve! teNe javAba ApyA: hA, A banAva dhaNA sAmAnya che. meM kahyuM: hA, ane prajAsattAka rAjyanA gulAme nimakahalAla puravAsIone visAta vagaranA mAsenAM tathA peAtAnI kheDIene cAhanArAnAM upanAma Ape che; zAsanakartAo jevI prajA hAya ane prajAnA jevA zAsanakartA hoya, teA emane gameH AvA mANasomAM enA hRdayanuM pratibiMba paDe che, ane jAheramAM tathA khAnagImAM e temane mAna Ape che tathA emanI praza MsA kare che. have AvA (6) rAjyamAM svataMtratAnI kaMI hada hAI zake kharI ? avazya nahi ja. dhIme dhIme arAjakatA khAnagI dharAmAM pese che ane chevaTe pazuomAM paNa potAnA pagapesAro kare che ane ene peAtAne cepa lagADe che. eTale kevI rIte? mArA kahevAno artha e che ke bApane cheAkarAnI pAyarIe utaravAnI ane emanAthI khIvAnI Teva paDI jAya che ane bApa ane cheka samAna kakSAnA thaI rahe che, kAraNa ene peAtAnAM
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ para 453 mA-bApamAMthI kAInA pratye kazAM mAna ke AdarabhAva rahetAM nathI; ane A te enI svataMtratA che; ane gulAma puravAsInA samAna che ane (563) puravAsI gulAmanI barAbara che, ane kAI paradezI emAMthI game tenA samAna gaNAya che. teNe kahyuM: hA, e (emanI) rIta che. meM kahyuMH ane aniSTo ATalethI ja mAtra aTakatAM nathI-- AnAthI nAnAM bIjA keTalAMye cheH samAjanI evI paristhitimAM guru ziSyAthI khIe che, tathA emanI khuzAmata kare che, ane ziSyA petAnA guru tema ja zikSakAne dhikkAre che; nAnAM moTAM sarve sarakhAM che, ane yuvAna mANusa tathA vRddha samAna kakSAnA gaNAya che, ane yuvAna vRddhanI sAthe khelavAmAM tathA cAlavAmAM harIphAI karavA taiyAra thaI jAya che; ane vRddha mANase yuvAne pratye namratAthI varte che, tathA teo AnaMda ane ThaThThA mazkarIthI bharelA hoya che, kaDaka ane adhikAravALA gaNAvAnuM emane gamatuM nathI, (6) ane tethI tee yuvAna mAsenI rItabhAtaneA aMgIkAra kare che. teNe kahyuM: taddana kharuM. jyAre paisAthI kharIdavAmAM Avele gulAma, pachI e strI hoya puruSa hoya, paNa enA kharIdanAranA jeTalA ja svataMtra thaI rahe che, tyAre sACjanika svataMtratAnI chevaTanI parAkASTA Ave che; AnI sAthe sAthe strI-puruSanI ekabIjAnA aMgenI svataMtratA tathA samAnatA vize kahevAnuM mAre bhUlavuM na joI e. (da) isTAyalasa kahe che tema hAThe AvelA zabdo zA mATe kheAlI na nAMkhavA ? meM javAba ApyA: huM e ja karuM chuM; ane mAre vadhArAmAM kahevuM joI e ke manuSyanA zAsana nIce rahelAM prANIone khIjA kAI rAjyanA karatAM prajAsattAka rAjyamAM keTalI moTI svataMtratA hoya che e je jANatA na hoya, te mAnI paNa na zake; kAraNa kahevatamAM
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 8 kahyuM che te pramANe kharekhara emanI rakhAto ane kUtarIo vacce kaze pharaka raheto nathI, ane svataMtra puravAsIonA haka tathA mahimAnI babarI karatA hoya tema ghoDAMgadheDAM kUca karatAM harephare che, ane emane mATe rasto mekaLo mUkIne je kaMI cAle nahi, to je kaI haDaphaTamAM Ave tenI sAme teo doTa mUke che; ane badhI vastuo () A rIte svataMtratAthI phATuMphATuM thaI rahe che. teNe kahyuM. huM jyAre gAma bahAra pharavA jAuM chuM, tyAre tame jenuM varNana kare che ene mane ghaNI vAra anubhava thAya che. tamane ane mane eka ja jAtanuM svapna AvyuM che. ' kahyuM. ane A uparAMta, A badhAnA pariNAmarUpe puravAsIonAM mana keTalAM ALAM thaI jAya che e juoH adhikArane jarA jeTalA paNa sparza thAya to teo adhIrAIthI AkaLA thaI jAya che, ane tame te jANe che ke chevaTe teo lakhelA ke nahi lakhelA kAyadAo pratye bedarakAra banI jAya che. emanA mAthA (6) para keIne paNa teo sAMkhI zaktA nathI. teNe kahyuM: hA, huM e sArI peThe jANuM chuM. meM kahyuM mArA mitra, AvI sundara ane yazasvI zarUAtamAMthI julamI rAjya utpanna thAya che. teNe kahyuM? kharekhara yazasvI ! paNa pachI? je rIte mUDIvAdI rAjyane nAza thAya che, tevI ja rIte prajAsattAka rAjyano paNa nAza thAya che. svataMtratAthI vipharele ane utkaTa banele eno e rega prajAsattAka rAjyane abhibhUta karI nAMkhe che-(A badhAM parivartanamAM raheluM) satya (pa64) e che ke game te vastunI vadhArA paDatI atizayatA enI virodhI dizAnA prayA ghAtanuM kAraNa bane che; ane RtuomAM, vanaspati ane prANIonA jIvanamAM ja nahi, paNa badhA uparAMta rAjya baMdhAraNanA prakAramAM
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ 564 thaya paNa Ama bane che. kharuM. zuM rAjyAmAM ke pachI zuM vyaktionA jIvanamAM, svataMtratAnI atizayatA gulAmInI atizayatAmAM ja pariNamatI dekhAya che. hA, e naisagika krama che. ane A rIte prajAsattAka rAjyamAMthI svAbhAvika rIte ja julamI rAjya, ane svata MtratAnA sauthI aMtima prakAramAMthI bhAremAM-- bhAre utkaTa prakAranAM julama ane gulAmI utpanna thAya che. ApaNI dhAraNA anusAra. paraMtu huM mAnuM chuM ke tamArA prazna A na hatA--e aMdhAdhUMdhI te kaI che ke je mUDIvAdI rAjya tathA prajAsattAka (tra) rAjyamAM utpanna thAya che ane baMnenA Aza kare che--e jANavAnI tamArI icchA hatI, kharuM ne? teNe javAba ApyA; barAbara e ja. meM kahyuM: vAru, huM ALasu uDAu leAkeAnA varSAMte ullekha karavA mAgatA hatA, jemAMnA vadhAre zuravIra hoya te netAo thAya che ane vadhAre kaNu anuyAyIo thAya che--e ja jemane ApaNe keTalAeka DaMkhavALA ane khIjA DaMkha vagaranA bhamarAonI sAthe sarakhAvatA hatA. bahu ceAgya sarakhAmaNI. zarIramAM kaph ane pitta hAya che enA jevA A be va je kAI nagararAjyamAM paidA thAya che tene marakIrUpa thaI paDe che. (F) * A siddhAnta rAjyabaMdhAraNAnA viziSTa svarUpane lAgu pADavAne che, sAmAnya svarUpane nahi, kAraNa nahi teA Adarza nagara rAjyamAMthI ekaLma ja julamI rAjya utpanna thAya. lagabhaga sAmyavAdanA siddhAnta ke harakeAI pakSa (Thesis) mAMthI ene pratipakSa ( Ant!thesis ) nA udabhava thAya che, jo ke pleTAmAM uccatara samanvaya ( Synthesis ) nI prakriyA AvatI nathI.
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 8 ane madhamAkhIonA DAhyA pAlakanI jema rAjyanA sArA vaidya ane kAyadA ghaDanAre emane dUra rAkhavA joIe ane zakya hoya te emane kadI aMdara dAkhala karavA na joIe. ane game te rIte je teo eka vAra aMdara dAkhala thayA hoya te, jema bane tema jaladIthI emane tathA emanA raheThANanI keTaDIone (mukhya nagara) athavA madhapUDAmAMthI) alaga karI nAkhavI joIe. teNe kahyuM. hA, hareka upAya. tyAre ApaNe zuM karIe chIe te spaSTa rIte joI zakIe te khAtara, prajAsattAka rAjyane traNa vargamAM (2) vahecAyeluM kapIzuM ane e kharekhara che paNa ema ja; kAraNu mUDIvAdI rAjyamAM hoya che enA karatAM prajAsattAka rAjyamAM svataMtratAne lIdhe sauthI pahelAM bhamarA ulaTA vadhAre pedA thAya che. e kharuM che. ane prajAsattAka rAjyamAM avazya e vadhAre ugra bane che. ema kema ? kAraNa mUDIvAdI rAjyamAM emane adhikAra laI levAmAM Ave che tathA emane hoddAmAMthI hAMkI kADhavAmAM Ave che, ane tethI emane (jarUrI) zikSaNa maLatuM nathI ke teonuM baLa vadhatuM nathI; jyAre prajAsattAka rAjyamAM to rAjyanI samasta sattAmAM lagabhaga teo ja ghUselA hoya che. ane emAMnA jeo vadhAre ugra hoya che teo vadhAre bele che ane badhuM kare che, tyAre bAkInA bhamarA bhASaNa karavAnA jAhera sthaLonI AjubAju gaNagaNuTa karyA kare che ane virodhI pakSanI tarapheNamAM (3) eka zabda sarakhe paNa uccArAvA detA nathI; AthI prajAsattAka rAjyamAM bhamarAo ja lagabhaga badho kArabhAra kare che. teNe kahyuM: sAva sAcuM. eka aMgrejImAM Cell che Cells eTale oraDIo temaja madhapUDAnA khAnAM.
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45e. pachI sAmAnya samUhanI sAthe jene kadI kaze saMbaMdha hoto nathI e eka bIje varga paNa hoya che.. e karyo ? vaNika lokenI prajAmAM je avazya sauthI vadhAre dhanavAna tathA suvyavasthAvALo hoya che te varga. svAbhAvika rIte e e heya. sauthI vadhAre nIcevI zakAya evA e leka hoya che. ane bhamarAone emAMthI sauthI vadhAre pramANamAM madha maLI rahe che. teNe kahyuM kema hAsto, jemanI pAse DuM hoya emane nIce vyAthI paNa thoDuM ja maLe ne ! ane Ane dhanavAna varga kahevAmAM Ave che, ane bhamarAo temanA para nibhAva kare che. (pa65) teNe kahyuM e lagabhaga ema ja bane che. trIje varga potAnA hAthe majUrI karIne rahetA lokone che; e kaMI rAjanItijJa puruSo nathI, ane potAno nibhAva thaI zake evI kaMI bahu mUDI paNa emanI pAse hatI nathI. ekatra thAya tyAre saMkhyAnI daSTie A varga sauthI maTe che, tathA prajAsattAka rAjyamAM e varga pAse sauthI vadhAre sattA hoya che. teNe kahyuM: kharuM, paNa vaLI e ToLuM bhAgye ja ekaThuM maLe che. gata sivAya ke emane thoDA paisA maLe ema hoya. meM kahyuM ane te paNa zuM teo vaheMcI letA nathI ? emanA netAo dhanavAna lokenI jAgIra paDAvI laIne lokone vaheMcI Ape che, paraMtu sAthe sAthe vadhAre moTo bhAga emanA pitA mATe rahe eTalI saMbhALa zuM teo nathI rAkhatA ? * In the state the mob represents tbe individual's element of 'Epitbu mi a' or lower desires.
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ 458 paricheda 8 (2) teNe kahyuM: kema, hAsto eTale aMze loke vaheMcI le che ja. ane je lekanI mAlamilakata temanI pAsethI paDAvI levAmAM Ave che, temane bane teTalI sArI rIte potAnI jAtanuM rakSaNa karavAnI pharaja paDe che kharuM ne ? e sivAya bIjuM zuM karI zake? ane pachI emane je ke rAjya uthalapAthala karavAnI kazI IcchA hetI nathI, to paNa bIjAo temanA upara mUDIvAdI rAjyanA mitro hevAne tathA leke sAme kAvatrAM karavAno Aropa mUke che. kharuM. ane aMte ema bane che ke emanI potAnI IcchAthI nahi, paNa ajJAnane lIdhe tathA khoTA bAtamIdAre emane chetaratA hoya che e kAraNe (B) lake pitAne herAna karavA mAge che ema jyAre teo jue che, tyAre chevaTe emane kharekharA mUDIvAdI thavAnI pharaja paDe che emanI kaMI khAsa IcchA hotI nathI paraMtu bhamarAonA DaMkhathI teo pIDAtA hoya che, ane tene laIne emanAmAM rAjyaparivartananI vRtti pedA thAya che. e kharekhara satya che. tyAra bAda kAyadAnI korTomAM kAma cAle che ane eka bIjA paranA pheMsalAo Ave che. kharuM. leke haMmezAM (A badhI bAbatomAM) keIkane potAnA mAthe netA tarIke svIkArI le che, ane ene meTa banAvyuM ja jAya che. hA, emanI e rIta che kharI. | () je mULamAMthI julamagAra utpanna thAya che te A ja ane bIjuM koI nahi; jyAre e jamInanI bahAra phUTele dekhAya che tyAre pahelavahelAM to e pAlaka tarIke dekhA de che. hA, e taddana spaSTa che.
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ 450 565 pachI pAlaka julamagAra kevI rIte thavA mAMDe che ? lAyasiyana jhayusanA ArkaDiyAmAM AvelA maMdiranI vAtamAM AvatA mANasanI jema e jyAre kare tyAre ema banavA pAme e spaSTa che. kaI vAta ? vAta evI che ke bIjA balinAM AMtaraDAMo sAthe bheLAI gayelA eka paNa narabalinAM AMtaraDAonA TukaDAone je kaI svAda le tene varUno (6) avatAra Ave che. tame e vAta sAMbhaLI nathI ? ' are hA. ane lekene A pAlaka emanA jevo ja hoya che; Akho prAkRta janasamUha enI AjJAne AdhIna hoya che tethI sagAonAM lohI reDatAM paNa e aTakato nathI; beTA aparAdha lAdavAnI managamatI paddhatinI madadathI, AkhA ne AkhA mANaso guma karI de tathA apavitra hoTha ane jIbhathI potAnA pUravAsI baMdhuonuM lohI cAkhato e temane korTamAM ghasaDI jAya che ane emanuM khUna kare che; keTalAekane e mArI nAMkhe che, ane bIjAone e dezanikAla kare che, ane e ja vakhate badhAM devAM phoka karavAnI tathA jamIna vaheMcI levAnI e sucanA kare che. (566) ane A pachI enuM bhAvi kevuM thaze ? zuM enA duzmanonA hAthe ene nAza nahi thAya, agara mANasa maTIne zuM e varU-eTale ke julamagAra nahi bane ? acUka. meM kahyuM: dhanavAna lekenI sAme pakSa UbhuM karanAra paNa A ja che? A ja. thoDA vakhata pachI ene hAMkI kADhavAmAM Ave che, paNa enA dUminenA virodha chatAM pukhta julamagAra tarIke e pAcho Ave che. e spaSTa che. () ane je teo ene hAMkI kADhavAne ke jAhera Aropa
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ 460 pariccheda mUkIne ene dehAMta daMDanI zikSA karavAne azakta nIvaDe te te enuM khUna karavAnuM kAvatru kare che. teNe kahyuM: hA, e emanI sAmAnya rIta che. pachI julamagAranI kArakIdI'mAM jee ATale sudhI AgaLa vadhyA hoya che, te badhA je yukti vApare che, tevI aMgarakSakA mATenI jANItI mAgaNI Ave che--teo kahe che tema 'lekAnA mitra emanI pAsethI chinavAvA na joIe ! ' ema ja. leAkeA tarata anumati Ape che; ene zuM thaze tenI emane ahu ja khIka rahyA kare che.--peAtAnA paDa mATe emane kazA bhaya ja hAtA nathI. (4) sAva sAcuM. ane lokeAnA zatru hAvAneA jenA para ArApa hoya evA kAI paisAdAra mANasa A jue che, tyAre mArA mitra, bhaviSyavettAe kreesasane kahyuM hatuM te anusAra, heramusanA kAMkariyALa kinAre e nAse che ane jarA paNa thAlatA nathI, pote bIkaNa che enI ene zarama paNa AvatI nathI. '1 eNe kahyuM: ane e taddana kharuM paNa che, kAraNa jo ene zarama AvatI hoya te te kadI krI zaramAvuM na paDe evuM ja kaI kare te paNa jo e pakaDAI jAya te mue jANA. ( alabatta. (3) ane jeno ApaNe pAlaka tarIke ullekha karyAM hatA, te have peAtAnA bhArathI 'sAdAM bhALAMne madada karatA ' jAteA nathI, paNa keTalAye mANasone uthalAvI pADanAra--potAnA hAthamAM lagAma 1 Herod - 1 : 55,
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ 461 566 rAkhIne rAjyanA rathamAM UbhA thAya che - have jarA jeTalAye pAlaka nahi paNa kevaLa julamagAra ! teNe kahyuM: emAM zaMkA nathI, ane je rAjyamAM AnA jenuM prANI pedA thAya che, tene tathA e mANasanA sukhane paNa have ApaNe vicAra karIzuM. teNe kahyuM: hA, cAlA ApaNe ene vicAra karIe. pahelAM te potAnI sattAnA zarUAtanA divaseAmAM e khUba hasamukhA hoya che ane je koI maLe te darekane salAmeA bhare che; (g) je jAheramAM temaja khAnagImAM vaca ApyA kare che evAne jIlamagAra jANavAnA che !--devAdArAne (devAmAMthI) mukta karatA tathA lokone tema ja peAtAnA anuyAyIone jamInanI vaheMcaNI karatA ane dareka pratye eTale te mAyALu ane bhale thavA prayatna karatA--evA ! teNe kahyuH alabatta. paraMtu paradezI duzmanene kAM te! jItIne ke emanI sAthe saMdhi (567) karIne. emane patAvI dIdhA pachI, emanA taraphathI kAI paNa prakArane bhaya rahyo na heAya, tyAre leAkeAne netAnI jarUra paDe te khAtara e harahaMmeza kAI ne kAI prakAranA vigraha UbhA kare che. avazya. kara bharI bharIne leAkeA garIba thaI jAya ane A rIte peAtAnI jarUriyAtA meLavavAmAM ja emane peAtAno badhA vakhata gALavAnI pharaja paDe ane tethI peAtAnI sAme kAvatrA karavAno saMbhava A thAya e paNa zuM enA khIjo hetu nathI ? e spaSTa che. ane emAMnA kAI paNu svataMtra thavAnA IrAdo rAkhe che, tathA e peAtAnA adhikAranI sAme thavA mAge che evA ene sazaya jAya, te| duzmanonI yA para pheMkI evAono nikAla karavAnuM
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ 462 pariccheda 8 e koI sAruM bahAnuM zodhI kADhe che ane A badhAM kAraNone lIdhe julamagArane harahaMmeza koIne koI laDAI UbhI karavI paDe che. eNe karavI ja paDe. () pachI e leAkomAM apriya thavA mAMDe che. e Avazyaka pariNAma che. tyAra bAda ene Ubho karavAmAM jemaNe madada karI hatI, ane jemanI pAse hajI paNa thoDI ghaNI sattA rahelI che, temAMnA keTalAka ene pitAne tathA Apa ApasamAM potAnA abhiprAya darzAve che, ane jeo vadhAre bahAdura hoya teo je banI rahyuM che te mAthAmAM vAge evuM cekhe cokhkhuM kahe che. hA, evI ja apekSA rAkhI zakAya. ane je julamagAre rAjya karavuM ja hoya, to teNe emane nikAla karI nAkhavo joIe, DI paNa zaktivALo koI mANasa, zuM pachI bhale e eno mitra hoya ke duzmana hoya, paraMtu e jIvate hoya tyAM sudhI e japI zake ja nahi. jepI na zake. ane tethI pitAnI AjubAju koNa zUravIra che, koNa (4) udAracarita che, koNa vivekI che, koNa dhanavAna che e bAbata ene tapAsa rAkhavI paDe che. keTalo sukhI mANasa-kAraNa ke e badhAne duzmana che, ane enI marajI hoya ke na hoya, to paNa rAjyane recakra ApyAnI jema e badhAne sApha na karI de, tyAM sudhI emanA viruddhane koIne koI prasaMga ene zodhI kADhavo paDe che. teNe kahyuMH hA, e keAI vIrala prakArano kare che. meM kahyuM: hA, vaidyo zarIrane reca Ape che e prakArano e nathI, kAraNa teo kharAba tattane kADhI nAMkhe che, ane sArAne rAkhe che, * Absolutely like the Communist or Hitler's purgos, liquidating individuals by killing them.
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ 463 167 paNa A enAthI ulaTuM kare che. jo ene rAjya karavuM ja hoya, te enAthI khIjuM kazuM karI zakAya ja nahi ema huM mAnuM chuM. (3) meM kahyuM: keTalAya kharAba leAkeA dhikkAratA hAya, ane emanI vacce rahevAnI pharaja paDe, athavA bIjI bAju mRtyu--e te kuvA dhanya vikalpa ! hA, e sivAya trIjo vikalpa nathI. ane puravAsIene enAM karyAM jeTale aMze vadhAre duSTa lAge, teTale aMze vadhAre hajUriyAonI tathA emanAmAM vadhAre moTI nimakahalAlInI ene jarUra paDaze ? avazya. enI evI sevAparAyaNa TALI kANu haze, ane e evI TALIne kayAMthI meLavaze ! teNe kahyuM: jo e paisA Ape, teA te svecchAe enI AjubAju vIMTaLAI vaLaze. meM kahyuM: mIsaranA kUtarAnA kasama dareka jAtanA ane (6) dareke dareka dezanA bhamarAo ahIM ghaNAya che. teNe kahyuM: hA, che kharA. paNa emane peAtAnI pAse rAkhavAnI zuM e icchA nahi kare? kevI rIte? puravAsIo pAsethI emanA gulAmA e lUTI lezeH pachI e emane mukta karaze, ane potAnA aMgarakSaka tarIke emane nImaze. teNe kahyuM: acUka, ane bIjA badhA karatAM emanA para e vadhAre vizvAsa mUkI zakaze. * : ri : 3 : 4* rU ane 9 : 592
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ 464 paricheda 8 meM kahyuM: A julamagAra te kevuM dhanya prANI hovuM joIe; eNe (pa68) bIjAone mArI nAMkhyA, ane pitAnA vizvAsu mitro tarIke AvAne svIkAre che ! teNe kahyuM. hA, emanI jAta barAbara AvI ja hoya che. meM kahyuM: hA, ane eNe navA pedA karelA puravAsIo je enI prazaMsA kare che, tathA je enA sebatIo che te A rahyA,-jyAre sArA loke ene dhikakAre che ane enA saMgathI dUra rahe che. alabatta. tyAre te kharekhara karuNarasapradhAna nATakamAM bharapUra viveka rahela che, ane yurIpIDIjha karuNarasapradhAna nATakano mahAna lekhaka che ! ema kema? kema, kAraNu AvI arthagaMbhIra kahevatane e kartA che - (3) "julamagAro vivekI che, kAraNa teo vivekI sAthe rahe che, ane julamagAra jemane potAnA saMbatIo tarIke svIkAre che, teo vivekI che evo tene kahevAne bhAvArtha hato e spaSTa che. teNe kahyuM hatuM, ane julamI rAjya daivI hoya e rIte tenAM e vakhANa kare che; A jAtanI bIjI keTalIye bAbate e tathA bIjA kavio kahe che. ' kahyuM ane tethI karuNarasapradhAna kavio julamI rAjyanA prazaMsake che e kAraNe, je ApaNe emane ApaNA rAjyamAM AvakAra na ApIe, te ApaNane tathA ApaNI rIte rahenArA bIjAone teo pote vivekI mANaso che to mApha karaze ja ema huM mAnuM chuM. (4) teNe kahyuM: hA, jemanAmAM ATaluM samajavA jeTalI buddhi haze teo nizaMka ApaNane mApha karaze.
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ 568 465 paraMtu ApaNe tyAM na AvatAM teo bIjAM nagararAjyomAM jaze ane tyAM ToLAMone AkarSaze tathA rUpALA, moTA avAjavALA ane phosalAvIne samajAvI zake tevA mANasane bhADe rAkhaze, tathA nagararAjyone julamamAM ane prajAsattAvAdamAM ghasaDI jaze! sAva sAcuM. vaLI A badala temane paisA ApavAmAM Ave che, ane temane bhAna paNa maLe che-julamagAre pAsethI jenI AzA rAkhI zakAya tevuM adhikamAM adhika mAna ane prajAsattAka rAjyo pAsethI je vadhAremAM vadhAre mAna maLI zake tenA karatAM jarA eAchuM maLe che; paraMtu (4) ApaNI baMdhAraNagirimALA upara teo jema jema UMce caDatA jAya che, tema tema temanI praSTi jhAMkhI paDatI jAya che, ane hAMka caDavAne lIdhe te AgaLa vadhavAne azakta hoya ema dekhAya che! kharuM. paNa A te viSayAMtara thaI gayuM; AthI ApaNe pAchA viSaya para AvIne prazna karIzuM ke potAnA suMdara ane saMkhyAbaMdha, citravicitra ane harahaMmeza badalAtA sainyane julamagAra kevI rIte nibhAva karato haze. teNe kahyuM nagararAjyamAM je devavyanA pavitra bhaMDAre haze, te te japta karIne e kharcavA mAMDaze; ane mANasenI mAlamilakata japta karavAmAM AvI hoya teTalA pUratA, je kare tene loko upara nAMkhavA paDyA hoya tene te ochA karI zake che. (6) ane A khUTI paDe tyAra pachI? teNe kahyuM kema, tyAra pachI e ane enA jIgarajAna dosto, pachI bhale e puruSa hoya ke strI, paNa emane nibhAva enA bApanI jAgIramAMthI karavAmAM Avaze e spaSTa ja che.
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ 466 pariccheda Ta te tene tathA eTale ke je leAkAmAMthI e pedA thayA che, tenA dAstAne nibhAvaze ema tamAruM kahevuM che, kharuM ne? teNe kahyuM: hA, e sivAya emane chUTakA nathI. pazu leAkeAne jo gussA caDe, ane te ema pratipAdana kare ke ummare paheAMcelA chekarAnA nibhAva bApe karavA na jo e, (59) paNa ulaTA cheAkarAe bApane nibhAvavA joI e teA ? cheokaro meATA thAya, tyAre e peAtAnuM rakSaNa kare tathA tenI madadathI jemane dhanavAna ane ziSTa gaNavAmAM Ave che, tevA leAkeAnA rAjyabaMdhAraNamAMthI ene mukti maLe, e AzAe ja bApe ene janma ApyA hatA, tathA ThekANe pADayo hatAH nahi ke enA cAkarAtA paNu e cAkara thaI rahe, tathA ene ane enA dAstA tathA gulAmAnA khaDakhAra TALAne nibhAvyA kare! ane A rIte khaDakhAra chokarAne tathA enA anicchavA yogya sAthIdArAne jema khIjo harAI Apa peAtAnA dharamAMthI hAMkI kADhe, tema ahIM paNa tene tathA tenA dAstAne e hukama karaze. teNe kahyuM: bhagavAnanA segana khAI ne kahuM chuM ke tyAre te mAbApane (va) jarUra khabara paDaze ke kevA rAkSasane e peAtAnI chAtIe uchere cheH ane jyAre e hAMkI kADhavAnuM karaze, tyAre bApa zate keTaleA nabaLA che ane chokarA keTaleA baLavAna che tenI ene khabara paDaze. kema, tame ema teA kahevA mAgatA nathI te ke julamagAra baLajabarI karaze? zuM! ene bApa enI sAme thAya te ane mAraze ! tyAre e tA pitRtyA karanAra, nRddha pitAne krUra pAlaka thayA ane jete vize kadI kAI bhUlathApana khAI zake evA kharekharA julama te A ja; kahevatamAM kahyuM che te pramANe svataMtra puravAsIonI
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ 567 467 gulAmInI ulamAMthI bacavA (4) leAkeA gulAmA para gujAratA julamarUpI cUlamAM paDe che; AvI rIte tamAma vyavasthA ane vivekamAMthI chaTakI jaI te gulAmInA sauthI vadhAre kaTAra ane kaDavA rUpamAM svataMtratA sarI paDe che. teNe kahyuM: kharuM. vAru; ane julamI rAjyanA svarUpanI tathA prajAsattAka rAjyanuM julamI rAjyamAM kevI rIte rUpAMtara thAya che tenI pUratI carcA karI che ema kahIe tA zuM khATuM che? teNe kahyuM: hA, taddana pUratI.
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 9 (571) sauthI chevaTe julamagAra mANasa Ave che, prajAsattAvAdI mANasamAMthI e kaI rIte utarI Ave che, evo ene vize ApaNe pharI prazna karavAne che. ane e kaI rIte rahe che, sukhI ke duHkhI ? teNe kahyuMhA, mAtra e ja eka bAkI rahyo che. meM kahyuM. paNa AnI pahelAMnA eka praznano uttara hajI ApavAno rahI jAya che. ka prazna ? IcchAonA keTalA prakAra che ane enI saMkhyA keTalI che e ApaNe pUratI rIte nakkI karyuM hoya ema mane lAgatuM nathI, ane e jyAM sudhI na karyuM hoya tyAM sudhI (4) ApaNA anveSaNamAM haMmezAM goTALe rahyA karaze.* teNe kahyuM: vAru, e bhUlacUka sudhArI levI hoya te kaMI bahu mevuM thayuM nathI. ' kahyuM: sAva sAcuM ane mAre je muddo samaja che te jarA juoH Avazyaka sukho tema ja icchAomAMnI keTalIkane huM gerakAyadesara gaNuM chuM; dareka vyaktimAM e haze ema dekhAya che, paraMtu keTalAekamAM kAyadAo ane tarkabuddhi dvArA enuM niyamana thatuM hoya che. ane enA upara vadhAre sArI IcchAonuM prAbalya raheluM hoya che - temane kAM te sarvIze bahiSkAra karavAmAM Ave che athavA te nirbaLa banI jAya che tathA ochI thaI jAya che, jyAre bIjA keTalAekanI bAbatamAM te balavattara hoya che, tathA () teonI saMkhyA paNa meTI hoya che. muddo 1 Avazyaka tathA anAvazyaka IcchAonA prakAra juo upara pari-8-pR. 443.
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ 57. 469 kaI icchA tamane abhipreta che? buddhi ane mAnavane viziSTa evI zAsana karanAra zakti jyAre nivasthAmAM hoya che, ane tyAre je jAgrata hoya che te--ema mAru kahevuM che; eve vakhate mAMsa ane maghathI cakacUra thayeluM, ApaNAmAM vasatuM jaMgalI prANI UThe che ane nidrA khaMkherI nAMkhIne peAtAnI icchA saMtApavA bahAra nIkaLI paDe che; ane kalpI zakAya evI (3) eya mUrkhAI ke aparAdha nathI--mAtA ke ena sAthenA vyabhicAra ke khIjo kArya kudarata viruddhanA saMbaMdha, athavA pitRhatyA ke niSiddha AhAranuM bhAjana suddhAM--je eve vakhate ke jyAre mANase tamAma lajjA ane samajaNane kAre mUkayAM hoya tyAre e AcaravAne taiyAra na hoya. teNe kahyuM: sauthI sAcuM. paraMtu jyAre mANasanI nADa taMdurasta ane saMyamamAM hAya, ane nidrAne adhIna thatA pahelAM eNe peAtAnI buddhinI zaktine jAgrata karI hoya, tathA dhyAnamAM samAhita thaIne udAtta vicAre ane prazno (6) dvArA ene pASaNa ApyuM hoya, peAtAnI icchA supta thaI lIna thaI jAya ane te icchAe ke tenA upabhAga ke duHkhA uccatara tattvanI ADe AvatAM aTake eTalA pUratI ja je peAtAnI icchAne bahu vadhAre nahi tema bahu ochI (72) paNa nahi e rIte pahelAM satASI lete hAya - tathA jyAre uccatara tattva jene zuM bhUta, vartamAna ke bhaviSyamAM rahelA ajJAtanA jJAnane prApta karavAnI abhIpsA karavA tathA ciMtana karavA zuddha amUrta vicAranA ekAMta pradezamAM svataMtra vihAra karavA de; tema ja jhaDA thayA hoya, teA jyAre eNe prANanA tyAre--mAruM kahevuM ema che ke tattvAne zAMta karyA pachI, jyAre vaLI ene kAInI sAthe tattvane zAMta karyuM" hAya ( AtmAmAM rahelAM) e buddhihIna (vanamAM) ArAma letA pahelAM e buddhinA trIjA tattvane jAgrata kare che,-tyAre e lagabhaga satyane
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 9 prApta kare che tathA vicitra ane gerakAyadesara svapnane te () bhega thaI paDe e asaMbhavita bane che. huM taddana saMmata thAuM chuM. A vAtamAM viSayAMtara thaI gayuM, paNa je muddAnI huM noMdha levA mAguM chuM te e che ke ApaNe badhAmAM, sArA mANasomAM paNa, uchaMkhala jaMgalI-pAzava svabhAva raheluM che, je nidrAmAM bahAra nIkaLI Ave che. huM kharuM kahuM chuM ke nahi tathA tame mArI sAthe saMmata thAo che ke nahi eno kRpA karI vicAra kare. hA, huM saMmata thAuM chuM. ane prajAsattAvAdI mANasanA cAritryane yAda kare. (4) yuvAvasthAnI zarUAtathI lobhI mAbApanI dekharekha nIce ene ucheravAmAM Avyo hato, ane temaNe tenI (dhana) bacAvavAnI IcchAone ja uttejana ApyuM hatuM, paNa mAtra bhA tathA gammata jeno hetu hoya tevI anAvazyaka icchAone to dAbI devAmAM AvI hatI, ema ApaNe mAnyuM hatuM kharuM ? kharuM. ane tyAra pachI e vadhAre sudharelA ukhala laMkAnI sobatamAM paDI gaye; ane emanI svachaMdI rItene svIkAra karIne, potAnA pitAnI halakAI pratyenA dhikkArane lIdhe e enAthI viruddhanI koTi sudhI dhasI gayo. chevaTe enA bagADanArAonA karatAM te e vadhAre sAre mANasa che, tethI barAbara adhavaca Ave tyAM sudhI e baMne bAjue kheMcAyA kare che () ane pachI kSudra tathA gulAmI manovikAranuM nahi paNa pote jene judAM judAM sukhane saMyamathI saMtoSavAne mArga gaNe che, te anusAra e potAnuM jIvana gujAre che. mUDIvAdI mANasa A rIte utpanna thAya che, kharuM ne? teNe kahyuM: hA, enA vizenuM ApaNuM daSTibiMdu e hatuM, ane hajI paNa evuM ja che.
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 471 meM kahyuMH ane have varSAM vItI gayAM haze, ane A jevA che tevAne ghera eka cheAkarA thAya che tathA ene enA bApanA siddhAnta pramANe ucheravAmAM Ave che ema tamAre kalpanA karavAnI che. huM ene kalpI zakuM chuM. pachI bApane je badhuM banI gayuM te te te chekarAnI bAbatamAM paNa bane che ema tamAre AgaLa kalpavAnuM cheH--jene enA (F) lalacAvanArA saMpUrNa svAtaMtrya kahe che tevA pUrepUrA ujjU khala jIvana pratye e ghasaDAya che; ane eno bApa tathA mitro saMyamI icchAonA pakSa le che ane sAmenA pakSa virAdhI icchAone mada kare cheH A dhAra jAdugaro tathA julamagAro utpanna karanArAone ema mAluma paDe che ke enA uparano peAtAno kANu eche thatA jAya (53) che ke tarata ja, enI nakAmI tathA uDAu vAsanAonI upara prabhu tarIke virAjamAna thatA eka mahAna manovikAra te enAmAM yuktiprayuktithI rope che--eka jAtano pAMkhavALA rAkSasI bhamarA--mAtra e ja upamA dvArA enuM pUratuM vana thaI zake ema che. teNe kahyuM: hA, ene mAtra e ja upamA badhaesatI thAya che. ane jyAre dhUpa tathA attara ane phUlanI mALAo tathA ( jAta jAtanA ) dAru ane viSayAMdha jIvananAM tamAma sukhonI vacce, enI khIjI viSayavAsanAe chUTI thaI ne, enA bhamarALa svabhAvamAM teoe je (meTI) vAsanA ropI che enA Da Mkhane sarvAMge pASatI, enI AjubAju gaNagaNatI (6) Ave che, tyAre chevaTe dhelachA pAte jenA aMgarakSakAnA kaptAna tarIke kAma karatI hAya che evA (duSTa) AtmAnA A svAmImAM gAMDapaNu uchaLI Ave che; ane peAtAnAmAM kAI sArA abhiprAyA ke IcchAo badhAya che? ema tathA enAmAM lajjAne * muddo 2, julamagAranA janma 1 athavA '" jene sArI gaNavAmAM AvatI hAya, tevI icchAe ke abhaprAyA, "P
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 9 472 chAMTA sarakhAye rahyo che ema ene mAluma paDe teA saMyamane hAMkI kADhIne saMpUrNa rIte dhelachA aMdara dhara karI bese nahi tyAM sudhI e A uccatara tattvane dhakelI de che ane eno nAza kare che. teNe kahyuM: hA, julamagAra e rIte utpanna thAya che. ane prAcIna kALathI ( pAzavI) premane julamagAra kahevAmAM AvyA che enuM kAH Nu zuM A nathI ?* mane emAM navAI nathI lAgatI. meM kahyuM: vaLI AthI AgaLa jaI ApaNe zuM ema kahIe ke dArunA naze| caDayA hoya evA (4) mANasamAM paNa julamagArane aza che? che ja. ane tame jANe che ke jenuM magaja casakI gayuM hAya, ane jene cittabhrama thayeA hAya te pete mAtra mANasA upara ja nahi paNa devA upara paNa rAjya karavAne zaktimAna che ema zuM nahi kalpanA kare? hA karaze. ane svabhAva ke Teva athavA tenI asarane lIdhe jyAre mANasa dAruDiyo, maneAvikAravALA ane viSayAMdha banI jAya tyAre zabdanA sAccA amAM julamagAra pedA thAya che, kharuM ne ? are mArA mitra zu' ema nathI ? acUka. e mANasa evA che ane enIM utpatti paNa evI che. ane have e kaI rIte jIve che? (3) dhArA ke vinAdamAM lakA kahe che tema tame ja mane kaheAtA? * juo ri. 1. 329 4 sephelase TAMkelA sephokalIsanA zabdo.
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ 57 kahyuM enI pragatine bIje pagathIe, huM evI kalpanA karuM chuM ke mijabAnIo, utsa, dArunI maTI jyAphato tathA gaNikAe ane e jAtanI badhI vastuo astitvamAM Avaze; ene aMdaranA maMdirano svAmI (pAvI) prema che, ane enA AtmAnA tamAma vyApAre bAbata e hukamo Ape che. ema ja bane. hA, ane dareka divase tathA dareka rAte saMkhyAbaMdha ghera IcchAo avanavI Uge che ane tenI mAgaNIo asaMkhya hoya che. teNe kahyuM kharekhara ema che ja, Avaka jevuM ene kaMI rahyuM hoya to enI tamAma Avaka-DI vAramAM ja kharcAI jAya che; kharuM. (6) tyAra pachI devAM thAya che, ane enI mAlamatA ochI thatI jAya che. alabatta, jyAre enI pAse kazuM na rahe, tyAre mALAmAM ubharAtAM kALA kAgaDAnAM baccAMnI jema enI IcchAo paNa khAvA mATe zuM barADA nahi pADe; ane enAthI (pa74) tathA khAsa te e (IcchAo)nA kaptAna samA (pAzavI) premathI prerAIne e gAMDotUra banI jAya che, ane evuM bane che te pitAnI icchAo saMtoSavAnI khAtara e jarUra konAM mAlamilakata lUMTI zakAya ema che athavA kone chetarI zakAya ema che e zodhI kADhaze, kharuM ne? hA, ema avazya bane ja. je ene bhayaMkara duHkho tathA yAtanAmAMthI bacavuM hoya te game te prakAre eNe paisA meLavavA ja joIe. meLavavA ja joIe.
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccheida 9 ane enA peAtAmAM jema jUnAne kADhIne navAM sukhA pravezatAM hatAM, tathA jUnAM upara navAM sukhA prabhutva bhAgavatAM hatAM tathA emanA hakA laI letAM hatAM, tema e peAte nAnA che tethI enA khApa tathA mA karatAM ene vadhAre maLavuM joI e evA haka karaze ane mAlamilakatane peAtAnA hissA jo eNe pUrA karyAM harI tA emanA mAMthI e TukaDA paDAvaze. e ema kare emAM zaMkA nathI. (va) ane jo enAM mAbApa ene namatuM na Ape, te pahelAM tA emane chetaravAnA ke ThagavAnA prayatna karaze. 474 sAva sAcuM. ane emAM jo e phaLIbhUta na thAya, teA e baLajabarIne upayAga karo ane emane lUTaze. hA, kadAca. ane peAtAnI pAse je kaMI rahyuM hAya te mATe jo vRddha DAsADeAsI laDe, teA pachI mArA mitra, zuM emanA para julama gujAratAM e prANIne kaI prazcAttApa thaze kharA? teNe kahyuM: nA re, huM teA ulaTA enA mAbApanA vicAre jarA paNa svastha rahI zakatA nathI. paNa are bhagavAna ! eka kAI vaizyA, jenI sAthenA saMbaMdha bilakula Avazyaka nathI tenA pratyenA navA phUTI nIkaLelA premanI khAtara (4) jenI atyaMta jarUra che tathA jenI sAthe ene junI maitrI che evI mAtAne e mAre tathA tene eka gharamAM rAkhyA bAda peAtAnI mAne pelI vezyAnA adhikAra nIce mUke; athavA enA jevA ja saMjogAmAM kAI navatara navayauvanathI vikasatA yuvAna je jarA paNa jarUrane nathI tenI khAtara, ene jarjarita thaelA vRddha pitA je mitromAM agrasthAne che tathA sauthI vadhAre Avazyaka che tenI sAthe paNa evuM
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ 574 ja vartana kare e, eDeimenTasa, zuM tamArA mAnavAmAM Ave che?* teNe kahyuM; hA te e pramANe kare ema huM mAnuM chuM; meM kahyuM. tyAre te julamI putra enAM mA-bApane kharekhara AzIrvAdarUpa che. teNe javAba Ape e kharekhara evo che. (9) e pahelAM te emanI mAlamatA laI le, ane jyAre e khUTI jAya, tathA enA AtmAnA madhapUDAmAM sukho (nI lAlasA) TAbaMdha ekaThI thavA mAMDe, tyAre e koInuM ghara phaDe athavA rAtre koI vaTemArgunAM kapaDAM corI le, tyAra pachI koI maMdirane saphAcaTa kare che. daramiyAna je bIjA navA abhiprAyone hAla tarata chuTA mUkavAmAM AvyA hoya tathA je have (enI) viSaya vAsanAnA aMgarakSaka tarIke kAma karatA hoya tathA sAmrAjyamAM jene hisso hoya, tevA abhiprAyo-e bALaka hatuM tyAre enAmAM je junA abhiprAya hatA ane je "sAruM zuM" ane "kheTuM zuM" e vizene nirNaya ApatA hatA, tene uthalAvI pADe che. prajAsattAvAdanA divasemAM, e jyAre kAyadAe tathA enA pitAnA niyamana nIce hajI paNa hato, (6) tyAre UMghatI vakhate mAtra svapnAvasthAmAM ja e (abhiprAya) bahAra DokiyuM karatA; paNa have jyAre e viSayavAsanAnA sAmrAjya nIce ja vase che, to (agAunA divase mAM) mAtra svapnamAM ja ane bahu javalle ja e je te te have e vAstavika rIte jAgradevasthAmAM harahaMmezana banI jAya che; gharamAM ghara khUna ke niSiddha khorAka levAnuM athavA game tevuM bIjuM bhayaMkara kRtya karavAno aparAdha (75) e karaze. (aMdha pAzavI) prema ene julamagAra che, ane te enAmAM * pleTo samAjane temaja vyaktinA baMdhAraNane madhapUDA sAthe sarakhAve che, ane ene saMpUrNa vyApaka arthamAM paTee AkhA pustakamAM Ane upaga karyo che.
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ *ha paccheda 9 rAjAnI jema tathA ucchva khala rIte vase che, ane kAI julamagAra jema rAjyane ghasaDI jAya tema, peAtAnA tathA peAtAnA sAmatInA khaDakhAra TALAMne jenAthI nibhAva thaI zake evA kAI avicArI kRtyanA AcaraNa pratye, evA prema ene rAjA che tethI ene ghasaDI jAya che-- pachI bhale e satIe duSTa saMdezAene lIdhe bahArathI aMdara AvyA hAya, ke enA peAtAmAM rahelA evA ja duSTa svabhAvane lIdhe eNe peAtAnI aMdarathI ja emane bahAra AvavA dIdhA hoya ! AmAM ApaNane enA jIvananI raheNIkaraNInuM citra zuM nathI maLI AvatuM teNe kahyuM: hA, kharekhara maLI Ave che. ane AvA lokeAnI saMkhyA jo rAjyamAM (6) jujAja hoya ane bAkInI prajAnuM valaNa sAruM hoya, te! je kAI bIjA julamagArane laDAI mATe emanI jarUra hoya tyAM enA bhADUtI sainika ke enA aMgarakSakA thavA teo upaDI jAya cheH ane laDAI kayAMya jAgI na hoya teA tee ghera rahe che tathA nagararAjyamAM aneka prakAranAM nAnAM tAkAnA karyAM kare che. kaI jAtanAM teAkAna ? udAharaNa tarIke teo cAra, lUMTAru, khissAkAtaru, dhADapADu, mizane lUMTanArA tathA samAjamAM mANasonuM haraNa karanArA thAya che; athavA jo premane bhASA para kApyu hoya, teA tee bAtamI ApanArA thAya che ane kheATI sAkSI pUre che tathA lAMcA le che. (4) evAM kukarmo karanArAonI saMkhyA ochI che, teA paNa emAM aniSTonuM nAnuM sarakhuM (eka AkhuM) patraka maLI rahe che. me kahyuM: hA, pappu nAnuM ane moTu e teA sApekSa pade che, ane jo ke A badhI vastuo rAjya upara duHkha ane aniSTa ja lAde che, teA paNa temAMthI julamagAra pAkavAne teA hajI hajAro kileAmITaranuM aMtara che; jyAre A duSTa va tathA temanA anuyAyIenI saMkhyA
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 vadhI paDe che, ane lokone madAMdhapaNAnI madadathI jyAre emane emanA thaLanuM bhAna thAya che, tyAre jenA potAnA AtmAmAM julamagArane aMza sauthI vadhAre pramANamAM hoya tevAne teo potAnAmAMthI cUMTI kAve che, (3) ane ene potAnA julamagAra tarIke navAje che. teNe kahyuM: hA ane enAmAM julamagAra thavAnI lAyakAta sauthI vadhAre haze. je leke namatuM Ape to ThIka ane to badhAM sArAM vAnAM thAya; paNa je teo enI sAme thAya te jema teNe pitAnAM mA ane pApane mAravAthI zarUAta karI hatI, tema have je enAmAM sattA ane zakti haze to e temane phaTakAvaze, tathA je bhADUtI juvAniyAone emanA zeTha ane zAsanakartA banAvavA e laI Avyo che, temanA adhikAra nIce, krITana leke kahe che tema, e potAnI vahAlI vRddha pitRbhUmi tathA mAtRbhUmine rAkhaze. enI vAsanAo tathA icchAonuM pariNAma AvuM Ave che. (3) ema ja. jyAre AvA leke mAtra vyaktigata khAnagI jIvana gujAratA 'hAya tathA emanA hAthamAM hajI sattA AvI na hoya tyAre temanuM cAritrya A prakAranuM hoya che, temanA potAnA khuzAmatiyAe athavA emanAM hathiyAra thavAne jeo taiyAra hoya, tevAonI ja sAthe teo harahaMmeza sahavAsa rAkhe che; athavA je koInI pAsethI temane kaMI ItuM hoya, to vakhata Avye temanI samakSa DhaLI paDavAne teo eTalA ja taiyAra hoya che. tathA emane mATe (pa76) potAne dareka prakAranI premanI lAgaNI che ema teo jAhera kare che, paNa pitAne svArtha sare eTale jANe emane jarA oLakhatAya nathI. hA, kharekhara. teo harahaMmeza kAM to keInA zeTha athavA nekara ja thaI rahe che,
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ 478 pariccheda 9 koIne mitra to nahi ja; julamagAre kharekharI svataMtratA ke mitrAcArI kadI anubhavI zakatA nathI. avazya nahi ja. ane evA mANasane zuM kharekhara harAmI na kahI zakAya? e bAbata prazna ja na hoI zake, (2) dharma vizene ApaNo khayAla khare hoya, to teo taddana adhama paNa che, kharuM ? teNe kahyuM hatuM, ane ema kahevAmAM ApaNe taddana kharA chIe. meM kahyuM? duSTamAM duSTa mANasanA cAritryane ApaNe eka ja zabdamAM patAvIzuM; ApaNane jene mAtra svapnamAM khayAla Ave te te jIvato jAgato hoya che! sauthI sAcuM. ane svabhAvathI ja jenAmAM julamagArane aMza sauthI vadhAre pramANamAM che te zAsanakartA te A che, ane e jeTaluM vadhAre jIve che teTale e vadhAre julamagAra thAya che. javAba ApavAne vAre pote laI laIne, glAune kahyuM: avazya ema ja che. ane je duSTamAM duSTa che ema ApaNe sAbIta karyuM che, te zuM sauthI vadhAre duHkhI paNa nahi hoya? (6) ane jeNe sauthI vadhAre vakhata tathA atyaMta julama gujAryo haze, te zuM sadA sarvadA ane kharekhara duHkhI nahi; -sAmAnya ja samAja AvA abhiprAyane na hoya te paNa * teNe kahyuMH hA acUka. ane julamagAra zuM julamI rAjyanA jevo nahi hoya, tathA * muddo 3. sukhI koNa? A AkhI carcA daramiyAna vyaktinA AMtarika jIvana para bhAra mUkavAmAM AvyA che.
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ 57 prajAsattAvAdI mANasa prajAsattAka rAjya che ? ane bIjAonuM paNa zuM e pramANe nahi? jarUra. ane sadgaNa ane sukhanA daSTibiMdue rAjya rAjya vacce jevo saMbaMdha che, te ja zuM ( bhinnabhinna rAjavyavasthAmAM rahetI) vyakti vyakti vacceno saMbaMdha nathI ? (4) avazya evo ja. tyAre eka ja rajAnA chatra nIce hatuM tevuM ApaNuM asala (Adarza) nagararAjya tathA julamagAranA nIcenA nagararAjya vacce ApaNe sarakhAmaNuM karIe, te saddaguNunA daSTibiMdue emanI vacce kevo saMbaMdha che ? teNe kahyuM. teo sAmasAme cheDe che, kAraNa eka sarvathI zreSTha che, ane bIjuM adhamamAM adhama che. ' kahyuM kayuM kayAM che e vize bhUlathApamAM paDAya ema nathI, ane te emanAM sApekSa sukha tathA dukha vize paNa tame evo nirNaya bAMdhe ke nahi te vize huM tamane hAla tarata prazna pUchuM chuM. ane julamagAra pote to mAtra eka ja che. tathA enI AjubAju kadAca (bahu bahu to thoDA bhADutI sipAio haze tethI ene joIne ApaNe kaMI bhaDakI javAnuM nathI; kAraNa ApaNe gAmane dareka khUNekhAMcare javuM joIze ane AjubAju badhuM jovuM joIze, (6) ane pachI ja ApaNe ApaNo abhiprAya ApIzuM. teNe javAba ApeH sundara AmaMtraNa ane dareke je rIte jevuM joIe te pramANe huM paNa joI zakuM chuM ke julamI rAjyavyavasthA kaMgALamAM kaMgALa prakAranI che, ane eka rAjAnuM zAsana sukhImAM sukhI che. ane vyaktionI kIMmata AMkavAmAM paNa zuM huM (577) saralatAthI evI ja vinaMtI na karI zakuM, jenuM mana manuSyasvabhAvanI
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4800 paricacheda 9 aMdara utarI zake tathA enI ArapAra joI zake evAnI pAse bhAre nyAya karAve che ? je mAtra bahArathI ja jue ane e rIte jenAranI AgaLa julamagAra svabhAva, damAmathI bharelo je dekhAva raju kare che tenAthI aMjAI jAya evo bAliza svabhAvane e na hovo joIe, paraMtu vizada daSTivALo hovo joIe. jenAmAM (AvI rIte) nyAya karavAnI zakti hoya tathA julamagAranI sAthe (a) je eka ja jagyAe rahyo hoya, tathA je vakhate teNe karuNarasapradhAna nATakanA pAtrano veza paheryo hoya tyAre nahi, paNa sAdA vezamAM ene joI zakAya evA vakhate enI dinacarcA jeNe joI hoya, ane enAM sagAM saMbaMdhIo pratyenuM tathA vaLI jAhera kaTokaTInA mAmalA vakhatanuM paNa enuM vartana jeNe joyuM hoya te mANasa ApaNe badhAnI samakSa cUkAdo Apaze-bIjA mANasenI sarakhAmaNImAM julamagAranAM sukha ane du:kha keTalAM hoya che te vize e ApaNane kaheze ema huM mAnI lauM te ? teNe kahyuM. e darakhAsta paNa bahu gya che. ApaNe pote evA anubhavI chIe tathA nyAya karavAnI ApaNAmAM zakti che, tathA evo mANasa ApaNane kyArane maLI cUkyuM che eTale huM svIkAra karI zakuM khare? ane te ApaNuM praznonA javAba ApanAra paNa kaI maLI raheze. acUka, (4) vyakti tathA rAjya vaccenA sAmyane bhUlavuM na joIe eTaluM mane yAda ApavA de; Ane lakSamAM rAkhIne, tathA vArApharatI ekabIjA tarapha daSTi karIne emanI pratyekanI zI sthiti che. e mane jarA kaheze ? teNe pUchyuM: eTale? meM javAba ApoH rAjyathI zarUAta karIe, to je nagararAjyamAM julamagAranuM zAsana hoya te,-tame zuM kaheze svataMtra che ke parataMtra ?
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ 481 teNe kahyuM. bIjuM eka nagararAjya enAthI vadhAre pUrepuruM parataMtra na hoI zake. ane chatAM tame juo che ke evA rAjyamAM svataMtra mANase tema ja zeThiyAo paNa hoI zake che kharuM ne? teNe kahyuM; hA, huM joI zakuM chuM ke hoya che-paNa thoDIka ja; paNa sAmAnya daSTie kahIe to laMkAnuM ane temAMnA sauthI zreSThanuM atyaMta adha:patana thayeluM hoya che, tathA teo gulAma banI gayA hoya che. () kahyuM. tyAre je vyakti paNa rAjyanA jevI ja heya te zuM e ne e niyama tyAM lAgu paDavo na joIe ? ene AmAM nIcatA ane kSudratAthI bharapUra hoya che-sarvazreSTha to gulAma banI gayAM hoya che : ane zAsana karanAra eka navo aMza, temAM te sauthI vadhAre dhelachA bharelI hoya che, ane e vaLI adhamamAM adhama hoya che. avazya. ane evA mANasane AtmA te svataMtra mANasane AtmA ke pachI gulAmane che te vize tame zuM kaheze? mane pUcho to ema kahuM ke enAmAM gulAmane AtmA che. ane je rAjyane julamagAre gulAma banAvI dIdhuM che, te rAjya svecchAe kazuM karavA taddana azakta che, kharuM ne ! taddana azakta. (6) ane julamagAranI aMdara je AtmA rahele che (samasta AtmA vize huM ahIM beluM chuM) tenAmAM potAnI je kaMI IcchA hoya te pramANe AcaravAnI ochAmAM ochI zakti hoya che; ene koI ne keI bagA karaDatI ja hoya che tathA tenAmAM kaleza ane pazcAttApa bharelAM ja rahe, kharuM ne? 31
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ 482 pariccheda ha jarUra. ane julamagAranA zAsana nIcenuM nagararAjya dhanavAna che ke garIba ? garIba. (578) ane julamI AtmA haMmezAM daridra tathA jene kadI satAya na vaLe evA hAvA joIe?* kharu. ane evA rAjyamAM tathA evA mAsamAM zuM haraha Mmeza bhaya bharelA nahi hAya ? hA, kharekhara. A rAjyamAM hAya tenAthI vadhAre pramANamAM tamane khIje kayAMya paNa du:kha, nisAsA, zAka tathA vilApa maLI Avaze kharA? jarUra nahi. ane je julamagAra mANasamAM (adhama) IcchAe tathA manevikAranuM tADhDhAna maceluM hoya che tenA karatAM bIjA keAI mANasamAM tamane A jAtanuM du:kha vadhAre pramANamAM maLI Avaze kharuM? azakaya. (6) A tathA AnAM jevAM khIjAM aniSTonA khayAla karIne, julamagAra rAjya bIjAM badhAM rAjyeA karatAM sauthI vadhAre du;khI gaNAne? teNe kahyuM: ane emAM meM kharuM ja kahyuM che. meM kahyuM: jarUra. ane e ja aniSTo jyAre tamane julamagAra vyaktimAM dekhAya tyAre ene vize tame zuM kahezeA ? huM ema kahuM ke badhAM mANase karatAM e dhaNA ja ghaNA duHkhI che. meM kahyuM: mane lAge che ke ema elavAmAM tame khoTuM kaho cho. * gArjiyasa nAmanA savAdamAM pleTa julamagAranI pAse cAraNImAM pANI bharAve che,
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 eTale ? enA duHkhanI chellI kATie hajI pahoMcyA hAya ema huM mAnatA nathI. 483 tyAre (enAthI vaLI) vadhAre du:khI kANu che? huM jene vize have vAta karavAno chuM te. kANu e? (4) jene svabhAva julamI che, ane jenA upara khAnagI jIvana gujAravAne khale, jAheramAM julamagAra thavAnI vadhArAnI manasIkhInA zApa utarI AvyA hAya te. jeTaluM kahevAI gayuM che te uparathI huM samajI zakuM chuM ke tame kharA che. meM javAba ApyoH hA, paNu A viziSTa dalIlamAM tamAre mAtra aTakaLa bAMdhavI na joIe, paraMtu jarA vadhAre cAkkasa thavAnI jarUra che; kAraNa RSTa ane aniSTane lagatA A prazna khIjA tamAma prazno karatAM sauthI vadhAre mahattvanA che. teNe kahyuM; sAva sAcuM. mArA abhiprAya pramANe A viSaya upara prakAza nAMkhe evuM (3) eka udAharaNa mane ApavA do. tamAruM udAharaNa kayuM che? nagararAjyeAmAM vasatI dhanavAna vyaktionuM udAharaNa, ke jemanI pAse ghaNA gulAmA hoya cheH tame e uparathI julamagAranI sthitine khayAla bAMdhI zakazA, kAraNa e ane gulAme rAkhe che: taphAvata mAtra eTale ja che ke e gulAme vadhAre pramANamAM rAkhe che. hA e taphAvata che. tame jANI che ke emanAM jIvana surakSita hAya che tathA gulAme taraphathI emane kAI prakAranA bhaya nathI, kharuM ne ? emane bhaya zAnA hoya?
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ 484 pariccheda 9 kazAne nahi paNa AnuM zuM kAraNa e tame joyuM che ? hA, kAraNa e che ke pratyeka vyaktinuM rakSaNa karavAnI AkhA nagararAje saMtalasa karelI hoya che. (6) meM kahyuM. sAva sAcuM, paNa jenI pAse lagabhaga pacAseka gulAme heya evA AmAMnA keI zeThiyAne, enA kuTumba, mAlamatA tathA gulAma sAthe, jyAM ene kaI paNa ravataMtra mANasanI madada na maLI zake evA jaMgalamAM kaI deva upADI jAya che ema tame kapa-(ta evA saMjogomAM) ene tathA enAM berI chokarAne enA gulAme mArI nAMkhaze e aa bhayanI vyathA zuM e nahi anubhave ? (pa79) teNe kahyuM. hA, ene atizaya bIka lAgaze. vakhata evo AvI lAge che ke jyAre taddana marajI viruddha, keTalAye gulAmenI khuzAmata karavAnI tathA svataMtratAnAM ane bIjAM ghaNAM badhAM vacano ApavAnI ene pharaja paDaze,-ene pitAnA ja nokarenAM mana manAvavAM paDaze teNe kahyuMH hA, potAnI jAtano bacAva karavAne ene mATe e eka ja rasto che. ane dhAre ke je deva ene tyAM upADI gayo, te ene evA ja pADezIonI vacce laIne mUke che, ke je kaMI paNa mANasane bIjAne zeTha thavA na de, ane AnAthI viruddhanuM vartana karanAra je koI maLI Ave, to tevAno je jAna paNa le-Ama hoya che ? (a) dareka bAjuethI duzmanee ene gherI lIdho hoya. tathA enA para teo najara rAkhyA karatA hoya, ema je tame dhAre, te enI dazA atyaMta kharAba thaI jaze. ane je kedakhAnAmAM julamagArene pUrAI rahevuM paDaze ke zuM AvuM ja nahi hoya--ApaNe varNana karyuM che te anusAra, je svabhAvathI ja tamAma prakAranA bhaya ane viSayavAsanA thI bharelo che tevAne ? ene
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ 570 485 AtmA vilAsI tathA lobhI che, ane chatAM ekale aTUle, nagararAjyanAM tamAma mANasa game tyAM jAya, to paNa bIjA svataMtra puravAsIo je bIjI vastuo jovAnI IcchA kare che te jovAnuM ke musApharIe javAnuM ene maLatuM nathI, paNa gharamAM janAnakhAnAmAM rahetA bairAMnI jema ene potAnA daranI aMdara goMdhAI rahevuM paDe che, ane je koI bIje puravAsI paradeza (%) jAya ane rasa paDe evuM kaMI joI Ave, to tevAnI ene adekhAI Ave che ! teNe kahyuMH sAva sAcuM. A jAtanAM aniSTonI vacce, jenI potAnI aMdara aMdhAdhUMdhI cAlI rahI che te-eTale ke julamagAra vyakti e mAro bhAvArtha che - jene vize tame hamaNAM ja evA nirNaya para AvyA che ke e sarvanA karatAM vadhAre duHkhI che-evAne jyAre khAnagI jIvana gALavAne badale nasIba joge jAheramAM julamagAra thavAnI pharaja paDe, tyAre zuM te AthI paNa vadhAre duHkhI nahi thAya ? e pote jyAM pitAnI jAtane kAbumAM rAkhI zakato nathI, tyAM enA para bIjAone kAbumAM rAkhavAnI pharaja AvI paDe che. koI regiSTa ke pakSAghAta thayelA mANasane (6) nivRttimAM nahi paNa bIjA mANaso sAthe laDatAM jhaghaDatAM pitAnuM jIvana gALavAnI pharaja paDe evo e che. teNe kahyuM: hA, sarakhAmaNI barAbara baMdhabesatI che. e zuM saze duHkhI nathI ? ane jenI aMdagI vize tame e nirNaya bAMdhyuM ke e sauthI vadhAre adhama che enA karatAM paNa kharekharA julamagAranuM jIvana zuM (enAthI paNa) vadhAre adhama nathI ? avazya. leke pachI bhale game tema mAne, te paNa je kharekhara julamagAra che e ja kharekhara gulAma che, ane ene sauthI vadhAre gulAmI tathA khoTAM vakhANuM ane duSTamAM (3) duSTa mANasonI khuzAmata karavI paDe che. pote saMtoSavAne taddana azakta hoya evI icchAo ene thayA
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ 489 paricheda che kare che, ane bIjA koIne paNa hoya enA karatAM enI jarUriyAta paNa vadhAre hoya che. ane enA samasta AtmAnuM nirIkSaNa kema karavuM e je tame jANatA ho to tamane khabara paDaze ke enAmAM kharekharuM dAridya raheluM che; AkhI jIMdagIbhara ene bhaya lAgyA ja kare che, ane je rAjyanI sAthe ene sarakhApaNuM che te rAjyanI mAphaka e paNa aneka vikSepothI bhareluM hoya che ane ene tANa AvatI hoya che. ane e be vacce sAmya te acUka che ja ? teNe kahyuM: sAva sAcuM. (580) vaLI ApaNe agAu kahetA hatA tema sattA maLavAthI e ulaTa vadhAre duSTa thAya che. pahelAM hato tenA karatAM e vadhAre IrSyALu, vadhAre vizvAsaghAtI, vadhAre adhama, vadhAre mitrahIna ane vadhAre apavitra thAya che ane avazya e evo che ja; dareka prakAranA durguNamAM e magarUrI le che, ane enI sAmagrI paNa pUrI pADe che, ane pariNAma e Ave che ke e parama duHkhI thAya che tathA e bIjAM badhAMne potAnA jeTalAM ja duHkhI kare che. koI paNa samaju mANasa tamArA zabdo sAme jhaghaDo nahi kare. meM kahyuM tyAre ahIM Avo,* ane nATayakalAnI harIphAIomAM jema madhyastha parIkSaka (2) jAhera kare che tema, tame paNa tamAre nirNaya jaNa ke sukhanI paMktimAM kANuM pahele che ane koNa bIjo che; tathA bIjA kayA anukramamAM Ave che. kula teo pAMca jaNa che-rAjavI, ziSTazAsanavAdI, mUDIvAdI, prajAsattAvAdI ane julamI. teNe javAba ApyoH nirNaya sahelAIthI bAMdhI zakAze; gAyakagaNu tarIke teo raMgabhUmi para Avaze, ane saguNa tathA durguNa, sukha tathA duHkhanA dhoraNa anusAra+ teo je kramamAM dAkhala thAya te parathI mAre emane nyAya karavAne che. * muddo 4. dharma ane adharma vaccenA jhaghaDAno chevaTano cUkAdo. + upara juo paha6 va.
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNe keAI chaDIdAra bhADe lAvavAnI jarUra che kharI ke pachI huM ja jAhera karuM ke erisTonanA (2) putre e cukAdo Ape che je sarvathI zreSTha che tathA sauthI vadhAre dharmiSTha che (4) te ja sauthI vadhAre sukhI paNa che, ane je potAno rAjA (svAmI) che tathA rAjavI puruSa che te ja A che; ane sauthI vadhAre duSTa tathA adhama mANasa sauthI vadhAre du;khI paNa che, ane je pitAnI jAta upara sauthI vadhAre julama karavA uparAMta rAjya upara paNa sauthI vadhAre julama kare che te e che, kharuM ne ? teNe kahyuM: tame pote ja A DhaMDhero bahAra pADe. ane "pachI bhale deva tathA mANaso jue ke na jue" eTaluM huM umerI zakuM? bhale umero. meM kahyuM tyAre ApaNI A pahelI sAbIti thaI; ane (3) jenuM thoDuM ghaNuM vajana paDe evI bIjI sAbItI paNa che. e kaI? AtmAnA svabhAva parathI bIjI sAbItI utarI Ave che. rAjyanI mAphaka vyaktigata AtmAnA ApaNe traNa tamAM vibhAga pADyA che e jotAM mane lAge che ke e vibhAgamAMthI navI sAbItI maLI rahe. kaI jAtanI ? mane lAge che ke A traNa tane anurUpa traNa bhinna prakAranAM sukhe rahelAM che; traNa jAtanI IcchAo+ tathA zAsana karanAra zaktio paNa. * grIka bhASAmAM "Arist os =" "A g a tb o s=good; sA ] i; "erisTena" zabda upara ahIM leSa che. + 'Epithumia' in the wider seose. muddo 5. cittanA baMdhAraNanI dRSTie ApelI bIjI sAbItI.
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ 488 paricheda 9 teNe kahyuM eTale ? ApaNe pUrve kaheluM tema, eka tattvanI madadathI mANasa zIkhe che, bIjA tattva dvArA e gusse thAya che; trIjuM (6) bahurUpI che tethI enuM koI eka viziSTa nAma nathI, paNa khAvApIvAnI tathA bIjI viSayavAsanAo enAM mukhya aMga che. te badhAMnI IcchAonuM asAdhAraNa baLa ane vega jotAM ene ApaNe sAmAnya rIte kAmanuM (581) nAma ApI zakIe; emAM lebhAne paNa samAveza thaI jAya che, kAraNa ke paisAnI madadathI ja evI IcchAone ghaNe bhAge saMtoSI zakAya che. teNe kahyuM e kharuM che. A trIjA aMzanAM AkarSaNa ane sukhane bAhya naphAnI sAthe ja saMbaMdha rahe che ema je ApaNe kahIe, to ( bhinna bhinna lAgatI vigatone) ApaNe eka ja khayAla nIce lAvI zakIzuM; ane AtmAne e aMza naphA ke paisAne cAhe che e rItanuM sAva sAcuM tathA buddhine gaLe Utare evuM enuM varNana ApI zakIzuM. huM tamArI sAthe saMmata thAuM chuM. vaLI prANanuM tattva zuM saze zAsana karavA tathA vijaya ane kIrti meLavavA tatpara nathI hatuM ? (4) hoya che. dhAre ke ApaNe ene laDAyaka ke mahattvAkAMkSI aMza evuM nAma ApIe e nAma ene gya che ne ? bahu ja yogya. bIjI bAju, darekane khabara che ke jJAnanuM tatva sarvAza satyAbhimukha ja che, ane lAbha ke kIrti mATe bIjAM be tattanA karatAM ene ghaNI ja ochI darakAra che. ghaNuM ja ochI. * 'Epitbu mi a' in the narrower sepse
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ 581 "vivekAbhilASI" "jJAnAnurAgI' AtmAnA e aMzane evAM vizeSaNo ApaNe yogya rIte lAgu pADI zakIe ? avazya. amuka jAtanA mANasenA AtmAmAM eka tatva pradhAnapade hoya () bIjAmAM bIjuM--ema banI zake kharuM? hA. tyAre viSe nA premI, mAnanA bhUkhyA, naphAnA lebhI-evA mANasonA traNa vargo heya che eTalAne svIkAra karIne ApaNe zarU karIe to ? barAbara ema ja. ane e traNenA je bhinna bhinna viSaye che evAM traNa jAtanAM sukha paNa che ? sAva sAcuM. have jo tame traNe jAtanAM mANasone tapAsI juo, ane emAMnuM kayuM jIvana sauthI vadhAre sukhI che ema emane vArApharatI pUchI juo to jaNAI Avaze ke dareka pitAnA jIvananAM vakhANa kare che ane bIjAnAM (9) jIvanane halakuM gaNe che; kIrti tathA jJAna je pitAnI pAchaLa nagada senA rUpAnA lAbha sAthe paise na lAve, to paisA kamAnAra e baMnenI nirarthakatA sAme potAnA Adarzane sarakhAvaze kharuM ne ? teNe kahyuM: kharuM. ane mAnanA bhUkhyA-ene abhiprAya kevo haze ? e zuM ema vicAra nahi kare ke paisAnAM sukha zudra che, jyAre jJAnanAM sukhanI pAchaLa je kaMI kIrti na Ave te ene mana e taddana avAstavika tathA arthahIna lAgaze? sAva sAcuM. meM kahyuM; ane (philasUpha vize) ApaNe ema ja dhAravAnuM ne -(4) ke satyane jANavAnA vyavasAyamAM magna raheto, sadA jJAna prApta
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda che karato, sukhanA svargathI kharekhara bahu dUra nahi evo philasUpha satyaprAptinA sukhanI sAthe ja sarakhAmaNI karIne bIjAM sukhonI kImata AMkaze ? * (bahu bahu to) bIjAM (amuka) sukhane e Avazyaka gaNaze, ema dhArIne ke je te Avazyaka na hoya, te pote kadI e sukhone anubhava karI zake ja nahi ? teNe javAba Ape e vize kazI kA na hoI zake. tyAre je dareka varganAM sukho tathA darekanA jIvana vize matabheda paDe che, ane kayuM jIvana vadhAre ke ochI pratiSThAvALuM che, athavA (582) vadhAre duHkharahita che--evo prazna che-to keNa sAcuM bole che enI ApaNane zI rIte khabara paDaze? teNe kahyuM huM pote javAba ApI nahi zakuM. vAru, paNa dhAraNa karyuM hovuM joIe ? anubhava ane viveka ane buddhinA karatAM bIjuM koI vadhAre sAruM gheraNa heI zake ? teNe kahyuM. bIjuM enAthI vadhAre sAruM na hoI zake. tyAre, meM kahyuM. jarA vicAra kare. ApaNe je sukho gaNAvyAM te badhAne sauthI vadhAre anubhava traNa jaNamAMthI kone haze? philasUphane naphAnA sukhano anubhava hoya, tenA karatAM naphAne lebhI tAtvika satyanA svabhAvano abhyAsa (4) kare to paNa zuM ene jJAnanA sukhane vadhAre anubhava maLe khare ?+ teNe javAba Apyo: ( A bAbatamAM) philasUpha meTe lAbha uThAve che, kAraNa ke TheTha potAnA nAnapaNathI bIjAM sukhane AsvAda eNe harahaMmeza jarUra lIdhela hoya che. paNa naphAnA lebhIe pitAnA AkhAye anubhavamAM satyanA abhyAsanuM tathA tenA jJAnanuM madhu avazya cAkhyuM nathI-athavA, mAre ulaTuM ema kahevuM joIe, ke je tenI * cf. Mill's "Sense of Dignity." + sarakhAvo nIce 587
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ para e IcchA kare te paNa bhAgye ja e tene AsvAda laI zake. - tyAre vivekanA premIne baMne prakArano anubhava che e kAraNe naphAnA lebhI karatAM e meTo lAbha uThAve che, kharuM ne ? (4) hA, bahu moTo. vaLI, kIrtinAM sukhono ene vadhAre anubhava che, ke pachI kIrtinA bhUkhyAne vivekanAM sukhane ? teNe kahyuM: nA, jeTale aMze teo potapotAnA Adarza sAthe che, eTale aMze e traNene bhAva maLI rahe che; kAraNa ke dhanavAna mANasa tathA zarIra mANasa tathA vivekI mANasa e traNene potapotAnA prazaMsakonuM maMDaLa hoya che, ane e traNene kItI te maLI rahe che tethI kIrtinAM sukhono e traNene anubhava hoya che ja; paNa kharekharA satanA jJAnamAMthI je Ananda sAMpaDe che ene anubhava to mAtra philasUphane ja thAya che. (3) tyAre to bIjA koInA karatAM enA anubhavane lIdhe e vadhAre sArI rIte nyAya karavAne zaktimAna thaze ema ja ne ? bahu ja sArI rIte. ane viveka temaja anubhava je kAInAmAM heya, to ekalA enAmAM ja che, nahi ? avazya. vaLI nirNaya karavAnA sAdhanarUpe je zakti rahelI che tene lebhI athavA mahattvAkAMkSI mANasamAM abhAva che, jyAre e mAtra philasUphamAM rahelI che ? kaI zakti ? ApaNe kahetA hatA tema, jeNe chevaTano nirNaya karavAne che te buddhi. * sarakhAvo upara sArAmAM sArA nyAyAdhIza tathA sArAmAM sArA vaidya. paranI carcA: 408-409 tathA juo lejhaH pu. 12; 950 va,
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ 492 pariccheda ha hA. buddhinA vyApAra e philasUphanuM viziSTa sAdhana che ? jarUra. jo paisA tathA naphAnuM dheAraNu svIkArIe, to nAneA leAbhI (6) je prazaMsA kare ke ThapakA Ape enA upara ja ApaNe avazya sauthI vadhAre vizvAsa mUkavA paDe? acUka. athavA je kIti ke vijaya ke saMjogAmAM mahattvAkAMkSI ke bahAdUrane e spaSTa che. zau nuM dhAraNa svIkArIe, teA e nirNaya sauthI sAcA gaNAze? paNa jyAM anubhava ane viveka ane buddhi nyAya karavAnAM che teA ? e ja anumAna zakaya che-- teNe javAba ApyAH ke viveka ane buddhine premI je sukhAnI sa Mmati Ape te ja sukhA sAccAmAM sAccAM mAnavAnAM che. ane AthI ApaNe e anumAna para AvIe chIe, ke (583) AtmAnA bauddhika aMzanAM sukhamAM badhA karatAM vadhAre AnaMda rahelA che, ane ApaNAmAMthI jenAmAM A tattva zAsana karatuM hoya che tenuM jIvana sauthI vadhAre AnaMdamaya che. teNe kahyuM: vivekI mANusa jyAre peAtAnA ja vanane saMmati Ape che tyAre e eka adhikArI puruSnI jema khele che e vize prazna ja na heAI zake. ane je jIvana khIje naMbare Ave che tathA je sukha bIje naMbare Ave che te vize parIkSaka zA ni` Ape che? sainika tathA pratiSThAnA bhUkhyAnuM e sukha che te spaSTa che: je paisA kamAnAranA karatAM potAnI vadhAre samIpa che. sauthI chelle paisAnA lAbhI Ave che .
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ 583 49 teNe kahyuMH sAva sAcuM. (ca) tyAre yuddhamAM dharmiSTha mANase adharmIte eka pachI eka ema e vAra uthalAvI pADayo che; ane have trIjI parIkSA Ave che, ane e parIkSA ApaNA tAraNahAra, olimpiyAnA jhayusane arpaNa karIzuMH RSivANI dhImethI mane kahe che ke vivekanA sukha sivAya bIjuM kAI sukha sAcuM ane zuddha nathI--khIjAM badhAM mAtra paDachAyA jevAM che; ane A hAra sauthI vadhAre nirNAyaka gaNAze, kharuM ne? hA, sauthI meATI; paNa tame jarA vadhAre sphuTa karazo ? (F) huM viSayanuM vigatavAra nirUpaNuM karIza, ane tame mArA praznonA javAba Apajo ca-lA-e. tyAre kahA, zuM sukha duHkhanuM virodhI nathI ? kharuM. ane madhyastha sthiti eka evI che, jyAM sukha ke duHkha kazuM nathI ?+ che. je sthiti madhyastha che, ane baMnenI apekSAe jene ApaNe AtmAnI amuka prakAranI vizrAMti kahI zakIe--tame ema ja kahevA mAgeA che. kharuM ne ? hA. leAkeA mAMdA paDe che tyAre zuM kahe che e teA tamane yAda haze ? kema zuM kahe che? ke paheluM sukha te jAte naryAM. paNa tyAre mAMdA paDyA pachI ja emane bhAna thayuM ke badhAM sukhA karatAM A mukha sauthI (3) mATuM che. teNe kahyuM: hA mane khabara che. * muddo 6, sukha duHkhanuM svarUpa tathA e khaneneA iSTanI sAthenA saMbaMdha. 6 + The hedonistic zero
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 9 ane leke tIvra vedanAthI pIDAtA hoya che, tyAre tame emane bolatAM sAMbhaLyA haze ke potAnA duHkhamAMthI mukta thavA karatAM bIjA kakSAmAM vadhAre sukha nathI ke ane bIjI keTalIye jAtanAM duHkho hoya che ke jemAMthI mAtra ArAma maLe tathA duHkhano aMta Ave ane temAM kaMI paNa vAstavika sukhAsvAda na hoya, to paNa jANe e meTuM sukha hoya e rIte loko enI prazaMsA kare che. teNe kahyuM: hA, e vakhate temane sukha lAge che, ane ArAma (sthiratA) maLe eTalAthI ja ThIka ThIka saMtoSa mAne che. (6) vaLI jyAre sukhane aMta Ave, tyAre e prakAranI sthiratA ke aMta duHkharUpa lAgaze ? teNe kahyuM niHzaMka. tyAre je madhyastha sthiti che te sukha tema ja duHkharUpa bhAsaze ? ema lAge che kharuM. paNa je bemAMnI eke nathI te baMne hoI zake kharI ? ema kahI na zakAya. ane sukha tathA du;kha baMne AtmAnI gati che, kema che ne? hA. (584) ane je bemAMnI eke nathI te hamaNuM ja sAbIta thayuM tema ArAma ke "sthiti che ane gati nathI, tathA e baMnenI madhyamAM che? + sukha ane duHkhanuM saMvedana ekI sAthe thaI zake nahi--e carcA phaDe'mAM karI che: The Pinciple of In-co-presentability of pleasure and pain,' * Rest eTale ArAma ke sthiti. sukha temaja duHkha AtmAnI gatirUpa mAnelAM che, Pleasure is "K in e s i s'. * The Criterion is that of Non-contradiction.
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ 584 495 che. tyAre ApaNe je ema svIkArIe, ke dukhane abhAva te sukha, athavA sukhane abhAva te duHkha-to e kharuM kema hoI zake che, arAkaya. tyAre AmAM kaMI tathya nathI, paNa e mAtra AbhAsa che; eTale ke ekanI eka "sthiti' je kSaNe duHkha heya tenI sarakhAmaNImAM sukharUpa che, ane sukhanI sarakhAmaNImAM duHkharUpa che; paNa A tamAma vicArapaddhatinI parIkSA sAccA sukhanA dhoraNathI karIe tyAre jaNAI Ave che ke e vAstavika nathI paNa eka prakArano mAtra adhyAsa che - anumAna e Ave che. () je sukhanI pahelAM kazAM duHkhe rahelAM nathI, e jAtanAM sukha tarapha tame najara kare, ane pachI kadAca atyAre tame kare che tevI kalpanA tame kadI nahi karo ke sukha e mAtra duHkhane aMta che ke duHkha sukhane. teNe kahyuM e kayAM, ane kyAM maLI Ave ? evAM ghaNuMye che; dAkhalA tarIke suvAsanAM sukhe e ghaNuM ja tIvra hoya che, ane enAM puregAmI duHkha hotAM nathI; eka kSaNamAM e Ave che, ane enA gayA pachI potAnI pAchaLa kazuM duHkha mUkI jatAM nathI. + teNe kahyuM. sAva sAcuM. (ka) tyAre zuddha sukha eTale duHkhane upazama ke sukhane upazama eTale duHkha ema mAnavAne ApaNe lalacAIzuM nahi. nahi. * "Are not real but are a sort of imposition." + eTale ke badhAM zArIrika sukhe mAtra duHkhanA abhAvarUpa nathI.
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda ja te paNa je sukhonI saMkhyA moTI che, ane je jalada che tathA zarIra dvArA je AtmA sudhI pahoMce che, te sAmAnya rIte A jAtanAM hoya che-dukhamAMthI maLelI vizrAMti jevAM ! e kharuM che. ane bhaviSyanAM sukha ane duHkhanI apekSA paNa A ja jAtanI che, kharuM ne ? hA. () enuM eka udAharaNa ApuM ? bhale. meM kahyuM kudaratamAM koI UMce, nIce ane vacale evA pradeza hoya che eTaluM tame mAnya karavA dezo ? bhale. ane je kaI mANasa nIcenA pradezamAMthI vacalA pradeza para jate hoya, te pote UMce caDe che ema zuM ene nahiM lAge, ane je vacalA pradezamAM che, eNe je kharekhara uccatara pradeza nahi joyo hoya, to e jyAre pelA mANasane upara caDatAM joze, tyAre pote to kyArane uccatara pradezamAM ja vase che ema zuM ene nahi lAge ? teNe kahyuM: acUka, e bIjI rIte vicAra ja kayAMthI karI zakaze ? () paNa je ene pAcho (uccatara pradezamAM) laI javAmAM Ave, te ene samajAze ane kharekhara samajAze ke pote te nIce hatA. -kharuM ne ? nizaMka. kharekhara UMca, ane vacalA ane nIcA pradezanA ajJAnane lIdhe ja A badhuM upasthita thAya che, hA. tyAre je lekane satyane anubhava hato nathI, tevAmAM jema bIjI ghaNI vastuo vize beTA khayAla rahelA hoya che, tema sukha
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ 584 497 ane duHkha tathA madhyastha sthiti vize paNa khoTA khayAlo hoya che, eTale ke je kaMI duHkharUpa che tenA pratye teonuM dhyAna jyAre kheMcAtuM hoya, tyAre temane duHkha lAge, ane (vadhArAmAM) teo ema mAne ke je duHkha teo anubhave che te kharuM che, (585) ane tevI ja rIte duHkhathI dUra je madhyastha ke vacagALAnI sthiti che te tarapha jatAM teo daDhatApUrvaka ema mAne ke sukha athavA tRptinI parAkASTA sudhI teo pahoMcI gayA che-to zuM tamane navAI lAgaze ? sukha zuM e jeo jANatA nathI ane kALAne sapheda raMganI sAthe nahi paNa bhUrA raMganI sAthe virodha dekhADavAmAM Ave tema thoDI vAra pahelAM ja du:kha tathA du:khanA abhAva vaccene virodha dekhADatA teo- to pUchuM chuM ke zuM tamane AnAthI navAI lAgaze? kharekhara nahi ja; enAthI UlaTuM bane to mane navAI lAge. viSaya paratve tame A rIte juo -bhUkha, tarasa ane (2) evAM bIjAM zarIramAM (amuka vastunA) abhAvarUpe rahelAM che. hA. ane ajJAna tathA mukhaI AtmAmAM rahelA abhAva che ! ane khorAka tathA viveka anukrame e baMnenA saMteSanAM kAraNe che ? jarUra. ane je vastumAM astitvane aMza e che heya te dvArA maLelA saMtoSanA karatAM, astitvanA vadhAre aMzavALI vastu dvArA maLele saMtoSa vadhAre sAcce khare ke nahi? vadhAre aMzavALI vastu dvArA maLelo saMtoSa vadhAre sAcce e spaSTa che. * tamArA abhiprAya pramANe kaI jAtanI vastuomAM zuddha astitvanA aMze vadhAre pramANamAM rahelA hoya che - khAdya padArtho ane tenI peTA * eTale ke zArIrika sukhone sadasanI sAthe saMbaMdha hoya che, jyAra zuddha buddhinA vyApArano AnaMda. sanI sAthe saMbaMdha dharAve che, 32
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ 498 paricacheda 9 vastuo tathA masAlAo ane (zarIrane) TakAvI rAkhavA mATenI bIjI badhI vastuo jenAM udAharaNa che te, ke pachI je vargamAM (4) sAce abhiprAya, ane jJAna ane citta (zuddhi) tathA sadaguNanA tamAma prakAra AvI jAya che te ? prazna A rIte mUkaH-zuddha satane aMza vadhAre zAmAM che-apariNAmI, akSara, ane samayanI sAthe jene saMbaMdha che, ane jenuM svarUpa (nature) evuM ja che, ane evA svabhAva (natures) vALAmAM ja jaDI Ave che temAM + ke pachI jene pariNAma ane kSara vastuo sAthe saMbaMdha che ane je evAmAM ja maLI Ave che, tathA je pote pariNamI ane kSara che-temAM? teNe javAba Apyo: apariNAmI sAthe jene saMbaMdha che, temAM raheluM sata (being) kyAMya zuddhatara che. ane apariNAmInA svarUpamAM * jeTale aMze sata * raheluM che eTale ja aMze emAM jJAna paNa raheluM che ? hA, jJAna paNa eTale ja aMze. ane satya paNa eTale ja aMze ? hI. ane ulaTI rIte joIe te jemAM satya jeTaluM ochuM teTaluM temAM sata paNa eAchuM, kharuM ne? avazya. + pari. 10 mAM AtmA amaryAM che te vizenI sAbitImAM A ja siddhAnta lAgu pADavAmAM Avyo che. * aMgrejImAM baMne mATe Essence zabda vAparyo che: "And does the essence of the invariable partake of knowledge in the same degrees as to essence ?' 2l5210EL O usia' 242 "Ph u si s" paNa eTalA ja aspaSTa che. ahIM pahelAM essence ne artha Nature che ane bIjAne Being che.
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 49 (3) tyAre sAmAnya dRSTie je vastue AtmAnI sevAmAM ceAjAyelI rahe che, enA karatAM je jAtanI vastuo zarIranI sevAmAM rahe che temAM satya ane sat ochAM hoya che, nahi ? kayAMya ochAM. ane AtmA karatAM zarIramAM peAtAmAM zuM AchAM satya ane sat nathI ? hA. jenAmAM vAstavika (real ) astitva nathI, ane je ochuM vAstavika che te jeTaluM vAstavika rIte bharAI zake tenA karatAM jenAmAM vAstavika astitva vadhAre che tathA je kharekhara vadhAre pramANumAM vAstavika astitva dharAve che, te vadhAre vAstavika rIte bharapUra thaI zake che, kharuM ne? alabatta. ane peAtAnA viziSTa svabhAva (nature) anusAra amuka vastuthI bharapUra thavAmAM jo sukha raheluM che, te jenAmAM vadhAre vAstavika sat (6) vadhAre vAstavika rIte bhareluM che, te vadhAre vAstavika ane satya rIte sukhane anubhava karI zakaze; jyAre je ochA vAstavika sA bhAgIdAra haze, tene echI asaMdigdha ane ochI satya rIte sa MteASa thaze, tathA te ochA vAstavika ane khATA sukhanA bhAgIdAra khanaze, kharuM ne ? e vize prazna ja na hoI zake, (586) tyAre viveka ane sadguNa zuM che e je jANatA nathI ane je khAudharApaNAmAM tathA viSayavAsanAmAM harahaMmeza macyA rahe che, teo madhyastha sthiti sudhI upara nIce Ava-jA kare che; ane A pradezamAM jIvanabhara avicArI rIte te bhaTakathA kare che, paNa kharekharI uccatara duniyAmAM te kadI praveza karatA nathI; te tarapha te dRSTipAta karatA nathI, tema ja kadI temane
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda che, e mArga jaDate paNa nathI; teo kharekharI rIte sAcA sathI bharapUra thatA nathI, tema ja zuddha ane zAzvata sukhane AsvAda temane maLato nathI. DhoranI jema harahaMmeza pitAnI AMkho vaDe nIce nihALatA, tathA pitAnuM mAthuM pRthvI eTale ke jamavAnA Tebala tarapha laTakatuM rAkhatA (va) teo jADA thAya che, khAya che ane jaNe che; tathA AvA AnaMdanA utkaTa bhAvamAM, lekhaMDanI kharIo tathA zIMgaDAM vaDe teo ekabIjAne pATu ane mAthAM mAre che; ane potAnI na saMtoSI zakAya evI viSayavAsanAne lIdhe teo ekabIjAne mArI nAMkhe che. kAraNa asAra vastuthI teo pitAnI jAtane bharAvA de che, ane potAnI jAtanA je aMzane teo bhare che, te paNa eTaluM ja sAra vagarano tathA vyasanI che.* glAuone kahyuM. kharekhara, sekreTisa, sarvajJanI mAphaka tame A sAmAnya lekenA jIvananuM varNana kare che ! emanAM sukho duHkhothI mizrita hoya che--e sivAya bIjuM zuM hoI zake ? kAraNa je satya che tenAM e mAtra citro ane paDachAyA che,+ ane (6) virodhanA raMge e raMgAyelAM hoya che. jene lIdhe prakAza tathA chAyA baMnemAM atizayatA dekhAya che, ane tethI mUrkhAonA manamAM te bAbatanI ghelI IcchAo e repe che; ane sTesIkherase kahyuM che ke satyanA ajJAnamAM grIka leka jema helenanI chAyA mATe TroyamAM laDatA hatA tema tene vize leke jhaghaDe che. e jAtanuM kaMIka thayA vagara rahe ja nahi. ane AtmAnA, mane veganA athavA prANanA tava vize paNa zuM kaMI AvuM ja nahi bane ? vegI mANasa buddhi ke samajazaktine * "gerjiyasa" nAmanA saMvAdamAM paNa A carcA che. + jevAM emanAM sukhe, tevI ja ene aMge maLatI pratiSThA. bhina bhinna jAtanI pratiSThA mATe juo upara 582 va-2.
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ 486 501 bAjue mUkIne je pratiSThA ane vijya tathA pitAnA krodhane saMtoSavA mAge, ane tene aMge IrSALu ane mahattvAkAMkSI thAya ke baLajabarI vApare ane jhaghaDe kare, athavA gusse thAya ane asaMtoSI rahe tathA e rIte (9) pitAnA vegane kriyAmAM mUke, te e paNa zuM pahelAnA je ja nahi thAya ? teNe kahyuM hA prANanA tattvanuM paNa evuM ja banaze, tyAre ApaNe zuM eTaluM khAtrIpUrvaka na kahI zakIe, ke paisA tathA mAnanA bhUkhyA leke jyAre te buddhi tathA jJAnane sAtha rAkhIne tathA tenA niyaMtraNanI nIce pitAnAM sukha mATe zedha kare, ane je sukhonI viveka paravAnagI Ape tene mATe ja prayatna kare tathA tene meLave, to tema karavAmAM teo satyane anusare che tethI, temane maLI zake ema hoya tevAM sAccAMmAM sAccAM sukhe (6) vadhAremAM vadhAre pramANamAM maLI raheze; ane jene mATe je zreSTha hoya, tene mATe te sauthI vadhAre svAbhAvika paNa hoya--e nyAye temane potAne je svAbhAvika che tevAM sukhe maLI raheze ? hA, jarUra, je zreSTha che te sauthI vadhAre svAbhAvika che. ane jyAre samasta AtmA philasUphInAM tatvane anusarato hoya, tathA emAM kazA vibhAgo na paDyA hoya tyAre (AtmAnA) bhinnabhinna aMze dharmiSTha rahe che, ane pratyeka (587) potapotAnuM kArya kare che, tathA je zreSTha ane sAccAmAM sAccAM sukha anubhavavAnI emanAmAM zakti hoya, te sukha pratyeka aMza mANe che.* barAbara ema ja. paNa jyAre bIjAM be taromAMnuM harakoI pradhAnapada bhogavatuM hoya tyAre e tatva pitAnuM (viziSTa) sukha sAdhavAmAM niSphaLa # tuccha aMzanAM sukha paNa tuccha hoya che, ane buddhi dvArA bannenI tucchatAnuM AtmAne bhAna thAya, te ja tuccha aMzanAM viziSTa sukhe banI zake teTalI sArI rIte mANI zakAya, nahi te nahi.
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ 502 paricacheda ke nIvaDe che, tathA je sukha mAtra paDachAyA jevuM che ane je emanuM pitAnuM (viziSTa sukha) nathI tenI pAchaLa bhamavAnI bAkInA tane pharaja pADe che. kharuM. ane philasuphI tathA buddhithI emanuM aMtara jeTale aMze vadhAre meTuM, teTale aMze e sukha paNa vadhAre vicitra ane AbhAsa jevuM haze, kharuM ne ? hA. ane niyama tathA vyavasthAthI je sauthI vadhAre vegaLuM hoya, te zuM buddhithI paNa sauthI vadhAre dUra nahi hoya ? e spaSTa che. ane ApaNe joyuM tema, viSayavAsanAnI tathA julamI (9) IcchAo (buddhithI) sauthI vadhAre vaLagI che ? (4) hAM. ane rAjavI tathA vyavasthita IcchAo sauthI vadhAre najIka ? hA tyAre julamagAra potAnuM jIvana kharA ane svAbhAvika sukhathI vadhAremAM vadhAre dUra gALato haze, ane rAjA ochAmAM ochA aMtare? jarUra. paNa jo ema hoya, to julamagAra sauthI vadhAre a-sukhamAM raheze, ane rAjA sauthI vadhAre sukhI rIte ? acUka e be nI vacce ke Ta luM aM ta ra che te nuM mA ! ta mA re kA Dha vuM che! tame kahe ne ? * muddo che : rAjavI philasUphanA sukha tathA julamagAranA nirbheLa duHkha vaccenuM aMtara.
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ traNa jAtanAM sukhe heya ema dekhAya che. eka kharuM ane be (3) khoTAM julamagAra eTale sudhI jAya che ke khoTA sukhanI hadane paNa e ullaMghI jAya che; niyama tathA buddhinA pradezamAMthI e nAsI chUTele hoya che, ane je keTalAMeka gulAmI sukho enA upagraha jevAM che tenI sAthe e vase che; ane enI adhamatAnuM mApa upamA dvArA ja vyakta karI zakAya ema che. eTale? meM kahyuM : mUDIvAdIthI julamagAra trIje naMbare che eTaluM huM svIkArI lauM chuM; (kAraNu) prajAsattAvAdI madhyamAM hato, kharuM ne? hI. ane je kaMI upara kahevAI gayuM che emAM satya hoya, te mUDIvAdInA sukhathI, satyanA daSTibiMdue je sukhanI chAyA traNa gaNI dUra che evI chAyAne e vare che! evIne e vare che. ane rAjavI (mAnava) karatAM mUDIvAdI trIje Ave che; (3) kAraNa ke ApaNe rAjavIne pahele gaNIe chIe, ane (pachI) ziSTazAsanavAdI ? hA, e trIje che tyAre julamagAra sAccA sukhathI traNa guNyA traNanA AMkaDA jeTalA aMtare vase che ? e spaSTa che. tyAre julamagAranA chAyA jevA sukhanuM laMbAInI saMkhyAthI mApa kADhayuM hoya, to te eka sapATa AkRti thaze. jarUra. * " phisa" nAmanA saMvAdamAM paNa rAjavI puruSathI julamagAra nava gaNe dUra vase che ema kahyuM che,
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 9 ane enI saMkhyAne krUrI karIne guNIne, sapATamAMthI tame dhana AkRti banAvA, teA julamagAra ane rAjA vacce keTaluM vizALa aMtara che e jovAmAM kazI muzkelI nahi naDe. hA, e dAkhalA gaNita jANanAra sahelAIthI karI leze. athavA kAI mANasa khIje cheDethI zarUAta kare, ane sukhanAM (6) satyAsatyanI dRSTie, rAjA julamagArathI jeTalA dUra che tenuM aMtara mApe, teA guNAkAra karI rahyA pachI ke mAluma paDaze ke e 729 gaNA vadhAre sukhI che, ane eTale ja du:khI julamagAra che. 54 kevI adbhuta gaNatrI ! ane sukha tathA duHkhanI dRSTie (588) STi tathA adharmInI vacce keTaluM meTuM aMtara che! me kahyuM: chatAM gaNatrI khATI nathI, ane e saMkhyAne mAnavajIvana sAthe najIkanA saMbaMdha che, jo mAnavajIvAne divase ane rAtrio tathA mahinAo ane varSAM sAthe saMbaMdha che, teA. teNe kahyuM: hA, mAnavajIvanane enI sAthe avazya saMbaMdha che. tyAre duSTa ane adhInA karatAM sArA ane dharmiSTha mANasa sukhamAM ATale badhA caDiyAtA hoya, te jIvananI pAtratAmAM tathA sau. ane sadguNamAM enI mahattA anaMta gaNI vadhAre haze, kharuM ne ? mApI na zakAya eTalI vadhAre. (a) meM kahyuM: vAru, ane have dalIlamAM ATale sudhI ApaNe AvyA chIe te je zabdo ApaNane ahIM sudhI ghasaDI lAvyA, tyAM ApaNe pAchA jaIeH kAI zuM ema nahotuM melyuM ke dharmika hAvAnI jene pratiSThA maLelI che, tevA saMpUrNa adharmInA je lAbha te dhama che? hA, ema khelyuM hatuM. 1. varSImAM divasa ane rAtanI jeTalI saMkhyA che tenI najIka lagabhaga 729 nA AMkaDA AvI rahe che.
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 505 tyAre have dhama ane adharmAMnAM zakti tathA guNa nizcita karavAmAM AvyAM che, te ApaNe jarA enI sAthe thADI dhaNI gASThI karIzuM. ApaNe ene zuM kahIzuM ? enA peAtAnA zabdo enI AMkha AgaLa khaDA thAya te mATe ApaNe AtmAnI eka mUrti DIzuM.* (6) kaI jAtanI ? AtmAnI kalpita mUrti, prAcIna purANa kathAnAM mizra a MgAvALAM kalpita prANIo, jevAM ke khImerA, skAyalA ke semerasa+ jevI, ane evAM bIjA keTalAMye che jemAM be ke tethI vadhAre bhinna bhinna svabhAvAnuM AropaNa eka ja prANImAM karavAmAM AvyuM hAya evAM sayeAjanA hatAM ema kahevAya che kharuM. tyAre have tame keTalAM ye asaMkhya mAthAvALA rAkSasanI AkRti ghaDA, ke jemAM pALelAM tathA jaMgalI tamAma jAtanAM prANIonAM mAthAM cakramAM geAThavyAM hoya, ane jANe e prANI evAM mAthAMne ugADavA tathA ene AkAra badalI nAMkhavAne paNa rAktimAna hoya. (4) kalAkAramAM tame adbhuta zaktionuM AropaNa karI che; paNa mINu ke kAI khIjI vastu karatAM bhASA vadhAre mulAyama che, te tame mAgeA che tevI AkRti bhale rahI. * muddo 8, mAnatrasvabhAvanuM svarUpa: pleTA ahIM je citra dRAra che te AjakAlanA mAnasapRthakkaraNavAdI jarUra svIkAra, mAtra pleTe dareka aza upara je mUlya mUke che tenA karatAM UdhAMja e mUke, + khAmerA--siMhanuM mAthuM, bakarAnuM zarIra, tathA sApanI pUMchaDIvALu prANI; skAyalA--mesinAnI sAmudradhUnImAM eka bAju vamaLa hatuM tathA bIjI khAntu skAyalA--cha mAthAvALA rAkSasa hatA, ane purANakathA anusAra kAi vahANa jo ekamAMthI bacavA prayatna karatuM, te| bIjAmAM te jarUra sapaDAI jatuM. [jue, heAmaranI eDessI--12, ] seraberasa--Dijha" eTale ke nIcalI duniyA ke narkanA dvAra para rahetA traNa mAthAvALA kutarA,
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 9 have dhAro ke tame eka khIjI AkRti si MhanI ane trIjI mANasanI evI rIte banAvA che ke pahelI karatAM bIjI ane bIjI karatAM trIjI nAnI hAya. 506 teNe kahyuM: e ka MIka vadhAre saheluM lAge che; ane tamArA kahevA mujaba meM e ( AkRtie ) khaDI karI che. ane have tame ene joDI de, ane traNe bhale eka thaI rahe. e paNa karyu. tyAra pachI bahAranA dekhAvamAM e jANe mANasanA jevI eka ja AkRti lAge e rIte ene ghaDA, ke jethI je aMdara joI zakA nathI, (6) tathA je mAtra bahAranA ja sthULa bhAga jue che e te ema ja mAnaze ke e pazu eka saLaMga mAnavaprANI che. teNe kahyuM: bhale. ane have je kAI ema pratipAdana karatuM hoya ke adhamI thavAthI mAnavaprANIne lAbha maLe che, tathA dharmiSTha thavAthI geralAbha thAya che, tene ApaNe javAba ApIzuM, ke jo evuM kahevuM kharuM hoya tA A prANI asaMkhya ( mAthAvALA ) rAkSasane mijabAnI Ape tathA siMhane (589) ane si MhanA jevA guNAne baLavAna kare, paNa (peAtAmAM rahelA) manuSyane bhUkhe mAre ane nabaLeA karI nAMkhe, jete pariNAme khIjA emAMnA hAI ekanI marajI pramANe ene (mANasane) dhasaDAvuM paDe--tA te prANI mATe e vadhAre lAbhadAyaka che; ane e traNe vacce ekabIjAne paricaya thAya ke emanI vacce meLa sadhAya evA eNe prayatna karavAne nathI -- ulaTAM teNe te temane laDavA tathA bacakAM bharavA ane ekabIjAne phADI khAvA devAnAM teNe kahyuM : acUka, adharmanuM pratipAdana evuM ja che. che. karanAranuM kahevuM dhane Teke| ApanAra evAne javAba vALe che ke peAtAnAmAM je mAnavane azaheAA che tene kAI ne kAI rIte samasta mAnava-prANI
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa89 upara saMpUrNa prabhutva maLe e rIte eNe harahaMmeza (4) bolavuM cAlavuM joIe. eka sArA kheDUtanI jema, namra guNone poSIne tathA vadhavA daIne ane jaMgalI guNone vadhatAM aTakAvIne, e ghaNuM mAthAvALA rAkSasa para cekI rAkhyA karaze, jenuM siMha jevuM hRdaya che (evA prANanA tatvane) pitAnuM mitra banAvavuM paDaze, ane e tamAma mATe ekasarakhI kALajI rAkhIne, bhinna bhinna bhAgone eka bIjA sAthe tathA pitAnI sAthe ene sumeLa sAdhavo paDaze. teNe kahyuM: hA, dharmanuM pratipAdana karanAra ema ja kaheze. ane A rIte pratyeka daSTibiMduthI, pachI bhale e sukhanuM ke (4) pratiSThAnuM, ke lAbhanuM hoya, paraMtu dharmane pakSa lenAra khare che, ane e sAcuM bele che ane ene pratipakSa juThTho tathA kheTa tathA ajJAnI che, kharuM ne ? hA, dareka daSTibiMduthI. have ahIM Avo ane (kazuM naitika) khalana karavAne jene IrAde nathI tevA adhamane ApaNe dhImethI samajAvIzuM ApaNe ene kahIzuM "sArA sAheba, je vastuone umadA tathA je vastuone hINI gaNavAmAM Ave che e vize tamAro zo khayAla che? jemAM (manuSyamAM raheluM) pazu mAnavanA (8) adhikAra nIce raheluM hoya, athavA kharuM kahIe to manuSyamAM je deva che tenA adhikAra nIce raheluM hoya te zuM umadA nathI, ane jemAM mAnava (nuM tattva) pazunA adhikAra nIce mUkvAmAM AvyuM hoya, te zuM hINuM nathI ? Ane uttara -kAramAM ApyA sivAya e bhAgye ja bacI zakaze-zuM e have bacI zakaze ? je ene mArA abhiprAyanI jarA paNa darakAra haze to to nahi ja. paraMtu ATaluM je e kabUla kare to ApaNe ene eka bIjA praznano javAba ApavA kahIzuM :-tyAre potAnA sauthI vadhAre umadA
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 9 aMzane eNe pitAnA sauthI vadhAre kharAba aMzanA gulAma tarIke rAkhavAno che e zarate je ene enuM ane rUpuM maLavAnuM hoya, to emAM e mANasane lAbha kyAMthI thAya ? je mANasa potAnA (6) putra ke putrIne paisAnI khAtara gulAma tarIke vecI de, ane te paNa khAsa karIne kara ane duSTa mANasane hAthamAM vece, pachI bhalene ene game teTalI moTI rakama maLavAnI hoya to paNa ene ethI lAbha thaze ema keNa ka9pI zakaze ? ane je mANasa kaMI paNa pazcAttApa vagara pitAmAM raheluM daivI (pa90) sata , je sauthI vadhAre AsurI ane dhikkArane pAtra che evA aMzane vecI de, to tevo mANasa duHkhI zaTha nathI ema koNa kaheze ? pitAnA dhaNInI jIMdagI vecIne eriphilIe eka hAra lIdhe, paNa A mANasa te kharAbamAM kharAba nAzane arthe (halakI) lAMca le che. glAukone kahyuM. ene badale huM javAba ApIzaH hA, atyaMta kharAba nAza. pitAmAM rahelA moTA bahurUpI rAkSasane asaMyamI mANasa bahu chUTathI bhaTakavA de che, tethI prAcIna kALathI e zuM ThapakAne pAtra nathI gaNAya ? e spaSTa che. ane jyAre siMha ane sarpanuM tatva emanAmAM hada bahAranuM (8) vadhI jAya che ane baLavAna thaI jAya che, tyAre ahaMkAra ane duSTa svabhAvane mATe lekane Thapake ApavAmAM Ave che, kharuM ne ? hA; ane vilAsa tathA bAyalApaNuM paNa ninya gaNavAmAM Ave che, kAraNa ke A e ja prANIne DhIluM ane nabaLuM karI nAMkhe che, tathA ene bIkaNa banAvI de che! sAva sAcuM. ane je mANasa prANavAna pazune uchuM khala rAkSasanA adhikAra nIce mUke, ane paisA ke je ene kadI (saMtoSa thAya teTalA) pUratA
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ 597 52 ** maLI ja zakavAnA nathI, tenI khAtara peAtAnI yuvAsthAmAM ene kIcaDamAM kacaDAvA devAnI ane siMha thavAne badale ene mAMkaDu thavAnI Teva pADe che, tevA mANasane khuzAmata tathA halakaTapaNAnI khAtara zuM ThapakA ApavAmAM nathI AvatA ? (4) teNe kahyuM: kharuM. ane kSudra dhaMdhA tathA majUranI kaLAone zA mATe halakI gaNavAmAM Ave che? kAraNa eTaluM ja ke e uccatara tattvanI nabaLAI sUcave che; peAtAmAM rahelAM prANIone kAmumAM rAkhavA jeTalI e mANasamAM zakti nathI; paNa ulaTI enI vinavaNI kare che, tathA emanI kaI rIte khuzAmata karavI e ja ene mukhya abhyAsanA viSaya banI rahe che. evuM kaMIka kAraNu dekhAya che kharuM. ane tethI zreSTha leAkeAmAM hAya che tevA zAsana nIce ene mUkavAnI ApaNane IcchA thAya che, ane ApaNe kahIe chIe ke jenAmAM (6) daivI aMzanuM zAsana heAya tevAnA eNe sevaka thavuM joie; ane te paNa presimekasa dhAratA hatA tema, sevakanA nukasAnanI khAtara nahi,x paNa eTalA ja mATe ke peAtAmAM rahelA daivI vivekathI badhA peAtAnuM zAsana thavA de; athavA A jo azakaya hAya te pachI zakaya hoya teTale aMze ApaNe badhA eka ja baMdhAraNa nIce mitro ane sarakhesarakhA thaI te rahIe. te khAtara khAdya adhikArathI ApaNuM zAsana thAya teA temAM zreya ja che. * sarakhAvA nIce pari, 17 jyAM tharsAiTasa punarjanme vAnara thavAnuM pasaMda kare che. bauddhamate cittanI amuka sthitine mAMkaDAnI sAthe sarakhAvI cheBuddhist Psychology: Mrs. Rhys Davids quoting Sutta Nipata: " They grasp, they clutch, then loose their hold again, As monkey gripping bough, then letting go," x muddo 9, thresimekasane chevaTanA javAba.
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 9 (6) ane je kAyado samasta nagararAjyane mitra che, tenA hetu A che ema spaSTa dekhAya che; ane bALakA upara ApaNe je adhikAra calAvIe chIe temAM ane rAjyanA baMdhAraNamAM rahelA che tenA jevA siddhAnta lekAe peAtAnAmAM sthApyA na hoya, tyAM sudhI temane svataMtra thavA devAnI manAI karavAmAM paNa kAyadAnA A ja hetu (591) rahelA dekhAya che; ane A uccatara tattvanA vikAsa dvArA temanA hRdayamAM ApaNA jevA ja zAsanakartA ane pAlakanI sthApanA thaze ane A kA saMpUrNa thaze, tyAra pachI ja emane potapotAne mAge javAnI svataMtratA ApavAmAM Avaze. 517 teNe kahyuM: hA kAyadAnA hetu spaSTa che. tyAre kayA daSTibiMduthI ane zA AdhAre ApaNe ema kaho zakIe ke jene lIdhe pote vadhAre duSTa thAya che, te adhama athavA asayama ke khIjuM halakaTapaNuM mANasane lAbhakAraka che, pachI bhale peAtAnI duSTatAthI e paisA ke sattA meLavatA hoya ? eka paNa dRSTibinduthI nahi. enA adharmInI kAIne jANa thAya nahi, ane e zikSAmAMthI bacI jAya, teApaNu ethI ene zA lAbha ? * (tra) je kAI khacI javA pAme che, te mAtra vadhAre ja duSTa thAya che, jyAre je pakaDAI jAya che, ane jene zikSA thAya che, tenA svabhAvane pAzava za zAMta thAya che, ane tenAmAM mAnavatA uge che; enAmAM raheluM saumya tattva mukta thAya che; ane jeTale aMze zarIranA karatAM AtmA vadhAre satkArane yeAgya che, teTalA pramANamAM, sauMdaryAM baLa tathA ArAgyanAM varadAna maLavAthI zarIra kadI paNa thaI zake tenA karatAM, dharma ane saMyama, tathA vivekanI prAptithI enA AkhAya AtmA vadhAre pU ane che, ane udAtta thAya che. H * Cf. ' Gorgias' where both the theories of Reformative and Deterent Punishment are explicitly mentioned.
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 511 teNe kahyuM: jarUra, (4) A uccatara hetunI sAdhanAmAM, buddhivAna mANasa peAtAnA jIvananI zaktionA dRDha bhaktithI upayAga karaze. ane khIjuM kazuM karatAM pahelAM, je abhyAsanA viSayeA dvArA potAnA AtmA upara A guNAnI chApa pADI zakAya tevA viSayeAne e satkAra karaze, ane jAnI upekSA karaze,+ kharuM ne ? teNe kahyuM: e spaSTa che. khIjuM --peAtAnI zArIrika Teva ane zikSaNune e vyavasthita karaze, ane pAzava tathA buddhinAM virodhI sukhA AgaLa namatuM ApavAthI tA. eTale dUra raheze ke zArIrika ArAgyane paNa e taddana gauNu gaNaze; te sarasa athavA majabUta (6) ke taMdurasta thAya e eneA prathama hetu nahi rahe, sivAya ke e dvArA pote saMyamI thaI zakatA hAya eTale ke peAtAnA zarIrane e rIte khIlavavA e harahaMmeza icchA rAkhaze ke jethI AtmAnA saMvAda jaLavAI rahe, kema kharuM ne? jarUra, enAmAM jo sAccuM saMgIta haraze, te e ema karaze. ane paisA pedA karavAmAM je vyavasthA ane saMvAdanA siddhAnta che tenuM paNa e pAlana karaze; duniyAnI mUkha prazaMsAthI potAnI jAtane e aMjAvA nahi de, tathA peAtAne apAra hAni thAya e rIte dhananA saMcaya nahi kare? teNe kahyuM: jarUra nahi. (6) pAtAmAM je nagararAjya raheluM che tenA tarapha e najara rAkhaze, ane atireka ke UNupamAMthI pedA thAya che, tevI geravyavasthA na thavA pAme tenI e saMbhALa rAkhaze; ane A siddhAnta anusAra peAtAnI mAlamatA tathA naphAnuM niyamana karaze ke peAtAnA gajA pramANe kha karaze. + muddo 10 : pleTonI philasUphImAM rahelAM tyAga ane tapanAM tattva, * Music saMgIta temaja mAnasika keLavaNI.
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ 512 pariccheda 9 sAva sAcuM. ane e ja kAraNasara je mAnamaratabAne laIne (592) pite vadhAre sAre mANasa thaze ema ene lAge, tevAM mAna e khuzIthI svIkAraze, ane emAM AnaMda leze, paNa jene lIdhe pitAnuM jIvana avyavasthita thavAne saMbhava hoya tevAM mAnano-pachI e jAhera hoya ke khAnagI-paNa tyAga karaze ? tyAre evo ja jo ene hetu hoya te e rAjadvArI puruSa nahi thAya. IjIptanA kUtarAnA sama khAIne kahuM chuM ke e thaze ja ! enuM pitAnuM je nagararAjya che emAM to e avazya thaze, je ke pitAnI janmabhUmimAM kadAca e nahi thAya, sivAya ke ene devI nimatraNa ApavAmAM AvyuM hoya! huM samaje tamArA kahevAne bhAvArtha e che ke je nagararAjyanI ApaNe sthApanA karI rahyA chIe ane je nagararAjya mAtra vicAranA pradezamAM ja astitva dharAve che, (2) tene e zAsanakartA thaze; kAraNa huM nathI mAnato ke evuM rAjya pRthvI para koI paNa ThekANe hayAtImAM hoya! javAba Ape. huM mAnuM chuM ke svargamAM ene namUno ghaDele taiyAra che, je koInI icchA hoya te pote nIrakhI zake che ane nIrakhIne pitAnA gharane vyavasthita karI zake che paraMtu (satya to e che ke) evuM (nagara rAjya) hayAta hoya ke bhaviSyamAM kadI vastutaH astitvamAM Ave e bAbata ja gauNa che; kAraNa te mANasa te e nagararAjyanI rIta pramANe ja jIvana gALaze, ane bIjA koI paNa (rAjya) nI sAthe ene kazI levAdevA nahi hoya. teNe kahyuM. huM ema mAnuM chuM. 1. athavA tene potAnuM nivAsasthAna karI zake che.' * juo: 3: 399-6 ane 8:566,
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 10 (595) pUre vicAra karyA bAda ApaNuM rAjyanI vyavasthAmAM je ghaNI viziSTatAo huM jouM chuM, temAMnI kAvya vizenA niyama sivAyanI eke ya mane vadhAre rasaprada lAgatI nathI.* tame zAne ullekha kare che ? jene ApaNe avazya kadI svIkAra karavo na joIe tevAM anukaraNAtmaka kAvyonA niSedhano; kAraNa have AtmAnA pratyeka (8) aMzanI oLakha ApavAmAM AvI che, tethI huM atyaMta spaSTatAthI e joI zakuM chuM. eTale ? khAnagImAM kahuM to,-kAraNa karuNarasapradhAna nATakanA lekhake tathA bAkInA anukaraNa karanAra leke samakSa mArA zabdo pharIthI uccArAya to mane game nahi-paraMtu tamane kahevAmAM mane kazo vAMdho nathI ke kavitvathI bharelAM anukaraNo sAMbhaLanAranI buddhine hAsa thAya che ane mAtra jenuM anukaraNa karavAmAM Ave che tenAM kharAM svarUpanAM jJAna vaDe ja anukaraNano pratikAra thaI zake che. tamArAM vidhAnane artha samajAvo. vAru, huM kahuM chuM-jo ke TheTha mArI yuvAvasthAnI zarUAtathI homara pratye mane prema ane mAna che+jene laIne atyAre paNa zabdo bahAra kADhatAM mArA oTha thothavAya che, kAraNa (%) ke tamAma karuNarasapradhAna AkarSaka lekhakone e mahAna netA tathA zikSaka che; paraMtu satya karatAM vyaktine kadI vadhAre mAna ApavuM na joIe ane muddo 1. kalAnuM svarUpa, + sarakhAvo upara 391-ca 33
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ 514 paricacheda 17 tethI huM bolIza ja.* teNe kahyuM: ghaNuM sAruM. tyAre mAruM kahevuM sAMbhaLe, athavA to-mane javAba Ape. prazna pUcho. anukaraNano artha tame mane kaheze ? kAraNa, mane kharekhara khabara nathI. te zuM mane khabara hoya e saMbhavita che! (596) kema nahi ? kAraNa tIrNa dRSTivALAnA karatAM maMda daSTivALo vastune ghaNI vAra joI zake che. teNe kahyuM: sAva sAcuM; parantu mane eno eche khayAla hoya to paNa tamArI hAjarImAM e kahI nAkhavAnI hiMmata cAlatI nathI. tame pote ja parIkSaNa kare ne ? vAru, tyAre ApaNI sAmAnya paddhati anusAra ja ApaNe nirUpaNanI zarUAta karIzuM. jyAre jyAre saMkhyAbaMdha vastuone sAmAnya nAma lAgu paDatuM hoya tyAre tyAre te vastuone anurUpa eka "tatva" ke " 35" x hoya che ema ApaNe svIkArIe chIe;-tame mAro kahevAne bhAvArtha samaje cho ne? samaju chuM. ApaNe game te eka sAda dAkhale laIe; duniyAmAM (va) keTalAye khATalAnTebala heya che-ghaNuM ya badhAM, zuM nathI hotAM? hA. paraMtu enAM tatva ke rU5 to mAtra be ja che-eka khATalAnuM tattva, bIjuM TebalanuM. * pleTonA siddhAntanI TIkA karatAM erisToTale kahyuM ke "pleTo mane vahAle che, paNa satya vadhAre vahAluM che!" sarakhAvo "sephisTa" 246, tathA upara 500-ba. x ogzil 647 802. 'First draft' --Realism in Logic.
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 kharuM. che ane ene ghaDanAra te tane anurUpa, ApaNuM upayoga mATe, khATale ghaDe che athavA Tebala banAve che-A ane AnA jevAM bIjAM udAharaNemAM ApaNe A rIte ja bolIe chIe--paraMtu koI paNa (pArthiva vastune) ghaDanAra tane potAne sarjate nathIH saI ja kema zake ? azakya. vaLI eka bIjo paNa ghaDanAra che-ene vize tame zuM kaho te jANavAnuM mane mana che. (4) e koNa ? bIjA tamAma kArIgarenA namUnAone je utpanna karI zake che te. ke abhuta mANasa! utAvaLa na thAo, ane tamArA A zabdo mATe tamane vadhArAnuM kAraNa maLI raheze. kAraNa je mAtra dareka jAtanAM vAsaNa banAvI zake eTaluM ja nahi paNa jhADapAna tathA prANIo, pote tathA bIjI tamAma vastuo-pRthvI ane svarga, tathA svargamAM ke pRthvI nIce je vastuo che tene paNa sarjI zake evo A che; e to devone paNa saje che! (9) tyAre te acUka e kaI jAdugara hovo joIe. are! tamane vizvAsa nathI besato kharuM ne ? tame zuM ema mAne che ke e koI ja ghaDanAra ke sarjanahAra nathI, athavA to amuka arthamAM laIe te A tamAma vastuone ghaDanAra hoI zake paNa bIjA koI arthamAM nahi ? tame jAte e tamAma vastuo sarjI zake evI rIta che enI tamane khabara paDe che? kaI rIte ? tadana sahelI rIta; athavA to e parAkrama jaladI ane sahelAIthI thaI zake evA ghaNuye rastA che, darpaNane cAre tarapha pheravyuM hoya enA karatAM bIjI jhaDapavALI rIta to nathI ja - bahu ja (6) jaladIthI
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 1 tame sUrya ane AkAza, pRthvI tathA amArI potAnI jAta, ane prANIo tathA jhADapAna tathA ApaNe hamaNu je vize vAta karatA hatA te bIjI tamAma vastuo darpaNamAM sarjI zake. teNe kahyuM: hA, paNa e te mAtra AbhAsa che. ' kahyuM: ghaNuM sAruM, tame have muddA para AvatA jAo che; ane mArA khayAla pramANe citrakAra paNa evo ja eka bIjo- AbhAsono sarjanahAra che, zuM e nathI ? alabatta. paNa huM kahyuM chuM te anusAra tame te ema kaheze ke e je saje che te asatya che, ane chatAM amuka arthamAM to citrakAra paNa khATalAne saje che. teNe kahyuM: hA, paraMtu sAcco khATalo nahi. (57) ane je mANasa khATalo ghaDe che tenuM zuM ? tame zuM ema kahetA nahatA ke, ApaNuM dRSTibiMdu anusAra, je tatva khATalAnuM rahasya che te nahi, paNa eka mAtra khATalo ja e banAve che ? hA, meM kahyuM hatuM. tyAre je kharekharuM astitva dharAve che ane jo e sajI zakato na hoya, to satya astitvane nahi paraMtu mAtra astitvanA koI AbhAsane ja e sajI zakaze; ane je koI mANasa ema kahe ke khATalA ghaDanAranI ke bIjA koI kArIgaranI kRti kharekharuM astitva dharAve che, to e satya bele che ema bhAgye ja kahI zakAze. teNe javAba ApyaH kAI nahi topaNa philasa ema kaheze ke e sAcuM bolate nathI. te pachI enA namUnAmAM satyane avirbhAva ocho thato heya te navAI nahi. (6) kazI navAI nahi.
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa17 je dAkhalAo hamaNAM ja ApavAmAM AvyA che tenI daSTie dhAre ke ApaNe prazna karIe ke A anukaraNa karanAra koNa che ? bhale, tamArI marajI. vAru, tyAre ahIM traNa khATalAo paDyA che; eka vizvamAM (in nature) astitva dharAve che te, ApaNe kahI zakIe ke jene Izvare saryo che-kAraNa bIje kAI te ene sarjaka hoI na zake. nA. eka bIjo te sutAranI kRti che? hA. ane trIje citrakAranI kRti che? hA. tyAre traNa jAtanA khATalAo thayA, ane tenA para traNa kArIgare adhikAra bhegave che; Izvara, bIje khATalAne ghaDanAra ane trIje te citrakAra-kharuM ne ? hA, e traNa kharA. () Izvare kAM te potAnI IcchAnusAra ke kAM to AvazyakatAne laIne* vizvamAM eka khATale karyo, ane te eka ja; be athavA tethI vadhAre evA Adarza khATalAo kadI hatA nahi, tema Izvara kadI karaze paNa nahi, ema zAthI? kAraNa e je mAtra be jeTalAya banAve, te e benI pAchaLa vaLI trIjo phUTI nIkaLe, je e baMnenA tatvanuM sthAna le, ane te pelA be nahi paNa pelo trIje e Adarza khATale thaze. + * eTale ke pramANagata AvazyakatAnuM sthAna IzvarathI UMcu che. x 240142911 E14, The argument of "Tritos Anth ropos."
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 paricheda 10 teNe kahyuM: sAva sAcuM. () Izvarane AnI khabara hatI, ane ene sAccA khATalAnA sAccA sarjaka thavuM hatuM, nahi ke keI amuka khATalAnA viziSTa sarjaka, ane tethI eNe e khATale saryo ke je svarUpata ( by nature )zy draa: ( essentially ) 157417 318 3} x ApaNe ema mAnIe chIe kharA. tyAre zuM ApaNe svAbhAvika rIte ene kartA ke khATalAne sarjaka nahi kahIe ? teNe javAba Ape; hA, kAraNa ke sajananA svAbhAvika vyA pAranI rUe (by the natural process of creation) te Ane tathA bIjI tamAma vastuone kartA che. ane sutAra vize ApaNe zuM kahIzuM-zuM e paNa khATalAne kartA nathI? paraMtu tame citrakArane sarjana ane kartA kaheze ? avazya nahi. paraMtu je e sarjana karanAra nathI, te khATalAnI dRSTie e zuM che ? () teNe kahyuM: huM dhAruM chuM ke ApaNe ene "bIjAo-jebanAve-che-tenuM-anukaraNa-karanAra" evuM upanAma khuzIthI ApI zakIe. meM kahyuM sAruM; tyAre mULa vastuthI utarato jene naMbara trIjo Ave che tene anukaraNa karanAra kahe che. teNe kahyuM. jarUra. ane karuNarasane kavi anukaraNa karanAro che, ane tethI * juo upara phuTanaTa 585 va
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ 512 khIjA anukaraNa karanArAonI mAphaka e rAjAthI ane satyathI traNagaNo vegaLA che kharuM ne? ema lAge che kharuM. 597 tyAre anukaraNa karanAranA sthAna vize ApaNe saMmata chIe. ane citrakAra vize zuM? (58) je vizvamAM sanAtana kALathI astitva dharAve che enuM ke pachI mAtra kalAkAronI bIjI kRtionuM anukaraNa karatA ene lekhavA joIe--e mAre jANavuM che. tame pAchaLathI kahyuM te. te jevAM che tevAM ke AbhAsamAM dekhAya che tevAM ?--tamAre hajI Ane niNaeNya karavAnA che. eTale ? mArA kahevAne artha e che ke tame khATalAne bhinna bhinna daSTikANathI jo zA-- tIrachI rIte, sIdhesIdhA ke bIjA kAI daSTikAthI, ane khATale ( te anusAra ) judA dekhAze, paraMtu tattvataH kaMI bheda paDatA nathI, ane tamAma vastuemAM A pramANe ane che. x teNe kahyuM: hA, bheda mAtra AbhAsa pUratA ja che. (va) have mane bIjo prazna pUchavA de; citranI kalA kharekhara kevI jevI dekhAya che tevInuM-- che--vastuo jevI che tevInuM ke te AbhAsanuM ke vAstavikatAnuM anukaraNa che AbhAsatuM. meM kahyuM: tyAre teA anukaraNa karanAra satyathI keTalAya vegaLA che, ane e badhI vastuone upajAvI zake che kAraNa ke tenA alpe * jIe pleTAnA savAda-nAme AyAna'-535. x eTale ke Adhunika cittavijJAnanA siddhAntAnusAra ApaNA anubhavanA pravAhamAMthI bAhya jagata vizenA khayAla je indriya pratyakSarUpe baMdhAya che e satyathI pleTo vAkepha hatA
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 10 saraka aMzane upara Tapake e mAtra sparze che, ane te aMza paNa eka pratikRti ja hAya che. udAharaNa tarIkeH citrakArane mAcI, sutAra, ke bIjA kAI kArIgaranI kaLAnuM (4) kazuM jJAna na hoya teApaNu ene te Alekhaze; ane jo e sArA kalAkAra haze, teA sutAranuM citra dUrathI dekhADIne e bALakAne athavA sAmAnya leAkeAne chetarI zakaze ane teene ema lAgaze ke peAte kharA sutArane ja jue che. jarUra. ane jyAre jyAre kAI ApaNane ema kahe ke ene evA mANasa maLI Avyo che ke je tamAma kalA tathA khIjAe jANI zake tevI khIjI badhI vastuo ane vaLI bIjo kAI mANasa dareke dareka vastune jANI zake (3) tenA karatAM vadhAre ceAkasAIthI jANe che--je kAI ApaNane Ama kaheze tene vize huM mAnuM chuM ApaNe evA khayAla bAMdhIzuM ke e bicArAne kAI jAdugara ke nATakane nA maLyA haze jene eNe sana mAnI lIdhe ane saMbhava che ke enAthI e chetarAI gayA. kAraNa enA peAtAnAmAM jJAna, ajJAna tathA anukaraNanA svarUpanuM pRthakkaraNa karavAnI zakti nahotI. taddana sAcuM. ane tethI, jyAre leAkeAne ApaNe ema kahetAM sAMbhaLIe ke karuNarasapradhAna nATakonA lekhakeAne tathA temanA agrasthAne rahelA hAmarane tamAma kaLA ane manuSyane lagatI badhI bAbateAnu, (x) sadguNa temaja dugu NunuM ane daivI bAbatanuM paNa jJAna che, kAraNa ke peAtAnA viSayanuM jJAna na hAya, te sArA kavi sAruM lakhI zakA nathI, tathA jenAmAM A (prakAranuM) jJAna nathI e kadI kavi thaI zakatA nathI,--tyAre ahIM paNa e ja prakAranI bhayaMkara bhUla tA thatI nathI e vize ApaNe vicAra karavAnI jarUra che. kadAca ema paNa pari-2 muddo 4; x muddA 2. vi para AkSepe. jIe upara zira-3-muddA 1-2
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ 598 para banyuM hoya, ke anukaraNa karanArAo sAthe emane bheTa thaI gaye hoya ane emanAthI teo ThagAyA hoya; temanI (59) kRtio jyAre emaNe joI tyAre satyathI te traNagaNI vegaLI hatI tathA te vastuomAM kazI vAstavikatA nahotI, paNa e mAtra AbhAse hatA e kAraNe satyanA kazA paNa jJAna sivAya e sarjAI hatI te bAbata emanA lakSamAM na paNa rahI hoya athavA kadAca teo kharA heya, ane je bAbate vize kavio bahu ja sarasa rIte vAta karI zake che ema ghaNune lAge che tenuM kavione kharekharuM jJAna heI paNa zake? teNe kahyuM. A prazna avazya chaNAvo joIe. tyAre have tame zuM ema mAno cho ke kaI mANasane mULa vastu tema ja tenI pratikRti banAvatAM AvaDatI hoya, to pratikRtionA sarjananI zAkhAne zuM e gaMbhIra thaIne vaLagI raheze? jANe pitAmAM kazI uccatara zakti na hoya, e rIte anukaraNane potAnA jIvananA niyAmaka () siddhAnta tarIke zuM e svIkAraze ? mAre kahevuM joIe ke nahi ja. - jo sAccA kalAkArane pote zAnuM anukaraNa kare che enuM jJAna haze te ene anukaraNamAM nahi paNa je vastu kharekharuM astitva dharAvatI haze temAM ja rasa paDeze; ane pitAnA smAraka tarIke ghaNI badhI sAcce sAccI sundara kRtio mUkI javAnI ene IcchA thaze; tathA pArakAnI prazaMsA karanAra thavAne badale pote prazaMsAne viSaya thavAnuM pasaMda karaze. teNe kahyuMH hA, e vadhAre moTA bhAna ane lAbhanuM mULa thaI paDaze. meM kahyuM tyAre ApaNe homarane pUchavuM paDaze;* (ane te paNa) Ayurveda ke kaLAomAMnI bIjI koI-jene mAtra AnuSaMgika (4) * Cf. Carlyle's Reply on "Uses of Dante."
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ para2 pariccheda 10 rIte tenAM kAvyamAM ullekha karavAmAM Avyo che ene vize nahi; ApaNe kaMI ene athavA bIjA keI kavine ema pUchavAnA nathI ke bhAI! tame ezlepiyasanI mAphaka daradIone sAjA karyA che, ke elepiyasa bhAIonI jema AyurvedanI eka zAkhA pAchaLa mUkatA gayA cho, ke pachI bIjA keIkanI pAsethI sAMbhaLIne Ayurveda tathA bIjI kaLAonI mAtra tame vAto ja kare che; (AvA prazno emane na pUchIe topaNa) lazkarI bRhavidyA, rAjakAraNa, keLavaNI jevA viSaya je enAM kAvyamAM uttamattama che () tathA sauthI pradhAnapade AvelA che te vize ApaNane jANavAne hakka che ja, ane te bAbata ApaNe ene khuzIthI pUchI zakIe. pachI ApaNe ene pUchIzuM, "mitra hemara, saguNa vize tame je kaMI kahe che temAM tame satyathI trIjA pagathiye nahi paNa je mAtra bIjA pagathiyA jeTalA dUra he - anukaraNa karanAra ke pratikRti banAvanAra na ha-ane khAnagI ke jAhera jIvanamAM kyA vyavasAyo mANasane vadhAre sArA ke vadhAre kharAba kare che te dizAmAM je tamArI daSTi pahoMcatI hoya, to tamArI madadathI kayA rAjyanuM vadhAre sAruM zAsana thayeluM e amane kahe ? lesiDimeniyAnI suvyavasthA (6) lAyakaragasane AbhArI hatI; ane nAnAMmeTAM bIjAM aneka nagararAjyane bIjAothI e rIte lAbha thayo che; paraMtu tame rAja mATe sArA kAyadA ghaDyA che tathA emanuM kazuM bhaluM karyuM che ema keNa kaI kahe che? ITalI tathA sisilI khArenkAsanAM baNagAM phUke che ane ApaNAmAM selana suvikhyAta che. paNa ekeya nagararAjaya tamArA vize kazuM kaMI bole che?-te tenA javAbamAM evuM eka paNa nagararAjya che jenuM e nAma ApI zakaze ? glAukone kahyuM huM mAnato nathI; homaranA anuyAyIo pote paNa evo dAvo karatA nathI ke e kAyadA ghaDanAra hato. (60) vAru, vaLI e jIvato hato, tyAre enI salAhanI madadathI ke pachI eNe pote eka paNa laDAI phatehamaMda rIte pAra
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ para utArI hoya e dAkhale che? nathI. athavA mAileziyAnA vatanI thelisa ke sithiyAnA vatanI enA khAsisa tathA bIjA buddhizALI mANasoe jevI zodha karI che, tevI mAnavajIvanane athavA kaLAone lAgu pADI zakAya evI kaI zodha ene nAme jamA che kharI ? evuM kazuM ja nathI. vaLI homare kadI kazI jAhera sevA karI nahotI te keIne zuM e khAnagI zikSaka ke mArgadarzaka hato ? pithAgorAsanA jJAnane mATe leke (a) ene atyaMta cAhatA hatA, ane jenA nAma pAchaLa enA saMdhanuM nAma paDyuM te saMdhane laIne jenA anuyAyIo Aje paNa suvikhyAta che te pithAgorase jema jIvananI amuka praNAlikA sthApI, tema homaranI jIMdagI daramiyAna enA sahavAsanA bhUkhyA evA mitro zuM hatA ke jemaNe bhaviSyanI prajA mATe homerika jIvana- praNAlikA pAchaLa mUkI hoya? evuM kazuM enA nAme nathI. kAraNa nahi to sekreTisa, lakavAyakA pramANe homara jIvatA hatA tyAre enA pitAnA ja vakhatamAM kriyephilasa tathA bIjAo homara pratye atyaMta bedarakAra rahelA, e je kharuM heya, te te avazya kriophilisa, je hemarane sebatI hato ane e kaMI sAdhusaH nahoto, tathA jenA nAma mAtrathI ApaNane haMmezAM hasavuM Ave che, (4) te e homara tarapha bedarakAra rahyo te mUrkhAI mATe je ene upahAsane pAtra gaNavAmAM Ave, te temAM kazuM agya nathI- zuM che? meM javAba Ape : hA, mRtaparaMparA te evI che. paraMtu glAujhona, tame zuM ema kalpI zake che ke homara mANasa jAtane sudhAravAnuM ane zikSaNa ApavAne kharekhara zaktimAna hato - je e mAtra anukaraNa karanAra nahi, paraMtu jJAnI hata-to huM kahuM chuM tame
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra4 pariccheda 10 zuM ema kalpI zakaze ke ghaNuM leke enA anuyAyIo thayA na hatA ane ene mAna na maLyuM heta tathA teo ene cAhatA na hota? eDerAnA preTegorAsane ane siyesanA Dikasane tathA bIjA saMkhyAbaMdha lekene potAnA samakAlIna mANasone mAtra (9) ATaluM ja kahevuM paDeluM-'tamArI keLavaNInA niyAmaka tarIke tame amane nahi nIme, tyAM sudhI tamArA pitAnA gharanI ke tamArA potAnA rAjyanI vyavasthA karavA tame kadI zaktimAna nahi thAo"--ane temanI A vicakSaNa yuktine laIne leke emane cAhe e prakAranI eTalI te asara thaI gaI ke emanA sobatIo mAtra emane khabhA para UMcakIne pharyA nahi eTaluM ja; ane je homara tema ja hisiyaDa mAnavajAtane kharekhara vadhAre saguNI karI zakyA hota, to homaranA ke hisiyaDanA samakAlIna mANase e bemAMnA ekeyane bhATacAraNanI jema bhaTakavA dIdhA hota e zuM manAya evI vAta lAge che? emanAthI chUTA paDavAnI vAta suvarNathI chUTAM paDavA jeTalI emane zuM anicchanIya na lAgI heta, ane potAnI sAthe ghera rahevAnI temane zuM (6) pharaja na pADI hota ? athavA je guru ghera na rahyA hota, to pitAne pUratuM zikSaNa maLyuM hota tyAM sudhI ziSyo temanI pAjaLa bhaTakyA hata-kharuM ne ? hA, sokreTisa, huM mAnuM chuM ke e taddana kharuM che. tyAre ApaNe zuM evuM anumAna bAMdhavuM joIe ke homarathI mAMDIne A badhI kavitvavALI vyaktio mAtra anukaraNa (61) karanArI ja che; teo saguNa tathA bIjAnI pravRttionI ja nakala kare che, paraMtu satya kadI prApta karI zakatA nathI ? ApaNe kyAranuM kahI gayA chIe te pramANe keI citrakAra mocInA dhaMdhA vize kazuM na jANu hoya to paNa jema e mocInuM citra dore che te ja kavi paNa che. ane jenAmAM kavinA karatAM jarAya vadhAre jJAna na hoya, * juo pleTone "prAderAsa" nAmane saMvAda: ka-315
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ 525 jeo mAtra raMga tathA AkRtio parathI abhiprAya bAMdhatA hoya, tevAo mATe ja emanAM dorelAM citra upayogI che. ema ja. tevI ja rIte kavi potAnA zabdo ane vAkyo vaDe bhinna bhinna kaLAo upara raMga pUre che ema kahI zakAya, jo ke potAne to tenuM (kaLAonuM) anukaraNa karI zakAya eTalA puratI ja enAM svarUpanI samajaNuM hoya che chatAM; ane je bIjA leke enA jeTalA ja ajJAna hoya che, ane jeo mAtra enA zabdo parathI ja abhiprAya bAMdhe che teo anumAna kare che ke je te jeDA sIvavAnI, lazkarI mUhanI ke bIjI koI bAbatanI, vRtta, saMgIta (a) ane tAla dvArA vAta karato hoya to e bahu sAruM kahevAya-saMgIta ane tAlanI svAbhAvika rIte AvI madhura asara thAya che. ane tame anekAneka vAra joyuM haze ke temanA zabdo parathI saMgIte pUrelA raMge je ukhADI nAMkhavAmAM Ave ane sAdA gadyamAM je bolavAmAM Ave, to kavionI vArtAo keTalI namAlI lAge che ! teNe kahyuMH hA. je moDhAM kadI kharekhara suMdara nahotAM, paraMtu je mAtra navayauvanamAM hatAM,-tenA jevA emanA zabdo che; ane have te yauvananI surabhi emAMthI cAlI gaI che kharu ne ? ema ja. ahIM eka muddo Ave che. anukaraNa karanAra ke pratikRti banAvanArane satya astitva (true existence) nuM kazuM jJAna hotuM nathI; e mAtra AbhAsane oLakhe che. kema kharuM che ne ? (4) hA. tyAre ApaNe aradhIparadhI samajutathI saMtoSa nahi mAnIe ane pUrepUrI samajuta karI laIzuM. 1 athavA potAnAM nAma ane kriyApado vaDe."
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa26 paricheda 9 ca lA o. citrakAra vize ApaNe ema kahIzuM ke te lagAmane cItaraze, ane je pittaLane kakaDe gheDAnA memAM mUkavAmAM Ave che tene paNa citaraze. hA. ane cAmaDAne tathA pittaLane kArIgara ene banAvaze ? jarUra. paraMtu pittaLanA kakaDAnA ane lagAmanA kharA svarUpanuM citrakArane jJAna hoI zake kharuM ? nahi ja, kAraNa cAmaDAnA tathA pittaLanA ghATa ghaDanAra kArIgarone paNa bhAgye ja enuM jJAna hoya che, mAtra gheDesvArane--jene emane upaga karatAM AvaDe che-tene emanA kharA svarUpanuM jJAna che * sAva sAcuM. ane badhI vastuo vize ApaNe A pramANe ja zuM na ghaTAvI zakIe ? zuM ? (3) ke badhI vastuone traNa prakAranI kalAo sAthe saMbaMdha rahelo che. eka je tene upayoga kare che te, bIjI je ene banAve che te, ane trIjI je enuM anukaraNa kare che te-kharuM ne?* ' hA. jIvata ke jaDa-tamAma racanAmAM tathA manuSyanA pratyeka kAryamAM rahelAM guNa, sauMdarya ke satya kalAkAre ke kudarate tene je upayoga mATe niyata kareluM che te sAthe haMmezAM sApekSa hoya che. kharuM. tyAre ene je upayoga karanAra che tene ene vadhAremAM vadhAre * muddo 3. jJAnanuM svarUpa. vastunuM kharuM jJAna tene upayoga ke prayojana jANyAthI ja maLe che. x sarakhA erisToTalanA cAra prakAranAM kAraNe Material, Instr+ mentai, Formal, Teleological.
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 117 anubhava hAvA joI e, ane upayAga karatAM karatAM emAM kayA sArA ke khATA guNA UbhA thAya che te vize banAvanArane eNe vAkeph karavA joI e; udAharaNA, khajAvanArane enAM kayAM hAmeAniyamA sa MtASakAraka lAge che te khAkhata hArameAniyama bajAvanAra enA dhaDanArane jaNAvaze; e kaI rIte banAvavAM joIe (6) tenI e tene sUcanA Apaze, ane pele khIjo enI sUcanAo para dhyAna Apaze--kharuM ne ? alabatta. ekane jJAna che ane tethI sArA khATA hAramoniyama vize adhikArathI khelavAnA ane haka che, jyAre khIjo enAmAM vizvAsa rAkhIne, ene je kaMI kahevAmAM Ave che, te pramANe karaze ? kharuM. vAjiMtra e ne e ja che, paraMtu enA guNa doSa vizenA mAtra kharA abhiprAya ja tene banAvanAra keLavI zakaze, ane enA upayega karanArane kharuM jJAna che tethI ene potAne je kaMI kahevAnuM che te sAMbhaLavAnI banAvanArane (602) pharaja pADavAmAM Avaze, tathA e rIte enI sAthe vAtA karIne je mANasane enuM jJAna che tenI pAsethI e peAtAneA abhiprAya meLavaze--kema kharuM ne ? paraMtu anukaraNa karanAranI pAse e emAMnuM zuM haze? peAtAnuM citra sAcuM ke suMdara che ke nahi te bAbata upayoganI madada vaDe zuM e jANI zakaze ? athavA jenAmAM jJAna che tene sahacAra sAdhavAnI ene pharaja pADavAmAM Ave te kAraNe tathA eNe zuM AlekhavuM joI e te bAbata ene sUcanAo ApavAmAM Ave evA kAraNane lIdhe enAmAM kharA abhiprAya zu vasI zakaze ? emAMnuM eke ya nahi. tyAre te peAtAnAM anukaraNeAnA guNadoSa viSenuM ene jJAna nahi hAya eTaluM ja nahi, paraMtu enA abhiprAya paNa sAce nahi hoya--nahi ? nA, nahi ja hAya.
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 10 tenI pAtAnI kRtio vize teA anukaraNazIla kalAkAramAM ujvaLa buddhimattA rahelI haze, nahi ? nA enAthI kayAMya ulaTI ja sthiti haze. 528 (6) ane Ama chatAM zAne lIdhe vastu sArI ke khATI nIvaDe che e bAbata kazuM paNa jANyA vagara e anukaraNa karyAM ja karaze ane tethI ajJAnI samUhane je sAruM bhAse che tenuM mAtra e anukaraNa karaze ema AzA rAkhI zakAya, kharuM ne? ema ja. tyAre ATale sudhI te ApaNe lagabhaga ghaNA aMze sa Mmata thayA chIe ke pote jenuM anukaraNa kare che tenuM ullekhane yogya-evuM jJAna anukaraNa karanAramAM nathI. anukaraNa eka prakAranI mAtra krIDA ke ramata che, ane karuNarasanA kavio, pachI bhale te sAdI ke vIrarasanI zailimAM lakhatA hAya teA paNa enA maulika amAM te anukaraNa karanArAo ja che. sAva sAcuM. (4) ane huM tamane vinavIne pUchuM chuM ke have mane kaheA--zuM je satyathI traNagaNuM vegaLuM che tenI sAthe anukaraNa saMkaLAyeluM che ema ApaNe sAbita nathI karyu ? jarUra. ane anukaraNa karavAmAM mANasane je zaktinI jarUra paDe che te kaI ma eTale, tame zuM kahevA mAgeA che ? huM sphuTa karuM: vastu pAse hoya tyAre mATI dekhAya che, ane dUra hAya tyAre nAnI dekhAya che--nahi? kharu. * muddo, 4. anukaraNanI zakti.
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________ para9 ane e ne e vastuo pANInI aMdara vAMkI dekhAya che, tathA pANInI bahAra jovAmAM Ave tyAre sIdhI dekhAya che, ane raMgone lIdhe dRSTimAM je AbhAse zakya che tene laIne je dabAyeluM hoya te phUleluM lAge che. A rIte ApaNAmAM pratyeka jAtane (6) goTALe dekhA de che ane mAnavamananI A ja e nabaLAI che, jenA para hAthacAlAkInI ane prakAza ane chAyAnI madada vaDe chetaravAnI kaLA tathA bIjI caturAIthI bharelI yuktio-jene lIdhe ApaNuM para jAdunA jevI asara thAya che-tene AdhAra rahelo che. kharuM. ane mApavAnI tathA kramAMka ApavAnI ane tela karavAnI kaLAo mAnavabuddhinI vahAre dhAya che + -te kaLAomAM raheluM sauMdarya emAM je che-ane je dekhAvamAM ja vadhAre moTuM ke vadhAre nAnuM athavA vadhAre halakuM, ke vadhAre bhAre lAgatuM hoya tenI ApaNuM para kazI asara thatI nathI, paraMtu gaNatrI tathA mApa ane vajana AgaLa te (AbhAse) DhIlA paDI jAya che, nahi ? taddana kharuM. (6) ane AtmAmAM je gaNatrI karanAruM tathA buddhinuM tattva raheluM che tenuM ja acUka A kAma hovuM joIe kharuM ne? avazya. ane jyAre A tatva mApaNI kare ane pramANapatra Ape ke amuka vastuo sarakhI che ke amuka bIjInA karatAM vadhAre moTI ke vadhAre nAnI che, tyAre virodhane AbhAsa thAya che nahi ? kharuM. paraMtu ApaNe zuM ema kahetA nahotA ke e virodha azakaya che-e ne e zaktinA, e ne e vakhate, ekanI eka vastune vize virodhI abhiprAyo na hoI zake ? * sarakhAvA upara pari. 7. pa22 3-4 vagere. 34
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ saraka pariccheda 10 sAva sAcuM. (603) tyAre AtmAnA je aMzanA abhiprAya mApaNInI viruddha paDayo hatA te aza, jetA mApaNInI tarapheNamAM abhiprAya hatA te ja na hAI zake? kharu. ane AtmAnA je azane mApa ane gaNatrImAM vizvAsa hAya te vadhAre sArI hAvAneA sabhava che, nahi ? avazya. ane tenAthI je viruddha paDatAM hAya, te AtmAnAM hInatara tattvA hAvAM joI e ? niHzaka. meM jyAre ema kahyuM ke citrakaLA athavA AlekhanakaLA tathA sAmAnya arthamAM anukaraNa jyAre peAtAnA viziSTa vyApAra karatAM hAya tyAre satyathI kyAMya vegaLAM hAya che, tathA ApaNAmAM rahelA je aza buddhithI eTale ja aMze dUra vase che, te aMzanAM te seAkhatI mitrA tathA sahacAra karanArAM hoya che tathA temAM satya ke niraMgI hetu jarA jeTalA paNa (va) hotA nathI---tyAre huM je anumAna para AvavA mathI rahyo hatA te A ja hatuM. ema ja. anukaraNazIla kaLA eka hInatara tattva che, je bIjAM hInatara tattvanI sAthe lagna kare che, ane hInatara prajA utpanna kare che." sAva sAcuM. ane mAtra zuM dRSTinA saMbaMdhamAM ja Ama bane che ke ApaNe jene kAvya kahIe chIe tene anulakSIne eTale ke vastutaH zravaNazaktine paNa zuM e lAgu nathI paDatuM ? zakaya che ke kAvyanI bAbatamAM paNa e ja vAta kharI hare. * sarakhAA nIce 65-6
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________ 530 meM kahyuM: citrakaLAnI upamA parathI phalita thatI zakayatA para vizvAsa na mUkazo; paraMtu je zakti sAthe kAvyamaya anukaraNane (4) nibata che te sArI che ke khoTI tenI ApaNe vadhu parIkSA karIzuM acUka. ApaNe prazna A rIte mUkI zakIe; mANasonAM je kRtyamAMthI, pachI e svecchAe karavAmAM AvyAM hoya ke anicchAe thayAM hoya, paraMtu temanI kalpanA pramANe jemAMthI sArAM ke mAThA pariNAme AvyAM hoya tathA te anusAra teo je AnaMda mANatAM hoya ke zeka karatAM hoya tevAM kRtyonuM e anukaraNa kare che. AthI kaMI vizeSa che?+ nA. bIjuM kazuM nathI. paraMtu saMjogonA A tamAma vaividhyanI vacce mANasamAM enAthI (3) zuM potAnI jAta sAthe ekatA sadhAya che kharI-athavA te daSTinA viSayamAM jema tenA abhiprAyomAM e ne e vastuo vize goTALo tathA vireAdha hatAM, tema ahIM paNa jIvanamAM zuM kalaha ane asaMgati dekhAtAM nathI ? je ke prazna pharIthI chaNavAnI bhAre jarAya jarUra nathI, kAraNa mane yAda che ke A badhuM ApaNe kayAranuM kabula karyuM che, ane A tathA AnA jevA dasa hajAra virodha AtmAmAM eka ja kSaNamAM ubharAya che ane ApaNe svIkAra karyo che? teNe kahyuM ane ApaNe emAM khoTuM karyuM nathI. ' kahyuM: hA, ATale sudhI ApaNe kharA chIe, paraMtu je (2) eka vigatane ApaNe choDI dIdhI hatI, tene have ullekha karavo joIze. ApaNe zuM choDI dIdhuM hatuM? ApaNe zuM ema kahyuM nahotuM ke potAnA putrane athavA potAne je kaMI vadhAremAM vadhAre vahAluM hoya tene gumAvavAnuM kamabhAgya sArA + muddo. 5. kAvyanI parIkSA + juo upara pari. 3 tathA "lajha' pu. 5-hakara.
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ 532 paricheda 10 mANasa para AvI paDe, te te bIjAnA karatAM vadhAre samatAthI pitAnI hAni sahana karaze, kharuM ne ? hA. paraMtu zuM ene zeka thaze ja nahi, ke ApaNe ema kahIzuM ke je ke ene zeka thayA vagara na rahe topaNa pitAnA zokane e dhIme pADaze. teNe kahyuM tame je pAchaLathI kahyuM te vidhAna vadhAre sAcuM che. (604) mane kaheH karyuM vadhAre saMbhavita che-e pote ekalo hoya tyAre ke enA sAvaDiyA ene jotA hoya tyAre e potAnA zokanI sAme laDaze ane TakI raheze? bIjAo ene jotA hoya athavA na jotA hoya e bemAM bahu meTa pharaka paDaze. je bAbato bIjA koI sAMbhaLI jAya athavA e karatA hoya ne joI jAya temAM ene zarama lAge tevI hoya, te bAbate pote elo hoya tyAre bolatAM ke AcaratAM ene bahu nahi lAge, nahi ? kharuM. potAnA durbhAgya pratyenI lAgaNI jema ene zoka pratye ghasaDI jAya che, tema niyamana tathA buddhinuM eka bIjuM paNa tava (4) che ke je tene enI sAme thavA pharamAve che ? kharuM. paraMtu jyAre e ne e vastu pratye ane tenAthI dUra, ema viruddha dizAmAM mANasa kheMcAto hoya, tyAre enAmAM amuka be bhinna to hovAnuM avazya rIte phalita thAya che ema ApaNe pratipAdana karIe chIe ne ? avazya. emAMnuM eka niyamananI deravaNane anusaravA taiyAra che ? e kaI rIte ?
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyama ema kahe che ke duHkhamAM dhIraja rAkhavI e zreSTha che tathA je banAva banI gayA hoya te sArA che ke beTA che te vize ApaNane kazuM jJAna nathI te adhIrAI thavA devI na joIe; ane adhIrAIthI kazuM vaLatuM nathI; vaLI A kAraNane laIne paNa--ke manuSya jIvanane lagatI pratyeka vigata atizaya a5 che, (4) ane harakeI kSaNe (tAttvika daSTie) jenI sauthI vadhAre agatya che tenI ja ADe zokanI lAgaNuM AvIne UbhI rahe che. teNe pUchyuM: zAnI sauthI vadhAre agatya che? je kaMI banyuM che te bAbata sArI salAha levI ane je pAse paDaye ja che, te je mArgane buddhi zreSTha mAnatI hoya te rIte badhI vyavasthA karavI; nahi ke-bALaka paDI gayuM hoya ane je aMgane IjA thaI hoya tene jhAlI rAkhIne meMTo beMkaDe tANIne vakhata gumAvatuM hoya tenI mAphaka raDyA karavuM. paraMtu sAMtvana ApanArI kaLAnI madada vaDe zakanA (3) ArtanAdane dUra karIne, je kaMI regiSTa ane patita hoya tene uddhAra karavA tathA kharA upAyane tarata lAgu pADavAnI AtmAne haMmezAM Teva pADavI joIe. teNe kahyuM hA, bhAgyacakranA AkramaNanI sAme thavAne e sArAmAM sAre rasto che. meM kahyuMH hA, ane je uccatara tattva che te buddhinI sUcanAne anusaravA taiyAra heya che? e spaSTa che. ane je bIjuM tatva ApaNuM muzkelIone yAda lAvyA kare che tathA zoka pratye prere che, ane A baMnemAM racyuMpagyuM rahe to paNa je dharAtuM nathI, te tavane ApaNe a-buddhinuM, nakAmuM ane bhIru kahI zakIe,-nahi? khAtrIthI, ApaNe kahI ja zakIe.
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 10 (6) ane peluM khIjU --baMDakhAra tattva ema mArA kahevAne a che--anukaraNa mATe dhaNuMya badhuM vastuvaividhya ApI rahe che, kharuM ne ? jyAre zAMta ane jJAnI svabhAva harahaMmeza lagabhaga samatAvALA hoya che tethI tenuM anukaraNa karavuM saheluM nathI athavA te enuM anukaraNa karavAmAM Ave te tevI kaLAne khAsa karIne thiyeTaramAM jyAM pacaraMgI leAkA ekaThA thayA hoya tevA sAnika utsavane vakhate samajavI eTalI sahelI nathI--kAraNa ke je anubhavanuM dRzya temanI pAse ra karavAmAM Ave che, tenAthI te ajANa che. 534 (605) jarUra. tyAre je anukaraNa karanAra kavi leAkapriya thavAnA prayatna kare che te athavA tenI kalA AtmAnA bauddhika tattvanuM raMjana karavA ke tenA para asara karavA svabhAvathI ja nirmAyelAM nathI; paraMtu je lAgaNIpradhAna tathA asthira svabhAvanuM anukaraNa karavuM saheluM che tenuM Alekhana karavAnuM e vadhAre pasaMda karaze, kharuM ne? spaSTa che. ane have ApaNe kavine khuzIthI upADIne citrakAranI joDAjoDa mUkIzuM. kAraNa ke e e rIte enA jevA che: pahelAM tA enI kRtimAM satyane hInatara / rahelA che tethI A rIte huM kahuM chuM ke e tenA jevA che; (2) ane AtmAnA hInatara tattva sAthe ene levAdevA rahyA kare che e rIte paNa e tenA jevA che; ane AvI suvyavasthita nagararAjyamAM ene dAkhala thavA devAnI manAI karavAmAM ApaNe khATA nahi karIe, kAraNa ke e lAgaNIAne jAgrata kare che tathA pASe che ane emane sabaLa banAve che, tathA buddhine hAni paheAMcADe che. nagararAjyanI mAka jyAre duSTa lokAne adhikArapada levA devAmAM Ave, ane sajjanane hAMkI kADhavAmAM x muddo 6. sarakhAvA jarmana philasUpha nitzenA abhiprAya, jo ke vAkacanA pachInA bhAgamAM pleTAnuM je kahevuM che tenA e svIkAra na kare.
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ 65 Ave, tema ApaNe je pratipAdana karIe chIe te pramANe manuSyanA AtmAmAM anukaraNuzIla kavi duSTa baMdhAraNane zape che,x kAraNa je abuddhinA tattvamAM vadhAre moTA vize tathA (4) vadhAre nAnA vize kazo viveka nathI, paraMtu je eka ne eka vastune eka vAra moTI ane khIjI vAra nAnI mAne che te tattvamAM e mazagUla rahetA hoya che--e pratikRtio banAvanAra che, ane satyathI atizaya dUra vase che. 535 barAbara ema ja, paraMtu ApaNA AkSepeAmAMnI je bhAremAM bhAre dalIla che te te hajI ApaNe AgaLa karI nathIH----sajjanane paNa hAni paheAMcADavAnI kAvyamAM je zakti rahelI che [ane jemane hAni na paheAMcI zake evA tA atya Mta virala hoya che] te kharekhara bhayaMkara che? hA, jo tame kaheA cheA tevI asara thatI hoya teA, jarUra. sAMbhaLeA ane pachI niSNuya karA: mArI samaja pramANe, ApaNAmAM zreSThamAM zreSTha paNa jyAre heAmaramAMthI ke karuNarasapradhAna nATakAnA lekhakAmAMthI cUMTelA evA kAI bhAgane sAMbhaLe ke jemAM kAI yAne pAtra (3) nAyakane peAtAnAM du;khA para lAMbA lacaka bhASaNeA karatA athavA rAteA tathA peAtAnI chAtI kUTatA cItaryAM hoya, tyAre tame teA jANe! ja che, ke ApaNAmAMnA zreSThamAM zreSTha (paNa) anukaMpAnI lAgaNI AgaLa namatuM ApavAmAM AnaMda mANe che, ane je kavi ApaNI lAgaNIone khUba hacamacAvI nAMkhe tenA guNA upara ApaNe vArI jaIe chIe. hA, mane alabatta khabara che. paraMtu jyAre ApaNA para kA prakAranuM ApaNuM peAtAnuM duHkha AvI paDe, tyAre tame joyuM haze ke AnAthI virodhI guNunA 'namAM+ x erisToTalane siddhAnta AnAthI bahu bhinna che: His Theory of Tragic Emotion and the Principle of 'Katharsis'. * sarakhAvA Ayona'-535.
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 10 ApaNane potAne abhimAna Ave che-ApaNane zAMta ane dhIra thavAnuM gamaze; A mArga puruSane chAje evo (6) che, ane kAvyane pATha karatAM ApaNane jemAM AnaMda Avato hato tene have ApaNe strInI bhUmikA kahIe chIe. teNe kahyuM: sAva sAcuM. have ApaNe pitAne ja prazna hoya ne je AcaraNa karatAM ApaNane dhikkAra chUTe ane zarama Ave tevuM AcaraNa kaI bIje kare to tenAM vakhANa ane prazaMsA karavAmAM ApaNe zuM kharA hoI zakIe ? teNe kahyuM. nA, e jarUra ThIka na kahevAya. (66) meM kahyuM. nA, eka daSTie te taddana ThIka gaNAya. kaI daSTie ? meM kahyuM tame je ema vicAra kare ke AphatamAM hoIe tyAre riIne tathA vilApa karIne ApaNuM zokane haLa karavAnI IcchA tathA e prakAranI svAbhAvika bhUkha ApaNane lAge che, ane ApaNe pote bhayamAM hoIe tyAre je A lAgaNIne kAbUmAM rAkhavAmAM Ave che, tene kavio saMtoSe che tathA temAM AnaMde che;-kAraNa ke, ApaNAmAM darekamAM rahelA uccatara tattvane buddhi ke Teva dvArA pUratI keLavaNI ApavAmAM nathI AvelI mATe, duHkha bIjAnuM che tethI, te tarava anukaMpAnI lAgaNIne mAjhA mUkavAnI rajA Ape che ane prekSaka ema (4) dhAre che ke dayA mAgate je koI mANasa enI pAse ema kaheto Ave ke huM ke bhale mANasa chuM ane e rIte potAnI muzkelIo Abata kolAhala macAve, tevAnI dayA khAvAmAM tathA enAM vakhANu karavAmAM potAne kazI nAmozI nathI. e mAne che ke jeTale AnaMda lUMTAya teTale lAbhamAM lekhavAna, ane pite cIkaNuM thaIne kAvyane tema ja AnaMdane zuM kAma jatAM karavAM? mArI kalpanA anusAra
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________ 57 bhAgye ja bahu thoDA leke eTale UMDe vicAra kare che ke bIjA lekAmAM rahelA aniSTamAM thoDoghaNe aMza pitAmAM paNa pese che. ane A rIte bIjAonAM duHkho jotI vakhate zokanI je lAgaNuM udraka pAmI hoya che te pAchaLathI ApaNuM pitAnAM duHkha vakhate dAbavI muzkela che. (ka) keTaluM badhuM kharuM? ane je hAsyAspada che tene paNa zuM A ja lAgu paDatuM nathI ? evI mazkarIo paNa che je tame pote karatAM zaramAo, ane chatAM hAsyarasapradhAna nATaka thatuM hoya te vakhate--athavA pachI khAnagImAM te kharuM ja - tame e sAMbhaLo tyAre tamane bhAre gammata paDe che ane temAM rahelA anaucitya pratye tamane jarA paNa ghaNA thatI nathI;- anukaMpAnA dAkhalAmAM jema banyuM hatuM tema pharIthI banavA pAme che;mAnavasvabhAvamAM eka evuM tattva raheluM che ke jenuM valaNa khaDakhaDATa hasI paDavAnuM hoya che, ane tame pote viduSaka gaNAo e bIke jene tame eka vAra buddhi vaDe dAbamAM rAkhyuM hatuM, tene ja have tame pAchuM bahAra AvavA do cho; ane hAsyanI zaktine thiyeTaramAM uttejita karyA pachI, ghera tamArAthI ajANatAM karuNarasanA kavino pATha bhajavAI javAya che. teNe kahyuM: tadana kharuM. (3) ane viSayavAsanA, krodha, ane bIjA badhA mane vikAre, kAmanA, tathA duHkhanI ane sukhanI lAgaNI, jene vize ema mAnavAmAM Ave che ke dareka kriyAnI sAthe e harahaMmeza joDAyelI ja rahe che-te badhAne vize A ne A vAta kharI che - e tamAmanI bAbatamAM kAvya vikArane sukavI nAMkhavAne badale ene poSe che ane pANI pAya che; manuSya sukha ane saddaguNamAM koI paNa divasa je pragati karavI hoya, to jene niyaMtraNamAM rAkhavAM ja joIe tevAMne e zAsana karavA de che.
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________ 538 paccheida 12 AnI nA pADI zakatA nathI. (6) meM kahyu: mATe, glAudaeNAna, homara helAsa AkhAnA zikSaka che, tathA mAnavavyavahAranI vyavasthAmAM ane zikSaNapaddhatimAM enu anusaraNa karavuM e lAbhakartA che tathA tamAre ene pharI pharIne vAMcave joIe ane ene samajavA joIe ane ene (607) cIle cAlIne tamAre tamAruM AkhuM jIvana ghaDavuM joI e'~ema pAkAra karatA homaranA prazaMsakeAne jyAre jyAre tame maLe, tyAre tyAre Ama kahenAra leAkAne ApaNe bhale cAhIzu ane mAna ApIzuM - emanI buddhi jyAM sudhI pahoMcI zake che teTale aMze te bahu ja sArA leAkeA che; ane ApaNe kabUla karavA taiyAra chIe ke homara karuNarasapradhAna nATakonA lekhAmAM sauthI pahelA ane kavimAM sauthI zreSTha che; paraMtu ApaNA peAtAnA niyamAM ApaNe makkama rahIzu ke ApaNA rAjyamAM mAtra devAne lakhelI RcAo tathA suvikhyAta puruSonI prazaMsAnAM kAvyane ja dAkhala thavA devAM joIe; kAraNa tame AnAthI jo AgaLa jazo ane mahAkAvyAmAM ke Umi gItAmAM madhuthI bharelI kAvyanI devIne aMdara dAkhala thavA dezo, teA je niyamana tathA mAnavanI buddhi sarvAnumate hamezAM zreSTha gaNAyAM che te nahi, paraMtu sukha ane duHkha ApaNA rAjyamAM zAsanakartA thaI paDaze. teNe kahyuMH sauthI sAcuM e che. (1) ane have ApaNe kAvyanA viSaya para phrI carcA karIe chIe te ApaNe jenuM varNana karyuM" che tevA valaNavALI kaLAne ApaNA AdarzI nagararAjyamAMthI kADhI mUkavA saMbaMdhI ApaNe pUrve je nirNaya karyAM hatA--kAraNa je, buddhie ApaNane evI pharaja pADI--tenI yogyatA pUravAra karavA mATe ApaNuM A nirUpaNa upayogI thaI paDaze. paraMtu ApaNAmAM kAI prakAranI kaThoratA che ke sabhyatAnI khAmI che evuM AropaNa ApaNA para e na kare te arthe ApaNe ene jaNAvIzuM ke kAvya ane philasUphI vacceneA jhaghaDA tA jUnA che;
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________ 607 539 . ' jenI dhaNIye sAkhItIe maLI Ave che--nIcenI kahevata jevI ke peAtAnA mAlIka sAme rAtuM, DAu DAu karatuM kUtaruM ' (4) athavA * mUrkhAonI ahIna vAteAmAM je mahAna ' che, tathA 'jhayUsane sAvatuM DAhyA puruSanuM TALuM ', tathA sUkSma vicAraje vastutaH bhIkhArIe ja che'--e be vaccenI bahu junI dUzmanAvaTanAM khIjA asaMkhya purAvA maLI Ave che. Ama chatAM ApaNA madhura mitrane tathA anukaraNuzIla sahacArI kaLAone ApaNe khAtrI ApIzu ke suvyavasthita rAjyamAM rahevA bAbatane peAtAnA haka jo e mAtra sAkhIta karI Apaze, teA khuzI thaI ne ApaNe ene AvakAra ApIzuM. enAM AkarSaNAthI ApaNe bahu ja vAkepha chIe, paraMtu e kAraNe ApaNe satyane vizvAsaghAta nahi karIe. huM khAtrIthI kahuM chuM ke jyAre kAvyanI devI khAsa karIne hAmaramAM pragaTa thAya che tyAre tenAthI (3) tame paNa mArA jeTalA ja mugdha thAo che, kharuM ne ? hA, kharekhara. huM atyaMta mugdha thAuM chuM. tyAre huM Ama darakhAsta karuM te kema ke dezanikAlanI sajAmAMthI ene bhale pAchI AvavA devAmAM Ave, paraMtu mAtra A sapte ke UrmiMgItanA ke khIjA kAI chaMdamAM eNe peAtAnA bacAva rajI karavA ? avazya. ane enA je bacAva karanArAo kAvyanA anurAgI heAya tevAne tenI tarapheNamAM gadyamAM khe!lavA devAnI vadhArAmAM chUTu ApIzuM. e mAtra mana raMjana karanAra ja nahi paraMtu mAnavajIvanane tathA nagararAjyAne upayAgI paNa che eTaluM emane sAbIta karavA de, ane ApaNe emane samabhAvathI sAMbhaLIzuM; kAraNa jo Ama sAkhIta thaI zakatuM hAya, teA temAM ApaNane acUka phAyadA ja che--mArA kahevAtA bhAvA (3) evA che ke jo maneraMjaka hAvA uparAMta kavitA upayAgI paNa hAya teA --, , kema kharuM ne ? teNe kahyuM: jarUra, ApaNane phAyado ja che.
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________ 540 paricheda 10 je enA bacAvamAM e hAre, te pachI, mArA priya mitra, je mANaso kazA para Asakta hoya, paNa potAnI IcchAo pitAnAM hitanI vidhI che ema jANI je pitAne kAbUmAM rAkhatA hoya, temanI jema, premIo je pramANe varte che tema, ApaNe paNa ene choDI daIzuM, je ke ApaNuM jAta sAthe jhaghaDyA vagara te nahi ja. 'umadA nagararAjanI zikSaNa paddhatie ApaNAmAM kavitA pratyene je prema rAkhe che temAMthI ApaNe paNa preraNA pAmyA chIe, ane tethI ja (608) enA sauthI zreSTha ane satyamAM satya svarUpamAM e dekhA de ema ApaNe icchIe chIe; parantu jyAM sudhI ene bacAva phUle pAMgaLe rahe, tyAM sudhI ApaNuM A dalIla ApaNe mana eka maMtra jevI gaNaze, jene ja ApaNe enA sUra sAMbhaLatI vakhate karyA karIza, ke jethI ghaNAe sapaDAI jAya che tema ApaNe enA pratyenA bAliza premamAM paTakAI na paDIe. game tema thAya te paNa ApaNane sArI peThe bhAna che ke ApaNe varNana karyuM che tevI kavitA che, to te gaMbhIrapaNe satyane prApta karI zake ema gaNI nahi zakAya; ane je kAI enuM zravaNa kare teNe pitAmAM je nagararAjya vase che tenI (4) surakSitatA bhayamAM gaNIne enAM pralobhano sAme sAvadha rahevuM joIze tathA ApaNe zabdane niyama tarIke svIkAravA paDaze. teNe kahyuM: hA, huM tamArI sAthe sAva saMmata chuM. meM kahyuM: mArA priya glAuna, hA, kAraNa ke AmAM saMDovAyela prazna meTo che, dekhAya che enA karatAM ya mATe, e ke mANasa sAre thaze ke kharAba. ane je mAna cAMda ke dhana athavA sattA, are!--ke kAvyathI thayelI uttejanAne lIdhe, mANasa je dharma ane saguNane visare pADe, to emAM koIne zuM kaMI lAbha che kharo ? teNe kahyuM: hA mAnuM chuM ke lIlathI bIjA koIne paNa thaI hota tevI pratIti mane thaI che.
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 () ane (dalIlamAM ApaNe ATale sudhI AvyA) chatAM je moTAmAM moTAM InAme tathA badalAo sadgaNunI rAha jotAM khaDAM che eno bilakula ulekha paNa karyo nathI.* zuM AnAthI vadhAre moTAM vaLI bIjAM kaI che kharAM ? je hoya te to ka9pI na zakAya eTalAM e meTAM hevAM joIe. ' kahyuM? kema (mAnavajIvananA) TUMkA kALamAM kazuM bahu meTuM te zuM heI zake ? anaMta kALanI sarakhAmaNImAM traNa vIsuM ane daza jeTalo samaya khacita bahu ja TUMke che ne ? teNe javAba Apyo : ema kahone ke "kazuM ja nathI." ane je amara che teNe zuM AkhAne vicAra cheDI (6) daIne ATalA kSuka samaya para vadhAre vicAra karavo ghaTe ? AkhAne jarUra. paNa tame zA mATe Ama pUche che ? meM kahyuM? tamane khabara nathI ke mANasane AtmA amara ane avinAzI che ? e mArI sAme AzcaryathI joI rahyo ane beH nA, paramezvaranA seganaH ane AnuM pratipAdana karavA tame zuM kharekhara taiyAra che? meM kahyuM: hA, mAre taiyAra rahevuM ja joIe, ane tamAre paNa-A sAbita karavuM kaMI muzkela nathI. huM to meTI muzkelI jouM chuM, paraMtu tame jene sahelI gaNe cho evI dalIla tamAre mukhe sAMbhaLavAnuM mane mana che. tyAre sAMbhaLe. mAruM dhyAna che. eka vastu evI che ke jene tame iSTa kahe che, ane bIjI jene tame aniSTa kahe che, kharuM ne? * muddo. 7. AtmAnuM amaratva + juo upara 498-; 585 vara--.
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________ para paricacheda 10 - teNe javAba ApeH hA. (6) je vastu saDe pesADe che ane nAza kare che, te aniSTa che, ane je tatvanuM rakSaNa kare che tathA tene unnata kare che e iSTa che, A mAnavAmAM tame mArI sAthe saMmata thaze ke nahi ? hA. ane pratyeka vastunuM ISTa tathA aniSTa paNa hoya che ene tame svIkAra kare che, jema ke AMkho Ave te AMkhanuM aniSTa che (609) ane AkhA zarIrano e rega che; jema anAja para phuga vaLI jAya te anAjane ane saDo e lAkaDAno ane kATa te lekhaMDana tathA trAMbAno raMga che temanuM pratyeka vastumAM ke lagabhaga dareka vastumAM, ene saheja hoya tevuM aniSTa ane rega rahelAM che, kharuM ne? teNe kahyuM: hA. ane harakeI vastumAM A aniSTomAMnuM ekAda pese, to te vastu aniSTa banI rahe che, ane chevaTe taddana kSaya pAme che, ane marI jAya che? kharuM. darekamAM je durgaNa ane aniSTa svabhAvagata rahelAM che tene laIne e darekano nAza thAya che, ane AnAthI je ene nAza na thato hoya te evuM bIjuM kazuM ja nathI ke je ene nAza karI zake; kAraNa ke je (ka) iSTa che te to avazya kaMI nAza nahi ja kare. tema vaLI je ISTa ke aniSTa e bemAMnuM ekeya nathI te paNa nahi kare. jarUra nahi. tyAre ApaNane je evuM koI tattva maLI Ave che jemAM A (prakArane) sAhajika saDe hovA chatAM ene pRthabhAva athavA nAza na thata haya, te ApaNe khAtrI rAkhI zakIe ke evA tatvane nAza thaI
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________ 544 609 zake nahi, kema kharuM ne?+ ene bhale svIkAra thatuM. meM kahyuM? vAru, ane AtmAne bagADatuM hoya evuM koI aniSTa nathI? teNe kahyuM: hA, ApaNe hamaNAM ja jene jotA jotA pasAra thayA (4) te tamAma aniSTo cheH durAcAra, asaMyama, bhIrutA, ajJAna paraMtu AmAMnuM ekeya (aniSTa) zuM ene (AtmAne) kSaya ke nAza kare che ?-ane ahIM ApaNe ema mAnavAnI bhUla nahi. karIe ke adhamI ane mUrkha mANasa jyAre pakaDAI jAya che tyAre AtmAnA aniSTa evA enA pitAnA adharmathI ene nAza thAya che. zarIranuM udAharaNa leH roga zarIranuM aniSTa che, jenAthI zarIra dhovAI ne ghasAI jAya che tathA ene nAza thAya che; ane hamaNAM ja ApaNe je + zarIra ane AtmA mRtyu vakhate judAM paDe te pRthagabhAva ane zarIranA koI rAga ke aniSTane lIdhe zarIra jovAI jaIne mANasa chevaTe marI jAya te zarIrane nAza. mANasa marI jAya che tyAre mANasanA zarIra ane AtmA judA paDe che, ema pleTo mAne che ane A rIte judAM paDavAnuM kAraNa te kaI zarIrane ja rAga ke aniSTa che ema pleTo pratipAdana kare che. kAraNa durAcAra, asaMyama, bhI kutA, ajJAna vagera AtmAnAM rAga ke aniSTa che, paraMtu tene lIdhe mANasa marI jato nathI eTale ke zarIra ane AtmA vacceno saMbaMdha tUTato nathI. ane tethI AtmA amara che ! zarIra ane AtmAne pleTo bhinna mAne che. ane e be vacceno saMbaMdha tUTavAthI zarIrano nAza thAya che, paNa AtmAno nAza thato nathI ema pleTonuM kahevuM che. dalIlamAM zarIra ane AtmAno saMbaMdha tUTa ane AtmAne nAza thavo-e be artho vacce pleTo goTALe kara che. zarIranA rAgathI, zarIra-AtmAno saMbaMdha tUTe che, tethI zarIra nAza pAme che, paraMtu AtmAnA rAgathI-eTale ke adharmathI-e saMbaMdha tUTa nathI. tethI jyAre e saMbaMdha tUTe tyAre paNa AtmA mare nahi ema leTonuM kahevuM che. durAcArane lIdhe mANasa bhale na marI jAya. tepaNuM zarIra jIvatAM chatAM, mANasano AtmA marI jAya-e zakyatA vize pleToe vicAra karyo lAgato nathI. grIka zabda "Tha'natos' nA dviarthI upayogane laIne A goTALo thavA pAmyA che.
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricheda 1badhI vastuone ullekha (3) karatA hatA te badhI potAmAM rahelA ane pitAne vaLagelA ane-e-rIte-petAne-nAza karI zake tevA potAnA ja saDAne lIdhe nAza pAme che A kharuM che ne ? A rIte AtmAne vicAra kare. AtmAmAM je adharma ke bIjuM aniSTa vasatuM hoya che te ene ghasI nAMkhIne zuM ene kSaya kare che? AtmAmAM rahIne tathA ene vaLagIne chevaTe te zuM mArI nAkhe che ane e rIte zarIrathI zuM ene judA pADe che ? * avazya nahi. meM kahyuM ane chatAM, potAnA ja saDAne lIdhe jeno nAza thato nathI tevI koI vastune bAhya aniSTa vaLage to tene nAza thAya ema mAnavuM zuM ayogya nathI ? teNe javAba Apyo: ayogya che. (2) meM kahyuMH glAuna, khayAla kare ke vAzI, saDelAM ke evI kaI bIjI kharAba jAtanA annamAM raheluM aniSTa paNa jyAM sudhI mAtra khorAkamAM ja rahe che tyAM sudhI zarIrane nAza kare ema manAtuM nathI; ane je annamAM raheluM aniTa zarIramAM saDe phelAve (610) to ApaNe ema kahevuM joIe ke annane lIdhe thayelA regarUpI zarIranA pitAnA ja saDAne laIne ene nAza thaye che; paratu barAka je eka vastu che tenA je aniSTathI koI jAtane svAbhAvika cepa utpanna thatuM na hoya to tevA aniSTathI, zarIra je eka bIjI vastu che tene nAza thaI zake-Ane ApaNe sarvAze InkAra karIzuM, kharuM ne? sAva sAcuM. ane te ja siddhAnta anusAra, ApaNe ema mAnavuM na joIe ke koI bIjI vastunA kazA mAtra bAhya aniSTanA kAraNe AtmA je eka vastu che tene kSaya thaI zake, sivAya ke kaI zArIrika 4 juo 543 pRSThanI kuTanoTa.
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________ 610 545 aniSTa AtmAnA aniSTane utpanna karatuM hoya ? teNe kahyuM : hA, e dalIlamAM paNa vajuda che. tyAre kAM te ApaNe A anumAnane khATuM sAbita karIzuM (z) athavA e khATuM na Tharyu hoya te! te daramiyAna ApaNe kadI ema te hui ja kahIe ke zuM tAva ke--khIjo kAI rAga, athavA gaLe mUkelI charI ke AkhA zarIranA jhINAmAM jhINA TukaDA karI nAMkhyA hAya te kAraNe paNa AtmAne nAza thaI zake, sivAya ke zarIrane A badhuM sahana karavuM paDatuM hoya enA pariNAme AtmAne vize ema siddha thAya ke e vadhAre apavitra ke durAcArI thAya che; vaLI je AtmA ke bIjI kAI paNa vastunA AMtarika aniSTathI nAza (4) na thatA hoya, teneA bAhya aniSTane lIdhe nAza thAya ema kA mANasa pratipAdana karI nahi zake. teNe javAba ApyA ane mANasAnA AtmAe mRtyune pariNAme vadhAre adharmI thAya che ema te khAtrIthI kAI paNa mANasa kadI sAbita nahi karI zake. parantu je kAI mANasa AtmAnA amaratvaneA bilakula svIkAra ja na karatA hoya te jo chAtI ThokIne AneA InkAra kare, ane ema kahe ke maranAra kharekhara vadhAre aniSTa ane durAcArI thAya che, te ema kahenAra jo kharA hAya ! huM ema dhAruM chuM ke, rAganI jema adha paNa adharmIne vidhAtaka nIvaDe che ema (4) mAnavuM joI e. ane je leke AvI ( durAcArI ) avyavasthAne pAtAmAM sthAna ApatA haze te, atyAre duSTa loko peAtAnAM mRtyAnI zikSA rUpe pArakAne hAthe jema mare che. tevI nahi paNa kAI taddana khIjI ja rIte, je aniSTa vaheluM ke mADu emane mArI ja nAMkhavAnuM che tenI svabhAvasiddha AMtarika vidhAtaka zaktithI maraze, kharuM ne ?* teNe kahyuM: nA re. evA saMjogamAM adhathI adharmIne ghAta x jIA 'lAjha'-pu. 10-906, 35
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 paricheda 10 thato hoya, te adharma ene eTale badhA bhayaMkara nahi lAge, kAraNa te e aniSTamAMthI sarvadA chUTaze. paraMtu mane saMdeha (6) che ke satya enAthI ulaTuM ja che, ane te e ke adharma pAse sattA hoya, te je (adharma) bIjAone mArI nAMkhe che te khUnIne jIvato rahevA deze- are, ane ane ThIka ThIka jAgrata paNa rAkhaze; adharmanuM nivAsasthAna mRtyunA gharathI kyAMya dUra hoya che. meM kahyuM? kharuM, je AtmAnAM AMtarika svabhAvagata duguNa ke aniSTa ene mArI nAMkhavAne ke eno nAza karavAne zaktimAna nathI, te bIjI koI vastune nAza karavA je jAyuM hatuM tene nAza na karatAM bhAgye ja AtmA ke bIjI koI vastune e nAza karaze. hA, e bhAgye ja banI zake. paraMtu je AtmAne AMtarika ke bAvA aniSTa vaDe nAza thaI (611) zakatuM nathI te ciraMjIva hovo joIe ane je e ciraMjIva hoya te amara hovo joIe, nahiM ? avazya. ' kahyuM anumAna e Ave che, ane je anumAna kharuM hoya, te pachI AtmAo harahaMmeza eTalA ne eTalA ja hovA joIe, kAraNa je eke ya AtmAne nAza na thato hoya, te emanI saMkhyA vadhaze paNa nahi; kAraNu (nahi to) amara tone vadhAre koIne koI marya vastumAMthI karavAmAM Avaze, paNa A rIte badhI ja vastuo amaratvamAM pariNamaze. sAva sAcuM. paraMtu sAcAmAM sAcA svarUpamAM AtmA vaividhyathI, ane bheda (3) tathA vaiSamyathI bharelo che e jema ApaNe mAnI zaktA nathI, tema ApaNe A paNa nahi mAnI zakIe-buddhi ApaNane hA nahi pADe. ke teNe kahyuM: tame zuM kahevA mAge che ? meM kahyuM hamaNAM ja siddha thayuM che te pramANe AtmA amara che
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________ 547 to e zuddhamAM zuddha dravya hovuM joIe, ane enAmAM ghaNuM tattanuM mizraNa na hoI zake, kharuM ne ?* avazya nahi ja. upara ApelI dalIlathI enuM amaratva spaSTa thayuM che, ane bIjI sAbitIo ghaNI che, paraMtu zarIra sAthenA saMparkathI (4) ane bIjAM duHkhathI atyAre ApaNe je AtmAne joIe chIe te nahi paraMtu e jevo kharekhara che tevAnuM je darzana karavuM hoya, te enA mULabhUta zuddha svarUpamAM buddhinAM cakSu vaDe tamAre enuM ciMtana karavuM joIe;4 ane tyAre enA saundaryane AviSkAra thaze tathA dharma ane adharma ane bIjI je vastuonuM ApaNe varNana karyuM che te badhI vadhAre spaSTatAthI vyakta thaze. atyAra sudhI to e atyAre jevo dekhAya che te vizenA satyanuM ja ApaNe nirUpaNa karyuM che; paraMtu ApaNe e paNa (3) yAda rAkhavuM joIe ke samudranA deva glAusanI sAthe sarakhAvI zakAya tevI paristhitimAM mAtra ApaNe enAM darzana karyA che-je samudranA devanI asala AkRti bhAgye ja pArakhI zakAya evI gaNAya che, kAraNa ke enAM mULa aMge tUTI gayAM che, tathA chuMdAI gayAM che ane samudranAM mejAone lIdhe temane aneka prakAranI IjA thaI che; tathA zevALa, chIpalIo tathA patharAonAM temanA para eTalAM to bhAMgaDA vaLyAM che ke jethI e potAnA svAbhAvika svarUpamAM hoya tevo nahi paraMtu koI rAkSasa je e vadhAre dekhAya che. ane dasa hajAra aniSTothI kurUpa thaI gayela e je AmA ApaNe (ahIM) joIe chIe tenI sthiti paNa evI ja che. paraMtu tyAM nahi, glAukAna, ApaNe tyAM najara nAMkhavAnI nathI. tyAre kyAM ? * muddo 8. AtmAnuM kharuM svarUpa tathA enI vyutyAna dazAnuM citra, + juo-DA" nAmane pleTane saMvAda. * juoH "phIsa nAmane pleTone saMvAda. * *
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________ kreTa pariccheda 10 (4) viveka pratyenA enA prema tarapha kAnI mAphka e varte che tathA amara ane zAzvata tathA IzvarI tattvA sAthenA enA saMbaMdhane lIdhe e keAnI seAbata zodhe che tathA kAnI kAtI sAthe e vArtAlApa kare che te tarapha ApaNe najara karIzuM: e paNa--ke jo mAtra A uccatara tattvanuM e anusaraNa kare ane atyAre jevamaLamAM e paDI gayeA che temAMthI IzvarI preraNAthI e mukta thAya tathA peAte je pArthiva vastuo upara nibhAva (612) kare che ane jene A kSudra jIvananI RSTa vastue gaNavAmAM Ave che, te badhI enA upara ugI nIkaLI che te kAraNe AtmAmAM patharA ane chIpalI tathA pArthiva vastuo ane khaDaka --je badhu aneka rIte jaMgalanI mAphaka phUTI nIkaLyuM che temAMthI e mukta thAya, teA AtmA atyAre jevA che tenAthI keTalA bhinna thaI rahe che--(ane)--e jevA che tevA tame ene tyAre joI zakazo; ane enuM mAtra eka ja svarUpa che ke pachI e bahurUpI che, athavA ene svabhAva zo che e paNa tame jANI zakazo. A atyAranA jIvanamAM najare paDatAM AtmAnAM rUpA ke mithyA vana saMbaMdhI ApaNe huM dhAruM chuM atyAra sudhImAM pUratuM kahyuM che. teNe javAba ApyA: kharuM. meM kahyuM: ane A rIte dalIlanI zarate ApaNe pUrI karI che; (3) tamArA kahevA pramANe dharmanI je kIti ane bakSisa homara tathA siyarDamAM maLI Ave che, te ApaNe dAkhala karyAM nathI; paraMtu AtmAnA peAtAnA svabhAvanI dRSTie dha enA peAtAnA svarUpanI rUpe zreSTha che ema siddha karavAmAM AvyuM che. pAtAnI pAse gAI jijhanI vIMTI hoya ke na hoya, ane gAI jijhanI vIMTI uparAMta mANasa bhale TuDijhanA TApa paNa pahere, paraMtu je dharmo che te ja mANasa bhale Acare. sAva sAcuM. * muddA : dharma ane sukha, zreya ane preya.
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 12 543 . ane have gvAukauna A jIvanamAM ane mRtyu pachI manuSyA ane devA taraphathI AtmAne dharma ane bIjA sadguNAne (4) lIdhe keTalA badhA ane keTaleA mATeA badlA maLe che tenI have gaNatrI karavAmAM kazuM nukasAna thAya ema nathI. teNe kahyuM: avazya nahi. tyAre dalIla karatAM karatAM tame je mArI pAsethI uchInuM lIdhuM hatuM te tame mane pAchuM Apazo ? me zuM uchInuM lIdhuM hatuM ? dharmiSTha mANasa adharmI ane adhamI dharmiSTa dekhAvA joI e e siddhAntaH kAraNa tamArA evA abhiprAya hatA ke mANase ke devAnI najaramAMthI kharI hakIkata chaTakI javAnA saMbhava nathI tApaNu zuddha dharmanuM zuddha adharmanI sAme teAlana karavA mATe dalIlamAM Ane (3) svIkAra karavAnI jarUra hatI--tamane yAda che? huM jo bhUlI gayA houM teA mATA ThapakAne pAtra gaNuAM. tyAre muddAne nirNaya thaI gayA che tethI mANasA ane devA dharmAMte je mAna Ape che tathA je bAbata ApaNe ema mAnIe chIe ke e teA enuM laheNuM che te ApaNe ene pAchuM soMpavuM joIe evI huM dharmanA pakSa taraphathI mAgaNI karu chuM; AtmA tattva ape che tathA jee AtmAne kharekharA arthamAM vare che. temanI e kadI vacanA karatA nathI* e kAraNe ApaNe enI pAsethI je laI lIdhuM che te ApaNe pAchuM ApI daIzuM, ke jethI sundaramAM sundara rUpa je enuM peAtAnuM che ane jemane e peAtAnA gaNe che temane je sundara rUpa e ApI cUke che te ene pAchu maLe, * * sarakhAve. upaniSadanuM vAkaca : camenerA rRnute trigera, tathA zrI araviMdanuM vAkaya : " The Divine gives_ltelf to those who give themselves without reserve and in all their parts to the Divine,'
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 15 (6) teNe kahyuM e mAgaNI vyAjabI che meM kahyuMH sauthI pahelAM-je vastu sauthI pahelAM pAchI ApanI paDaze te A che--dharmiSTha tathA adhama baMnene svabhAva devo kharekhara jANatA hoya che. kabula. ane ApaNe zarUAtathI svIkAra karyo hato te pramANe, ne baMnene teo oLakhatA hoya to eka devone mitra hovo joIe ane bIje duzmana hovo joIe, kharuM ne ? kharu. (613) ane devonA mitrane deva pAsethI tamAma sArAmAM sArI vastuo maLe ema mAnavuM joIze, sivAya ke mAtra agAunAM pAponAM Avazyaka pariNAma rUpe amuka aniSTa ene maLatuM hoya ! avazya. tyAre dharmiSTha mANasa vizene ApaNe khayAla evo haze ke e jyAre garIbAI, mAMdagI ke bIjA koI paNa durbhAgyathI pIDAtA hoya, tyAre paNa jIvatAM ke muA pachI tamAma vastuo enA bhalAmAM ja pariNamaze; kAraNa ke sadaguNanA AcaraNa dvArA manuSyathI jeTale aMze IzvarI svarUpe prApta karI zakAya teTale aMze IzvaranA jevA thavAnI (4) tathA dharmiSTha thavAnI je koInI IcchA hoya, tenI deve saMbhALa rAkhe che, kema nahi ? te teNe kahyuM: hA, je e IzvaranA je hoya to Izvara acUka enA pratye bedarakAra na ja rahe. ane adhamI vize ApaNe zuM AthI ulaTuM mAnavuM na joIe? jarUra. tyAre dharmiSTha lekene devo je mahAna vijaya apAve che te Ave che, kharuM ? mArI e khAtrI che.
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________ 617 51 ane manuSya pAsethI emane zuM maLe che? vastutaH jevI paristhiti che tenA pratye najara kare, ane tame jozo ke je zaratamAM utaranArAe zarata zarU karavAnA sthAnathI te amuka saketa sthAna sudhI sArI rIte doDe che, paraMtu je tyAMthI pAchAM vaLatAM DhIlA paDe che tenA jevA buddhizALI adhama che; teo bahu jhaDapathI (4) jAya che, paraMtu chevaTe teo mukaTa vagaranA ane potAnA kAna khabhA upara labaDatA rAkhIne keInuM paNa dhyAna na kheMcAya evI rIte AvatA hoya che ane tyAre teo taddana mUrkha dekhAya che; paraMtu je khare deDanAra che te pahele Ave che, InAma meLave che ane enA mAthA para tAja mUkAya che; ane dharmiSTha lekenI bAbatamAM Ama bane che; je kAI potAnI AkhI jIMdagInA prasaMgamAM tathA pratyeka kAryamAM TheTha sudhI pAra utare che, tenA nAma upara sAre zera mAravAmAM Ave che, ane manuSyone je kaMI InAma ApavAnuM hoya che te e upADI jAya che. kharuM. ane have adharmI paraMtu bhAgyazALI hoya evA leke upara tame je AzIrvAda varasAvatA hatA, te dharmiSThane ApavAnI tamAre mane rajA (3) ApavI paDaze. tame je bIjAone vize kahetA hatA, te huM temane vize kahIza, ke emane je paravA hoya to teo vRddha thaze tema tema temanA potAnA ja nagararAjyamAM teo zAsanakartA thaze; teo pitAnI IcchAnusAra lagna karI zakaze ane potAnI marajI pramANe bIjAnAM lagna karAvI zakaze; bIjAo mATe tame je kaMI kahyuM hatuM te badhuM ja huM Amane vize kahIza, ane bIjI tarapha adharma vize ema kahIza ke temAMnA ghaNuo yuvAvasthAmAM chaTakI javA pAme che topaNa chevaTe teo pakaDAI jAya che tathA emanA paMthane aMte teo mUkha dekhAya che, ane duHkhI tathA vRddha thayA pachI puravAsIo ane paradezIo ekasarakhA temanAM apamAna kare che;
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________ papara pariccheda 10 emanA para bhAra (4) paDe che, ane tyAra pachI evI vastuo bane che ke jene vize ApaNe kharA arthamAM ema ja kahI zakIe ke e sabhya puruSane sAMbhaLavA lAyaka nathI; tame kahetA hatA tema emane ribAvavAmAM Avaze ane emanI AMkho bALIne kADhI nAMkhaze. ane (ATalAthI) tame mAnI leje ke trAsanI tamArI kathAne bAkIne bhAga pUro thaI gayo che; paraMtu e bhAga pharIthI bolI gayA vagara, A vastuo kharI che eTale svIkAra zuM nahi karavA de? teNe kahyuM: avazya, tame kaho cho te khara che. (614) tyAre dharma pote je bIjI sArI vastuo Ape che te uparAMta dharmiSTha lekenA upara A jIvanamAM deva tathA manuSya je InAme tathA pAritoSike tathA bheTo varasAve che te A che. teNe kahyuM: hA, ane te badhAM sundara ane cirakALa Take evAM che. meM kahyuM ane chatAM mRtyu pachI dharmiSTha tathA adhamI baMnene je bIjAM phaLa maLavAnAM che temanI sarakhAmaNImAM saMkhyAnI ke mahattAnI daSTie A to kazA visAtamAM nathI, ane tamAre e sAMbhaLavA joIe, ane pachI ja dhArmika ane adhama baMnenuM laheNuM je dalIla pAse nIkaLe che, te ApaNe pUrepUruM bharapAI karI zakIzuM * | (a) teNe kahyuM AgaLa bole, AnAthI bIjuM sAMbhaLavAnuM mane bhAgye ja vadhAre gamaze. meM kahyuM. vAru, huM tamane eka vArtA kahIza; Alsinasa nAmanA nAyakane eDiziyasa je vArtAo kahe che temAMnI A nathI. chatAM janme pemphIliyara evA ArmeniyasanA putra era nAmanA nAyakanI A paNa eka kathA che. laDAImAM e mAryo gayo ane dasa divasa pachI, jyAre bharelAMonAM muDadAM kyAranAM saDavA mAMDayAM hatAM tyAre paNa enA zarIramAM saDo peTho nahoto; ane enI daphanakriyA karavA ene ghera laI javAmAM AvyuM. ane bArame divase e jevo citA upara * muddo: 10
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 553 paDayeA hatA tevA enAmAM jIva AvyA ane bIjI duniyAmAM eNe je je joyuM hatuM tenI emane vAta karI. teNe kahyu ke zarIra choDavA pachI eneA AtmA bIjA ghaNAenI sAthe dUra dUra gayA, ane (4) te evI gebI jagyAe AvyA ke jyAM pRthvImAM be kANAM hatAM; kANAM eka bIjAnI pAse pAse hatAM, ane temanI sAme upara svargomAM e kANAM hatAM. vacce rahelI jagyAmAM dharmAdhyakSA beThA hatA, ane biSTa lokone cUkAdo karyA pachI tathA emanI chAtI upara emane cUkAdo bAMdhI dIdhA bAda teoe dharmiSTha leAkAne jamaNI bAjunA svage javAnA raste caDavAnA hukama karyAM; ane tevI rIte teoe adhI ene DAbI taraphanA nIcenA raste utaravA pharamAvyuM; A leAkeAnI upara paNa potAnAM mRtyAnAM pratIkeA hatAM, paraMtu e temanI pITha pAchaLa lagADelAM hatAM. e temanI pAse (3) gayA, eTale temaNe ene kahyuM ke bIjI duniyAnA ahevAla manuSyo pAse laI janAra dUta tarIke eNe kAma karavAnuM hatuM, ane e jagyAe je kaMI sAMbhaLavAnuM ke jovAnuM hatuM, te sAMbhaLavAnuM tathA jovAnuM ene pharamAvavAmAM AvyuM. pachI eNe najara karI ane joyuM te eka bAju je AtmAnA cUkAdo apAI gayA hatA tee svarga ane pRthvInAM baMne taraphanAM dvAramAM thaIne pasAra thatA hatA; tathA bIjI taraphanAM dvAramAMthI keTalAeka bIjA AtmAe musApharIthI taddana thAkelA ane dhULadhULa thayelA pRthvImAMthI upara AvatA hatA, ane bIjA keTalAeka svaccha ane tejasvI AtmAe svargamAMthI nIce utaratA hatA. (6) ane dhIme dhIme tee najIka AvatA hatA tema jANe kAI lAMbI musAphIethI tee AvatA na hAya evA te dekhAtA hatA, ane (AvIne) tee prasanna thatA thatA lIlA ghAsanA medAnamAM gayA, tathA utsava hoya te rIte emaNe tyAM paDAva nAMkhyA. ane jee eka bIjAne oLakhatA hatA tee ekamekane bheTyA ane * sarakhAveA gaurja casa-524
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccheda 10 vArtA karavA mAMDayA--je AtmAe svargamAMthI AvatA hatA tee nIcenI vastuo vize ane je pRthvImAMthI AvatA hatA te upara (sva'mAM) zI zI vastue che te bAbata jijJAsAthI pUchyA hatA. ane (615) je nIcethI AvatA hatA teone pRthvInI nIcenI musApharI daramiyAna [ have e musApharI eka hajAra varSoM pa ta paheAMcI hatI] . je je jovuM paDayuM ane sahana karavuM paDayuM te badhuM yAda AvatAM rAtAM ane kakaLatAM, raste je kaMI banyuM hatuM te temaNe ekabIjAne kahyuM; jyAre jee uparathI AvatA hatA te svaya AnaMda tathA akalpya saundranAM dRzyAnuM varNana karatA hatA. glAkona, vAta kahevA besIe te bahu ja vakhata lAge ema che: paNa sArAMza A pramANe hateAH- teNe ema kahyuM ke bIjA keAInuM emaNe je kaI aniSTa karyu" hatuM te badala temane dasagaNuM sahana karavuM paDyuMH athavA so varSAmAM eka vAra----mANasanI jIMdagInI laMbAInI gaNatarI e (3) pramANenI hatI--tathA A rIte eka hajAra varSAmAM dasagaNI sajA bhAgavavI paDatI. dAkhalA tarIke je kAI mANusa bIjA ghaNAMnAM mRtyunuM kAraNa banyA hoya, athavA nagararAjyo ke lazkarone vizvAsadhAta karyA hoya ke emane gulAma banAvyAM hoya, athavA khIjA kAI duSTa AcaraNanA gune karyAM hoya, teA temanA pratyeka ane badhA ja aparAdhonI rikSA temane dasagaNI ApavAmAM AvatI hatI, ane pavitratA tathA dhama tathA udAratAnA balo paNa e ja pramANamAM apAtA. (6) janmIne tarata marI gayAM hoya evAM nAnAM bALakA vize eNe zu kahyu te mAre bhAgye ja kahevAnI jarUra che. mAbApa tathA devA pratyenA mAna apamAnanI ane khUnInI bIjI keTalIya moTI 'zakSAo hatI jenuM eNe varNana pUchyuM. eNe kahyuM ke: 'mahAna ArDAyasa kayAM che' ema jyAre eka AtmAe bIjAne pUchyuM tyAre era pote tyAM hAjara hatA [have A ArDAyasa eranA pUrve eka hajAra varSo pahelAM thaI gayA; pemphIliyAnA kAI nagararAjyanA e julamagAra 54
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________ papapa hatA, ane eNe pitAnA vRddha pitAnuM ane moTA (4) bhAInuM khUna karyuM hatuM, ane evA keTalAye duSTa guhAe eNe karyA hatA ema kahevAya che. ] pelA bIjA AtmAe ene nIce pramANe javAba ApeH te ahIM kadI Avato nathI ane Avaze paNa nahi. ane,' teNe kahyuM, "ame pote je bhayaMkara dRzyo jemAM temAMnuM eka A hatuM. ame guphAnA meM AgaLa hatA ane amAre je kaMI bhegavavAnuM hatuM ke ame bhegavI lIdhuM hatuM tethI ame pharI upara caDavA jatA hatA, tyAM ADayasa tathA bIjA keTalAeka jemAMnA ghaNuMkharA julamagAra hatA, te badhA ekAeka dekhAyA, ane julamagAro sivAya jemaNe khAnagI (6) jIvanamAM mahApApa ryA hatAM tevI vyaktio paNa tyAM hatI. teonA manamAM ema hatuM ke teo hamaNAM uparanI duniyAmAM pAchA Avaze paraMtu jyAre jyAre [ kadI zuddha na thaI zake evA ] A asAdhya pApIomAMne koI-ke jenI zikSA hajI pUrI bhagavAI rahI nahotI te -upara caDavA jato, tyAre (guphAnuM) meM temane dAkhala thavA na detAM garjanA karatuM; ane pachI pAse UbhelA baLabaLatA dekhAvanA je jaMgalI mANaso (616) e avAja sAMbhaLatA teo tamane pAchA ghasaDI jatA. ane teoe ADeyasa tathA bIjAone hAthe page ane mAthe bAMdhyA, ane temane nIce pheMkI dIdhA ane cAbakhAthI temane phaTakAvyA, tathA temane rastAnI bAjue laI gayA, ane tyAM Unane kAMte tema temane kAMTAthI kAMtyA, tathA temanAM kukarmo kayAM kayAM hatAM te raste janArAone temaNe jAhera karyA ane kahyuM ke narkamAM nAkhavA temane laI javAmAM AvatA hatA. ane (pAchAM pharatI vakhate) rakhene teo pote pele avAja pharIthI sAMbhaLe, e bIke temAMnA darekane je trAsa thayo hato, tenA jevuM duHkha te je ghaNAMya duHkho temaNe sahana karyA hatAM temAMnuM ekeya nahotuM; paraMtu badhuM zAMta hatuM tethI teo eka pachI eka adhika AnaMdamAM upara caDavA lAgyA. eNe kahyuM ke AvAM te zikSA ane zuddhi hatAM ane lAbhe paNa AnA jeTalA ja moTA hatA.
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 10 (have jyAre AtmAone lIlA medAnamAM rahyAMne sAta divasa thayA,* tyAra pachI AThame divase emane pharI potAnI musApharI zarU karavI paDI, ane tyAra pachI cothe divase teNe kahyuM ke teo evI jagyAe AvI pahoMcyA ke jyAMthI AkhA AkAza tathA pRthvInI AsapAsa patharAyela, raMge meghadhanuSane maLatI, mAtra enA karatAM vadhAre tejasvI ane vadhAre svaccha evI thaMbhanA jevI sIdhI prakAzanI paMktio teoe upara rahyAM jeI (pachI) eka divasanI musApharI pUrI karyA bAda teo e jagyA para (1) AvI pahoMcyA, ane tyAM prakAzanI madhyamAM temaNe uparathI nIce laTakAvelI svarganI sAMkaLonA cheDA joyA; kAraNa A prakAza te svargane kamarabaMdha che, ane laDAyaka vahANanA nIcenA baMdhanI mAphaka vizvanA vartuLane e bAMdhI rAkhe che. A cheDAomAMthI, jenA upara badhAM cakro phare che tevI (devI) niyatinI dharI laMbAvelI che. A dharIne daMDa ane AMkaDo gajavelanAM banAvelAM che, ane ene samatola rAkhanAruM je cakra che te thoDuM gajavelanuM ane thoDuM bIjI dhAtuonuM paNa baneluM che. have A cakra ApaNe jevuM pRthvI para vAparIe chIe tevA ja AkAranuM (8) che; ane enA varNana parathI ema lAge che ke aMdarathI taddana karI kADhayuM hoya tevuM e eka meTuM poluM cakra che, ane ekabIjAMnI aMdara goThavI zakAya tevAM vAsaNonI jema AnI aMdara eka bIju enAthI nAnuM goThavavAmAM AvyuM che, ane tenI aMdara bIjuM, temAM bIjuM, ane kula ATha thAya tevAM bIjAM cAra; uparanI bAjue A cakonI kinAra dekhAya che, ane nIcenI bAjuthI e (6) jANe eka AkhuM saLaMga cakra hoya ema jaNAya che. Ane chedIne dharI bahAra nIkaLe che, je AThamAM cakranA madhyabiMdumAM besADavAmAM AvI che. sauthI bahAranA pahelA cakranI kera sauthI jADI che, ane nIcenA pramANa anusAra aMdaranAM sAta cakronI kinAra pAtaLI thatI jAya che-pahelI * sarakhAvo gorjiyasa-para4
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________ 616 pachI chaThThI bIje naMbare Ave che, chaThThI pachI cothI; tyAra pachI AThamI Ave che; sAtamI pAcamAM naMbare che; pAMcamI chaThThI, trIjI sAtame. bIjI chellI ane AThama naMbare Ave che. sauthI moTImAM chAMTaNAM (athavA sthira tArAo] chAMTelAM che, ane sAtamI [athavA sUrya] sauthI vadhAre (67) tejasvI che; AThamI [ke caMdra] sAtamInA parAvartita prakAzathI raMgAyelI che; bIjI ane pAMcamI [ zani ane budhana raMge ekabIjAne maLatA che, ane agAu je gaI tenA karatAM vadhAre pILAza paDatA che; trIjI [zukra]nuM teja sauthI vadhAre zubhra che; cethI[maMgaLa] lAlAza paDatI che; chaThThI [guru zubhratAmAM bIje naMbare. Ave che. have AkhI dharInI gati eka ja che; paraMtu AkhuM cakra eka dizAmAM phare che, tethI aMdaranAM sAta cakro viruddha dizAmAM phare che, ane AmAM AThamAnI gati sauthI vegavALI che; pachI sAtamI, chaThThI ane pAMcamI je eka sAthe phare che, temanI gati bIje naMbare (2) Ave che; vakra gatinA niyama pramANe cothAnI gati trIje naMbare Ave che, trIjA naMbara cotho che ane bIjAne pAMcame che. dharI niyatinA paga upara rahIne phare che. ane dareka cakranI uparanI bAjue eka eka kinnara beThele hoya che, ane cakranI sAthe pharatAM pharatAM e eka sUra ke svara gAyA kare che. ATheya svaramAMthI saMgIta utpanna thAya che; ane AjubAju sarakhA sarakhA (#) aMtare traNa jaNanI eka bIjI ToLI beThI hoya che; A te (devI) niyatinI putrIo vidhinI devIo che, jemaNe sapheda jhabhyAo paheryA che, ane emanA mAthe mALAo che--lekesisa ane kaleche ane eTrosa, traNe kinnarenA gAna sAthe potAnA sUra bheLave che-lekesisa bhUtakALanuM, kaledho vartamAnanuM ane eTroposa bhAvinuM gAna gAya che; theDI thoDI vAre kale potAnA jamaNe hAthanA sparzathI dharI ke biMbanA bahAranA cakranI gatine madada kare che, ane eTroposa potAnA DAbA hAtha + grahanI vakra gati?
Page #663
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricacheda 10 vaDe aMdaranAM cakone aDIne niyamana kare che, (6) ane lekesisa pahelAM eka hAthe ane pachI bIje hAthe baMnene vArApharatI pherave che. - jyAre era ane AtmAo tyAM AvyA, tyAre temanI pahelI pharaja kesisa pAse javAnI hatI. paraMtu sauthI pahelAM te kaI payaMgabare AvIne emane vyavasthAsara goThavyA, ane lekesisanA khoLAmAMthI jAtajAtanI jIdaMgIonI ciThThIox teNe lIdhI ane UMcI vyAsapITha upara caDIne e nIce pramANe belyo; "niyatinI putrI, lekesisanA zabdo sAMbhaLo. marya AtmAo, jIvana ane mRtyunuM navuM cakra jue. ame tamane tamArI "prakRti+nahi ApIe, paraMtu tame () tamArI prakRti' pasaMda kare; ane je sauthI pahelI ciThThI lete hoya te bhale sauthI pahelI pasaMdagI kare ane je prakAranuM jIvana e pasaMda karaze, te enuM bhAgya gaNAze. sadgaNa pasaMda karo ke kema te mANasanI IcchAnI vAta che. ane mANasa jeTale aMze sadaguNanuM bhAna ke avamAna karato haze teTale aMze tene vadhato ke ocho e maLI raheze; javAbadArI pasaMda karanAranI che-pachI Izvarane vAMka kADhavAne nathI." Ama belI rahyA bAda dubhASiyAe beparavAIthI emanA badhAnI vacce ciThThIo verI, ane pitA pAse je ciThThI paDI te emAMnA dareke upADI. era sivAyanA badhAoe-- [ene levA dIdhI nahotI ane dareka ciThThI letAMnI sAthe pitAne je AMka maLyo hato te (618) saue joyo. tyAra pachI dubhASiyAe temanI AgaLa jamIna upara chaMdagInA namUnAo mUkyA; ane jeTalA AtmAo tyAM hAjara hatA enA karatAM to jIMdagInI saMkhyA ghaNI moTI hatI ane tamAma prakAranAM jIvana tyAM hatAM. jAtajAtanAM x sarakhAvo "phIsa"-phIsamAM dara 1000 varSe ciThThIo vahecavAmAM Ave che ema kahyuM che, + "Your 'genius' will not be allot:ed to you, but you will choose your genius."
Page #664
--------------------------------------------------------------------------
________________ 618 papala pazuonI tathA dareka jAtanI jIMdagIo tyAM hatI. ane emAM julame hatA, jemAMnA keTalAeka julame julamagAranA jIvana paryata cAlu rahe tevA hatA ane bIjA keTalAka adhavacathI ja paDI bhAMgatAM ane temane aMte garIbAI,dezavaTa ane bhIkha mAgavAnuM AvatuM ane tyAM prakhyAta mANasonAM jIvana hatAM, jemAMnAM keTalAMeka harIphAInI ramatamAM baLa tathA chatane mATe, temaja temanI AkRti tathA sauMdaryane mATe, athavA (va) vaLI potAnA bApadAdAonA guNo tathA potAnAM kuLane mATe suvikhyAta hatAM; tathA keTalAeka enA virodhI guNone lIdhe suvikhyAtane badale ethI ulaTAM ja hatAM. strIonA jIvana vize paNa AvuM ja hatuM, jo ke temAM kazI khAsa viziSTatA nahotI kAraNa ke navuM jIvana pasaMda karatI vakhate AtmAne potAnuM svarUpa badalavuM paDatuM. paraMtu tyAM bIjA dareke dareka guNe hatA, ane teo ekabIjAnI sAthe ja nahi paNa dhana tathA garIbAI ane roga tathA ArogyanAM to sAthe mizra thayelA hatA, ane madhyama paristhitio paNa tyAM hatI ane mArA priya glAujhona, ApaNI mAnuSI paristhitinuM sauthI meTuM saMTa AmAM ja raheluM che ane tethI vadhAremAM vadhAre saMbhALa rAkhavAnI che. (1) jo kadAcane e pote zIkhI zake, tathA bIjA koI evAne zodhI kADhe ke je ene ISTa ane aniSTa vacce viveka vAparavAnI ane e rIte, potAne taka maLe te anusAra dareka jagyAe ane harahaMmeza, uccatara jIvana pasaMda karavAnI ane jANavAnI zakti keLavI zake evo banAve, to ApaNAmAMnA dareke bIjA tamAma prakAranuM jJAna cheDI devAnuM che, ane mAtra e eka ja vastune zodhavAnI che ane tene ja anusaravAnuM che. ApaNe je tamAma vastuone chuTI chuTI tathA ekIsAthe gaNavI gayA chIe te badhIne saguNa sAthe zo saMbaMdha che tene teNe vicAra karavo joIe; amuka AtmAmAM garIbAI ke saMpattinI sAthe jyAre saMdarya maLe che tyAre tenI zI asara thAya che te tathA che eTale ke veTenA mata pramANe AtmAmAM jAtibheda nathI,
Page #665
--------------------------------------------------------------------------
________________ 560 pariccheda 10 () kuLavAna ane halakA janmanAM, khAnagI ke jAhera jIvananAM, baLa tathA nabaLAInAM, hoMziyArI ke bevakUphAIna ane AtmAnI tamAma svAbhAvika ke pote meLavelI zaktionAM tathA teo bhegAM maLe tyAre temanI kriyAnAM sArAM ane mAThAM pariNAme kevAM Ave te badhuM teNe jANavuM joIe; pachI e AtmAnA svarUpa tarapha najara karaze, ane A badhA guNone vicAra karIne zuM vadhAre sAruM che, ane zuM vadhAre kharAba che tene nirNaya karavA e zaktimAna thaze ane e rIte je prakAranI jIMdagIthI AtmA vadhAre adhama thatuM hoya tene (6) aniSTanuM tathA je jAtanA jIvanathI AtmA vadhAre dharmiSTa thato hoya tene iSTanuM nAma ApIne e pote pasaMdagI karaze; bIjA kazAne e gaNakAraze nahi kAraNa ke ApaNe joyuM che ane jANIe chIe ke jIvatAM tathA mRtyu pachI banne dRSTie A (619) pasaMdagI ja uttama che. satya ane saccAImAMnI acala zraddhA mANase nIcenI duniyAmAM pitAnI sAthe laI javI ja joIe, ke jethI tyAM paNa dhanalabha tathA aniSTanI bIjI lAlacethI e aMjAI na jAya athavA rakhene julama ane enA jevI bIjI duSTatAonA saMbaMdhamAM AvIne, jene kadI kazo upAya na thaI zake tevuM bIjAonuM bhUMDuM e na kare tathA te uparAMta pitAnI jAtanuM ethI paNa vadhAre bhUMDuM na karI bese; paraMtu mAtra A jIvanamAM nahi paNa bhAvimAM je kaMI AvavAnuM che te tamAmamAM zakya hoya teTale aMze baMne bAjue hada pAra na jatAM madhyama mArga kevI rIte pasaMda karavo e teNe zIkhavuM joIze, () kAraNe sukhane mArga A che.* ane bIjI duniyAmAMthI AvelA dUtanI khabara anusAra, te * sarakhA erisToTalano madhyama mArga-The Doctrine of 'Mesotesi'-Virtue as a mean between two extremes : We cannot compare it with the Middle Patb of Buddbism Aristotle's concept was ethical, the other a Spiritual principle.
Page #666
--------------------------------------------------------------------------
________________ 619 561 vakhate payagaMbare je kahyuM te nIce pramANe hatuM: "chellAmAM chelle AvanAra paNa je te viveka vAparIne potAnI pasaMdagI karaze ane prayatnazIla jIvana gALaze, to sukhI tathA IcchavAyegya jIvana ene bhAge paNa AvI raheze. sauthI pahelI pasaMdagI karanAre bedarakAra thavAnuM nathI, ane sauthI chellA AvanAre hatAza thavAnuM nathI;" ane e jyAre Ama belI rahyo, tyAre jene sauthI pahelI pasaMdagI karavAnI hatI te AgaLa Avyo, ane eka kSaNamAM bhayaMkaramAM bhayaMkara julama pasaMda karyo. enA cittamAM mUkhaI tathA viSayavAsanAne aMdhakAra vyApI rahyo hato tethI pasaMdagI karatA pahelAM teNe tamAma bAbatane pUre vicAra karyo nahoto; ane pahelI najare teNe e paNa na joyuM ke () bIjAM aniSTanI sAthe sAthe potAnAM ja bALakanuM bhakSaNa karavAnuM enA bhAgyamAM lakhyuM hatuM. pachI jyAre ene vicAra karavAnI phurasada maLI, ane potAnI ciThThI ke bhAgyamAM zuM hatuM ke teNe joyuM, tyAre payagaMbaranA zabdone yAda na karatAM e pitAnI chAtI kUTavA mAMDyo ane pitAnI pasaMdagI mATe rokakaLa karavA mAMDayo: kAraNa ke pitAnA durbhAgya mATe pitAne ja Thapake na ApatAM, te devone, tathA akasmAtano ane potA sivAya bIjA badhAno doSa kADhavA lAgyo. have e svargamAMthI AvanArAomAMne eka hatuM, ane potAnI agAunI jIMdagImAM suvyavasthita nagararAjyamAM e rahyo hato. paraMtu ene saguNa mAtra eka TevarUpe (9) hatA, + tathA enAmAM philasUphI nahotI. ane je bIjAo para AvAM durbhAgya AvI paDyAM temane vize A kharuM hatuM ke temAMnA meTa bhAganA svargamAMthI AvyA hatA, ane tethI teo duHkhanI nizALe pATha bhaNyA nahotA; jyAre je yAtrALuo pRthvI parathI AvatA hatA temaNe pote sahana karyuM hatuM, tathA bIjAone sahana karatAM joyuM hatuM, tethI teo pasaMdagI karavAmAM utAvaLa karatA nahotA. ane emanA A anubhavane lIdhe tathA ciThThImAM saMbhAvane aMza paNa hato tethI ghaNuM AtmAone aniSTanA badalAmAM sadbhAgya ke * sarakhA lejha 5, 12-951. + Cf. Schopenbaur on "Intelligible" and "Empircal" character,
Page #667
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra pariccheda 10 sadbhAgyanA badalAmAM aniSTa prApta thayuM. kAraNa ke A duniyAmAM AvyA pachI zarUAtathI ja jo AI mANusa akhaMDa philasUphIne peAtAnI jAta samape, ane (4) ciThThInA aMkamAM je e ThIka ThIka bhAgyazALI hAya, tA dUta khabara lAvyo te anusAra, te A vanamAM sukhI thaI zake, tathA khIjI jIMdagI taraphanA enA pravAsamAM ane A jIvana tarapha pAchA AvavAmAM ene jamInanI aMdara tathA kaDIna raste javuM na paDe, paraMtu ene mAga svargIya ane sarala banI rahe. teNe kahyuM ke sauthI vadhAre vicitradekhAva te A ja hatA--vicitra, hasavuM Ave tevA ane dilagIrI (60) upajAve teveA paNa; kAraNa ke agAunI jIMdagInA pAtAnA anubhave upara AtmAonI pasaMdagInA ghaNA kharA AdhAra rahetA. je pahelAM eka vAra Ariyasa hatA tenA AtmAne, strIoe enuM khUna karyuM " hatuM tethI strIthI janma levAnuM e dhikkAratA hatA te kAraNe, strIjAta pratyenI pAtAnI duzmanAvaTane lIdhe, haMsanuM jIvana pasaMda karatA eNe tyAM joyA; caDeALapakSInuM jIvana pasa Mda karatA themIrAsanA AtmAne paNa eNe joyA; bIjI bAju, khIjA gAnArAM tathA haMsa jevAM pakSIne manuSya thavuM hatuM (6) je AtmAne vIsamI cIThThI maLI teNe siMhanuM jIvana pasaMda karyu,u ane A te lemAnanA putra ejeMkasa hatA, jene zastra viSenA niyamAM peAtAne anyAya karavAnAM AvyA hatA te yAda hatuM, tethI mANusa thavuM nahotuM. tyAra pachI tarata egememnAna AvyA jeNe garUDanuM jIvana lIdhuM, kAraNa enjekasanI jema e paNa potAnAM duHkhAte kAraNe manuSya svabhAvane dhikkAratA hatA. aradhAaradha leAkAe pasaMdagI karI lIdhA bAda eTelenTAnA vArA AvyA; kasaratamAMjanI moTI khyAti joI ne peAte e lAlacanI sAme TakI zakI nahi; ane enA pachI (4) penepiyasanA putra epriyasa AvyA ane te kaLAomAM catura evI nArInA svabhAvamAM palaTAyA; ane chelle chellAM jeoe pasaMdagI karI teomAM ghaNuM dUra tharsAITa nAmanA vidUSakane AtmA vAnaranuM svarUpa dhAraNa karatA hatA; tyAM ADiziyasane AtmA paNa AvyA, ane ene paNa pasaMdagI karavAnI 1 : ahIM mULa grIka pAjhAntara vize eka netra che.
Page #668
--------------------------------------------------------------------------
________________ 563 20 hatI, ane ene vArA sauthI chellA hatA. have gata du:khAnAM smaraNane lIdhe mahattvAkAMkSI jIvana parathI enuM mana UDI gayuM hatuM, ane jete kazI citA na heAya tevI khAnagI vyaktinA jIvananI zeAdha pachavADe eNe ghaNAya vakhata gALyeA; A zodhavAmAM ene jarA muzkelI paDI, kAraNa sau kAI evA jIvana pratye bedarakAra rahyA hatA, ane e ADuMavaLuM kayAMya paDyuM hatuM; (6) ane jyAre eNe te joyuM tyAre eNe zuMka ke chellIne badale sauthI pahelI pasa MdagI ene karavAnI hAta, tApaNa teNe e vana ja pasaMda karyuM hota, ane e maLavAthI peAte khurA thayA, ane mAtra mANase ja pazuomAM palaTAyAM ema nahi, paraMtu mAre e paNa jaNAvavuM joI e ke pALelAM tathA jaMgalI janAvarA tyAM hatAM ke jemaNe sArA saumya svabhAvamAM, tathA duSTa jaMgalI svabhAvamAM, evAM dareka jAtanAM sayeAjanemAM--ekamekanAM rUpo tathA peAtAne anurUpa mAnava svabhAvA lIdhA. badhA AtmAoe have peAtAnI pasaMdagI karI lIdhI hatI, ane je anukramamAM temaNe pasaMdagI karI hatI te anukramamAM te lesisa pAse gayA ane teNe peAtAnA jIvananI je je 'prakRti' leAkAe pasaMda karI hatI, te te prakRtine sau saunA jIvananI adhiSThAtrI tarIke tathA pasaMdagIne lIbhUta karanAra zakti tarIke teonI (4) sAthe mekalI: A prakRti AtmAone sauthI pahelAM kalAdhA pAse laI gaI, ane enA hAthathI dharIte je gati maLatI hatI tenI aMdara AtmAone eNe kheMcyA, ane A rIte pratyekanuM bhAvi eNe pramANa karyu ane temane A sAthe jakaDI dIdhA pachI, je eTrepeAsa ta Mtue (621) kAMtatI hatI tathA je tene viruddha dizAmAM ukelI na zakAya tevA aparivartanIya banAvatI hatI, temanI pAse emane laI gaI, ane tyAMthI pAchaLa najara nAMkhyA. vagara te niyatinA siMhAsana nIcethI pasAra thayA; ane te badhA tyAMthI nIkaLI gayA bAda je vismRtinuM medAna jhADapAna vagaranuM ujjaDa verAna hatuM te tarapha dhagadhagatA tApamAM * eTale ke kAlane pravAha,
Page #669
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariccheda 10 teoe kUca karI; ane tyAra pachI sAMja paDavA AvI tyAre je anavadhAna nadInAM pANI kaI pAtramAM jhIlI zakAtAM nathI te nadIne kAMThe teoe paDAva nAMkhe; darekane AnuM DuM pANI te pIvuM ja paDyuM ane jeo vivekanA rakSaNathI vaMcita hatA teoe jarUra karatAM vadhAre pIdhuM ane jevuM pIdhuM tevuM (a) je kaMI banyuM hatuM te badhuM dareka bhUlI gayA. have teo sutA, tyAra pachI lagabhaga madhya rAtrIe vAvAjhoDuM ane dharatIkaMpa thayAM ane pachI eka kSaNamAM Ama tema UMdhAcatA thatAM teone kharatA tArAonI jema temanA janmarathAne upara dhakelavAmAM AvyA. erane pitAne pANI pItAM aTakAvavAmAM Avyo hato, paraMtu kaIrIte athavA kaI gatithI e potAnA zarIramAM pAcho Avyo te e kahI zakyo nahi; mAtra savAramAM, acAnaka jAgI jatAM pote pitAne citA para paDele je. . ane A rIte glAukona, kathA sacavAI rahI che ane ene (4) nAza thayuM nathI. ane je ApaNe emAM kahyA pramANe vartIzuM, te e ApaNane paNa sAcavI leze; ane ApaNe sahIsalAmata rIte viramRtinI nadI parathI pasAra thaI jaIzuM ane ApaNe AtmA kaluSita nahi thAya. je parathI mArI salAha to evI che ke AtmA amara che tathA dareka prakAranuM ISTa ke aniSTa sahevAnI enI zakti che ema khayAla karIne ApaNe harahameza svarganA pathane vaLagI rahevuM joIe tathA sadAye dharma ane sadaguNane anusaravuM joIe. (8) saratomAM jItanArAo InAme ekaThA karatA pharatA hoya tema zuM ahiMyAM ke pachI ApaNane ApaNe badale maLavAne heAya tyAM devane tathA eka bIjAne priya thaIne rahevAnI rIta A ja che. a.' A jIvana tathA ApaNe varNavI che te hajAra varSanI yAtrA ema baMnemAM ApaNuM bhaluM thaze. * River of Unmindfulness. + River of Forgetfulness.
Page #670
--------------------------------------------------------------------------
_