Book Title: Padmanandi Panchvinshatika
Author(s): Padmanandi, Gajadharlal Jain
Publisher: Jain Bharati Bhavan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020521/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir / / kobAtIrthamaMDana zrI mahAvIrasvAmine namaH / / / / anaMtalabdhinidhAna zrI gautamasvAmine namaH / / / / yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarebhyo namaH / / / / gaNadhara bhagavaMta zrI sudharmAsvAmine namaH / / ||caaritrcuuddaamnni AcArya zrImad kailAsasAgarasUrIzvarebhyo namaH / / AcArya zrI kailAsasAgarasUrijJAnamaMdira punitapreraNA va AzIrvAda rASTrasaMta zrutoddhAraka AcAryadeva zrImat padmasAgarasUrIzvarajI ma. sA. jaina mudrita graMtha skeniMga prakalpa graMthAMka:1 ArAdhanA vIra jaina zrI mahAvI kobA. amRtaM amRta tu vidyA tu zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra zahara zAkhA AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA, gAMdhInagara-zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA, gAMdhInagara-382007 (gujarAta) (079) 23276252, 23276204 pheksa : 23276249 Websiet : www.kobatirth.org Email : Kendra@kobatirth.org AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira zahara zAkhA AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira traNa baMgalA, Tolakanagara parivAra DAiniMga haoNla kI galI meM pAlaDI, ahamadAbAda - 380007 (079)26582355 For Private And Personal Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir SABRIDERIAL OM zrIvItarAgAya nmH| zrIpadAnaMdI AcAryadvAga viracitazrIpadmanaMdipaMcaviMzatikA navIna hiMdIbhAvAnuvAda sahita. zrIyuta paM. gajAdharalAlajaina nyAyazAstrI dvArA anuvAdita mAlika zrIjainabhAratIbhavanadvArA prakAzita / zrIvIranirvANa saMvat 2440 jUna 1914 prathamabAra 10.0] nyochAvara pAMca sapayA Pommmm 0000000000000000000000 PRINTED BY GAURI SHANKER LAL, AT TRE FHANDRAPRABHA PREES, BEN ARES. PUBLISHED DY BADRIPRASAD JAIN BHARTI BHAVAN BENARIES. -000- - meroenmenmoeoneeeee.nagma - - CT Cont For Private And Personal Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ___ eka bAra z2arUra par3hiye / pAThaka mahAzaya ! - yaha ApakA pavitra dharmazAsra hai| hastalikhita graMthoMke samAna Apako isakA vinaya pUjana namana karanA caahiye| yadi Apa aisA na kareMge aura anyAnya chapI pustakoMkI taraha isakI avinaya durdazA kareMge, to hama samajheMge ki Apa graMthoMkA nahIM kiMtu rupayoMkA vinaya __ karate haiN| kyoMki Apake mana meM yaha siddhAMta ghusA huA hai ki hastalikhitagraMtha jitane AdaraNIya hote haiM, utane chape hue nahIM hote kiMtu vicAra pUrvaka dekhA jAya to pUjyapanA donoMmeM samAna hai| nivedaka-prakAzaka / For Private And Personal Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shei Kailashesgarsuri Gyanmandit maMgalAcaraNa / (isa zAstra yAMcaneke pahale niraMtara par3hanA cAhiye) oMkAraM viMdusaMyuktaM niyaM dhyAyati yoginaH / kAmadaM mokSadaM caiva oMkArAya namonamaH // 1 // avirlshbdghnaughprkssaalitsklbhuutlklkaa| munibhirUpAsitatIrthA sarasvatI haratu no duritAn // 2 // ajJAnatimirAMdhAnAM jnyaanaaNjnshlaakyaa| cakSurunmIlitaM yena tasmai zrIgurave namaH // 3 // paramagurave namaH paraMparAcAryazrIgurave namaH / sakalakalupavidhvaMsaka zreyasAM parivarddhakaM dharmasaMbaMdhaka 2 bhavyajIvamanaHpratibodhakArakamidaM zAstraM zrIpadmanaMdipaMcaviMzazikAnAmadheyaM' asyamUlapathakAraH zrIsarvajJadevAH tadusaragraMthakAraH zrIgaNadharadevAH teSAM vaconusAramAsAdya zrIpakSanaMdyAcAryeNa viracitaM zrotAraH sAvadhAnatayA shRnnvNtu| maMgalaM bhagavAn vIro maMgalaM gautamo gnnii| maMgalaM kuMdakuMdAdyo jainadhAstu maMgalam // For Private And Personal Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // padmanaMdI AcAryake kucha jIvana viSayakA ullekha // pAThakagaNa | koI samaya isa jainadharmakeliye isabhAratavarSa meM aisA bIta cukA hai ki jisasamaya isa pavitra jainadharmakA nakArA cAro ora isa bhUmaMDala para nirbhayarItisre bajatA thA / anaMte kevaLI isa bhUmaMDalapara vihArakara apane jJAnarUpIsUrya se samasta saMsAra ke ajJAnAMdhakAra ko dUrakarate the / jIvoMko uttamamArgakA upadeza dekara mokSakI ora jhukAte the / anaMte nitha munigaNa bhAMti 2 ke ugratapoM ko karate the, ugradhyAnake valase apane AtmasvarUpake rasako bhalIbhAMti AsvAdana karate the, aura jIvoMko bhI AsvAdana karAne kI rAtadina koziza kiyA karate the| una nirmatha munIzvaroM meM koI to AcAryapadake aura koI upAdhyAyapadake dhArI hote the| zikSA dIkSA denA ityAdi AcAryoMkA mukhya karma thA usako ve AcArya bhaTI bhAMti karate the| unhIM AcAryoMkI kRpAse evaM zikSA se anaginate jIva nirmatha avasthA prApta karate the aura mokSa kI prApti meM sadA prayatnazIla rahA karate the / isI bhAMti aneka upAdhyAyagaNa bhI isa pRthvI maMDaLa Upara vihAra karate the| apane paThana pAThana karmameM ye pavitra AtmA ke svarUpa ke jAnanevAle upAdhyAya sadA niSNAta rahate the / jisa dizA kI ora dekho usadizAmeM yahIM dekhane meM AtA thA ki upAdhyAyapadake dhArI munIzvara hajAroM ziSyoMko vAstavika svarUpakA adhyApana karArahe haiN| kahIM para kisI viSayakA aura kahIM para kisI viSayakA varNana kiyA jA rahA hai| paMcama kAlake prabhAvase vaha prAcIna RSi samAja bahukAlase dRSTi gocara nahIM hone lagA taba jainadharmakA paThana pAThana bahuta kama hone lgaa| yahAM taka ki 25 varSa pahale kI bAta hai ki saMskRta zAstroMka pAThI kahIM koI dRSTigocara hote the| paraMtu harSa hai ki 10-15 varSa se phira isa pavitra dharmakA paThana pAThana isataraha yaha rahA hai ki jisase vidharmI logoM kI bhI zraddhA jainadharma para hone lagI hai / pAThaka ! yaha kRpA aura kisIkI mata samajhiye, sirpha yaha saba kRpA hai to jainamathoMkI hI hai kyoMki jabase logoMko janamathoMke dekhanekA saubhAgya prApta huA hai| jabase unhoMne jainadharmake svarUpako jAnA hai tabahI se yaha bAta huI hai / jainadharma ke premiyo ! yadyapi Apa ke kucha prAcIna pranthoM kA aba uddhAra huA hai tathApi aba bhI Apake saikaDoM graMtha bhaMDAroMmeM kIDoM ke bhojana bana rahe haiM dayAkara unake uddhArakA prayatna kIjiye / nahIM to AcAryakA prayatna vyartha jAyagA aura Apalogoko kRtaghnI bananA par3egA kyoMki loga barAbara jainadharmake dekhaneko, usake graMthoMke abhyAsa karanekI abhilASA pragaTa kararahe haiN| graMthoMko maMgA rahe haiM kiMtu kheda hai jaina graMtha unako mAMganepara bhI nahIM milate haiN| mile kahAM ? sirpha eka 2 do 2 pratiyAM haiM unako ve rakkheM yA mAMganevAloko deveM kyoMki zuddha lekhaka miLate nahIM bar3I kaThinAI sI laTaka gaI hai / For Private And Personal Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 2 // .000000......0.000000000000000000000000000000000000 isa rakta truTike dUrakaranekeliye tathA haraeka manuSyako sulabharItise jainadharmake svarUpakA jJAna hove isavAte yaha atyuttama mahAna graMtha zrIpadmanaMdipaMcaviMzatikA prakAzita kiyA gayA hai| koI 2 kahate haiM ki vaha graMtha sAhityakA mAmUlI aMtha hai kiMtu yaha unakI bar3I bhArIbhUla hai isapaMthakA abhyAsI vakhavIrIti jainadharmakA jAnakAra hosakatA hai, isameM koI saMdaha nahI / isapaMthakA pAnadipaMcaviMzatikA nAma isA par3A hai ki pAnanyAcAryane isaghaMsameM bar3IbhArI muMvarakavitAmeM paccIsa adhyAyoM meM paccIsa prakaraNoMkA varNana kiyA hai sana prakaraNoMke nAma tathA saMkSepa rItise varNana isaprakAra hai| prathamahI prathama isapathameM dhamApadezAmRtarUpa adhikArakA varNana kiyAgayA hai isa adhikArameM dharmakA sAmAnyasvarUpa, vistArapUrvaka dayAdharmakA sarUpa, zrAvakadharmakA spaSTatayA svarUpa, munidharmakA vistArapUrvaka kathana, samyagdarzana samyagjJAna samyakacAritrarUpa rajatraya dharmakA svarUpa, uttama kSamA mAryava bhAjaba satya zauca saMyama tapaH tyAga bAkicanya mAcarya isaprakAra spaSTarIti se dazadharmakA svarUpa, zuddha mAtmAkI pariNatirUpa dharmakA svarUpa aura dharmakI mahimA, dharmakA durlabhavanA, Adika bAtoMkA vistAra pUrvaka saralarItisaM varNana kiyAgayA hai|1| dUsarA AdhikAra dAnopadezAdhikAra hai| isameM uttama pausa AhAra auSadha abhaya aura Ana inacAra dAnAkA vistAra pUrvaka kathana kiyA gayA hai| tIsarA mAvikAra anityatvAdhikAra hai| isameM samasta vastuoMkI bhanityatAkA varNana kiyAgayA hai| cauthA ekakhAdhikAra hai isameM ekahI jIva tatpanna hotA hai ekahI garbhameM zarIra grahaNa karatA hai eka bAlaka aura yuvA hai isakI dUsarA koI cIja saMsArameM nahIM hai ityAdi bAtoMkA bhalIbhAMti varNana hai| pAcavAM adhikAra yatibhAvanASTaka hai| isa adhikArameM bhalIbhAMti yatiyoMkI bhAvanAoMkA varNana kiyAgayA hai| chaThavAM adhikAra upAsakasaMskAra hai isameM bhalAbhAMti AvakoMke pratoMkA varNana kiyA gayA hai aura bAraha bhAvanAoM kA bhI svarUpa dikhAyAgayA hai| sAtavAM dezavatodyotana nAmaka AdhikAra hai isameM ekadezatratakA bhalIbhAMti prakAza kiyAgayA hai 8 vAM AdhikAra siddhaparameSThistuti hai isameM siddhoMke svarUpakI uttama rItise stuti kIgaI hai / 9vAM alocanAdhikAra hai isa AdhikArameM jineMdradevake sAmane baiThakara pApoMkI vAlocanAkA bhalIbhAMti varNavAkiyA hai| 10 vAM adhikAra sahAdhacaMdrodaya hai isameM bakhUbI rItise caitanyatatvakA varNana kiyAgayA hai 11 vAM adhikAra nizcayapaMcAzata hai isameM 50 zlokoMmeM nizcayanayakA varNana uttama rItise kiyAgayA hai 12 vAM brahmacaryarakSAvatI adhikAra samacaryakI rakSA kisaprakAra kyoM karanA cAhiye tathA brahmacarya kI rakSAkaranese manuSyoM kA phAyadA hotA hai inabAtoMkA bhalIbhAMti varNana kiyA gayA hai| 13 vAM adhikAra RSabhajineMdrastotra hai| isastotrameM prAkRtabhASAmeM bhalIbhAMti jinendrabhagavAna kI stuti kI gaI hai| 14 vAM jineMdrastotrAdhikAra hai isa adhikArameM bhalIbhAMti sAmAnyarItise jineMdrabhagavAnakI stuti kI gaI hai| 15 vAM sarasvatIstotra nAmakA adhikAra hai isameM jinavANI mAtAke guNoMkA bhalIbhAMti varNana hai| 16 vAM svayaMbhUstotra nAmakA 00000000000000.1000.00000000000010. 0.00000000000 For Private And Personal Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 3|| adhikAra hai isameM caubIsoM tIrthaMkaroMkI uttamarItise stuti kI hai| 17 vAM prabhAtASTaka nAmakA adhikAra hai isameM jiteMdra ke suprabhAtakA bhalI bhAMti varNana kiyAgayA hai yaha sotra prAta:kAla meM bolane ke liye bahuta hI apUrva hai / 18 vA zAMtinAthastotra hai isameM zAMtinAtha bhagavAnakI uttamarItise stuti kI gaI hai| 19 vAM pUjASTaka hai isameM jala caMdana bhAdika juda 2 aSTakoM kA varNana kiyAgayA hai / 20 vAM karuNASTaka hai yaha stotra itanA madhura hai ki isake par3hanese kaMTha karuNAse gadgadahojAtA hai / 21 vAM kiyAkAMDa cUlikA nAmakA adhikAra haiM isameM bakhUbI rIti jinendra bhagavAnake sAmane pApAke prAyazcittakA varNana kiyAgayA hai| 22 vAM ekalabhAvanA nAmaka adhikAra hai. isameM ekatvabhAvanAkA vistAra pUrvaka kathana hai 23 vAM paramArthaviMzati nAmaka adhikAra hai isameM bhalIbhAMti paramArthakA varNana kiyAgayA hai| 24 va zarIrASTaka nAmaka AdhakAra hai isameM isa zarIra ke guNadApoMkA varNana hai| 25 vAM snAnASTaka hai isa adhikArameM mAnase zuddhimAnanevAloMkI niMdAkA varNana kiyAgayA hai| ina paJcIsa sAdhakAroM ke atirikta aMtameM brahmacaryASTaka hai ina AcArya mahArAja kI brahmacarya meM saba dhA~se adhika bhakti thI isaliye brahmacarya adhikAra meM isa paMthakI samApti kI hai esA mAlUma hotA hai / / iti / hamArI samajhase yaha graMtha pratyeka bhaMDAra tathA gharameM rahanA cAhiye aura yaha graMtha aupadezika parIkSAmeM bhI bhartI hojAnA cAhiye kyoMki nA vidyAthA ApadAkSaka parIkSA daga va avazya hI isapathako yAda kareMge aura isake yAda karanekhe ye acchItaraha janadhamaMke jAnakAra ho jAyege tathA uttamavaktA bhI hojAveMge isameM kisI prakArakA saMdaha nahIM / isagraMthakI kavitA bahuta hI uttama aura gaMbhIra hai| . AcAryavara padmanaMdI / sajjanagaNa ! yaha jo graMtha Apake sAmane virAjamAna hai isa prathake kartA mahAtmA AcArya padake dhArI zrIpadmanaMdI AcArya hai / jainiyoMkA itihAsa sabase pachi pachar3A huvA hai, sAmagrI kucha bhI najara nahIM AtI, eka 2 nAmake kaI AcArya bhI hogaye, isachiye panadinI sarIkhe vidvAnAma the kIna pAnadI bhAcArya the isavAtakA hama jarAbhI nirNaya nahIM karasakate, kyA kreN| pUnA lAyanarIkI riporTame yaha patAlagA hai ki padmanadInAmake kaI AcArya hogaye haiM unameM eka padmanaMdI jambUhIpa prajJapti ke katI haiM jo ki vIranaMdIke ziSya valanadI, vaLanaMdIke ziSya padmanaMdI haiN| ye AcArya vijayanagara ke nikaTa vArAnagarake zakti bhUpAla ke samaya meM huve haiN| dUsare padmanaMdAna pavizatikA, caraNamArapAkata, dharmarasAyanapAkRta ya tIna graMtha banAye haiN| inake samayAdikA kucha bhI patA nahIM lagatA / tIsare karNakhaTagrAma meM huve haiM jinhoMne sugaMdhadazamIudAApanAdi vanAye haiN| cauthe padmanadI kuDalapuranivAmI duve haiM jinhoMne cUlikAsiddhAMtakI vRttinAmaka vyAkhyA 12.00 ilAkoM meM banAI hai| pAMcaveM vikrama saM0 1395 meM huve haiM cha? padmanaMdI bhaTTAraka nAmase prasiddha huveI jinakI banAI huI For Private And Personal Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 4 // devapUjA ratnatrayapUjA pUnAkI lAibrerImeM prApta hai| sAtaveM vikrama saM0 1362 meM bhaTTAraka nAmase huve haiM inakI laghupadmanaMdI saMjJA bhI hai inake banAye have yatyAcAra ArAdhanAsaMgraha paramAtmaprakAzakI TIkA, nipaMDu (vaidyaka) zrAvakAcAra kaLikuMDapAnnAthavidhAna anaMtakathA Adi graMtha6 kitu padmanaMdI joki jambUdvIpa prajJaptike kartA haiM aura vijayanagarake nikaTa vArAnagarake zaktibhUpAla ke samaya meM huve haiM vehI padmanaMdipaMcaviMzatikA kI jAnapaDate haiM kyoMki isameM prathama pramANato yaha hai ki ye prAkRta bhASAkebhI pUrNa jAnakAra the kyoMki inhoMne isamaMthameM RSabha stotrakA tathA jineMdrastotrakA prAkRta bhASAmeM varNana kiyA hai isaliye prAkRta graMtha jambUdvIpaprajJapti inhIkA banA huvA honA cAhiye / dUsare-jagaha 2 | isaprathameM inhoMne vIranaMdI guruko namaskAra kiyA hai isaliye yadi ye vIranaMdIke ziSya praziSyoM meM se haiM to isa padmanaMdipaMcaviMzattikAke kI kA yahI hai indani valanaMdIko isaprathameM namaskAra nahIM kiyA hai isaliye saMbhAvanA hotI hai ki zAyada valanaMdI inake sahapAThiyoM meM uttama naMvara ke sahapAThI hoM isaliye inakI prakhara gurutva buddhi unameM na ho ? inapramANoMse yaha bhI bAta samajhameM AtI hai ki dUsare padmanadInAmake AcAryane jo paMcaviMzatikA banAI hai vaha isa paMcaviMzatikAse bhinna koI dUsarI paMcaviMzattikA honI cAhiye yadyapi inake banAye huve graMthoMse yaha bAta bAbakhUbI rItise jAnI jAtI hai ki prAkRta bhASAke jAnakAra ye bhI the isaliye isa pAna dipaMcaviMzatikAke kattI ye bhI hosakate haiM kintu isathAtakA kA koI balavAna pramANa najara nahIM AtA ki ya bIranaMdIke ziSya praziSyoMmeMsa hI hove isaliye yahI bAta nirvivAda siddha hotI hai ki isa pAnadipaMcaviMzatikAke kI prathama pAnaMdI hI hai| jo vijJagaNa jainajAtimeM itihAsa ke vettAnako cAhiye ki ve igrNthke| makSa jApAyake samayAdikA patALagAveM aura inake samaya AdikA nirNaya kareM hamAre pAsa sAmanA bhAdika na honese hama aise mahAna AcAryoka samaya bhAdike nirNaya karane meM sarvathA asamartha hai| pAThakabUMda ! mujha alpajJameM itanI zakti nahIM thI ki isa graMthakA anuvAda kara maiM pUrAkara sakatA kiMtu kaI kAraNoMseM mujhe yahakAma jabarana hAthameM lenApaDA aura yathAsAdhya karanA bhI paDA isaliye vidvAnoM ke sAmane merI yaha savinaya prArthanA hai ki ve merA isa anuvAdakA prathamakArya jAnakara truTitasthaloMpara kSamApradAna kreN| merebhAI AdikI bImAriyoM ke kAraNa ApattiyoM meM mujhe idhara udhara bhAganA par3A thA isaliye kaI phAramoMkA saMzodhana maiM nahIM kara sakA jahAM taka banA hai azuddhipatra meM unakAmaukI azuddhiyAM lelI gaI haiN| mujhe isagraMthake saMpAdana karate samaya do pustaka milI thI unake AdhAra para hI yaha isakI bhASATIkA kI hai, apanI orase maiMne kucha nahIM kiyA hai| vizeSa isaprakAra ke gaMbhIra graMthake anuvAdameM merA korA sAhasa hI vidgaNa samajheM aura mujhe kSamA kreN| vidvajanoMkA sevaka, gajAdharalAla jaina / // 4 // For Private And Personal Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir adhikAroM ke nAma pRSThasaMkhyA lokasaMkhyA lokasaMkhyA 198 349 389 Growav 100030 adhikAranAma pRSThasaMkhyA dharmopadazAmRta maMgalAcaraNa dharmasAmAnyasvarUpa dayAdharmakA vyAkhyAna zrAvakadharmakA vyAkhyAna munidharmakA kathana ratnatrayadharmakA kathana dazalakSaNadharma zuddha bhAramAkI pariNatirUpadharmakA kathana , dharma kImahimAke dulabhapanekA upapeza , vAnakA sapadeza 111 anityatvAdhikAra 136 | 4 ekaravAdhikArakA varNana yatibhAvanAkA kathana upAsaka saMskAra 194 dezatratoyotananAmAdhikAra 216 siddhaparameSThikA stavana 231 AlocanAdhikAra 10 sadbodhacaMdrodaya adhikAranAma 11 nizcayapaMcAzat nAmakAdhikAra 12 brahmacaryarakSAvatI adhikAra 13 RSabhajineMdrastotra 14 jineMdrastotrAdhikAra 15 sarasvatIstotra 16 svayaMbhUstotra 17 prabhAtASTaka 18 zAMtinAthastotra 19 pUjASTaka 20 karuNASTaka 21 kiyAkAMDacUlikA 22 ekatvabhAvanA adhikAra 23 paramArthaviMzati 24 zarIrASTaka 25 nAnASTaka 26 brahmacaryASTaka 427 442 449 424 . . 463 473 162 189 470 492 499 wwvor 9 VO v . 5| For Private And Personal Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir azuddhi aisAhI ArAdhanA satyavacanake sabadaza mArdava Arjaba esI pIne se kuttA mAsa kaTu bakATAnI kAlavatka sabandhAya binAdiyuktitaH rAgahamavatA muNDana bigar3atA hai saMyajane svargakI prApti zuddhAzuddhipatram / zuddhi | azuddhi zuddhi pRSTha paMkti | azuddhi zuddhi paMkti aisa hI haricandra ne haricaMda ne 24 13 bAgativatitatva bAgativartitattva 86 ArAdhanA pitRbanabhado pitavanamado 35 3 pAyo prAyo 91 satya vacanake banAve banAle sAmbedhIti sAthvadhIti 91 sarvadeza kimatra *kimanyatra dharma dharma mArdava prathAthi graMthagraMthi 11 viSTakRchAt viSTakRcchrAtR. 99 Ajava bodhapradIpa bodhapradIpa bhavyaGsA bhavyahaMsA aisI cUr3AmaNiHstavAca cUDAmaNistadvAca:36 budhAH budhaH khalana ne tatvAyApta tattvAryApta vanavuna vanepyunataM 10 vodhadRza bodhazA budhaH budhaH 105 mAMsa mahisakaM mahiMsarka dharmakeyam dharmamekam kaTuka sayama saMyama serAmAru saromAruteH vakoTAnA pAtrImadam pAtramidaM jAtinivandhanAya jAtinibaMdhanAya 120 kAlavaktre akiMcinya AkiMcanya esA aisA saMbandhAya vidadhati vidadhati avAdhamIta abAdhamati 132 7 vinAdiyuktitaH 21 samyasthitAM sAmyasthitAM budhaiH sabaMdho budhaH saMbaMdhI 138 6 rAgacchUmavatAM 23 vyasyAnoMko vyAkhyAnoMko 50 mUkhAn mUrkhAna 141 3 muMDana takhamasamaMjasa tatvamasaMsaMjasaM 64 6 nivRtti ho nivRtti ho 148 5 vigar3atA hai 22 12 | saMbaMghase saMbaMdhase samRtikAnane saMmRtikAnane 151 10 saMyojane vaMdhanaM baMdhanaM yatro vidhiyo yanA vidheyo 155 2 natovargakI prApti24 10 / kamchAkA kakachakA 83 9 | mahuvidhA muhurbahuvidhA 16. P003333rrrrr Mammam Co.00 // 6 // For Private And Personal Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 7 // azuddhi saMpati vahubhiH badheH saMvandhI 20000000000000000000000000000000000000000000000000000000 dvatatA uttamatatva sabaMdho'pi tatvaM tatvAmurda iMsI meM pRSTha paMkti azuddhi pRSTha paMkti azuddhi zuddhi saMpatti tarAm 231 13 maNi maNI bhavaMdhano avaMdhanI 273 tattvaM 163 baddhamahaso baddhamahaso takha tararva 274 budha avazyakatAnahIAvazyakatAnahIhai237 16 paramAtmatakhake paramAtmatatvaka 276 sabandho 171 tatvaM tattvaM 239 vAdinA bahinA saMbaMdhe tattvaM tatvaM tattvaM 280 dvaitato 173 3 saMbandha saMbaMdha badasevayA badasevayA uttamatattva hai176 16 tadvANaM 244 16 tatvajJAna tattvajJAna saMbaMdhA'pi 18. 5 karmavadhavatayA karmavedhanatayA 246 vakSye vakSyenu 300 tatva 180 13 vahiraMgamala se bahiraMgamalase 2488 sadAzrita tadAzrita tasvAmRtaM 181 1 kamahumAyA kama huvA thA 249 satvaM tattvaM iMsinI meM 185 15 madhyAnha madhyAha 249 11 saMbaMdhato saMbaMdhato 304 meva 1887 bhasArabhatahI hai asArabhUtahI 250 karmarUpIvIjase krmruupiib|jse 308 zUnyamaThe 191 3 smRttipathaprasthApi smRtipathaprasthAAya 2529 saMbaMdhase saMbaMdhase 311 bhyAnAmRtaM 191 10 mUtyA na mRtyAne 255 14 vaddho baddho bhanyajIvoMko 192 10 ghamese tattva tattvaM mana meM 20.12 bahisthita badiH sthita 258 baddha saMvardhatetarAm20212 sandakSetara sadrakSetara 258 bodhAna bodhAta bhAvayannityaM 209 11 palaDeparato palaparato 263 14 zabdaiH dUrIkRta 218 5 paryanka parya 264 bhaniravatvapaMcAzat nizcayapaMcAzat 332 syAmanu 223 4aa ho jAte hai ho jAtA hai 264 saMsatI - yatiH 336 avadhidRzaH 231 1' tanhI ko usI kI 264 9 vidhAnakI vidhAni ki 3630 zUnyapeThe dhyAnamRta bhabyajIvoMko mamameM saMvardhamatatarA bhAvayannityaM dUrIkRta spAmanu avabhizaH Hon For Private And Personal Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandie // 8 // zuddhi 000000000 azuddhi nAramAyA pizAMta hai kamyuriya sabbaMdha praSTa 339 345 349 32 zuddhi nAtmIyA siddhAMta hai kancuriya samvaTTha viThTha diTrapaNihA diTTA NaTra NivigdhaM diThThapaNiTThA diTThA 358 350 372 NibviAcaM purasa sahINe paMkti vazati pRSTha paMkti azAdizAti dRSTe dihe 400 16 kAmAsaktaciyAmapi kAmAsaktadhiyAmapi4467 | udramite sadgamite 403 3 zumrAdhAlezau zubhrAbhalezau 451 kyoMki kyoMki 404 vastutatvakathanAt vastutatvakathanAt452 vardhane bardhane 422 16 sasvatI sarasvatI 452 padAthoMko padAthAko 425 17 vaddhaH baddhAH vRhaspati vRhaspati 426 13 zucipuSpasuraiH zucipuSyasareH 456 kSatabye aMtarvya 426 14 kurvan 458 vANIkA capalatA hai vANIkI capalatAhe 4271 kikare tra kiMkare'tra 40. bAbadUkapaneko vAvadUkapaneko 427 kurve 461 jIvoMko jIvoMkA 428 15 mativinato mati vibhramato 464 nasattatvakA usatattvakA 430 abhimAnI hai abhimAnI haiM 464 beSThita huvA veSTitahuvA 331 tatvoMkya tatvoM kA 466 dhvajAkI yArI hai vajAkAdhArIhai431 16 madhyAnhakALa madhyAhakALa 471 bAtakI yAta paLabharameM palabharameM 436 5 ciMtAyamapi ciMtAyAmapi 491 12 kona hogA kauna hogA ? 4351 binA prayojanakA vinA prayojanakA500 11 kaithunAtha bhagavAna kuMthunAtha bhagavAnake4378| isakI barAbara idhake varAvara 504 4 / bIsave bIsave439 10 / puramao MERAUNAM 44000000000000000000000000000000000000000000000000000001 sallINo usasa 380 savvaMpi sahalI Ai 388 diDhe 388 diTThI 392 karAulaM sasvIpa sahaLadiAi rAnala ll8aaaa For Private And Personal Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org OM namaH siddhebhyaH / bhASAnuvAda sahitapadmanandipaJcaviMzatikA / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir -18 maMgalAcaraNa - sragdharA / kAyotsargAyatAGgo jayati jinapatirnAbhisUnurmahAtmA madhyAnhe yasya bhAsvAnupari parigato rAjatesmogramUrtiH cakraM karmendhanAnAmatibahudahato dUramaudAsyavAtasphUryatsaddhyAnabanheriva rucirataraH prodgato visphulinggH|| 1 // arthaH --dupahara ke samaya jisa AdIzvara bhagavAnake Upara rahAhuA tejasvIsUrya jJAnAvaraNAdi karmarUpI IMdhanako palabharameM bhasma karanevAlI tathA vairAgyarUpI pavanase jalAI huI, dhyAnarUpI agnise utpanna huve manohara phuliMgAke samAna jAna par3atA hai aise kAyotsargasahita vistIrNazarIra ke dhArI tathA aSTakamake jItanevAle uttamapuruSoM ke svAmI mahAtmA zrInAbhirAjAke putra zrIRSabhadeva bhagavAna sadA jayavanta hai / bhAvArtha -- isa zloka meM utprekSAlaMkArahai isaliye granthakAra utprekSA karate haiM ki jisaprakAra pavanase cetAI huI agni jisasamaya kASTake samUhako jalAtI hai usasamaya jaise usake phuliMge AkAzameM ur3akara jAte haiM / usahI prakAra zrI RSabhadeva bhagavAnane bhI apanI vairAgyarUpI agnise jJAnAvaraNAdikamoM ke samUhako jalAyA thA For Private And Personal Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 2 // 64000000000000000000000000000000000000000000000000000000 padmanandipaJcaviMzatikA / tathA usake bhI phuliMge AkAzameM ur3akaragayethe una phUliMgAoMmeMsehI yaha sUrya bhI eka phuliMgA hai| sArArtha-bhagavAnakI dhyAnarUpI agni sUryase bhI adhika tejavAlI thii||1|| hAthoMko nIce kiye tathA nizcala aura nAsAgradRSTi tathA ekAntasthAnameM dhyAnI bhagavAnako apane manameM dhyAnakara granthakAra phira bhI utprekSA karate haiN| _ zArdUlavikrIr3ita / / no kiJcitkarakAryamasti gamanaprApyaM na kiJcidRzodRzyaM yasya na karNayoH kimapi hi zrotavyamapyasti n| tenAlambitapANirujjhitagatirnAsAgradRSTIrahaHsaMprApto'tinirAkulo vijayate dhyAnakatAno jinH||2|| arthaH-bhagavAnako hAthase karane yogya koI kArya nahIM rahA hai isaliye to unhoMne hAthoMko nIce laTakAdiyA hai tathA jAneke lAyaka koI sthAna nahIM rahA hai isaliye ve nizcala khar3e huve haiM aura dekhane yogya koI padArtha nahIM rahA hai isaliye bhagavAnane nAkake Upara apanI dRSTi de rakkhI hai tathA ekAnta bAsa isaliye kiyA hai ki bhagavAnako pAsameM rahakara koI bAta sunaneke liye nahIM rahI hai isaliye isaprakAra atyaMta nirAkula tathA dhyAnarasameM lIna bhagavAna sadA lokameM jayavanta haiM // 2 // rAgo yasya na vidyate kacidapi pradhvastamohagrahAdatrAdeH parivarjanAnna ca budhairdeSo'pi sambhAvyate / tasmAtsAmyamathAtmabodhanamatojAtaHkSayakarmaNAmAnandAdiguNAzrayastu niyataM so'rhan sadA pAtu vaH // 3 // arthaH-moha tathA parigrahake nAza ho jAneke kAraNa na to kisI padArthameM jisa arhatakA rAgahI pratIta hotA hai tathA arhata bhagavAnane samasta zastra AdikoM choDa diyA hai isaliye vihAnoko kisI meM jisa arhatakA dveSabhI dekhane meM nahIM AtA tathA dveSake na rahaneke kAraNa jo zAntasvabhAvI hai tathA zAntasvabhAvI honeke 101000000000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 3 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / hI kAraNa jisa arhatane apanI AtmAko jAna liyA hai tathA AtmAkA jJAtA hone ke kAraNa jo arhata karmoMkara rahita hai tathA karmoMse rahita honeke hI kAraNa jo Ananda AdiguNoMkA Azraya hai aisA ata bhagavAna merI sadA rakSA karo arthAt aise arhata bhagavAnakA maiM sadA sevaka hUM / bhAvArtha -- jo rAgI tathA dveSI hai aura jo nirantara striyoMmeM ramaNa karatA hai tathA jo mohI hai aura zatru se bhIta hokara jo nirantara zastrako apane pAsa rakhatA hai tathA karmoMkA mArA nAnAprakArakI gatiyoMmeM bhramaNa karatA rahatA hai aisA svayaM duHkhI arheta dUsarekI kyA rakSA kara saktA hai ? kiMtu jo vItarAga hai tathA kAma moha Adi jisake pAsa bhI nahIM phaTakane pAte aura jo janma maraNAdikara rahita hai aura karmoM kA jItanevAlA hai vahIM dUsare kI rakSA karasaktA hai isaliye aisahI Apta (arhanta ) ke maiM zaraNa hUM // 3 // indrasya praNatasya zekhara zikhAratnArkabhAsAnakha zreNItekSaNabimba zumbhadalibhRddUrollasatpAlam / zrIsadmAGghriyugaM jinasya dadhadapyambhojasAmyaM rajastyaktaM jADyaharaM paraM bhavatu nazceto'rpitaM zarmaNe // 4 // arthaH- jisa prakAra kamaloMpara bhramara guMjAra karate haiM usahIprakAra bhagavAna ke caraNakamaloMko bar3e 2 indra Akara namaskAra karate haiM tathA unake mukuTake agrabhAgameM lage huye jo ratna unakI prabhAsahita bhagavAnake caraNoMke nakhoMmeM una indroMke netroMke pratibimba par3ate haiM isaliye bhagavAna ke caraNoMpara bhI indroM ke netrarUpI bhare nivAsa karate haiM tathA jisaprakAra kamala kuchasaphedIliye lAla hote haiM usahI prakAra bhagavAnake caraNakamala bhI kucha saphedI liyehue lAlavarNa hai tathA jisaprakAra kamaloMmeM lakSmI rahatI hai usI prakAra bhagavAna ke caraNakamala bhI lakSmIke sthAna hai arthAt caraNa kamaloMke ArAdhana karane se bhavya jIvoMko uttama mokSarUpI lakSmIkI prApti hotI hai / isaliye yadyapi kamala tathA bhagavAnake caraNakamala ina guNoMse samAna For Private And Personal 11311 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org padmanandipaJcaviMzatikA / hai tathApi kamala dhUlisahita hai tathA jar3a hai aura bhagavAnake caraNakamala dhUli (pApa) rahita hai tathA jar3atA ke dUra karanevAle haiM ataH kamaloMse bhI utkRSTa bhagavAnake caraNakamala sadA mere mana meM sthita raho tathA kalyANa karo / bhAvArtha -- rajakA artha dhUlibhI hotA hai tathA pApabhI hotA hai isaliye kamalato dhUlikara sahita hai kintu bhagavAnake caraNakamala dhUlikara rahita hai arthAta caraNakamaloMkI sevA karanese samasta pApoMkA nAza hojAtA hai / tathA kamala sarvathA jar3a hai kintu bhagavAnake caraNakamaloMmeM aMzamAtra bhI jar3atA nahIM hai arthAt caraNakamaloM kI ArAdhanA karanese samasta prakArakI jar3atA naSTa hojAtI hai // 4 // // 4 // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir mAlinI / jayati jagadadhIzaH zAntinAtho yadIyaM smRtamapi hi janAnAM pApatApopazAntyai / bibudhakulakirITaprasphurannIlaratnadyuticalamadhupAlI cumbitaMpAdapadmam // 5 // artha - nAnA prakArake devatAoMke jo mukuTa unameM lagI huI jo camakatI huI nIlamANe unakI jo prabhA vahI jo calatI huI bhramaroMkI paMkti usakara sahita jisa zAntinAtha bhagavAna ke caraNakamala smaraNa kiye huvehI samasta janoM ke pApa tathA saMtApa ko dUrakara dete haiM aise ve tIna lokake svAmI zrIzAMtinAtha bhagavAna sadA jayavaMta haiM // 5 // sa jayati jinadevo sarvavidvizvanAtho'vitathavacanahetukrodhalobhAdimuktaH / zivapurapathapAMthaprANipAtheyamuccairjanitaparamazarmA yena dharmo'bhyadhAyi // 6 // artha-sabake jAnanevAle tathA tInalokake svAmI aura kroghalobhAdikara rahita isIliye satyacacanake bolanevAle zrIjinadeva sadA jayavaMta haiM jina zrIjinadevane mokSamArgako gamana karanevAle prANiyoM ko pAtheya (TosA) svarUpa tathA uttama kalyANake karanevAle utkRSTa dharmakA nirUpaNa kiyA hai // 6 // For Private And Personal 118 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 11411 www.kobatirth.org padmanandipaJcaviMzatikA / isa prakAra maMGgalAcaraNakara AcArya dharmake svarUpa ke varNana kA prArambha karate haiM prathamahI dharma kitane prakArakA hai isa bAtako batalAte haiM / zArdUlavikrIDita / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir dharmo jIvadayA gRhasthazaminorbhedAdvidhA ca trayaM ratnAnAM paramaM tathA dazavidhotkRSTakSamAdistataH / mohodbhUtavikalpajAlarahitA vAgaGgasaGgojjhitA zuddhAnandamayAtmanaH pariNatirdharmAkhyayA gIyate // 7 // artha- samasta jIvoMpara dayAkaranA isIkA nAma dharma hai athavA ekadeza gRhasthakA dharma tathA sarvadeza muniyoMkA dharma isa prakAra usadharma ke do bhI bheda haiM athavA utkRSTa ratnatraya ( samyagdarzana samyagjJAna samyak cAritra ) hI dharma hai athavA uttamakSamA mArdava Arjava Adika daza prakAra bhI dharma hai athavA mohase utpanna huve samasta vikalpoMkara rahita tathA jisako bacanase nirUpaNa nahIM karasakte esI jo zuddha tathA Anandamaya AtmAkI paraNati usIkA nAma utkRSTa dharma hai isaprakAra sAmAnyatayA dharmakA lakSaNa tathA bheda isazloka meM batalAye gaye haiM ||7|| aba AcArya cAra zlokoMmeM dayAdharmakA varNana karate haiM / AdyA sadvratasaJcayasya jananI saukhyasya satsampadAM mUlaM dharmataroranazvarapadArohaka niHzreNikA / kAryA sadbhirihAGgiSu prathamato nityaM dayA dhArmikaiH dhiGnAmA'pyadayasya tasya ca paraM sarvatra zUnyA dizaH // 8 // arthaH-- jo samasta uttama vratoMke samUhameM mukhya hai tathA sacce sukha aura zreSTa saMpadAoM kI utpanna karanevAlI hai aura jo dharmarUpI vRkSakI jar3a hai (arthAt jisaprakAra jar3a binA vRkSa nahIM ThaharatA usahI prakAra dayA binA dharmabhI nahIM Thahara saktA) tathA jo mokSarUpI mahalake agrabhAgameM car3hanake liye sIr3hIke samAna hai aisI dharmAtmA puruSoM ko "samasta prANiyoM para dayA" avazya karanI cAhiye kintu jisa puruSa ke cittameM lezamAtra bhI dayA nahIM hai usa puruSa ke liye dhikkAra hai tathA samasta dizA usake liye zUnya hai arthAt jo nirdayI hai usakA koI bhI mitra nahIM hotA // For Private And Personal // 5 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 000000000000000000000000000000000000000000000000000000001 www.kobatirth.org pacanandipaJcaviMzatikA / saMsAre bhramatazciraM tanubhRtaH ke ke na pitrAdayo jAtAstaddhamAzritena khalu te sarve bhvntyaahtaaH| nanvAtmApi hato yadatra nihato janmAntare'pi dhruvaM hantAraM pratihanti hanta bahuzaH saMskArato nA kudhH||9|| arthaH-cirakAlase saMsArameM bhramaNa karate huve isadInaprANIke kauna kauna mAtA pitA bhAI Adika nahIM huve ? arthAt sarva hI ho cuke isaliye yadi koI prANI kisI jIvako mAre to samajhanA cAhiye ki usane apane kuTumbIko hI mArA tathA apanI AtmAkAbhI usane ghAta kiyA kyoMki yaha niyama hai jo manuSya kisI dIna prANIko ekabAra mAratAhai usasamaya usa marehuve jIvake krodhAdikI utpatti hotI hai tathA janmAntarameM usakA saMskAra baiThA rahatA hai isaliye jisasamaya kAraNa pAkara usamRtaprANIkA saMskAra prakaTa hojAtA hai usa samaya vaha hiMsakako (arthAt pUrvabhavameM apane mAranevAle jIvako) aneka bAra mAratA hai isaliye aise duSTa hiMsakaliye dhikkAra ho // 9 // trailokyaprabhubhAvato'pi sahajo'pyekaM nijaM jIvitaM preyastena vinA sa kasya bhvitetyaakaaNksstHpraanninH| nimzeSavratazIlanirmalaguNAdhArAttato nizcitaM jantorjIvitadAnatatribhuvane sarvapradAnaM laghu // 10 // arthaH-yadi kisI daridrIse bhI yaha bAta kahI jAve ki bhAI tU apane prANadede tathA tInalokakI saMpadA lele taca vaha yahI kahatAhai ki yadi maiM hI marajAUMgA to usa saMpadAko kauna bhogegaa| ataHtInalokakI saMpadAse bhI prANiyoMko apane prANa pyAre haiN| isaliye samasta vrata tathA zIlAdi nirmalaguNoMkA sthAnabhuta jo yaha prANIkA jIvitadAna hai usakI apekSA saMsArameM sarvadAna choTe haiM yaha bAta bhalIbhAMti nizcita hai| bhAvArthaH-ahAra 1 auSadhi abhaya tathA zAstra isaprakAra dAnake cArabheda haiM una sabameM abhayadAna saba se utkRSTa dAna mAnA gayA hai tathA abhayadAna usahI samaya pala saktA hai jaba kisI jIvake prANa na dukhAye jAya isaliye isautcamaabhayadAnake AkAMkSI manuSyoMko kisI bhI jIvakI hiMsA nahIM karanI caahiye||10|| ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipaJcaviMzatikA / zArdUlavikrIr3ita / svargAyAvratino'pi sAmanasaH zreyaskarI kevalA sarvaprANidayA tayA tu rahitaH pApastapastho'pi c| taddAnaM bahu dIyatAM tapasi vA cetaH sthiraM dhIyatAM dhyAnaJca kriyatAM janA na saphalaM kiJciddayAvarjitam // 11 // athe:-cAhe manuSya abatI vratarahita kyoM na hove yadi usakA citta samasta prANiyoM ke prANoMko kisI prakAra duHkha na pahuMcAnArUpa dayAse bhIgA huA hai to samajhanA cAhiye ki usa puruSako vaha dayA svarga tathA mokSarUpa kalyANako denevAlI hai kiMtu yadi kisI puruSake hRdayameM dayAkA aMza na ho to cAhe vaha kaisA bhI tapasvI kyoM na hove tathA vaha cAhai icchAnusAra hI dAna kyoM na detA ho athavA vaha kitanA bhI tapameM cittako kyoM na sthira karatA ho tathA vaha kaisAbhI dhyAnI kyoM na ho pApIhI samajhA jAtA hai kyoMki dayArahita koI bhI kArya saphala nahIM hotaa| aba AcArya zrAvakadharmakA varNana karate haiMsantaH sarvasurAsurendramahitaM muktaH paraM kAraNaM ratnAnAM dadhati trayaM tribhuvanapradyoti kAye sati / vRttistasya yadannataH paramayA bhaktyArpitAjAyate teSAM sadgRhamedhinAM guNavatAM dharmo na kasya priyH||12|| arthaH-jisa samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritrarUpI ratnatrayakI samasta surendra tathA asurandra bhAkti se pUjana karate haiM tathA jo mokSakA utkRSTa kAraNa hai, arthAt jisake binA kadApi mukti nahIM ho saktI tathA jo tIna lokakA prakAza karanevAlA hai aise samyagdarzana samyagjJAna samyak cAritrarUpa ratnatrayako dehakI sthiratA rahate santahI munigaNa dhAraNa karate haiM tathA zrahAtuSTi AdiguNoMkara saMyukta gRhasthiyoMke hArA bhaktise diye hue dAnase unauttamamuniyoM ke zarIrakI sthiti rahanI hai isaliye aise gRhasthoM kA dharma kisako priya nahIM hai arthAt saba hI usako priya mAnate haiM // 12 // srgdhaaraa| ArAdhyante jinendrA guruSu ca vinatirdhArmikaiHprItiruccaiHpAtrebhyo dAnamApanihatajanakRte tacca kAruNyabuddhyA // 7 // For Private And Personal Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pAnAndapaJcaviMzatikA / tatvAbhyAsaH svakIyanatiratiramalaM darzanaM yatra pUjyaM tadgArhasthyaM budhAnAmitaradiha punarduHkhado pohapAzaH131 arthaH-tathA jisa gRhasthAzramameM jinendrabhagavAnakI pUjA upAsanA kI jAtI hai tathA nigraMthaguruokI bhakti sevA Adi kI jAtI hai aura jisa gRhasthAzramameM dharmAtmApuruSoMkA parasparameM snehase vIva hotA hai tathA muni Adi uttamAdipAtroMko dAna diyA jAtA hai tathA duHkhI daridriyoM ko jisa gRhasthAzramameM karuNAse dAna | diyA jAtA hai aura jahAMpara nirantara jIvAdi tatvoMkA abhyAsa hotA rahatA hai tathA apane 2 vratoMmeM prIti rahatI hai aura jisa gRhasthAzramameM nirmala samyagdarzanakI prApti hotI hai vaha gRhasthAzrama vidvAnoM ke dvArA pUjanIka hotA hai kintu usase biparIta isa saMsArameM kevala duHkha kA denevAlA hai tathA moha kA jAla hai // 13 // aba AcArya zrAvakoMkI gyAraha pratimAoMke nAma batAte haiMAdau darzanamunnataM vratamitaH sAmAyika proSadhastyAgazcaiva sacittavastuni divAbhaktaM tathA brahma ca / nArambho na parigraho'nanumatirnoddiSTamekAdazasthAnAnIti gRhivrate vyasanitAtyAgastadAdyaH smRtaH // 14 // arthaH-sabase pahale jIvAdipadArthoMmeM zaMkAdidoSarahita zraddhAnarUpasamyagdarzanakA jisameM dhAraNa hove usako darzanapratimA kahate haiM tathA ahiMsAdi pAMca aNuvrata tathA digvatAdi tIna guNavrata aura dezAvakAzikAdi cArazikSAvrata isaprakAra jisameM bArahavrata dhAraNa kiye jAve vaha dUsarI vratapratimA kahalAtI hai 2 tathA tInoMkAloMmeM samatA dhAraNa karanA sAmAyikapratimA hai 3 aura aSTamI Adi cAropoMmeM Arambharahita upavAsa karanA cauthI proSadhapratimA hai 4 tathA jisa pratimAmeM saMcitta vastuoMkA bhoga na kiyA jAya usako sacittatyAga nAmaka pAMcavIMpratimA kahate haiM 5 / tathA jisa pratimAke dhAraNa karane meM rAtribhojanakA sarvathA niSedha kiyA gayA hai usako rAtribhuktatyAgapratimA kahate haiM // 6 // // 8 // For Private And Personal Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 9 // 000000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipaJcaviMzatikA / tathA jisa pratimAke dhAraNa karanese Ajanma vastrI tathA parastrI donoMkA tyAga karanA par3atA hai baha brahmacaryanAmaka sAtavIMpratimA hai tathA kisIprakAra dhanAdikA upArjana na karanA ArambhatyAganAmaka AThavIpratimA hai aura jisapratimAke dhAraNa karate samaya dhanadhAnya dAsIdAsAdikA tyAga kiyA jAtA hai vaha navamI parigrahatyAganAmaka pratimA hai tathA gharake kAmoMmeM aura vyApArameM (aisA karanA cAhiye aisA nahIM karanA cAhiye) ityAdi anu. matikA na denA anumAtatyAganAmaka dazamIpratimA hai tathA gyArahavIpratimA usako kahate haiM ki jahA~para apane uddezase bhojana na kiyA gayA ho aise gRhasthoMke gharameM maunasahita bhikSApUrvaka AhAra karanA-isaprakAra ye gyAraha vrata (pratimA) zrAvakoMke haiM, ina saba vratoMmeM bhI prathama saptavyasanoMkA tyAga avazya kara denA cAhiye kyoMki vyasanoMke binA tyAga kiye eka bhI pratimA dhAraNa nahIM kI jA saktI // 14 // zArdUla vikrIr3ita / yatproktaM pratimAbhirebhirabhito vistAribhiH sUribhitivyaM tadupAsakAdhyayanato gahivrataM vistarAt / tatrApi vyasanojjhanaM yadi tadapyAsUnyate'traivayattanmUlaH sakalaH satAM vratavidhiryAti pratiSThAM parAm // 15 // arthaH-samantabhadra Adi bar3e 2 AcAryoMne gyAraha pratimA tathA aura bhI gRhasthoMke vrata atyanta vistArakesAtha apane 2 granthoMmeM varNana kiye haiM isaliye upAsakAdhyayanase inakA svarUpa vistArase jAnanA cAhiye aura unhIM AcAryoMne jUA khelanA 1 madyapInA 2 mAMsa khAnA 3 Adi sAto vyasanoMkA bhalIbhAMti kharUpa dikhAkara unake tyAgakI acchI taraha vidhi batalAI hai tathA isagranthameM bhI una saptavyasanoMke tyAgakA varNana kiyA jAyagA kyoMki saptavyasanoMke tyAgase hI sajjanoMkI vratavidhi atyanta pratiSThAko prAptakaratI hai binA vyasanoMke tyAgake nahIM // 15 // ////////////////// 6//////// //ra////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 2 For Private And Personal Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 10 // padmanAndapazcaviMzatikA / anuSTupa / dyUtamAMsasurAvezyAkheTacauryaparAGganAH / mahApApAni sati vyasanAni tyajedbudhaH // 16 // arthaH-jUA khelanA 1-mAMsa khAnA 2-madyapInA 3-vezyAke sAtha upabhoga karanA 4-zikAra khelanA 5corI karanA 6-parastrIkA sevana karanA 7 ye sAta vyasanoMkenAma haiM tathA vidvAnoMko ina vyasanoMkA tyAga | avazya karanA cAhiye // 16 // AcArya saptavyasanoMse utpanna huI hAni tathA saptavyasanoMke svarUpako pRthak 2 varNana karate haiN| prathamahI do zlokomeM dhUtanAmaka vyasanakA niSedha karate haiN| maalinii| bhuvanamidamakIrtezcauryavezyAdisarvavyasanapatirazeSApannidhiH pApabIjam / / viSamanarakamArgeSvagrayAyoti matvA ka iha vizadabuddhi tamaGgIkaroti // 17 // arthaH-jo samasta apakIrtioMkA ghara hai arthAt jisake pInese saMsArameM akIrti hI phailatI hai tathA jo corI vezyAgamana Adi bace huve vyasanoMkA svAmI hai (arthAt jisaprakAra rAjAke AdhIna maMtrI Adi huA karate haiM usa hI prakAra jUAke AdhIna samasta bace have vyasana haiM) aura jo samasta ApattiyoM kA ghara hai tathA jisake saMbandhase niraMtara pApakI hI utpatti hotI rahatI hai tathA jo samasta narakAdikhoTIgatiyoMkA mArga ba. talAnevAlA hai aise sarvathA nikRSTa jUAnAmaka vyasanako kauna buddhimAna aMgIkAra kara saktA hai ? arthAt koI nahIM // 17 // zArdUla vikrIr3ita / / kAkIrtiH ka daridratA ka vipadaH ka krodhalobhAdayazcauryAdivyasanaM ka ca ka narake duHkhaM mRtAnAM nRNAm / 000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 11 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipazcaviMzatikA / cetazcedgurumohato na ramate dyUte vadantyunnataprajJA yadbhuvi durnayeSu nikhilaSvetaddhuri smaryate // 18 // arthaH- isa jUAke viSaya meM bar3e 2 gaNadharAdikoM kA yaha kathana hai ki mohake udayame manuSya kI jUAmeM pravRtti hotI hai yadi manuSya ke mohake upazama honese jUAmeM pravRtti na hove to kadApi saMsAra meM isakI akIrtti nahIM phaila saktI hai aura na yaha daridrI hI bana saktA hai tathA na isako koI prakArakI vipatti ghera saktI hai aura isa manuSya ke krodhalobhAdikI bhI utpatti kadApi nahIM ho saktI tathA corI Adi vyasana bhI isakA kucha nahIM karasakte aura marane para yaha narakAdi gatiyoMkI vedanAkA bhI anubhava nahIM karasaktA kyoMki samastavyasanoMmeM jUA hI mukhya kahA gayA hai isaliye sajjanoMko isa jUvese apanI pravRttiko avazya haTA lenA cAhiye // 18 // Age do lokoM meM mAMsa vyasanakA niSedha kiyA jAtA hai / samdharA / bIbhatsuprANighAtodbhavamazuci kRmisthAnamazlAghyamUlaM hastenAkSNApi zakyaM yadiha na mahatAM spRSTumAlokituMca tanmAMsa bhakSyametadvacanamapi satAM garhitaM yasya sAkSAtpApaM tasyAtra puMso bhuvi bhavati kiyatkAgatirvA na vidmH|| arthaH -- dekhatehI jo manuSyoM ko pravala ghRNAkA utpanna karanevAlA hai tathA jisakI utpatti dAnaprANiyoMke mArane para hotI hai aura jo apavitra hai tathA nAnAprakArake dRSTigocara jIvoMkA jo sthAna hai aura jisakI samasta sajjana puruSa nindA karate haiM tathA jisako isa saMsAra meM sajjanapuruSa na hAtha se hI chUsate haiM aura na AMkhase hI dekha sakte haiM aura "mAMsa khAne yogya hotA hai" yaha vacana bhI sajjanoMko prabala ghRNAkA utpanna karanevAlA hai aise sarvathA apAvana mAMsako jo sAkSAt khAtA hai AcArya kahate haiM hama nahIM jAna sakte usa manuSya ke kitane pApoMkA saMsAra meM saMcaya hotA hai ! tathA usakI kaunasI gati hotI hai ! // 19 // For Private And Personal 00000000 // / 11 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 12 // - - pacanandipazcaviMzatikA / shikhrnnii| gato jJAteH kazciddhahirapi na yadyati sahasA ziro hatvA hatvA kaluSitamanA roditi janaH / pareSAmutkRtya prakaTitamukhaM khAdati palaM kale re nirviNNA vayamihabhavacitracaritaiH // 20 // arthaH-yadi koI apanA bhAI pitA putra Adi daivayogase (maranA to dUra rahe) bAhara bhI calAjAve tathA vaha jaldI lauTa kara na Ave to manuSya zirakUTa 2 kara rotA hai tathA nAnAprakArake manameM burebhAvoM kA citavana karatA hai kintu apane kuTumbiyoMse bhinna dUsarejIvoMke mAMsako upATa 2 kara khAtA hai tathA lezamAtra bhI lajjA nahIM karatA hai isaliye AcArya kahate haiM ki are kalikAla tere nAnAprakAra ke caritroMse hama sarvathA virakta haiM, arthAt tere caritroM kA hamako patA nahIM lagasaktA // 20 // aba AcArya do zlokoMmeM madirAkA niSedha karate haiN| mAkinI / sakalapuruSadharmabhraMzakAryatrajanmanyadhikamadhikamagre yatpare duHkhhetuH| tadapi yadi na madyaM tyajyate buddhimadbhiH khahitamihakimanyatkarma dharmAya kAryam // 21 // arthaH- yaha madirA isa janmameM samasta pInevAleprANiyoMke dharmako mUlase khonevAlI haiM tathA paralokameM atyanta tIvra nAnAprakArake narakoMke duHnoMkI denevAlI hai aisA hone para bhI yadi vihAn mada pInA na chor3eM to samajha lenA cAhiye ki una manuSyoMke dvArA apane hitakArI dharma ke liye koI bhI utkRSTa kArya nahIM banasakA kyoMka vyasanI kucha mI uttamakArya nahIM karasakte // 21 // mandAkrAntA / AstAmetadyadiha jananI vallabhAM manyamAnA nindyAzceSTA vidadhati janA nimrapAH piitmdyaaH| // 12 // For Private And Personal Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 13 // +00000000000000000000000000000000000000000000000000% pamanandipaJcaviMzatikA / tatrAdhikyaM pathi nipatitA yatkiratsArameyAdaktre mUtraM madhuramadhuraM bhASamANAH pivanti // 22 // arthaH-AcArya kahate haiM ki madirAke pInevAlemanuSya yadi nirlajja hokara apanI mAtA ko strI mAneM tathA usa ke sAtha nAnA prakAra kI khoTI ceSTA kareM to yaha bAta to kucha bAta nahIM kintu saba se adhika bAta yaha hai ki madyake nazemeM Akara jaba mArgameM girajAte haiM tathA jisasamaya unake mukhameM kuttA mUtate haiM usako miSTa 2 kahate huve tatkAla gaTaka jAte haiN| bhAvArthaH-jo manuSya madyapAna karate haiM ve samasta khoTIceSTA karate haiM tathA unakI burI hAlata hotI hai aura unako kisIprakAra hitakA mArga bhI nahIM sUjhatA isa liye vidvAnoMko isa nikRSTa madyase judAhI rahanA cAhiye // 22 // aba AcArya do zlokoMmeM vezyA vyasanakA niSedha karate haiN| zArdUla vikrIr3ita / / yAH khAdanti palaM pivanti ca surAM jalpanti mithyAvacaHsnihyanti draviNArthameva vidadhatyarthapratiSThAkSatim / nIcAnAmapi dUravakramanasaH pApAtmikAH kurvate lAlApAnamaharnizaM na narakaM vezyAM vihAyAparam // 23 // arthaH-jo sadA mAMsa khAtI haiM tathA jo nirantara madyapAna karatI haiM aura jinako jhUTha bolane meM aMzamAtra bhI saMkoca nahIM hotA tathA jinakA kSeha viSayImanuSyoMkesAtha kevala dhanake hI liye hai aura jo dravya tathA pratiSThA ko mUla se ur3Ane vAlI haiM arthAt vezyAkesAtha saMyoga karanese dhana tathA pratiSThA donoMkinArA kara jAte haiM tathA jinake citta meM sadA chala kapaTa dagAbAjI hI rahatI hai aura jo atyanta pApinI haiM tathA jo dhana ke lAbha se atyanta nIcadhIvara camAra cANDAla Adi kI lArakA bhI nirantara pAna karatI haiM aisI 110000000000000000000000000000000000000000000000000000000 // 13 // For Private And Personal Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org padmanandipazcaviMzatikA / vezyAoMse dusarAnaraka saMsAra meM hai ! yaha bAta sarvathA jhUTha hai / bhAvArthaH -- vezyA hI naraka hai // 23 // // 14 // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir AryA / rajakazilAsadRzIbhiH kukkurakarparasamAnacaritAbhiH / gaNikAbhiryadi saGgaH kRtamiha paralokavArtAbhiH // 24 // arthaH-- jo vezyA dhovIkI kapar3epachITane kI zilAke samAna hai arthAt jisaprakAra zilApara samasta prakArake kapar3e lAkara pachITe jAte haiM usahI prakAra isa vezyAkesAtha bhI samasta nikRSTase nikRSTa jAtike manuSya Akara ramaNa karate haiM athavA dUsarA isakA Azaya yaha bhI hai ki jisa prakAra zilA para samasta prakAra ke kapar3oMke mailakA saMcaya hotA hai usahI prakAra vezyArUpI zilApara bhI nAnA jAtiyoM ke manuSya ke vIryarUpI mailakA samUha ikaThThA hotA hai tathA jo vezyA kuttAoMke liye kapAlake samAna haiM arthAt jisa prakAra mare huve manuSya ke kapAla para lar3ate lar3Ate nAnAprakAra ke kutte ikaTThe hote haiM usahIprakAra isa vaizyA parabhI nAnA jAtiyoMke manuSya Akara TUTate haiM tathA nAnAprakAra ke parasparameM kalaha karate haiM isaliye aisI nikRSTavezyAoMke sAtha yadi koI puruSa saMbandha kare to samajhalenA cAhiye ki usakA paraloka uttama ho cukA / bhAvArtha:- jo manuSya vezyAoMke sAtha saMbandha karate haiM unake ihaloka tathA paraloka donoM sarvathA bigar3a jAte haiM ||24|| aba AcArya do zlokoMmeM zikAra vyasana kA niSedha karate haiN| yA durdehaika vittA vanamadhivasati trAtRsaMvandhahInA bhItiryasyAH svabhAvAddazanadhRtatRNA nAparAdhaM karoti / sragdhArA / For Private And Personal [********v0000 118811 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////!//////////////////////////////// // //////////////////////////// www.kobatirth.org pacanandipaJcaviMznatikA / vadhyAlaM sApi yasminnanumRgavanitAmAMsApaNDasyalobhAdAkheTe'sminatAnAmihakimunakimanyatrano yadvirUpam arthaH-jisa bicArImRgIke sivAya dehake dusarA koI dhana nahIM hai tathA jo sadA banameM hI bhramaNa karatI rahatI hai aura jisakA koI bhI rakSA karanevAlA nahIM hai tathA jisako khaMbhAvase hI bhaya lagatA hai tathA jo kevala tRNakI hI khAnevAlI hai aura kisIkA jo lezamAtra bhI aparAdha nahIM karatI aisI bhI dIna mRgI ko kevala mAsaTukaDeke lobhI tathA zikArake premI, jo duSTapuruSa vinAkAraNa mArate haiM unako isa loka- | meM tathA paralokameM nAnAprakArake viruddha kAryoMkA sAmanA karanA paDatA hai arthAt isalokameM to ve duSTapuruSa roga zoka Adi duHkhokA anubhava karate haiM tathA paralokameM unako naraka jAnA par3atA hai // 25 // maalinii| tanurapi yadi lamA kITikA syAccharIre bhavati taralacakSurvyAkulo yaH sa lokH| kathamiha mRgayApsAnandamutkhAtazatro mRgamakRtavikAraM jJAtaduHkho'pi hanti // 26 // arthaH-AcArya mahArAja kahate haiM ki jo manuSya zarIrase kisIprakAra kIr3I Adike saMbandha ho jAne sehI adhIra hokara jahAMtahAM dekhane laga jAtA hai (arthAt usako vaha ciMuTI Adi kA saMbandha hI pIDA kA paidA karanevAlA hojAtA hai) tathA jo duHkhakA bhalIbhAMti jAnanevAlA hai vaha manuSya bhI zikAra meM Ananda mAnakara niraparAdhadInamRgako hathiyAra uThAkara mAratA hai? yaha bar3A Azcarya hai| bhAvArthaH-binA jAne kisI kArya karane meM Azcarya nahIM kintu jo bhalIbhAMti apane tathA parake duHkhako jAnatA hai phira aisA duSTakAma karatA hai usakeliye Azrarya hai // 21 // zAla vikriidd'it| yo yenaiva hataH sa hanti vahuzo hantyeva yairvaJcito nUnaM vaJcayate sa tAnapi bhRzaM janmAntarepyatra ca / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 5 // For Private And Personal Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 16 // 00000000000000000000000000000000000000000000000000000 paanandipazcaviMzatikA / strIvAlAdijanAdapi sphuTamidaM zAstrAdapi zrUyate nityaM caJcanahiMsanojjhanavidhau lokAH kuto muhyte27|| arthaH-strI bAlaka Adise tathA zAstrase jaba yaha bAta bhalIbhAMti mAlUma hai ki jo prANI isa janmameM ekabAra bhI dUsareprANIko mAratA hai vaha dUsare janmameM usa marehuve prANIse anantabAra mArAjAtA hai tathA jo manuSya isa janmameM ekabAra bhI dUsare prANIko ThagatA hai vaha dUsare janmameM anantabAra usI pUrvabhavame Thagehave prANIse || ThagAyA jAtA hai phira bhI he loka tU dUsareke ThaganemeM tathA mAranemeM chor3ane meM rAtadina lagA rahatA hai yaha bar3e AzcaryakI bAta hai isaliye bhavyajIvoMko cAhiye ki ve aise anarthake karanevAle dUsareke mArane Thagane meM apane cittako na lagAve 27 // aura bhI AcArya corI kapaTa karanekA doSa dikhAte haiM / arthAdau pracuraprapaJcaracanairye vaJcayante parAnnUnaM te narakaM brajanti purataH pApibajAdanyataH / prANAH prANiSu tannivandhanatayA tiSThanti naSTe dhane yAvAn duHkhabharo nare na maraNe tAvAniha praayshaa2|| arthaH-jo duSTamanuSya nAnAprakArake chala kapaTa dagAbAjIse dUsare manuSyoko dhana Adikeliye Thagate haiM unako dUsarepApIjanoMse pahile hI naraka jAnA par3atA hai kyoMki (dhanaM vai prANAH) isa nItike anusAra manuSyoMke dhana hI prANa haiM, yadi kisI rItise unakA dhana naSTa hojAve to unako itanA prabala duHkha hotA hai ki jitanA unako marate samaya bhI nahIM hotA isaliye prANiyoMko cAhiye ki ve prANasvarUpa dUsareke dhanako kadApi haraNa na karai tathA na haraNa karanekA prayana hI kare // 28 // parastrIsevanameM kyA 2 hAni hai isabAtako AcArya do zlokoMmeM dikhAte haiM / cintAvyAkulatAbhayAratimatibhraMzo'tidAhabhramAtRSNAhatirogaduHkhamaraNAnyetAnyaho AsatAm / yAnyatraiva parAanAhatamatestadubhUridumkhaM ciraM zvabhre bhAvi yadabhidIpitavapuloMhAganAliGganAt // 29 // 0000000000000000000000000000000000000000010044 // 16 // For Private And Personal Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 17 // 64640000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipaJcaviMzatikA / jo manuSya parastrIke sevana karanevAle haiM unako isIlokameM jo ciMtA, vyAkulatA, bhaya, dveSa, buddhikAbhraSTapanA, zarIrakAdAha, bhUkha, pyAsa, roga, janmamaraNaAdika duHkha hote haiM ve koI adhika duHkha nahIM kintu jisa samaya una parastrIsevImanuSyoMko narakarme jAnA par3atA hai tathA vahAMpara jaba unako parastrIkI jagaha lohakI putalIse AliMgana karanA par3atA hai usasamaya unako adhika duHkha hotA hai| bhAvArtha-jo manuSya parastrakisevI haiM unako niraMtara anekaprakArakI ciMtA lagIrahatI hai, tathA usa strIse maiM kaise milUM kaise usako prasanna karUM isaprakAra unako niraMtara AkulatA bhI rahatI hai, aura koI hameM saMbhoga karate dekha na leve tathA koI mAra na deve, isaprakArakA unako sadA bhaya bhI lagA rahatA hai tathA parastrI sevana karanevAle manuSyakI kisIke sAtha prIti bhI nahIM hotI sabake sAtha dveSa hI rahatA hai tathA parastrIsevana karanevAle manuSyakI buddhi bhI bhraSTa hojAtI hai kyoMki usako mAtA, bahina, putrI AdikA kucha bhI dhyAna nahIM rahatA tathA jo manuSya parastrIke vilAsI haiM unakA zarIra sadA kAmajvarase saMtapta rahatA hai tathA parastrIsevIpuruSoMko bhUkha pyAsa Adi nAnAprakArake duHkha bhI Akara satAte haiM aura unako aneka prakArake garmI Adi prANaghAtaka rogoMkA bhI sAmanA karanA par3atA hai tathA anekaprakArake duHkha bhI unheM bhogane par3ate haiM aura aMtameM ve mara bhI jAte haiM ye to isa bhavake duHkha haiM kintu jisasamaya ve parabhavameM naraka jAte haiM tathA jisasamaya unako garama kIhaI lohakI putalIse cipakA diyA jAtA hai tathA kahA jAtA hai ki jisa prakAra tumane pUrvabhava meM parastrI ke sAtha saMbhoga kiyA thA vaisIhI yaha strI hai isake sAtha bhI vaisAhI saMbhoga karo taba unako aura bhI adhika duHkha hotA hai isaliye uttamapuruSoMko cAhiye ki ve kisI bhI parastrIkesAtha saMbaMdha na kareM // 29 // aura bhI AcArya upadeza dete haiN| //////////////////////////////////////////////////////////////////// //////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pcnndipcvishiitkaa| zArdUlavikrIr3ita / dhiktaM pauruSamAsatAmanucitAstAbuddhayasteguNA mAbhUnmitrasahAyasampadapi sA tajanma yAtu kSayam / lokAnAmiha yeSu satsu bhavati vyAmohamudrAGkitaM svame'pi sthitilavanAtparadhanastrISu prasaktaM manaH // 30 // arthaH-jina pauruSa Adike hote sante apanI sthitiko ullaMghana kara mohase khapnameM bhI parastrI tathA para dhanameM manuSyoMkA mana Asakta ho jAve aise usa pauruSakeliye dhikkAra ho tathA vaha anucita buddhi bhI dUra raho tathA ve guNa bhI nahIM cAhiye aura aisI mitroMkI sahAyatA tathA saMpattikI bhI AvazyakatA nahIM / bhAvArthaH--jAgRta avasthAkIto kyA bAta ! jina pauruSa Adike hote saMte manuSyoMkA citta svapnameM bhI yadi parastrI meM Asakta ho jAve to, aise pauruSa AdikI koI AvazyakatA nahIM isaliye bhavyajIvoM ko kadApi parastrImeM citta nahIM lagAnA cAhiye // 3 // aba AcArya isabAtako dikhAte haiM ki kina 2 ko kyA 2 jUvA Adi khelanese hAni uThAnI pdd'ii| dyUtAddharmasutaH palAdiha bako madyAdyadonandanAzcAruH kAmukayA mRgAntakatayA sa brahmadatto nRpaH / cauryatvAcchivabhUtiranyavanitAdoSAddazAsyo haThAdekaikavyasanoddhatA iti janAH sarvairna ko nshyti||31|| arthaH-jUvAse to yudhiSThiranAmaka rAjA rAjyase bhraSTa hue tathA unako nAnAprakArake duHkha uThAne par3e tathA mAMsabhakSaNase vaka nAmakA rAjA rAjyase bhraSTa huA tathA aMtameM naraka gayA aura madyapInese yaduvaMzIrAjAke putra naSTahave tathA vezyAvyasanake sevanase cArudatta seThi daridrAvasthAko prApta huve tathA aura bhI nAnAprakArake duHkhoMkA unako sAmanA karanA par3A aura zikArakI lolupatAse bramhadaca nAmakA rAjA rAjyase bhraSTa huvA tathA use naraka jAnA pdd'aa| tathA corIvyasanase satyaghoSanAmaka purohita gobara khAnA sarvadhanaharaNa ho jAnA Adi nAnAprakArake duHkhoMko sahanakara aMtameM mallakI muSTise marakara narakako gyaa| tathA parastrIsevanase rAvaNako aneka duHkha bhogane ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // 18 // For Private And Personal Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 19 // paanandipaJcaviMzatikA / pdd'e| tathA marakara naraka gayA / acArya kahate haiM ki eka 2 vyasanake sevanase jaba ina manuSyoMkI aisI burI dazA haI tathA ye naSTahave taba jo manuSya sAtoM vyasanoMkA sevana karanevAlA hai vaha kyoM nahIM naSTa hogA ? isaliye bhavyajIvoMko cAhiye ki ve kisI bhI vyasanake phandemeM na par3e // 31 // naparamiyanti bhavanti vyasanAnyaparANyapi prabhUtAni // tyatvA satpathamapathapravRttayaH kSudrabuddhInAm // 32 // arthaH-AcArya mahArAja aura bhI upadeza dete haiM ki jina vyasanoMkA Upara kathanakiyAgayA hai ve hI vyasana haiM aisA nahIM samajhanA cAhiye kintu aura bhI vyasana haiM ve yahI haiM alpabuddhI mithyAdRSTiyoMkI zreSTa mArgako chor3akara nikRSTamArgameM pravRtti ho jAnA isaliye jIvoMko cAhiye ki ve vyasanoMkI rakSAkaliye nikRSTa mAgoM meM pravRtti na karai // 32 // . aura bhI AcArya vyasanoMkA doSa dikhAkara niSedha karate haiN| sarvANi vyasanAni durgatipathA svargApavargArgalA vajrANi vrataparvateSu viSamAH saMsAriNAM zatravaH / prArambhe madhureSu pAkakaTukeSveteSu saddhIdhanaiH kartavyA na matirmanAgapi hitaM vAJchadbhiratrAtmanaH // 33 // jina manuSyoMkI buddhi nirmala hai tathA jo apanI AtmAkA hita cAhate haiM unako kadApi vyasanoMkI ora nahIM jhukanA cAhiye kyoMki ye samastavyasana durgatiko lejAnevAle haiM tathA svargamokSake pratibaMdhaka haiM aura samastavatoMke nAza karanevAle haiN| tathA prANiyoMke ye parama zatru haiN| tathA prAraMbha meM madhura honepara bhI aMtameM kaTu hai isaliye inase svapnameM bhI hitakI AzA nahIM hotI // 33 // AcArya aura bhI upadeza dete haiN| mithyAdRzAM visadRzAM ca pathacyutAnAM mAyAvinAM vyasaninAM ca khalAtmanAM ca / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra paanandipaJcaviMzatikA / saGgaM vimuJcata budhAH kurutottamAnAM gantuM matiryadi samunnatamArga eva // 34 // arthaH he bhavyajIvo yadi tuma uttamamArgameM jAnekeliye cAhate ho to tuma kadApi mithyA dRSTi viparIta buDI mArgabhraSTa chalI vyasanI duSTajIvoMke sAtha saMbaMdha mata karo yadi tumako saMbaMdha hI karanA hai to uttama manu SyoMke sAtha hI saMbaMdha kro| bhAvArtha-jaisI saMgati kI jAtI hai usI prakArake phalakI prApti hotI hai yadi tuma mithyAdRSTi Adi / duSTapuruSoM ke sAtha saMgati karoge to tumako kadApi uttamamArga AdikI prApti nahIM ho saktI yadi tuma uttama manuSyoMkI saMgati karoge to tumako nAnAprakArake guNoMkI tathA uttamamArgakI prApti hogI isaliye yadi tuma uttama mArgakI prApti karanA cAhate ho to tumako uttama manuSyoMkI hI saMgati karanA cAhiye / / 34 // / snigdhairapi bajata mA saha saGgamebhiH kSudraiH kadAcidapi pazyata sarSapANAm / ho'pi saGgatikRtaH khalatAzritAnAM lokasya pAtayati nizcitamazu netrAt // 35 // arthaH-yaha niyama hai ki duSTapuruSa jaba apanA kAma nikAlanA cAhate haiM taba mIThe bacanoMse hI nikAlate haiM kintu AcArya isabAtakA upadeza dete haiM ki duSTapuruSa cAhe jaise sarala tathA miSTavAdI kyoM na hoM to bhI unake sAtha kadApi sajvAnoko saMbaMdha nahIM karanA cAhiye kyoMki isabAtako pratyakSa dekho ki jaba sarasoM khalarUpameM pariNata ho jAtI hai usasamaya usase nikalAhuvA tela AMkhoMmeM lagAte hI manuSyoMko azrupAta karA detA hai| bhAvArtha-khalakA artha khala bhI hotA hai tathA duSTa bhI hotA hai usIprakAra snehakA artha prIti bhI hotA hai tathA tela bhI hotA hai jabataka sarasoM apane rUpameM rahatI hai tabataka vaha kisIkA kucha bhI bigAr3a nahIM karatI kintu jisa samaya usakI khalarUpa paryAya palaTa jAtI hai usasamaya usase utpannahuvA tela A~khoM meM lagAte hI manuSyoMko azrupAta karA detA hai| usIprakAra jabataka manuSya sajjana rahate haiM tabataka to ve kisIkA kucha bhI 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 21 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipaJcaviMzatikA / bigAr3a nahIM karate kintu jisasamaya ve duSTa ho jAte haiM usasamaya unase utpannahuI prIti manuSyoMko nAnAprakArake duHkhoMkA anubhava karAtI hai isaliye sajjanoMko cAhiye ki ve kisI bhI duSTa ke sAtha saMbaMdha na kareM // 35 // kalAvekaH sAdhurbhavati kathamapyatra bhavane sacAdhAtaH kSudreH kathamakaruNairjIvati ciram / / atigrISme zuSyatsarasi vicaraccaJcuratayA bakoTAnAmagre taralazapharI gacchati kiyat // 36 // arthaH--jisasamaya grISmaRtumeM talAvoMkA pAnI sUkhajAtA hai usasamaya pAnIke abhAvasehI vicArI machaliyAM marajAtI haiM yadi daivayogase daza pAMca baca bhI rahaiM to laMbI coMcoMke dhArI bagale unako bAtakI bAtameM gaTaka jAte haiM isaliye grISmaRtumeM machaliyoMkA nAmanizAna dRSTigocara nahIM hotA usIprakAra prathamato isakali kAlameM sajjana utpannahIM nahIM hote yadi daivayogase eka do utpanna bhI hote haiM to dayArahita duSTapuruSoMke phandameM pha~sa kara adhika samaya taka jIne nahIM pAte isaliye isakalikAlameM prAyaH sajjanoMkA abhAvasA hI hai / / 36 // iha varamanubhUtaM bhUri dAridrayaduHkhaM varamativikarAle kAlavatke prveshH| bhavatu varamito'pi klezajAlaM vizAlaM na ca khalajanayogAjIvitaM vA dhanaM vA / / 37 // artha:-AcArya kahate haiM ki saMsAra meM daridratAkA duHkha bhoganA acchA hai athavA marajAnA acchA hai vA aura bhI sAMsArika nAnAprakAra kI pIr3AoM kA sahana karanA uttama hai kintu duSTajanake saMbaMdhase jInA tathA duSTajanake sAtha dhana kamAnA uttama nahIM // 3 // aba AcArya munidharmakA varNana karate haiN| AcAro dazadharmasaMyamatapomUlottarAkhyAguNAH mithyAmohamadojjhanaM shmdmdhyaanaaprmaadsthitiH| vairAgyaM samayopavRMhaNaguNA ratnatrayaM nirmalaM, paryante ca samAdhirakSayapadAnandAya dharmoM yateH // 38 // arthaH-jisadharmameM darzanAcAra jJAnAcAra cAritrAcAra tapa AcAra, vIryAcAra isaprakAra pAMca prakArake For Private And Personal Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir kaa22|| padmanandipazcaviMzatikA / AcAra, tathA uttamakSamA uttamamArdava uttamaArjava uttamasatya uttamazauca uttamasaMyama uttamatapa, uttamatyAga, uttamaAkiMcanya tathA uttamabrahmacarya isaprakArakA daza dharma, tathA bAraha prakArakA saMyama, tathA bAraha prakA rakA tapa, aura ATha prakArake mUlaguNa, tathA caurAsIlAkha uttaraguNa, tathA mithyAla moha madakA tyAga, aura zama dama dhyAna tathA pramAda rahita sthiti aura vairAgya, tathA jinazAsanakI mahimAke bar3hAne vAle ane kaguNa aura samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritra svarUpa nirmalaratnatraya tathA aMtameM samAdhi vidyamAna haiM. aisA muniyokA dharma akSayapada Anandake liye hai // 38 // khaM zuddha pravihAya cidguNamayabhrAntyANumAtre'pi yat saMvandhAya matiHpare bhavati tadvaMdhAya muuddhaatmnH| tasmAttyAjyamazeSameva mahatAmetaccharIrAdikaM tatkAlAdi binAdiyuktita idaM tatyAgakarmavratam // 39 // . artha-apane zuddhacaitanyako chor3akara paramANumAtra parapadArthoM meM bhI caitanyaguNake bhramase yadi mUr3hapuruSoMkI buDi lagajAve to usabuDise kevala karmavaMdhahI hotA hai isaliye sajjanapuruSako zarIra Adike samastapadA kA avazya tyAga karadenA cAhiye yadi AyuHkarma ke pravalahonese zarIrAdikA tyAga na ho sake to zarIrAdike tyAga karane ke liye munivata hI dhAraNa karane yogya hai kyoMki munivrata dhAraNa karanAhI zarIra Adike tyAga kI kriyA hai // 39 // muktvA mUlaguNAnyatervidadhataH zeSeSu yatnaM paraM daNDo mUlaharo bhavatyAvirataM pUjAdikaM vAJchataH / ekaM prAptamareHprahAramatulaM hitvA zirazchedakaM rakSatyaGgulikoTikhaNDanakaraM ko'nyo naro buddhimaan||4|| arthaH-yuddhakarate samaya anekaprakArake prahArahote haiM unameM kaI ekato zirake chedanevAle hotehaiM tathA kaI eka agulike agrabhAgake chedanevAle hote haiM unameM yadi koIpuruSa zirake chedanevAle prahArako chor3akara agulIke agrabhAgako chedanakarane vAle prahArase rakSAkare to usakA jisaprakAra usase rakSA karanA vyartha hai usI // ////////////////////////////////////////// // // // // // // // // // ////////////////////////////////////////// // // // ////' For Private And Personal Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 0000000000000000000000000000000000000000000000000000000 pcnndipnycviNshtikaa| prakAra jo, yati mUlaguNoMko chor3akara zeSa uttaraguNoMkepAlanakaraneke liye prayatna karate haiM tathA niraMtara pUjA Adiko cAhate haiM unako AcArya mUlachedaka daNDa dete haiM isaliye muniyoMko prathama mUlaguNavrata pAlanA cAhiye pAche uttaraguNoMkA pAlana karanA cAhiye // 4 // Acelakya mUlaguNa kisaliye pAlA jAtA hai isavAtako AcArya dikhAte haiN| mlAne kSAlanataH kutaH kRtajalAdyArambhataH saMyamo naSTe vyAkulacittatAtha mahatAmapyanyataH prArthanam / kopIne'pi hRte paraizca jhaTiti krodhaHsamutpadyate tannityaM zucirAgahRchramavatAM vastraM kakummaNDalam // 41 // arthaH-yadi saMyamI vastra rakkhe to usake malina honepara gheonekeliye jala AdikA unako AraMbha karanA par3egA aura yadi jala Adi kA Arambha karanA par3A to unakA saMyama hI kahAM rahA tathA yadi vaha vastra naSTa ho gayA taba unake cittameM vyAkulatA hogI tathA usake liye yadi ve kisIse prArthanA kareMge to unakI ayAcaka vRtti chaTa jAvegI aura vastroM ko chor3akara yadi ve kaupIna (lagoTa) hI rakkhe tobhI usake khojAne para unako krodha paidA hogA isa liye samastavakhoMkA tyAgakara munigaNoMkA nitya pavitra rAgakA nAzaka dizAkA maMDala hI vastra hai aisA samajhanA cAhiye // 41 / / AcAryavara locanAmaka mUlaguNako dikhAte haiN| kAkiNyA api saMgraho na vihitaH kSauraM yayA kAryate cittakSepakRdastramAtramapivA tatsiddhaye nAzritam / hiMsAturahojaTAdyapi tathA yUkAbhiraprArthanevairAgyAdivivardhanAya yatibhiH kezeSu locaH kRtaH // 42 // arthaH-munigaNa apane pAsa eka kaur3I bhI nahIM rakhate jisase ki ve dUsarese muNDana karA sakeM tathA muNDanake liye churA kaiMcI Adi astrabhI nahIM rakhate kyoMki unake rakhanese krodhAdikI utpattise citta bigar3atA hai tathA ve jaTAbhI nahIM rakha sakteM kyoMki jaTAoMmeM aneka jU Adi jIvoMkI utpati hotI hai isa .0000000000000000000000000000001 For Private And Personal Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 24 // pacanandipazcaviMzatikA / liye jaTA rakhanese hiMsA hotI hai tathA muNDana karAnekeliye ve dUsarese dravyabhI nahIM mAMga sakte kyoMki unakI ayAcaka vRttikA parihAra hotA hai isaliye vairAgyakI atizaya vRddhikeliye hI munigaNa apane hArthose kezoMko upATate haiM, isameM anya koI mAnAdi kAraNa nahIM hai / / 42 // aba AcArya sthitibhojana nAmaka mUlaguNako batAte haiN| yAvanme sthiAtabhojane'sti dRDhatA pANyozca saMyejane bhuJje tAvadaharahAmyatha vidhAveSA pratijJA yateH / kAye'pyaspRhacetaso'ntyavidhiSu prollAsinaHsanmatenahyetena divisthitirna narake sampadyate tadinA 43 arthaH-jo munigaNa apane zarIrameMbhI mamatvakara rahita hai tathA samAdhimaraNa karanemeM utsAhI hai tathA zreSTa jJAnake dhAraka haiM unakI vidhImeM yaha kar3I pratijJA rahatI hai ki jaba taka hamArI khar3e hokara ahAra lenemeM tathA donoM hArthoko jor3anemeM zakti maujUda hai taba taka hama bhojana kareMge nahIM to kadApi na kareMge jisase unako svargakI prApti hotI hai tathA unako naraka nahIM jAnA par3atA kintu jo isapratijJAse rahita hai unako avazya naraka jAnA par3atA hai // 43 // aura bhI AcArya munidharmakA varNana karate haiN| ekasyApi mamatvamAtmavapuSaHsyAtsaMsRteHkAraNaM kovAhyarthakathAprathIyasi tathApyArAdhyamAne'pi ca / tadAsAM haricandranepi ca samaHsaMzliSTato'pyaGgato bhinnaM khaM svayamekamAtmani dhRtaM yAsyatyajasraM muniH44 artha-vistIrNatapake ArAdhana karaneparabhI yadi eka apane zarIrameM bhI "yahamerA hai" aisA mamatva ho jAve to vaha mamatvahI saMsArameM paribhramaNakA kAraNa ho jAtA hai taba yadi zarIrase atirikta dhanadhAnyameM mamatA kI jAvegI to vaha mamatA kyA na karegI ? aisA jAnakara tathA cAhai koI unake zarIrameM kulhAr3I mAre 000000000000000000000000000000000000000000000000000 // 24 // For Private And Personal Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 52 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipazcaviMzatikA / cAhe unake zarIra meM candanakA lepakare to bhI kulhAr3I aura caMdanameM sama hokara munigaNa kSIranIrake samAna AtmA zarIra kA saMbaMdha honepara bhI apanemeM apanese apaneko niraMtara bhinnahI dekhate haiM // 44 // zikhariNI / tRNaM vA ratnaM vA ripuratha paraM mitramathavA sukhaM vA duHkhaM vA pitRbanamado saudhamathavA / stutirvA nindA vA maraNamathavA jIvitamatha sphuTaM nirgranthAnAM dvayamapi samaM zAntamanasAm // 45 // artha tathA una zAnta rasa ke lolupI muniyoMke tRNa tathA ratna, mitra aura zatru, sukha tathA duHkha, zmasAnabhUmi aura rAjamandira, stuti tathA nindA, maraNa aura jIvita dono samAna hai // bhAvArtha -- jo muni parigrahakara rahita haiM tathA zAnta svarUpa hai ve tRNase ghRNAbhI nahIM karate haiM tathA ratna ko acchA bhI nahIM samajhate haiM aura apane hitake karane vAleko mitra nahIM samajhate haiM tathA ahitake karane vAleko bairI nahIM samajhate haiM tathA sukha honepara sukha nahIM mAnate haiM duHkha honepara duHkha nahIM mAnate haiM aura imasAna bhUmiko vurI nahIM kahate haiM tathA rAjamandirako acchA nahIM kahate haiM tathA stuti honepara saMtuSTa nahIM hote haiM tathA nindA honepara ruSTa nahIM hote haiM tathA jIvita maraNako samAna mAnate haiM // 45 // vItarAgI isa prakArakA vicAra karate haiM / mAlinI / vayamiha nijayUthabhraSTasAraGgakalpAH paraparicayabhItAH kApi kiMciccarAmaH / vijanamadhivasAmo na vrajAmaH pramAdaM sukRtamanubhavAmo yatra tatropaviSTAH // 46 // arthaH -- jisa prakAra mRga apane samUhase judA hokara tathA dUsaroM se bhayabhIta hokara jahAMtahAM vicaratA For Private And Personal // 25 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 26 // 00000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / phiratA hai tathA ekAntameM rahatA hai tathA pratisamaya prativuddha rahatA hai aura jahAMtahAM baiThakara Ananda bhogatA hai usIprakAra hamAre liyebhI vaha kaunasA dina AvegA jisadina hama apane kuTumbiyoMse jude hokara tathA phira una se paricaya na hojAve isase bhayabhIta hokara hamabhI yahAM vahAM vicareMge tathA ekAntavAsameM raheMge aura pramAdI na banege, tathA jahAM tahAM vaiThakara apane AtmAnaMdakA anubhava kareMge. // 4 // aura bhI vItarAgI isaprakArakI bhAvanA karate rahate haiM / kati na kati na vArAn bhUpatirbhUribhUtiH kati na kati na vArAnatra jAto'smi kiittH| niyatamiti na kasyApyasti saukhyaM na duHkhaM jagati taralarUpe kiM mudA kiM zucA vA // 47 // arthaH--isa saMsArameM kitanI 2 vArato hama baDI 2 saMpattike dhArI rAjA na hogaye tathA kitanI 2 vAra isI saMsAra meM hama kSudra kIr3e na hocuke isaliye yahI mAlUma hotA hai ki cacalarUpa isa saMsArameM kisIkA sukha tathA duHkha nizcita nahIM hai ataH sukha aura duHkhake hone para harSa aura viSAda kadApi nahIM karanA cAhiye 47 pRthvI / pratikSaNamidaM hadi sthitamAtiprazAntAtmano munerbhavati saMvaraH paramazuddhaheturbhuvam / rajaHkhalu purAtanaM galati no navaM Dhokate tato'pi nikaTaM bhavedamRtadhAma duHkhojjhitam // 48 // artha-paramazAMta mudrAke dhArI muniyoMke isaprakAra uparyukta bhAvanA karanese parama zuddhikA karanevAlA saMvara hotA hai tathA usake hote sante jo kucha prAcIna karma AtmAke sAtha lage rahate haiM taba galajAte haiM tathA nabIna kauMkA Agamana bhI baMda hojAtA hai tathA una muniyoMkoliye samastaprakArake duHkhoMkararahita muktibhI sarvathA samIpa rahajAtI hai||48|| kaa||26|| For Private And Personal Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 27 // www.kobatirth.org pacanandipazcaviMzatikA / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir aura bhI AcArya munidharmakI mahimAkA varNana karate haiM / zikhariNI / prabodho nIrandhraM pravahaNamamandaM pRthutapaH suvAyuryaiH prApto gurugaNasahAyAH praNayinaH / kiyanmAtrasteSAM bhavajaladhireSo'sya ca paraH kiyaddUre pAraH sphurati mahatAmudyamavatAm // 49 // arthaH-jina muniyoMke pAsa chidrarahita samyagjJAnarUpI jahAja mojUda hai, tathA amanda vistIrNa taparUpI pavanabhI jinake pAsa hai tathA snehI bar3e 2 gurUbhI jinake sahAyI haiM una udyamI mahAtmA muniyoMkeliye yaha saMsArarUpI samudra kucha bhI nahIM hai tathA isa saMsArarUpIsamudrakA pArabhI unake samIpameM hI hai // bhAvArtha:- jisa manuSyake pAsa chidrarahita jahAja tathA jahAjakeliye yogya pavana tathA catura khevaTiyA hote haiM vaha manuSya vAtakI vAtameM samudrakI caurasako taya karaletA hai usIprakAra jo muni samyagjJAnake dhAraka haiM tathA vistIrNa tapake karanevAle haiM. aura jinake bar3e 2 gurUbhI sahAyI haiM ve muni zIghrahI saMsArasamudrase tarajAte haiM tathA mokSa unake sarvathA samIpameM AjAtI haiM // 49 // AcArya muniyoMko zikSA dete haiN| vasaMtatilakA / abhyasyatAntaradRzaM kimu lokabhaktyA mohaM kRzIkuruta kiM vapuSA kRzena / etaddvayaM yadi na kiM vahubhirniyogeH kruzaizca kiM kimaparaiH pracuraistapobhiH // 50 // arthaH- bho munigaNa ? Ananda svarUpa zuddhAtmAkA anubhava karo lokake rijhAvaneke liye prayatna mata karo tathA mohako kRSa karo zarIrake kRSakarane meM kucha bhI nahIM rakkhA hai kyoMki jaba taka tuma ina do bAtoMko For Private And Personal // 27 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 28 // 10000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / na karoge tabataka tumhArA yama niyama karanA bhI vyartha hai tathA tumhArA kleza sahanA bhI vinA prayojanakA hai aura tumhAre, nAnA prakArake, kiye huve tapa bhI vyartha haiM / bhAvArtha-jabataka jJAnAnandasvarUpa zudyAtmAkA anubhava na kiyAjAyagA tathA mohako kRSa na kiyA jAyagA tabataka vAghameM tuma cAhe jitanA yama niyama upavAsa tapa Adi karo saba tumhAre vyartha hai isaliye saba se prathama tumako jJAnAnandasvarUpa zuddhAtmAkA anubhava karanA cAhiye pIche inabAtoMpara dhyAna denA cAhiye // 50 // ||aur bhI AcArya munidharbhake kharUpakA barNana karate hai| vaMzastha / jugupsate saMsRtimatra mAyayA titikSate prAptaparISahAnapi / nacenmunirduSTakaSAyanigrahAzcikitsati svAntamaghapazAntaye // 51 // arthaH-o muni sarvathA AtmAke ahita karanevAle duSTa kaSAyoMko jItakara pApoMke nAzake liye apane cittako svastha banAnA nahIM cAhatA vaha muni samastalokake sAmane kapaTa se saMsArakI nindA karatA hai tathA kapaTa se hI vaha kSudhA tRSA Adi vAIsa parISahoM ko sahana karatA hai| bhAvArtha:-saMsAra kA tyAga tathA parISadoM ko jItanA usI samaya kAryakArI mAnAjAtA hai jabaki kaSAyoM kA nAza hove tathA citta khastha rahai kintu jina muniyoM kA citta kaSAyake nAza hone se zaDa hI nahIM havA haiM ve muni kyA to saMsAra kA tyAga kara sakte haiM ? tathA kyA ve parISahoM ko hI sahana kara sakta haiM; yadi ye saMsArakI nindA karai tathA parISoMkA sahana bhI karai to unakA vaha sarvakArya DhoMgase kiyA huvA hI samajhanA caahiye| isaliye muniyoMko cAhiye ki ve prathama kaSAyamAdiko nAzakara cittako zuddha banA leve pIche saMsArakI nindA tathA parISahoMkA sahana karai / / 51 // 0000000000000000000000000000000000000sammmmmmmmma // 28 // For Private And Personal Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 12 // ////////////////////////////////// www.kobatirth.org pcnndipshcvishiitkaa| zArdu vikriiddit| hiMsA prANiSu kalmaSaM bhavati sA prArambhataH so'rthataH tasmAdeva bhayAdayo'pi nitarAM dIrghA tataH sNsRtiH| tatrAsAtamazeSamarthata idaM matvati yastyaktavAn muktatyarthI punararthamAzritavatA tenAhataH satpathaH // 52 // arthaH-prANiyoMko mAranese pApa hotA hai tathA vaha pApa AraMbhase hotA hai aura vaha AraMbha dhanake hote saMte hotA hai tathA dhanake hote saMte lobha AdikI utpatti hotI hai aura lobha Adike honese dIrgha saMsAra hotA hai tathA saMsArase ananta duHkha hote haiM isaprakArase saba bAteM dravyase hotI hai isabAtako jAnakara mokSa ke abhilASI muniyoMne dravyakA tyAga karadiyA hai kintu jisane dhanako AzrayaNa kiyA hai usane sacce mArgakA nAza hI karadiyA hai aisA samajhanA cAhiye / / 52 // durthyAnArthamavadyakAraNamaho nigranthatAhAnaye zayyAhetutRNAdyapi prazaminAM lajAkaraM svIkRtam / yattatkiM na gRhasthayogyamaparaM svarNAdikaM sAmprataM nirgrantheSvapi caitadasti nitarAM prAyaHpraviSTaH kliH||53|| arthaH-AcArya kahate haiM nigraMthamuni zayyAke kAraNa yadi ghAsaAdiko bhI svIkAra karaleM to vaha svIkAra bhI unake khoTe dhyAnakeliye hotA hai tathA nindAkA karanevAlA aura nirgrathatAmeM hAni pahuMcAnevAlA hotA hai tathA lajjAko karanevAlA bhIhotA hai taba ve nigraMtha yatIzvara gRhasthake yogya suvarNaAdiko kaba rakha sakte haiM ? yadi isakAlameM nigraMtha suvarNa Adiko rakkhe to samajhanA cAhiye ki yaha kalikAlakA hI mAhAtmya hai / / 53 / / aaryaa| kAdAcitko baMdhaH krodhAdeH karmaNaH sadA saGgAt / nAtaH kApi kadAcitparigrahaprahavatAM siddhiH // 5 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbaarth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir 000000000000000000000000000000000000..nvrninAma paanandipaJcaviMzatikA / arthaH-aura bhI AcArya kahate haiM ki kodhAdi karmokedvArA to prANiyoM ke karmoM kA baMdha kabhI 2 hI hotA hai kintu parigrahase pratikSaNa baMdha hotA rahatA hai ataeva parigraha dhAriyoM ko kisIkAlameM tathA kisI pradezameM bhI siri nahIM hotI / isaliye bhavyajIvoMko kadApi dhanadhAnyase mamatA nahIM rakhanI cAhiye // 5 // iNdrvjraa| mokSe'pi mohAdabhilASadoSo vizeSato mokSaniSedhakArI / yatastato'dhyAtmarato mumukSurbhavetkimatra kRtAbhilApaH // 55 // arthaH-strI putra AdikI abhilASAkA karanA to dUra raho yadi mokSakeliye bhI abhilASA kI jAve to vaha doSasvarUpa samajhI jAtI hai tathA isIliye vaha mokSakI niSedha karanevAlI hotI hai| isIliye jo muni apanI AtmAke rasameM lIna hai tathA mokSake abhilASI haiM ve strI putra AdimeM kaba abhilASA kara sakte haiN| bhAvArtha-mohake udayase hI padArma icchA hotI hai tathA jaba taka moha rahatA hai taba taka mokSa kadApi nahIM hosaktI isaliye mokSakeliye bhI abhilASA karanA doSa hai ataH mokSAbhilASI muniyoM ko AtmarasameM hI lIna rahanA cAhiye // 55 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// parigrahavatAM zivaM yadi tadAnalaH zItalo yadIndriyasukhaM sukhaM tadiha kAlakUTaH sudhaa| sthirA yadi tanustadA sthirataraM taDiccAmbare bhave'tra ramaNIyatA yadi tadIndrajAle'pi ca // 56 // artha-yadi parigrahadhAriyoM ko bhI mukti kahI jAvegI to abhiko bhI zItala kahanA par3egA tathA yadi indriyoMse paidAhuve sukhako bhI mukha kahoge to viSako bhI amRta mAnanA paDegA aura yadi zarIrako sthira kahoge For Private And Personal Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ME1 // 4410000000000000000000000000000000000000000000000000000 pcnndipnycviNshiitkaa| to AkAzameM bijalIko bhI sthira kahanA paDegA tathA saMsArameM ramaNIyatA kahoge to indrajAlameM bhI ramaNIyatA kahanI pddegii| isaliye isabAtako mAnoM ki jisaprakAra ani zItala nahIM hotI usIprakAra parigrahadhAriyoMko kadApi mukti nahIM ho saktI aura jisamakAra viSa amRta nahIM hotA usIprakAra indriyasukha bhI kadApi sukha nahIM ho saktA tathA jisaprakAra bijalI sthira nahIM hotI usIprakAra yaha zarIra bhI sthira nahIM ho saktA tathA jisaprakAra indrajAlameM ramaNIyatA nahIM hotI usIprakAra saMsArameM bhI ramaNIyatA nahIM ho saktI / / 55 // maalinii| smaramapi hRdi yeSAM dhyAnavanhipradIse sakalabhuvanamalaM dahyamAnaM vilokya / kRtabhiya iva naSTAste kaSAyA na tasminpunarapi hi samIyuH sAdhavaste jayanti // 57 // arthaH-ve yatIzvara sadA isaloka meM jayavaMta hai ki jina yatIzvaroMke hRdayameM dhyAnarUpI agni ke jAjva lyamAna hone para tInoM loka ke jItanevAle kAmadevarUpI pravala yodhAko jalate huve dekha kara bhayasehI mAnoM bhAge gaye tathA aise bhAge ki phira na Asake / bhAvArtha:-jina muniyoM ke sAmane kAmadeva kA prabhAvahata hogayA hai tathA jo atyaMtadhyAnI hai aura kaSAyoM kara rahita hai una muniyoM ke liye sadA maiM namaskAra karatA huuN|| 57 // aba AcArya guruoMkI stuti karate haiN| upendrvjraa| anarghyaratnatrayasampado'pi nigraMthatAyAH padamaditIyam / jayanti zAntAH smaravairivazvAH vaidhavyadAste guravo nmsyaaH||58|| ++0000000000000000000000000000000.00000000000000wwse For Private And Personal Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 1133 // tdrryh'//////////////////////////////////////////////////////// //////////////////////////////////// // //// padmanandipaJcaviMzatikA / arthaH-amUlya ratnatraya rUpI saMpatti ke dhArIhokara bhI jo nigraMthapadake dhAraka hai tathA zAntamudrAkedhArI honepara bhI jo kAmadeva rUpI vairIkI strIko vidhavA karanevAle hai ese ve uttamaguru sadA namaskAra karaneyogya haiN| bhAvArtha:-isa zloka meM virodhAbhAsa nAmaka alaMkAra hai isaliye AcArya virodhAbhAsa ko dikhAte haiM ki jisake amUlya ratnatraya maujUda hai vaha parigraha karake rahita kaise ho saktA hai| tathA jo zAnta hai vaha kAmadeva kI strI ko vidhavA kaise banAsaktA hai isaliye aise camatkArI guru sadA bandanIka hI hai| sArAMza:-joratnatrayake dhArI haiM tathA nigrartha haiM aura zAnta mudrAke dhAraka haiM tathA kAmadeva ke jItanevAle haiM unaguruoMko sadA maiM mastaka jhukAkara namaskAra karatA hU~ // 58 // AcArya parameSTI kI stuti / zAla vikriidd'it| ye vAcAramapArasaukhyasutarovIjaM paraM paJcadhA sadvodhAH svayamAcaranti ca parAnAcArayantyeva ca / pranthApranthivimuktamuktipadavI mAtAzca yaiH prApitAste ratnatrayadhAriNaH zivasukhaM kurvantu nHsuuryH||5|| arthaH-jo sajJAnakedhAraka AcArya apAra jo saukhyarUpI vRkSa usako utpanna karanevAle pAMcaprakArake AcArako svayaM AcaraNa karate haiM tathA dUsaroMko AcaraNa karAte haiM tathA jahAM para kisI prakArake parigrahakA leza nahIM esI muktiko khayaM jAte haiM aura dUsaroMko pahuMcAte haiM isaliye isa prakAra nirmalaratnatraya ke dhArI bhAcAryavara hamAreliya mokSamukhako pradAna karo // 59 // vasaMtatilakA / bhrAntipradeSu vahuvartmasu janmakakSye panthAnamekamamRtasya paraM nayanti / ye lokamunnatadhiyaH praNamAmi tebhyastenApyahaM jigamiSurgurunAyakebhyaH // 60 // // 32 // For Private And Personal Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paanandipaJcaviMzatikA / arthaH-isasaMsAra meM bhramake karanevAle anekamAgA~meM se jo guru lokako sukhake denevAle eka mokSamArga ko lejAte haiM tathA svayaM uccajJAnake dhAraka haiM aise una zreSTa guruoM ko usImArgameM jAnekI icchAkaranevAlA maiM bhI mastaka jhukAkara namaskAra karatA hUM // 6 // // upAdhyAya parameSTIkI stuti // zArdUla vikrIr3ita / ziSyANAmapahAya mohapadalaM kAlena dIrgheNa yajjAtaM 'syAtpadalAJchitojvalavaco-divyAJjanena' sphaTama / ye kurvanti dRzaM parAmatitarAM sarvAvaloke kSamA loke kAraNamantareNa bhipajastepAntuno'dhyApakAH // 6 // arthaH--jo upAdhyAyaparameSThI anAdikAlase lagehuve mohake paradeko syAhAdase avirodhI ese apane upadezarUpI divya aMjanase haTAkara ziSyoMkI dRSTi ko atyaMta nirmala tathA samastapadAke dekhane meM samartha banAte haiM ese vinAkAraNake hI vaidya ve upAdhyAya merI isa saMsArameM rakSA karo // 11 // sAdhu parameSThIkI stuti / zArdUla vikrIr3ita / / unmacyAlayabaMdhanAdapi dRDhAtkAye'pi vItaspRhAzcite mohavikalpajAlamapi yaddarbhedyamantastamaH / bhedAyAsya hi sAdhayanti tadaho jyotirjitArkapramaM ye sadodhamayaM bhavantu bhavatAM te sAdhavaH zreyase // 6 // arthaH-jo sAdhu parameSThI atyantakaThina bhI gRharUpI baMdhanase apaneko chuTAkara tathA apane zarIrameM bhI icchA rahita hokara kaThinatAse bhedane yogya aise mohase paidAhuve vikalpoM ke samUharUpa bhItarI aMdhakArake nAza karanekeliye sUrya kI prabhAko bhI nIcI karanevAlI samyagjJAnarUpIjyotIko nirantara siddha karate rahate haiN| aise una sAdhu parameSThI keliye namaskAra hai arthAta ve mere kalyANakeliye hove // 2 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // 33 // For Private And Personal Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 34 // - Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org paanandipazcaviMzatikA / // vItarAgakI mahimAkA varNana // vasaMta tilkaa| vajre patatyapi bhayadrutavizvalokamuktAdhvani prazamino na calanti yogAt / vodhapradIpahatamohamahAndhakArAH samyagdRzaH kimuta zeSaparISaheSu // 63 // arthaH--jisa vajrake zabdake bhayase cakita hokara samastaloka mArgako chor3a dete hai aise vajrake girane para bhI jo zAntAtmAmuni dhyAnase kucha bhI vicalita nahIM hote tathA jinhoMne samyagjJAnarUpIdIpakase samasta mohAndhakArako nAzakaradiyA hai aura jo samyagdarzanake dhArI haiM ve muni parIvahoMke jItane meM kaba calAyamAna ho sakke haiM ? arthAt parISaha unakA kucha bhI nahIM kara saktI // 13 // // grISmaRtu meM parvatake zikharapara dhyAnImunIzvagekI stuti // zArdUla vikrIr3ita / prodyattigmakarogratejasi lasacaNDAnilodyadizi sphArIbhUtasutaptabhUmirajasi prakSINanadyambhasi / grISme ye gurumedhanIbhrazirasi jyotirnidhAyorasi dhvAntadhvaMsakaraM vasanti munayaste santu naH zreyase // 64 // artha:-jisa grISmaRtu meM atyaMta tIkSNa dhUpa par3atI hai tathA cAro dizAoMmeM bhayaMkara lU calatI haiM tathA jisaRtumeM atyaMta saMtApakA denevAlA garama retA phailAhuvA hai tathA nadiyoMkA pAnI sUkha jAtA hai aisI bhayaMkara grISmaRtumeM jomuni samasta andhakArako nAza karanevAlI samyagjJAnarUpI jyotiko apane manameM rakhakara atyaMta UMce pahAr3akI coTIpara nivAsa karate haiM una muniyoMkaliye merA namaskAra ho arthAt ve muni mere kalyANa ke liye hove // 4 // // varSAkAlameM vRkSoM ke nIce sthita muniyoM kI stuti // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// - // 34 // pAna For Private And Personal Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandi // 35 // 00000000000000000000000000000000000000000000000mins - pavanandipazcaviMzatikA / zArdUla vikrIr3hita / te vaH pAntu mumukSavaH kRtaravairabdai ratizyAmaleH zazvadAri vamadbhiradhiviSayakSAratvadoSAdiva / kAle majjadile patagirikule 'dhAvaDunIsaMkule' jhaMjhAvAtavisaMsthule tarutale tiSThanti ye sAdhavaH // 65 // artha-jisa varSAkAlameM kAle 2 megha bhayaMkara zabda karate haiM tathA samudrake kSAradoSase hI mAno jo jahA~ tahAM jala barSAte haiM tathA jisa kAlameM jamIna nIceko dhasaka jAtI hai tathA parvatose bar3e 2 patthara girate hai | tathA jala kI bharI huI nadiyA~ saba jagaha daur3atI phiratI haiM tathA jo varSAkAla vRSTisahita pavanase bhayaMkara ho / rahA hai aise bhayaMkara varSAkAlameM jo mokSAbhilASImuni vRkSoMka nIce baiTha kara tapakarate haiM una muniyoM ke liye namaskAra hai arthAt ve muni merI rakSA karo // 15 // zItakAlameM khule huve maidAnameM tapa karanevAle yatIzvaroMkI stuti / zArdUla vikrIr3ita / mlAyatkokanade galatpikamade bhraMzyadbhumaughacchade harSadromadaridrake himaRtAvatyantaduHkhaprade / ye tiSThanti catuSpathe pRthutapaHsaudhasthitAHsAdhavodhyAnoSNaprahitograzItavidhurAste me viddhyuHshriym||66 arthaH-jisa zItakAlameM kamala kumhalA jAte hai tathA vandaroMkA mada gala jAtA hai aura vRkSoMke patte jala jAte hai tathA jisa zItakAlameM vavarahita daridroMke zarIrapara romAMca khaDe ho jAte hai aura bhI jo nAnA prakArake duHkhoMkA denevAlA hai aise bhayaMkara zatikAlameM atyaMtatapasvI tathA dhyAnarUpIagnise samastazItako nAza karanevAle jo yatIzvara khulemaidAnameM nirbhayatAse nivAsa karate haiM ve yatIzvara mujhai avinAzI lakSmI pradAna kro||16|| aura bhI munidharmake svarUpako AcArya dikhAte hai| //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // // 36 // // // // // // - 10000000000000000000000000000000000000000000000makara paanandipaJcaviMzatikA / vasaMta tilakA kAlatraye vahiravasthitajAtavarSA zItAtapapramukhasaMghaTitograduHkhe / Atmaprabodhavikale sakalo'pi kAyaklezo vRthA vRtirivojjhitazAlivapre // 67 // arthaH-jo muni apane AtmajJAnakI kuchabhI paravA na kara vAhirameM rahakara varSA zIta garmI tInoMkAloMmeM utpanna huve duHkhoMko sahana karate haiM unakA usa prakArakA duHkha sahanA vaisAhI nirarthaka mAlUma hotA hai jaisAki dhAnyake kaTajAne para khetakI bAr3a lagAnA nirarthaka hotA hai isaliye muniyoMko AtmajJAnapara vizeSa dhyAna denA cAhiye // 17 // zArdUla vikrIr3ita / sampratyasti na kevalI kila kalau trailokyacUr3AmaNiH stavAcaH paramAsate'tra bharatakSetre jgdudyotikaaH| sadaratnatrayadhAriNo yativarAsteSAM samAlaMvanaM tatpUjA jinavAcipUjanamataH sAkSAjinaH puujitH||68|| arthaH-yadyapi isa samaya isakalikAlameM tIna lokake pUjanIka kevalI bhagavAna virAjamAna nahIM hai tobhI isa bharatakSetrameM samasta jagatako prakAzakarane vAlI unakevalIbhagavAnakI vANI maujUda haiM tathA una vANiyoMke AdhAra zreSTa ratnatrayake dhArI muni haiM isaliye una muniyoM kI pUjanato sarasvatI kI pUjana hai tathA sarasvatIko pUjana sAkSAtkevalI bhagavAnakI pUjana hai esA bhavyajIvoMko samajhanA cAhiye // 68 // zArdUla vikrIr3ita / spaSTA yatra mahI tadaMghikamalaistatrati sattIrthatAM tebhyastepi surAH kRtAJjalipuTA nityaM namaskurvate / tannAmasmRtimAtrato'pi janatA niSkalmaSA jAyate ye jainA yatayAzcidAtmAniratA dhyAnaM smaatnvte||6|| arthaH-jo yatIzvara AtmAmeM lIna hokara dhyAnakarate haiM una jainayatIzvaroM ke caraNakamalose sRSTa bhUmi //////////////////////////// // // // // // ned'////////////////////////////////////////////// // // // // // For Private And Personal Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 37 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / uttamatIrtha bana jAtI hai tathA una yatazviroMko hAtha jor3a mastaka navAkara bar3e 2 deva Akara namaskAra karate haiM tathA unake smaraNamAtrase hI jIvoM ke samasta pApa gala jAte haiM isaliye yatIzvaroMko sadA dhyAnameM lIna rahanA cAhiye // 69 // zArdUlavikrIr3ita / samyagdarzanavRttavodhanicitaH zAntaH ziSI muniH mandaiH syAdavadhIrito'pi vizadaH sAmyaM yadAlambya te / AtmA tairvihato yadatra viSamadhvAntazrite nizcitaM sampAto bhavitograduHkhanarake teSAmakalyANinAm // 70 // arthaH- samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritrakAdhArI tathA zAMta aura mokSAbhilASI jomuni duSToMse apamAnita hokarabhI svaccha karaNase samatAko dhAraNa karatA hai usakI to AtmA zuddhahI hotI hai kintu jo unakI nindA karanevAle haiM unhoMne apanI AtmAkA ghAta kara liyA kyoMki ve duSTa kalyANarahita puruSa esenaraka meM gireMge jo naraka bhayaMkara aMdhakAra se vyApta haiM tathA kaThina duHkhakA sthAna hai isaliye muniyoMko cAhiye ki duSTa kaisI bhI niMdA kareM tobhI unako samatAhI dhAraNa karanI yogya hai // 70 // sragdharA / mAnuSyaM prApya puNyAtprazamamupagatA rogavadbhogajAlaM matvA gatvA vanAMtaM dRzi vidi caraNe ye sthitAH saMgamuktAH kastotA vAkpathAtikramaNapaTuguNairAzritAnAM munInAMstotavyAstemahadbhirbhuvi ya iha tadaMghriye bhaktibhAjaH arthaH--puNyayogase manuSyabhavako pAyakara tathA zAntiko prAptahokara aura bhogoMko rogatulya jAnakara tathA banameM jAkara samasta parigrahase rahita hokara jo yatIzvara samyagdarzana samyagjJAna samyak cAritra meM sthitahote haiM bacanAgocara. guNoMkara sahita una muniyoMkI prathamato koIstutikA karanevAlAhI nahIM yadi koI stutikarasake bhI to vehI puruSa unakI stuti karasakte haiM jo unamuniyoM ke caraNakamaloM ko ArAdhana karanevAle mahAtmA puruSahaiM // 71 // isaprakAra dharmopadezAmRtAdhikAra meM munidharmakA varNana samApta huvA // For Private And Personal // 37 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 38 // // // // // // // // // ////////////////////////////// // //////////////////////////////////////////////////////////// // // padmanandipaJcaviMzatikA / aba AcArya ratnatrayadharmakA varNana karate haiN| zArdUla vikIdita / tatvArthApsatapobhRtAM yativarAH zraddhAnamAhuddezaM jJAnaM jAnadanUnamapratihataM svArthAvasandehavat / cAritraM viratiH pramAdavilasatkarmAsravAdyoginAmetanmuktipathastrayaM ca paramodharmo bhavacchedakaH // 72 // arthaH-gaNadharAdideva jIvAdipadArtha tathA Apta aura guruoMpara zraddhAna rakhaneko samyagdarzana kahate haiM tathA jisameM kisI prakArakI vAdhA nahIM hai tathA jo saMzaya rahita tathA pUrNa hai ese jJAnako samyagjJAna kahate haiM tathA pramAdasahita karmoM ke Agamanake rukajAneko samyak cAritra kahate haiM tathA samyagdarzana sammayagjJAna samyakcAritrahI muktikA mArga haiM tathA saMsArako nAzakaranevAlA parama dharma hai // 72 // maakinii| hRdayabhuvi hagekaM vIjamuptatvazaGkAprabhRtiguNasadambhaHsAriNIsiktamuccaiH / bhavadavagamazAkhazcArucAritrapuSpastaruramRtaphalena prINayatyAzu bhavyam // 73 // arthaH-AcArya kahate haiM ki ataHkaraNarUpI pRthvImeM boyAhuA tathA niHzaMkita Adi AThaguNa rUpI uttama jala kI bharI huI naliyoMse sIcA huvA samyagdarzanarUpIbIja samyagjJAnarUpI zAkhAoMkAdhArI tathA cAritra rUpIpuSpa karasahita vRkSarUpameM pariNata hokara zIghra hI bhavyajIvoMko mokSarUpI phalase saMtuSTa karatA hai| // aura bhI AcArya ratnatrayakI mahimA dikhAte haiN| hagavagamacaritrAlaMkRtaH siddhipAtraM laghurapi na guruH syAdanyathAtve kadAcit / sphuTamavagatamAgoM yAti mando'pi gacchannabhimatapadamanyo naiva tUrNo'pi jantuH // 7 // 90000000000000000000000000000000006666660000000000000000 // 3 // For Private And Personal Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 39 // 464644444446 0000000000000000000000000000000000000 pabhanandipazcaviMzatikA / arthaH-jisako mArgamAlUma hai aisAmanuSya yadi dhIre 2 cale to bhI jisaprakAra abhimata sthAnapara pahuMca jAtA hai kintu jisako mArga kucha bhI nahIM mAlUma hai vaha cAhe kitanI bhI jaldI cale tobhI vaha apane abhimata sthAnapara nahIM pahuMcasaktA usI prakAra jo muni tapa AdikAto bahuta thor3A karanevAlA hai kintu samyagdazana samyagjJAna samyakcAritrakAdhArI hai vaha zIghahI muktiko prApta ho jAtA hai kintu jo tapaAdikA to bahata karanevAlA hai parantu samyagdarzana AdiratnatrayakA dhArI nahIM hai, vaha kitanAbhI prayatna karai taubhI mokSako nahIM pAsaktA isaliye mokSAbhilASiyoM ko samyagdarzanAdikI sabase adhika mahimA samajhanI cAhiye // 7 // maalinii| vanAzakhinimRto'ndhaH saJcarandhAr3hamaMghir3itayavikalamUtirvIkSamANo'pi khaJjaH / api sanayanapAdo'zraddadhAnazca tasmAdRgavagamacaritraiH saMyutereva siddhiH||75|| arthaH-banameM agni laganepara usabanameM rahane vAlA aMdhA to dekha na sakA isaliye daur3atA huA bhI maragayA tathA donoM caraNoMkA lUlA lagIhuI agniko dekhatA huvA dauDa na sakaneke kAraNa tatkAla bhasma hogayA aura AMkha tathA paira sahitabhI AlasI isaliye maragayA ki usako agni laganekA zradvAnahI nahIM huvA isalie AcArya upadeza dete haiM ki kevala samyagdarzana tathA samyagjJAna aura kevala samyakUcaritra mokSake liye kAraNa nahIM hai kintu tInoM milehubehI hai // 5 // bhAvArtha-yadyapi aMdheko amikA zrahAna tathA AcaraNathA to bhI dekhanA sapazAna na hone ke kAraNa vaha maragayA tathA paMguko jJAna zraddhAna honepara daur3anArUpa AcaraNa nahIM thA isaliye bhasma ho gayA / AlasIko jJAna bhI thA aura AcaraNa bhI thA kintu zradAna nahIM thA isaliye vaha jalakara maragayA yadi inatInoMke pAsa 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 40 // www.kobatirth.org padmanandipazcaviMzatikA / tInoM cIjeM hotIM to unameM se ekabhI nahIM maratA isaliye jude 2 samyagdarzana Adi kevala duHkhahI ke denevAle hai kintu tInoM mile huvehI kalyANake denevAle haiM isaliye bhavyajIvoM ko tInoMkAhI ArAdhana karanA cAhiye // mAlinI / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir vahubhirapi kimanyaiH prastaraiH ratnasaMjJai rvapuSijanitakhedairbhIrakAritvayogAt / hataduritatamobhizcAruratnairanarthe stribhirapi kurutAtmAlaMkRtiM darzanAdyaiH // 76 // artha-saMsAra meM yadyapi ratnasaMjJA bahutase pattharoMkI bhI hai kintu unase kucha bhI prayojana nahIM kyoMki ve kevala bhArakArI hone ke kAraNa zarIrako khinna karanevAle hI haiM isaliye AcArya upadeza dete haiM ki he munIzvaro jo samasta aMdhakAra ke nAza karanevAle haiM tathA amUlya aura manohara haiM aise samyagdarzana samyagjJAna samyakucaritrarUpI tIna ranoM se hI apanI AtmAko zobhita karo. yehI vAstavikarana hai // 76 // mAlinI / jayati sukhanidhAnaM mokSavRkSaikabIjaM sakalamalavimuktaM darzanaM yadvinA syAt / matirapi kumatirnu duzcaritraM caritraM bhavati manujajanma prAptamaprAptameva // 77 // arthaH-jisa samyagdarzana ke binA jJAna mithyAjJAna kahalAtA hai caritra mithyAcaritra kahalAtA hai prAptahuvA bhI manuSyajanma na pAyAhuvAsA kahalAtA hai aisA sukhakharUpa tathA mokSarUpI sukhakA denevAlA aura nirmala samya gdarzanarUpIratna sadA isalokameM jayavaMta hai // 77 // AryA bhavabhujaganAgadamanI duHkhamahAdAvazamanajalavRSTiH / muktisukhAmRtasarasI jayati dRgAditrayI samyak // 78 // For Private And Personal // 40 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 4 // 0000000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / artha-saMsArarUpI sarpako nAza karane meM nAgadamanI tathA duHkharUpI dAvAnalake bujhAnekeliye jalavRSTi aura mokSarUpI sukhAmRtakI sarovarI (tAlAva) aisI samIcIna ratnatrayI sadA isalokameM jayavaMta hai // 78 // aba AcArya nizcayaratnatrayakA varNana karate haiM / maalinii| vacanaviracitaivotpadyate bhedabuddhirhagavagamacaritrANyAtmanaH khaM svarUpam / anupacaritametaJcetanakasvabhAvaM brajati viSayabhAvaM yoginAM yogadRSTeH // 79 // arthaH-vyavahAranayakI apekSAse hI samyagdarzana samyagjJAna tathA samyakcAritra jude 2 mAlUma par3ate haiM nizcayanayakI apekSAse inameM kisI prakArakA bheda nahIM hai kintu ye tInoM AtmakharUpa hI hai tathA samasta lokAlokako dekhanevAle kevalI-bhagavAn vAstavika rItise ina tInoMko caitanyase abhinna svarUpa hI dekhate haiN| upendrvjraa| nirUpya tatvaM sthiratAmupAgatA matiH satAM shuddhnyaavlmbinii| akhaNDamekaM vizadaM cidAtmakaM nirantaraM pazyati tatparaM mahaH // 8 // arthaH-jIvAjIvAdisamastatatvoMko dekhakara jina sajjanoMkI mati sthira ho gaI hai tathA zuddhanayako AzrayaNa karanevAlI ho gaI hai ve hI manuSya nirmala tathA utkRSTa citsvarUpa jyotiko dekhate haiM // 8 // sragdharA / dRSTirniItirAtmAhvayavizadamahasyatra bodhaHprabodhaH zuddhaM cAritramatra sthitiriti yugpdvNdhvidhvNskaari| vAhyaM vAhyArthameva tritayamapi tathA syAcchubhovA'zubhovA baMdhaHsaMsAramevaM zrutinipuNAdhiyaH sAdhavastaM vadanti81 40.000000000000000000000000000000000000000000000000000 // 4 // For Private And Personal Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 42 // padmanandipaJcaviMzatikA / arthaH-AtmArUpI nirmalatejameM nizcaya (vizvAsa) karanA to nizcayasamyagdarzana hai tathA usI tejameM jAna panA nizcayajJAna hai tathA samyagdarzana samyagjJAnasvarUpameM sthita rahanA samyakcAritra hai aura ina tInoMkI ekatA karmabaMdhake nAzakaranevAlI hai tathA isanizcayaratnatrayase jo vAhya hai so vAhya hI hai aura cAhe vaha zubha ho cAhai azubha ho baMdhakA hI kAraNa hai| tathA baMdhakA kAraNa honese saMsArakA bhI kAraNa hai aisA zrutajJAnake pAraMgata AcArya kahate haiN| isaliye bhavyajIvoMko nizcayaratnatrayake hI liye prayatna karanA caahiye| tathA vyavahAraratnatraya ko bhI sarvathA na chor3akara nizcaya ratnatrayakA sAdhaka samajhanA cAhiye // 8 // // isaprakAra ravatrayakA varNana samApta huA / // aba AcArya dazadharmakA varNana karate haiN| uttamakSamAdharmakA kharUpa / maalinii| jar3ajanakRtavAdhAkrodhahAsapriyAdAvapi sati na vikAraM yanmano yAti sAdhoH / amalavipulacittairuttamA sA kSamAdau zivapathapathikAnAM satsahAyatvamati // 82 // arthaH-mUrkhajanoMkara kiyehuve baMdhana hAsya Adike honepara tathA kaThora vacanoMke bolanepara jo sAdhu apane nirmala dhIra vIra cittase vikRta nahIM hotA usIkA nAma uttamakSamA hai tathA vaha uttamakSamA mokSamArgako jAne vAle muniyoMko sabase prathama sahAyatA karanevAlI hai // 2 // vasaMta tikakA / zrAmaNyapuNyataruratra guNaudhazAkhApatraprasUnanicito'pi phalAnyadatvA / // 42 // For Private And Personal Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 43 // 000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 www.kobatirth.org paanandipazcaviMzatikA / / yAti kSayaM kSaNata eva ghanograkopadAvAnalAt tyajata taM yatayo'tra dUram // 83 // arthaH-AcArya kahate haiM ki guNarUpI jo zAkhA patra phUla unakarake sahita aisA yaha yatirUpI vRkSa hai yadi isameM bhayaMkara krodharUpI dAbAnala praveza karajAve to yaha kisIprakAra phala na dekara hI bAtakI bAtameM naSTa ho jAtA hai isaliye yatIzvaroM ko cAhiye ki krodha Adiko ve dUrase hI chor3a deve // bhAvArtha-jisavRkSapara nAnAprakArakI manohara zAkhA maujUda hai tathA patra phUloMse bhI jo zobhita ho rahA hai aura alpakAlameM hI jisapara phala AnevAle haiM aise vRkSameM yadi agni praveza kara jAve to vaha zIghra hI jala jAtA hai tathA usapara kisI prakArakA phala nahIM AtA usI prakAra jo muni samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritra Adi guNoMkara sahita hai kintu abhItaka usake krodha mAnAdika zAnta nahIM huve haiM aise muniko kadApi svarga mokSAdikI prApti nahIM ho saktI isaliye muniyoMko cAhiye ki ve krodhAdiko apane pAsa bhI na phaTakane deve / / // uttamakSamAdhArI isaprakAra vicAra karate haiM / zArdUla vikrIr3ita / tiSThAmo vayamujvalena manasA rAgAdidoSojjhitA lokaH kiJcidapi svakIyahRdaye svacchAcaro mnytaam| sAdhyA zuddhirihAtmanaHzamavatAmatrApareNa diSA mitreNApi kimu svaceSTitaphalaM svArthaH svayaM lpsyte||84|| arthaH--rAgadeSAdise rahita hokara hamato apane ujvala cittase raheMge khecchAcArI yahaloka apane hadayameM cAhai hamako bhalA burA kaisA bhI mAno kyoMki zabhI puruSoM ko apane AtmAkI zuddhi karanI cAhiye aura isa lokameM bairI athavA mitroMse hamako kyA hai ? arthAt ve hamArA kucha bhI nahIM karasakte kyoMki jo hamAre sAtha dveSarUpa tathA prItirUpa pariNAma karegA usakA phala usako apane Apa mila jAvegA // 8 // 1500666666660000000000000000000000000000000000000000000 // 4 // For Private And Personal Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 44 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipaJcaviMzatikA / aura bhI uttamakSamAvAlA kyA cintavana karatA hai isabAtako AcArya dikhAte haiM srgdhraa| doSAnAghuSya loke mama bhavatu sukhI durjanazceddhanArthI matsarvakhaM gRhItvA ripuratha sahasA jIvitaM sthaanmnyH| madhyasthastvevamevAkhilamiha hi jagajjAyatAM saukhyArAzirmattomAbhUdasaukhyaM kathamapi bhavinaH kasyacitpUtkaromi artha-mere doSoM ko sabake sAmane prakaTakara saMsArameM durjana sukhI hove tathA dhanakA arthI mere samasta dhana Adiko grahaNakara sukhI hove tathA bairI mere jIvanako lekara sukhI hove aura jinako mere sthAnake lenekI abhilASA hai ve sthAna lekara Anandase rahaiM tathA jo rAgadveSarahita madhyastha hokara rahanA cAhe ve madhyastha rahakara hI sukhase rahaiM / isaprakAra samasta jagata sukhase raho kintu kisI bhI saMsArIko mujhase duHkha na pahuMcai aisA maiM sabake sAmane pukAra 2 kara kahatA hUM // 85 // zAla vikrIr3ita / kiM jAnAsi na vItarAgamakhilaM trailokyacUr3AmANiM kiMtaddharmamupAzritaM na bhavatA kiMvA na lokojar3aH / mithyAgbhirasajane rapaTubhiH kiJcitkRtopadravAdyatkamArjanahetumasthiratayA vAdhAM manomanyase // 86 // arthaH-mithyAdRSTi durjana mUrkha janoMse kiye huve upadravase caMcala hokara kauke paidA karane meM kAraNabhUta aisI vedanAkA tU anubhava karatA hai so kyA ? hemana tIna lokake pUjanIka bItarAgapaneko tU nahIM jAnatA hai athavA jisadharmako tUne AzrayaNa kiyA hai usa dharmako tU nahIM jAnatA hai athavA yaha samasta loka ajJAnI jar3a hai isa bAtakA tujhai jJAna nahIM hai| bhAvArtha:-tIna lokake pUjanIka vItarAgabhAvako jAnatA huA bhI tathA sacce dharmakA anuyAyI hokarabhI ++++000000000000000000000000000000000000000000000000000 // 44 // For Private And Personal Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 45 // 000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paanandipazcaviMzatikA / tathA samasta lokako jar3a samajhatA huvA bhI "hemana" mithyAdRSTiyoMse diye huve duHkhase duHkhita hotA hai yaha bar3A Azcarya hai // 86 // mArdavadharmakA vrnnn| vasaMta tilakA dharmAGgametadiha mArdavanAmadheyaM jAtyAdigarvapariharamuSanti santaH / taddhAryate kimu na vodhadRzA samastaM svamendrajAlasadRzaM jagadIkSamANaH // 87 // artha-uttamapuruSa jAti vala jJAna kula Adi goMke tyAgako mArdava dharma kahate haiM tathA yaha dharmokA aMgabhUta hai isaliye jo manuSya apanI samyagjJAnarUpIdRSTise samastajagatako khapna tathA indrajAlake tulya dekhate haiM ve avazyahI isa mArdavanAmaka dharmako dhAraNa karate haiM // 87 / / zAka vikrIr3ita / kAsthA, sadmani, sundare'pi,parito, daMdahyamAne'mibhiHkAyAdautujarAdibhiHpratidinaM gacchatyavasthAntaram ityAlocayato, hRdi, pAzaminaH bhAsvadivekojvale garvasyAvasaraH kuto'tra ghaTate bhAveSu sarveSvapi // 88 // arthaH-atyanta manohara bhI hai kintu jisake cAro tarapha agni jalarahI hai aise gharake bacane meM jisaprakAra aMzamAtra bhI AzA nahIM kI jAtI usahI prakAra jo zarIra vRddhAvasthAkara sahita hai tathA pratidina eka avasthA ko chor3akara dUsarI avasthAko dhAraNa karatA rahatA hai vaha zarIra sadAkAla rahegA yaha kaba vizvAsa ho saktA hai ? isa prakAra nirantara vivekase apane nirmalahRdayameM vicAra karanevAle munike samasta padArthoM meM abhimAna karaneke liye avasara hI nahIM mila saktA isaliye muniyoM ko sadA aisAhI dhyAna karanA caahiy||8|| 1 pAzcAdavakojyase-ityApi pAThAntaram / ................0000000000000000000000000000000000000000 // 45 For Private And Personal Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 46 // www.kobatirth.org padmanandipaJcaviMzatikA / AryA hRdi yattadvAci vahiH phalati tadevArjavaM bhavatyetat dharmo nikRtiradharmo dvAviha "surasajhanarakapatha" ||89|| arthaH-- manameM jo bAta hove usahIko vacanase prakaTa karanA (naki manameM kucha dUsarA hove tathA vacana se kucha dUsarAhI bole ) isa ko AcArya Arjava dharma kahate haiM tathA mIThI bAta lagAkara dUsare ko ThaganA isa ko adharma kahate haiM aura inameM Arjavadharmase svargakI prApti hotI hai tathA adharma narakako le jAne vAlA hotA hai isaliye Arjava dharmake pAlana karane vAle bhavya jIvoMko, kisI ke sAtha mAyAse bartAva nahIM karanA cAhiye / zArdUlavikrIr3ita / [1] samAdhiSvapItyapipAThAntaram / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir mAyitvaM kurute kRtaM sakRdapicchAyAvighAtaM guNeSvAjA teryamino'rjiteSviha gurukkezaiH zarmAdiSvalam / sarve tatra yadAsate vinibhRtAH krodhAdayastatvatastatpApaM vata yena durgatipathe jIvazciraMbhrAmyati // 90 // arthaH-- AcArya kahate haiM ki yadi ekavAra bhI kisI ke sAtha mAyAcArI kI jAve to vaha mAyAcArI bar3I kaThinatA se saMcaya kiye huve ahiMsA satyAdi muniyoMke guNoMko phIkA banA detI hai arthAt ve guNa AdaraNIya nahIM rahane pAte aura usa mAyArUpI makAnameM nAnA prakAra ke krodhAdi zatru chipe huve baiThe rahate haiM aura usamAyAcArase utpanna huve pApase jIva nAnA prakArake durgati mAgoM meM bhramaNa karatA phiratA hai isaliye muniyoMko mAyA apane pAsa bhI nahIM phaTakane denA cAhiye // 90 // Age AcArya satyadharmakAvarNana karate haiM / AryA / svaparahitameva munibhirmitamamRtasamaM sadaiva satyaM ca For Private And Personal // 46 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// payanandipaJcaviMzatikA / vaktavyaM vacanamatha pravidheyaM dhIdhanairmonam // 11 // arthaH-utkRSTa jJAnake dhAraNa karanevAle muniyoMko prathamato bolanAhIM nahIM cAhiye yadi bole to aisA vacana bolanA cAhiye jo samasta prANiyoMke hitakA karane vAlA ho tathA paramita ho aura amRta ke samAna priya ho tathA sarvathA satya ho kintu jo vacana jIvoMko pIr3A denevAlAho tathA kar3avA ho to usavacanakI apekSA mauna sAdhanA hI acchA hai // 11 // sati santi vratAnyeva sUnRte vacasi sthite bhavatyArAdhitA sadbhiHrjagatpUjyA ca bhAratI // 92 // arthaH--jo manuSya satya vacana bolane vAlA hai arthAt satya vratakA pAlana karane vAlAhai usake samasta vrata vidyamAna rahate haiM arthAta satyavratake pAlana karanese hI vaha samasta bratoMkA pAlana karanevAlA hojAtA hai aura vaha satyavAdIsajjanapuruSa tInalokakI pUjanIka sarasvatIko bhI siddha karaletA hai| bhAvArtha:-sarasvatI bhI usake AdhIna hojAtI hai // 12 // zArdUla vikrIhita / AstAmetadamutra sUnRtavacAH kAlena yallapsyate sadbhUpatvasuratvasaMsRtisaritpArAptimukhyaM phalam / yatprApnoti yazaHzazAMkavizadaM ziSTeSu yanmAnyatAM yatsAdhutvamihaiva janmani paraM tatkena saMvarNyate // 93 // arthaH-tathA aura bhI AcArya kahate haiM ki satyavAdI manuSya parabhavameM jAkara zreSTa cakravartIrAjA banate haiM tathA indrAdiphalako prApta karalete hai aura sabase utkRSTa mokSarUpI phalako bhI prApta karalete haiM yahabAta to dUra raho kintu isI bhavameM ve candramAke samAna uttamakIrtiko pA lete haiM tathA ziSTa manuSya unako bar3I prati ////////////////////////////////////////////////////////////////. // $$; ////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 48 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipazcaviMzatikA / SThAse dekhate haiM aura ve sajjana kahe jAte haiM ityAdi nAnAprakArake uttama phala unako milate haiM joki sarvathA avarNanIya hai| isaliye sajanoMko avazya hI satya bolanA cAhiye // 13 // aba AcArya zaucadharmakA varNana karate haiN| AryA! yatparadArArthAdiSu jantuSu nispRhama hisakaM cetaH durbhedyAntamalahRttadeva zaucaM paraM nAnyat // 9 // arthaH--jo parastrI tathA parAye dhanameM icchArahita hai tathA kisIbhI jIvake mArane kI jisakI bhAvanA nahIM hai aura jo atyanta durbhedya lobha krodhAdimalakA haraNa karanevAlA hai aisA cittahI zauca dharma hai kintu usase bhinna koI zaucadharma nahIM hai| bhAvArtha--gaMgA Adi nadiyoM meM khAna bhI kiyA tathA puskara Adi tIrthoM meM bhI gaye kintu mana lobha Adi kara hI saMyukta banA rahA to kadApi zaucadharma nahIM pala saktA isaliye manako sabase pahale zuddha karanA cAhiye 94 zArdUla vikrIr3ita / gaMgAsAgarapuSkarAdiSu sadA tIrtheSu sarveSvapi snAtasyApi na jAyate tanubhRtaH prAyo vizuddhiH parA / mithyAtvAdimalImasaM yadi mano vAhyetizuddhodakaiotaM kiM vahuzo'pi zudhdhati surApUramapUrNo ghaTaH 95 arthaH-AcArya kahate haiM jisaprakAra atyantavRNita madyase bharAhuA ghar3A yadi bahutavAra zuddhajalase dhoyA bhI jAve to bhI vaha zuddha nahIM ho saktA usahIprakAra jo manuSya vAhyameM gaMgA puSkara Adi tIrthomeM snAna karanevAlA hai kintu usakA aMtaHkaraNa nAnAprakArake krodhAdikaSAyoMse malImasa haiM to vaha kadApi utkRSTa . dupayessapi pAThAntaram / //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 148 For Private And Personal Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 49 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipaJcaviMzatikA / zuddhiko prApta nahIM karasaktA isaliye manuSyako sabase prathama apane aMtaHkaraNako zuddha karanA cAhiye kyoMki jabataka aMtaHkaraNa zuddha na hogA tabataka sarva vAdyakriyA vyartha haiM // 15 // aba AcAryavara saMyamadharmakA varNana karate haiN| aayo| jantukRpArditamanasaH samitiSu sAdhoH pravartamAnasya prANeMdriyaparihAraH sayamamAhurmahAmunayaH // 16 // arthaH-jisakA citta jIvoMkI dayAse bhIgAhuvA hai tathA jo IryA bhASA eSaNA Adi pAMca samitiyoMkA pAlana karanevAlA hai aise sAdhuke jo SaTakAyake jIvoMkI hiMsAkA tathA indriyoM ke viSayoMkA tyAga hai usIko gaNadharAdideva saMyamadharma kahate haiN| bhAvArtha-jabataka dayAse citta bhIMgA na rahegA tathA IryA bhASA eSaNA Adi samitiyoMkA pAlana na kiyA jAvegA aura samasta jIvoMkI hiMsAkA tathA indriyoMke viSayAkA tyAga na kiyA jAvegA tabataka kadApi saMyama dharma nahIM pala maktA isaliye saMyamiyoMko uparyuktabAtoMpara vizeSatayA dhyAna denA cAhiye // 16 // zAla vikriidiv| mAnuSyaM kila durlabhaM bhavabhRtastatrApi jAtyAdayasteSvevAptavacaHzrutiHsthitiratastasyAzca igbodhane / prAse te api nirmale api paraM syAtAMna yenojjhite svarmokSakaphalaprade sa ca kathaM na zlAghyate sNymH||97|| arthaH-AcArya kahate haiM ki prathama to isasasArarUpIgahanavanameM bhramaNa karate huve prANiyoMko manuSya atinimaise-ityapi pAThAntaram / ............000000000000000000000.00000000000000000000 For Private And Personal Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 5 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipazcaviMzatikA / honAhI atyanta kaThina hai kintu kisIkAraNase manuSyajanma prApta bhI hojAve to uttamabrAhmaNAdijAti milanA ati duHsAdhya hai yadi kisI pravaladaivayogase uttamajAtibhI milajAve to ahantabhagavAnake bacanoMkA sunanA bar3A durlabha hai yadi unake sunanakA bhI saubhAgya prApta hojAve to saMsArameM adhika jIvana nahIM milatA yadi adhikajIvana bhI mile to samyagdarzana tathA samyagjJAnakI prApti honI atikaThina hai yadi kisI puNyake udayase akhaNDa tathA nirmalasamyagdarzana tathA samyagjJAnakI prApti bhI hojAve to usasaMyamadharmake vinA ve svarga tathA mokSarUpI phalake denevAle nahIM hosakte isaliye sabakI apekSA saMyama atiprazaMsanIya hai ataH aise saMyamakI avazya saMyamiyoMko rakSA karanI cAhiye // 97 // AcArya tapadharmakA varNana karate haiM / AryA / karmamalavilayahetorbodhadRzA tapyate tapaH proktam taddhedhA dvAdazadhA janmAmbudhiyAnapAtrImadam // 18 // arthaH-samyagjJAnarUpIdRSTi se bhaleprakAra vastuke svarUpako jAnakara jJAnAvaraNAdikarmamalake nAzakI buddhise jo tapa kiyA jAtA hai vahI tapa kahA gayA hai tathA vaha tapa mUlameM vAhya abhyantara bhedase do prakAra hai aura anazana 1 avamaudarya 2 vRttiparisaMkhyAna 3 rasaparityAga 4 viviktazayyAsana 5 kAyakleza 6 isarItise chai prakArakA vAhya tathA prAyazcitta 1 vinaya 2 vaiyAvRtya 3 svAdhyAya 4 gyutsarga 5 dhyAna 6 isaprakAra chaiprakArakA abhyantara isarItise usatapake vAraha bhI bheda haiM tathA vaha tapa saMsArarUpIsamudrase pAra karanekeliye jahAjake samAna hai arthAt mokSakA denevAlA hai // 98 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ////////////////// // 50 // For Private And Personal Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 51 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipazcaviMzatikA / pRthvI / kaSAyaviSayodubhaTapracurataskarogho haThAttapaHsubhaTatADito vighaTate yato durjayaH / atohi nirupadravazcarati tena dharmazriyA yatiH samupalakSitaH pathi vimuktipuryAH sukham // 19 // arthaH--AcArya kahate haiM yadyapi krodhAdikaSAyarUpI uhata tathA prabala cauroMkA samUha durjaya hai arthAt sAdhAraNarItise jItanemeM nahIM AsaktA so bhI jisasamaya taparUpIpracalayodhA usake sAmane AtA hai usa. samaya usakI kucha bhI tIna pAMca nahIM calatI arthAt vAtakAMcAtameM vaha jIta liyA jAtA hai isaliye jo yogIzvara taparUpasubhaTakesAtha dharmarUpIlakSmIkara yukta hai| vaha mokSarUpI nagarake mArgameM nirupadrava tathA sukhase calA jAtA hai| bhAvArtha-jisaprakAra koImanuSya videzako nikale tathA usakepAsa lakSmI bhI ho kintu usakepAsa koI subhaTa na ho to vaha bAtakIbAtameM bhayaMkara DAkuoMse lUTaliyAjAtA hai parantu yadi usakepAsa thor3ese bhI panalayodhA ho to usakA DAMkU kucha bhI nahIM karasakta arthAt unaDAkuoM ko yodhA tatkAlameM jIta lete haiM usahIprakAra saMsArameM kaSAya tathA viSayarUpI yodhA yadyapi atyanta durjaya hai kintu jisamunike pAsa taparUpI prabala subhaTa maujUda haiM usakA ve kucha bhI nahIM karasakte tathA ve muni upadravarahita sukhase mokSako cale jAte haiM isa liye mokSAbhilASImuniyoMko tapa sabase priya samajhanA cAhiye // 19 // __ mandAkrAntA / mithyAtvAderyadiha bhavitA duHkhamugraM tapobhyo jAtaM tasmAdudakakaNikaikeva sarvAdhinIrAt / stokaM tena prasabhamakhilakRcchralabdhe naratve yadyetarhi skhalasi tadaho kA kSatirjIva te syAt // 10 // AcArya kahate haiM ki he jIva jisaprakAra samastasamudrakI apekSA jala kA kaNa atyanta choTA hotA hai usa .0000000000000000000000000000000000000000000000000000000 // 51 // For Private And Personal Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 52 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / hI prakAra tapake karanese bahuta thor3e duHkhakA tujhe anubhava karanA par3atA hai kintu jisasamaya mithyAtvake udayase tU naraka jAvegA usasamaya tujhako nAnAprakArake chedana bhedana Adi asahyaduHkhoM kA sAmanA karanA par3egA to bhI tU na jAne tapase kyoM bhayabhIta hotA hai ? tathA terI tapake karanemeM kyA hAni hai ? // 100 // tyAgadharmakA varNana / zArdUlavikrIDita / vyAkhyA yA kriyate zrutasya yataye yaddIyate pustakaM sthAnaM saMyamasAdhanAdikamapi prItyA sadAcAriNA / sa vyAgo vapurAdinirmamatayA no kiMcanAste yaterAkiMcanyamidaM ca saMsRtiharo dharmaH satAM smmtH||101|| arthaH- zAstroM kA bhalIbhAMti vyAkhyAnakaranA tathA muniyoMko pustakeM tathA sthAna aura saMyama ke sAdhana pIchI kamaNDalu AdikA denA sadAcAriyoM kA utkRSTa tyAga dharma hai aura merA kucha bhI nahIM hai aisA vicAra kara atyanta nikaTazarIrameM bhI mamatA chor3a denA AkiMcanyanAmaka dharma hai tathA vaha yatike hotA hai aura vaha samasta saMsArakA nAza karanevAlA hai tathA samasta zreSTa puruSoMke dvArA vaha AdaraNIya hai // 101 // aura bhI akiMcanyadharmakA svarUpa varNana kiyA jAtA hai / zikhariNI / vimohA mokSAya svahitaniratAzcArucaritA gRhAdi tyaktvA ye vidaghati tapaste'pi viralAH / tapasyato'nyasminnapi yamini zAstrAdi dadato sahAyAH syurye te jagati yamino durlabhatarAH // 102 // arthaH- jinakA sarvathA moha galigayA hai tathA apane AtmA ke hitameM hI nirantara lage rahate haiM aura sundara cAritra ke dhAraNa karanevAle haiM tathA ghara strI putrAdiko chor3akara mokSakeliye tapa karate haiM muni For Private And Personal // 52 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 53 // .000000000000000000000000000...............00000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / saMsArameM birale hI haiM tathA jo svataH apane hitakeliye tapa karanevAle haiM tathA dUsare tapasviyoMkeliyeM jo zAstrAdikA dAna karate haiM aura unake sahAyI bhI haiM aise yogIzvara to saMsArake bIca meM atyanta hI durlabha hai arthAt bar3I kaThinAIse milate haiM // 10 // paraMmatvA sarva parihRtamazeSaM zrutavidA vapuH pustAdyAste tadapi nikaTaM cediti matiH / mamatvAbhAve tatsadapi na sadanyatra ghaTate jinendrAjJAbhaMgo bhavati ca haThAt kalmaSamRSeH // 103 // arthaH-samastazAstrake AnanevAle vItarAgane apanI AtmAse samastavastuko bhinna jAnakara sabakA tyAga karadiyA hai yadi kahoge ki sabako chor3ate samaya zarIra pustakArdikA kyoM nahIM tyAga kiyA ? to usakA samAdhAna yahI hai ki unakI zarIrAdimeM bhI kisIprakArakI mamatA nahIM rahI hai isaliye ve maujUda bhI nahIMmaujUdakI taraha hI hai arthAt muniyoMkA zarIrAdi "binA Ayukabhake nAzahuve jhUTha nahIM saktA yadi ve bIcameM hI chor3a deve to unako prANaghAtakaraneke kAraNa hiMsAkA bhAgI honA par3egA isaliye zarIrAdi to rahatA hai kintu ve zArIrAdimeM kisIprakArakA mamatva nahIM rajate parantu yadi ve zarIrAdimeM kisIprakArakA mamakha kara to unako jinendrakI AjJAbhaMgarUpa mahAnadoSakA bhAmI honA par3e arthAt jabataka mamala rahegA tabataka ve muni hI nahIM kahalAye jA sakte // 10 // Age brahmacaryadharmakA varNana karate haiN| sragdharA yatsaMgAdhArametaccalati laghu ca yattIkSNaduHkhaughadhAraM mRtpiNDIbhUtabhUtaM kRtavahuvikRtibhrAntisaMsAracakram / tA nityaM yanmumukSuryatiramalamatiH zAntamohaH prapazyejAmIH putrIH savitrIrivahariNadRzastatparaM brhmcrym| ////////////////////////////////////////////////////////////////////// ////////////////////////////////////////// // 53 // For Private And Personal Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 54 // paanandipaJcaviMzatikA / arthaH-jisaprakAra kumbhakArakAcAka jamInake AdhArase calatA hai tathA usacAkakI tIkSNa dhArA / rahatI hai aura usakeUpara miTTIkA piNDa bhI rahatA hai tathA baha cAka nAnAprakAra ke kusUla sthAsa Adi dhaTake vikAroMko karatA hai usahIprakAra saMsArarUpIcAkakI AdhAra yaha khI hai arthAt yaha strI na hotI to kadApi saMsArameM bhaTakanA na phiratA tathA isasaMsArarUpI cAkameM atyaMtatIkSNaduHkhoMkA samUha hI dhAra hai arthAt saMsArameM nAnAprakArake narakAdiduHkhoMkA sAmanA karanA par3atA hai aura isasaMsArarUpIcAkake Upara nAnAprakArake jIva jo haiM ve hI piNDa haiM tathA pahasaMsArarUpIcA peSa manuSyAdi nAnAprakArake vikAra karAkara jIvoMko bhramaNa karAne vAlA hai ataH strI hI saMsAracakrakI kAraNa hai isaliye jo mokSakA abhilASImanuSya unastrioko mAtA bahina putrIkesamAna mAnatA hai usahIke utkRSTadharmakA bhalIbhAMti pAlana hotA hai ataH brahmacArImanuSyoMko cAhiye ki ve kadApi striyoMkesAtha sambandha na rakkhe // 104 // mAlinI _ aviratamiha tAvatpuNyabhAjo manuSyA hRdiviracitarAgAH kAminInAM vasanti / __kathamapi na punastA jAtu yeSAM tadaMghIH pratidinamatinamrAste'pi nityaM stuvanti // 105 // arthaH-jo puruSa nirantara striyoMke hRdayameM prIti upajAvanevAle haiM arthAt jinako striyAM cAhatI haiM yadyapi ve bhI saMsArameM dhanya haiM parantu jinamanuSyoMke hRdayameM sriyAM svapnameM bhI nivAsa nahIM karatIM ve unase bhI adhika dhanya hai tathA unavAsarAgIpuruSoMke caraNakamaloMko striyoMkepriyapAtra bar3e 2 cakravartI Adi bhI zira jhukAkara namaskAra karate haiM isaliye jinapuruSoMko saMsArameM apanI kIrtaphailAnekI icchA hai unako kadApi striyoMke jAlameM nahIM phasanA cAhiye // 1.5 // // 54 // For Private And Personal Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 55 // 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipaJcaviMzatikA / sragdharA vairAgyatyAgadArukRtaruciracanA cAru nizreNikA yaiH pAdasthAnerudArairdazabhiranugatA nishclaiaandRssttH| yogyA syAdArurukSoH zivapadasadanaM gantumityeSu keSAM no dharmeSu trilokIpatibhirapi sadA stUyamAneSu hRssttiH|| arthaH-AcArya kahate haiM ki jisake idhara udhara vairAgya tathA tyAgarUpI manohara kASTa lage huve haiM tathA jisameM bar3e 2 majabUta dazadharmarUpI pAdasthAna (daNDe ) maujUda haiM aisI sIr3hI mokSarUpI mahalakI car3hane kI icchA karanevAle manuSyake car3hanakeliye yogya hai kyoMke jo tInalokake patiindrAdikoMse bandanIka haiM unadazadharmoM ke dhAraNa karaneme kisako harSa nahIM ho saktA hai? arthAt samasta mokSAbhilASI unako harSa kesAtha pAla sakte haiM // 16 // // isamakAra dazadharmakA nirupaNa ho cukA / / aba AcArya zuhAtmAkI paraNatirUpadharmakA varNana karate haiM / zAla vikrIr3ita / / niHzeSAmalazIlasadguNamayAmatyantasamyAsthatAM baMde tAM paramAtmanaHpraNayinIM kRtyAntagAM svasthatAm / yatrAnantacatuSTayAmRtasarityAtmAnamantargataM na pAmoti jarAdiduHsahazikhaH saMsAradAvAnalaH // 107 // arthaH-samastanirmalazIlaguNasvarUpa tathA sarvathA samatArUpa avasthAmeM honevAlI aura utkRSTa AtmAse prIti karAnevAlI tathA jisake hotesante kisIprakArakA kartavya bAkI nahIM rahatA aisI svasthatAko maiM namaskAra karatA hUM jisa anaMtavijJAnAdi anantacatuSTapakharUpa, svasthatArUpI amRtanadIke bhItara rahehuve AtmAko jarA Adi duHsahazikhAko dhAraNa karanevAlA bhI saMsArarUpI bar3avAnala prApta nahIM ho saktA / bhAvArtha-jisaprakAra koI nadIke jalameM pravezakarajAve to usakA bhayaMkara bhI abhi kucha bhI nahIM kara 100000000000000000000000000000000000000000000000000000001 // 55 // For Private And Personal Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 11411 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipaJcaviMzvatikA / saktI usahIprakAra jo anantacatuSTayasvarUpa khasthatArUpI amRtanadImeM praviSTa hai usako asahya bhI saMsArarUpIvar3avAbhi aMzamAtra bhI nahIM sratA saktI // 107 // AyAte'nubhave bhavArimathane nirmuktamUrtyAzraye zuddhe'nyAdazi somasUryahutabhukkAnteranantaprabhe / yasminnastamupaiti citramacirAnniHzeSavastvantaraM tadande vipulapramodasadanaM ciDupamekaM mahaH // 108 // arthaH--samastakarmAdivairiyoM ke nAza karanevAle tathA zarIraAdi ke Azrayakara rahita arthAt jisako kisI prakArake zarIra AdikA Azraya nahIM hai, aura zuddha tathA dUsareke pratyakSake agocara tathA candramA sUrya aura agnise bhI anantaguNI prabhAko dhAraNa karanevAle jisa caitanyakha rUpa utkRSTatejake anubhava honepara bAta kIbAta meM samasta parapadArtha asta ho jAte haiM aise anekaprakArake pramodako paidA karanevAle usa caitanyakharUpatejako maiM zirajhukAkara namaskAra karatA hUM // 108 // jAtiryAti na yatra yatra ca mRto mRtyurjarA jarjarA jAtA yatra na karmakAyaghaTanA novAgrujo vyAdhayaH / yatrAtmaivaparaM cakAsti vizadaM jJAnaikamUrtirvibhurnityaM tatpadamAzrito nirupamA siddhAH sadA pAntu va // arthaH- jahAM para na janma hai, na maraNa hai, na jarA hai, na kamakA tathA zarIrakA sambandha hai, na bANI hai aura na roga hai tathA jahA~para nirmalajJAnakA dhAraNa karanevAlA aura prabhu AtmA sadA prakAzamAna hai aise usa avinAzI padameM rahanevAle upamArahita ( arthAt jinako kisIkI upamA hI nahIM de sakte aise ) siddha bhagavAn merI rakSA karo arthAt aise siddhoMkA meM zaraNa letA hUM // 109 // durlakSyepi cidAtmani zrutavalAtkiMcitsvasaMvedamAt brUmaH kiMcidiha prabodhanidhibhirgrAhyaM na kizcicchalam / mohe rAjani karmaNAmatitarAM praudentarAye ripau dRgvodhAvaraNadvaye sati matistAdvakkuto mAdRzAm 110 // For Private And Personal // 56 // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 57 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 'padmanandipazcaviMzatikA / arthaH --- jisaprakAra amUrtIka hone ke kAraNa AkAza Adi kisIke dekhane meM nahIM Asakte usIprakAra yadyapi yaha AtmA kisIke dRSTigocara nahIM hai to bhI usacaitanyasvarUpa AtmA ke svarUpako zAstra ke valase athavA apane anubhavase meM varNana karatA hUM isaliye vuddhimAnoM ko isameM kisI prakArakI dagAbAjI nahIM samajhanI cAhiye kyoMki samastakarmoMkA rAjA mohanIya aura atyaMtapravalaaMtarAyarUpIzatru tathA jJAnAvaraNa darzanAvaraNa abhI merI AtmA ke sAtha lagehuve haiM isaliye vAstavikasvarUpake kahane meM merI buddhi kaise pratrINa ho saktI hai ? | bhAvArthaH -- vAstavikarotise AtmA ke svarUpakA varNana arhanta hI karasakte haiM alpajJAnI nahIM / tathA abhI maiM alpajJAnI hUM isaliye merA kathana sarvajJadevapraNItazAstra ke anusAra honeke kAraNa tathA kucha anubhava se hone ke kAraNa vidvAnoM ko avazya mAnanA cAhiye // 110 // zArdUlavikrIDita] | vidvanmAnyatayA sadasyatitarAmuddaNDavAgDambarAH zRGgArAdirasaiH pramodajanakaM vyAkhyAnamAtanvate / ye te ca pratisadma santi vahavo vyAmohavistAriNo yebhyastatparamAtmatatvaviSayaM jJAnaM tu te durlabhAH // 119 // arthaH- apaneko vidvAn mAnakara zrRGgAdirasasahita nAnAprakAra ke pramodajanakavyakhyAnoMko kahane vAle tathA sabhAmeM vyartha vacanoM ke ADambarako dhAraNa karanevAle aura manuSyoM ko sanmArga ke bhulAnevAle puruSa saMsArameM pratigraha bahutase mileMge parantu jo paramAtmatatva ke jJAnake denevAle haiM aise manuSya bar3I kaThinAIse milate haiM // 111 // Apaddhetuvu rAgazeSanikRtiprAyeSu doSeSvalaM mohAtsarvajanasya cetasi sadA satsu svabhAvAdapi / tannAzAya ca saMvide caphalavatkAvyaM kaverjAyate zRGgArAdirasaM tu sarvajagato mohAya duHkhAya ca // 112|| arthaH --- samasta manuSyoM ke cittoMmeM nAnAprakArake duHkha denevAle aise rAga dveSa mAyA krodha lobha Adi For Private And Personal // 57 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paanandipazcaviMzatikA / doSa svabhAvase hI rahe Ate haiM isaliye jo kavikA kAvya unako mUlameM ur3A detA hai tathA samyagjJAnakA utpanna karanevAlA hotA hai vAstavameM vahI kAryakArI samajhanA cAhiye arthAt jisameM vItarAgapanekA varNana hove vahI kAvya phalake denevAlA hai aura zRMgArAdirasa to samastajagatako mohake utpanna karanevAle tathA duHkhake denevAle haiM isaliye bhavyoMko cAhiye ki ve vItarAgabhAvako darzAnevAle zAstroMkA hI abhyAsa kareM // 112 // vasaMtatilakA kAlAdapi prasRtamohamahAMdhakAre mArga na pazyati jano jagati prazaste / kSudrAHkSipanti hAza duHzratidhUlimasya nasyAtkathaM gatiranizcitaduSpatheSu // 113 // arthaH-AnAdikAlase phailehuve moharUpImahAnandhakArase vyApta isajagatameM vicAre mohIjIva ekato svayameva hI zreSTamArgako nahIM dekha sakte haiM yadi kisIrItise dekhabhausakeM to duSTapuruSa aura bhI unakI AMkhoM meM zRMgArAdizAstra sunAkara dhUlI DAlate haiM isaliye kahAMtaka ve jIva khoTe mArgameM gamana nahIM kara sakta ? / bhAvArtha:-jisaprakAra jAtyandha puruSako eka to svayameva hI mArga nahIM sUjhatA kintu usakI AMkhoM meM yadi dhUli DAla dI jAve to aurabhI vaha ghabar3Akara khoTe mArgameM girapar3atA hai usahIprakAra saMsArameM bhramaNa karatehuve prANiyoMko eka to mohake udayase svayaM mArga nahIM sUjhatA parantu zRMgArAdi rasoMke sunanese ve aura bhI khoTe mAgauMmeM girate haiM isaliye bhavyajIvoMko cAhiye ki ve kadApi zRMgArAdirUpazAstroMko na sune jisase unako khoTe mArga, na giranA par3e // 11 // zArdUlavikrIdita / viNmUtrakRmisaMkule kRtaghRNairaMtrAdibhiH pUrite zukrAsRgvarayoSitAmapi tanurmAtuH kugarbhe'jani / sApi kliSTarasAdidhAtughaTitA pUrNA malAyeraho citraM caMdramukhIti jAtamatibhirvidbhirAvarNyate // 114 // 5600000000000000000000000000000000000000............ // 58 // For Private And Personal Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 59 // www.kobatirth.org pacanandipazcaviMzatikA ! arthaH--yaha strIkA zarIra viSTA mUtra tathA nAnAprakArake kIr3oMkara vyApta aura pracalaghRNAko paidA karanevAle AMta mAMsa Adikara pUrita tathA vIrya rakta Adise puSTa aise khoTe mAtA ke garbha se utpannahuvA hai aura svayaM bhI vaha strI nAnAprakArake khoTe vIrya rakta Adikara banI huI hai tathA mala Adise yukta hai to bhI nIcavidvAnakavi aisIstrIko candramukhI kahate haiM yaha bar3e AzraryakI bAta hai // 114 // zikhariNI / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir kacA yUkAvAsA mukhamajinavadbhAsthinicayaH kucau mAMsocchrAyau jaTharamapi viSTAdighaTikA / malotsarge yaMtraM jaghanamavalAyAH kramayugaM tadAdharasthUNe kimiha kila rAgAya mahatAm // 115 // arthaH--strIke kezato jubAMke ghara haiM mukha, carmase veSTita hAr3oMkA samUha stana mAsake piNDa haiM udara viSTA Adi kharAba cIjakA gharahai yonisthAna, mUtra Adike vahanekA nAlA hai aura donoMcaraNa usayonisthAna ke Thaharane ke liye khaMbhokesamAna haiM isaliye aisI kharAbastrI meM vidvAna puruSa kadApi rAga nahIM karasake // 165 // drutavilambita | paramadharmanadAjjanamInakAnzazi mukhI baDizenasamuddhatAn / atisamullasite ratimurmure pacati hA hatakaH smaradhIvaraH // 116 // arthaH- AcArya kahate haiM ki yaha hiMsaka kAmadevarUpIdhIvara jIvarUpamachaliyoM ko utkRSTadharmarUpItAlAba se nikAlakara strIrUpImAMsasahitakAMTepara laTakAkara atyaMta prajvalita saMbhogarUpIbhUbhara meM bhUMjatI hai yaha bar3e duHkhakI bAta hai| bhAvArtha:- jisaprakAra dhImara jihvA indriyakI lobhImachaliyoMko masiliptakAMTese bAhara nikAlakara bhUbhara meM bhUMjatA hai usIprakAra yaha kAmadeva bhI jIvoM ko dharmase haTAkara striyoMke jAla meM phaMsA detA hai isaliye bhavyajIvoMko cAhiye ki ve sarvathA prANoM ke ghAtakaranevAle isakAmadevako apane hRdaya meM phaTakane taka na deve // 116 // For Private And Personal // 59 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipazcaviMzatikA / zArdula bikrIr3ita / yenedaM jagadApadAmbudhigataM kurvIta moho haThAt yenete pratijantu hantumanasaH krodhAdayo durjayAH / yena bhrAtariyaM ca saMsRtisarit saMjAyate dustarA stajAnIhi samastadoSaviSamaM strIrUpametaddhavam 117 arthaH--jisastrIke rUpakI sahAyatAse moha, javardastI manuSyako nAnAprakArake duHkha detA hai tathA usIrUpakI sahAyatAse samastajIvoMke nAzaka krodhAdi kaSAya durjaya hojAte haiM aura usIrUpakI sahAyatAse saMsAra rUpInadI tirI nahIM jAsaktI arthAt athAha hojAtI hai isaliye AcArya upadeza dete haiM ki he bhavyo usastrIke rUpako samastadoSoM se bhI bhayaMkara smjho| bhAvArtha:-jitane bhara saMsArameM doSahaiM ve kisIna kisI ahitako to avazyahI karate haiM parantu strIkA rUpa bhayaMkara ahitako karatA hai isaliye hitaiSiyoMko kadApi strIke rUpameM nahIM phaMsanA cAhiye // 117 // mohavyAdhabhaTena saMsRtivane mugdheNavaMdhApade pAzAH paMkajalocanAdiviSayAH sarvatra sajIkRtAH / mugdhAstatra patanti tAnapi varAnAsthAya vAMchantyaho hA kaSTaM parajanmanepi na vidaH kApIti dhiGmUrkhatAm arthaH-isa saMsAracanameM bholejIvarUpImRgoMko vAMdhakara duHkhadenekeliye moharUpIsubhaTa cir3iyAmArane savajagaha locanAdiviSayarUpIjAla phailA rakkhe haiM aura unAviSayarUpIjAlaoNko zreSTa mAnakara bhole jIva unameM Akara phasajAte haiM yaha bar3e duHkhakI bAta hai kintu AtmAke svarUpako jAnanevAle vihAn svapnameM bhI una jAloM meM nahIM phaMsate aura paralokakeliye bhI una viSayoM ko hitakArI nahIM samajhate isaliye AcArya kahate haiM ki mUrkhatAkeliye dhikAra hai| bhAvArtha:--jisaprakAra cir3iyAmAra kucha cAvala Adi DAlakara banameM jAla bichAdete haiM usameM cAvaloM ke lolupI nAnAprakArake kabUtara Adi pakSI phaMsajAte haiM usahI prakAra saMsArameM mohake udayase mugdhapuruSa 100000000000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 61 // 100000000000000000000000000000000000000000000.04.000000000 padmanandipazcaviMzatikA / viSayoMmeM pravRtta hojAte haiM tathA nAnAprakArake duHkhoMko bhogate haiM kintu buddhimAnapuruSa viSayoM ke duHkhoMko jAnakara viSayoMmeM nahIM phaMsate haiM tathA unaviSayoMkI AkAMkSA bhI nahIM karate isaliye sadA sukhI rahate haiM ataH vihAnoMko viSayoMkI tarapha kadApi Rju nahIM honAcAhiye // 118 // etanmohaThakaprayogavihitabhrAntibhramacakSuSA pazyatyeSajano'samaMjasamasadbuddhirbhuvaM vyApade / apyetAnviSayAnanantanarakaklezapradAnasthirAnyacchazvatsukhasAgarAnivasatazcetaHpriyAnmanyate // 119 // arthaH-yahakubuddhimanuSya moharUpI jo Thaga usake prayogase utpannahue bhramase, bhrAnta jo netra usase viparIta hI dekhatA hai tathA viparIta dekhanese nAnAprakArake duHkhoMkA anubhava karatA hai to bhI anantanarakoMkeduHkhoM ko denevAle tathA vijalIkesamAna caMcalainaviSayoMko sthira tathA nirantara sukha kedenevAle aura cittako priya mAnatA hai| bhAvArtha:-jisaprakAra koIbairI kisImanuSyapara maMtrAdikA prayoga karatA hai to usase usake netra ghUmane lagajAte haiM tathA vaha nAnAprakArakI ApattiyoMko bhogatA hai usahIprakAra yahakubuddhijana moharUpIbairIke prayogase viSayoMmeM pravRtta ho jAtA hai tathA samastacIjeM usako viparIta hI sUjha nikalatI haiM tathA usIviparItatAke sababa vaha nAnAduHkhoMko bhogatA hai to bhI viSayoMko acchA mAnatA hai yaha kitane duHkhakI bAta hai // 11 // zArdUla vikrIDita / saMsAre'tra ghanATavIparisare mohaSThakaH kAminIkrodhAdyAzca tadIyapeTakamidaM tatsannidhau jAyate / prANI tadvihitaprayogavikalaH tadvazyatAmAgato na khaM cetayate labheta vipadaM jJAtuH prabhoH kathyatAm // 120 arthaH-isasaMsArarUpI vistIrNacanameM Thagato moha hai aura strI tathA krodha mAna mAyA Adi usakepAsa prANiyoMko ThaganekI sAmigrI hai, (arthAt svIkrodhAdikAraNoMse hI vaha prANiyoMko ThagatA hai) tathA prANI usake //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 1161 // For Private And Personal Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 62 // 0000000000000000000000000000000000000000000000000000. padmanandipaJcaviMzatikA / prayogase vikala hokara usake AdhIna par3e huve haiM aura apane svarUpako bhI nahIM jAnate haiM tathA nAnAprakArakI ApattiyoM ko sahate haiM isaliye granthakAra kahate haiM ki he jIva tujhe usa jJAnAnandakharUpa AtmAhI kA arthAt zrIsarvajJadevakAhI AzrayaNa karanA caahiye| bhAvArtha:--jJAnAnandasvarUpaAtmAke AzrayaNa karane para prabala bhI Thaga moha kucha bhI nahIM karasaktA hai isaliye bhavyajIvoMko jJAnAnandasvarUpaAtmAkAhI ArAdhana karanA cAhiye // 12 // aizvaryAdiguNaprakAzanatayA mUr3hA hi ye kurvate sarveSAM TiriTallitAni purataH pazyanti no vyApadaH / vidyullolamapi sthiraM paramapi svaM putradArAdikaM manyante yadaho tadatra viSamaM mohaprabhoH zAsanam // 12 // athe:-mUr3hapuruSa maiM lakSmIvAn hUM tathA mai jJAnavAnahUM ityAdi apane guNoMko prakAzita karate haiM tathA samastapuruSoM ke sAmane nAnAprakArakI gAliyoMko vakate haiM kintu AnevAlI narakAdi vipattiyoMpara kuchabhI dhyAna nahIM dete tathA vijalIke samAna caMcalabhI putra strI Adiko sthira mAnate haiM aura apanese bhinna bhI unako apanA mAnate haiM isaliye AcArya kahate haiM ki mohacakravartIkI AjJA bar3I kaThora hai| bhAvArthaH-parako apanA mAnanA tathA caMcalako sthira mAnanA aura matta hokara vyartha nAnA prakAra kI kharAva ceSTAkaranA mohake udayasehI hotA hai isaliye uttama puruSoMko mohake nAza karanekeliye avazya prayatna karanA cAhiye // 121 // zikhariNI / kayAmaH kiMkurmaH kathamiha sukhaM kiMnu bhavitA kutolabhyA lakSmIH kaihanRpatiH sevyata iti / vikalpAnAM jAlaM jar3ayati manaH pazyata satAmapijJAtArthAnAmihamahadaho mohacaritam // 122 // For Private And Personal Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org // 63 // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipazcaviMzatikA / arthaH-hama kahAMjAveM kyAkareM kaise sukha ho kisarIti se lakSmI mileM kisa rAjAkI sevA Tahala kareM ityAdi nAnA prakArake vikalpoMke samUha saMsArameM prANiyoMke utpanna hote rahate haiM tathA bhaleprakAra vastuke svarUpako jAnanevAle bhI manuSyoM ke manako jar3a vanAdete haiM yaha pratyakSa gocara hai isaliye granthakAra kahate haiM ki mohakA caritra var3AAzcaryakArI hai| bhAvArthaH-mohake udayase manuSyoMko nAnA prakArake nahIMkaraneyogya bhI kAma karane par3ate haiM isaliye sabase pahale mohase moha avazya tor3anA cAhiye // 122 // vihAya vyAmohaM dhanasadanatanvAdiviSaye kurudhvaM tattUrNaM kimapi nijakArya vata budhAH / na yenedaM janma prabhavati sunRtvAdighaTanA punaH syAnnasyAdA kimaparavaco'DambarazataiH // 123 // artha:-AcArya upadeza dete haiM ki are vuddhimAnoM vizeSa kahAMtaka kahaiM zIghra strI putra dhana ghara Adi padArthose moha chor3akara aisA koI kAma karo jisase tumako phira janma na dhAraNa karanA par3e kyoMki nahIM mAlUma phira uttamakula jinadharmakA zaraNa, nirgrathagurukA upadeza, Adi mile yA nahIM mile| bhAvArtha:-jisaprakAra caurAhepara cintAmaNiratnakI prApti durlabha hai usahIprakAra manuSyajanma tathA jinadharmakA zaraNa Adi milanA durlabha hai isaliye aisIavasthAko pAkara aisA kAma karanA cAhiye jisase tumako isapaMca parAvartanarUpa saMsArameM paribhramaNa na karanA par3e nahIM to hAtha malate rahajAoge kucha bhI nahIMmilegA // 123 // srgdhraa| vAcastasyapramANA yaiha jinapatiH sarvavidItarAgo rAgadveSAdidoSairupahatamanaso netarasyAnRtatvAt / etanizcitya citte zrayata bata vudhA vizvatatvopalabdhyai muktermUlaM tamekaM bhramati kimu vhuvNdhvdusspthessu|| //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // 6 // For Private And Personal Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.kobatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 4 // .0000000000000000000000000000000000000000000000000000000 Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipazcaviMzatikA / arthaH-aura bhI AcArya kahate haiM ki jo samasta padArthoMko acchI taraha jAnanevAlA hai tathA vItarAga hai aura jJAnAvaraNAdi cAra ghAtiyA kause rahita hai usahIkA vAkya pramANa hai kintu usase viparIta jo alpajJAnI rAgI Adi haiM unakA vacana asatyahonese pramANa nahIM hai aisA manameM ThAnakara he paMDito kevala jJAnakI prAptikoliye mukti ke denevAle usaantakA hI AzrayaNakaro kyoM vyartha aMdheke samAna jahAMtahAM khoTemArgameM girate phirate ho // 124 // vsnttilNkaa| yaH kalpayet kimapi sarvavido'pi vAci sandiA ttvmsmnyjsmaatmbudhyaa|| khe patriNAM vicaratAM sudRzakSitAnAM saMkhyAM prati pravidadhAti svaadmNdhH|| 125 // arthaH-jo mUr3ha, sarvajJake bacanameM bhI sandeha kara apanI buddhikI gar3hatase aparamArthabhUtatatvoMkI kalpanA karatA hai vaha vaisAhI kAma karatA hai ki jisaprakAra aMdhA manuSya AkAzameM jAte huve pakSiyoM kI ginatImeM acche netravAle puruSake sAtha vivAda karatA hai| bhAvArtha:-jisako yahabhI patA nahIM hai ki pakSI kahAM ur3arahe haiM kahAM nahIM, vaha kaise sUjhatepuruSake sAtha pakSiyoMkI ginatI meM vivAda karasaktA hai usahIprakAra jisako aMzamAtrabhI vizeSajJAna nahIM vaha sivAya sarvajJakI kRpAse kaise vastuke yathArthasvarUpako jAnasaktA hai isaliye bhavyajIvoMko sarvajJake vacanapara hI vizvAsa karanA cAhiye alpajJAniyoMke vacanapara kadApi nahIM // 125 / / indrvjraa| uktaM jinai dazabhedamaGgaM zrutaM tato bAhyamanantabhedam / tasminnupAdeyatayA cidAtmA tataH paraM heyatayA'bhyadhAyi // 126 // 0000000000000000000.00000000000000000000000000000000000 // 64 // For Private And Personal Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 65 // 20000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipaJcaviMzatikA / arthaH--zrutake do bheda haiM eka aMgazruta dUsarA bAhyazruta unameM aMgazruta bArahaprakArakA jineMdrabhagavAnane kahA hai tathA bAhyazrutake anantabheda kahe haiM parantu unadonoMzrutoMmeM jJAnadarzanazAlIAtmA hI grAhya (grahaNa karane yogya) kahA hai kintu usase jude samasta padArtha heya (tyAgane yogya) kahe haiM // 126 // alpAyuSAmalpadhiyAmidAnIM kutaH smstshrutpaatthshktiH| tadatramuktipatibIjamAtramabhyasyatAmAtmahitaM prayatnAt // 12 // arthaH-isapaMcamakAlameM jJAna Ayu Adike niraMtara kSINa honese manuSya alpAyu tathA alpajJAnake dhArI rahagaye haiM isaliye ve samasta zrutakA abhyAsa nahIM karasakte ataH jo puruSa mokSake abhilASI haiM unako muktike denevAle tathA AtmAke hitakArI zrutakA to avazya hI bar3e prayatnake sAtha abhyAsa karanA cAhiye // 127 / / . sragdharA nizcetavyojinendrastadatulavacasAM gocarerthe parokSe kAryaHso'pi pramANaM vadata kimapareNAtra kolAhalena / satyAM chadmasthatAyAmiha samayapathasvAnubhUtiprabuddhA bho bho bhavyA yatadhvaM dRgavagamanidhAvAtmani prItibhAjaH artha-vartamAnakAlameM jineMdra hai aisA vizvAsa avazya karanA cAhiye tathA jo padArtha sUkSma tathA dUra honekekAraNa dRSTigocara nahIM hai kiMtu jineMdrane unakA varNana apanI divyadhvanise kiyA hai to ve bhI avazya haiM aisA mAnanA cAhiye paraMtu jineMdra athavA jineMdrakevacanameM vyartha saMzaya karanA ThIka nahIM kyoMki isakAlameM samastajIva thoDejJAnake dhArI haiM isaliye AcArya kahate haiM ki "jinabhagavAnase kahehuvesiddhAMtamArgase khAnubhava ko prApta kara sadA prabuddha, aura apanI AtmAmeM prItiko bhajanevAle, he bhavyajIvo tuma samyagdarzana samyagjJAna samyakUcAritrarUpI nidhimeM avazya yatna kro| // 65 // For Private And Personal Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 66 // 000029 0000000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / bhAvArthaH-saMsArameM ye tInoMratna hI sArabhUta padArtha haiM aura inahImeM prayatna karanese uttamasukha kI prApti ho saktI hai isaliye bhavyajIvoMko ratnatrayakA ArAdhana avazya karanA cAhiye // 128 // AryA / tadhyAyata tAtparyAjjyotiH sacinmayaM vinA yasmAt / sadapi na satsati yasminnizcitamAbhAsate vizvam // 129 / / artha:-jisa zreSTa tathA jJAnasvarUpacaitanyake binA samastapadArtha maujUda bhI nahIM maujUda ke samAna haiM aura jisacaitanyake hotesante samastapadArthoMkA prakaTarItise pratibhAsa hotA hai aise jJAnasvarUpa AtmArUpI jyotikI bhavyajIvoMko avazya ArAdhanA tathA upAsanA karanI cAhiye / bhAvArtha:--yadyapi saMsArameM anekapadArtha haiM paraMtu unasabameM jJAnaguNakA dhArI AtmAhI hai tathA usa AtmAke vinA samasta jagata zUnya hai aura usaAtmAke hotesate samasta padArthokA bhaleprakArase jJAna hotA hai isaliye bhavyajIvoMko aisesArabhUtaAtmAkA avazyahI dhyAna karanA cAhiye // 129 // zArdUla vikrIr3ita / ajJo yadbhavakoTibhiH kSapayati svaM karma tasmAdbahu svIkurvan kRtasaMvaraHsthiramanA jJAnI tu ttttkssnnaat| tIkSNaklezahayAzrito'pi hi padaM neSTaM tapaHsyandano neyaM tannayati prabhuM sphuTatarajJAnaikasUtojjhitaH // 130 // arthaH-AcArya kahate haiM ki ajJAnIjIva kaThora tapa Adike dvArA jitanekarmoko karor3a varSameM kSayakaratA hai usase adhika bhI karmoko, sthiramana hokara saMvarakA dhArI jJAnIjIva kSaNamAtrameM kSaya karadetA hai so ThIka hI hai kyoMki jisataparUpIrathameM tIkSaNaklezarUpI ghor3A lagehuve haiM kiMtu jJAnarUpIsArathI nahIM haiM to vaha taparUpIratha ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 67 // www.kobatirth.org padmanandipaJcaviMzatikA / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir kadApi AtmArUpI prabhUko mokSasthAna meM nahIM lejAsaktA | bhAvArthaH-- jisaprakAra kisI rathameM yadyapi acche 2 ghor3e maujUda haiM kintu una ghor3oMkA calAnevAlA sArathI nahIM hai to kadApi vaharatha apane meM baiThanevAle puruSako yatheSTa sthAnapara nahIM pahuMcAsaktA usIprakAra nAnAprakArake dukhoM ko sahanakara paMcAgni Adi tapa bhI kiye paraMtu vastuke yathArthasvarUpako na jAnA to kadApi uttamasukha kI prApti nahIM hosaktI isaliye bhavyoMko cAhiye ki ve samyagjJAna pUrvaka tapako kare tabhI unako uttama sukhakI prApti hosaktI hai // 130 // srgdhraa| karmAbdhau tadvicitrodayalaharibharavyAkule vyApadugrabhrAmyannakAdikIrNe mRtijananalasadvAr3avAvartagarte / muktaHzaktyA hatAMgaH pratigati sa pumAn majjanonmajjanAbhyAmaprApyajJAnapotaM tadanugatijar3aH pAragAmI kathaM syAt arthaH-- granthakAra kahate haiM ki yahakarma ekaprakArakA bar3AbhArI samudra hai kyoMki jimaprakAra samudra aneka lahariyoMkara vyApta hai usahI prakAra yahakarmarUpIsamudra bhI aneka udayarUpa lahariyoMkara vyApta hai tathA jisaprakAra samudra meM nAnAprakArake bhayaMkara magara macchAdi huvA karate haiM usahI prakAra isakarmarUpI samudra meM bhI iSTa viyoga aniSTa saMyoga Adi nAnAprakArakI ApattirUpa magara macchAdi vidyamAna hai tathA jisaprakAra samudra meM bar3avAnala bhamara gaDDhe huvA karate haiM usahI prakAra isakarmarUpIsamudrameMbhI nAnAprakArake janma maraNa Adi bar3avAnala bhamara hai isaliye aisebhayaMkara samudrameM zaktihIna tathA anAdikAlase sarvatra gotA khAtA huvA manuSya jabataka jJAnarUpI anukUla jahAjako na prAptakaraigA tabataka kadApi pAra nahIM hosaktA / bhAvArtha:- jisaprakAra koI zaktihInamanuSya magara macchaAdi se bhayaMkara samudra meM par3ajAve to vaha nAnA prakAra ke For Private And Personal // 67 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 68 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipaJcaviMzatikA / gote nAtA hai kiMtu yadi usako jahAja milajAve to vaha zIghrahI pAra hojAtA hai usahI prakAra karma (jisakA dUsarA nAma saMsAra hai) eka prakArakA bhayaMkara samudra hai isameM bhI jabataka jIva jJAnarUpI jahAjako prApta nahIM karate tabataka nAnAprakArakI gatiyoMmeM bhramaNa karate haiM kiMtu jisasamaya ve usa anukUla jJAnarUpI jahAjako pAlate haiM to ve bAtakIbAtameM saMsArarUpIsamudrase pAra hojAte haiM tathA phira unako saMsArarUpI samudra meM AnA bhI nahIM par3atA isaliye jinajIvoMko isa saMsArarUpIsamudrake pArakaranekI abhilASA hai unako avazya hI jJAnarUpI akhaMDa jahAja kA Azraya lenA cAhiye / / 131 // zArdUlavikrIdita / zazvanmohamahAndhakArakalite trailokyasamanyasau jainIvAgamalapradIpakalikA na syAdyadi dyotikA / bhAvanAmupalabdhireva na bhavet samyaktadiSTetaraprAptityAgakRte punastanubhRtAM dUre matistAdRzI // 132 // arthaH-moharUpI gAr3ha aMdhakArase vyApta isatInalokarUpImakAnako prakAzakaranevAlA yadi yaha bhagavAnkI vANIrUpa dIpaka na hotA to iSTa kI prApti tathA aniSTa kA tyAgato dUraho manuSyoM ko padArthoMkAbhI jJAna na hotaa| bhAvArtha:-jisaprakAra kisI aMdheremakAnameM bahutasI vasturakkhI huI haiM yadi unavastuoMkA prakAza karanevAlA usamakAnameM dIpaka na hogA to unameMse nato leneyogya iSTavastuoMko lehIsakte haiM aura na chor3ane yogya cIjoM ko choDahI sakta haiM usahIprakAra javataka padArthoM ke svarUpa bhalIbhAMti na AneMge tabataka nato grahaNakaraneyogya vastuoMkA grahaNahI karasakta haiM aura na tyAganeyogya vastuoMkA tyAgahI karasakte haiM isaliye sabase pahale padArtha kA svarUpa jAnanA cAhiye unapadArthoM kA jAnanA (bartamAname kevalI Adike na honeke kAraNa) binA jinavANIke ho nahI saktA isaliye bhavyajIvoMko jinavaNImAtAkA prItipUrvaka Azraya karanA cAhiye // 132 // // 68 // For Private And Personal Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 69 // www.kobatirth.org padmanandipazcaviMzatikA / atmAhI dharmahai isavAtako graMthakAra varNana karate haiM / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir mandAkrAntA / zAnte karmaNyucitasakalakSetrakAlAdihetau labdhe svAsthyaM kathamapi lasadyogamudrAvizeSam / AtmAdharmoM yadayamasukhasphItasaMsAragartA duddhRtya svaM sukhamayapade dhArayatyAtmanaiva // 123 // arthaH- samasta karmoMke upazama honepara tathA dravya kSetra kAla bhAvarUpa yogya sAmigrIke milane para jaba yaha AtmA dhyAna meM lInahokara apane svarUpakA citavana karatA hai usasamaya nAnAduHkhoMke denevAle saMsArarUpI gaDhese chUTakara apane hI apaneko uttamasukhameM pahuMcAtA hai isaliye AtmAse atirikta koI dharma nahIM hai // bhAvArthaH - saMsArake duHkhoMse chuTAkara jo uttama sukhameM lejAtA hai usahIkA nAma dharma hai AtmAbhI apanese apaneko uttama sukhameM lejAtA hai isaliye AtmAhI paramadharma hai ataH bhavyoM ko cAhiye ki ve apanI AtmA kAhI citavana kareM / / 133 // AtmA ke vAstavikasvarUpakA varNana | zArdUla vikrIr3ita / no zUnyo na jar3o na bhUtajanito no kartRbhAvaM gato naiko na kSaNiko na vizvavitato nityo nacaikAntataH / AtmAkAyamitizvidekanilayaH kartA ca bhoktA svayaM saMyuktaH sthiratAvinAzajananaiH pratyekamekakSaNe 134 || arthaH- ekAMtasena AtmA zUnya hai na jar3a hai na paMcabhUtase utpanna huA hai na kartA hai na eka hai na kSaNika hai na lokavyapI hai na nitya hai kintu apane zarIra ke parimANa hai tathA samyagdarzana samyagjJAna Adi guNoMkA AdhAra hai aura apane karmokA kartA hai aura apanehI kamakA bhoktA hai tathA ekahIkSaNa meM sadAkAla utpAda For Private And Personal ................................................... // 69 // Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir // 7 // // // // // // // // // padmanandipaJcaviMzatikA / vyaya aura prauvya inatInoM dharmokara sahita hai| bhAvArthaH-isa zlokameM graMthakArane nAstika Adike siddhAMtameM ekAMtase mAnAhuvA atmAkA svarUpa svarUpa nahIM hosaktA yaha batalAkara jaina siddhAMtake anusAra asalI AtmasvarUpakA nirUpaNa kiyA hai kyoMki zUnyavAdIkA siddhAMta hai ki saMsArameM koI vastu vidyamAna nahIM ye jitanebhara strI ghara kapar3A ghaDA Adi padArtha haiM samasta bhramasvarUpa hai isaliye AtmAbhI koI padArtha nahIM yahabhI eka bhramasvarUpahI hai isakA AcArya samAdhAna dete haiM ki (no zUnyaH) arthAt tumane jo ekAMtase AtmAko zUnya mAnarakkhA hai yahavAta sarvathA mithyA hai kyoMki maiM sukhI hU~ tathA maiM dukhI hUM ityAdi svasaMvedanapratyakSase AtmA pratyakSasiDa hai isaliye sarvathA zunya na kahakara kisI rItise AtmA zUnya hai kisI rItise nahIM hai aisA AtmAkA svarUpa tumako mAnanA cAhiye jaca aisA mAnoMge to kisIprakArakA doSa nahIM AsaktA kyoMki pararUpakI apekSAse AtmAkI nAsti arthAt zUnya hai kiMtu svarUpAdikI apekSAse AtmA vidyamAna hI hai jisaprakAra ghaTa paTa ina donoMmeM ghaTatvena rUpeNa to ghaTa hai paraMtu paTatvena rUpeNa nahIM hai kyoMki ghaTakA ghaTatvahI svarUpa hai paTatva svarUpanahIM kiMtu pararUpa hai usahIprakAra AtmAbhI apane AtmatvarUpa tathA jJAnAdiguNoMkI apekSAse maujUda hai paraMtu pudgalatva tathA spodi kI apekSAse nahIM hai kyoMki AtmAke pudgalatva tathA sparzAdika svarUpa nahIM pararUpa hai isaliye isarItisa kathaMcit AtmA zUnya bhI hosaktA hai kintu sarvathA nhiiN| tathA naiyAyika yaha mAnate haiM ki jabataka AtmA saMsArameM rahatA hai tabatakato jJAnasukha Adike saMbaMdhasa yaha jJAnItathA cetana kahA jAsaktA hai kintu jisasamaya isakI mokSa hojAtI hai usasamaya isaAtmAke sAtha kisI prakArake jJAna sukha AdikA saMbaMdha nahIM rhtaa| unakA siddhAntabhI hai ki (navAnAmAtmavizeSaguNAnAmucchedaH 160600000000000000000000000000000000000000000000000000004 // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // - For Private And Personal Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 7 // // // // // // // padmanandipaJcaviMzatikA / puruSasya mokSaiti) arthAt vuddhi, sukha, duHkha icchA, dveSa, prayatna, dharma, adharma, saMskAra, ye AtmAke nau vizeSaguNa haiM jisasamaya ye nau guNa AtmAse jude hojAte haiM usIsamaya usaAtmAkI mokSa hojAtI hai isaliye mokSAvasthAmeM AtmA sarvathA jar3a hai usakA AcArya, samAdhAna detehaiM (najar3aH ) arthAt tumane jo ekAntase AtmAko jar3a mAnarakkhA hai vaha sarvathA asatya hai kyoMki jJAna Adi guNa AtmAse sarvathA bhinna va rUpa nahIM haiM jisase ve mokSaavasthAmeM chUTa jAve tathA jJAnaguNake chUTanese sarvathA AtmA jar3a rahajAve kintu kathaMcita AtmA jar3a hai tathA kathaMcita AtmA cetanabhI hai arthAt jabataka isaAtmAke sAtha karmoMkA saMbaMdha rahatA hai usasamaya to isako jar3abhI kahasakte haiM kintu jisasamaya mokSAvasthAmeM karmoM kA saMbaMdha chUTa jAtA hai| usasamaya yaha cetana hai jar3anahIM kyoMki jJAnAdiguNoMse AtmA koI judI vastu nahIM tathA jJAnAdiguNa cetana haiM aura jJAnAdiguNoMkA jisa avasthAmeM prakaTIkaraNa hojAtA hai vahI vAstavika mokSa kahI gaI hai isaliye sarvathA jar3a kadApi AtmA nahIM hosktaa| tathA cArvaka jisako nAstika kahate haiM usakA sihAMta hai ki AtmA koI bhinna padArtha nahIM tathA Adi antase rahitabhI nahIM kintu jisasamaya pRthvI jala teja vAyu inacArabhUtoMkA parasparameM mela hotA hai usasamaya eka divyazakti utpanna hojAtI hai vahIM AtmA tathA cetana nAmase pukArI jAtI hai isaliye jaca AtmA koI vastu hI na ThaharA to usake AdhIna jo svarga tathA mokSa Adi avasthA mAnI haiM ve sarvathA jhUTha hai kyoMki yadi ve hotIM to pratyakSadekhane meM AtI tathA AtmAbhI Adi aMtakara rahita siddha hotA isaliye yaha dehahI AtmA hai tathA saMsArameM acchA 2 khAneko na milanA yahI naraka hai tathA acchA 2 khAneko milanA yahI svarga hai tathA mokSa hai isaliye jisako svarga tathA mokSake svarUpakA anubhava karanA ho to saMsArameM khUba karja lekara miSTAnna 000000000000000000000640000000000000000000000000 // // // // // // // // // // 48////////////////////////. 990908 For Private And Personal Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandit // 72 // paanandipaJcaviMzatikA / ur3AnA cAhiye kyoMki aba yaha deha (AtmA) naSTa hojAvegA to phira lauTakara nahIM AvegA jisase vaha liyA huvA RNa denA par3e isasiDantakA AcArya khaMDana karate haiM ki (nabhRtajanitaH) arthAt jo tuma sarvathA AtmAko pRthvI Adise paidA huvA mAnate ho yahavAta sarvathA jhUTha hai kyoMki acetanase cetanakI utpatti kadApi nahIM hosaktI AtmAcetana hai pRthvI Adi acetana hai ve kisI prakAra AtmAko utpanna nahIM karasakte- yadi aisAhI hove to roTI Adi padArthoMmeM pRthvI AdikA saMbaMdha hote bhI kyoM nahIM cetanakI utpatti hotI dUsare jisasamaya bAlaka utpanna hotA hai usasamaya jaba usake mukhameM stana diyA jAtA hai usasamaya vinAhI sikhAyeM vaha janmAMtarake saMskArase dUdha pIletA hai so kaise ? kyoMki tumato janmAMtara mAnate hI nahIM tathA aneka manuSya pUrvabhavakI vastuoMko smaraNa karatehuve dekhane Ate haiM ataHsiddha hotA hai ki AtmA avazya anAdi ananta hai isaliye AtmA kathaMcita bhUtajanitahI tumako mAnanA cAhiye jaba aisA mAnoge to koIdoSa nahIM AsaktA kyoMki saMsArIAtmAkA saMbaMdha dehase anAdikAlase calAAtA hai arthAt koI avasthA saMsArIjIvakI aisI nahIM jisaavasthAmeM dehake sAtha saMbaMdha na hove isaliye deha AtmAkA kathaMcit abheda honese AtmA bhUtajanitabhI hai parantu deharahita avasthAmeM vaha bhUtajanita na honese sarvathA bhUtajanita nahIM hosaktI / aura vahutase manuSya isaAtmAko kartA mAnate haiM arthAt unakA siddhAnta hai ki binA Izvarake yaha vicitrajagata kadApi nahIM banasaktA isaliye koI na koI isajagatakA kartA avazya honA cAhiye unako AcArya samajhAte haiM ki (nokartabhAvaMgataH) arthAt yahakIbhI nahIM hosaktA kyoMki yadi Izvara jagatakA kartA mAnAjAvegA to usake Izvaratvame hAni AvegI kyoMki yadi vaha samastaprANiyoMkA pitA hai to usako saboMpara samAnadRSTi rakhanI cAhiye kintu dekhane meM AtA hai kisIke sAtha usakA premapUrvaka vartAva honese koI rAjA 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 0000000000000000000000000000000000000000000000000000000 H72 For Private And Personal Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 7 // pacanandipazcaviMzatikA / hai tathA kisIkesAtha usakA dveSapUrvaka vartAva honese koI atyaMtadaridrI hai yadi kahoge ki rAjA tathA raMka honA yaha apane karmoM ke AdhIna hai to karmako hI kAraNa mAnanA cAhiye aise IzvarakI mAnanekI kyA AvazyakatA hai ityAdi anekayuktiyoMse IzvararUpaAtmA kadApi kartA nahIM vanasaktA yadi kisIrItise kartA mAno to ThIka bhI hosaktA hai kyoMki sarvahI jIva apane 2 karma tathA svarUpa Adike kI haiM kiMtu sarvathA nhiiN| tathA anekavAdiyoMkA yaha kathana hai ki AtmA ekarUpahI hai anekarUpa nahIM unako AcArya zreSTa mArga para lAkara kahatehaiM ki (naika:) arthAt AtmA sarvathA ekarUpa nahIM kintu kisIrItise ekarUA hai tathA kisI rItise anekarUpa hai arthAt apane svarUpase to ekarUpa hai kiMtu aneka dharmoMko dhAraNa karatA hai isaliye vaha anekarUpa bhI hai tathA vauddha AtmAko kSaNikahI mAnate haiM arthAt unakA siddhAMta hai ki jitane bhara saMsArameM padArtha haiM ve sava kSaNika haiM isaliye AtmAbhI kSaNikahI hai unako AcArya samajhAte haiM ki (na kSaNikA) arthAt tumane jo AtmAko sarvathA kSaNika mAnarakkhA hai vaisA sarvathA AtmA kSaNika nahIM hai kintu pratyeka dravyako kSaNa 2 meM paryAya palaTatI rahatI haiM isaliye to AtmA paryAyArthikanayakI apekSAse kSaNika bhI hai kiMtu dravyAthikanayakI apekSAse vaha nitya bhI hai isaliye AtmAko sarvathA vaisA na mAnakara kisIrItise zUnya hai kisIrItise nahIM hai aisA mAnanA cAhiye tathA zarIrAkAra pradezI mAnanA cAhiye tathA jJAnakAdhArI mAnanA cAhiye aura svayaM karanevAlA tathA bhoganevAlA mAnanA cAhiye aura utpAdaAdi dharmoMkA dhArI mAnanA thAhiye isahIprakArase AtmAke vAstavika svarUpakA jJAna hosaktA hai // 13 // zArdUlavikrIr3ita / kAtmA tiSThati kIdRzaHsa kalitokenAtra yasyedRzIbhrAntistatra vikalpasaMbhRtamamAyAko'pi sa jJAyatAma ALLA0.0000000 For Private And Personal Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 4 // 100000000000000000000000.. www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipaJcaviMzatikA / kiMcAnyasya kutomatiHparamiyaMbhrAntA'zubhAtkarmaNonItvAnAzamupAyatastadakhilaM jAnAti jJAtAprabhuH135 arthaH-AtmAkA nahIMjAnanevAlA yadi koImanuSya kisIko pUchai ki AtmA kahA~ rahatA hai ? kaisA hai ? kauna AtmAko bhalIbhAMti jAnatA hai to usako yahI kahanA cAhiye ki jisake manameM kaisA hai kahAM hai ityAdi vikalpa uTha rahe haiM vahI AtmA hai usase atirikta koI AtmA nahIM hai, kyoMki jar3ameM kaisA hai kahA hai ityAdi kadApi buddhi nahIM hosaktI parantu azubhakarmase jIvoMkI buddhi bhrAMta horahI hai isaliye jaba yaha AtmA unakarmIko mUlase nAzakara detA hai usasamaya Apase ApahI yaha apane svarUpako tathA dUsare padArthoko jAnane || lagajAtA hai isaliye AtmAke bAstavikasvarUpako pahicAnaneke abhilASiyoMko tapa Adike dvArA kA~ke nAza karanekA avazya prayatna karanA cAhiye / / 135 // AtmA mUrtivivarjito'pi vapuSi sthitvApi durlakSyatAM prAptopi sphurati sphuTaM yadahamityullekhataHsaMtatam / tatkiM muhyata zAsanAdapi gurordhAntiH samutsRjyatAmantaH pazyata nizcalena manasA taM tanmukhAkSabajAH atheH-yadyapi isaAtmAkI koI mUrti nahIM hai aura yaha zarIrake bhItarahI rahatA hai isaliye isako pratyakSa dekhanA atyaMta kaThina hai to bhI (ahaMjAnAmi ahaMkaromi) maiM jAnatA hUM tathA maiM karatA hUM ityAdi pratItiyoMse yaha spaSTa rIti se jAnA jAtA hai tathA guru Adike upadeza se bhI bhalIbhAMti isakA jJAna hotA hai ataH granthakAra kahate haiM he bhavyajIvo manako tathA iMdriyoM ko nizcalakara apane abhyaMtara meM isa AtmA kA anubhava karo kyoM vyartha bAhyapadArthoM meM moha karate ho / bhAvArtha-anekamatavAle isabAtako svIkAra karate haiM ki AtmA koI padArtha nahIM kyoMki yadi hotA to usakA pratyakSa bhI hotA unako AcArya samajhAte haiM ki yadyapi AtmAmeM koIprakArakA sparza rasa 066600...... / REL22210000000000000000000000000000000000000000000000 // 4 // For Private And Personal Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 75 // // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // ////////// pacanandipaJcaviMzatikA / Adika nahIM hai tathA vaha dehake bhItara hai isaliye spaSTarItise yaha dekhane meM nahIM AtA to bhI maiM karatA hUM tathA maiM jAnatA hUM ina vikalpoMse AtmAko haraeka jAna saktA hai isaliye isakA abhAva nhiiN| ataH bhanyajIvoM ko cAhiye ki isakA bhalIbhAMti anubhava karai tathA vAhyapadArthoMse mohako haTAva // 136 // vyApI naiva zarIra eva yadasAvAtmA sphuratyanvahaM bhUto nAnvayato na bhUtajanito jJAnI prkRtyaaytH| nitye vA kSaNike'thavA na kathamapyarthakriyA yujyate tatraikatvamapi pramANadRr3hayA bhedapratItyAhatam / / artha:-yahaAtmA niraMtara zarIrameMhI rahAhuvA mAlUma par3atA hai isaliye to vyApaka nahIM aura svabhAvase hI yaha jJAnI hai isaliye yaha pRthvI ap teja Adi pAMcapadArthoMse bhI paidA huvA nahIM mAlUma hotA tathA yaha sarvathA nityabhI nahIM kyoMki nityameM kisIprakArakA pariNAma nahIM hosaktA aura AtmAke to kodhAdi pariNAma bhalIbhAMti anubhavameM Ate haiM tathA yaha AtmA sarvathA kSaNika bhI nahIM hosaktA kyoMki prathamakSaNameM utpanna hokara yadi yaha dvitIya kSaNameM naSTa hojAvegA to kisI prakArakI kriyA isameM nahIM hosaktI tathA AtmA eka svarUpa hai yaha bhI nahIM kahA jAsaktA kyoMki kabhI krodhI kabhI lobhI ityAdi nAnAparyAya AtmAkI mAlUma hotI haiN| bhAvArtha:-naiyAyikAdikA siddhAMta hai ki AtmA vyApaka hai arthAt aisA koIbhI AkAzakA pradeza nahIM hai jahAM para yaha AtmA na ho-kiMtu AcArya kahate haiM ki sivAya zarIrake yaha AtmA aura kahIM para vyApaka nahIM yadi zarIrase jude sthAnameM hotA to mAlUma par3atA isaliye yaha zarIrake samAna pariNAma vAlAhI hai tathA nAstika isako pRthvI AdisehI utpanna huvA mAnate haiM vaha bhI ThIka nahIM kyoMki yaha jJAnI hai aura pRthvI Adi jar3a hai isaliye jar3ase kadApi cetanakI utpatti nahIM hosaktI aura sAMkhya Adika AtmAko sarvathA kUTasthahI mAnate haiM so bhI ThIka nahIM kyoMki sarvathA nityameM kisI prakArakA pariNAma nahIM ho saktA For Private And Personal Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 76 // // // //// // //////// ........ ////// // // // // // // // //////////////////////////////// pacanandipazcaviMzatikA / kintu AtmAkA pariNAmIpanA to bhalIbhAMti anubhavameM AtA hai tathA bauddha sarvathA AtmAko kSaNikahI mAna. tA hai yahabhI ThIka nahIM kyoMki sarvathA kSaNikapakSameM bhI kisIprakArakA pariNAma nahIM banasaktA aura bhI aneka doSa Ate haiN| tathA aneka siddhAMtakAra AtmAko ekasvarUpahI mAnate haiM so bhI ThIka nahIM kyoMki krodhI lobhI Adi aneka bhedasvarUpa AtmA anubhava meM AtA hai isaliye AtmAko kisIprakArase zarIrake parimANavAlA tathA bhUtoMse nahIM utpannahuvA aura kisIprakArasa nitya aura kSaNika tathA aneka hI mAnanA cAhiye // 137 // zArdUlavikrIr3ita / kuryAtkarma zubhAzubhaM svayamasau bhuMkta svayaM tatphalaM sAtAsAtagatAnubhUtikalanAdAtmA ncaanyaadRshH| cidrUpaH sthitijanmabhaMgakalitaH karmAvRtaH saMsRtau mukto jJAnadRgaikamUrtiramalastrailokyacUDAmaNiH // 13 // arthaH-granthakAra kahate haiM ki yaha AtmA zubha tathA azubhakarmIko nirantara karatA rahatA hai tathA sAtavedanI aura asAtavedanIkarmake udayase svayaM usakA phala bhogatA hai kiMtu anya koI kartA tathA bhoktA nahIM aura yaha atmA sadA caitanya svarUpa hai tathA utpAda vyaya prauvya tInoM dharmoMse sahita hai aura saMsarAvasthAmeM yaha karmokara sahita hai paraMtu mokSa avasthAmeM isake sAtha kisI karmakA saMbaMdha nahIM tathA yaha AtmA samyak darzana tathA samyagjJAnakA dhAraka hai aura tInoMlokake zikharapara virAjatA hai // 138 // ____ vsnttilkaa| AtmAnamevamAdhigamya nayapramANanikSepakAdibhirabhizrayataikacittAH bhavyA yadIcchata bhavArNavamuttarItumuttuGgamohamakarogrataraMgabhamim // 139 // arthaH-phira bhI AcArya upadeza dete haiM bhavyajIvoM yadi tuma moharUpI magara kara sahita tathA gaMbhIra '////////////////////////////// // 76 // For Private And Personal Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir own ////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipaJcaviMzatikA / saMsArUpI samudrako tarane kI icchA karate ho to ekacitta hokara naya pramANa tathA nAma sthApanA Adike dvArA AtmAko bhalIbhAMti jAno aura usahIko Azraya karo // bhAvArtha:-sivAya AtmA ke saMsArameM koI bhI vastu prAhya nahIM isaliye isahIkI tarapha bhavyoM ko avazya Rju honA cAhiye // 139 // mAlinI ___bhavaripuriha tAvaduHkhado yAvadAtmaMstavavinihatadhAmA krmsNshlessdossH| sa bhavati kila rAgadveSahetostadAdau jhaTiti zivasukhArthI yatnatasto jahIhi // 14 // arthaH-phira bhI AcArya kahate haiM ki are AtmA jaba taka tere sAtha samasta teja ko mUlase uDAne vAlA karmoMkA baMdha lagA huvA hai tabataka tujhako yaha saMsAra rUpI vairI nAnAprakArake duHkhoMkA dene vAlA hai tathA vaha saMsArarUpIvairI rAga dveSa se utpanna hotA hai isaliye yadi tU mokSasukhakA abhilASI hai to zIghahI rAga | dveSa ko tyAga kara jisase terI AtmAke sAtha karmakA baMdha nahIM rahe tathA tujhai saMsArakA duHkha na bhoganA paDe // 14 // srgdhraa| lokasya tvaM na kazcinna sa tava yadiha svArjitaM bhujyate kaHsaMbandhastena sArdhaM tadasatisativA tatra ko roSatoSo kAyapyavaM jar3atvAttadanugatasukhAdAvapi dhvaMsabhAvAdevaM nizcitya haMsa svavalamanusara sthAyi mApazya paarshvm|| arthaH-bho Atman na to tU lokakA hai na terA hI loka hai tathA tU hI zubha azubhako utpanna karatA hai tathA tU hI usako bhogatA hai phira isalokake sAtha saMbaMdha karanA vRthA hai tathA lokake hote sante duHkha tathA lokake hote saMte saMtoSa karanA bhI vyartha hai aura zarIra to jar3a hai isaliye isake nahIM hote saMte krodha ...........200000000000000000000000000000000000000000000 // // // //// zt' yre, // // // // //// // // // // // For Private And Personal Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir H78 // 0606 1+000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / tathA isake hotesante saMtoSa karanA bhI binA prayojanakA hai tathA iMdriya Adi padArthoMse utpanna huvA sukha vinAzIka hai isaliye isake hAtesante roSa tathA isake hotesante saMtoSa mAnanA bhI niSprayojana hai isaliye aisA bhalIbhAMti vicArakara tujhe apanA bala jo anantajJAnAdika hai usakI ArAdhanA karanI cAhiye aura tujhe apane svarUpase dUra nahIM rahanA cAhiye arthAt apane aMtaraMgameM pravezakara tujhe samasta parigrahakA tyAga karadenA caahiye| bhAvArthaH-strIputra kuTuMba zarIra indriyasukha AdimeM prItikara tathA apane kharUpako bhUlakara bahutakAla taka isasaMsArameM bhramaNa kiyA aba viSayoMmeM AzAkara dInakI taraha tujhai jahAMtahAM DolanA ThIka nahIM isaliye samasta parigrahakA nAzakara apane svarUpameM lIna ho aba apane kharUpase dUra rahanA bhI ThIka nahIM // 11 // zArdaLa vikrIr3ita / AstAmanyagatau pratikSaNalasaDhuHkhAzritAyAmaho devatve'pi na zAntirasti bhavato rmyennimaadishriyaa| yattasmAdapi mRtyukAlakalayAdhastAddhaThAtpAtyase tattannityapadaM prati pratidinaM re jIva yatnaM kuru // 142 // arthaH-jahAMpara pratikSaNameM duHkha hI duHkha hai aisI naraka tiryacAdi gati to dUra hI raho parantu jahAMpara sadA aNimA mahimA Adika lakSmI nivAsa karatI haiM aisI devagatimeM bhI teroliye aMzamAtra bhI sukha nahIM hai kyoMki vahAMse bhI tujhe maraNakI celA balAtkArase nIce girA detI hai arthAt mRtyukesamayameM svargase bhI nIce giranA par3atA hai isaliye AcArya kahate haiM he jIva tujhe avinAzI mokSapadakeliye hI sarvadA prayatna karanA caahiye| bhAvArtha:-sivAya mokSake koI bhI sthAna aisA nahIM jahAMpara lezamAtra bhI mukha bhilai isaliye bhavyajIvoMko jahAMpara kisIprakArakA keza nahIM aise mokSapadakeliye hI prayatna karanA cAhiye // 14 // yadRSTaM vahiraGganAdi suciraM tatrAnurAgo bhavet bhrAntyA bhUritathApi tAmyasi tato muktvA tdntrvish| // 7 // For Private And Personal Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir Hos 1111111111.900000...................................... pacanandipaJcaviMzatikA / cetastatra guroH pravodhavasateH kizcittadAkaya'te prApte yatra samastadukhaviramAllabhyata nityaM sukham // 14 // arthaH-AcArya upadeza dete haiM ki are mana cirakAlase tUne bAhya strI Adi padArthIko dekhA hai isaliye terA bhramase unameM anurAga hotA hai tathA usI anurAgase sadA tU duHkhita hotA hai isaliye strI Adise rAga chor3a kara tU apane aMtaraMgameM praveza kara tathA jJAnake sAgara zrIparamaguruse aisA koI upadeza suna jisase tere samasta duHkhoMkA nAza ho jAve tathA tujhai avinAzI mokSarUpI sukhakI prApti ho jAve / bhAvArthaH-bAhya cIjoMmeM anurAga tathA mamatA kara he mana tUne bahutase duHkhoMko bhogA isaliye ava apane aMtaraMgameM praveza kara, tathA zrIgurukA upadeza suna, jisase tujhako avinAzI sukhakI prApti hove // 14 // pRthvI / kimAla kolAhalairamalabodhasampannidheH samasti kila kautukaM kila tavAtmano darzane / viruddhasakalendriyo rahasi muktasaMgagrahaH kiyantyapi dinAnyataH sthiramanA bhavAn pazyatu // 14 // arthaH-AcArya upadaza dete haiM ki yadi tU samastanirmalajJAnake dhArI AtmAke dekhane kI icchA karatA hai to tujhe samasta sparzanAdi indriyoMko rokakara tathA samasta prakArake sthAna parigrahakA nAzakara aura kuchadina ekAntameM baiThakara tathA kuchadina sthiramana hokara usako dekhanA cAhiye vyartha kolAhalakarane meM kyA rakkhA hai bhAvArtha:-jabataka indriyAM vAdyapadArthoM meM phaMsI rahegI tathA jabataka nirantara parigrahameM mamatA rahegI aura jabataka mana caMcala rahegA tabataka kadApi AtmA kA svarUpa dekhane meM nahIM AsaktA isaliye jo bhavyajIva AtmAke svarUpako dekhanA cAhate haiM unako indriyoM ko rokanA cAhiye tathA parigrahakA tyAga karanA cAhiye aura mana ko nizcala karanA cAhiye tabhI AtmAkA kharUpa mAlUma par3asaktA hai // 14 // For Private And Personal Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipazcaviMzatikA / (jIva aura manakA paraspara meM saMvAda) zAla vikrIr3ita / bhocetAkimu jIva tiSThasi kathaM ciMtAsthitaM sA kuto rAgadveSavazAttayoHpAracayaHkasmAcca jAtastava / iSTAniSTasamAgamAditi yadi svabhraM tadAvAM gatau nocenmuJca samastametadacirAdiSTAdisaMkalpanam 145 // arthaH-jIva manase pUchatA hai ki re mana tU kaise rahatA hai, mana uttara detA hai ki maiM sadA ciMtA meM vyagra rahatA hUM phira jIva pUchatA hai ki tUjhe ciMtA kyoM hai phira mana uttara detA hai ki mujhe rAga dveSa ke sababa se ciMtA hai phira jIva pUchatA hai ki terA inake sAtha paricaya kahAM se havA phira mana uttara detA hai ki bhalI burI vastuoMke saMbaMdhase rAga dveSakA paricaya huvA hai taba phira jIva kahatA hai ki hemana yadi aisIbAta hai to zIghra hI bhalI khurI vastuoMke saMbaMdha ko chor3o nahIM to hama donoMko naraka meM jAnA paDegA / bhAvArtha:-svabhAvase na koI vastu iSTa hai na aniSTa hai isaliye iSTa tathA aniSTa meM saMkalpakara rAgadveSa karanA niSprayojana hai kyoMki rAgahaSase kevala duHkhahI bhogane par3ate haiM isaliye samastaparavastuoMko chor3akara samatAhI dhAraNa karanI cAhiye aisI apane 2 manako nirantara bhavya jIvoMko zikSA denI yogya hai // 145 // jJAnajyotirudeti mohatamaso bhedaH samutpadyate sAnandA kRtakRtyatA ca sahasA svAnte smunmiilti| yasyaikasmRtimAtrato'pi bhagavAnatraiva dehAntare devastiSThati mRgyatAM sa rabhasAdanyatra kiM dhAvata // 146 / / arthaH-AcArya upadeza dete haiM ki jisa eka AtmAke smaraNamAtrase samyagjJAna rUpI tejakA udaya hotA hai tathA moharUpI aMdhakAra dUra hojAtA hai aura cittameM nAnAprakArakA Ananda hotA hai tathA kRtakRtyatAbhI cittameM udita hojAtI hai vahI ananta zaktikA ghAraka bhagavAn AtmA isahI zarIrameM nivAsa karatA hai usako dar3o vyartha kyA dUsarIjagaha ajJAnI hokara phirate ho / // 14 // // 8 // For Private And Personal Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 0000000000000000000000000000000000000000000000010002 pacanandipaJcaviMzatikA / zArdUlavikrIr3ita / / jIvAjIvavicitravastuvividhAkArArddhirUpAdayo rAgadveSakRtotra mohavazato dRSTAH zrutAH sevitaaH| jAtAste dRr3havaMdhanaM ciramato duHkhaM tavAtmannidaM jAnAtyeva tathApi kiM vhirsaavdyaapidhiirdhaavti147|| arthaH-phirabhI AcArya mahArAja upadeza dete haiM ki are jIva isasaMsArameM cetana acetana svarUpa nAnA prakArake padArtha tathA nAnAprakArake AkAra aura bhAMti 2 kI saMpadA tathA rUpa rasa Adi sarva mohake vazase rAgadveSako karanevAle haiM aura mohake vazasehI dekhegaye haiM tathA sune gaye haiM aura sevana kiyegaye haiM aura isahIkAraNa mohase cirakAla paryaMta ve sarvapadArtha tere dRr3havaMdhana huve haiM tathA dRr3havaMdhanase hI tujhai nAnAprakArake duHkha bhogane par3e haiM aisA bhalIbhAMti jAnatehuve bhI terI buddhi vAdyapadArthoM meM daur3atI hai yaha bar3e Azcarya kI bAta hai| bhAvArthaH-cetana acetana khI putra kalatra gRha dhana dhAnyAdi vAhya padArthoM meM mohakara cirakAlase tujhe nAnAprakArake baMdhanoMmeM phasanA par3A hai tathA nAnAprakArake duHkha bhI bhogane par3e haiM aisA bhalIbhAMti tujhe jJAna hai tau bhI nahIM mAlUma kyoM aba bhI terI cittavRtti vAhyapadAthoMmeM lagI huI hai isaliye aba vAdyapadAthoMseM moha chor3akara tujhe apane vAstavika anantavijJAnAdisvarUpakA citavana karanA cAhiye // 14 // aba AcArya isavAtako dikhalAte haiM ki nimnalikhitaprakArase vicAra karanepara kisIprakAra saMsArase bhaya nahIM ho sktaa| bhinno'haM vapuSo vahirmalakRtAnnAnAvikalpauSataH zabdAdezca cidekamUrtiramalaH zAntaH sadAnandabhAk / hatyAsthA sthiracetaso dRr3hataraM sAmyAdanArambhiNaH saMsArAdvayamasti kiM yadi tadapyanyatra kA prtyyH|| arthaH-nAnAprakArake viSTA mUtraAdi malake ghara svarUpa isa zarIrase mai minahUM tathA manameM uThai have nAnA 889998666666666666666666666666666666666666 86 485 484 4 6 6 For Private And Personal Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 82 // pdmnndipshcviNshtikaa|| prakArake vikalpoMse bhI maiM bhinnahUM aura zabda rasa AdisebhI maiM judAhUM tathA merI eka caitanyamayI mUrti hai aura maiM samastaprakArake malakara rahitahUM tathA krodhAdike abhAvase maiM sadA zAMtahUM aura sadAkAla AnandakA bhajanevAlAhUM isaprakArakA jisake manameM majabUta zraddhAna hai tathA samatAkA dhArI honese jisakA samastaprakArakA Arambha chUTagayA hai aise manuSyako kisIprakAra saMsArase bhayanahIM hosaktA aura jaba usako saMsArahI bhayakA karanevAlA nahIM taca usako koI vastu bhayakI karanevAlI nahIM hosaktI / bhAvArthaH-jisa manuSyake isaprakArake vicAra karanese samastaprakArase saMsArakA bhaya jAtA rahA hai usapuruSako aura kisIvastuse bhaya nahIM hosaktA isaliye bhavyajIvoMko isaprakAra vicArakara saMsArase kadApi bhayabhIta nahIM honA cAhiye // 148 // kiMlokena kimAzrayeNa kimathadravyeNa kAyena kiM kiM vAgbhiH kimutendriyaiH kimasubhiH kiMte viklpai-praiH| sarve pudgalaparyayA vata pare tvattaH pramatto bhavannAtmannebhirabhizrayiSyatitarAmAlena kiM vaMdhanam // 149 // arthaH-AcArya phirabhI upadeza detehaiM ki na to tujhai lokase prayojana hai na lokake Azraya se prayojana hai aura na tujhai dravyase prayojana hai na vANIse prayojana hai tathA na tujhai sparzanAdi indriyoMse prayojana hai na tujhai khoTe vikalpoMse prayojana hai kyoMki ye samasta pudgala dravyakI paryAya hai aura tU caitanya svarUpa hai isaliye ye tere svarUpase sarvathA jude hI haiM ataH inavastuoMmeM pramAda karatA huvA kyoM vRthA tU dRDhabaMdhanako bAMdhatA hai arthAt loka Adise mamatA karanese tU vaMdhegAhI chUTegA nhiiN| bhAvArthaH-jisaprakAra koI cora yadi parake dravyako curAkara apanA kahane lage to vaha kaidame jAkara nAnAprakArake vaMdhanako prApta hotA hai usahI prakAra hejIva yadi tUbhI parakI cIjako apanAvegA to dRr3havaMdhana 000000000000000000000000000000000000000000... // 8 // For Private And Personal Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 8 // 1060440644446600000000000000000000000000000000000000000 pavanandipazcaviMzatikA / ko prAptahogA isaliye tujhai paravastuko apanI kadApi nahIM kahanI cAhiye kiMtu apanI jJAna darzanAdi vastuoMkohI apanAnA cAhiye // 149 // anue / satatAbhyastabhogAnAmapyasatsukhamAtmajam / apyapUrva sadityAsthA citte yasya sa tatvavit // 150 // arthaH-jisa manuSyake cittameM aisA vicAra utpanna hogayAhai ki niraMtara bhoge huve bhI bhogoMse paidAhuvA sukha azubha hai tathA kevala AtmAse utpanna huvAsukha apUrva tathA zubha hai vahI puruSa bhaleprakAra tatvakA jJAtA hai aisA samajhanA cAhiye kiMtu usase bhinna viparIta zraddhAnI kadApi tatva jJAtA nahIM hosaktA // 150 // pRthvI / pratikSaNamayaM jano niyatamugraduHkhAturaH kSudAdibhirabhizrayaMstadupazAntaye'nnAdikam / tadeva manute sukhaM bhramavazAdyadevAsukhaM samullasati kajchAkAruji yathA zikhivedanam // 151 // arthaH-granthakAra kahate haiM-jisa prakAra khAja kA rogI manuSya agni se khAja ke sekane meM sukha mAnatA hai parantu agni se sekanA kevala duHkha kA hI dene vAlA hai usa hI prakAra yaha saMsArI jIva jaba kSudhA tRSA Adi vyAdhiyoMse paidA have duHkhoM se atyanta pIDita hotA hai tathA usakI zAMti ke liye anna jala kA AzrayaNa karatA hai usa samaya yadyapi vaha anna jala Adi padArtha duHkha kharUpa hai to bhI bhrama se unako sukha mAnatA hai| bhAvArtha:-jisa prakAra agnise sekate samaya khAja meM sukha mAlUma hotA hai kintu aMta meM atyaMta duHkha hI bhoganA par3atA hai usa hI prakAra indriyoM se utpanna huvA sukha yadyapi thor3e samaya taka sukha hai parantu aMta For Private And Personal Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org // 84|| //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paanandipazcaviMzatikA / meM duHkhadAyI hai isaliye bhabya jIvoMko indriyoM ke sukhakI kadApi abhilASA nahIM karanI cahiye kintu avinAzI sukhake liye hI prayatna karanA cAhiye / / 151 / / zArdUlavikrIr3ita / AtmA svaM paramIkSyate yadi samaM tenaiva saMceSTate tasmA eva hitastato'pi ca sukhI tasyaiva saMbadhabhAk / tasminneva gato bhavatyaviratAnandAmRtAmbhonidhau kiM cAnyatsakalopadezanivahasyaitadrahasyaM param // arthaH--jaba yaha AtmA apane svarUpako dekhatA hai to svayaM apane svarUpake sAtha hI ceSTA karatA hai tathA apane svarUpake liyehI hitasvarUpa banatA hai tathA apane se hI sukhI hotA hai tathA apanA hI saMbaMdhI hotA hai tathA niraMtara jo Ananda rUpa amRta usakA samudrasvarUpajo apanA svarUpa usameM hI lIna hotA hai isaprakAra samasta pravRttiyoM kI AtmA meM jo dRr3hasthiti yahI samasta upadezakA asalI tAtparya hai| isase atirikta aura kucha nahIM hai // 152 // )//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// aaryaa| paramAnandAbjarasaM sakalavikalpAnyasumanasastyaktvA / yogI sa yasya bhajate stimitAntaHkaraNaSaTcaraNaH // 153 // arthaH--jisa yogIkA nizcala manarUpI bhramara samasta vikalparUpI anya phUloMko chor3akara utkRSTa AnaMdake dhArI zuddhAtmA rUpI kamalake rasakA sevana karatA hai vahI yogIzvara pUjane yogya hai| bhAvArtha:-jisaprakAra bhramara saMpUrNa puSpoMko chor3akara kamalake rasako asvAdana karatA hai usahI prakAra jo muni samasta vikalpoMko chor3akara zuhAtmAkA AsvAdana karate haiM ve hI bhavya jIvoMke pUjane yogya haiM 153 // 84 // For Private And Personal Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ICAL paanandipazcaviMzatikA / zArdUlavikrIr3ita / jAyante virasA rasA vighaTate goSThIkathAkautukaM zAryante viSayAstathA viramati prItiH zarIre'pi ca / joSaM vAgapi dhArayatyaviratAnandAtmazuddhAtmanazcitAyAmapi yAtumicchati samaM doSairmanaH paJcatAm / arthaH-AcArya kahate haiM ki paramAnaMdasvarUpa zuddhAtmAkI prAptito dUrahI raho kiMtu kevala usakI ciMtA karane parahI zRMgArAdi rasa virasa hojAte haiM strI putra AdikI goSTI (salAha) naSTa hojAtI hai aura unakI kathA aura kutarka dUra bhagajAte haiM tathA iMdriyoMke viSayabhI sarvathA naSTa hojAte haiM aura strI putra AdikI prIti to dUrahI raho zarIra meM bhI prIti nahIM rahatI aura vacana bhI mauna ko dhAraNa karaletA hai aura samasta rAga dveSAdi doSoMke sAtha mana bhI vinAzako prApta hojAtA hai isaliye bhavya jIvoMko cAhiye ki ve zuddhAtmAkI citAhI meM nimagna bane raheM // 154 // AcArya AtmadhyAna kA varNana karate haiN| AtmaikaHsopayogomama kimapitatonAnyadastIticiMtAbhyAsAstaziSavastoHsthitaparamamudAyadgatinovikalpe grAme vA kAnane vA janajanitasukhe niHsukhe vA pradeze sAkSAdArAdhanA sA zrutavizadamatervAhyamanyatsamastama arthaH-darzana jJAnamayI AtmAhI eka merA hai isase bhinna koI bhI bastu merI nahIM hai isa prakArakI ciMtA se jisamanuSyake manakI pariNati vAdyapadArthoM se sarvathA chUTagaI hai tathA jisakI zAstra ke abhyAsase buddhi nirmala hogaI hai aura jo paramAnaMdakA dhArI hai usa manuSyake manakI pravRttikA vikalpoMse haTajAnA tathA gAMvameM athavA banameM athavA manuSyoMko sukhake upajAnevAle pradezameM athavA duHkha upajAvane vAle pradezameM bhI mana kA na jAnA kiMtu apane AtmAke anubhava meM hI lIna honA yahI utkRSTa ArAdhanA hai paraMtu isase bhinna saca vAhya hai tathA, sarva tyAgane yogya hai // 155 // ////////////////////// w////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // // For Private And Personal Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 86 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipaJcaviMzatikA / zArdUlavikrIr3ita / yadyantarnihitAni khAni tapasA vAhyena kiM phalgunA naivAntarnihitAni khAni tapasA vAhyena kiM phalgunA / yadyaMtarvahiranyavastutapasA vAhyena kiM phalgunA naivAntarvahiranyavastuviSayA vAhyena kiM phalgunA // 156 // arthaH- AcArya phira bhI upadeza dete haiM ki vAhyavastu se judehokara yadi iMdriyoMkA zuddhAtmA ke sAtha saMbaMdha rahAto vAhyameM tapa karanA vyartha hai aura yadi iMdriyoMkA zuddhAtmAke sAtha saMbaMdha na rahA tobhI tapakaranA vyartha hai aura yadi aMtaraMga athavA vAhyameM anyapadArthoMkI mamatA vanIrahI to tapakaranA vyartha hai tathA yadi aMtaraMga meM tathA vAhyameM kisI padArthase mamatA nahIM rahI to bhI tapakaranA vyartha hI hai / bhAvArthaH tapa iMdriya tathA padArthoMmeM mamatAke dUrakaranekeliye kiyA jAtA hai yadi iMdriyoMkA saMbaMdha tathA padArthoMmeM mamatA banI rahI taubhI kiyA huvA bhI tapa vyarthahI hai arthAt vaha tapa niSprayojana hI hai yadi iMdriyoMkA saMbaMdha TUTagayA tathA padArthoMse mamatA bhI dUra hogaI tobhI tapakaranA vyarthahI hai kyoMki jinake nAza keliye tapakiyA jAtA hai ve to prathamase hI naSTa hocukI isaliye iMdriyoMkA saMbaMdha tathA padArthoMmeM mamatA dUra karane ke liye hI tapa karanA cAhiye // 156 // zuddhaM vAgativartitatvamitaradvAcyaM ca tadvAcakaM zuddhAdezamiti prabhedajanakaM zuddhetaratkalpitaM / tatrAdyaM zrayaNIyameva viduSA zeSadvayopAyataH sApekSA nayasaMhatiH phalavatI saMjAyate nAnyathA // arthaH -- graMthakAra kahate haiM ki zuddhanaya to vacanake dvArA kahA nahIM jAsaktA kiMtu vyavahAranaya hI vacanake dvArA kahA jAtA hai tathA vaha vyavahAranaya zuddhanayako kahanevAlA hai isaliye usako zuddhAdeza zuddhanayako kahanevAlA bhI kahate haiM aura jo bhedako utpanna karAnevAlA hai usako azuddhanaya kahate haiM isarIti se zuddha For Private And Personal // 86 // Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 8 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipazcaviMzatikA / zuddhAdeza tathA azuddhake bhedase nayake tIna bheda huve unatInoMmeM zuhanaya jo hai so zuddhAdeza tathA azuddhanaya ke upAyase hotA hai isaliye vidvAnoMko zuddhanayakA hI Azraya karanA cAhiye tathA yaha niyama hai ki ApasameM eka dUsarekI apekSA karanevAlA hI nayakA samUha kAryakArI ho saktA hai parantu ekAntase bhinna nhiiN| bhAvArtha:-yadyapi zuddhanaya hI grahaNa karaneyogya hai tathApi vyavahAra vinA zuddhanaya kadApi nahIM ho saktA isaliye vyavahArase hI zuddhanayakA siddha karanA yogya hai kyoMki vyavahArakI nahIM apekSA karanevAlA zuddhanaya koI kAryakArI nahIM tathA nizcayanayakI nahIM apekSA karanevAlA vyavahAra naya bhI koI prayojanakA nahIM hai| kiMtu ekadUsarekI apekSA karanevAlA hI tapa kAryakArI hai // 157 / / phira bhI graMthakAra zuddhAtmAkA varNana karate haiN| jJAnaM darzanamapyazeSaviSayaM jIvasya nArthAMntaraM zuddhAdezavivakSayA sa hi tatazcidrUpa ityucyate / paryAyaizca guNaizca sAdhuviditetasmin girA sadgurorjJAtaM kiM na vilokitaM na kimatha prAptaM na kiM yogibhiH arthaH--yadyapi vyavahAra nayasa jJAnadarzana AtmAse bhinna hai tathApi zuddhanayakI vivakSA karane para samasta padArthoM ko hAthakI rekhAke samAna jAnanevAlA tathA dekhanevAlA jJAna tathA darzana AtmAse koI bhinna bastu nahIM hai kiMtu darzanajJAna cetanA varUpa hI yaha AtmA hai isaliye jina yogiyoMne zreSTa guruoMke upadezase yadi guNa tathA paryAyoM sahita AtmAko jAna liyA to unane samasta ko jAnaliyA tathA sabako dekha liyA | tathA jo kucha prApta karane yogya vastu thI usa sabako bhI pAliyA // 158 // bhAvArtha:-jisa puruSane darzana jJAnasvarUpa AtmAko guNaparyAyoM sahita jAnaliyA to samajhanA cAhiye usane sabako jAnaliyA tathA dekhaliyA / .000000000000000000000000000.........................." // 8 // For Private And Personal Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.kobatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 4 // 0000 //////////////////////////////////////////// // // // // //////////////////////////// // //////////////zd// Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcazitikA / yannAntarna vahi sthitaM na ca dizi sthUlaM na sUkSma pumAnaiva strI na napuMsakaM na gurutAM prAptaM na yallAghavam / karmasparzazarIragaMdhagaNanAvyAhAravarNojjhitaM svacchaM jJAnadRgekamUrtitadahaM jyotiHparaM nAparam // 159 // arthaH-AtmajJAnI puruSa isaprakAra kA vicAra karatA hai ki na maiM bhItara hUM na vAhira hUM na kisI dizA meM hUM na moTAI na patalA hUM na puruSa hUM na strI hUM na napuMsaka hUM nabhArI hU~ na halakA haM aura na merA karma hai na sparza hai na zarIra hai na gaMdha hai na saMkhyA hai na zabda hai na varNa hai tathA jo atyaMta svaccha tathA jJAnadarzana mayI mUrtikI dhAraka jyoti hai vahI mai hUM aura usase bhinna koI nahIM huuN| bhAvArtha:-jJAnI puruSa isa bAtakA vicAra karatA hai ki sthUla sukSmAdika tathA strI puruSa napuMsakAdika tathA sparza rasa gandhaAdika saba pudgalake vikAra haiM tathA maiM unase sarvathA bhinnahUM kintu merI eka jJAna darzana mayI hI mUrti hai // 159 / / aura bhI AcArya zuddhAtmAkA varNana karate haiM / jAnAti svayameva yaddhi manasazcidrUpamAnaMdavatprocchinne yadanAdyamaMdamasakRnmohAndhakAre haThAt / sUryAcandramasAvatItya yadaho vizvaprakAzAtmakaM tajjIyAtsahaja suniSkalamahaM zabdAbhidheyaM mahaH // 160 // arthaH-AnaMda ke dhArI jisa caitanyarUpI tejako anAdikAlase vidyamAna tathA gAr3ha moharUpI aMdhakAra ko tapake dvArA sarvathA nAzakara kevala jJAnakedhArI puruSa apane Apa jAnalete haiM tathA jo caitanyarUpI teja sUrya candramAke tejako phIkA karane vAlA hai tathA samasta padArthoMkA bhalIbhAMti prakAza karane vAlA hai aura jisakA maiM (aham ) isa zabda se anubhava hotA hai tathA jo svAbhAvika hai aisA vaha caitanyarUpI teja sadA kAla jayavanta raho // 11. // ...................0000000000000000000000000000000000 // 88 // For Private And Personal Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 8 // pacanandipazcaviMzatikA / jJAnI puruSa isaprakArakA bhI vicAra karatA hai| bsnttilkaa| yajAyate kimapi karmavazAdasAtaM sAtaM ca yattadanuyAyi vikalpajAlam / jAtaM manAgapi na yatra padaM tadeva devendravanditamahaM zaraNaM gato'smi // 161 // arthaH-jisa mokSa padameM na to karmake vazase sAtA hotI hai aura na karmake vazase asAtA hotI hai tathA na una sAtA tathA asAtAke abhAva jahAMpara kisI prakArake vikalpahI uThate haiM aura jisa padakI bar3e2 iMdrAdika bhI stuti karate haiM aise mokSapadake zaraNako maiM prApta honA cAhatA huuN|| 161 // __ Age AcArya aura bhI jJAnI ke vicArako dikhAte haiM / zArdUla vikrIr3ita / dhikAntAstanamaNDalaM dhigamalapAleyarociHkarAn dhikarpUravimizracaMdanarasaM dhik tAJjalAdInapi / yatprAptaM na kadAcidatra tadidaM saMsArasaMtApahRt lamaM cediti zItalaM guruvaco divyAmRtaM me hRdi // 16 // arthaH-saMsArameM yaha bAta bhalIbhAMti pracalita hai tathA ajJAnI manuSya isabAtako mAnate bhI haiM ki yadi kisI prakAra kA saMtApa hojAye to usa saMtapta prANIko strIke stanoM ke sparzase tathA candramAkI kiraNa Adi ke sevanese saMtApako dUra karadenA cAhiye paraMtu jJAnI manuSya isa cAtako sarvathA nahIM mAnatA tathA isase viparIta hI vicAra karatA hai arthAt vaha kahatA hai ki jisakI kabhI bhI prApti nahIM huI hai tathA jo saba saMsAra ke duHkhoMko dUrakarane vAlA hai aura jo atyaMta zItala hai esA yadi guruoMkA bacana mere mana meM maujUda hai to jinako manuSya zItala karanevAle kahate haiM ese strIke kucoko dhikAraho tathA caMdramAkI zItala kiraNoM ko dhikAra ho tathA kapUra mile huve cadanake rasako dhikAraho tathA jala Adiko bhI dhikkAra ho // H // 89H //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 000000000000000000000000.40440666086667 &000000000 For Private And Personal Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir // 9 // 2000000000000000000000 100000000000000000000000000000 padmanandipaJcaviMzatikA / bhAvArthaH-sivAya guruke upadezake ye samata cIjai saMtApahI kI karanevAlI haiM aMza mAtra bhI zAMtikI karanevAlI nahIM hai isaliye jo manuSya zAMtike abhilASI haiM unako guruke vacanakA hI Azraya lenA cAhiye 162 ava AcArya zuddhAtmAkI pariNatisvarUpa dharmameM magnahuve yogiyoM ko namaskAra karate haiN| jitvA mohamahAbhaTaM bhavapathe dattograduHkhazrame vizrAntA vijaneSu yogipathikA dIrgha carantaH kramAt / prAptA jJAnadhanAzcirAdabhimataM svAtmopalaM tiSThati nityAnaMdakalatrasaMgasukhino ye tatra tebhyo nmH||163|| arthaH-jo yogIzvara rUpa pathika atyaMta duHkhako denevAle saMsArarUpI vizAla mArgameM vicarate huve samasta jJAnAdika dhanako curAnevAle moharUpI yodhAko jItakara nirjana sthAnameM vizrAma lete haiM tathA jo jJAnarUpI dhanake svAmI haiM aura jisakA kabhI bhI nahIM nAza honevAlA hai aisA jo Atmika sukharUpI strI usake saMgase jo sadA sukhI hai tathA apane AtmAke svarUpakI jahA~para prApti hotI hai aise sthAnameM virAjamAna haiM una yogiyoMko maiM namaskAra karatA hUM // bhAvArtha:-jisaprakAra koI dhanayukta pathika kisI bar3e bhArgameM milehuve coroMko jItakara tathA apane dhanako bacAkara jaba vAMchita sthAna para pahuMca jAtA hai taba vaha apanI strI ke sAtha nAnA prakArake bhogavilAsoko karatA huvA sukhase rahatA hai usahI prakAra jina yogIzvaroMne saMsAra rUpI gahana mArgameM rahanevAle tathA jJAnarUpI dhanako curAnevAle moharUpI Thagako jItakara apane jJAna dhanakI rakSA kI hai tathA jo mokSarUpI strI ke sAtha nAnA prakArake sukhoMkA bhogakarate haiM aura apane AtmasvarUpameM lIna haiM ese una yogIzvaroMko maiM mastaka navAkara namaskAra karatA hUM // 163 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// z w//////////// For Private And Personal Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 91 // paanandipaJcaviMzatikA / Age AcArya vIsa zlokoMmeM dharmakI mahimAkA tathA dharmake upadezakA varNana karate haiN| sragdharA ityAdidharma eSa kSitipasurasukhAnaya'mANikyakoSaH pAyo duHkhAnalAnAM paramapadalasatsaudhasApo nraajiH| etanmAhAtmyamIzaHkathayatijagatAMkavalIsAdhvadhIti sarvasminvAGmaye'thasmarati paramahomAdRzastasyanAma arthaH-granthakAra kahate haiM ki pUrvameM jo dayA Adika pAMca prakAra kA dharma kahA hai vaha dharma bar3e 2 cakravI Adika rAjAoMke tathA iMdra ahamindra Adike sukhakA denevAlA hai tathA samasta duHkhoMko mUlase nAza karane vAlA hai aura vaha dharma nirvANa rUpI mahalake car3hane ke liye pair3Ike samAna hai arthAt jo manuSya dharma ko dhAraNa karatA hai unako mokSakI prApti hotI hai / aise usa dharmake mAhAtmyako sAkSAtkevalI athavA samasta dvAdazAMgake pAThI gaNadhara hI varNana karasakte haiM parantu mere samAna manuSya to kevala usake nAmako hI smaraNa karasakte haiN| bhAvArthaH--dharmakI mahimAkA varNana sivAya kevalI athavA gaNadhara devake dUsarA koI nahIM karasaktA // 164 // dharmahI dhAraNa karane yogya hai aisA upadeza kahate haiM / zArdUlavikrIr3ita / zazvajanmajarAntakAlavilasaduHkhaughasArIbhavat saMsArogramahArujo'pahRtaye'nantapramodAya vai / etaddharmarasAyanaM nanu budhAH kartuM matizcettadA mithyAtvAviratipramAdanikara krodhAdi sNtyjytaam||165|| arthaH-bho bhavyajIvo yadi tuma nirantara janma jarA maraNa Adika samasta duHkhoMko denevAle saMsAra rUpI bhayaMkara rogake dUrakarane ke liye dharmarUpI rasAyanakA Azraya lenA cAhate ho tathA ananta sukhakI 0000000000000000000000000000000000000000000000000000... For Private And Personal Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir 492 // 00000000046 pamanandipaJcaviMzatikA / prApti ke liye bhI dharmarUpI rasAyanakA Azraya karanA cAhate ho to mithyAtva avirati pramAda tathA kodhAdi kaSAyoM kA sarvathA tyAga karo // bhAvArtha:--jabataka krodhAdi kaSAyoMkA AtmAke sAtha saMbaMdha rahegA tabataka na tuma nAnA duHkhoM ke denevAle saMsArarUpI mahArogakA zamana karasakte ho aura na tuma avinAzI sukhakI hI tarapha jhAMka sakte ho isaliye yadi tuma saMsAra rUpI mahArogake dUra karane kI abhilASA karateho tathA yadi tuma avinAzI sukhako cAhate ho to mithyAtva AdikI tarapha jhAMka jhAMka karake bhI na dekhA // 165 // aba AcArya dharmakA durlabhapanA dikhAte haiN| naSTaM ratnamivAmbudhau nidhiriva prabhraSTadRSTeryathA yogo yUpazalAkayozca gatayoH pUrvAparau toydhii| saMsAre'tra tathA naratvamasakRdukhaprade durlabhaM labdhe tatra ca janma nirmalakule tatrApi dharme maatiH||166|| arthaH-jisaprakAra athAha samudra meM yadi ratna girapar3e phira usakA milanA bahuta kaThina hai tathA jaise aMdheko nidhi milanA atyaMta durlabha hai aura jisaprakAra samudra meM kisI sthAnapara do kASTa khaNDoMko chor3adenA unameM ekako pUrva dizAkI ora vahAdenA tathA dUsareko pazcima dizAkI orako vahAdenA phira unakA usahI sthAna para milanA duHsAdhya hai usahI prakAra niraMtara nAnA prakArake duHkhoMke denevAle isa saMsArameM manuSya janmakA pAnA bahuta kaThina hai yadi daivayogase manuSya janmabhI milajAve to phira uttama kula milanA atyanta durlabha hai yadi kisI samaya meM uttama kulakI bhI prApti hojAve to phira dharmameM zraddhA honA atyaMta duHsAdhya hai isaliye bhavyajIvoMko ese atyanta durlabha dharmakI avazya upasanA karanI cAhiye / / 166 / / avaAcArya isavAtako dikhAte haiM ki atyaMta durlabha dharbha Adika vastu khoTe upadezase prANiyoMke vyartha cliijaatiihai| .......0000000000000000000000000000000000000..... 90.947 For Private And Personal Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra / / 93 / / www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir patra nandipaJcaviMzatikA / nyAyAdaMdhakavartakIyakajanAkhyAnasya saMsAriNAM prAptaM vA vahukalpakoTibhiridaM kRcchrAnnaratvaM yadi / mithyAdevagurUpadezaviSayavyAmohanI cAnvayaprAyaiH prANabhRtAM tadeva sahasA vaiphalyamAgacchati // 167 // arthaH- prathamato manuSya janma pAnA saMsAra meM atyaMta kaThina kAma hai daiva yogase aMdhake hAthameM baTerake samAna karor3oM kalpoM ke bAda yadi isa atyaMta duHsAdhya manuSya janmakI prApti bhI hojAve to vaha manuSya janma khoTe deva tathA khoTe guruoMke upadezase niSphala calAjAtA hai tathA viSayoMmeM AzaktatAse tathA vyasanAdika nIcakArya karanese bhI vaha bAtakI bAta meM vyartha calAjAtA hai // bhAvArthaH -- baTera eka jAtikA atyaMta caMcala pakSI hotA hai vaha caturase catura bhI netradhAriyoM ke hAthameM bar3I kaThinatA se AtA hai phira aMdheke hAthameM AnA to usakA atyanta hI kaThina hai yadi daivayoga se vaha aMdhe ke hAthameM AjAve to jisaprakAra usakA AnA bahuta kaThina samajhA jAtA hai usahI prakAra yaha manuSya janma hai kyoMki sabase nikRSTa nigoda rAzi hai usameMse nikalakara bar3e puNyake udayame yaha jIva ekeMdrI hotA hai phira doiMdrI teiMdrI cauiMdrI paJceMdrI hotA hai phira bar3e puNyake udayase isa manuSya janmako dhAraNa karatA hai kintu aisA bhI kaThina vaha manuSya janma khoTe deva tathA guruAdike upadeza Adi vyarthahI calAjAtA hai isaliye bhavya jItroMko cAhiye ki aise durlabha manuSya janmako pAkara ve khoTe devakI sevA tathA khoTe guruoMke upadeza kA zravaNa na kare tathA viSayoM meM bhI magna na rahai // / 167 / / kuguru kudevAdikI sevA Adike tyAgase hI manuSya janma saphala hotA hai aisA AcArya varNana karate haiM / vasaMtatilakA / labdhe kathaM kathamapIha manuSyajanmanyaGgaprasaMgavazato hi kuru svakAryam / For Private And Personal / / 93 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org // 94 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // // // // ////// Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / prAptaM tu kAmapi gatiM kumate tirazcAM kastvAM bhaviSyati vivodhayituM samarthaH // 168 // arthaH-he bhavyajIva bar3e puNya karmake udayase tujhe isa manuSya janmakI prApti huI hai isaliye zIghrahI koI apane hitakA karanevAlA kAmakara nahIM to re mUrkha jisa samaya tiryaca Adi khoTI gatiko prApta hojAvegA to vahAMpara tujhe koI samajhA bhI nahIM skegaa| bhAvArthaH-samajhAne para manuSyahI zIghra samajha saktA hai pazumeM yaha zakti nahIM hai jo samajhAne para samajhajAve isaliye bhavyajIvoMko manuSya janmameM hI aimAkAma karanA cAhiye jisase ve tiryaca Adi khoTI gati ko na prApta hove tathA vahAM para ve nAnA prakAra ke duHkha na bhogeM // 168 // aura bhI AcArya upadeza dete haiM / zArdUla vikrIr3ita / janma prApya nareSu nirmalakule klezAnmateH pATavaM bhaktiM jainamate kathaM kathamapi prAgarjitAcchreyasaH / saMsArArNavatArakaM sukhakaraM dharmaM na ye kurvate hastaprApyamanarvyaratnamapi te muzcanti durbuddhayaH // 169 // artha:-jo manuSya atyaMta kaThina manuSya janmako pAkara tathA uttama kulako pAkara tathA kisI prakAra pUrvakAlameM upArjana kiye huve puNyake udayase jainadharmake bhaktabhI hokara saMsAra samudrase pArakarane vAle tathA nAnA prakArake sukhake denevAle dharmakI sevA nahIM karate haiM ve mUrkha hAthameM Ayehuve amUlya ratnako chor3a dete haiN| bhAvArthaH-prathamato ratnakI prApti hI atyanta kaThina hai yadi prAptabhI hojAve to usako vyartha phaika denA sarvathA mUrkhatA hai usahI prakAra uttama kulAdiko prApta kara dharmakA na karanAbhI mUrkhatA hai isaliye bhavyajIvoM ko dharmakI avazya upAsanA karanI cAhiya // 169 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // // // // // // // // // // // // // // // // //// For Private And Personal Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 95 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipaJcaviMzatikA / jo manuSya avasara pAkara bhI dharma nahIM karate haiM unakI granthakAra niMdA karate haiM / tiSThatyAyuratIva dIrghamakhilAnyaGgAni dUraM dRdAnyeSA zrIrapi me vazaM gatavatI kiM vyAkulatvaM mudhA / AyatyAM niravagraho gatavayA dharma kariSye bharAdityevaM vata ciMtayannapi jar3o yAtyaMtakagrAsatAm // 170 // arthaH-- abhI merI Ayu bahuta hai hAtha paira nAka kAna AdikabhI majabUta haiM tathA lakSmI mere vidyamAna haiM isaliye vyartha dharmAdi ke liye kyoM vyAkula honA cAhiye kiMtu isa samayato AnaMda se bhogoMko bhoganA cAhiye bhaviSyatkAlameM jisa samaya vRddha hojAUMgA usa samaya nizcaya kara acchI taraha dharmakA ArAdhana karUMgA isaprakAra vicAra karatAhI karatA mUrkha marajAtA hai isaliye vidvAnoM ko cAhiye ki ve mRtyu sadA zira para chAI huI hai isa bhayase niraMtara dharmakI ArAdhanA karai // 170 // AryA / palitaikadarzanAdapi sarati satazcittamAzu vairAgyam / pratidinamitarasya punaH saha jarayA varddhate tRSNA // 170 // arthaH - jo puruSa jJAnI haiM ve to sapheda kezako dekhate hI vairAgyako prApta hote haiM kiMtu jo manuSya jJAna rahita haiM unako to jaisA 2 sapheda kezoMkA darzana hotAjAtA hai vaisI vaisahI unakI tRSNA aura bhI car3hatI calIjAtI hai aura unako vairAgya kI bAta bhI burI lagatI hai // 171 // tathA ve ajJAnI puruSa tRSNAko isaprakAra kahate haiM / mandAkrAntA / AjAternastvamasi dayitA nityamAsannagAsi praudAsyAze kimatha vahunA strItvamAlambitAsi / For Private And Personal 00000000000000000000 // 95 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 196 // www.kobairthorg Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandie 200094490-944 paanandipaJcaviMzatikA / asmatkezagrahaNamakarodanataste jareyaM marSasyetanmama ca hatake snehalAdyApi citram // 172 // arthaH-4 tRSNe ! Ajanmase tU hamArI priyA hai aura tU madA hamAra pAsa rahanevAlI hai tathA tU praur3hA hai aura adhika kahAMtaka kahA jAya tU sAkSAt hamArI strIhI hai paraMtu are duSTe tere samAna bhI isajarAne hamAre keza pakar3a liye haiM to bhI tU sahana karatI hai phirabhI to hamArI pyArI hai yaha baDe Avarya kI bAta hai| bhAvArtha:--strIkA yaha svabhAva hotA hai ki yadi vaha apane patike sAtha kisI dUsarI strIko krIr3A karatI tathA ramaNakaratI dekhaleve to usase bar3IbhArI IrSA karatI hai tathA tatkAla hI usakA patike sAtha saMbaMdha chur3Ane kI ceSTA karatI hai yadi saMbaMdha na chUTasakai to prIti to avazya hI chur3AdetI hai ataeva ajJAnI puruSa isaprakAra tRSNAko saMbodhate haiM ki ayipriye tRSNe! isa jarAne hamAre keza pakar3a liye hai to bhI tu kucha nahIM kahatI hai arthAta tujhe isakA hamAre sAtha saMbaMdha chuTA denA cAhiye / / 172 / / aura bhI AcArya upadeza dete haiN| vsNttilkaa| raGkAyate parivRddho'pi dRr3ho'pi mRtyumabhyeti daivavazataH kSaNatotra loke / tatkaH karoti madamambujapatravArivindUpamairdhanakalevarajIvitAyaiH // 173 / / arthaH--jo manuSya isa saMsArameM dhanI haiM vaha kSaNabharameM raMka hojAtA hai aura jo raMka haiM vaha palabharameM dhanI hojAtA hai tathA jo valavAn dIkhatA hai vaha daivayogase mRtyuko prApta hojAtA hai isaliye aisA kauna buddhimAna hai jo "dhana zarIra jIvana Adiko" kamalake pattapara jalakI bUMdake samAna vinAzIka jAnakara bhI madakarai arthAta koI bhI mada nahIM karasaktA / / 173 // w //////////////////r // 000000000000000000000000000000000000 //////////////////////////////////////// // 96 // For Private And Personal Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipazcaviMzatikA / Age AcArya isavAtako dikhAte haiM ki strIputra Adika yadyapi vinAzIka hai tobhI mohase mAlUmahote viparItahI hai| zArdUla vikrIr3ita / prAtardarbhadalAyakoTighaTitAvazyAyavindutkaraprAyAH prANadhanAMgajapraNayinImitrAdayo dehinAm / akSANAM sukhametadupaviSavaddharma vihAya sphuTaM sarva bhaGguramatraduHkhadamaho mohaH krotynythaa||174|| arthaH-saMsArameM prANiyoMke prANa hAthI strI mitra putra Adika prAtaHkAlameM darbhake patteke agrabhAga para lage huve osake bUMdake samAna caMcala haiM aura iMdriyoMse utpanna huve sukha bhayaMkara jahara ke samAna haiM tathA eka dharma to avinAzIka tathA sukhakA dene vAlA hai kintu dharmase bhinna samasta vastu kSaNabharameM vinAzIka haiM tathA duHkha denevAlI haiM paraMtu yaha moha anyathAhI karatA hai arthAt jo vastu nitya tathA sukhakI denIvAlI haiM ve mohake udayase anitya tathA duHkhake denevAlI mAlUma par3atI haiM aura jo vastu anitya tathA duHkhake denevAlI hai ve mohake savava nitya tathA sukhakI denevAlI jAna par3atI hai|| 174 / / bhava AcArya isabAtako dikhAte haiM ki javataka kAla sammukha nahIM AtA tavataka samasta puruSArtha calatA hai isaliye kAla rokanekA upAya karanA cAhiye / tAvabalgati vairiNAM prati camUstAvatparaM pauruSa tIkSNastAvadasirbhujau dRr3hatarau tAvaca kopodgamaH / bhUpasyApi yamona yAvadadayaHkSutpIr3itaH sammukhaM dhAvatyantaridaM vicintya viduSA tadrodhako mRgyte||175|| arthaH--javataka kSudhAkara pIr3ita yaha nirdayIkAla rAjAkebhI sAmane nahIM par3atA tabataka usa rAjAkI senA bhI jahAMtahAM uchalatI phiratI hai tathA utkRSTa pauruSa bhI mAlUma par3atA hai tathA tabataka talavAra qhaba zatruoMke nAza karanekeliye painI banI rahatI hai tathA bhujA bhI balavAna rahatI haiM aura kopakA bhI udaya rahatA // // // // // // // // // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // // // // // ////////////// paanandipazcaviMzatikA / hai parantu jisa samaya vaha kAlavalI sAmane par3ajAtA hai taba Upara likhI huI vAtoMmeMse ekabhI bAta nahIM hotI aisA bhalIbhAMti vicAra kara vihAn puruSa usakAlake rokanevAle ko DhUr3hate haiN| bhAvArtha:-isa kAlavalIko rokanevAlA mAtra eka jinendrakA dharmahI hai kyoMki dharmAtmAoMkA kAla kucha nahIM karasaktA isaliye bhavya jIvoMko cAhiye ki ve dharmakI ArAdhanA kareM // 175 // aurabhI AcArya upadeza dete haiN| maalinii| ratijalaramamANo mRtyukaivartahastaprasRtaghanajarorupollasajAlamadhye / vikaTamapi na pazyatyApadAM cakramugraM bhavasarasi varAko lokamInaugha eSaH // 176 // arthaH-jisaprakAra mallAkara vichAye huve jAlameM rahakara bhI machaliyoMkA samUha jalameM kIr3A rahatA hai kiMtu mAre jAyage isa prakAra AI huI Apattipara kucha bhI dhyAna nahIM detA usahI prakAra yaha lokarUpI mInoMkA samUha mRtyurUpI mallAkara vichAye huve prabala jarArUpI jAlameM rahakara iMdriyoMke viSayameM prIti rUpI jo jala usameM nirantara krIr3AhI karatA rahatA hai kintu AnevAlI narakAdi ApattiyoM para kucha bhI vicAra nahIM karatA // 176 // dharmase hI mRtyu jItI jAtI hai isa vAtako dikhAte haiN| zArdUla vikIr3ita / kSudbhuktastRDapIha zItalajalAd bhUtAdikA mantrataH sAmAdarahito gadAgadagaNaH zAMtiM nRbhirnIyate / no mRtyustu surairapIti hi mRte mitre'pi putre'pi vA zoko na kriyate vudhaiHparamo dhrmsttstjyH||177|| arthaH-manuSya kSudhAko bhojanase pyAsa ko zItala jalake pInese tathA bhatAdikoM ko maMtrase tathA bairIko //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 12 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipazcaviMzatikA / sAma dAma daNDAdikase aura rogako auSadhi Adise zAnta karalete haiM parantu mRtyuko devAdika bhI zAnta nahIM karasakte isaliye vihAn puruSa mitra tathA putrake marajAne para bhI zoka nahIM karate kintu ve uttama dharma kA hI ArAdhana karate haiM kyoMki ve samajhate haiM ki uttama dharmase hI mRtyukA jaya hotA hai| bhAvArthaH--isa saMsArameM samasta rogAdikI zAntike upAya maujUda hai parantu mRtyukI zAntikA sivAya dharmake dUsarA koI upAya nahIM isaliye vidvAnoMko yadi mRtyu se bacanA hai to unako avazya hI dharmakI ArAdhanA karanI cAhiye // 177 // AcArya dharmakI hI mahimAkA varNana karate haiN| __mNdaakraaNtaa| tyaktvA dUraM vidhurapayaso durgatikliSTakRchAt labdhAnaMdaM suciramamarazrIsarasyAM ramante / ityetasyA nRpapadasarasyakSayaM dharmapakSA yAntyetasmAdapi zivapadaM mAnasaM bhavyahasAH // 178 // arthaH-jisaprakAra haMsa nAmakapakSI kharAba jalake bhare huve tAlAvako chor3a kara nirmala jalake bharehuve sarovarameM apane paMkhoMke valase calAjAtA hai tathA vahAMpara cirakAla taka AnaMdase krIr3A karatA hai tathA apane paMkhoMke hI valase usa sarovara ko chor3akara dUsare sarovara ko cAlAjAtA hai isahI prakAra kramazaH nAnA uttama sarovaroMke AnaMda ko bhogatA 2 vahI haMsa mAnasa sarovara ko prApta hojAtA hai tathA vaha vahAM para cirakAla taka nAnA prakArake AnandoM kA bhoga karatA hai usahI prakAra ye bhavya rUpI haMsa bhI dharmarUpI paMkhake balase duHkha rUpI jalase bhare huve durgati rUpa tAlAvako chor3akara devaloka saMbaMdhI jo lakSmI rUpI sarovarI usameM AnaMda ke sAtha cirakAlataka krIr3A karate haiM tathA usako bhI chor3akara dharmake hI valase ve nAnA prakArake For Private And Personal Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra H100 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipaJcaviMzatikA / cakravartI Adi rAjAoMke pada rUpI sarovara meM krIr3A karate haiM " arthAt cakravartI Adi padakA bhoga karate haiM " pIche usame vimukha hokara dharmake valase hI ve bhavya rUpI haMsa mokSa padarUpI mAnasa sarovarako prApta ho jAte haiM isaliye bhavyoMko cAhiye ki ve aise mAhAtmya sahita dharmakA sadA ArAdhana karai // 178 // aura bhI dharmake mAhAtmyako dikhAte haiM / zArdUlavikrIDita / jAyante jinacakravartivalabhRdbhAgIndrakRSNAdayo dharmAdeva dignggnaanggvilscchshvdyshcndnaaH| taddhInA narakAdiyoniSu narA duHkhaM sahante dhruvaM pApeneti vijAnatA kimiti no dharmaH satA sevyate // 179 // arthaH-- jo manuSya dharmAtmA haiM ve manuSya dharmake valase hI tIrthaMkara cakravartI valabhadra dharaNendra nArAyaNa prati nArAyaNa Adi padake dhArI hojAte haiM tathA unakI kIrti samasta dizAoM meM eka konese lekara dUsare kone taka phaila jAtI haiM aura jo dharmase rahita haiM ve to nizcaya kara narakAdi yoniyoMmeM nAnA prakArake duHkhoM ko hI sahate haiM esA jAnate huye bhI AcArya kahate haiM ki vidvAn manuSya dharmakI kyoM nahIM ArAdhanA karate arthAt unako avazya dharmakI ArAdhanA karanI cAhiye // 179 // dharmakI hI mahimA aura dikhAte haiM / sa svargaH sukharAmaNIyakapadaM te te pradezAH parAH sArA sA ca vimAnarAjiratulakhatpatAkApaTAH / te devAzca padAtayaH parilasattanaMdanaM tAstriyaH zakratvaM tadaniMdyametadakhilaM dharmasya visphUrjitam // 180 // arthaH- sukha tathA suMdaratAkA advitIya sthAna to vaha svarga tathA ve ve mahAmanohara svargauke pradeza tathA jinake Upara anupama patAkA ur3a rahI hai aise ve vimAnoM kI paMkti aura pyAde svarUpa ve devatA tathA vaha mano For Private And Personal // 100 // Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 101 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paJcanandipazcaviMzatikA / hara nandanavana aura ve manohara devAMganA tathA vaha atyanta nirmala iMdrapanA ityAdi samasta vibhUti dharmake hI mahAtmyase milatI hai isaliye aise pavitra dharmakA ArAdhana bhavyajIvoMko avazya karanA cAhiye 180 // aura bhI dharmakI mahimAhIkA varNana karate haiM / yat SaTkhaNDamahI navorunidhayo dviHsapta ratnAni yattuGgA yadviradA rathAzca caturAzItizca lakSANi yat / yaccASTAdaza koTayazca turagA yoSitsahasrANi yat SaTyuktA navatiryadekavibhutA taddhAma dharmaprabhoH // 181 // arthaH-- vaha to hai khaMDakI pRthvI aura ve bar3I 2 naunidhi tathA ve samastasiddhi ke karanevAle caudaha ratna aura ve caurAsI lAkha bar3e 2 hAthI tathA vimAna ke samAna caurAsIlAkha bar3e 2 ratha aura ve aThAraha karor3a patranake samAna caMcala ghor3e tathA ve devAMganA ke samAna chAnabe hajAra striyAM tathA vaha ina samastavibhUtiyoM kA cakravartipanA ityAdi samastavibhUti dharma ke pratApase hI milatI hai / isaliye bhavyajIvoMko aise dharmakI ArAdhanA avazya karanI cAhiye // 181 dharmakI mahimAhIko aura kahate haiM / dharmo rakSati rakSato nanu hato hanti dhruvaM dehinAM hantavyo na tataH sa eva zaraNaM saMsAriNAM sarvathA / dharmaH prApayatIha tatpadamapidhyAyanti yadyogino dharmAtsatsuhRdasti naiva ca sukhI no paNDito dhArmikAt 182 arthaH-- dharmako rakSA honepara to dharma prANiyoMkI rakSA karatA hai parantu nAza honepara vaha prANiyoM kA bhI nAza kara detA hai isaliye bhavyajIvoMko kadApi dharmakA nAza nahIM karanA cAhiye kyoMki samasta prANiyoMkA sahAyaka dharma hI hai tathA jisa ( mokSa ) padako yogIzvara sadA dhyAna karate rahate haiM usa padako bhI denevAlA hai isaliye dharmase baDhakara koI bhI saccA mitra nahIM hai aura dharmAtmA puruSase adhika koI bhI sukhI nahIM hai / For Private And Personal 800000000 / / 101 / / Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////// // // // //////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipazcaviMzatikA / bhAvArthaH-samastasukha tathA samastaguNoM kA kAraNa eka rakSA kiyAhuvA dharma hI hai isaliye jo puruSa sukhake AbhilASI haiM tathA guNI bananA cAhate haiM unako sabase pahale dharmakI rakSA karanI cAhiye // 182 // aura bhI AcArya upadeza dete haiN| nAnAyonijalaughalaDitadizi klezormijAlAkule prodabhUtAdabhutabhUrikarmamakaragrAsIkRtaprANini / duSparyantagabhIrabhISaNatare janmAmbudhau majatAM no dharmAdaparo'sti tAraka ihAzrAntaM yatadhvaM vudhaaH||183|| arthaH-anekaprakArakI jo narakAdi yoni ve hI huvAjala usase jisane samastadizAoNko vyApta kara liyA hai tathA nanAprakArake duHkharUpI taraMgeM jisameM maujUda haiM aura utpannahuve jo nAnAprakArake zubhAzubhakarma vehI have magara unake dvArA jisameM jIva khAye jArahe haiM aura na jisakA aMta hai tathA jo gaMbhIra tathA bhayaMkara hai aise saMsArarUpIsamudra meM DUbatehuve jIvoMko pArakaranevAlA eka dharma hI hai isaliye vidvAnoMko cAhiye ki ve sadA dharmake karane meM hI prayatna karai // 183 // bhAvArtha:-jisaprakAra jisasamudrakA jala cAro dizAmeM phailAhuvA hai aura jisase bar3I 2 lahareM uTha rahI hai tathA bhayaMkara nAke jisameM dIna prANiyoMko khArahe hai aura jisakA aMta nahIM hai tathA gaMbhIra aura bhayaMkara hai aise samudra ke bIcameM par3AhuvA manuSya binA kisI jahAja Adike nahIM tara saktA / usa hI prakAra isa saMsArarUpI samudra meM DUbehuve prANI bhI binA dharmake sahAre kisIprakAra nahIM tara sakte kyoMki yaha saMsArarUpIsamudra bhI nAnAprakArakI yoni rUpIjalase samasta dizAoM ko vyApta karanevAlA hai tathA isameM bhI nAnAprakArake duHkha rUpI taraMge maujUda haiM aura karmarUpI magaroMse sadA isameM bhI jIva khAye jAte haiM tathA isa saMsArarUpI samudra kA aMta bhI nahIM hai tathA gaMbhIra aura bhayaMkara bhI hai isaliye vidvAnoMko sadA dharmameM hI yatna karanA cAhiye / 6000000000000000000000000000000000000000000000000000000 11 For Private And Personal Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 1 . 3 // dd//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipazcaviMzatikA / aura bhI AcArya dharmakImahimAkA varNana karate haiN| janmoccaiH kula eva sampadadhike lAvaNyavArAM nidhinIrogaM vapurAyurAdi sakalaM dharmAddhRvaM jaayte| sAna zrIrathavA jagatsu na sukhaM tattena zubhrAguNAyairutkaNThitamAnasairiva naronAzrIyate dhaarmikH||18|| arthaH-saMpadAkara adhika uttamakulameM janma tathA lAvaNya aura niroga zarIra tathA Ayu Adi samasta bAta nizcayase dharma ke pratApase hI milatI haiM / aura saMsArameM baha koI lakSmI nahIM hai jo ekadama Akara dharmAtmA puruSakA Azraya na le tathA vaha uttamasukha tathA ve nirmala guNa bhI saMsArake bhItara koI nahIM hai jo dharmAtmApuruSako svayameva Akara Azraya na karai // 18 // bhAvArthaH-dharmAtmA puruSako uttamase uttama lakSmI tathA zreSThase zreSTha sukha aura samasta nirmala guNoMkI prApti hotI hai isaliye jo puruSa inavAtAko cAhate haiM unako bhalIbhAMti dharmakA ArAdhana karanA cAhiye 184 aura bhI dharmakI mahimA hI kA varNana kiyA jAtA hai| bhRGgA puSpitaketakImiva mRgA vanyAmiva svasthalI nadyaHsindhumivAmbujAkaramiva shvtcchdaaHpkssinnH| zauryatyAgavivekavikramayazaHsampatsahAyAdayaHsarve dhArmikamAzrayanti na hitaM dharma vinA kinycn||185|| arthaH-jisaprakAra bhauMrA svayameva Akara phUlIhuI ketakIkA Azraya karaletA hai tathA jisaprakAra mRga ghanameM apane rahaneke sthAnako khayameva jAkara Azraya karalete haiM tathA jisaprakAra nadI svayameva samudrako prApta ho jAtI hai aura jisaprakAra haMsanAmaka pakSI mAnasasarovarako svayameva prApta karalete haiM usahIprakAra vIrakha dAna | viveka vikrama kIrti sampatti sahAya Adika vastu svayameva dharmAtmAko Akara Azraya karalete haiM, kintu dharmake vimA koI bhI vastu nahIM milatI isaliye jo manuSya vIrakhAdi vastuoMko cAhate haiM unako cAhiye ki ve //////////////////////// //////////////////// // //// // // // // // // // // ////////////////////////////////////////////// // 10 // For Private And Personal Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsur Gyanmandir 104 10.000000000000000000000004000000000000000000000001... pacanandipaJcaviMzatikA / niraMtara dharmakarai jisase unako binA parizramase ve bastu milajAveM // 185 // aura bhI AcArya upadeza dete haiN| saubhAgIyasi kAminIyasi sutazreNIyasi zrIyasi prAsAdAyasi cetsukhIyasi sadA rUpIyasi prIyasi / yadAnantasukhAmRtAmbudhiparasthAnIyasIha dhruvaM nirdhUtAkhiladuHkhadApadi suhRddharme matirdhAryatAm // 186 // arthaH-jo tuma saubhAgyakI icchA karate ho aura kAminIkI AbhalASA karate ho tathA bahutase putroM ke prAptakaranekI icchAkarate ho aura jo yadi tumhAre uttama lakSmIke prApta karane kI icchA hai vA uttama makAna pAnekI icchA hai athavA yadi tuma sukhacAhate ho tathA uttamarUpake milane kI icchAkarate ho aura samastajagatake priya bananA cAhate ho athavA jahAMpara sadA avinAzIsukhakIrAzi maujUda hai aise uttama mokSarUpI sthAnako cAhata ho to tuma nAnAprakArake duHkhoMkodenevAle ApattiyoMke dUrakaranevAle jinabhagavAnakara batAyehave dharmameM hI apanI buddhiko sthira karo (dharmakA hI ArAdhana karo) bhAvArtha:-sarva saMpadA tathA sukhakAdenevAlA tathA samasta ApadA tathA duHkhAko dUrakaranevAlA eka saccA | dharma hI hai isaliya bhavyajIvoMko dRr3hatAse isIko dhAraNa karanA cAhiye // 186 // aura bhI AcArya dharmahIkI mAhamA dikhAte haiN| saMchannaM kamalairmarAvapi saraH saudhaM vanapvunnataM kAminyo girimastake'pi sarasAH sArANi ratnAni ca / jAyantepicalepakASTaghaTitAH siddhipradA devatAHdharmazcediha vAJchitaM tanubhRtAM kiMkiMna sampadyate // 187 // arthaH-yadyapi marudeza nirjala kahAjAtA hai parantu dharmakeprabhAvase mAravAr3ameM bhI manohara kamaloMkarasahita tAlAba ho jAte haiM aura banameM makAnaAdi kucha bhI nahIM hote parantu dharmakepratApase vahAMpara bhI vizAla ghara ////////////////////////////////// // ////////////////////////////////////////////////////////// kaa||14|| For Private And Personal Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 105 // 14 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandriyaviMzatikA / bana jAte haiM usIprakAra yadyapi nirjana pahAr3a meM kisI bhI manojJavastukI prApti nahIM hotI to bhI dharmAtmA purughoMko dharmakIkRpAse vahAMpara bhI manako haraNakaranevAlI striyoMkI tathA uttama 2 ratnoMkI prApti ho jAtI hai aura yadyapi citrAmake tathA kAThake banAyehuve devatA kucha bhI nahIM de sakte to bhI dharmake mahAtmAse ve bhI vAMchita padArthoMko denevAle ho jAte haiM vizeSa kahAMtaka jahAjAya yadi saMsArameM dharma hai to jIvoMko kaThina se kaThina bastukI prApti bhI bAtakIbAtameM ho jAtI hai isaliye bhavyajIvoMko sadA dharmakA hI ArAdhana karanA cAhiye / aura bhI AcArya puNya kI mahimAko dikhAte haiM / vasaMtatilakA / dUrAdabhISTamabhigacchati puNyayogAtpuNyAdinA karatalasthamapi prayAti / anyat paraM prabhavatIha nimittamAtraM pAtraM budhA bhavata nirmalapuNyarAzeH // 188 // arthaH- puNyake udayase dUra rahIhuI bhI vastu apane Apa Akara prApta ho jAtI hai kiMtu jaba puNyakA udaya nahIM rahatA taba hAthameM rakkhI huI bhI vastu naSTa ho jAtI hai yadi puNyapApase bhinna koI dUsarA padArtha sukha duHkha kA denevAlA hai to eka nimittamAtra hai arthAt puNyapApa hI sukhaHdukhakA denevAlA hai isaliye graMthakAra kahate haiM ki bhavyajIvako cAhiye ki ve nirmala puNyake pAtra baneM / bhAvArthaH --saMsArameM yahabAta bahudhA sunaneMneM AtI hai ki vaha manuSya tathA vaha deva mujhe sukhakA denevAlA hai tathA merA bhalA karanevAlA hai aura vaha manuSya mujhe duHkhakA denevAlA hai tathA merA burA karanevAlA hai AcArya kahate haiM ki yaha saba kahanA vyartha hI hai kyoMki sukha tathA duHkhakA denevAlA athavA bhalAburA karanevAlA eka puNya tathA pApa hI hai isaliye yadi tuma sukhakI icchA karate ho athavA apanA bhalA cAhate ho For Private And Personal 0000666666666666er 9010 die onde // 105 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////////////////// // // //////////////////////////////////////////////// padmanandipaJcaviMzatikA / to tumako vizeSa rItise puNyakA ArAdhana karanA cAhiye // 188 // aura bhI puNyakI mahimAkA varNana karate haiM / zArdUla vikrIr3ita / kopyaMdho'pi sulocano'pi jarasA prasto'pi lAvaNyavAna niSprANo'pi harirvirUpatanurapyApuSyate mnmthH| udyogojjhitaceSTito'pi nitarAmAliGgayate ca zriyA puNyAdanyadapi prazastamakhilaM jAyeta yadurghaTam189 arthaH--puNyake udayase aMdhA bhI sulocana kahalAtA hai tathA puNyake hI udayase rogI bhI rUpavAna kahalAtA hai aura nirbala bhI puNyake udayase siMhakesamAna parAkramI kahAjAtA hai tathA puNyake hI udayase badasUrata bhI kAmadevake samAna sundara kahAjAtA hai tathA puNyake hI udayase AlasIko bhI lakSmI apaneApa Akara ghara letI haiM vizeSa kahAMtaka kahAjAya jo uttamaseuttama vastu saMsArameM durlabha kahI jAtI haiM ve bhI puNyake hI udayase saba sulbha ho jAtI hai arthAt ve binA parizramake hI prApta ho jAtI haiM isaliye bhavyajIvoMko sadA puNyakA hI ArAdhana karanA cAhiye // 18 // aba AcArya isabAtako dikhAte haiM ki jo manuSya puNyarahita hai unako pApake udayase kyA kyA duHkha bhogane par3ate haiN| vaMdhaskandhasamAzritaM sRNibhidAmArohakANAmarapRSTe bhArasamarpaNaM kRtavatA saMcAlana tAr3anam / durvAMcaM vadatAmapi pratidinaM sarva sahante gajA nirdhAmnAM valino'pi yattadakhilaM duSTo vidhishcessttte||19|| arthaH-yadyapi mahAvatakI apekSA hAthI balavAna hote haiM tobhI mahAvata unako vAMdhate haiM tathA unake Upara car3hate haiM aura unameM aMkuza bhI mArate haiM tathA unakI pAThapara bojhA bhI lAdate haiM aura unako apanI //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 106 // For Private And Personal Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 107 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipaJcaviMzatikA / icchAnusAra calAte haiM tathA aura bhI tAr3anA karate haiM aura pratidina unako gAlI bhI dete haiM aura una hAthiyoM ko ya savavAteM sahanabhI karanI par3atI haiM isahI prakAra uttama puruSoM para nIca puruSa bhI apanA prabhAva DAlate hai isaliye AcArya kahate haiM ye samasta ceSTAyeM duSTa karmakI haiM arthAt pApake dvArA hI ye saba bAteM hotI haiM isaliye bhavyoMko cAhiye ki ve sadA puNyakA hI upArjana kare tathA pApakA nAza karai // 190 // AcArya aura bhI dharmakI mahimAkA varNana karate haiM / sarpo hAralatA bhavatyasilatA satpuSpadAmAyate sampadyeta rasAyanaM viSamapi prItiM vidhatte ripuH / devA yAnti vazaM prasannamanasaH kiM vA bahu ghUmahe dharmo yasya nabho'pi tasya satataM ratnaiH parairvarpati // 199 // arthaH-- jo manuSya dharmAtmA haiM unake dharmake prabhAva se bhayaMkara sarpa bhI manohara hAra vanajAte haiM tathA painI talavAra bhI uttama phuloMkI mAlA banajAtI hai aura dharma ke prabhAvase ho prANa ghAtaka viSabhI uttama rasAyana vanajAtA hai tathA dharmake hI mAhAtmyase vairI bhI prIti karane lagajAtA hai aura prasanna cittahokara deva dharmAtmA puruSake AdhIna hojAte haiM granthakAra kahate haiM ki vizeSa kahAMtaka kahA jAya jisa manuSya ke hRdaya meM dharma hai arthAt jo manuSya dharmAtmA hai unake dharma ke prabhAva se AkAzase bhI uttama ratnoMkI varSA hotI hai isaliye bhavya jIvoMko dharmase kadApi vimukha nahIM honA cAhiye // 191 // dharmakI mahimA kA aura bhI varNana kiyA jAtA hai / ugragrISmaravipratApadahanajvAlAbhitaptazcalan yaH pittaprakRtirmarau mRdutaraH pAntho yathA pIr3itaH / tadrAglavya himAdrikuJjaracitaproddAmayantrolasadvArAvezmasamo hi saMsRtipathe dharmo bhaveddehinAm // 192 // arthaH- jo vaTohI grISmakAla meM bhayaMkara sUryakI saMtAparUpI agnikI jvAlAoMse atyaMta taptAyamAna hai For Private And Personal 9 / // 107 // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 1000006001 // // // // // hA' // // // // ////////////////// // //////////////////////////////// 6// // // pamanandipazcaviMzatikA / aura pitta prakRtivAlA hai tathA komala zarIrakA dhArI hai aura mAravAr3akI bhUmimeM gamana karanevAlA hai ataeva jo atyanta duHkhita hai yadi vaha daivayogase himAlaya parvata kI guphAmeM vanehuve phubbAroM sahita manohara dhArAgRha (phacAroM sahita ghara ) ko pAleve to vaha paramasukhI hotA hai usahI prakAra jo jIva anAdi kAlase isa saMsArameM janmamaraNa Adi duHkhoM ko sahatA hai tathA niraMtara narakAdi yoniyoM meM bhramatA hai yadi vaha bhI dhArAgRha ke samAna isa dharmako saMsArameM pA leve to sukhI hojAtA hai arthAt zAntikA anubhava karane lagajAtA hai isa liye jo manuSya zAntiko cAhanevAle haiM unako avazya dharmakA hI ArAdhana karanA cAhiye // 192 // AcArya aura bhI dharmakI mahimAkA varNana karate haiM / saMhArograsamIrasaMhatihataprodbhUtanIrollasattuGgormibhramitorunakramakaramAhAdibhirbhASaNe / ambhodhI vivudhopavAr3avazikhijvAlAkarAle pataJjantoHkhepivimAnamAzu kurute dharmaH samAlambanam // arthaH-jo samudra pralayakAlameM uThAhuvA jo bhayaMkara pavanakAsamUha usase uchalatAhubA jo jala usakI jo UMcI 2 tara) unameM bhramaNa karatehuve jo nAke magara maccha Adi jalajIva unase bhayaMkara ho rahA hai tathA jo tIkSNa bar3avAnalakI jvAlAse bhI bhayaMkara hai aise samudra meM giratehave prANIko dharma nahIM giranedetA hai tathA bhAkAzameM bhI vimAna racakara zIghra hI avalaMbana detA hai| bhAvArthaH-manuSyapara kaisI bhI vipatti kyoM na AI hove yadi vaha dharmAtmA hai to usako dharmake prabhAvase saba vipatti pala bharameM dUra ho jAtI hai isaliye jo manuSya duHkhoMse chUTanA cAhate haiM unako sadA dharmakA ArAdhana karanA cAhiye // 193 // 1+000000000000000000000000000036 ////////////////////////////////////////// // // //// // // 1. 8 // For Private And Personal Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // // // // // // // // // // // // // ////////////////////////////////////////////////////////////////////. pacanandipavAviMzatikA / aura bhI dharmakI mahimA ko kahate haiM / sragdharA uhyante te zirobhiHsurapatibhirapistUyamAnAH surodhairgIyante kinnarIbhirlalitapadalasadgItibhirbhaktirAgAt / bhramyante ca teSAM dizidizivizadA-kIrtayaHkAnavAsyAlakSmIsteSu prazastA vidadhati manujAye sadAdharmakemama arthaH-jo manuSya sadA eka dharmako hI dhAraNa karate haiM arthAt jo dharmAtmA haiM unako indra bhI mastakapara dhAraNa karate haiM tathA bar3e 2 deva ThanakI stuti karate haiM aura unadharmAtmA puruSoMkeguNa bar3I zAMtise kinnarIjAtikodevI gAtI hai tathA unadharmAtmApuruSoM kI kIrti samastadizAoMmeM phailajAtI hai aura unadharmAtmApuruSoMko uttamaseuttama lakSmIkI bhI prApti hotI hai isaliye bhavyajIvoMko aisA mahimAyuktadharma avazya dhAraNa karane yogya hai // AcArya aura bhI dharmakImahimA dikhAte haiM / zArdUla vikrIr3ita / dharmaH zrIvazamantra epa paramo dharmazcakalpadrumo dharmaH kAmagavIpsitapradamaNidharmaH paraM devatam / dharmaH saukhyaparaM parAmRtanadIsambhUtisatparvato dharmo bhrAtarupAsyatAM kimaparaiH kSudrerasatkalpanaiH // 195 // arthaH-samasta prakArakI lakSmI ko denevAlA honeke kAraNa yaha dharma lakSamIke vazakarane ko maMtrake samAna hai tathA yaha dharma vAMchita cIjoMkA denevAlA kalpavRkSa hai aura dharmahI kAmadhenu hai tathA dharmahI samasta cintAoM ko pUrNa karanevAlA ciMtAmaNi ratna hai aura dharmahI utkRSTa devatA hai aura dharmahI utkRSTa sukhoMkI rAzirUpI jo amRta nadI usake utpanna karAne meM parvatake samAna hai arthAt jisaprakAra himAlaya Adi pahAr3oMse nadiyAM utpanna hotI haiM usahI prakAra dharmase bhI sukhoM kI paraMparA rUpa nadI kI utpati hotI hai (sukha milatA hai) // // // // // // // // // // // // // // // // // // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////// //////// // // // 109 // For Private And Personal Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir pacanandipaJcaviMzatikA / isa liye AcArya upadeza dete haiM ki are bhAiyoM vyartha nIca kalpanAoM karake kyA ? kevala dharmahIkA sevana karo jisase tumhAre sarvakArya siddha ho jAveM // 195 // aura bhI AcArya dharmakI mahimAkA varNana karate haiN| AstAmasyavidhAnataH pathi gatidharmasya vArtApi yaH zrutvA cetasi dhAryate tribhuvane teSAM na kAH smpdH| dUre sajalapAnamajanasukhaM zItaiH serAmArutaiHprAptaM padmarajaH sugandhibhirapi zrAntaM janaM modyet||196|| arthaH-dharmake mArgameM vidhi pUrvaka gamana karanA to dUraraho kiMtu jo dharmakI bAtoM ke premI manuSya kevala usako sunakara dhAraNa karalete haiM unake bhI tInalokameM samasta saMpadAoMkI prApti hotI hai jisaprakAra zItala jalake pInekA sukha tathA snAna karanekA sukhato dUrahI raho arthAt usase to zAMti hotI hI hai kiMtu jo tAlAvakI vAyu kamaloMkI rajakara sugandhita ho rahI hai tathA zItala hai usase utpanna huvA jo sukha vaha bhI thake huve manuSya ko zAnta karadetA hai isaliye bhavya jIvoM ko sadA dharmakA hI Azraya lenA cAhiye 196 aca AcArya aMta maMgalameM apane gurUkA smaraNa karate haiM / vsNttilkaa| yatpAdapaGkajarajobhirapi praNAmAlagnaiH zirasyamalavodhakalAvatAraH / bhavyAtmanAM bhavati tatkSaNameva mokSaM sa zrIgururdizatu me muni "vIranandI" // 197 // arthaH-jina vIranaMdI guruke praNAma pUrvaka mastakameM lagAye huve caraNakamaloM ke rajose hI bhavya | jIvoM ko vAtakI vAtameM nirmala jJAnakI prApti hotI hai ve zrI vIranandI muni mere guru mujhe mokSa devo // bhAvArthaH-uttama guruhI mokSa desakte haiM isIliye granthakArane vIranandI munise hI mokSakI yAcanAkI hai // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 1. For Private And Personal Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 11 // 191900000000000000000000000000006000000000000000000000 paanandipaJcaviMzatikA / adhikArako samApta karate huve AcArya aura bhI upadeza dete haiN| dattAnandamapArasaMsRtipathazrAntazramacchedakRt prAyo durlabhamatrakarNapuTakairbhavyAtmabhiH pIyatAm / niryAtaM munipadmanandivadanapAleyarazmeH paraM stokaM yadyapi sAratAdhikamidaM dharmopadezAmRtam / / 198 // arthaH-jo dharmopadeza rUpI amRta pInepara uttama AnaMdakA denevAlA hai aura jo saMsAra rUpI jo apAra mArga usameM thake huve jo prANI unakI thakAvaTa kA dUra karanevAlA hai tathA jo puNyahIna puruSoM ko bhatyanta durlabha hai aura jo padAnandi muni ke mukha candramA se nikalA huvA hai " arthAta jisa prakAra candramAse amRta nikalatA hai usahI prakAra padmanandi munike mukha candrase bhI dharmopadeza rUpI amRta nikalA hai" yadyapi vaha dharmopadezAmRta zabdoMse thor3A varNana kiyAgayA hai to bhI sArase adhika hai aisA vaha dharmopadezAmRta bhavyoM ko avazya pInA cAhiye // 198 // isaprakAra padmanandi AcAryakRta padmanandi nAmakagranthameM dharmopadezAmRta nAmA prathama adhikAra samApta huvA - aba AcArya dAnake adhikArako prAraMbha karate huve maMgalAcaraNa karate haiN| vasaMtatilakA / jIyAjino jagati nAbhinarendrasUnuH zreyo nRpazca kurugotragRhapradIpaH / yAbhyAM babhUvaturiha vratadAnatIrthe sArakrame paramadharmarathasya cakre // 1 // arthaH-zrInAbhi rAjAke putra zrI vRSabha bhagavAn sadA isalokameM jayavaMta raho tathA kurugotra rUpI gharake prakAza karanevAle zrI zreyAn rAjA bhI isalokameM sadA jayavaMta raho jina donoM mahAtmAoM kI kRpAse utkRSTa For Private And Personal Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 212 // 7 www.kobatirth.org padmanandipazcaviMzatikA / dharmarUpI rathake cakrasvarUpa " arthAt parama dharmarUpI rathake calAne vAle " tathA sAra kramakara sahita pratatI tathA dAna tIrthakI utpatti huI hai // bhAvArthaH - caturtha kAlakI AdimeM sabase pahile vratatIrthakI pravRtti zrIRSabha devane kI thI isaliye vratathi ke prakaTa karanemeM sabase mukhya zrI RSabha bhagavAna haiM tathA sabase pahile caturtyakAlameM dAnakI pravRtti karane vAle zrI zreyAn nAmaka rAjA hai kyoMki sabase pahile unhoMne hI zrI RSabha deva bhagavAna ko ikSu AhAra ( dAna ) diyA thA isaliye dAnake adhikAra meM inadonoM mahAtmAoMke nAmakA smaraNa kiyAgayA hai | `zreyo'bhidhasya nRpateH zaradabhrazubhrabhrAmyadyazobhRtajagattritayasya tasya // kiMvarNayAmi nanu sadmani yasya bhuktaM trailokyavaMditapadena jinezvareNa // 2 // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir arthaH- zaradakAlake meghake samAna jo ujvala bhramaNa karatAhuA yaza usase jisane tInoM jagatako pUrNa kara diyA hai arthAt jisakA ujvalayaza tInoM lokameM phailA huA hai aise zrIzreyAMsa nAmaka rAjAkI ( granthakAra kahate haiM ki ) hama kyA prazaMsA kareM jisa zreyAn rAjAke gharameM tIna lokake pUjanIka zrI RSabhadeva bhagavAna ne AhAra liyA thA // 2 // AcArya aura bhI zreyAMsa rAjAkI prazaMsA karate haiM / zreyAn nRpo jayati yasya gRhe tadA khAdekAdyavandhamunipuMgavapAraNAyAm // sA ratnavRSTirabhavajjagadekacitraheturyayA vasumatitvamitA dharitrI // 3 // arthaH- vaha zreyAMsa nAmaka rAjA sadA jayavaMta raho jisa zreyAMsa rAjAke gharameM tIna lokake baMdanIka zrI For Private And Personal / 112 / / Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // padmanandipazcaviMzatikA / RSabhadevakI pAraNAke samaya vaha tInalokake AzcaryakaranevAlI ratnoMkI varSA hotI huI ki jisa varSAse yaha pRthvI sAkSAt vasumatI nAmako dhAraNa karatI huii| bhAvArtha:-vasukA artha dravya hotA hai tathA jo vasuko dhAraNa karanevAlI hove usako vasumatI kahate haiM so pahile to isa pRthvIkA nAma nAmamAtra vasumatI thA parantu zreyAMsa rAjAke gharameM zrI-RSabhadevakI pAraNAke samayase sAkSAt isakA nAma vasumatI huA hai aise anupama puNyasahita zrIzreyAMsa rAjA sadA jayavaMta raho // 3 // // aba AcArya dAnake upadezakI icchA karate hue kahate haiM // 3 // prApte'pi durlabhatare'pi manuSyabhAve svapnendrajAlasadRze'pi hi jIvitAdau // / ye lobhakRpakuhare patitAH pravakSye kAruNyataH khalu tadddharaNAya kiJcit // 4 // arthaH-atyaMta durlabha manuSya janmako pAkara tathA khapna ke samAna aura indra jAla ke samAna jIvana yauvana Adi ke hone para bhI jo manuSya lobharUpI kUvameM gire huve haiM unake uddhAra ke liye AcArya kahate haiM ki maiM dayAbhAvase kucha kahUMgA // 4 // aba AcArya dAnakA upadeza dete haiN| . basaMtatilakA / kaantaatmjdrvigmukhypdaarthsaarthyotthaatiyorghnmohmhaasmudre| potAyate gRhiNi sarvaguNAdhikatvAdAnaM paraM paramasAtvikabhAvayuktam // 5 // arthaH-strI putra dhana Adika jo mukhya padArthoM kA samUha usase uThAhuvA jo atyaMta ghora tathA pracura moha usake vizAlasamudrasvarUpa igRhasthAzramase pAra honeke liye parama sAtvikabhAvase diyA huvA tathA sarvaguNoMmeM adhika aisA utkRSTa dAnahI jahAja svarUpa hai| ////////////////////////////// // // // // ////////////////////// // // // // // // // // // // // // // // // // ////////////////////// kaa||113|| For Private And Personal Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 114 // 60000000000000000000000000000000000000000000000000. pacanandipaJcaviMzatikA / bhAvArthaH--gRhasthAvasthAmeM dhana kuTambAdikase adhika moha rahatA hai isaliye gRhasthapanA kevala saMsArameM DubAne vAlA hai parantu usagRhasthapanemeM dAna diyAjAve to vaha diyAhuvA dAna manuSyoMko saMsArarUpI samudra meM nahIM DUbane detA hai isaliye bhavyajIvoMko sarvaguNoMmeM utkRSTa dAna dekara gRhasthAzramako avazya saphala karanA cAhiye // 5 // aura bhI AcArya dAnakI mahimAko dikhAte haiM / nAnAjanAzritaparigrahasambhRtAyAH satpAtradAnavidhireva gRhasthatAyAH / hetuH paraH zubhagaterviSame bhave'sminnAvaH samudra iva karmaThakarNadhAraH // 6 // arthaH-jisakA khevaTiyA catura hai aisI athAha samudra meM par3I huI bhI nAva jisaprakAra manuSyako tatkAlameM pAra kara detI hai usahI prakAra isabhayaMkarasaMsArameM strI putra Adi nAnAjanoMke AdhIna jo parigraha usakarake sahita isagRhasthapana meM rahehuve manuSyake liye zreSThapAtra meM dIhuI dAnavidhi hI zubhagatiko denevAlI hotI hai isaliye bhavyajIvoM ko gRhasthAzramameM rahakara avazya dAna denA cAhiye // 6 // pAyAhuvA dhana dAna karanesehI saphala hotA hai aisA AcArya upadeza dete haiM / AyAsakoTibhirupArjitamaGgajebhyo yajjIvitAdapi nijAiyitaM janAnAm / vittasya tasya sugatiH khalu dAnamekamanyA vipattaya iti pravadanti sntH||7|| arthaH-nAnA prakArake duHkhoMse jo dhana paidA kiyAgayA hai tathA jo putroMse tathA apane jIvanase bhI manuSyoM ko pyArA hai usa dhanakI yadi acchI gati hai to kevala dAnahI hai arthAt vaha dhana dAnase hI saphala hotA hai kintu dAnake atirikta diyA huvA vaha dhana vipattikAhI kAraNa hai aisA sajjana puruSa kahate haiM isa 1100.0000000000000000000000000000000000000000001 lu11mA For Private And Personal Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir bha115cA 21000000000000000000000000000000000000000000002001.12.29. pacanandipazcaviMzatikA / liye bhavyajIvoMko apanA kamAyA huvA dhana dAnameM hI kharca karanA cAhiye // 7 // vsNttilkaa| bhuktyAdibhiH pratidinaM gRhiNo na samyaGnaSTA ramApi punareti kadAcidatra / satpAtradAnAvidhinA tu gatAyudeti kSetrasya vIjamiva koTiguNa vaTasya // 8 // arthaH-gRhasthake jisalakSmIkA bhogAdise nAza hotA hai vaha lakSmI kadApi lauTakara nahIM AtI paraMtu jo lakSmI muni Adika uttamapAtroMke dAnadene meM kharca hotI hai vaha lakSmI bhUmi meM sthita baTa vRkSake vIjake samAna koTi guNI hotI, arthAt jo manuSya lakSmI pAkara nirabhimAna hokara dAna dete haiM ve indrAdi saMpadAoMkA bhoga karate haiM isaliye yadi manuSyako lakSmIkI vRddhikI AkAMkSA hai to usako avazya muni Adi pAtroMko dAna denA cAhiye // 8 // aba bhAcArya gRhasthakI mahimA kA varNana karate haiN| yo dattavAniha mumukSujanAya bhuktiM bhaktyAzritaH zivapathena dhRtaH sa eva / AtmApi tena vidadhatsurasadma nUnamuccaiH padaM brajati tatsahito'pi zilpI // 9 // arthaH-jisa prakAra kArIgara jaisA 2 UMcA makAna banAtA jAtA hai utanA 2 Apa bhI UMcA hotA calAjAtA hai usIprakAra jo manuSya mokSakI icchAkaranevAle manuSyako bhaktipUrvaka AhAra dAna detA hai vaha usa muniko hI muktiko nahIM pahuMcAtA kiMtu svayaM bhI jAtA hai isaliye aisA svaparahitakArI dAna manuSyoM ko avazya denA cAhiye // 1 // aura bhI AcArya dAnakI mahimAkA varNana karate haiN| +000000000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 116 // // // // // padmanandipazcaviMzatikA / yaH zAkapiNDamapi bhaktirasAnuviddhavuddhiH prayacchati jano munipuMgavAya / saH syAdanantaphalabhAgatha vIjamuptaM kSetre na kiM bhavati bhUrikRSIvalasya // 10 // arthaH-usahIprakAra jo zrAvaka bhaktipUrvaka muniko zAkapiNDakA bhI AhAra detA hai vaha ananta sukhoM kA bhoktA hotA hai jisa prakAra kisAna thor3A vIja botA hai usake vIjakI apekSA dhAnya adhika paidA hotA hai isaliye thor3ese bahuta kI icchA karanevAle zrAvakoMko khUba dAnadenA cAhiye / / 10 // aura bhI AcArya dAnakI mahimAkA varNana karate haiN| sAkSAnmanovacanakAyavizuddhizuddhaH pAtrAya yacchati jano nanu bhuktimAtram / yastasya saMsRtisamuttaraNakavIje puNye haribhavati so'pi kRtAbhilApaH // 11 // arthaH-jo manuSya bhalIbhAMti manavacanakAyako zuddha kara uttamapAtrake liye AhAra dAnadetA hai usamanuSyake saMsArase pAra karane meM kAraNabhUta puNyakI nAnAprakArakI saMpattikA bhoga karanevAlA indra bhI abhilASA karatA hai isaliye gRhasthAzramameM sivAya dAnake dusarA koI kalyANa karanevAlA nahIM ataH zrAvakoMko dAnakI ora avazya lakSya denA cAhiye // 11 // __ AcArya dAtAkI mahimAkA varNana karate haiM / mokSasya kAraNamabhISTutamatra loke taddhAryate munibhiraGgavalAttadannAt / taddIyate ca gRhiNA gurubhaktibhAjA tasmAddhRto gRhijanena vimuktimArgaH // 12 // arthaH--isa saMsArameM mokSakA kAraNa ratnatraya hai tathA usa ratnatrayako zarIrameM zakti honepara munigaNa kA pAlate haiM Ara muniyoM ke zarIrameM zakti annase hotI hai tathA muniyoM ke liye usa anna ko zrAvaka bhakti pUrvaka // // // // // // // // // ////////////////////////////////////// // // // // // //////////////////////////////////////////////////////////////////// // // // // // // // // // // //// // // // // // // For Private And Personal Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 117 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipaJcaviMzattikA / dete haiM isaliye vAstavika rItise gRhasthane hI mokSamArgako dhAraNa kiyA hai aisA samajhanA cAhiye // 12 // gRhasthAzrama meM vratakI apekSA dAnahI adhika phalakA dene vAlA hai isa vAtako AcArya dikhAte haiM / nAnAgRhavyatikarArjitapApaputraiH khaJjIkRtAni gRhiNo na tathA vratAni / uccaiH phalaM vidadhatIha yathaikadApi prItyAtizuddha manasAkRtapAtradAnam // 13 // arthaH -- gRhasaMbaMdhI nAnAprakArake AraMbhoMse upArjana kiye huve jo pApa unase asamartha kiyahuve aisevrata gRhasthoM ko kuchabhI UMce phalako nahIM desakte jaisA ki prItipUrvaka tathA zuddhamanase uttamAdi pAtroMke liye eka bhI diyA huvA dAna uttama phalako detA hai isaliye UMce phalake abhilASiyoMko sadA uttamAdi pAtroM ko dAna denA cAhiye // 13 // samaya AcArya aura bhI dAnakI mahimAkA varNana karate haiM / mUle tanustadanu dhAvati vardhamAnA yAvacchivaM saridivAnizamAsamudram // lakSmIH sadRSTipuruSasya yatIndradAnapuNyAtpuraHsaha yazobhiratIddhaphenaiH // 14 // arthaH- jisa pahAr3a se nadI nikalatI hai vahAMpara yadyapi nadIkA phAMTa thor3A hotA hai parantu samudra paryaMta jisaprakAra phenasahita vaha uttarottara bar3hatI hI calIjAtI hai usahI prakAra yadyapi samyagdRSTi ke pahile lakSmI thor3I hotI hai paraMtu munIzvaroMke liye diyehuve dAna ke prabhAva se kArtikesAtha mokSaparyanta vaha indra ahamindra cakravarttI tIrthaMkarAdirUpakara dina 2 bar3hatIhI calI jAtI hai isaliye samyagdRSTiko avazya dAna denA cAhiye // 14 // aura bhI AcArya dAnakI mahimAkA varNana karate haiM / prAyaH kuto gRhagate paramAtmavodhaH zuddhAtmano bhuvi yataH puruSArthasiddhiH / For Private And Personal / / 117 // Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 18 // 10000000000000000000000000000000000000000000000000000064 pAnandipazcaviMzatikA / dAnAtpunarnanu catuvirdhataH karasthA sA lIlayaiva kRtapAtrajanAnuSaGgAt // 15 // arthaH-jisa paramAtmAke jJAnase dharma artha kAma mokSa rUpa cAra puruSArthokI siddhi hotI hai " usa paramAtmAkA jJAna samyagdRSTiko gharameM rahakara kadApi nahIM hosaktA " parantu unapuruSArthoM kI siddhi uttama Adi pAtroMko ahAra, auSadha, abhaya, zAstra rUpa cAraprakArake dAnake denese palabharameM ho jAtI hai isaliye dharma artha Adi puruSArthoM ke abhilASI samyagdRSTiyoMko uttama Adi pAtroM meM avazya dAna denA cAhiye / nAmApi yaH smarati mokSapathasthasAdhorAzu kSayaM vrajati taduritaM samastam // yo bhuktabheSajamaThAdikRtopakAraH saMsAramuttarati so'tra naro na citram // 16 // arthaH-jo manuSya mokSArthIsAdhukA nAmamAtra bhI smaraNa karatA hai usake samastapApa kSaNabharameM naSTa ho jAte haiM kintu jo bhojana, auSadhi maTha Adi banavAkara muniyoMkA upakAra karatA hai vaha saMsArase pAra ho jAtA hai isameM Azcarya hI kyA hai arthAt aise upakArIkI to mokSa honI hI cAhiye // 16 // jinagharoM meM tathA jinagRhasthoMke dAna nahIM ve donoM hI asAra haiM isa bAtako AcArya dikhAte haiM / kiM te gRhAH kimiha te gRhiNo nu yeSAmantarmanassu munayo na hi saMcaranti // sAkSAdatha smRlivazAcaraNodakena nityaM pavitritadharAyaziraHpradezAH / / 17 // arthaH-jina muniyoM ke caraNakamalake jalake sparzase jina gharoMkI bhUmi pavitra ho jAtI hai tathA jina gRhasthoMke mastaka bhI pavitra ho jAte haiM una uttama muniyoMkA jina gharoM meM saMcAra nahIM hai tathA jina gRhasthoM ke manake bhItara bhI jina muniyoMkA praveza nahIM hai ve ghara tathA gRhastha donoM hI binA prayojanake haiM isaliye || BH // 118 // ++++000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 119 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / gRhasthoMko uttama Adi pAtroMko avazya dAna denA cAhiye jisase muniyoMke Agamanase unake ghara pavitra bane rahaiM tathA unakA gRhasthapanA bhI kAryakArI ginA jAve // 17 // // aba AcArya isabAtako dikhAte haiM ki dAnake binA saMpadA kisI kAmakI nahIM // devaH sa kiM bhavati yatra vikArabhAvo dharmaH sa kiM na karuNAGgiSu yatra mukhyAH / tatkiM tapo gururathAsti na yasya bodhaH sA kiM vibhUtiriha yatra na pAtradAnam // 18 // arthaH- vaha deva kaisA ? jisake strI Adiko dekhakara vikAra hai tathA vaha dharma kisakAmakA ? jisameM dayA mukhya nahIM ginI gaI hai| jisase AtmA AdikA jJAna nahIM hotA vaha tapa tathA vaha guru kisakAmakA ? tathA vaha saMpadA bhI kisakAmakI ? jisake hote sante uttama Adi pAtroMko dAna na diyA jAve // 18 // // AcArya dAnavratAdise paidA hue dharmakI mahimAko dikhAte haiM | kiM te guNAH kimiha tatsukhamastiloke sA kiM vibhUtiratha yA na vazaM prayAti // dAnatratAdijanito yadi mAnavasya dharmo jagattrayavazIkaraNaikamantraH // 19 // arthaH-- jisa manuSya ke pAsa tInoMjagatako vazakaranemeM maMtrasvarUpa tathA dAnavrata Adise utpanna huA dharma maujUda hai usa manuSya ke uttamottamaguNa tathA uttamottama sukha aura uttamottama aizvarya saba apane Apa Akara vaza ho jAte haiM isaliye uttamottamaguNake abhilASiyoM ko dAnavrata Adiko avazya karanA cAhiye // 19 // satpAtradAnajanitonnatapuNyarAzirekatra vA parajane naranAthalakSmIH // AdyAtparastadapi durgata eva yasmAdAgAmikAlaphaladAyi na tasya kiJcit // 20 // arthaH -- eka manuSya to uttamapAtra dAnase paidA hue zreSTha puNyakA saMcaya karatA hai aura dUsarA rAjyalakSmI For Private And Personal // 119 // Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir $$$ // 12 // '//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipaJcaviMzatikA / kA acchI taraha bhoga karatA hai parantu unadonoMmeM dUsarA rAjyalakSmIkA bhogakaranevAlA hI puruSa daridrI hai kyoMki AgAmikAlameM usako kisIprakArakI saMpatti AdikA phala nahIM mila saktA kintu pAtradAna karanevAle ko to AgAmikAlameM uttama saMpadArUpI phaloMkI prApti hotI hai isaliye bhavyajIvoMko khUba dAna dekara khUba hI puNyakA saMcaya karanA cAhiye // 20 // dAnAya yasya na dhanaM na vapurbatAya naivaM zrutaM ca paramopazamAya nityam / / tajanma kevalamalaM maraNAya bhUri saMsAraduHkhamRtijAtinivandhanAya / / 21 / / arthaH-jisa manuSyakA dhana to dAnake liye nahIM hai tathA zarIra vratake liye nahIM hai aura uttama zAMti ke paidA karane ke liye zAstra nahIM hai usa manuSyakA janma saMsArake janma maraNa Adi aneka duHkhoMke bhogane kA kAraNa jo maraNa usake liye hai / bhAvArtha:-dhana pAkara uttamapAtra Adike liye dAna denA cAhiye tathA uttama zarIra pAkara acchI taraha vrata upavAsa Adi karanA cAhiye tathA zAstrakA abhyAsakara krodhAdi kaSAyoMkA upazama karanA cAhiye kiMtu jo manuSya aisA nahIM karatA hai usako kevala nAnAprakAra kI khoTI gatiyoM meM bhramaNa karanA par3atA hai tathA janma maraNa Adi nAnAprakArake duHkhoMkA bhoga karanA par3atA hai isaliye bhavyajIvoMko dhana AdikA kahIM huI rItike anusArahI upayoga karanA cAhiye // 21 // dharmAtmA puruSa isa bAtakA vicAra karatA hai| prApte nRjanmani tapaH paramastu jantoH saMsAra sAgarasamuttaraNekasetuH / mAbhUdvibhUtiriha baMdhanahetureva deve gurau zAmini pUjanadAnahInaH // 22 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 120 // For Private And Personal Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////// // // // // // // // // // // //////////////////////////////////////////////////////////////////////// padyanandipazcaviMzatikA / arthaH-atyaMta durlabha isamanuSyabhavake prApta hone para manuSyako saMsAra samudrase pAra karaneke liye pulake samAna zreSTha tapakA milanA uttama hai parantu isalokameM arhanta tathA guruke pUjana tathA dAnake upayogameM na Ane vAlI tathA kevala karmavandhakI hI kAraNa aisI vibhUtikI koI AvazyakatA nhiiN| bhAvArtha:-milI huI vibhUtikA upayoga yadi arhantadevake pUjanameM tathA guruoMke dAnameM hove to vaha vibhUti vaMdhakI kAraNa nahIM kahI jAtI parantu deva tathA guruoMke pUjanameM yadi usavibhUtikA upayoga na hove to vaha kevala vaMdhakI kAraNa hotI hai isaliye vibhUti ko pAkara bhavyajIvoMko usakA upayoga deva tathA guruoMkI pUjA aura dAna meM hI karanA cAhiye anyathA usakI apekSA uttama tapahI milanA zreSTha hai // 22 // basaMtatilakA / bhikSAvarA prihtaakhilpaapkaarikaaryaanubNdhvidhuraashritcittvRttiH| satpAtradAnarahitA vitatograduHkhadurlayadurgatikarInapunarvibhUtiH // 23 // arthaH-jisa bhikSAke hote saMte cittakI vRtti samastaprakArake pApake paidA karane vAle kAryoMke saMbaMdhase duHkhita nahIM hotI ( arthAt pApake karane vAle kAryoMkI ora jhAMkatI bhI nahIM ) aisI bhikSA to uttama hai kinta vistIrNa mAnAprakArake duHkhoMse nahIM pAra karane yogya aisI durgati kI denevAlI tathA uttama Adi pAtroMke dAnake upayogakara rahita vibhUtikI koI AvazyakatA nahIM / bhAvArtha:-yadi milI huI vibhUtikA upayoga uttamAdipAtroMke dAnake liye hove to vaha vibhUti durgatikI denevAlI nahIM kahI jAtI kintu yadi viparItameM usakA upayoga khoTe kAAmeM kiyA jAve to vaha avazya durgatikI hI denevAlI hotI hai tathA satpAtra dAna rahita tathA durgatikI denevAlI usa vibhUtikI //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandie //////////////////////////////////////////r//////////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipazcaviMzatikA / apekSA bhikSAhI uttama hai kyoMki bhikSAmeM manuSyako kisIprakArakA AraMbha Adi nahIM karanA par3atA isaliye cittako kisIprakArakA saMkleza bhI nahIM hotA // 23 // pUjA na cejinapateH padapaGkajeSu dAnaM na saMyatajanAya ca bhaktipUrvam / no dIyate kimu tataH sadavasthatAyAH zIghra jalAJjaliragAdhajale pravizya // 24 // arthaH-jisa gRhasthAzramameM jinandrabhagavAnake caraNakamaloM kI pUjA nahIM hai tathA bhaktibhAvase saMyamI janoM ke liye dAna bhI nahIM diyA jAtA AcArya kahate haiM ki atyaMta gaharejalameM praveza karake usa gRhasthAzramake liye jalakI aMjali dedenI cAhiye / bhAvArtha:--cinA dAnapUjanake gRhasthAzrama kisI kAmakA nahIM isaliye gRhasthAzramameM rahakara bhavya jIvoM ko avazya dAna denA cAhiye // 24 // aura bhI AcArya upadeza dete haiM / kArya tapaH paramiha bhramatA bhavAbdhI mAnuSyajanmani cirAdatiduHkhalabdhe / sampadyate na tadaNuvratinApi bhAvyaM jAyeta cedaharahaH kila pAtradAnam // 25 // arthaH-cirakAlase isasaMsArarUpIsamudra meM bhramaNa karate huve prANiyoM ko kaSTase isamanuSyabhavakI prApti huI hai isaliye isamanuSyajanmameM avazya tapa karanA cAhiye yadi tapa na hosake to aNubata avazya hI dhAraNa karanA cAhiye jisase pratidina nizcayase uttama Adi pAtroMko dAna huvA karai // 25 // jisaprakAra vaTohI ko TosA sukhadetA hai usahIprakAra paralokako jAnevAle manuSyako dAna sukhadetA hai| prAmAntaraM brajati yaH svagRhAd gRhItvA pAtheyamunnatataraM sa sukhI manuSyaH / 0000000000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ...............000-0000000000000000000000000000000000000 padmanAndapaJcAzAtikA / janmAntaraM pravizato'sya tathA vratena dAnena cArjitazubhaM sukhaheturekam // 26 // arthaH--jo manuSya apane gharase acchI taraha pAtheya ( TosA) lekara dUsare gAMvako jAtA hai vaha manupya jisaprakAra sukhI rahatA hai usahI prakAra jo manuSya paralokako gamana karatA hai usamanuSyake vrata tathA dAnase paidA kiyA huvA eka puNyahI sukhakA kAraNa hai isaliye jo manuSya paralokameM sukhake abhilASI haiM una ko vratoMko dhAraNa kara tathA dAna dekara khUba puNyakA saMcaya karanA cAhiye // 26 // aura bhI AcArya dAnakI mahimAkA varNana karate haiN| yatnaH kRto'pi madanArthayazonimittaM devAdiha vrajati niSphalatAM kadAcit / . saMkalpamAtramapi dAnavidhI tu puNyaM kuryAdasatyapi hi pAtrajane pramodAt // 27 // arthaH--saMsArameM kAmabhogakeliye tathA dhanakeliye athavA yazakeliye kiyA huvA prayatna yadyapi daivayogase kisI samaya niSphala hojAtA hai parantu uttama Adi pAtroMke nahIM hote bhI harSa pUrvaka dAnadeveMge | aisA dAnakA sakalpa hI puNyakA karane vAlA hotA hai isaliye aise uttamadAnakA manuSyoM ko avazya dhyAna rakhanA cAhiye // 20 // sadmAgate kila vipakSajane'pi santaH kurvanti mAnamatulaM vacanAzanAyaiH / yattatra cAruguNaratnanidhAnabhUte pAtre mudA mahati kiM kriyate na ziSTeH // 28 // arthaH--vairI bhI yadi apane ghara Ave to sajjana manuSya madhura 2 vacanoMse tathA bhojana Adise usakA vaDAbhArI sanmAna karate haiM to jo uttama samyagdarzanAdiratnatrayake dhArI haiM tathA pUjya haiM aise pAtrameM sajjana harSa pUrvaka kyA nahIM kareMge arthAt usako avazyahI navadhA bhaktise AhAra deveMge // 28 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // 1 231 For Private And Personal Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 12 // paanandipaJcaviMzatikA / sUnoma'terapi dinaM na satastathA syAdvAdhAkaraM bata yathA munidAnazUnyam / dAradaSTavidhinA na kRte hyakArye pusAM kRte tu manute matimAnaniSTam // 29 // arthaH--AcArya kahate haiM ki sajanapuruSako putrake maranekA dina bhI utanA duHkhakA denevAlA nahIM | hotA jitanA ki munike dAnarahita dina duHkhakA denevAlA hotA hai kyoMki vihAnpuruSa durdevase kiye huve kAryako utanA aniSTa nahIM mAnatA jitanA apane dvArA kiye huve kAryako aniSTa mAnatA hai isaliye vihAnoMko apane karaneyogya dAnarUpI kArya avazya karanA cAhiye / / 29 / / aura bhI dAnakI dRr3hatA ke liye AcArya kahate haiN| ye dharmakAraNasumullasitA vikalpAstyAgena te dhanayutasya bhavanti satyAH / spaSTAH zazAGkakiraNairamRtaM kSarantazcandropalAH kila labhanta iha pratiSThAm // 30 // arthaH-jisaprakAra kisImakAnameM candrakAntamaNi lagI huI hai jabataka unake sAtha candramAkI kiraNoMkA sparza nahIM hotA tabataka unase pAnI nahIM jharasaktA isaliye unakI koI pratiSThA nahIM karatA kiMtu jisasamaya candramAke sparza honese unase pAnI nikalatA hai usasamaya unakI bar3IbhArI pratiSThA hotI hai usIprakAra dhanI puruSake cittameM jo jina maMdira banavAnA tIrthayAtrA karanA Adi dharmake kAraNa utpanna hote| haiM ve binA pAtradAnake satyabhUta nahIM samajhe jAte kintu pAtradAnase hI ve saca samajhe jAte haiM isaliye gRhasthiyoMko pAtradAna avazya denA cAhiye kyoMki yaha saboMmeM mukhya haiM // 30 // mandAyate ya iha dAnavidhau dhane'pi satyAtmano vadati dhArmikatAJca yattat / mAyA hadi sphurati sA manujasya tasya yA jAyate taDidamutra sukhAcaleSu // 31 // ////////////////////////// // // // // // // //////////////////////////////////////// //////////////////////////////// / 124 // For Private And Personal Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org padmanandipaJcaviMzatikAH / arthaH- jo manuSya dhanake hote bhI dAna denemeM Alasa karatA hai tathA apane ko dharmAtmA kahatA hai vaha manuSya mAyAcArI hai arthAt usa manuSya ke hRdaya meM kapaTa bharAhuvA hai tathA usakA vaha kapaTa dUsarebhavameM usake samasta sukhoM kA nAza karane vAlA hai // // 125 / / 7 Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir bhAvArthaH - jo manuSya dharmAtmApaneke kAraNa dAna Adi nahIM dete haiM tathA apaneko mAyAse dharmAtmA kahate hai una manuSyoM ko tiryaJca gatimeM jAnA par3atA hai tathA vahAMpara unako nAnA prakArake bhUkha pyAsa saMvadhI duHkha bhogane par3ate haiM isaliye manuSyako kadApi mAyAcArI nahIM karanI cAhiye // 31 // grAsastadardhamapi deyamathArdhameva tasyApi santatamaNuvratinA yathaddhiH / icchAnurUpamiha kasya kadAtra loke dravyaM bhaviSyati saduttamadAnahetuH // 32 // arthaH--gRhasthiyoMko apane dhanake anusAra ekagrAsa athavA AdhAgrAsa vA cauthAI grAsa avazyahI dAna denA cAhiye kyoMki isa saMsAra meM uttamapAtradAnakA kAraNa icchAnusAra dravya kaba kisake hogA / bhAvArthaH - icchAnusAra dravya saMsArameM kisIko nahIM milasaktA kyoMki zatAdhipati hajArapati honA cAhatA hai tathA hajArapati lakSAdhipati lakSAdhipati karor3apati ityAdi rItise icchAkI kahIM bhI samApti nahIM hotI isaliye aisA nahIM samajhanA cAhiye ki maiM hajArapati hUMgA tabhI dAna dUMgA athavA maiM lakhapati hUMgA tabhI dAna dUMgA kintu jitanA dhana pAsa meM hove usake anusAra grAsa dogrAsa avazya dAna denA cAhiye AcArya dAnakA phala dikhAte haiM / mithyAdRzo'pi rucireva munIndradAne dadyAtpazorapi hi janma subhogabhUmau / kalpAGghripA dadati yatra sadepsitAni sarvANi tatra vidadhAti na kiM sudRSTeH // 33 // For Private And Personal 000000001 // 125 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir dAla //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipaJcaviMzatikA / arthaH-muni Adi uttamapAtradAnameM mithyAdRSTi pazukI kevala kI huI ruci (anumodanA ) hI jaba usako uttamabhogabhUmi Adike sukhoM ko denevAlI hotI hai taba sAkSAt dAnako denevAle samyagdRSTike to vaha dAna kyA 2 iSTa tathA uttama cIjoM ko na degA / arthAt avazya svarga mokSa Adike sukhako degaa| bhAvArtha:--dAnake prabhAvase aisI koI vastu nahIM jo na mila sake kyoMki sabase durlabha mokSa kI bhI prApti jaba dAna se hojAtI hai taba isase bhI duHsAdhya kyA vastu rahI isaliye aise iSTapadArthoMkA dene vAlA dAna bhavya jIvoMko zaktyanusAra avazya karanA cAhiye // 33 // dAnAya yasya na samutsahate manISA tadyogyasampadi gRhAbhimukhe ca pAtre / prApta khanAvapi mahAya'taraM vihAya ratnaM karoti vimatistalabhUmibhedam // 34 // athaH-yogya saMpadAke honepara bhI tathA munike ghara Anepara bhI jisa manuSya kI buddhi dAnadenemeM utsAha nahIM karatI arthAt jo dAna denA nahIM cAhatA vaha mUrkha puruSa khAnimeM milehuve amUlyaratnako chor3a kara vyartha pAtAlakI bhUmiko khodatA hai / bhAvArthaH-koI manuSya ratnakeliye jamIna khode tathA usa milehuve ratnako chor3akara aura bhI gaharI yadi jamIna khodatA jAve to jisaprakAra usakA nIce jamIna khodanA vyartha jAtA hai usIprakAra jo manuSya yogya saMpadAko pAkara dAna nahIM detA usamanuSya kI bhI milI huI saMpadA kisI kAmakI nahIM isaliye bhavya jIvoMko dravyAnusAra dAnadenemeM kadApi pramAda nahIM karanA cAhiye // 34 // naSTA maNIriva cirAjaladhau bhavesminnAsAdya cArunaratArthajinezvarAjJAH / dAnaM na yasya sa jar3aH pravizetsamudraM sacchidranAvamadhiruhya gRhItaratnaH // 35 // ////////////////////////////////////////////// // // // // // //////////////////////////////////////////////////////// 126 // For Private And Personal Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Acharya Shri Kailashsagarsur Gyanmandir padyanandipaJcaviMzatikA / arthaH--cirakAlase samudra meM par3I huI maNIke samAna isasaMsArameM uttama manuSyatva tathA dhana aura jinendra bhagavAnakI AjJAko prAptakara jo manuSya uttama Adi pAtroM meM dAna nahIM detA vaha mUrkha manuSya TUTI phUTI nAvapara car3hakara tathA bahutase ratnoMko sAthameM lekara dUsare dvIpameM jAneke liye samudra meM praveza karatA hai aisA samajhanA cAhiye / / bhAvArtha:--jo manuSya TUTI phUTI nAvapara car3hakara tathA ratnoMko sAtha lekara samudrakI yAtrA karegA vaha avazyahI ratnoMke sAtha sasudra meM DUbegA usIprakAra jo manuSya uttamamanuSyatva tathA dhana aura jinendrakI AjJAko pAyakara dAna nahIM karegA vaha avazyahI saMsArameM cakra khAvegA tathA usakA vaha manuSyatva tathA dhana aura jinendrakI AjJA Adika samasta bAteM vyartha calIMjAvegI isaliye jisaprakAra samudra meM girI huI maNi kI prAptihonA durlabha hai usIprakAra yaha manuSyatva Adika bhI durlabha hai aisA jAnakara khUba acchItaraha dAna denA cAhiye jisase manuSyatva Adika vyartha na jAve tathA saMsArameM adhika na ghUmanA par3e // 35 // yasyAsti no dhanavataH kila pAtradAnamasminparatra ca bhave yazase sukhAya / anyena kenacidanUnasupuNyabhAjA kSiptaH sa sevakanaro dhanarakSaNAya // 36 // arthaH--jo dhanI manuSya isabhavameM kIrtikeliye tathA parabhavameM sukhake liye uttama Adi pAtroM meM | dAna nahIM detA hai to samajhanA cAhiye vaha usadhanakA mAlika nahIM hai kintu kisI atyanta puNyavAn puruSa ne usamanuSyako usa dhanakI rakSAke liye niyukta kiyA hai| bhAvArtha:--jo dhanakA adhikArI hotA hai vaha nirbhayarItise uttama Adi pAtroMmeM dhanakA vyaya karasaktA ha kintu jo mAlika na hokara rakSaka hotA hai vaha kisIrItise dhanakA vyaya nahIM karatA isaliye AcArya 10000000000000........................000.00000000000000 //////// For Private And Personal Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir R128 // 4////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 80000000000000000000004416604 paanandipaJcaviMzatikA / kahate haiM ki jo dhanI hokara dAna na deve to usai mAlika nahIM samajhanA cAhiye kintu jo usakI mRtyuke pIche usa dhanakA mAlika hogA usapuNyavAnakA usako dhanakI rakSA karane vAlA dAsa samajhanA cAhiye isaliye vihAnoko dhanake milane para usa dhanake anusAra avazya hI dAna denA cAhiye // 36 // caityAlaye ca jinasUribudhArcane ca dAne ca saMyatajanasya suduHkhite ca / yacAtmani svamupayogi tadeva nUnamAtmIyamanyadiha kasyacidanyapuMsaH // 37 // arthaH--jo dhana jinamandirake kAmameM lagAyA jAtA hai tathA jisakA upayoga jinendra bhagavAnakI pUjAmeM tathA AcAryokI pUjAmeM vA anya vidvAnoMkI pUjAmeM hotA hai tathA jo saMyamI janoMke dAnameM kharca kiyA jAtA hai tathA jo dhana du:khitoMko diyA jAtA hai aura jo dhana apane upayoga meM AtA hai vaha dhana to apanA samajhanA cAhiye kintu jisa dhanakA Upara kahehuve kAmoMmeM upayoga na hove usa dhanako kisI aura manuSyakA dhana samajhanA cAhiye / bhAvArthaH-jo dhana dAna Adi kAryoM meM vyaya hone ke kAraNa tathA apane kAmameM vyaya honeke kAraNa | isa bhavameM tathA parabhavameM kIrti tathA sukhakA denevAlA ho vaha dhana to apanA samajhanA cAhiye kintu jo isase bhinna hove usako dUsarekAhI samajhanA cAhiye // 3 // ___ AcArya aura bhI upadeza dete haiN| puNyakSayAtkSayamupaiti na dIyamAnA lakSmIrataH kuruta saMtatapAtradAnam / kUpana pazyata jalaM gRhiNaH samantAdAkRSyamANamapi vardhata eva nityam // 38 // arthaH-he gRhastho kUvAse sadA cArotaraphase nikalA huvA bhI jala jisaprakAra nirantara bar3hatAhI 19000000000000000000000060 128 // For Private And Personal Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ... paanandipazcaviMzatikA / rahatA hai ghaTatA nahIM hai usIprakAra saMyamIpAtroMke dAnameM vyayakIhuI lakSmI sadA bar3hatIhI jAtI hai ghaTatI nahIM kintu puNyake kSaya honepara hI vaha ghaTatI hai isaliye manuSyako sadA saMyamI pAtroMmeM dAnadenA cAhiye // 38 // jo mananya lobhase dAna nahIM dete unake doSa AcArya dikhAte haiN| sarvAnguNAniha paratra ca hanti lobhaH sarvasya pUjyajanapUjanahAnihetuH / _ anyatra tatra vihito'pi hi doSamAtramekatra janmani paraM prathayAnti lokaaH|| 39 // atha:-jo loma pUjyajana jo ahenta Adika unakI pUjA AdimeM hAnikA pahuMcAne vAlA hai vaha lobha isabhavameM tathA parabhavameM samastamanuSyoMke samyagdarzana Adi guNoMko ghAtatA hai kintu jo lobha laukika vivAha Adi kAryoM meM kiyA jAtA hai usalobhako to isajanmameM manuSya kevala doSahI kahate haiM isaliye manuSyako dAna pUjana AdimeM kadApi lobha nahIM karanA cAhiye // 39 // jAto'pyajAta iva sa zriyamAzritopi raGkaH kalaMkarahito'pyagRhItanAmA / kamborivAzritamaterapi yasya puMsaH zabdaH samuccalati no jagati prakAmam // 40 // arthaH--zaMkhakI taraha jisamanuSyakA mRtyuke pIche dAnase utpanna huve yazakA zabda bhalI bhAMti saMsArameM nahIM phailatA vaha manuSya paidAhuvA bhI nahIMpaidAhuvAsA hai tathA lakSmIvAna bhI daridrI hI hai tathA kalaMka rahita hai to bhI usakA koI bhI nAma nahIM letA isaliye manuSyako avazya dAna denA cAhiye // 40 // aura bhI AcArya dAnakAhI upadeza dete haiN| zvApi kSiterapi vibhurjaTharaM svakIyaM karmopanItavidhinA vidadhAti pUrNam / kiMtu prazasyanRbhavArthavivekitAnAmetatphalaM yadiha santatapAtradAnam // 41 // //////'a////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 130 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padma nandipaJcaviMzatikA / arthaH- saMsArameM karmAnusAra kuttA bhI apane peTako bharatA hai tathA apane karmAnukUla rAjA bhI apane peTako bharatA hai isaliye peTa bharanemeM to kuttA tathA rAjA samAnahI hai parantu uttama narabhava pAnekA tathA zrImAn honekA tathA uttama vivekI honekA kevala eka yahI phala hai ki nirantara uttama Adi pAtroMmeM dAna denA isaliye jo manuSya uttama manuSyapanekA tathA zrImAna honekA aura vivekI honekA abhimAna rakhatA hai usako avazya pAtradAna denA cAhiye // 41 // AyAsakoTibhirupArjitamaGgajebhyo yajjIvitAdapi nijAddayitaM janAnAm / vittasya tasya niyataM pravihAya dAnamanyA vipattaya iti pravadanti santaH // 42 // arthaH-- paradeza jAnA sevA karanA ityAdi nAnA prakArase jo dhana paidA kiyA gayA hai tathA jo manuthyoMko apane putroMse tathA jIvanase bhI pyArA hai usadhanakI saphalatAkI ekagati dAnahI hai kintu dAnako chor3akara aura koI dUsarI gati nahIM hai aura saba vipattihI vipatti hai esA sajjanapuruSa kahate haiM isaliye samastaprakArake sukhakA denevAlA manuSyako dAna avazya karanA cAhiye // 42 // nArthaH padAtpadamapi brajati tvadIyo vyAvartate pitRvanAnnanu vandhuvargaH / dIrghe pathaH pravasato bhavataH sakhaikaM puNyaM bhaviSyati tataH kriyatAM tadeva // 43 // arthaH---marate samaya yaha terA dhana eka paiDase dUsare paiDataka bhI nahIM jAtA tathA vandhuoMkA samUha zmasAnabhUmise hI loTa AtA hai parantu isadIrghasaMsAra meM bhramaNa karatehuve tujhako terA puNya hI eka mitra hogA arthAt vahI tere sAtha jAyagA isaliye tujhe puNyakAhI upArjana karanA cAhiye // 43 // For Private And Personal // 1305 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 5131 / / www.kobatirth.org padmanandipazcaviMzatikA / aura bhI AcArya upadeza dete haiM / saubhAgyazauryasukharUpavivekitAdyA vidyAvapurdhanagRhANi kule ca janma / sampadyate'khilamidaM kila pAtradAnAttasmAtkimatra satataM kriyate na yatnaH // 44 // arthaH- saubhAgya zUratA sukha viveka Adika tathA vidyA zarIra dhana ghara aura uttamakulameM janma ye saba bAteM uttamAdipAtradAnase hI hotI hai isaliye bhavyajIvoMko sadA pAtradAnameM hI prayatna karanA cAhiye // 44 // nyAsazca sadmaca karagrahaNaJca sUnorarthena tAvadiha kArayitavyamAste / dharmAya dAnamadhikAgratayA kariSye saciMtayannapi gRhI mRtimeti mUDhaH // 45 // arthaH-- mujhe dhana jamInameM gAr3anA hai tathA ghanase mujhe makAna banavAnA hai aura putrakA vivAha karanA hai itane kAma karane para yadi adhikadhana hogA to dharmakeliye dAna karUMgA aisA vicAra karatAhI karatA mUrkha prANI acAnakahI marajAtA hai tathA kuchabhI nahIM karane pAtA isaliye manuSyako dhanamilanepara sabase pahile dAna karanA cAhiye tathA dAnase atirikta vicAra kadApi nahIM karanA cAhiye // 45 // aba AcArya kRpaNakI nindA karate haiM / kiM jIvitena kRpaNasya narasya loke nirbhogadAnadhanabaMdhanabaddhamUrteH / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir tasmAdaraM valibhugunnatabhUrivAgbhirvyAhUta kAkakula eva valiM sa bhuGkte // 46 // arthaH- jisa lobhIpuruSakI mUrti bhoga tathA dAnarahita dhanarUpI baMdhanase baMdhI huI hai usakRpaNa puruSakA isaloka meM jInA sarvathA vyartha hai kyoMki usapuruSakI apekSA vaha kAkahI acchA hai jo ki UMce zabdase aura dUsare bahutase kAkoM ko bulAkara milakara bhojana karatA hai / For Private And Personal // 131 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 122 // 200000000000000000000000 +4++++++00000000000000000000000000000000000000000001 pacanandipaJcaviMzatikA / bhAvArtha:-kahIMpara yadi thor3AsAbhI bhojana kisI puruSahArA DAlA huvA dekhaleve to kauvA UMcezabda se aura dUsare bahutase kauvoMko bulAkara bhojana karatA hai kintu lobhI yogyadhana pAkara bhI nato svayaM khAtA hai na dUsare ko khavAtA hai aura na usa dhanako dAnahI vyaya karatA hai isaliye lobhI manuSyakI apekSA kauvAhI uttama hai tathA usalobhIpuruSakA honA na honA saMsArameM samAna hai isaliye jo manuSya apane jIvanako sArthaka banAnA cAhatA hai usako avazya uttama Adi pAtroMmeM dAna denA cAhiye // 46 // audAryayuktajanahastaparamparAptavyAvartanaprasRtakhedabharAtikhinnAH / arthA gatAH kRpaNagehamanantasaukhyapUrNA ivAnizamavAghamati svapanti // 47 // arthaH-AcArya kahate haiM ki udAratAsahita jo manuSya unake hAthoMse paidAhuvA jo bhramaNa usase utpanna huvA jo atyaMtakheda usase khinna hokara samastadhana, kRpaNake ghara cale gaye haiM tathA vahIMpara ve bAdhArahita AnandakesAtha sote haiM aisA mAlUma hotA hai| bhAvArtha:--yahAMpara utprekSAlaMkAra hai isaliye granthakAra utprekSA karate haiM ki yaha svAbhAvika bAta hai ki | jisako jahAMpara duHkha hotA hai vaha usasthAnako chor3akara dUsare sthAnameM calAjAtA hai usIprakAra dhanane bhI yaha socA ki udAramanuSyake gharameM rahanese hamako dAna AdikAryoM meM jahAMtahAM ghUmanA par3atA hai tathA vyarthake ghUmanemeM pIDA bhoganI par3atI hai isaliye vaha kRpaNake gharameM calA gayA tathA vahAMpara na ghUmaneke kAraNa vaha mAnandase eka jagahapara hI rahanelagA sArArtha udArakA dhana to dAnaAdikAryoM meM kharca hotA hai aura kRpaNakA eka jagahapara rakkhA hI rahatA hai // 47 // 0 00000000000000000000 Hok132 // For Private And Personal Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra HERRI www.kobatirth.org padmanandipa viMzatikA / // aba AcArya pAtroMke bhedoM kA varNana karate haiM // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir utkRSTapAtramanagAramaNuvratADhyaM madhyaM vratenarahitaM sudRzaM jaghanyam / nirdarzanaM vratanikAyayutaM kupAtraM yugmojjhitaM naramapAtramidaJca viddhiM // 48 // artha H-- uttamapAtra to mahAvratI ( muni) haiM tathA aNuvratI ( zrAvaka ) madhyamapAtra hai aura vratarahita samyagdRSTi jaghanyapAtra hai tathA vratasahita mithyAdRSTi kupAtra hai tathA avratI midhyAdRSTi apAtra hai aisA jAnanA cAhiye / tebhyaH pradattamiha dAnaphalaM janAnAmetadvizeSaNaviziSTamaduSTabhAvAt / anyAdRze'tha hRdaye tadapi svabhAvAduccAvacaM bhavati kiM vahubhirvacobhiH // 49 // arthaH-nirmalabhAvase uttama Adi pAtroMkeliye diyA huvA dAna manuSyoM ko uttama Adi phalakA denevAlA hotA hai tathA jo dAna mAyAcAra athavA duSTapariNAmoMse diyAjAtA hai vaha bhI nIceUMce phalakA svabhAvase denevAlA hotA hai isaliye AcArya kahate haiM isaviSayameM hama vizeSa kyA kaheM dAna avazya phalakA denevAlA hotA hai / bhAvArthaH -- uttamapAtrako nirmalabhAvase diyAhuvA dAna samyagdRSTiko to svargamokSa Adi uttama phalakA denevAlA hai tathA vahI dAna mithyAdRSTiko bhogabhUmike sukhako denevAlA hai tathA madhyamapAtrameM diyA huvA dAna samyagdRSTiko to svargaphalakA denevAlA hai aura mithyAdRSTiko madhyamabhogabhUmike sukhakA denevAlA hai tathA jaghanyapAtra meM diyA huvA dAna samyagdRSTiko to svargaphalakA denevAlA hai aura midhyAdRSTiko jaghanyabhogabhUmiyoM ke sukhakA denevAlA hai isaprakAra to pAtradAnakA phala hai tathA kupAtrameM diyA huvA dAna kubhogabhumike phalakA denevAlA hai aura apAtrameM diyAhuA dAna vyartha jAtA hai athavA durgati ke phalakA denevAlA hai tathA druSTa pariNAmoM For Private And Personal | // 133 // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////// // // // // // ////////////////////////////////////////////////////////. padmanandipazcaviMzatikA / se diyAhuA dAna UMce nIce phalakA denevAlA hai isaprakAra dAna kucha na kucha phala avazya detA hai isaliye bhavyajIvoMko to apane Atmahitakeliye uttama Adi pAtroM meM nirmala bhAvase dAna denA hI cAhiye / / 49 / / // aba AcArya dAnake bhedoMko batalAte haiM / basaMtatilakA / catvAri yAnyabhayabheSajabhuktizAstradAnAni tAni kathitAni mahAphalAni // nAnyAni gokanakabhUmirathAGganAdidAnAni nizcitamavadyakarANi yasmAt // 50 // arthaH-abhaya auSadha AhAra zAstra isaprakArase dAna cAra prakArakA hai tathA vaha cAraprakArakA dAnato mahAphalakA denevAlA kahA hai paraMtu isase bhinna gau suvarNa jamIna ratha strI Adi dAna mahAphalakA denevAlA nahIM kahA hai vaha nindAkA karAnevAlA hI kahA hai isaliye mahAphalake abhilASiyoMko UparakahAhuA cAraprakarAkA hI dAna denA cAhiye / / 5. // // AcArya aura bhI dAnakA upadeza dete haiM / yaddIyate jinagrahAya dharAdi kiJcittattatra saMskRtanimittamiha prarUr3ham // Aste tatastadadhidIrghataraM hi kAlaM jainaJcazAsanamataH kRtamAsti dAtuH // 51 // arthaH-jo jina mandirake banAnekoliye athavA sudhAranekeliye jamIna dhana Adika diye jAte haiM usase jinamandira acchA banatA hai tathA usajinamandirake prabhAvase bahutakAlataka jinendrakA mata isapRthvImaNDala para birAjamAna rahatA hai isaliye dAtAne jinamandirakeliye jamIna dhana Adi dekara jainamatakA uddAra kiyA aisA samajhanA cAhiye // 51 / / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // 134 // For Private And Personal Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 35 // 100000000000000000000000000000000000000000000000...." pacanandipaJcaviMzatikA / pRthvIvRtta dAnaprakAzanamazobhanakarmakAryakArpaNyapUrNahRdayAya na rocate'daH // doSojjhitaM sakalalokasukhapradAyi tejoraveriva sadA hatakauzikAya // 52 // arthaH-AcArya kahate haiM ki khoTA jo mithyAtvarUpI karma usakA kArya jo kRpaNatA usase jisakA hRdaya bharAhuA hai aise kRpaNapuruSako samastadoSakara rahita tathA sarvalokako sukhakA denevAlA dAnakA prakAza rUpakArya acchA nahIM lagatA jisaprakAra sUryakA prakAza ghUka (ullU) ko acchA nahIM lagatA hai // 52 // dAnopadezanamidaM kurute pramAdamAsannabhavyapuruSasya na cetarasya / jAtiH samullasati dAru na bhRGgasaGgAdindIvaraM hasati candrakarairna cAzma // 53 // arthaH-aura bhI AcArya kahate haiM ki jisaprakAra bhramaroMke saMgase camelI hI vikasita hotI hai lakar3I vikasita nahIM hotI tathA candramAkI kiraNoMse kamala hI praphulita hotA hai pASANa praphullita nahIM hotA usahIprakAra jisako thor3e hI kAlameM mokSa honevAlI hai aise bhavyamanuSyako hI yaha dAnakA upadeza harSakA karanevAlA hotA hai abhavyako yaha dAnakA upadeza kucha bhI harSakA karanevAlA nahIM hotA // 53 // ratnatrayAbharaNavIramunIndrapAdapadmavayasmaraNasaMjanitaprabhAvaH // zrIpadmanandimunirAzritayugmadAnapaJcAzataM lalitavarNacayaM cakAra // 5 // arthaH-AcAryavara dAnopadezarUpaprakaraNako samAptakaratehue kahate haiM ki ratnatrayarUpIbhUSaNase bhUSita FI aise zrIvIranandInAmakamunike donoM caraNakamaloMke smaraNase utpanna huA hai uttamaprabhAva jisako aisA zrI 0000000000000000000000000000000000000000000000000000001 // 135 // For Private And Personal Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // // // // // // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padyanandipaJcaviMzatikA / padmanandI nAmaka muni uttamottamavargoM kI racanAse 52 zlokoM meM dAnakA prakaraNa mamApta karatA huA // 5 // iti zrIpadmanandimunihArA viracita zrIpadAnandipaJcaviMzattikAnAmaka granthameM dAnopadezanAmaka dvitIya adhikAra samApta huA / aba AcArya anitya paJcAzatanAmaka adhikArako varNana karatehuve prathama maMgalAcaraNa karate haiM / aaryo| jayati jino dhRtidhanuSAmiSumAlA bhavati yogiyodhAnAm / yadAkaruNAmayyapi moharipuSahataye tIkSNA // 1 // artha-dayAmayI bhI jisa jinendrakI bANI dhairyarUpI dhanuSako dhAraNa karanevAle yogIrUpI yodhAoMke moharUpI bairIke nAzakaranekeliye painI cANokI paMktikesamAna hai vaha jinendra isasaMsArameM sadA jayavanta hai| bhAvArtha:--jo dayAmaya hotA hai vaha kisIkA nAza nahIM karasaktA kintu bhagavAnakI vANImeM yaha vicitratA hai ki dayAmayI hone parabhI vaha yogiyoMke mohako palabharameM nAza karadetI hai isaliye esI AzcaryakArI vANIke dhArI jinendra sadA isasaMsArameM jayavanta haiM // 1 // aba AcArya manuSyadehakA anityapanA dikhAte haiN| zAlavikrIDita / yadyakatre dine na bhuktirathavA nidrA na rAtrau bhavet vidrAtyamvujapatravaddahanatobhyAzasthitAdyadbhavam / asravyAdhijalAdito'pisahasA yacca kSayaM gacchati bhrAtaHkAtrazarIrake sthitimaatinaashe'sykovismyH|| arthaH--yadi ekadina vAyA na jAya athavA rAtrime soyA na jAya to yaha zarIra pAsameM rahI huI agni 1000000000000000000000000000000.................. 4136 // For Private And Personal Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipaJcaviMzatikA se jisaprakAra kamalakA patra murajhAya jAtA hai usahIprakAra murajhA jAtA hai tathA hathiyAra, roga, jala, abhi, Adise bhI yaha palabharameM naSTa hojAtA hai isaliye AcArya kahate haiM ki he bhAI aisA zarIra kavataka rahegA aisA koI nizcaya nahIM hai athavA yaha jaldI naSTa hogA isameM bhI koI Azcarya nahIM ataH isa zarIrameM kisI prakArakI mamatA na rakhakara apanA AtmakalyANa karo // 2 // zALavikrIr3ita / durgandhAzucidhAtubhittikalitaM saJchAditaM carmaNA vimUtrAdibhRtaM kSudhAdivilasaduHkhAkhubhizchidritam / kliSTaM kAyakuTIrakaM svayamapi prAptaM jarAvanhinA cedetattadapi sthiraM zucitaraM mUr3ho jano manyate // 3 // arthaH-jisadeharUpIjhoMpar3ekI bhIteM durgandha aura apavitra aisI mala, mUtra, Adi dhAtuoM kI banI huI hai tathA jo Uparase cAmase DhakA huvA hai aura viSTA mUtra Adise bharA huvA hai tathA bhUkha pyAsa Adika jo duHkha vehI huve {se unhone jisameM vile vanArakne haiM arthAt jo duHkhoMkA bhaNDAra hai aura vRddhAvasthA rUpIagni jisake cAroM ora mojUda hai aise zarIrarUpIjhopar3e ko bhI mur3haprANI avinAzI tathA pavitra mAnate haiM yaha bar3e Azcarya kI bAta hai // 3 // ambhovuvudasanibhA tanuriyaM zrIrindrajAlopamA durvAtAhatavArivAhasadRzAH kaantaarthputraadyH| saukhyaM vaiSayikaM sadaiva taralaM mattAGganApAMgavattasmAdetadupaplavAptiviSaye zokena kiM kiM mudA // 4 // arthaH-zarIra to jalake vavuloMke samAna hai aura lakSmI indrajAlake samAna hai tathA strI, dhana, putra, mitra, mAdika khoTepavamase naSTahuve meghoMke samAna paLabharameM vinAzIka hai aura yuvatIstrIke kaTAkSake samAna caMcala yaha 16m137|| For Private And Personal Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////// // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipazcaviMzatikA / viSayasaMbaMdhI sukha hai isaliye AcArya kahate haiM ki inake nAza honepara vidvAnoMko na to zoka karanA cAhiye tathA milane para harSabhI nahIM mAnanA caahiye| bhAvArtha:-yaha vAta AvAla gopAla prasiddha hai ki jo paidA huvA hai vaha avazya hI naSTa hogA phira manuSya, lakSmI AdikI utpattimeM harSa mAnate haiM tathA usake nAza hone para zoka mAnate haiM aisA unako nahIM mAnanA cAhiye tathA jisaprakAra bane usaprakAra apanI AtmAkAhI kalyANa karanA cAhiye // 4 // duHkhe vA samupasthite'tha maraNe zoko na kAryoM vudhaiH saMbaMdho yadi vigraheNa yadayaM sambhUtidhAtryetayoH / tattasmAtpariciMtanIyamanizaM saMsAraduHkhaprado yenAsya prabhavaH puraH punarapi prAyo na sambhAvyate // 5 // arthaH-dehake saMbaMdhase yadyapi saMsArameM du:kha tathA zoka Akara upasthita hote haiM to bhI vidvAnoM ko kisI padArthake liye duHkha tathA zoka nahIM karanA cAhiye kyoMki yahadeha duHkha tathA zokakI paidA karanevAlI bhUmi hai isaliye vidvAnoMko nirantara usaAtmasvarUpakA citavana karanA cAhiye jisase bhaviSyatameM nAnAprakArake saMsAra ke duHkhoMko denevAlI isazarIrakI utpatti phirase na hove // 5 // zArdUlavikrIr3ita / / durjitakarmakAraNavazAdiSTe pranaSTe nare yaH zokaM kurute yadatra nitarAmunmattalIlAyitam / / yasmAttatra kRte na sidhyati kimapyetatparaM jAyate nazyantyeva narasya mUr3hamanaso dharmArthakAmAdayaH // 6 // arthaH--jisakA nivAraNa nahIM hosaktA, tathA pUrvabhavameM saMcita, aise karmarUpIkAraNake vazase jo manuSya apane priya strI, putra, mitra, Adike naSTa honepara unmAdImanuSyakI lIlAke samAna isasaMsArameM vinA prayojanakA atyanta zoka karatA hai usamUrkhamanuSyako usaprakArake vyartha zokakaranese kucha bhI nahIM milatA //////////////////////////////////////////////////////////////////// ////////////////////////////// ////// For Private And Personal Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 139 // ... // // // // // // // // // // // // // ////////////////////// // // // // // // // // // // // // // // // // // // ////////////////////// pacanandipazcaviMzatikA / tathA usamUr3hamanuSyake dharma artha kAma AdikA bhI nAza hojAtA hai isaliye vidvAnoMko isaprakArakA zoka kadApi nahIM karanA cAhiye // 6 // upeNdrvjaa| udeti pAtAya raviryathA tathA zarIrametannanu sarvadehinAm / svakAlamAsAdya nije'pi saMsthite karoti kaH zokamataH pravuddhadhIH // 7 // arthaH-jisaprakAra sUrya, astahoneke liye udaya hotA hai usahIprakAra yahazarIra, bhI, nizvayase nAza honekeliyehI utpanna hotA hai isaliye svakAlake anusAra apane priya strI putra Adike maranepara bhI hitAhita ke jAnane vAle manuSya kadApi zoka nahIM karate // bhAvArthaH--jo paidA hotA hai vaha niyamase naSTa hotA hai jaba strI putra AdikA zarIra paidA huvA hai to avazya hI naSTa hogA AtmAkA to nAza ho hI nahIM saktA aisA jAnakara vuddhimAna puruSa strI putra Adike liye kizcit bhI zoka nahIM karate // 7 // aura bhI AcArya zokadUrakaranekA upAya batAte haiM / bhavanti vRkSeSu patanti nUnaM patrANi puSpANi phalAni yadat / kuleSu tatpuruSA:kimatra harSeNa zokena ca sanmatInAm // 8 // arthaH--jisaprakAra vRkSoMpara apane 2 kAlake anusAra nAnAjAtike patte phUla phala utpanna hote haiM tathA apane 2 kAlake anusArahI ve naSTa bhI hote haiM usahIprakAra apane 2 karmoM ke anusAra manuSya ucca nIca Adi kulomeM janma lete haiM tathA naSTa bhI hote haiM isaliya aisA bhalI bhAMti samajhakara buddhimAnoMko unakI utpattimeM harSa, tathA nAzameM zoka, kadApi nahIM karanA cAhiye // 8 // 00000000000000000000000000000000000000000000000006600 || // 13 // For Private And Personal Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 14 // .....661 06.04........... paanandipazcaviMzatikA / cAkavikrIr3ita / durlayAdbhavitavyatAvyatikarAnnaSTe priye mAnuSe yacchokaH kriyate tadatra tamasi prArabhyate nartanam / sarve nazvarameva vastu bhuvane mattvA mahatyA dhiyA nidhUtAkhiladuHkhasantatiraho dharmaH sadA sevyatAm // arthaH-jisakA duHkhase bhI ucchaMghana nahIM hosaktA aisIjo bhavitavyatA (deva) usake vyApArase apane priya strI, putra, Adike naSTa honepara jo manuSya zoka karatA hai vaha aMdhakArameM nRtyako AraMbha karatA hai aisA jAna par3atA hai (arthAt aMdhakArameM kiye huve nRtyako koI dekha nahIM saktA isaliye jisaprakAra aMdhakArameM nRtyakA Arambha vyartha hotA hai usahIprakAra strI putra Adikeliye manuSyakA zoka karanA bhI vyartha hai) ataH AcArya upadeza dete haiM ki he bhavyajIvo apane jJAnase saMsArameM sabacIjoMko vinAzIka samajhakara samasta duHkhoMkI saMtAnako jar3ase ur3Ane vAle dharma kA hI sadA tuma sevana karo // 9 // aura bhI AcArya upadeza dete haiM / pUrvopArjitakarmaNA vilikhitaM yasyAvasAnaM yadA tajjAyata tadeva tasya bhavino jJAtvA tdetddhvm| zokaM muJca mRte priye'pi sukhadaM dharma kuruSvAdarAt sarpa dUramupAgate kimiti bhostvRssttiraahnyte||10|| arthaH-pUrvabhavameM saMcitakarmake dvArA jisaprANIkA anta jisakAlameM likha diyAgayA hai usaprANIkA aMta usIkAlameM hotA hai aisA bhalIbhAMti nizcayakarake he bhavyajIvo tuma apane priyabhI strI putra Adike marane para zoka chor3ado tathA bar3e Adarase dharmakA ArAdhana karo kyoMki sarpake dUra calejAnepara usakI renAkA pATanA vyartha hai| bhAvArtha:-jisaprakAra sarpake calejAnepara usakI rekhAkA pITanA vyartha hai usIprakAra strI putra ++.................................................. 44...+444................ +++ For Private And Personal Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir . // 14 // pacanandipatrapiMcatikA / | Adike marajAne para unakeliye zoka karanA bhI vinA prayojanakA hai isaliye vidvAnoMko unakoliye kadApi zoka nahIM karanA cAhiye / / 10 // ye mUrkhA bhuvi te'pi duHkhahataye vyApAramAtanvate sA mAbhUdathavA svakarmavazatastasmAnna te tAdRzAH / mukhAnmUrkhaziromaNInnanu vayaM tAneva manyAmahe ye "kurvanti" zucaM mRte sati nije pApAya dukhAya ca // arthaH-AcArya kahate haiM ki apane karmake vazase, cAhe duHkhoMkI nivRttiho athavA na ho to bhI jo duHkhakI nivRttike liya vyApAra karate haiM yadyapi ve bhI saMsArameM mUrkha haiM to bhI hama unako atimUrkha nahIM mAnate kintu jo apane priya strI putra Adike maranepara pApakolaye athavA duHkhoMkI utpattike liye zoka karate haiM unhIMko nizcayase hama mUrkhaziromaNi arthAt vajramUrkha mAnate haiM isaliye vidvAnoMko strI putra Adike marane para kadApi zoka nahIM karanA cAhiye // 11 // aura bhI AcArya zikSA dete haiN| zArdalavikrIr3ita / kiM jAnAsi na ki zRNoSi nana kiM pratyakSamevekSase nizzeSaM jagadindrajAlasadRzaM rambheva sArozitam / kiM zokaM kurukSetra mAnuSapazo lokAntarasthe nije tatkiJcit kuru yena nityaparamAnandAspadaM gacchasi // artha:-he mUDhamanuSya yahasamastajagata indrajAlake samAna anitya hai tathA kelAke stambhake samAna nissAra hai isa vAtako kyA tU nahIM jAnatA hai athavA sunatA nahIM hai vA pratyakSa dekhatA nahIM hai jo ki strI putra Adike dUsare lokameM rahane para bhI tU unakeliye isasaMsArameM vyartha zoka karatA hai koI aisA kAmakara jisase tujhai avinAzI tathA uttama sukhake denevAle sthAnakI prApti hove // 1000000000000000000000000000000000000................ baa141|| For Private And Personal Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 000000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipaJcaviMzatikA / bhAvArtha:-saMsArameM yadi ekabhI cIja nitya athavA sArabhUta hotI tavato zoka karanA vyartha na hotA kintu saMsArameM to samastavastu indrajAla aura kelAke khambheke samAna vinAzIka tathA nissAra hai phira zoka karanA sarvathA vyartha hai isaliye he bhavyo usaprasiddharatnatrayakA ArAdhanakaro jisase tumako mokSa Adi sukhakI prApti binA kaSTa kiye huye hI hove // 12 // bsnttilkaa| jAto jano niyata eva dine ca mRtyoH prApte punastribhuvane'pi na rakSako'sti / tadyo mRte sati nijepi zucaM karoti pUtakRtya roditi vane vijane sa mUr3haH // 13 // arthaH--jo manuSya paidA havA hai vaha maraNake dina avazyahI maratA hai tathA marate samaya tInoMlokameM usakI koI bhI rakSA nahIM karasaktA hai isaliye AcArya kahate haiM ki jo manuSya apane priya strI | putra Adike marane para zoka karatA hai vaha manuSya jahAMpara koI jana nahIM ese banameM jAkara phukA mAra 2 kara rotA hai esA jAna par3atA hai| bhAvArthaH-jahAMpara koI manuSya nahIM ese sthAnameM ronA jisaprakAra vyartha hotA hai usIprakAra (masne para kisIkI koI bhI rakSA nahIM karasaktA isavAtako bhalIbhAMti jAnatAhuvA bhI) strI putra Adike liye jo zoka karatA hai usakA usaprakArakA zokakaranA bhI vRthA hai isaliye vidvAnoMko kadApi aisA zoka nahIM karanA caahiye13|| iSTakSayo yadiha te yadaniSTayogaH pApena tadbhavati jIva purAkRtena / zokaM karoSi kimu tasya kuru praNAzaM pApasya tau na bhavataHpurato'pi yena // 14 // arthaH--AcArya upadeza dete haiM ki he jIva yaha jo tere iSTa strI putra AdikA nAza tathA aniSTa sarpa ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // 142 // For Private And Personal Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra / / 1243 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / AdikA saMbaMdha hotA hai vaha pUrvakAlameM saJcaya kiye huve tere pApake udayasehI hotA hai isaliye tU zoka kyoM karatA hai ! usapApakA sarvathA nAzakara, jisase phira tere bhaviSyatameM iSTaviyoga tathA aniSTasaMyogakA udaya na hove // zArdUlavikrIDita | naSTe vastuni zobhane'pi hitadA zokaHsamArabhyate tallAbho'tha yazo'tha saukhyamathavA dharmo'thavA syAdyadi ! yadyeko'pi na jAyate kathamapi sphAraiH prayatnairapi prAyastatra sudhIrmudhA bhavati kaH zokograrakSIvazaH15 arthaH- priyabhI vastuke nAzahonepara zoka tava karanA cAhiye jaba ki usakI prApti ho jAve athavA zoka karanese kIrti phaile athavA sukha vA dharma ho kintu aneka bar3ese bar3e prayatnoMke karanepara bhI uparyukta vastuoM meM se kisI bhI vastukI prApti nahIM dIkhapar3atI isIliye vidvAnapuruSa iSTa vastuke nAza honepara bhI prAyaH kucha bhI vyartha zoka nahIM karate // bhAvArthaH--zoka karanepara yadi gaI huI vastu phirase AjAve athavA kIrti ho athavA sukha tathA dharma ho tabato usavastukeliye zoka karanA ucita hai parantu unameMse to eka bhI vAta nahIM hotI phira vidvAnoMko kyoM ! zoka karanA cAhiye // 15 // basantatilakA ekadrume nizi vasanti yathA zakuntAH prAtaH prayAnti sahasA sakalAsu dikSu / sthitvA kule bata tathAnyakulAni mRtvA lokAH zrayanti viduSA khalu zocyate kaH // 16 // arthaH- rAtri ke samaya jisaprakAra ekahI vRkSapara nAnAdezase Akara pakSI nivAsa karate haiM tathA saverA hotehI zIghra ve judI 2 dizAoMmeM jude 2 hokara ur3ajAte haiM usIprakAra bahuta se manuSya ekakulameM janma lekara For Private And Personal // 143 // Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 40.0000000000000000000000000000000000000.100..... pacanandipaJcaviMzatikA / puna: apane karmake anusAra marakara nAnAkuloMmeM janmaLete haiM aisI saMsArakI sthitiko jAnakara vidvAna loga kadApi zoka nahIM karate // 16 // zAkavikrIr3ita / duHkhavyAlasamAkulaM bhavavanaM jADyAndhakArAzritaM tasmindurgatipallipAtikupathaiH bhrAmyanti srvaangginH| tanmadhye guruvAkyadIpamamalajJAnaprabhAbhAsuraM prApyAlokya ca satpathaM sukhapadaM yAti prabuddho dhruvam // 17 // arthaH-nAnAprakArake duHsvarUpI sarpa aura hastiyoMkara vyApta, tathA ajJAnarUpI andhakArase yukta, aura naraka adi gatirUpIbhIloMke bhayaMkara mA!kara sahita, isasaMsArarUpI vanameM samastaprANI bhaTakate phirate haiM kiMtu unaprANiyaoNma caturamanuSya nirmalajJAnarUpIprabhAse dedIpyamAna aise guruoMke vacanarUpIdIpakako pAyakara tathA usavacanarUpIdIpakake dvArA uttamamArgako dekhakara mokSapadako prApta karaletA hai| bhAvArtha:-duHkha tathA ajJAna aura khoTI gatiyoMkara sahita isasaMsArameM bhaTakatehave prANiyoMkI sanmArga ke prakAzakaranevAle guruoMke vacanahI haiM isaliye jo manuSya saccemArgako jAnakara uttamamokSapadako prApta karanA | cAhate haiM unako guruoMke vacanoMpara avazya vizvAsa karanA cAhiye // 17 // bsnttilkaa| yaiva svakarmakRtakAlakalAtra jantustatraiva yAti maraNaM na puro na pazcAt / mUDhAstathApi hi mRte svajane vidhAya zokaM paraM pracuraduHkhabhujo bhavanti // 18 // arthaH-pUrvopArjita apane karmAkedvArA jo maraNakA samaya nizcita hogayA hai usIke anusAra prANI maratA hai Age pIche nahIM maratA aisA jAnakarabhI AtmIyamanuSyake maranepara ajJAnIjana tobhI zoka karate haiM tathA nAnAprakArake duHkhoM ko bhogate haiM // 18 // 000.00.000000000000000000000000.00000000000000000000000 Khu4 For Private And Personal Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsur Gyanmandir ................... .............00000000000000.0...... pacanandipaJcaviMzatikA / shaarduulvikriidd'it| vRkSAvRkSamivANDajA madhulihaH puSpAca puSpaM yathA jIvA yAnti bhavAdbhavAntaramihAmAntaM tathA sNsRtau| tajjAte'tha mRte'thavA na hi mudaM zokaM na kasminnapi prAyaH prArabhate'dhigamya mtimaansthairymityngginaam|| arthaH-jisaprakAra pakSI eka vRkSase dUsare vRkSapara calejAte haiM tathA jisaprakAra bhauMrA eka phUlase dUsare phUlapara ur3akara calejAte haiM usahIprakAra isasaMsArameM apane 2 karmake vazase jIva niraMtara ekagAtise dUsarIgatimeM jAte haiM isaprakAra prANiyoMkI anityatAko samajhakara vidvAn na to prAyaH prANiyoMkI utpattimeM harSahI mAnatA hai aura na unake maranepara zokahI karatA hai // 19 // bhrAmyatkAlamanantamatrajanane prAmoti jIvo na vA mAnuSyaM yadi duSkule tadaghataH prAptaM punarnazyati / sajjAtAvatha tatra yAti vilayaM garbhe'pi janmanyapi drAgbAlye'pi tato'pino vRSa iti prAse prayatno vrH|| arthaH-anantakAlaparyanta isasaMsArameM bhramaNa karate huve isajIvako manuSyapanekI prApti hovehI hove aisA koI nizcaya nahIM (nahIM bhI hotI hai) daivayogase yadi ho bhI jAve to khoTekulameM janmalenepara phira bhI vaha pAyAhuvA manuSyapanA, usakhoTekulameM kiyehuve pApoMse naSTa hojAtA hai yadi zreSTajAtimeM bhI janma hojAve to prathama to garbhahI marajAtA hai yadi garbhase vacajAve to janmate hI marajAtA hai yadi janmatesamaya bhI / na marai to vAlya avasthAmeM avazya hI marajAtA hai isaliye AcArya upadeza dete haiM ki dharmakeliyehI prayatna karanA uttama hai kyoMki dharmameM hI yahazakti hai ki vaha prANiyoMko janma jarA Adise chuTAtA hai tathA jahAMpara kisI prakArakA duHkha nahIM aise mokSapadameM lejAkara jAvoMko dharatA hai // 20 // sthiraM sadapi sarvadA bhRzamudatyavasthAntaraiH pratikSaNamidaM jagajaladakUTavannazyati / 00000000000000000000000000000000006600000000000000 Sin45 For Private And Personal Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbasirth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir // 46 // 9000000000000000000000000000000000000000000000000+18 pacanandipaJcaviMzatikA / tadatra bhavamAzrite mRtimupAgate vA jane priyepi kimaho mudA kimu zucA prabuddhAtmanaH // artha:-yadyapi dravyArthikanayakI apekSA yaha loka sadA vidyamAna hai to bhI paryAyArthikanayakI apekSA meghoMke samUha ke samAna yaha kSaNa 2 meM vinAzIka hai isaliye AcArya upadeza dete haiM ki he buddhimAnapuruSo isasaMsArameM apane priyamanuSyake utpanna honepara kyA to harSa karane meM rakkhA hai? tathA niyamanuSyake marajAnepara kyA zoka karane meM rakkhA hai ? arthAt tumhArA harSa tathA zoka karanA vinA prayojanakA hai // 21 // laMSyante jalarAzayaHzikhariNo dezAstaTinyo janaiH sA velAtu matena pakSmacalanastokApi devairapi / tatkasminnapi saMsthite sukhakaraM zreyo vihAya dhruvaM kaH sarvatra durantaduHkhajanakaM zokaM vidadhyAtsudhIH // arthaH--manuSya bar3e 2 samudroMko pAra karajAte haiM tathA bar3e 2 parvatoMkA tathA dezoMkA ullaMghana karajAte haiM aura vistRta nAdiyoMko bhI tirajAte haiM parantu maraNake samayako manuSyoMkI kyA bAta deva bhI nimeSamAtra keliye bhI nahIM TAla sakte hai isaliye AcArya kahate haiM ki aisA kona buddhimAna puruSa hogA ? jo kisI apane priyamanuSyake marajAnepara samastaprakArake kalyANako denevAle uttamadharmako na karake nAnAprakArake narakAdiduHkhoMko denevAle zoka ko kregaa| bhAvArthaH--buddhimAnapuruSa apane priya kisI strI putra Adike marane para dharmakA hI ArAdhana karate haiM kyoMki ve samajhate haiM ki dharmahI duHkhoMse chuTAne vAlA hai kintu nAnAprakArake duHkhoMke denevAle zoka kI aura jhAMka karake bhI nahIM dekhate 22 // AkrandaM kurute yadatra janatA naSTe nije mAnuSe jAte yacca mudaM tadunnatadhiyo jalpanti vAtUlatAm / yajAbyAtkRtaduSTacoSTitabhavatkarmapravandhodayAnmRtyUtpattiparamparAmayamidaM sarvaM jagatsarvadA // 23 // 1009444000000000000000000000000000000000000000000000+ For Private And Personal Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 400440011400000000000000000000000000000000000000000..." pacanandipazcArvizatikA / arthaH--jo manuSya apane priyamanuSyake maranepara to cIka mAra 2 kara rote haiM tathA utpanna hone para harSa mAnate haiM unakI usaprakArakI ceSTAko buddhimAnapuruSa vAvalApana kahate haiM kyoMki yahasamastajagat to ajJAnase kI huI jo khoTI 2 kriyA unase utpanna huvA jo kA~kA baMdhana usake udayase sadA maraNa tathA janmoMkI paraMparA svarUpa hI hai|| bhAvArthaH-khoTI 2 ceSTAoMse utpannahuve karmake vazase nirantara bahutase prANI isasaMsArameM marate haiM tathA janmate bhI haiM isaliye yahasaMsAra to janmamaraNasvarUpahI hai kintu aise saMsArake svarUpako jAnakara bhI yadi manuSya apane priyake marane para zoka tathA utpanna hone para harSa mAne to sarvathA unakA bAvalApana hai aisA samajhanA cAhiye // 23 // gurvI bhrAntiriyaM jar3atvamathavA lokasya yasmAdasan saMsAre bahuduHkhajAlajaTile shokiibhvtyaapdi| bhUtapretapizAcapheravacitApUrNe zmazAne gRhaM kaH kRtvA bhayadAdamaGgalakRtAdbhAvAd bhavecchaGkitaH // 24 // artha:-AcArya kahate haiM ki yaha lokakA eka bar3AbhArI bhrama hai athavA usakI mUrkhatA kahanI cAhiye ki anekaduHkhoMse vyApta isasaMsArameM rahatAhuvA bhI Apattike Anepara zoka karatA hai kyoMki jo zmasAna, bhUta preta pizAca tathA pheMkAra zabda aura citA Adise vyApta hai aise zmazAnameM ghara banAkara tathA rahakara aisA koMna puruSa hogA jo amaMgalaravarUpa tathA nAnAprakArake bhayako karanevAle padArthoMse bhaya karegA // bhAthArtha:--jisaprakAra zmasAna Adika bhayake sthAnoMmeM rahakara bhayakaranA murkhatA hai kyoMki vahAMpara niyamase bhaya hogAhI hogA usahIprakAra zoka Adike sthAnasvarUpa isasaMsArameM zoka karanA bhI vyartha hai isa liye manuSyoMko zoka Adike 'sthAnasvarUpa ' isasaMsArameM kadApi zoka nahIM karanA cAhiye // 24 // 129000000000000000000000400000000000000............ POH For Private And Personal Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // ////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipazcaviMzItakA / mAlavIvRtta / bhramati nabhasi candraH saMsRtau zazvadaGgI labhata udayamastaM pUrNatA hInatAca / kaluSitahRdayaH san yAti rAziM ca rAzestanumiha tanutastatkotra modazca zokaH // 25 // arthaH--jisaprakAra candramA sadA AkAzameM bhramaNa karatA rahatA hai usahIprakAra yahaprANI bhI niraMtara saMsArameM ekagatise dUsarI gatimeM bhramaNa karatA rahatA hai tathA jisaprakAra candramA udita hotA hai tathA asta hotA hai usIprakAra yahaprANIbhI janmatA tathA maratA hai tathA jisaprakAra candramA bar3hatA aura ghaTatA hai usI prakAra yaha prANIbhI vAlapaneko tathA yuvApaneko aura vRddhapaneko prApta hotA hai tathA jisaprakAra caMdramA kalaMkita hokara mIna Adi rAzise karka Adi rAzikoprApta hotA hai usIprakAra yahaprANIbhI kaluSita cittahokara eka zarIrase dUsare zarIrako dhAraNa karatA hai isaliye bhavyajIvoMko saMsArakI aisI vAstavika 'sthitiko' bhalI bhAMti jAnakara janmamaraNameM kadApi harSa tathA zoka nahIM mAnanA cAhiye // 25 // taDidiva calametatputradArAdisarva kimiti tadabhidhAte khidyate buddhimdbhiH| sthitijananavinAzaM noSNatevA'nalasya vyabhicarati kadAcitsarvabhAveSu nUnam // 26 // arthaH-saMsArameM putra strI Adika samastapadArtha vijalIke samAna caMcala tathA vinAzIka hai isaliye | skhI putra Adike nAza honepara buddhimAnoMko kadApi zoka nahIM karanA cAhiye kyoMki jisaprakAra AgnameM uSNapanA sarvadA rahatA hai usIprakAra samastapadArthoM meM utpAda vinAza tathA dhrauvya ye tInoM dharma sadA rahate haiN| bhAvArtha:-yadyapi dravyArthikanayakI apekSA sarva vastu nitya hai kintu paryApArthikanayakI apekSA to saba paidA bhI hotI hai tathA naSTa bhI hotI hai isaliye paryAyArthikanayakI apekSA java sarvapadArthoMkA utpanna ........0000000000000000000.0000000000000000000000000001 // 14 // For Private And Personal Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 24 // 1.441000 +++++000000000000000.............00000000000001. pacanandipazcaviMzatikA honA tathA naSTahonA dharmahI ThaharA tava vidvAnoMko strI putra mitra Adike nAza honepara jisase kisI prakArake hitakI AzA nahIM aisA kheda kadApi nahIM karanA cAhiye // 25 // priyajanamRtizokaH sevyamAnotimAtraM janayati tadasAtaM karma yaccAyato'pi / prasarati zatazAkhaM dehini kSetra uptaM vaTa iva tanubIjaM tyajyatAM sa prayatnAt // 27 // artha:-kSetrameM voyA huvA choTAbhI vaTavRkSakA vIja jisaprakAra zAkhA prazAkhA svarUpameM pariNata hokara phailajAtA hai usIprakAra apane priya skhI putra Adike marane para jo atyanta zoka kiyA jAtA hai vaha zoka usa asatAkarmako paidA karatA hai ki jo asAtA karma uttarottara zAkhA prazAkhA rUpameM pariNata hokara phailatA calAjAtA hai arthAt usaasAta karmake udayase naraka tiryaJca Adi aneka yoniyoM meM bhramaNa karanese nAnAprakAra ke duHkha sahane paDate haiM isaliye AcArya kahate haiM ki vidvAnoMko aisA zoka jaise chUTai vaise chor3adenA caahiye||27|| AryA / AyuH kSatiH pratikSaNametanmukhamantakasya tatra gtaa| sarve janAH kimekaH zocatyanyaM mRtaM mUDhaH // 28 // arthaH--pratisamaya AyukA nAza hotA hai tathA yaha AyukA nAzahI yamarAjakA mukha hai aura usameM aneka jIva praviSTa hocukehaiM phirabhI yaha akelA ajJAnI jIva apane priyake maranepara nahIM mAlUma kyoMzoka krtaahe| bhAvArtha:--yadi AyuH karmakA aMta na hotA athavA aneka prANI na marate tavato isajIvakA zoka karanA ucita hotA kintu samaya 2 meM AyukarmakA nAza hotA calA jArahA hai tathA aneka prANI 000000000011000000000000000000000 For Private And Personal Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra / / 150 / / maracuke aura svayaM bhI maraneke liye yaha bar3e Azvarya kI bAta hai // 28 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipacaviMzatikA / tayAra hai isavAtako jAnatA huvA bhI yaha ajJAnIjIva zoka karatA hai anuSTupa / mRtyorgato yAti na yAsyati / sa hi zokaM mRte kurvan zobhate netaraH pumAn // 29 // yo nAtra gocaraM arthaH - jo prANI nato marA hai tathA na mara rahA hai aura na maregA yadi vaha apane priyake marane para zoka kare to usakA zokato zobhAko prApta hosaktA hai kintu jo anantoM samaya to maracukA tathA mararahA hai aura anantohI~ samaya maraigA yadi vaha zoka karai to usakA zoka karanA sarvathA vyartha hai isaliye vidvAnoM ko apane priya strI putra Adike maranepara kadApi zoka nahIM karanA cAhiye // 29 // mAlinI / prathamamudayamuccairdUramArohalakSmImanubhavati ca pAtaM so'pi devo dinezaH / yadi kila dinamadhye tatra keSAM narANAM vasati hRdi viSAdaH satsvavasthAntareSu // 30 // arthaH sUryadeva bhI ekahIdinameM prathamato prAtaHkAlameM udita hokara UMcA car3hatA huvA atyaMta zobhAko dhAraNa karatA hai tathA pazcAt sAyaMkAlameM astahojAtA hai usIprakAra samasta padArthoMkI ekabhavasthAse dUsarIM avasthA hotI hai una avasthAoMko dekhakara aise kauna vuddhimAnamanuSya hoMge jo apane manameM viSAda kareMge ? arthAt aisI svAbhAvika sthitipara vuddhimAna kadApi kheda nahIM karasakte // 30 // vasantatilakA / AkAza eva zazisUryamarutkhagAyAH bhUpRSTa evaM zakaTapramukhAzcaranti / For Private And Personal // 150 // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 10.0000000000000000000000000000000000000000000000000000. www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipazcaviMzatikA / mInAdayazca jala eva yamastu yAti sarvatra kutra bhavinAM bhavati prayatnaH // 31 // arthaH-candra, sUrya, pavana, pakSI, Adika to AkAzameM hI calate haiM tathA gAr3hI, siMha, vyAghra Adika jamIna para hI calate haiM aura machalI magara Adika jalameM hI calate haiM parantu yaha kAla ( yama ) saba jagaha para calatA hai arthAt yaha kAla prANiyoM ko pRthvI jala AkAza agni Adi kisI sthAnapara nahIM choDatA phira isase bacanekA prayatna kiyA jAve to kahAM kiyA jAve ? // 31 // zArdUlavikrIr3ita / kiM devaHkimu devatA kimagadovidyAsti kiM kiM maNiHkiM mantraHkimutAzrayaHkimusuhatkivAsugandho'sti sH| anyevA kimu bhUpatiprabhRtayaH santyatra lokatraye yaiH sarvairapi dehinaH svasamaye karmoditaM vAryate // 32 // arthaH-tInoMlokameM bhI deva, devI, vaidha, vidyA maNi, maMtra, bhRtya, mitra, sugandha, tathA rAjA, Adika eka 2 kI to kyAbAta saba milakarabhI apane samayameM udaya Aye huve prANiyoMke karmako nahIM rokasakta // bhAvArtha:-jo karma pUrvakAlameM bAMdhA hai vaha apane samaya para niyamase udayameM AtA hai tathA valavAn se balavAna bhI deva Adika koI bhI usakA nivAraNa nahIM karasaktA aisA bhalIbhAMti samajhakara vidvAn kadApi zubhaazubhakarmake udaya honepara harSa viSAda nahIM karate // 32 // gIrvANA aNimAdisusthamanasaH zaktA kimatrocyatedhvastAste'pi parampareNa sa prstebhyHkiyaanraaksssH|| | rAmAkhyena ca mAnuSeNa nihitaH prollaMdhya sopyamburSi rAmopyantakagocaraH samabhavatko'nyo valIyAnvidheH arthaH-vizeSa kahAMtaka kahAjAya kyoMki jodeva aNimA mahimA Adi DikedhArI ye tathA sabamakAra se samarthathe unako bhI usa rAvaNa nAmaka rAkSasane vidhvaMsa kara diye jo ki rAvaNa unadevoM ke sAmane kucha bhI ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////. //////// w////th //////// For Private And Personal Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir . pacanandipaJcaviMzatikA / cIja na thA tathA usarAvaNako bhI samudrako pArakara rAma nAmaka na kucha manuSyane mAradiyA tathA vaha rAmabhI kAlavalIkA prAsa vanagayA isaliye AcArya kahate haiM ki samase balavAn saMsArameM koI bhI nahIM // 23 // sarvatrodgatazokadAvadahanavyAsaM jagatkAnanaM mugdhAstatra baghUmugIgatadhiyastiSTanti lokeNakAH / kAlavyAdha imAnihanti purataHprAptAnsadAnirdayastasmAjIvati no zizurna ca yuvA vRddho'pino kshcn|| arthaH-AcArya kahate haiM ki yahasaMsArarUpIvanato saba jagaha uThAhavA jo zokarUpIdAvAnala usasa vyApta horahA hai tathA isasaMsArarUpIvanameM lokarUpI jo mRga haiM ve strI rUpI mRgIke vaza hokara par3e huve hai aura yaha kAlarUpI vyAdha Age Aye have una lokarUpIdInamRgoMko sadAkAla mAratA hai jisase nato isa saMsArameM koI bAlaka sadA jItA hai tathA na koI yuvA sadA jItA hai aura na koI vRddhahI sadA jItA hai // 34 // saMpacArulataH priyAparilasabAlIbhirAliGgintaH putrAdipriyapallavo ratisukhaprAyaH phalerAzritaH / jAtaH sasRtikAnane janataruH kAlopadAvAnalavyAptazcenna bhavettadA bata vudhairnytkimaalokyte||35|| arthaH---saMpadArUpI manohara latAoMse yukta, tathA strIrUpIjo manohara vela usase AliMgana kiyAhuvA, aura putra Adika uttamapallavoMkA dhArI, tathA ratise utpanna huve jo sukha vahI huve phala unakara sahita, aisAyaha saMsArarUpI vanameM paidA huvA manuSyarUpI vRkSahai yaha manuSyarUpIvRkSa kAlarUpI jo bhayaMkaradAvAni usase bhasma na hojAve isakoliye buddhimAnoMko avazya usake sArthaka honekeliye prayatna karanA cAhiye // bhAvArtha:-bar3I kaThinatAse isamanuSyabhavakI prApti haI hai aura isamanuSyajanmake sivAya nirvANa kA kAraNa aura koI uttama padArtha bhI nahIM hai isaliye japa tapa Adikara isamanuSyajanmako vihAnAko sArthaka banAnA cAhiye anyathA yaha vyartha naSTa hojAvegA // 35 // 14000010010041+00000000000000000000000000000000001 5 . For Private And Personal Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////// // // // // //// // // // // // // // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipaJcaviMzatikA / shaarduulvikriiddit| vAJchatyeva sukhaM tadatra vidhinA dattaM paraM prApyate nUnaM mRtyumupAzrayanti manujAstatrApyato vibhyati / vA itthaM kAmabhayaprasaktahRdayAH mohAnmudhaiva dhruvaM duHkhormipracure patanti kudhiyaH saMsAradhorArNave // 36 // arthaH--AcArya kahate haiM ki saMsArameM samastaprANI indriyoMse paidA have sukha kI abhilASA sadA karate rahate haiM kintu vaha sukha karmAnusArahI milatA hai icchAnumAra nahIM milatA tathA savejIva nizcayase marate haiM to bhI usa mRtyuse Darate rahate haiM isaprakAra mohase kAmAtura tathA bhayAtura hokara ye " mUr3havuddhI prANI " vyarthahI nAnAprakArake duHkharUpItaraGgaoNsa vyApta isasaMsArarUpI samudra meM DUbate hai|| 39 // maalinii| svasukhapayasi dIvyan mRtyukaivartahastaprasRtaghanajarorumollasajjAlamadhye / nikaTamapi na pazyatyApadAM cakramugraM bhavasarasi varAko lokamInogha eSaH // 37 // arthaH-aurabhI AcArya upadeza dete haiM ki jisaprakAra mallAhakarake vichAyehuve jAlameM machaliyokA samUha khelatA rahatA hai kintu samIpameM rahIhuI maraNarUpI bhayaMkara Apattike Upara kuchabhI dhyAna nahIM detA usIprakAra yaha dIna lokarUpImachaliyoM kA samUha, apane sukharUpI jalameM kAlarUpI mallAhake hAthase phailAye huve jarArUpI vistIrNajAlameM krIr3A karatA rahatA hai kintu (vyartha meM hamArA jIvana calA jAvegA) isaprakArakI pAsameM rahIhuI bhI Apattike Upara kucha bhI dhyAna nahIM detA / / 37 // cAlavikrIDita / zRNvannantakagocaraM gatavataH pazyana bahUn gacchato mohAdeva janastathApi manute sthairya paraM hyAtmanaH / //////////////////////// // // ////////////////////////////////////////////////////// 1 // // For Private And Personal Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 154 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipazcaviMzatikA / samprApte'pi ca bArdhake spRhayati prAyo na dharmAya yattadvabhAtyadhikAdhikaM svamasakRt putrAdibhirbandhanaiH // arthaH -- yaha loka, bahutase jIva maragaye isavAtako sunatA huvA bhI tathA bahutoMko maratehuve svayaM dekhatA hutrA bhI mohase AtmAko nizcalahI mAnatA hai tathA vRddhAvasthA ke Anepara bhI dharmakI aura kucha bhI lakSya nahIM detA kintu usaavasthA meM bhI putra strI Adike 'baMdhanase' nirantara apaneko aura bhI jAdA vAMdhatA hai // 38 // duzceSTA kRtakarmazilpiracitaM duHsandhi durbandhanaM sApAyasthitidoSadhAtumalavatsarvatra yannazvaram / "AdhivyAdhijarAmRtiprabhRtayo' yaccAtra citraM na tattaccitraM sthiratA budhairapi vapuSyatrApi yanmRgyate // arthaH - jo deha, vurI 2 jo kiyAM unakarake kiyAgayA jo karma vahI huvA ekaprakArakA kArIgara usa karake banAyA huvA hai tathA khoTI sandhi aura khoTe baMdhana kara sahita hai aura jisakI sthiti nAza kara sahita hai tathA jo nAnAprakArake doSa tathA malamUtra vIrya Adi sAta kudhAtuoMkara saMyukta hai aise dehameM yadi Adhi, byAdhi, jarA, maraNa, Adika hote haiM to isameM koI Azcarya nahIM hai, kintu Azcarya isatrAtakA hai ki vidvAna manuSya bhI aise zarIrako sarvathA sthira mAnate haiM // 39 // labdhA zrIriha vAJchitA vasumatI bhuktA samudrAvadhiH prAptAste viSayA manoharatarAH svarge'pi ye durlabhAH / pazcAccenmRtirAgamiSyati tatastatsarvametadviSA'zliSTaM bhojyamivAtiramyamapi dhiGmuktiH paraM mRgyatAm // arthaH- isa saMsAra meM vAMchitalakSmIbhI prAptakaralI tathA sAgarAnta pRthvIkA rAjyabhI bhogaliyA aura jo viSaya svarga meM bhI nahIM prApta hosake aise atyantamanohara viSaya ko bhI pAliyA kintu jisasamaya mRtyupAsameM bhA jAvegI usa samaya atyantamanohara bhI ye saba bAteM viSasaMyuktabhojanake samAna duHkhakI denevAlI hojAvegI isa liye inakeliye dhikkAraho aisA vicArakara he bhavya jIvo jahAM para kisImakArAka duHkha nahIM aisI mukti kAhI Azrayakaro For Private And Personal ********** / / 154 // Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 155 // ...............06 pacanandipazcaviMzatikA 1 yuddhe tAvadalaM rathebhaturagA vIrAzca dRptA bhRzaM mantra-zoryamAsizca tAvadatulaH kAryasya sNsaadhkH| rAjJo'pi kSudhito'pi nirdayamanA yAvajidhitsuryamaH kruddho dhAvati naiva sanmukhamito ytnovidhiyobudhaiH|| jabataka bhUkhA tathA nirdayI aura samastajIvoMkA vidhvaMsakaranevAlA tathA krodhI yamarAja sAmane nahIM AtA tabhItaka lar3AI meM rAjAke ratha, hastI, ghor3A, tathA atyanta garva karanevAle subhaTa, tathA mantra, vIratA aura anupamatalavAra, Adi kAmameM Ate haiM kintu jaba yamarAja sAmane par3a jAtA hai arthAt marajAte haiM usa samaya uparyukta koI bhI cIja kAmameM nahIM AtI isaliye buddhimAnapuruSoMko jisaprakAra bane usaprakArase isakAlake sarvathA nAzakeliyehI yatna karanA cAhiye // 41 / / rAjApi kSaNamAtrato vidhivazAdraGkAyate nizcitaM sarvavyAdhivivarjito'pi taruNo'pyAzu kSayaM gacchati / anyaH kiM kila sAratAmupagate zrIjIvite dve tayoH saMsAre sthitirIdRzIti viduSA kAnyatra kAryoM madaH / / arthaH--apane pUrvopArjitakarmake vazase rAjAbhI kSaNabharameM nizcayase nidhana hojAtA hai tathA samasta rogoMse rahitabhI javAnamanuSya dekhate 2 naSTa hojAtA hai isaliye samastapadArthome sArabhUta jIvana tathA dhana kI jaba saMsArameM aisI sthiti hai taba aura padArthoM kI kyA vAta ? arthAt veto avazthahI vinAzIka hai ataH vidvAnoMko kisIpadArthameM ahaMkAra nahIM karanA cAhiye // 42 // hantivyoma sa muSTinAtra saritaM zuSka taratyAkulastRSNAto'tha marIcikAH pibati ca prAyaH pramatto bhavan / prottanAcalacUlikAgatamarutmatatpadIpopamairyatsampatsutakAminIprabhRtibhiH kuryAnmadaM mAnavaH // 13 // arthaH--jo manuSya atyaMtaUMcI jo pahAr3akI coTI usapara calatIhuI jo pavana usase jhore khAte huve dIpakake samAna caMcala aisI saMpadA tathA putra strI AdikameM abhimAna karatA hai vaha manuSya unmAdI hokara AkAza +++++++... For Private And Personal Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ||156laa pacanandipazcaviMzatikA / ko muTThIse mAratA hai tathA atyaMta Akulahokara sUgbInadIko tiratA hai aura pyAsase atyaMta Akula hokara marIcikAko pItA hai aisA mAlUma hotA hai / bhAvArtha:--jisaprakAra AkAzako muThIme mAranA sUkhInadIko tiranA aura marIcikAkA pAnA vinA prayojanakA hai usIprakAra atyantacaMcala tathA vinAzIka saMpadA, putra, strI, AdimeM ahaMkAra karanA bhI vyartha | hai imaliye vihAnoM ko inameM kadApi abhimAna nahIM karanA cAhiye // 43 // lakSmI vyAdhamRgImatIvacapalAmAzritya bhUpA mRgAH putrAdInaparAnmRgAnatiruSA nighnanti seyaM kila / sajjIbhUtaghanApannatadhanu: saMlagnasaMhaccharaM no pazyAnta samIpamAgatamapi kuddhaM yamaM lubdhakam // 4 // arthaH-AcArya upadeza detehaiM ki rAjArUpI jomRga hai ve atyaMtacaMcala tathA sikArIkI hiraNIke samAna isasaMpadAko pAkara putra bhAI Adika jo dUsare mRga haiM unako atyaMta krodha tathA IrSAse mArate haiM kintu baDIbhArI ApattirUpa dhanuSakA dhArI tathA saMhArarUpI bANako hAthameM liyehave aura pAsameM Ayehave | krodhI yamarAjarUpIhiMsakakI aura kucha bhI lakSya nahIM dete yaha AzcaryakI bAta hai| bhAvArtha:-jisasamaya koI zikArI hiraNoM ke mAraneke lobhase apanI pAlIhuI mRgIko banameM chor3a detA hai tathA svayaM hAthase dhanuSa lekara pAsameM baiTha jAtA hai usasamaya jisaprakAra kAmImRga usamRgAke liye parasparameM lar3ate haiM aura eka dUsareko mArate haiM tathA AIhuI Apattipara kuchabhI dhyAna na dekara vyarthameM mAre jAte haiM usIprakAra ye rAjA bhI zikArIkI mRgIke samAna isalakSmIko pAkara parasparameM lar3ate haiM tathA usalakSmI ke liye apane priya putra AdikoMko bhI mArate haiM kintu isabAtapara kucha bhI lakSya mahIM dete ki hamako Age kyA 2 Apatti bhoganI hoMgI tathA hamArA kitane kAlataka jIvana rahegA kyoMki ////////////////////////////////////////////////////////////////&//////////////////////////// 10000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 02446000606.406660.06.0000404000 Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipatravizatikA / kAla hamAre zira para chArahA hai isaliye vihAnAko cAhiye ki isaprakAra donoMlokake bigar3ane vAlI lakSmIke phaMdemeM na par3eM aura usako apane hitakI karanevAlI bhI na samajhai // 44 // mRtyorgocaramAgate nijajane mohena yaH zokakRnno gandho'pi guNasya tasya vahavo doSA punarnizcitam / duHkhaM baghata eva nazyati caturvargo matervibhramaH pApaM rukca mRtizca durgatirathasthAddIrghasaMsAritA // artha:-jo manuSya apane priyajanake marajAnepara mohake vazahokara zoka karatA hai usako kisIprakAra guNakI prApti to hotI nahIM kintu nizayase ulTe doSahI utpanna hojAte haiM tathA duHkha par3atA calA jAtA hai aura dharma, artha, kAma, mokSa, ye cAro puruSArtha naSTa hojAte haiM tathA bAvalA hojAtA hai aura usake pApa tathA rogoMkI utpatti bhI hojAtI hai aura aMtameM marabhI jAtA hai pIche durgatirUpIrathameM baiThakara cirakAlataka saMsArameM bhramaNa karatA rahatA hai isaliya vidvAnoMko kadApi zoka nahIM karanA cAhiye // 45 // AyA / ApanmayasaMsAre kriyate viduSA kimApadi viSAdaH / kalasyati laGganataH pravidhAya catuSpathe sadanama // 46 // arthaH-AcArya kahate haiM ki yahasaMsArato ApattisvarUpa hai phirabhI nahIM mAlUma vuddhimAna puruSa Apattike Anepara kyoM khada karate haiM kyoMki jo caurAstepara makAna banAtA hai vaha kyA usake ullaghana hone para duHkhita hotA hai? kadApinahIM / bhAvArtha:-jo manuSya caurAstepara makAna banAvegA usakoto dusare pathika lAlaMghana karake avazyahI jaayge| yadi makAnakA mAlika ullaMghana karanepara khedakarai to usakA khada karanA vyarthahA hai usIprakAra jo manuSya isa 157 // For Private And Personal Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // // 158 ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pagranandipanarvizatikA / ApattirUpa saMsArameM rahegA to usako avazyahI duHkha bhogane hoMge yadi vaha duHkha bhogate samaya khedamAne to usakA bhI kheda mAnanA sarvathA vyartha hai isaliye jo manuSya kheda karanA nahIM cAhatA usako aisA kAma karanA cAhiye ki vaha phira saMsArameM na Ave // 46 // vasantatilakA / vAtUla eSa kimu kiM grahasaMgRhIto bhrAnto'thavA kimu janaH kimatha prmttH| jAnAti pazyati zRNoti ca jIvitAdi vidyuccalaM tadapi no kurute svakAryam // 47 // arthaH-AcArya kahate haiM ki kyA isamanuSyako vAya AyagaI hai. athavA yaha kisI bhUta pizAcane pakar3a liyA hai vA bAvalA hogayA hai athavA unmAdI hogayA hai jo ki samasta jIvana, dhana, strI, putra, Adiko vijalIke samAna caMcala tathA vinAzIka jAnatA hai dekhatA hai sunatA hai to bhI apane hitake karane vAle kAryako aMzamAtrabhI nahIM karatA // 47 // shaadlvikriidd'it| dattaM cauSadhamasya naiva kathitaH kasyApyayaM mantriNo nokuryAcchucamevamunnatamatirlokAntarasthe nije / yatnA yAnti yatoginaH zithilatAM sarve mRteH sannidhau vandhAzcarmavinirmitAparilasadvarSAmbusiktA. iva // arthaH-apane priya manuSyake marajAnepara buddhimAnoMko aisA zoka kadApi nahIM karanA cAhiye, ki maiMne isako davA nahIM dI athavA kisI vaidya athavA maMtravAdIko bulAkara nahIM dikhAyA kyoMki jisaprakAra cAmake vaMdha varSAkAlameM pAnI par3anese DhIle hojAte haiM usIprakAra manuSyakI mRtyuke samIpa meM rahanepara kiyehuve bhI. prayatna nahIMkiyehuvese hojAte haiM // 18 // //////////////////////////// // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // // // 158 For Private And Personal Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra / / 159 / / www.kobatirth.org pacanandipaJcaviMzatikA / zikhariNI / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir svakarmavyAghreNa sphuritanijakAlAdimahasA samAghrAtaH sAkSAccharaNarahite saMsRtivane / priyA me putrA me draviNamapi me me gRhamidaM vadannevaM me, meM, pazuriva jano yAti maraNam // 49 // arthaH -- jisameM koI zaraNa nahIM hai aise vanameM valavAna vyAghrase pakar3A huvA dIna pazu jisaprakAra me, me, karake mara jAtA hai usIprakAra zaraNarahita isasaMsArarUpIvanameM apane kAla Adi valasaMyukta karmarUpI vyAghrase pakar3A huvA yahajana strI merI hai putra mere haiM dhana merA hai yaha ghara merA hai isaprakAra me, me karatA 2 vyartha marajAtA hai isaliye vidvAnoMko kadApi kisI padArtha meM mamatvabuddhi nahIM rakhanI cAhiye // 49 // vasantatilakA | divAni khaNDAni gurUNi mRtyunA vihanyamAnasya nijAyuSobhRzam / patanti pazyannapi nityamagrataH sthiratvamAtmanyabhimanyate jar3aH // 50 // arthaH-- mRtyuse naSTa kiyehuve apane Ayuke bar3e 2 Tukar3e svarUpa ye dina sadA Age Akara par3ate haiM arthAt Ayuke dina pratidina kSINa hote calejAte haiM isavAtako dekhatA huvA bhI yaha ajJAnI jIva apaneko nizcala avinAzI mAnatA hai yaha bar3A Azcarya hai // 50 // zArdUlavikrIDita / kAlena pralayaM vrajanti niyataM te'pIndracandrAdayaH kA vArtAnyajanasya kITasadRzo'zakteradIrghAyuSaH / tasmAnmRtyumupAgate priyatame mohaM mudhA mA kRthAH kAlaH krIr3ati nAtra yena sahasA tatkiJcidanviSyatAma arthaH- jaba bar3I 2 Rddhake dhArI indra candra sUrya Adika bhI apane kAlake Ane para marajAte haiM For Private And Personal 6800 / / 159 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 160 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipaJcaviMzatikA / tatra kITakake samAna nirbala tathA thor3I AyuvAle anyajanakI kyA vAta ? arthAt vaha to avazyahI maregA isaliye AcArya upadeza dete haiM ki apane priya strI, putra, AdikaM maranepara zoka na karake koI aisA kAma karo jisase tumako phira na maranA par3e // 51 // saMyogo yadi viprayogavidhinA vejjanma tanmRtyunA sampacedripadA sukhaM yadi tadA duHkhena bhAvyaM dhruvam / saMsAre'tra muhurmuhurbavidhAvasthAntaraprollasadveSAnyatvanaTIkRtAGgini sataH zoko na harSaH kacit // arthaH- jisa saMsAra meM yaha jIvavAraMvAra nAnAprakArakI jo dUsarI 2 avasthA unameM nArakI, pazu, deva, Adika nAnAveSoMko dhAraNakara naTake samAna sthita hai usasaMsAra meM yadi saMyoga viyoga ke sAtha lagAhuvA hai tathA janma maraNake sAtha aura saMpatti vipatti ke sAtha lagI huI hai aura sukha duHkhake sAtha lagA huvA hai taba vidvAnoM ko nato kisI padArthameM zoka karanA cAhiye na harSahI karanA cAhiye // bhAvArthaH -- isa saMsAra meM apane karmake anusAra jIva ekagatise dUsarIgatimeM jAkara nAnAprakArake deva, manuSya, pazu, Adika veSoM ko bhI dhAraNa karate haiM aura jina 2 padArthoM kA saMyoga hai unakA viyoga bhI avazya hotA hai tathA jo utpanna hotA hai vaha avazya maratAbhI hai aura jo dhanI hai vaha nirdhana bhI avazya hotA hai tathA jo sukhI hai vaha duHkhI bhI avazya hotA hai, isaliye AcArya upadeza dete haiM ki jo manuSya isaprakArake saMsAra ke caritrako jAnate haiM unako saMyoga saMpati sukha Adike honepara na to harSa mAnanA cAhiye tathA viyoga vipatti duHkha Adike hone para zoka bhI nahIM karanA cAhiye // 52 // lokAzcetasi cintayantyanudinaM kalyANamevAtmanaH kuryAtsA bhavitavyatA gatavatI tattatra yadrocate / mohollAsavazAdatiprasarato hitvA vikalpAnvahUnrAgadveSaviSojbhitairiti sadA sadbhiHsukhaMsthIyatAm // For Private And Personal 9466406 21605 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir +0000000000000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / arthaH-manuSya sadA isaprakArakA vicAra karate rahate haiM ki sadA hamako kalyANakI prApti hove kintu daivayogase jaisA honA hotA hai hotA vaisAhI hai apanA kiyA huvA kuchabhI nahIM hotA isaliye sajanoMko nA cAhiye ki ve mohake vazase phaile huve jo " sukha AdikI vAJchArUpa" nAnA prakArake khoTe vikalpa unako nAzakarake rAga, heSa, rUpI viSase rahita hokara apane sAmyabhAvarUpIsukhameM sthita rahai tabhI unako kalyANa kI prApti hosaktI hai dUsareprakArase unako kalyANa kI prApti kadApi nahIM ho saktI // 53 // bsnttilkaa| lokA 'gRhapriyatamAsukhajIvitAdi' vAtAhatadhvajapaTAgracalaM samastam / vyAmohamatra parihRtya dhanAdimitre dharme matiM kuruta kiM vahubhirvacobhiH // 54 // aura bhI AcArya upadeza dete haiM ki hebhavyajIvo ye ghara, strI, putra, jIvana, Adika samastapadArtha pavanase kapAyehuve dhvajAke kapar3e ke agrabhAgake samAna caMcala hai isaliye adhika kahAMtaka kahAjAve dhana, strI, mitra, AdikameM phaile huve mohako sarvathA nAzakara dharmahI apanI buddhiko lagAo // 54 // "putrAdizokazikhizAntikarI' ytiindushriipdmnndivdnaambudhrprsuutiH| 'saddhodhasasyajananI, jayatAdanityapaJcAzadunnatadhiyAmamRtaikavRSTiH // 55 // arthaH--putra AdimeM phailIhuI zokarUpIagniko zAnta karanevAlI, tathA yati meM uttama aise jo padmanandInAmakayati unakA mukharUpI jo megha usase paidA huI, tathA zreSTabodharUpIdhAnyako paidA karanevAlI aisI yaha anityapazcAzatrUpIjalakI vRSTi sajjanoMke hRdayameM sadA jayavanta raho // bhAvArtha:-jisa prakAra jalavRSTi jalatI huI abhiko bujhA detI hai tathA meSase paidA hotI hai aura ........0000 10......... For Private And Personal Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 162 // ................... paanandipazcaviMzatikA / dhAnyoMko paidA karatI hai usIprakAra " anityapazcAzat " bhI zokako nAzakarane vAlI hai arthAt isake par3hanese uttamamanuSyako kisI priyase priya padArthake nAzahonepara bhI zoka nahIM hotA tathA munIndra zrI padmanandIne isakA pratipAdana kiyA hai aura yaha zreSTajJAnako denevAlI hai isaliye bhavyajIvoM ko isakA manana avazya karanA cAhiye // 55 // isaprakAra zrIpAnandIAcAryadvArA racita zrIpAnandipaJcaviMzatikAmeM anityapazcAzat nAmaka adhikAra samAptahuvA // .................................. ektvspttiH| anuSTupa / cidAnandaikasadabhAvaM paramAtmAnamavyayam / praNamAmi sadA zAntaM zAntaye sarvakarmaNAm // 1 // arthaH-caitanyasvarUpa AnandasvarUpa avinAzI aura zAnta aiseparamAtmAko sarvakArmoMkI zAntike liye maiM namaskAra karatA hUM // bhAvArtha:-jo paramAtmA caitanyasvarUpa hai tathA AnandasvarUpa hai aura nitya zazvata tathA samasta krodhAdikarmoMse rahita hai aisA paramAtmA mujhe isa ekatvanAmakaadhikArake varNana karanemeM zAMti pradAnakarai // 1 // khAdipaJcakanirmuktaM krmaassttkvivjitm|| cidAtmakaM paraMjyotirvande devendrapUjitam // 2 // 162 For Private And Personal Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 16 sAra ...................0000000000000000000660646440444444661 paanandipazcaviMzatikA / arthaH--jo caitanyasvarUpateja pugala, dharma, adharma, AkAza kAlase sarvathA bhinna hai tathA jJAnAvaramAdikA~se rahita hai aura jisakI bar3e 2 deva tathA indra Adika sadA pUjanakarate haiM aisA vaha sabhyasvarUpa 'utkRSTa teja' merI rakSAkaro arthAt usacaitanyasvarUpatejako mastakanavAkara maiM namaskAra karatA hU~ // 2 // yadavyaktamabodhAnAM vyaktaM sadbodhacakSuSAm / sAraM yatsarvavastUnAM namastasmai cidAtmane // 3 // artha:-jisacaitanyasvarUpaAtmAko jJAnarahita ajJAnIpuruSa anubhava nahIM karasakte haiM tathA akhaMDa jJAnake dhAraka jJAnI jisakA sadA anubhava karate haiM aura samastapadArthoM meM jo sArabhUta hai aise usacaitanya svarUpaAtmAkeliye maiM mastaka jhukAkara namaskAra karatA hUM // 3 // cittatvaM tatpratipANideha evaM vyavasthitam / / tamazchannA na jAnanti bhramanti ca bahirbahiH // 4 // arthaH yadyapi pratyekaprANIkI dehameM yaha nirmalacaitanyarUpItatva virAjamAna hai tobhI jinamamuSyoM kI AtmA ajJAnAndhakArase DhakIhuI haiM ve isako kuchabhI nahIM jAnate haiM tathA caitanyasebhinna vAhyapadArthoM meM hI caitanyake bhramase bhrAnta hote haiM // 4 // bhramato'pi sadA zAstrajAle mahati kecana / / na vidanti para tatvaM dAruNIva hutAzanam // 5 // arthaH-kaIeka manuSya anekazAstroMkA svAdhyAya bhI karate haiM to bhI tIvamohanIyakarmake udayase bhrAntahokara lakar3ImeM jisaprakAra abhi nahIM mAlUma hotI usIprakAra caitanyasvarUpaAtmAko aMzamAtra bhI nahIM jAnate // 5 // 0000000000000 // 16 // For Private And Personal Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kchaarth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir paanandipazcaviMzatikA / kecit kenyepi kAruNyAtkathyamAnamapi sphuTam / na manyante na zRNvanti mahAmohamalImasAH // 6 // arthaH-pravalamohanIyakarmase ajJAnIhuve anekamanuSya uttamapuruSoMkara batAye huvebhI Atmatatvako na to mAnate hI haiM tathA na sunate hI haiM // 6 // dhuri dharmAtmakaM tattvaM duHzrutermandabuddhayaH / jAtyandhahastirUpeNa jJAtvA nazyanti kecana // 7 // arthaH-yadyapi vastu kA svarUpa anekAntasvarUpa hai tobhI aneka jar3avuddhImanuSya, janmAMdha jisaprakAra hAthI ke eka 2 bhAgakohI hAthI samajhalete haiM tathA naSTa hojAte haiM usIprakAra ekAnta svarUpa mAnakarahI naSTa hotehaiM / bhAvArtha:-kisIsamaya kaI eka andhemanuSyoM ko isavAtakI abhilASA huI ki hama hAthI dekheM isa liye unhoMne eka mahAvatase isavAtakA nivedana bhI kiyA ki vaha hamako hAthI dikhAve ataeva kisI dina usa mahAvatane unake sAmane lAkara hAthI khar3Akara diyA tathA kahA ki jo tumane hAthI ke dekhanekeliye nivedana kiyAthA usIke anusAra yaha hAthI tumhAre sAmane khar3A hai ise tuma dekho phira kyAthA ? andhe dor3e tathA eka 2 aMgako TaTolane lagagaye jaba dekhacuke taba unameMse pratyekako pUchA gayA ki hAthI kaisA thA to una meMse jisane hAthIkI pUMchakA sparza kiyAthA vaha jhaTa vola nikalA ki hAthI laMbevAMsake samAna hotA hai jaba dUsare se pUchA gayA ki bhAI hAthI kaisA hotA hai taba usane kahA ki hAthI laMcA 2 nahIM hai kintu cAkIke pATake samAna gola hai kyoMki usane hAthIke pairahIkA sparza kiyA thaa| isIprakAra auroMse bhI pUchAgayA to unameMse bhI kisIne kaisA bhI kahA kisIne kisI aMgako hAthI kahA tathA kisIne kisI aMgako hAthI kahA kintu hA ke For Private And Personal Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 000000000000000000000000000000000000000000000066000008 pacanandipaJcaviMzatikA / samagrasvarUpako koI bhI varNana nahIM karasakA isaliye unakI ve sarvavAteM mithyAhI samajhIgaI ho yadi ve isa prakArakA ekAnta nahIM pakar3ate ki hAthI laMvAhIM hotA hai athavA gola hI hotA hai to unakI sabavAteM satya samajhI jAtI kyoMki hAthI una pUMcha paira Adi aMgoMse bhinna koI dUsarA padArtha nahIM thA sarva milehave aMgoMkAhI nAma hAthIthA usIprakAra yadyapi vastukA svarUpa anekAnta hai tobhI vahutase durbuDI ekadharma athavA dohI dharmako vastu mAnakara samagravastukA svarUpa samajhakara apaneko sarvajJa banane kA dAvA rakhate haiM kintu unakA usa prakArakA abhiprAya khoTAhI abhiprAya samajhAjAtA hai kyoMki vastu anekadharmasvarUpa hai hAM yadi ve vastumeM ekahI dharma haiM athavA dohI dharma haiM emA ekAnta na pakaDai to kisI rItise unakA usaprakArakA kahanA nivIdha samajhA jAsaktA hai kyoMki ve dharma vastuse jude nahIM haiM unadharmasvarUpahI vastu hai isaliye unadharmoM ke kahane se vastukA svarUpa kathaMcit sacabhI mAnA jAsaktA hai isaliye yaha vAta bhalIbhAMti siha hocukI ki vastu ekAntAtmaka nahIM hai kintu anekAntAtmakahI hai kintu jo ekAntAtmaka mAnate haiM ve durbuddhI haiM // 7 // kecitkiJcitparijJAya kutazcid grvitaashyaaH| jaganmandaM prapazyanto nAzrayAnti manISiNaH // 8 // arthaH-kaI eka manuSya kahIMse kucha thoDIsI bAta jAnakara apaneko bar3A vihAna mAnalete haiM tathA apane sAmane jagatabharake vidvAnoMko mUrkha samajhate haiM ataeva ahaMkArase ve vidvAnoMkI saMgati bhI nahIM karanA cAhate // 8 // dharmako parikSAkarake grahaNa karanA cAhiye isavAtako AcArya dikhAte haiM / jantumuddharate dharmaH patantaM janmazaGkaTe / anyathA sa kRto bhrAntyA lokai hyaH parIkSitaH // 9 // 00000000000000000000000000000000000000000000000000 165 // For Private And Personal Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipaJcaviMzatikA / saMsAra saMkaTameM phasehuve prANiyoMkA uhArakaranevAlA dharma hai kintu svArthIduSToMne usako viparIta hI karadiyA hai arthAt unakA mAnAhuvA dharmakA svarUpa saMsArameM kevala DuvAne vAlA hI hai isaliye bhavyajIvoM ko cAhiye ki ve bhalIbhAMti parIkSAkara dharmako grahaNa kareM // 9 // kauMna dharma pramANakaraneyogya hai isavAtako AcArya dikhAte haiN| sarvabiddhItarAgokto dharmaH sUnRtatAM brajet / prAmANyato yataH punso vAcaH prAmANyamiSyate // 10 // samasta lokAlokake padArthoke jAnanevAle tathA vItarAgImanuSyakA kahA huvA hI dharma pramANIka hotA hai kyoMki manuSyake prAmANyase hI vacanoMmeM pramANatA samajhI jAtI hai isaliye jaba bItarAga tathA sarvajJa pramANIka puruSa haiM tava unakA kahAhuvA dharmabhI pramANIka hI hai aisA samajhanA cAhiye // 10 // bahirviSayasabandhaH sarvaH sarvasya srvdaa|| atastadbhinnacaitanyabodhayogau tu durlabhau // 11 // . arthaH-samastabAhyaviSayoMkA saMbaMdha to sabajIvoMke sadAkAlahI rahatA hai kintu vAhya padArthoM ke saMbaMdha se judA jo jJAnAnanda svarUpa caitanyakA jJAna tathA saMbaMdha hai vaha atyaMta durlabha hai / bhAvArtha:--anAdikAlase bAhyapadArthoMkA saMvaMdhato jIvoM ke pratikSaNa lagA AyA hai isaliye usakAto sarvajIvoMko anubhava hai parantu usabAhyasaMbaMdhase bhinna aMtaraMgameM caitanyakA jJAna tathA usakA saMbaMdha kabhI | nahIM huvA hai kyoMki vaha atyaMta durlabha hai isaliye bhavyajIvoMko caitanyakAhI jJAna karanA cAhiye tathA usI. kA anubhava karanA caahiye|| 11 // Pop00000000000000000000000000000000000000000..." 166 // For Private And Personal Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsur Gyanmandir 1 0 // 167in +000000000000000000000000000000000000000000...10 pacanandipazcaviMzatikA / labdhipaJcakasAmigrIvizeSAtpAtratAM gataH / bhavyaH samyagdRgAdInAM yaH saH muktipathe sthitH||12|| arthaH--jisako sihI honevAlI hai aisA jo bhavya, vaha dezanA 1 prayogya 2 vizuddhi 3 kSayoyazama 4 tathA karaNalabdhi isaprakAra ina pAMcalabthisvarUpa sAmigrIke vizeSase samyagdarzana samyagjJAna tathA samyak cAritra rUpI ratnatrayakA pAtra banatA hai arthAt ratnatrayako dhAraNa karatA hai vahI mokSa meM sthita hai aisA samajhanA caahiye| bhAvArthaH-satya upadezakA nAmato dezanA hai tathA paMceMdrIpanA sainIpanA garbhajapanA manuSyapanA UMcA kula yaha prAyogya nAmaka labdhi hai tathA sarvaghAtIprakRtiyoMkAto udayAbhAvIkSaya tathA dezaghAtI prakRtiyoM kA upazama yaha kSayopazamalabdhi hai tathA pariNAmoMkI vizuddhatAkAnAma vizuddhilabdhi hai aura adhaHkaraNa apUrvakaraNa anivRtikaraNa yaha karaNalAbdha hai ina pAMcaprakArakI labdhiyoMke vizeSase jo ratnatrayakAdhArI hai vahI bhavyapuruSa zIghra muktiko jAtA hai // 12 // samyagdRgbodhacAritraM tritayaM muktikaarnnm| muktAveva sukhaM tena tatra yatno vidhIyatAm // 13 // arthaH-samyagdarzana samyagjJAna tathA samyakcAritra ina tInoMkA samudAyahI muktikA kAraNa hai aura vAstavika sukhakI prApti mokSameM hI hai isaliye bhavyajIvoMko usIkeliye prayatna karanA cAhiye // 13 // AcArya samyagdarzanAdikA svarUpa dikhAte haiN| darzanaM nizcayaH pusi bodhastadvodha iSyate / sthitiratraiva cAritramitiyogaH zivAzrayaH // 14 // .........................0000000000000000000....... 167 // For Private And Personal Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 2000m padmanandipazcaviMzatikA / arthaH--AtmAkA nizcayato samyagdarzana hai tathA AtmakAjJAna samyagjJAna hai aura AtmAmeM nizcila rItise rahanA samyakcAritra hai tathA inatInoMkI jo ekatA vahI mokSakA kAraNa hai // 14 // ekameva hi caitanyaM shuddhnishcyto'thvaa| ko'vakAzo vikalpAnAM tatrAkhaNDaikavastuni // 15 // arthaH-athavA zuddhanizcayanayase eka caitanyahI mokSakA mArga hai kyoMki AtmA eka akhaMDa padArtha hai isaliye usameM samyagdarzana samyagjJAna tathA samyak cAritra Adi bhedoMkA avakAza nahIM hai arthAt akhaMDa tathA eka AtmAke samyagdarzana Adi Tukar3e nahIM hosaktaM // 15 // pramANanayanikSepA arvAcIne pade sthitaaH| kevale ca punastasmiMstadekaH pratibhAsate // 11 // arthaH-jaba taka AtmA zuhAtmA nahIM huvA hai tabhItaka isameM pramANa tathA naya aura nikSepa bhinna 2 / hai aise mAlUma par3ate haiM kintu jisasamaya yaha AtmA zuddhAtmA hojAtA hai usasamaya isameM kevala catanyasvarUpa AtmAhI pratibhAsatA hai // 16 // nizcayaikadRzA nityaM tadevekaM cidAtmakam / prapazyAmi gatabhrAntirvyavahArahazA param // 17 // arthaH-zuddhanizcayanayase yaha AtmA eka hai nitya hai tathA caitanya svarUpa hai aisA maiM anubhavakarane vAlA anubhava karatA hUM kintu vyavahAranayase pramANasvarUpa tathA naya aura nikSepasvarUpa bhI meM isaAtmAko bhalIbhAMti dekhatA huuN||17|| ww.0000000000000000000000000000000000ra / 168 // For Private And Personal Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 169 // 0400600.0000000000000000000000000000000000000000000000. pnnmaamdpshcviNshsikaa| - bhAvArtha:-zuddhanizcayanayakI dRSTi meM yaha AtmA eka, nitya, tathA caitanyasvarUpahI hai kintu vyavahAra nayakI apekSAse isameM pramANa tathA naya aura nikSepa Adi bheda dIkhate haiM // 17 // ajamekaM paraM zAntaM sarvopAdhivivarjitam AtmAnamAtmanA jJAtvA tiSThedAtmani yaHsthiraH // 18 // sa evAmRtamArgasya saevAmRtamaznate saevAhana jagannAthaH saevaprabhurIzvaraH // 19 // arthaH-jo puruSa janmarahita aura eka tathA zAntisvarUpa aura samastakIMkararahita apaneko apanehI se jAnakara apane meM hI nizcalarItise ThaharatA hai vahI puruSa mokSako jAnevAlA hai tathA vahImanuSya mokSasukhako prApta hotA hai aura vahI arhanta tathA jagannAtha aura prabhu tathA Izvara kahalAtA hai isaliye bhavyajIvoMko apanI AtmAmeM avazya nizcalarItise ThaharanA cAhiye // 18 // 19 // kevalajJAnahaksaukhyasvabhAvaM tatparaM mahaH / tatra jJAtena kiM jJAtaM dRSTe dRSTaM zrute zrutam // 20 // arthaH-jo utkRSTa AtmasvarUpateja hai vaha kevaladarzana, tathA kevalajJAna, aura anaMtasukhasvarUpahI hai isaliye jisane isatejako jAnaliyA usane sabakucha jAnaliyA aura jisane isatejako dekha liyA usane sabakucha dekhaliyA tathA jisane isatejako sunaliyA usane sabakucha sunaliyA aisA samajhanA cAhiye // 20 // iti jJeyaM tadevakaM zravaNIyaM tadeva hi / / dRSTavyaJca tadaivaikaM nAnyannizcato badhaiH // 21 // .00000000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 17 // pacanandipazcaviMzatikA / arthaH-isaliye bhavyajIvoMko nizcayase eka caitanyasvarUpahI jAnaneyogya hai tathA vahI eka sunane yogya hai aura vahI dekhane yogya hai kintu usase bhinna koI bhI vastu na to jAnane yogya hai tathA na sunane yogya hai aura na dekhanehI yogya hai aisA samajhanA cAhiye // 21 // gurUpadezato'bhyAsAdvairAgyAdupalabhya yat / / kRtakRtyo bhavedyogI tadevaikaM nacAparam // 22 // arthaH-guruke upadezase tathA zAstrake abhyAsase aura vairAgyase jiptako pAkara yogIzvara kRtakRtya ho jAte haiM vaha yahI caitanyasvarUpateja hai aura koI nahIM hai / / 22 / / tatpati prIticittena yena vArtApi hi zrutA / nizcitaM sa bhavedbhavyo bhAvinirvANabhAjanam // 23 // arthaH--jisamanuSyane prasannacittase isacaitanyasvarUpaAtmAkI vAtabhI sunalI hai vahabhavyapuruSa hone vAlI muktikA nizcayase pAtra hotA hai arthAta vaha niyamase mokSako jAtA hai isaliye mokSAbhilASiyoMko avazya hI isacaitanyasvarUpa AtmAkA anubhava karanA cAhiye // 23 // jAnIte yaH paraM brahma karmaNaH pRthgektaam| gataM tadgatavodhAtmA tatsvarUpaM sa gacchati // 24 // arthaH-jo manuSya zuddhAtmAmeM lInahokara karmose bhinna tathA eka aise usaparamabrahmaparamAtmAko jAnatA hai vaha puruSa parabrahmasvarUpahI hojAtA hai isaliye bhavya jIvoMko paramAtmAkA avazya dhyAnakaranA cAhiye // 24 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// .0000000000 13117-H For Private And Personal Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 400000000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / kenApi pareNa syAtsavandho vaMdhakAraNam / paraikatvapade zAnte muktaye sthitirAtmanaH // 25 // arthaH-anyapadArthoM kesAtha jo AtmAkA saMbaMdhahonA hai usase kebala vaMdhahI hotA hai tathA usI AtmAkA jo utkRSTa zAnta aura ekatArUpa sthAnameM ThaharanA hai usase mokSahI hotI hai isaliye mokSAbhilASiyoM ko parapadArthose mamatvachor3akara svasvarUpameM hI lIna honAcAhiye // 25 // vikalpormibharatyaktaH zAntaH kaivlymaashritH| karmAbhAve bhavedAtmA vAtAbhAve samRdravat // 26 // arthaH-pavanake thaMbhajAnepara jisaprakAra samudra lahariyoMse rahita, tathA kSobharahita, zAMta, hojAtA hai umIprakAra jaba isa AtmAse sarvathA karmoM kA saMbaMdha chuTa jAtA hai usasamaya yaha AtmA bhI samastaprakAra ke vikalpoMkara rahita, tathA kevalajJAnakarasahita, zAnta, hojAtA hai|| bhAvArthaH-yadi dekhAjAve to svabhAvase samudra zAnta hI hai kintu jisasamaya pavana calatA hai usasamaya usakI laharI UMceko uThatI hai tathA vaha kSubdha hojAtA hai parantu jisasamaya pavana rukajAtA hai usasamaya phira vahasamudra zAnta hojAtA hai usIprakAra nizvayanayase yaha AtmA bhI zAnta hI hai kintu karmake saMbaMdhase isameM nAnAprakArake vikalpa Akara khar3e hojAte haiM kintu jisasamaya unakarmoMkA saMbaMdha chUTa jAtA hai usa samaya phira vaisAkA vaisAhI AtmA zAnta hojAtA hai // 26 // saMyogena yadA yAtaM mattastatsakalaM param / tatparityAgayogena mukto'hamiti me matiH // 27 // 00000000000000000000000000000000000000000000000000kampa // 171 // For Private And Personal Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 0000000000000 666066446600000000000000000000000000000 www.kobatirth.org pacanandipazcaviMzatikA / arthaH-samyagdRSTI isaprakArakA citavana karatA rahatA hai ki jo vastu saMyogase utpanna huI haiM ve saba mujhase judI hai tathA mujhe isavAtakA jJAna hai ki unasaMyogase paidA huI samastavastuoMke tyAgase maiM mukta hUM merIAtmAmeM kisIprakArake karmakA saMbaMdha nahIM hai // 27 // kiM me kariSyataH krUrau zubhAzubhanizAcarau / rAgadveSaparityAgamohamantreNa kIlitau // 28 // arthaH-rAgadveSarUpIpavalamaMtrase kIlitahuve tathA krUra aise zubha tathA azubha karmarUpI rAkSasa merA kyA kareMge ? kucha bhI nahIM karasakte // bhAvArtha:--rAgadveSake honese hI zubha tathA azumakokA vaMdha hotA hai yadi rAgadveSakA hI saMbaMdha merI AtmAke sAtha na rahaigA to merA zubha tathA azubhakarma kucha bhI nahIM karasakte aisA samyagdRSTi vicAra karatA rahatA hai savandhepi sati tyAjyau rAgadeSau mahAtmabhiH / vinA tenApi ye kuryuste kuryuH kiM na vaatulaaH||29|| arthaH--sajanoMko cAhiye ki rAgadveSake saMbaMdha honepara bhI ve rAgadveSakA tyAgakaradeve kintu jo loga saMvaMdhake na hone parabhI rAgadveSako karate haiM ve manuSya samasta aniSToM ko paidA karate hai| bhAvArthaH-rAgadveSa ke hote saMte aneka prakArake aniSTa hote haiM isaliye sajjanoMko kadApi rAgI tathA heSI nahIM bananA cAhiye // 29 // manovAkAyaceSTAbhistadvidhaM karma jRmbhate / upAsyate sadevekaM tebhyobhinnaM mumukSubhiH // 30 // 1172 // For Private And Personal Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 153 // www.kobatirth.org pacanandipaJcaviMzatikA / arthaH----mana, vacana, kAyakI ceSTAse ceSTAnusArakarma vRddhiko prAptahotA hai isaliye mokSAbhilASI bhavya puruSa mana, vacana, kAyase bhinna eka caitanyamAtra AtmAkI hI upAsanA karate haiM // 30 // betato dvaitamadvaitAdadvaitaM khalu jAyate / lohA lohamayaM pAtraM hemnohemamayaM yathA // 31 // arthaH-jisaprakAra lohase lohamayI hI pAtra kI utpatti hotI hai tathA suvarNase suvarNamayIhI pAtrakI utpatti hotI hai usIprakAra dvaitase nizcayase dvaitahI hotA hai tathA advaitase advaita hI hotA hai // bhAvArthaH ---- karma tathA AtmAke milApakA nAmadvaita hai ataH javataka karma tathA AtmAkA milApa rahegA tavataka to saMsArI hI rahegA kintu jisasamaya karma tathA AtmAkA milApa chUTa jAvegA taba mukta hojAvegA // nizcayena tadekatvamadvaitamamRtaM param / dvitIyena kRtaM dvaitaM saMsRtirvyavahArataH // 32 // arthaH--nizcayanayase to ekatArUpa jo advaita hai vahI mokSa hai aura vyavahAra nayase karmoMkara kiyA huvA jo haita hai vaha saMsAra hai // bhAvArthaH--jabataka kamA~kA saMbaMdha rahatA hai tabataka to saMsAra hai kintu jisasamaya karmoMkA saMbaMdha chUTa jAtA hai usasamaya mokSa hai // 32 // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir vaMdhamokSau ratidveSau karmAtmanau zubhAzubhau / iti dvaitAzritA vuddhirasiddhirabhidhIyate // 33 // arthaH-- vaMdha aura mokSa rAga aura dveSa karma aura AtmA zubha aura azubha isaprakAra dvaitakara sahitajo For Private And Personal // 173 // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 00000000000000000000000000000000000000000000000460401 paanandipaJcaviMzatikA / buddhi hai vaha asiddhi hai arthAt nijAnanda zuddha advaitasvarUpakI rokanevAlI hai // 33 // udayodIraNAsattA pravandhaH khalu karmaNaH / / vodhAtmadhAma sarvebhyastadevaikaM paraM param // 34 // arthaH--udaya udIraNA tathA sattA ityAdi samasta kaukI hI racanA hai kintu AtmA isasamastaracanA se bhinna hai utkRSTa hai tathA kevalajJAnakA dhArI hai // 34 // krodhAdikarmayoge'pi nirvikAraM paraM mhH| vikArakAribhirbhedyairna vikAri nabhobhavet // 35 // artha-kAle pIle nIle ghor3Ake AkAra hAthIke AkAra ityAdi anekavikArasahita bAdaloMse jisa prakAra amUrtIka AkAza vikRta nahIM hotA usIprakAra yadyapi AtmAke sAtha krodha Adi karmoMkA saMbaMdha hai to bhI AtmA vikAra rahita hI hai // 35 // nAmApihi paraM tasmAnnizcayAttadanAmakam / janmamRtyAdicAzeSaM vapurdharma vidurbudhAH // 36 // arthaH-nizcayanayase AtmAkA koI nAma nahIM hai vaha nAma rahitahI hai aura jo ye janma maraNa Adi dharma haiM ve zarIrake hI dharma haiM aisA bar3e 2 vidvAn kahate haiM // 36 // bodhenApi yutistasya caitanyasyatu kalpanA / saca tacca tayoraikyaM nizcayena vibhAvyate // 37 // arthaH-AtmA jJAnakara sahita hai yaha to caitanyasvarUpaAtmAmeM kalpanAhI hai kyoMki zuddhanizcayanayase HS174 // +++++0000000000000000000000000................... For Private And Personal Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 0000000000000440000000000000000000000000000000000.014 pdynndipshnaavshtkii| AtmA aura jJAna ekahI padArtha hai aisA anubhava gocara hai // 37 // kriyAkArakasaMvandhapravandhojjhita mUrtiyat / evaM jyotistadevaikaM zaraNyaM mokSakAMkSiNAm // 38 // arthaH-jo caitanyarUpI teja kriyA aura kArakake saMbaMdhakI racanAkara rahita hai vahI eka mokSAbhilASI bhavyajIvoMkA paramazaraNa hai // bhAvArtha:-kriyA kArakake saMbaMdhakara rahita, tathA eka aise caitanyasvarUpa tejakI jo bhavyajIva upAsanA karate haiM unako mokSa milatI hai isaliye bhavyajIvoMko aise caitanyakI hI sadA upAsanA karanI cAhiye // 38 // tadekaM paramaM jJAnaM tadekaM zuci darzanam / cAritraM ca tadekaM syAt tadekaM nirmalaM tapaH // 39 // arthaH-vaha caitanyasvarUpa zuddha AtmAhI to jJAna hai tathA vahI darzana hai aura vahI cAritra hai tathA vahI tapa hai kintu usazuhAtmAse bhinna na koI jJAna hai tathA na koI darzana hai aura na koI cAritra hai tathA na koI tapahI hai isaliye bhavyajIvoMko AtmAkAhI jJAna zrahAma AcaraNa Adi karanA cAhiye // 39 // namasyaJca tadevaikaM tadevaikaJca maMgalam / uttamaJca tadevaikaM tadeva zaraNaM satAm // 10 // arthaH-vahI eka caitanyasvarUpa AtmA namaskAra karane yogya hai tathA vahI maMgalasvarUpa hai aura vahI sarva padArthoM meM zreSTa hai tathA vahI bhavyajIvoMkA zaraNa hai|| 4 // AcArazca tadevaikaM tdevaavshykkriyaa| ++.....................................00000100..... 1755 " For Private And Personal Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 000000000000000000000000000000000000000000000000000000... pamanandipazcaviMzattikA / svAdhyAyastu tadevekamapramattasya yoginaH // 41 // arthaH-pramAdarahita yogIzvaroMkA jo cidAnandasvarUpa AtmAkA dhyAna hai vahI to AcAra hai tathA vahI AvazyakakriyA hai tathA vahI svAdhyAya hai kintu usase bhinna AcAra Adi koI vastu nahIM hai // 11 // guNazIlAni sarvANi dharmazcAtyantanirmalaH / guNazA sambhAvyate paraM jyotistadekamanutiSThataH // 42 // arthaH-jo puruSa usacaitanyasvarUpaAtmAkA dhyAna karanevAlA hai vahI puruSa caurAsIlAkha uttaraguNoM kA dhArI hai tathA vahI aThArahahajAra zIlavatAkA dhArI hai aura usIpuruSake nirmaladharma hai aisA nizcaya hai // 42 // tadevakaM paraM ratnaM srvshaastrmhoddheH| ramaNIyeSu sarveSu tadekaM purataH sthitam // 43 // arthaH-samastazAstrarUpAvistIrNasamudrakA utkRSTaratna yaha caitanyasvarUpa AtmAhI hai arthAta isI ratnakI prAptikoliye zAstroMkA adhyayana kiyAjAtA hai tathA saMsAra meM jitanebhara manoharapadArtha haiM una sabapadArthoM meM manohara tathA utkRSTa padArtha yaha caitanyasvarUpa AtmAhI hai isaliye bhavyajIvoMko isa caitanyasvarUpaAtmA kA hI acchItarahase dhyAna karanA cAhiye // 43 // tadevaikaM paraM tatvaM tadevaikaM paraM padam / bhavyArAdhyaM tadevekaM tadevaikaM paraM mahaH // 44 // artha:--vaha caitanyasvarUpa AtmAhI eka uttamatatva hai tathA vahI eka utkRSTa sthAna hai aura vahI eka bhavyajIvoMke ArAdhana karane yogya hai tathA vahI eka advitIya uttamateja hai // 44 // 0000000000000.00...+++++HAR 0 176 // For Private And Personal Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ...100000000000000000000000000000......000000000000000 www.kobatirth.org pacanandipazcaviMzatikA / zastraM janmatarucchedi tadevakaM satAM matam / yoginAM yoginiSThAnAM tadevaikaM prayojanam // 45 // arthaH-aura vahI caitanyasvarUpIAtmA janmarUpIvRkSake nAzakaranekeliye zastrake samAna hai arthAt caitanyasvarUpa AtmAke bhalIbhAMti dhyAnake karanese sarva janma maraNa Adi naSTa hojAte haiM tathA vahI AtmArUpI | teja bhavyajIvAMkA mAnya hai aura vahI dhyAnayuktayogiyoMkA prayojana hai arthAt usIkI prAptike liye yogigaNa sadA prayatna karate rahate haiM // 45 // mumukSUNAM tadevaikaM muktaH panthA na cAparaH / Anando'pi na cAnyatra tadihAya vibhAvyate // 46 // arthaH-mokSAbhilASiyoMkeliye caitanyasvarUpa AtmAhI mokSakA mArga hai AtmAse anya koI bhI mokSa mArga nahIM hai tathA AnaMda bhI AtmAmeM hI hai kintu usake sivAya aura kahIMpara bhI Ananda nahIM pratIta hotA isaliye bhavyajIvoMko isIkA dhyAna karanA cAhiye // 46 // saMsAraghoragharmeNa sadA taptasya dehinH| yantradhArAgRhaM zAntaM tadeva himazItalama // 47 // arthaH--saMsArarUpIpravalatApase niraMtara saMtaptaprANiyoMko vaha caitanyasvarUpaAtmAhI zAMta tathA varaphake samAna ThaMDhA, phavArAsahita makAna hai, arthAt jisaprakAra dhUpase saMtaptamanuSyoMko phavArAsahita zItala makAnameM ArAma milatA hai usIprakAra saMsArake saMtApase khinnajIvoMko isazAMtaAtmAmeM lIna honasehI ArAma milatA hai isaliye bhavyajIvoMko sadA caitanyasvarUpaAtmAkAhI anubhava karanA cAhiye // 47 // 0000000000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org padmanandipaJcaviMzatikA / tadevaikaM paraM durgamagamyaM karmavidviSAm / tadevaitattiraskArakAri sAraM nijaM valam // 48 // arthaH tathA vahIcaitanyasvarUpa AtmA eka aisA kilA hai ki jisameM karmarUpa vairI kadApi praveza nahIM karasakte aura unakarmarUpI zatruoMkA apamAna karanevAlA vahI caitanya svarUpa AtmA eka utkRSTa vala hai // bhAvArthaH - jo manuSya caitanyasvarUpa AtmAkA dhyAna karate haiM unakA karmarUpI vairI kucha nahIM karasakte isaliye bhavyajIvoMko zuddhAtmAkAhI dhyAna karanA cAhiye // 48 // // 178 // tadeva mahatI vidyA sphuranmantrastadeva hi / auSadhaM tadapi zreSTaM janmavyAdhivinAzanam // 49 // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir arthaH-- aura vahI caitanyasvarUpIteja pravalavidyA hai tathA vahI sphurAyamAna maMtra hai aura samasta janma jarA Adiko nAza karanevAlI vahIM eka paramaauSadhi hai // 49 // akSayasyAkSayAnandamahAphalabharazriyaH / tadevaikaM paraM vIjaM niHzreyasalasattaroH // 50 // arthaH -- aura usI zuddhAtmArUpItejase avinAzI tathA akSaya sukharUpI uttamaphala ke denevAle mokSarUpImanoharavRkSa kI utpatti hotI hai // bhAvArthaH - jo puruSa usa zuddhAtmAkA anubhava manana dhyAna karate haiM unako akSayasukhakI denevAlI mokSa lakSmIkI prApti hotI hai isaliye bhavyajIvoMkA sadA usa AtmAkAhI citavana karate rahanA cAhiye // 50 // For Private And Personal // 178 // Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 www.kobatirth.org payanandipazcaviMzatikA / tadevaikaM paraM viddhi trailokyagRhanAyakam / yenekena vinA zaGke vasadapyetaduddhasam // 51 // arthaH--AcArya kahate haiM ki hebhavyajIvo tInalokarUpIgharakA svAmI usIcaitanyasvarUpatejako tuma samajho kyoMki maiM aisI zaMkAkaratA hUM ki isaekacaitanyasvarUpatejake vinA yaha tInalokarUpI ghara bhI banake samAna hai| bhAvArtha:-yadyapi yahaloka jIvAjIvAdi chai dravyoMse bharAhuvA hai to bhI isameM jAnanevAlA eka AtmAhI hai aura isake sivAya samastaloka jar3ahI haiM isaliye yaha AtmAhI tInalokoMkA rAjA hai ataH uttama phalake cAhanevAle bhavyajIvoMko isImeM lIna rahanA cAhiye // 51 // zuddhaM yadeva caitanyaM tadevAhaM na saMzayaH / / kalpanayAnayApyetaddhInamAnandamandiram // 52 // artha:-jo nirAkAra, niraMjana, zuddha, cidrUpa hai so maiMhI hUM isameM kisIprakArakA saMzaya nahIM hai isa prakAra kI kalpanA se bhI vaha AnandasvarUpa zuddhAtmA rahita hai // bhAvArtha:-jo zuddha caitanya svarUpa hai vaha maiMhI hUM isameM sikIprakArakA saMzaya nahIM isprkaarkii| bhI kalpanA usa zuddhAtmAmeM nahIM hai isaliye zuddhAtmA samastaprakArakI kalpanAoMse rahitahI hai // 52 // mokSakeliye kI huI icchA bhI ThIka nahIM aisA AcArya batAte haiM / spRhA mokSepi mohotthA tannidhAya jAyate / anyasmai tatkathaM zAntA spRhayanti mumukSavaH // 53 // arthaH-mohake hotesantehI icchA hotI hai isaliye AcArya upadeza dete haiM ki yadi mokSakeliye // 17 // For Private And Personal Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 18 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipazcaviMzatikA / bhI mohase paidAhuI icchA hojAve to bahI jaba mokSake rokanevAlI ho jAtI hai taba zAnta tathA mokSabhilASI manuSya anyapadArthoM keliye kaise icchA karasakte haiM ! // 53 // jJAmImanuSya isabAtakA bicAra karate haiM / ahaM caitanyamevaikaM nAnyakkimapi jAtucit / sabandho'pi na kenApi dRr3hapakSo mamedRzaH // 54 // arthaH-maiM eka caitanyasvarUpahI hUM caitanyase bhinna nahIM hUM aura merA nizcayanayase kisI dUsare padArtha kesAtha saMbandha bhI nahIM hai yaha merA pravala siddhAnta hai // 54 // zarIrAdivahizcintAcakrasamparkavarjitam / vizuddhAtmasthitaM cittaM kurvannAstenirantam // 55 // arthaH-bAdhazarIra Adi padArthoM kI cintA chor3akara rAgadveSa AdimaloMse rahita tathA nirmala apanI AtmAmeM hI citta ko lagAte haiM // 55 // evaM sati yadevAsti tadastu kimihaapraiH| AsAdyAtmannidaM tatvaM zAnto bhava sukhI bhava // 56 // arthaH-isaprakAra pUrvoktatise AtmAke citavanase jo hotA hai so ho dUsare 2 vicAroM se kyA prayojana hai isaprakAra ke vAstavikasvarUpako prApta hokara are AtmA tU zAnta ho tathA sukhI ho isaprakAra jJAna apanI AtmAko zikSA detA rahatA hai / / 56 / / //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 182 // | www.kobatirth.org padmanandipaJcaviMzatikA / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ApArajanmasantAnapathabhrAntikRtazramam / tatvAmRtamidaM pItvA nAzayantu manISiNaH // 57 // arthaH- AcArya upadeza dete haiM ki hebhavyapuruSo isa kahe huve caitanyAmRtakA pAnakaro tathA isa apAra saMsAra meM ananta tiryaca naraka Adi paryAyoMmeM bhramaraNakaranese jo kheda huvA hai usako zAnta karo // 57 // atisUkSmamatisthUlamekaM cAnekameva tat / svasaMvedyamevadyaJca yadakSaramanakSaram // 58 // anaupamyamanirdezyamaprameyamanAkulam | zUnyaM pUrNaM ca yannityamanityaM ca pracakSyate / / 59 / / nizzarIraM nirAlambaM nizzabdaM nirupAdhi yat / cidAtmakaM paraMjyotiravAGmAnasagocaram / / 60 / / ityatra gahane 'tyantadurlakSye paramAtmani / ucyate yattadAkAzaM pratyAlekhyaM vilikhyate // 61 // arthaH- AcArya kahate haiM vaha caitanyarUpIteja atyanta sUkSma bhI hai aura atyanta sthUla bhI hai, aura eka bhI hai aneka bhI hai, svataMvedya bhI hai avedya bhI hai, akSara bhI hai, anakSaramI hai, tathA upamArahita hai, avaktavya hai, aprameya hai, AkulatA rahita hai, aura zUnya bhI hai, pUrNa bhI hai, nitya bhI hai, anitya bhI hai, aura zarIra rahita hai, Azraya rahita hai zabdarahita hai, upAdhirahita hai, tathA caitanyasvarUpaparamatejakA dhArI hai, aura na usako bacanasehI kahasakte haiM tathA na usakA manase citavana karasakte haiM, isaprakAra yaha paramAtmA agamya tathA dRSTi ke agocara hai isaliye For Private And Personal ||181 // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 182 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / jisaprakAra amUrtIkaAkAza para citra likhanA kaThina hai usIprakAra paramAtmAkA varNana karanA bhI atyaMta kaThina hai| bhAvArtha:-isaamUrtIka paramAtmAko indriyoMse nahIM dekhasakte isaliye to vaha sUkSama hai aura kevala darzana tathA kevalajJAnase dekhA aura jAnA jAsaktA hai isaliye vaha sthUla bhI hai tathA sadA apane svarUpameM vidyamAna rahatA hai aura parapadArthoMse bhinna hai isaliye zuddhanizcayanayase yaha eka bhI hai aura paryAyAthikanayakI apekSA se isakI aneka jJAna darzana Adi paryAya mojUda haiM isaliye yaha aneka bhI hai, tathA aham 2 ityAkAraka svasaMvedanapratyakSake gocara hai arthAt apanese jAnA jAtA hai isaliye to svasaMvedya hai aura indriyoMse yaha nahIM jAnA jAsaktA isaliye yaha avedya bhI hai tathA vyavahAranayase bacanase kucha kahA jAtA hai isaliye to yaha akSara hai kintu zuddhanizcayanayase isako kucha bhI nahIM kahasakte isaliye yaha anakSara bhI hai athavA "jisakA nAza na hove vaha akSara hai" yadi aisA akSara zabdakA kartha kareMge tobhI zuddhanizcayanayasa to yaha akSara hI hai kyoMki zuddhanizcayanayase isakA kuchabhI nAza nahIM hotA tathA vyahAranayase yaha anakSara (vinAzIka) bhI hai kyoMki pratisamaya isakI paryAya palaTatI rahatI hai aura isakI samAnatAko dhAraNa karanevAlA koI padArtha nahIM hai isaliye yaha upamA rahita bhI hai tathA isake vAstavika svarUpako kuchabhI kaha nahIM sakte isaliye yaha avaktavya bhI hai aura isake 'kevalajJAnarUpI, guNoMkA kisI kSetra Adike dvArA parimANa nahIM kiyA jAsaktA arthAt vaha samasta loka tathA alokakA prakAza karanevAlA hai isaliye yaha aprameya bhI hai aura yaha acitya sukhakA bhaNDAra hai isaliye AkulatA rahita bhI hai tathA yaha paradravya kSetra kAla bhAvakI apekSAse rahita hai isaliye zUnyabhI hai aura samasta jJAna, darzana, sukha, Adi guNoMse bharAhuvA hai isaliye yaha pUrNa bhI hai aura dravyArthikanayakI apekSA isakA vinAza nahIM hotA isaliye yaha nitya bhI hai tathA paryAyArthika nayakI 182 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////// //////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipaJcaviMzatikA / apekSA isakA pratisamaya vinAza hotA rahatA hai isaliye vaha anitya bhI hai aura isakA koI zarIra nahIM isaliye yaha zarIrarahita hai aura isakA koI Azraya ( AdhAra) nahIM isaliye yaha Azraya rahita bhI hai / aura yaha to cetana hai tathA zabda pudgala hai isaliye yaha zabdarahita bhI hai tathA isake sAtha nizcayanayase kisI prakArakI karmoM kI upAdhi nahIM lagI huI hai isaliye yaha upAdhi rahita hai aura yaha caitanyasvarUpa jyoti hai aura isako vacanase kaha nahIM sakte tathA manase vicAra nahIM sakta imaliye yaha vANI tathA manakA agocara bhI hai isaliye isaprakArake zuddhAtmAkA varNana karanA alpajJAniyoM keliye ktthinhai|| 58 / 59 / 19 / 11 // astAM tatra sthito yastu ciMtAmAtraparigrahaH / tasyAtra jIvitaM zlAghyaM devairapi sa pUjyate // 62 // arthaH-jo puruSa usazuhAtmAmeM tiSThane vAlA hai vahato dUraraho kiMtu jo puruSa isazuhAtmAkA ciMtavana karanevAlA hai usakAbhI jIvana isasaMsArameM atyaMtaprazaMsanIya hai tathA usakI bar3e 2 deva Akara pUjA sevA Adi karate haiM isaliye bhavyajIvoM ko sadA zuddhAtmAkA hI dhyAna karanA cAhiye // 62 // sarvavidbhirasaMsArai smygjnyaanvilocnaiH| etasyopAsanopAyaH sAmyamekamudAhRtam // 63 // arthaH-samastapadArthoke jAnanevAle tathA kA~kararahita tathA kevalajJAnarUpI netrake dhArI kevalI bhagavAna isa zaDAtmAkI upAsanA karanekA upAya samatA hI hai aisA kahate haiM / bhAvArtha:--samasta padArthoM meM samatA rakhanesehI isa AtmAkI bhalIbhAMti ArAdhanA hosaktI hai isaliye AtmAkI upAsanA karanevAle bhavyajIvoMko samastapadArthoM meM avazya samatA rakhanI cAhiye // 13 // For Private And Personal Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org // 18 // paanandipazcaviMzatikA / sAmyaM svAsthyaM samAdhizca yogazcetonirodhanam / zuddhopayoga ityete bhavantyekArthavAcakAH // 64 // arthaH--sAmya, svAsthya, samAdhi, yoga, citta, nirodha, zuddhopayoga, ye sarvazabda ekahI artha ke kahanevAle haiM arthAt ina zabdoM ke nAma jude 2 haiM kintu artha ekahI hai // 6 // aura bhI AcAryavara sAmyahI ke svarUpakA varNana karate haiN| nAkRti kSaraM vaNoM no vikalpazca kazcana / zuddhacetanyamevaikaM yatra tatsAmyamucyate // 15 // arthaH--jisameM na koI AkAra hai aura na koI akSara hai aura na koI nIlAAdi varNa hai aura na jisameM koI vikalpa hai kintu jisameM kevala eka caitanyahI hai vahI sAmya hai // 65 // sAmyamekaM paraM kArya sAmyaM tatvaM paraM smRtam / sAmyaM sarvopadezAnAmupadezo vimuktaye // 66 // arthaH-sAmyahI eka utkRSTa kArya hai aura sAmyahI eka uttama tatva hai tathA sAmyahI muktikeliye samastauttamaupadezoMmeMse upadeza hai / / 16 // sAmyaM sadbodhanirmANaM zazvadAnandamandaram / sAmyaM zuddhAtmanorUpaM dAraM mokssksdmnH|| 67 // arthaH--isa sAmyasehI bhavyajIvoMko samyagjJAnakI prApti hotI hai tathA isasAmyasehI avinAzI sukha milatA hai aura yaha sAmyahI zuddhAtmAkA svarUpa hai tathA yaha sAmyahI mokSarUpI makAnakA dvAra hai||17|| rzzrwz////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// dd////////////////////////////////////////////////// ////////////////////////////////////////////////////// 184 // For Private And Personal Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 185 22.0000000000000000000000000000000000000000000000 pacanAndapazcaviMzatikA / sAmyaM nizzeSazAstrANAM sAramAharvipazcitaH / sAmyaM karmamahAdAvadAhe dAvAnalAyate // 68 // arthaH-samastazAstroMkA sArabhUta yaha sAmyahI hai aura yahI sAmya samastakarmarUpIvanake jalAnemeM dAvAnala ke samAna hai aisA gaNaghara Adi deva kahate haiN| bhAvArthaH--zAstrake adhyayanakaranese samatAkI prApti hotI hai tathA samatAke hone para samastakamaukA nAza hojAtAhI isaliye bhavyajIvoMko sAmyakI aura avazya Rju honA cAhiye // 68 // sAmyaM zaraNyamityAhuyoginAM yogagocaram / / upAdhiracitAzeSa doSakSapaNakAraNam // 69 // arthaH--aura yaha sAmyahI samastaduHkhoMke dRrakarane meM samartha hai tathA dhyAnIpuruSahI isakA dhyAna karate haiM aura yaha sAmyahI AtmA aura karmAke saMbaMdhase utpannahuve jo rAgAdidoSa unako sarvathA naSTakarane vAlA hai isaliye bhavyajIvoMko sadA sAmyakAhI manana karanA cAhiye / / 69 / / nispRhAyANimAdyabjakhaNDe sAmyasarojuSe / iMsAya zucaye muktihaMsIdattadRze nmH|| 70 // aNimA mahimA Adi rUpajo kamalakhaNDa usakI jisake aMzamAtrabhI icchA nahIM hai tathA jo samatArUpIsarovarameM sadA prItipUrvaka ramaNa karanevAlA hai aura jisakI dRSTi mokSarUpI haMsImeM lagI huI hai aura jo atyaMtapavitra hai aise paramahaMsa usazuddhAtmAkeliye merA namaskAra hai // 70 // jJAninomRtasaMgAya mRtyustApakaro'pi san / Ni // 185 For Private And Personal Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 00000000000000000000000000000000000000............" pacanandipazcaviMzatikA / Amakumbhasya lokesmin bhavet pAkavidhiryathA // 71 // arthaH--jisaprakAra miTTIke kacceghar3e keliye pakAnekI vidhi ekaprakArase tApakAhI upajAnevAlI hai to bhI bahapAkavidhi ghar3eko amRta (jala) ke saMgamakarAnevAlI hotI hai arthAt pakajAneparahI ghar3A pAnI ke bharane ke yogya hotA hai usIprakAra yadyapi vahirAtmAoMko mRtyu, duHkhake denevAlI hai tobhI jJAniyoM keliye vaha amRta (mokSa) ke samAgamakehI liye hotI haiM arthAt jJAnIpuruSa sadA mRtyuke nAzake liyehI prayatna karate rahate haiM tathA cetanya svarUpase bhinnahI mRtyuko mAnate haiM isaliye mRtyuke honegharabhI unako duHkha nahIM hot||71|| mAnuSyaM satkule janma lakSmIbuddhiH kRtjnytaa| vivekena vinA sarva sadapyetanna kizcana // 72 // arthaH-jo manuSya vivekI nahIM haiM usakA manuSyapanA, uttamakulameM janma, dhana, jJAna, aura kRtajJapanA, hokara bhI, niSphalahI hai isaliye manuSyoMko vivekI avazya honA cAhiye // 72 // viveka kisako kahate haiM isavAtako AcAryavara batalAte haiM cidaciddhe pare tatve vivekastadvivecanam / upAdeyamupAdeyaM heyaM heyaJca kurvataH // 73 // arthaH-saMsArameM cetana tathA acetana dopakArake tatva haiM unameM grahaNakarane yogyako grahaNakaranevAle tathA tyAgakaraneyogyako tyAgakaranevAlepuruSakA jo vicAra hai usIko viveka kahate haiM / bhAvArthaH-caitanyasvarUpa AtmAto grahaNa karane yogya hai tathA jar3a zarIra Adi tyAgane yogya hai aisA jo vicAra hai usIkA nAma viveka hai / / 73 // 0000000000000000000000000000000000000.................... For Private And Personal Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir .000000000000000000000000000000000000000000000000000000 paanandipazcaviMzatikA / duHkhaM kiJcitsukhaM kiJciccitte bhAti jaDAtmanaH / saMsAre'tra punarnityaM sarvaM duHkhaM vivekinaH // 74 // arthaH-mUrkhapuruSoMko to isasaMsArameM kucha sukha tathA kucha duHkha mAlUma par3atA hai kintu jo hitAhitake jAnanevAle vivekI haiM unakoto isasaMsArameM saba duHkhahI duHkha nirantara mAlUma par3atA hai // 74 / / heyaJca karmarAgAdi tatkAryazca vivekinH| upAdeyaM paraMjyotirupayogaikalakSaNam // 75 // arthaH-vivekIpuruSako jJAnAvaraNAdikA~kA tathA unake kAryabhUta rAgAdikoM kA avazyahI tyAga karadenA cAhiye aura jJAna darzana svarUpa isautkRSTaAtmatejako hI grahaNa karanA cAhiye // 75 // jJAnImanuSya isavAtakA vicAra karaterahate haiN| indrvjaa| yadeva caitanyamahaM tadeva tadeva jAnAti tadeva pazyati / tadeva caikaM paramAsti nizcayAdgato'smi bhAvena tadekatAM param // 76 // artha:-jo caitanya hai so maiMhI hUM aura vahI caitanya padArthoM ko jAnatA hai tathA dekhatA hai aura vahI eka utkRSTa hai aura nizcayanayase svabhAvase maiM tathA caitanya atyaMta abhinna hUM // 76 // basantatilakA / ekatvasaptatiriya surasindhuruccaiH zrIpadmanandihimabhUdharataH prasUtA / yo gAhate zivapadAmbunidhiM praviSTAmetAM labheta sa naraH paramAM vizuddhim // 77 // 14.00000000...........000000000000000000000000000000 187 // For Private And Personal Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir - pacanandipazcazitikA / arthaH-yaha ekatvasaptatirUpIgaMgAnadI atyaMta unnata aise zrIpadmanandInAmakahimAlayaparvatase paidA huI hai tathA mokSapadarUpIsamudra meM jAkara milI hai isaliye jobhavyajIva usanadI meM snAna karate haiM inake samastamaloM nAzahojAte haiM aura ve atyanta vizuddha hojAte haiN| bhAvArthaH--jo bhavyajIva isa ekatvasaptatinAmakaadhikArakA citavana manana karate haiM unake samasta rAgAdi doSa dUra hojAte haiM ataH ve atyaMta zuddha hojAte haiM aura mokSake prAptahote haiM isaliye uttamapuruSoMko sadA isakA dhyAna citavana karanA cAhiye // 77 / / saMsArasAgarasamuttaraNakasetumavaM satAM sadupadezamupAzritAnAm / kuryAtpadaM malalavo'pi kimantaraGge samyak samAdhividhisannidhinistaraGge // 78 // __ arthaH--jina sajjanapuruSoMne saMsArasamudrase pArakaranemeM pulake samAna isa uttama upadezakA Azraya kiyAhai unasajanapuruSoM ke uttamaAtmadhyAnake karanese kSomarahitaaMtaraMgameM kisaprikArakA rAgAdimala nahIM rahasaktA bhAvArtha:-isa ekalaadhikArake upadezase jina bhavyajIvoMkA mana atyantanirmala hogayA hai una bhavyajIvoMke manameM kisIprakArakA mala-praveza nahIM karasaktA // 78 // nirmalacittahokara jJAnI aisA vicAra karatA hai| zArdUlavikrIdita / AtmA bhinnastadanugatimatkarma bhinnaM tayoryA pratyAsatterbhavati vikRtiH sApi bhinnA tathaiva / kAlakSetrapramukhamapi yattaca bhinna mataM me bhinna bhinnaM nijaguNakalAlakRtaM sarvametat // 79 // artha:-yaha jJAnasvarUpa merA AtmA mina hai aura usake pIche calanevAlA karma bhI bhinna hai tathA karma 100000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 189 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipaJcaviMzatikA / aura AtmA ke saMbandhase jo kucha bikAra huvA hai vaha bhI mujhase bhinna hai aura kAla kSetra Adika jo padArtha hai ve bhI mujhase bhinna hai isaprakAra apane 2 guNa tathA apanI 2 paryAyoMse sahita jitane bhara padArtha hai sarva mujha se bhinnahI bhinna hai isaprakAra jJAnIsadA vicAra karatA rahatA hai // 79 // basantatikakA / ye'bhyAsayanti kathayanti vicArayanti sambhAvayanti ca muhurmuhurAtmatatvam / te mokSamakSayamanUnamanantasauravyaM kSipraM prayAnti navakevalalabdhirUpam // 80 // arthaH- AcArya upadeza dete haiM ki jo bhavyajIva usa AtmatatvakA bAraMbAra abhyAsa karate haiM aura kathana karate haiM tathA vicAra aura anubhava karate haiM ve bhavyajIva avinAzI, aura mahAn tathA ananta darzana, kSAyaka jJAna, aura kSAyaka cAritra, Adi nau kevalalabdhisvarUpasukhake bhaNDAra aise mokSapadako bAta kI vAtameM pAlete hai isaliye bhavyajIvoMke sadA isaAtmatatvakA citavana karanA cAhiye // 80 // isaprakAra zrIpadmanandiAcArya viracita padmanandipaJcaviMzatikAmeM ekatva saptati nAmaka adhikAra samApta huvA // yatibhAvanASTaka AdAya vratamAtmatatvamamalaM jJAtvAtha gatvA vanaM nizzeSAmapi mohakarmajanitAM hitvA vikalpAbalim / ye tiSThanti manomaruccidacalaikatvapramodaM gatAH niSkampA girivajjayanti munayastesarvasaGgojjhitAH // 1 // arthaH vratako grahaNakara, tathA nirmala AtmAke svarUpako jAnakara, aura vanameM jAkara, tathA mohakarma For Private And Personal || // 189 // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 19 // ve ve 444 446 4 0 0 PRON.000.0000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / se paidAhuve samastavikalpoMko naSTakara, samastaprakArake parigrahoMse rahita jo munigaNa manarUpIpavanase nahIM calAyamAna aise caitanyakI ekatAmeM harSa sahita hai arthAta apane AtmadhyAnameM lIna haiM aura pavartake samAna nizcala sthita hai ve munigaNa sadA isalokameM jayavanta haiM // 1 // munigaNa isaprakArakI bhAvanAoM kA citavana karate haiN| zArdUlavikrIr3ita / caitovRttinirodhanena karaNagrAmaM vidhAyoddhasaM tatsaMhRtya gatAgatau ca marutau dhairya samAzritya ca / paryaGkena mayA zivAya vidhivacchUnyakabhUbhRddarImadhyasthena kadAcidarpitadRzA sthAtavyamantarmukham // 2 // arthaH--cittakI vRttiko rokakara tathA indriyoMko ujAr3akara (vazakara) aura zvAsocchAsako rokakara tathA dhIratAko dhAraNakara aura paryaka AsanamADakara (pAlatI mArakara) aura AnandasvarUvacaitanyakI tarapha dRSTi lagAkara nirjanaparvatakI guphAmeM baiThakara maiM kaba AtmadhyAna karUMgA? // 2 // dhUlIdhUsaritaM vimuktavasanaM paryaGkamudrAgataM zAntaM nirvacanaM nimIlitadRzaM tatvopalambhe sati / utkIrNa dRSadIva mAM vanabhuvi bhrAnto mRgANAMgaNaH pazyatyudgatavismayo yaditadA maahgjnHpunnyvaan||3|| arthaH-nijasvarUpakI prAptihonepara dhUlise malina tathA vastrarahita aura paryakamudrAsahita tathA zAMta aura bacanarahita tathA AkhoMko bandakiye huve mujhai jisasamaya banameM bhramasahitamRga Azcaryase dekheMge usIsamaya mere samAna manuSya puNyavAna samajhA jAyagA / bhAvArtha:-jisasamaya maiM nirjanavanameM nijasvarUpameM lInahokara maunasahita digambaramudrAko dhAraNa kara tathA pAlatI mArakara aura AkhoMko bandakara dhUlise malina hokara tathA krodha Adi kaSAyoMse rahita 66e(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)4444444444eo66666666 // 19 // For Private And Personal Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 0000000000000000000000000000000000000000000000000000000 pabanandipazcaviMzatikA / zAntahokara rahUMgA tathA mRgoMkA samUha mujhai kASTapASANakI mUrtijAnakara Azraryase dekhegA usIsamaya maiM puNyavAna hUM aisI jJAnI sadA bhAvanA karatA rahatA hai // 3 // vAsaH zUnyaThe kacinnivasanaM nityaM kakummaNDalaM santoSo dhanamunnataM priyatamA kSAntistapobhojanam / maitrI sarvazarIbhiH saha sadA tatvaikacintAsukhaM cedAste na kimasti me zamavataH kArya na kinycitprH|| arthaH--yadi kisI thanyamaTha meM merA nivAsasthAna hai tathA avinAzIdizAoMkA samUha vastra hai aura santoSa dhana hai tathA kSamArUpI strI hai aura taparUpI bhojana hai tathA samastaprANiyoM ke sAtha mitratA hai aura AtmasvarUpakA citavana hai to mere sarvahI vastu mojUda hai phira mujhe dusarIvastuoMse kyA prayojana hai aisA yogIzvara sadA vicAra karate rahate haiM // 4 // labdhvA janma kule zucau varavapubuddhvA zrutaM puNyato vairAgyaJca karoti yaHzucitayA loke sa ekaH kRtii| tenaivojhitagauraveNa yadi vA dhyAnAbhRtaM pIyate prAsAde kalazastadA maNimayo Ime samAropitaH // 5 // arthaH-jo manuSya isasaMsArameM uttamakulameM janma pAkara tathA nIroga aura sundara zarIra ko prAptakara aura zAstra ko jAnakara vairAgyako prApta hokara pavitra tapako karatA hai vaha manuSya saMsArabharameM ekahI puNyavAna samajhA jAtA hai / aura vahItapakaranevAlApuruSa yadi madarahita hokara dhyAnAmRta kA AsvAdana karai to samajhanA cAhiye ki usa manuSya ne suvarNamayagharake Upara maNimaya kalazakI sthApanA kii| bhAvArtha:-jisaprakAra saMsArameM koI manuSya suvarNamaImakAna banavAve to vaha adhika pratiSThita samajhA jAtA hai aura yadi vahI puruSa usake Upara maNimaIkalaza car3hAve to vaha aura bhI atyaMta pratiSThita samajhAjAtA hai usIprakAra uttamakulameM janmapAkara, tathA nIroga, aura sundara zarIrako prAptahokara aura zAstrako jAnakara tathA 2.000000000000000000000000000000000.........000000000000 // 19 // For Private And Personal Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org // 19 // 100000000000000000000000000000000000000000000000000000 Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipaJcaviMzatikA / vairAgyako pAkara, jopuruSa tapa karatA hai vaha adhikapratiSThita samajhAjAtA hai| kintu jo aisA hokara dhyAna bhI karatA hai vaha aura bhI atyaMta pratiSThita samajhAjAtA hai isaliye bhavyajIvoMko uparyukta sAmigrIke milanepara dhyAna avazya karanA cAhiye // 5 // zArdala vikrIDita / grISme bhUdharamastakAzritazilAM mUlaM taroH prAvRSi prodbhate zizire catuSpathapadaM prAptAH sthitiM kurvate // ye teSA yaminAM yathoktatapasAM dhyAnaprazAntAtmanAM mArge saJcarato mama prazaminaH kAlaH kadA yAsyati // arthaH-jo yogIzvara grISmaRtumeM pahAr3oMke agrabhAgameM sthitazilAke Upara dhyAnarasameM lInahokara rahate haiM tathA varSAkAlameM vRkSoMke mUlameM baiThakara dhyAnakarate haiM aura zaradaRtumeM caur3e maidAnameM baiThakara dhyAnalagAte haiM una zAstra ke anusAratapakedhArI tathA dhyAnase jinakI AtmA zAMta hogaI haiM aise yogIzvaroMke mArgameM gamana karanekeliye mujhe bhI kaba vaha samaya milegA // 6 // bhedajJAnavizeSasaMhRtamanovRttiH samAdhiH paro jAyetAdbhutadhAma dhanyazaminAM keSAMcidavAcalaH // vaje mUrdhni patatyapi tribhuvane vahipradIpte'pi vA yeSAM no vikRtirmanAgapi bhavetpANeSu nazyatsvapi // arthaH-aura svaparake bhedajJAnase jisa samAdhimeM manakI vRtti saMkucita hai aura jo AzcaryakArI hai tathA utkRSTa aura acala hai aisI vaha samAdhi una dhanya tathA zAmyabhAvake dhAraka muniyoM ke hotI hai jisa samAdhika honepara mastaka para vajragiranepara bhI tathA tInoMlokake jalanepara bhI aura nijaprANoke naSTa honepara bhI jina muniyoMke manako kisI prakArakA vikAra nahIM hotA // 7 // 192 // antastatvamupAdhivarjitamahaM vyApAravAcyaM paraM jyotiryaH kalitaM zrutaM ca yatibhiste santu naH shaantye|| //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsur Gyanmandir M193 pacanAndapaJcaviMzatikA / yeSAM tatsadanaM tadeva zayanaM tatsampadastatsukhaM tavRttistadapi priyaM tadakhilazreSThArthasaMsAdhakam // arthaH-jisake sAtha kisIprakArake karmakAsaMbaMdha nahIM hai tathA jo "aham" isazabdase kahAjAtA hai aise utkRSTa jyotiHvarUpAtmatakhako jinamunIzvaroMne jAnaliyA hai tathA sunaliyA hai aura jina yogIzvaroMke vaha nija tatvahI eka rahanekA sthAna hai aura vahI sonekA sthAna hai tathA vahI zreSTha saMpadA hai aura vahI sukha hai tathA vahI vRtti hai aura vahI priya hai tathA vahI nijatala jinamuniyoMko manovAMchitapadArthoMkA sihakaranevAlA hai ve yatIzvara mujhe zAnti pradAna kareM // 8 // pApArikSayakAri dAtR nRpativargApavargazriyAM zrImatpaGkajanandibhirviracitaM cicetnaanndibhiH|| bhaktyAyoyatibhAvanASTakamidaM bhavyastrisandhyaM paThet kiMki sidhyati vAJchitaMna bhuvane tasyAtra puNyAtmanaH arthaH--jo yatibhAvanASTaka samastapAparUpIvairiyoMkAnAzakaranevAlA hai aura rAjalakSmI tathA svargamokSa kI lakSmIkA denevAlA hai tathA jisakI racanA caitanyasvarUpatalameM AnaMdamAnanevAle zrIpadmanandimunIne kI hai aise yatibhAvanASTakako jobhavyajIva bhAktapUrvaka tInoMkAla par3hate haiM unabhAgyazAlI bhavyajIvoMko saMsArameM kisa 2 iSTapadArthakI prApti nahIM hotI ? arthAta sarvaiSTapadArtha unako mulabha rItise milajAte hai // 9 // isaprakAra isapadmanandipazcaviMzatikAmeM yatibhAvanASTaka mAmaka paJcama adhikAra samAptahuA / / For Private And Personal Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 194aa 2.4. ++.000000000000000000.004444446664004196446666 pacanandipazcaviMzatikA / shraavkaacaarH| anuSTup / smAdyo jino nRpaHzreyAn vrtdaanaadipurusso| etadanyo'nyasaMvandhe dharmasthitirabhUdiha // 1 // arthaH-Adi jinendra zrIRSabhanAtha aura zreyAMsa nAmakarAjA ye donoM mahAtmA vratatIrtha tathA barma tIrthake pravartAnemeM Adi puruSa hai aura isabharatakSetrameM inadonoMke saMbaMdhase hI dharmakI sthiti huI hai| bhAvArthaH-caturthakAlakI AdimeM jisasamaya karmabhUmikI pravRtti thI usasamaya savase pahile bratatIrthakI pravRtti zrI AdIzvara bhagavAnane kI hai arthAt prathamahI prathama inhoMne hI tapa Adiko dhAraNa kiyA hai tathA usIkAlameM dAnatIrthakI pravRtti zrI zreyAMsa rAjAne kI hai arthAt savase pahile zrIAdIzvarabhagavAnako zreyAMsa rAjAnehI dAna diyA hai isaliye ye donoM mahAtmA bratatIrtha tathA dAnatIrthake pravartInemeM bhAdi puruSa hai aura inadonoMke saMbaMdhasehI isabharatakSetrameM dharmakI sthiti huI hai||1|| aba AcArya dharmake svarUpakA varNana karate haiN| samyagdRgbodhacAritratritayaM dharma ucyate / muktaH panthA sa eva syAtpramANapariniSThitaH // 2 // arthaH--samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritra inatInoMke samudAyako dharma kahate haiM tathA pramANase nizcita yahadharmahI mokSakA mArga hai // 2 // ratnatrayAtmake mArge saMcaranti na ye janAH / 00000000000000000000000000000000000000000 0000 For Private And Personal Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 2+000000000000...................0000.4444400.000000011 ____www.kobatirth.org pacanandipazcaviMzatikA / teSAM mokSapadaM dUraM bhavedIrghatarobhavaH // 3 // artha:-jo manuSya isa samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritra svarUpamokSamArgameM gamana nahIM karate hai unako kadApi mokSakI prApti nahIM hotI aura unakeliye saMsAra dIrghatara hojAtA hai arthAta unakA saMsAra kabhI bhI nahIM chuTatA // 3 // sampUrNadezabhedAbhyAM saca dhoMdidhA bhavet / Adya bhede ca nirgranthA ditIye gRhiNaH sthitAH // 4 // artha:-aura vaha ratnatrayAtmakadharma sarvadeza tathA ekadezake bhedase do prakArakA hai usameM sarvadeza dharmakA to nirgrantha muni pAlana karate haiM aura ekadezadharmakA gRhastha ( zrAvaka ) pAlana karate haiM // 4 // sampratyapi pravarteta dharmastenaiva vrtmnaa| tenaite'pi ca gaNyante gRhasthA dharmahetavaH // 5 // arthaH--isakalikAlameM mI usadharmakI usImArgase arthAt sarvadeza tathA ekadezamArgase hI pravRtti hai isa liye usadharmake kAraNa, gRhasthabhI ginejAte haiM // 5 // sampratyatra kalau kAle jinagehe munisthitiH| dharmazca dAnamityaSAM zrAvakA mUlakAraNam // 6 // arthaH--aura isakAlameM zrAvakagaNa bar3e 2 jinamandira vanavAte haiM tathA AhAra dekara muniyoMke zarIra kI sthiti karate haiM tathA sarvadeza aura ekadezarUpa dharmakI pravRtti karate haiM aura dAna dete haiM isaliye inasoke mUla kAraNa zrAvaka hI hai ataH zrAvakadharmabhI atyanta utkRSTa hai / / 19999.00040400000000000000.............14640..." 1954 For Private And Personal Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 100.0.0.0.00000000000000000000000144++++++++++++++ pacanandipazcaviMzatikA / pad Avazyakarma / devapUjA gurUpAstiH svAdhyAyaH saMyamastapaH / dAnazceti gRhasthAnAM Sad karmANi dine dine / / 7 // artha:--jinendradevakI pUjA aura nirgranthaguruoMkAsevA tathA svAdhyAya aura saMyama tathA yogyatAnusAra tapa aura dAna ye chai karma zrAvakoMko pratidina karane yogya hai // 7 // sAmAyikakA lakSaNa / samatA sarvabhUteSu saMyame shubhbhaavnaa| ArtarodraparityAgastaddhi sAmAyakaMcatama // 8 // arthaH-samastaprANiyoM meM sAmyabhAvarakhanA tathA saMyamadhAraNakarane meM acchIbhAvanA rakhanA aura ArtadhyAna tathA raudradhyAnakA tyAga karanA isIkA nAma sAmAyikatratahai // 8 // sAmAyikaM na jAyeta vysnmlaancetsH| zrAvakena tataH sAkSAttyAjyaM vyasanasaptakam // 9 // arthaH-jinamanuSyoMkA citta vyasanoMse malina horahA hai unake kadApi yaha sAmAyika vrata nahIM hosaktA isaliye sAmAyikake AkAMkSI zrAvakoMko sAto vyasanoMkA sarvathA tyAgakaradenA cAhiye // 9 // sAtavyasanoMke nAma / dyUtamAMsasurAvezyAkheTacauryaparAGganAH / mahApApAni sasaiva vyasanAni tyajedbudhaH // 10 // m||19|| For Private And Personal Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ___www.kebatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipaJcaviMzatikA / arthaH-jUvA mAMsa maya vezyA zikAra corI parastrI ye sAta vyasana saMsArameM pravala pApa hai isaliye vidvAnoMko cAhiye ki ve inakA sarvathA tyAga karadeveM // 10 // anuSTup / dharmArthino'pi lokasya cedasti vyasanAzrayaH / / jAyate na tataH sApi dharmAnveSaNayogyatA // 11 // arthaH--jo puruSa dharmakI abhilASA karanevAlA hai yadi usakeM bhI ye vyasana hove to usapuruSameM dharma dhAraNakagnekI yogyatA kadApi nahIM hosaktI arthAt vaha dharmakI parIkSAkaranekA pAtrahI nahIM hosaktA isaliye dharmA puruSoM ko avazyahI vyasanoMkA tyAga karadenA cAhiye // 11 // saptava narakANi syustarekaikaM nirUpitam / / AkarSayannRNAmetad vyasanaM svasamRddhaye // 12 // arthaH-AcArya kahate haiM ki jisaprakAra vyasana sAta hai usIprakAra narakabhI sAtahI hai isaliye aisA mAlUma hotA hai ki una carakoMne apanI 2 vRddhikeliye manuSyoMko khIMcakara naraka kejAnekeliye eka 2 vyasanako niyata kiyA hai // 12 // dharmazatruvinAzArtha pApAyakupateriha / saptAGgavalavadrAjyaM saptabhirvyasanaiH kRtam // 13 // artha:--aura bhI AcArya kahate haiM ki dharmarUpIvairIke nAzakeliye pApanAmaka duSTarAjAkA sAtavyasanoMse racAhuvA yaha sAta haiM aMgajisake aisA valavAn rAjya hai| // 197 // For Private And Personal Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pavanandipaJcaviMzatikA / bhAvArtha:-jisaprakAra rAjA saptAMgasenAse zatrukA vijayakaratA hai usIprakAra yaha pAparUpa rAjA bhI saptavyasanarUpI saptAMgasenAse dharmarUpI zatruko jItatA hai isaliye jo puruSa dharmakI rakSA karanA cAhate haiM una ko ina saptavyasanoMkA sarvathA tyAga karadenA cAhiye // 13 // AcArya chai avazyakoMkI mahimAkA varNana karate haiN| prapazyanti jinaM bhaktyA pUjayanti stuvanti ye te ca dRzyAzca pUjyAzca stutyAzca bhuvanatraye // 14 // arthaH-jo bhavyajIva jineMdrabhagavAnako bhaktipUrvaka dekhate haiM tathA unakI pUjA stuti karate haiM ve bhavyajIva tInoMlokameM darzanIya tathA pUjAke yogya tathA stutike yogya hote haiM arthAt sarvaloka unako bhaktise dekhatA hai tathA unakI pUjA stuti karatA hai // 14 // ye jinendraM na pazyanti pUjayanti stuvanti na niSphalaM jIvitaM teSAM teSAM dhik ca gRhAzramam // 15 // artha:-kintu jo manuSya jinendrabhagavAnako bhaktise nahIM dekhate haiM aura na unakI bhaktipUrvaka pUjA stutihI karate haiM unamanuSyoMkA jIvana saMsAra meM niSphala hai tathA unake gRhasthAzramakeliye bhI dhikAra hai||15|| prAtarutthAya kartavyaM devatAgurudarzanam bhaktyA taddhandanA kAryA dharmazrutirupAsakaiH // 16 // pazcAdanyAni kAryANi kartavyAni yato budhaiH dharmArthakAmamokSANAmAdau dharmaH prakIrtitaH // 17 // +1406161.......................1000001.. +++++ 198 // For Private And Personal Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ++0000000000000000000.0000000000000000000000000000000001 pacanandipazcaviMzatikA arthaH-bhavyajIvoMko prAtaHkAla uThakara jineMdradeva tathA gurukA darzana karanA cAhiye aura bhaktipUrvaka unakI vaMdanA stuti bhI karanI cAhiye aura dharmakA zravaNa bhI karanA cAhiye inake pIche anya gRha Adi saMbaMdhI kArya karane yogya hai kyoMki gaNadhara Adi mahApuruSoMne dharma artha kAma mokSa inacAra puruSArthoM meM dharmakA hI sabase prathama nirUpaNa kiyA hai tathA usIko mukhyamAnA hai|| 11 // 17 // guroreva prasAdena labhyate jJAnalocanam samastaM dRzyate yena hastarekheva nistuSam // 18 // arthaH-jisa kevalajJAnarUpIlocanase samastapadArtha hAthakI rekhAkesamAna prakaTarItise dekhane Ate hai aisA jJAnarUpInetra nirgrathaguruoMkI kRpAsehI prApta hotA hai isaliye jJAnake AkAMkSI manuSyoMko bhaktipUrvaka guruoMkI sevA vaMdanA Adi karanI cAhiye // 18 // ye guruM naiva manyante tadupAsti na kurvate aMdhakAro bhavetteSAmudite'pi divAkare // 19 // artha:-jo manuSya guruoMko nahIM mAnate haiM aura unakI sevA vaMdanA nahIM karate haiM una manuSyoM keliye sUryake udaya honepara bhI aMdhakArahI hai| bhAvArthaH-jo manuSya parigraharahita tathA jJAna dhyAna tapameMlIna guruoMko nahIM mAnate haiM tathA unakI upAsanA bhakti Adi nahIM karate haiM unapuruSoMke aMtaraMgameM ajJAnarUpI aMdhakAra sadA vidyamAna rahatA hai isaliye sUryake udayahonepara bhI ve andhehI bane rahate haiM ataH bhavyajIvoMko cAhiye ki ve ajJAnarUpaaMdhakArake nAzakaranekeliye guruoMkI sevA karai / / 19 // 17.110...+000000000000000000000000000000000000000000001 For Private And Personal Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 200 // www.kobatirth.org pacanandiSazcaviMzatikA / ye paThanti na sacchAsraM sadguruprakaTIkRtam Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir tenthAH sacakSuSopIha sambhAvyante manISibhiH ||20|| arthaH--jo manuSya uttama aura niSkalaMka guruoMse prakaTa kiyehuye zAstrako nahIM par3hate haiM unamanuSyoM ko vidvAnapuruSa netradhArI honepara bhI andhehI mAnate haiM / -- bhAvArtha:- - vastukA svarUpa yathArtharatise zAstrase jAnAjAtA hai kintu jo manuSya zAstrako na to dekhate hai aura na vAMcate hI haiM ve manuSya vastuke yathArtha svarUpako bhI nahIM jAnate haiM isaliye netrasahita honepara bhI ve aMdhehI haiM ataH bhavyajIvoMko zAstrakA svAdhyAya tathA manana avazya karanA cAhiye // 20 // manye na prAyazasteSAM karNAtha hRdayAni ca yairabhyAze guroH zAstraM nazrutaM nAvadhAritam // 21 // arthaH- AcArya kahate haiM jinamanuSyoMne gurUke pAsameM rahakara na to zAstrako sunA hai tathA hRdaya meM dhAraNabhI nahIM kiyA hai unake kAna tathA mana nahIM haiM aisA prAyakara hama mAnate haiM // 21 // bhAvArtha:: -kAna tathA manakI prAptikA saphalapanA zAstra ke sunanese aura usake abhiprAyako manameM dhAraNa karanese hotA hai kintu jinamanuSyoMne kAnapAkara zAstrakA zravaNa nahIM kiyA hai tathA mana pAkara usakA abhiprAya bhI nahIM samajhA hai una manuSyoMke kAna tathA hRdayakA pAnA na pAnAsarIkhAhI hai isaliye vidvAnoMko zAstrakA zravaNa tathA usakA manana avazya karanA cAhiye jisase unake kAna tathA hRdaya saphala samajhe jAveM // 21 // | aba AcArya saMyamanAmaka AvazyakakA kathana karate haiM H For Private And Personal ||200 // Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir H201 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.kebatirth.org pacanandipazcaviMzatikA / dezavratAnusAreNa saMyamo'pi niSevyate gRhasthairyena tenaiva jAyate phalavaduvratam // 22 // arthaH-dharmAtmAzrAvakoMko ekadezavratake anusAra saMyama bhI avazya pAlanA cAhiye jisase unakA kiyAhuA vrata phalIbhUta hove / bhAvArthaH--jIvoMkI rakSAkaranA aura mana tathA indriyoMko vazameM rakhanA isakAnAma saMyama hai jabataka yaha saMyama na kiyA jAvegA tabataka vrata kadApi phalIbhUta nahIM hosakte isaliye AcArya upadeza dete haiM ki ekadezavratake anusAra zrAvakoMko saMyama avazya pAlanA cAhiye jisase unakA vrata phalakA denevAlA hove // 22 // tyAjyaM mAMsaMca madyaMca madhUdumbarapaJcakam aSTau mUlaguNA-proktA gRhiNo dRSTipUrvakAH // 23 // arthaH-zrAvakoMko madya mAsa madhukA tathA pAMca udumbaroMkA avazya tyAga kara denA cAhiye aura samyagdarzanapUrvaka ina AThoMkA tyAgahI gRhasthoMke ATha mUlaguNa haiM // 23 // aNuvratAni paJcaiva tri-prakAraM guNavratam zikSAbratAni catvAri dvAdazeti gRhivrate // 24 // artha:--pAMca prakArake aNuvrata tathA tInaprakArake guNavrata aura cAraprakArake zikSAbata ye bAraha vrata gRhasthoMke haiN| bhAvArtha:-ahiMsAaNuvata satya aNuvapta acauryaaNuvrata brahmacaryaaNuvata tathA parigrahapariyANanAmakaaNuvrata ye pAMca aNuvrata, aura digvata dezavrata tathA anardaDavrata ye tIna guNavrata, tathA dezAvakAzika sAmAyika proSadhopavAsa vaiyAvRtya ye cAra zikSAbata, isaprakAra ina bArahavatoMko gRhastha pAlate haiM // 24 // // 201n //////////// For Private And Personal Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 12.2 // ...........................0000000000000000000000000001 pcnndipnycviNshtikaa| parvakhatha yathAzakti bhuktityAgAdikaM tapaH vastrapUtaM pivettoyaM rAtribhojanabarjanam // 25 // arthaH--aSTamI caturdazIko zaktike anusAra upavAsa Aditapa, tathA chanehue jalakA pAna, aura rAtako bhojanakA tyAga bhI gRhasthoMko avazya karanA cAhiye / / 25 // taM dezaM taM naraM tatkhaM tatkarmANyapi nAzrayet malinaM darzanaM yena yena ca vratakhaNDanam // 26 // arthaH-samyagdRSTizrAvaka aise dezako tathA aise puruSako aura aise dhanako tathA aisI kriyAko kadApi AzrayaNa nahIM karate jahA~para unakA samyagdarzana malina hove tathA vratoMkA khaMDana hove // 26 // bhogopabhogasaMkhyAnaM vidheyaM vidhivatsadA vratazUnyA na kartavyA kAcitkAlakalA budhaiH // 27 // arthaH-AcArya upadeza dete haiM ki zrAvakoMko bhogopabhogaparimANavata sadA karanA cAhiye aura vidvAnoMko ekakSaNa bhI binA bratake nahIM rahanA cAhiye // 27 // ratnatrayAzrayaH kAryastathA bhavyairatandritaiH janmAntare'pi yacchraddhA yathA saMvardhametatarA // 28 // arthaH-Alasyarahita hokara bhabyajIvoMko usIrItise ratnatrayakA Azraya karanA cAhiye jisase dUsare 5 janmoMmeM bhI usakI zraddhA bar3hatIhI cAlI jAve // 28 // vinayazca yathAyogyaM kartavyaH parameSThiSu Too...6000.0000004.04040000.00.000 For Private And Personal Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir " ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pavanandipaJcaviMzatikA / dRSTivodhacaritreSu tadatsu samayAzritaiH // 29 // arthaH--jo jinendra ke siddhAntake anuyAyI haiM una bhavyajIvoMko yogyatAnusAra, jo utkRSTasthAnameM rahanevAle haiM aise parameSThiyoMmeM vinaya avazya karanI cAhiye tathA samyagdarzana samyagjJAna samyakvAritrameM aura inake dhAraNakaranavAlemahAtmAoMmeM mI avazya vinaya karanA cAhiye // bhAvArtha:--jo manuSya jinendrasiddhAntake bhakta haiM tathA dharmAtmA haiM unako samasaraNalakSamIkarayukta, aura cAraghAtiyAkarmIko nAzakara kevala jJAna Adi ananta catuSTaya ke dhArI, zrIarhanta parameSThImeM, tathA samasta karmIko nAzakara lokake zikharapara virAjamAna aura ananta jJAnAdi AThaguNoMkara sahita siddhaparameSThImeM, tathA darzanAcAra jJAnAcAra Adi pAMcaAcAroMko svayaM AcaraNa karanevAle aura anyoko bhI AcaraNa karAnevAle aise AcArya parameSThImeM, tathA gyAraha aMga caudahapUrvake par3hane par3hAne ke adhikArI aise upAdhyAya paramaSThImeM, aura ratnatrayako dhAraNakara mokSake abhilASI aise sAdhuparameSThImeM, avazya vinaya karanI cAhiye usIprakAra samyakdarzana samyagjJAnAdi ratnatrayameM tathA usaratnatrayake dhAraNakaranevAloM meM bhI avazya vinaya karanI cAhiye // 29 // darzanajJAnacAritratapaHprabhRti sidhyati vinayeneti taM tena mokSadAraM pracakSate // 30 // ___arthaH-vinayase samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritra tathA tapa AdikI prApti hotI hai isaliye usa vinayako gaNadhara Adi mahApuruSa mokSakA hAra kahate haiM ataH mokSake abhilASIbhavyoMko yaha vinaya avazya karanI cAhiye // 3 // satpAtreSu yathAzakti dAnaM deyaM gRhasthitaiH ....................................................... For Private And Personal Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanAndapazcaviMzatikA / dAnahInA bhavetteSAM niSphalaiva gRhasthatA // 31 // artha-dharmAtmA gRhasthoM ko muniAdiuttamapAtroMmeM zaktike anukUla dAna bhI avazya denA cAhiye kyoMki binA dAnake gRhasthoMkA gRhasthapanA niSphalahI hai // 31 // dAnaM ye na prayacchanti nirgrantheSu caturvidham pAzA eva gRhAsteSAM bandhanAyava nirmitA // 32 // arthaH-jo puruSa nirgranthayatIzvaroMko AhAra auSadhi abhaya tathA zAstra isaprakAra cAraprakArake dAnako nahIM dete haiM unakeliye ghara jAlake samAna kevala bAMdhanekeliyehI banAyegaye haiM aisA mAlUma hotA hai / bhAvArtha:-jisagharameM yatIzvaroM kA AvAgamana banA rahatA hai ve ghara tathA unagharoM meM rahanevAle zrAvaka dhanya ginejAte haiM kintu jo manuSya yatIzvaroMko dAna nahIM dete isIliye jinake gharameM yatIzvara nahIM Ate ve ghara nahIM haiM kintu manuSyoMke phAsanekeliye jAla haiM isaliye bhavya jIvoM ko cAhiye ki ve pratidina yathAyogya yatIzvaroko dAna avazya diyA kareM // 32 // abhayAhArabhaiSajyazAstradAne hi yatkRte RSINAM jAyate saukhyaM gRhI zlAghyaH kathaM na saH // 33 // artha:-jisa gRhasthake abhayadAna ahAranAna auSadhidAna tathA zAstradAnake karanepara yatIzvaroko sukha // hotA hai vaha gRhastha kyoM nahIM prazaMsAke yogya hai ? arthAta usagRhasthakI sarvaloka prazaMsA karatA hai isaliye aisA uttamadAna gRhasthoMko avazya denA cAhiye // 33 // samartho'pi na yo dadyAdyatInAM dAnamAdarAt ATIB000480.........000000000000000000000040 204 For Private And Personal Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////// // // // // // // // // // ////////////////////////////////////////////////////// pbnndipnycviNshvikaa| chinatti sa khayaM mUDhaH paratra sukhamAtmanaH // 34 // arthaH-samarthahokara bhI jo puruSa AdarapUrvaka yatIzvaroM ko dAna nahIM detA vahamUpuruSa AgAmI janmameM honevAle apane sukhako svayaMnAzakaratA hai| bhAvArthaH-jo manuSya ekasamaya bhI yatIzvaroko navadhAbhaktise dAnadetA hai usako parabhavameM nAnAprakArake svargaAdi sukhoMkI prApti hotI hai kintu jo puruSa samarthahokara bhI AdarapUrvaka yatIzvaroko dAna nahIM detA vaha vargaAdi sukhake badale nAnAprakArake narakoM ke duHkhoMko bhogatA hai isaliye samarthagRhasthoM ko to avazyahI dAnadenA cAhiye // 34 // dRSannAvA samo jJeyo dAnahIno gRhAzramaH tadArUDho bhavAmbhodhau majatyeva na saMzayaH // 35 // arthaH-jo gRhasthAzrama dAnakara rahita hai vaha pattharakI nAvake samAna hai tathA usa gRhasthAzramarUpI pattharakI nAvameM baiThanevAlA manuSya niyamase saMsArarUpI samudra meM DUbatA hai / bhAvArthaH-jo manuSya pASANase banIhuI nAvapara car3hakara samudrako taranA cAhatA hai vaha jisaprakAra niyamase samudra meM DUbatA hai usIprakAra jisa gRhasthAzramameM yatIzvaroMkolaye dAna nahIM diyAjAtA usa gRhasthAmazrameM rahanevAle gRhastha kadApi saMsArako nAzakara mokSa nahIM pAsakte isaliye saMsArase taranekI abhilASA karanevAle bhanyajIvoMko avazyahI yatIzvaroMko dAnadenA cAhiye // 35 // svamatastheSu vAtsalyaM svazaktyA ye na kurvate vahupApAvRtAtmAnaste dharmasya parAGmukhAH // 36 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ////////////////////// For Private And Personal Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipazcaviMzatikA / arthaH-jo manuSya sAdharmIsajjanoMmeM zaktike anusAra prIti nahIM karate una manuSyoMkI AtmA prabala pApase DhakIhuI hai aura ve dharmase parAGmukha haiM arthAt dharmake abhilASI nahIM haiM isaliye bhavyajIvoMko sAdharmI manuSyoMrke sAtha avazya prIti karanI cAhiye // 26 // yeSAM jinopadezena kAruNyAmRtapUrite citte jIvadayA nAsti teSAM dharmaH kutobhavet // 37 // artha:-jinendrabhagavAnake upadezase karuNAse pUrita bhI jina manuSyoMke cittoMmeM dayA nahIM hai una | manuSyoMke dharma kadApi nahIM hosaktA / bhAvArthaH-samastajIvoMpara dayAbhAvarakhanA isIkAnAmadharma hai kintu jinendrabhagAnake upadezase jina manuSyoM ke citta karuNArasase bharehae hai aise manuSyoM ke bhI aMtaraMgameM yadi dayA nahIM hai to ve manuSya, dharmake pAtra kadApi nahIM hosakte isaliye uttamapuruSoMko jIvoMpara avazya dayAkaranI cAhiye / / 37 // mUlaM dharmatarorAdyA vratAnAM dhAma sampadAma guNAnAM nidhirityaGgindayA kAryA vivekibhiH // 38 // arthaH-dharmarUpI vRkSakIjar3a tathA samastabatoMmeM mukhya aura sarvasaMpadAoMkA sthAna tathA guNoMkA khajAnA yaha dayA hai isaliye vivekI manuSyoMko yahadayA avazya karanI cAhiye / bhAvArtha:-jisaprakAra cinAjar3ake vRkSa nahIM ThaharasaktA usIprakAra cinA dayAke dharma nahIM hosaktA isa liye yahadayA dharmarUpI vRkSakIjar3a hai tathA samastaaNuvrata tathA mahAvatoMmeM yaha mukhya hai kyoMki binAdayAke pAlanakiyehue aNuvrata tathA mahAbata sarvaniSphala hai aura isIdayAse bar3I 2 indra cakravartI AdikI saMpadAoMkI //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////9999649' For Private And Personal Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////// ////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipazcaviMzatikA prApti hotI hai isaliye yahdayA saMpadAoMkA sthAna hai aura isIdayAse samastaguNoMkI prApti hotI hai isaliye yahadayA guNoMkA khajAnA hai ataH jo manuSya hita tathA ahitake jAnanevAle haiM unako aisI uttamadathA prANiyoM meM avazya karanI cAhiye kiMtu dayAse parAGmukhakadApi nahIM rahanA cAhiye // 38 // sarve jIvadayAdhArA guNAstiSThanti mAnuSe sUtrAdhArA: prasUnAnAM hArANAM ca sarAiva // 39 // arthaH--jisaprakAra phUloMke hAroMkIlaDI sUtrake Azrayase rahatI haiM usIprakAra manuSya meM samastaguNa jIva dayAke AdhArase rahate haiM isaliye samastaguNoMkI sthitike abhilASI bhavyajIvoMko yadayA avazya karanI cAhiye // 39 // yatInAM zrAvakANAM ca vratAni sakalAnyapi ekA'hiMsAprasiddhyarthaM kathitAni jinezvaraiH // 40 // arthaH-jitanebhara muniyoMke vrata tathA zrAvakoMke vrata sarvajJadevane kahe haiM ve sarva ahiMsAkI prasiddhike liyehI kahe haiM kintu hiMsAkA poSaNa karanevAlA unameM koI bhI vrata nahIM kahAgayA hai isaliye vratImanuSyoMko samastaprANiyoMpara dayAhIrakhanI cAhiye // 40 // jIvahiMsAdisaMkalpairAtmanyapi hi dUSite pApaM bhavati jIvasya na paraM parapIDanAt // 41 // arthaH-kevala anya prANiyoMko pIr3A denesahI pApakI utpatti nahIM hotI ki "usajIvako mArUMgA athavA vaha jIva marajAve to acchA ho" ityAdi jIvahiMsAke saMkalpoMse jisasamaya AtmA malina hotA hai usasamayabhI pApakI utpatti hotI hai isaliye uttamamanuSyoMko jIvahiMsAkA saMkalpabhI nahIM karanA cAhiye // 41 // +00000000000000000000000000000000000000000000000000000 // 207 // For Private And Personal Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.kobatirth.org //////////////////////////////////////////////////' Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 208118 pacanandipazcaviMzatikA / dAdazApi sadA cintyA anuprekSA mahAtmabhiH tadbhAvanA bhavatyeva karmaNaHkSayakAraNam // 42 // arthaH-uttamapuruSoMko bAraha bhAvanAoMkA sadA citavana karanA cAhiye kyoMki una bhAvanAoMkA citavana, samastakA~kA nAzakaranevAlA hotA hai // 42 // // AcAryavara vArahabhAvanAoMke nAma batAte haiM / adhruvAzaraNecaiva bhava ekatvameva ca anyatvamazucitvaM ca tathaivAzravasaMvarI // 43 // nirjarA ca tathA loko bodhidurlabhadharmatA dAdazaitA anuprekSA bhASitA jinapuGgavaiH // 44 // arthaH-adhruva 1 azaraNa 2 saMsAra 3 ekatva 4 anyatva 5 azucitva 6 Azrava 7 saMvara 8 nirjarA 9 loka 1. bodhidurlabha 11 dharma 12 ye bAraha anuprekSA jinendradevane kahI hai // 43 // 44 // anityabhAvanAke svarUpakA varNana // adhuvANi samastAni zarIrAdIni dehinAm tannAze'pi na kartavyaH zokoduSkarmakAraNam // 45 // arthaH-prANiyoMke samasta zarIra dhana dhAnya AdipadArtha vinAzIka haiM isaliye unake naSTa hone para jIvoMko kaa||208 kuchabhI zoka nahIM karanA cAhiye kyoMki usa zokase kevala khoTe kA~kA baMdhahI hotA hai // 45 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ////////////////////////////// ////////////////// // 00000000000000000 //////// For Private And Personal Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pavanandipazcaviMzatikA / azaraNabhAvanAke svarUpakA varNana / vyAgheNAghAtakAyasya mRgazAvasya nirjane / yathA na zaraNaM jantoH saMsAre na tathApadi // 46 // arthaH-jisa mRgake baccekA zarIra vyAghane prabalarItise pakar3a liyA hai aise mRgake bacceko jisa prakAra nirjanabanameM koI bacAnekeliye samartha nahIM hai usIprakAra isasaMsArameM Apattike Anepara jIvako bhI koI indra ahamindra Adi nahIM bacA sakte isaliye bhavyajIvoMko sivAya dharmake kisIko bhI rakSaka nahIM samajhanA caahiye|||46|| saMsArabhAvanAkA svarUpa / yatsukhaM tatsukhAbhAso yadaduHkhaM tatsadaasA / bhave loka sukhaM satyaM mokSaeva sa sAdhyatAm // 47 // arthaH-he jIva saMsArameM jo sukha mAlUma hotA hai vaha sukha nahIM hai sukhAbhAsa hai arthAt sukhake samAna mAlUma par3atA hai aura jo duHkha hai so satya hai kintu vAstavikasukha mokSameM hI hai isaliye tujhe mokSakI prAptikeliyehI prayatna karanA cAhiye // 47 // ekakhabhAvanAkA svarUpa / khajanovA parovApi no kshcitprmaarthtH|| kevalaM svArjitaM karma jIvenaikena bhujyate // 18 // artha:- yadi nizcayarItise dekhA jAve to saMsArameM jIvakA na to koI svajana hai aura na koI parajanahI hai tathA yaha jIva apane kiyehuve karmake phalako akelAhI bhogatA hai // 48 / / // 209 For Private And Personal Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 payanandipazcaviMzavikA anyalabhAvanAkA kharUpa / kSIranIravadekatra sthitayordehadehinoH / bhedoyadi tatonyeSu kalatrAdiSu kA kathA // 49 // arthaH-zarIra aura AtmAkI sthiti dRdha tathA jalake samAna milI huI hai yadi ye donoM bhI parasparameM bhinna haiM to sarvathA bhinna strI putra Adi to avazyahI bhinna haiM isaliye vidvAnoMko zarIra strI putra Adiko apanA kadApi nahIM mAnanA cAhiye // 49 // azucilabhAvanAkA varNana / tathA'zucirayaM kAyaH kRmidhaatumlaanvitH|| yathA tasyaiva sampakoMdanyatrApyapavitratA // 50 // arthaH--kIr3A dhAtu mala mUtra Adi apavitrapadArthoM se bharA huvA yaha zarIra itanA apavitra hai ki usake saMbandhase dUsarIvastu bhI apavitra ho jAtI hai| bhAvArtha:-atara candana vastra AbhUSaNa Adi yadyapi atyantasugaMdhita tathA pavitrapadArtha haiM to bhI yadi unakA saMbandha ekasamaya bhI isazarIrase ho jAve to ve sarva apavitra ho jAte haiM tathA aise apavitra : ho jAte haiM ki phirase sajjanapuruSa unake sparzakarane meM bhI ghuNA karate haiM aura viSTA mUtra kapha Adi apavitra vastuoMkI bhI utpatti isIzarIrase hotI hai isaliye isazarIrake samAna saMsArameM koI bhI apavitra padArtha nahIM hai ataH sajjanoM ko kadApi isameM mamala nahIM rakhanA cAhiye kintu isase honevAle jo tapa Adi uttama kArya hai unase isako saphala hI karanA cAhiye // 50 // 1.000000000000000000000000000000000000000000000000000/ // 20 // For Private And Personal Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 11 // 00000000000000000000000000000000000000000000000000000006 paanandipaJcaviMzatikA / AsravabhAvanAkA svarUpa / jIvapoto bhavAmbhodhau mithyAtvAdikarandhravAra / Asravati vinAzArtha karmAmbhaH pracuraM bhramAt // 51 // arthaH--isa saMsArarUpIsamudra meM jisasamaya yaha jIvarUpIjahAja mithyAla avirati pramAda kaSAya yogarUpa chidroMse sahita hotA hai usasamaya yaha apane vinAzakeliye ajJAnatAse pracura karmarUpI jaLako AsravarUpa krtaahai| bhAvArtha:-jisaprakAra samudra meM jisasamaya jahAjameM chidra ho jAte haiM usasamaya vaha unachidroMse apane DuvAne keliye svayaM jalako grahaNa karatA hai usIprakAra yaha jIva jisasamaya mithyAvAdi karmabandhake kAraNoMkara saMyukta hotA hai usasamaya yaha apane vinAzakeliye svayaM karmako grahaNa karatA hai isaliye bhavyajIvoMko isaprakAra Asravake kharUpako jAnakara kamauke rokanekeliye hI prayatna karanA cAhiye // 51 // saMvarakA kharUpa / karmAsravanirodho'tra saMvaro bhavati dhruvam / sAkSAdetadanuSThAnaM mnovaakaaysNvtiH|| 52 // arthaH-Ayehue kA~kA jo ruka jAnA hai vahI nizcayase saMvara hai tathA mana bacana kAyakA jo saMvaraNa (svAdhIna) karanA hai yahI saMvarakA AcaraNa hai| bhAvArtha:-jisasamaya mana bacana kAyakharUpayoga, mithyAtva kaSAya Adise rahita hokara gupti samiti dharma anuprekSAke citavanameM tathA parISahoMke jItanemeM lIna hotA hai usIsamaya saMvara hotA hai isaliye saMvarakI prAptike abhilASiyoMko mana vacana kAyako azubhapravRttise avazya rokanA cAhiye / / 52 // 00000000000000000000000000..............00000000000 For Private And Personal Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 4212 / www.kobatirth.org padmanandipazcaviMzatikA / nirjarAke svarUpakA barNana / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir nirjarA zAtanaM proktA pUrvopArjitakarmaNAm / tapobhirbahubhi sA syAdvairAgyAzritaceSTitaiH // 53 // arthaH -- pahile saMcitahue karmoMkA jo ekadezarUpase nAzahonA hai vahI nirjarA hai tathA vaha nirjarA saMsAra deha Adise vairAgyakarAnevAle anazana atramodaryAdi tapase hotI hai / bhAvArthaH - saMsAra zarIra Adise virakta hokara anazanAdi tapase jo pUrvasaMcitakarmoM kA kSayakaranA hai usI kA nAma nirjarA hai aura usanirjarA ke upAyakA citavana karanA nirjarAbhAvanA hai // 53 // lokAnuprekSAkA svarUpa / lokaH sarvo'pi sarvatra sApAyasthitiradhruvaH / duHkhakArIti kartavyA mokSaeva matiH satAm // 54 // arthaH----yaha samastaloka vinAzIka aura anitya hai tathA nAnAprakArake duHkhoM kA karanevAlA hai aisA vicAra kara uttamapuruSako sadA mokSakI ora hI buddhi lagAnI cAhiye // 54 // bodhidurlabha bhAvanAkA svarUpa / ratnatrayapariprAptirbodhiH sAtIvadurlabhA / labdhA kathaM kathaJcicetkAryo yattro mahAniha // 55 // arthaH- samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritrasvarUparatnatraya kI jo prApti hai usIkA nAma bodhi hai 1 pavitrAtiriyapi pAThAntaram / For Private And Personal // 212 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////////////// ////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipazcaviMzatikA / aura isabodhikI prApti saMsArameM atyaMtakaThina hai yadi kisIrItise usakI prAptibhI ho jAve to usakI rakSAkeliye vidvAnoMko pravalayana karanA cAhiye / bhAvArtha:-anantajIva aise haiM joki abhI nigodameM hI paDehue haiM unhoMne sivAya nigodake dUsarI paryAyahI nahIM dhAraNakI hai isaliye prathama to nigodase nikalanAhI atyaMta duHsAdhya hai daivayogase yadi nigodase nikala bhI Ave to Akara pRthvIkAyika Adi sthAvarajIva hote haiM isaliye trasa paryAya pAnA atyaMta durlabha hai yadi trasa paryAya bhI milajAve to pazcandrI honA atyaMta kaThina hai yadi paMcendrI bhI hogaye to sainI (samanaska) honA duHsAdhya hai sainIbhI hue to manuSyabhava tathA uccakuMlapAnA kaThina hai yadi vebhI milagaye to cirAyu honA tathA dhanavAna hokara sukhI honA duHsAdhya hai yadi yaha saba sAmigrI bhI milagaI to ratnatrayakI prApti atyaMta durlabha hai tathA bhAgyase kaIeka puruSoMko isakI prAptibhI hojAve to ve pramAdake vazIbhUtahokara isakI rakSA nahIM karasakta isaliye isaprakAra atyaMtakaThina isaratnatrayako pAkara bhavyajIvoMko kadApi pramAda nahIM karanA cAhiye tathA bhalIbhAMti isaratnatrayakI rakSA hI karanI cAhiye isaprakArakA citavana karanA durlabhAnuprekSA hai // 55 // dharmAnuprekSAkA varNana / nijadharmoyamatyantaM durlabho bhavinAM mataH / tathA grAhyo yathA sAkSAdAmokSaM saha gacchati / / 56 // arthaH-saMsArameM prANiyoMko jJAnAnaMdasvarUpa nijadharmakA pAnA atyaMta kaThina hai isaliye yaha dharma aisI rItise grahaNa karanAcAhiye ki mokSaparyata yaha sAthahI banA rahe / 000000000000000000000000000000000000000000000000000000046 For Private And Personal Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 21 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // paanandipazcaviMzatikA / bhAvArtha:-jinendrase kahAhuA yaha AtmasvabhAvaratnatrayasvarUpa tathA uttamakSamAdisvarUpadharma aisI dRr3hatAse dhAraNakaranA cAhiye ki mokSaparyata yaha sAtha banA rahai // 56 // duHkhagrAhagaNAkIrNe saMsArakSArasAgare / dharmapotaM paraM prAhustAraNArthaM manISiNaH // 57 // arthaH-nAnAprakArake duHkharUpI naka makarase vyApta isasaMsArarUpIkhArIsamudrase pArakaranevAlA dharmarUpI jahAja hai aisA gaNadhara Adi mahApuruSa kahate haiM isaliye saMsArase taranekI icchAkaranevAle bhavyajIvoMko isadharmarUpIjahAjakA Azraya avazya lenA cAhiye // 57 // anuprekSA imAnsadbhiH sarvadA hRdaye dhRtaaH| kurvate tatparaM puNyaM heturyatsvargamokSayoH // 58 // arthaH--jo sajanapuruSa vAraMvAra ina bArahabhAvanAoMkA citavana karate haiM ve usa puNyakA upArjana karate haiM jo puNya varga tathA mokSakA kAraNa hai isaliye vargamokSake kAraNasvarUpapuNyako cAhanevAle bhavyajIvoMko sadA ina bArahabhAvanAoMkA citavana karanA cAhiye // 58 // AdyottamakSamA yatra yodharmo dazabhedabhAk / zrAvakairapi sevyo'sau yathAzakti yathAgamama // 59 // arthaH-uttamakSamA, mAdava, Arjava, satya, zauca, saMyama, tapa, tyAga, akiMcanya, tathA brahmacarya, isaprakAra ina daza dharmoMkA bhI zrAvakoMko zaktike anusAra tathA zAstrake anusAra pAlana avazya karanA cAhiye // 59 // antastatvaM vizuddhAtmA vahistatvaM dayAGgiSu / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 214 // For Private And Personal Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra H215 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / yo sammIlane mokSastasmAdudvitayamAzrayet // 60 // artha -- cidAnanda caitanyasvarUpa AtmAto aMtastala ( bhItarItatva ) hai tathA samastaprANiyoM meM jo dayA hai vaha vAhyatala hai aura ina donoMtaloMke milane para mokSakI prApti hotI hai isaliye mokSAbhilASI bhavyajIvoM ko ina donoM tavoMkA bhalI bhAMti Azraya karanA cAhiye // 60 // jJAnI apanIAtmAkI isaprakAra bhAvanA karatA hai / karmabhyaH karmakAryebhyaH prayagbhUtaM cidAtmakam / AtmAnaM bhAvayennityaM nityAnandapadapradam // 61 // artha H--kamase tathA karmoMke kAryoMse sarvathA bhinna, aura kidAnandacaitanyasvarUpa, tathA avinAzI, aura Ananda svarUpasthAnako denevAle AtmAkA jJAnIko sadA citavana karanA cAhiye / bhAvArtha::-yaha AtmA jJAnAvaraNa Adi kamase judA hai tathA karmoMke kAryabhUta rAgadveSa Adi se bhI judA hai aura caitanya svarUpa hai tathA avinAzI aura AnandasvarUpamokSasthAnakA denevAlA hai aisA jJAnI puruSoM ko apanI AtmAkA citavana niraMtara karanA cAhiye // 61 // ityupAsakasaMskAraH kRtaH zrIpadmanandinA / yeSAmetadanuSThAnaM teSAM dharmo'tinirmalaH // 62 // arthaH -- isaprakAra zrIpadmanandi AcAryane isaupAsaka saMskArakI ( zrAvakAcArakI ) racanA kI hai jina puruSoM kI pravRtti isa zrAvakAcAra ke anusAra hai unhIko nirmala dharmakI prApti hotI hai / bhAvArthaH -- isaupAsakAcAra meM jisa AcaraNakA varNana kiyAgayA hai usa AcaraNake anukUla jina For Private And Personal / / 215 / / Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir payanandipazcaviMzatikA / manuSyoMkI pravRtti hai unhI manuSyoMko nirmaladharmakI prApti hotI hai isaliye isanirmaladharmakI prAptike abhilASI bhavyajIvoMko isake anukUla hI pravRtti karanI cAhiye // 12 // isaprakAra zrIpadmanandipazcaviMzatikAmeM upAsakasaMskAra ( zrAvakAcAra ) nAmaka adhikAra samAptahuvA / dezavratodyotanam / zArdUlavikrIr3ita / vAhyAbhyantarasaGgavarjanatayA dhyAnena zuklena yaH kRtvA karmacatuSTayakSayamagAtsarvajJatAM nizcitAm / tenoktAni vacAMsi dharmakathane satyAni nAnyAni tadbhrAmyatyatra matistu yasya sa mahApApI na bhavyo'thavA arthaH--samasta vAhya tathA abhyaMtara parigrahako chor3akara aura zukladhyAnase cAradhAtiyAkarmIko nAzakara jisane sarvajJapanA prApta karaliyA hai usI sarvajJadevake vacana, dharmake nirUpaNa karane meM satya hai, kiMtu sarvajJase anyake vacana satyanahIM hai aisA bhalIbhAMti jAnakara bhI jisamanuSyako sarvajJadevake vacanoMmeM sandeha hai to samajhanA cAhiye vaha manuSya mahApApI tathA abhavya hai||1|| ekopyatra karoti yaHsthitimatiM prItaH zucau darzane sazlAghyaH khalu duHkhitopyudayato duSkarmaNaH praannibhRt| anyaiH kiM pracurairapi pramuditairatyantadrIkRtasphItAnandabharapradAmRtapathemithyApathaprasthitaiH // 2 // arthaH-khoTekarmake udayase duHkhitabhI jo manuSya saMtuSTahokara isaatyantapavitra samyagdarzanameM nicala sthitiko karatA hai arthAt samyagdarzanako dhAraNa karatA hai vaha akelAhI atyaMta prazaMsAke yogya samajhA 4.000000000000000000000000000000001..100.0 216 // For Private And Personal Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 217 // *******. www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padyanandipaJcaviMzatikAH / jAtA hai kintu jo atyaMta Anandake denevAle samyagdarzana Adi ratnatrayarUpImokSamArgase vAhya tathA vartamAna kAlameM zubhakarmake udayase prasanna haiM aise mithyAmArga meM gamana karanevAle midhyAdRSTimanuSya yadi vahutase bhI hove tobhI ve prazaMsA ke yogya nahIM hai / bhAvArthaH pApake udayase duHkhitabhI manuSya yadi vaha samyagdarzanakA dhAraka hai to vaha akelA ho prazaMsAke yogya hai kintu jo samyagdarzanase parAGmukha haiM tathA midhyAmArga meM sthita haiM aura sukhI haiM aise mithyAdRSTi cAheM aneka bhI hove tobhI prazaMsA ke yogya nahIM hai isaliye bhavyajIvoMko samyakdarzanake dhAraNa karane meM nirantara prayatna karanA cAhiye // 2 // bIjaM mokSatarorddazaM bhavatarormithyAtvamAhurjinAH prAptAyAM dRzi tanmumukSubhiralaM yatno vidheyo budhaiH| saMsAre bahuyonijAlajaTile bhrAmyan kukarmAvRtaH ka prANI labhate mahatyapi gate kAle hi tAM taamih|| arthaH mokSarUpI vRkSakA vIjato samyagdarzana hai tathA saMsArarUpIvRkSakA vIja mithyAtva hai aisA sarvajJadevane kahA hai isaliye mokSAbhilASIuttamapuruSoMko samyagdarzanake pAnepara usakI rakSAkaranemeM atyaMta karanA cAhiye kyoMki naraka tiryaca Adi nAnAprakAra kI yoniyoMse vyApta isasaMsArameM anAdikAlase bhramaNa karatAhuvA aura khoTekamA~se yukta, yahaprANI vahutakAlake vyatIta honepara bhI isa samyagdarzanako kahAM pAsaktA hai ? arthAt samyagdarzanakA pAnA atyaMtadurlabha hai // 3 // prayatna aurabhI AcArya upadeza dete haiM / samprApte'tra bhave kathaM kathamapi drAghIyasA'nehasA mAnuSye zucidarzane ca mahatA kAryaM tapo mokSadam / no cellokaniSedhato'tha mahato mohAdazakteratha sampadyeta na tattadA gRhavatAM SaTkarmayogyaM vratam // 4 // For Private And Personal // 217 // Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 1999999900000000000000000000000000000000000000000000000 pannanandipazcaviMzatikA / arthaH-anaMtakAlake bIta jAnepara isasaMsArameM var3I kaThinatAse manuSyajanmake milanepara tathA samyagdarzanake prAptahonepara uttamapuruSoMko mokSako denevAlA tapa avazya karanA cAhiye yadi lokanindAse athavA pravalacAritramohanIyakarmake udayase vA asamarthapanese tapa na hosake to gRhasthoMke devapUjA gurusevA svAdhyAya Adi SaTkarmoMke yogya vratato avazyahI karanA cAhiye / bhAvArtha:-isasaMsArameM prathamatA nigodAdise nikalanAhI atyaMtakaThina hai daivayogase yadi vahAMse nikalabhI Ave to yahAM AkAra pRthvIkAyika tathA jalakAyika Adi ekendrIsthAvarajIva hote haiM jasaparyAya nahIM milatI yadi vahabhI milajAve to usatrasaparyAyameM manuSyaparyAyakI prApti bar3I kaThinatAse hotI hai yadi vahabhI milajAve to jIvAdipadArthIkA zraddhAnarUpasamyagdarzana nahIM milatA yadi vahabhI mila jAve to manuSya usakI rakSAkarane meM bar3AbhArI pramAda karatA hai isaliye vaha pAyA havAmI na pAye huveke samAna ho jAtA hai ataHAcArya upadeza dete haiM ki bar3e bhAgyase yadi manuSyajanma tathA samyagdarzanakI prApti hojAve to uttama puruSoM ko pramAda chor3akara tapakaranA cAhiye yadi lokanindA, athavA pravalacAritramohanIyakarmake udayase vA asamarthapanese tapa na hosake to SaTkarmake yogya zrAvakoMke vratato avazyahI dhAraNa karanA cAhiye kintu pAye huve manuSyajanmako tathA samyagdarzanako vyartha nahIM khonA cAhiye // 4 // aba AcArya zrAvakake vratoMko batalAte haiM tathA ve vrata gRhasthoMko puNyake karanevAle hote haiM isabAtakobhI AcArya batalAte haiN| dRGmUlavratamaSTadhA tadanu ca syAtpaJcadhANuvrataM zIlAkhyaM ca guNavataM trayamataH zikSAzcatasraH parAH / rAtrau bhojanavarjanaM zucipaTAtpeyaM payaH zaktitaH maunAdivatamapyanuSThitamidaM puNyAya bhavyAtmanAm / / 4000000000000000000000000000000000000000000000000001 218 // For Private And Personal Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 4219 / / www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipaJcaviMzatikA / arthaH- samyagdarzanapUrvaka AThamUlaguNakApAlanA, tathA ahiMsAdi pAMca aNuvratoMkA dhAraNakaranA aura digvrataAdi tInaguNavrata tathA dezAvakAzika Adi cAraprakAra ke zikSAvrata isaprakAra ina sAta zIlavratoMko pAlanA, aura rAta meM khAya svAdya Adi ahAroMkA tyAgakaranA aura svacchakapar3ese chAnehuve jalakA pInA tathA zaktike anukUla mauna Adi vratoMkAdhAraNa, isaprakAra ye zrAvakoM ke vrata haiM tathA bhalIbhAMti AcAraNa kiyehuve ye zrAvakoM ke vrata bhavyajIvoMko puNyake karanevAle hotehaiM isaliye dharmAtmA zrAvakoM ko inazrAvakoM ke vratoMkA avazya hI dhyAnapUrvaka pAlana karanA cAhiye // 5 // dezavratakAdhArI zrAvaka isazatise vratoMko dhAraNa karatA hai / hanti sthAvaradehinaH svaviSaye sarvAMstrasAn rakSati brUte satyamacaryavRttimavalAM zuddhAM nijAM sevate / digdezanatadaNDavarjanamataH sAmAyikaM proSadhaM dAnaM bhogayugaM pramANamurarIkuryAd gRhIti vratI // 6 // arthaH-- pratIzrAvaka apane prayojanake liye sthAvara kAyake jIvoMko mAratA hai tathA do indriyako Adilekara sainIpaceMdrI paryaMta samastatrasajIvoMkI rakSAkaratA hai aura satyavolatA hai tathA AcauryavratakA pAlana karatA hai aura svastrIkA sevana karatA hai tathA digvata dezavrata anarthadaNDavratakA pAlana karatA hai aura sAmAyika proSadhopavAsa tathA dAnako karatA hai aura bhogopabhogaparimANa nAmaka vratako svIkAra karatA hai // 6 // yadyapi gRhastha keM devapUjA AdiguNa haiM tobhI unameM dAna sabameM uttamaguNa haiM isatrAtako AcArya batAte haiM / devArAdhanapUjanAdivahuSu vyApArakAryeSu sa puNyopArjana hetuSu pratidinaM saMjAyamAneSvapi / saMsArArNavatAraNe pravahaNaM satpAtramuddizya yattaddezavratadhAriNo ghanavato dAnaM prakRSTo guNaH // 7 // arthaH yadyapi dhanavAna aura dharmAtmA zrAvakoM ke zreSThapuNyake saMcaya karanevAle jinendra devakI sevA tathA pUjana For Private And Personal // 219 // Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir BRoul ..000000 000000000000000000000000000000000+0000.00440646 padyanandipaJcaviMzatikA / pratiSTA Adi pratidina aneka uttamakArya hoterahate haiM tathApi unasaca ucamakAryoM meM saMsArasamudrase pAra karanemeM jahAjake samAna zreSThamuni Adi pAtroMko jo dAnadenA hai vaha una dharmAtmAzrAvakoMkA sabase pradhAna guNa (kartavya) hai isaliye bhavyazrAvakoMko sadA uttama Adi pAtroM meM dAna denA cAhiye // 7 // sarvo vAJchati saukhyameva tanubhRttanmokSaeva sphuTaM dRSTyAditraya eva sidhyati sa tannigrantha eva sthitm| tadvRttirvapuSo'sya vRttirazanAttaddIyate zrAvakaiH kAle kliSTatare'pi mokSapadavI prAyastatovartate // 8 // arthaH-samastajIvoMkI abhilASA sadA yahI rahA karatI hai ki hamako sukhamila parantu yadi anubhava kiyA jAveto vAstavika sukha mokSameM hI hai aura usamokSakI prApti samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritra svarUpa ratnatrayakedhAraNakaranese hI hotI hai aura usaratnatrayakI prApti nirgrantha avasthAmahI hotIhai aura nirgrantha avasthA zarIrake hote saMtehI hotIhai tathA zarIrakI sthiti annase rahatIhai aura vaha anna dharmAtmAzrAvakoMke dvArA diyAjAtA hai imaliye isa duHkhamakAlameM mokSapadavIkI pravRtti gRhasthoMkediyehuvedAnase hI hotI hai aisAjAnakara dharmAtmA zrAvakoM ko sadA satpAtroMkeliye dAna denA cAhiye // 8 // ava AcArya auSadhidAnakI mahimAkA varNana karate haiN| svecchAhAravihArajalpanatayA nIrugvapurjAyate sAdhUnAM tu na sA tatastadapaTu prAyeNa sambhAvyate / / kuryAdauSadhapathyavAribhiridaM cAritrabhArakSamaM yattasmAdiha vartate prazaminAM dharmogRhasthottamAt // 9 // arthaH-icchAnusAra bhojana bhramaNa tathA bhASANase zarIra roga rahita rahatA hai parantu muniyoMkeliye na to icchAnusAra bhojana karanekI hI AjJA hai aura na icchAnusAra bhramaNa tathA bhASANakI hI AjJA hai isaliye unakA zarIra sadA azaktahI banA rahatA hai kintu dharmAtmA zrAvakagaNa uttama davA tathA pathya aura nirmala jala 10000000000000000000000000000000000 HURRolt For Private And Personal Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 221 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paJcanandipazcaviMzatikA dekara muniyoMke zarIrako cAritrake pAlana karaneke liye samartha banAte haiM isaliye munidharmakI pravRtti bhI uttamazrAvakoM se hI hotI hai ataH AtmAke hitakI abhilASA karanevAle bhavya jIvoMkA avazyaddI munidha kI pravRttike pradhAnakAraNa isa gRhastha dharmako dhAraNa karanA cAhiye // 9 // jJAnadAnakI mahimAkA varNana | vyAkhyA pustakadAnamunnatadhiyAM pAThAya bhavyAtmanAM bhaktacA yatkriyate zrutAzrayamidaM dAnaM tadAhurbudhAH / siddhe'smiJjananAntareSu katiSu trailokyalokotsava shriikaariprkaattiikRtaakhiljgtkaivlybhaajojnaaH||10|| arthaH-- sarvajJadeva se kahe huve zAstrakA bhaktipUrvaka jo vyAravyAna kiyA jAtA hai tathA vizAlabuddhivAle bhavyajIvoMko par3hanekeliye jo pustaka dI jAtIM haiM usako jJAnIpuruSa zAstra (jJAna) dAna kahate haiM tathA bhayo ko isa jJAnadAnakI prAptike hone para thor3ehI bhavoMmeM, tInoMlokake jIvoMko utsava tathA lakSmI ke karanevAle aura samastalokake padArthoMko hAtha kI rekhAke samAna dekhanevAle, kevalajJAnakI utpatti hotI hai / bhAvArthaH - jo dharmAtmAzrAvaka zAstrakA vyAkhyAna karate haiM tathA pustaka likhakara tathA likhavAkara dete haiM aura par3hanA par3hAnA ityAdi jJAnadAna meM pravRtta hote haiM una zrAvakoMko thor3ehI kAlameM samastalokAlokako prakAzakaranevAle kevalajJAnIkI prApti hotI hai isaliye apane hitake cAhanevAle bhavyajIvoM ko yaha uttama jJAna dAna avazyahI karanA cAhiye // 10 // sarveSAmabhayaM pravRddhakaruNairyaddIyate prANinAM dAnaM syAdabhayAdi tena rahitaM dAnatrayaM niSphalam / AhArauSadhazAstradAnavidhibhiH kSudrogajAbyAdbhayaM yattatpAtrajane vinazyati tatodAnaM tadekaM param // 11 // arthaH- vistIrNa karuNAke dhArI bhavyajIvoMdvArA jo samasta prANiyoM ke bhayako chuTAkara unakI rakSAka For Private And Personal // 222 // Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pcnndipshcviNshtikaa| jAtI hai usako jJAnIjana abhayadAna kahate haiM tathA usa abhayadAnake vinA bAkIke tInoM dAna sarvathA niSphala hai athavA AhAra auSadha aura zAstra inatInoM dAnoMke denese kSudhAke bhayakA tathA rogake bhayakA aura mUrkhatAke bhayakAhI nAza hotA hai isaliye eka abhayadAnahI samastadAnoMmeM utkRSTadAna hai| bhAvArtha:-abhaya kA artha bhayakA na honA hotA hai yadi AhAra auSadha tathA zAstra dAnake denepara bhI kSudhA, roga, tathA mUrkhatAse utpana honevAle bhayoMkA nAza hotA hai to ve tInoMhI abhaya dAnake hI AdhIna haiM isaliye abhayadAna hI samasta dAnoM meM utkRSTa dAna hai // 11 // AhArAtsukhitauSadhAdatitarAM nIrogatAjAyate zAstrAtpAtraniveditAtparabhave paNDityamatyadbhutam / etatsarvaguNaprabhAparikaraH punso'bhayAdAnataH paryante punarunnatonnatapadaprAptirvimaktistataH // 12 // arthaH-uttamaAdipAtroMmeM AhAradAnake denese to indra dharaNendra cakravartI Adike sukhoMkI prApti hotI hai tathA auSadhAdAnake denese parabhavameM atyanta rUpavAna tathA nIroga zarIra milatA hai aura zAstradAnake dene se atyantaAzcaryakI karanevAlI vidvattAkI prApti hotI hai aura abhayadAnake denese sukha tathA nIrogapanA Adi samastaguNoMkI prApti hotI hai antameM uttamottama cakravartI Adi padoMkI prApti hokara mokSakI prApti hotI hai isaliye uttamottamasukha nIrogatA Adi guNoMke abhilASImanuSyoM avazyahI cAroMprakArakA dAna denA caahiy||12|| kRtvA kAryazatAni pApabahulAnyAzritya khedaM paraM bhrAntvA vAridhimekhalAM vasumatI duHkhena yccaarjitm| tatputrAdapi jIvitAdapi dhanaM preyo'sya panthA zubho dAnaM tena ca dIyatAmidamahonAnyena ttsdgtiH||13|| artha saikaDoM pApasahita kAryoko karake tathA nAnAprakArake duHkhoMko uThAkarake aura samudraparvata pRthvI para bhramaNakarake bar3e kaSTa se dhanakA saMcaya kiyA jAtA hai tathA vaha dhana putra aura apane jIvanase bhI pyArA 000000000000000000000000000000000000000000 222 // For Private And Personal Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 223 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandinaviMzatikA / hotA hai usaghanake kharca karanekA yadi mArga hai to yahI hai ki vaha dAna ke kAmameM lAyA jAve kintu isase bhinna usadhanake kharcakaranekA koI bhI uttama mArga nahIM isaliye sajjana puruSoM ko cAhiye ki ve dAnamArgasehI dhanakA vyaya karai kiMtu dAnase atirikta mArgameM usadhanakA upayoga na kare // 13 // dAnenaiva gRhasthatA guNavatI lokadvayodyotikA naiva spAnnanu taDinA dhanavato lokadayadhvansakRt / durvyApArazateSu satsu gRhiNaH pApaM yadutpadyate tannAzAya zazAGkazubhrayazase dAnaM nacAnyatparam // 14 // arthaH ---- dhanI manuSyoM kA gRhasthapanA dAnase hI guNoMkA karanevAlA hotA hai aura dAnase hI donoM lokoM kA prakAzakaranevAlA hotA hai kintu binA dAnake vaha gRhasthapanA donoM lokoMkA nAza karanevAlAhI hai kyoMki gRhasthoMke saikar3oM khoTe 2 vyApAroMke karanese sadA pApakI utpatti hotI rahatI hai usapApake nAzake liye tathA candramAke samAna yazakI prAptikeliye yaha eka pAtradAnahI hai dUsarI koI vastu nahIM hai isaliye apanI AtmA ke hitako cAhanevAle bhavyoM ko cAhiye ki ve pAtradAna se hI gRhasthapaneko tathA ghanako saphala karai // 14 // pAtrANAmupayogi yatkila dhanaM tadvImatAM manyate yenAnantaguNaM paratra sukhadaM vyAvartate tatpunaH / yogAya gataM punardhanavatastannaSTameva dhruvaM sarvAsAmiti sampadAM gRhavatAM dAnaM pradhAnaM phalam // 15 // arthaH - jo dhana uttamAdipAtroM ke upayoga meM AtA hai vidvAna loga usIdhanako acchA dhana samajhate haiM tathA vaha pAtra meM diyA huvA dhana paralokameM sukhakA denevAlA hotA hai aura anantaguNA phalatA hai kintu jo dhana nAnAprakAra ke bhoga vilAsoMmeM kharca hotA hai vaha dhanavAnoMkA dhana sarvathA naSTahI ho gayA aisA samajhanA cAhiye kyoMki gRhasthoM ke sarvasampadAoMkA pradhAna phala eka dAnahI hai / bhAvArthaH yoM to dhanI gRhasthoMke pratidina nAnAkAryoM meM dhanakA kharca hotA rahatA hai parantu jo dhana For Private And Personal // 223 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 224 // 100000000000000000000000000..0............100.00A padyanandipaJcaviMzatikA / uttamAdipAtroMke dAnoM meM kharca hotA hai vAstavameM vahI ghana uttamadhana hai aura uttamaAdipAtroM ke dAnameM kharca kiyAhuvA vaha dhana paralokameM nAnAprakArake sumvoMkA karanevAlA hotA hai tathA anantaguNA hokara phalatA hai kintu jo dhana bhoga vilAsa Adi nikRSTakAryoM meM kharca kiyA jAtA hai vaha dhana sarvathA naSTahI ho jAtA hai tathA paralokameM usase kisIprakArakA sukha nahIM milatA aura na vaha anantaguNA hokara phalatAhI hai kyoMki samasta sampadAoMke honekA pradhAna phala dAnahI hai isaliye dharmAtmAzrAvakoMko nirantara uttama Adi pAtroMmeM dAna karanA cAhiye tathA pAye huve dhanako saphala karanA cAhiye // 15 // aurabhI AcArya dAnakI mahimAkA varNana karate haiN| putro rAjyamazeSamarthiSu dhanaM datvAbhayaM prANiSu prAptA nityasukhAspadaM sutapasA mokSaM purA paarthivaaH| mokSasyApi bhavettataH prathamatodAnaM nidAnaM budhaiHzaktyA deyamidaM sadAticapale dravye tathA jiivite||16|| arthaH-bhUtakAlameMbhI bar3e 2 rAjA putroMko rAjyadekara tathA yAcakajanoMko dhanadekara aura samasta prANiyoMko abhayadAna dekara anazana Adi uttama tapoMko AcaraNakara avinAzI sukhake sthAna mokSako prApta huve haiM isaliye mokSakA sabase prathama kAraNa yaha eka dAnahI hai arthAt dAnase hI mokSa kI prApti hotI hai ataH vidvAnoM ko cAhiye ki dhana tathA jIvana ko jalake vabUle ke samAna atyanta vinAzIka samajhakara sarvadAzakti ke anusAra uttama Adi pAtroMmeM dAna diyA kareM // 16 // ye mokSaM prati nodyatAH sunRbhave labdhe'pi durbuddhayaste tiSThanti gRhe na dAnamiha cettanmohapAzo dRr3haH / matvedaM gRhiNA yadi vividhaM dAnaM sadA dIyatAM tatsaMsArasaritpatiprataraNe potAyate nishcitm||17|| arthaH-atyantadurlabha isa manuSyabhavako pAkara bhI jo manuSya mokSakoliye udyama nahIM karate haiM tathA ghara M - For Private And Personal Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 225 // 0000000000000000000000000000000000000000000000000000 paanandipaJcaviMzatikA / meM hI par3e rahate haiM ve manuSya mUr3habuddhi hai aura jisagharameM dAna nahIM diyA jAtA vaha ghara atyantakaThina moha kA jAla hai aisA bhalIbhAMti samajhakara apane dhanake anusAra bhavyajIvoMko nAnAprakArakA dAna avazya karanA cAhiye kyoMki yaha uttamaAdipAtromeM divAhuvA dAnahI saMsArarUpIsamudrase pArakarane meM jahAjake samAna hai| bhAvArtha:-atyaMta durlabha isamanuSyabhavako pAkara tathA UMcA kula Adi pAkara bhavyajIvoMko mokSakeliye prayatna avazya karanA cAhiye yadi mokSake liye prayatna na hosake to zakti tathA dhanake anusAra dAnato avazya hI karanA cAhiye kyoMki yahadAnahI saMsArasamudrase pAra karanevAlA hai kintu dAnake vinA jIvanako tathA dhana ko kadApi vyartha nahIM khonA cAhiye // 17 // yairnityaM na vilokyate jinapatirna smaryate nAya'te na stUyeta na dIyate munijane dAnaM ca bhaktyA param / sAmayeM sati tadgRhAzramapadaM pASANanAvA samaM tatrasthA bhavasAgare'tiviSame majanti nazyanti ca // arthaH-jo manuSya samarthahoneparabhI nirantara na to bhagavAnakA darzanahI karate haiM tathA na unakA smaraNa hI karate haiM aura unakI pUjA bhI nahIM karate haiM tathA na unakA stavana karate haiM aura na nigrantha muniyoMko bhaktipUrvaka dAnahI detehaiM una manuSyoMkA vaha gRhasthAzramarUpasthAna pattharakI nAvake samAna hai tathA usa gRhasthAzramameM rahanevAle gRhastha isabhayaMkara saMsArarUpI samudra meM niyamase DUbate haiM aura dUvakara naSTa hojAte haiM isaliye AcArya upadeza detehaiM ki jo bhavyajIva gRhasthAzramako tathA apane jIvana aura dhanako pavitra karanA cAhate haiM unako jinendradevakI pUjA stuti AdikArya tathA uttamAdi pAtroMkeliye dAna avazyahI denA cAhiye // 18 // ___ AcArya dAtAkI mahimAkA varNana karate haiN| cintAralasuradrukAmasurabhispopalAdyA bhuvi khyAtA eva paropakArakaraNe dRSTA na te kenacit / 000000000000000000000000000000..............0000000... // 225 // For Private And Personal Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 4226 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipaJcaviMzatikA / tairatropakRtaM na keSucidapi prAyo na sambhAvyate tatkAryANi punaH sadaiva vidadhadAtA paraM dRzyate // 19 // arthaH--- cintAmaNiratna kalpavRkSa kAmadhenu pArasapatthara Adika padArtha saMsAra meM paropakArI hai yaha vAta Ajataka sunIhI hai kintu kisIne abhItaka ye sAkSAt upakAra karate huve dekhe nahIM haiM tathA unhoMne kisI meM upakAra kiyA hai isabAta kI bhI saMbhAvanA nahIM kIjAtI parantu cintAmaNiratna Adike kAryako karanevAlA dAtA ( manovAMchita dAna denevAlA ) avazya dekhanemeM AtA hai isaliye ciMtAmaNiratna kalpavRkSa Adi utkRSTa padArtha dAtAhI hai kintu inase bhinna ciMtAmaNi Adika koI padArtha nahIM haiM // 19 // yatra zrAvakaloka eva vasati syAttatra caityAlayo yasminso'sti ca tatra santi yatayo dharmazca tairvartate / dharme satyaghasaMcayo vighaTate svargApavargAzrayaM saukhyaM bhAvi nRNAM tato guNavatAM syuH zrAvakAH sammatAH // 20 // arthaH- jisa nagara tathA dezameM zrAvakaloga rahate haiM vahAMpara jinamaMdira hotA hai aura jahAMpara jinamaMdira hotA hai vahAM para yatIzvara nivAsa karate haiM aura jahAMpara yatIzvaroMkA nivAsa hotA hai vahAM para dharmakI pravRtti rahatI hai tathA jahAM para dharma kI pravRtti rahatI hai vahAMpara anAdikAla se saMcaya kiye hue prANiyoM ke pApoM kA nAza hotA hai tathA bhAvikAlameM svarga tathA mokSake sukhoMkI prApti hotI hai isaliye guNavAna manuSyoM ko dharmAtmA zrAvakoM kA avazya Adara karanA cAhiye // bhAvArthaH ---- dharmAtmA zrAvakahI apane ghanase jinamandirako banavAte haiM tathA jinamandiroMmeM yatIzvara nivAsa 'karate haiM aura yatIzvaroMse dharma kI pravRtti hotI hai tathA dharmase prApakA nAza tathA ucama svarga mokSa Adike sukhoMkI prApti hotI hai ityAdi ye samasta bAteM zrAvakoM ke dvArAhI hotI haiM yadi zrAvaka na hove to ye bAteM kadApi nahIM ho saktI isaliye aise uttamazzrAvakoM kA savyajIvoMkoM avazya Adara satkAra karanA cAhiye // 20 // For Private And Personal || // 2-26 // Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ARRU 1.0000000000000000000000000000000000000000..." Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipazcaviMzatikA kAle duHkhamasaijJake jinapaterdharme mate kSINatA tucche sAmayike jane vahutare mithyAndhakAre sati / / caitye caityagRhe ca bhaktisahito yaH so'pi no dRzyate yastatkArayate yathAvidhipunarbhavyaH sa bandyaH staam|| arthaH-isa duHkhamanAmakAlameM jinendrabhagavAnake dharmake kSINa honese tathA AtmAke dhyAnakaranevAle munijanoMkI biralAyatase aura gAr3ha mithyAtvarUpI aMdhakArake phailajAnese jo jinendrabhagavAnakI pratimA tathA jinamandiroMmeM bhaktisahita tathA unako bhaktipUrvaka banavAtethe ve manuSya isasamaya dekhane meM nahIM Ate haiM kintu jo bhavyajIva isasamaya bhI vidhike anusAra una jinamandira AdikAryoko karatA hai vaha sajjanoMkA vaMdyahI | hai arthAta samastauttamapuruSa usakI nirmalahRdayase stuti karate haiM // 21 // vimbAdalonnatiyavonnatimeva bhaktyA ye kArayanti jinasA jinAkRrti vA // puNyaM tadIyamiha vAgapi naiva zaktA stotuM parasya kimu kArAyituIyasya // 22 // arthaH-AcArya kahate haiM jo bhavyajIva isasaMsArameM bhaktipUrvaka yadi choTese choTe bimbA (kunduka) paceke samAna jinamandira tathA yava (jau) ke samAna jinapratimAko bhI banAve to usamanuSyako bhI itane puNyakI prApti hotI hai ki jisako aurakI to kyA bAta ? sAkSAt sarasvatI bhI varNana nahIM karasaktI kintu jo manuSya UMce 2 jinamandira tathA jinapratimAoMkA banAnevAlA hai usako to phira agamyapuNyakI hI prApti hotI hai // bhAvArtha:-bimbAke patrakI ucAI bahuta thor3I hotI hai aura yavakI bhI ucAI bahuta thor3I hotI hai kintu AcArya isabAtakA upadezadete haiM ki isa kalikAla paMcamakAlameM yadi koI manuSya bimbAke pattekI ucAIke samAna jinamandirako tathA yavakI ucAIke samAna UMcI jinapratimAko bhI banAye to usake puNyakI stutikaranekeliye sAkSAt sarasvatI bhI hAra mAnatI hai kintu jo manuSya UMce 2 jinamandiroMkA banAnevAlA kaa||227|| ++00000000000000.00000............... For Private And Personal Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 400000.100000000000000000000000000000000000000000000000." www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipazcazitikA / hai tathA UMcI 2 jinapratimAoMkA nirmANa karanevAlA hai usakA to puNya phira agamyahI samajhanA cAhiye isaliye bhavyajIvoMko cAhiye ki ve UMcI 2 jinapratimAoMkA tathA jinamandiroMkA utsAhapUrvaka isapaMcama kAlameM avazya nirmANa karAveM // 22 // zAlavikrIr3ita / yAtrAbhiHsnapanairmahotsavazataiH pUjAbhirullocakai naivedyairvalibhirdhvajaizca klshaistaurytrikairjaagraiH|| ghaNTAcAmaradarpaNAdibhirapi prastArya zobhAM parAM bhavyaHpuNyamupArjayanti satataM satyatra caityaaly||23|| artha-isasaMsArameM caityAlayake honepara bhavyajIva yAtrAse kalazAbhiSekAse tathA aura saikar3e bar3e utsavoM se aura pUjA tathA cAMdaniyoMse aura naivedyasa valise tathA dhvajAoMkeAropaNase kalazAropaNase aura atyaMta zabdoM ke karanevAle bAjoMse tathA ghaMTA camara darpaNa Adikase unacaityAlayoMkI utkRSTazobhAko bar3hAkara puNyakA saMcaya karalete haiM isaliye bhavyajIvoMko caityAlayakA nirmANa avazyahI karAnA cAhiye // 23 // te cANuvratadhAriNo'pi niyataM yAntyeva devAlayaM tiSThantyeva maharddhikAmarapadaM tatraiva labdhvA ciram / atrAgatya punaH kule'ti mahati prApya prakRSTaM zubhAnmAnuSyaM ca virAgatAM ca sakalatyAgaM ca muktaasttH|| . arthaH-jo SaTaAvazyaka pUrvaka aNuvratake dhAraNakaranevAle zrAvakaheM ve niyamase svargako jAte haiM tathA vahAM | para mahAnaRddhike dhArI devahokara cirakAlataka nivAsa karate haiM aura pIche ve isamartyalokameM Akara zubhakarmake yoga se atyaMta uttamakulameM manuSyajanmako pAkara tathA vairAgyako dhAraNakara aura samasta vAhya tathA abhyaMtara parigrahakA nAzakara sIdhe sihAlayako padhArate haiM tathA vahAMpara anantasukhake bhoganevAle hote haiM isaprakAra jaba aNuvrata AdibhI all muktike kAraNa haiM to bhavyoMko cAhiye ki ve ghaTa Avazyaka pUrvaka aNuvratoMko prayatnase dhAraNa karai // 24 // R228 // For Private And Personal Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir www.kcbatirth.org pacanandipaJcaviMzatikA / punso'rtheSu caturpu nizcalataro mokSaH paraM satsukhaH zeSAstadviparItadharmakalitA heyA musukssortH| tasmAttatpadasAdhanatvadharaNo dho'pi no sammato yo bhogAdinimittameva sa punaH pApaM budhairmanyate 25 artha-cAro puruSArtho meM manuSyakeliye avinAzI tathA uttamasukhakA bhaMDAra kevala mokSahI puruSArtha hai kintu mokSase Atirikta artha kAma Adi puruSArtha viparItadharmake bhajanevAle hai isaliye ve mokSAbhilASI ko 'sarvathA tyAgane yogya hai tathA dharmanAmaka puruSArtha yadi mokSakA kAraNa hove to vaha avazya grahaNa karane yogya hai kintu yadi vahI puruSArtha nAnAprakArake bhogavilAsokA kAraNa hove to vaha bhI sarvathA nahIM mAnane yogya haiM tathA aise bhogavilAsake kAraNa dharmapuruSArthako jJAnIjana pApahI kahate hai| bhAvArthaH-dharma artha kAma tathA mokSa isaprakAra cAraprakArake puruSArtha haiM unasavameM avinAzI tathA anaMtasukhakAbhaMDAra mokSahI uttamapuruSArtha hai isaliye vidvAnoMko vahI grahaNakarane yogya hai parantu isaseM viparIta artha Adi puruSArtha haiM ve vinAzIka tathA duHkhakekAraNa haiM isaliye sarvathA tyAgane yogya haiM aura yadi dharmanAmaka puruSArtha mokSakA kAraNa hova vaha to vidvAnoMko sadA grahaNakarane yogya hai kintu yadi vahI puruSArtha nAnAprakArake bhogoMkA kAraNa hove to vaha pApahI hai isaliye sarvathA vaha tyAga karane yogyahI hai isaliye bhavyajIvoMko cAhiye ki ve mokSapuruSArthakaliye to sarvathAhI prayatnakareM tathA yadi dharmanAmaka puruSArtha mokSakA sAdhana hove to usakeliyebhI bhalIbhAMti prayatna kareM kintu inase atirikta puruSArthIko pApake kAraNa samajhakara unakeliye kadApi prayatna na kareM // 25 // bhavyAnAmaNubhitairanaNubhiH sAdhyo'tra mokSaHparaM nAnyatkizcidiheva mizcayanayAjIvaH sukhI jaayte| sarvatu vratajAtamIdRzadhiyA sAphalyametyanyathA saMsArAzrayakAraNaM bhavati yattaduHkhameva sphuTam // 26 // 229 // For Private And Personal Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir " 01........................................ pacanandipaJcaviMzatikA / arthaH--bhavyajIva aNavata tathA mahAvratako mokSakI prAptikaliye hI dhAraNakarate haiM kintu unakedhAraNa karanese unako anya koI bhI vastu sAdhya nahIM hai kyoMki nizcayanayase jIvako mukhakI prApti mokSahI hotI hai tathA mokSakI prAptikeliye jo aNuvrata mahAvata Adi vrata AcaraNa kiyejAte haiM ve saphala samajhe jAte haiM kintu jo vrata mokSakI prAptikeliye nahIM hai saMsArake hI kAraNa haiM ve duHkhakharUpahI haiM yaha bhalibhAti spaSTa hai isaliye bhavyajIvoM ko mokSakeliye hI vratoMko dhAraNa karanA cAhiye // 26 // dezavatodhananAmakaadhikArako samApta karate huve AcArya isavatodyotananAmaka adhikArakA phala dikhAte haiyatkalyANaparamparArpaNaparaM bhavyAtmanAM saMsRtau paryante yadanantasaukhyasadanaM mokSaM dadAti dhruvam / / tajjIyAdatidurlabhaM sunaratAmukhyairguNaiH prApitaM zrImatpaGkajanandibhirviracitaM dezavratodyotanam // 2 // arthaH-jo dezavratodyotana saMsArameM bhavyajIvoMko indra cakravartI Adi samastakalyANoMkA denevAlA hai aura sabase aMtameM ananta sukhoMkA bhaMDAra jo mokSa usakA denevAlA hai tathA jisakI prApti atyanta durlabha jo manuSyapanA | Adi anekaguNa unase hotI hai aura jisakI racanA zrIpadmanandinAmaka AcAryane kI hai aisA vaha latIcotana cirakAla taka isasaMsAra meM jayavaMta rho| bhAvArtha:-yaha dezadezavratodyotana kramase indra ahamindra cakavartI Adi bar3e 2 kalyANoMko prAptikarA kara aMtameM mokSako detA hai tathA manuSyapanA uttama kula Adi anekaguNoMse hI usakI prApti hotI hai aura jisakI racanA AcArya zrIpadmanandinekI hai aisA yaha vratodyotana cirakAlataka isasaMsAra meM jayavaMta raho // 27 // isaprakAra isapadmanandipaMcaviMzatikAmeM dezavratodyotananAmaka adhikAra samApta huvA / - - +++++ 0 For Private And Personal Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ....64404444 10000000090110100000000000000000 www.kcbatirth.org pacanandipazcaviMzatikA / siddhastutiH / shaarduulvikriidd'it| sUkSmatvAdaNudarzino'vadhidRzaH pazyanti no yAnpare yatsaMvinmahimasthitaM trimuvanaM svacchaM bhamekaM yathA siddhAMnAmahamaprameyamahasAM teSAM laghurmAnapo mUr3hAtmA kimu vacmi tatra yadivA bhaktyA mahatyA vazaH // " arthaH-paramANuparyanta sUkSmapadArthoMko dekhanevAlebhI avadhijJAnApuruSa atyaMtasUkSma jinasiddhoMko nahIM dekhasakke haiM tathA jinakI jJAnakI mahimAmeM ye tInoMloka nirmala nakSatrake samAna sthita mAluma par3ate hai aura jo aparimita tejake dhArI haiM una sihoMkI stutiko maiM atyanta choTA manuSya tathA ajJAnI kisaprakAra karasaktA hUM ? arthAt maiM unakI stutikaranemeM samartha nahIMhUM / tobhI pravala bhaktise prerita huvA maiM unakI stutikaratAhUM // bhAvArtha:-jopadArtha sthUla tathA choTA aura parimita hove tathA usakA varNana karanevAlA yogya hove to usa kA varNana kiyAjAsaktA hai kintu sihato atyaMta sUkSma hai jinako paramANuparyaMta padArthoM ko pratyakSakaranevAlA avadhijJAnIbhI nahIM dekhasaktAhai tathA atyaMta mahAna hai kyoMki yaha asaMkhyAta pradezIbhI loka unake jJAnameM eka nakSatrake samAna jhalakatA hai arthAt unake jJAnake konemeM yaha tInaloka samArahA hai aura ve aparimita tejake ghArI haiM isaliye aparimitabhI hai aura maiM atyaMta choTA tathA ajJAnI manuSya hUM phira meM kisaprakAra unakI stuti karanekauliye samartha hosaktAhUM? tobhI mujhe unakI bhakti preraNA karatI hai isaliye kucha unakI stutiko krtaahuuN||1|| nizzeSAmarazekharAzritamaNizreNyarcitAniyA devAste'pi jinA yadunnatapadaprAptyai yatante tarAma / ...pustakameM bastanmamekam" yaha mI pAhai tathA usakA bhAzaya yaha hai ki bhagavAnake zAnameM yaha tAmAkAkA sAkAya bahupa stambhake samAna mAma patA hai| 16.000000000000016 0440000000000000000000000001. - // 331 // For Private And Personal Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 4332 // ler d////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pabanandipaJcaviMzatikA / sarveSAmupari pravRddhaparamajJAnAdibhiH kSAyikairyuktA na vyabhicAribhiH pratidinaM siddhAnnamAmo vayam // arthaH-samastaprakArake devoMke mukaToMmeM lagIhuI jo maNi unase jinake caraNoMke yugma pUjita haiM aise utkRSTadeva tIrthakarabhI jisauccapada siddhapadakI prAptikeliye prayatnakarate haiM aise samastalokakI zikharapara virAjamAna tathA kalaMkarahita atyaMta vistIrNajJAna Adi kSAyakaguNoMke dhArI siddhoMko pratidina hama namaskAra karate haiN| bhAvArtha:-samastadeva AkAra tIrthaMkarabhagavAnakI sevA pUjA Adi karate haiM isaliye yadyapi saMsArameM tIrthakarabhI eka pradhAnapada hai tobhI ve tIrthakara sadA usa siddhapadakI prAptikeliye sadA prayatna karate rahate haiM tathA jo siddha tInalokake zikharapara virAjamAna haiM nirdoSa vistIrNa kSAyikajJAna Adi guNoMke dhArI haiM haiM aise siddhoMko sadA hama namaskAra karate haiM // 2 // ye lokAgravilambinastadadhikaM dharmAstikAyaM vinA no yaataaHshjsthiraamllsdRgbodhsnmuurtyH| saMprAptAH kRtakRtyatAmasadRzAH siddhA jaganmaGgalaM nityAnandasudhArasasya ca sadA pAtrANi te pAntu vH|| arthaH--jo sihabhagavAna lokake agrabhAgameM virAjamAna hai tathA jo dhostikAyakI sahAyatAse lokake agrabhAgameM gaye haiM aura jinakA svarUpa svAbhAvika tathA nizcala jo nirmalajJAna aura darzana usase zobhAyamAna hai aura jo kRtakRtya hai aura jinakI upamAko koIbhI dhAraNa nahIM karasaktA aura jo .samastajagatako maMgalake karanevAle haiM tathA jo avinAzI AnandarUpI amRtake pAtra haiM aise siddhabhagavAna ApakI rkssaakro| arthAt ese sihabhagavAnakeliye maiM sadA namaskAra hai // 3 // ye jitvA nijakarmakarkazaripUn prAptAH padaM zAzvataM yeSAM janmajarAmRtiprabhRtibhiH sImApi nolaMdhyate / yeSvaizvaryamacintyamekamasamajJAnAdisaMyojitaM te santu trijagacchikhAgramaNayaH siddhA mama zreyase // 4 // *IRBU For Private And Personal Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 400000................................000000000000000 pcnndipshcaashtikaa| arthaH-jo siha mahArAja apane samasta kaThorakarmarUpIvairiyoMko jItakara avinAzI siddhapadako prAptahuve haiM aura janma jarA maraNa Adika aThAraha doSa jinake pAsabhI nahIM phaTakane pAte tathA jo anantajJAnAdikarakiye huve aciMtya aizvaryake dhArI haiM ve tIna jagatake zikhAmaNi siddhabhagavAna mere kalyANake liye ho arthAt aise sihoMko maiM namaskAra karatA hUM // 4 // siddho bodhamiti sa bodha udito jJeyapramANo bhaved jJeyaM lokamalokameva ca vadatyAtmati srvsthitH| muSAyAM madanobhite hi jaThareyAhaGnamastAdRzaHprAkkAyAkimapi pahINa iti vA siddhaH sdaanndti| arthaH-niSkalaMka vaha zudvAtmA to jJAna pramANa kahAgayA hai aura vaha jJAna kSeya (padArtha) pramANa hai tathA bejeya lokAloka pramANa haiM isaliye isayuktise to AtmA samasta jagahapara maujUda hai arthAta vyApaka hai kintu manuSyAkAra eka momakI putalI banAkara tathA usake Upara miTTIkA lepa car3hAkara, aura usaputalI ko tapAkara moma nikala jAneke pIche jo usa mUSAmeM puruSAkAra AkAza rahajAtA hai usIprakAra siddhAvasthAke prathamazarIrase kucha kamatI AsmapradezoMke AkArasvarUpa bhI vaha zuddhAtmA hai arthAt avyApaka bhI hai isaliye vyApakatva avyApakatva aise donoM dharmoMkarasaMyukta sihaparameSTI sadA jayavaMta hai| bhAvArtha:-sihoMkA jJAna lokAloka ke padAthAkA prakAza karanevAlA hai tathA vaha jJAna AtmAkharUpa hI hai iyaliye isa jJAnaguNakI apekSAse to siddhokI AtmA vyApaka hai kintu siDoMkI AtmAke pradeza caramazarIrase kucha kamatI rahate haiM isaliye pradezoMkI apekSAse vaha AtmA caramazarIrame kucha kamatI bhI hai ataH vyApaka nahIM bhI hai // 5 // dRgbodhauparamau tadAvRtihateH saukhyaM ca mohakSayAt vIrya vighnavighAtato pratihataM mUrtirna naamkssteH|| 16100...0000000000000................................... SUR33M For Private And Personal Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paanandipaJcaviMzatikA / AyurnAzavazAnna janmamaraNe gotrena gotraM vinA siddhAnAM na ca vedanIyavirahAdduHkha sukhaM cAkSajam // arthaH-jJAnAvaraNIya tathA darzanAvaraNIyake nAza ho jAnese to siDoMke ananta jJAna tathA ananta darzana hai aura mohanIyakarmake sarvathA kSaya hojAneke kAraNa unako anantasukhakI prApti haI hai aura vIryAntarAyakarmake nAza ho jAne ke kAraNa unako ananta vIryako prApti huI hai tathA nAma karmake abhAvase unakI koI mUrti nahIM hai aura Ayukarmake nAza ho jAneke kAraNa na unake janma hai na maraNa hai tathA gotrakarmakA nAza ho gayA hai isaliye unakA koI gotra bhI nahIM hai aura vedanIyakarmake nAza hojAne ke kAraNa sihoMke indriyajanya sukhaduHkha bhI nahIM hai| bhAvArtha:-javataka AtmAke sAtha jJAnAvaraNa tathA darzanAvaraNakA saMbaMdha rahatA hai tabataka anantajJAna tathA anantadarzanakI prApti nahIM hotI kintu sihoMke samyagjJAna tathA samyagdarzanake svarUpako sarvathA DhakanevAle jJAnAvaraNa tathA darzanAvaraNa donoM naSTa hogaye haiM isaliye ve anantajJAna tathA anantadarzanake dhArI haiM usIprakAra jabataka mohanIya tathA aMtarAyakarmakA saMbaMdha AtmAke sAtha rahatA hai tabataka to ananta sukha tathA ananta vIryakI utpatti nahIM hotI kintu sihoMke inadonoM mohanIya tathA aMtarAyakarmakA bhI abhAva hai isaliye ve ananta mukha tathA ananta vIryakara sahita haiM tathA nAmakarmake udayase AkAra banatA hai kintu sihoMke nAmakarmakA abhAva hai isaliye unakI koI mUrti AkAra bhI nahIM hai tathA Ayukarmake nAzase janma tathA maraNa hotA hai kintu sihoMke AyurmakA abhAva hai isaliye ve janma maraNakara rahita haiM aura gotrakarmakI kRpAse uccagotrI tathA nIcagotrI samajhe jAte haiM unake gotrakarmakA sarvathA nAza hogayA hai isaliye unakA koI gotra bhI nahIM hai aura sAtA tathA asAtA vedanIyakarmake udayase indriyajanya mukha tathA duHkha hotA hai kintu siddhoke 234 // 00000000000000000000000000000006666660000000000000 ...............................0000000 - ..... . ......... For Private And Personal Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 235 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipazcaviMzatikA / samastaprakArake vedanIyakarmakA nAza hogayA hai isaliye ve indriyajanya sukha aura duHkhase rahita haiM // 1 // yairduHkhAni samApnuvanti vidhivajAnanti pazyantino vIrya naiva nijaM bhajantyasubhRto nityaM sthitaaHsNsRtau|| karmANi prahatAni tAni mahatA yogena yaiste sadA siddhA nityacatuSTayAmRtasarinnAthA bhaveyuna kim // 7 // arthaH-saMsArameM jina kaukI kRpAse saMsArIjIva nAnAprakArake duHkhoMko sahana karate haiM tathA vAstavika rItise padArthoM ke svarUpako na to jAnate haiM aura na dekhatehI hai tathA jinakamaukI kRpAse jIva sAmarthyako bhI nahIM prApta karate haiM una karmoMko jinhoMne durgharSadhyAnase jar3ase naSTa karadiyA hai ve sihabhagavAna kyA ananta vijJAna Adi anantacatuSTayarUpI amRta nadIke khAmI (samudra) arthAt anantacatuSTayake dhArI nahIM hai ? avazyahI hai| bhAvArtha:-jina siDabhagavAnane anantajJAna anantadarzana Adi samastaguNoMke rokanevAle kA~kA nAzakiyA hai ve siddha anantacatuSTayake dhArI haiM // 7 // ekAkSAdahukarmasaMvRtamaterthakSAdijIvAH sukhajJAnAdhikyayutA bhavanti kimapi klezopazAnteriha / yaiH siddhAstu samastakarmaviSamadhvAntaprabandhacyutAHsaddhodhAHsukhinazca te kathamaho na syustrilokaadhipaaH||8|| arthaH-bahuta kA~se chipA huvA hai jJAna jinakA aise ekendrIjIvoMkI apekSA jaba kuchaekaduHkhoMkI zAntise do indrI Adika jIva adhika sukhI tathA adhika jJAnavAna hai to jo samasta karmarUpI bhayaMkaraaMdhakArake saMbandhase rahita hai aura jo tInolokoMke svAmI hai aise siddhabhagavAna kyoM nahIM sabakI apekSA adhika zreSTajJAnake dhArI tathA adhika sukhI hoNge| bhAvArtha:-jaisA 2 jJAna adhika 2 bar3hatA jAtA hai vaisA 2 sukha bhI adhika bar3hatA calA jAtA hai ekandrIse do indrI kA jJAna kucha adhika hai isaliye vaha ekendrIkI apekSA adhika sukhI hai isIrItise do indrI 100000000000004646400000000000000000000000000000000.000 // 235 For Private And Personal Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir .66660.06.0......000000000000000000000000000000000000000 pacanandipanarvizatikA / se te indrI tathA te indrIse cau indrI cau indrIse paMcendrI adhika jJAnI tathA sukhI haiM to siddhoMke samasta jJAnAvaraNAdi karmoMkA nAza hogayA hai isaliye ve to sarvajIvoMse adhika jJAnI tathA mukhI haiMhI // 8 // yaH kenApyatigAr3hagADhamabhito duHkhapradaiH pragraheH baddho'nyazca naro ruSA ghanatarairApAdamAmastakam / / ekasmin zithile'pi tatra manute saukhyaM sa siddhAHpunaHkiMna syuHsukhinaHsadAvirahitA bAhyAntarairbandhanaiH arthaH-koI manuSya kisImanuSyako, krodhase atyanta duHkhake denevAle, tathA kaThina, bandhanoMse pairase lagAkara mastaka paryanta cAro orase bAMdhai usabandhanakI yadi ekabhI rassI DhIlI ho jAve to vaha badhA huvA bhI jIva sukha mAnatA hai phira jo samasta bAhya tathA abhyantara parigrahake bandhanase rahita hai aise siddhabhagavAna kyoM nahIM sukhI hoMge ? arthAta avazyahI hoNge| bhAvArtha:-AcAryavara, sihoMmeM sukhakI adhikatA kA varNana karate haiM ki jo puruSa pairase lekara ziraparyanta kaThina bandhanoMse baMdhA huvA hai yadi usa vandhanakI eka bhI lar3I DhIlI ho jAve to pairasai zirataka baMdhA huvA bhI vaha jIva apane ko sukhI mAnatA hai taba jo siddhabhagavAn samastaprakArake vAhya tathA abhyantara karmoM ke bandhanoMse rahita hai ve kyoM nahIM sukhI hoMge ? arthAt samastavandhanoMse rahita hone ke kAraNa ve ananta sukhake bhaNDAra avazyahI haiM isameM kisIprakArakA saMzaya nahIM // 9 // sarvajJaH kurute paraM tanubhRtaH prAcuryataH karmaNAM reNUnAM gaNanaM kilAdhivasatAmekaM pradezaM ghanam / ityAzAsvakhilAsu vaddhamahaso duHkhaM na kasmAdbhabenmuktyAyasya tu sarvataHkimiti no jAyeta saukhyaM parama10 arthaH-AtmAke ekabhI pradezameM saghanarItise vyApta itane adhika paramANU haiM ki unakI ginatI sarvajJako chor3akara dUsarA koI nahIM karasaktA isItase pratyeka AtmAke pradezapara anante 2 paramANuke cipaTane ke kAraNa ....00000000200.00000000000000000000000000000000044444 AROSH For Private And Personal Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 1237 // //////////////////// ////////////////////////////// // // // // // // // ////////////////////////////////////////////// pacanandipaJcaviMzatikA / jisa AtmAkA teja cAroM orase rukagayA hai arthAt na jo AtmA bhalIbhAMti padArthoM ko jAnahI saktA hai aura na dekhahI saktA hai aise usa AtmAko kyoM mahIM duHkha hogA ? avazyahI hogA kintu jisane samasta kA~ko jar3ase ur3AdiyA hai arthAt jisakI AtmAke pradezoMkesAtha kisIbhI karmakA bandha nahIM hai aise sihabhagavAnako to anantasukha kyoM nahIM hogA avazyahI hogA ? // 10 // sihahI atyantatRpta hai isabAtako AcArya batalAte haiN| yeSAM karmanidAnajanyavividhakSutRNmukhA vyAdhayasteSAmannajalAdikoSadhagaNastacchAntaye yujyate / siddhAnAntuna karma tatkRtarujo nAtaH kimannAdibhirnityAtmotthasukhAmRtAmbudhigatAstRptAstaevadhruvam 11 artha:--jina jIvoMke karmake udayase upanna huve kSudhA tRSA Adika roga haiM. unajIvoMko unarogoMkI zAntikeliye anna jala AdikA Azraya karanA par3atA hai kintu siddhabhagavAnake to karmahI nahIM hai tathA karmoM ke abhAvase unako anna jala AdikA Azraya bhI nahIM karanA par3atA isaliye nizcayase avinAzI aura AtmA sehI utpanna huve aise sukharUpIamRtasamudrameM mama siddahI atyanta tupta hai aisA samajhanA cAhiye / bhAvArtha:-saMsArIjIvoMko karmake udayase nAnAprakArake kSudhA tRSA Adi rogoMkA sAmanA karanA par3atA hai tathA kSudhA tRSA Adike honese unako unakI zAntikeliye anna jala AdikA Azraya karanA par3atA hai tathA usa annajalaseM hI ve apaneko tRpta mAnate haiM kintu vAstavameM usase tRpti nahIM hosaktI kyoMki phiravedanAke honepara phira unako pIr3A hogI tathA phira bhI unako jalaAdikA Azraya krnaapdd'egaa| kintu jinhoMne samasta kamIkA nAzakaradiyA hai isIliye jinako annaAdikI bhI avazyakatA nahIM hai vehI tRpta haiM aura ve siDahI hai isaliye samastajIvoMkI apekSA siDahI atyaMta tRpta haiM // 11 // ++0000000000000000......................" // 237 // For Private And Personal Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 00000000000000000000000000000000000.0000..............." pacanandipaJcaviMzatikA siddhajyotiratIvanirmalataraM jJAnaikamUrtisphuradartiIpamivopasevya labhate yogI sthiraM tatpadam / sadvujhyAtha vikalpajAlarahitastadrUpatAmApa taM stAdRgjAyata eva devavinutatrailokyacUr3AmaNiH // artha:-jisaprakAra battI sphurAyamAnadIpakake saMgase dIpapaneko prApta hojAtI hai usIprakAra atyaMtanirmala jojJAna usa jJAnasvarUpa sphurAyamAna hai mUrti jisakI aisI siijyotikI ArAdhanA karanese munigaNa bhI usa || sthira siddhapadako prApta hojAte haiM athavA samastaprakArake vikalpoMse rahitahokara jo yogIzvara zreSThabuddhise una siddhoMke svarUpako prAptahokara unake kharUpakA dhyAna karatA hai vaha bhI samastadevoM meM vaMdanIka tathA tInalokakA cUDAmANi una sihoMke samAnahI hojAtA hai // 12 // sArdUlavikrIr3ita / / yatsUkSmaMca mahaca zUnyamapi yanno zUnyamutpadyate nazyatyevaca nityameva ca tathA nAstyeva cAstyeva yt| ekaM yadyadanekameva tadapi prAptaM pratItiM dRDhAM siddhajyotiramUrti citsukhamayaM kenApi tallabhyate // artha:-jo siAhajyoti sUkSma bhI hai aura mahAna bhI hai zUnya bhI hai tathA zUnyanahIM bhI hai vinAzIka bhI | hai aura nitya bhI hai aura hai, bhI hai, nahIM bhI hai, tathA eka bhI hai aneka bhI hai isaprakAra anekadharmako liye hue hai tobhI syAhAdase jisakI pratIti dRr3ha hai aisI amUrtIka tathA jJAnasukhakharUpa sihoMkI jyoti (teja) ko saMsArameM koI eka manuSyahI prAptakarasaktA hai saba nahIM / bhAvArtha:-siddhoMkI jyoti sUkSma to isaliye hai ki vaha amRrta hai isaliye koI bhI indriya usakA pratyakSa nahIM karasaktI, tathA mahAna isaliye hai ki samastalokAlokake jAnanevAle kevalIbhagavAna usako pratyakSa dekhate haiM tathA pudgalAdi paradravya aura unake sparza rasa AdiguNoMse rahitahoneke kAraNa to zUnya haiM kintu sadA 000000000000000000000000000000000000004666rukA m238 // For Private And Personal Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir 239 pacanandipaJcaviMzatikA / apane kevalajJAna kevaladarzana AdiguNoMse virAjamAna hai isaliye zUnya bhI nahIM hai tathA yadyapi paryAyArthika nayakIapekSAse agurulaghu guNake dvArA pratikSaNa vaha vinAzIka bhI hai tobhI dravyArthikanayakI apekSA usameM nAza tathA utpAda dharma nahIM haiM isaliye vaha nitya bhI hai tathA parabravya parakSatra parakAla parabhAvakI apekSAse usakA abhAva hai tobhI svadravya khakSetra khakAla svabhAvakI apekSA vaha mojUda hI hai, aura apane svarUpako chor3akara pararUpako prApta nahIM hotI isaliye yadyapi vaha ekarUpa hai tobhI jJAnase aneka padArthoM ko pratyakSa karatI hai isaliye aneka rUpabhI hai isaprakAra vaha sihajyoti aneka dharmasvarUpa honepara bhI syAhAdase usakI pratIti dRr3ha hai arthAt syAhAdasiddhAntake Azrayase usameM kisIprakArakA doSa nahIM AtA tathA amUrtIka hai aura jJAnamaya tathA sukhamaya hai aura koI ekahI manuSya usako prApta karasaktA hai haraeka manuSya nahIM // 13 // syAcchabdAmRtagarbhitAgamamahAratnAkarasnAnato dhautA yasya matiH saeva manute tatvaM vimuktaatmnH| tattasyaiva tadeva yAti sumateH sAkSAdupAdeyatAM bhedena svakRtena tena ca vinA svaM rUpamekaM prm||14|| arthaH-jisapuruSakI buddhi syAhAdarUpIjalase bharehave vistIrNa sAgarameM snAna karanese nirmala hogaI (dhulagaI) hai arthAt jo syAhAdakA jAnakAra hai vahI manuSya siddhoMke svarUpako jAnatA hai tathA vahI vuddhimAna unasihoMke svarUpako sAkSAtarItise prApta hotA hai, athavA apanese kiyAhuvA jo bheda usake dUra hojAnepara apanA jo svarUpa hai vahI siddhoMkA svarUpa hai arthAt javataka AtmAmeM merA terA bheda rahatA hai tavataka to AtmA malina hI hai kintu jisasamaya yaha bhedabuddhi naSTa hojAtI hai usasamaya malinatArahita honekekAraNa apanI AtmAkA svarUpahI sihasvarUpa hai isaliye bhavyajIvoMko cAhiye ki ve syAhAdake svarUpa ko bhalIbhAMti pahicAnakara siddhoMke svarUpako pahicAne // 14 // .0000000000000000000000000000000000000000000000000.40404 For Private And Personal Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 1000000000000000000000000000000000000000000.............. pacanandipazcaviMzatikA / dRSTistatvavidaH karotyavirataM zuddhAtmarUpe sthitA zuddhaM tatpadamekamulvaNamateranyatra cAnyAdRzam / svarNAttanmayameva vastu ghaTitaM lohAcca muktyarthinA muktvA mohavijRmbhitaM nanu pathA zuddhana saMcaryatAm / / arthaH-jisaprakAra sonese vanAhuvA pAtra suvarNa svarUpahI hotA hai tathA lohase vanAhuvA pAtra lohasvarUpa hI hotA hai usIprakAra zuddhaAtmasvarUpameM, nizcalarItise ThaharIhuI tatvajJAnIpuruSakI dRSTi to nirmala dedIpyamAna jo eka avinAzI mokSapada usako prApta karAtI hai aura tatvajJAnarahitapuruSakI dRSTi zuddhAtmasvarUpase atiriktasthAnameM ThaharanekekAraNa mokSase bhinna jo naraka tiryaMca nigoda Adi sthAna unasthAnoMko prApta karatI hai isa liye AcArya upadezadete haiM ki mokSake abhilASI manuSyoMko mohake utpanna karanevAle mArgako chor3akara nizcayase zuddhamArgase hI gamana karanA cAhiye // 15 // nidoSazrutacakSuSA SaDapi hi dravyANi dRSTvA sudhIrAdatte vizadaM svamanyamilitaM svarNa yathA dhaavkH| yaHkazcikkila nizcinotirahitaHzAstreNa tatvaM paraM so'ndhorUpanirUpaNaM hi kurute praaptomnHshuunytaam|| arthaH-jisaprakAra sunAra anyadhAtuoMse milehuve bhI suvarNakoM netroMse judA karaletA hai usIprakAra | vidvAnpuruSa niSkalaMkazAstrarUpInetrase chahodravyoMko bhalIbhAMti dekhakara anyadravyoMse milehuve bhI apane nirmala AtmasvarUpako judAkara grahaNa karate haiM kintu jo manuSya zAstrake vinA dekhehI utkRSTatatvakA nithaya karate haiM ve manarahita tathA aMdhehokara rUpako dekhanA cAhate haiM aisA mAlUma hotA hai| bhAvArtha:-jabataka chadmastha avasthA rahatI hai tabataka vinAzAkhake sune tathA dekhe kadApi nirmala sva. rUpako prahaNa nahIM karasakte isaliye AtmAke nirmala svarUpako dekhaneke abhilASI manuSyoM ko avazya zAstrako dekhanA tathA sunanA cAhiye kintu jo ajJAnIpuruSa vinA zAstrake mune dekhehI utkRSTa svarUpako dekhanA 240 // For Private And Personal Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 241 // ....................+000000000000000000000000000400. Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipatrAviMzatikA / cAhatA hai vaha manuSya jisaprakAra manarahita tathA aMdhA manuSya rUpako nahIM dekhasaktA usIprakAra kadApi utkRSTa svarUpako nahIM dekha saktA hai // 16 // yo heyetarabodhasaMbhUtamatirmuJcan sa heyaM paraM tatvaM svIkurute tadeva kathitaM siddhatvabIjaM jinaiH| nAnyo bhrAntigataH svato'tha parato heye parerthe'sya taddaSpApaM zuci vama yena paramaM taddhAma saMprApyate // 17 // arthaH-jisamanuSyako yahavastu tyAgane yogya hai tathA yaha vastu grahaNa karane yogya hai isaprakArakA jJAna hai vaha manuSya tyAganeyogya jo vastu hai usako chor3akara grAhyasvarupako grahaNa karatA hai aura vaha grAhyasvarUpa kA svIkArahI siddhapanekA kAraNa hai aisA zrIjinendradevane kahA hai tathA jo manuSya tyAganeyogya apanese minnapadArthormi apaneApa tathA parake upadezase bhrAnta ( bhramasahita) hai usaajJAnIko atyaMta nirmala mArgakI prAptinahIM hosaktI aura jabanirmala mArgakIhI prApti nahIM huI to vaha utkaSTa mokSasthAnabhI, usako prApta nahIM hosktaa|| bhAvArtha:-jisa manuSyako heyopAdeyakA jJAna hai vahI puruSa apanese bhinna tyAganeyogya vastuoMko tyAgakara tathA nija jJAnAnandasvarUpako grahaNakara kramase mokSako prApta hojAtA hai kintu jisapuruSako heyopAdeya kA jJAna nahIM hai isIliye jo apanese bhinna sarvathA tyAganeyogya vastuoMko bhI apanI vastu mAnatA hai vaha kadApi muktiko prApta nahIM hosaktA aura na usako muktikA mArgahI sUjhasaktA hai isaliye mokSAbhilASI puruSoM ko cAhiye ki ve sarvathA chor3aneyogyavastuoMko chor3akara apane jJAnAnaMdasvarupako hI grahaNa kareM // 17 // sAGgopAGgamapi zrutaM bahutaraM siddhatvaniSpattaye ye'nyArthaM parikalpayanti khalu te nirvANamArgacyutAH mArga cintayato'nvayena tamatikramyApareNa sphuTaM nizzeSazrutamati tatra vipule sAkSAdvicAre sati 18 - artha:-aMga tathA upAMga sahita jitanA bhara zAstra hai vaha samasta siddhapanekI prAptikaliyehI hai kintu // 24 // .000000000000000000000................................." For Private And Personal Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir .....................0000000000000000000000000.....664404 pacanandipavizatikA / jo ajJAnImanuSya usako anya prayojanakeliye kalpanA karate haiM ve nizcayase mokSamArgase bhraSTaheM hai arthAt samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritrarupamokSamArgakA unako aMzamAtrabhI jJAna nahIM hai kyoMki vicArazIlaho nepara paraMparAse Aye huve dravyazrutako chor3akara yadi vaha bhAbazrutasebhI mArgakA ciMtabana karai tobhI unake sphuTarIti se samasta zAstrakI prApti hotI hai| bhAvArtha-cAhai dravyazruta ho cAhai bhAvabhutaho samastahI zAstroMse siddhapaneko prApti hotI hai kintu jo puruSa zAstrako anyaprayojanakI siddhikeliye mAnate haiM ve ajJAnIhI haiM aisA samajhanA cAhiye // 18 // nizzeSazrutasampadaH zamanidherArAdhanAyAH phala prAptAnAM viSaye sadaiva sukhinAmalyaiva muktAtmanAm / uktA bhaktivazAnmayApyaviduSA yA sApi gIH sAmprataM niHonniibhvitaadnntsukhtddhaamaarurukssormm|| arthaH-jinhoMne ArAdhanAke phalako prAptakaraliyA hai tathA jo sadAkAla sukhI hai aise sihoMke viSaya meM jo mujha apaMDitane bhaktike vazase thor3Ise vANI kahI hai arthAt jokucha bhaktipUrvaka unakI thoDIsI stuti kI hai vaha thor3IsIhI vANI ( stuti ) samastazAstrarupI saMpadAke dhArI tathA zamI mujha ananta sukhamaya mAkSa rupI mahalapara caDhanekI icchAkaranevAlekeliye niHzreNI (sIDhI) ke samAna hai|| 19 // vizvaM pazyati vetti zarma labhate svotpannamAtyantikaM nAzotpattiyutaM tathApyavicalaM muktyarthinAM mAnase / ekIbhUtamidaM vasatyavirataM saMsArabhArojjhitaM zAntaM jIvadhanaM dvitIyarahitaM muktAtmarUpaM mahaH // 20 // arthaH-yadyapi jo siddhasvarUpateja samastalokako dekhatA hai tathA samasta lokako jAnatA hai aura saba se aMtameM hone vAle AtmIka sukhako prApta hai aura utpAda vyaya tathA bhauvyakara sahita hai vobhI mokSAbhilASI manuSyoM ke mana meM vaha saMsArameM bhArasvarupa jo janma maraNAdi unakara rahita zAnta, tathA jJAcasvarupa aura apane 000000000000000000000000000644600000000000000000000 242 For Private And Personal Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir // 24 // pavanandipanAzatikA 1 se bhinna vastuoMke sabaMdhase rahita sadA ekarupahI virAjamAna hai|| 20 // tyaktvA nyAsanayapramANavivRtIH sarvaM punaH kAraka saMvandhaM ca tathA tvamityahamitiprAyAn vikalpAnapi sarvopAdhivivarjitAtmani paraM zuddhakavodhAtmani sthitvA siddhimupAzrito vijayate siddhaH samRAguNaH / bhAvArtha:--nAma sthApanA Adi nikSepako chor3akara tathA naigama Adinayako tyAgakara aura pratyakSa parokSa pramANake vyApArako chor3akara aura kartA karma karaNa Adi kArakoMko chor3akara tathA samastrasabaMdhako, aura tU maiM, ityAdi samasta vikalpoMko bhI chor3akara josihabhagavAna samastaprakArakI karma Adi upAdhiyoM se rahita hokara tathA zuddha aura jJAnAnanda svarUpa AtmAmeM lIna hokara mokSako prApta huvedabe samasta ananta vijJAna Adi guNoMse sadA vRddhiko prApta, siddha bhagavAna sadA isaloka meM vizeSarItise jayavaMta hai arthAt aise siDabhagavAna ko meM hAtha jor3akara viziSTasatise namaskAra karatA hUM // 21 // taireva pratipadyate'tra ramaNIsvarNAdivastu priyaM tatsidakamahaH sadantaradRzA mandena yaidRzyate / ye tacatvarasaprabhinnahRdayA steSAmazeSaM punaH sAmrAjyaM tRNavaddhapuzca parabaddhogAzca rogAiva / / 22 // arthaH--jinamanuSyoMne aMtaraMga dRSTise usa alaukika siddhasvarUpatejako nahIM dekhA hai unhI mUrkhamanuSyoMko strI suvarNa Adika padArtha piya mAlUma par3ate haiM kintu jina bhavyajIvoM kA hRdaya una sihoMke svarUpa rUpI rasase bhiMdagayA hai ve bhavyajIva samasta sAmrAjyako tRppake samAna jAnate haiM tathA zarIrako para (vairI) samajhate haiM aura unako bhoma rogake samAna mAlUma hote haiN| bhAvArtha:-javataka manuSyoMko vAstavika padArtha dRSTigocara nahIM hotA tabataka ve avAstavika padArthIko bhI vAstavika mAnate haiM kintu jisasamaya unakI dRSTi vAstavika padArthoMpara par3a jAtI hai usasamaya ve usavA. 243 For Private And Personal Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 100.00000000000000000000000000 50.00000000 pacanandipazcaviMzatikA / stavika padArthake sAmane avAstavika padArthoMko aMzamAtrabhI vAstika nahIM smjhte| manuSyoMko grahaNakaraneyogya vAstavika padArtha siddhasvarUpa hai aura usase bhinna tyAgakaraneyogya sava avAstavika hai isaliye javataka manuSyoMkI dRSTi usasiddhasvarUpa tejapara nahIM par3atI hai tavataka ve manuSya avAstavika strI putra suvarNa dhana dhAnya AdikohI bAstivaka tathA priya mAnate haiM kintu jisasamaya unako siddhasvarUpatejakA anubhava hojAtA hai usasamaya ve siddhasvarUpake sAmane kisIbhI sAmrAjya zarIra bhoga AdipadArthoM ko uttama nahIM mAnate aura vAstavameM ye uttama padArthabhInahIM isaliye bhavyajIvoMko siddhasvarUpa tejakI aura hI apanI dRSTi denI cAhiye tathA usIkA anubhava karanA cAhiye / / 22 // vandyAste guNina staeva bhuvane dhanyAstaeva dhruvaM siddhAnAM smRtigocaraM rucivazAnnAmApi yairnIyate / ye dhyAyanti punaH prazastamanasastAn durgabhUbhRddarImadhyasthA sthiranAsikAgrimadRzasteSAM kimu bruumhe||23|| artha:-jo manuSya prItipUrvaka sihoM ke nAmakAmI smaraNa karate haiM ve manuSya bhI java saMsArameM vaMdane yogya tathA guNI aura dhanya samajhejAte haiM tava jomanuSya pavitracittase kile parvatoMkI guphAke madhyameM vaiThikara tathA nAkake agrabhAgameM dRSTilagAkara unasimhoMkA dhyAna tathA unake svarUpakA manana citavana karate haiM AcArya kahate haiM unakI hama kyA kahaiM ? arthAt ve unasebhI adhika dhanya hai isaliye bhavya jIvoMko cAhiye ki ve unasiddhoM svarUpakA bhalIbhAMti dhyAna karai yadi dhyAna na hosake to unake nAmako avazyahI smaraNa karai // 23 // all yaH siddhe paramAtmani, pravitatajJAnaikamUrtI kila jJAnI nizcayataH saeva sakalaprajJAvatAmagraNI / tarkavyAkaraNAdizAstrasahitaiH kiM tatra zUnyairyato yadyogaM vidadhAti vedhyaviSaye tdvaannmaavrnnyte||24|| artha:--vistIrNa jJAnahIhai eka svarUpa jinakA aise siddhoM meM jo puruSa jJAnI haiM arthAt siddhoMke svarUpakA 4000.................................140114001. 244 // For Private And Personal Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 410.11.000.. www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pcnndipnycviNshtikaa| jo bhalIbhAMti jAnanevAlAhai vAstavikarItise vahI samasta vidvAnoMmeM mukhya hai aisA samajhanA cAhiye aura yadi nyAyazAstra tathA vyAkaraNa AdizAstroMke jAnakArabhI huve tathA hRdayase zUnyahI rahe to unase koI prayojana nahIM kyoMki jo vedhaneyogya padArthameM nizAnako karatA hai vahI bANa kahalAtA / bhAvArtha:-jo vANa vedhaneyogyapadArthameM nizAna karatA hai vahI jisaprakAra vANa kahalAtA hai anyanahIM usIprakAra nyAya vyAkaraNa AdizAstroMko bhalIbhAMti adhyayanakarake jo manuSya sihoMke svarUpakA jAnakAra hai vahI vAstavika rItise vidvAnoMmeM agraNI vidvAna hai kintu nyAya vyAkaraNa Adi zAstroMko bhalIbhAMti par3hakara jisane sihoMke svarUpako nahIM pahicAnA vaha aMzamAtrabhI vidvAna nahIM isaliye bhavyajIvoMko cAhiye ki ke nyAya vyAkaraNa Adi zAstroMko bhalIbhAMti jAnakara siddhoMke svarUpake jJAtAvane // 24 // siddhAtmA paramaH paraM pravilasadvodhaH prabuddhAtmanA yenAjAyi sa kiM karoti bahubhiH zAstrairbahirvAcakaiH / yasya prodgatarocirujvalatanurbhAnuH karastho bhavet dhvAntadhvaMsavidhau sa kiM mRgayate ratnapradIpAdikAn / / artha-prabuddha hai AtmA jisakI aise jisa bhavyajIvane dedIpyamAna jJAnakA dhArI tathA sarvotkRSTa aise siddha bhagavAnake svarUpako jAnaliyA hai usa bhavyajIvako vAhyazAstroMse kyA prayojana hai? arthAt kucha bhI prayojana Baa nahIM kyoMki jisa manuSyake hAthameM jisakI kiraNa udita horahI hai aisA prakAzayAna sUrya maujUda hai vaha manuSya aMdhakArake nAzakaranekeliye kyA ratna tathA pradIpaAdi padArthoMkA anveSaNa karatA hai ? kadApi nahIM / bhAvArtha:-rana tathA pradIpaAdi padArthokI apekSA aMdhakArake nAzakAliye hI kI jAtI hai yadi hAthameM sthita prakAzamAna sUryase hI aMdhakArakA nAza hogayA to phira jiprasakAra pradIpaAdikI apekSA nahIM karanI par3atI usIprakAra nyAya vyAkaraNaAdi zAstroMkA adhyayana siddhasvarUpake jAnanekeliye kiyA jAtA hai yadi ......................................" +++4.......... 345 For Private And Personal Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 246H ++.....1000000000000000...................+++++++ pacanandipazcaviMzatikA usa siddhasvarUpakA jJAna pahilese hI maujUda hai to punaH nyAya vyAkaraNaAdi zAstroMkA adhyayana, vinA prayojana kA hI hai aisA samajhanA cAhiye // 25 // zAlavikrIr3ita / sarvatra cyutakarmavandhanatayA sarvatra saddarzanAH sarvatrAkhilavastujAtaviSayavyAsaktabodhatviSaH sarvatrasphuradunnatonnatasadAnaMdAtmakA nizcalAH sarvatraiva nirAkulAH zivasukhaM siddhAHprayacchantu nH|| arthaH-jina siddhoMke samastaAtmapradezoseM karmabaMdha chUTagayA hai tathA jinake samasta AtmapradezoMmeM samIcIna darzana maujUda hai arthAt jo samyagdarzanake dhArI hai aura samasta padArthoMke samUhako jAnanevAlI samyagjJAnarUpIkiraNa jinake samasta AtmapradezoMmeM vyApta hai tathA jinake sarvatra sarvotkRSTa cidAnaMda svarUpateja phurAyamAna hai aura jo nizcala tathA nirAkula hai aise siddhabhagavAna hamAreliye mokSasukhako pradAnakaro // bhAvArthara-jo samastakAkara rahita haiM tathA samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritrake dhArI haiM aura nizcala tathA samasta prakArakI AkulatAkara rahita haiM aise siDabhagavAna hamAre liye mokSarUpImukhako pradAna karo arthAt aise sihoMke hama sevaka haiM // 26 // AtmottuGgagRhaM prasiddhavahirAdyAtmaprabhedakSaNaM vahAtmAdhyavasAnasaMgatalasatsopAnazobhAnvitam // tatrAtmAvibhurAtmanAtmasuddado hastAvalambI samAruhyAnandakalatrasaMgatabhuvaM siddhaHsadA modate // arthaH--jahAMpara bahirAtmA tathA aMtarAtmAke bhedako vAstavikarItise dekhasakte haiM aura jo bhAtmAkA adhyavasAna (citavana) rUpa jo manohara sIr3hI usakara zobhAyamAna hai aisA yaha AtmArUpI UMcA makAna hai usapara car3hakara AtmarUpI mitrakA avalambI arthAt apaneko svayaM ApahI AdhAra tathA cidAnaMdasvarUpa strIkara 04.0000000000000000000001+00000000000000000000.0000000001 ||24kssaa For Private And Personal Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 247 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipaJcaviMzatikA / sahita prabhu AtmA jo siddha hai sadA harSasaMyukta nivAsa karatA hai // 27 // saiMvaikA sugatistadeva ca sukhaM te eva dRgbodhane siddhAnAmaparaM yadasti sakalaM tanme priyaM netarat // ityAlocya dRDhaM ta eva ca mayA citte dhRtAH sarvadA tadrUpaM paramaM prayAtu manasA hitvAbhayaM bhISaNam // arthaH - jo siddhoM kI gati hai vahI to eka sugati hai tathA jo unakA sukha hai vahI vAstavika sukha hai aura ve siddhahI samyagdarzana tathA samyagjJAna haiM isaliye ye tathA inase bhinna aura bhI jo siddhoM kA svarUpa hai vaha samasta mujhe priya hai kintu inase atirikta aura mujhe kucha bhI priya nahIM hai aisA manameM dRr3hazraddhAna karake maiMne sarvakAla unhIM siddhoMkA dhyAna kiyA hai isaliye manase samastabhayaMkarasaMsArakA bhaya chUTakara mujhe utkRSTa unhIM siddhoM ke svarUpakI prApti ho aisI AzA sahita hUM // 28 // te siddhAH parameSThino na viSayA vAcAmatastAnprati prAyo vacmi yadeva tatkhalu nabhasyAlekhya mAlikhyate // tannAmApi mude smRtaM tata ito bhaktyAtha vAcAlitAsteSAM stotramidaM tathApi kRtavAnambhojanandI muniH // arthaH -- isa adhikArako samApta karatehue AcArya kahate haiM ki ve alaukika guNa ke dhArI bhagavAna siddha`parameSThI vacanake to viSaya hIM nahIM hai isaliye maiM jo unake guNakA stavana athavA unake viSayameM kucha varNana karanA cAhatA hUM vaha AkAzameM citrakArI karatA hUM aisA mAlUma hotA hai (arthAt jisaprakAra AkAzameM citrakArI karanA kaThina bAta hai usIprakAra siddhaparameSThI ke viSaya meM bhaktipUrvaka varNana karanA atyaMta kaThina hai) tobhI unasiddhakA smaraNakiyAhuA nAmabhI harSakA karanevAlA hotA. hai isakAraNa bhaktise vAcAlita hokara mujha padmanandinAmaka munine yaha una siddhoM kI stuti kI hai // bhAvArthaH - siddha parameSThI dRSTike agocara amUrtIka padArtha hai isaliye jaba ve dRSTi ke agocara haiM dekhane meM For Private And Personal 000000000 // 247 // Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 24 // pacanandipazcaviMzatikA / hI nahIM Ate haiM to ve vacanake agocara bhI haiM isaliye unakI stuti tathA unake viSayameM varNana karanA bhI atyaMta kaThina hai tobhI merI jo una siddhoMmeM bhakti hai usane mujhe vAcAlita kiyA hai isIliye maiMne yaha kucha una sihoMkI stuti kI hai // 29 // isaprakAra padmanandiAcArya viracita isa padmanandipaJcaviMzatikAmeM sihastutirUpa adhikAra samAptahuA / ......04.000000000001.000000000.........00000001. 100000000000000000000000000000 aalocnaadhikaarH| zArdUlavikrIr3ita / yadyAnandavidhiM bhavantamamalaM tatvaM manogAhate tvannAmasmRtilakSaNo yadi mahAmantro'styanantaprabhaH // yAnaM ca tritayAtmake yadi bhavenmArge bhavaddarzite ko loke'tra satAmabhISTaviSaye vighno jineza prabho // arthaH-hai jineza he prabho yadi sajjanoMkA mana aMtaraMga tathA vahiraMgamalase rahitahokara tatvasvarUpa tathA vAstavika Anandake nidhAna Apako avagAhana (AzrayaNa) karatA hai aura yadi unake manameM Apake nAmakA smaraNarUpa anaMtaprabhAkAdhArI mahAmaMtra maujUda hai tathA Apase prakaTa kiyehue samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritra rUpI mokSamArgameM yadi unakA gamana hai to una sajanoMko abhISTakI prAptimeM kisIprakArakA vighna nahIM AsaktA // bhAvArtha:-yadi sajjanoMke manameM ApakA dhyAna hove tathA ApakA nAma smaraNarUpa mahAmaMtra maujUda hove | aura yadi ve mokSamArgameM gamana karanevAle hoveM to unake abhilaSitakapriAptimeM kisIprakArakA vighna nahIM AsaktA // 1 // 000000000000146 248 // For Private And Personal Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 24 // 00000000000000000464664460460000000000000000000000000000 padmanandipaJcaviMzatikA / nissaGgatvamarAgitAtha samatA karmakSayo bodhanaM vizvavyApi samaM dRzA tadutalAnandena vIryeNa ca // IdRgdeva tavaiva saMsRtiparityAgAya jAtaHkramaH zuddhastena sadA bhavaJcaraNayoH sevA satAM sammatA // artha-aura bhI AcArya stuti karate haiM ki he jinendradeva saMsArake tyAgakeliye parigraha rahitapanA tathA rAgarahitapanA aura samatA tathA sarvathA kAkA nAza aura anaMtadarzana anaMtasukha aura anaMtavIrya ke sAtha samasta lokAlokako prakAza karanevAlA kevalajJAna aisA krama Apake hI huA thA kintu Apase bhinna kisI devake yaha krama nahIM thA isaliye ApahI zuddha hai tathA Apake caraNoMkI sevAhI sajjana puruSoM ko karane yogya hai| bhAvArthaH-Apane hI saMsArase muktahoneke liye hebhagavan samasta parigrahakA tyAgakiyA hai tathA rAgabhAvako chor3A hai aura samatAko dhAraNakiyA hai tathA ananta vijJAna anantavIrya ananta sukha aura anaMtadarzana Apake hI prakaTa huve haiM isaliye ApahI zuddha tathA sajjanoMkI sevAke pAtra haiM // 2 // yadyatasya dRr3hA sthitirabhUttvatsevayA nizcitaM trailokyeza valIyaso'pi hi kutaH saMsArazatrorjayam / prAptasyAmRtavarSaharSajanakaM sadyantradhArAgRhaM punsaH kiM kurute zucau kharataro mdhyaanhkaalaatpH||3|| arthaH-he tInalokake Iza yadi mere nizcayase ApakI sevAmeM dRr3hapanA hai to mujhe atyaMta balavAnabhI saMsArarUpI vairIkA jItanA koI kaThinabAtanahIM kyoMki jisamanuSyane jalake varSaNase harSako karanevAle uttamaphavvArA sahitagharako prAptakaraliyA hai usapuruSakA jeThamAsakI atyaMta tIkSaNabhI dupahara kIdhUpa kucha bhI nahIM krsktii| bhAvArtha:-jisaprakAra phavvArA sahita uttamagharameM baiThe huve puruSakA jeThamAsakI atyaMta kaThora bhI dupaharakI dhUpa kucha nahIM karasaktI usIprakAra yadi maiM nizcayase ApakI sevAmeM dRr3ha rItise sthitahUM to mujhe valayAna kAmavA yaha bhI ka. pustaka pATha hai| For Private And Personal Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 104006000000000000000000000000000000000000000006446 padmanandipaJcaviMzatikA bhI saMsArarUpI vairI kucha bhI trAsa nahIM desaktA // 3 // yaH kazcinipuNo jagatrayagatAnarthAnazeSAMzciraM sArAsAravivecanaikamanasA mImAMsate nistuSam / / tasya tvaM parameka eva bhagavan sAro hyasAraM paraM sarvaM me bhavadAzritasya mahatI tenAbhavAnivRtiH // 4 // arthaH-yaha padArtha sArahai aura yaha asAra hai isaprakAra sArAsArakI parIkSAmeM ekacittahokara jo koI buddhimAna manuSya tInoMlokake samastapadArthoMkA vAdhArahita gaharIdRSTise vicAra karatA hai usapuruSakI dRSTimeM he bhagavan ApahI eka sArabhUtapadArtha haiM aura Apase bhinna samastapadArtha asArabhRtahI haiM ataH Apake AzrayasehI mujhe parama saMtoSahuvA hai // 4 // jJAnaM darzanamayazeSaviSayaM saukhyaM tathAtyantikaM vIryaM ca prabhutA ca nirmalatarA rUpaM svakIyaM tava / samyagyogadRzA jinezvara cirAttenopalabdhe tvayi jJAtaM kiM na vilokitaM na kimatha prAptaM na kiM yogibhiH arthaH-he jinendra samastalokAlokako ekasAtha jAnanevAlA to ApakA jJAna hai aura samasta lokAlokako ekasAtha dekhanevAlA ApakA darzana hai aura Apake anaMtasukha aura ananta bala hai tathA prabhUpanA bhI ApakA atizayakara nirmala hai aura zarIrabhI ApakA dedIpyamAna hai isaliye yadi yogIzvaroMne samIcIna yomarUpI netrase Apako prAptakaraliyA to kyA to unhoMne jAna na liyA? aura kyA unhoMne dekha na liyA tathA kyA unhoMne pA na liyA ? bhAvArthaH-yadi yogIzvaroMne apanI utkRSTa yogadRSTise ananta guNoMkedhArI Apako dekhaliyA to unhoMne sabakucha dekhaliyA aura saba kucha jAnaliyA tathA prApta kara liyA // 5 // tvAmekaM trijagatpati paramahaM manye jinaM svAminaM tvAmekaM praNamAmi cetasi dadhe seve stuve sarvadA / tvAmekaM zaraNaM gato'smi bahunA proktena kizcidbhave siddhaM tadbhavatu prayojanamato nAnyena me kenacit // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////. ////////////////// u250 For Private And Personal Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandi ////////// ////////////////// ////////////////////////////////////////////////////////////// // //////////////////////////////////// praanandipazcaviMzatikA / arthaH-he jinendra Apako hI maiM tInalokakA svAmI mAnatAhUM aura Apako hI aSTakarmIkA jItanevAlA tathA apanA svAmI mAnatA hai aura kevala ApakohI bhaktipUrvaka namaskAra karatAhUM aura sadA ApakAhI dhyAna karatAhUM tathA ApakIhI sevA aura stuti karatAhUM aura kevala ApakohI maiM apanA zaraNa mAnatAI adhika kahanese kyA ? yadi kucha saMsvArameM prApta hoveto yahI jheve ki Apake sivAya anya kisI bhI merA prajojana na rahai / bhAvArtha:-he bhagavan Apase hI merA prayojana rahai Apasebhinna anyase merA kisIprakArakA prayojana na rahe yaha vinayapUrvaka prArthanA hai // 6 // pApaM kAritavAnyadatra kRtavAnanyaH kRtaM sAdhviti bhrAntyAhaM pratipannavAMzca manasA vAcA ca kAyena ca / kAle samprati yaca bhAvini navasthAnodgataM yatpunastanmithyAkhilamastu me jinapate svaM nindataste purH|| arthaH-9 jinezvara bhUtakAlameM jo pApa maiMne bhramase manavacakAyakehArA dUsaroMse karAye haiM tathA svayaM kiye haiM aura dRsageko pApa karatehuve acchA kahA hai tathA usameM apanI sammati dI hai aura vartamAnameM jo pApa maiM manavacakAyakedvArA dUsaroMsa karAtA hUM tathA svayaM karatA hUM aura anyako karatehuve bhalA kahatA hUM aura bhaviSyatkAlameM jo maiM manavacakAyasa pApa karAUMgA tathA svayaM karUMgA aura dUsareko karatehuve acchA mAnUMgA ve samasta pApa Apake sAmane apanI nindAkaranevAle mere sarvathA mithyA ho / bhAvArthaH-bhUta bhaviSyat vartamAna tInoM kAloMmeM jinapApoMkA maiMne manavacanakAya tathA kRtakAritaanumodanAme upArjana kiyA hai tathA karUMgA aura karatA hUM una samastapApoMkA anubhavakara he jinezvara maiM Apake sAmane apanI nindAkaratA hUM isaliye ve sasastapApa mere mithyA ho // 7 // lokAlokamanantaparyayayutaM kAlatrayAgocaraM tvaM jAnAsi jinendra pazyasi tarAM zazvatsamaM srvtH| ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // 25 // For Private And Personal Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 49. padmanandipaJcaviMzatikA / svAmin vetsi mamekajanmajanitaM doSa na kiJcitkuto hetoste purataHsavAcya iti me zuddhyarthamAlocitam // artha:-he jinendra yadi tuma bhUta bhaviSyat vartamAna tInoMkAloMke gocara nAnA paryAyoMsahita loka tathA alokako cAroorase eka sAtha jAnate ho tathA dekhate ho to he svamin mere ekajanmameM honevAle pApoMko kyA tuma nahIM jAnate ho ? arthAta avazya hI jAnate ho imaliye apaneko svayaM nidatAhuvA jo maiM Apake sAmane apane doSoMkA kathana (Alocana) karatA hUM so kevala zuddhikeliye hI karatA huuN| bhAvArtha:-he bhagavan jaba tuma anaMtabhedasahita loka tathA alokako ekasAtha jAnate ho tathA dekhate ho to Apa mere samasta doSoMko bhI bhalIbhAMti jAnate ho phira bhI jo maiM Apake sAmane apane doSoMkA kathana (Alocana) karatA hU~ so kevala Apake sunAnekeliye nahIM kintu zuddhikeliye hI karatA hUM // 8 // Azritya vyavahAramArgamathavA mUlottarAkhyAca guNAna sAdhordhArayato mama svRtipathaprasthApi yddssnnm| zuddhyarthaM tadapi prabho tava puraH sajo'hamAlocituM niHzalyaM hRdayaM vidheyamajaDairbhavyaryataH sarvathA // 9 // arthaH-vyavahAranayako AzrayaNakarake aura mUlaguNa tathA uttaraguNoMko dhAraNa karanevAle mujha munIko jisa dUSaNakA bhalIbhAMti smaraNa hai usa dUSaNakI zuddhike artha AlocanA karane keliye he prabho jinendra meM Apake sAmane sAvadhAnIse caiThAhuvA hUM kyoMki jJAnavAna bhavya jIvoM ko sadA apanA mana mAyA mithyA nidAna inatInoM zokara rahita hI rakhanA cAhiye // 9 // sarvopyatra muhurmuhurjinapate lokairasaGkhyarmitavyaktAvyaktavikalpajAlakalitaH prANI bhavetsaMsRtau / tattAvadbhirayaM sadaiva nicito doServikalpAnugaiH prAyazcitamiyatkutaH zrutagataM zuddhirbhavatsannidhe // 10 // hebhagavan isasaMsArameM samastajIva vAraMvAra asaMkhyAtaloka pramANa prakaTa tathA aprakaTa nAnA prakArake 10000000000000 252 // For Private And Personal Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 53 1000000000000000000000000000000000000000000000000000000 pcnndipnycviNshtikaa| 1 vikalpoMkara sahita haiM aura jitane vikalpoMkara sahita ye jIva haiM utanehI nAnA prakArake duHkhoMkara sahita bhI haiM kintu jitane vikalpa haiM utane prAyAzcatta zAstrameM nahIM haiM isaliye unasamasta asaMkhyAta lokapramANa vikalpoMkI zuddhi Apake pAsameM hI hotI hai| bhAvArtha:-yadyapi dUSaNoM kI zuddhi prAyazcittake karanesebhI hotI hai kintu he bhagavan jitane dUSaNa haiM. utane prAyazcitta, zAstrameM nahIM kahegaye haiM isaliye samasta dUSaNoMkI zuddhi Apake samIpameM hI hotI haiM // 1 // bhAvAntaHkaraNendriyANi vidhivatsaMhRtya bAhyAzrayAdekIkRtya punastvayA saha shucijnyaanaiksnmuurtinaa| niHsaGgaH zrutasArasaMgatamatiH zAnto rahaHprAptavAn yastvAM deva samIkSate sa labhate dhanyo bhavatsannidhim // he bhagavan samastaprakArake parigrahoMse rahita aura samastazAstroM kA jAnanevAlA tathA krodhAdikaSAyoMse rahita. aura ekAntavAsI jo bhavyajIva samasta bAhyapadArthoMse mana tathA indriyoMko haTAkara tathA akhaMDa aura nirmala samyagjJAnarUpI mUrtikedhArI ApameM sthirakara Apako dekhatA hai vaha manuSya ApakI samIpatA ko prApta hotA hai| - bhAvArtha:-jabataka mana tathA indriyakA vyApAra vAdyapadArtho meM lagA rahatA hai tabataka koIbhI manuSya Apake svarUpako prApta nahIM karasaktA kintu jo manuSya mana tathA indriyoMko vAhya padArthase haTAletA hai vahI | vAstavika rItise Apake svarUpako dekha tathA jAnasaktA hai isaliye jimamanuSyane samastaprakArake parigrahoMse / rahitahokara tathA zAkhoMkA bhalIbhAMti jJAnI hokara aura zAnta tathA ekAntavAsI hokara mana tathA indriyoMko vAhya padArthose haTAkara tathA Apake svarUpameM lagAkara Apako dekhaliyA hai usImanuSyane Apake samIpapaneko prApta kiyA hai aisA bhalIbhAMti nizcita hai // 11 // tvAmAsAdya purAkRtena mahatA puNyena pUjyaM prabhuM brahmAdyarapi yatpadaM na sulabhaM tallabhyate nizcitam / 1000000000000000............................... // 253 // ra For Private And Personal Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanAndapazcaviMzatikA / arhannAtha paraM karomi kimahaM ceto bhavatsannidhAvadyApi dhriyamANamapyatitarAmetadvAhirdhAvati // 12 // arthaH-pUrvabhavameM kaSTase saMcaya kiyehuve bar3ebhArI puNyase jisa manuSyane hebhagavan tInalokake pUjanIka Apako pAliyA hai usamanuSyako usauttamapadakI prApti hotI hai jisako nizcayase brahmA viSNu Adi bhI nahIM pAsakte parantu he ahajjinendra tathA he nAtha maiM kyA karUM? Apake samIpameM lagAyA huvA bhI merA citta pravala rItise bAhyapadArthoM kI ora hI daur3atA hai| bhAvArtha:-sahasA yadi koI manuSya cAhai ki maiM Apako prApta karalUM vaha svapnameM bhI nahIM karasaktA kintu pUrvameM saMcaya kiyehuve bar3ebhArI puNyasehI ApakI prApti hotI hai isaliye hebhagavan jisamanuSyane Apako prApta karaliyA hai usamanuSyako usa uttamapadakI prAptihotI hai jisa padako brahmA viSNu Adike bhaktoM kI to kyAbAta ? svayaM brahmA viSNubhI prApta nahIM karasakte kintu he jinendra inasamastabAtoMko jAnatA huvAbhI mesa citta Apake samIpameM lagAyA huvAbhI bAhya padArthoMmeM daur3a 2 kara jAtA hai yaha bar3A kheda hai // 12 // saMsAro bahuduHkhataH sukhapadaM nirvANametatkRte tyaktvArthAdi tapovanaM vayamitAstatrojjhitaH saMzayaH / etasmAdapi duSkaravratavidhernAdyApi siddhiryato vAtAlI taralIkRtaM dalamiva bhrAmyatyado maansm||13|| artha:-he jineza yaha saMsAsto nAnAprakArake duHkhoMkA denevAlA hai aura vAstika sukhakA sthAna hai athavA vAstavika sukhakA denevAlA mokSahai isaliye usImokSakI prAptikoliye hamane samasta dhanadhAnya Adi parigrahoMkA tyAga kiyA aura hama tapovanakobhI prAptahuve tathA hamane samasta prakArakA saMzaya bhI choDadiyA tathA atyaMta batabhI dhAraNa kiye kintu abhItaka unakaThinavratoMke dhAraNakaranesebhI siddhikI prApti nahIM huI kyoMki pavanake samUhase kapAye hake patte ke samAna yaha hamArA mana. rAtadina bAdyapadArthoM meM bhramaNa karatA rahatA hai // 13 // Pah254 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////zzzzzzz////////////////////. padmanandipaJcaviMzatikA / jhampAH kurvaditastataH parilasadAhyArthalAbhAdadannityaM vyAkulatA parAM gatavataH kArya vinApyAtmanaH / grAmaM vAsayadendriyaM bhavakRto dUraM suhRtkarmaNaH kSemaM tAvadihAsti kutra zamino yAvanmano jIvati // 1 // arthaH-hebhagavan jomana bAhyapadArthIko manohara mAnakara unakI prAptike liye jahAM tahAM bhaTakatA hai aura jo jJAnasvarUpabhI AtmAko vinA prayojana sadA atyaMta vyAkula karatA rahatA hai tathA jo indriyarUpI gAMvako basAnevAlA hai arthAt isamanakI kRpAsehI indriyoMkI viSayoMmeM sthiti hotI hai aura jo saMsArake paidAkarane vAle kA~kA paramamitra hai arthAt AtmArUpI gharameM sadA kA~ko lAtA rahatA hai aisA mana jabataka jIvita rahatA hai tabataka muniyoM ko kadApi kalyANakI prApti nahIM hosaktI / bhAvArtha:-jabataka AtmAmeM kAkA AvAgamana lagArahatA hai tabataka AtmA sadA vyAkulahI banA rahatA hai ve karma AtmAmeM manake dvArA lAyejAte haiM kyoMki manake sahAresahI indriyAM rUpa Adike dekhane meM pravRtta hotIhaiM tathA rUpa Adike dekhanese rAgadveSa utpanna hote haiM phira unase jJAnAvaraNa Adi dravyakamaukI utpatti hotI hai isaliye unakamA~ ke saMbandhase AtmA sadA vyAkulahI rahatA hai aura jaba AtmAhI vyAkula rahA tava muniyoMko kalyANakI prAptibhI kaise hosaktI hai isaliye kalyANakA rokanevAlA manahI hai|| 14 // nUnaM mRtyumupaiti yAtamamalaM tvAM zuddhavodhAtmakaM tvattastena bahirdhamatyavirataM ceto vikalpAkulam / . svAmin kiM kriyate'tra mohavazato mRlne bhIHkasya tat sarvAnarthaparamparAkRdahito mohHsmevaarytaam|| arthaH-nirmala tathA akhaMDajJAnasvarUpa Apako pAkara merA mana mRtyuko prAptahojAtA hai isaliye hejinendra nAnAprakArake vikalpoMkara yukta merAcitta Apase bAhya samasta padArthoMmeMhI nirantara ghUmatA phiratA hai kyA kiyAjAya ? kyoMki mRtyuse sarvahI Darate haiM ataH yaha savinaya prArthanA hai ki samastaprakArake anA~ko ' ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 256 ////////////////////// // ////////////////////////////////////// rz paanandipaJcaviMzatikA / karanevAlA tathA ahitakArI isamere mohako nssttkro| bhAvArtha:-jabataka mohakA saMbandha AtmAke sAtha rahegA tavataka citta merA terA karanese bAhyapadArthAma ghUmatAhI rahegA aura jabataka citta ghUmatA rahegA tabataka sadA AtmAmeM kaukA AvAgamanabhI lagAhI rahegA tathA isarItise AsmA sadA vyAkulahI rahegA isaliye hebhagavan isa sarvathA nAnAprakArake anathAke karane vAle mere mohako naSTakaro jisase merI AtmAko zAnti mile // 15 // mohahI samastakamA meM balavAna hai isabAtako AcArya dikhAte haiM / sarveSAmapi karmaNAmatitarAM moho valIyAnasau dhatte caJcalatAM vibheti ca mRtastasya prabhAvAnmanaH / no cejIvati ko mriyeta ka iha dravyatvataH sarvadA nAnAtvaM jagato jinendra bhavatA dRSTaM paraM pyyyH|| arthaH--jJAnAvaraNa Adi samasta kA~ke madhyameM mohahI atyaMta balavAna karma hai aura isI mAha ke prabhAvase yaha mana jahAM tahAM caMcala hokara bhramaNa karatA hai aura maraNase uratA hai yadi yaha moha nahove to nizcayanayase na to koI jIve aura na koI mare kyoMki Apane jo isajagatako aneka prakAra dekhA hai vaha paryAyAthikanayakI apekSAsehI dekhA hai dravyArthikanayakI apekSAse nahIM isaliye hebhagavan isamere mohakohI sarvathA naSTa kIjiye // 16 // ___ zArdalavikrIr3ita / vAtavyAptasamudravArilaharIsaMghAtavatsarvadA sarvatrakSaNabhaGguraM jagadidaM saMcitya ceto mama / sampratyetadazeSajanmajanakavyApArapArasthitaM sthAtuM vAJchati nirvikAraparamAnande tvayi brahmaNi // 17 // arthaH-pavanakara vyApta aisAjo samudra usakI jo jalalaharIM unake samUhake samAna sarvakAla tathA sarva wor0000000000000000000000000000000000000000000......" //////////////////////////////////////////// 256 // For Private And Personal Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 257 // 46000................................................. pavanandipazcaviMzatikA / kSetroM meM yahajagata kSaNabharameM vinAzIka hai aisA bhalIbhAMti vicArakara yaha merA mana isasamaya he jinendra samasta saMsArake utpanna karanevAle jo vyApAra unase rahitahokara nirvikAra paramAnandasvarUpa parabrahma jo Apa haiM so ApameM hI ThaharanekI icchA karatA hai // 17 // enaH syAdazubhopayogata itaH prAmoti duHkhaM jano dharmaH syAJca zubhopayogata itaH saukhyaM kimpyaashryet|| danddhaM dvandvamidaM bhavAzrayatayA zuddhopayogAtpunaH nityAnandapadaM tadatra ca bhavAnaInnahaM tatra ca // 18 // arthaH-jisasamaya azubha upayoga rahatA hai usasamaya to pApakI utpatti hotI hai tathA usapApase jIva nAnAprakArake duHkhoMko prApta hote haiM aura jisasamaya zubha upayoga rahatA hai usasamaya dharma (puNya) kI utpatti hotI hai tathA dharmase jIvoMko sukha milatA hai aura ye donoM pApapuNyarUpI inha saMsArake hI kAraNa haiM | arthAt ina donoMse sadA saMsAra hI utpanna hotA rahatA hai kintu zuddhopayogase avinAzI tathA AnandasvarUpa padakI prApti hotI hai aura he jinendra Apa to usapadameM nivAsa karate haiM tathA maiM zuddhopayogarUpI padameM nivAsa karatA huuN| bhAvArthaH-upayogake tInabheda haiM pahalA bhazubhopayoga dRsarA zubhopayoga tIsarA zuddhopayoga unameM Adike jo do upayoga haiM unase to saMsArameM hI bhaTakanA paDatA hai kyoMki jisasamaya jIvoMkA upayoga azubha hogA usasamaya unako pApakA baMdha hogA tathA pApake baMdha honese unako nAnAprakArakI khoTI 2 gatiyomeM bhramaNa karanA par3egA aura jisasamaya upayoga zubha hogA usasamaya usa zubhayogakI kRpAse unako rAjA mahArAjA Adi padoMkI prApti hogI isaliye vahabhI saMsArakA hI bar3hAnevAlA hai kintu jisasamaya usa zubhopayogakI prApti hogI usasamaya saMsArakI prApti nahIM ho sakatI kintu nirvANakI prApti hI hogI isaliye 257 // For Private And Personal Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 258 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmana ndipazcaviMzatikA / he bhagavan maiM zuddhopayoga meM hI sthita rahanA cAhatA hUM // 18 // yannAntarna bahisthitaM na ca dizi sthUlaM na sUkSmaM pumAnnaiva strI na napuMsakaM na gurutAM prAptaM na yallAghavam // karmasparzazarIragandhagaNanAvyahAravarNojjhitaM svacchaM jJAnahagekamUrtitadahaM jyotiHparaM nAparam // 19 // arthaH - jo AtmasvarUpateja na to bhItara sthita hai aura na bAhira sthita hai tathA na dizAmeM hI sthita hai aura na moTA hai na mahIna hai tathA AtmArUpIteja na to pulliMga hai aura na strIliMga hai tathA napuMsakaliMga bhI nahIM hai aura na bhArI hai aura na halakA hai tathA jo teja karma, sparza, zarIra, gaMdha, saMkhyA, vacana varNase rahita hai aura jo nirmala hai tathA samyagjJAna samyakdarzanasvarUpa hai mUrti jisakI aisA hai usI utkRSTa tejasvarUpa maiM hUM kintu AtmasvarUpa utkRSTatejase bhinna nahIM hUM // 19 // zArdUlavikrIr3ita / etenaiva cidunnatikSayakRtA kAryaM vinA vairiNA zazvatkarmakhalena tiSThati kRtaM nAthAvayorantaram // eSo'haM sa ca te puraH parigato duSTo'tra nissAryatAM sandakSetaranigraho na yavato dharmaH prabhorIdRzaH // arthaH- he bhagavan caitanyakI unnatiko nAzakaranevAle aura vinAkAraNa hI sadA bairI isa duSTakarmane ApameM tathA mujhameM bheda DAladiyA hai kintu karmazUnya avasthAmeM jaisI ApakI AtmA hai vaisI hI merI AtmA hai tathA isasamaya yaha karma Apake sAmane maujUda hai isaliye isaduSTako haTAkara dUra karo kyoMki nItivAn prabhuoM kA yahI dharma hai ki ve sajjanoMkI rakSA kareM tathA duSToMkA nAza kareM / bhAvArthaH -- he bhagavan jisaprakAra anantavijJAna anantavIrya anantasukha tathA anantadarzana AdiguNa svarUpa ApakI AtmA haiM usIprakAra unhIM guNoMkara sahita merI bhI AtmA hai kintu bheda itanA hI hai ki Apake For Private And Personal ||258 / / Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ...............600.004060 0000000000000000000000000008 . padyanandipaJcaviMzatikA / to ve guNa prakaTa hogaye haiM aura mere unaguNoMkI prakaTatA nahIM huI hai usabhedakA karanevAlA yahakarma hI hai kyoMki karmoMkI kRpAse hI usamere svabhAvoMpara AvaraNa par3A huA hai tathA isasamaya hamadonoM Apake sAmane maujUda haiM isaliye isaduSTako dUrakaro kyoMki Apa tInoMlokake svAmI haiM aura nItivAn svAmIkA yaha dharma hai ki vaha sajjanoMkI rakSA karai tathA duSToMkA nAza karai // 20 // AdhivyAdhijarAmRtiprabhRtayaH saMbandhino vargaNastadbhinnasya mamAtmano bhagavataHkiM kartumIzA jddaaH|| nAnAkAravikArakAriNa ime sAkSAnnabhomaNDale tiSThanto'pi na kurvate jalamucastatra svarUpAntaram // artha:-he bhagavan nAnAprakAra ke AkAra tathA vikAroMko karanevAla megha AkAzameM rahatehue bhI jisaprakAra AkAzake svarUpakA kucha bhI heraphera nahIM karate usIprakAra Adhi, vyAdhi, jarA, maraNa Adi bhI merA kucha nahIM karasakte kyoMki ye samasta zarIrake vikAra jar3a haiM tathA merI AtmA jJAnavAn aura zarIrasa bhinna hai| bhAvArtha:-jisaprakAra AkAza amUrtIka hai isaliya raMgaviraMge bhI medha usake Upara kucha bhI apanA prabhAva nahIM DAlasakte tathA usake svarUpakA parivartanabhI nahIM karasakta usI prakAra AtmA jJAnadarzanamaya amUrtIka padArtha hai isaliye isa parabhI Adhi, vyAdhi, jarA, maraNa, Adi kuchabhI apanA prabhAva nahIM DAlasakke kyoMki ye mUrtIka zarIrake dharma haiM aura AtmA zarIrase sarvathA bhinna hai // 21 // saMsArAtapadahyamAnavapuSA duHkhaM mayA sthIyate nityaM nAtha yathA sthalasthitimatAmatsyena taamynmnH| kAruNyAmRtasaMgItalatara tvatpAdapaGkeruhe yAvaddeva samarpayAmi hRdayaM tAvatparaM saukhyavAn // 22 // artha:--haM bhagavan jisaprakAra jalase bAhira sthalameM vinA pAnIke machalI tar3aphar3AtI hai usIprakAra saMsArarUpI saMtApase jisakA zarIra jalarahA hai esA maiM sadA duHkhita hI rahatAhUM kintu jabataka karuNArUpI 0000 6 ...16 ....... For Private And Personal Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 0 0000000000000. 400.............000000000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / jalake saMgase jo atyaMta zItala haiM aise Apake caraNakamaloMmeM maiM apane manako lagAtA hUM tabataka maiM atyanta sukhI rahatA huuN| bhAvArtha:-jisaprakAra sthalameM par3I huI machalI duHkhita rahatI haiM umIprakAra isa nAnAprakArake duHkhoMse bhare huve saMsArameM maiM bhI sadA saMtapta rahatA hUM tathA jisaprakAra vahI machalI jabataka jalameM bhItara rahatI hai tabataka sukhI rahatI hai usIprakAra jabataka merA mana karuNArUpI rasase atyaMta zItala Apake caraNakamaloMmeM praviSTa rahatA hai tabataka maiM bhI sukhI rahatA hUM isaliye he bhagavan Apake caraNakamaloMko chor3akara merA mana dUsarI jagaha na praveza karai jisase maiM duHkhI rahUM yahI prArthanA hai // 22 // sAkSagrAmamidaM mano bhavati yadvAhyArthasaMbandhabhAk tatkarma pravijRmbhate pRthagahaM tasmAtsadA srvthaa| caitanyAttava tattatheti yadi vA tatrApi tatkAraNaM zuddhAtmanmama nizcayAtpunariva tvayyeva deva sthitiH|| artha-ha bhagavan indriyoM ke samUha kara sahita jA merA mana cAhyapadA se saMbandha karatA hai usIse nAnAprakArake karma marI AtmAke sAtha Akara baMdhate haiM kintu vAstavikarItise maiM unakose sarvakAla meM tathA sarvakSetrameM judA hI hUM tathA Apake bhI caitanyase bhI sarvathA ve karma jude hI haiM athavA usa caitanyase kaukebheda karanemeM ApahIkAraNa haiM isaliye he zuddhAtman he jinendra nizcayase merI sthiti ApahImeM hai| bhAvArtha:-yadi nizvayanayase dekhAjAve to he jinendra Apa tathA maiM samAna hI hUM kyoMki nizvayanayase ApakI AtmA bhI karmabaMdhakara rahita hai tathA merI AtmAke sAtha bhI kisIprakAra kA~kA baMdhana nahIM rahatA hai isaliye he bhagavan merI sthiti nizcayase Apake svarUpameM hI hai // 23 // kiM lokena kimAzrayeNa kimuta dravyeNa kAyena kiM kiM vAgbhiH kimutendriyaiH kimasubhiH kiM tairviklpairpi| 260 // For Private And Personal Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 261 // **-0960000 ***** www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / , sarve pudgalaparyayA bata pare tvattaH pramatto bhavannAtmannebhirabhizrayasyatitarAmAlena kiM bandhanam // 24 // arthaH- Atman na to tujhe lokase kAma hai aura na dusareke Azrayase kAma hai tathA na tujhe dravyase prayojana hai aura na zarIrase prayojana hai tathA tujhe bacana aura indriyoMse bhI kucha kAma nahIM aura prANoMsabhI prayojana nahIM tathA nAnAprakAra ke vikalpoMse bhI kucha kAma nahIM kyoMki ye samasta pudgaladravyakIhI paryAyeM haiM aura terese bhinna hai to bhI bar3ekheda kI bAta hai ki tU inako apanA mAnakara Azraya karatA hai so kyA tU har3ha baMdhanako prApta nahIM hogA ? avazya hI hogA / bhAvArthaH -- he Atman tu to nirvikAra caitanyasvarUpI hai aura samastaloka tathA zarIra, indriya, dravya, vacana Adi samasta padArya pudgala dravyakI payArya hai aura tujhase sarvathA bhinna hai aisA honepara bhI yadi tU inako apane samajhakara Azraya karegA to tU avazya hI baMdhanako prApta hogA isaliye inasamasta parapadArthoMse mamatAko chor3akara zuddhAnaMda caitanyasvarUpa AtmAkA dhyAnakara jisase tU kamase na badhe // 24 // dharmAdharmanabhAMsi kAla iti me naivAhitaM kurvate catvAro'pi sahAyatAmupagatAstiSThanti gatyAdiSu / ekaH pudgala eva sannidhigato nokarmakarmAkRtirvairI bandhakRdeSa samprati mayA bhedAsinA khnndditH||25|| arthaH-- dharmadravya, adharmadravya, AkAzadravya, kAladravya ye cAroMdravya mere kisIprakAra ke ahitako nahIM karate haiM kiMtu ye cAroMdravya gati, sthiti Adi kAmoMmeM sahakArI hai isaliye ye mere sahAyI hokara hI rahate haiM parantu nokarma (tIna zarIra che paryApti) tathA karma haiM svarUpajisakA aisA tathA samIpameM rahanevAlA aura baMdhakA karanevAlA eka pudgala hI merA bairI hai isaliye usake isasamaya maiMne bhedarUpI talavArase khaMDa 2 ur3A diye haiM / bhAvArtha -- mujhase dharma, adharma, Akaza, kAla tathA pudgala ye pAMca dravya bhinna haiM unameMse dharma, adharma, A For Private And Personal 00000000000001 9 / 261 / / Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 262 // 6000000000000000 // // // // // // // pacanAndapaJcaviMzatikA / kAza, kAla ye cAra dravya to merA kisIprakAra ahita nahIM karate kiMtu merI sahAyatA hI karate haiM arthAt dharmadravya to mere gamanameM sahakArI hai tathA adharmadravya ThaharanemeM sahakArI hai aura AkAzadravya mujhe avakAzadAna detA hai isaliye avakAzadAna dene meM vaha bhI mujhe sahakArI hai aura kAladravyase parivartana hotA hai isaliye parivartana karanemeM vaha bhI sahakArI hai parantu eka pudgaladrabyahI mere bar3ebhArI ahitakA karanevAlA hai kyoMka nokarma tathA karmasvarUpameM pariNata hokara pudgaladravya mere AtmAke sAtha baMdhako prApta hotA hai tathA usakI kRpAse mujhe nAnAprakArakI gatiyoM meM bhramaNa karanA par3atA hai aura satyamArga bhI nahIM sUjhatA hai isachiye isasamaya bhedavijJAnase maiMne usakA khaMDana kiyA hai // 25 // zArdUlavikrIr3ita / rAgadveSakRtaiyathA pariNamedrUpAntaraiH pudgalo nAkAzAdicatuSTayaM virahitaM mUrtyA tathA prANinAm / tAbhyAM karmaghanaM bhavedavirataM tasmAdiyaM saMsRtistasyAM duHkha paraMpare'pi viduSA tyAjyau prayatnena tau // artha-jIvoMke nAnAprakArake rAgahaSoMke karanevAle pariNAmoMse jisaprakAra pudgaladravya pariNamita hotA | hai usIprakAra dharma, adharma, AkAza, tathA kAla ye cAra amRrtIkadravya rAgadveSake karanevAle pariNAmoMse pariNamita nahIM hote tathA usarAgadveSakedvArA prabalakarmoM kI utpatti hotI hai aura usakarmase saMsAra hotA hai tathA saMsArameM nAnAprakArake duHkha bhogane par3ate haiM isaliye kalyANakI abhilASA karanevAle sajjanoMko cAhiye ki ve rAga tathA dveSako sarvathA chor3a deN| bhAvArthaH-pudgalake aneka pariNAma hote haiM unameM rAgaheSarUpa jo pudgalake pariNAmahaiM unase sadA karma AtmAmeM Akara baMdhate rahate haiM aura una kause AtmAko saMsArameM ghUmanA par3atA hai tathA vahAMpara nAnA ////////////////////////// // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // // // // //////////// ////////////////// ra////////////; For Private And Personal Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // paanandipazcaviMzatikA / prakArake duHkha sahana karane par3ate haiM isaliye bhavyajIvoMko aise paramaahitake karanevAle rAgadveSoMkA tyAga avazya hI karadenA cAhiye // 26 // kiM bAhyeSu pareSu vastuSu manaH kRtvA vikalpAn bahUn rAgadveSamayAn mudhaiva kuruSe duHkhAya karmAzubham / AnandAmRtasAgare yadi vasasyAsAdya zuddhAtmani sphItaM tatsukhamekatAmupagataM tvaM yAsi re nizcitam // artha:-he mana bAhya tathA tujhase bhinnajo strI putra AdipadArtha haiM unameM rAgahaSasvarUpa aneka prakArake vikalpoMko karake kyoM duHkhake liye tU vyartha azubha karmako bAMdhatA hai yadi tU AnaMda rUpI jalake samudra meM zuddhAtmAko pAkara usameM nivAsa karegA to tU vistIrNa nirvANarUpI sukhako avazya prApta karegA isaliye tujhe AnaMda svarUpa zuddha AtmAmeM hI nivAsa karanA cAhiye aura usIkA hI dhyAna tathA manana karanA caahiye||27 ityAdhyAya hRdi sthiraM jina bhavatpAdaprasAdAtsatI madhyAtmaikatulAmayaM jana itaH zuddhayarthamArohati / evaM kartumamI ca doSiNamitaH karmArayo durdharAHtiSThanti prasabhaM tadatra bhagavan madhyasthasAkSI bhavAn / arthaH-he jinendra Apake caraNakamaloMkI kRpAse pUrvokta bAtoMko bhalIbhAMti manameM citavanakara jisa samaya yaha prANI zuddhike liye adhyAtmarupI tulA (takhar3I) car3hatA hai usasamaya usako doSI banAneke liye karma rUpI bhayaMkara bairI maujUda hai isaliye he bhagavAn aisI dazAmeM ApahI madhyameM baiThakara sAkSI haiN| bhAvArtha-takhar3Ike do pale hote haiM unameM se adhyAtmarupI eka palar3eparato zuddhi ke liye yaha prANI car3hatA hai aura dUsare meM karmarUpI bairI usa prANIko doSI banAnekeliye maujUda haiM aura he bhagavan Apa unadonoMke bIcameM sAkSI haiM isaliye Apako pUrItaurase nyAya karanA cAhiye // 28 // vikalvarUpa dhyAnato saMsarAsvarUpa hai aura nirvikalpadhyAna mokSakharUpa hai isa bAtako AcArya dikhAte haiM ) ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 264 ......00.000000000000000000000000000000000000000000000.. paanandipaJcaviMzatikA / dvaitaM saMsRtireva nizcayavazAdadaitamevAmRtaM saMkSepAdubhayatra jalpitamidaM paryankakASThAgatam / nirgatyAdyapadAcchanaH sabalitAdanyatsamAlambate yaH so'saMjJa iti sphuTaM vyavadRtebrahmAdinAmeti ca // arthaH-dvaita savikalpakadhyAnato vAstavikarItise saMsAra svarUpa hai tathA advaita (nirvikalpaka) dhyAna mokSasvarupa hai yaha saMsAra tathA mokSameM aMtadazAko prApta saMkSepase kathana hai tathAjo manuSya inadonoMmeMse AdikA jo dvaitapada hai usase dhIrese haTakara advaitapadako Alambana karatA hai vaha puruSa vAstavika rItise nAmarahita ho jAtA hai athavA usI puruSako vyavahAra nayase brahmA dhAtA Adi nAmase pukArate haiN| bhAvArtha-jo puruSa savikalpadhyAnako karane vAlA hai vaha to saMsArameM hI ghUmA karatA hai kintu jo | puruSa nirvikalpakadhyAnako AcaraNa karatA hai vaha mokSameM jAkara siddhapadako prApta karatA hai tathA siddhoMkA nizcayanayase koI nAma na honese vaha nAma rahita ho jAte haiM athavA vyavahAranayase unhIko brahmA Adi nAmase bhI pukArate haiM // 29 // cAritraM yadabhANi kevaladRzo deva tvayA muktaye puMso tatkhalu mAdRzena viSame kAle kalau durdharam / bhaktiryA samabhUdiha tvayi dRDhA puNyaiH puropArjitaiH saMsArArNabatAraNe jina tataH saivAstu pIto mama // artha:-he jinendradeva jo Apane kevalajJAnarUpI dRSTise mukti ke liye cAritrakA varNana kiyAhai usa cAritrako isa bhayaMkara kalikAlameM mere samAna manuSya bar3I kaThinatAse dhAraNa karasaktAhai kintu pUrvakAlameM saMcita jo puNya usase jo merI ApameM dRr3ha bhakti hai vahI he jina mujhe saMsArarUpI samudrase pArakarane meM jahAjake samAna ho arthAt mujhe saMsAra samudrase vahI bhAkta pAra kara skegii| bhAvArtha:-vinA kA~kA mAzakara mokSako prApti nahIM ho saktI aura karmokA nAza Apake dvArA varNana //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 264 // For Private And Personal Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 265 // www.kobatirth.org padmanandipaJcaviMzatikA / kiye huve cAritra ( tapa ) se hotA hai usa tapako zaktike abhAva se isa paMcamakAlameM hebhagavan mujha sarIkhA manuSya dhAraNa nahIM karasaktA isaliye he bhagavan yahI prArthanA hai ki bhAgyake udayase jo ApameM merI dRDhabhakti hai usIse mere karma naSTa ho jAve aura mujhe mokSakI prApti hove // 30 // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir indratvaM ca nigodatAM ca bahudhA madhye tathA yonayaH saMsAre bhramatA ciraM yadakhilAH prAptA myaa'nntshH| tannApUrvamihAsti kiJcidapi me hitvA vimuktipradAM samyagdarzanabodhavRttaMpadavIM tAM deva pUrNAM kuru // 31 // arthaH- isa saMsAra meM bhramaNakara maiMne indrapanA nigodapanA aura bIcameM anya bhI samasta prakArakI yoni anaMtabAra prAptakI haiM isaliye ina padaviyoMmeMse koI bhI padavI mere liye apUrva nahIM hai kintu mokSapadako denevAlI samyagdarzana, samyagjJAna, samyakcAritrakI padavI abhItaka nahIM milI hai isaliye hebhagavan yaha prArthanA hai ki samyagdarzana, samyagjJAna, samyak cAritrakI padavI kohI pUrNa karo / bhAvArthaH -- yadyapi saMsArameM bahutasI indra cakravartI Adi padavI haiM aura ve samasta padavI maiMne prAptabhI karalI haiM kintu he bhagavan jo padavI sarvotkRSTa mokSarUpI sukhake denevAlI hai vaha samyagdarzana, samyagjJAna, samyakcAritrakI padavI abhItaka maiMne nahIM prApta kI hai isaliye yaha vinayapUrvaka prArthanA hai ki kRpAkara mujhe samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritrakI padavIko pUrNatayA pradAna kareM // 31 // zrI vIreNa mama prasannamanasA tatkiJciduccaiHpadaprAptyarthaM paramopadezavacanaM citte samAropitam / yenAstAmidamekabhUtalagataM rAjyaM kSaNadhvaMsi yat trailokyasya ca tanna me priyamiha zrImajjineza prabho // arthaH- bAhya tathA abhyaMtara lakSmIse zobhita aise zrI vIranAtha bhagavAnane apane prasannacittase sabase 1- mRti yaha bhI kha. pustaka meM pATha de / For Private And Personal // 265 // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 265 / / www.kobatirth.org padmanandipazcaviMzavikA / UMce padakI prAptikeliye jo mere cittameM upadeza jamAyA hai arthAt upadezadiyA hai usa upadezake sAmane kSaNabhara meM vinAzIka aisA pRthvIkA rAjya mujhe priya nahIM hai yaha bAtato dUraraho kintu he prabho he jinendra usa upadeza ke sAmane tIna lokakA rAjyabhI mujhe priya nahIM hai / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir bhAvArthaH yadyapi saMsArameM pRthvIkA rAjya tathA tInalokakA rAjyamilanA bhI eka uttamabAta hai kintu hebhagavan prasannacittase zrIvIranAtha bhagavAnane jo mujhe upadezadiyA hai usake sAmane ve donoM vAteM mujhe iSTa nahIM hai isaliye maiM aise upadezakAhI premI hUM // 32 // sUreH paGkajanandinaH kRtimimAmAlocanAmarhatAmagre yaH paThati trisandhyamamalazraddhAnatAGgo naraH / yogIndraizcirakAlarUDhatapasA yatnena yanmRgyate tatprApnoti paraM padaM sa matimAnAnandasadma dhruvam // 33 // arthaH -- zraddhA se jisakA zarIra namrIbhUta hai aisA jo manuSya zrIpadmanandi AcArya dvArA kIgaI alocanA nAmakI kRtiko tInoMkAla zrIaIntadevake sAmane par3hatA hai vaha buddhimAna manuSya usapadako prApta hotA hai jisa padako cirakAlaparyaMta tapakara bar3e 2 muni ghoraprayatna karanepara prApta karate haiM / bhAvArthaH - jo manuSya prAtaHkAla madhyAnhakAla tathA sAyaMkAla tInoMkAloMmeM zrIarhantadeva ke sAmane alocanAkA pATha par3hatA hai vaha zIghrahI mokSako prApta hotA hai isaliye mokSAbhilASiyoMko avazyahI zrIarhata devake sAmane padmanandi AcAryadvArA banAI huI AlocanAnAmaka kRtikA tInoMkAla pATha karanA cAhiye // 33 // isaprakAra isa graMtha meM AlocanAnAmaka adhikAra samApta huvA / A For Private And Personal // 266 // Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir O011000000000. pacanAndapaJcaviMzatikA / shaadhcndrodyaadhikaarH| zArdUlavikrIr3ita / yajAnannapi buddhimAnapi guruHzakto na vaktuM giga proktaM cenna tathApi cetasi nRNAM sammAti cAkAzavat / yatra svAnubhavasthite'pi viralA lakSyaM labhante cirAttanmokSakanibandhanaM vijayate citttvmtydbhutm| arthaH-mokSarUpI sukhake denevAle jisa Atmatatvako bhalIbhAMti jAnatA huvA tathA buddhimAna bhI vRhaspativANIse kuchabhI varNana nahIM karasaktA hai yadi kisI rItise varNana bhI kare to bhI atyanta vistIrNa honeke kAraNa AkAzake samAna manuSyoMke hRdayameM usako samAviSTa nahIM karasaktA hai aura svAnubhavameM sthitahokara viralehI prANI jisa Atmatattvako lakSyameM lAte haiM aisA vaha atyanta AzcaryakA karanevAlA Atmatattva sadA isaloka meM jayavanta hai| bhAvArtha:-yaha Atmatattva kaThina to itanA hai ki jisako sAdhAraNa paMDitoMkI to kyA vAta sAkSAta vRhaspati bhI varNana nahIM karasakta aura vistRta itanA hai ki vaha kisIke hRdayameM AkAzakI taraha praviSTa nahIM hosaktA arthAt jisaprakAra AkAza adhika lambA cor3A hai isaliye vaha kisI jagahapara nahIM amAsaktA usI prakAra yaha AtmatattvabhI itanA vistRta hai ki sAdhAraNarItise manuSya samajha nahIM sakte aura anekaprakArake prayatna karanepara viralehI manuSya isa Atmatattvako lakSyameM lAsakte haiM aisA samasta mokSa Adi uttama sukhoMkA denevAlA Atmatattva sadA isalokameM jayavaMta hai // 1 // nityAnityatayA mahattanutayAnekaikarUpatvatazcittatvaM sadasattayA ca gahanaM pUrNa ca zUnyaM ca yat / tajjIyAdakhilazrutAzrayazucijJAnaprabhAbhAsuro yasmin vastuvicAramArgacaturo yaH so'pi saMmuhyati // 2 // arthaH-jo caitanyarUpI tattva nitya tathA anityapanese aura gurU tathA laghupanese tathA ekarUpa aura 000000000000000000000000000004 B267 // For Private And Personal Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 268 // 100000000000000000000000000000000000 pAnIndapaJcavizatikA / anekarUpapanese tathA satarUpa aura asatrUpapanese atyaMta gahana hai aura jo pUrNa tathA zUnyabhI hai aisA Atmatattva sadA isalokameM jayavaMta hai jisa AtmatattvameM samastazAstroM ke abhyAsase pAI huI jo jJAnakI prabhA usase dedIpyamAna tathA vAstavika padArthoM ke vicArakaranemeM caturabhI manuSya mugdha hojAtA hai arthAt usakobhI isa caitanya ( Atma) tattvakA patA nahIM lagane pAtA / bhAvArtha:-jo caitaNyarUpItattva dravyakI apekSAto nitya hai tathA paryAyakI apekSA anitya hai aura jo saMsArAvasthAmeM karmoMke jariyese bhArI honeparabhI karmarahita avasthAmeM halakA hai tathA jo svadravyakI apekSA ekarUpa hai tathA paryAyakI apekSA anekarUpa hai aura jo svacatuSTayakI apekSA sat svarUpa hai tathA para catuSTayakI apekSA asat svarUpa hai tathA jo caitanyarUpI tattva svadravyAdicatuSTayakI apekSA pUrNa hai tathA paradravyAdi catuSTayakI apekSA zUnya hai aisA yaha atyaMta gahana Atmatatva isalokameM sadA jayavaMta hai aura samastazAstroMke abhyAsase jina mahApuruSoMne jJAnarUpI prabhAko pAkara apanI AtmAko dedIpyamAna banAyA hai aura vAsta. vika padAthAke vicAra karanemeM jinakI buddhi atyaMta pravINa hai aise mahApuruSabhI usa AtmatattvakA khoja nahIM karasakte haiM arthAt vAstavika rItise unako bhI AtmatatvakA patA nahIM lagatA // 2 // sarvasminnaNimAdipaGkajavane ramye'pi hitvA ratiM yo dRSTiM zucimuktihaMsavanitAM pratyAdarAdattavAn / cetovRttinirodhalabdhaparamabrahmapramodAmbubhRtsamyaksAmyasarovarasthitijuSe haMsAya tasmai namaH // 3 // arthaH-jo haMsa atyaMta manoharabhI aNimA mahimA Adi svarUpa kamalavanase apanI prItiko haTAkara atyaMta pavitra mokSarUpI haMsinImeM apanI dRSTiko detAhuvA aise usacittakI vRttike rokanese prAptahuvA jo parabrahmakA uttama AnaMda vahI huvA jala usasebharAhuvA jo manoharasamatArUpI sarovara usameM sthiti karanevAle //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 6000000000000000004 // 268 // For Private And Personal Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 26 // //////////////////// // // //////////////////////////////////////////// // ////////////////////////////////////// paanandipaJcaviMzatikA / priyahaMsakaliye namaskAra hai|| bhAvArtha:-haMsakA artha AtmAbhI hai tathA sabhI hai jisaprakAra haMsa atyaMta manoharabhI kamalavanako chor3akara aura atyaMta zubhra haMsinImeM dRSTiko lagAkara jalake bharehuve uttama sarovarameM prItipUrvaka nivAsa karatA hai usIprakAra jo AtmA aNimA mahimA Adika RddhiyoMkI kuchabhI icchA na kara tathA ati Adarase mokSameM dRSTi lagAkara samatAmeM lInahotA hai usa AtmAkeliye namaskAra hai // 3 // rathoddhatA / sarvabhAvavilaye vibhAti yatsatsamAdhibharanirbharAtmanaH / citsvarUpamAbhitaH prakAzakaM zarmadhAma namatAdbhutaM mhH|| 4 // arthaH-cAroMtaraphase prakAzarUpa tathA nAnAprakArake kalyANoMkA denevAlA aura AzcaryakArI jo caitanya rUpIteja samIcIna samAdhise jinakI AtmA vyApta hai aise mahAmuniyoMke samasta rAgadveSa Adi vibhAvoMke nAzahonepara prakaTa hotA hai usaMcatanyarUpI tejakeliye namaskAra karo / bhAvArthaH-yadi sAmAnyatayA dekhAjAve to jIvamAtrameM caitanyarUpIteja mojUda hai kintu jo caitanyarUpI teja samasta rAgAdibhAvoMke nAza honepara prakaTa hotAhai aura jo cautarphI prakAzarUpa tathA samastaprakArake kalyAFll NoMkA denevAlA hai usa caitanyarUpI tejake liye namaskAra hai // 4 // vizvavastuvidhRtikSama lasajjAlamantaparivarjitaM girAm / astametyakhilamevahelayA yatra tajjayati cinmayaM mahaH // 5 // artha:--jo caitanyarUpIteja samastapadArthoM kA prakAzakaranevAlA hai aura svayaM prakAzasvarUpa hai tathA aMta 0000000000 SIN269 // For Private And Personal Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.kobatirth.org pavanandipazcaviMzatikA / kara rahita hai aura yadi samastavANI yugapat milajAveM to bhI usakA varNana nahIM karasaktI haiM arthAt jo vANIke agocara hai aisA vaha caitanyarUpIteja sadA isalokameM jayavaMta hai // 5 // rthoddhtaa| no vikalparahitaM cidAtmakaM vastu jAtu manaso'pi gocaram / karmajAzritavikalparUpiNaH kA kathA tu vapuSo jaDAtmanaH // 6 // arthaH-samasta prakArake vikalpoMkara rahita jo caitanyarUpIteja kisIbhI rItise manakebhI gocara nahIM ho saktA, vaha caitanyarUpIteja kamase paidAhuve nAnAprakArake vikalpa vahI hai rUpa jisakA tathA jaDasvarUpa aise zarIrake gocara kaba ho saktA hai ? arthAt kadApi nahIM ho saktA // 6 // aba AcArya isabAtako batAte haiM ki vaha caitanyarUpI tatva mana Adike pratyakSa na hokara bhI khAnubhava gamya hai| cetaso na vacaso'pi gocarastarhi nAsti bhavitA khapuSpavat / zaGkanIyamidamatra no yataH svAnubhUtiviSayastato'sti tat // 7 // arthaH-yadi koI manuSya isabAtakI zaMkA karai ki caitanyarUpIteja na to manake gocara hai aura na baca| nake gocara hai isaliye AkAzake phUlake samAna usakA nAstitva ho jAyagA to AcArya samAdhAna dete haiM ki aisI zaMkA kadApi nahIM karanI cAhiye kyoMki vaha caitanyarUpItattva svAnubhavase jAnAjAtA hai isaliye nAstittva na hokara usakA astitva hI hai| bhAvArthaH-AkAzakA phUla na to vicAranemeM hI AsaktA hai aura na usako dekha tathA sunahI sakte hai tathA usako vacanase bhI nahIM kaha sakte haiM isaliye jisaprakAra usakI astitA nahIM kahI jAsaktI usIprakAra // 27 // For Private And Personal Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.scbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 27 6000 0406.. //// ....000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipaJcaviMzatikA / AtmatattvakI bhI astitA nahIM banasaktI, kyoMki yaha bhI na to manake gocara hai aura na vacanake gocara hai yadi koI isaprakArakI zaMkAkare to graMthakAra kahate haiM ki usakI isaprakArako zaMkA sarvathA ayukta hai kyoMki vaha caitanyatatva mana tathA vacanake gocara na honeparabhI khAnubhavagocara hai isaliye AkAzake phUlake samAna usakI nAstitA na kahakara astitA hI kahanI cAhiye // 7 // nUnamatra paramAtmani sthitaM svAntamantamupayAti tadvahiH / taM vihAya satataM bhramatyadaH ko vibheti maraNAnna bhUtale // 8 // arthaH-jisasamaya mana paramAtmAmeM sthita hotA hai usasamaya usamanakA nAza ho jAtA hai isIliye vaha mana usaparamAtmAko chor3akara jahAM tahAM bAhara bhramaNa karatA hai kyoMki pRthvItalameM maraNase kauna nahIM DaratA hai? arthAt sarva hI Darate haiM / bhAvArtha-jabataka manakA saMbaMdha isa AtmAke sAthameM rahatA hai tabataka vaha mana bAhya padArthoM meM ghUmatA rahatA hai isaliye AtmAkI pariNatibhI bAdyapadArthoM meM lagIrahatI hai kintu jisasamaya yaha AtmA paramAtmA ho jAtA hai usasamaya isamanakA sarvathA nAza hojAtA hai usasamaya isakI bAdyapadArthoM meM pariNati nahIM lagatI isIliye mana paramAtmAmeM sthita na hokara bAhyapadArthoM meM hI ghUmatA rahatA hai kyoMki pRthvItalameM jaba saba maraNase Darate haiM to apane maraNakA manako bhI pUrA 2 bhaya hai // 8 // tattvamAtmagatameva nizcitaM yo'nyadezanihitaM samIkSate / vastu muSTividhRtaM prayatnataH kAnane mRgayate sa mUDhadhIH // 9 // arthaH yadi nizcayase dekhAjAve to caitanyarUpI tattva AtmAmeM hai AtmAse bhinna kisIbhI sthAnameM nahIM ////////////////////////////////////////////////////////////////// ////// g271|| For Private And Personal Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 10000000000000000000000000000000000..........00000000000 panndipnviNshtikaa| hai kiMtu jo manuSya AtmAse bhinna kisI dUsaresthAnameM caitanyarUpI tattva rahatA hai aisA samajhate haiM tathA jAnate hai ve mUDhabuddhi manuSya vaisAhI kAma karate haiM jaisA ki muTThImeM rakkhI huI vastuko banameM jAkara dUr3anA / / bhAvArtha:-muhImeM rakkhI huI bhI vastukA banameM jAkara iDanA jisaprakAra vyartha hai usIprakAra apanase bhinna sthAnameM caitanyakA mAnanA tathA dekhanA vRthA hai isaliye caitanyatattvake khojakaranevAle uttamapuruSoMko caitanyatattva apanemeMhI samajhanA cAhiye apanese bhinna sthAnameM nahIM // 9 // aba AcArya isabAtako dikhAte haiM ki jo manuSya AtmIkavastumeM tatpara hai ve hI utkRSTadhyAnake pAtra haiM / tatparaH paramayogasampadA pAtramatra na punrbhirgtH| nApareNa calitaH pathepsitA sthAnalAbhavibhavo vibhAvyate // 10 // arthaH-yadi koI manuSya mArgato dUsarA hai paraMtu usako chor3akara dUsare mArgase cale to kadApi usako abhISTa sthAnakA lAbha nahIM ho saktA kintu ThIka mArgapara cale tabhI vaha apane abhISTa sthAnapara pahuMca saktA hai usIprakAra jo puruSa AtmAmeM Asakta haiM ve hI manuSya utkRSTa dhyAnake pAtra haiM kintu jo manuSya AtmAmeM Asakta nahIM haiM bAhyapadArthoM meM hI Asakta haiM ve kadApi utkRSTadhyAnake pAtra nahIM aura na ho hI sakte haiM isaliye utkRSTadhyAnake premI uttamapuruSoMko AtmAmeM avazya Asakta rahanA cAhiye // 10 // aba AcArya isacAtako dikhAte haiM ki jo tapasvI AtmasvarUpameM lakSya nahIM dete ve mUrkha haiM / sAdhu lakSyamanavApya cinmaye yatra suSTu gahane tpsvinH| apratItibhuvamAzritA jaDA bhAnti naattygtpaatrsnnibhaaH||11|| artha-atyaMta gahana aise jisa caitanyarUpI tattvameM bhalIbhAMti lakSya na dekara jo tapasvI ajJAnamayIbhUmi 1880000000. .... 227 // For Private And Personal Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 900000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / ko Azrita hai arthAt ajJAnI vanarahe haiM be tapasvI jar3a haiM aura ve nATakake pAtrake samAna zobhita hote haiM / bhAvArtha:-jisaprakAra nATakakA pAtra kabhI rAjA kabhI maMtrI strI Adi nAnAprakArake veSoM ko dhAraNa karatA hai kintu vaha vAstavika rAjA, maMtrI, svI, nahIM kahAjAsatA usIprakAra tapasvIkA veSa dhAraNakara jo tapasvI caitanyarUpI tatvakI aura apanA lakSya nahIM dete ve tavasvI kahalAne ke yogya nahIM aura ve jar3a haiM isaliye tapasviyoMko caitanyarUpI tatvapara avazyahI lakSya denA cAhiye // 11 // bhUridharmayutamapyabuddhimAnandhahastividhinAvabudhya yat / bhrAmyati pracurajanmasaGkaTe pAtu vastadatizAyi cinmahaH // 12 // arthaH-ajJAnIpuruSa aMdhahastinyAyake samAna anekadhaukara sahita aise caitanyatatvako jAnakarabhI aneka janma saMkaToMmeM bhramaNa karatA hai aisA vaha atyaMta atizayakA bhaMDAra caitanyarUpI teja ApakI rakSAkaro / bhAvArtha:-aMdheke AMkhoM ke na honeke kAraNa vaha hAthIke samastasvarUpako nahIM dekhasaktA isaliye hAthIke samasta svarUpake ajJAnI usa andhedvArA batalAyA huvA hAthIkA svarUpa jisaprakAra pramANabhUta nahIM mAnAjAtA usIprakAra ajJAnIdvArA jAnA havA anekAntAtmakacaitanyateja pramANabhUta nahIM mAnAjAsaktA ataeva ajJAnI caitanyasvarUpako jAnatAhuvAbhI saMsArameMhI bhramaNa karatA rahatA hai isaliye graMthakAra kahate haiM ki aisA atizayazAlI caitanyarUpI teja sadA ApakI rakSA karo // 12 // karmabaMdhakalitopyavaMdhano dveSarAgamalino'pi nirmalaH / dehavAnapi ca dehavarjitazcitrametadakhilaM cidAtmanaH // 13 // arthaH-jo AtmA karmoM ke baMdhanakara sahita hokarabhI karmabaMdhanakara rahita hai tathA dveSa aura rAgase ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 9090 273 // For Private And Personal Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 274 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / malina hone parabhI jo nirmala hai aura dehadhArI honepara bhI jo dehakara rahita hai isaliye AcArya kahate haiM ki AtmAkA svarUpa AzcaryakArI hai / bhAvArtha:- isa zloka meM virodhAbhAsa nAmaka alaMkAra hai isaliye AcArya virodhako dikhAte haiM ki jo karmabaMdhana kara sahita hai vaha karmabaMdhanakara rahita kaise hosaktA hai ? aura jo samala hai vaha nirmala kaise hosaktA hai ? aura jo dehasahita hai vaha deharahita kaise hosaktA hai ? aba AcArya virodhakA parihAra karate haiM yadyapi azuddhanizcayase AtmA karmabaMdhanakara sahita hai tathApi zuddhanizcayanayase AtmA karmabaMdhanakara rahitahI hai tathA yadyapi AtmA azuddhanizcayanayase rAgadveSase malina hai tobhI zuddhanizcayanayase vaha nirmala hai aura AtmA vyavahAranayase zarIrakara sahita hai tobhI zuddhanizcayanayase usakA koI zarIra nahIM hai / sArArtha kisI apekSAse AtmA karmabaMdhanakara sahita hai tathA kisI apekSAse karmabaMdhanakara rahita hai aura kisI apekSAse rAgadveSase malina hai tathA kisI apekSAse nirmala hai aura kisI apekSAse AtmA zarIra sahita hai tathA kisI apekSAme zarIra kara rahita hai isaprakAra AtmA anekadharmAtmaka hai ekadharmAtmaka nahIM aisA vizvAsa rakhanA cAhiye // aba AcArya isavAtako dikhAte haiM ki anekAntAtmaka vastumeM kisIprakArakA virodha nahIM AsaktA / rathodatA / nirvinAzamapi nAzamAzritaM zUnyamapyatizayena sambhRtam / ekameva gatamapyanekatAM tatvamIdRgapi no virucyate // 14 // arthaH- jo anekAntAtmaka tatva nAzarahita honepara bhI nAzakara sahita hai aura zUnya honepara bhI saMpUrNa hai ( rAhuvA hai ) tathA eka honeparabhI aneka hai aisA honepara bhI usameM kisIprakArakA virodha nahIM hai // For Private And Personal *****00000000 / / 274 // Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsur Gyanmandir // 27 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipaJcaviMzatikA / bhAvArthaH-samastapadArthoM kI siddhi kisI na kisI apekSAke hArAhI hotI hai yadi padArthoM kI siddhimeM apekSA na mAnIjAya arthAt yadi unakI siddhi ekAntarItise hI kIjAya to kadApi unakI nirdoSa siddhi nahIM hosaktI isIliye anekAntAtmaka tatvameM kisI prakArakA doSa Akara upasthita nahIM hotA kyoMki apekSAsehI anekAntAtmaka tatvakI sthiti hai jaise--yadi dravyArthikanayakI apekSA kIjAve to tatva nAzakara rahita hai aura yadi paryAyArthikanayakI apekSA kIjAve to tatvoMkA nAzabhI hai aura yadi paradravyacatuSTayakI apekSA kIjAve to tatva zUnya bhI hai tathA svadravyacatuSTayakI apekSA kIjAve to sala zUnyatAkara rahita bhI hai aura zahanizcayanayakI apekSAse ekabhI hai tathA vyavahAranayakI apekSAse aneka bhI hai isarItise astitva nAstitvAdi aneka dharma tatvameM mojUda hai tathA ve saba apekSAsa mAne gayehaiM isaliye usameM kisI prakArakA virodha bhI nahIM hai aisA nizcayase samajhanA cAhiye / / 14 // ___ AtmIkatatvaka pAnevAlehI svasvarUpake pAnevAle samajhe jAte haiM isavAtako AcArya dikhAte haiN| vismRtArthaparimArgaNaM yathA yastathA shjcetnaashritH| sa krameNa paramekatAM gataH svasvarUpapadamAzrayedabhuvam // 15 // arthaH--mUrchita huvA manuSya jisaprakAra sAvadhAna hokara apanI bhUlI huI cIjako dUr3atA hai pIche zAnta hokara apane svarUpameM sthita hotA hai usIprakAra jo manuSya anAdikAlase bhUlehuve apane svAbhAvika caitanyako Azrayakara kramase sAmyabhAvako dhAraNa karatA hai vaha manuSya nizcayase AtmasvarUpako Azraya karatA hai arthAt usako AtmasvarUpakI prApti hotI hai // 15 // yadyadyadeva manasi sthitaM bhavettattadeva sahasA parityajet / .0000000000000000000000000000000000000000000000000006646 275 // For Private And Personal Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 276 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipaJcaviMzatikA / ityupAdhiparihArapUrNatA sA yadA bhavati tatpadaM tadA // 16 // arthaH--jo 2 vAta manameM hotre ( arthAt jisa 2 vAtakI manameM icchA hove ) usI 2 vAtako savase pahile chor3a deve isaprakAra jisasamaya meM samasta upAdhikA nAzahojAtA hai usIsamayameM AtmasvarUpakI prApti hojAtI hai / bhAvArthaH----jJAna darzanakI paripUrNatAhI AtmAkA svarUpa hai aura jisasamayameM isa akhaNDajJAna tathA darzana kI prApti hojAtI hai usIko svasvarUpakI prApti kahate haiM kintu javataka karmajanita rAga dveSa athavA icchA Adi upAdhiyoM kA saMbaMdha isa AtmA ke sAtha rahatA hai tabataka AtmasvarUpakI prApti nahIM hotI isaliye svasvarUpakI prAptIke icchuka bhavyajIvoMko cAhiye ki ve jisasamaya cittameM icchA Adika upAdhi utpanna hove usIsamaya unakA tyAgakara AtmasvarUpakI prAptikareM // 16 // saMhRteSu svamano'nileSu yadbhAti tatvamamalAtmanaH param / tadgataM paramanistaraGgatAmanirugra iha janmakAnane // 17 // arthaH-pAMcoM indriyoMke tathA manake aura zvAsocchvAsa ke saMkucita honepara jo AtmAkA nirmala tathA utkRSTarUpa udita hokara zobhita hotA hai aisA vaha atyaMta nizala Atmatatva saMsArarUpI vanakeliye bhayaMkara abhike samAna hai / bhAvArtha:- jisaprakAra vanameM lagI huI agni samastavanako bhasma karadetI hai usIprakAra paramAtmatatvabhI samasta saMsArakA nAzakaranevAlA hai arthAt paramAtmatatva ke prAptahonepara saMsArakA sarvathA nAza hojAtA hai // 17 // nirvikalpapadavIkA AzrayaNakaranevAlAhI saMyamI mokSapadako prApta hotA hai isavAtako AcArya dikhAte hai / mukta ityapi na kAryamaJjasA karmajAlakalito'hamityapi / nirvikalpapadavImupAzrayan saMyamI hi labhate paraM padam // 18 // For Private And Personal 1. 276 / / Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // //r//// //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // // // // paanandipaJcaviMzatikA / arthaH-maiM samasta kaukara rahita muktahUM aisA bhI saMyamiyoMko nahIM mAnanA cAhiye tathA maiM samasta kA~kara sahitahUM aisAbhI nahIM mAnanA cAhiye kyoMki nirvikalpapadavIko Azraya karanevAlAhI saMyamI mokSa padako prApta hotA hai _ bhAvArthaH-maiM karmakara rahitahUM yaha bhI vikalpa hai tathA maiM karmakara sahita hUM yahabhI vikalpa hai aura jisa saMyamIke jabataka aisA vikalpa rahatA hai tabataka usakI kadApi mukti nahIM hotI isaliye jo saMyamI mokSAbhilASI haiM unako nirvikalpaka padavIkAhI Azraya karanA cAhiye // 18 // aba AcArya dvaita tathA advaitabhAvakA niSedha varNana karate haiN| karmacAhamiti ca daye sati daitametadiha janmakAraNam / eka ityapi matiH satI na yatsApyupAdhiracitA tadaGgabhRt // 19 // artha:-he jIva karma tathA maiM do hUM isaprakArakA daitabhI jIvoM ko saMsArakA kAraNa hai arthAt isaprakArake dvaitasebhI jIvoMko nAnAprakArake bhavoMmeM bhramaNa karanA par3atA hai tathA maiM ekahUM yahabhI buddhi ThIka nahIM kyoMki uparyukta donoprakArakI buddhi upAdhijanya haiN| bhAvArthaH-maiM haitahUM tathA ekahUM isaprakArake donoMbhAva asatya haiM kyoMki ye saMsArake utpanna karanevAle haiM tathA karmajanita upAdhise paidA huve haiM isaliye jopuruSa mokSAbhilASI haiM unako inadonoMbhAvoMkA tyAgakara nirvikalpa padavIkAhI Azraya karanA cAhiye // 19 // aba AcArya isavAtako dikhAte haiM ki zuddhabhAvanAtozuddhapadakI kAraNa hai aura azuddhabhAvanA azuddha padakI kAraNa hai saMvizuddhaparamAtmabhAvanA saMvizuddhapadakAraNaM bhavet / setaretarakRte suvarNato lohatazca vikRtI tadAzrite // 20 // 14.......000000000000................................ // 277 // For Private And Personal Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 278 // .00000004000000000000000060860000000000000000000000000000 www.kcbatirth.org pacanandipazcaviMzatikA / arthaH-jisaprakAra suvarNase suvarNapAtrakI utpati hotI hai tathA lohase lohapAtrakI utpatti hotI hai usIprakAra zuddha paramAtmAkI bhAvanA karanese zuddhapada mokSadapakI prApti hotI hai tathA azuddha bhAvanAse azuddhapada svarganarakAdi padakI prApti hotI hai| bhAvArtha:-"kAraNa sadRzAni kAryANi bhavanti" arthAt kAraNake samAnahI kArya utpanna hote haiM isa nIti ke anusAra jo bhavyajIva niSkalaMka zuddha buddha paramAtmAkA dhyAna karate haiM unako paramapada mokSapadakI prApti hotI hai arthAt ve mokSako jAte haiM aura jo manuSya paramAtmAkI bhAvanA nahIM karate haiM unako paramapadakI prApti nahIM hotI arthAt unako saMsArameM narakAdigatiyoMmeM bhramaNa karanA par3atA hai // 20 // paramArthako jAnanevAle yogIko kisIprakArake sukha duHkhakA anubhava nahIM karanA par3atA isavAtako AcArya dikhAte haiN| karmabhinnamanizaM svato'khilaM pazyato vizadabodhacakSuSA / tatkRte'pi paramAtmavedino yogino na sukhaduHkhakalpanA // 21 // arthaH-samastakarma mujhase bhinna haiM isaprakAra niraMtara apane divyasamyagjJAnarUpI cakSuse dekhanevAle tathA paramAtmAko bhalIbhAMti jAnanevAle yogAke karmase utpanna sukhaduHkhake honeparabhI sukha duHkhakI kalpanA nahIM hotii| bhAvArthaH-apanese karmako bhinna samajhanevAlA aura paramArthako bhalIbhAMti jAnanevAlA yogIzvara karma janita sukhaduHkhake honeparabhI apaneko sukhI duHkhI nahIM mAnatA // 21 // mAnasasya gatirasti cennirAlamba eva pathi bhAsvato yathA / yogino dRgavarodhakArakaH sannidhirna tamasA kadAcana // 22 // arthaH-sUryakesamAna yogiyoMke manakI gati yadi nirAlaMbamArgameM hI hoveto kabhIbhI unake samyagdarzana // // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////. For Private And Personal Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// z www.kcbatirth.org pacanandipazcavizatikA / samyagjJAnakI prabhAko rokanevAle aMdhakArakI nikaTatA na hove / bhAvArtha:--jisaprakAra sUrya nirAvaraNa mArgameM gamana karatA hai isaliye usakA prakAza kisIkehArA rokA || nahIM jAtA usIprakAra jisayogakiA mana nirAlambamArgameM gamana karatA hai arthAt jisasamaya yogI nirAlambadhyAnako karatA hai usasamaya usayogIke samyagdarzana samyagjJAnarUpItejako darzanAvaraNa jJAnAvaraNarUpI aMdhakAra roka nahIM saktA imaliye yogiyoM ko sadA nirAlambahI dhyAna karanA cAhiye // 22 // rugjarAdivikRtirna me'asA sA tanorahamitaH sadA prathak / ____ mIlite'pi sati khe vikAritA jAyate na jaladairvikAribhiH // 23 // arthaH-nAnAprakArake vikAroMkara sahitameghoMkesAtha saMbaMdha honepara bhI jisaprakAra AkAzameM kisIprakArakA vikAra paidA nahIM hotA kyoMki ve vikAra meghoMke haiM usIprakAra roga vRddhAvasthA Adi nAnAprakArake vikAra zarIrake vikAra hI haiM mere ( AtmAke) vikAra nahIM hai kyoMki zarIrase meM madA judAhUM / bhAvArthaH-mUrtIkapadArthoM meM hI vikAra hotA hai amUrtIka padArthoM meM nahIM AkAza amUrtIka hai isaliye anekaprakArake vikAra sahita meghoMke sambandhahoneparabhI jisaprakAra AkAzameM vikAra nahIM hotA usIprakAra AtmAkA bhI vikAra nahIM hosaktA kyoMki AtmA amUrtIka hai jo roga vRddhAvasthA Adi vikAra hai ve zarIrake vikAra haiM tathA zarIra AtmAse sarvathA bhinna hai // 23 // vyAdhinAGgamabhibhUyate paraM tadgato'pi na punazcidAtmakaH / ucchritena gRhameva dahyate vanhinA na gaganaM tadAzritam // 24 // arthaH-yadi kisIkAraNase makAnameM ani lagajAve to usa agnise makAnahIM jalatA hai kintu usake '//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// (ga270 For Private And Personal Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // //////////////////////// pdmnndipnycviNshtikaa|| bhItara rahAhuvA AkAza nahIM jalatA usIprakAra zarIrameM kisIkAraNase vyAdhi utpanna hojAve to usa vyAdhise zarIrahI naSTa hotA hai usake bhItara rahehave AtmAkA nAza nahIM hotaa| bhAvArtha:-jisaprakAra makAnameM uThIhuI agnise makAnahI jalatA hai usIprakAra zarIrameM uThI huI vyAdhise zarIrahI naSTa hotA hai kintu agnise jisa prakAra makAnake bhatira rahA huvA AkAza nahIM jalatA | usIprakAra vyAdhise zarIrake bhItara rahAhuvA caitanyasvarUpa AtmA bhI naSTa nahIM hotA / / 24 / / bodharUpamakhilarupAdhibhivarjitaM kimapi yattadeva naH / nAnyadalpamapi tatvamIdRzaM mokSaheturiti yoganizcayaH // 25 // arthaH-ptamastaprakArakI rAgadveSa Adi upAdhiyoMse rahita tathA samyagjJAnasvarUpa jo koI vastu hai vahI hamArI hai kintu isase bhinna thor3I bhI vastu hamArI nahIM hai isaprakAra jo yogakA nizcaya hai vahIM mokSakA kAraNa hai kintu isase bhinna yogakA nizcaya mokSakA kAraNa nahIM // 25 // aba AcArya isavAtako dikhAte haiM ki yogasehI to AtmA baMdhana ko prApta hotA hai aura yogasehI mokSako prApta hotA hai| yogato hi labhate vibaMdhanaM yogato hi kila mucyate nrH| yogavartma viSamaM gurogirA bodhyametadakhilaM mumukSuNA // 26 // arthaH-dhyAnase hI to manuSya baMdhanako prApta hotA hai tathA dhyAnase hI manuSya mokSako prApta hotA hai| isaprakAra yaha dhyAnakA mArga atyaMta kaThina hai kintu jo bhavyajIva mokSake abhilASI haiM unako yaha samasta dhyAnakA mArga gurUke upadezase samajhanA cAhiye / ..............00000000000000000...................06036. 28 For Private And Personal Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 2000 // 28 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipazcaviMzatikA / bhAvArthaH-dhyAna anekaprakArakA hotA hai unameM jo manuSya jaisA dhyAna karatA hai usako usIprakArake phala kI prApti hotI hai isaliye mokSAbhilASiyoMko cAhiye ki ve mokSake kAraNabhUta dhyAnako hI gurUke upadezase samajhe aura saMsArakA jo kAraNa dhyAna hai usakI aura dRSTi na deveM // 26 // zuhajJAnasvarUpa vastuhI ramaNIkasthAnahai isavAtako AcArya dikhAte haiN| zuddhabodhamayamasti vastu yadrAmaNIyakapadaM tadeva naH / sa pramAda iha mohajaH kacitkalpyate yadaparApi ramyatA // 27 // artha:-jo vastu zuddhabodhasvarUpa hai arthAt nirmalasamyagjJAnasvarUpa hai vahI hamArA ramaNIya sthAna hai kintu jo manuSya nirmala samyagjJAnase atiriktabhI ramaNIyatA hai isabAta ko kahate haiM vaha vAstavika ramaNIyatA nahIM kintu vaha mohanIya karmase utpannahuvA pramAda hI hai| bhAvArtha:--nirmalasamyagjJAnasvarUpahI ramaNIya hai kintu isase bhinna koIbhI padArtha ramaNIya nahIM hai yadi koI manuSya isase bhinna padArthakobhI ramaNIya mAne to usakA pramAdahI samajhanA cAhiye // 27 // AtmabodhazucitIrthamadbhutaM snAnamatrakurutottamaM budhaaH| yanna yAtyaparatIrthakoTibhiH kSAlayatyapi malaM tadantaram // 28 // arthaH--AcArya upadeza dete haiM ki he bhavya paMDito yadi tuma apane pApoMkA nAza karanA cAhate haiM to atyaMta pavitra tathA Azcaryake karanevAle uttama isa AtmajJAnasvarUpI tIrthameMhI snAnakaro kyoMki jo aMtaraMgakA mala anyakaror3oM tItthoMmeM snAnakaraneparabhI naSTa nahIM hotA hai vaha aMtaraMgakA mala isa AtmajJAnasvarUpa tIrthameM ekasamaya snAnakaranepara hI naSTa hojAtA hai| // ////////////////////////////////// // // // // ////////////// // //// // // // // // // // // // //// //////////////////////// // 28 // // For Private And Personal Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 28 // 00000000000000000000000000000000000000000000000000 www.kobatirth.org pacanandipaJcaviMzatikA / bhAvArtha:--pApase bhayabhItahokara karor3oM manuSya kAzI prayAga Adi sthAnoMpara gaMgA Adi nadiyoM meM snAna karate haiM tathA apaneko malarahita zuddhamAnate haiM paraMtu gaMgA Adi nadiyoMmeM snAna karanese bAhyamalakA hI nAza hotA hai kiMtu rAgadveSa Adi aMtaraMgamalakA nAza nahIM hotA aura vAstavikarItise aMtaraMgamalakA nAzahI vAstavika sukhakA mUla hai isaliye AcAryavara upadeza detahaiM ki he bhavya jIvo yadi tuma aMtaraMgamalakA nAzakaranA cAhate ho to tumako isa paramapavitra AtmArUpI tIrthameM hI snAna karanA cAhiye kyoMki jo aMtaraMgamala dUsare 2 karor3oM tIyoM meM snAna karaneparabhI naSTa nahIM hotA vaha aMtaraMgamala AtmarUpI pavitratIrthameM ekabArahI snAna karanese nizcayase palabharameM naSTa hojAtA hai // 28 // citsamudrataTavaddhasevayA jAyate kimu na ratnasaMcayaH / duHkhaheturamutastu durgatiH kiM na viplavamupaiti yoginH|| 29 // arthaH-AcArya kahate haiM ki jo puruSa bar3e utsAhakaisAtha caitanyarUpI samudrake tIrakI bhalIbhAMti sevA karate haiM kyA unako samyakudarzana Adi ratnoM kI prApti nahIM hotI hai avazyahI hotI hai tathA isa pAyehuve ratnasamUhase caitanyarUpI samudrakI sevAkaranevAle muniyoMkI kyA nAnAprakArake duHkhoM ko denevAlI naraka Adi khoTI gatiyoMkA nAza nahIM hotA ? avazya hI hotA hai| bhAvArtha:-jisaprakAra samudrakI pArapara rahanevAle manuSyoMko nAnAprakArake rakhoMkI prApti hotI hai tathA unaroMkI sahAyatAse ve dhanika ho jAte haiM aura unako daridratAse paidAhuA duHkha kucha bhI nahIM satAsaktA usIprakAra jo muni sadA apanI AtmAkA ciMtana karanevAle haiM unako samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritra rUpI ranoM kI prApti hotI hai tathA unaraloMkI prApti honepara unako kisIprakArakI narakaAdi gatiyoMmeM nahIM //////////////////////////////////////////// // //////////////////////////////////////////////////////e// // //////// // 282 // For Private And Personal Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 283 / / www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipaJcaviMzatikA / jAnA paDatA isaliye duHkhase sadA bhayakaranevAle manuSyoMko AtmAkA hI citavana karanA cAhiye // 29 // nizcayAvagamanasthititrayaM ratnasAMcatiriyaM parAtmani yogadRSTiviSayIbhavannasau nizcayena punareka eva hi // arthaH paramAtmAmeM jo nizcaya tathA jJAna aura sthiti hai unhIMko samyagdarzana samyagjJAna tathA samyakcAritra kahate haiM aura kevalI bhagavAnakI dRSTimeM ye tInoM nizcayanayase AtmasvarUpa hI haiM arthAt AtmAse bhinna samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritra koI padArtha nahIM / bhAvArthaH - paramAtmA hai isaprakArakA jo nizcaya hai so to samyagdarzana hai aura paramAtmAko bhalIbhAMti jAnanA samyagjJAna hai tathA paramAtmAmeM sthiratA rakhanA samyakcAritra hai aura yadi nizcayanayase dekhAjAve to ye AtmasvarUpa hI haiM AtmAse bhinna nahIM hai tathA kevalI bhagavAna apane kevalajJAna tathA kevaladarzanase inako AtmakharUpahI jAnate haiM tathA dekhate haiM // 30 // preritAH zrutaguNena zemuSIkArmukeNa zaravadddgAdayaH bAhyavedhyaviSaye kRtazramAzcidraNe prahatakarmazatravaH // arthaH----caitanyarUpI saMgrAmameM zAstrarUpI guNa (pratyaMcA) sahita jo zreSTabuddhirUpI dhanuSa usase preraNA kiye gaye tathA bAhyapAdArthoMke vedhanakaranemeM tatpara aise jo samyagdarzana samyagjJAna tathA samyak cAritrarUpI bANa haiM ve samasta karmarUpI vairiyoMke nAzakaranevAle hote haiM / bhAvArthaH-- jisaprakAra saMgrAmameM pratyaMcAsahita dhanuSase chor3ehue bANoMse samastabairI naSTa ho jAte haiM usI prakAra caitanyarUpI saMgrAma meM zAstrarUpI pratyaMcAsahita buddhirUpI dhanuSase prerita tathA bAhyapadArthoMke vedhana karane meM For Private And Personal ||283 // Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // // // // // // 284 // ja ////////////////////// // // ////////////////////////////////////////////////////////////////// // // // // // padmanandipaJcaviMzatikA / tatpara jo samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritrarUpI bANa hai ve samastakarmarUpI vairiyoMko naSTa karate haiM // 31 // cittavAcyakaraNIyavarjitA nizcayena munivRttirIdRzI anyathA bhavati karmagauravAt sA pramAdapadavImupeyuSaH // arthaH--nizcayakarake muniyoMkI jo pravRtti hai vaha mana vacana kAyakI pravRttikara rahita hai kintu vaha muni yadi pramAda padavIko prApta ho jAve arthAt pramAdI banajAve to karmakI gurutAse usakI pravRtti viparIta hI arthAt mana vacana kAyakara sahitahI ho jAtI hai| bhAvArtha:--nizcayanayase muniyoMkI pravRtti mana vacana kAyakI pravRttikara rahita hai kintu jisasamaya ve pramAdI banajAte haiM usasamaya pramAdake dvArA unakI AtmAmeM kaukA Agamana hotA hai tathA pIche karmoMkA baMdha hotA hai usasamaya karmake saMbaMdhase unakI pravRtti manavacanakAyakara sahitahI hotI hai / / 32 // satsamAdhizazalAJchanodayAdullasatyamalabodhabAridhiH yogino'NusadRzaM vibhAvyate yatra manamAkhilaM carAcaram / / artha:-jinayogiyoM ke nirmalajJAnameM cara acara samastajagata paramANuke samAna mAlUma par3atA hai aisA vaha yogiyoMkA jJAnarUpIsamudra zreSThasamAdhirUpacandramAke udayase vRddhiko prApta hotA hai / bhAvArtha:-jisaprakAra candramAke udayase samudra vRddhiko prApta hotA hai usIprakAra samAdhise nirmalajJAna kI vRddhi hotI jAtI hai tathA usajJAnameM samastajagata bar3A bhI paramANuke samAna choTA mAlUma par3atA hai arthAta anaMta bhI jagata usajJAnameM paramANu ke samAna hI hai // 33 // karmazuSkatRNarAzirunnato'pyudgate zucisamAdhimArutAt )//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 285 // // ////////////////////////// //////////////////////////////////////////////////////////////////// // // // // // // // pavanandipaJcaviMzatikA / bhedabodhadahane hRdisthite yoginojhaTiti bhasmasAdubhavet / / arthaH--pavitra samAdhirUpIpavanase udayako prApta, aise bhedajJAnarUpIagnike, yogIke hRdayameM sthita hone para prabala bhI karmarUpI sUkhetRNoMkA samUha zIghahI bhasmIbhUta ho jAtA hai| bhAvArtha--jisaprakAra sUkhetRNoM meM par3IhuI thor3IptI bhI cinagArI (agnikA phuliMgA) jisasamaya pavanakI sahAyatAse bar3hajAtI hai usasamaya bahuta bhI tRNoM ke samUhako palabharameM bhasma karadetI hai usIprakAra jisasamaya muniyoMke manameM (merI AtmA bhinna hai aura ye strI putra mitra AdipadArtha bhinna hai aisA) khaparakA bhedavijJAna samAdhirUpIpavanase udayako prApta ho jAtA hai usasamaya jitane karmoM kA AtmAke sAtha saMbaMdha mojUda hai ve sabhasta karma palabhara meM naSTa ho jAte haiM isaliye jinamuniyoMko apanI AtmAse kA~ke judekaramekI abhilASA hai una ko cAhiye ki ve nirmalasamAdhise bhedajJAnako uditakaraiM jisase unake samastakarma AtmAse zIghra jude hojaave||3|| aba AcArya isabAtako batAte haiM ki samAdhirUpIkalpavRkSa muniyoko bAMchitaphalakA denevAlA hai / cittamattakariNA na ceddhato duSTabodhavanabanhinAthavA yogakalpatarureSa nizcitaM vAJchitaM phalati mokSasatphalam // arthaH-yadi yaha samAdhirUpI kalpavRkSa manarUpImatavAle hAthIse naSTa na kiyA jAya aura duSTajJAna, (mithyAjJAna) rUpI banAgnise bhasma na kiyAjAya to vaha avazya hI vAMchita mokSarUpI zreSThaphalako detA hai| ___ bhAvArtha:-jisaprakAra banameM khar3ehue kalpavRkSako yadi mattahAthI naSTa na karai athavA banakI agni bhasma na karai to vaha avazyahI uttama tathA miSTaphalako detA hai usIprakAra yaha samAdhi bhI yadi khoTe viSayoMmeM pravRtta manase naSTa na hove aura mithyAjJAnapUrvaka na kIjAya to avazyahI mokSake denevAlI hotI hai isaliye jo muni 040444......................... ...........66ATY 285 // For Private And Personal Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 286 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // padmanandipazcaviMzatikA / mokSarUpI uttamaphalake icchuka hai unako cAhiye ki ve manako apane vazameM rakkhe aura samyagjJAnapUrvaka hI samAdhikA AcaraNa karai anyathA unako uttamaphalakI prApti nahIM hogI // 35 // jabataka manameM paramAtmAkA jJAna nahIM hotA hai tabhItaka buddhi zAstroMme bhaTakatI phiratI hai isabAtako AcArya samajhAte haiN| tAvadeva mativAhinI sadA dhAvati zrutagatA puraH puraH yAvadatra paramAtmasaMvidA bhidyate na hRdayaM manISiNaH // arthaH-AcArya kahate haiM ki jabataka citta paramAtmAke jJAnase bhedako prApta nahIM hotA hai tabhItaka buddhimAnapuruSakI buddhirUpInadI sadA zAstroM meM Age 2 daur3atI calI jAtI hai| bhAvArtha:-buddhimAnapuruSa zAstrakA svAdhyAya isIliye karate haiM ki kisIrItise paramAtmAkA jJAna prApta hove kintu jisasamaya citta paramAtmAke jJAnase bhinna ho jAtA hai arthAt jisasamaya manameM paramAtmAkA jJAna ho jAtA hai usasamaya buddhimAnakI buddhi zAstrakI ora nahIM jAtI hai // 36 // saMsArameM caitanyarUpI dIpakahI dedIpyamAna hai isabAtako AcArya dikhAte haiN| yaH kaSAyapavanairacumbito bodhavanhiramalollasaddazaH kiM na mohatimiraM vikhaNDayana bhAsate jagati citpradIpakaH // arthaH-jisa caitanyarUpI dIpakakA pavanane sparza nahIM kiyA hai aura jisameM samyagjJAnarUpI agni maujUda hai tathA jisakI dazA nirmala aura dedIpyamAna hai aisA caitanyarUpI dIpaka moharUpI aMdhakArako nAza karatA huA kyA jagatameM prakAzamAna nahIM hai? avazyahI hai| 00000000000000000000000000000000000000000000000000001 For Private And Personal Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipaJcaviMzatikA / bhAvArtha:-jo dIpaka pavanadvArA spRSTa nahIM hai arthAt jisakA pavanane sparza nahIM kiyA hai aura jisameM agni maujUda hai tathA jisameM battI uttama hai aisA dIpaka jisaprakAra aMdhakArako nAza karatA hai aura prakAzamAna rahatA hai usIprakAra jisa caitanyake sAtha krodhAdi kaSAyoMkA saMbaMdha nahIM hai aura jisameM samyagjJAna maujuda hai tathA jisakI sthiti nirmala aura dedIpyamAna hai aisA caitanya avazyahI mohako nAzakara saMsArameM prakAzamAna rahatA hai / / 37 // jo buddhi AtmasvarUpase bhinna bAhyapadArthoM meM bhramaNa karatI hai vaha buddhi uttamabuddhi nahIM isabAtako AcArya samajhAte haiN| bAhyazAstragahane vihAriNI yA matirbahuvikalpadhAriNI citvarUpakulasanigetA sA satI na sadRzI kuyoSitA // arthaH-jo buddhi apane caitanyarUpI jo kulagRha usase nikalI huI hai ataeva jo bAdya zAstrarUpI banameM vihAra karanevAlI hai| aura anekaprakArake vikalpoMko dhAraNa karanevAlI hai aisI vaha buddhi uttama buddhi nahIM kintu kulaTA strIke samAna nikRSTa hai| bhAvArtha:-jisaprakAra apane gharase nikalakara bAhyavanoM meM bhramaNa karanevAlI aura anekaprakArake saMkalpa vikalpoMko dhAraNa karanevAlI strI kulaTA samajhI jAtI hai aura nikRSTa samajhI jAtI hai usIprakAra jo buddhi apane caitanyarUpI mandirase nikalakara bAhyazAstroM meM vihAra karanevAlI haiM aura aneka vikalpoMko dhAraNa karane vAlI hai arthAt sthira nahIM hai aisI buddhi uttama buddhi nahIM samajhI jAtI isaliye apanI AtmAke hitake abhilASiyoMko cAhiye ki ve apane AtmAke svarUpase bhinna padArthoM meM apanI buddhiko bhramaNa na karane deveM aura sthira rakkheM usIsamaya unakI buddhi uttama buddhi ho saktI hai / / 38 // 9+0000000000000.00000000000000000000000000000000000 287 // For Private And Personal Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 288 // 0000000000000000000000000000000000000000000000000000001 padmanandipazcaviMzatikA / heya aura upAdeya donoMprakArake padArthoM meM jo bhavya jIva heyako chor3akara upAdeyako grahaNa karatA hai vahI mokSako jAtA hai isabAtako AcArya dikhalAte haiM / yastuheyamitaraJca bhAvayannAdyato hi prmaaptumiihte| tasya buddhirupadezatogurorAzrayetsvapadameva nizcalam // arthaH--jo bhavyajIva heya tathA upAdeyapadArthoM kA rAtadina citavana karatA hai aura unadonoMmeM tyAgane yogya padArthoM ko tyAgakaratA hai usa bhavyajIvakI buddhi uttamaguruke upadezase caitanyarUpI jo avinAzI sthirapada hai usako prApta hotI hai isameM kisIprakArakA saMzaya nahIM // bhAvArtha:-saMsArameM bhavyajIvoMko tyAganeyogyapadArthato strIputra dhana dhAnya Adika pAvArtha haiM aura grahaNakarane yogya caitanya svarUpa hai isaprakArakA vicArakara jo mavyajIva strI putra dhana dhAnya Adika tyAgane yogya padAthAko tyAgakaratA hai usamanuSyakI buddhi avazyahI nirlobhIuttamaguruoMke upadezase nahIM calAyamAna tathA avinAzI, caitanyasvarUpako prApta hotI hai isaliye nizcalacaitanyasvarUpake abhilASI bhavyajIvoMko avazyahI heya padArthoMkA tyAgakaradenA cAhiye // 39 // jo manuSya mohanidrAmeM mana hai usamanuSyako bAhyapadArthabhI svasvarUpahI mAlUma par3ate haiM isavAtako AcAryavara dikhAte haiN| supta eva bahamohanidrayA laMdhitaH svamavalAdi pazyati / jAgratocavacasA gurorgataM saMgataM sakalameva dRzyate // 40 // arthaH-gAr3ha moharUpInidrAne jisake Upara apanA prabhAvaDAla rakkhA hai ataeva jo moharUpI nIMdameM mupta etavida yahabhI ka. pustaka paal| 10000000000000000000000000000000000000000000.... // 288 For Private And Personal Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ............0000000000000000000000000000000000000000000 www.kobatirth.org pacanandipaJcaviMzatikA / mana hai vaha manuSya apanese bhinnabhI strI putra Adiko apanA mAnatA hai kintu jo manuSya jagarahA hai usamanuSyako to samastajagata uttamagurUke upadezase saMyuktamAtra kSaNabhaMgurahI mAlUma par3atA hai| bhAvArtha:-javataka jIva mohanidrAmeM sote rahate haiM tavataka unako apanA parAyA kuchabhI bheda nahIM mAlUma par3atA isIliye ve jIva apanese sarvathA bhinnabhI strI putra dhana dhAnya AdipadArthoMko apane svarUpahI samajhate haiM kintu jisasamaya ve mohanidrAmeM mana nahIM rahate usasamaya unakI dRSTike sAmane gurUke upadeza se samastajagat kSaNabhaMgura mAlUma par3atA hai ataeva ve apanese bhinna kisI padArthameM ratanahIM hote // 4 // nirmala samAdhikI siddhikeliye buddhimAnapuruSoM ko sarvapadArthoMmeM samatAhI dhAraNakaranIcAhiye isavAtako AcArya dikhAte haiM / jalpitena bahunA kimAzrayed buddhimAnamalayogasiddhaye / sAmyameva sakalairupAdhibhiH karmajAlajanitairvivarjitam // 41 // arthaH-AcAryacara kahate haiM ki vahuta kahAMtaka kahAjAve jo puruSa huddhimAna haiM arthAt jina puruSoMko isavAtakA bhalIbhAMti jJAna hai ki yaha padArtha tyAgane yogya hai aura yaha padArtha grahaNakarane yogya hai unako cAhiye ki ve nirmala yogakI siddhikeliye nAnAprakArake kamAse paidA huI jo nAnAprakArakI upAdhiyAM unase sarvathA rahita sAmyabhAvakA aashrykreN| bhAvArtha:-javataka padArthoM meM samatA nahIM hotI tavataka kadApi cittakI ekAgratAke na honese nirmala yogakI prAptibhI nahIM hosaktI isaliye AcAryavara upadeza dete haiM ki adhika kahanese kyA ? jina manuSyoMko nirmalayogake prAptakaranekI abhilASA hai unako cAhiye ki ve samastaprakArake karmoMse utpanna huI upAdhiyoMse // // // // // //////////// // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // - - 0000000000200 Lastarsite For Private And Personal Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 25 // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 39000000000000000000000000000000000000000000000000000000 www.kcbatirth.org padyanandipaJcaviMzatikA / sarvathA rahita sAmyabhAvakA hI avalambana karai jahAMtahAM vyartha bhaTakate na phireM // 41 // AcAryavara paramAtmAke nAmamAtrake lenasehI kyAlAbha hotA hai isavAtako vatalAte haiN| nAmamAtrakathayA parAtmanaH bhUrijanmakRtapApasaMkSayaH / bodhavRttarucayastu tadgatAH kurvate hi jagatAM parti naram // 42 // arthaH-paramAtmAke nAmamAtrake kathanasehI anekajanmoMmeM saMcaya kiyAhuvA pApoMkA samUha palabharamai naSTa hojAtA hai aura usaAtmAme vidyamAna jo samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritra rUpI ratnatraya hai vahato | manuSyako jagatakA patIhI vanAdetA hai arthAt paramAtmapadako prApta karAdetA hai| bhAvArthaH-usa AtmAkI siddhikeliye prayatna karanA to dUraraho kintu jo bhavyajIva usa paramAtmAkA kevala nAmabhI letAhai usa manuSyake janma janmake pApoM ke samUha palabharameM naSTa hojAte haiM aura usa AtmAma | vidyamAna jo samyagdarzana samyagjJAna samyak cAritra haiM veto isako paramAtmAhI vanAdete haiM arthAt samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritrakI aura lakSyadenese to manuSya sAkSAt tInalokakA pati (siDa) hojAtA hai isaliye jo manuSya janmajanmake pApoMke nAzakaranekI icchA karanevAle haiM tathA tInoMlokake pati honA cAhate haiM unako cAhiye ki ve avazya paramAtmAkA nAmaleve aura samyagdarzana samyagjJAna tathA samyak cAritrakI aura lakSya deve||42|| jo manuSya caitanyasvarUpaAtmAmeM lInahai vaha samastayogiyoM meM uttama haiM isavAtako AcArya kahate haiM / citsvarUpapadalInamAnaso yaH sadA sa kila yoginaaykH| jIvarAzirakhilazcidAtmako darzanIya iticAtmasannibhaH // 43 // arthaH--jisayogIkA citta caitanyarUpajo mokSapada usameM lagAhuvA hai vahI yogI samasta yo .000000000000000000000000000000000.000000000000000000000 // 29 // For Private And Personal Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 29 100000000000000000000000000000000000000000000000000000000 paanandipaJcaviMzatikA / giyoM meM uttama yogI hai arthAta yogiyoMkA Izvara hai aura vahI yogIzvara samasta caitanya svarUpa prANiyoMko apane samAna dekhatA hai| bhAvArthaH-yoM to veSadhArI bahutase yogI saMsArameM dekhane meM Ate haiM kintu vAstavika yogI ( yogiyokA Izvara ) vahI yogI hai jisakA citta saMsArika sukhoMse sarvathA virakta hai aura caitanyasvarUpa uttamapada mokSapadameM lagAhuvA hai tathA vahI manuSya samastaprANiyoMko apane samAna dekhatA hai anyayogI nahIM // 43 // ava AcArya isavAtako dikhAte haiM ki jitanebhara saMsArameM jIva mojUda haiM unasavako apane samAna hI dekhanA cAhiye tabhI kAryasiddhi hotI hai| aMtaraGgabahiraGganyogataH kAryasiddhirAkhileti yoginaa| AsitavyamanizaM prayatnataH svaM paraM sadRzameva pazyatA // 44 // arthaH-samastaprakArake kAryoMkI siddhi aMtaraMga tathA vahiraMga yogase hotI hai isaliye jo yogI Apako tathA parako samAna dekhanevAlA hai usako var3ebhArI prayatnase rahanA cAhiye / bhAvArtha:-yaha loka ekendrIjIvoMse paJcendrIjIvaparyaMta savajagaha ghIke ghar3e ke samAna bharAhuvA hai unasavajIvoM ko jo manuSya apane samAna mAnatA hai usIko samastakAA~kI siddhi hotI hai kintu jo manuSya apanese choTejIvoMko tuccha samajhatA hai isIliye unake mArane meM bhI nahIM DaratA hai usa manuSyako kadApi kisI uttamakAryakI siddhi nahIM hotI isaliye uttamakAryoMkI siddhike abhilASI bhavyajIvoMko, Apako aura parako samAnahI dekhanA mAnAnA cAhiye // 44 // va, pustaka meM Azitavyam yaha bhI pATha hai / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / / 251 // For Private And Personal Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 100000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / yogiyoMkA hRdaya saMsArake caritroMko dekhakara kadApi vikArabhAvako nahIM prApta hotA isa vAtako AcArya dikhAte haiN| loka epa bahubhAvabhAvitaH svArjitena vividhena krmnnaa| pazyato'sya vikRtirjaDAtmanaH kSobhameti hRdayaM na yoginaH // 45 // arthaH-apane Apa paidA kiyahuve jo nAnAprakArake karma unase yaha loka aneka bhAvoMkara sahita hai isaliye isajanasvarUpa saMsArako dekhate huvebhI yogIkA mana kadApi kSobhako prApta nahIM hotaa| bhAvArtha:--jisayogIko bhalIbhAMti AtmAkA jJAna hogayA hai aura jisakI icchA mokSasthAnameM nivAsa karanekI hai usayogIke manameM isalokake dekhanese aMzamAtrabhI kSobhanahIM hotA kyoMki apanadvArA upArjanakiye karmoMse yahaloka nAnApariNAmamaya hotA hai yaha isalokakA svabhAvahI hai isabAtako vaha yogI bhalIbhAMti samajhatAhai aba AcArya lokake uddhArakA upAya batAte haiM / supsaeba bahumohanidrayA dIrghakAlamavirAmayA janaH / zAsrametadadhigamya sAmprataM suprabodha iha jAyatAmiti // 46 // artha:-jisakA aMta nahIM hai aisI jo gAr3ha moharUpInidrA usase yaha loka cirakAlase soyAhuA hai aba isazAstrako jAnakara jAgratadazAko prApta ho / bhAvArtha:-anAdikAla vItagayA yahaloka moharUpI gAr3ha nidrAmeM soyAhuvA hai isaliye isako isa bAtakA bhI jJAna nahIM ki kaunasI vastu to mujhe grahaNa karaneyogya hai aura kaunasI vastu mujhe chor3ane yogya hai isaliye AcArya upadeza dete haiM ki aba huvA so to huA kintu Agekeliye zAstrake abhiprAyako bhalIbhAMti jAnakara to jAgrata avasthAko prApta ho jisase tumako uttamasukhAmale nahIM to anAdikAlataka tumako // ////////////////////////////////////////////////////////////////// // // // // // // // // // sh t //////////// InR.. For Private And Personal Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////////////////////// // // // // www.kcbatirth.org pacanandipazcaviMzatikA / | saMsArameM hI rulanA par3egA // 45 // citsvarUpagagane jayatyasAvekadezaviSamApi ramyatA / ISadadratavaca-karaiH paraiH padmanandivadanendunA kRtA // 47 // arthaH--padmanandimunikA jo mukha vahI huA caMdramA usase kucha udayako prApta aisI jo vacanarUpI utkRSTa kiraNa unase kI gaI, aura svasaMvedana pratyakSake gocara aisI yaha ramyatA caitanyavarUpI AkAzameM cirakAlataka jayavaMta pravartI // bhAvArtha:-jisaprakAra caMdramAkI kirose kI huI ramyatA AkAzameM rahatI hai usIprakAra padmanandi AcAryake mukhase nikale huve vacanoMse kI huI yaha ramyatA bhI sadA sabajagahapara cirakAlataka jayavaMta prvrtii| aba AcArya isabAtako dikhAte haiM ki yadi mohavairI vinakaranevAlA saMsArameM na hotA to mokSakI prApti atyaMta sulabha ho jaatii| zArdUlavikrIr3itA tyaktAzeSaparigrahaH zamadhano guptitrayAlaMkRtaH zuddhAtmAnamupAzrito bhavati yo yogI niraashsttH| mokSo hastagato'sya nirmalamateretAvataiva dhruvaM pratyUhaM kurute svabhAvaviSamo moho na vairI yadi // 48 // arthaH-jisane bAhya tathA abhyaMtarake bhedase samasta parigrahoMkA nAza karadiyA hai aura jisake zAntihI dhana hai tathA manogupti vacanagupti aura kAyagupti inatIna prakArakI guptiyoMse jo zobhita hai aura jisako zuddhAtmAkI prApti hogaI hai aura jo nirAza hai arthAt jisakI kisIbhI padArthameM aMzamAtrabhI icchA nahIM rahI hai aisA yogI hatA hai isIliye nirmala hai buddhi jisakI aise usayogIke yadi svabhAvase hI kuTila moharUpI 666606640000/10000000000000000000 100 ......... 1293 // For Private And Personal Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 294 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / bairI usamokSakI prAptimeM vighna na karatA to parigraha Adi ke rahitapane AdikAraNoMsehI mokSa nizcayase hastagata hojAtI arthAt usakI prApti bahuta zIghra hojAtI / bhAvArthaH - - mokSa kI prAptimeM anyAnya sAmigrIke hotesantebhI yadi svabhAvase hI kuTila aisA moha vighna karanevAlA hotre to kadApi mokSakI prApti nahIM hosaktI isaliye jo manuSya mokSake abhilASI haiM unako savase pahile moharUpI pravala vairIko jItalenA cAhiye kyoMki yahI mokSakI prAptirme vinakA karanevAlA hai aura javataka yaha mojUda rahatA hai tabataka mokSakI prAptimeM dUsare 2 kAraNa vyartha hI hai // 48 // trailokye kimihAsti kopi sa suraH kiMvA naraH kiMphaNI yasmAdbhIrmama yAmi kAtaratayA yasyAzrayaM caapdi| uktaM yatparamezvareNa guruNA nizzeSavAJchAbhayabhrAntiklezaharaM hRdi sphurati ceJcittatvamatyadbhutam // 49 // artha H--- jo caitanyatatva samastaprakArake abhilASA bhaya bhrama tathA duHkhoMkA dUrakaranevAlA hai aura atyaMta AzcaryakA karanevAlA hai aisA caitanyarUpItatva paramaIzvara zrIgurudvArA kahAgayA yadi mere hRdayameM sphurAyamAna hai mojUda hai to tInoMlokameM na to koI aisA deva hai jisase mujhe bhaya hove aura na koI aisA puruSa tathA sarpa hI hai jisase maiM DarUM aura kAtara hokara Apatti meM kisIke sahAre jAUM / bhAvArtha:- jabataka manuSyako caitanyasvarUpakA bhalIbhAMti jJAna nahIM hotA tathA jaba taka kisI padAkI abhilASA rahatI hai aura bhaya tathA bhrama aura duHkha hote haiM taba manuSya ekadama kAtara hokara usa icchAkI pUrti ke liye tathA bhaya bhrama duHkhoMke dUrakaranekeliye jahAMtahAM devI devaAdikoM kI sevAkoliye bhaTakatA phiratA hai aura usase kucha phalabhI nahIM nikalatA kintu mere hRdaya meM to zrIgurumahArAjake upadezase vaha caitanya tatva sphurAyamAna hai jo caitanyasvarUpa tatva samastaprakArakI icchAoMkA pUraNa karanevAlA hai aura jisa For Private And Personal / / 294 / / Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // 9 www.kobatirth.org pvnndipnycviNshtikaa| . kI kRpAse bhaya bhrama duHkha mere pAsa takabhI nahIM phaTakane pAte phira mujhe kyA AvazyakatA hai jo maiM jahAMtahAM bhaTakU aura icchAkI pUrti keliye tathA bhaya bhrama duHkha Adike dUrakaranekoliye kisI devI devakI sevA karUM aisA "jisamanuSyako caitanya svarUpakA jJAna hogayA hai vaha" sadA vicAra karatA rahatA hai|| 49 // aba AcAryavara zreSThajJAnakI mahimAko gAtehuve sadbodhacandrodayanAmaka adhikArako samApta karate haiM / tatvajJAnasudhArNavaM laharibhiraM samullAsayan tRSNApatravicitracittakamale saMkocamudrAM dadhat / saddhidyAzritabhavyakairavakule kurvan vikArazriyaM yogIndrodayabhUdhare vijayate sadbodhacandrodayaH // 50 // arthaH-baha zreSThajJAnarUpI caMdramA athavA "sahAdhacandrodayanAmaka adhikAra" isasaMsArameM yogiyoMke jo indra arthAt bar3e 2 yogI behI huve udayAcala unameM sadA jayavaMta hai jo sadbodhacandrodaya, tatvajJAnarUpI jo amRtasamudra usako kalloloMse dUrataka uchAlane vAlA hai au tRSNArUpAhI haiM patra jisameM aise jo nAnAprakArake cittarUpI kamala unako saMkucita karanevAlA hai tathA zreSThajJAnakA AdhArabhUta jo bhavyajIvarUpI "kairavakula " arthAt rAtrivikAsI kamaloMkA samUha usakA vikAsa karanevAlA hai| bhAvArthaH-jisaprakAra udayAcalameM caMdramAkA udaya hotA hai usasamaya samudra apanI laharoMko dUrataka uchAlatA havA bar3hatA calAjAtA hai aura sUryavikAsI kamala saMkucita hojAte haiM tathA rAtrivikAsI kamala vikasita hojAte haiM usIprakAra jisasamaya yogIzvaroMkI AtmAmeM zreSThajJAnakA udaya hotA hai arthAt jisa samaya unakI AtmA samyagjJAnako dhAraNa karatI hai usasamaya niraMtara unayogiyoMkA tatvajJAna bar3hatAhI calAjAtA hai aura cittameM jo kucha kisIvastukI tRSNA rahatI hai vahasaba naSTa hojItI hai aura mavyajIvoMke manako. atyaMta prasannatA hojAtI hai arthAt unazreSTajJAnakedhArI yogIzvaroMse vAstavikamukhake mArgake sunanese bhavya 10.19229000000000000000000000000000000000000........." 295 For Private And Personal Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 296 ////////////////////////////////////////// // //// // pacanandipazcaviMzatikA / jIvoMke cittako bar3A bhArI saMtoSa hotA hai aisA vaha samyagjJAnarUpI candramAkA udaya cirakAlataka isasaMsArameM jayavaMta rahatA hai|| 50 // isaprakAra zrIpadmanandiAcAryahAga racita isapadmanandipaJcaviMzatikAmeM sadbodhacandrodayanAmaka adhikAra samApta huA / // // // ////////////////////////////////////////////////////// nizcayapazcAzat / AryA / durlakSyaM jagati paraM jyotirvAcAM gaNaH kavIndrANAm / jalamiva vaje yasminnalabdhamadhyo bahirjuThati // 1 // artha:-jisaprakAra jala hIrAnAmakaratnake aMdara praveza nahIM karatA hai aura bAhirIbhAgameMhI rahA AtA hai usIprakAra jisacaitanyasvarUpajyAtimeM bar3e 2 kaviyoMkI bANI bhI praveza nahIM karasaktI bAhirIbhAgameM hI raha jAtI hai aisA vaha caitanyakharUpIteja saMsArameM durlakSya hai arthAt jisako bar3I kaThinAIse bhI nahIM dekha sakte bhAvArtha:-jo bastu dRSTike gocarahovai arthAt jisako dekha sakaiM usako to kaviloga vacanase kahasakte haiM usakA varNana karasakta haiM kintu caitanyasvarUpataja saMsArameM itanA durlakSya hai ki jisaprakAra jala hIrAke madhyabhAgameM praveza nahIM karasaktA hai bAhirIbhAgameM hI raha jAtA hai usIprakAra kaviyoMkI vANI bhI usake aMtaraMgameM pravezakara usakAvarNana nahIM karasaktI kintu bAhirameM hI laDakhaDAtI rahajAtI haiN||1|| 00000000000000000000000000000000000000000000000000 / 296 // For Private And Personal Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 257 // www.kcbatirth.org pacanandipazcaviMzatikA / manasocintyaM vAcAmagocaraM yanmahastanobhinnam / khAnubhavamAtragamyaM cidrUpamamUrtamavyAddhaH // 2 // arthaH-jisa caitanyarUpItejakA manase citavana nahIM karasakte haiM aura bAse bhI varNana nahIM karasakte haiM aura | jo zarIrase sarvathA bhinna hai aura kevala svAnubhavase hI jAnAjAtA hai aisA vaha caitanyarUpIteja ApalogoMkI rakSA krai| vapurAdiparityakte majalyAnaMdasAgare manasi / pratibhAti yasadekaM jayati paraM cinmayaM jyotiH // 3 // arthaH-zarIra dhana dhAnya Adise rahita honepara jisasamaya citta AnandasAgarameM DUbatA hai usasamaya jo teja mAlUma paDatA hai vaha eka, tathA caitanyasvarUpI utkRSTa jyoti isasaMsArameM jayavaMta hai / bhAvArtha:-jabataka prANiyoMkI, yaha zarIra merA hai, yaha strI merI hai, tathA ye putra dhana dhAnya Adika mere haiM, isaprakArakI zarIra, strI, putra, dhana, dhAnya, Adi padArthoM meM mamatA lagI rahatI hai tabataka kisIko bhI usautkRSTa caitanyasvarUpI tejakA anubhava nahIM hosaktA kintu jisasamaya zarIra Adise mamatA chuTajAtI hai aura mana AnaMda sAgarameM gotA mAratA hai usasamaya jo teja anubhavameM AtA hai vahI caitanya svarUpa utkRSTateja hai tathA vaha teja sadA isalokameM jayavaMta hai // 3 // ava AcArya saJcegurUko namaskAra karate haiN| sa jayati gurugarIyAn yasyAmalavacanarazmibhijhaTiti / nazyati tanmohatamo yadaviSayo dinakarAdInAm // 4 // va pustaka meM "parepa ke" yaha bhI pATha hai usakA artha yaha hai ki zArIra bhAdike jo para haiM unake sAga hone para For Private And Personal Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ....................................................... pacanandipazcaviMzatikA / arthaH-jinaguruoMke nirmalavacanarUpI kiraNoMsa jisako sUrya candra AdikabhI nAza nahIM karasakte aisA pravala moharUpI aMdhakAra vAtakI bAtameM naSTahojAtA hai aise ve uttama gurU sadA isalokameM jayavaMta haiM arthAt aise guruoMko maiM namaskAra karatA huuN| bhAvArthaH-yoM to saMsArameM veSadhArI vahutase gurU mojUda haiM aura apaneko jagadgurUke nAmase pukAranekA prayatna bhI karate haiM kintu ve vanAvaTI gurU sacce gurU nahIM hosakte kyoMki guruzahakA artha hI yaha hai jo mohAndhakArako dUra karanevAlA ho isaliye jo apane vacanoMse mohAMdhakArako dUra karanevAle haiM vAstavameM vehI gurU haiM aura unhI guruoMko maiM namaskAra karatA hU~ // 4 // mokSa duHsAdhya hai isavAtako AcArya dikhAte haiN| astAM jarAdiduHkhaM sukhamapi viSayodbhavaM satAM duHkham / tanmanyate sukhaM yattanmuktau sA ca duHsAdhyA // 5 // arthaH-saMsArameM jo jIvoMko jarA maraNa Adika duHkha hote haiM ve to duHkhahI haiM isaliye ve to dUrahI raho parantu viSayoMse utpanna huve sukhakojo jIva sukhamAnate haiM vaha bhI sukhanahI haiM duHkhahI haiM kintu vAstavika sukhato mokSameM hI hai aura vaha mokSa atyaMta duHkhasAdhya hai| bhAvArtha:-jarA maraNa Adike duHkhako to sarvamanuSya duHkhahI kahate haiM isaliye ve to duHkha haiM hI kintu vahutase ajJAnIjIva indriyoMse utpannahuve sukhako bhI sukha kahate haiM so usako sukha kahanA ThIka nahIM vaha sukha nahIM duHkhahI hai kintu yadi vAstavika sukha hai to mokSameM hI hai aura vaha mokSa atyaMta duHkhase sAdhya hai // 5 // viSayAdika sukhato sulabha hai kintu mokSakeliye zuddhAtmAkI prApti sulabha nahIM hai isavAtako AcArya dikhAte haiN| 10000000000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 299 // 40... 94 ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////s// www.kcbatirth.org padmanandipazcaviMzatikA / zrutaparicitAnubhUtaM sarva sarvasya janmane suciram / na tu muktaye'tra sulabhA zuddhAtmajyotirupalabdhiH / / 6 // arthaH-jinako cirakAlase sunA hai aura jinakA paricaya tathA anubhava kiyA hai aise samasta kAma krodha bhoga vikathA Adika sarvaprANiyoM ke janmakeliye hai arthAt unakI prApti sabako sulabharItise ho saktI hai kintu muktikeliye zuddha jo AtmajyotiH usakI prApti atyaMta durlabha hai // bhAvArthaH-kAma krodha bhoga vikathA Adika padArthato anAdikAlase pratyeka janmameM sunegaye haiM tathA unakA paricaya aura anubhava kiyAgayA hai isaliye unakI prApti to saMsArameM atyaMta sulabha hai arthAt uhAMdhaka kAraNa pAkarahI ve to bahuta zIghra prakaTa hojAte haiM kintu muktikoliye zuddha AtmAkI prApti atyaMta durlabha hai arthAt isakI prApti jaldI nahIM hosaktI kyoMki kisI janmameM isako bhalIbhAMti sunA bhI nahIM hai aura na isakA paricaya tathA anubhava kiyA hai isaliye mokSAbhilASiyoMko zuddha AtmajyotikI prAptikoliye avazya prayatna karanA caahiye| AtmAkA anubhavabhI kaThina hai isavAtako AcArya dikhAte haiM / bodho'pi yatra viralo vRttivArcAmagocarovAr3ham / anubhUtistatra punarlakSyAtmani paraM gahanam // 7 // arthaH-aura jisa AtmAkA jJAnabhI atyaMta durlabha hai aura jisakA varNanabhI vAkei agocara hai arthAt vANIse jisakA varNana nahIM karasakte aura java usakA vANIse varNana hI nahIM karasate taca usakA anubhava to atyaMta hI durlakSya hai isaliye AcArya kahate haiM ki Atmajyoti atyaMta gahana hai / / bhAvArthaH-jo padArtha gahana nahIM hotA hai usakA jJAna to karasakta haiM arthAt usako jAnasakte haiM aura 600000000000000000..........00000000000000000.0000000000 X // 399H / For Private And Personal Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 000000000000000000000000000000000000000000000000000000 pcnndipnycviNshtikaa| jaba usako jAnasakte haiM taba usakA varNana bhI karasakte haiM tathA varNana karanese usakA anubhava bhI hosaktA hai kintu AtmA to atyaMta gahana hai isaliye prathama to usako jAnahI nahIM saktaM yadi kisIrItise jAnabhI leve to usakA varNana nahIM karasakte yadi kucha usakAvarNana bhI karasake to usakA anubhava nahIM karasakte isaliye AtmAkA bodha varNana anubhava sarvahI kaThina hai // 7 // aba AcArya isabAtako kahate haiM donoM nayoM meM vyavahAranaya to ajJAnIjanoMko samajhAnekeliye hai aura zuddhanaya kauke nAzakeliye hai isaliye zuddhanayakA kucha varNana karatA huuN| vyavahRtirabodhajanabodhanAya karmakSayAya shuddhnyH| svAthe mumukSurahamiti vakSye tadAzrita kiMcit // 8 // arthaH-jIva ajJAnI hai unake samajhAnekeliye to vyavahAranaya hai aura zuddhanaya kamauke nAzake leye hai isaliye AcArya kahate haiM ki mokSakA icchAkaranevAlA maiM apaneliye zuddhanayakA Azrayakara vucha kahatA hUM arthAt zuDanayakA varNana karatA huuN| bhAvArtha:-yadi nizcayanayase anubhava kiyAjAya to AtmA eka akhaMDapadArtha hai usameM kisIprakArakA bheda nahIM lekina jinapuruSoMke jJAnapara AvaraNa par3AhuvA hai arthAt jo ajJAnI haiM ve sahasA AtmAkesvarUpako nahIM jAnasakte isaliye samyagdarzana samyagjJAna Adi AtmAke guNoMko judA kara unako AtmAkA svarUpa samajhAyA jAtAhai aura akhaMDavastuko khaDarUpase jAnanA yahaviSaya vyavahAra nayakAhai isaliya vyavahAranayato mUkhauMko samajhAnekeliye hai kintu usake Azayase kA~kA nAza nahIM hosakatA aura zuddhanayase jo padArtha jaisAhai vaha vaisAhI samajhAjAtAhai isaliye padArthake vAstavikasvarUpake samajhAne ke kAraNa zuddhanaya kauMko ...10000000000000000000000000..........................." For Private And Personal Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 30 // // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// $// // pacanandipaJcaviMzatikA / nAzakarane vAlIhai arthAta mokSa kI prAptimeM kAraNa hai isaliye svayaM mokSako jAnekI icchAkaranevAle zrIAcArya kahatehaiM ki maiM abaisagraMthameM zuddhanatakA kucha varNanakaratAhUM // 8 // prathamahI AcArya isabAtako dikhAtehaiM ki jo puruSa nizcayanayake anugAmI haiM ve mokSako jAtehaiM / vyavahAro'bhUtArthoM bhUtArthoM dezitastu zuddhanayaH / zuddhanaya AzritA ye prApnuvanti yatayaH padaM paramam // 9 // arthaH--vyavahAranayato asatyArthabhUta kahAgayA hai aura zuddhanaya satyArthabhUta kahAgayA hai aura jo muni zuddhanayako AzritahaiM ve muni mokSapadako prAptahote haiN| bhAvArtha:--akhaMDapadArthako khaMDarIti se jAnanA yaha jo vyabahAranayakA viSaya hai vaha satyArthabhUta nahIM hai isaliye vyavahAranayabhI satyArthabhUta nahIM hai ataH jo jIva isanayakA Azraya karate haiM unako saMsArameM hI rulanA par3atAhai mokSako nahIM jAte kintu jo jIva zuddhanizcayanayakA Azraya karate haiM unako mokSapadakI prAptihotI hai kyoMki jopadArtha jaisAhai vaha zuddhanizcayanayase usIrItise jAnAjAtAhai isaliye jojavi mokSake abhilASI haiM unako zuddhanizcayanayakAhI Azraya karanAcAhite aura yadi saMsArameM bhaTakanA ho to unako saMsArake pradhAnakAraNa vyavahAranayakA avalambana karanAcAhiye // 9 // vyavahAranayase to tatvakA svarUpa kucha kahasakate haiM kintu nizcayanayase tatva avAcyahai isabAtako AcArya vatalAte haiN| tatvaM vAgativarti vyavahRtimAsAdya jAyate vAcyam / guNaparyayAdivivRteH prasarati taccApi zatazAkham // 10 // arthaH-nizcayanayase to tatva vANIke agocarahai arthAt vacanase usakesvarUpakA varNana nahIM karasakte 201 // For Private And Personal Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // d//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ////////// padmanandipaJcaviMzatikA / kintu vahI tatva vyavahAranayakI apekSAse vAcya hai arthAt vacanase usako kucha kahasakte haiM aura pIche vahatatva guNaparyAya Adike vivaraNase saikaDoM zAkhAsvarUpameM pAraNata hojaataahai| bhAvArtha:-jisaprakAra ekabhI vRkSa zAkhA prazAkhAoMse anekaprakArakA hojAtAhai usIprakAra yadyapi nizcayanayasa AtmA avAcya tathA eka hai tobhI vyavahAranayase vaha vAcya arthAt vacanadvArA varNana karaneyogya haiM tathA guNaparyAya Adi bhedoMse anekaprakarakA hai|| 10 // vyavahAranayabhI heya nahIMhai kintu upAdeya aura pUjya hai isabAtako AcArya dikhAtehaiM / "mukhyopacAravivRtivyavahAropAyato" yataH saMtaH / / jJAtvA zrayanti zuddhaM tatvamiti vyavahRtiH pUjyA // 11 // arthaH-mukhya jo zuddhanaya usameM upacAra se hai vivaraNa jisakA aisA vyavahAranaya hai usakI sahAyatAse sajjanapuruSa zuddhajo tatva usakA avalambana karate haiM isaliye vyavahAranayabhI pUjyahI hai / bhAvArthaH--yaha bhalIbhAti anubhava hai kijanmalete hI jIva itane buddhimAna nahIM hote joki binA prayAsa ke hI ve asalI tatvako samajhaleve kintu upadezaAdike balase hI unako asalItatva samajhAyAjAtAhai aura asalI tatvakA jo svarUpa hai vaha vyavahAranayako avalambana karake samajhAyAjAtA hai isaliye asalItakhake AzrayakaranemeM vyavahAranayamI avazyakAraNa paDI ataH vyavahAranaya pUjyahI hai kintu heya nahIM // 11 // ava AcArya nizcayaratnatraya saMsArakA nAzaka hai isavAtako dikhAte haiM / . ka. pustaka meM murUmopacAravitima yahabhI pATha hai tathA isapATha meM isa sAkakA abhiprAya yaha hai ki mukhya mao pavanaya aura upacAra jo vyavahAranava inadonoM ke svarUpako vyavahAranayakI sahAyatAsa jAnakara bhavyajavizuddhatatvakA bhAbhaya karate haiM isaliye vyavahAranayabhI pUjyahI deya nahI hai| Slu302 // For Private And Personal Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 303 6000000000000000000000000000646000000000000000000000000 paanandipaJcaviMzatikA / Atmani nizcayabodhasthitayo ratnatrayaM bhavakSataye / bhUtArthapathapasthitabuddharAtmaiva tatritayama // 12 // arthaH-AtmAmeM jo nikSaya bodha sthitirUpa ratnatraya hai arthAt samyagdarzana samyagjJAna samyakacAritrarUpa ratnatraya hai vaha saMsArake nAzakeliye hotI hai aura vaha ratnatraya koI judA padArtha nahIM hai kintu jina bhavyajIvoMkI buddhi bhUtArthamArgameM sthita hai arthAt zuddhanizvayanayako Azraya karanevAlI hai una bhavyajIvoMkI AtmAhI samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritra svarUpa jo ratnatraya usaratnatraya svarUpa hai| bhAvArthaH--jo bhavyajIva samyagdarzana samyagjJAna samyak cAritra svarUpa jo ratnatraya usaratnatrayasvarUpa jo AtmA usa AtmAkA dhyAna karate haiM ve samasta duHkhoMse chUTa jAte haiM aura sIdhe muktiko jAte haiM isaliye mokSAbhilASiyoMko avazyahI ratnatrayasvarUpaAtmAkA ArAdhana karanA cAhiye // 12 // samyagdarzanAdiratnatraya AtmAkA akhaMDarUpa hai isavAtako AcArya batalAte haiM / samyakasukhabodhadRzAM tritayamakhaNDaM parAtmanorUpam / tattatra tatparo yaH saeva tallabdhikRtakRtyaH // 13 // arthaH--samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritra ye tInoM AtmAke akhaMDarUpa haiM isaliye AcArya kahakahate haiM ki jo puruSa paramAtmAmeM lIna haiM arthAt paramAtmAke ArAdhaka haiM unako samyagdarzana AdikI prApti hotI hai aura ve kRtakRtya hojAte haiN| bhAvArthaH-jo manuSya AtmAke arAdhana karanevAle haiM unako samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritrakI prApti hotI hai kyoMki samyagdarzana Adika AtmAse bhinna nahIM haiM AtmAkehI akhaMDa svarUpa haiM aura samya 1000000000000000000000000000..........04.00000000000ra 303 // For Private And Personal Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 00000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipaJcaviMzatikA / gdarzana AdikI prAptise ve mamuSya kRtakRtya hojAte haiM arthAt unako saMsArameM koIbhI kAma karanekeliye vAMkI nahIM rahatA isaliye jo manuSya kRtakRtya honA cAhate haiM unako avazyahI samyagdarzana samyagjJAna samyak cAritrakI prApti karanI cAhiye // 13 // ava AcAryavara samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritrake svarUpako kahate haiN| agnAvivoSNabhAvaH samyagbodhe'sti darzanaM zuddham / jJAtaM pratItamAbhyAM satsvAsthyaM bhavati cAritram // 14 // arthaH-jisaprakAra agnimeM uSNatA hai usIprakArase jo AtmAmeM jJAna haiM isaprakArakI jo dRr3ha pratIti hai isakA nAmato samyagdarzana hai aura AtmAkA jo bhalIbhAMti jJAna hai usako nizcayajJAna kahate haiM tathA samyagdarzana samyagjJAna sahita jo AtmA usa AtmAmeM samarmAcIna jo svasthatA usako cAritra kahate haiN| bhAvArtha:--AtmAmeM nizcalarItisa jo zraddhAna hai usakoto samyagdarzana kahate haiM aura isI bhAtmAkA jo jJAna hai vaha samyagjJAna hai aura AtmAmeM jo sthiti hai usako cAritra kahate haiM / / 14 // aba AcArya samyagdarzana AdikI saphalatAkA varNana karate haiN| vihitAbhyAsA bahirarthavedhyasaMvandhato dRgAdizarAH / saphalAH zuddhAtmaraNe chinditakarmArisaMghAtAH // 15 // arthaH-bAhya jo padArtha vehI huI vedhya "nizAna" unake saMvandhasa kiyAgayA hai abhyAsa jinakA aise jo samyagdarzana Adika vAMNa haiM ve zuddhAtmArUpI saMgrAmameM samasta karmarUpI vairiyoMko nAzakara saphalahote haiN| 1 kaH pusnaka meM "vahira sandhinA " yaha mI paahai| .........10000000000000000000000000000000000000.. 3043 A For Private And Personal Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 3. 5 // +000000000000000000000000000000000000000000000000000 padmanandipazcaviMzatikA / bhAvArthaH-nAnAprakArake nizAnoMko mAra 2 kara jisabANakA abhyAsa kiyAgayA hai aisA vaha vANa jisasamaya vairIkA chadakaratA hai usasamaya jisaprakAra saphala samajhAjAtA hai usIprakAra jisasamaya samyagdarzana Adike hote sante samastakarma naSTa hojAte haiM usasamaya samyagdarzana Adika saphala samajhejAte haiM // 15 // samyagjJAnakI jabataka prApti nahIM hotI hai tabataka kadApi jIva siddha nahIM hosaktA isabAtako AcArya dikhAte haiN| hiMsojjhita ekAkI sarvopadravasaho vanastho'pi / taruriva naro na sidhyati samyagbodhAhate jAtu // 16 // aryaH-samastaprakArakI hiMsAoMkarasahita aura akelA tathA samastaprakArake upadravoMko (vighnoMko) sahana karanevAlA muni tRkSakesamAna vanameM sthitabhI samyagjJAnake vinA kabhI bhI siddha nahIM banasaktA / bhAvArtha--jabataka muni samyagjJAnako nahIM prApta karaletA tabataka cAhai taisA vaha hiMsAkA tyAgI kyoM na ho aura vaha vanameM akelAhI kyoM na rahatAho tathA samastaprakArake upasargoko bhalIbhAMti sahanevAlA kyoM na ho kabhI bhI siddhapadavIko nahIM pAsaktA isaliye siddhapadake abhilASiyoMko cahiye ki ve sabase pahale samyagjJAnako praaptkreN| zuddhanayameM sthita koMna puruSa hosaktA hai isavAtako AcAryavara samajhAte haiN| aspttssttmvddhmnnymyutmvishsmbhrmopetH| yApazyatyAtmAnaM sa pumAn khalu zuddhanayaniSThaH // 17 // arthaH-jo manuSya bhramarahita hokara AtmAko aspRSTa avaDa ananya ayuta avizeSa mAnatA hai vahI puruSa zuddhanayameM sthita hai aisA samajhanA caahiye| bhAvArtha:-jo manuSya zuddhanayakA avalambana karanevAlA hai vaha manuSya, jisaprakAra jalameM par3AhuvA 000000000000000000000000000000000000000000000000 p305|| For Private And Personal Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 30 000000000000000000004.4000000000000000000000000.00000000 pacanandipazcaviMzatikA / bhI kamalakA patra jalase aspRSTa hai arthAt jalake spharzakara rahita hai usIprakAra AtmA bhI kamAke sparza kara rahita hai arthAta vimukta hai aisA dekhatA hai tathA AtmA karmoMke baMdhanakara rahita hai arthAt eka hai yahabhI dekhatA hai aura AtmA karmasvarUpa nahIM hai karmoMse bhinna hai yahabhI vaha dekhatA hai aura AtmA avizeSa hai arthAt karmodvArA kiyehuve jo manuSya deva Adi nAnAprakArake vizeSa, unakarake rahita hai aisAbhI dekhatA hai // 17 // nATaka samayasArakalazAbhiSeka meM bhI kahA hai / bhedavijJAnataHsiddhA siddhA ye kila kecana / asyaivAbhAvatobaddhA baddhA ye kila kecana // 1 // arthaH--jokuchajIva siDahuve haiM ve jIva svaparabhedavijJAnase hI siddahuve hai aura jo kuchajIva baMdhe haiM veM svaparabhedavijJAnake abhAvase hI baMdhe haiM isaliye siddhavananekI icchAkaranevAle bhavyajIvoMko avazyahI bhadavijJAnakI ora dRSTi denI cAhiye // 1 // jo zuddhaAtmAkA dhyAna karatA hai usako to zuddhaAtmAkI prApti hotI hai aura jo azuddhaAtmAkA dhyAna karatA hai usako azuddhaAtmAkI prApti hotI hai isavAtako AcArya batalAte haiN| zuddhAcchuddhamazuddhaM dhyAyannApnotyazuddhameva svam / janayati hemro haimaM lohAllauhaM naraH kaTakam // 18 // arthaH-jisaprakAra manuSya suvarNase suvarNamayahI kar3hAIko vanAtA hai aura lohase lohamaya kar3hAIkohI vanAtA hai usIprakAra jo manuSya zuddhAtmAkA dhyAna karatA hai usako to zahAtmAkIhI prApti hotI hai aura jo manuSya azuhaAtmAkA dhyAna karatA hai usako azuddha AtmAkI prApti hotI hai| 1000000000000000000000000000000000000000000000000000044 06. For Private And Personal Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir .................. .....000404400000000000000000000000000000000000000000... pacanandipavizatikA / bhAvArtha:-yaha niyama hai ki jisaprakArakA kAraNa hotA hai kAryabhI usIprakArakA hotA hai suvarNase suvarNa mayapAtrakI tathA lohase lohamayapAtrakI hI kyoM utpatti hotI hai usakA kAraNa yahI hai ki una donoMkA kAraNa suvarNa tathA lohA hai usIprakAra zuhAtmAkI prApti meM kAraNa zuddhAtmAkA dhyAna hai aura azuhAtmAkI prAptimeM azuddhAtmAkA dhyAna hai isaliye jo manuSya zuddhAtmAkA dhyAna karate haiM unako to zahAtmAkI prApti hotI hai aura jo manuSya azuddhaAtmAkA dhyAna karate haiM unako azuddha AtmAkIhI prApti hotI hai ataH jo manuSya zuddhaAtmAkI prApti ke abhilASI haiM unako zuddha AtmAkAhI dhyAna manana karanA cAhiye // 18 // cAritrakara zuddha yadi samyagdarzana samyagjJAna rahaiM to janma nahIM hosaktA isavAtako AcArya kahate haiM / sAnuSThAnavizuddhe dRgbodhe jRmbhite kuto janma / udite gabhastimAlini kiM na vinazyati tamo naizam / / 19 // arthaH-jisaprakAra sUryake udayahonepara rAtrikA aMdhakAra naSTa hojAtA hai usIprakAra samyakcAritrase zuddha jisasamaya samyagjJAna aura samyakcAritra hote haiM usasamaya janma kadApi nahIM hosktaa| bhAvArtha:-jabataka sUryakA udaya nahIM hotA hai tabhItaka nizAkA aMdhakAra AkAzameM vyApta rahatA hai kintu jisasamaya sUryakA udaya hojAtA hai usasamaya palabharameM rAtrikA aMdhakAra dUra bhagajAtA hai usIprakAra javataka AtmAmeM akhaMDa samyagdarzana samyagjJAna samyakacAritrakI prApti nahIM hotI tabhItaka saMsAra rahatA hai arthAt saMsArameM bhaTakanA par3atA hai kintu jisasamaya nirmala samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritrakI prApti hojAtI hai usasamaya AtmAko saMsArameM bhaTakanA nahIM par3atA // 19 // manako nAzakaradenA cAhiye isavAtako AcArya varNana karate haiN| For Private And Personal ////////////////////////////////////// // 30 // Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 10.0000000000000000000000000..0000000000000000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / Atmabhuvi karmavIjAccittataryatphalaM phalati / janmamuktayarthinA sa dAhyo bhedajJAnopadAvena // 20 // ArthaH-AtmArUpI bhUmimeM karmarUpIvIjase utpannahuvA manarUpI vRkSa, saMsArarUpIphalako phalatA hai isaliye AcArya kahate haiM ki jinako janmase mukta honekI icchA hai arthAt jo mumukSu haiM unako cAhiye ki ve bhedajJAnarUpI jAjvalyamAnaamise usacittarUpI vRkSako jalA / bhAvArtha:-jisaprakAra bhUmimeM utpannahuvA vRkSa phala ko detA hai usIprakAra jisasamaya manakI sahAyatAse indriyAM viSayoM meM pravRtta hotI haiM usasamaya nAnAprakArake karmoMkA saMbaMdha AtmAmeM hotA hai aura phira karmoMke saMbaMdhase AtmAko saMsArameM bhaTakanA par3atA hai isaliye saMsArakA paidA karanevAlA mana hI hai ataH bhavyajIvoMko cAhiye ki ve isamanako svaparakevivekase sarvathA naSTakareM // 20 // AtmAko karma azuddha vanAte haiM tobhI bhavyajIvoMko bhaya nahIM karanA cAhiye isavAtako AcArya kahate haiN| amalAtmajalaM samalaM karoti mama karmakardamastadapi / kA bhItiH sati nizcitabhedakarajJAnakatakaphale // 21 // arthaH yadyapi karmarUpIkIcar3a atyaMta nirmalabhI mere AtmArUpIjalako gadalA karatI hai tobhI mujhe koI bhayanahIM kyoMki nizcayase svaparake bhedako karanevAlA jJAnarUpI kataka (phiTikirI) phala mere pAsa mojUda hai| bhAvArtha:-jisaprakAra gadalejalameM yadi phiTikirI chor3adIjAve to vaha phiTikirI zIghrahI usajalameM rahI haI kIcar3ako naSTa karadetI hai aura jalako nirmala vanAdetI hai usIprakAra yadyapi jJAnAvaraNAdikarma AtmAko malina kararahe haiM tobhI svaparake bhedajJAnase vaha karmoMse kIhuI malinatA palabharameM naSTahojAtI hai isaliye k308 // For Private And Personal Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 pavanandipaJcaviMzatikA / yadi merI AtmAmeM svaparakA bheda vijJAna hai to cAhe jitanA karma merI AtmAko malina kareM mujhe kisIprakArakA bhaya nahIM hai aisA bhedajJAnI sadA vicAra karatA rahatA hai // 21 // aurabhI AcArya kahate haiN| anyohamanyametaccharIramapi kiM punarna bahirarthAH / vyabhicArI yatra sutastatra kimarayaH svakIyAHsyuH // 22 // arthaH-maiM anyahUM aura yadi yaha zarIrabhI mujhase anya hai to bAhya jo strI putra Adika padArtha haiM ve to | mujhase avazyahI bhinna hai kyoMki yadi saMsArameM apanA putrahI aniSTakA karanevAlA hojAve to vairIbhI mere nahIM hosakte arthAt veto avazyahI mere aniSTake karanevAle hoNge| bhAvArtha:-saMsArameM sabase svakIya (apanA ) putra samajhA jAtAhai yadi vahabhI mujhe duHkhakA denevAlA hojAve aura mere aniSToMkA karanevAlA hojAve to vairI to avazyahI aniSTake karanevAle hoMge kyoMke ve pahilesahI svakIya ( apane) nahIM haiM usIprakAra saMsArameM sabase adhika apanA saMbaMdhI zarIra hai yadi vahabhI AtmAse bhinna hai to strI putra Adikato avazyahI bhinna haiM aisA samajhanA cAhiye // 22 // aurabhI AcAryavara AtmA zarIrase judA hai isavAtako vatAte haiN| vyAdhistudati zarIraM na mAmamUrta vizuddhabodhamayam / amirdahati kuTIraM na kuTIrAsaktamAkAzam // 23 // arthaH-yadi jhopar3emeM agni lagajAve to vaha jhoMpar3emeM lagIhuI agni jhoMpar3ekohI jalAtI hai kintu usakemadhyameM rahehuve AkAzako nahIM usIprakAra jo zarIra meM nAnAprakArake roga utpanna hote haiM ve roga usa 000000000000000000000000000000000004006066666 309 // For Private And Personal Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // // // // // // // // // //////// pacanandipazcaviMzatikA / zarIrakohI naSTa karate haiM kintu usazarIrameM rahehuve nirmalajJAnamaya AtmAko naSTa nahIM karate / bhAvArtha:-jisaprakAra amUrtIka AkAzakA murtIka agni kuchabhI nahIM karasaktI kintu vaha mUrtIka jhopaDekohI jalAkara naSTakaradetI hai usIprakAra AtmAto amRtIka aura nirmalajJAnamaya hai isaliye murtIka zarIke dharma jo roga Adika haiM ve isa AtmAkA kuchabhI nahIM karasakte kintu ve zarIrake hI nAza karanevAle hote haiM isaliye zarIrameM roga Adike honepara sajjanapuruSoMko kabhIbhI nahIM DaranA cAhiye // 23 // kSudhA Adika jo duHkha haiM ve zarIrameM hI hote haiM isavAtako AcAryavara varNana karate haiN| vapurAzritamidamAkhalaM kSudhAdibhirbhavati kimapi yadasAtam / no nizcayena tanme yadahaM bAdhAvinirmuktaH // 24 // arthaH-bhUkha pyAsa AdikAraNoMse jo duHkha hotA hai vaha samastaduHkha mere zarIrameM hI hotA hai aura nizcayanayase vaha zarIra merA nahIM hai kyoMki maiM samastaprakArakI bAdhAoMkara rahita huuN| bhAvArthaH-maiM to nirmalajJAnasvarUpa hUM aura zarIra jar3apadArtha hai isaliye vaha mujhase bhinna hai yadi asAtAvedanIkarmake udayase kSudhA tRSA Adi kAraNoMse duHkhabhI hove to vaha duHkha zarIrameM hotA hai mujhe koI duHkha nahIM hotA kyoMki maiM samastaprakArake duHkhoMse rahita hUM // 24 // krodha mAna AdikabhI AtmAke dharma nahIM haiM isavAtako AcArya dikhAte haiN| naivAtmano vikAraH krodhAdiH kintu karmasaMvandhAt / sphaTikamaNeriva raktatvamAzritAtpuSpato raktAt // 25 // arthaH--jisaprakAra lAlaphUlake Azrayase sphaTikamANi lAla hojAtI hai usIprakAra AtmAmeM karmake 100000000000000000000000000000.......000000000000000000 310 // For Private And Personal Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra / / 311 / / www.kobatirth.org padmanandipazcaviMzatikA / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir saMbaMdhase krodha Adi vikAra paidA hojAte haiM kintu ve kodhAdivikAra AtmAke vikAra nahI haiM | bhAvArthaH sphaTikamaNi svabhAvase lAla nahIM hai kintu usakA to saphedahI svabhAva hai parantu jisa samaya usake pAsa lAlaphUla rakhadiyA jAtA hai to usalAlaphUlake saMbaMdhase vahabhI lAla hojAtI hai usIprakAra AtmA svabhAvase na to krodhI hai aura na mAnI lobhI AdikahI hai kintu karmoMke saMbaMdhase vaha krodhI lobhI vanajAtA hai isaliye krodha Adi vikAra AtmAke vikAra nahIM haiM kintu karmoMke hI vikAra haiM // 25 // karmoMsa utpanna hutre vikalpabhI zuddha AtmAmeM nahIM haiM isavAtako AcArya samajhAte haiM / kuryAt karma vikalpaM kiM mama tenAtizuddharUpasya / mukhasaMyogajavikRterna vikArI darpaNo bhavati // 26 // arthaH- mukhake saMyogase utpanna huve vikArase arthAt malinamukhake saMbaMdhase jisaprakAra darpaNa malina nahIM hotA usIprakAra karma cAheM kitanehIM vikalpa kyoM na karo kintu atyaMta zuddhasvarUpa mujha AtmAkA ve vikalpa kucha nahIM karasakte / bhAvArtha:-- jisaprakAra malina mukhake saMbaMdhase darpaNa malina nahIM hotA vaha svacchahI banA rahatA hai usIprakAra karmoMse paidAhuve nAnAprakArake vikalpoMse merA AtmA vikalpI nahIM vanasaktA vaha to nirmalahI rahegA ||26| aurabhI AcArya isIviSayameM kahate haiM / astAM bahirupAdhacayastanuvacanavikalpajAlamapyaparam / karmakRtatvAnmattaH kuto vizuddhasya mama kiJcit // 27 // arthaH - bAhya strI putra Adi upAdhito dUraraho kintu zarIra vacana aura vikalpabhI mujhase bhinna hai kyoMki For Private And Personal / / 3915 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 000000000000000000000440000000000000000000000000000000001 pavanAndapaJcaviMzatikA / zarIra vacana aura vikalpabhI karmase kiyegaye haiM maiM vizuddha hUM isaliye merA kuchabhI nahIM hai| bhAvArtha:-jokucha karmoM dvArA kIhuI upAdhi haiM ve samasta upAdhi mujhase bhinnahI hai merI koI bhI nahIM haiM kyoMki jinase atyaMta ghaniSTha saMbaMdha hai aise zarIra vacana AdikabhI java mujhase bhinna haiM to strI putra Adika sarvathA bhinna to merI AtmAse bhinna hI haiM // 27 // karma tathA kA~se kiyahuve sukhaduHkhAdikabhI bhinna haiM isavAtako AcAryabara dikhAte haiM / karma paraM tatkArya sukhamasukhaM vA tadeva parameva / tasmin harSaviSAdau mohI vidadhAti khalu nAnyaH // 28 // arthaH-karmabhI bhinna haiM aura karmoM ke jo sukhaduHkha AdikArya haiM vebhI bhinna haiM aura unakarmake mukha duHkha Adi kAryoM meM nizcayase mohI jIvahI harSa viSAdako karatA hai anya nahIM / bhAvArtha:-jisamanuSyako hitAhitakA viveka nahIM hai arthAt jo mohI hai vaha manuSya jJAnAvaraNAdikauM kobhI apanA mAnatA hai aura kauke kAryakobhI apanA mAnatA hai isaliye jisasamaya sAtAvedanIyakarmake udayase kucha mukha hotA hai usasamaya harSamAnatA hai tathA asAtavedanIyakarmake udayase jisasamaya duHkha hotA hai usasamaya viSAdako karatA hai arthAta duHkha mAnatA hai kintu jo manuSya buddhimAna hai arthAt jisamanuSyako yahavastu mere hitako karanevAlI hai aura yahavastu mere ahitako karanevAlI hai isavAtakA jJAna hai vaha manuSya karma tathA kA~ke kAryako apanA nahIM mAnatA aura sAtAvedanIyakarmake udayase jisasamaya kucha sukhahotA hai usasamaya harSa nahIM mAnatA aura jisasamaya asAtAvedanIya karmake udayase duHkha hotA hai usa samaya viSAda nahIM karatA kyoMki vaha samajhatA hai ki karma tathA karmoMke jitanebhara kArya haiM ve saba jar3ahaiM aura maiM cetana hUM 0000000000000000000000000000000000000000000000000 312 // For Private And Personal Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // // // // //////////// // // pacanandipazcaviMzatikA / isaliye ve mujhase sarvathA bhinna haiM // 28 // mokSakA abhilASI puruSahI kucha sukhI hai isavAtako AcAryavara dikhAte haiM / karma na yathA svarUpaM na tathA tatkAryakalpanAjAlam / tatrAtmamativihIno mumukSurAtmA sukhI bhavati // 29 // arthaH--jisaprakAra karma AtmAkA svarUpa nahIM haiM usIprakAra usakarmakA jo sukha duHkha AdikArya, unakI jo kalpanA, unakA samUhabhI, AtmAkA svarUpa nahIM hai imaliye unakaumeM tathA karmake kAryajo sukha duHkha Adika haiM unameM, jo mokSakI icchA karanevAlA bhavyajIva Atmabuddhikara rahita hai arthAt unako apanA || nahIM mAnatA hai vahI AtmA (bhavyajIva ) saMsArameM sukhI hai / bhAvArtha:-javataka jIva apanese sarvathA bhinna jo karma tathA karmoMke sukha duHkha Adi kAryahaiM unako apanA mAnatA hai tabataka usako raMcamAtrabhI sukha nahIM hotA kyoMki karma tathA karmoM ke kAryoMko apanAneke kAraNa usako saMsArameM bhaTakanA par3atA hai aura bhaTakanese usako anante narakAdiduHkhoMkA sAmanA karanA par3atA hai kintu mokSakI icchA karanevAle bhavyajIva karma tathA karmoM ke kAryako apanAte nahIM haiM ataH unakohI sukhakI prApti hotI hai arthAt vehI sukhI hote haiM isaliye mokSAbhilASiyoMko cAhiye ki ve parapadArthoM meM Atmabuddhi na kareM // 29 // aurabhI AcAryavara karmakI bhinnatAkA varNana karate haiN| karmakRtakAryajAte karmaiva vidhau tathA niSedhe ca / nAhamatizuddhabodho vidhUtavizvopadhirnityam // 30 // arthaH-karmadvArA kiye huve jo sukha duHkharUpakArya unakAryoMke vidhAna tathA niSedha karmahI hai arthAt 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 100000 ound ........................................... pajanandipaMcaviMzatikA / karmahI kartA hai kintu atyaMta nirmalajJAnakA dhArI maiM nahIM hUM kyoMki maiM sadA samastaprakArakI, kamasei paidA huI jo upAdhiyAM unase rahita huuN| bhAvArtha:-karmake dvArA jo rAga, dveSa, sukha, duHkha, AdikArya hote haiM unasamastakA kA kartA, karmahI hai kintu merI AtmA una sukha duHkha AdikAau~kA kartA nahIM hai kyoMki merI AtmA atyaMta zuddhajJAnakA ghArI hai aura sadA samastaprakArakI jo karmajanita upAdhiyAM haiM una upAdhiyoMse rahita hai|| 30 // bAhyavikAroMkobhI mohI jIva sadA AtmasvarUpahI mAnatA hai isavAtako AcAryavara dikhAte haiN| bAhyAyAmapi vikRtI mohI jAgarti sarvadAtmeti / kiM nopabhuktahemo hemagrAvAMNamapi manute // 31 // arthaH--jo manuSya dhatUreko khAletA hai usamanuSyako jisaprakAra pattharabhI sonA mAlUma par3atA hai usIprakAra jo manuSya mohI hai arthAt jisamanuSyako hitAhitakA jJAna nahIM hai vaha manuSya bAhya strI putra Adi vikRtiko AtmAhI mAnatA hai| bhAvArtha:--dhUli maTTI patthara Adika padArtha yadyapi suvarNa nahIM hai kintu jisamanuSyane dhatUsa pI liyA hai usako ve suvarNahI mAlUma par3ate haiM usIprakAra yadyapi nizcayanayase strI putra dhana dhAnya padArtha jar3apadArtha haiM isaliye apane nahIM haiM tobhI jina manuSyoMkI AtmApara pravalamoharUpI pardA par3AhuvA hai unako ve saba viparIta hI sUjhate haiM arthAt mohI manuSya unasabako apanAhI mAnatA hai // 31 // mokSa kI icchAkaranevAlA manuSya isavAtakA vicAra karatA rahatA hai| sati dvitIye cintA karma tatastena vartate janma / eko'smi sakalacintArahito'smi mumukSuriti niyatam // 32 // 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 314 // For Private And Personal Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 10000000000000000000000000000000000 pacanandipaJcaviMzatikA / arthaH-dvitIyavastuke hote sante to ciMtA hotI hai aura cintAse karmoMkA Agamana hotA hai aura karmoMse janmahotA hai isaliye nizcayase mokSakI icchA karanevAlA meM akelAhUM tathA samastaprakArakI ciMtAoMse rhithuuN| bhAvArtha:-yaha niyama hai ki saMsArameM jo jIva duHkhita haiM ve karmoMse baMdhehue haiM isIliye duHkhita haiM aura AtmAkesAtha jo karmoMkA baMdha hai vaha ciMtAse hai aura vaha ciMtA dvitIyapadAthoMke hote santehI hotI hai isIliye mokSAmilASI aisA vicAra karatA rahatA hai ki nizcayase maiM akelA hUM aura samasta prakArakI ciMtaoMse bhI rahita hUM // 32 // aura bhI mokSAbhilASI isaprakArakA vicAra karatA rahatA hai| yAdRzyapi tAdRzyapi parataciMtA karoti svalu bandham kiM mama tayA mumukSoH pareNa kiM sarvadaikasya // 33 // arthaH -ciMtA jisa 2 prakArakI hotI hai usa 2 prakArakI vaha samastaciMtA baMdhako hI karanevAlI hotI : / hai maiM to mokSakI icchA karanevAlA hUM isaliye mujhai usaciMtAse kyA prayojana hai aura maiM to sadA eka hUM kA isaliye mujhe dUsare pAdArthoMse bhI kyA prayojana hai| bhAvArthaH--ciMtA doprakArakI hai eka to zubhaciMtA dUsarI azubhaciMtA unameM zubhaciMtA to usekahate haiM jo zubhapadArthoM kI ciMtA kI jAya jisaprakAra tIrthakarake Asana AkAra AdikakI, aura azubhaciMtA use kahate haiM jo azubhapadArthoM kI ciMtA kI jAya jisaprakAra strI putra AdikakI ciMtA, kintu ye donoM hI ciMtA baMdhakI hI kAraNa haiM, kyoMki zubhaciMtAke karanese zubhakarmoM kA baMdha hotA hai aura azubhaciMtAke karanese azubhakA~kA baMdha hotA hai aura pIche saMsArameM bhaTakanA par3atA hai isaliye mokSAbhilASI aisA vicAra karatA hai ki maiM mumukSu hUM isaliye mujhe ciMtAse kyA prayojana hai aura maiM sadA akelA hUM isaliye mujhe para jo strI 00000000000...............00000000.............666600am 0 00000000000 315 // For Private And Personal Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir mAma ////////////// // //////////////////////////////////////////////// // // // // // // // pacanandipaMJcaviMzatikA / putra mitra Adika padArtha haiM una padArthose bhI kyA prayojana hai // 33 // __ maiM nirmalajJAnasvarUpa tathA nirvikAra hUM jJAnI isabAtakA vicAra karatA hai isabAtako AcArya kahate haiN| mayi cetaH parajAtaM tacca paraM karmavikRtiheturataH kiM tena nirvikAraH kevalamahamamalabodhAtmA // 34 // arthaH-merI AtmAmeM jo mana hai vaha sujhase bhinna hai kyoMki vaha parapadArthase utpanna huA hai aura jisase mana utpanna huA hai aisA vaha karma bhI mujhase bhinna hai kyoMki vaha vikArakA karanevAlA hai aura maiM to nizcayase vikAra rahita hUM aura nirmalajJAnakA dhArI huuN| bhAvArtha:--yadi mana para na hotA aura karma, vikAroMke karanevAle na hote tava to maiM unako apanA mAnatA kintu manato mujhase sarvathA para hai kyoMki vaha jar3akarmase paidA huA hai aura karma mujhai vikRta karanevAlA hai arthAt mere jJAnAdiguNoMkA ghAta karanevAlA hai isaliye maiM unadonoMko apanA kaise mAnUM ? isaliye maiM to vikAra rahita hUM tathA nirmalajJAnakA dhArI hUM arthAt nirmalajJAnasvarUpa huuN||34|| mokSAbhilASiyoMko samastaprakArakI citAoMkA tyAgakaradenA cAhiye isabAtako AcAryavara dikhAte haiN| tyAjyA sarvA cintatibuddhirAviSkaroti tattattvam candrodayAyate yacaitanyamahodadhau jhaTiti // 35 // arthaH-samastaprakArakI ciMtA tyAganeyogya haiM jisasamaya isaprakArakI buddhi hotI hai usasamaya vahabuddhi utsatattvako prakaTa karatA hai ki jo tattva caitanyarUpI prabalasamudra meM zIghahI caMdramAke samAna AcaraNa karatA hai| bhAvArtha:-jisaprakAra caMdramAke udayahone para samudra vRddhiko prApta hotA hai usIprakAra samasta ciMtAeM 0000000000000 For Private And Personal Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////// // // // // // ////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipaJcaviMzatikA / tyAganeyogya haiM isaprakArakI buddhi bhI usatattvako prakaTa karatI hai ki jisatavakI prakaTatAse caitanyatatva sadA bar3hatAhI calA jAtA hai isaliye mokSAbhilASiyoMko avazyahI samastaciMtAoMkA tyAgakaradenA cAhiye / / 35 // aura bhI AcAryavara caitanyake svarUpako varNana karate haiM / caitanyamasampRktaM karmavikAreNa yattadevAham tasya ca saMsRtijanmaprabhRti na kiMcitkutazciMtA // 36 // arthaH-jo caitanya, karmoM ke vikAroMse alipta hai vahI caitanya maiM hUM aura usacaitanya ke saMsAra meM janma maraNa Adika kucha bhI nahIM haiM phira kisase ciMtA karanI cAhiye / bhAvArthaH-yadi caitanyameM janma maraNa Adika hote to ciMtA hotI kintu caitanyameM to na janma hai aura na maraNa hai aura vaha caitanya rAgadveSa Adika jo karmoMke vikAra haiM unase alipta hai aura usI caitanya svarUpa maiM hUM isaliye mujhe ciMtA nahIM karanI cAhiye // 36 // manako vazameM rakhanA cAhiye isabAtako AcArya dikhalAte haiN| cittena karmaNA tvaM vaddho yadi badhyate tayA tadataH prativandIkRtamAtman mocayati tvAM na sandehaH // 37 // artha:--are AtmA tU isamanakI kRpAse karmoMse baMdhAhuA hai yadi tU isamanako bAMdhaleve arthAt manako vazameM karaleve to isameM kisIprakArakA saMdeha nahIM ki baMdhAhuA tU chuttjaavegaa| bhAvArthaH-AcArya upadeza dete haiM ki terA sabase adhika vairI mana hai kyoMki jabataka yahamana vazameM nahIM hotA tabataka isIkI kRpAse nAnAprakArake karma Ate haiM aura tujhe bAMdhate haiM aura isIkI kRpAse tU isa 140..................................................000 For Private And Personal Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 318 pcnndipnycviNshtikaa| samaya bhI kA~se baMdhAhuA hai yadi aba bhI isako vazameM karale to karmoMse tU baMdha nahIM sakatA isameM kucha bhI saMdeha nahIM isaliye tujhe manako avazyahI bAMdhanA cAhiye // 37 // manako isarItise samajhAnA cAhiye nRtvataroviSayasukhacchAyAlAbhena kiM manaHpAntha bhavaduHkhakSutpIDita ? tuSTo'si gRhANa phalamamRtam // 38 // arthaH-" saMsArakA duHkharUpa jo kSudhA usase duHkhitahuA are manarUpI baTohI" tU kyoM manuSyarUpI vRkSasa viSayasukharUpI chAyA ke lAbhase saMtuSTa hai, / amRtaphalako gRhaNakara / bhAvArtha:-jisaprakAra koI rastAgIra atyaMta bubhukSita hokara vRkSa ke nIce baiThe aura usavRkSapara lagehue phala khAnekA prayatna na karatA ho to koI hitaiSI manuSya vahAM Akara usako isarArItase samajhAve ki are bhAI tU isavRkSakI chAyAmAtrake lAbhase kyoM saMtuSTa horahA hai isavRkSaparase uttamaphaloM ko tor3akara unako khA jisase terI bhUkhakI zAnti hove usIprakAra AtmA manako samajhAtA hai ki are mana tU saMsArake duHkhoMse pIr3itahuA isamanuSyajanmameM indriyoMke viSayoM ke lAbhase hI kyoM vRthA saMtuSTa horahA hai are isamanuSyajanmase hI prApta honevAle amRtarUpI phalako prAptakara, arthAt jisameM kisIprakArakA na to janma hai aura na maraNa hai aise usamokSapadakI ora dRSTilagA kyoMki viSayoMke lAbhase santuSTaho kara tU saMsArameM hI bhaTakaigA aura nAnAprakAra ke duHkhoMko uThAvegA isameM kisIprakArakA saMdeha nahIM hai // 28 // muniyoMkA citta nirAlambamArgakAhI avalambana karatA hai isabAtako AcArya samajhAte haiN| svAntaM dhvAntamazeSaM doSojjhitamarkavimbamiva mArge vinihanti nirAlambe saMcaradanizaM munIzAnAm // 39 // 200000000000000000000000000000000000000.00000000.00AMATA For Private And Personal Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 219. www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipa viMzatikA / arthaH--samastadoSoMkara rahita sUrya ke prativimba ke samAna munIzvaroMkA mana nirAlambamArgameM hI gamana karata karatA hai tathA nirAlambamArgameM gamana karane ke kAraNa vaha samasta aMdhakArako dUra karadetA hai / bhAvArthaH -- jisaprakAra sUrya AkAzameM gamana karatA hai aura jaba vaha vAdaloMke samUhase DhakA nahIM jAtA tathA rAhuse grasA nahIM jAtA usasamaya vaha samasta aMdhakArako nAza karadetA hai usIprakAra muniyoMkA citta jisasamaya mamastadoSoMkara rahita hotA hai tathA jisameM koI avalambana nahIM aise mArgameM arthAt nirvikalpa mArga meM gamana karatA hai usasamaya vaha muniyoM kA citabhI samasta ajJAnAdi aMdhakArako dUrakaradetA hai // 39 // apane caitanyasvarUpako dekhanevAlA yogI siddha hotA hai isabAtako AcArya samajhAte haiM / saMvicchikhinA galite tanumSAkarmamadanamayavapuSi svamiva khaM ci pazyan yogI bhavati siddhaH // 40 // arthaH- samyagjJAnarUpI jo abhi usase jisasamaya zarIrarUpI jo mUSA, usameM jo karmarUpI moma svarUpa zarIra, vaha pighalakara nikalajAtA hai usasamaya jo yogI AkAzake samAna apane caitanyarUpako dekhatA hai vahayogI siddhahotA hai / bhAvArtha:- eka miTTIkA manuSyAkAra pAtra banAyAjAya tathA usake bhItara moma bharadiyAjAya aura pIche vaha AMcase tapAyAjAya usasamaya jisaprakAra usamoma ke nikalajAnepara usamUSAmeM manuSyAkAra AkAzake pradeza rahajAte hai usIprakAra yaha zarIra to mUSA hai aura karma moma hai aura samyagjJAnarUpI agni hai inameMse jisasamaya samyagjJAnarUpI abhise karma sarvathA naSTakara diyejAte haiM usasamaya jokucha usazarIra ke bhItara amUrtIkapradeza rahajAte haiM ve AtmA ke pradeza haiM arthAt unhIkA nAma AtmA hai isaliye jo manuSya usa AtmAkA dhyAna karate haiM ve siddha padako prApta hote haiM arthAt unako naraka Adi gatiyoM meM bhramaNa nahIM karanA par3atA / For Private And Personal // 319 // Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 320 // www.kobatirth.org padmanandipazcaviMzatikA / sArArthaH - jo bhavyajIva samastakamoMkara rahita caitanyasvarUpa unasiddhoM kA dhyAnakarate haiM unako siddhapada kI prApti hotI hai // 40 // maiM hI caitanyasvarUpa hUM isabAtako AcArya dikhAte haiM / ahameva citsvarUpazcidrUpasyAzrayo mama sa evaM nAnyatkimapi jaDatvAtprItiH sadRzeSu kalyANI // 41 // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir arthaH--maiMhI caitanyasvarUpa hU~ aura mere caitanyasvarUpakA Azraya vaha caitanyahIM hai aura caitanyase bhinna vastu caitanyasvarUpa nahIM hai aura na caitanyase bhinnavastu mere caitanyakI Azraya haiM kyoMki ve jar3a haiM merI prIti unameM nahIM ho sakatI, prIti samAnapadArthoMmeMhI kalyANakI karanevAlI hotI hai / bhAvArthaH -- jisaprakAra agnikA lakSaNa uSNatA hai aura vaha kadApi ajhase judA nahIM rahasaktA usIprakAra AtmAkA lakSaNa jJAna hai aura vaha kadApi AtmAse judA nahIM rahasaktA isaliye vahajJAnasvarUpa maiM hUM aura mere caitanyasvarUpakA Azraya jJAnAdisvarUpa caitanyahI hai kintu caitanyase bhinna arthAt jinameM cetanatA nahIM rahatI hai aise pudgala dharma adharma AkAzaAdi jo dravya haiM ve merA svarUpa nahIM hai aura na ve mere AdhAra haiM kyoMki ve jar3a haiM aura maiM cetanahUM aura pudgala AdipadArthoMmeM merI prIti bhI nahIM ho sakatI kyoMki ve mere samAnajAtIya nahIM hai merA samAnajAtIya to caitanyahI hai isaliye merI prIti usImeMhI hai aura caitanyameM kI huI prIti hI sujhe sukhako desaktI hai aura detI hai // 41 // svaparake vivekasehI AtmA parako chor3akara zuddha hotA hai aisA AcAryavara dikhAte haiM For Private And Personal // 320 // Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipaJcaviMzatikA / svapara vibhAgAvagame jAte samyak pare pritykte| sahajabodhekarUpe tiSThatyAtmA svayaM shuddhH|| 42 // artha:-jisasamaya AtmAmeM svaparake vibhAgakA jJAna hojAtA hai aura tyAgane yogya jo vastu unakA tyAga hojAtA hai usasamaya svAbhAvika nirmalajJAna svarUpa jo apanA rUpa hai usameM AtmA ThaharatA hai aura pIche svayaM zuddha hojAtA hai| bhAvArthaH--yahavastu merI hai aura yaha vastu merI nahIM hai jabataka isaprakArakA sva parakA viveka AtmAmeM nahIM hotA hai aura jabataka AtmA parapadArthoMko nahIM chor3atA hai tabataka AtmA bAdyapadArthoM meM hI ghUmA karatA hai aura svasvarUpameM kabhIbhI sthira nahIM rahatA isIliye zuddhabhI nahIM hotA kintu jisasamaya jJAna darzana Adika mere haiM aura rUpa rasa Adika mere nahIM haiM isaprakArakA AtmAmeM vivekajJAna hojAtA hai aura rUpa rasa Adika jo para haiM unase vaha judA hojAtA hai usasamaya vaha svAbhAvika nirmalajJAnarUpa apane svarUpameM sthira hojAtA hai aura atyaMta zuddha hojAtA hai|| 42 // isIzlokake Azayako lekara samayasArameM bhI kahA hai| caidrUpyaM jar3arUpatAM ca dadhatoH kRtvA vibhAga dvayorantaruNadAraNena parito jJAnasya rAgasya ca / bhedajJAnamudeti nirmalamidaM modadhvamadhyAsitAH zuddhajJAnaghanaughamekamadhunA santo dvitiiycyutaaH|| ArthaH-caitanyarUpatA aura jar3arUpatAko dhAraNakaranevAle arthAt cetana aura jar3a jo AtmA aura zarIra haiM unake, vibhAgako karake (unako judI 2 rItise jAnakara) aura acchItaraha aMtaraMgase, jJAnake tathA rAgake 16. pustaka "baddajaikayodharule tiSThatvAtmA para khidaH" yaha bhI pATha hai isameM siddha pakSakA artha bdii| 90099000000000000000000000000000000000000000.0000000 aAyatakA BRan For Private And Personal Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 322 // 20900000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipaJcaviMzatikA / vibhAgako karake "arthAt jJAna AtmAkA dharma hai tathA rAga zarIrakA dharma hai isavAtako bhalIbhAMti jAnakara" yaha nirmalabhedajJAna utpanna hotA hai isasamaya mokSAbhilASI jo bhavyajIva haiM ve zuddha jo jJAna bahIhai dhanakA samUha jisake usako arthAt AtmAko prAptahokara aura parapadArthoM ke saMbaMdhase rahita hokara cirakAlataka AnaMdase rho| bhAvArtha:-sva tathA parake vibhAgase AtmA zuddha hotA hai isaliye bhavyajIvoMko svaparavibhAgakI aura avazya lakSya denA cAhiye // 42 // nizcayakara AtmA heyopAdeyake vibhAgase bhI rahita hai isavAtako AcAryavara dikhAte haiN| heyopAdeyavibhAgabhAvanA kathyamAnamapi tatvam / heyopAdeyavibhAgabhAvanAvarjitaM viddhi // 43 // arthaH--jo tatva heya tathA upAdeyakI bhAvanAkara rahita kahAgayA hai vaha tatva bhI nizcayase heya tathA upAdeyakI bhAvanA kara rahita hI hai aisA smjho| bhAvArtha:-jar3arUpajo paratatva hai vahato heya hai aura caitanyarUpa jo svatatva hai vaha upAdeya hai isaprakAra svaparavibhAgakI bhAvanAse jo caitanyatatvakA varNana kiyAgayA hai vaha tatva bhI vAstavikarItise heya tathA upAdeyakI bhAvanAkara rahitahI hai kyoMki jisasamaya zuddhanizcayanayakA AzrayaNa kiyAjAtA hai usasamaya nirvikalpaka avasthA hotI hai tathA usa avasthAmeM heya upAdeya Adika koI bhI kisIpakArakA vikalpa nahIM hotaa||43|| zudAtmatatva manake gocara nahIM haiM isavAtako bhI AcArya batalAte haiN| pratipadyamAnamapi ca zrutAdizuddhaM parAtmanastatvam / urarIkarotu cetastadapi na tacetasogamyam // 44 // For Private And Personal 00000000000000000000000000000000000000000000000000000 // 322 // Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipaJcaviMzatikA / artha:-zAstrakedvArA bhalIbhAMti kahe huvebhI atyaMta vizuddha paramAtmatatvako cAhai mana, svIkAra karo tobhI vaha manake gamya nahIM hai arthAt mana usako nahIM jAnasaktA hai| bhAvArthaH-yadyapi zAstrane usa atyaMtazuddha paramAtmAke svarUpakA bhalIbhAMti varNana kiyA hai aura usa paramAtmatatvako manane svIkArabhI karaliyA hai to bhI vaha manake gocara nahIM hai arthAt mana usako bhalIbhAMti jAna nahIM saktA kyoMki mana savikalpaka hai tathA AtmA nirvikalpaka hai isaliye mana usako kaise jAnasaktA hai? // eans advaitabhAvanAse mokSa hotI hai isavAtako AcArya varNana karate haiM / ahamekAkyadaitaM daitamahaM karmakalita iti buddhH| AdyamanapAyi muktaradvivikalpaM bhavasya param // 45 // arthaH-maiM akelA hUM isaprakArakI jo buddhi hai vaha to abaita buddhi hai aura kamoMkara sahita hUM isa prakArakI jo buddhi hai vaha daita buddhi hai inadonoM buddhiyoMmeM AdikI jo avinAzI ahaita buddhi hai vaha to mokSa kI kAraNa hai aura dUsarI jo daitabuddhi hai vaha saMsAra kI kAraNa hai| bhAvArtha:-javataka maiM, tathA anya, isaprakArakA dvaita bhAva rahatA hai tabataka jIghako saMsArameM DolanA par3atA hai kintu jisasamayameM yaha haitabhAva naSTa ho jAtA hai arthAt advaita bhAva ho jAtA hai usIsamaya jIva mokSako prApta hotA hai kyoMki maiM tathA tU ityAdi vikalparahita nirvikalpakaavasthAhIkA to nAma mokSa hai isaliye mokSAbhilASI bhavyajIvoMko cAhiye ki ve maiM akelAhI hUM isaprakArake advaitabhAvakA hI ciMtavana kareM // 45 // haita tathA advaitabhAvase rahitapanAhI mokSa hai isabAtako AcArya batalAte hai| r//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 1323 // For Private And Personal Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.kcbatirth.org padmanandipazcaviMzatikA / baddho mukto'hamatha baite sati jAyate nanu daitam / mokSAyatyubhayamanovikalparahito bhavati muktaH // 46 // arthaH-maiM baMdhAhuvAhUM tathA maiM mukta hUM isaprakArake daitake hotesanta nizcayase dvaita hotA hai aura isa prakArake donoMvikalpoMse rahita jIva mukta hotA hai| bhAvArtha:-haita tathA advaitakA jisasamaya sarvathA tyAga ho jAtA hai usIsamaya mukti hotI hai isaliye jo jIva mukta honA cAhate haiM unako donoMprakArake vikalpoMke tyAgakaranekA prayatna karanA cAhiye // 16 // nirvikalpacittase paramAnaMdakI prApti hotI hai isabAtakA AcAryavara varNana karate haiN| gatabhAvibhavadbhAvAbhAvapratibhAvabhAvitaM cittam / abhyAsAccidrUpaM paramAnandAnvitaM kurute // 47 // arthaH-bhUta bhaviSyata vartamAnakAlake jo padArtha unakI bhAvanAse bhAyA huvA jo citta hai vaha abhyAsa se caitanyarUpako paramAnaMdakarasahita karatA hai| . bhAvArtha:-bhUta bhaviSyata jo vikalpa unase rahita bhAyA huvA jocitta vaha caitanyako paramAdanakara yukta karatA hai arthAt usaprakArakI bhAvanAse citta atyaMta AnaMdita ho jAtA hai||47|| jo manuSya jisarItise AtmAko dekhatA hai usako usIprakArake AtmAkI prApti hotI hai isabAtako AcAryavara dikhAte haiN| baddhaM pazyan baddho muktaM mukto bhavet sadAtmAnaM / yAti yadIyena pathA tadeva puramaznate pAnthaH // 48 // arthaH--jisaprakAra jo rastAgIra jisapurake mArgase gamana karatA hai vaha usIpurako prApta hotA hai 10000000000000000000000000000000000000000000000000000.000. For Private And Personal Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 325 // //////. - //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanndipnycviNshtikaa| usIprakAra jo jIva AtmAko sadA baMdhA huvA dekhatA hai vaha karmose baDa hI rahatA hai aura jo puruSa AtmA ko sadA kA~se rahita dekhatA hai vaha mukta hI hotA hai| bhAvArthaH-jisaprakAra jo manuSya jisanagarake mArgase gamana karatA hai vaha usI nagarameM pahuMcatA hai usI prakAra jo manuSya jisaprakArake AtmAkA ArAdhana karatA hai vaha usIprakArake AtmasvarUpako prApta hotA hai arthAt yadi vaha AtmAkI bhAvanA karanevAlA kause baha AtmAkA dhyAna karegA to usakI AtmA karmose bahahI rahegI aura yadi vaha karmoMse mukta AtmAkA dhyAna karegA to usakI AtmA mukta hI hovegI // 18 // manako isarItise zikSA denIcAhiye / mAgA bahirantarvA sAmyasudhApAnavarddhitAnanda / Asva yatheva tathaiva ca vikAraparivarjitaH satatama // 49 // arthaH--samatArupI jo amRta usake pIne se bar3hA hai anaMda jisako aisA he mana, tU bAhara tathA bhItara mata gamana karai aura jisarItise tU samastaprakArake vikAroMse rahita ho usI prakArase raha / bhAvArthaH-javataka mana jahAMtahAM ghUmatA phiratA hai tabataka sAmyabhAvakA anubhava nahIM karasaktA aura nAnAprakAroMke vikAroMse vikRta ho jAtA hai kintu jisasamaya usakA jahAMtahAM ghUmanA baMda ho jAtA hai usa samaya vaha samatAkA anubhava karatA hai tathA vikAroMse vikRtabhI nahIM hotA isaliye AcAryavara isa bAtako samajhAte haiM ki bhavyajIvoMko manako isarItise zikSA denI cAhiye ki he samatArupIamRtake pAnase atyaMta AnaMdita mana, tU bAhara tathA bhItara kahIM bhI mata ghUme aura jisa prakArase vane usaprakArase tU samasta vikAra rahitahI raha // 49 // 1352 // For Private And Personal Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 326 // www.kobatirth.org padmanandipazcaviMzatikA / tajjayati yatra labdhe zrutabhuvi matyApagAtidhAvantI / vyAvRttA dUrAdapi jhaTiti svasthAnamAzrayati // 50 // arthaH- jisa caitanyarUpatatva ke prApta hone para zAstrarUpIbhUmimeM atyaMta daur3atI huI buddhirUpI nadI dUrasehI lauTakara zIghrahI apanesthAnako prAptahojAtI hai aisA vaha caitanyarUpItatva sadA isalokameM jayavaMta hai // bhAvArtha - jabataka buddhi zAstrameM lagI rahatI hai tabataka kadApi usacaitanyatatva ( paramAtmatattva ) kI prApti nahIM hotI kintu jisasamaya caitanyakI prAptihonepara buddhi zAstrase vyAvRttahojAtI hai arthAt zAstrase phirajAtI hai usasamaya buddhi zIghrahI apane caitanyasvarupako prApta hotI hai isaliye vaha caitanyarUpItala sadA isaloka meM jayavaMta hai // 50 // aura bhI AcAryavara upadeza dete haiM / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir tannamata gRhItAkhilakAlatrayajagattrayavyApti / yatrAstameti sahasA sakalo'pi hi vAkparispandaH // 51 // arthaH -- grahaNa kI hai tInoMkAloMmeM tInoMjagatakI vyApti jisane tathA jisake hotesaMte samastavANIkA parispanda zIghrahI naSTa hojAtA hai usacaitanyako namaskAra karo // bhAvArthaH - jo caitanya tInoMkAloMmeM tInoMjagata meM vyAparahA hai aura jisacaitanyakA vANIse sarvathA 'varNana nahIM karasakte usacaitanyarupItejako namaskAra karo // 51 // tannamata vinaSTAkhilavikalpajAlaDumANi parikalite / yatra vahanti vidagdhA dagdhavanAnIva hRdayAni // 52 // For Private And Personal / / 326 // Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir // 327 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.kobirth.org paanandipaJcaviMzatikA / arthaH-usacaitanyarUpako namaskAra karo jisa caitanyarUpakI prAptike honepara munigaNa sarvathA naSTaho gaye haiM vikalparUpI vRkSa jinase aise hRdayoMko jale huve vanoMke mAninda dhAraNa karate haiM / bhAvArthaH-jabataka manuSyoM ke cittameM nAnAprakArake vikalpalage rahate haiM tabataka manuSyoko kabhI bhI sukhakI prApti nahIM ho saktI kintu jisacaitanyake hotesante manuSyoMke manake samastavikarupa naSTa hojAte haiM aise usacaitanyatattvako namaskAra karo // 52 // jisasamaya samastanayoMkA pakSapAta naSTa ho jAtA hai usasamaya samayasArakI prApti hai isabAtako AcAryavara dikhAte haiN| baddho vA muktovA cidrUpo nayavicAravidhireSaH / sarvanayapakSarahito bhavati hi sAkSAtsamayasAraH // 53 // caitanyakharUpa AtmA kA~se badhAhuvA hai tathA kA~se rahitabhI hai yaha nayavicArakI vidhi hai aura samasta nayoM ke pakSase rahita honepara hI nizcayase samayasAra hotA hai| bhAvArthaH-samayasAra nAma zuddhAtmAkA hai usazuddhAtmAkI prApti usI samaya hotI hai jisasamaya samasta nizcaya tathA vyavahAranayakA pakSapAta dUra hojAtA hai kintu jakataka vyavahAranayase AtmA baMdhAhuvA hai tathA nizcayanayase AtmA mukta hai isaprakArakA nayakA pakSapAta rahatA hai taba taka usa samayasAra zuddhAtmAkI prApti kadApi nahIM hosaktI isaliye zuddhAtmAkI prAptike icchukoMko nayoMke pakSapAta kara rahita hI rahanA caahiye||53|| nATakasamayasArameMbhI kahA hai| ekasya baddho na tathA parasya citidvayordAviti pakSapAtau / yastatvavedI cyutapakSapAtastasyAsti nityaM khalu ciJcideva // 1 // ................................0000000000000000 // 32 // For Private And Personal Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paanandipaJcaviMzatikA / artha:-vyavahAranayase to AtmA kause baMdhA huvA hai aura nizcayanayase AtmA mukta hai isaprakAra ina donoMprakArake AtmAoMmeM donoM prakArake pakSapAta hai jo manuSya vAstavika tatvakA jAnanevAlA hai aura samasta prakArake nayoMke pakSapAtoMse rahita hai usakA caitanya hai so nizcayakarake caitanya hI hai // 1 // aura bhI kahA hai alamalamatijalpairdurvikalpairanalpairayamiva paramArthaH sevyatAM nityameva / svarasavisarapUrNajJAnavisphUrtimAtrAnna khalu samayasArAduttaraM kiJcidasti // 2 // arthaH-nAnAprakArake jo khoTe 2 vikalpa unake atyaMtakahanese pUrNaho pUrNaho sadA isaparamArtha paramAtmA kI hI sevA karo kyoMki apanA rasa jo visara arthAt phailAva usase paripUrNa jo jJAna usakI hai kevala prakaTa tA jisameM aise samayasArase utkRSTa, yahAMpara koIbhI vastu nahIM hai arthAt samayasArahI utkRSTa vastu hai // 2 // AtmA naya pramANa nikSepaAdivikalpoMse bhI rahita hai isabAtako AcAryavara dikhAte haiM ? nayanikSepaprAmatiprabhRtivikalpojbhitaM paraM zAntam / zuddhAnubhUtigocaramahamekaM dhAma cidrUpam // 54 // arthaH--jisameM naya nikSepa pramiti Adika kisI prakArake vikalpa nahIM hai aura jo utkRSTa hai tathA zAMta hai aura zuddhAnubhavake gocara hai tathA eka hai vaha caitanyarupI teja maiM hI hUM // bhAvArthaH-nato mujhameM dravyArthikaparyAyArthikakharUpa nayakA vikalpa hai aura na pratyakSa parokSarUpapramANa kA vikalpa hai tathA nAma sthApanA Adi nikSepakA vikalpa bhI mujhameM nahIM hai aura meM utkRSTa hUM tathA zAMta 10000000000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 329 // www.kobatirth.org padma nandipaJcaviMzatikA / hUM tathA zuddhAnubhavake gocara hUM aura caitanyasvarUpa teja hUM // 54 // samayasAra meM bhI kahA hai / udayati na nayazrIrastameti pramANaM kvacidapi ca na vidmo yAti nikSepacakram / kimaparamabhidadhmo dhAni sarvaMkaSe'sminnanubhavamupayAte bhAti na dvaitameva // arthaH -- sabako kaSanevAle isa caitanyarUpI tejake anubhava honepara dravyArthika paryAyArthika nayabhI udayako prApta nahIM hote tathA pratyakSa tathA parokSapramANa asta hojAte haiM aura nAma sthApanA dravya bhAva rUpI nikSepa na jAne kahAM calAjAte hai aura adhika kahAM taka kahA jAve dvaita bhI dRSTi gocara nahIM hotA // 1 // caitanyarUpake jAnanepara saba jAnA jAtA hai tathA caitanyarUpake dekhane para saba dekhA jAtA hai isabAtako AcAryavara dikhAte haiM / jJAte jJAtamazeSaM dRSTe dRSTaM ca zuddhacidrUpe / nizzeSabodhyaviSayau dRgbodhau yanna tadbhinnau // 55 // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir arthaH--jisacaitanyasvarUpatejake jAnane para to samastavastu jAnIM jAtIM hai aura dekhanepara samastavastu dekhIM jAtIM haiM kyoMki samasta jo jJeyapadArtha ve haiM viSaya jinake aise jo darzana aura jJAna haiM ve AtmasvarUpa hI haiM AtmAse bhinna nahIM hai // 55 // jabataka AtmAkA darzana nahIM hotA tabataka anyapadArthoMmeM prIti hotI hai kintu jisasamaya AtmAkA darzana hojAtA hai usasamaya bAhyapadArthoMmeM prIti nahIM hotI isabAtako AcAryavara dikhAte haiM // For Private And Personal ********* // 3295 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 330 Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra padyanandipaJcaviMzatikA / / bhAve manohare'pi ca kAcinniyatA ca jAyate prItiH / api sarvAH paramAtmani dRSTe tu svayaM samApyante // 56 // arthaH-atyaMtamanoharabhI padArthameM koI vicitra tathA nizcitaprIti hojAtI hai kiMtu jisasamaya paramAtmA kA darzana hojAtA hai usasamaya una anyapadArthoM meM prItikI samApti hojAtI hai| bhAvArtha:-jabataka manuSya paramAtmAko nahIM dekhatA tabhItaka usamanuSyako bAhyapadArtha prItike karane vAle hote haiM arthAt vaha bAhyapadArthoM ko priya mAnatA hai kintu jisasamaya usako paramAtmAkA darzana ho jAtA hai usasamaya vaha bAhyapadArthoM ko aMzamAtrabhI priya nahIM mAnatA apriyahI mAnatA hai // 56 // buddhimAn puruSoMkeM AtmAke sAtha vidyamAnabhI karmoMkA sambaMdha avidyamAna sarIkhAhI hai isacAtako AcAryavara dikhAte haiM sannapyasanniva vidAM janasAmAnyo'pi karmaNo yogH| taraNapaTUnAmRddhaH pathikAnAmiva saritpUraH // 57 // arthaH-yadyapi kaukA saMbaMdha sabaprANiyoMke samAna hai tobhI buddhimAnapuruSake vaha vidyamAnabhI nahIM vidyamAnake samAnahI hai jisaprakAra tairanemeM caturarastAgIroMko paDhAhavA nadIkA pravAha / bhAvArtha:-yadyapi jisaprakAra nadIkA pravAha samastaprANiyoMkoM samAna bhayakA karane vAlA hai tobhI jo rastAgIra tairanemeM catura haiM arthAt jinako tairanA acchA AtA hai unako vaha bhayakA karanevAlA nahIM hotA usIprakAra yadyapi kaukA saMbaMdha sabajIvoMke samAna hai tobhI jo puruSa buddhimAna haiM arthAt ninako khaparakA viveka hai unapuruSoMko AtmAke sAtha vidyamAnabhI karmoM kA saMbaMdha nahIM vidyamAnasAhI hai // 57 / / tatvajJAniyoko heya tayA upAdeyakA avazya dhyAna rakhanAcAhiye isabAtako AcAryavara dikhAte haiN| ) //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 49//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // 33 // For Private And Personal Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kebatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandi '//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipaJcaviMzatikA / mRgayamANena suciraM rohaNabhuvi ratnamIpsitaM prApya / heyAheyazrutirapi vilokyate labdhatatvena // 58 // arthaH-rohaNaparvatakI bhUmimeM cirakAlase ratnako ir3anevAlA manuSya daivayogase iSTaratnako pAkara jisa prakAra yaha tala heya hai athavA upAdeya hai isabAtakA bicAra karatA hai usIprakAra jisamanuSyako bAstavikatakha kI prApti hogaI hai usako bhI yaha tala heya hai athavA upAdeya hai aisA vicAra karanA cAhiye / _ bhAvArthaH-jisaprakAra kisImanuSyako ratnakI icchA huI aura usI icchAse vaha rohaNAcalakI bhUmi meM ratna hur3ane lagagayA aura usako iSTaratnakI prAptibhI hogaI umasamaya jisaprakAra vaha manuSya vicAra karatA hai ki yaha tala heya hai athavA aheya hai arthAt chor3ane yogya hai athavA grahaNakarane yogya hai usIprakAra anAdi kAlase tatvakI prAptike icchuka manuSyako yadi bhAgyavaza tatva milajAve to usako bhI isaprakArakA vicAra karanA cAhiye ki yaha taba mujhe grahaNa karane yogya hai ki chor3ane yogya hai|| 58 // tatvajJAnIko isarItise vicArakaranA cAhiye / / karmakalitopi muktaH sazrIko durgatopyahamatIva / tapasA dukhyapi ca sukhI zrIgurupAdaprasAdena // 59 // jarthaH yadyapi jJAnAvaraNa Adi kA~se merI AtmA saMyukta hai tobhI maiM zrIguruke caraNAraviMdakI kRpAse sadA mukta hUM aura yadyapi maiM atyaMta daridrI hUM tobhI maiM zrIgurUke caraNoMke prasAdase lakSmIkara sahita hUM aura yadyapi maiM tapase duHkhita hUM tobhI zrIgurUke caraNoMkI kRpAse maiM sadA sukhI hI hUM arthAt mujhe kisI prakArakA saMsArameM duHkha nahIM hai // 59 // 1000000000000000000000000000000000000000000000000000000 // 331 // For Private And Personal Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 332 / / www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipaJcaviMzatikA / bodhAdasti na kiJcitkAryaM yaddddazyate malAttanme / AkRSTayaMtrasUtrAddArunaraH sphurati naTakAnAm // 60 // arthaH--jo kucha mere kArya mojUda hai arthAt jo kucha kArya meM kararahA hUM vaha karmakI kRpAse kararahA hUM jJAnase kucha bhI kArya nahIM kyoMki naTake kha~cehuve yaMtrake sUtra se hI putalI nAcatI hai| bhAvArtha:- jisaprakAra putalIke nRtya meM naTadvArA khIMcA huvA sUtrahI kAraNa hai usIprakAra mere jo kArya dRSTi gocara ho rahe haiM unameM karmahI kAraNa hai arthAt karmakI kRpAse hI mujhameM kArya dIkha rahe hai jJAnakI kRpAse nahIM // 60 // nizcaya paMcAzatpadmanandinaM sUrimAzribhiH kaizcit / zabdaiH svabhaktisUcitavastuguNairviraciteyamiti // 61 // arthaH -- zrIpadmanandI AcAryako Azrita tathA apanI bhaktise prakaTakiyA hai vastukA guNa jinhone aise kaieka zabdoMdvArA isanizcayapaJcAzatkI racanAkI gaI hai / bhAvArthaH ---- isazlokase AcAryane apanI laghutAkA varNana kiyA hai ki isa anityapaJcAzatnAmaka adhikArakI racanA maiMne nahIM kI hai kintu mujhako Azrita kaIeka vacanoMne kI hai // 61 // tRNaM nRpazrIH kimu vacmi tasyAM na kAryamAkhaNDalasampado'pi / tatvaM paraM cetasi cenmamAsti azeSavAJchAvilayaikarUpaM // 62 // arthaH- samasta prakArakI icchAoMko dUrakaranevAlA yadi caitanyarUpI tatva mere manameM mojUda hai to rAja lakSmI to tRNake svamAna hai isaliye maiM usake viSaya meM to kyA hUM indrakI saMpadA bhI mere liye kisI kAmakI nhii||62|| isaprakAra zrIpadmanadi paMcavizatikAmeM anitya paMcAzata nAmaka adhikAra samApta huvA / For Private And Personal / / 3325 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 333 // www.kobatirth.org padyamandipazJcaviMzatikA / brahmacaryarakSAvartyadhikAraH / zArdUlavikrIr3ita / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir kSepeNa jayaMti ye ripukulaM lokAdhipAH kecana drAkteSAmapi yena vakSasi dRr3ha ropaH samAropitaH / sospi prodgatavikramasmarabhaTaH zAntAtmabhirlIlayA yaiH zastragrahavarjitairapi jitaH stebhyo yatibhyo namaH // arthaH-saMsArameM kaI eka aisebhI rAjA haiM joki apanI bhrukuTIke vikSepamAtra se hI vairiyoMke samUhako jIta lete haiM una rAjAoMke bhI hRdayameM zIghrahI jisa kAmadevarUpI yodhAneM dRr3hatAse vANako samAropita kara diyA hai aise atyaMta parAkramI bhI usa kAmadevarUpI subhaTako samastaprakArake zAstroMkararahita tathA jinakI AtmA krodhAdikaSAyoMke nAzahonese zAMta hogaI haiM aise yatiyoMne bAtakIbAta meM jItaliyA hai una yatiyoMke liye namaskAra hai arthAt ve yatIzvara merI rakSA kreN| bhAvArtha:-- jina rAjAoMkI bhoM Ter3Ihonepara hI pravalabhI zatruoMkA samUha bAtakIbAtameM vaza ho jAtA hai una mahAparAkramI rAjAoMke hRdayameM bhI jisa kAmadevarUpI subhaTane apanA vANa samAropita karadiyA hai arthAta usane aise parAkramI rAjAoM ke Upara bhI apanA prabhAva jamA rakkhA hai usamahAparAkramI bhI kAmadevarUpI subhaTako vinAhI hathiyArake jina zAMtAtmAmuniyoMne bAta kI bAtameM jIta liyA AcArya kahate haiM ki unamuniyoM keliye maiM mastaka jhukAkara namaskAra karatAhUM // 1 // brahmacArI koMna hosaktA hai isabAtako AcAryavara dikhAte haiM / AtmA brahmaviviktaboghanilayo yattatra caryaM paraM svAMgAsaMgavivarjitaikamanasastadbrahmacaryaM muneH / evaM satyavalAH svamAtRbhaginI putrIsamAH prekSate vRddhAdyA vijitendriyo yadi tadA sa brahmacArI bhavet For Private And Personal // 333 / / Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 334 // 1990000000000000000000000000000000000000000.......... pacanandipaJcaviMzatikA / arthaH--apane zarIrameM jo AsaktatA usakara rahita hai ekamana jisakA arthAt jisamunaki manameM zarIra viSayaka kuchabhI AsaktatA nahIM hai aise munIkI jo samastapadAthoMse bhinna tathA jJAnasvarUpa AtmA hai vahI brahma hai aura usabrahmameM jo caryA hai arthAt ekAgratA hai vahI brahmacarya hai aura aise honepara jo vRddha Adika striyAM haiM unako apanI mAtA, vahina, lar3akIke samAna dekhatA hai usasamaya vaha brahmacArI hotA hai / bhAvArthaH-samastapadArthoMse bhinna aura jJAnakA sthAna arthAt jJAnasvarUpa jo AtmA hai vaha to brahma hai aura usabrajhameM jo zarIraviSayakamamatAkararahitamunIke manakI ekAgratA hai vaha ataraMga brahmacarya hai aura bAhyameM jo vRddhastrIko mAtAke samAna samajhatA hai tathA varAvarakI strIko bahinake samAna tathA choTIstrIko putrIke samAna samajhatA hai usapuruSakA vaha bAhyabrahmacarya hai aura jo ina donoMprakArake brahmacaryakA pAlana karanevAlA hai vaha (vazI) brahmacArI hotA hai // 2 // aba AcArya isabAta ko dikhAte haiM ki yadi zayana Adi avasthAmeM muniko atIcAralage to ve prAyazcita karate haiM svapne syAdaticAritA yadi tadA tatrApi zAstroditaprAyazcitavidhiM karoti rajanIbhAgAnumatyA muniH rAgodrekatayA durAzayatayA sA gauravAtkarmaNastasya syAdyadi jAgratopi hi punastasyAM mahacchodhanam // arthaH-yadi kisIkAraNase svapnameM muniko atIcAra lagajAve to muni rAtrikA vibhAgakara zAstra meM kahehuve prAyAcittako karate haiM aura yadi jAgrataavasthAmeM rAgake udrekase athavA khoTeAzayase vA karmakI gurutAse yadi muniko atIcAra lagajAve to usa atIcAritAmeM ve var3AbhArI saMzodhana karate haiM / bhAvArthaH-yadi munIzvaroMko sotesamaya rAtrimeM atIcAra lagai to ve rAtrikA vibhAgakara prAyazcita 10000000000000000000000000000000000000000000000607 Buaa For Private And Personal Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 000000000000000000000000000000000000000000nnoon.. pdynndipshcviNshtikaa| karate haiM aura yadi jAgrataavasthAmeM rAgakI adhikatAse vA khoTe Azayase athavA karmake gauravase atIcAra na lage to muni usakA bar3AbhArI saMzodhana karate haiM // 3 // sAdhuke dRr3hamanakA saMyama jo hai vahI brahmacaryakI rakSAkaratA hai isavAtako AcArya dikhAte haiN| nityaM khAdati hastisUkarapala siMhovalI tadrativarSeNaikadine zilAkaNacare pArAvate sA sdaa|| na brahmavratamati nAzamathavA syAnnaiva bhukterguNAttadrakSAM dRDha eka eva kurute sAdhormana-saMyamaH // 4 // arthaH-bhojanake guNase arthAt bhojanake karanase brahmacaryavata naSTa hotA hai tathA bhojanake na karanase brahmacaryavrata palatA hai yaha bAta nahIM hai kyoMki atyaMta balavAna siMha sadA hAthI tathA sUharake mAsako khAtA hai kiMtu varSameM vaha ekahIsamaya ratiko karatA hai tathA kabUtara sadA pattharake Tukar3e khAtA hai tobhI vaha sadA raMti karatA rahatA hai kiMtu brahmacarya kA pAlana (rakSA) ekamAtra sAdhukA dRr3ha jo manakA saMyama hai vahIM karatA hai| bhAvArtha:-vahutase manuSya aisA samajhate haiM ki puSTa bhojanakaranese brahmacarya nahIM palatA hai aura puSTa bhojanake na karanese brahmacarya palatA hai so yahabAta nahIM kyoMki yadi puSTabhojana karanesehI kAmakI atitIvratA hotI to siMhako bhI Adhika kAmI honA cAhiye kyoki vahabhI to dinarAta hAthI tathA sUharake atyaMta puSTa mAMsako khAtA hai kiMtu vaha rati varSa meM ekahI divasa karatA hai tathA yadi puSTa bhojanake na karanese hI kAma adhika nahIM satAtA hai to kabUtara joki rAtadina rUkhe pattharake Tukar3oMko khAtA, hai usai kAmako adhika nahIM satAnA cAhiye kiMtu dekhanameM AtA hai ki kabUtara bar3A kAmI hotA hai tathA sadA rati karatA rahatA hai isaliye puSTabhojanakaranese brahmacaryakA nAza hotA hai tathA puSTabhojanake na karane se brahmacaryakA pAlana hotA hai yaha bAta nahIM kiMtu brahmacaryakI rakSAkA kAraNa ekamAtra sAdhukA dRr3hamanakA saMyamahI hai aura bar3hamanakA //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 336 // 100000000000000000000000000000000000000000000000000000000 padyanandipaJcaviMzatikA / saMyama na hove to brahmacaryakA nAza hotA hai aisA samajhanA cAhiye // 4 // cetaH saMyamanaM yathAvadavanaM mUlavratAnAM mataM zeSANAM ca yathAvalaM prabhavatAM bAhya munAninaH tajanyaM punarAMtaraM samarasIbhAvena ciccataso nityAnaMdavidhAyikAryajanakaM sarvatra heturddhayam // 5 // arthaH-jJAnImunike yathAzakti honevAle jo bhUlaguNa tathA uttaraguNa haiM unako yathAyogya jo rakSaNa karanA hai vaha to bAdya manakA saMyama hai tathA usabAhyamanake saMyamase utpanna huvA aura sadA Anedake karanevAle kAryako paidAkaranevAlA "caitanya tathA manake samarasIbhAvase, jo manakA saMyama hotA hai vaha aMtaraMgamanakA saMyama hai tathA sabajagaha yaha donoM prakArakA saMyama kAraNa hai // 5 // samastatriyoMke tyAgakarane meM vratIko atyaMta prayatna karanAcAhiye isabAtako AcAryavara dikhAte haiN| yetobhrAMtikarI narasya madirApItiryathA strI tathA tatsaMgena kuto munevratavidhiH stoko'pi sambhAvyate / tasmAtsahAtapAtabhItamatibhiH prAptaistapobhUmikAM kartavyo vAtabhiH samastayuvAtatyAge prayatno mahAn / arthaH-jisaprakAra madirAkApAna manuSyako bhrAMtikA karanevAlA hotA hai usIprakAra strIbhI manuSya ke cittako bhrAMtikI karanevAlI hotI hai isaliye usa strIkI saMgatise munIke thor3ebhI vratake vidhAnakI saMbhAvanA nahIM hosaktI isaliye AcArya kahate haiM ki jinamuniyoMkI mati saMsArameM bhramaNakaranase bhayabhIta hai aura jo muni tapakI bhUmikAko prAptahogaye haiM unako samastastriyoMke tyAgameM var3AbhArI prayatna karanAcAhiye / bhAvArtha:-nisaprakAra zarAbako pInevAlA manuSya behoza rahatA haiM aura vaha kuchabhI kAma nahIM karasaktA usIprakAra strIkA lolupI puruSabhI hitAhitase zUnya tathA kiMkartavyatA vimUr3ha rahtA hai isaliye aisI nikRSTa strIkI saMgatise thor3AsAmI vratakA vidhAna nahIM hosaktA ataH AcArya upadeza dete haiM ki jinamuniyoMkI 14...........0000000000000000000000000000000000000000." 1336 // For Private And Personal Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 124 464 0000000000000000000000000000000000000000000000000001 pacanandipazcaviMzatikA / buddhi saMsArake bhramaNase atyaMta bhayabhIta hai aura jo tapakI bhUmikA ko prApta hogaye haiM unamuniyoMko cAhiye ki ve samastaprakArakI striyoM ke tyAgameM bar3A prayala kareM // 6 // . aurabhI Acaryavara strIke tyAgakI dRr3hatA ko batalAte haiMmukta ri dRDhAgalA bhavataroH sekeMgaMnA sAriNI mohavyAdhavinirmitA naramRgasyAbaMdhane vAgurA / yatsaMgena satAmapi prasarati prANAdipAtAdi tattaddhArtApi yatetitvahataye kuryAnna kiM sA punaH // 7 // arthaH-yahastrI muktike dvArake rokanekeliye majabUta argalA hai aura saMsArarupIvRkSake sIMcanekeliye nAlI hai tathA manuSyarUpI mRgoMke vAMdhanekeliye moharUpIvyAdhadvArA banAyA huvA jAla hai kyoMki jisa sIke saMgase sajjanoMkA bhI jIvana naSTa hojAtA hai aura jisastrIkI bAtabhI muniyoMke munipaneke nAzake liye hotI hai vaha strI saMsArameM aura kyA 2 nahIM karasaktI ? arthAt samastaprakArake aniSToMko karasaktI hai // bhAvArtha:-strIko argalAkI upamA isaliye dI gaI hai ki jisasamaya kivAr3a lagAkara agalA lagAdI jAtI hai usasamaya jisaprakAra usadaravAje ke bhItara koIbhI praveza nahIM karasakatA usIprakAra jo manuSya strIke lolapI haiM arthAt strIke phaMdemeM phase huve haiM unako mokSakI prApti kadApi nahIM hosakatI / aura strIko nAlI kI upamA isaliye dI gaI hai ki jisaprakAra nAlIdvArA sIMcanese vRkSa dina pratidina bar3hatA calAjAtA hai usIprakAra strIlapaTiyoMkeliye saMsArabhI bar3hatA calAjAtA hai arthAt unako niraMtara saMsArameM bhramaNa karanA par3atA hai aura strIko jAlakI upamA isaliye dI gaI hai ki jisaprakAra jAlameM phasakara jIva duHkha pAte haiM usI prakAra strImeM Asakta honese jIvoMko mAnAprakArake duHkhoMkA sAmanA karanA par3atA hai isaliye aisI strI saMsArameM samasta aniSToMke karanevAlI hai kyoMki jisa strIke saMgase sajjanoMkA bhI jIvana naSTa hojAtA hai tathA 100000000 For Private And Personal Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipazcaviMzatikA / yatiyoMke yatipanekA bhI nAma nizAna ur3ajAtA hai // 7 // aura bhI Arcayavara strIke viSayameM upadeza dete haiMtAvatpUjyapadasthitiH parilasattAvadyazo jubhate tAvacchubhratarA guNAH zucimanastAvattapo nirmalam / tAvaddharmakathApi rAjati yatestAvatsa dRzyo bhavet yAvanna smarakAri hAri yuvate rAgAnmukhaM vIkSate // arthaH--jabataka yati, prItise kAmake uddIpanakaranevAle tathA manohara khIke mukhako nahIM dekhatA tabhItaka vaha yati pUjyapadameM arthAt uttamapadameM sthita rahatA hai aura tabhItaka usayatIkA zobhAyamAna yaza vRddhiko prApta hotA rahatA hai tathA tabhItaka usake guNa niSkalaMka rahate haiM aura tabhItaka usayatIzvarakA mana pavitra banA rahatA hai tathA usIsamayataka usakA nirmala tapa rahatA hai tathA usIsamayataka usakI dharmakathA zobhita rahatI hai aura tabhItaka vaha dekhane yogya vanArahatA hai kiMtu strIke mukhadekhatehI ye koI bAteM nahIM rahatI isaliye yatiyoM ko strIkA mukha kadApi nahIM dekhanA cAhiye // 8 // munIzvaroMko svIkA sarvathA tyAgakaradenA cAhiye isabAtako AcAryayara batAte haiMtejohAnimapUtatAM bratahatiM pApaM prapAtaM patho mukterAgitayAMganAsmRtirapi klezaM karoti dhruvaM / tatsAnidhyavilokanaprativacaHsparzAdayaH kurvate kiM nAnarthaparaMparAmiti yatestyAjyAvalA dUrataH // 9 // artha:-jisastrIkA rAgasahitapanese smaraNabhI tejakI hAniko karatA hai tathA apavitratAko karatA hai | aura bacoMke nAzako karatA hai tathA pApakI utpatti karatA hai aura mokSake mArgase manuSyoMko girAtA hai aura nizcayase nAnAprakArake klezoMko karatA hai taba usastrIke samIpameM rahanA tathA usakA dekhanA aura usake sAtha vacanAlApa, aura usake sparza, Adika kisa 2 anarthako nahIM karate? arthAt sarvahI anarthoM ko karate haiM isa // 3380 For Private And Personal Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 33 // 10000000000000000000000000.000000000000000000000000000 pacanandipaJcaviMzatikA / liye aisI strI yatiyoMko dUrase hI tyAgane yogya hai / bhAvAtheM:-jaba strIkA na kucha smaraNahI tejakA nAzakaratA hai aura pavitratA nahIM hone detA tathA samastaprakArake vratoMko jar3ase ur3AtA hai aura mokSamArgase bhraSTa karatA hai aura nAnAprakArake duHkhoMko detA hai taba usake pAsa rahanA usakA dekhanA usake sAtha bArtAlApa karanA aura sparza AdikaranA kisa 2 anarthako na karegA ? isaliye apane hitake abhilASIyatIzvaroMko cAhiye ki ve sarvathA khIse dUrarahai // 9 // aura bhI bhAcAryavara munIzvaroMko upadeza dete haiMvezyA syAddhanatastadasti na yatezcedasti sA syAtkuto nAtmAyA yuvatiryatitvamabhavattattyAgato yatpurA / puMso'nyasya ca yoSitA yadi ratizchinno nRpAttatpateH syAdApajananadvayakSayakarI tyAjyaiva yoSA yte|| Artha:-yadi muni vezyAke lolupI vane to vezyA unako mila nahIM sakatI kyoMki vezyA adhika dhana honepara hI prApta hotI hai aura vaha dhana yatIke pAsa hai nahIM, yadi kadAcit dhanabhI hove to vezyA unako mila nahIM sakatI aura apanI svIkIbhI yatiko prApti nahIM ho sakatI kyoMki pahile usastrIke tyAgasehI yatipanA | huvA hai aura yadi dUsare puruSakI strIke sAtha yati ratikareM to ve rAjAse chedana Adika daMDako prApta hote haiM tathA usastrIke patike dvArAbhI vahutase kaSToMko pAte haiM isaliye yatiyoMko donoM janmokI nAzakaranevAlI strI kA sarvathA tyAgakaradenA caahiye| bhAvArtha:--yadi strIke sAthameM prItikaranese kucha sukhamilatA tabato yatiyoMko strIkesAtha prItikaranA acchA hotA kintu strIke sAthameM prItikarane meM to aMzamAtrabhI sukha nahIM kyoMki vezyAke sAtha prIti lo dhana se hotI hai so ghana yatIke pAsa hai nahIM, isaliye unako ekaprakArakA kaSTahI hai yadi kadAcit unake pAsa // 339 / / For Private And Personal Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 5340 0000000000000000000000000000000000000000000.............. padmanandipazcaviMzatikA / dhana hovebhI to vezyA unako kahAMse milasakatI hai yadi kaho apanI yuvatike sAtha rati karai so apanI strI bhI yatiko nahIM milasakatI kyoMki pahile usastrIke tyAgasehI yati huve haiM isaliyebhI duHkhahI hai yadi kaho ki parastrIke sAtha hI rati kareM sobhI nahIM banasakatA kyoMki parastrIseviyoMko rAjA, chedanabhedana Adi daMDa detA hai tathA usastrIkA pati bhI nAnAprakArake tAr3ana Adi duHkha detA hai aura strI donoM janmoMke nAzakarane vAlI hotI hai isaliye aisI strIkA muniko sarvathA tyAga karadenA cAhiye // 10 // ___AcArya brahmacaryakI mahimAkA varNana karate haiMdArA eva gRhaM naceSTakacitaM tattairgRhastho bhavettattyAge yatirAdadhAti niyataM sabrahmacaryaM param / vaikalyaM kila tatra cettadaparaM sarvaM vinaSTaM vrataM puMsastena vinA tadA tadubhayabhraSTatvamApadyate // 11 // arthaH-strIkA nAmahI gharahai kiMtu IToMse vyApta ghara nahIM kahalAtA isaliye una striyoMse hI manuSya gRhastha hotA hai aura usastrIke sarvathA tyAgase hI yati utkRSTa tathA zreSTa brahmacaryako nizcayase dhAraNa karate haiM yadi usabrahmacaryameM kisIkAraNase vikalatAho jAve to dUsare 2 samasta vrata naSTa ho jAte haiM aura usasamaya usabrahmacaryake vinA yatike vratIpanA tathA gRhasthapanA donoM naSTa ho jAte haiN| bhAvArthaH-strIke grahaNase to manuSya gRhastha kahAjAtA hai aura strIke tyAgase yati, vAstAvakarItise brahmacaryakA pAlana karate haiM yadi brahmacaryameM kisIprakArakI vikalatA (hInatA) ho jAve to aura dUsare 2 bhI samastavata naSTa ho jAte hai aura brahmacaryameM vikalatAke AjAneke kAraNa na to vAstAvakarItise vratIpanAhI 6600000000000000000000000000000000000000000000000000000 1 pazca ryam yahabhI ka. pustakameM pATha hai| // 34 // For Private And Personal Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir .......................... rd////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanendipaJcaviMzatikA / rahatA hai aura na gRhasthapanAhI rahatAhai isaliye yatiyoMko cAhiye ki ve brahmacaryake dhAraNa karanepara usakA acchI taraha pAlana kareM aura yadi brahmacarya bhalIbhAMti pAlana na karasake to ve gRhasthahI vane rahe jisase una kA gRhasthapanAto uttama banA rahai nahIM to donoMhI gRhasthapanA tathA vratIpanA unake naSTa ho jAvegeM // 11 // aura bhI AcAryavara muniyoMko upadeza dete haiN| sampadyeta dinadayaM yadi sukhaM no bhojanAdestadA strINAmapyatirUpagarvitadhiyAmaMgaM zavAMgAyate / lAvaNyAdyapi tatra caMcalamiti zliSTaM ca tattadgatAM dRSTrA kuMkumakajalAdiracanAM mA gaccha mohaM mune||12|| arthaH-rUpase atyaMta ghamaMDayukta hai buddhi jinhoMkI aisI khiyoMko yadi dodina bhI bhojanAdise mukha na mile arthAt yadi ve dodina bhI nahIM khAya to unakA zarIra murdeke zarIrake samAna mAlUma par3atA hai aura unastriyoMke zarIrameM maujUda jo lAvaNya hai vaha bhI caMcala hai arthAt kSaNabhara meM vinAzIka hai isaliye he muniyo unastriyoM ke zarIrameM kesara, kAjala, AdikI racanAko dekhakara mohita mata ho // bhAvArtha:--yadi striyoMkA zarIra nitya tathA suMdara, vanA rahatA aura unake zarIrakA lAvaNya caMcala na hotA tabato he muniyoM tumako unake zarIrameM kesara tathA kAjala AdikI racanAko dekhakara mugdha honA thA lekina unakA zarIra to aisA hai ki yadi ve dodimabhI bhojana na kareM to vaha murdeke zarIrake samAna phIkA par3ajAtA hai aura unameM jo kucha lAvaNya dRSTi gocara hotA hai vaha bhI palabhara meM naSTa hojAtAhai isaliye aisI nissAra strImeM kadApi tumako moha nahIM karanA cAhiye // 12 // strIke zarIrakI zobhA kSaNabhaMgura hai isabAtako AcArya dikhAte haiMsatAM, yahabhI sa. puskha meM pATha hai 00000000000000 // 34 // For Private And Personal Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 342 // www.kcbatirth.org pacanandipazcaviMzatikA / rambhAstambhabhRNAlahemazazamRnnIlotpalAdyaiH purA yasya strIvapuSaH puraH parigataiH prAsA pratiSThA na hi / tatparyaMtadazAM gataM vidhivazAtkSiptaM kSataM pakSibhibhItaizchAditanAsikaHpitRvane dRSTaM laghu tyajyate // 13 // arthaH--jisa strIke zarIrake Age prApta aise keloMkA staMbha, kamalakA taMtu, varapha, caMdramA aura nIlakamala Adikone bhI pahile pratiSThA nahIM pAIthI vahI strIkA zarIra jisasamayaM mRtazarIra vamajAtA hai aura jaba vaha imasAna bhUmimeM pheMkadiyAjAtA hai aura jisasamaya pakSI usake Tukar3e kara dete hai usasamaya vaha dekhA huA zarIra, bhayabhIta tathA jinakI nAka DhakI huI haiM aise manuSyoMke dvArA zIghra hI chor3a diyA jAtA hai // 13 // bhAvArtha:-jabataka strIkA zarIra jIvitazarIra rahatA hai tabatakato itanA manohara rahatA hai ki keloMkA staMbhabhI usake sAmane koI cIja nahIM, aura na kamala taMtuhI koI cIja hai tathA zItala itamA hotA hai ki varapha caMdramA tathA nIlakamalakIbhI zItalatA usake sAmane koI cIja nhiiN| kiMtu vahI zarIra jaba mRtazarIra vana jAtA hai usasamaya vaha zmasAnabhumimeM pheMka diyA jAtA hai aura pakSigaMNa usake Tukar3e ur3A dete haiM aura manuSya usako bhayabhIta hokara tathA nAka r3hakakara dekhate hai aura zIghahI chor3adete haiM isaliye aise. apavitra tathA anityazarIrameM muniyoMko kabhI bhI rAganahIM karanA caahiye||13|| aura bhI isIviSayameM AcArya kahate haiMaMgaM yadyapi yoSitAM pravilasattAruNyalAvaNyavaSAvattadapi pramodajanakaM mUDhAsmamAM mo satAm / ucchUnairbahubhiH zavarAtitarAM kIrNa zmasAnasthalaM labdhvA tuSyati kRSNakAkanikaro mo raajhNsgrjH||1|| arthaH yadyapi striyoMkA zarIra manohara yovanaavasthA tathA lAvaNyakara sahitabhI hai, aura aneka prakAra ke bhUSaNoMse bhUSitahai tobhI vaha mUr3habuddhipuruSoMko hI AnaMdakA denevAlA hai kiMtu sajjanapuruSoMko AnaMdakA 120.000000000000000000000000000000000000000.00AMMAR 342 // For Private And Personal Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 343 // paMcanAmdapaMcaviMzatikA / denevAlA nahIM jisaprakAra sar3e huve aneka murdIse vyApta zmasAnabhUmiko prApta hokara kAle kAkoMkA samUhahI saMtuSTa hotAhai rAjahaMsoMkA samUha saMtuSTa nahIM hotA / bhAvArtha:-jisaprakAra sar3ehuve murdIse vyApta zmasAnabhUmiko prApta hokara kauvA saMtuSTa hotA hai aura rAjahaMsa saMtuSTa nahIM hotA usIprakAra yadyapi strIkA zarIra uttama yauvana tathA lAvaNyakara sahitabhI hai aura nAnAprakArake bhUSaNoMse bhI sAhita hai tobhI usako mUrkhalogahI harSakA karanevAlA mAnate hai vidvAnaloga harSakA karanevAlA kadApi nahIM mAnate // 14 // strIkA zarIra apavitra hai isaliye vidvAnaloga usameM rAga nahIM karate isabAtako AcAryavara dikhAte haiN| yUkAdhAma kacAH kapAlamaijinAcchannaM mukhaM yoSitAM tacchidre nayane kucau palabharau vAhUtate kIkase / tuMdaM mUtramalAdisA jaghanaM praspandivarcIgRhaM pAdasthUNamidaM kimatra mahatAM rAgAya saMbhAvyate // 15 // artha:--khiyoMke vAlato jUvAoMke sthAna haiM aura mukha tathA kapAla cAmakara veSTita haiM aura donoM netra usake cheda hai tathA stana mAMsase mere huve hai aura donoM mujA vistRta haDDiyAM hai aura striyoM kA peTa mUtra tathA| malakA ghara hai aura jaghana vahatI huI viSTAke ghara haiM aura striyoMke caraNa sthUNake samAna hai isaliye nahIM mAlUma sajanoMko striyoMkI konasI cIja rAgakeliye hotI hai| bhAvArthaH-yadi strIkI koI bhI cIja pavitra tathA suMdara hotI to strImeM vidvAna puruSoMke rAgakI saMbhAvanA ho saktI thI kiMtu strIkI to koI cIja pavitra tathA suMdara nahIM kyoMki unake vAloMmeM to asaMkhyAte javAM lIkha Adi jIva bhare have haiM aura mukha tathA kapAla carmakara veSThita haiM tathA donoM netra chidra hai aura stana mAMsake piMDa 1. pustakameM adhinAcchAdi yahamI pATha hai| 00000000066666666666666001 3 // For Private And Personal Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir .00000000000050000000000000000000000000000000000000. pacanandipazcaviMzatikA / hai aura mujA laMbI 2 hAIyAM hai aura peTa mala mUtrakA piTArA hai aura jaghana bahatI huI viSTAke gharahaiM aura caraNa zRr3Ike samAnahai isaliye aise apavitra strIke zarIrameM uttamapuruSoMko kadApi mohaM mahIM karanA caahiye||15|| aura bhI AcAryavara strIkI apavitratAko dikhAte haiMkAryAkAvicArazUnyamanaso lokasya kiM brUmahe yo rAgAMdhatayAdareNa vanitAvakrAsyalAlAM pivet / zlAghyAste kavayaH zazAMkavAditi pravyaktavAgDaMvaraizcarmAnaddhakapAlametadapi yairagre satAM varNyate // 16 // arthaH--rAgase aMdhAhokara jo loka bar3e Adarase strIke mukhakI lArakA pAna karatA hai graMthakAra kahate haiM ki kArya tathA akAryake vicArase rahita hai mana jisakA aise usalokake viSayameM hama kyA kahe ? aura ve kavibhI sarAhanA karane yogya hai ki jo kavi sajjanoMke sAmane cAmase DhakAhuvA hai kapAla jisakA aisebhI strIke mukhako, apane prabalabANIke ADaMbarase caMdramAke samAna kahate haiN| bhAvArtha-vinAhI upadezake samastajIva strIke sevakavanehave haiM aura rAtadina bar3e Adarase unakI / lArakA pAna karate hai kintu kaviloga cAmase Dhakehue bhI strIke mukhako caMdramAkI upamA dekara aura unako caMdravadanI kahakara aura bhI jIvoMko bhrAMta karate haiM yaha bar3IbhArI bhUla hai isaliye aisI nikRSTa tathA apavitra strIkI prazaMsA karanevAle ve kavi kukavi haiM aisA samajhanA cAhiye // 16 // __ AcAryavara kaviyoMkI niMdA karate haiMeSa strIviSaye vinApi hi paraproktopadezaM bhRzaM rAgAMdho madanodayAdanucitaM kiM kiM na kuryAjanaH / appetatparamArthabodhavikalaH prauDhaM karoti sphuracchaMgAraM pravidhAya kAvyamasakRllokasya kazcitkaviH // 17 // arthaH-rAgase aMSa yaha loka parake diyehuve upadezake binAhI kAmake udayase arthAt kAmIhokara kyA ////////////////////////////////////////////////////////////////// // // ////////////////////////////////////////// B4 // For Private And Personal Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 345 // pcnndipnycviNshtikaa| 2 anucita kAma nahIM karatA hai arthAt sabahI anucita kAma ko karatA hai itaneparabhI jisako aMzamAtrabhI paramArthakA jJAna nahIM aisA koI kavi jisameM bhalIbhAMti zRMgArakA varNana kiyAgayA hai aise kAvyako banAkara aura bhI niraMtara logoMko catura (striyoM ke sevanameM praur3ha) karatA rahatA hai| bhAvArtha:-yaha nItikArakA siddhAMta hai ki jo padArtha tyAgane yogya hotA hai usameM manuSyakI buddhi vinA upadezake praveza kara jAtI hai, upAdeya padArthake grahaNakaraneme utanI jaldI buddhi praveza nahIM karatI isaliye jo puruSa rAgAMdha hai unakI ekato vinA upadezake hI straki viSayameM buddhi pravRtta hojAtI hai aura jaba unakI buddhi strI viSayameM phasajAtI hai taba ve aneka prakArake anucita kAmakara baiThate haiN| aise honepara bhI kaviloga apaneko dayAlu samajhakara aura bhI unakolaye zRMgAraviziSTa kAvyoM ko banAkara unako strIviSayameM catura vanAdete haiM isaliye aise kaviyoMko uttama kavi na samajhakara kukavi hI samajhanA cAhiye // 17 // aba AcAryavara isabAtako batAte ki haiM jo muni strI tathA dhanakA tyAgI hai vaha devoMkA deva hai aura saboMkA mAnane yogya hai-- dArArthAdiparigrahaH kRtagRhavyApArasAro'pi san devaH so'pi gRhI naraH paradhanastrInispRhaH sarvadA / yasya strI natu sarvathA naca dhanaM ratnatrayAlaMkRto devAnAmapi deva eva sa muniH kenAtra no manyate // arthaH-jisapuruSake strIkA parigraha maujUda hai aura dhanakA parigraha maujUda hai tathA jisane samasta gRhasaMbaMdhI vyApArako karaliyA hai aisA gRhastha bhI manuSya, yadi paradhana tathA pararatrI meM nispRha hai to vahabhI java deva kahAjAtA hai taba jisamunike na to strI hai aura na sarvathA dhanahI hai aura jo samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritra svarUpa ratnatrayase zobhita hai vahato devoMkAbhI devahai hii| aura usamunikI sabahI pratiSThA karate haiM / 6000000000000000000000000000000000000000000000000000000 // 345 // For Private And Personal Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipazcaviMzatikA / bhAvArtha:-cAhai usa manuSyake strI tathA dhana ho aura cAhe usane samastagharake kAma kiye huve ho yadi vaha paradhana tathA parastrImeM icchA rahita hai vaha bhI jaba deva kahalAtA hai taba jo sarvathA strIkA tyAgI hai aura sarvathA dhanakA tyAgI hai arthAt jisake pAsa kaNamAtrabhI dhana nahIM hai aura samyagdarzanAdiratnatrayase vibhUSita hai to vaha kyoM nahIM devoMkA deva hogA aura vaha kyoM nahIM sajjanoMke AdarakA pAtra hogA ? avazyahI hogA isaliye muniyoMko cAhiye ki ve strI tathA dhanameM sarvathA icchAkA tyAga karadeveM // 18 // kAminyAdi vinAtra duHkhahataye vIkurvate tacca ye lokAstatra sukhaM parAzritatayA taddaHkhameva dhruvam / hitvA tadviSayotthamaMtAvarasaM stokaM yadAdhyAtmikaM tattatvekadRzAM sukhaM nirupamaM nityaM nijaM nIrajam // arthaH-strI Adike vinA saMsArameM duHkha hotA hai yaha samajhakara loga duHkhake dUrakaranekeliye strI AdikA svIkAra karate haiM paraMtu strI AdikameM jo sukha hai so parAdhInatAke kAraNa duHkhahI hai isaliye aMtameM virasa tathA thor3A jo viSayase utpanna sukha hai usako chor3akara jo tattvajJAniyoMkA AtmasaMbadhI sukha hai vahI sukha upamArahita tathA sadAkAla rahanevAlA aura apanA tathA nirdoSa hai aisA samajhanA cAhiye // bhAvArthaH-jo alpajJAnI duHkhake dUrakaranekeliye strI bhojana AdikA svIkAra karate haiM so ThIka nahIM kyoMki strI bhojana Adike svIkArase duHkha dUra nahIM hotA aura na sukhahI mila sakatA kyoMki vaha jo sukha hai vaha parAdhInatAke kAraNa duHkhahI hai aura vaha viSayottha sukha aMtameM virasa tathA thor3A hai isaliye aise sukhako chor3akara, tatvajJAnI puruSa jo upamArahita tathA nisya aura khIya tathA nirdoSa sukhakA anubhava karate haiM vAstavameM vahI sukha hai aisA samajhanA cAhiye // 19 // aba AcArya isabAtako vatAte hai ki jo puNyavAna haiM ve bhI yatIzvaroMko namaskAra karate haiN| 000000000000000000000000000000000000000000000000000001 For Private And Personal Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 34 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipaJcaviMzatikA / saubhAgyAdiguNapramodasadanaiH puNyairyutAste hRdi strINAM ye suciraM vasaMti vilasattAruNyapuNyazriyAm // jyotirbodhamayaM tadaMtaradRzA kAyAtprathak pazyatAM yeSAM tA natu jAtu te'pi kRtinastebhyo namaHkurvate // arthaH - ve manuSya saubhAgya AdiguNa tathA AnaMdake sthAnabhUta jopuNya unakara sahita haiM jomanuSya manohara jo yauvana avasthA usase pavitra haiM zobhA jinakI, aisI striyoMke manameM cirakAlataka nivAsakarate haiM aura ve puNyavAna puruSa bhI, jo muni apanI prasiddha aMtardRSTise samyagjJAnamayatejako zarIrase judA dekhane vAle haiM aura jinake pAsa strI phaTakanetaka bhI nahIM pAtI aise munIzvaroMko namaskAra karate haiM / bhAvArthaH yadyapi saMsArameM ve manuSya bhI puNyAtmA tathA dhanya hai jo yauvana avasthAse zobhAyamAna striyoMke hRdayameM cirakAlataka nivAsakarate haiM arthAt jinako striyAM hRdayase cAhatI haiM kintu unase bhI dhanya ve yatIzvara haiM joki apanI aMtardRSTise samyagjJAnamaya jyotiko judAkara dekhate haiM aura jinake pAsa striyAM svapna meM bhI nahIM phaTakane pAtIM tathA ve puNyAtmA aura striyoMke priya bhI manuSya, jinako mastaka jhukAkara namaskAra karate haiM // 20 // manuSyabhavase mokSakI prApti hotI hai isaliye bhavyajIvoMko manuSyabhava pAkara tapakaranA cAhiye isabAtakA AcArya upadeza dete haiM / duSprApaM bahuduHkharAzirazuci stokAyuralpajJatA jJAtaprAMtadinaH jarAhatamatiH prAyo naratvaM bhave // asminneva tapastataH zivapadaM tatraiva sAkSAtsukhaM saukhyArthIti viciMtya cetasi tapaH kuryAnnaro nirmalam // arthaH-jisanarabhavameM bahuta duHkhoMkA samUha hai aura jisameM apavitra tathA thor3I Ayu hai aura jisameM thor3A jJAnapanA hai tathA jisameM aMtake dinakA nizcaya nahIM hai "arthAt kaba maraNa hogA yahabAta mAlUma nahIM hai" aura jisanarabhavameM buddhi vRddhAvasthAkara naSTa hai aisA isasaMsAra meM yaha narabhava hai kiMtu tapakI prApti isI For Private And Personal // 347 // Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 1348 // 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 pamanAndapazcaviMzatikA / narabhavameM hotI hai aura usatapase mokSapadakI prApti hotI hai tathA usamokSapadameM sAkSAt sukhamilatA hai isaliye graMthakAra kahate haiM ki aisA bhalIbhAMti cittameM vicArakara jo manuSya uttamasukhakI prAptike abhilASI haiM unako avazya hI nirmalatapa karanA cAhiye / bhAvArtha:--yadyapi isa narabhavameM bahutase duHkha hai tathA apavitra aura thor3I Ayu hai aura thor3A jJAna hai tathA isanarabhavameM maraNake dinakA bhI nizcaya nahIM hai jarAse buddhi bhI naSTa hai taubhI tapakI prApti isanarabhavameM hI hotI hai aura usatapase mokSapadakI prApti hotI hai tathA mokSameM sAkSAt sukha milatA hai isaliye aisA vicArakara aura isa uttamanarabhavako pAkara manuSya ko nirmalatapa avazya karanA cAhiye kintu vyartha hI isanarabhavako vyatIta nahIM karanA cAhiye // 21 // ukteyaM munipadmanaMdibhiSajA dvAbhyAM yutAyAH zubhA saddhattauSadhiviMzaterucitavAgAmbhasA vartitA // nigranthaiH paralokadarzanakRte prodyattapovArddhakaizcetazcakSuranaMgarogazamanI vartiH sadA sevyatAm // arthaH-zrIpadmanaMdinAmaka vaidyahArA, ucita jo vacana aura artha vahI huA jala usase do zlokoM kara sahita tathA zreSTha chandarUpahI haiM auSadhi jisameM aisI jo vizati usase "arthAta vAIsa zlokoMse" yahazubha salAI (brahmacaryarakSAvarti) banAI hai isaliye jo samastaprakArake parigrahoMkara rahita nigraMtha hai aura unnata jo tapa usase vardhamAna hai arthAt jo atyaMta tapasvI haiM unako manarUpI netrameM sthita jo kAmarUpIroga, usako zAMta karanevAlI yaha salAI paralokake darzanakaliye avazya hI sevanIya hai| bhAvArtha:-jisaprakAra netrakA rogI puruSa netrase dekhanekeliye kisI vaidyahArA uttamajalase banAIhaI salAIkA sevana karatA hai usIprakAra AcAryavarapadmanaMdinAmakavaidyane bhI yaha brahmacaryarakSAvAti uttama vacana tathA //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 348 // For Private And Personal Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 349 // &//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipazcaviMzatikA / artharUpajalase 22 zlokoMmeM banAI hai isaliye jo manuSya samastaprakArake pAragrahoMse rahita nigraMtha hai aura prabalatapasvI tathA paralokake dekhaneke abhilASI haiM unako avazya hI isa kAmarUpIjvarako zamana karanevAlI salAI (brahmacaryarakSAvarti) kA sevanakaranA cAhiye arthAt unako avazyahI pUrItaurase brahmacaryakA rakSaNakaranA cAhiye // 22 // isaprakAra zrIpadmanaMdiAcAryadvArA racita zrIpadmanaMdipaMcavizatikAmeM brahmacaryarakSAvartinAmaka adhikAra samAptahuA / 0000RSabhastotraprAraMbhaH / gAthA / jaya usaha NAhiNaMdaNa tihuvaNaNilayekadIva titthayara / jaya sayalajIvavacchala NimmalaguNarayaNaNihi nnaah|| jaya kapabha gAbhinaMdana tribhuvananilayakadIpa tIrthakara jaya sakalajIvavatsala nirmalaguNaratnanirtha nAtha / / arthaH--zrImAna nAbhigajAkeputra, tathA urdhvaloka madhyaloka aura adholokarUpI jo ghara usakeliye dIpaka, tathA dharmatIrthakI pravRttikaranevAle, he RSabhadeva bhagavAna tuma sadA isalokameM jayavaMta raho / tathA samasta jIvoMpara vAtsalyako dhAraNakaranevAle, aura nirmala jo guNa vehI hue ratna unake Akara (khajAnA) ese he nAtha tuma sadA isalokameM jayavaMta raho // 1 // sayalasurAsuramANimauDakiraNakabburiyapAyapITha tuma dhaNNA pecchaMti thuNaMti javaMti jhAyaMti jiNaNAha / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// w88// Alhag9 // For Private And Personal Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 35 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipazcaviMzatikA / sakalasurAsuramANimukuTakiraNaiH karburitapAdapITha khAM dhanyAH prakSate stuvaMti jati dhyAyati jimanAtha / arthaH-samasta jo sura tathA asura unake jo citravicitra maNiyoMkara sahita mukuTa, unakI jo kiraNe unase karita arthAt citravicitra hai siMhAsana jinakA aise he jinanAtha jo manuSya Apako dekhate haiM aura ApakI stuti karate haiM tathA ApakA japa aura dhyAna karate haiM ve manuSya dhanya haiM / bhAvArtha:-he jineMdra Apako var3e 2 sura asura bhI Akara namaskAra karate haiM isaliye haraeka manuSyako Apake darzanakA tathA ApakI stutikA aura Apake japa tathA dhyAnakA sulabharItise avasara nahIM milasakatA kiMtu jo manuSya aise puNyavAna haiM jinako ApakA darzanamilatA hai aura ApakI stuti tathA japa aura dhyAnakA bhI avasara milatA hai ve manuSya saMsArameM dhanya haiM arthAt unamanuSyoMko dhanyavAda hai // 2 // isIzlokake tAtparyako lekara kahIMpara kahA bhI haiyaHpuSpairjinamarcati smitasurastrIlocanaiH sorcyate yastaM vaMdati ekazastrijagatA so'harnizaM vandyate // yastaM stoti paratra vRttadamanastomena saMstUyate yastaM dhyAyati valuptakarmanidhanaH sa dhyAyate yogibhiH| arthaH-jo manuSya jineMdrabhagavAnakI phUloMse pUjana karatA hai vaha manuSya parabhavameM maMdahAsyasahita aisI jo devAMganA unake netroMse pUjita hotA hai aura jo manuSya ekabArabhI jineMdrako vaMdatA hai vaha manuSya rAta dina tInoM lokameM vaMdanIya hotA hai arthAt tInoMloka Akara usakI vaMdanA karatA hai tathA jo manuSya ekabAra bhI nineMdrabhagavAnakI stuti karatA hai paralokameM bar3e 2 iMdra usakI stuti karate haiM aura jo manuSya ekabAra bhI jineMdrabhagavAnakA dhyAna karatA hai vaha samastakose rahita hojAtA hai tathA bar3e 2 yogIzvara bhI usamanuSyakA dhyAna karate haiM isaliye bhavyajIvoMko cAhiye ki ve bhagavAnakI pUjana tathA vaMdanA aura stuti tathA dhyAna sarvadA kiyA kareM // 1 // 0000000000000000000000000000000000000000000000.00000000017 // 50 // For Private And Personal Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padyanAndapazcaviMzatikA / cammacchiNAvi dehetaitailoyeNa mAi mahahariso NANAcchiNA uNojiNa Na yANimokiM pripphurh| camakSiNApi dRSTe tvayi trailokye na mAti mahAharSaH ___ jJAnAkSNA punarsa jina na jAnImaH kiM parisphurati / artha:-he jineMdra he bhagavan yadi hama Apako cAmakI AMkhase bhI dekhaleM to bhI hameM itanA bhArI harSa hotA hai ki vaha harSa tInoMlokoM meM nahIM samAtA phira yadi Apako hama jJAnarUpI netrase dekheM tabato hama kahI nahIM sakate ki hamako kitanA AnaMda na hogA ? bhAvArthaH-carmake netrakA viSaya parimita tathA bahuta thor3A hai isaliye usacarmanetrase ApakA samastasvarUpa hamako nahIM dIkhasakatA kiMtu heprabho usacarmanetrase jo kucha ApakA svarUpa haSTigocara hotA hai usasehI hamako itanA bhArI harSa hotA hai ki aurakI to kyA bAta vaha tInoMlokameM bhI nahIM samAtA kiMtu yadi hama jJAnarUpI netrase Apake samastasvarUpako dekhe taba hama nahIM jAnasakate hamako kitanA Ananda na hogA ? // 3 // taM jiNa NANamaNaMtaM visaIkayasayalavatthuvitthAraM jo thuNai so payAsaha smuddkhmvttsaaluuro| ___ tvAM jina jJAnamataM viSayIkRtasakalavastucistAraM yAstIti sa prakAzayati samudrakathAmavaTasAlUraH / arthaH-he jineMdra jo puruSa, nahIM hai ata jisakA tathA jisane samastavastuoMke vistArako viSayakara liyA hai aise jJAnasvarUpa ApakI stuti karatA hai vaha kUvAkA mair3haka samudrakI kathA kA varNana karatA hai| bhAvArtha:-jisaprakAra kUvAkA mair3haka samudrakI kathA nahIM karasakatA usIprakAra he jineMdra jo puruSa .00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir '//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipaJcaviMzatikA / jJAnasvarUpa ApakA stavana tathA Apako namaskAra nahIM karatA usakA jJAna samastapadArthIkA viSayakaranevAlA nahIM hotA kiMtu jo manuSya ApakI bhaktipUrvaka stuti karatA hai usako vistRtajJAnakI prApti hotI hai // 4 // ahmArisANa tuha gottakittaNeNavi jiNesa sNcrii| AyesammaggatI puraDahiyehAcchayA lcchii|| asmArazAM tava gotrakItanenApi jineza saMcarati AdezaM mArgayaMtI puratohRdayIpsatA lakSmIH / arthaH-De jinedra heprabho Apake nAmake kIrtanamAtrasehI hamasarIkhe manuSyoM ke Age AjJAko mAMgatA huI manovAMchita lakSmI gamana karatI hai| bhAvArtha:-hejinendra Apake nAmameM hI itanI zakti hai ki Apake nAmake kIrtanamAtrasehI hamasarIkhe manuSyoMke sAmane hamArI AjJAko mAgatI huI lakSmIdor3atI phiratI hai taba jo manuSya sAkSAt Apako prApta karalegA usakI to phira bAtahI kyA hai ? arthAt usakoto AvazyahI aMtaraMga tathA vahiraMga lakSmIkI prApti hogii||5|| jAsisirI tai saMte tuva avayaNamittiyeNaThThA / saMke jaNiyANaTThA diThThA savvaThThasiddhAvi // AsIt zrIH tvathi sati tvayi avatIrNe naSTA zaMke janitAniSTA dRSTA sarvArthasiddhAvapi / arthaH--he sarvajJA he jineza jisasamaya Apa savArthasiddhivimAnameMthe usasamaya jaisI usa vimAnakI zobhAthI vaha zobhA Apake isapRthvItala utaranepara Apake viyogase utpannahuve duHkhasa naSTa hogaI aisA maiM (graMthakAra) zaMkA ( anumAna ) karatA huuN| ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 353 ////////////////// 444466.............. ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipazcaviMzatikA / bhAvArtha-he bhagavan ApameM yabar3I bhArI eka prakArakI khUbI mojUda hai ki jahAMpara Apa nivAsa karate haiM vahIM para uttama zobhAbhI rahatI hai kyoMki jisasamaya Apa sarvArthasiddhinAmake vimAnameM virAjamAnathe usa samaya usavimAnakI bar3I bhArI zobhAthI kiMtu jisasamaya Apa isa pRthvItalameM utarakara Aye usasamaya usa vimAnakI utanI zobhA nahIM rahI kiMtu isapRthvItalakI zobhA Adhika bar3hagaI // 6 // NAhighare vasuhArA baDaNaMjaM suira mahitaho araNI / Asi NahAhi jiNasera teNa dharA vasumayI jAyA / / nAbhigRhe vasudhArApatanaM yat suciraM mahImavataraNAta AsIt nabhaso jinezvara tena dharA vasumatI jAtA / arthaH-he jinezvara jisamaya Apa isa pRthvItalapara utarethe usasamaya jo nAbhirAjAke gharameM bahuta kAlataka dhanakI varSA AkAzase huI thI usIse he prabho yaha pRthvI vasumatI huI hai| bhAvArtha:-pRthvIkA nAma vasumatI hai aura jo dhanako dhAraNakaranevAlI hove usIko basamatI kahate haiM isaliye graMthakAra utprekSA karate haiM ki isa pRthvIkA nAma vasumatI jo par3A hai so he bhagavan ApakI kRpAse hI par3A hai kyoMki jisasamaya Apa savArthasaddhivimAnase pRthvImaMDalapara utare the usasamaya barAbara 15 mAsataka ratnoMkI vRSTi isapRthvI maMDalameM nAbhirAjAke gharameM huI thI isaliye pRthvIke samasta dAridraya dUra hogaye the| kiMtu pahilai isakA nAma vasumatI nahIM thA // 7 // saciyasuraNaviyapayA maruevI pahu ThiUsi jaM gambhe / puraUpaho vajjhai majjhe se puttavattINaM // ................................... ||35shaa For Private And Personal Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 354 ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipazcaviMzatikA / zacIsuranamitapadA marudevI prabho sthito'si yadgagameM purata:pahI badhyate madhye tasyAH putravatInAm / arthaH-he prabho he jineMdra Apa marudevImAtAke garbhameM sthita hotehue isIliye marudevImAtA indrANI tathA devoMse namaskAra kiyegaye haiM caraNajisake aisI hotIhuI aura jitanIbhara putravatI striyAM thIM unasabameM marudevIkA hI pada sabase prathama rhaa| bhAvArtha:-saMsArameM bahutasI striyAM putroMko paidAkaranevAlI haiM, unameM marudevIke hI caraNoMko kyoM indrANI tathA devoMne namaskArakiyA ? aura unake caraNoMkI hI kyoM sevA kI? isakA kAraNa kevala yahI hai ki he prabho marudevImAtAke garbhameM Apa Akara virAjamAna hue the isaliye unakI itanI pratiSThAhuI aura ve jitanIbhara putroMko paidAkaranevAlI striyAM thIM aura haiM, unameM sabameM uttama samajhI gaI aura koI kAraNa nahIM // 8 // aMkatthe tai diThe jaM teNa surAlayaM suriMdeNa aNimasattavahuttaM sahala NayaNANapaDivahUM / / aMkasthe tvayi dRSche gacchatA surALayaM surendreNa animeSatvavahusvaM saphalaM nayanAnAM pratipannam / arthaH-he jinendra he prabho jisasamaya Apako lekara iMdra meruparvatako calA tathA Apako godameM baiThe hue usane dekhA usasamaya usake netroMkA nimeSa (palaka) kara rahitapanA tathA vahutapanA saphala huvA / bhAvArtha:-he prabho indrake netroMkI animeSatA aura adhikatA Apake dekhanese hI saphala huI thI yadi indra Apake svarUpako na dekhatA to usake netroMkA palakarahitapanA aura hajAra netroMkA dhAraNa karanA, sarvathA niSphala hI samajhA jAtA / .......000000000000000000000000..................." SH // 35 // 4 For Private And Personal Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 355. ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanAndapazcaviMzatikA / sArArthaH-Apake samAna rUpavAna saMsArameM dUsarA koI bhI manuSya nahIM thA // 9 // titthattaNamAvo meru tuha jammaNhANajalajoe / tattassa sUrapamuhA payAhiNaM jiNa kuNAta sayA / sIsthatvamApano merustava janmatrAnajalayogena tat tasya sUrapramukhAH pradakSiNAM jina kurvti| arthaH-he prabho he jineMdra jisasamaya ApakA janmasnAna meruke Upara huA thA usasamaya usasnAnake jalake saMbaMdhase meru tIrthapaneko prAptahuA thA arthAt tIrtha banA thA aura isIliye he jineMdra usa meruparvatakI sUrya caMdramA Adika sadA pradakSiNA karate rahate haiN| bhAvArthaH-AcArya utprekSA karate haiM ki he prabho jabataka meruparvatake Upara ApakA janmaslAna nahIM huA thA tabataka vaha meruparvata sAmAnyaparvatoMke samAna thA aura tIrtha bhI nahIM thA kiMtu jisasamayase ApakA janmasnAna meruke Upara huA hai usasamayase usa Apake janmasnAnake jalake saMbaMdhase meruparvata tIrtha arthAta pavitra sthAna hogayA hai aura yaha bAta saMsAra meM pratyakSagocara hai ki jo vastu pavitra huAkaratI hai usakI loga bhakti tathA parikramA Adi karate haiM isIliye usameruko pavitramAnakara sUrya caMdramA Adi rAtadina usamerukI pradakSiNA (parikamA) karate rahate haiM aisA mAlUma hotA hai // 10 // merusire paDaNucchali yaNIratADaNapaNaTTadevANaM / taM vittaM tuha pahANaM taha jaha NahamAsiyaM kiNNaM // maruzirasi patanAcchalananIratADanapranaSTadevAnAm tadvRttaM tava snAnaM tathA yathA nabha bhAzritaM kIrNam / 355 // For Private And Personal Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 356 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipazcaviMzatikA / arthaH-he jineMdra he prabho meruparvatake mastakapara Apake snAnake honepara patanase uchalatAhuA jojala usake tAr3anase atyaMtanaSTa jodeva unadevoMkI aisI dazA hotIhuI mAno cAroorase AkAza hI vyApta ho gayA ho||11|| NAha tuha jamma hariNo merussi paNacamANassa / velirabhuvAhibhaggA taha ajavi bhagurA mehA // nAtha tava janmakhAne hare merI pranRtyamAnasya pralaMcabhujAbhyAM bhannAH tathA adyApi bhaMgurA meghAH / arthaH--he prabho Apake janmastAnakesamaya jisasamaya apanI laMbI bhujAoMko phailAkara iMdrane nRtya kiyA thA unalaMcI bhujAoMse jo megha bhamahue the ve megha isasamaya bhI kSaNabhaMgura hI haiN| bhAvArtha:--graMthakAra utprekSA karate haiM ki jo megha kSaNabhaMgura mAlUma par3ate haiM unakI kSaNabhaMguratAkA yahI kAraNa hai ki jisasamaya bhagavAnakA janmasnAna meruparvatake Upara huA thA usasamaya usameruparvatake Upara AnaMdameM Akara apanI bhujAoMko phailAkara iMdrane bhagavAnake sAmane nRtya kiyA thA aura usasamaya phailIhuImujAoMse megha bhamahue the isIkAraNa aba bhI meghoMmeM bhaMguratA hai kiMtu bhaMguratAkA dUsarA koI bhI kAraNa nahIM hai||12|| jANa vahuehi vittI jAyA kappadumehi tehi viNA / ekeNavi tANa tae payANa parikappiyA NAha // yAsAM bahubhittirjAtA kalpadumaiH, tairvinA ekenApi tAsAM tvayA prajAnAM parikalpitA nAtha / athaH-he nAtha he prabho jinaprajAoMkI AjIvikA bahutase kalpavRkSoMse hotI huI una kalpavRkSoMke abhAvameM una prajAoMkI AjIvikA Apa akelene hI kii| 90000000000000000000000000000.00000000000000000000 ////////////////////////////// // 356 // For Private And Personal Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shei Kailashsagarsuri Gyanmandie // 35 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipazcaviMzatikA / bhAvArtha:--jabataka RSabhadeva bhagavAnakI utpatti pRthvItalapara nahIM haI thI usasamayataka iMsajambUdvIpameM bhogabhUmikI racanA thI aura usa bhogabhUmikI sthitimeM samastajIva bhogavilAsI hI the kyoMka yugaliyA utpanna hote the aura jisasamaya unako jisabAtakI avazyakatA hotI thI usasamaya usavastukI prAptikoliye unako prayatna nahIM karanA par3atA thA kiMtu ve sIdhe kalpavRkSoMke pAsa calejAte the tathA jisabAtakI unako abhilASA hotI thI usa abhilASAkI pUrti una kalpavRkSoM ke sAmane kahanepara hI ho jAtI thI kyoMki usasamaya dazaprakArake kalpavRkSa maujUda the tathA judI 2 sAmigrI dekara jIvoMko AnaMda dete the| kiMtu jisasamaya bhagavAna AdinAthakA janma huA usasamaya jambUdIpameM karmabhUmikI racanA ho gaI bhogabhUmikI racanA na rahI, tathA : kalpavRkSabhI naSTahogaye usasamaya jIva bhUkhe marane lage aura unako apanI AjIvikAkI phikra par3I tava usa samaya bhagavAna AdIzvarane asi, maSi, vANijya, AdikA upadeza diyA tathA aura bhI nAnAprakArake laukika upadeza diye jisase unako phirabhI vaisAhI sukha mAlUma honelagA isaliye karmabhUmiko AdimeM bhagavAna Adi nAthane hI kalpavRkSoMkA kAma kiyA thA isaliye isIvAtako dhyAnameM rakhakara graMthakAra bhagavAnakI stuti karate haiM ki he prabho jinaprajAoMkI AjIvikA bhogabhUmikI racanAke samaya bahutase kalpavRkSoMse huIthI vahI AjIvikA karmabhUmike samaya vinA kalpavRkSoMke Apa akelenahIM kI isaliye hejineMdra Apa kalpavRkSoM meM bhI uttmklpvRksshaiN||13|| pahuNA tae saNAhA dharA satI ekahannaho bUDho NavaghaNasamayasamullasi yasAsachammeNa romaMco / prabhuNA khayA banAyA gharA AsIt tasyAH kathamahovRddhaH navadhanasamayasamuhAtazvAsacchacanA romAMcaH / .00000000000000000000000000000000000000000.00.00.00000 // 357 // For Private And Personal Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipaJcaviMzatikA / arthaH-he jineza he prabho ApanehI yaha pRthvI sanAthakI kyoMki yadi aisA na hotA to navIna meghake samayameM honevAlA jo zvAsocchvAsa usake vahAnese isameM romAMca kaise huve hote ? bhAvArtha:-jo strI vivAhakI atyaMta abhilASiNIhai yadi usakA vivAha hojAve arthAt vaha sanAthA ho jAya to jisaprakAra usake zarIrameM romAMca udgata hojAte haiM aura usa romAMcake udgamase usakI sanAthatA kA anumAna karaliyA jAtA hai usIprakAra he prabho jisasamaya Apa isapRthvIpara avatIrNa huve the usasamaya pRthvI meM romAMca huve isaliye una romAMcoMse yaha bAta jAnalI thI ki Apane isapRthvIko sanAthA arthAt nAthasahita kiyaa|||14|| vijjuvva ghaNe raMge dipaNihA paNacirI amarI jaiyA taiyAvi taye rAyasirI tArisI dihaa|| vizudiva ghane raMge dRSTapraNaSTA pranatyattI amarI yadA tadApi tvayA rAjyazrIH tArazI dRSTA / arthaH-he vItarAga jisaprakAra meghameM vijalI dIkhakara naSTa ho jAtI hai usIprakAra Apane jisasamaya natyakaratI huI nIlAMjasA nAmakIdevAMganAko pahile dekhakara pIchai naSTa duI dekhI usIsamaya Apane rAjya lakSmI ko bhI vaisAhI dekhA arthAt usako bhI Apane cacala samajha liyA / bhAvArtha:-kisIsamaya bhagavAna siMhAsana para AnaMdase virAjamAnathe aura nIlAMjasA nAmakI apsarA kA nAca dekharahe the usIsamaya akasmAta vaha apsarA lIna ho punaH prakaTa huI isa dRzyako dekhakara hI bhagavAnako zIghra hI isabAtakA vicAra huvA ki jisaprakAra yaha apsarA lInahokara tatkAlameM prakaTa huI hai usI prakAra isalakSmI kA bhI svabhAva hai arthAt yahabhI caMcala hai ataeva usasamaya zIghahI bhagavAnako vairAgya ho gayA usI avasthAko dhyAnameM rakhakara graMthakArane isazlokase bhagavAnakI stuti kI hai||15|| ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // 358 // For Private And Personal Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 359 .......0.000000000000000000000000000000000000000000000000 padyanandipaJcaviMzatikA / varaggadiNe sahasA vasuhA juNNaMtiNavva jaM mukA deva.taesA ajavi vilavaha sarijalaravA varaI / vairAgyadine sahasA vasudhA jIrNataNamiva yat muktA deva svayA sA adyApi klipati sarijalamiSaNa barAkI / artha:-he jineza he prabho jisadina Apako vairAgya huA thA usadina jo Apane yaha pRthvI purAne tRNake samAna chor3adIthI vaha dInapRthvI isasamayabhI nadIke vyAjase vilApa kararahI hai| bhAvArtha:-jisasamaya nadImeM jalakA pravAha AtA hai usasamaya nadI kala 2 zabda karatI hai usako anubhavakara graMthakAra upekSA karate hai ki heprabho yaha nadI jo kala 2 zabda kara rahI hai yaha isakA kala 2 zabda nahIM hai kiMtu yaha kala 2 zabda isapRthvIke vilApakA zabda hai kyoMki jisadina Apako vairAgya huvAthA usa samaya Apane isa bicArI pRthvIko sar3etRNake samAna chor3a diyA thA aura Apa isake nAtha the, isaliye Apake hArA aisA apamAna pAkara yaha vilApa kararahI hai / aura koIbhI kAraNa nahIM // 16 // ai soiosi taiyA kAussaggaDio tumaM NAha dhammikagharAraMbhe ujjhIkaya mUlakhaMbhovva / bhatizobhitA'si tadA kAyotsargAsthitastvaM nAtha dharmaikagRhAraMbhe ukita mUlastaMbha iva / arthaH hebhagavana heprabho jisasamaya Apa kAyotsargasahita virAjamAnathe usasamaya dharmarupI gharake nirmANameM unnata mUlakhaMbhake samAna Apa atyaMta zobhita hote the / bhAvArtha:-hemagavan jisasamaya Apa kAyotsargamudrAko dhAraNakara vanameM khar3e ve usasamaya aisA mAlUma .................000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipazcaviMzatikA / hotA thA ki Apa isadharmarupIgharake sthitarahanemeM pradhAnakhaMbhahI hai arthAt jisaprakAra mUlakhaMbhake AdhArase ghara TikA rahatA hai usIprakAra Apake dvArA hI yaha dharma vidyamAna thA // 17 // hiyayatthajhANasihiojjhamANasahasAsarIraghUmovva sohai jiNa tuha sIse mhprkulsnnihkesbhro|| hadayasthadhyAnazikhivAmAnazIghrazarIradhavat zobhate jina tava zirasi madhukarakulasAnabhaH kezasamUhaH / arthaH--he prabho he jineMdra bhauMraoNkesamUhake samAna kAlA jo Apake mastakapara bAloMkAsamUha hai vaha hRdayameM sthita jo dhyAnarUpIani usase zIghrajalAyAhuA jo zarIra usake dhUAMkesamAna zobhita hotA hai aisA mAlUma par3atA hai| bhAvArtha:--dhUAM bhI kAlA hai aura bhagavAnake mastakapara virAjamAna kezoMkA samUha bhI kAlA hai isa liye graMthakAra utprekSA karate haiM ki he prabho yaha jo Apake mastakapara vAloMkA samUha hai vaha vAloMkA samUha nahIM hai kiMtu vairAgyasaMyukta Apake hRdayameM jalatI huI jo dhyAnarUpI agni usase jalAyAhuA jo ApakA zarIra hai usakA yaha dhUAM hai // 18 // kammakalaMkacauke NaTeNimmalasamAhi bhUIe tuhaNANadappaNeciya loyAloyaM paNiphaliyaM / / karmakalaMkacatuSke naSTe nirmalasamAdhibhUtyA tava jJAnadarpaNe'tra lokAlokaM prativimbitam / / arthaH-he jineza he prabho nirmalasamAdhike prabhAvase cAra ghAtiyA koke nAzahonepara Apake samyagjJAnarUpIdarpaNameM yaha loka tathA aloka prativimbita hotA huA / 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 // 3 // For Private And Personal Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org padmanandipazcaviMzatikA / bhAvArtha:- -jabataka isa AtmAmeM akhaMDajJAna (kevalajJAna ) kI prakaTatA nahIM hotI tabataka yaha AtmA loka tathA alokake padArthoM ko nahIM jAnasakatA kiMtu jisasamaya usakevalajJAnakI prakaTatA ho jAtI hai usa samaya yaha lokAlokake padArthoMko jAnane lagajAtA hai tathA usa samyagjJAnakI prakaTatA terave guNasthAnameM, jabaki prakRSTadhyAna se cAra ghAtiyAkamakA nAza ho jAtA hai taba hotI hai isIAzayako lekara graMthakAra stuti karate haiM ki he prabho Apane prakRSTadhyAnase cAra ghAtiyAkamoMkA nAza karadiyA hai isIliye Apa samasta lokAloka ke bhalIbhAMti jAnanevAle hue haiM // 19 // // 361 / / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir AvaraNAINa tara samUlamunmUliyA daNa kammaca ukeNamuaMva nAda bhIpeNa seseNa // AvaraNAdIni tvayA samUlamunmUlitAni dRSTvA karmacatuSkeNa mRtavat nAtha bhItena zeSeNa // arthaH- he prabho hai jinendra jisasamaya Apane jar3asahita jJAnAvaraNAdi ghAtiyA karmoMkA sarvathA nAza kara diyA thA usasamaya una sarvathA naSTa jJAnAvaraNAdi karmoMko dekhakara zeSake jo cAra ghAtiyArade ve bhayase ApakI AtmAmeM merehue ke samAna rahagaye / bhAvArtha:--- jisasamaya jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, mohanIya, aura aMtarAya, ina cArakarmIkA sarvathA nAza ho jAtA hai usasamaya zeSa jo vedanIya, AyuH, nAma, tathA gotra, ye cAra aghAtiyAkarma haiM ve balahIna rahajAte haiN| isI Azayako manameM rakhakara graMthakAra utprekSA karate haiM ki he bhagavan jo aghAtiyAkarma ApakI AtmAmeM mRtake samAna azakta hokara par3erahe unakI azaktatAkA kAraNa yaha hai ki jaba Apane atyaMta prabala cAra ghAtiyA For Private And Personal // 362 // Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipaJcaviMzatikA / kauMko nAza karadiyA usasamaya unako bar3AbhArI bhayahuA ki hama bhI aba nirmUla kiye jAyaMge isIliye | ve marehueke samAna azakta hI ApakI AtmAmeM sthita rahe // 20 // NANAmaNiNimmANe deva hiu sahasi samavasaraNammi / uparivva saNNiviho jiyANa joINa savvANaM // nAnAmANinirmANa deva sthita: zobhate samavaMzaraNe __apari iva sanniviSTaH yAvatAM yoginAM sarveSAm / / arthaH-he jineza he prabho jisasamavazaraNakI racanA citravicitra maNiyoMse kI gaI thI aise samavazaraNameM jitanebhara muni the una samastamuniyoMke Upara virAjamAna Apa atyaMta zobhAko prApta hote the // 21 // louttarAvi sA samavasaraNasohA jiNesa tudda pAye / lahiUNa lahaimAhimaM raviNo NaliNivva kusumaa|| lokottarApi sA samavazaraNazobhA jineza tava pAdau / kaccA labhava mahimAnaM raceH nalinIva kusumasthA / artha:-he bhagavan he prabho jisaprakAra puSpameM sthita kamalinI sUryake kiraNoMko pAkara aura bhI adhika mahimAko prApta hotI hai usIprakAra yadyapi samavazaraNakI zobhA svabhAvase hI lokocara hotI hai to bhI he jinendra Apake caraNakamaloMko pAkara vaha aura bhI atyaMta mahimAko dhAraNa karatI hai| bhAvArthaH-ekato kamalinI svabhAvase hI atyaMta manohara hotI hai kiMtu yadi vahI kamalinI sUryake kiraNoMko prAptaho jAve to aura bhI mahimAko prApta hotI hai usIprakAra samavazaraNakI zobhA eka to khabhAvase 0000000000000000000000000000000000000000000000000 Tat2 // For Private And Personal Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 3631 www.kobatirth.org pacanandipazcaviMzatikA / hI lokottara arthAt sabase uttama hotI hai aura Apake caraNoM ke Azrayako prAptahokara, aura bhI vaha atyaMta mahimA ko dhAraNa karatI hai // 22 // nidosI akalaMko ajaDo baMdovya sahAsitaM tadavi / sIhAsaNApatyo jiNaMdakayavaLayANaMdI // nirdoSaH akalaMkaH ajaDaH caMdravan zobhate tathApi / siMhAsanAcalathaH jineMdra kRtakuvalayAnaMdaH // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir arthaH- he jineMdra he prabho Apa yadyapi nirdoSa tathA akalaMka aura ajar3a hai tobhI acala siMhAsanameM sthita tathA kiyA hai kuvalayako AnaMda jinhoMne aise Apa caMdramA ke samAna zobhita hote haiM / bhAvArtha- Apato nirdoSa haiM aura caMdramA doSA (rAtri ) kara sahita hai arthAt sadoSa hai aura Apato karmakalaMkakara rahita haiM kiMtu caMdramA kalaMkakara sahita haiM tathA Apa to jar3atA rahita haiM kiMtu caMdramA jar3atAkara sahita] hai isaliye isarAMtise to ApameM tathA caMdramAmai bheda hai paraMtu jisaprakAra caMdramA parvatakI zikhirapara sthita rahatA hai aura rAtrivikA sIkamaloMko AnaMdakA denevAlA hotA hai isaliye zobhAko prApta hotA hai usIprakAra parvatake samAna Apa bhI siMhAsanapara sthita the tathA Apane samasta pRthvImaMDalako AnaMda diyA thA isaliye Apa bhI caMdramA ke samAna hI zobhita hote the // 23 // acchaMtu tAva hayarA fariyaviveyA NamaMtasirasiharA / hoi asoho rukkhova NAha tuha saMNihANattho // AstAM tAvat itarA sphuritavivekA namraziraH zikharAH bhavati AzAko vRkSaH api nAtha tava sannidhAnasthaH // For Private And Personal | // 363 // Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// sssssz*** pacanandipazcaviMzatikA / arthaH--AcArya kahate haiM ki he prabho he jineMdra jinabhavyajIvoMke jJAnakI jyoti sphurAyamAna hai aura jo Apako mastaka jhukAkara namaskAra karate haiM ve to dUrahI raheM kiMtu he bhagavan mApake samIpa rahAhuA jar3a bhI vRkSa, azoka ho jAtA hai| bhAvArtha:-he jineza jinako jJAna maujUda hai arthAt jo jJAnI haiM tathA Apako mastaka jhukAkara namaskAra karanevAle haiM aise bhavyajIva Apake pAsameM rahakara tathA ApakA upadeza sunakara zokarahita hojAte haiM isameM to koI Azcarya nahIM kintu jo vRkSa jar3a hai vaha bhI Apake kevala samIpameM rahA huA hI azoka ho jAtA hai isameM var3AbhArI Azcarya hai // 24 // chattattayamAlaMviyaNimmalamuttAhalacchalAttujjha / jaNaloyaNesu varisai amayaMpiva NAha viMdUhi // chatratrayamAlavitanirmalamuktAphalanchalAttava analocaneSu varSati amRtamiva nAtha viMdubhiH // arthaH-he bhagavan he nAtha Apake jo ye tInoM chatra haiM ve laTakatahue jo nirmala muktAphala unake vyAjase manuSyoMkI AMkhoM meM viduoMse amRtakI varSA karate haiM aisA mAlUma hotA hai| bhAvArtha:-he bhagavan jisasamaya bhavyajIva Apake chatrako dekhate haiM usasamaya unako itanA AnaMda hotA hai ki AnaMdake mAre unakI AMkhoMse azrupAta hone lagatA hai // 25 // kayaloyaloyaNuppalaharisAha suresahacchacaliyAha / tuha deva sarahasasaharakiraNakayAivva camarAha // 100000000000000000000000000000000000000000000000000000004 // 34 // For Private And Personal Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsur Gyanmandir 365 ////////////////// //////// ////////////////////////// pacanandipazcaviMzatikA / katalokalocanotpalaharSANi surezahastacAlitAni taba deva zaracanazadharakiraNakatAni iva camarANi // arthaH-jina camaroMke dekhanese samastalokake netrarUpI kamaloMko harSa hotA hai aura jinako bar3e 2 iMdra Dhorate haiM aise he jineMdra Apake camara zaradaRtuke caMdramAkI kiraNoMse banAye gaye haiM ? aisA mAlUma hotA hai| bhAvArthaH-aura RtukI apekSA zaradaRtuke caMdramAkI kiraNa bahuta svaccha tathA sapheda hotI hai isaliye graMthakAra kahate haiM ki he bhagavan Apake camara itane svaccha tathA sapheda haiM joki aise mAlUma hote haiM mAnoM zaradakAlIna caMdramAkI kiraNoM se hI banAye hue haiM aura jinako dekhanemAtrase samastalokake netroMko AnaMda hotA hai tathA jinako bar3e iMdra Akara Dhorate haiM // 26 // vihalIkayapaMcasaro paMcasaro jiNa tumasmi kAUNa amarakayapuppavihichalaiva vahu muai kusumsro| viphaLIkRttapaMcazaraH paMcazaro jina tvayi kRtvA amarakRtapuSpavRSTicchalAiva vahUn muMcati kusumArAn / / arthaH- he bhagavan he jineMdra jisa kAmadevake Apake sAmane pAMcoMbANa viphala ho gaye haiM aisA vaha | kAmadeva, devoMkara kIhuI jo Apake Upara puSpoMkI varSA usake vyAjase puSpoMke vArNokA tyAgakara rahA hai aisA mAlUma hai| bhAvArthaH-Apake atirikta jitanebhara deva haiM unako vANa mAra 2 kara kAmadevane vazameM karaliyA kiMtu he prabho jaba vahI kAmadeva apane vANoMse Apako bhI vazakarane AyA tava Apake sAmane to usake vANa kuchakarahI nahIM sakate the / isaliye usakAmadevake samastavANa Apake sAmane viphala hogaye isaliye aisA mAlUma hotA hai ki jisasamaya devoMne Apake Upara phUloMkI varSA kI usasamaya vaha phUloMkI varSA nahIM thI //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 366 // 0000.....00000000000000000000000000000000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / kiMtu apane bANoMko yogya na samajhakara kAmadeva apane phUloMke vANoM ko phaiMkarahA hai, kyoMki saMsArameM yahabAta dekhane meM bhI AtI hai ki samayake Upara jo cIja kAma nahIM detI hai usako manuSya phira chor3a hI detA hai // 27 // esa jiNo paramappA NANoNNANaM suNeha mAvayaNaM tuha duMduhI rasaMto kahaiva tijayassa miliyassa / / epa jinaH paramAtmA nAnyo'nyeSAM zRNuta mAvacanam tava duMdubhiHrasan kathayati iva trijagata: militasya / artha:-he bhagavan vajatIhuI jo ApakI duMdubhi (nagAr3A) vaha tInoMlokako ikahAkara yaha bAta kahatI hai ki he logo yadi vAstavika paramAtmA hai to bhagavAna AdinAtha hI haiM kiMtu inase bhinna paramAtmA koI bhI nahIM isaliye tuma inase atirikta dUsarekA upadeza mata suno inhI bhagavAnake upadezako suno| bhAvArtha:-maMgalakAlameM jisasamaya ApakI duMdubhi AkAzameM zabdakaratI hai arthAt bajatI hai usasamaya usake vajanekA zabda niSphala nahIM hai kiMtu vaha isavAtako pukAra 2 kara kahatI hai ki he bhavyajIvo yadi tuma paramAtmAkA upadeza sunanA cAhate ho to bhagavAna zrIAdinAthakA diyAhuA hI upadeza muno kiMtu inase bhinna jo dUsare 2 deva haiM unake upadezako aMzamAtra bhI mata suno kyoMki yadi paramAtmA haiM to zrIAdIzvara bhagavAna hI hai kiMtu inase bhinna lokameM dusarA paramAtmA nahIM // 28 // raviNo saMtAvayaraM sasiNo uNa jaDayAaraM deva saMtAvajaDattaharaM tumhacciya paha pahAvalayaM // rave: saMtApakaraM zazinaHpuna: jaDatAkaraM deva saMtApajaDatvaharaM tavArcita prabho prabhAvaLayam ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// //// ////// 66 // 17.1 For Private And Personal Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 367 ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipaJcaviMzatikA / arthaH-he jineza he prabho sUryakA prabhAsamUha to manuSyoMko saMtApakA karanevAlA hai tathA caMdramAkA prabhAsamUha jar3atAkA karanevAlA hai kiMtu he pUjyavara ApakA prabhAsamUha to saMtApa jar3atA donoMko nAza karanevAlA hai| bhAvArtha:--yayapi saMsArameM bahutase tejasvI padArtha dRSTigocara hote haiM kintu he pUjyavara prabho Apake samAna koI bhI tejasvI padArtha uttama nahIM kyoMki hama yadi sUryako uttama tejasvI padArtha kahaiM so hama kaha nahIM sakate kyoMki usakA jo prabhAkA samUha hai vaha manuSyoMko atyaMta saMtApakA karanevAlA hai aura yadi caMdramAko hama uttama tathA tejasvI padArtha kahaiM to yaha bhI bAta nahIM bana sakatI kyoMki caMdramAkI prabhAkA samUha, jar3atAkA karanevAlA hai kintu he janavara ApakI prabhAkA samUha saMtApa tathA jar3atA donoMkA sarvathA nAza karanevAlA hai isaliye ApakI prabhAkA samUha hI uttama tathA sukhadAyaka hai // 29 // maMdaramahijamANAMvurAsiNiyosasaNNihA tujjha vANIsuhA Na aNNA sNsaaraavisssnnaasyrii|| maMdaramadhyamAnAmburAzinirghoSasanibhA tava / vANI zubhA saMsAraviSasya nAzakarI // arthaH-he bhagavan he jineza maMdarAcalase mathana kiyA gayA jo samudra usakA jo nirghoSi (bar3AbhArI zabda) usake samAna jo ApakI vANI hai vaha zubha hai kituM anyavANI zubha nahIM / tathA Apa kI vANIhI saMsArarUpI viSako nAzakarane vAlI hai kiMtu aura dUsarI vANI saMsArarUpI viSako nAzakarane vAlI nahIM hai| bhAvArtha:-hebhagavan yadyapi saMsArameM bahutase buddha prabhRti deva maujUda haiM aura vANI unakIbhI maujUda hai kiMtu he prabho jaisI ApakI vANI (divya dhvani) zubha tathA uttama hai vaisI buddha AdikI vANI nahIM 200.00 For Private And Personal Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 368 // yh'//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipazcaviMzatikA / kyoMki ApakI vANI anekAMtavarupa padArthakA varNana karanevAlIhai aura unakI vANI ekAMtakharupa padArthakA varNana karane vAlI hai tathA vastu anekAMtAtmakahI hai ekAntAtmaka nhiiN| aura ApakI vANI samastasaMsArarUpI viSako nAzakarane vAlI hai kintu buddha AdikI vANI saMsArarUpI viSako nAzakarane vAlI nahIM saMsArarUpI viSako utkaTakarane vAlIhI hai tathA ApakI vANI maMdarAcalase jisasamaya samudrako mathana huvAthA aura jaisA usa samayameM zabda huvA thA usI zabdake samAna unnata tathA gaMbhIra hai // 30 // pattANa sAraNiMpiva tujjhagiraM sA gaI jANaMpi jA-mokkhataruTANe asarisaphalakAraNaM hoii|| prAptAnAM sAriNIbhiva sava giraM sA gati: jar3AnAmapi yA mokSatasthAne asahazaphalakAraNaM bhavati arthaH-heprabho hejineza jo ajJAnIjIva ApakI vANIko prAptakara lete haiM una ajJAnIbhI jIvoMkI vaha gati hotI hai jogati mokSarUpI vRkSake sthAnameM atyuttama phalakI kAraNa hotI hai| bhAvArtha:-jojIva jJAnI hai ve ApakI vANIko pAkara mokSasthAnameM jAkara uttama phalako prApta hote haiM isa meM to kisIprakArakA Azcarya nahIM kiMtu he bhagavan ajJAnIbhI puruSa ApakI vANIkA Azrayakara mokSa sthAnameM uttama phalako prApta karate haiM aura jisaprakAra nadI vRkSake pAsameM jAkara uttama phaloMkI utpatti kAraNa hotI hai usIprakAra ApakI vANIbhI uttama phaloMkI utpattimeM kAraNa hai isaliye ApakI vANI uttama nadIke samAna hai||31|| poyaMpiva tuha pavayaNammi sallINaphaDamaho kayajar3ohaM / helANacciya jIvA taraMti bhavasAyaramaNaMtaM / / 14660460000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 1369 // 11100000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / pota iva taba pravacane sallaunA sphuTamaho kRtajalAdham / helayArSita jIvAH taraMti bhavasAgaramanaMtaM / arthaH-jina matuSyoM ke pAsa jahAja maujUda hai ve manuSya jisaprakAra usajahAjameM baiThikara jisameM bahuta sA jalakA samUha vidyamAna hai aise samudrako vAtakI bAtameM tarajAte haiM usIprakAra he pUjya he jineza jomanuSya Apake vacanameM lIna haiM arthAt jinamanuSyoko Apake vacanake Upara zraddhAna hai bar3e AzcaryakI bAta hai ki ve manuSya bhI palamAtrameM jisakA aMta nahIM hai aise saMsArarUpI sAgarako tarajAte haiN| bhAvArtha:-he prabho isasamaya jitanebhara jIva haiM saba ajJAnI haiM unako svayaM vAstavika mArgakA jJAna nahIM ho sakatA yadi ho sakatA hai to Apake vacanameM zraddhAna rakhanepara hI ho sakatA hai| isaliye he prabho jina manuSyoMko Apake vacanoMpara zraddhAna hai ve manuSya anaMta bhI isa saMsArasamudrako bAtakI bAtameM tarajAte haiM kiMtu jo manuSya Apake vacanoMmeM zraddhAna nahIM rakhate ve isasaMsAra samudrase pAra nahIM ho sakate jisaprakAra jahAjavAlA hI samudrako pAra karasakatA hai aura jisake pAsa jahAja nahIM vaha nahIM kara sakatA // 32 // tuha vayaNaM ciya sAhai NUNamaNeyaMtavAyaviyaDapahaM taha hiyayapaIpaaraM savvattaNamappaNo NAha // saba vacanameva sAdhayati nuunmnekaaNtvaadvikttpthm| tathA hRdayapradIpakaraM sarvajJatvamAtmano nAtha // arthaH-he jineMdra he prabho Apake vacana hI nizcayase anekAMtavAdarUpI jo vikaTa mArga hai usako siddha karate haiM tathA he nAtha yaha jo ApakA sarvajJapanA hai vaha samasta manuSyoM ke hRdayoMko prakAza karanevAlA hai| .0.000000000000000000000000000000000000044040066666666666 369 // For Private And Personal Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir www.kebatirth.org pacanandipaJcaviMzatikA / bhAvArtha:-jitanebhara padArtha haiM ve samastapadArtha anekadharmasvarUpa haiM jaba aura jisavANIse una padArthoMke anekadhA~kA varNana kiyAjAyagA tabhI una padArthoMkA vAstavikasvarUpa samajhAjAyagA kiMtu do eka dharmake kathana se una padArthoMkA vAstavika svarUpa nahIM samajhA jA sakatA aura he bhagavan Apase atirikta jitanebhara devaha una sabakI vANI ekAMtamArgako hI siddha karatI hai isaliye unakI vANI vastuke vAstavika svarUpako nahIM kaha sakatI kiMtu ApakI vANI hI anekAMtamArgako siddha karanevAlI hai isaliye vahI padArthoM ke vAstavika kharUpakA varNanakara sakatI hai tathA Apake sarvajJapanese bhI samastamanuSyoM ke hRdayako prakAza hotA hai arthAt jisasamaya Apa unako yathArtha upadeza dete haiM usasamaya unake hRdaya meM bhI vAstavika padArthoM kA jJAna ho jAtA hai // 33 // vippaDivajaha jo tuha girAe mahasuivaleNa kevaliNo varadihidiThThaNahajatapakkhagaNaNevi so aMdho // vipratipayale yastava giri matizrutivalena kevalinaH pararASTiSTanabhAyAtapakSigaNanevi sondhaH / arthaH-he bhagavan jo manuSya matijJAna tathA zrutajJAnakehI balase Apa kevalIke vacanameM vivAda karatA hai vaha manuSya usaprakArakA kAma karatA hai ki acchI dRSTivAle manuSya dvArA dekhehue jo akAzameM bAtehue pakSI unakI gaNanAmeM jisaprakAra aMdhA saMzaya karatA hai| bhAvArtha:-jisakI dRSTi tISaNa hai aisA koI manuSya yadi AkAzameM ur3ate hara pakSiyoMkI gaNanA kare aura usasamaya koI pAsameM baiThA huA aMdhApuruSa usase pakSiyoMkI gaNanAmeM vivAda karai to jaisA usasUjhate puruSake sAmane usa aMdhekA vivAda karanA niSphala hai usIprakAra he prabho he jineza yadi koI kevala mavijJAna 10000000000000000000000 ma3. For Private And Personal Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ...00000 10000000000000000000000000000000000000000000000000000000 paanandipaJcaviMzatikA / tathA zrutajJAnakA dhArI Apake vacanameM vivAda karai to usakA bhI vivAdakaranA nirarthaka hI hai kyoMki Apa kevalI haiM tathA Apake jJAnameM samastaloka tathA alokake padArtha hAthakI rekhAke samAna jhalaka rahe haiM aura vaha prativAdI manuSya matijJAna tathA zrutajJAnakA dhArI honekakAraNa thor3ehI padArthoMkA jJAtA hai // 34 // bhiNNANa paraNayANaM ekekamasaMgayANayA tujjha pAvati jayammi jayaM majjhammi riUNa kiM cittaM // bhinnAnAM paranavAnAm ekamekamasaMgatAnAM taca prApnuvaMti jagatraya jayaM madhye ripUNAM kiM citram // arthaH- he bhagavan he prabho Apake naya, parasparameM nahIM saMbaMdha rakhanevAle, tathA bhinna, aise paravAdiyoMke nayarUpIvairiyoMke madhyameM tInoMjagatameM vijayako prApta hote haiM isameM koI bhI Azrarya nahIM / bhAvArtha-parasparameM nahIM saMbaMdha rakhanevAle tathA ekadUsareke virodhI aise zatru, jinameM ekatA hai tathA ekadUsareke virodhI nahIM haiM aise yodhAoMke dvArA jisaprakAra bAtakIbAtameM jItaliye jAte haiM to jaisA una zatruoMke jItanemeM koI Azcarya nahIM hai usIprakAra he prabho jo paravAdiyoMkI naya parasparameM ekadUsarese saMbaMdha nahIM rakhanevAlI haiM tathA bhinna haiM aisI una nayoMko yadi parasparameM saMvaMdharakhanevAlI tathA abhinna ApakI naya jIvalebe to isameM kyA Azcarya hai? kucha bhI Arya nahIM hai // 35 // aNNassa jae jIhA kassa sayANassa vaNNaNe tujjha jaccha jiNa tevi jAyA suragurupamuhA kaI kuMThA // 0000000000000000000000.............. // 37 // For Private And Personal Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 72 // // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanAndapazcaviMzatikA / manyasya jagati jihA kasya sajJAnasya varNane tava yatra jina te'pi jAtAH suragurupramukhAH kavayaH kuMThAH // artha:-he jineza he prabho aisA saMsArameM kaunasA puruSa samartha hai ki jisakI jiMhA uttamajJAnake dhAraka Apake varNana karane meM samartha ho? kyoMki vRhaspati Adika jo uttama kavi haiM ve bhI Apake varNana karanemeM maMdabuddhi haiN| bhAvArtha:-saMsArameM vRhaspatike barAbara padArthoM ke varNana karane meM dUsarA koI uttama kavi nahIM hai kyoMki veiMdrake bhI guru haiM kiMtu he jineMdra Apake guNAnuvAda karanemeM ve bhI asamartha haiM arthAt unakI buddhimeM bhI yaha sAmarthya nahIM jo ApakA guNAnuvAda ve karasake kyoMki Apake guNa saMkhyAtIta tathA agAha hai| aura jaba vRspatikI jihA bhI Apake guNAnuvAda karane meM hAra mAnatI hai taba anya sAdhAraNamanuSyoMkI jihA ApakA guNAnuvAda karasake yaha bAta sarvathA asaMbhava hai // 36 // so mohattheNa rahio payAsio pahu supaho taevaIyA teNAjavi rayaNajuA NivighaM jati NibANaM // sa mohacaurarahitaH prakAzitaH prabho supaMthA tasminkAle tenAdyApi ratnatrayayutA nirvighnaM yAMti nirvANam // arthaH he prabhuoMkeprabhu jineMdra Apane usasamaya moharUpI corakararahita uttamamArgakA prakAzana kiyA thA isaliye samyagdarzana samyagjJAna tathA samyakcAritrake dhArI bhavyajIva isasamaya bhI usamArgase binA hI klezake mokSako calejAte haiN| 14640000000000000000000000000000000000000000000000000001 //////////////// // 372 / / For Private And Personal Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ++++6..100.10............. 600000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / bhAvArthaH-yadi mArga sApha tathA coroMke bhayakara rahita ho to rastAgIra jisaprakAra binA hI vinase usamArgase calejAte haiM usIprakAra he bhagavan Apane bhI jisamArgakA upadeza diyA hai vaha mArga bhI sApha tathA sabase balavAnamoharUpAcorakara rahita hai isaliye jo bhavyajIva samyagdarzana samyagjJAna tathA samyakcAritrarUpI ratnatrayake dhArI haiM ve vinA hI kisI vinake sukhase usamArgase mokSako calejAte haiN| sArArthaH-yadi mokSamArgameM gamana karanevAle prANiyoMko rokanevAlA hai to moharUpIcora hI hai isIliye bhavyajIva sahasA mokSako nahIM jaate| aura he bhagavan Apane moharahita mArgakA varNana kiyA hai isaliye bhavya jIva nirvina mokSako calejAte haiM // 37 // ummuhiyammi tammi hu mokkhaNihANe guNaNihANa tae kehiM Na juNatiNAiva iyaraNihANAi bhuvaNammi // unmudrite tasmin khalu mokSanidhAne guNanidhAna khayA kairna jIrNatRRNAnIva itaranidhAnAni bhuvane // arthaH-he bhagavan he guNanidhAna jisasamaya Apane mokSarUpI khajAnako kholadiyA thA usasamaya aise kaunase bhavyajIva nahIM haiM jinhoMne sar3etRNake samAna dusare 2 rAjyaAdi nidhAnoMko nahIM chor3a diyA / bhAvArtha:-he jineza he guNanidhAna jabataka bhavyajIvoMne mokSarUpI khajAneko nahIM samajhA thA tathA usake guNoMko nahIM jAnA thA tabhItaka ve rAjyaAdiko uttama tathA sukhakA karanevAlA samajhate the kiMtu jisa 4 samaya Apane unako mokSarUpIkhajAneko kholakara dikhAdiyA tava unhoMne rAjya Adika nidhAnoMko sar3ehue tRNake samAna choDadiyA arthAt ve saba mokSarUpI khajAnekI prAptike icchuka ho gaye // 38 // .............................." For Private And Personal Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsur Gyanmandir // 374 / //////////////////////////////////// //////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipaJcaviMzatikA / mohamahAphaNiDako jaNo virAyaM tumaM pamuttUNa iyaraNAe kaha paha viveyaNo ceyaNaM lhaa|| mohamahAphaNidaSTo jano virAgaM tvAM pramucya - itarAjJayA kathaM prabho cetanA labhate // arthaH-he prabho he jineza jo puruSa moharUpI pravala sarpase kATA gayA hai arthAt jo atyaMta mohI hai vaha manuSya samastaprakArake rogoMse rahita vItarAga Apako chor3akara Apase bhinna jo kudeva haiM unakI AjJAse kaise cetanAko prApta kara sakatA hai arthAt vaha kaise jJAnI bana sakatA hai? bhAvArtha:-jo jIva yaha putra merA hai yaha strI merI hai tathA yaha saMpatti merI hai isaprakAra anAdikAlase mohakara grasta ho rahA hai arthAt jisako aMzamAtra bhI hitAhitakA jJAna nahIM haihe prabho usa manuSyako kabhI bhI Apase bhinna kudevAdikI AjJAse cetanAkI prApti nahIM ho sakatI hai arthAt vaha manuSya kadApi kudevAdi ke mArgameM gamana karaneseM jJAnakA saMpAdana nahIM kara sakatA // 39 // bhavasAyarammi dhammo dharai paDataM jaNaM tuhAceva savarassava paramAraNakAraNAmiyarANa jinnnnaah|| bhavasAgare dharmoM dharati pataMtaM janaM tavaiva / zavarasyeva paramAraNakAraNamitareSAM jinanAtha // artha:-he prabho he jineza saMsArarUpI samudra meM giratehue jIvoMko ApakA dharma hI dhAraNa karatA hai kiMtu haiM jinendra Apase bhinna jitanebhara dharma haiM ve bhIlake dhanuSake samAna dUsaroMke mAranemeM hI kAraNa haiN| bhAvArtha-jisaprakAra bhIlakA dhanuSa jIvoMko mArane hI vAlA hai rakSA karanevAlA nahIM usIprakAra he 10..................000000000000000000000000000000000..." // 374 For Private And Personal Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir " pajanandipaJcaviMzattikA / jinendra yadyapi saMsArameM bahutase dharma maujUda hai paraMtu ve sarbadharma prANiyoMko duHkhoMke hI kAraNa haiM arthAt jo prANi una dhA~ko dhAraNa karatA hai usako anekagatiyoM meM bhramaNahIkaranA par3atA hai tathA una gatiyoMmeM nAnA prakArake duHkhoMko vaha uThAtA hai kyoMki una dhA~meM vastukA vAstavika svarUpa joki jIvoMko hitakArI hai nahIM batalAyA gayA hai kiMtu he prabho Apake dharmameM vastukA yathArthasvarUpa bhalIbhAMti batalAyA gayA hai arthAta asalI mokSamArga Adiko vistRta rItise samajhAyA gayA hai isaliye jo prANI Apake dharmake dhAraNa karanevAle haiM ve zIghra hI isa bhayaMkara saMsArarUpI samudrako tara jAte hai isaliye ApakA dharma hI uttama dharma hai // 4 // aNNo ko tuha purau vaggai guruyanaNaM payAsaMso jammi tai paramiyattaM kezaNahANaMpi jiNa jAyaM / / anyaH kaH tava purato balmaki guruvaM prakAzayam / / yasmin vayi pramANavaM kezanakhAnAyapi jina jAtam / / atha:-he prabho he jinendra jaba Apake keza tathA nakha bhI parimita haiM arthAta bar3hate ghaTate nahIM taba aisA kauna hai jo Apake sAmane apanI gurutAko prakAzita karatA huA volane kI sAmarthya rakhatA ho| bhAvArthaH-jaba acetana bhI nakha tathA keza Apake pratApase sadA parimita hI rahate haiM arthAt na kabhI baDhate haiM tathA na kabhI ghaTate haiM taba jo Apake pratApako jAnatA hai vaha kaise Apake sAmane apanI mahimAko prakaTakara sakatA hai tathA Apake sAmane adhika bola sakatA hai // 41 // sohai sarIraM tuha pahu tihuyaNajaNaNayaNaviMbavicchuriyaM paDisamayamaciyaM cArutaralanIluppalehiMva // ......00000000..................... 0660010. Total For Private And Personal Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir H T TTTT ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////zzzzrzdzzzzzzz//// pacanandipazcaviMzatikA / zobhate zarIraM tava prabho tribhuvanayanavivichuritaM pratisamayamArthataM cArutaralanIlotpariva / / arthaH-he prabho he jinendra tInoMlokake jIvoMke jo netra unakI jo pratibiMba unase citravicitra ApakA zarIra aisA mAlUma par3atA hai mAnoM suMdara tathA caMcala nIlakamaloMse pratisamaya pUjita hI hai kyA ? bhAvArtha:--he jinendra ApakA zarIra atyaMta svaccha soneke raMgakA hai aura jIvoMke netroMko upamA nIlakamaloMse dIgaI hai isaliye jisasamaya ve jIva Apake darzana karate haiM usasamaya unake netroM ke pratibiMba Apake zarIrameM par3ate hai unanetroMke pratibiMvako anubhavakara graMthakAra utprekSA karate haiM ki he prabho ve netroMke pratibiMba nahIM hai kiMtu pratisamaya samastajIva ApakI nIlakamaloMse pUjA karate haiM isaliye ve nIlakamala haiM // 42 // ahamahamiAye NivaDati NAha chuhiyAliNobva haricakkhU tujjhacciya NahapahasarasajjhaTTiyacalaNakamalesu // mahamahamikayA nipatati nAtha zucitAlaya iva haricarkaSi tava bharthitanakhaprabhAsaromadhyAsthitacaraNakamaLeSu // arthaH--he jineza he prabho Apake pUjita jo nakha unakI jo prabhA (kAMti) vahI huA sarovara usake madhyameM sthita jo caraNakamala unameM bhUkhebhramaroMke samAna indroMke netra aham aham (maiM maiM) isarItise girate haiN| bhAvArtha:-jisaprakAra kamaloMmeM sugaMdhake lolupI bhramara bArambAra Akara girate haiM usIprakAra he jinendra jisasamaya indra Akara Apake caraNakamaloMko namaskAra karate haiM usasayaya Apake caraNakamaloM meM bhI una indroMke netrarUpI bhramara par3ate haiM aura ve netra kAle 2 bhramaroMke samAna mAlUma par3ate haiM // 43 // ..................................... 376 For Private And Personal Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 0000000000000000....................................... padyanandipaJcaviMzatikA / kaNayakamalANamuvari sevAtuhavivuhakappiyANa tuha ahiyasirINaM tatto juttaM caraNANasaMcaraNaM // ? kanakakamalAnAmupari sevAturavibudhakaspitAnAM tava adhikatrINAM tato yuktaM caraNAnAM saMcaraNam // arthaH--he jinendra he prabho Apake caraNa atyaMta uttama zobhAkara saMyukta haiM isaliye unakA, bhaktivaza devodvArA racita jo suvarNakamala unake Upara gamana karanA yukta hI hai| bhAvArtha:-jisasamaya bhagavAna jJAnAvaraNAdi cAraghAtiyA karmoko sarvathA naSTa kara dete haiM usasamaya unako kevalajJAnakI prApti hotI hai aura kevalajJAnakI prApti honeke pIche ve upadeza deneko nikalate haiM usa samaya yadyapi ve AkAzameM adhara calate haiM tobhI deva bhaktike vazahokara unake calanekeliye suvarNakamaloMse nimita mArgakI racanA karate haiM usI Azayako bhanameM rakhakara graMthakAra bhagavAnakI stuti karate haiM ki he bhagavan Apane jo devaracita suvarNakamaloM para gamana kiyA thA vaha sarvathA yukta hI thA kyoMki jaise suvarNakamala eka uttama padArtha the usIprakAra Apake caraNa bhI ati uttama zobhAkara saMyukta the // 44 // saiharikayakaNNasuho gijai amarehi tuha jaso saggo maNNe taM soumaNo hariNo hariNakasallINe // zacIndrakRtakarNasukhaM gIyate amaraistava yazaH khage manye tacchotumanAH hariNa: iriNAMkasalInaH / / artha:-he bhagavan he jinendra jisake sunanese iMdra tathA iMdrANIke kAnoMko sukha hotA hai aise Apake yazako .0000000000000000000000000000000000000000000200000.00 For Private And Personal Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 2000000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / sadA khA~meM devatAloga gAyA karate haiM isaliye aisA mAlUma hotA hai ki usIke sunanekeliye mRga caMdramAmeM jAkara lIna ho gyaa| bhAvArtha:-saMsArameM yaha kiMvadantI bhalIbhAMti prasiddha hai ki caMdramAke hiraNakA cihna hai isIliye usakA nAma mRgAMka hai (arthAt caMdramAmeM hiraNa rahatA hai) ataH AcAryavara utprekSA karate haiM ki isa bhUmaMDalako chor3akara jo caMdramAmeM jAkara hiraNane sthiti kI hai usakA yahI kAraNa hai ki vaha pAsa meM vargameM gAnA sunanekeliye gayA hai kyoMki he jinendra indra tathA indrANIke kAnoMko sukhake karanevAle Apake yazako svargameM sadA deva gAna kiyA karate haiM aura hiraNa gAnekA atyaMta priya hai yaha pratyakSagocara hai // 45 // aliyaM kamale kamalA kamakamale tuha jiNiMda sA vasaI pahakiraNaNiheNa ghaDati NayajaNe se kaDakkhachaDA // bhaLIka kamale kamalA kramakamale tava jinendra sA vasati nakhakiraNanibhena ghaTate natajane tasyAH kaTAkSapachaTAH // artha:-he prabho he jineza lakSmI kamalameM rahatI hai yaha bAta sarvathA asatya hai kyoMki vaha lakSmI Apake caraNakamaloMmeM rahatI hai kyoMki jo bhavyajIva Apako zirajhukAkara namaskAra karate haiM una bhavyajIvoMke Upara nakhoMkI kiraNoM ke bahAnese usa lakSmIkA kaTAkSapAta pratIta hotA hai| bhAvArthaH-graMthakAra utprekSA karate haiM ki he bhagavan ApakI jo nakhoMkI kiraNe haiM ve nakhoMkI kiraNa nahIM kiMtu Apake caraNoM meM virAjamAna jo lakSmI (zobhA) hai usake kaTAkSapAta haiM kyoMki jo puruSa bhakti | pUrvaka Apake caraNakamaloMko namaskAra karate haiM unake Upara mugdha hokara lakSmI kaTAkSapAta karatI hai arthAt 000000000000000000000000000000000.000000000000000000 // 378 // For Private And Personal Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 279 / / www.kobatirth.org padmanandipazcaviMzatikA / jo puruSa Apake caraNakamaloMko zira jhukAkara namaskAra karate haiM unako lakSmI kI prApti hotI hai ve lakSmIvAna bana jAte haiM isaliye he prabho jo yaha saMsArameM kiMvadaMtI prasiddha hai ki lakSmIkamalameM nivAsa karatI hai. yahabAta sarvathA asatya hai kiMtu vaha Apake caraNakamaloMmeM hI rahatI hai anyathA bhavyajIva lakSmIvAna kaise ho sakate haiM // 46 // je kamakuvalayaharise tumammi videsiNo sa tANaMpi doso sasimmi vA AhayANa jaha vAhiAvaraNaM // ye kRtakuvalayaddarSe tvayi vidveSiNaH sa teSAmapi doSaH zazini iva AhatAnAM yathA vAhyAvaraNam // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir arthaH- caMdramA to sadA pRthvIko (rAtrivikAsI kamaloMko) AnaMdakA hI denevAlA hai kiMtu jo manuSya roga grasta haiM ve caMdramAse ghRNA karate haiM so jisaprakAra usa ghRNA ke karanemeM unake vAhya AvaraNakA ( unake rogakA) hI doSa hai caMdramAkA doSa nahIM / usIprakAra he jineMdra Apato samasta bhUmaMDalako AnaMda ke karanevAle haiM yadi aisA honepara bhI koI bhUrkha Apase vidveSa karai to vaha usIkA doSa hai isameM ApakA koI bhI doSa nahIM // 47 // ko ihahi uccaraMti jiNa jayasaMharaNamaraNavaNasihiNo tuha payathuraNijjharaNIvAraNamiNamo Na jai hoMti // ka iihi uddharati jina jagatsaMharaNamaraNavana zikhinaH tava pAdastuti nirjhariNIvAraNamidaM na yadi bhavati // arthaH- he bhagavan he prabho Apake caraNoMkI stuti vahI huI nadI usase yadi vAraNa bujhAnA nahIM hotA For Private And Personal / / 379 // Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 1000 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pamanAndapaJcaviMzatikA / to samastajagatako saMhAra karanevAlI aisI jo maraNarUpI vanakI agni usase kaise uddhAra hotA ? bhAvArtha:-yadi kisIkAraNase vanameM agni lagajAve aura usa agni kA bujhAnevAlA yadi nadIkA jala na hove to usa agnise jisaprakAra kucha bhI cIja nahIM vacatI saba hI bhasma ho jAtI haiM usIprakAra he jinendra yadi Apake caraNoMkI stutirUpa jo nadI usase bujhAnA na hotA to samasta jagatako naSTa karanevAlI maraNarUpI vanAmise kisIprakArase uddhAra nahIM ho sakatA thaa| sArArtha:-he jinendra yadi jIvoMko maranese bacAne vAlI hai to ApakI caraNoM kI stuti hI hai // 48 // karajuyalakamalamaule bhAlatthe tuha puro karA vasaI saggApavaggakamalA thuNati taM teNa sappurisA // karayugala kamalamukule bhAlasthe tava purataH phate vasati svargApavargakamalA kurvati tat tena satpuruSAH // arthaH-he bhagavan he jinendra jisasamaya bhavyajIva Apake sAmane donoM hAtharUpI kamaloM ko mukulitakara arthAt jor3akara mastakapara rakhate haiM usasamaya unako svarga tathA mokSakI lakSmIkI prApti hotI hai isI liye uttama puruSa hAtha jor3akara mastakapara rakhate haiM / bhAvArtha:--graMthakAra utprekSA karate haiM ki he bhagavan jo sajjanapuruSa hAtha jor3akara mastakapara rakhate haiM unakA usaprakArakA kArya niSphala nahIM hai kiMtu unako, hAtha jor3akara mastakapara rakhanese svarga tathA mokSa lakSmIkI prApti hotI hai arthAt he bhagavan jo bhavyajIva Apako hAtha jor3akara tathA mastaka navAkara namaskAra karate haiM unako svarga tathA mokSake sukhoMkI prApti hotI hai|| 49 // 8060600000000000000000000000000000000000000000000000000 HE80 // For Private And Personal Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ....0000000000000000000000000000000000.................. pacanandipaJcaviMzatikA / viyalai mohaNadhUlI tuha purao mohaThagaparidRviyA paNaviyasIsAu tao paNaviyasIsA vuhA hoMti // vigalati mohanalistava purato mohaThakasthApitA praNabhitazIna tataH praNamitazIrSA budhA bhavaMti // arthaH-he bhagavan he prabho jo bhavyajIva Apako mastaka jhukAkara namaskAra karate haiM unakI moharUpI Thagase sthApita mohana rUpI dhUlI Apake sAmane bAtakI bAtameM naSTaho jAtI hai isIliye vihAna puruSa Apako namaskAra karatehaiM bhAvArtha:-jina jIvoMkI AtmA para jabataka moharUpI bhayaMkara tathA durjaya ThagadvArAracita mohanadhUlI vidyamAna rahatI hai tabataka una jIvoMko aMzamAtra bhI heyopAdeyakA jJAna nahIM hotA kiMtu ve vikSiptake samAna yaha putra merA hai yaha strI merI hai aura yaha dravya merA hai aise asatyavikalpoMko sadA kiyA karate haiM kiMtu he prabho jisasamaya ve bhavyajIva Apako mastaka navAkara vinayase namaskAra karate haiM usasamaya Apake sAmane prabala bhI usa moharUpI ThagakI kucha bhI tIna pAMca nahIM calatI arthAt vaha Apako namaskAra karanevAle bhavyajIvoM ke Upara aMzamAtra bhI mohanadhUlI nahIM DAlasakatA isIliye uttama vihAnapuruSa Apako mastaka jhukAkara namaskAra karate haiM 50 // vaMbhappamuhA saNNA savvA tuha je bhaNaMti aNNassa sasijoNNA khajoe jaDehi joDijaye tehiM / / mApramukhAH saMzAH sarvAH taba ye bhaNati anyasya zazijyotsnA khadyote jaDaiH yujyate taiH / arthaH-he prabho he jinendra brahmA viSNu Adika jo saMjJA sunane meM AtI haiM ve ApakIhI haiM arthAt Apa hI brahmA haiM tathA Apa hI viSNu haiM tathA buddha Adika bhI Apa hI haiM kiMtu jo manuSya brahmA viSNu Adi .............100.00000000.00000000000000000000000000 For Private And Personal Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// //ss paanandipaJcaviMzatikA / saMjJA dUsaroMkI mAnate haiM ve mUDhamanuSya caMdramAkI cAMdanIkA khadyota (jigunU) ke sAtha saMbaMdha karate haiM aisA mAlUma hotaahai| bhAvArtha:--khadyotakA (paTabIjanAkA) prakAza bahuta kama hotA hai aura zItala nahIM hotA aura caMdramAkA prakAza adhika tathA zAntikA denevAlA hotA hai yaha bAta bhalIbhAMti pratIti siddha hai aise honepara bhI jo manuSya caMdramAkI adhika tathA zItala cAMdanIko yadi khadyotakI cAMdanI kahai to jisaprakAra vaha mUrkha samajhA jAtA hai usIprakAra he prabho vAstavika rItise to brahmA Adika saMjJA ApakI hI hai kiMtu jo manuSya caturmukha vyaktiko brahmA kahatA hai tathA gopikAoMke sAtha ramaNa karanevAleko puruSottama (viSNu) kahatA hai aura pArvatI nAmakI strIke patiko mahAdeva kahatA hai vaha manuSya mUrkha hai kyoMki brahmA Adika jo saMjJA hai ve sArthaka haiM tathA unakA artha caturmukha Adi vyaktiyoM meM ghaTa nahIM sakatA isaliye ve brahmA Adika nahIM ho sakate // 51 // AdinAtha stotrameM bhI yahI bAta kahI hai vsNttilkaa| buddhastvameva vibudhArcitabuddhibodhAttvaM zaMkaro'si bhuvanatrayazaMkaratvAt / dhAtAsi dhIra zivamArgavidhervidhAnAdvyaktaM tvameva bhagavan puruSottamo'si // arthaH-he AdIzvara bhagavan Apake jJAnakI bar3e 2 deva Akara pUjana karate haiM isaliye Apa hI buddha ho kiMtu Apase bhinna dUsarA koI bhI buddha nahIM tathA ApahI tInoMlokake kalyANake karanevAle haiM isaliye Apa hI zaMkara ho kiMtu Apase bhinna koI bhI zaMkara (mahAdeva) nahIM hai aura he dhIra mokSamArgakI vidhike racanA karanevAle ApahI haiM isaliye Apa hI vidhAtA (brahmA) haiM kiMtu Apase bhinna koI bhI vyakti brahmA nahIM hai aura Apa prakaTa rItise samasta puruSoM meM uttama haiM isaliye Apa hI puruSottama (viSNu) haiM kiMtu //////////////////////////////////////////////////////// // // // // ////////////////////////////////////////////////// 11382 // For Private And Personal Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 38 // 0000000000000000000066600000 padmanandipaJcaviMzatikA / Apase bhinna koI bhI vyakti puruSottama nahIM hai // 1 // aura bhI AdinAtha stotrameM kahA hai tvAmavyayaM vibhumaciMtyamasaMkhyamAdyaM brahmANamIzvaramanaMtamanaMgaketum / yogIzvaraM viditayogamanekamekaM jJAnasvarUpamamalaM pravadaMti santaH // arthaH-he bhagavan Apa nAzakara rahita haiM tathA vibhu haiM arthAt ApakA jJAna sarva jagahapara vyApaka hai aura Apa acintya haiM arthAt ApakA bhalIbhAMti koI ciMtavana nahI kara sakatA aura Apa asaMkhya haiM tathA Apa sabake AdimeM hue haiM aura Apa brahmA haiM tathA Izvara haiM aura aMtakara rahita haiM tathA Apa kAmadeva svarUpa haiM aura samasta yogiyoMke Izvara haiM tathA Apa prasiddhadhyAnI haiM aura Apa apane guNoMkI apekSA vyavahAranayase aneka haiM tathA paramazuhanizcayanayakI apekSA eka haiM aura Apa jJAnasvarUpa hai tathA nirmala haiM aisA uttama puruSa kahate haiN||5|| taM ceva mokkhapayavI taM ciya saraNaM jaNassa savvassa taM NikAraNavido jAijarAmaraNavAhiharo // tvaM caiva mokSapadavI tvaMcaiva zaraNaM janasya sarvasya tvaM niSkAraNavaidyaH jAtijarAmaraNavyAdhiharaH / / artha:-he bhagavan he jineza Apa hI to mokSake mArga haiM tathA samasta prANiyoMke Apa hI zaraNa haiM aura samasta janma jarA maraNa Adi rogoMke nAza karanevAle Apa hI binA kAraNake vaidya hai||53 // kicchAhi samuvaladdhe kayakiccA jammi johaNo hoMti taM paramakAraNaM jiNa Na tumAhiMto paroasthi // .0000000000000000000000000 383 // For Private And Personal Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 38 // 24040000004006 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanAndapaJcaviMzatikA / kRcchAtmamupalabdhe kRtakRtyA yasmin yogino bhavati saraparamapadakAraNaM jina na svattaH paro'sti / arthaH he prabhohe jinendra var3e kaSToMse Apako prAptahokara yogIloga kRtakRtya hojAte haiM arthAt saMsArameM una 3 ko dUsarA koI bhI kAma nahIM bAkI rahatA isaliye Apase bhinna koI bhI paramapada (mokSapada) kA kAraNa dUsarA nahIM hai / bhAvArtha:-yadyapi saMsArameM bahutase deva haiM tathA ve apaneko paramapadakA kAraNa bhI kahate haiM kiMtu he jinendra unameM aneka dRSaNa maujUda haiM isaliye ve paramapadake kAraNa nahIM ho sakate kiMtu yadi paramapadake kAraNa ho to ApahI ho kyoMki yogI tapaAdiko karake Apake svarUpako prApta hokara kRtakRtya ho jAte haiN|||54|| suhamosi taha Na dIsasi jaha pahu paramANupetthiyehiMpi guravo taha vohamae jaha tai satvaMpi sammAyaM // sUkSmo'si tathA na dRzyase paramANuprekSibhirapi / gariSTastathA bodhamaye yathA tvayi sarvamapi sammAtam // arthaH--he prabho he jineza Apa sUkSma to itane haiM ki paramANuparyaMta padArthoM ko pratyakSa karanevAle bhI Apako dekha nahIM sakate tathA guru Apa itane haiM ki samyagjJAnasvarUpa ApameM yaha samasta padArthasamUha samAyA huA hai arthAt ApakA jJAna AkAzase bhI anaMtaguNA hai isaliye akAzAdi samasta padArtha Apake jJAnameM jhalaka rahe haiN||55|| Nissesavatthusatthe heyamaheyaM nirUvamANassa taM paramappAsArA sasamasAra palAla vA nizzeSavastusA heyamaheyaM virUSyamANasva tvaM paramAtmA sAraH zeSamasAraM paLAlaM vaa|| //////////yh//// //////////////////////////////////////////////// // 384 // For Private And Personal Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //// // //////// //////////////////////////// ////////////////////////////////////////////// pacanandipaJcaviMzatikA / arthaH he prabho he jinendra samastavastuoMke samUhameM jo manuSya heya tathA upAdeyako dekhanevAlA hai usa puruSakI dRSTimeM paramAtmA Apa hI sAra haiM aura Apase bhinna jitanebhara padArtha haiM ve samasta sUkhetRNake samAna asAra haiN| bhAvArthaH-yadyapi saMsArameM aneka padArtha haiM kiMtu he prabho jo manuSya heya tathA upAdeyakA jJAtA hai arthAt yaha vastu tyAgane yogya hai tathA yaha vastu grahaNakarane yogya hai jisako isavAtakA bhalIbhAMti jJAna hai usa manuSyakI dRSTimeM yadi sArabhUta padArtha ho to Apa hI ho kyoMki Apa samasta kaukara rahita paramAtmA ho paraMtu Apase bhinna koI bhI padArtha sAra nahIM kiMtu jisaprakAra sUkhA tRNa asAra hai usIprakAra Apase bhinna samasta padArtha asAra haiM / / 56 // gharai paramANulIlaM jaM gabbhe tihuyaNaMpi taMpi Naha aMto NANassa tuha iyarassa na parisI mahimA / dharati paramANulIlAM yadgameM tribhuvanamapi tadapi nabhaH ato zAnasya tava itarasya naIzI mahimA he prabho he jineza jisa AkAzake garbhameM ye tInoMbhuvana paramANu kI lIlAko dhAraNa karate haiM arthAt paramANuke samAna mAlUma par3ate haiM vaha AkAza bhI Apake jJAnake madhyameM paramANu ke samAna mAluma paDatA hai aisI mahimA Apake jJAnameM hI maujUda hai kiMtu Apase bhinna aura kisI bhI devake jJAnameM aisI mahimA nahIM hai| bhAvArtha:-jainasiddhAMtameM AkAza anaMtapradezI mAnA gayA hai aura usa AkAzake do bheda svIkAra kiye haiM eka lokAkAza dUsarA alokAkAza unama jisameM jIvAdi dravya raheM usako loka kahate haiM vaha loka isa AkAzake madhyameM sarvathA choTA paramANuke samAna mAlUma par3atA hai kyoMki loka asaMkhyAta pradezI hI haiM tathA //////////////////////////////////////////////////////////////////// ////////////////////////////////////// ////// For Private And Personal Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 386 // 4060000000000000000000000000000000000000000000800000604 paanandipazcaviMzatikA / AkAza anaMtapradezI hai paraMtu he bhagavan yaha eka ApakI apUrva mahimA hai ki anaMtatradezI bhI yaha AkAza Apake jJAnameM paramANu ke samAna hI hai arthAta ApakA jJAna AkAzase bhI he prabho anaMtaguNA hai kiMtu he bhagavan Apase bhinna jitanebhara deva hai unameM yaha mahimA nahIM maujUda hai kyoMki jaba unake kevalajJAna hI nahIM hai to vaha anaMtaguNa ho kisaprakAra sakatA hai // 57 // bhuvaNatthuya thuNai jai jae sarassai saMtayaM tuhaM tahavi Na guNataM lahai tahiM ko taraha jaDo jaNo apaNo // bhuvanastutya tIti yadi jagati sarasvatI saMtataM tvAM tathApi na guNAMtaM labhata tAI kastarati jaDo jano'nyaH // artha-he tInabhuvanake stutikepAtra saMsArameM sarasvatI ApakI stuti karatI hai yadi vaha bhI Apake | guNoMke aMtako nahIM prApta karasakatI hai taba anya jo mUrkha puruSa hai vaha yadi Apake guNoMkI stuti karai to / vaha kaise Apake guNoMkA aMta pA sakatA hai ? bhAvArtha:--sarasvatIke sAmane padArthake varNana karane meM dUsarA koI bhI pravINa nahIM hai kyoMki vaha sAkSAt sarasvatI hI hai paraMtu he prabho jaba vaha bhI Apake guNoM ke aMtako nahIM prApta karasakatI hai arthAta Apake guNoM ke varNana karane meM jaba vaha bhI hAra mAnatI hai taba he jineza jo manuSya mUrkha haiM arthAt jisakI buddhipara jJAnAail varaNakarmakA pUrA 2 prabhAva par3AhuA hai vaha manuSya kaise Apake guNoM ko varNana karasakatA hai ? sArArtha:--he jinendra ApameM itane adhika guNa vidyamAna haiM tathA ve itane gaMbhIra haiM ki unako koI bhI varNana nahIM karasakatA // 58 // 4010000000000000000666660000000000000000000000000000 38 For Private And Personal Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 187 ////////////////////////////////////////////////////// $//////////////// ////////////////// // // // // // // // paanandipajAbiMzatikA / khayarivva saMcaraMtI tihuyaNaguru tuha guNohagayaNammi dUraMpi gayA suiraM kassa girA pacayaraMtA // khacarIva saMcaraMtI tribhuvanaguro saba guNauSagagane dUramapi gatA suciraM kasya goH prAptaparvatA // arthaH-he tribhuvanaguge he jinendra Apake guNoM ke samUharUpI AkAzameM gamana karanevAlI tathA dUrataka gaIhuI aisI kisakI vANIrUpI pakSiNI hai ? jo aMtako prApta ho jAve / bhAvArtha:-jisaprakAra AkAzameM gamana karanevAlI pakSiNI yadi dUrataka bhI uDatI 2 calI jAve tobhI AkAzake aMtako nahIM prApta karasakatI hai kyoMki AkAza anaMta hai usIprakAra he prabho Apake guNa bhI anaMta haiM isaliye kavi apanI vANIse cAhe jitanA Apake guNoMkA varNana karai taubhI usakI vANI Apake guNoMke aMtako nahIM pA sakatI / / 59 // jacchaasako sako aNIsaro Isaro phaNIsovi tuha thotte taccha kaI ahamamaI taM khamijAsu // ___yatrAzaktaH zakto'nIzvara IzvaraH phaNIzvaro'pi tava stotra tatra vA kaviH ahamamati: tarakSamasva / / arthaH--he guNAgAra prabho jisa Apake stotrakaranemeM indra bhI asamartha haiM aura mahAdeva tathA zeSanAga kA bhI azakta haiM usa Apake stotra karane meM maiM alpabuddhi kavi kyA cIja hUM? isaliye maiM ne bhI jo ApakA kA stotra kiyA hai usako kSamA kIjiye / bhAvArtha:-he prabho he jinendra Apake guNoMkA stotra itanA kaThina hai ki sAdhAraNa manuSyoMkI to kyA 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 1387 // For Private And Personal Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 388 ////////////////////////////////////// // // // // ////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipazcaviMzatikA / bAta jo atyaMta buddhimAna tathA sAmarthyavAna haiM aise indra Izvara (mahAdeva)tathA dharaNIndra hai vebhI nahIM karasakate kiMtu mujha alpavuddhine isa Apake stotrake karanekA sAhasa kiyA hai isaliye yaha merA ekaprakArakA bar3AbhArI aparAdha hai ataH vinayapUrvaka prArthanA hai ki isa mere aparAdhako Apa kSamA kareM / / 60 / / taM bhavvapomaNaMdI teyaNihINo saruvvaNiddoso mohaMdhayAraharaNe tuha pAyA mama pasIyaMtu // khaM bhavyapagranaMdI tejAnidhiH sUryavannidoSaH mohAMdhakAraharaNe tava pAdau mama prasIdetAm // arthaH--he jineza he prabho Apa bhavyarUpI kamaloMko AnaMdake denevAle tathA tejake nidhAna aura nirdoSa sUryake samAna haiM isaliye moharUpI aMdhakArake nAza karanekeliye Apake caraNa sadA prasanna rahaiM / bhAvArtha:-jisaprakAra sUrya kamaloMko AnaMdakA karanevAlA hotA hai tathA tejakA bhaMDAra hotA hai aura nidoSa hotA hai tathA usakI kiraNa samasta aMdhakArake nAza karanevAlI hotI haiM usIprakAra he prabho Apa bhI bhavyarUpI kamaloMko AnaMdake denevAle haiM tathA tejake nidhAna haiM tathA nirdoSa haiM isaliye Apa sUrya ke samAna haiM isaliye vinayapUrvaka prArthanA hai ki Apake caraNa moharUpI aMdhakArake nAza karanekolaye sadA mereUpara prasanna rahaiM // 11 // isaprakAra zrIpadmanaMdiAcAryadvArA racitazrIpadmanaMdipaMcaviMzatikAmeM RSabhastotra samAptahuA / / // // // // // // // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir // // // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////// //////////////////////////////////////////////////////// paanandipaJcaviMzatikA / shriimaajjinvrstotrpraarNbhH| dikhe tumammi jiNavara sahalAhUAi majjha NayaNAI cittaM gattaM ca lahU amieNava siMciyaM jAyaM // haTe tvayi jinavara saphalIbhUtAni mama nayanAni cittaM gAtraM ca laghu amRtenabai siMcitaM jAtam // arthaH--he jineza he prabho Apake dekhanepara mere netra saphala hote haiM tathA merA mana aura merA zarIra aisA mAlUma hotA hai ki mAnoM amRtase hI zIghra sIMcA gayA ho / bhAvArthaH-uttama padArthoke dekhanese hI netra saphala hote haiM he bhagavan Apa uttamapadArtha haiM isaliye Apake dekhanese mere netra saphala hote haiM tathA manameM aura mere zarIrameM itanA AnaMda hotA hai mAnoM ye donoM amRtase hI sIMce gaye hoM // 1 // dikhe tumammi jiNavara dihirAsesamohatimireNa taha NahUM jaha diLaM jahaTTiyaM taM mae tacca // raSTe khayi jinavara dRSTiharanikhiLamohatimireNa tathA naSTaM yathA dRSTaM yathAsthitaM tanmayA tattvam / / arthaH-he jinendra Apake dekhanepara, jo sarvathA dRSTiko rokanevAlA thA aisA moharUpI aMdhakAra isarItise naSTa ho gayA ki maiMne jaisA vastukA svarUpa thA vaisA dekhaliyA / bhAvArtha:-jisaprakAra aMdhakArameM vastukA vAstavika svarUpa thor3AbhI nahIM mAlUma par3atA kyoMki aMdha ////// // // // // // // // // // // // // // // // ////////////////////////////////////////////// 85 For Private And Personal Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandit 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 padmanandipazcaviMzatikA / kAra dRSTikA pratirodhaka (rokanevAlA) hai usIprakAra jabataka mohakA prabhAva isa AtmAke Upara par3A rahatA hai tabataka vastukA aMzamAtrabhI vAstavika svarUpa nahIM mAlUma par3atA kiMtu heprabho jisasamaya Apake darzana hojAte haiM usasamaya balavAnabhI moharupI aMdhakAra palabharameM naSTa hojAtA hai aura aisA sarvathA naSTa hojAtA hai ki vastukA vAstavika svarUpa dIkhane lagajAtA hai // 2 // diDhe tumammi jiNavara paramANaMdeNa pUriyaM hiyayaM majjha tahA jahamagge mokkhaMpiva pattamappANaM // raSTe svathi jinavara paramAnaMdena pUritaM hRdayaM mama tathA yathA manye mokSamapi vA prAptamAtmAnam / / arthaH-hejinendra heprabho Apake dekhanese paramAnandase bharahuve maiM apane manako aisA mAnatA hU~ mAnoM maiM hI mokSako sAkSAt prApta hogayA ho / bhAvArtha:-jisasamaya merA AtmA mokSako prApta hojAya tathA jaisA usako vahAM para AnaMda mile usI prakAra he prabho mujhe Apake dekhanese AnaMda mAlUma par3atA hai arthAt Apake darzanase paidA huvA sukha tathA mokSakA sukha ye donoM sukha barAbara haiM kiMtu inameM kisI prakArakA bheda nahIM // 3 // dihe tumammi jiNavara Naha~ ciya maNNaya mahApAvaM raviuggame nisAe ThAi tamo kittiyaM kAlaM // dRSTaM tvayi jinavara naSTe caiva zAta mahApApam rabyudgame nizAyA: tiSThet tamaH kiyetaM kALam / / arthaH-hejinavara Apake dekhanepara prabalapApa naSTa hogayA aisA mujhe mAlUma huvA so ThIka hI hai .................40000000000000000000000000 - 39. For Private And Personal Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////// ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // // //////////// paanandipaJcaviMzatikA / kyoMki sUryake udaya honepara rAtrikA aMdhakAra kitane kAlataka rahasaktA hai ? bhAvArtha:--hejinandra jisaprakAra atyaMta prabalabhI rAtrikA aMdhakAra sUryake dekhatehI palabharameM naSTa ho jAtA hai usIprakAra hekRpAnidhAna atyaMta javardasta, tathA bar3AbhArIbhI pApa Apake darzanase palabharameM naSTa ho jAtA he // 4 // dikhe tumammi jiNavara sijjhai so kovi puNNapanbhAro hoi jaNo jeNa pahu iha paraloyatthasiddhINaM / raSTe svayi jinavara siSyati sa ko'pi puNyaprAgbhara: __ bhavati jano yena prabhuH ihaparalokasthasiddhInAm / / arthaH hejinendra Aphke dekhanese aise kisI uttama puNyoMke samUhakI prApti hotI hai ki jisakI kRpA se yahajana isaloka tathA paraloka donoM lokakI siddhiyoMkA svAmI hojAtA hai| bhAvArtha:-jomanuSya ApakA darzana karate haiM unako heprabho aise aprUva puNyakI prApti hotI hai ki ve usa puNyakI kRpAse isalokameM to tIrthakara cakravartI Adi vibhUtiyoMko prApta karate haiM tathA paralokameM ANimA mahimA Adi RddhiyoM ke dhArI indra ahamindra Adi vibhUtiyoM ko pAte haiM // 5 // dikhe tumammi jiNavara maNNe taM appaNo sukayalAhama hohI so jaNAsArasasahanihI akkhao mokkhe // dRSTa tvayi jinavara manya tamAtmanaH sukRtalAbham ___ bhaviSyati yanAsahazamukhAnidhiH akSayA mokSaH / arthaH-hejineza heprabho Apake dekhanese usa puNyalAbha ko mAnatA hUM jisa puNyalAbhase asAdhAraNa sukhakA nidhi tathA avinAzI aise mokSapada kI prApti hotI hai||6|| 100000000000000000000000000000000000.0000000000000000000 "39 // For Private And Personal Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 392 10.000............. //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////'r'z////////// pabhanandipazcaviMzatikA / dihe tumammi jiNavara saMtoSo majjha taha paro jAo iMdavihavopi jaNai Na taNhAlesaMpi jaha hiyae // dRSTe tvayi jinavara saMtoSo mama tathA parojAtaH indravibhavo'pi janayati na tRSNAlezamapi yathA havaye // arthaH-he svAmin hejinendra Apake dekhanese mujhe aisA uttama saMtoSa huvA hai ki jisasaMtoSake sAmane indrakA aizvaryabhI mere hRdayameM tRSNAke lezakobhI utpanna nahIM karatA // bhAvArtha:-saMsArameM yadyapi indrake aizvaryakA pAnAbhI bar3e bhArI puNyakA phala hai to bhI hejinendra Apake darzana se hI mujhe itanA utkRSTa tathA bar3A bhArI saMtoSa hotA hai ki mujhe indrake aizvaryake pAnekI tRSNAhI nahIM hotI arthAt maiM Apake darzanase utpanna huve saMtoSake sAmane indrake aizvaryako bhI sar3e tRNake samAna asAra mAnatA huuN||7|| dikhe tumammi jiNavara viyArapaDivajie paramasaMte jassa Na hiTThI diTTI tassa Na Niyajammaviccheo // daSTe svayi jinavara vikAraparivAte paramazAnte yasya na hRSTA raSTiH tasya na nijajanmavicchedaH // arthaH-samastaprakArake vikAroMkara rahita tathA paramazAMta aise Apako dekhakara he jinendra jisamanuSyakI dRSTiko AnaMda nahIM hotA usa manuSyake svIyajanmoMkA nAzabhI nahIM hotA // bhAvArtha:-he bhagavan he jineza jo manuSya samasta prakArake vikAroMkara rahita tathA paramazAMta aisI Apa kI mudrAko dekhakara AnaMdita hotA hai usako saMsArameM janma nahIM dhAraNa karane par3ate kiMtu jisamanuSyakI ..................000 // 39 // For Private And Personal Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 10000000046414060444444600110000000000000000000+1+0000 pacanAndapazcaviMzatikA / dRSTiko samastavikAroMkara rahita tathA zAntakhabhAvI Apako dekhakara AnaMda nahIM hotA usamanuSyako anaMta kAlataka isasaMsArameM paribhramaNa karanA par3atA // 8 // dihe tumammi jiNavara jammaha kajaMtarADalaM hiyayaM kaiyAvi hoI pubbAjiyassa kammarasa so doso // raSTe tvayi jinavara yanmama kAryAntarAkulaM vayaM kadApi bhavati pUrvArjitasya karmaNaH sa doSaH / / artha-he prabho he jinendra Apako dekhakara bhI jo kabhI 2 merA mana dUsare 2 kAryoMse Akulita ho jAtA hai usameM mere pUrvopajita karmakA hI doSa hai // bhAvArtha:-he prabho saMsArameM Apake darzana alabhya hai arthAt haraeka manuSyako Apake darzana nahIM mila sakta isaliye yadyapi ApakA darzana manakI ekAgratA se hI karanA cAhiye to bhI he prabho maiMne jo pUrvabhavoMmeM azubhakarmIkA upArjana kiyA hai una azubhakarmoMne mere Upara itanA apanA prabhAva jamArakkhA hai ki Apake darzanake honepara bhI merA mana dusare 2 kAryose vyAkulita hojAtA hai isaliye dUsare 2 kAryoM meM jo merA mana Asakta hotA hai usameM pUrvopArjita karmoM kA hI doSa hai merA koI doSa nahIM hai // 9 // dikhe tumammi jiNavara achao jammataraM mamehAvi sahasA suhehi ghaDiyaM dukkhehi palAiyaM dUraM // raSTe lAye jinavara AstAM janmAMtaraM mamedApi sahasA sughaTitaM duHsaizca paLAyitaM dUram / / sa.pustakameM gavanammAvimo para bhI paatthhai| 9+000000000000000000........0000000000000000000000+0. 393 // For Private And Personal Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 394 // 0000000000000000000000000000000000000000000000 padmanandipazcaviMzatikA / artha:--he jinavara prabho Apake darzanase mere dUsare janmoMkI to bAta dUrahI raho kiMtu isajanmameMbhI mujhe nAnAprakArake sukhoMkI prApti hotI hai aura mere samastapApa dUrabhaga jAte hai|| bhAvArtha:-hejineza Apake darzanoMmeM itanI zakti hai ki jo manuSya Apako vinayabhAvase dekhatA hai | usamanuSyake janmajanmAMtarake samastaduHkha naSTa ho jAte haiM tathA nAnAprakArake sukhoMkI prApti hotI hai yaha to kucha bAta nahIM arthAt janmAntarake duHkha to avazya hI naSTa hote haiM tathA janmAMtarameM sukha milatA hI hai kiMtu he prabho isajanmameM bhI Apake darzanoMse nAnAprakArake sukhoMkI prApti hotI hai tathA samastaprakArake duHkhAkA nAza hojAtA hai arthAt Apake darzana tatkAla phalake denevAle haiM // 10 // dihe tumammi jiNavara vajjhai paTTo diNammi ajayaNe sahalattaNeNa majjhe savvadiNANaMpi sesANaM // raSTe vayi jinavara vadhyate paho dine'dyatane saphalaravena madhye sarvadinAnAmapi zeSANAm / / arthaH he prabho jinavara Apake darzanoM ke honekekAraNa samasta dinoMmeM AjakA dina uttama tathA saphala hai aisA jAnakara paTTavaMdhana kiyA / bhAvArtha:-samasta dinoM meM merA AjakA dina uttama tathA saphala hai aisA maiM samajhatA hUM kyoMki Aja mujhe ApakA darzana milA hai // 11 // diTTe tumammi jiNavara bhavaNamidaM tujjha mahamahagyataraM savvANaMpi sirINaM saMkeyaghareva paDihAye / //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / 394 For Private And Personal Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // ////////////////////////// pAnandipazcaviMzatikA / raSTa tvayi jinavara bhavanamidaM tava mahAr2yAtaram sarvAsAmapi zrINAM saMketagRhamiva pratibhAti / arthaH he prabho jinezvara Apake dekhanese yaha jo bahumUlya ApakA maMdira hai vaha meroliye samastaprakAra kI lakSmIke saMketa gharake samAna hai aisA mujhe mAlUma par3atA hai| bhAvArtha:-he bhagavan Apake darzanase yaha ApakA sthAna mujhe aisA mAlUma par3atA hai mAnoM samastaprakArakI lakSmIkI prAptikeliye mereliye saMketa ghara hai // 12 // dikhe tumammi jiNavara bhatijalollaM samAsiyaM chattaM jaMtaM pulayamisA puNavIyAMkuriyamiva sohai // raSTa khathi jinavara bhaktijalaughena samAbhitaM mitram / / yattatpuLakamiSAta puNyavIjamaMkuritamiva zobhate // artha:-he prabho he jinendra Apake dekhanese jo mesa kSetra (zarIra) bhaktirUpI jalase samAzrita huA (sIMcAgayA) vaha zarIra romAMcoMke bahAnese aisA zobhita hotA hai mAnoM aMkurasvarUpase pariNata puNyacIja hI hai| bhAvArthaH--he prabho he jinendra jisasamaya maiM Apako bhaktipUrvaka dekhatA hUM usasamaya mAre AnaMdake mere zarIrameM romAMca hojAte haiM tathA ve romAMca aise mAlUma hote haiM mAnoM puNyarUpIvIjase aMkura hI utpanna hue hoM // 13 // dive tumammi jiNavara samayAmayasAyare gahIraMmmi rAyAidosakaluse deve ko maNNai sayANe // rahe vathi jinavara samayAmRtasAgare gaMbhIre / / rAgAdidoSakaluSe deve ko manyate sazAnaH // 18 // 39 // For Private And Personal Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 396 / / www.kobatirth.org padmanandipazcaviMzatikA / arthaH-- he prabho he jinendra siddhAMtarUpI amRtake gaMbhIrasamudra, Apake dekhanepara aisA kaunasA jJAnI hogA jo rAgAdidoSoMse jinakI AtmA malina ho rahI hai aise devoMko mAnegA ? | Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir bhAvArtha:: -- jabataka manuSya jJAnI nahIM hotA arthAt kaunasA padArtha mujhe hitakA karanevAlA hai aura kaunasA padArtha mujhe ahitakA karanevAlA hai aisA manuSyako jJAna nahIM hotA tabataka vaha jahAM tahAM rAgI tathA dveSI bhI devoMko uttamadeva samajhatA hai kiMtu jisasamaya usako hitAhitakA jJAna hojAtA hai usasamaya vaha rAgI tathA dveSI devoMko na apanA hitakArI mAnatA hai tathA unake pAsa bhI nahIM jhAMkatA hai isaliye he prabho jisane siddhAMtarUpI amRtake samudra Apako dekhaliyA hai vaha jJAnavAn prANi kabhI bhI rAgI tathA dveSI devoM ko nahIM mAnasakatA hai // 14 // dihe tumammi jiNavara mokkhA aduladoSi saMpaI micchattamalakalaMkI maNo Na jai hoi purisassa // dRSTe lAye jinavara mokSo'tidurlabhaH saMpratipadyate mithyAtvamalakalaMkitamano na yadi bhavati puruSasya | arthaH- he prabho jineza yadi manuSyakA mana midhyAtvarUpI kalaMkase kalaMkita nahIM huA ho to vaha puruSa Apake darzanase atyaMta durlabha bhI mokSako bhalIbhAMti prApta kara letA hai / bhAvArtha:- yadi manuSyakA citta midhyAtvarUpI malase grasta ho jAve to usa manuSyako to mokSakI prApti ho hI nahIM sakatI kyoMki jisaprakAra pittajvaravAleko mIThA bhI dUdha jahara ke samAna kaDuA lagatA hai usI prakAra usa mithyAdRSTiko ApakA upadeza tathA ApakA darzana viparIta hI mAlUma par3atA hai aura jaba vaha For Private And Personal / / 396 / / Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipaJcaviMzatikA / Apake upadezako hI acchA na mAnegA tabataka usako vAstavika padArthakA svarUpa nahIM mAlUma par3asakatA aura vAstavika svarUpake na jAnanese vaha mokSako nahIM jAsakatA kiMtu jisamanuSyakA mana mithyAtvarUpI kalaMkase kalaMkita nahIM hai arthAt jo manuSya samyagdRSTi hai vaha manuSya Apake darzanase atyaMta kaThina bhI mokSako sulabharItise prApta karaletA hai // 15 // diDhe tumammi jiNavara cammamaeNAcchiNAvi taM puNNaM jaM jaNaha purokevaladaMsaNaNANAi nnynnaaii|| dRSTe vayi jinavara carmamayenAkSNApi sarapuNya yajanayati puraH kevaladarzanazAnAni nayanAni / arthaH--he prabho jo manuSya Apako isa cAmake netrase bhI dekhaletA hai usa manuSyako usaapUrva puNyakI prApti hotI hai jo puNya Age kevaladarzana tathA kevalajJAnarUpInetroMko utpanna karatA hai| bhAvArtha:-he prabho jo manuSya Apako carmake netroMse dekha letA hai usa manuSyako jaba usacamake netrase dekhate hI itane puNyakI prApti hotI hai ki vaha Age kevaladarzana tathA kevalajJAnako bhI prApta karaletA hai arthAt vaha puruSa cAraghAtiyA kA~ko nAzakara kevalI banajAtA hai taba jo puruSa Apako divyanetrase dekhatA hai usako kyA 2 phalakI prApti na hogI arthAt divyadRSTise Apako dekhanevAlA manuSya to avazya hI aciMtya phalako prApta karatAhai isameM kisIprakArakA saMzaya nahIM // 15 // diThe tumammi jinavara sukayattho maNNaI Na jeNAppA so vahua vaDuNoDhuDuNAi bhavasAyare kAhI // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 398 // www.kobatirth.org padmana ndipaJcaviMzatikA / dRSTe lAye jinavara sukRtArtho mAnito na yenAtmA sa va majjanonmajjitAni bhavasAgare kariSyati // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir arthaH- he prabho he jinendra jisa manuSyane Apako dekhakara bhI apanI AtmAko kRtakRtya nahIM mAnA vaha manuSya niyamase saMsArarUpI samudra meM majjana tathA unmajjanako karaigA arthAt jisaprakAra manuSya samudra meM uchalatA tathA DUbatA hai usIprakAra vaha manuSya bahutakAlataka saMsArameM janma maraNa karatA huA bhramaNa karaigA // 17 // di tumammi jiNavara NicchayadiThThIya hoi jaM kiMpi Na girAigoyaraM taM sAnubhavatyapi kiM bhaNimo // dRSTe lAye jinapara nizvayaTyA bhavati yatkimapi na girAM gocaraM tat svAnubhavasthamapi kiM bhaNAmaH // arthaH- he prabho he jineza vAstavika dRSTise Apake dekhanepara jo kucha hamako (AnaMda) hotA hai vaha yadyapi hamAre manameM sthita hai to bhI vaha vacanake agocara hI hai isaliye hama usake viSayameM kyA kaheM ? | bhAvArtha:- he prabho jisasamaya maiM Apako nizcayadRSTise dekhaletA hUM usasamaya mujhe itanA AnaMda hotA hai ki maiM yadyapi apane Apa usako jAnatA hUM to bhI usako vacanase nahIM kaha sakatA // 18 // diDe tumammi jiNavara davvAvahivisesarUvammi daMsaNasuddhAyagayaM dANiM mama Natthi savvattha // dRSTe tvayi jinavara dRSTavyAvadhivizeSarUpe darzanazuddhayA gatamidAnI mama nAsti sarvArthaH // athaH - he prabho jinendra dekhaneyogya padArthoM kI sImAke vizeSasvarUpa arthAt kevalajJAnasvarUpa Apake For Private And Personal ||398 / / Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org padmanandipaJcaviMzatikA / dekhane para maiM darzanavizuddhiko prApta huA aura isasamaya jitanebhara bAhyapadArtha haiM ve mere nahIM haiM // 19 // di tumammi jiNavara ahiyaM suhiyA samujjalA hoI jaNadiThThI ko pecchai tahaMsaNasuhayaraM sUraM // dRSTe tvathi jinavara adhikaM sukhitA samujjvalA bhavati // 399 // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir janadRSTiH kaH prekSate taddarzanasukhakaraM sUram // arthaH- he bhagavan Apako dekhakara manuSyoMkI dRSTi adhika sukhI tathA atyaMta nirmala hotI hai isaliye darzanako sukhake karanevAle sUryako kauna dekhatA hai ? arthAt koI nahIM / bhAvArthaH yadyapi saMsAra meM Apa tathA sUrya donoM hI pratApI haiM aura donoM hI dekhaneyogya padArtha haiM kiMtu he prabho jaba Apake darzanase hI manuSyoM kI dRSTi adhika sukhI tathA atyaMta khaccha ho jAtI hai taba sUryake dekhanekI kyA AvazyakatA hai ? // 20 // diTTe tumammi jiNavara vuhammi dosojjhiyammi vIrammi kassa kila ramai diTTI jaDammi dosAyare khatthe // dRSTe tvayi jinavara buddhe doSojjhite vIre kasya kila ramate dRSTiH jaDe doSAkare khasthe // arthaH -- he jinendra jJAnavAna samastadoSoMkara rahita aura vIra aise Apako dekhakara aisA kauna manuSya hai jisakI dRSTi jar3a tathA doSAkara aura AkAzameM rahanevAle aise caMdramArge prItiko karai / bhAvArthaH -- yadyapi caMdramA bhI manuSyoMko AnaMdakA denevAlA hai kiMtu he prabho caMdramA jJAnarahita jar3a hai aura doSAkAra hai tathA AkAzameM Upara rahanevAlA hai aura Apa jJAnavAna haiM arthAt jJAnasvarUpa haiM aura For Private And Personal / / 399 // Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 40011 ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////y paanandipaJcaviMzatikA / kSudhAtRSA Adi aThAraha doSoM ke jItanevAle haiM tathA aSTa karmoM ke jItanekekAraNa Apa bAra hai isaliye Apako chor3akara aisA kauna manuSya hai jisakI dRSTi caMdramAmeM prItiko karegI ? // 21 // dikhe tumammi jiNavara ciMtAmaNikAmadheNukappatarU khajAyabva pahAye majjha maNe NippahA jAyA // raSTe tvayi jinavara ciMtAmaNikAmadhenukalpatarava: sacotA iva prabhAte mama manasi niSprabhA jAtA: // artha:-he prabho jinendra Apake dekhane para jisaprakAra subahake samaya meM paTavIjanA prabhA rahita ho jAtA hai usIprakAra ciMtAmANI kAmadhenu aura kalpavRkSa bhI mere manameM prabhArahita ho gaye // bhAvArtha:--jaba taka aMdherI rAta rahatI hai taba taka to paTavIjanAkA prakAzabhI prakAza samajhA jAtA hai kiMtu jisasamaya prAtaHkAla hotA hai aura sUryakI kiraNa jahAM tahAM cAro ora kucha phaila jAtI hai usa samaya jisaprakAra usa paTavIjanAkA prakAza kucha bhI nahIM samajhA jAtA usI prakAra he prabho / jaba taka maiM ne Apako nahIM dekhA thA taba taka maiM ciMtAmaNI kAmadhenu tathA kalpavRkSoM ko uttama samajhatA thA kyoMki saMsArameM ye icchAke pUraNa karanevAle gine jAte haiM kiMtu jisasamayase maiMne Apako dekha liyA hai usasamaya se mere manameM ApahI to ciMtAmaNI haiM tathA ApahI kAmadhenu aura kalpavRkSa hai kiMtu jinako saMsArameM ciMtAmaNI kAmadhenu kalpavRkSa kahate haiM ve Apake darzanake sAmane phIke haiM // 22 // dRSTe tumammi jiNavara rahasaraso yaha maNammi jo jAo ANAMdAsumisAso tatto NIharai bahiraMto // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // 40 // For Private And Personal Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 40 // +++++ ++++++++++++++++++et 4669 pacanandipazcaviMzatikA / raSTe tvayi jinavara rahasyaraso mama manasi yojAtaH mAnaMdAzrumiSAt sa tato nissarati bahiraMtaH // artha:-he jineza Apake dekhanese jo mere manameM rahasyarasa (premarasa) utpanna huvA hai vaha premarasa AmaMdAzruoMke vyAjase bhItarase bAhira nikalatA hai aisA mAlUma hotA hai| bhAvArtha:-he prabho he dInavandho maiM jisasamaya Apako dekhatA hUM usasamaya mere manameM itanA Apaka AnaMda hotA hai ki mAre AnaMdake mAre merI AkhoMmeM AMsU nikala Ate haiM kiMtu maiM unako AnaMdAzru nahIM kahatA kyoMki mujhe aisA jAna par3atA hai ki AnaMdake AsuoMke vyAjase bhItara na amAtA huvA premarasahI bAhara nikalatA hai // 22 // dive tumammi jiNavara kallANaparaMparA puro purise saMcaraha aNAhuyAvi sasahare kiraNAmAlabva / raTe svayi jinavara kalyANaparaMparA puraH puruSasya carati, anAhUtApi zazadhare kiraNamAlA iva // artha:-he prabho jinendra jisaprakAra caMdramAmeM kiraNoMkI mAlA (paMkti) Age gamana karatI hai usI prakAra Apake darzanase puruSoMke sAmane vinA bulAye bhI kalyANoMkA paraMparA Age gamana karatI hai| bhAvArtha:-jo manuSya ApakA darzana karatA hai usako isabhavameM tathA parabhavameM nAnA prakArake kalyANoM kI prApti hotI hai // 23 // dikhe tumammi jiNavara disavallIo phalaMti savvAo i8 ahulliyAviha vArasai supaNapi rynnhiN|| 000000000000000000000000000000000000000000000000000000 6666666666666% 56 S401 // For Private And Personal Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 1000000000000000000000064640004610.0000000000000000.000 pacanandipaJcaviMzatikA / dRSTe svAthi jinavara vizavalya: phalaMti sarvA: idhamaphullitApi khalu varSati zUnyo'pi rajaiH / artha:-he prabho jinezvara Apake darzanase vinA puSpitabhI samasta dazadizArUpI latA iSTapadArthoM ko detI hai tathA ratnoMkara rahitabhI AkAza ratnoMkI vRSTi karatA hai| bhAvArtha:--yadyapi niyama yaha hai ki latA puSpita hokara phalako detI hai kiMtu he prabho Apake darzanoM meM itanI zakti hai ki nahIM puSpita hokara bhI manuSyoMko dizArUpIlatA iSTaphalako detI haiM tathA ratnokara rahita bhI AkAza Apake darzanoMkI kRpAse ranoMkI vRSTiko karatA hai // 24 // dikhe tumammi jiNavara bhavvo bhayavajio have NavaraM gaNarNidaciya jAyai joNhApasare sare kumuaN|| dRSTe svayi jinavara bhavyo bhayavarjito bhavennavarim gatanidra eva jAyate kyotsnAprasare sarasi kumudam / / artha:-jisaprakAra cAMdanIke phailanepara sarovarameM rAtrivikAzI kamala zIghra hI praphullita hojAte haiM usIprakAra hejineza Apake kevala darzanase hI bhavyajIva samastakArake bhayoMkara rahita tathA moharUpI nidrAse rahita mukhI hojAte haiN| bhAvArtha:-jisaprakAra rAtrivikAzI kamaloMke saMkocarahitapanemeM tathA praphullatAmeM caMdramAkI cAMdanI asAdhAraNa kAraNa hai usIprakAra he prabho bhavyajIvoMke mohanidrAke rahitapanemeM tathA samastaprakArake bhoMko dUrakaranemeM Apa hI asAdhAraNa kAraNa haiM aura dUsarA koI nahIM // 25 // diDhe tumammi jiNavara hiyayaNa mahA suhaM samullasiyaM sariNAhaNiva sahasA uggamie puNNimA iMde // // 402 // For Private And Personal Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir 1403 ...................................0000000000.0009 pamanAndapazcaviMzatikA / raTe tvayi jinavara hRdayena mahAsukha samuzAsitam sarimAyeneva sahasA udgamite pUrNimAcare / arthaH-he jineza he prabho jisaprakAra caMdramAke udaya hone para samudra zIghrahI ullAsako prApta hotA hai usIprakAra Apake darzanase bhI mere hRdayameM atyaMta prasannatA hotI hai| bhAvArtha:-jisasamaya pUrNimAsIke caMdramAko dekhakara samudra uchalatA hai usasamaya yadyapi caMdramA samudrake uchalanekeliye preraNA nahIM karatA kiMtu caMdramAke udaya hote hI jisaprakAra vaha khabhAvase hI ullAsako prApta hotA hai usIprakAra he prabho Apako dekhakara ApakI preraNAse merA mana prasanna nahIM hotA kiMtu Apake dekhanese aisA apUrva AnaMda hotA hai jisase vaha svabhAvase hI prasanna hojAtA hai // 26 // dive tumammi jiNavara dohimi cakkhUhiM taha suhI ahiyaM hiyaye jaha sahasAho hohitti maNoraho jAtaH // iSTe tvayi jinavara dvAbhyAM cakSubhyo tathA sukhI adhika haraye yathA sahasArthoM bhaviSyati iti manoratho jAtaH // arthaH-he prabho he jineza Apako dekhakara maiM itanA hRdayameM Adhika sukhI huvA mAno bahuta zIghra mere prayojana siddha hoMvegeM aisA merA manoratha hI siddha huvA / bhAvArthaH-manuSyakI jo abhilASA huAkaratI hai yadi usakI siddhi zIghra honevAlI ho to jisa prakAra usamanuSyake hRdayameM vacanAtIta AnaMda hotA hai usIprakAra he prabho Apako dekhakara mujhe bhI vacanAtIta AnaMda huA arthAt maiM Apake darzanase atyaMta sukhI huA // 27 // ..........000000000000000000000000000014 .............. 4 . 3 // For Private And Personal Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paanandipaJcaviMzatikA / dikhe tumammi jiNavara bhavovi mittaNaM gao eso eyammi Thiyassa jao jAyaM tuha daMsaNaM majjha / dRSTe tvayi jinavara bhavo'pi mitratvaM gata epa etasmin sthitasya yataH jAtaM tava darzanaM mama / / arthaH he prabho he jineza Apake darzanase yaha janma bhI merA paramamitra banagayA kyoMki isajanmameM rahanevAle mujhe ApakA darzana huA hai| bhAvArtha:--saMsArameM jitanebhara duHkhoMko utpanna karanevAle padArtha haiM ve kisIke hitakArI mitra nahIM hote| isaliye yadyapi janma jIvoMkA mitra nahIM ho sakatA kyoMki vaha jIvoMko nAnAprakArake duHkhoMkA denevAlA hai kintu he prabho Apake darzanase baha janma mitra hI banagayA kyoMki aneka janmoMse ApakA darzana nahIM milA hai kiMtu isIjanmameM ApakA darzana mujhai bhAgyase milA hai // 28 // dive tumammi jiNavara bhavvANaM bhUribhattijuttANaM savvAo siddhIo hoMti puro ekalIlAe / dRSTe svayi jinavara bhabyAnAM bhUribhAktiyuktAnAm ___ sarvAH siddhayo bhavaMti pura ekaLIlayA // artha:-he prabho he bhagavan gAr3ha jo bhakti usabhaktikara sahita jo bhavyajIva haiM unako Apake darzanase bAtakI bAtameM samastaprakArakI siDiyoMkI prApti ho jAtI hai| bhAvArthaH-saMsArameM uttamottama siddhiyoMkI prApti yadyapi atyaMta kaThina hai kiMtu he prabho jo manuSya Apake gAr3habhakta haiM arthAt ApameM bhakti tathA zraddhA rakhate haiM una manuSyoMko kevala Apake darzanase hI samasta kA 100.00..........000000000000000000000.0000000000000000000 // 4.4 // For Private And Personal Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir // 405 // 00000000000000000000000000000000000000000000000000004 pacanAndapazcaviMzatikA / prakArakI siddhiyAM bAtakI bAtameM Agai Akara upasthita ho jAtI haiM // 29 // dikhe tumammi jiNavara suhagaisaMsAhaNekavIyammi kaMThagayajIviyassavi dhIraM saMpajae paramaM // raSTe tvayi jinavara zubhagatisaMsAdhanaikabIje kaMThagatajIvitasthApi dhairya saMpadyate paramam // artha:--he prabho he jinendra zubhagatikI siddhimeM eka asAdhAraNa kAraNa aise Apake darzanase jisaprANIke prANa kaMThameM Agaye haiM arthAt jo tatkAla maranevAlA hai aise usaprANIko uttamadhIratA AjAtI hai| bhAvArtha:-jisaprakAra kisI jIvapara adhika kaSTa Akara par3e aura usasamaya yadi koI usakA hitaiSI manuSya sAmane par3ajAye to usako ekadama dhIratA AjAtI hai usIprakAra he prabho jisamanuSyake prANa sarvathA kaMThameM ApahuMce haiM arthAt jo zIghra hI maranevAlA hai usamanuSyako yadi ApakA darzana hojAve to vaha zIghrahI dhIravIra banajAtA hai arthAt usako maraNase kisIprakArakA bhaya nahIM rahatA kyoMki Apa jIvoMko zubhagatikI prAptimeM eka asAdhAraNa kAraNa hai isaliye vaha Apake darzanase samajhaletA hai ki aba mere samastaduHkha dUrahogaye // 30 // dikhe tumammi jiNavara kamammi siddhe Na kiM purA siddhaM siddhiyaraM ko NANI yahai Na tuha daMsaNaM tadA // dRSTe tvayi jinavara krame siddhe na kiM purA siddhm| siddhikaraM ko jJAnI icchati na tava darzanaM tasmAt / / arthaH-he prabho he jineza Apakedarzanase Apake caraNakamaloMkI prApti honepara aisI kaunasI vastu bAkI rahI jo mujhe na milI ho ? arthAt samasta padArthoMkI siddhi huI isaliye aisA kaunasA jJAnI hai jo 14..+00004..........................................04 405 // For Private And Personal Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 100000000000000000000000000000000000000000000000000000 panndipshcviNshtikaa| Apake darzanoMkI icchA na rakhatA ho ? arthAt samasta jJAnI puruSa Apake darzanoMkI icchA rakhate haiN| bhAvArtha:-he prabho aura to samastapadArthokI siddhi anekajanmoMmeM mujhe bahuta samaya huI hai kiMtu he jineza Apake caraNoM kI prApti mujhe nahIM huI hai isaliye yadi isasamaya Apake darzanase mujhe Apake caraNoMkI prApti hogaI to saMsArameM samastapadArthoM kI siddhi hogaI ataH aisA koI jJAnI nahIM hai jo Apake darzanoMkI icchA na karai kiMtu samasta jJAnIpuruSa Apake darzanoMkaliye lAlAyita haiM // 31 // dihe tumammi jiNavara pommakayaM daMsaNatthuI tujjha jo paha paDhai tiyAlaM bhavajAlaM so samosaraI // dRSTe khayi jinavara patnanavikRtAM darzanastutiM tava __yaH prabho paThati trikAlaM bhavajALaM sa sphoTayati / arthaH-he prabho jineza jo bhavyajIva padmanaMdinAmake AcArya dvArA kIgaI ApakI darzana stutiko tInoMkAla par3hatA hai vaha bhavyajIva saMsArarUpI jAlakA sarvathA nAza karadetA hai| bhAvArthaH-yadyapi saMsArarUpI jAlakA sarvathA nAzakaranA atyaMta kaThinabAta hai kiMtu he prabho jo manuSya zrIpadmanaMdinAmaka AcArya dvArA kIgaI aisI ApakI stutiko prAtaHkAla madhyAhnakAla aura sAyaMkAla tInoMkAla par3hatA hai vaha manuSya zIghra hI saMsArarUpI jAlakA nAza karadetA hai // 32 // dikhe tumammi jiNavara bhaNiyamiNaM jaNiyajaNamaNANaMdaM bhavvehi paDhajaMtaM NaMdau suyaraM dhraapiitthe|| iSTe tvayi jinavara bhaNitamidaM janitajanamanAnaMdam bhavyaiH paThyamAnaM tat naMdatu suciraM dharApIThe / / 100.0001+0000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 407 // paanandipazcaviMzatikA / arthaH-he prabho he jinendra Apako dekhakara kahAhuvA tathA samastabhavyajanoMkemanoMko AnaMdakA denevAlA aura bhavyajIvoM dvArA paThyamAna arthAt jisakA sadA bhavyajIva pATha karate rahate haiM aisA yaha ApakA darzanastotra sadA isa pRthvIpara vRddhiko prApta ho // 33 // isaprakAra zrIpAnaMdi AcArya viracita zrIpadmanaMdi paMcavizatikAmeM jinendrastavana nAmaka adhikAra samApta huA // 00000000000000000000000000000000000" atha srsvtiistotrm| vNshsthvRtt| jayatyazeSAmaramaulilAlitaM sarasvati tvatpadapaMkajadayama hRdi sthitaM yajanajADyanAzanaM rajovimuktaM zrayatItyapUrvatAm // arthaH-samastaprakArake jo deva unake jo mukuTa unakarake lAlita arthAt jinako samastadeva mastaka navAkara namaskAra karate haiM aise he sarasvati mAtaH Apake donoM caraNakamala sadA isalokameM jayavaMta haiM jo caraNa kamala manameM tiSThatehue manuSyoMkI samastaprakArakI jar3atAoMke nAzakaranevAle aura rajakararahita apUrvatAko Azrayakarate haiM / bhAvArtha:--kamala to svayaM jar3a hote haiM isaliye ve dUsaroMkI jar3atAkA nAza bhI nahIM karasakate kiMtu sarakhatIke caraNakamala manameM sthita honepara hI samastaprakArakI jar3atAke nAzakaranevAle haiM aura kamala to raja (dhUli) kara sahita haiM kiMtu sarasvatIke caraNakamala rajakara rahita haiM aura jina caraNakamaloMko samastadeva mastaka For Private And Personal Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 18.8 pcnndiptraaviNshtikaa| navAkara namaskAra karate haiM isaliye AcAryavara sarakhatIke caraNakamaloMkI AzIrvAdAtmaka stuti karate haiM ki isaprakAra Azcaryake karanevAle sarasvatIko caraNakamala sadA isalokameM jayavaMta haiM // 1 // apekSate yanna dinaM na yAminI nacAMtaraM naiva bahizca bhArati na tApakRjjAvyakaraM na tanmahaH stuve bhavatyAH sakalaprakAzakam // artha:-he sarasvati jo ApakA teja na to dinakI apekSA karatA hai aura na rAtrikI apekSA karatA hai aura na bhItarakI apekSA karatA hai aura na bAhirakI apekSA karatA hai aura jo teja na jIvoMko saMtApakA denevAlA hai aura na jar3atAkA karanevAlA hai tathA jo samasta prakArake padArthoM kA prakAza karanevAlA hai AcArya kahate haiM ki isaprakArake sarakhatIke tejako maiM mastakajhukAkara namaskAra karatA hUM arthAt aisA sarasvatIkA AzcaryakA karanevAlA teja merI rakSA kro| bhAvArthaH-yadyapi saMsArameM sUryaAdi bahutoMke teja maujUda haiM kiMtu ve ekadUsarekI apekSAke karanevAle haiM jisaprakAra sUryakA teja to dinakI apekSA karanevAlA hai tathA caMdramAkA teja rAtrikI apekSA karanevAlA hai aura sUrya tathA caMdramA donoMke teja manuSyoMko nAnAprakArake saMtApoMke denevAle haiM arthAt sUryake tejase to manuSya mAre garmI ke vyAkula ho jAte haiM tathA caMdramAkA teja kAmotpAdaka honeke kAraNa kAmI puruSoM ko nAnA prakArake saMtApoMkA denevAlA hotA hai aura sUrya tathA caMdramAke teja bAhyake hI prakAzaka haiM aMtaraMgake prakAzaka nahIM haiM tathA sUrya caMdramAke teja thor3e hI padAthA~ke prakAzaka haiM samasta padArthoM ke prakAzaka nahIM haiN| kiMtu sarasvatIkA teja na to dinakI apekSA karatA hai aura na rAtakI apekSA karatA hai aura na vaha bhItara takA ET bAhira kI hI apekSA karatA hai aura jIvoMko saMtApakA bhI denevAlA nahIM hai aura na jar3atAkA karanevAlA .....460644041000000000000000000000000000001... + Yean For Private And Personal Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipazcaviMzatikA / hai tathA samasta padArthoM kA prakAza karanevAlA hai isaliye AcAryavara kahate haiM ki aise sarasvatIke tejakeliye maiM mastaka jhukAkara namaskAra karatA hUM // 2 // tava stave yatkavirasmi sAmprataM bhavatprasAdAdiva labdhapATavaH savitri gaMgAsarite'rghadAyako bhavAmi tattajalapUritAJjaliH // arthaH-he sarasvatimAtaH ApakI kRpAse hI prApta kiyA hai cAturya jisane aisA jo maiM isasamaya ApakI stuti karane meM kavi huA hUM usase aisA mAlUma hotA hai ki gaMgA nadI ke jalase pUrita (bharI huI) hai maMjilI jisakI aisA maiM gaMgA nadIkaliye hI arghadenevAlA huA huuN| bhAvArtha:-jisaprakAra gaMgAnadIse pAnI lekara usIko argha dete haiM usIprakAra he mAtaH sarasvati ApakI kRpAse hI cAturyaprAptakara ApakI stuti, hI maiM kavi huA hUM // 3 // zrutAdikevalyapi tAvakIM zriyaM stuvannazakto'hamiti prapadyate jayati varNadayamevamAdRzA vadaMti yaddevi tadeva sAhasam // artha:-he sarasvati mAtaH ApakI zobhAkI stuti karatAhuA zruta hai AdimeM jisake aisA kevalI bhI arthAt zrutakevalI bhI jaba "maiM sarasvatIkI zobhAkI stuti karanemeM" asamartha hUM aisA apaneko mAnatA hai tava mujhasarIkha manuSyoMkI to kyA bAta hai ? arthAt mujhasarIkhe manuSya to ApakI stuti kara hI nahIM sakate kiMtu he devi jo mujhasarIkhe manuSya Apakeliye jaya ina do varNoMko bhI bolate haiM vahI meresarIkhe manuSyoMkA eka bar3A bhArI sAhasa hai aisA samajhanA caahiye| bhAvArthaH-yadyapi zrutakevalI samasta zAstrake pAraMgata hote haiM kiMtu he mAtaH ApakI lakSmI (zobhA) 10000000000000000000000000000000000000000000000044010004 jayAta 409 // For Private And Personal Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 1410 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pabhanandipaJcaviMzatikA / itanI adhika hai ki ve bhI ApakI zobhAkA varNana nahIM karasakate aura jaba vehI ApakI zobhAkA varNana nahIM karasakate to mujhasarIkhe manuSyoM kI to bAtahI kyA hai arthAt maiM to alpajJAnI hUM isaliye maiM to ApakI zobhA kA varNana kara hI nahIM sakatA aura he devi hamasarIkhe manuSyoM meM itanI bhI zakti nahIM hai jo Apakeliye jaya ye do akSara bhI kahasakai kiMtu jo hama Apakeliye jaya ye do akSara kahate haiM vaha hamasarIkhe manuSyoMkA bar3A bhArI sAhasa hai aisA samajhiye // 4 // tvamatra lokatrayasadmani sthitA pradIpikA bodhamayI sarasvati tadaMtarasthAkhilavastusaMcayaM janAH prapazyanti sadRSTayopyataH // arthaH--he sarakhati mAtaH Apa tInalokarUpI gharameM sthita samyagjJAnamaya utkRSTa dIpaka haiM jisadIpakI kRpAse samyaghASTajIva una tInoMlokoMke bhItara rahanevAle jIvAjIvAdi padArthoM ko bhalIbhAMti dekhate haiN| bhAvArthaH-nAnAprakArake padArthoMse bharehuye gharameM yadi aMdhakArake samayameM dIpaka rakhadiyA jAya to netra vAlA puruSa jisaprakAra dIpakakI sahAyatAse samasta padArthoM ko bhalIbhAMti dekhaletA hai usIprakAra yaha tInoM loka bhI ekaprakArakA ghara hai tathA isameM eka konese lekara dUsare koneparyaMta bhalIbhAMti jIvAdipadArtha bharahue haiM usa trilokarUpI gharameM samasta padArthoM ke prakAzakaranemeM he mAtaH Apa utkRSTadIpakake samAna haiM kyoMki ApakI kRpAse samyagdRSTi puruSa trilokameM bharahue samastapadArthoM ko bhalIbhAMti dekhalete haiM // 5 // nabhaHsamaM vartma tavAtinirmalaM pRthupayAtaM vibudhairna kairiha tathApi devi pratibhAsatetarAM yadetadakSuNNamiva kSaNena tat // artha:-he devi ApakA jo mArga hai vaha AkAzake samAna atyaMta nirmala hai aura atyaMta vistIrNa hai ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // 410 / / For Private And Personal Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 411 ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// $$$ //////// paanandipaJcaviMzatikA / usamArgameM aise kaunase vibudha haiM jo nahIM gaye hoM arthAt sabahI gaye haiM kiMtu mAtaH to bhI vahamArga kSaNabharameM aisA mAlUma hotA hai ki akSuNNa hI haiM arthAt koI bhI usamArgase nahIM gayA hai| bhAvArtha:-jisaprakAra AkAzakA mArga atyaMta nirmala tathA vistIrNa hai aura usapara anekaprakArake anekadeva bhI gamana karate haiM kiMtu vaha kSaNamAtra aisA mAlUma par3atA hai ki isamArgase koI bhI nahIM gayA hai usIprakAra he sarasvati he mAtaH ApakA mArga bhI atyaMta nirmala hai aura vistIrNa hai aura aneka vidvAna usamArgase gaye bhI haiM tobhI vaha mArga kSaNabharameM aisA mAlUma hotA hai ki usamArgase koI bhI nahIM gayA hai arthAta he sarakhati mAtaH ApakA mArga atyaMta gahana hai|| 6 // tadastu tAvatkavitAdikaM nRNAM tava prabhAvAtkRtalokavismayam bhavettadapyAzu padaM yadiSyate tapobhirugraimunibhirmahAtmabhiH // arthaH-he mAtaH sarasvati samastalokako Azcaryake karanevAle kavitA Adika guNa manuSyoMko ApakI | kRpAse hoM isameM kisIprakArakA Azcarya nahIM haiM kintu he mAtaH jisa padako bar3e 2 muni kaThina 2 tapa karake prApta karane kI icchA karate haiM vaha padabhI ApakI kRpAse bAtakI bAtameM prApta ho jAtA hai // bhAvArtha:--he mAtaH jo manuSya Apake upAsakahaiM aura jinake Upara ApakI kRpA hai una manuSyoM ko Apake prasAdase samastalokako Azcaryake karane vAlI kavitA AdikI prApti hotI hai arthAt kavitAAdise ve samastalokako Azcarya sahita karate haiM / tathA ApakI kRpAse manuSyoMko usa mokSapadakI prApti hotI hai jisa mokSapadakI bar3eM 2 munigaNa ugratapoMke dvArA prApta karanekI abhilASA karate haiM // 7 // bhavatkalA yatra na vANi mAnuSe na vetti zAstraM sa ciraM paThannapi / !////////////////////////////////////////////// // //////////////////////////////// // // // // // // // // // //// 411 // For Private And Personal Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 4 12 / www.kobatirth.org padmanandipazcaviMzatikA / manAgapi prItiyutena cakSuSA yamakSise kairna guNaiH sa bhUSyate // arthaH----he sarasvati he mAtaH jisamanuSyameM ApakI kalA nahIM arthAt jo manuSya ApakA kRpApAtra nahIM hai vaha cirakAlataka par3hatA huvA bhI zAstrako nahIM jAnatA hai kintu jisako Apa thor3A bhI sneha sahita netra se dekha letIho arthAt jo manuSya thor3AbhI ApakI kRpAkA pAtra vana jAtA hai vaha manuSya saMsArameM kina 2 guNoMse vibhUSita nahIM hotA hai ? arthAt vinAhI prayatnake vaha kevala ApakI kRpA se samastaguNoM kA bhaMDAra ho jAtA hai / bhAvArthaH -- he mAtaH ApakI vinA kRpAke yadi manuSya cAhai ki maiM par3ha 2 kara vidvAna ho jAUM tathA vAstavika talakA mujhe jJAna ho jAve yaha kabhI bhI nahIM hosaktA kintu jisa manuSyapara ApakI thor3I bhI kRpA rahatI hai vaha manuSya vinAhI par3he vihatA Adi anekaguNoMko bAta kI bAta meM prApta kara letA hai isaliye ApakI kRpA hI manuSyoMko kalyANakI karane vAlI hai // 8 // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir sa sarvavitpazyati vetti cAkhilaM navA bhavatyA rahito'pi budhyate / tadatra tasyApi jagattrayaprabhostvameva devi pratipattikAraNam // arthaH-saMsAra meM jo kevalI bhagavAna samastapadArthoM ko bhalIbhAMti dekhate haiM tathA samastapadArthoMko bhalIbhAMti jAnate haiM ve bhI ApakI hI kRpAse he devi jAnate tathA dekhate haiM kintu ApakI kRpA ke binA na ve jAnate haiM aura na dekhate hI haiM isaliye hemAtaH isasaMsArameM tInoMjagatake prabhu una kevalIke jJAna tathA darzana meM bhI ApahI kAraNa hai // bhAvArthaH -- he sarasvati yadi Apa na hotI to samasta jagatake prabhu kevalI bhagavAna bhI samasta padArthoM ko na to dekhahI sakte the aura na jAna hI sakte the isaliye kevalI bhagavAna ke samasta padArthoM ke jAnane meM tathA darzana meM ApahI AsAdhAraNa kAraNa haiM // 9 // For Private And Personal 0 / / 412 / / Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // ////////// pacanandipazcaviMzatikA / cirAdati klezazatairbhavAmbudhau paribhramana bhUri naratvamaznute / tanUbhRdetatpuruSArthasAdhanaM tvayA vinA devi punaH praNazyati // arthaH--cirakAlase isasaMsArarUpI samudra meM bhramaNa karatA huvA yaha jIva sekar3oM kezoMse isa manuSya / janmako pAtA hai tathA vaha manuSyabhavahI samasta puruSArthoMkA sAdhana hai kiMtu he devi Apake vinA vaha pAyA huvA bhI manuSyabhava naSTahI ho jAtA hai| arthaH--yadyapi gaticAra haiM paraMtu unasavameM manuSyati ( manuSyabhava) atyuttama hai kyoMki isamanuSyabhava meM hI jIva kA~se chaTanekA upAya kara sakte haiM tathA sabase uttama jo sthAna mokSa haiM usako bhI jIva isI manuSyabhavameM prApta karate haiM kiMtu isa manuSyabhavakI prApti bar3I kaThinAIse hotI hai tathA isamanuSyabhavakI prAptikA phala yathArtha talajJAnI bananA aura tatvajJAnI bananekA upAya sarasvatI kI sevA hai isaliye AcAryavara kahate haiM ki he mAtaH sarasvati yadi ApakI kRpA na hove to manuSyakA manuSyabhava pAnA vyartha hI hai kyoMki vaha manuSya vinA ApakI kRpA se yathArtha jJAna prApta nahIM kara saktA hai aura yathArtha jJAnake vinA jo manuSyabhava kI prAptikA phala hai vaha usako nahIM mila saktA hai // 10 // kadAcidaMva tvadanugrahaM vinA zrute hyadhIte'pi na tattvAnazcayaH / tataH kutaH puMsi bhavedivekatA tvayA vimuktasya tu janma niSphalam // arthaH-he mAtaH Apake anugrahake vinA zAstrake bhaleprakAra adhyayanakaraneparabhI vAstavikatakhakA nizcaya nahIM hotA hai aura bAstabikatakhake nizcaya na honeke kAraNa manuSya meM hitAhitakA viveka bhI nahIM ho saktA hai ? isaliye he devi Apake anugrahakara rahita jo puruSa haiM usakA manuSya janma pAnA niSphalahIM hai| 0000000000000000000000000000000000000000000000000000000 // 41 For Private And Personal Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paanAndapaJcaviMzatikA / bhAvArtha:-jisasamaya manuSyako vAstavika takhakA nizcaya (zraddhAna) hotA hai usIsamaya usamanuSyako yaha padArtha tyAgane yogya hai tathA yaha padArtha grahaNa karane yogya hai isaprakArakA viveka hotA hai aura ye donoM vAte zAstra adhyayanase prApta hotI haiM vinA zAstrake adhyayanake nahIM kiMtu AcAryavara sarasvatIkI stuti karate haiM ki he mAtaH yadi manuSyake Upara ApakI kRpA na hove to vaha manuSya bhalIbhAMti zAstrakA pAThI hI kyoM na ho ? usako kadApi vAstavikatoMkA nizcaya nahIM ho saktA hai aura jaba usako vAstavika padArthoMkA nizcaya hI nahIM ho saktA hai taba usako heya tathA upAdeyakA jJAna to hoI nahIM saktA aura ApakI kRpAke vinA usa manuSyakA bar3e klezoMse pAyA huvA manuSyabhava bhI vyartha hI hai isaliye he mAtaH Apa hI to jIvoMke tabake nizcayameM kAraNa hai tathA ApahI unake hitAhita vivekameM kAraNa hai tathA ApakI hI kRpAse manuSyakA manuSyabhava bhI sarvathA phalIbhUta hai // 11 // vidhAya mAtaH prathamaM tvadAzrayaM zrayati tanmokSapadaM mhrssyH| pradIpamAzritya gRhe tamastata yadIpsitaM vastu labhata mAnavaH / / arthaH-jisaprakAra manuSya, jo ghara adhakArase vyApta hai aise gharameM dIpakake Azrayase iSTa vastuko prApta kara letA hai usI prakAra he mAtaH bar3e 2 RSi pahale Apake Azrayako karate haiM savetkRiSTa pIche usa prasiddha mokSasthAna ko ve pAte haiN| bhAvArtha:-jisa ghara meM bahutasA adhakAra bharA huvA hai yadi usa gharameM se koI sanaSya cAhe ki maiM vinA dIpakake hI apanI iSTa vastuko nikAla kara le AUM to vaha manuSya kadApi nahIM lA saktA kiMtu dIpaka kI sahAyatA se hI lA saktA hai isaliye jisaprakAra vaha manuSya dIpakakI cAha karatA hai usIprakAra he mAtaH //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 1414 // For Private And Personal Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////// // // // // //////////////////////////// //////////////////////////////////// padmanandipaJcaviMzatikA / sarasvati yadi bar3e 2 muni isabAtako cAhaiM ki hama vinAhI ApakI kRpAke sIdhe mokSapadako cale jAve to ve kadApi nahIM jAsakta kiMtu ApakI sahAyatA se, kRpAsa, hI ve jA sakte haiM isaliye ve sabase prathama Apa kA Azraya karate haiM pIche mokSako jAte hai isaliye atyata tapasvI bhI muniyoM kI mokSakI prAptimeM ApahI kAraNa haiN|||12|| svayi prabhUtAni padAni dehinAM padaM tadekaM tadapi prayacchati / samastazuklApi suvarNavigrahA tvamatra mAtaH kRtacitraceSTitA // artha:-he mAtaH yadyapi tujhameM anekapada haiM taubhI tU jIvoMko ekahI padadetI hai tathA yadyapi tU cautarphI zukla hai taubhI tU suvarNavigrahA ( suvarNa ke samAna zarIrako dhAraNa karane vAlI) hai isaliye tU isasaMsArameM AzcaryakArI ceSTAko dhAraNa karane vAlI hai| bhAvArtha:-isazlokameM virodhAbhAsanAmaka alaMkAra hai isaliye AcAryavara zabdase virodha dikhAte haiM ki jo aneka padoMkA dhAraNa karanevAlA hogA? vaha jIvoMkA ekahI pada kyoM degA tathA jo cautarphI saphedahogA vaha suvarNake raMgake samAna zarIrako dhAraNa karanevAlA kaise hogA? aba AcAryavara usavirodhakA arthase parihAra karate hai ki he mAtaH yadyapi ApameM anekapada (suvaMta tathA tiGatarUpa ) maujUda hai tobhI apanebhaktoM ko Apa eka mokSapadako detI hai aura yadyapi Apa zukla (ujvala ) haiM tobhI Apa suvarNavigrahA (zreSTha "varNa" akSararUpI zarIrako dhAraNakaranevAlI) ho isaliye ApakI isa prakArakA caSTA AcArya karatI hai // sArArthaH-hemAta Apa aneka suvaMta tathA tiGatakharUpapadoMko dhAraNa karanevAlI ho tathA bhanyajIvoMko mokSa ko denevAlIho aura Apa sarvathA nirmalaho tathA zreSThavarNarUpI zarIrako dhAraNa karanevAlI ho // 13 // samudraghoSAkRtirarhati prabhau yadA tvamutkarSamupAgatA bhRzam / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // 415 // For Private And Personal Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ||416maa ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipaJcaviMzatikA / azeSabhASAtmatayA tvayA tadA kRtaM na keSAM hRdi mAtaradvatam / arthaH-hemAtaH sarasvati jisasamaya tU bhagavAn arhatameM atyaMta utkarSako prApta huIthI arthAt jisa samaya samavasaraNameM tU bhagavAna arhatake mukhase divyadhvanirUpameM prakaTa huIthI usasamaya terI dhvani samudra ke samAna dhIra tathA gaMbhIra thI aura usasamaya tU aneka bhASAsvarUpathI isaliye kisake manameM tene usa samaya Azcarya nahIM kiyAthA arthAt tujhako sunakara samastajIva Azcarya karate the| bhAvArtha:-jisasamama jJAnAvaraNAdi cAraghAtiyAkarma naSTa ho jAte haiM usasamaya kevalajJAnakI prApti hotI hai tathA unakevalIke vinAhI icchAke divyavANI pragaTa hotI hai usIsamayakA dhyAnakara graMthakAra sarasvatI kI stuti karate haiM ki he mAtaH jisasamaya Apa kevalIke mukhase divyadhvanirUpa pariNata hokara nikalatI hai usa samaya ApakI dhvani samudrakI dhvAnake samAna hotI hai jisase dUrabhI baiThe huve pazu pakSI bhalI bhAMti suna sakte haiM tathA usasamaya ApasamastabhASAsvarUpa pariNata hokara unakevalIke mukhase prakaTa hotI ho| isaliye samasta pazu pakSI Adika apanI 2 bhASAmeM Apako samajhalete hai tathA unako asalI talakA bhalI bhAMti nizcaya ho jAtA hai aura Apako isakharUpameM pariNata sunakara ve loga bar3A Azcarya karate hai // 14 // sacakSurapyeSa janastvayA binA yadaMdha eveti vibhAvyate budhaiH / tadasya lokatritayasya locanaM sarasvati tvaM paramArthadarzane // arthaH-he mAtaH sarasvati ApakevinA netroM sahitabhI isapuruSako vihAnaloga aMdhAhI samajhate haiM isaliye he sarasvati isatInoMlokake vAstavika darzanameM ApahI netra haiN| bhAvArthaH yadyapi isalokameM aneka padArtha bharehuve haiM kintu unasaba padArthoM meM paramapadArtha jo mokSa hai 1000000000000000000000000000000000000000000000000.000 For Private And Personal Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 417 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipa viMzatikA / vahI uttama padArtha hai tathA usaparamapadArthakA darzanahI netrakA phalahai yadi mokSasthAnakA darzana netrase na hove to vahanegrahI nahIM hai AMkhoMse mokSarUpa paramapuruSArthakA darzana ho nahIM saktA isaliye AMkhoM ke hote bhI ApakevinA usapuruSako vidvAnaloga aMdhAhI kahate haiM tathA vaha paramArthakAdarzana he sarakhati ApakI kRpAsehI hotA hai isaliye paramArthake darzanameM ApahI netra haiM // 15 // girA naraprANitameti sAratAM kavitvavaktRtvaguNe ca sA ca gIH / idaM dvayaM durlabhameva te punaH prasAdalezAdapi jAyate nRNAm // arthaH--manuSyakA jo jIvana hai vaha bANIse saphala samajhA jAtA hai aura kAvala tathA vaktRtvaguNa ke honepara vANI sArabhUta samajhI jAtI hai kintu isasaMsArameM kavipanA tathA vaktApanA donoMhI durlabha haiM parantu Apake to thor3esehI prasAda ( anugraha ) se ye donoM guNa bAtakIbAta meM prApta ho jAte haiM / bhAvArthaH -- isasaMsAra meM bar3e kaSToMse to jIvana prAptahotA hai yadi usajIvanameM bANIkI prApti na hove to vaha duHkhoMse pAyA huvAbhI manuSyajanma nissArahI samajhA jAtA hai isaliye manuSyakejIvanakI to saphalatA vANIse hai aura usavANIkI saphalatA kavipanese tathA vaktAvananese hotI hai kyoMki suMdaravANIkI bhI prApti huI kintu suMdara kavitAkaranA tathA acchItaraha bolanA nahIM AyA to usabANIkA milanA na milanA ekasAhI hai kintu ye donoM bAteM "arthAt kavipanA tathA vaktApanA" saMsArameM atyaMta durlabha hai kintu hemAtaH sarasvati ApakI kRpAse ina donoM bAtoMko manuSya bAtakIbAtameM pAlatA hai arthAt jisamanuSyapara ApakI kRpA hotI hai vaha manuSya prasiddha kavibhI banajAtA hai aura acchItaraha bolanevAlA bhI vaha manuSya ho jAtA hai // 16 // For Private And Personal 0000000000 // 417 // Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 418/ .....................000000......................" pacanandipaJcaviMzatikA / nRNAM bhavatsannidhisaskRtaM zravo vihAya nAnyaddhitamakSayaM ca tat / bhavedivekArthamidaM paraM punarvimUDhatArtha viSayaM samarpayat // 17 // artha:-he mAtaH sarasvati jisakAnakA Apake samIpameM saMskAra kiyAgayA hai arthAt jo kAna Apake sahavAsase zuddha evaM pavitra kiyAgayA hai vahI kAna hitakA karanevAlA tathA avinAzI hai kintu usase bhinna kAna na hitakArI hai aura na avinAzI hai aura Apake sahavAsase pavitrahI kAna manuSyoM ko vivekakeliye hotA hai kintu usase bhinna apane viSayoMkI ora jhukatAhavA kAna vivekakeliye nahIM hotA kintu vizeSatAse mUDhatAke liyehI hotaahe| bhAvArtha:-hemAtaH jisakAnase Apake asalI 2 tala sunejAte haiM vahI kAna manuSyoMko hitakA karanevAlA hotA hai arthAt usakAnase asalItaloMko sunakara manuSya khoTe mArgameM pravRta nahIM hote kintu hitakArI mArgasehI gamanakarate haiM tathA vahI kAna avinAzI hai arthAt usakA kabhIbhI nAza nahIM hotA kintu usase bhinna kAna arthAt jisakAnase Apake asalI tatva nahIM sune jAte vaha kAna na to manuSyoMko hitakA karanevAlA hotA hai aura na avinAzIhI hotA hai tathA he sarasvati Apake asalItayoMse pavitrahI kAna manuSyoM ko vivekakeliye hotA hai arthAt usakAnase asalItaloMko samajhakara manuSya yahabAta jAnalete haiM ki yaha vastu hamako tyAgane yogya hai tathA yaha vastu hamako grahaNa karane yogya hai kiMtu usakAnase bhinna kAna manuSyoMko vivekakeliye nahIM hotA mUr3hatAkoliyehI hotA hai kyoMki vaha kAna apane anya viSayoM meM arthAt khoTe 2 gAyana tathA khoTe 2 zabdoMke sunane meM pravRca ho jAtA hai isaliye usakAnakI kRpAse manuSya adhika mUDahI banajAte haiM // 17 // kRtvApi tAlboSTapuTAdibhirnRNAM tvmaadipryNtvivrjitsthitiH| ititvayApIdRzadharmayuktayA sa srvthaikaantvidhirvicuurnnitH|| 18 // 1000000000............. 0000000000 18sa For Private And Personal Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipazcaviMzatikA / artha:-he mAtaH sarasvati yadyapi tU manuSyoMke tAlU tathA oSTha puToMse kI gaI hai tobhI terI sthiti Adi tathA aMtakara rahitahI hai ata: isaprakArake dhaukara saMyukta he sarasvati tUne sarvathA ekAntamArgakA nAza karadiyA aisA bhalIbhAMti pratIta hotA hai| bhAvArtha:--aneka mahAzayoMkA yaha siddhAMta hai ki sarasvati kaMTha tAlu Adika sthAnoMse hI paidA huI hai kiMtu yaha ekAMtasiddhAMta unakA vAstavika siyata nahIM kyoMki yadi aisAhI mAnAjAya to sarasvatI Adi aMtakara rahita nahIM ho saktI kiMtu anekAMtamatako mAnakara aisAhI svIkAra karanA cAhiye ki kisIrItise sarasvatI kaMTha tAlu AdikasthAnoMse utpannabhI huI hai tathA kisIrItise Adi aMtakara rahitabhI hai arthAt dravya zrutakIto tAlU kaMTha AdisthAnoMse utpaci hai kiMtu bhAvazruta jJAnAtmaka hai isaliye zuddhanizcayanayase vaha Adi tathA aMtakara rahita hai isI Azayakolekara isazlokase AcAryavara sarasvatimAtAkI stutikarate haiM ki hemAtaH yadyapi Apa kisI kharUpase kaMTha tAlu AdisthAnoMse utpannaIho tobhI Apa kisI varUpase Adi aMtakara rahitahIho isaliye isaprakArake dharmoMko dhAraNa karaneke kAraNa Apane ekAMta vidhikA sarvathA nAzakaradiyA hai||18|| api prayAtA vazamekajanmani yudhenuciNtaamnniklppaadpaaH| phalaMti hi tvaM punaratra cApare bhave kathaM tairupamIyase budhaiH|| arthaH--he sarasvati mAtaH kisIrItise vazako prApta aise kAmadhenu, ciMtAmaNi, tathA kalpavRkSa, ekahI bhavameM manuSyoMko iSTaphalake denevAle hote hai kintu Apa isabhavameM tathA parabhavameM ( donoMbhavoMmeM ) manuSyoMke iSTaphaloM ko denevAlIho isaliye Apako kAmadhenu, AdikI upamA kabhIbhI nahIM dIjAsaktI hai|| bhAvArtha:-he sarasvati bahutase kavi jisasamaya ApakA varNana karate haiM usasamaya Apako kAmadhenu - MP3001 // 41 // For Private And Personal Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ........... 000000000............................. pacanAndapaJcaviMzatikA / ciMtAmANi tathA kalpavRkSakI upamA diyAkarate hai kiMtu usaprakArakI Apakeliye upamA denA yogya nahIM hai kyoMki yadi kisIrItise kAmadhenu tathA kalpavRkSa aura ciMtAmaNi manuSyoMke Upara saMtuSTahojAve to ve itanAhI kAma karasakte hai ki usamanuSyako isIbhavameM iSTaphaloMko desakte haiM dusare bhavameM nahIM kintu hemAtaH yadi ApakisI jIvapara saMtuSTahojAvo to usako isabhavameM tathA parabhavameM donoMbhavomeM iSTaphalako detI ho isaliye ve kadApi Apa kI samatAko dhAraNa nahIM karasakte // 19 // - agocaro vAsarakRnnizAkRto janasya yacetasi vartate tmH| vibhidyate vAgadhidevate tvayA tvamuttamajyotiriti pragIyase // arthaH--he vAgadhidevate he sarasvati jo aMdhakAra sUrya tathA caMdramAke bhI gocara nahIM hai arthAt na jisa aMdhakArako sUryadekhasaktA hai aura na caMdramA dekhasaktA hai aisA manuSyoMke cittameM aMdhakAra vidyamAna hai usaaMdhakAra ko tU nAzakaratI hai isaliye saMsArameM tUhI uttama jyoti hai aisA (vihAna manuSya) terA guNagAna karate haiN| bhAvArthaH-yadyapi saMsArameM sUryacaMdra dIpaka ratna Adika bahutase padArtha hai jo aMdhakArako nAzakarate haiM kiMtu ve bAhirI aMdhakArako hI nAzakarate haiM manuSyoMke manameM sthita jo bhItarI aMdhakAra hai usako nAza nahIM karasakte kyoMki vaha aMdhakAra unake agocara hai kiMtu hemAtaH Apa usabhItarI aMdhakArakobhI nAzakaratI ho isa | liye sUryacaMdra AdisamastajyotiyoMmeM ApahI uttama jyoti ho aisA bar3e 2 vihAna kavi ApakA guNagAna karate hai||20|| jinezvarasvacchasara sarojinI tvamaMgapUrvAdisarojarAjitA / gaNezahaMsabajasevitA sadA karoSi keSAM na mudaM parAmiha // arthaH-hemAtaH sarasvati tU jinezvararUpI jo nirmala sarovara usakI to kamalinI hai aura gyAraha aMga // 4 // 420 // 229999.000000000000000000000000000000000040000000000000 For Private And Personal Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 421 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandiSazcaviMzatikA / caudaha pUrvarUpIjo kamala unakarake zobhita hai aura gaNadhararUpI jo haMsoM kA samUha usakarake sevita haiM isaliye tU isa saMsAra meM kisako uttama harSake karane vAlI nahIM hai ? bhAvArthaH---jo kamalinI uttamasarovarameM utpanna huI hai aura jisake cAroMora bhAMti 2 ke kamala zobhA bar3hA hai tathA atyaMtamanoharahaMsoM kA samUha jisakI sevAkara rahA hai aisI kamalinI jisaprakAra sarvokecittoMko prasanna karanevAlI hotI hai usIprakAra hemAtaH ApabhI jinezvararUpI uttama sarovarase paidA huI ho arthAt Apako bhI kevalI bhagavAnane pragaTakiyA hai tathA Apa gyAraha aMga caudaha pUrvako dhAraNa karane vAlI ho aura bar3e 2 gaNadhara ApakI sevA karate haiM phirabhI Apa manuSyoM ke cittoMko kyoM nahIM prasannatAkI karanevAlI hoMgI ? arthAt avazyahI manuSya Apako sunakara prasanna hoMge // 21 // parAtmatatvapratipattipUrvakaM paraM padaM yatra sati prasiddhyati / kiyattataste sphurataH prabhAvato nRpatvasaubhAgyavarAMganAdikam // arthaH -- hemAtaH sarakhati jaba ApakI kRpAse paramAtmatatvakA jo jJAna usajJAna pUrvaka paramapada ( mokSa pada ) kI siddhi hojAtI hai taba Apake dedIpyamAna prabhAvake sAmane rAjApanA, saubhAgya tathA uttamastrI AdikI prApti kyA cIja hai ? bhAvArthaH -- yadyapi saMsArameM rAjApanA tathA saundarya aura uttamastrI AdikI prApti bhI atyaMta kaThina hai kintu he mAtaH Apake dedIpyamAnaprabhAva ke sAmane inakI prApti koI kaThina nahIM hai arthAt jisake Upara ApakI kRpA hai vaha bhAgyazAlI vinAhI parizramase inapadArthoMko prApta karaletA hai kyoMki sabase kaThina parAtmatatvakA jJAna tathA mokSapadakI prApti hai jaba manuSya ApakI kRpAse paramAtmajJAnako tathA mokSapadako bhI vAta For Private And Personal // / 421 / / Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 422 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipaJcaviMzatikA / kI bAta meM prAptakaraletA hai taba unakI apekSA atyaMtasulabha nRpatva saubhAgya Adi cIjoMkA prAptakaranA usake liye kyA kaThina bAta hai ? // 22 // tvadaMghripadmadvaya bhaktibhAvite tRtIyamunmulati boghalocanam / girAmadhIze saha kevalena yatsamAzritaM spardhamivekSate'khilam // arthaH-- he mAtaH sarasvati jo bhavyajIvamanuSya Apake donoM caraNa kamaloMkI bhakti tathA sevAkaratA hai usa manuSya ke tIsarA samyagjJAnarUpI netra prakaTa hotA hai jo samyagjJAnarUpInetra kevalajJAna ke sAtha irSA karakehI mAno samastapadArthoMko dekhatA jAnatA hai aisA mAlUma par3atA hai / bhAvArthaH -- sarasvatIkI kRpAse jIvoMko zrutajJAnakI prApti hotI hai aura usazrutajJAnase kevalajJAna ke samAna samastapadArtha jAnejAte haiM bheda itanAhI hai ki kevalajJAnato padArthoMko pratyakSarUpase jAnatA hai kyoMki kevala AtmAkI sahAyatAse honevAlA kevalajJAna pratyakSajJAna kahA gayA hai / tathA zrutajJAna padArthoMko parokSarUpase jAnatA hai kyoMki vaha manakI sahAyatAse hotA hai isaliye vaha parokSa jJAna kahAgayA hai kiMtu padArthoM ke jAnanemeM donoM jJAna hai samAnahI / isaliye AcAryavara stutikarate hai / ki he mAtaH jo manuSya Apake donoM caraNakamaloMkA bhakta hai usamanuSyako zrutajJAnakI prApti hotI hai aura usazrutajJAnase vaha manuSya kevala jJAna kesamAna samastapadArthoMko bhalI bhAMti jAnatA hai // 23 // tvameva tIrthaM zucibodhavArimatsamastalokatrayazuddhikAraNam / tvameva cAnaMdasamudravardhane mRgAMkamUrtiH paramArthadarzinAm // arthaH--he mAtaH sarakhati samyajJAnarUpIjalase bharAhuvA tathA samasta lokoMkI zuddhikA kAraNa tU ha For Private And Personal // 422 // Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 423 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 'paanandipaJcaviMzatikA / to pavitra tIrtha hai tathA jo puruSa maramArthako dekhanevAle haiM unamanuSyoM ke AnaMdarUpI samudrake var3hAne meM tUhI caMdramA hai|| bhAvArthaH--jisase bhavyajIva tarai usIkA nAma tIrtha hai isaliye loga jisaprakAra atyaMta nirmala jala se bhare huve gaMgA bhAdi tIrthoM ko tInoMlokakI zuddhikA kAraNa samajhate haiM usIprakAra he mAtaH sarasvati samyagjJAnarUpI jalase bharI huI aura samastalokakI zuddhikA kAraNa tUbhI tIrtha hai arthAt jo manuSya tujha meM gotA lagAte haiM ve manuSya atyaMtazuddha ho jAte haiM tathA jisaprakAra caMdramAke udita honepara samudra vRddhi ko prApta hotA hai usIprakAra he mAtaH jo manuSya paramArthake dekhanevAle haiM una manuSyoMke AnaMda rUpIsamudrake bar3hAne meM tU caMdramAke samAna hai // 24 // tvayAdibodhaH khalu saMskRto brajet pareSu bodhevakhileSu hetutAM / tvamAkSi pusAmati dUradarzane tvameva saMsArataroH kuThArikA // arthaH -he bhagavati sarasvati tere dvArA atyaMta pavitrakiyAhuvA matijJAnahI vAkIke bace have samasta zruta, manaH paryaya, Adi jJAnoM meM kAraNa hai aura atyaMta dUra dekhanemeM tUhI manuSyakA netra hai aura saMsAra rUpI vRkSake kATanekeliye tUhI kuThAra hai| bhAvArtha:-he mAtaH samastajJAnaoNmeM tU hI kAraNa par3atI hai arthAt terI hI kRpAse samastajJAna AtmA meM pragaTa hote haiM aura jitane bhara dUra padArtha haiM unake dekhane meM tuhI netra hai kyoMki jitane bhara merU Adika deza se dUra, tathA rAma rAvaNa Adi kAlase dUra, tathA paramANu Adika khabhAvase dUra padArtha hai una sabakA kA darzana terI hI kRpA se hotA hai aura saMsArake nAza karane meM bhI tUhI kAraNa hai arthAt jo manuSya tere bhakta tathA ArAdhaka hai ve manuSya yathArthatatvajJAnako prAptakara nirvigharItise sIdhe mokSako cale jAte haiM arthAt ION For Private And Personal Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 424 // 2600066666000000000000000000000000000000000000000000000. pabanAndapaJcaviMzatikA / unakA saMsAra sarvathA chUTa jAtA hai // 25 // yathAvidhAnaM tvamanusmRtA satI guruupdeshoymvrnnbhedtH| na tAH zriyaste na guNA na tatpadaM prayacchasi prANabhRte na yacchubhe // artha:--he zubhe he sarasvati yaha gurUkA upadeza hai ki jo puruSa zAstrAnusAra akArase lekara aMtataka ApakA smaraNa karane vAlA hai usapuruSake na to koI aisA lakSmI hai jisako Apa na deve aura na koI uttama guNa tathA uttama padahI hai joki ApakI kRpAse vaha jIva na pAsakai / bhAvArtha:--he mAtaH jo manuSya zAstrAnusAra ApakI sevA karane vAlA hai usa manuSyako ataraMga kevalajJAnAdi tathA vahiraMga samavasaraNAdi samasta prakArakI lakSmIkI prApti hotI hai tathA vaha manuSya ApakI kRpAse audArya dhairya Adika samastaguNoMko bhI prAptakaraletA hai aura ApakI hI kRpAse usako mokSapadakI prAptimI zIghra hojAtI hai| anekajanmArjitapApaparvato vivekavajreNa sa yena bhidyate / bhavadapuHzAsaghanAnnireti tatsadarthavAkyAmRtabhAramedurAt // arthaH--he mAtaH he sarasvati anekabhavoMme saMcayakiyAhavA jo pAparUpI parvata hai vaha jisa vivekarUpI vajrake hArA tor3A jAtA hai vaha vivekarUpI vajra zreSTha artha tathA vAkyarUpI jo ala usakA jo bhAra usase vRddhiko prApta aisA ApakA zarIra svarUpajo zAstra vahA~hubA megha usase nikalA hai| . bhAvArtha:-jisaprakAra uttamapAnIke dhAraNakarane vAle meghase vajra utpannahotA hai tathA vaha vajra parvata ko chinna bhinna karadetA hai usIprakAra he mAtaH zreSTha artha tathA vAkyoMse paripUrNa aise Apake zAstrase manuSyoM ko hitAhitakA viveka hotA hai tathA usavivekase aneka janmoMmeM saMcitabhI pApakA samUha palabharameM naSTa ho jAtA hai|||27|| 19910000000000000000000000000000000000000000000000000000 // 42 // For Private And Personal Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 425 // pacanandipazcaviMzatikA / tamAMsi tejAMsi vijitya vAGmayaM prakAzayadyatparamaM mahanmahaH / na lupyata tainaca taiH prakAzyate svataH prakAzAtmakameva naMdatu / / artha:-he sarasvati aMdhakAra tathA anyatejoMko jItakara prakAza karatA huvA tathA sarvotkRSTa, terIvANI svarUpa teja isalokameM jayavaMta pravartI kyoMki jo teja na to aMdhakArase nAza hotA hai aura na kisI dUsare teja se prakAzita hotA hai kiMtu khataH prakAzavarUpahI hai| bhAvArthaH-yadyapi sUrya candra Adi bahutoMke teja saMsArake aMdara maujUda hai kiMtu he mAtaH ApakevANI rUpItejakI tulanA dUsarA koIbhI teja nahIM karasakatA hai kyoMki ve samastateja aMdhakArahArAvinAzIka haiM tathA kaIekateja dusareke prakAzase prakAzita hote haiM aura ApakA teja na to prabalaseprabala aMdhakAra hArAhI vinAzIka hai aura dUsare tejakI apane prakAzahonemeM sahAyatAbhI nahIM cAhatA kintu svataH prakAzamAnahI hai isaliye he sarasvati aisA ApakA teja sadA isalokameM jayavaMta raho // 28 // tava prasAda: kavitAM karotyataH kathaM jaDastatra ghaTeta mAhazaH / prasIda yatrApi mayi skhanandane na jAtu mAtA viguNepi niSThurA // 29 // artha:-he sarasvati he mAtaH terA prasAdahI kavitAkA karanevAlA hai isaliye mere (graMthakIke) samAna vajramUrkha usakavitAke karanemeM kaise ceSTAko karasakatA hai? ataH isakavitAke karanemeM tU mujhapara prasanna ho kyoM ki yadi apanA putra nirguNI bhI hovai taubhI mAtA usake Upara kaThora nahIM bntii| bhAvArtha:-putra kaisAbhI nirguNI tathA avinIta kyoM na ho to bhI jisaprakAra mAtA usake Upara ruSTa nahIM hotI sadA usake Upara dayAlu hI rahatI hai usIprakAra he sarasvati Apa bhI merI mAtA ho / 5mA ++000000000000000000000000000000000000000000000000000.04 For Private And Personal Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 426 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipaJcaviMzatikA / isaliye yadyapi maiM kaisA bhI kavittAkaranemeM bajra mUrkha kyoM na ho to bhI Apako mere Upara kRpA hI karanI cAhiye kyoMki yadi maiM cAhUM ki ApakI kRpAkA kucha na sahArA rakhakara kabilA karane lagUM so ho nahIM saktA kyoMki kavitAke karane meM ApakI kRpAhI kAraNa hai ataH mere Upara prasanna ho // 29 // imAmadhIte zrutadevatAstutiM kRtiM pumAtra yo munipadmanaMdinaH / sa yAti pAraM kavitAdisadguNazabaMdha sindhoH kramato bhavasya ca // arthaH - jo puruSa munivara zrIpadmanaMdi dvArA kI gaI isa zrutadevatAkI stutirUpI kRtIko par3hatA hai vaha puruSa kavitA Adika jo uttamaguNa unakA jo prabaMdha rUpI samudra usake pArako prApta ho jAtA hai tathA kramase saMsArarUpIsamudra ke pArako bhI prApta ho jAtA hai / bhAvArtha:-- graMthakAra zrIpadmanaMdI AcArya kahate haiM ki maine bar3I bhakti se isa zrutadevatAstutirUpI kRtikA nirmANa kriyA hai jo savyajavi isa kRtiko par3hanevAlA hai vaha bhavyajIva kavitA Adi jitane guNa haiM una samasta guNoMmeM pratrINa ho jAtA hai tathA kramase vaha saMsArakA bhI nAza karadetA hai arthAt isa zrutadevatAkI stutikI kRpA se mokSapadako prApta hokara avyAbAdha sukhakA bhoganevAlA ho jAtA hai isameM kisIprakArakA saMdeha nahIM hai // 30 // kuMThAste'pi bRhaspatiprabhRtayo yasmin bhavaMti dhruvaM tasmin devi tava stutivyatikare maMdA narAH ke vayam / tadvAkcApalametadazrutavatAmasmAkamamba tvayA kSatavyaM mukharatvakAraNamasau yenAtibhaktigrahaH // arthaH- he devi he sarasvati jisa Apake svacana ke karanemeM baDe 2 vihAna vRhaspati Adika bhI nizcaya se kuMTha arthAt maMdabuddhi ho jAte haiM taba Apake stavana ke karanemeM hama sarIkhe maMdabuddhiyoM kI to bAta hI kyA hai ? arthAt hama to ApakI stuti kara hI nahIM sakate kiMtu thoDe zAstra ke jAnakAra hamArI yaha ( stuti nahIM ) For Private And Personal // 426 // Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 427 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipazcasthitikA / vApIkA capalatA hai isaliye he mAtaH isa hamAre bAvadUkapane ko kSamA kIjiye kyoMki ApameM hamArI atyaMta bhakti hai / bhAvArthaH he mAtaH jaba ApakI stuti baDe 2 vRhaspati Adika bhI vidvAna nahIM kara sakate taba hama sarIkhe maMdabuddhiyoM kI kyA kathA hai ? arthAt hama to ApakI stuti tuSamAtra bhI nahIM kara sakte kiMtu yaha jo stutike vyAjase hamane apanI vANIkI capalatA kI hai vaha ApakI bhaktike vaza hokara kI hai kyoMki ApameM hamArI vizeSa bhakti hai ataH Apa isa hamAre bAvadUkapaneko kSamA kIjiye // 31 // isaprakAra zrIpadmanaMdiAcAryaviracita zrIpadmanaMdipaJcaviMzatikAmeM sarasvati stavananAmaka adhikAra samApta huA / caturviMzatitIrthaMkarastotram | svayaMbhUstotram | svayabhuvA yena samuddhRtaM jagajjaDatvakUpe patitaM pramAdataH / parAtmatatvapratipAdanollasaddhacoguNairAdijinaH sa sevyatAm // arthaH----jo jagata pramAdake vaza hokara ajJAnarUpI kUrve meM paDA thA usa jagatako jisa svayaMbhU (apane Apa honevAle ) zrI AdinAtha bhagavAnane para tathA AtmAke svarUpako kahanevAle manohara apane bacanarUpI guNoM se usa ajJAnarUpI kuMveMse bAhira nikAlA una AdinAtha bhagavAna kI bho bhavya jIvo Apa sevA karo // bhAvArthaH--jisaprakAra koI manuSya pramAdI vanakara kUMveMmeM gira paDe usa manuSyako koI uttama manuSya rassoMse bAhara nikAle to jisaprakAra kUpase nikAlanevAle manuSya ko vaha kUveMse nikalA huA manuSya baMDA For Private And Personal ||427 // Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 4 pacanandipazcaviMzatikA / apanA upakArI mAnatA hai tathA usakI zaktyanusAra sevA bhI karatA hai usIprakAra yaha jagata bhI pramAdake vaza hokara ajJAnAMdhakArameM paDAhuA thA aura sarvathA hitAhitake vivekase zUnya thA usasamaya zrIAdinAthabhagavAnane apane upadezase isa jagatakA uddhAra kiyA tathA isako para aura AtmatalakA jJAna karAyA ataH sabase yadi upakArI haiM to AdinAtha hI bhavyajIvoMke upakArI.haiM isaliye he bhavyajIvo Apake paramAdaraNIya tathA sevAke pAtra zrIAdinAtha hI haiM // 1 // ajitanAthabhagavAnakI stuti / bhavArireko na paro'sti dehinAM suhRcca ratnatrayamekameva hi / sa durjayo yena jinastadAzrayAttato'jitAnme jinato'stu satsukham / arthaH-jIvoMkA saMsAra hI eka bairI hai aura dUsarA koI bhI vairI nahIM hai tathA mitra samyagdarzanAdi ratnatraya hI hai aura koI dUsarA mitra nahIM aura vaha saMsArarUpI vairI atyaMta durjaya hai kiMtu jisa zrIajitanAtha bhagavAnane usa samyagdarzana samyagjJAna tathA samyakcAritrarUpI mitrakI sahAyatA se usa saMsArarUpI bhayaMkara bairI ko sarvathA jIta liyA hai usa ajitanAthabhagavAnase mujhe zreSTha sukha mile aisI merI prArthanA hai| bhAvArtha:-jisaprakAra koI bhayaMkara bairI mitroMkI sahAyatAse palabharameM jItaliyA jAtA hai usIprakAra zrIajitanAthabhagavAnane bhI samyagdarzanAdiratnatrayarUpImitrakI sahAyatAse saMsArarUpI bhayaMkara bairIko jIta liyA hai kyoMki jIvoMko sabase prabala bairI saMsAra hai aura mitra sabase adhika ratnatraya hai isaliye isaprakAra atyaMtabIra zrIajitanAthabhagavAna mujhe uttamasukhake dAtA ho aisI merI prArthanA hai // 2 // For Private And Personal Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ....00000000000000000.400000000000060000000000000000000 pacanAndapaJcaviMzatikA / saMbhavanAthabhagavAnakI stuti / punAtu naH saMbhavatIrthakRjjinaH punaH punaH sNbhvduHkhdu:khitaaH| tadartinAzAya vimuktivartmanaH prakAzakaM yaM zaraNaM prapedire // arthaH-bAraMbAra saMsArake duHkhoMse duHkhita jo prANI samastasaMsArake duHkhoMke nAzakaliye mokSake mArgako prakAza karanevAle aise jisa zrIsaMbhavanAthakI zaraNako prApta hue aise zrIsaMbhavanAthajineMdra hamArI rakSA karo arthAt aise zrIsaMbhavanAthabhagavAnako hama namaskAra karate haiM / bhAvArthaH-jo saMbhavanAthabhagavAna prANiyoMko saMsArake duHkhoMse chuTAnevAle haiM tathA mokSake mArgake prakAza karanevAle haiM aura zaraNameM Aye hue jIvoMkI rakSA karanevAle haiM aise zrIsaMbhavanAthabhagavAna hamArI rakSA kareM // 3 // abhinaMdananAthabhagavAnakI stuti / nijairguNairapratimairmahAnajo natu trilokIjanatArcanena yaH / yato hi vizvaM laghu taM vimuktaye namAmi sAkSAdabhinaMdanaM jinam // arthaH-jo abhinaMdanabhagavAna tInoMlokake janoMse pUjita haiM isaliye baDe nahIM hai kiMtu dUsaroMjIvoMmeM nahIM pAye jAya aise jo svIyaguNa haiM unase baDe haiM aura jo janmakara rahita hai tathA jinase samastaloka choTA hai arthAt jo sAMsArika sukhoMko tuccha samajhate haiM athavA jinake jJAnake sAmane yaha loka bahuta choTI cIja hai aise jIvoMko samastaprakArake AnaMdake denevAle zrIabhinaMdanajineMdrako maiM mastaka jhukAkara mamaskAra karatA huuN| bhAvArtha:-jo apane asAdhAraNaguNoMse mahAna hai kiMtu tInoMlokake jIvoMhArA pUjita hai isaliye mahAna nahIM hai tathA janma maraNa Adika jinake pAsabhI nahIM phaTakane pAte aura jo samasta padArtho ko dekhane ...46.000000000.............................000000000001 For Private And Personal Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 2010000000000000000000000000000000000000006660016 pacanAndapazcaviMzatikA / vAle haiM aura jinake nAmake smaraNamAtramahI samasta jIvoMko AnaMda hotA hai aise zrIabhinaMdananAthako maiM muktikeliye mastakalukAkara namaskAra karatA hUM // 4 // sumatinAthabhagavAnakI stuti / 'nayapramANAdividhAnasaMghaTaM prakAzitaM tattvamatIva nirmalam / yatastvayA tatsumate'tra tAvakaM tadanvayaM nAma namostu te jina // arthaH-he sumatinAtha jinendra, jisameM pramANa tathA nayoMkA bhalIbhAMti saMghaTa hai aura jo atyaMta nirmala hai aisA tatva Apane prakAzita kiyA hai isaliye hejineza ApakA nAma sArthaka hai tathA Apake liye namaskAra ho| bhAvArtha:-jisakI buddhi zobhana hove usako sumati kahate haiM yaha sumati zabdakA artha hai he sumati nAtha jineza ApakA yaha nAma sarvathA sArthaka hai kyoMki Apane usatatvakA prakAzakiyA hai jisatakhameM pramANa tathA nayakA acchItaraha saMghaTa hai tathA jisameM kisIprakArakA doSa nahIM hai aura isIliye jo nirmala haiM ataH he prabho he jineza Apake liye namaskAra hai||5|| padmaprabhatIrthakarakI stuti / rarAja padmaprabhatIrtyakRtsadasyazeSalokatrayalokamadhyamaH / namasyuDubAtayutaH zazI yathA vaco'mRtairvarSati yaH sa pAtuM yH|| arthaH-AkAzameM caMdramA jisaprakAra nakSatroMse zobhita hotA hai tathA jIvoMko bhAnaMdAmRtakA varSaNa karatA hai usIprakAra jo padmaprabhabhagavAna tInolokake jo samastajIva unake madhyabhAgameM zobhita hote the ka. pustakameM apaTaM padamI pATha hai| 2. puskhameM pAtu naH yaha bhI pATha hai| 19091500000000000000000000000000000000000000000 4300 For Private And Personal Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pacanandipaJcaviMzatikA / tathA jo apane vacanarUpI amRtako varSAnevAle the aise ve zrIpadmaprabhabhagavAna hamArI rakSA kareM arthAt aise padmaprabhabhagavAna ko hama namaskAra karate haiM / // 431 / / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir bhAvArtha:-- jisaprakAra caMdramA AkAza meM nakSatroMse veSThita huvA adhika zobhAko prApta hotA hai usI prakAra jo padmaprabhabhagavAna samavazaraNa meM samasta jIvoMke madhya meM atyaMta zobhita hote the tathA jisaprakAra caMdramA apane prakAzase jagatako AnaMdakA dene vAlA hai usIprakAra jo padmaprabhabhagavAna apane upadezase jIvoMkA AnaMdake denevAle the arthAt jinake upadezako sunakara bhavyajIva AnaMda sAgarameM mana ho jAte the aise zrI padmaprabhabhagavAna hamArI rakSA kareM // 6 // supA ArzvanAtha kI stuti / narAmarAhIzvarapIDane jayI dhRtAyudho dhIramanA jhaSadhvajaH / vinApi zastrairnanu yena nirjito jinaM supArzva praNamAmi sarvadA // arthaH - jo kAmadeva narendra devendra phaNIndra ko bhI duHkhakA denevAlA hai aura jo zastroMkA bhArI hai tathA jisakA mana atyaMtadhIra hai aura jisakI mInakI dhvajA hai aisAbhI kAmadeva jisa supArzvanAtha jinendrane vinA hI zastrakeM palabhara meM jIta liyA una supArzva bhagavAnako meM sarvadA mastaka jhukAkara namaskAra kAratA hUM // bhAvArthaH yadyapi saMsArameM narendra devendra tathA phaNIndrabhI bar3e bIra gine jAte haiM kintu kAmadeva ke sAmane jinakI kucha bhI vIratA nahIM calatI arthAt jo kAmadeva inako bhI jItanevAlA hai tathA jisa kAmadeva ke pAsa sadA zastra ( bANa ) rahate haiM aura jo dharimana tathA mInakI dhvajAkI ghArI hai usa kAmadevako bhI vinA zastra ke jina supArzvanAthabhagavAnane bAtakI bAtameM jItaliyA arthAt jina bhagavAna ke sAmane tIna loka ke vijayI bhI For Private And Personal // 439 // Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 432 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / kAmadevakI kucha bhI tIna pAMca na calI una zrIsupArzvajineMdrakoM meM sarvadA mastakajhukAkara namaskAra karatA huuN|| 7 // candramabhabhagavAna kI stuti / zaziprabho vAgasRtAMzubhiH zazI paraM kadAcinna kalaMkasaMgataH / navApi doSAkaratAM yayau yatirjayatyasau saMsRtipApanAzanaH // 8 // arthaH- jo caMdraprabhabhagavAna vANIrUpI amRtakI kiraNoMse yadyapi caMdramA hai parantu kabhIbhI kalaMkakara ke yukta nahIM haiM aura na kabhI doSAkaratAko hI prAptahuve haiM tathA samasta saMsArake pApoMke nAzakaranevAle haiM aise yati caMdraprabhabhagavAna sadA isalokameM jayavaMta haiM / bhAvArtha:- jisaprakAra caMdramA apanI amRtamayI kiraNoMse jIvoMko AnaMdakA denevAlA hotA hai usIprakAra caMdraprabhabhagavAna bhI apane vacanAmRta kIvarSAse jIvoMko AnaMdake denevAle haiM ataH isarIti seto caMdraprabhabhagavAna caMdramA hI haiM kintu jisaprakAra caMdramA kalaMkakarasahita haiM tathA doSAkara hai usaprakAra bhagavAna kalaMkasahita nahIM haiM kintu kalaMkakara rahitaddI haiM tathA doSAkara nahIM haiM kiMtu doSoMkara rahitahI haiM aura samasta saMsArake nAzakaranevAle haiM isaliye aise apUrva caMdramA zrIcaMdraprabhabhagavAna sadA isalokameM jayavaMta haiM // 8 // puSpadaMta bhagavAna kI stuti / yadIyapAdadvitayapraNAmataH patatyagho mohanadhUliraMginAm / zirogatA mohaThakaprayogataH sa puSpadaMtaH satataM praNamyate // 9 // artha H-- moharUpI ThagadvArA prANiyoM ke ziromeM sthApita mohanarUpI dhUli jisa puSpadaMtabhagavAna ke donoMcaraNakamaloMke praNAmasehI palabharameM nIce girapar3atI hai unapuSpadaMta bhagavAnako hama sadA praNAma karate haiM / For Private And Personal // // 432 // Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 100000000000000000000000000000000000000000000000004016000 pavanandipazcaviMzatikA / bhAvArtha:-koIThaga kisImanuSyapara mohanadhUli (jAdU) DAla deve to jisaprakAra usako kuchabhI nahIM sUjhatA tathA vahaThaga usakI sabacIjoMko ThagaletA hai usIprakAra isasaMsArameM mohamI eka bar3AbhArI Thaga hai tathA usane bhI prANiyoMke mastakoMpara mohanadhUli DAlarakkhI hai isaliye una prANiyoMko kucha bhI hitAhitakA viveka nahIM hai arthAt mohadvArA unakA sabaviveka ThagAgayA hai kiMtu vaha mohanathUli zrIpuSpadaMtabhagavAnake dono caraNa kamaloMko praNAma karanese bAtakIbAta palabharameM naSTa ho jAtI hai isaliye AcArya kahate haiM ki hama aise zrIpuSpadantabhagavAnako namaskAra karate haiM // 9 // zItalanAthabhagavAnakI stuti / satAM yadIyaM vacanaM suzItalaM yadeva candrAdapi candanAdapi tadatra loke bhavatApahAri yat praNamyate kiM na sa zItalo jinH|| arthaH--jisa zItalanAthabhagavAnake vacana sajjanoMko candramA tathA caMdanase bhI adhika zItala jAnapaDate haiM aura jo vacana samastasaMsArake tApoMke nAza karanevAle haiM aise zItalanAthabhagavAna kyA namaskArake pAtra nahIM haiM ? avazya hI haiN| bhAvArthaH-yadyapi saMsArameM caMdramA tathA caMdana bhI zItalapadArtha haiM tathA tApake dUrakaranevAle haiM kiMtu ye bahuta thor3e zItala padArtha haiM tathA thor3ehI tApako nAza kara sakate haiM kiMtu bhagavAna zItalanAthake vacana atyaMta zItala tathA samastasaMsArake tApoMko dUrakaranevAle haiM isaliye aise zItalanAthabhagavAnako mastaka jhukAkara namaskAra hai||10|| zreyonAthabhagavAnakI stuti / jagatraye zreya ito hyayAditi prasiddhanAmA jina eSa vandyate yato janAnAM bahubhaktizAlinAM bhavaMti sarve saphalA mnorthaaH|| 10000000000000000000000000000000000000000000000000000000.. // 433 // For Private And Personal Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ||42maa kAkA ..0000000000000000000000000000000000000000001100kara pacanandipazcaviMzatikA / arthaH-tInoMlokameM samastakalyANoM kI prApti zrIzreyonAthabhagavAnase hotI hai isaliye ye jinendra, zreyonAtha isanAmase prasiddha hai tathA jo bhavyajIva ina zreyonAthabhagavAnameM gAr3habhaktikara sahita haiM una bhavya jIvoMke inhI bhagavAnakI kRpAse samastamamoratha siddha hote haiM / bhAvArtha:-11 gyArahaveM tIrthaMkarakA jo zreyonAthabhagavAna nAma par3Ahai usakA kAraNa yahI hai ki tInoMlokameM unhIkI kRpAse kalyANoMkI prApti hotI hai aura unhIkI kRpAse bhavyajIvoMke samastamanoratha siddha hote haiM // 11 // vAsupUjyatIrthakarakI stuti / pAdAbjayumme tava vAsupUjya janasya puNyaM praNatasya tdbhvet| yato na sA zrIriha hi triviSTape na tatsukhaM yanna puraH pradhAvati // artha:-he vAsupUjyajineza jo bhavyajIva Apake donoM caraNakamaloMko namaskAra karanevAlA hai usa bhavyajIvako isa saMsArameM usaapUrva puNyakI prApti hotI hai ki jisa puNyakI kRpAse inatInoMlokameM na to koI aisI lakSmI hai jo Age daur3akara na AvI ho aura na koI aisA sukha hai jo na milatA ho / bhAvArtha:-he vAsupUjyajineza jo manuSya Apake caraNakamaloMkI sevA karanevAle hai unamanuSyoMko apUrva puNyakI prApti hotI hai tathA usa puNyakI kRpAse ve isa saMsArameM uttamottama lakSmIko prAptakara lete haiM aura samastaprakArake mukha unake sAmane palabharameM Akara upasthita hojAte haiM // 12 // vimalanAthatIrthakarakI stuti / malairvimukto vimalo na kairjino yathArthanAmA bhuvane namaskRtaH tadasya nAmasmRtirapyasaMzayaM karoti vaimalyamaghAtmanAmapi // ....00000000000000000000000000000000000000000000000000 // 44 // For Private And Personal Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 435 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipazcaviMzatikA / arthaH-- isa saMsAra meM aisA kauna hogA jisane samastamaloMkara rahita tathA sArthakanAmako dhAraNa karane vAle jinendra zrIvimalanAthako namaskAra na kiyA ho arthAt samasta hI jIva zrIvimalanAtha bhagavAnako namaskAra karate haiM isIliye zrIvimalanAtha bhagavAnake nAmakA smaraNa hI pApIbhI manuSyoM ko atyaMta vimala banAdetA hai / bhAvArtha:-- - jo manuSya pApI haiM arthAt rAtadina pApakA saMcaya karate rahate haiM yadi ve manuSya bhI zrIvimalanAtha jinendrakA nAma leleveM to ve bAtakI bAtameM samasta pApakara rahita ho jAte haiM kyoMki vimalanAtha svayaM samastaprakArake malokara rahita haiM tathA ( samasta prakArake maloMkara jo rahita hove usako vimala kahate haiM ) isa sArthaka nAmako bhI vimalanAtha bhagavAna dhAraNa karate haiM tathA samasta saMsArIjIva unako namaskAra karate haiM // 13 // anaMtanAthatIrthaMkarakI stuti / anaMtanopAdicatuSyAtmakaM dadhAmyanaMtaM idi tadguNAzayA bhavedyadarthI nanu tena sevyate tadanvito bhUritRSeva satsadaH // arthaH - anaMta vijJAnAdi svarUpa zrIanaMtanAtha bhagavAnako maiM unake guNoMkI AzAse apane hRdaya meM dhAraNa karatA hUM kyoMki saMsArameM yaha bAta pratyakSagocara hai ki jo puruSa jisaguNakI prAptikA icchuka hotA hai vaha manuSya usakI hI sevA karatA hai jisaprakAra atyaMta pyAsA manuSya apanI pyAsakI zAMtikeliye uttama ( svaccha jala se bhare hue ) sarovara kI sevA karatA hai / bhAvArtha :-- jisaprakAra atyaMta pyAsA manuSya apanI pyAsa ke bujhAnekolaye atyaMtanirmala jalase bhare hue sarovarakI sevA karatA hai usIprakAra anaMtavijJAna anaMtavIrya anaMta saukhya tathA anaMtadarzana isa anaMtacatuSTayakA maiM bhI AkAMkSI hUM isaliye anaMtacatuSTaya ke dhAraNa karanevAle zrIanaMtanAthabhagavAnako maiM apane hRdayameM dhAraNa For Private And Personal // 435 // Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 436 paanandipaJcaviMzatikA / karatA hai kyoMki jo jisaguNakI prAptikA abhilASI hotA hai vaha avazya hI usakI sevA karatA hai // 1 // dharmanAthatIrthakarakI stuti / namostu dharmAya jinAya muktaye sudharmatIrthapravidhAyine sadA yamAzrito bhavyajano'tidurlabhAM labheta kalyANaparamparAM parAm // arthaH-jisa dharmanAthabhagavAnako Azrayakara bhavyajIva atyaMtadurlabha sarvotkRSTa kalyANoMkI paraMparAko prApta hote haiM una zreSTa dharmarUpItIrthake pravartAnevAle tathA aSTakauke jItanevAle zrIdharmanAthabhagavAnako maiM mokSakI prAptikeliye sarvadA namaskAra karatA hUM // 15 // zAMtinAthabhagavAnakI stuti / vidhAya karmakSayamAtmazAMtikRjjagatsu yaH zAMtikarastato'bhavat iti khamanyaM prati zAMtikAraNaM namAmi zAMtiM jinamunnatazriyam // arthaH-jo zAMtinAtha bhagavAn apanI AtmAkI zAMtikaranevAle kamA~ke kSayako karake samasta jagatameM zAMtike karanevAle hotehuve aise sva tathA parako zAMtike karanevAle aura aMtaraMga tathA bahiraMga donoMprakArakI lakSmIke khAmI solahaveM tIrthaMkara zrIzAMtinAthabhagavAnako maiM mastaka jhukAkara namaskAra karatA hUM arthAt zAMtike denevAle zrIzAMtinAthabhagavAna mujhe bhI zAMtipradAna kreN| bhAvArtha:-jabataka isaAtmAke sAtha kauMkA saMbaMdha rahatA hai tabataka yaha merA hai yaha terA hai isa prakArake vikalpoMko karatAhuA yaha sadA vyAkula hI rahAkaratA hai kiMtu jisasamaya karma AtmAse jude ho jAte haiM usasamaya vikalpoMse rahita honeke kAraNa AtmA zAMta ho jAtA hai zrIzAMtinAthabhagavAnane apane tapobalase 000000000000000000000000000000000000000000000000000000001 For Private And Personal Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////yzwzzwz//// pacanandipazcaviMzatikA / ghAtiyAkarmoM kA sarvathA nAzakaradiyA hai isaliye kA~se rahita honeke kAraNa ve zAMta haiM aura ve svayaMzAMta samasta jagatameM bhI zAMtike karanevAle haiM isaliye isaprakAra kha parakI zAMtike karanevAle aura samasta lakSmIke svAmI zrIzAMtinAthabhagavAnako maiM mastaka jhukAkara zAMtikI prAptikeliye namaskAra karatA hUM // 11 // kuMthunAthatIrthakarakI stuti / dayAMginAM cir3itayaM vimuktaye parigrahaddhanddhavimocanena tat vizuddhamAsIdiha yasya mAdRzAM sa kuMthunAtho'stu bhavaprazAMtaye // artha:-cAra tathA abhyaMtarake bhedase samastaprakArake parigrahoM ke chor3ane ke kAraNa jisa kuMthunAthabhagavAnakeM : samasta prANiyoMpara dayA aura caitanya ye donoM vizuddha hogaye ve zrIkuMthunAtha bhagavAna meresamAna manuSyoMko saMsArakI zAMtikeliye hoN| bhAvArtha:-jabataka mamedamiti (yaha merA hai aise) mUchIlakSaNa parigrahakA saMbaMdha AtmAke sAtha rahatA hai tabataka kisIprakArakI vizuddhatA nahIM hotI aura jisasamaya isa parigrahakA saMbaMdha chaTajAtA hai usasamaya vizuddhikI prApti hotI hai zrIkuMthunAthabhagavAnane samastaprakArake parigrahakA tyAga karadiyA hai isaliye bAjhameM to samastaprANiyoMpara dayAkI vizuddhi huI tathA aMtaraMgameM caitanyakI vizuddhi huI isaliye aise zrIkuMthunAtha bhagavAna meresamAna manuSyoMko saMsArakI zAMtikeliye hoveM // 17 // aranAthatIrthakarakI stuti / vibhAMti yasyAMghrinakhA namatsurasphuracchiroratramaho'dhikaprabhaH jagadgRhe pApatamovinAzanA iva pradIpAH sa jino jytyrH|| 000000000000000000000000......................... hiya For Private And Personal Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 438 // 1000000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipazcaviMzattikA / arthaH-namaskAra karatehue jo devatA unake mastakoMpara mukuToMmeM lagehue jo dedIpyamAna rana unakI jo kAnti usase bhI hai adhika prabhA jinakI aise jisa aranAtha jinendrake caraNoMke nakha, saMsArarUpI ghasmeM pAparUpI aMdhakArako nAzakaranevAle vIpakoMke samAna zobhita hote haiM ve aranAthabhagavAna isalokameM jayavaMta haiN| bhAvArtha:-jisaprakAra dIpaka aMdhakArako nAza karatA hai usIprakAra atyaMta dedIpyamAna bhagavAnake caraNake nakha bhI pAparUpI aMdhakArako nAza karate haiM arthAt jo bhavyajIva bhagavAnake caraNoMke nakhoMkI ArAdhanA karate haiM unake samastapApa naSTa ho jAte haiM // 18 // mallinAthabhagavAnakI stuti / suhRtsukhI syAdahitaH suduHkhitaH khatopyudAsInatamAdapi prabhoH yataH sa jIyAjinamallirekatAM gato jgvismykaarcossttitH|| arthaH-yadyapi mallinAthabhagavAna svayaM udAsIna haiM to bhI jina mallinAtha prabhUse unake hI bhakta sukha // pAte haiM tathA unake zatru duHkha pAte haiM isaliye aise ve AtmakharUpameM lIma tathA samastajagatako Azcarya karanevAlI ceSTAko dhAraNa karanevAle zrImAllinAthabhagavAna sadA isalokameM jayavaMta pravoM / bhAvArtha:-yadyapi yahabAta anubhava gocaraM hai ki jo manuSya udAsIna hotA hai arthAt jo mitra zatruko samAna mAnatA hai usase na to mitra mustrI hote haiM aura na zatru duHkhI hI hote haiM ki machinAthabhagavAnameM yaha vicitratA hai ki ve svayaM udAsIna honepara bhI apane bhaktoMko sunake denevAle haiM tathA niMdakoMko duHkhake denevAle haiM (arthAta jo manuSya unakI sevA tathA bhAkta karatA hai usako zubhakarmakA baMdha hotA hai jisa se usako zubhakarmake phalasvarUpa sukha kI prApti hotI hai tathA jo manuSya unakI niMdA karatA hai unako ghRNAkI // 48 // For Private And Personal Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 439 pacanAndapazcaviMzatikA / dRSTise dekhatA hai usako azubhakA~kA baMdha hotA hai jisase usako saMsArameM nAnAprakArake duHkhoMkA sAmanA karanA par3atA hai) isaliye isaprakAra apane AtmasvarUpamaiM lIna tathA AzcaryakArI ceSTAko dhAraNa karanevAke zrImachinAthabhagavAna isaloko jayavaMta raho // 19 // muvratanAthabhagavAnakI stuti / vihAya nUnaM tRNavatsa sampadaM munivratairyo'bhavadatra suvrataH jagAma taddhAmavirAmavarjitaM mubodhahadhye sa jinaH prsiidtu|| artha:-jo muvratanAthamuni, samastapadArthoko nizcayase tRNakesamAna chor3akara vratoMkA dhAraNakaranese suvratanAmako dhAraNakaratehue aura jo nAzakara rahita (avinAzI) mokSapadako prAptahue tathA jo samyagdarzana samyagjJAnake dhArI haiM aise ve suvratanAtha bhagavAna mereUpara prasasa hoN| bhAvArtha:-jo uttama bratoMko dhAraNa karanevAlA ho usako sunnata kahate haiM bIsave tIrthakArakA jo muvatanAma par3A hai so isaliye par3A hai ki unhoMne samasta saMpadAoMkA tyAgakara pratoMko dhAraNa kiyA hai isa liye isaprakAra vratoMko pAlanakekAraNa suvratanAmako dhAraNa karanevAle tathA avinAzI mokSapadako prApta aura samyagdarzana samyagjJAnake dhArI zrIsuvratanAthamamavAma mujhapara prasanna hoM aisI merI prArthanA hai // 20 // - naminAthatIrthakarakI stuti / paramparAyatsatayAtidurbalaM calaM svasaukhyaM vadasaukhyameva tat adaH amucyAtmasukhe kRtAdaro mAmirjino yaH sa mamAstu muktaye // arthaH--jo naminAthabhagavAna parAdhInatAse prApta tathA para (bhinna) aura atyaMta durbala tathA caMcala aisA For Private And Personal Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipaJcaviMzatikA / indriyoMse utpannahuA sukha duHkhasvarUpa hI hai aisA samajhakara tathA indriya saMbaMdhI sukhako chor3akara AtmasaMbaMdhI sukhameM Adara karatehue ve zrInaminAtha bhagavAna mujhe muktikeliye hoM / bhAvArthaH------ indriyoMse utpannahuA sukha parAdhIna hai aura vAstavika sukhase bhinna hai atyaMta durbala hai tathA caMcala hai aura vaha sukha nahIM duHkhakharUpa hI hai kiMtu AtmasaMbaMdhI sukha svAdhIna hai khIya ( apanA ) hai durbalatA rahita hai sthira hai aura vahI vAstavika sukha hai aisA bhalIbhAMti samajhakara jo naminAtha bhagavAna indriyasaMbaMdhI sukhako chor3akara AtmasaMbaMdhI sukhameM bhalIbhAMti Adara karatehue ve zrInaminAtha bhagavAna mujhe mukti ke liye hoveM arthAt mujhe mukti deveM aisI merI prArthanA hai // 21 // ariSTasaMkartanacakranemitAmupAgato bhavyajaneSu yo jinaH ariSTanemirjagatItivizrutaH sa Urjayante jayatAditaH zivam // arthaH - jo bhagavAna bhavyajanoMke azubhakarmoke nAzakaranemeM cakakI dhArApaneko prApta haiM isIliye jo saMsArameM ariSTanemi isanAmase prasiddha haiM tathA jo giranAraparvatase mokSako padhAre haiM ve ariSTanemibhagavAna sadA isalokameM jayavaMta raho / bhAvArthaH - jisaprakAra cakrakI dhArA chedanakaranemeM painI rahatI hai usIprakAra bhagavAna bhI bhavyajIvoMke azubhakamauke nAzaka haiM arthAt bhagavAnakI kRpAse bhavyajIvoMke azubhakarma naSTa ho jAte haiM isIliye jo bhavyajIvoMke azubhakarmoM ke nAzakaranemeM cakra kI dhArAke samAna hai ataeva jinhoMne ariSTanemi isanAmako dhAraNakiyA hai tathA jinhoMne paramapUjya zrIgiranAraparvatase mokSapAI hai ve zrIariSTanomabhagavAna sadA isaloka meM jayavaMta raho // 22 // For Private And Personal // 440 // Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir // 44 // ////////////////////////////////////////////////// //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipaJcaviMzatikA / pArzvanAthabhagavAnakI stuti / yadUrdhvadeze nabhasi kSaNAdahiprabhoH phaNAratnakaraiH pradhAvitam padAtibhirvA kamaThAhate kRte karotu pArzvaH sa jino mamAmRtam / / arthaH-jisapArzvanAthabhagavAnake mastakapara AkAzameM kamaThAsurake mAranekeliye zeSanAgake phaNoMmeM lagehue jo ratna unakI kiraNeM, padAti (senA) ke samAna dhAvAkarIhuI ve pArzvanAthabhagavAna meroliye mokSako do| bhAvArtha-kisIsamaya bhagavAna dhyAnameM atyaMta lIna hokara vanameM virAjamAna the usasamaya unake pUrva bhavakA vairI kamaThAsura AkAzamArgase calAjArahA thA jisasamaya usakA vimAna inake mastakapara AyA to Age calAhI nahIM kyoMki tIrthakara Adi mahAtmAoMke Uparase kisIkA vimAna nahIM jaataa| taba vaha nIce utarA aura bhagavAnako dekhate hI usako pUrvabhavakA smaraNa ho gayA vasa phira kyA thA ! bhagavAnako dhyAnase calAya mAna karanekeliye usane vahutase upAya soce aura kiye paraMtu bhagavAnake sAmane ve saba niSphalahI huve aMta meM usane megha varSAye tathA ole girAye aura pracaMDa pavana calAI usasamaya dharaNeMdra aura padmAvatIne bhagavAnakA upasarga nivAraNakiyA kyoMki dharaNeMdrane bhagavAnake mastakapara apanA phaNA phailAkara meghakA nivAraNa kiyA tathA padmAvatIne Asana banakara bhagavAnake upasargako nivAraNa kiyA usIvAtako apanemanameM dhAraNakara graMthakAra utprekSAkarate haiM ki pArzvanAtha bhagavAnake mastakapara zeSanAgake phaNoM ke ratnoMke kiraNa jahAtahAM nahIM - phaila rahe haiM kiMtu ve kamaThake mAranekeliye senAhI hai ataH aise pArzvanAtha bhagavAna mujhe mukti pradAna kareM // 23 // vardhamAnabhagavAnakI stuti // trilokalokezvaratAM gatopi yaH svakIyakAye'pi tathApi nispRhaH / sa vardhamAnoM'tyajino natAya me dadAtu mokSaM munipadmanaMdine / ////////////////////////////////////////////// // // 441 For Private And Personal Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 442 // paanandipa shcviNshtikaa| arthaH-jovardhamAnakhAmI tInalokake Izvara hone parabhI apane zarIra meM bhI nispRha (icchA rahita) hote huve ve aMtimajinendra vardhamAnavAmI namaskAra karatehuve mujhapadmanaMdimunikeliye mokSa pradAna karo // 24 // isaprakAra isa zrIpadmanaMdI AcAryaviracita zrIpadmanAMdapaMcaviMzatikAmeM svayaMbhUstotra "caturvizatijinendra" stotra samApta huvA / / //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////wzzrrzw suprabhAtASTakastotram / zArdUlavikrIr3ita / nizzeSAvaraNadayasthiti nizAprAntentarAyakSayo dyote mohakRte gate ca sahasA nidrAbhare dUrataH / samyagjJAnadRgakSiyugmamabhito visphAritaM yatrata labdhaM yairiha suprabhAtamacalaM tebhyo yatibhyo nmH||1|| arthaH--dono jo nizzeSAvaraNa arthAt jJAnAvaraNa aura darzanAvaraNa unakI jo sthiti vahI huI rAtri usake aMtahonepara tathA aMtarAya karmake kSayahonese prakAzahonepara aura mohinIya karmakedvArA kiye huve nidrAke bhArake zIghrahI dUrahone para jisasuprabhAtameM samyagjJAna tathA samyagdarzanarUpadonoM netra unmIlita huve (khule) usa acala suprabhAtako jina yatiyoMne prApta karaliyA hai una yatiyoMkeliye namaskAra hai // bhAvArtha:-jisaprakAra prabhAtakAlameM rAtrikA sarvathA aMta hojAtA hai tathA prakAza prakaTa hojAtA hai aura nidrAkA nAza hojAtA hai arthAt sote huve prANI uTha baiThate haiM aura donoM netra khula jAte haiM usI prakAra jisa suprabhAtameM jJAnAvaraNa aura darzanAvaraNake sarvathA nAzahonepara tathA mohanIya karmakI kRpAse utpanna huI nidrAke sarvathA dUra hojAne para samyagjJAna aura samyagdarzana prakaTa huve aura aise suprabhAtako jina muniyoMne For Private And Personal // // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 1442 // Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 443 // .....000000000000000000000000000000000000000000000000000 panndipshcviNshtikaa| prAptakaraliyA hai una muniyoM ke liye mastaka jhukAkara namaskAra hai // 1 // yatsaccakrasukhapradaM yadamalaM jJAnaprabhAbhAsuraM lokAlokapadaprakAzanavidhiprauDhaM prakRSTaM sakRt / udbhUte sati yatra jIvitamiva prAptaM paraM prANibhiH trailokyAdhipaterjinasya satataM tatsuprabhAtaM stuve||2|| arthaH-tInolokake svAmI zrIjinendra bhagavAnake meM usa suprabhAtastotrako namaskAra karatA hUM ki jo jineMdrabhagavAnakA muprabhAta samastajIvoMko sukhakA denevAlA hai aura samastaprakArake maloMse rahita honeke kAraNa amala hai aura jJAnakIjo prabhA usase dedIpyamAna hai tathA samasta lokAlokako prakAza karanevAlA hai aura jo atyaMta mahAna hai aura jisake ekavArahI udita hone para samasta prANiyoMko aisA mAlUma par3atA hai ki hamako utkRSTa jIvana kI prApti ho jAtI hai arthAt ve apanA jIvana dhanya samajhate haiM / bhAvArtha:--jisaprakAra prabhAtakAla samastaprANiyoMko sukhakA denevAlA hotA hai aura aMdhakArake nAza hojAnepara nirmala hotA hai dedIpyamAna sUryakI kAntise camakIlA hotA hai aura samastapadArthoMkA prakAzaka hotA hai aura prakRSTa hotA hai tathA jisaprabhAtakAlake udita honepara samastaprANI apanA jIvana utkRSTa samajhate haiM usIprakAra tInalokake svAmI zrIjineMdradevakA bhI prabhAta (kevala jJAna) hai kyoMki yaha bhI samastajIvoMko sukha kA denevAlA hai (arthAt jisasamaya kevala jJAna pragaTa hotA hai usasamaya tInaulokake jIvoMko AnaMda hotA hai) aura jJAnAvaraNAdi karmoM ke abhAvase nirmala hai tathA jJAnakI (apanI) prabhAse dedIpyamAna hai aura samasta loka tathA alokakA prakAzakaranevAlA hai aura mahAna hai aura jisa kevalajJAnake udita honepara samastaprANI apaneko dhanyasamajhate haiM usatInoMlokake svAmI zrIjinendradevake suprabhAta (kevalajJAna) keliye namaskAra hai||2|| ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir // 444|| // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// panndipnycviNshtikaa| ekAntoddhatavAdikauzikazatairnaSTaM bhayAdAkulaiH jAtaM yatra vizuddhakhecaranutivyAhArakolAhalam / yatsaddharmavidhipravartanakara tatsuprabhAtaM paraM manye'rhatparameSThino nirupamaM saMsArasaMtApahRt // 3 // arthaH-jisaahatabhagavAnake upamArahita suprabhAtake honepara bhayabhIta hokara ekAMtasiddhAMtase maca aise saikaDoM vAdIrUpI kauzika (vAla ullU) naSTa hogaye aura atyaMtazuddha jo vidyAdharoMkI stuti usakA jo zabda usakA kolAhala hotAhuA aura jo suprabhAta uttamadharmakI pravRttikA karanevAlA hai vaha arhatabhagavAnakA suprabhAta (kevalajJAna) samastasaMsArake saMtApoMko dRrakaranevAlA hai aisA maiM mAnatA huuN| bhAvArtha:-jisaprakAra subahakesamaya samasta ullU chipajAte haiM tathA pakSigaNa apane kalakala zabdoMse AkAzameM kolAhalakarate haiM aura uttamadharmakI pravRtti hotI hai arthAt jisaprabhAtakAlameM manuSya apanI 2 dharma kiyAyoMmeM tatpara hojAte haiM aura jo suprabhAta upamArahita hai tathA samastasaMtApoMko dUrakaranevAlA hai usIprakAra arhatabhagavAnakA bhI suprabhAta hai kyoMki bhagavAnake suprabhAtake (kevalajJAnake) sAmane bhI vastu ke ekAMtasvarUpako hI mAnakara madonmattavAdIrUpA ullU naSTa hojAte haiM aura jisasuprabhAtameM vidyAdhara bhagavAnakI stuti karate haiM usasamaya unakI stutike zabdakA kolAhala sabajagahapara vyApta hojAtA hai tathA bhagavAnakA suprabhAta (kevala jJAna) zreSTadharmakI pravRttikA karanevAlA hai arthAt jisasamaya saMsAra ajJAnAMdhakArase vmApta hojAtA hai usasamaya kevalajJAnIke kevalajJAnase hI zreSTamArgakI pravRtti hotI hai aura yaha bhagavAnakA suprabhAta utkRSTa hai upamA rahita hai tathA samastasaMsArake saMtApoMkA durakaranevAlA hai aisA maiM mAnatA hUM // 3 // sAnaMdaM surasundarIbhirabhitaH zayadA gIyate prAtaH prAtaradhIzvaraM yadatulaM vaitAlikaiH paThyate / yaccAzrAvi nabhazcaraizca phaNibhiH kanyAjanAdgAyatastadande jinasuprabhAtamAkhilaM trailokyaharSapradam // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 444 // For Private And Personal Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 445 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pamanandipa shcviNshaatkaa| artha:-jisajinendrabhagavAnake samastasuprabhAtastotrako AnaMdayukta devAMganA tathA iMdra gAnakarate haiM tathAupamArahita jisasuprabhAtastotrako vaMdIjana rAjAoMkesAmane subaha kesamaya par3hate haiM aura gAnakaratI huI nAgakanyAoMse gAyehuye jisa stotrako vidyAdhara tathA nAgendra sunatebhI haiM usa tInoMlokako harSake denevAle bhagavAna ke suprabhAtastAtrako maiM zira navAkara namaskAra karatA huuN| bhAvArtha:-jisajineMdrabhagavAnake stotrako svarga to bar3e AnaMdase devAMganA tathA indra gAnakarate haiM aura madhyalokameM rAjAoMkeAge prAtaHkAlameM vaMdIjana gAnakarate haiM tathA adholokameM nAgakanyA apane madhura svarase gAnakaratI hai jisako bar3I lAlasAse vidyAdhara tathA nAgendra sunate haiM aise usa tInoMlokoMko harSake karanevAle bhagavAnake suprabhAtako meM namaskAra karatA hUM // 4 // udyote sati yatra nazyatitarAM loke'ndhacaurazciraM doSezotaratIta yatra malino maMdaprabho jAyate / / yatrAnItitamastatervighaTanAjAtA dizo nirmalA vaMdya naMdatu zAzvataM jinapatestatsuprabhAtaM param // arthaH--jisajinendrabhagavAnake suprabhAtake prakAzamAna honepara saMsArameM pAparUpIcora sarvathA naSTa hojAte haiM tathA manarUpI caMdramA malina maMdaprabha( phIkA ) hojAtA hai aura anItirUpI aMdhakArake sarvathA nAzahojAneke kAraNa samasta dizAyeM svaccha hojAtI haiM tathA jo bhagavAnakA suprabhAta utkRSTa hai tathA sadAkAla rahanevAlA hai aura vaMdanIka hai aisA vaha jinendrabhagavAnakA suprabhAta sadA isalokameM jayavaMta pravartI / bhAvArtha:-jisaprakAra suvahake hojAnepara savacora naSTahojAte haiM aura caMdramA malina tathA phIkA par3ajAtA hai tathA samasta aMdhakArake nAzahojAnese dizA sarvathA svaccha hojAtI hai aura jo utkRSTa tathA vaMdya hai usIprakAra zrIjinendradevakA bhI suprabhAta ( kevalajJAna ) hai kyoMka isajinendra ke suprabhAtake prakAzamAna hone For Private And Personal Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 446 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// payanandipazcaviMzatikA / parabhI samasta pAparUpI cora sarvathA naSTa hojAte haiM tathA manarUpI cadramA bhI malina tathA phIkA par3ajAtA hai arthAt manakA vyApAra sarvathA naSTa hojAtA hai aura anItirUpI mArgake sarvathA nAza hojAnekekAraNa samasta dizAyeM nirmala hojAtI haiM ( arthAt bhagavAnake suprabhAtake prakAzamAna honepara mithyAmArgakI pravRti naSTa hojAtI hai aura uttamamArgakI pravRtti, hotI hai| aura jo jinendrabhagavAnakA suprabhAta utkRSTa hai tathA sadAkAla rahanevAlA hai aura samastabhavyajIvoMkA vaMdya (stutike karane yogya ) hai // 5 // mArga yatprakaTIkaroti harate doSAnuSaMgasthitiM lokAnAM vidadhAti dRSTimacirAdarthAvalokakSamAm / kAmAsaktaghiyAmapi kRzayati prItiM priyAyAmiti prAtastulyatayApi ko'pi mahimApUrvaH prabhAto'hartAm artha:-jo aMhatabhagavAnakA suprabhAta mArgako prakaTa karatA hai aura samasta doSoM ke saMgase honevAlI / sthitiko naSTa karatA hai tathA logoMkI dRSTiyoMko zIghahI padArthoM ke dekhane meM samartha banAtA hai aura jinamanuSyoMkI buddhi kAma meM Asakta haiM arthAt jopuruSa kAmIhaiM unakI strI viSayaka prItiko naSTa karatA hai isaliye yadyapi arhatadevakA prabhAta prAtaHkAlake samAna mAlUma par3atA hai tobhI yaha prAtaHkAlase vacanAgocara apUrva mahimAkAdhArI hai aisA jAna par3atA hai| bhAvArthaH-yadyapi zabdase prAtaHkAla tathA jinendrakA suprabhAta samAnahI pratIta hote haiM tobhI prAtaHkAlakI (suvahakI ) apekSA arhatabhagavAnake suprabhAtakI mahimA apUrvahI hai kyoMki prAtaHkAlato manuSyoMke calane ke liye sar3aka AdimArgako prakaTa karatA hai kiMtu bhagavAnakA suprabhAta samyagdarzanAdi svarUpa mokSake mArgako prakaTa karatA hai tathA prAtaHkAlato rAtrikI sthitikA nAza karatA hai kiMtu bhagavAnakA suprabhAta rAgadveSa rUpI dorSoM kI sthitiko dUra karatA hai aura prAtaHkAla to ghaTapaTAdi thor3e padArthoM ke dekhane meM hI manuSyoM kI dRSTiyoM ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // 446 // For Private And Personal Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 447 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipa zvaviMzatikA / ko samartha karatA hai kiMtu arhata bhagavAnakA suprabhAta manuSyoMkI dRSTiko mUrtIka tathA amUrtIka samastapadArthoM ke dekhane meM samartha banAtA hai tathA prAtaHkAla to kAmI puruSoM kI strIviSayaka prItikohI naSTa karatA hai kintu arhata bhagavAnakA suprabhAta samastaprakArake mohakA nAza karanevAlA hai isaliye prAtaHkAlakI apekSA arhata bhagavAnakA suprabhAta apUrva mahimAkAdhArI hai isameM kisIprakArakA sandeha nahIM // 6 // yadbhAnorapi gocaraM na gatavaccite sthitaM tattamo bhavyAnAM dalayattathA kuvalaye kurvadvikAsazriyam / tejaH saukhyahaterakartR sadidaM naktaMcarANAmapi kSemaM vo vidadhAtu jainamasamaM zrIsuprabhAtaM sadA // arthaH - jo aMdhakAra sUryake bhI gocara [ viSayabhUta ] nahIM hai aise isa bhavyajIvoM ke cittoMmeM vidyamAna bhI aMdhakArako jo jinendrakA suprabhAta naSTakaranevAlA hai tathA bhUmaMDalameM jo jinendrakA suprabhAta vikAsakI zobhAko dhAraNakaratA hai [arthAt pRthvImaMDalameM vikasita hotA hai] aura jo jinendrakA suprabhAta rAtrimeM gamana - karanevAle jIvoMke teja tathA sukhake nAzako nahIM karatA hai aisA yaha samIcIna tathA upamArahita jinendrabhagavAnakA suprabhAta sadA ApalogoMke kalyANako karo / bhAvArtha:- jo jinendrakA suprabhAta, jahAMpara sUrya kI bhI gamya nahIM hai aise bhavyajIvoMke manameM maujUda aMdhakAra kA nAza karanevAlA hai tathA jo samasta pRthvImaMDalake Upara prakAzamAna hai aura sUrya to rAtrimeM gamana karanevAle ullU Adi jIvoMke teja tathA sukhakA nAza karanevAlA hai kiMtu jinendrabhagAnakA suprabhAta rAtri meM gamana karanevAle jIvoMke na to tejakA nAza karanevAlA hai tathA na sukhakA nAza karanevAlA hai aura jo samIcIna hai tathA upamArahita hai aisA yaha jinendra bhagavAnakA suprabhAta sadA Apa logoMke kalyANako kare // 7 // For Private And Personal // 447 // Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 448 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipa caviMzatikA / bhavyAmboruhanandikevalaraviH prAmoti yatrodayaM duSkarmodayanidrayA parihRtaM jAgarti sarvaM jagat // nityaM yaiH paripavyate jinapateretatprabhAtASTakaM teSAmAzu vinAzamati duritaM dharma sukhaM vardhate // arthaH-jisa zrIjineMdradevake suprabhAtameM bhavyarUpIkamaloMko AnaMdakAdenevAlA kevalajJAnarUpI sUrya udaya ko prApta hotA hai aura jisabhagavAnake suprabhAtameM samastajagata khoTekarmoMse paidA huI jo nidrA usase rahita hokara pracodha avasthAko prApta hotA hai AcAryavara kahate haiM ki jinendrabhagavAnake isaprakArake uttama suprabhAtASTakako jo bhavyajIva nitya paDhate haiM unabhavyajIvoMke samasta pApoMkA nAza hojAtA hai aura unake dharmakI vRddhi hotI hai tathA sukhakI bhI vRddhi hotI hai / bhAvArtha:-jisaprakAra prAtaHkAlameM kamaloMko AnaMdake denevAle sUrya kA udaya hotAhai tathA samastaloka nidrAse rahitahokara prabodha avasthAko prApta hojAtA hai arthAt jagajAtA hai usIprakAra bhagavAnakAsuprabhAta bhI hai kyoMki bhagavAnake suprabhAtameMbhI bhavyarUpIkamaloMko AnaMdake denevAle athavA bhavyapadmanaMdI AcAryako AnaMdake denevAle kevalajJAnarUpI sUryakA udaya hotA hai aura samastaloka khoTekauMse paidA huI jo nidrA usase rahita hokara prabodha avasthAko prApta hotA hai isaliye AcAryavara kahate haiM ki jo bhavyajIva sadA isajinendrabhagavAnake suprabhAtapTakastotrako par3hate haiM una bhavyajIvoMke samasta azubha kA~kA nAza hojAtA hai aura unake sukhakI tathA dharmakI vRddhi hotI hai // 8 // isaprakAra zrIpadmanaMdI AcAryadvArA viracita zrIpadmanaMdipaMcaviMzatikAmeM suprabhAtASTakastotra nAmaka adhikAra smaapthuaa| 00000000000000000000000000000000000000000000000000008 // 448 // For Private And Personal Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 449 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmana ndipaJcaviMzatikA / zrIzAMtinAthastotram | zArdUlavikrIDita | trailokyAdhipatitvasUcanaparaM lokezvarairuddhRtaM yasyoparyuparIndumaNDalanibhaM chatratrayaM rAjate // azrAMtodgatakevalojvalarucA nirbharsitArkaprabhaM so'smAn pAtu niraJjano jinapatiH zrIzAMtinAthaH sadA // 1 // arthaH- jina zrIzAMtinAtha bhagavAna ke mastakake Upara tInoMlokake svAmIpane ke prakaTa karanemeM tatpara tathA devandroMdvArA Aropita caMdramAke pratibimbake samAna tInachatra zobhita hote haiM aura niraMtara udayako prApta aisA jo kevalajJAna usakI jo nirmalakAMti usase jinane sUryakI prabhAko bhI nIce karadiyA hai aura jo samasta pApoMkara rahita haiM aise ve zrIzAMtinAtha jinendra sadA hama logoMkI rakSA karo / bhAvArthaH ---- zrIzAMtinAtha bhagavAna tInoMlokake svAmI haiM isabAta ke prakaTa karane ke liye jina zrIzAMtinAtha bhagavAna ke mastaka ke Upara devendroMne caMdramA ke samAna tInachatra Aropita kiye haiM aura jinhoMne sadA udayako prApta aise apane kevalajJAnakI kAMtise sUryakI prabhAko bhI nIce karadiyA hai aura jJAnAvaraNAdi karma jinake pAsa bhI nahIM phaTakane pAte isIliye jo karmoMse utpannahuI kAlimAse rahita haiM aise zrI zAMtinAtha bhagavAna sadA hamArI rakSAkaro arthAt aise zrIzAMtinAtha bhagavAnako namaskAra hai // 1 // devaH sarvavideSa eva paramo nAnyatrilokIpatiH saMtyasyaiva samastatattvaviSayA vAcaH satAM sammatAH / etadghoSayatIva yasya vibudhairAsphAlito dundubhiH sosmAn pAtu niraMjano jinapatiH zrIzAMtinAthaHsadA // arthaH- devatAoMkara tAr3ita (bajAIhuI ) jisa zrIzAMtinAtha bhagavAnakI dundubhi (nakkAr3A) saMsArameM mAnoM isa bAtako prakaTa karake kaharahA hai ki samastapadArthoMko jAnanevAle tathA utkRSTa aura tInoMlokake pati For Private And Personal // 449 // Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 45 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipaJcaviMzatikA / yadi hai to zAMtinAthabhagavAna hI haiM kitu inase bhinna na koI samastapadArthoM kA jAnanevAlA hai aura na utkRSTa tathA tInoMlokoMkA pati hI hai tathA samasta tatvoMko varNana karanevAle isI [bhagavAna] ke vacana sajjanoMko sammata haiM kiMtu inase bhinna kisIke vacana sammata nahIM hai aise ve samasta karmoMkara rahita zrIzAMtinAthabhagavAna sadA hamArI rakSAkaro // 2 // divytriimukhpngkjaikmukrpolaasinaanaamnnisphaariibhuutvicitrrshmircitaannaamrendraayudhaiH| saccitrIkRtavAtavamani lasatsiMhAsane yaHsthitaH so'smAn pAtu niraMjano jinapatiHzrIzAMtinAtha sdaa|| artha-jo zrIzAMtinAthabhagavAna, devAMganAoMke jo mukhakamala vehI hue ekadarpaNa unameM dedIpyamAna jo nAnA prakArake ratna unakI jo cAroora phailIhuI kiraNeM unakarake banAye hue, tathA cAroorase mur3ehue, aise jo indra dhanuSa, unase citra vicitra jo AkAza, usameM dedApyamAna siMhAsanameM virAjamAna hote huve aise ve samasta pApoMkara rahita zrIzAMtinAthabhagavAna sadA hamArI rkssaakro| bhAvArtha:-jisasamaya bhagavAnako devAMganA Akara namaskAra karatI haiM usasamaya unake bhUSaNoMke ratnoMkI kiraNoMse citravicitra AkAza aisA mAlUma par3atA hai mAnoM usameM indradhanuSa hI paDe hoM to isaprakAra indra dhanuSoM ke samAna citravicitra AkAzameM jo zAMtinAthabhagavAna siMhAsanapara virAjamAna hote huve aise ve samastapApoMkara rahita zrIzAMtinAthabhagavAna hamArI rakSAkaro arthAt aise zAMtinAthabhagavAnako mastakajhukAkara namaskAra hai // 3 // gaMdhAkRSTamadhuvratabajarutairvyApAritA kurvatI stotrANIva divAsuraiH sumanasAM vRSTiryadagre'bhavat // sevApAtasamastaviSTapapatistutyAzrayaspardhayA so'smAna pAtu niraMjano jinapatiHzrIzAMtinAtho jinm||4|| artha-jisa zrIzAMtinAthabhagavAnake Age AkAzameM devoMhArA kIhuI phUloMkI varSA isaprakArase hotI 1000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra / / 451 // 00000000000 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipazcaviMzatikA / huI mAnoM sevAmeM Aye hue jo samastalokake svAmI devendrAdika unakI stutise utpanna huI IrSAse, sugaMdha se khai cehue jo bhramara unakA jo samUha unake zabdoMse stotroMko hI kararahI ho isaliye isaprakAra samasta pApoM se rahita zrIzAMtinAtha bhagavAna hamArI rakSAkaro / bhAvArthaH - AzcAryavara utprekSA karate haiM ki jisasamaya bhagavAna ke Upara puSpavRSTi hotI hai usasamaya usakI sugaMdhise Age hue jo bhramara unake jo guMjArazabda ve guMjAra zabda nahIM haiM kiMtu tInoMlokake pati devendra narendra dharaNendra Akara bhagavAnakI stuti karate haiM usasamaya unakI stutikI IrSAse puSpavRSTi bhI bhagavAna kI mAnoM tuti kararahI hai aisI mAlUma hotI hai // 4 // khadyotau kimutAnalasya kaNike zumrAbhralezAvatha sUryAcaMdramasAviti praguNitau lokAkSiyugmaiH suraiH // tayaite hi yadagratotivizadaM tadyasya bhAmaNDalaM so'smAnpAtu niraMjano jinapatiH zrIzAMtinAthaH sadA // 55 // arthaH- jisa zrIzAMtinAtha bhagavAna ke bhAmaMDala ke Age sUrya tathA candramAko logoMke netra tathA deva aisA mAnate the ki kyA ye sUrya caMdramA do khadyota [ juganU] haiM athavA anike do phuliMge haiM vA sapheda meghake ye do TukaDe haiM, aisA jisa zAMtinAtha bhagavAnakA bhAmaMDala thA aise ve samastapApoMkara rahita zrIzAMtinAtha - bhagavAna hamArI rakSAkaro / bhAvArtha:- jisa zrIzAMtinAtha bhagavAnakA bhAmaMDala itanA dedIpyamAna thA ki jisake sAmane atyaMta prakAzamAna sUryacaMdramA bhI jugunU tathA abhike phuliMge aura sapheda meghake Tukar3oMke samAna jAna paDate the aise ve samasta karmoM se paidA huI kAlimAse rahita zrIzAMtinAtha bhagavAna hamArI rakSAkaro // 5 // yasyAzokatarurvinidrasumanogucchaprasaktaiH vaNar2hegairbhaktiyutaH prabhoraharahargAyannivAste yazaH // For Private And Personal // 451 // Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 452 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipaJcaviMzatikA / zubhraM sAbhinayomaruccalalatAparyaMtapANizriyA so'smAnpAtu niraMjano jinapatiH zrIzAMtinAthaH sadA // 6 // artha H-- jisa zrIzAMtinAtha bhagavAnakA bhaktisahita azokavRkSa khilehue jo phUla unake jo gucche una para baiThehue jo zabdakaratehue bhramara unase prabhuke nirmalayazako gAnakararahA hai aisA mAlUma hotA hai aura pavanase kaMpita jo latA unake jo agrabhAga vehI hue hAtha unase aisA jAna paDatA hai mAnoM nRtya hI kara rahA ho aise ve samastapApoMkara rahita zrIzAMtinAtha bhagavAna hamArI rakSAkaro / bhAvArthaH -- jisake khile huve phUloMke gucchoMpara bhramara guMjAra kara rahe haiM aura jisake zAkhAoMke agrabhAga pavanase hilarahe haiM aise azoka vRkSake nIce baiThe dhyAnArUr3ha bhagavAnako apane manameM bhAvanAkara graMthakAra utprekSA karate haiM ki jo azoka vRkSake phUlehuve phUloMpara bhramara guMjAra zabda kararahe haiM ve zabda unake guMjAra ke zabda nahIM hai kiMtu bhaktivaza hokara azoka vRkSa bhagavAna ke nirmala yazakA gAna kararahA hai tathA ve jo pabanase azoka vRkSakI latAoMke agrabhAga hila rahe haiM ve latAoM ke agrabhAga nahIM hai kintu ve azoka vRkSake hAtha haiM tathA hAtha phailAkara azoka vRkSa bhaktivaza hokara nRtya kararahA hai isaliye jinakA azoka vRkSa bhaktiyukta hokara aisI ceSTA kara rahA hai aise ve samastapApakara rahita zrIzAMtinAtha bhagavAna hamArI rakSAkaro ||6|| vistIrNAkhilavastutatvakathanApArapravAhojvalA nizzeSArthiniSevitAtizizirA zailAdivoDuMgataH / proddhatA hi sasvatI suranutA vizvaM punAnA yataH so'smAnpAtu niraJjano jinapatiH zrIzAMtinAthaH sadA 7 arthaH- jo atyaMta vistIrNa hai tathA samastatatvoM kA jo kathana vahIhuvA pravAha usase ujvala hai aura jisakI samasta arthijana ( yAcaka) sevA karate haiM aura jo atyaMta zItala hai tathA jisakI samastadeva stuti karate haiM aura jo samastajagatako pavitrakarane vAlI hai aisI sarasvatI (gaMgA) atyaMta UMce parvata ke samAna For Private And Personal // 452 // Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 453 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipaJcaviMzatikA / jisa zrI zAMtinAtha bhagavAna se prakaTa huI hai aise ve samastapApoMkara rahita zrI zAMtinAtha bhagavAna hamArI rakSA kareM / bhAvArthaH -- jisaprakAra gaMgAnadI atyaMta laMbI caur3I hai aura jisakA pAra nahIM aise pravAhase ujvala hai tathA jisakI yAcakagaNa sevA karate haiM aura jo atyaMta zItala hai tathA jisakI bar3e 2 deva stuti karate haiM aura jo samasta jagatako pavitra karanevAlI hai tathA atyaMta unnata aise himAlaya parvatase prakaTa huI hai usIprakAra sarasvatI bhI hai kyoMki yahabhI atyaMta vistIrNa hai tathA samastatatvoMkA jo kathana vahI huvA pravAha usa se atyaMta nirmala hai| isake bhaktaloga isakI bhI sevAkarate haiM aura yaha atyaMta zItala hai aura isakI bar3e 2 deva stutikarate haiM tathA samastajagatako pavitra karanevAlI hai aura atyaMta unnata zrIzAMtinAtha himAlaya se utpanna huI hai isaliye jinase isaprakAra gaMgAnadIke samAna sarasvatI utpanna huI hai aise ve samasta pApakara rahita zrI zAMtinAtha bhagavAna hamArI rakSAkaro // 7 // lIlobellitabAhukaMkaNaraNatkAraprahRSTaiH suraizcaMcacandramarIcisaMcayasamAkAraizcalaJcAmaraiH / nityaM yaH parivIjyate trijagatAM nAthastathApyaspRhaH so'smAnpAtu niraMjano jinapatiH zrIzAMtinAthaH sadA arthaH- jisa zAMtinAtha bhagavAnake Upara lIlAse kaMpita jo bhujA unameM pahinehuve jo kaMkaNa unakAjo raNatkAra zabda unase atyaMta harSita aise deva, dedIpyamAna jo candramA usakI jo kiraNeM unakA jo samUha usake samAna rUpako dhAraNa karanevAle caMcala camaroMko Dhorate haiM aura jo tInoMlokake nAtha haiM tobhI jo nirIha hai arthAt samastapadArthoM meM icchAkara rahita haiM aise ve samastapApoMkararahita zrI zAMtinAtha bhagavAna hamArI rakSAkaro arthAt aise zrIzAMtinAtha bhagavAnake namaskAra hai // sadA bhAvArtha:-jina zrIzAMtinAtha bhanavAnake Upara samasta AbhUSaNoMkara sahita devendra, caMdramA kI kiraNoM ke For Private And Personal // / 453 / / Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 414 // 00000000000000000000000000000000000..... pcnndipshcviNshtikaa| | samAna nirmala camaroMko Dhorate haiM aura jo tInoMlokake nAtha haiM tobhI jina bhagavAnakI kisI padArthameM icchA nahIM hai aise ve samastaprakArake pAtakoMkara rahita zrI zAMtinAtha bhagavAna sadA hamArI rakSAkaro // 8 // nizzeSazrutabodhavRddhamatibhiH prAjyairudArairapi stotrairyasya guNArNavasya haribhiH pAro nahi prApyate / bhavyAMbhoruhanadikevalaravirbhaktyA mayApi stutaH so'smAnapAtu niraMjano jinapatiHzrIzAMtinAthaHsadA arthaH-samastazAstroMke jJAnase jinakI buddhiyAM atyaMta vizAla haiM aise indra bhI atyaMta utkRSTa tathA baDe 2 stotroMseM jima zrIzAMtinAthake guNarUpI samudrakA pAra nahIM pAsakate aise una bhavyarUpI kamaloMko athavA bhavyapadmanaMdIko AnaMdake karanevAle kevalajJAnarUpIsUryake dhArI zrIzAMtinAthabhagavAnakI maine stutikI hai isaliye samastapApoMkara rahita zrIzAMtinAthabhagavAna hamArI rakSAkaro // 9 // isaprakAra zrIpAnaviAcAryadvArA viracita zrIpadmanaMdi paMcaviMzatikAmeM zAlyaSTakastotra smaapthuaa| jinpuujaassttkN| vsnttikkaa| jAtirjarAmaraNamityanalatrayasya jIvAzritasya bahutApakRto yathAvat / vidhyApanAya jinapAdayugAprabhUmau dhArAtrayaM pravaravArikRtaM kSipAmi // 1 // artha:-jIvoMke Adhita arthAt jIvoMmeM honevAlI tathA atyaMta saMtApako denevAlI aisI jamma jarA aura maraNa ye tInaprakArakI anI haiM una tInoMprakArakI agniyoko yathAvat bujhAnekeliye zrIjinendrabhagavAnake ka. pustakama vRddhimatibhi:-yaha bhI pATha hai| ... 454 // For Private And Personal Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 455 // PEO200000000000000000000000000000000000000000000000000 padmanandipazcaviMzatikA / donoM caraNoMke agrabhAgakI bhUmimeM uttamajalase banAIhuI tInadhArAoMkA maiM kSepa karatA huuN| bhAvArtha:-jitanebhara saMsArIjIva haiM unajIvoMko jisaprakAra agni atyaMta saMtApako denevAlI hotI hai usAprakAra janma jarA aura maraNa ye tIna atyaMta saMtApake denevAle haiM isaliye inatInoMke vinAzakeliye zrI jinendrabhagavAnake donoM caraNoMke agrabhAgakI bhUmimeM maiM uttama nirmala jalase banAIhuI tInadhArAoMkA kSepa karatA hUM arthAt tInavAra jalako car3hAtA huuN||1|| jalama yabaddhacojinapaterbhavatApahAri nAhaM suzItalamapIha bhavAmi tadat / karpUracaMdanamitIva mayApitaM sattvatpAdapaMkajasamAzrayaNaM karoti // 2 // arthaH-jisaprakAra bhagavAnake vacana samastasaMsArake saMtApake haraNa karanevAle haiM usIprakAra atyaMta zItala bhI maiM saMsArake satApokA haraNa karanevAlA nahIM hUM isIliye aisA samajhakara meredvArA car3hAyA huA yaha kapUramilAhuA caMdana he bhagavan Apake caraNakamaloMke Azrayako karatA hai| bhAvArtha:-yadyapi saMsArameM caMdana bhI atyaMtazItala padArtha hai kiMtu caMdana apaneko Apake vacanoMke sAmane atyaMta zItala nahIM samajhatA kyoMki Apake vacanato saMsArasaMbaMdhI samastasaMtApoMke durakaranevAle haiM kiMtu aisA caMdana nahIM isIliye he bhagavan meredvAra Apake caraNakamaloMmeM car3hAyAhuA yaha kapuramizrita caMdana Apake caraNakamaloMkA Azraya karatA hai // 2||cNdnm rAjatyasau zucitarAkSatapuMjarAjidattAdhikRtya jinmksstmkssdhuurteH| vIrasya netarajanasya tu vIrapaTTo vaddhaH zirasyatitarAM zriyamAtanoti // 3 // arthaH-indriyarUpI jo dhUrta usase nahIM naSTakiye gaye aise jo jinendrabhagavAna haiM unako Azrayakara .....00000000000000000000000000000000000000.00000000014 For Private And Personal Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 456 // 10000000000000000000000000000000000000000000000000000000 pabhanandipaJcaviMzatikA / dIgaI atyaMta nirmala jo akSatoMke puMjoMkI paMkti hai vaha atyaMta zobhita hotI hai so ThIka hI hai kyoMke jo manuSya atyaMta zUravIra hai usake mastakapara baMdhAhuA hI vIrapaTTa zobhAko prApta hotA hai Darapokake mastakapara baMdhAhuA zobhAko prApta nahIM hotaa| bhAvArtha:-jo manuSya zUravIra hai usake zirapara baMdhAhuA vIrapaTTa jisaprakAra zobhAko prAptahotA hai usaprakAra Darapokake zirapara baMdhAhuA vIrapaTTa zobhAko nahIM prAptahotA usIprakAra jo manuSya indriyarUpI dhUtoMse akSata hai arthAt jo indriyoMke vazameM nahIM hai unhI manuSyoMko Azrayakara dIhuI yaha nirmala akSatoMke puMjoMkI zreNi suzobhita hotI hai kiMtu jo manuSya indriyoMke AdhIna hai unamanuSyakaliye dAhuI akSatoMke puMjoMkI paMkti zobhita nahIM hotI jinendradevane samastaindriyoMko vazameM karaliyA hai isaliye unako Azrayakara dIhuI yaha yaha akSauke puMjoMkI paMkti zobhita hotI hai // 3 // akSatam / sAkSAdapuSpazara eSa jinastadenaM saMpUjayAmi shucipusspsurairmnojnyaiH|| nAnyaM tadAzrayatayA kila yanna tatra tattatra ramyamadhikAM kurute ca lakSmIm // arthaH-ye jinendrabhagavAna sAkSAta apuSpazara haiM arthAt madanakarake rahita haiM isIliye maiM ina jinendra bhagavAnakA atyaMta manohara aise phUloMke hAroMse pUjanakaratA hUM kiMtu bhagavAnase jo anya haiM ve madanakara rahita nahIM hai sahita hI haiM isaliye phUloMke hAroMse unakI pUjA nahIM karatA kyoMki jo cIja jahAMpara nahIM hotI hai vahI vahAMpara manohara samajhI jAtI hai aura vaha vahAMpara atyaMta zobhAko prApta hotI hai kiMtu jo cIja jahAM para hotI hai vaha vahAMpara manohara nahIM hotI aura na vahAMpara atyaMta zobhAko hI dhAraNa karasakatI hai| bhArvArtha:-yaha niyama hai ki jo cIjajahAMpara nahIM hotIhai vahI vahA~para manohara samajhIjAtIhai tathA vahI 0000000000000000000000000000000000000000000000000000000 // 456 // For Private And Personal Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 457 // ) //////////////////////////////////////////////////// // // // // // //////////////////////////////////////////////// pacanandipaJcaviMzatikA / vahAMpara zobhAko prApta hotI hai kiMtu jo cIja jahAMpara hotI hai vaha vahAMpara manohara nahIM samajhIjAtI aura vaha vahAMpara zobhAko bhI prApta nahIM hotI / zrIjinendrase bhinna jitanebhara deva haiM unasabake pAsa puSpazara haiM arthAt ve sava "madana sahita " hai isaliye unakI puSpoMkI mAlAoMse meM pUjana nahIM karatA kyoMki unake caraNoM meM car3hAI huI phUloMkI mAlA na manoharahI samajhI jAsakatI haiM aura na vahAMpara zobhAko hI prApta hosakatI haiN| kiMtu zrI jinendrabhagavAna puSpazararahita (madanarahita) haiM isaliye unake caraNakamaloMmeM car3hAIhaI phUloMkI mAlA manohara hotI haiM tathA zobhAko bhI prApta hosaktI haiM isaliye zrIjinendradevakA, hI maiM phUloMkI mAlAoMse pUjana karatAhUM // 4 // puSpam // devoyamindriyavalaM pralayaM karoti naivedyamindriyavalapradakhAdyametat / citraM tathApi purataH sthitamahato'sya zobhAM vibharti jagato nayanotsavAya // 5 // arthaH-yaha zrIjinendradevato samasta indriyoMke valako naSTakaratA hai aura yaha naivedya indriyoM ke valako var3hAnevAlA hai tathA khAneyogya hai tobhI zrIarhatabhagavAnake sAmane car3hAyAhuvA yaha naivedya samasta jagatake netroM ke utsavake liye zobhAko dhAraNa karatA hai yaha Azcarya hai| bhAvArthaH-saMsArameM yaha dekhane meM AtA hai ki jo puruSa jisavyasanakA virodhI hotAhai yadi vaha vyasanoMko utpannakaranevAlI vastu usake sAmane rakhadI jAve to usavastuko dekhakara vaha manuSya avazyahI vikRta hojAtA hai ki bhagavAnameM yaha Azcarya hai ki naivedya bhagavAnake sAmane rakkhA huvA bhI bhagavAnako vikRta nahIM karatA kyoM ki naivedya indriyoMke valako var3hAnevAlA hai tathA susvAdu hai aura bhagavAna samasta indriyoM ke balako pralayakaranevAle haiM isaliye aisA naivedya bhagavAnake sAmane rakkhA huvA logoMke netroMko utsavakA karanevAlA hai|| 5 // 4//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 58 457 // For Private And Personal Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 458 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / ArArtikaM taralabanhizikhaM vibhAti svacche jinasya vapuSi prativimbitaM sat / dhyAnAnalo mRgayamANa ivAvaziSTaM dagdhuM paribhramati karmacayaM pracaMDaH // 6 // bhAvArthaH -- caMcala hai agnikI zikhA jisameM aisI tathA zrIjinendra bhagavAna ke svacchArIrameM prativimbita huI AratI aisI mAlUma hotI hai mAno pracaMDadhyAnarUpI agni, bacehuve karmoMko bhasmakarane koliye jahAMtahAM DhUMDhatI huI bhramaNa karatI hai / bhAvArthaH -- unnata zikhAko dhAraNa karanevAlI jo AratI kI jvAlA bhagavAna ke zarIra meM prativimbita hai vaha AratI kI jvAlA nahIM hai kiMtu bhagavAnakI dhyAnarUpI agni hai tathA vaha vacehuve samasta ko nAza karane keliye DhUMr3hatI phiratI hai aisI mAlUma hotI hai // 6 // aghAtiyA karmoM kastUrikA rasamayIriva patravallIH kurvana mukheSu calanairiva digvadhUnAm / harSAdiva prabhujinAzrayaNena vAtapreGkhadapurnaTati pazyata dhUpadhUmram // 7 // arthaH -- dizArUpI striyoMka mukhameM kastUrIkerasase banAI huIM patraracanAke samAna patraracanAko karatAhuvA prabhU zrIjinendrabhagavAna ke Azrayase, pacanase kampita hai zarIra jisakA aisA dhUpakA dhUtrAM, harSase mAnoM nRtyahI kararahA hai aisA mAlUma hotA hai / bhAvArtha:-dhUpakA dhUvAM savajagahapara phaila rahA hai isase to yaha mAlUma par3atA hai mAnoMvaha dizArUpI striyoMke mukhoMpara kastUrI kerasase racI huI patraracanAke samAna patraracanAko kararahAho kyoMki kastUrI ke rasakA raMga tathA dhUtrakA raMga ekasAhI hotA hai tathA nikalate samaya patrana se kaMpita hotA hai usase aisA mAlUma par3atA hai ki vaha mAno zrIjinendra ke Azraya ke karanese harSase nRtyahI kararahA ho || 7 || dhUpam // For Private And Personal 4 // 45 // Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir Anu 0000.00000000000000000000000000000000 pacanandipaJcaviMzatikA / uccaiH phalAya paramAmRtasaMjJakAya nAnAphalairjinapatiM paripUjayAmi / tadbhaktireva sakalAni phalAni datte mohena tattadapi yAcata eva lokaH // 8 // arthaH-savase UMce tathA uttama amRta hai saMjJA jisakI aise usa phalakeliye arthAta mokSaphalakeliye maiM zrIjinendrabhagavAnakI bhAMtibhAMtike aneka prakArake phaloMse pUjA karatAhUM yadyapi zrIjinandrabhagabAnakI bhaktihI samasta phaloMko denevAlI hai tobhI loka mohase phaloMkI yAcanA karatAhI hai| bhAvArthaH-yadyapi bhagavAnakI bhaktimeM hI yaha sAmarthya hai ki jo manuSya bhagavAnakI bhaktiko karatA hai usako uttamottama samastaprakArake phaloMkI prApti hotI hai to bhI manuSya mohake bazahokara phaloMkI yAcanA / karatA hai usIprakAra mujhe bhakti karanese avinAzI sukhake bhaMDAra mokSarUpI sukha kI prApti hosakatI hai tobhI maiM mohake bazahokara usamokSarUpa phalakI prApti ke liye zrIjinendrabhagavAnakI nAnAprakArake phaloMko car3hAkara pUjAkaratAhU~ // 8 // phalam // ___ pUjAvidhiM vidhivadatra vidhAya deve stotraM ca saMmadarasAzritacittavRttiH / puSpAJjaliM vimalakevalalocanAya yacchAmi sarvajanazAMtikarAya tasmai // 9 // artha:-zreSTa jo harSa vahIhuvA rasa usase Azrita hai cittakI vRtti jisakI aisA maiM (pUjaka) zAstrAnusAra bhagavAnakI bhalIbhAMti pUjAko karake tathA bhalIbhAMti stotrako bhI par3hakarake nirmala kevala jJAnarUpInetrake dhAraNa karanevAle aura samastajIvoMko zAMtike denevAle unazrI jinendrabhagavAnake liye puSpoMkI aMjaliko samarpaNa karatA hUM // 9 // puSpAMjaliH // zrIpadmanaMditaguNodha na kAryamasti pUjAdinA yadapi te kRtakRtyatAyAH / //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////. X459 // For Private And Personal Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana pra www.kcbatirth.org Acharya Shri Krishnagarsuri Gyanmandir // 46 // pacanandipazcaviMzatikA / svazreyase tadapi tatkurute jano'rhan kAryA kRSiH phalakRte natu bhUpakRtyai // 10 // arthaH-zrI padmanaMdi AcAryadvArA gAna kiyAgayA hai guNoMkA samUha jinakA aise heaIna he vItarAga yadyapi Apa kRtakRtya haiM isaliye usa kRtakRtyapanerUpahetuse Apako pUjA Adikase kuchabhI kArya nahIM hai tobhI loka apane kalyANakeliye hI ApakI pUjAkaratA hai kyoMki khetI apane kalyANoM kI prAptikeliye hI kI jAtI hai kiMtu rAjAke kAmakeliye nahIM kI jAtI // bhAvArtha:-jisaprakAra kisAnaloga khetIko apane hI kalyANoM keliye karate haiM rAjAke kalyANoMkeliye nahIM usIprakAra he samastaguNoMke bhaMDAra zrI jinendradeva jo manuSya ApakI pUjAkarate haiM ve apane kalyANoMkeliye hI karate haiM Apake liye nahIM karate kyoMki Apa samastakoMko karacuke haiM isaliye kRtakRtya hai ataH Apako pUjana Adi kAryase kisIprakArakA koI bhI prayojana nahIM hai // 10 // isaprakAra zrIpadAnaMdiAcAryadvArA viracita zrI padmanaMdipaMcaviMzatikAmeM pUjASTakanAmaka adhikAra samAptahuvA / / ..............................0000000000000000000 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // atha karuNASTakam / tribhuvanaguro jinezvara paramAnaMdaikakAraNa kuruSva / mayi kiMkare tra karaNAM yathA tathA jAyate muktiH // 1 // arthaH--he tInoM lokokeguru, he karmoM ke jItanevAle mahAtmAoMke svAmI, aura he utkRSTa mokSarUpI AnaMdakedenevAle jinendra mujhadAsapara aisIdayA kIjiye jisase ki merI mokSa hojAve arthAta samastapApakarmoMse maiM sarvathA chuTajAUM // 1 // kaa||46|| For Private And Personal Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 46 // // // // // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipaJcaviMzatikA / nirviNNohaM nitarAmarhana bahaduHkhayA bhvsthityaa| apunarbhavAya bhavahara kuru karuNAmatra mayi dIne // 2 // arthaH-he samastaghAtiyAkarmIko jItanevAle arhatabhagavAna, anekaprakArake duHkhoMko denevAlI aisI jo saMsArakI sthiti hai usase maiM sarvathA khinna hUM isaliye he saMsArake nAzakaranevAle jinendra isasaMsArameM mujha dInapara aisI dayA kIjiye jisase mujhe phirase janma na dhAraNa karanApar3e arthAt maiM mukta hojAUM // 2 // uddhara mAM patitamato viSamAdbhavakUpataH kRpAM kRtvA / ahaMnnalamuddharaNe tvamasItiM punaH punarvacmi // 3 // arthaH-he prabho maiM isabhayaMkara saMsArarUpI kUvameM paDAhavA hUM isaliye mere Upara dayAkarake mujhe isasaMsArarUpI bhayaMkara kUvese bAhira nikAliye kyoMki he arhana he bhagavan isakUpase mujhe nikAlane meM ApahI samartha haiM aisA maiM phira 2 se ApakI sevAme nivedana karatA hUM // 3 // tvaM kAruNikaH svAmI tvameva zaraNaM jineza tenAham / moharipudalitamAnaH pUtkAraM tava puraH kurute // 4 // arthaH--he jineza he prabho yadi saMsArameM dayAvAna haiM to ApahI haiM aura bhavyajIvoMke zaraNa haiM to Apa hI haiM isaliye moharUpIbairIne jisakA mAna (abhimAna) naSTakaradiyA hai aisA maiM Apake sAmanehI pUtkArako karatA hUM arthAt phukA mAra 2 kara rotA hUM // 4 // grAmapaterapi karuNA pareNa kenApyupadrute puMsi / jagatAM prabho na kiM tava jina mayi khalakarmabhiH prahate // 5 // 14000000000000000.00000000000.000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 462 / / //////////////////////////////////////////////////////////////// padmanandipazcaviMzatikA / arthaH--jo manuSya jisagAMvakA adhyakSa (mukhiyA) hai yadi usagAMvameM kisImanuSyapara koI anya manuSya Akara upadravakarai arthAt usako duHkha deve to vaha grAmakA mukhiyA bhI jaba usa duHkhitamanuSyapara karuNA karatA hai to he jinendra Apato tInoMlokake prabhU haiM aura mujhe atyaMta duSTa karmoMne satArakkhA hai to kyA Apa mere Upara karuNA na kareMge ? avazya hI dayAkareMge // 5 // apahara mama janma dayAM kRtvetyekatra vacasi vaktavyo / tenAtidagdha, iti me deva vabhUva palApitvam // 6 // artha:-he prabho sabakA mUlabhUta ekahI zabda kahadenA cAhiye vaha eka zabda yahI hai ki kRpAkara Apa mere janmako [saMsArako] sarvathA naSTa kareM kyoMki maiM isajanmase atyaMtaduHkhita hUM isIliye yaha merA Apake sAmane pralApa huA hai arthAt maiM vilapa 2 kara ro rahA hUM // 6 // tava jina caraNAbjayugaM karuNAmRtasaMgazItalaM yAvat / saMsArAtapataptaH karomi hRdi tAvadeva sukhI // 7 // arthaH-he prabho he jinandra saMsArarUpI Atapase saMtaptahuA maiM jabataka dayArUpI jalake saMgase atyanta zItala aise Apake donoM caraNakamaloMko hRdayameM dhAraNakaratA hUM tabhItaka maiM sukhI huuN| bhAvArtha:-jisaprakAra koI manuSya dhUpake saMtApase atyaMta saMtapta hove tathA usasamaya pAnIkeM saMbaMdhase atyaMtazItala aise kamaloMko apane hadayapara dhare to jisaprakAra vaha sukhI hotA hai usIprakAra he prabho he jineMdra maiM bhI saMsArake prakhara saMtApase atyaMta saMtapta hUM isaliye jabataka maiM dayArUpI jalake saMbaMdhase atyaMta zItala aise Apake donoM caraNakamaloMko apane hRdayameM dhAraNakaratA hUM tabataka maiM atyaMta sukhI rahatA hUM // 7 // 2000000000000000000000000000 //////////////////////////////////////////// //////////////////////////////////////// For Private And Personal Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 463 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazvaviMzatikA / jagadekazaraNa bhagavannasama zrIpadmananditaguNaudha / kiM bahunA kuru karuNAmatra jane zaraNamApanne // 8 // arthaH- he samasta jagata ke ekazaraNa, he bhagavan Apase atirikta janoMmeM nahIM pAyejAMya aise zrIpadmanaMdi nAmaka AcAryadvArA gAnakiye guNoM ke samUhako dhAraNakaranevAle he jineza he prabho aba maiM vizeSa kahAMtaka kahUM basa yahI prArthanA hai ki isa zaraNameM Ayehuve janapara arthAt mujhapara Apa isasaMsArameM dayA kareM // 8 // iti zrIpadmanandi AcAryadvArAviracita zrIpadmanandipaJcaviMzatikAmeM karuNASTakanAmaka adhikAra samApta huA / kriyAkAMDacUlikAdhikAraH / zArdUlavikrIr3ita / samyagdarzanabodhavRttazamatAzIlakSamAdyairdhanaiH saMketAzrayavajjinezvara bhavAn sarvairguNairAzritaH / manye tvayyavakAzalAndhirahitaiH sarve'tra loke vayaM saMgrAhyA iti garvitaiH parihRto doSairazeSairapi // 1 // arthaH- he prabho he jiMnaza niviDa jo samyagdarzana, samyagjJAna, samyakcAritra, zamatA, zIla aura kSamA Adika samasta guNa haiM unhoMne saMketake gharake samAna ApakA Azraya kiyA hai isIliye ApameM jinheMno sthAnako nahIM pAyA hai aura jo samasta lokameM hama saMgrAhya ( grahaNakarane yogya ) haiM isaprakAra ke abhimAnakara saMyukta haiM aise samastadoSoMne, Apako chor3adiyA hai aisA mAlUma hotA hai // bhAvArtha:-prathakAra kahate haiM ki he jinendra ApameM jo samasta guNahI guNa dIkhate haiM aura doSa eka For Private And Personal 46 Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 464 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanAndepazcaviMzatikA / nahIM dIkhatA usakA kAraNa yahI mAlUma par3atA hai ki samastaguNoMne pahalese hI Apasa meM salAhakara Apako sthAna vanAliyA aura pIche unake virodhI jo doSa haiM unhoMne ApameM sthAnako nahIM pAyA tava unadoSoM ko isavAtakA abhimAna utpanna huA ki hama samasta saMsArameM phailehuve haiM aura samasta saMsArake grahaNakarane yogya haiM yadi eka kevala jinendra meM hamako Azraya nahIM milA aura unhoMne hamako grahaNa nahIM kiyA to hamArA koI bhI nuksAna nahIM isIliye isaprakArake abhimAnase Apako unhoMne sarvathA chor3adiyA // 1 // basataitilakA / yastvAmanaMtaguNamekabhuvaM trilokyAH stauti prabhUtakavitAguNagarvitAtmA / Arohati drumaziraH sa naro nabhoM'taM gantuM jinendra mativibhrato budho'pi // 2 // arthaH--he jinendra Apato ananteguNoM ke bhaMDAra haiM aura tInoMlokake ekasvAmI haiM aisA samajhakara bhI yadi pracura jo kavitAkA guNa usase jisakI AtmA atyaMta garvakara sahita hai arthAt jo kavitAcAturyakA bar3AbhArI abhimAnI hai aisA koI manuSya ApakI stuti kare to samajhalenA cAhiye ki vaha vuddhimAna bhI manuSya apanI buddhike bhramase ( mUrkhatAse ) AkAzake aMtako prAptahone keliye vRkSakI coTIpara car3hatA hai aisA nissaMdeha mAlUma hotA hai // bhAvArthaH AkAza anaMta hai tathA savajagahapara vyApta hai isaliye saikar3oM vRkSoMkI coTIpara car3hanesebhI jisaprakAra usakA aMta nahIM milasakatA usIprakAra hejinendra Apa bhI anaMte guNoMke bhaMDAra haiM aura samasta jagatake svAmI haiM isaliye ApakA stavana karanA bhI atyaMta kaThina hai yadi koI manuSya apanI kavitvazaktikA abhimAna rakhakara ApakI stuti karanA cAhai to vaha vuddhimAna honepara bhI sarvathA mUrkha hai aisA samajhanA cAhiye // For Private And Personal // 464 // Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 465H 4400000000000000000000000000000000000000 padmanAndapazcaviMzatikA / zaknoti kartumiha kaH stavanaM samastavidyAdhipasya bhavato vibudhArcitA H / tatrApi tajjinapate kurute jano yattacittamadhyagatabhaktinivedanAya // 3 // arthaH-he prabho Apa samastavidyAoMke svAmI haiM aura Apake caraNoMkI bar3e 2 deva athavA bar3e 2paMDita bhAkara pUjana karate haiM isaliye saMsArameM ApakI stutike karanekoliye koI bhI samartha nahIM hai to bhI he jinendra jo loga ApakI stuti karate haiM ve kevala apane cittameM prApta jo bhakti usake nivedana karaneke liye hI karate haiM aura dUsarA koI bhI kAraNa nahIM hai // 3 // nAmApi deva bhavataH smRtigocaratvaM vAggocaratvamatha yena subhktibhaajaa| nItaM labheta sa naro nikhilArthasiddhiM sAdhvI stutirbhavatu mA kila kAtra ciMtA // 4 // arthaH he jinendra he prabho jo ApakA bhakta manuSya Apake nAmako bhI smaraNa karatA hai athavA Apake nAmako vacanadvArA kahatA bhI hai usa manuSyako bhI saMsArameM samasta prakArakI siddhiyoMkI prApti hojAtI hai taba ApakI uttamarItise stutiho athavA mataho koI bhI ciMtA nahIM // bhAvArtha:-jo manuSya ApakI stuti tathA bhakti karatA hai vaha kisI na kisI lAbhakeliye hI karatA hai yadi usabhavyajIvako Apake nAmake smaraNase athavA Apake nAmake uccAraNa karanese hI samasta prakArakI siddhiyAM prApta hojAveM to cAhai ApakI stuti usase uttamarItise ho yA na ho koI ciMtA nahIM // 1 // etAvateva mama pUryata eva deva sevAM karomi bhavatazcaraNadayasya / atraiva janmani paratra ca sarvakAlaM na tvAmitaH paramahaM jina yAcayAmi // 5 // yaha zloka ba. pustaka nadI hai mAlUma hotA hai lekhakakI pAne chuTagayA hai kyoMki yaha koka prakaraNaro parnayA ca rkhtaa|| 11.100000000000000000000000000000000000000000000000000 0 00061666 // 46 // For Private And Personal Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 466 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / arthaH- he jinaza isabhavameM tathA parabhavameM maiM Apake donoM caraNoMkI sadA kAla sevAkaratA rahU~ yahI mujhe prApti hove kiMtu maiM isase adhika Apase kuchabhI nahIM mAMgatA // 5 // sarvAgamAvagamataH khalu tattvabodho mokSAya vRttamapi samprati durghaTaM naH / jADyAttathA kutanutastvayi bhaktireva devAsti saiva bhavatu kramatastadartham // 6 // arthaH samastaprakArake zAstroMke jJAnase nizcayase tatvoMkA jJAna hotA hai aura unhIM zAstroMse mokSakeliye samyakcAritrakI bhI prApti hotI hai kiMtu isa paMcamakAlameM hamAreliye ve donoM mUrkhatAkekAraNa tathA durgedhimayazarIrake kAraNa atyaMta durghaTa haiM arthAt sahasA prApta nahIM hosakate isaliye mujhameM jo ApakI bhakti hai vahI kramase mokSakeliye hove aisI prArthanA hai // bhAvArthaH -- yadyapi mokSakeliye tattvajJAnakI prApti tathA samyak cAritra kI prApti zAstroMse hosakatI hai kintu isapaMcamakAlameM ajJAnatAkI adhikatAse tathA asamartha aura durgaMdhamaya zarIra ke kAraNa na to tattvajJAnahI hamasarIkhe manuSyoMko hosakatA hai aura na samyak cAritrahI palasakatA hai aura mokSako cAhate hI haiM isaliye he jinendra yaha vinaya pUrvaka prArthanA hai ki jo mujhameM ApakI bhakti maujUda hai vahI mujhe mokSakeliye hove // 6 // harati haratu vRddhaM vArdhakaM kAyakAnti dadhati dadhatu dUraM maMdatAmindriyANi / bhavati bhavatu duHkhaM jAyatAM vA vinAzaH paramiha jinanAthe bhaktirekA mamAstu // 7 // arthaH---vRddhAvasthA samastazarIrakI kAMtiko naSTa karatI hai so karo tathA samastaindriyAM bahutakAlataka maMda hojAtI haiM so hoveM aura saMsAra meM duHkha hotA hai so bhI ho, tathA vinAzabhI ho kiMtu jinendra bhagavAna meM jo merI bhakti hai vaha sadA raho aisI prArthanA hai // For Private And Personal ||466 // Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 467 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / bhAvArthaH -- vRddhAvasthAmeM cAhe mere samastazarIrakI kAMti naSTa ho aura merI samasta indriyAM bhI zithila hoveM tathA mujhai duHkhabhI bhoganA par3e aura merA maraNabhI hojAve tobhI jo jinendrabhagavAnameM merI bhakti hai vaha sadA sthira rahe yaha vinayase prArthanA hai // 7 // astu tryaM mama sudarzanabodhavRttasaMvaMdhi yAMtu ca samastadurIhitAni / yAce na kiJcidaparaM bhagavan bhavantaM nAprAptamasti kimapIha yatatrilokyAm // 8 // arthaH- he prabho isa saMsArameM samyagdarzana samyagjJAna aura samyakcAritrarUpI jo trayI hai vaha mere hove tathA mere samasta pApa naSTa hojAveM basa yahIM maiM Apase yAcanA karatAhUM kiMtu isase bhinna dUsarI vastu, maiM nahIM mAMgatA kyoMki saMsArameM inase bhinna aisI koI bhI vastu nahIM hai jo mujhe prApta na hogaI ho // bhAvArtha: hai jineza maiM isasaMsArameM bar3Ise bar3I RddhikA dhArI devabhI hocukA tathA rAjAbhI hocukA aura bhI maiMne aneka vibhUtiyAM prApta karalIM kiMtu abhItaka mujhe samyagdarzana samyagjJAna tathA samyak cAritra kI prApti nahIM huI hai aura mere pApabhI abhI naSTa nahIM huve haiM isaliye maiM yaha Apase yAcanA karatAhUM ki mujhe ina tInoM kI prApti hojAve tathA samastakarma mere naSTa hojAve aura inase adhika meM Apase kuchabhI nahIM mAMgatA kyoMki samyagdarzana Adise bhinna bastukA mAMganA vinA prayojanakA hai // 8 // vasaMtatilakA / dhanyo'smi puNyanilayosmi nirAkulo'smi zAMtosmi naSTavipadasmi vidasmi deva zrImajjinendra bhavato'GghriyugaM zaraNyaM prAptosmi vedahamatIndriyasaukhyakAri // 9 // arthaH- he zrI jinendra jo sukha atIndriya hai arthAt indriyoMse nahIM ho sakatA hai usasukhake karane For Private And Personal // 467 // Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 468 // r////////////////////////////////////////// //////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipazcaviMzatikA / / vAle yadi mujhai saMsArameM Apake donoM caraNa prApta hogaye to he deva maiM apaneko dhanyahUM puNyavAna hUM samastaprakArakI AkulatAoMkara rahitahUM zAMtahUM tathA saba prakArakI ApattiyoMkara bhI rahitahUM aura jJAnIhUM aisA bhalIbhAMti samajhatA hUM / bhAvArtha:-he prabho yadi saMsArameM jIvoMko alabhya haiM to atIndriyasukhake karanevAle Apake caraNakamala hI haiM aura jaba mujhe unhIM kI prApti ho gaI taba maiM dhanyahUM, puNyavAnahUM, nirAkulahUM, zAMtahUM, aura samastaprakArakI ApatiyoMkara rahitahUM tathA jJAnIhUM aisA maiM apaneko mAnatAhUM // 9 // ratnatraye tapasi paMktividheca dharme mUlottareSu ca guNeSvatha guptikArye / daryAt pramAdata utAgasi me pravRtte mithyAstu nAtha jinadeva tava prasAdAt // 10 // arthaH-heprabho jinaza samyagdarzanAdiratnatrayameM, tapameM, dazaprakArakedharmameM, tathA mUlaguNa aura uttaraguNoMmeM aura tIna prakArakI guptiyoMmeM jo kucha abhimAnase athavA pramAdase mujhe aparAdha lagAho so he jinadeva he nAtha Apake prasAdase vaha merA aparAdha sarvathA mithyAho aisI prArthanA hai // 10 // manovaco'GgaiH kRtamaGgipIr3anaM pramodita kAritamatra yanmayA / pramAdato darpata etadAzrayaM tadastu mithyA jina duSkRtaM mama // 11 // arthaH-he prabho he jinendra pramAdase athavA abhimAnase jo maiMne mana vacana kAyase jIvoMko pIr3AdI hai athavA dUsaroMse maiMne dilavAI hai vA jIvoMko pIr3AdenevAle dUsarejIvoMko maiMne acchA kahA hai inase paidAhuvA vaha samastapApa merA mithyA ho // 11 // 000000000000000000000000000000000000000000........000 468 For Private And Personal Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 469 // www.kobatirth.org padmanandipazcaviMzatikA / zArdUlavikrIr3ita / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ciMtAduSpariNAma saMtativazAdunmArgagAyA giraH kAyAtsaMvRtivarjitAdanucitaM karmArjitaM yanmayA / tannAzaM brajatu prabho jinapate tvatpAdapadmasmRtereSA mokSaphalapradA kila kathaM nAsmin samarthA bhavet // arthaH- he prabho he jinendra ciMtAse khoTe pariNAmoMkI saMtatise tathA khoTe mArgameM gamana karanevAlI vANIse aura saMvara rahita zarIrase jo maiMne nAnAprakArake karmoMkA upArjana kiyA hai ve samastakarma Apake caraNakamaloMke sparzase sarvathA nAzako prApta hove kyoMki Apake donoM caraNakamaloMkI jo smRti hai vaha nizcayase mokSaphalake denevAlI hai isaliye vaha pApakarmo ke nAzakaranemeM kyoM nahIM samartha hogI ? // bhAvArtha:- he jineza maiMne khoTe padArthoMkI ciMtAse tathA khoTe pariNAmoMse kutsitavacanoMse aura saMvarakararahita zarIrase aneka prakArake karmoMkA saMcaya kiyA hai kiMtu he jinendra aba unakama ke nAzakA upAya Apake donoM caraNakamaloMkI smRtihI hai ataH usase ye mere samastapApa naSTa hojAyeM kyoMki Apake donoM caraNakamaloMkI smRtimeM jaba jIvoMko mokSarUpIphalake denekI zakti mojUda hai taba kyA vaha smRti ina pApakarmoM ke nAzameM samartha nahIM hosakatI hai avazyahI hosakatI hai // 12 // vasantatilakA / vANI pramANamiha sarvavidastrilokIsajhanyasau pravaradIpazikhAsamAnA / syAdvAdakAMtikalitA nRsurAhivaMdyA kAlatrayaprakaTitAkhilavastutattvA // 13 // arthaH--jo sarvajJadevakI bANI syAdvAdarUpIkAMtikara saMyukta hai aura jisakI manuSya deva nAgakumAra saba hI stutikarate haiM tathA jo tInokAloMmeM rahanevAle samastatatvako prakaTa karanevAlI hai ataeva jo tInaloka For Private And Personal // 469 // Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 4 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipazcaviMzatikA / rUpI dharameM utkRSTa dIpakakI zikhAke samAna hai vahI bANI pramANa hai // bhAvArtha:-jisaprakAra dIpaka kAMtikarasahita hotA hai aura vaMdanIya hotA hai tathA padArthoMkA prakAzakarane vAlA hotA hai usIprakAra jo sarvajJakI vANI syAhAdarUpIkAMtikara sahita hai aura manuSya deva nAgakumAra Adi saboMse vaMdanIya hai tathA tInoMkAloMmeM rahanevAle samastapadA ko prakaTakaranevAlI hai aisI vaha trilokarUpI makAnameM utkRSTadIpakake samAna kevalIkI bANI hI pramANa hai // 13 // pRthvI / kSamasva tadvANi tajinapatizrutAdistutau yduunmbhvnmnovcnkaayvaiklytH| anekabhavasaMbhavairjaDimakAraNaiH karmabhiH kutotra kila mAdRze janani tAdRzaM pATavam // 14 // artha:-he mAtaH sarasvati manavacanakAyakI vikalatAse jinendrabhagavAnakI stutimeM athavA zAstrakI stutimeM jo kucha [mujhase] hInatA huI hai usako kSamAkara / kyoMki anekabhavoMmeM utpanna huve tathA jaDatAke kAraNa jo karma haiM unase meresamAnamanuSyameM jinendrakI tathA zAstraAdikI bhalIbhAMti stutikaranemeM kahAMse itanI caturatA AsakatI hai ? // bhAvArtha:-he mAtaH anekabhavoMmeM utpanna tathA jaDatAkekAraNa ghora kauMkA prabhAva merI AtmAke Upara paDAhuvA hai isaliye jinendrabhagavAnakI stutimeM tathA zAstra AdikI stutimeM jitanI vidvattA honI cAhiye utanIvidvattA mujhameM nahIM hai isaliye manavacanakAyakI vikalatAse jo zrIjinendrakI stutimeM athavA zAkha AdikI stutimeM hInatA huI hai usako he mAtaH sarakhati Apa kSamAkareM // 14 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 470 / For Private And Personal Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir // 47 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pcnndipshcaavNshtikaa| ___ anuSTup / pallavoyaM kriyaakaaNddklpshaakhaagrsNgtH| jIyAdazeSabhavyAnAM prArthitArthiphalapradaH // 15 // arthaH-samasta bhavyajIvoMko abhilaSitaphaloMkA denevAlA aisA yaha kiyAkAMDarUpI kalpavRkSakA zAkhAmeM lagAhuvA kiyAkAMDacUlikAdhikArarUpI jo pallava hai vaha sadA isalokameM jayavaMta rho| bhAvArtha:-jisaprakAra kalpavRkSakI zAkhAke agrabhAgameM lagAhuvA pallava jIvoMko abhISTaphaloMkA denevAlA hotA hai usIprakAra yaha kiyAkAMDarUpI kalpavRkSakI zAkhApara lagAhuvA kiyAkAMDacUlikA nAmaka adhikArarUpIpalla bhI bhabyajIvoMko abhISTaphalakA denevAlA hai isaliye aisA vaha paddhava sadA isalokameM jayavaMta raho // 15 // bhujNgmyaab| kriyAkAMDasaMbaMdhinI cUlikeyaM naraiH paThyate yaitrisandhyaM ca teSAm / vapurbhAratI cittavaikalyato yA na pUrNA kriyA sApi pUrNatvameti // 16 // artha:-jo bhavyajIva isakriyAkAMDa saMbaMdhinI cUlikAko tInoMkAla (prAtaHkAla, madhyAnhakAla, tathA sAyaMkAla,) par3hatA hai tathA par3hegA usabhavyajIvakI jo kriyA mana vacana kAyakI vikalatAse pUrNanahIM huI hai vaha zIghrahI pUrNa hojAtI hai // 16 // pRthvI / jinezvara namostu te tribhuvanaikacUr3AmaNe gato'smi zaraNaM vibho bhavabhiyA bhavaMtaM prati / tadAhatikRte vudherakathi tatvametanmayA zritaM sudRr3hacetasA bhavaharastvamevAtra yat // 17 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////zz//// ////////////////////// ////////////// //// 471 // For Private And Personal Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 11472 // pacanandipaJcaviMzatikA / artha:-he tInabhuvanake cUr3AmANi jinendra Apake liye namaskAra ho saMsArake bhayase bhItahokara maiM Apake zaraNako prAptahuvA hUM vihAnalogoMne jo saMsArakI pIr3Ake nAzakaranekaliye tatva kahA hai usakA maine dRr3hacittase Azraya karaliyA hai arthAt apane aMtaraMgameM dhAraNakaraliyA hai kyoMki isasaMsArameM ApahI samasta saMsArake nAzakaranevAle ho // 17 // vsNttilkaa| aIn samAzritasamastanarAmarAdibhavyAbjanandivacanAMzuravestavAgre / maukharyametadabudhena mayA kRtaM yat tadbhUribhaktirabhasasthitamAnasena // 18 // arthaH-he aIn sabhAmeM baiThehuve jo samasta manuSya tathA deva Adika bhavyajIva vehI huve kamala unako AnaMdakedenevAle haiM vacanarUpIkiraNa jinake aise Apa jinadevasUryake sAmane jo mujha apaMDitane vAcAlatA I prakaTakI hai vaha atyaMtagAr3ha jo bhakti usameM sthita manasehI kI hai| bhAvArtha:-isazlokase AcAryane apanI laghutA prakaTakI hai yathA he jinendra jisaprakAra sUryakI kiraNa kamaloMko AnaMdake denevAlI hotI haiM usIprakAra Apake vacanarUpI kiraNabhI samavasaraNameM baiThe huve samasta manuSya deva Adi bhavyajIvoM ko AnaMdakI denevAlI haiM isaliye Apa sUryake samAna haiM ataH Apake Age maiM mUrkhahUM ApakI stuti karanahIM sakatA kintu yaha jo maiMne kucha vacanoMse vAcAlatA prakaTa kI hai vaha ApakI bhaktise prerita manasehI kI hai // 18 // iti zrIpadmanaMdi AcAryadvArA viracita zrIpadmanaMdipazcaviMzatikAmeM kriyAkANDacUlikA nAmaka adhikAra samApta huvA // 1990.0.0.00000000000000000000000............40.00000 // 472 // For Private And Personal Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 473 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 panndipshcviNshtikaa| athaikatvabhavAnAdazakam / anuSTup / svAnubhUtyaiva yadgamyaM ramyaM yacAtmavadinAm / jalpe tatparamajyotiravAGmAnasagocaram // 1 // arthaH-jo paramateja svAnubhavasehI jAnAjAtA hai aura jopuruSa AtmasvarUpake jAnanevAle haiM unako manohara mAlUma par3atA haiM aura jo teja na vacanake gocara haiM aura na manakA viSayabhUta hai usa paramatejakA maiM varNana karatA huuN| bhAvArtha:-paramajyotise yahA~para AtmarUpIteja liyAgayA hai vaha AtmarUpIteja amRta hai (caitanyasvarUpahai) isaliye na to mUrtavANIke gocara haiM aura na manake gocara hai aura jo AtmasvarUpake jAnanevAloMko atyaMtamanohara mAlUma par3atA hai tathA jo svAnubhavaptehI gamya hai aise usatejako maiM varNana karatAhUM // 1 // ekatvaikapadaprAptamAtmatatvamavaiti yaH / ArAdhyate sa evAnyestasyArAdhyo na vidyate // 2 // arthaH-jo bhavyajIva ekatvasvarupako prApta ese Atmatatvako jAnatA hai usa puruSakI anya loga pUjA ArAdhanA karate haiM kintu usakA ArAdhya koI nahIM arthAt vaha kisI ko nahIM pUjatA // 2 // ekatvajJo bahubhyo'pi karmabhyo na vibheti saH yogI sunogato'mbhodhijalebhya iva dhIradhIH // 3 // artha-jisaprakAra dhIrabuddhipuruSa uttamanAvameM baiThA huvA samudrake jalase bhaya nahIM karatA hai usIprakAra 00000000000000000000000000000000000000000000000000000 // 473 // For Private And Personal Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 474 // 20000000000000000000000000000000000000000000000000000000 padmanandipazcaviMzatikA / jo yogI ekakhasvarUpakA jAnanevAlA hai vaha bahatabhI kamAse aMzamAtrabhI bhaya nahIM karatA hai // 3 // caitanyaikatvasaMvittidurlabho saiva mokSadA / labdhA kathaM kathaJciccarcitanIyA muhurmuhuH // 4 // atheH-caitanyake ekalakA jo jJAna hai vaha atyaMta durlabha hai aura vaha jJAnahI mokSakA dene vAlA hai isaliye yadi kisI rItise usacaitanyakA jJAna hojAve to vAraMvAra usa jJAnakA citavana karanA cAhiye / / bhAvArtha:-jisasamaya AtmA samastakamAke saMbaMdhase rahita eka hai isaprakAra AtmAmeM ekalakA jJAna hotA hai usIsamaya mokSakI prApti hotI hai kyoMki mokSakA kAraNa caitanyake ekatvakA jJAnahI hai kiMtu isa caitanyake ekalakA jJAna hotA baDI kaThinatAse hai| yadi bhAgyavaza caitanyake ekalakA jJAna hobhI jAya to vihAnoMko ( mokSakI prAptike abhilASiyoM ko) cAhiye ki ve vAraMvAra isakA citavanakareM kiMtu usake citavanakarane meM pramAda na kareM // 4 // isI Azayako lekara samayasArameM bhI kahA hai| sudaparicidANubhUdA savvassavi kAmabhogavaMdhakahA eyattassuvalaMbho Navari Na sulaho vibhattasya // 5 // arthaH-jitanebhara jIva saMsArameM maujUda haiM unasabane prAyaH kAma bhoga saMbaMdhI kathAto sunI hai tathA usakA paricaya aura anubhavabhI kiyA hai isaliye kAmabhogasaMbaMdhI kathA unakeliye sulabha hai kiMtu ekala aura vibhakta AtmAkA unako kabhIbhI jJAna nahIM huvA hai isaliye kevala usakI prApti sulabha nahIM hai isaliye bhavyajIvoMko cAhiye ki ve ekakha aura vibhakta AtmAkI prAptikeliye udyoga kareM // 5 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 44 // For Private And Personal Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 475 // 10.0000000000000000000000000000000...............0000... pannanandipazcaviMzatikA / mokSaeva sukhaM sAkSAttacca sAdhyaM mumukSubhiH saMsAre'tra tu tannAsti yadasti khalu tanna tat // 6 // arthaH-sAkSAt yadi sukha hai to mokSameMhI hai aura usasukhako mokSAbhilASI hI siddha karasakate haiM isasaMsArameM sAkSAta sukha nahIM hai aura jo hai bhI vaha nizcayase sukha nahIM dukhahI hai // bhAvArtha:-bahutase mUrkhamanuSya indriyoMse jAyamAna sukha ko hI sAkSAt sukha samajhate haiM kintu vaha sAkSAta sukha nahIM kyoMki vaha anitya hai tathA pariNAmameM duHkhakA denevAlA hai kintu vAstavikamukha mokSahI hai kyoM ki vaha nitya hai aura nirvikalpa hai aura usa sukhako jo manuSya mokSake abhilASI haiM vehI siDa kara sakate haiM isaliye mokSAbhilASiyoMko cAhiye ki ve usasukhake liye pUrA 2 prayatna kareM // 6 // kiJcitsaMsArasaMdhi vaMdhuraM neti nizcayAt gurUpadezato'smAkaM niHzreyasapadaM priyam // 7 // arthaH-saMsAra saMbaMdhIbhI koI vastu nizcayase hamako priya nahIM hai kintu zrIguruke upadezase hamako mokSapadahI priya hai| bhAvArthaH-aneka manuSya saMsArameM strIH, putra mitra suvarNa Adi padArthoko priya mAnate haiM kintu ve nizcayase hamako priya nahIM haiM kyoMki ve duHkha ke dene vAle haiM yadi eka priya hai to zrIguruke upadezase jisakA svarUpa jAnagayA hai aisA mokSa hI priya hai // 7 // mohodayaviSAkrAntamapi svargasukhaM calam / kA kathA'parasaukhyAnAmalaM bhavasukhena me // 8 // 000000000000000000000000000000000000000000000000000000 NI475 // For Private And Personal Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 76 // 1999.0000000000000000000000000000000000................. paanandipaJcaviMzatikA / arthaH-mohakA jo udaya vahIhuvA viSa usase vyApta yadi vargasukhabhI saMsAramai vinAzIka hai taba svarga se bhinna jitanebhara sukha haiM unakI kyA kathA hai arthAt veto avazyahI vinAzIka haiM isaliye mujhai saMsAra saMbaMdhI sukha nahIM cAhiye / bhAvArtha:-samastamanuSyoMkA yaha siddhAMta hai ki saMsArameM sabase uttama sukha vargakA sukha hai kintu yaha una | manuSyoMkA bhrama hai kyoMki mohodayarUpaviSase vyApta vaha svarga sukhabhI calAyamAna hai vinAzIka hai aura jaba varga sukha hI calAyamAna tathA vinAzIka hai taba aura sukhato avazyahI vinAzIka hai isaliye mujhe saMsArake sukhase koI prayojana nahIM // 8 // lekSyIkRtya sadAtmAnaM zuddhabodhamayaM muniH Aste yaH sumatizcAtra sopyamutra carannapi // 9 // arthaH-zreSThabuddhikA dhAraka jo muni isabhavameM nirmalasamyagjJAnasvarUpa tathA zreSTha AtmAko lakSya kara rahatA hai vaha parabhavameM gayAhuvA bhI isIprakAra AtmAko lakSyakara rahatA hai| bhAvArthaH-AtmA samyagjJAnasvarUpa hai tathA atizreSTha hai isaliye jo uttama buddhikA dhArakamuni isabhava meM isaprakArake AtmAko lakSyakara rahatA hai parabhavameM gayehuve bhI usamunikA lakSya AtmAmeM vaisAhI vanArahatA hai isaliye muniyoMko cAhiye ki ve isIprakAra AtmAmeM lakSyarakkheM // 9 // vItarAgapathe svasthaH prasthito munipuMgavaH / tasya muktisukhaprApteH kaH pratyUho jagattraye // 10 // 6. pustaka meM " lakSmIkasma" bada bhI pATha de // 2 sa. pustaka meM " samitizvatra " yaha bhI pATha hai| 3..pustaka "svaccha " yaha bhI pATha hai| 0.000000000000000000000000......0000000000004 For Private And Personal Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandit aa477|| 4400.............." 10000000000000000000000000000000000000000000000.4000002 pcnndipshcviNshtikaa| arthaH-apane AtmasvarUpameM tiSThanevAle jisauttamamunine vItarAgamArgameM gamanakiyA hai usa munikI mokSakI prAptimeM tInoMlokameM koIbhI vighna nahIM hai| bhAvArtha:-javataka muni vItarAga mArgameM gamana nahIM karatA tabatakato usako mokSakI prApti nahIM hosakatI kyoMki usakaliye mokSakI prAptimeM bahutase vighna Akara upasthita hojAte haiM kiMtu jo muni vItarAgamArga meM gamanakaranevAle haiM unako mokSasukhakI prAptimeM tInoMlokameM kisIprakArakA vighna Akara upasthita nahIM hotA isaliye mokSa sukhake abhilASI muniyoMko vItarAga mArgameM hI sthita rahanA cAhiye // 10 // hatyakAmanA nityaM bhAvayan bhAvanApadam / / mokSalakSmIkaTAkSAlimAlApadmazca jAyate // 11 // arthaH-jo muni isaprakAra ekacittahokara sadA aisI bhAvanA karatA rahatA hai vaha muni mokSarUpIjo lakSmI usake jo kaTAkSa vehI huve alimAlA (bhramarasamUha) usakeliye kamalake samAna hotA hai| bhAvArtha:--jisaprakAra kamalapara svayaM bhaiaure Akara baiThajAte haiM usIprakAra jo muni uparyuktabhAvanAko karane vAle haiM unamuniyoM ke Upara mugdhahokara svayaMmokSarUpI lakSmI apane kaTAkSapAtoMko karatI hai arthAta ve muni zIghrahI mokSako prAptahojAte haiM isaliye muniyoMko cAhiye ki ve sadA aisIhI bhAvanA karate rahaiM // 11 // etaddharmaphalaM dharmaH sa cedasti mmaamlH| Apadyapi kutazciMtA mRtyorapi kuto bhayam // 12 // arthaH-isa manuSya bhavakA phala dharma hai yadi mere vaha dharma nirmala maujUda haiM to Apattike Ane para bhI mujhe ciMtA nahIM aura na mujhe maraNa se hI bhaya hai // 100000000000000000000.. this out . For Private And Personal Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 478 // padmanandipazcaviMzatikA / bhAvArtha:--jabataka nirmala dharmakI prApti nahIM hotI tabatakato ApAta meM ciMtA rahatI hai tathA janma maraNase bhI bhaya rahatA hai kintu yadi isa manuSya bhavakA phala nirmala dharma mere pAsa mojUda hai to nato mujhe ApattimeM kisI prakArakI ciMtA ho sakatI hai aura na mujhako janma maraNase bhI bhaya ho sakatA hai // 12 // iti zrIpadAnaMdiAcArya dvArA viracita zrIpadmanadipaMcavizatikAmeM ekatvabhAvanA nAmaka adhikAra samApta huvA / //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// atha paramArthabiMzatiH / zArdUlavikrIr3ita / mohadveSaratizritA vikRtayo dRSTAH zrutAH sevitAH vArambAramanaMtakAlavicaratsarvAGgibhiH sasRtau // advaita punarAtmano bhagavato durlakSyamekaM paraM bIjaM mokSataroridaM vijayate bhavyAtmabhirvaditam // 1 // artha saMsArameM anaMtakAlase bhramaNa karate huve prANiyoMne moha dveSa rAgake Azrita jo vikAra haiM unako dekhA hai sunA hai tathA unako anubhava bhI kiyA hai kiMtu bhagavAna AtmA ke advaitako na denA hai aura na sunA hai tathA usakA anubhava bhI nahIM kiyA hai isaliye kaThinItise dekhane yogya tathA eka aura utkRSTa tathA bhavyajIvoMse sadA badita aisA yaha bhagavAna AtmAkA advaita isalokameM jayavaMta hai|| bhAvArthaH-moha rAga dveSa AdikarmoM kA vikAra samasta saMsArI prANiyoM ke sAdhAraNarItise pAye jAte haiM isa liye jo jIva anaMta kAlase saMsArameM bhramaNa karane vAle haiM unhoMne anekavAra ina mohavikAroM ko dekhA hai tathA ka. pustameM " durlakSam " yaha bhI pATha hai / / 100.0000000000000000000000000000000000000000000000000000 ////////////////////////// aa478|| For Private And Personal Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 479 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padma nandipaJcaviMzatikA / sunA hai aura inakA anubhavabhI kiyA hai kiMtu abhI taka karmoMse rahita AtmAkA anubhava Adika nahIM kiyA hai| isaliye durlakSya kaThinarIti se dekhane yogya tathA eka utkRSTa aura mokSarUpI vRkSakA bIja tathA jisakI bhavya jIva sadA stuti karate rahate haiM aisA vaha AtmAkA advaita (karma rahita AtmA) sadA isalokameM jayavaMta hai 1 / aMtarbAhyavikalpajAlarahitA zuddhaikacidrUpiNIM bande tAM paramAtmanaH praNayinIM kRtyAntagAM svasthAtAm / yatrAnaMtacatuSTayAmRtasarityAtmAnamantargataM na prApnoti jarAdidussahazikho janmogradAvAnalaH // 2 // arthaH-jo svasthatA aMtaraMga tathA bahiraMga donoM prakArake vikalpoMkara rahita hai tathA zuddha eka caitanya svarUpako dhAraNa karane vAlI hai aura paramAtmAse prIti karAne vAlI hai tathA kRtakRtya hai aisI usa svasthatA ko namaskAra karatA hUM kyoMki jisa anaMtAvajJAnAdi catuSTaya svasthAtArUpI amRtanadIke madhya meM rahe huve AtmA ko vRddhAvasthA Adi dussaha jvAlAoMko dhAraNa karanevAlI janmarUpI bhayaMkara agni prApta hI nahIM ho sakatI bhAvArthaH - jisaprakAra uttama jalase bharI huI nadIke bhItara sthita padArthakA bhayaMkara jvAlA ko dhAraNa karane vAlI bhayaMkarabhI abhi kuchabhI nahIM karasakatI usIprakAra jisa anaMtacatuSTayasvarUpI nadIke madhya meM praviSTa AtmAkA jaga Adi dussaha jvAlAoMko dhAraNa karanevAlI bhI bhayaMkara janmarUpI agni kucha bhI nahIM kara sakatI arthAt jisa svasthatAkI (AtmakharUpake anubhavapanekI) prAptise AtmA janma maraNa Adikara rahita hojAtA hai aura jo zuddha, eka, caitanyasvarUpako dhAraNakaranevAlI hai tathA paramAtmAse sneha karAnevAlI tathA kRta kRtya hai aisI usasvasthatAko maiM namaskAra karatAhUM // 2 // ekatvasthitaye matiryadanizaM saMjAyate me tayApyAnaMdaH paramAtmasaMnnidhigataH kiJcitsamunmIlati / kaMcitkAlamavApya saiva sakalaiH zIlairguNairAzritA tAmAnaMdakalAM vizAlavilasadvoghAM kariSyatyasau // 3 // For Private And Personal // 479 // Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org // 48 // pacanandipazcaviMzatikA / arthaH-jo niraMtara merI buddhi ekatvasthiti kI ora jAtI hai usase bhI mujhe paramAtma saMvandhI kucha 2 AnaMda utpanna hotA hai yadi vahI buddhi kuchakAlataka samastazIla Adi uttamaguNoMse sahitahokara rahegI to avazyahI vizAla tathA dedIpyamAna hai jJAna jisameM aisI usa AnaMdakI kalAko prApta karaigI // bhAvArtha:-jabamujhe ekatva sthitikI ora buddhike jAnesahI paramAtmAsaMvandhI kucha jJAna hotA hai taba yadi merI buddhi kuchakAlataka zIla AdiguNoMse viziSTa rahegI to avazyahI paramAtmAke AnaMdako prApta hogI isameM kisIprakArakA saMzaya nahIM // 3 // kenApyasti na kAryamAzritavatA mitreNa cAnyena vA premAGgepi na mesti samprati sukhI tiSThAmyahaM kevalaH / saMyogena yadatra kaSTamabhavatsaMsAracakre ciraM nirviNNaH khalu tena tena nitarAmekAkitA rocate // 4 // artha:--mere Azrita jo mitra haiM na to mujhe unase kuchakAma hai aura na mujhe dUsaresebhI kAma hai aura mujhe apane zarIrameMbhI premanahIM isasamaya maiM akelAhI sukhAhUM kyoMki mujhai saMsArarUpI cakase mitra Adike saMyogase kaSTa huvAthA isaliye maiM nizcayase udAsInahUM aura mujhe ava ekAnta sthAnahI priya hai // bhAvArtha:-javataka merA mitra strI putra Adi parapadAthoMse saMvandharahA tavataka mujhai nAnAprakArake kaSToMkA sAmanA karanA par3A isaliye aba mujhe una mitra tathA strI putra AdipadArthose kuchabhI kAma nahIM haiM kiMtu maiM aba sarvathA udAsInahUM aura mujhe ekAMtahI acchA lagatA hai // 4 // yo jAnAti sa eva pazyati sadA cidrUpatAM na tyajet sohaM nAparamasti kiMcidapi me tatvaM sadetat param / yacAnyattadazeSakarmajanitaM krodhAdikAyAdi vA zrutvA zAstrazatAni samprati manasyetacchUtaM vrtte||5|| arthaH-jo jAnatA hai vahI sadA dekhatA hai aura jo caitanyasvarUpako nahIM chor3atA hai vaha maiMhI hU~ ..............0000000000000000000000000660.000044 1100000000000000000000000000000000000000000000000 1R48 // For Private And Personal Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 1482211 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipaJcaviMzatikA / tathA anyapadArtha merA kuchabhI nahIM hai aura yahI samIcIna tattva hai / anya jo krodhAdika tathA zarIra Adika haiM ve samasta karmoMse utpanna huve haiM isaliye saikar3oM zAstroMko sunakara manameM yahI siddhAMta sthita hai // bhAvArthaH -- maiMne saikar3oM zAstroM kA avalokana kiyA hai isaliye mere manameM yaha siddhAMta sthira hogayA hai ki jo jAnatA hai vahI dekhatA hai aura caitanyasvarUpako nahIM chor3atA hai vaha maiMhI hUM aura saMsAra meM dUsarA koI bhI padArtha merA nahIM hai aura ye jo krodha Adi tathA zarIra Adika kArya haiM ve samasta kamA~se paidAhuve haiM // 5 // hInaM saMhananaM parISahasahaM nAbhUdidaM sAmprataM kAle duHkhamasaMjJake'tra yadapi prAyo na tIvraM tapaH / kazcinnAtizayastathApi yadasAvArtaM hi duSkarmaNAmataH zuddhacidAtmagu tamanasaH sarva paraM tena kim // 6 // arthaH- duHkhama hai nAma jisakA aise isapaMcamakAlameM saMhanana hIna hotA hai isIliye isasamaya vaha saMddana parISaddoMkA sahanevAlA bhI nahIM hotA hai aura prAyakara ke tIvra tapabhI nahIM hosakatA hai tathA kisIprakAra kA atizayabhI nahIM hotA to bhI maiM duSkamoMse pIr3itahUM isaliye aMtaraMga meM zuddha jo caitanya svarUpa usase gupta manake dhArI mujhase samastapadArtha para haiM mujhe una parapadArthoMse kyA prayojana hai ? // bhAvArtha:- jisasamaya caturthakAlakI pravRtti thI usasamaya saMhanana uttama thA aura vaha saMhanana samastaparISoMkA sahana karanevAlAthA aura usasamaya ghora tapa bhI dhAraNa kiyA jA sakatA thA tathA anekaprakArake atizayabhI prakaTa hote the isaliye usasamaya duSkarmoM kI pIr3AkA bhaya nahIM thA kiMtu isapaMcamakAlameM na to uttama sahana hai aura isIliye vaha saMhanana parISahoMke sahana karanemeM samartha nahIM / aura isakAlameM ghoratapabhI dhAraNa nahIM kiyAjAtA hai tathA kisIprakArakA atizaya bhI prakaTa nahIM hotA aura duSkarma duHkha varAvara dete hI haiM isaliye ka, pustaka" kAryAdivA " yaha bhI haiM / For Private And Personal / / 481 / / Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir t ' // 482 // 100000000000000000000000000000000000000000000000..." pacanandipazcaviMzatikA / aMtaraMgameM zuddha aise caitanyasvarUpase gupta manako dhAraNakaranevAle mujhase samastapadArtha para haiM tathA unase mujhe kisIprakArakA prayojana nahIM hai yahI mujhe vicAranA cAhiye // 6 // sadRgbodhamayaM vihAya paramAnaMdasvarUpaM paraM jyotirvAnyadahaM vicitravilasatkamakatAyAmapi / kASNrye kRSNapadArthasannidhivazAjAte maNau sphATike yattasmAtpathageva sadayakRto loke vikAro bhvet||7|| arthaH---nAnAprakArake vidyamAna jo karma unakI ekatA hone parabhI maiM samyagdarzana samyagjJAna svarUpa aura paramAnaMda svarUpa tathA utkRSTatejake dhArI AtmAko chor3akara bhinna nahIM hUM arthAt AtmasvarUpahI hUM kyoMki kAle padArthake saMbandhase sphaTikamaNi ke kAle honeparabhI vaha kRSNatA usase bhinna hI hai aura vikAra jo saMsArameM hotA hai baha do padArthoMdvArA kiyA huvAhI hotA hai| bhAvArtha:-jisaprakAra atyaMta nirmala sphaTikamaNike pAsa koI cIja kAlevarNakI rakhadIjAye to yadyapi usakAle padArthake maMbaMdhase sphaTikamANa kAlI hojAtI hai tobhI vaha kAlimA usa skATakamaNise bhinna hI hai usakA svarUpa nhiiN| kiMtu usakA svacchatA AdikahI svarUpa hai usIprakAra yadyapi karma tathA AtmA nIrakSIra ke samAna abhinna mAlUma par3ate haiM to bhI maiM samyagdarzana samyagjJAnasvarUpa tathA paramAnaMdasvarUpa aura utkRSTatejake dhArI AtmAse, bhinna nahIM hUM kiMtu usaAtmasvarUpahI hUM // 7 // isI Azayako lekara samayasArameM bhI kahA hai| varNAdyA vA rAgamohAdayo vA bhinnA bhAvA sarva evAsya puMsaH / tenaivAntastatvataH pazyato'mI no dRSTAHsyu dRSTamekaM paraM syAt // 8 // arthaH-isapuruSake rUpa, rasa, gaMdha Adika tathA rAga, hepa moha Adika jitanebhara bhAva haiM samastabhinna ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////zw For Private And Personal Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 483 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipaJcaviMzatikA / haiM isaliye jo puruSa aMtaraMga tattvakA dekhanevAlA hai usake dRSTigocara ye koI bhAva nahIM hote kiMtu usake dRSTi gocara vaha pradhAna teja hI hotA hai|| 8 // ApatsApi yateH pareNa saha yaH saMgo bhavet kenacit sApatsuSThu garIyasI punaraho yaH zrImatAM sNgmH| yattu zrImadamadyapAnavikalairuttAnitAsyairnRpaH samparkaH sumumukSuvetasi sadA mRtyorapi klezakRt // 9 // arthaH-yatIkA kisI dUsare padArthake sAtha jo saMyoga hotA hai vaha ekaprakArakI Apatti hai aura usI yatikA zrImAnoMke sAtha saMgama hojAve to bar3IbhArI Apatti hai aura jo puruSa lakSmIke madarUpI madirAse matta horahe haiM aura jinake mukha UMceko haiM aise rAjAoM ke sAtha saMbaMdha hojAve to vaha saMvandha mokSAbhilASIke cittameM maraNase bhI adhika duHkhakA denevAlA hai| bhAvArtha:-yahvAta anubhava siddha hai ki manuSyoMko jo kucha kaSTa hote haiM ve parake saMbaMdhahI hote haiM aura yatiyoMkA yatipanA to parake saMbaMdhase rahita honesehI hotA hai kyoMki yadi yatiyoM kA sAmAnyalogoMke sAtha bhI saMbaMdha hoto unako duHkha bhoganA par3atA hai aura yadi unhIM yatIzvaroMkA zrImAnamanuSyoMke sAtha saMbaMdha hojAve to unako ghora ApattikA sAmanA karanA par3atA hai aura jisaprakAra madirAke pAnase manuSya matta hojAtA hai aura unnata mukha hojAtA hai usIprakAra jo rAjA, lakSmIkA jo ghamaMDa vahI huvA madya usake pInese matta haiM aura jinake mukha Uparako car3hehuve haiM aise rAjAoM ke sAtha una mokSAbhilASI yatiyoMkA saMbaMdha hojAve to una yatiyoM ke cittameM vaha saMbandha maraNase adhikabhI vedanAkA karanevAlA hotA hai isaliye jo muni mokSAbhilASI haiM unako saMsArameM kisIke sAtha saMbandha nahIM rakhanA cAhiye kiMtu apane AtmasvarUpakAhI citavana karanA cAhiye // 9 // snigdhA mA munayo bhavaMtu gRhiNo yacchantu mA bhojanaM mA kiJciddhanamastumA vapuridaM rugvarjitaM jAyatAm / //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 483 For Private And Personal Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 484 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / nagnaM mAmavalokya nindatu janastatrApi khedo na me nityAnaMdapadamadaM guruvaco jAgarti cecetasi // 10 // arthaH- sadA AnaMdasthAnako denevAlA aisA zrIgurukA vacana yadi mere cittameM prakAzamAna hai to cAheM munigaNa mere Upara prIti mati karo aura bhalehI gRhastha loga mujhe bhojana mata do aura merepAsa dhanamI cAheM kucha na ho aura merA zarIra bhI bhalehI rogakara rahita mata ho aura loga mujhe nagna dekhakara cAheM merI nindAbhI karo to bhI mujhe kisIprakArakA kheda nahIM // bhAvArthaH - jisasamaya mere manameM sadA AnaMdakA denevAlA gurUkA vacana prakAzamAna na ho| usasamaya yadi munigaNa mere Upara prIti na kareM, tathA zrAvaka loga mujhe bhojana na deve, aura mere pAsa dhana na hove tathA zarIrabhI nIroga na hove tathA mujhe nagna dekhakara loga merI nindA kareM to mujhe kheda hosakatA hai kiMtu yadi mere mana meM zrIgurUkA upadeza virAjamAna hai to mujhe uparyukta koIbhI vAta khedake karanevAlI nahIM hosakatI kyoMki zrIgurUkA upadeza sadA AnaMdasthAnakA denevAlA hai ||10|| duHkhavyAlasamAkule bhavavane hiMsAdidoSa me nityaM durgatipalipAtikupathe bhrAmyanti sarve'ginaH / tanmadhye suguruprakAzitapathe prArabdhayAno jano yAtyAnaMdakaraM paraM sthirataraM nirvANamekaM padam // 11 // arthaH -- jo saMsArarUpIvana nAnAprakArake duHkharUpI jo hastI anuvA ajagara unase vyApta hai aura jisameM hiMsA asatya corI AdikadoSarUpI vRkSa maujUda haiM aura jo saMsArarUpIvana durgatirUpI jo bhIloM ke sthAna unakarasahitajo khoTemArga unakara sahita hai aise saMsArarUpIvanameM sadA samastajIva bhramaNa karate rahate haiM kintu usI saMsArarUpIvanameM uttama guruoM dvArA prakAzitamArgameM jo manuSya gamana karanevAlA hai vaha manuSya samasta prakAra ke AnaMdoM ko karanevAle aura utkRSTa tathA nizcala aura anupama aise nirvANa sthAnako arthAt For Private And Personal // 484 // Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 485|| www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padyanandipazcaviMzatikA / mokSasthAnako prApta hotA hai // . bhAvArtha:- jisaprakAra vana nAnAprakArake hastI ajagara aura vRkSa tathA bhilloMke gharoMkara sahita bhayaMkara mArgIkA sthAna hotA hai aura usIvana meM kisI hitaiSIdvArA batalAye huve mArga se jo manuSya gamana karatA hai vaha apane uttama abhISTa sthAnapara pahuMca jAtA hai usIprakAra yaha saMsAra bhI bana hai kyoMki isameM bhI nAnAprakArake duHkharUpI hastI maujUda haiM aura yaha hiMsA Adika doSarUpI vRkSoMkA sthAna hai tathA durgatirUpa bhIloMke gharoMkara sahita hai khoTe bhayaMkara mArga isameM bhI haiM isaliye isaprakAra ke saMsArarUpI vanameM jo manuSya uttamaguruoM dvArA prakAzitamArgameM gamana karatA hai vaha manuSya kalyANoMke karanevAle nizcala utkRSTa tathA anupama nirvANapurako prApta hotA hai // 11 // yatsAtaM yadasAtamaGgiSu bhavettatkarmakAryaM tatastatkarmaiva tadanyadAtmana iMdaM jAnaMti ye yoginaH / IdRgbhedavibhAvanAkRtadhiyAM teSAM kutohaM sukhI duHkhI ceti vikalpakalmaSakalA kuryAtpadaM cetasi // 12 // // arthaH-- jIvoM meM jo sukha tathA duHkha haiM ve samastakamoMke kArya haiM isaliye karmahI haiM aura ye karma AtmAse bhinna hai isavAtako jo yogIzvara jAnate haiM una isaprakAra kI bhedabhAvanAke bhAvanevAle yogIzvaroMke mana meM, maiM sukhI hUM aura maiM duHkhIhUM isaprakArakI vikalpa saMbandhI jarAsI bhI malinatA kaise sthAnako prApta karasakatI hai ? | bhAvArtha:-- jabataka yogiyoMko isavAtakA bhalIbhAMti jJAna nahIM hotA ki sukha duHkha Adika jo kArya haiM ve kamA~ke kArya haiM isaliye karmahI haiM aura AtmA kamase sarvathA bhinna haiM tabhItaka unake manameM maiM sukhI hUM tathA duHkhI hUM isaprakAra ke vikalpa utpanna hote rahate haiM kintu jisasamaya yogiyoMko isaprakArakA bhalIbhAMti jJAna hojAtA hai ki karma tathA unake sukha duHkha AdikArya sarva AtmAse bhinna haiM usasamaya unake For Private And Personal // 485 // Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 486 // ++++++++++++ + + + 6 6 6 6 6 6 6 6 66 666666666666 padmanandipazcaviMzatikA / manameM kabhIbhI maiM sukhI hUM tathA duHkhI hUM isaprakArake malinavikalpa nahIM hote haiM isaliye yogiyoMko cAhiye ki ve karma tathA AtmAke bhedako bhalIbhAMti jAnakara maiM sukhI hUM tathA duHkhI hUM isaprakArake malinavikalpoMse sarvadA vimukta rahaiM // 12 // devaM tatpratimAM guruM munijanaM zAstrAdi manyAmahe sarva bhaktiparA vayaM vyavahRtau mArge sthitA nizcayAt / asmAkaM punarekatAzrayaNato vyaktIbhavaccidguNasphArIbhUtamatiprabaMdhamahasAmAtmaiva tattvaM param // 13 // arthaH-javataka hama vyavahAramArgameM sthita haiM tabhItaka hama bhaktimeM tatpara hokara devako devakIpratimAko gurUko munijanoMko tathA sarva zAstra Adiko mAnate haiM kintu nizcayanayase to ekatvake Azrayase pragaTahuvA jo caitanyarUpI guNa usase pragalbha jo buDi usabuddhisaMvandhI tejake dhArI hamAre kevala eka AtmA hI utkRSTa tattva hai kintu isase bhinna koI bhI tattva nahIM hai| bhAvArtha:--javataka hama vyavahAra mArgameM sthita hai taba takato hama bhaktivazahokara devako bhI mAnate haiM devakI pratimAko bhI namaskAra karate haiM tathA guru aura munijanoMko bhI mAnate haiM zAstra AdikI bhI bhalIbhAMti bhakti karate haiM kintu jisasamaya hama zuddha nizcaya mArgakA avalaMbana karate haiM usasamaya AtmAhI hamArA utkRSTa tattva hai kyoMki usasamaya ekatvakI bhAvanAse prApta huI jo buddhikI praur3hatA usase deva AdikA kuchabhI Ri bheda pratIta nahIM hotA // 13 // varSa harSamapAkarotu tudatu sphItA himAnI tanuM dharmaH zarmaharostu daMzamazakaM klezAya sampadyatAm / anyairvA bahubhiH parISahabhaTTarArabhyatAM me mRtirmokSaM pratyupadezanizcalamate trApi kiJcidbhayam // 14 // arthaH-cAhai varSA mere harSako naSTakarai au bar3hAhuvA jo varaphakA samUha vaha bhalehI mere zarIrako pIr3A 486 // For Private And Personal Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 47 // .000000000000000000000000000000.....00000000000000000.. padmanandipaJcaviMzatikA / de, aura sUryakA AtapabhI mere kalyANoMkA nAzakaranevAlAho aura DAMsa maccharabhI mujhai duHkha deve, tathA aurabhI jo vacehuve parISaharUpI subhaTa hai unasebhI bhalehI merA maraNa hojAo tobhI mujhe inameM kisIse kuchabhI bhayanahIM hai kyoMki merI buddhi mokSake prati jo upadeza usase nizcala hai // bhAvArthaH -parISaha Adike jayase mokSa hotA hai aise mokSake liye zrIgurudvArA diyehave upadezase merI buddhi nizcala hai isaliye varSAkAlameM cAhai varSA mere harSakA nAzakaro aura zaradakAlameM cAhai bar3hehuve varaphakA samUha mere zarIrako duHkhitakaro aura uSNakAlameM sUryakA Atapa bhalehI mare kalyANoM kA naSTa karanevAlA hove aura DAMsa macchara AdikabhI cAheM mujhai duHkha deve aura dUsare 2 bacehuve subhaToMsebhI cAhaiM merI mRtyuhojAve tobhI mujhe inause kisIsebhI kucha bhaya nahIM hai // 14 // cakSurmukhyahRSIkakarSakamayo grAmo mRto manyate cedrUpAdikRSikSamAM valavatA bodhAriNA tyAjitaH: taciMtA na ca so'pi sampati karotyAtmA prabhuHzaktimAn yatkiJcidbhavatitAtra tena ca bhavopyAlokyate naSTavat arthaH-AtmA sarvazaktizAlI prabhU hai isaliye yaha, yadyapi samyagjJAnakA vairI jo jJAnavaraNakarma ( athavA moha) hai usake dvArA,netra hai pradhAna jinhoMmeM aisI jo indriyAM unaindriyarUpIkisAnoMse banAhuvA (indriyarUpIkisAnasvarUpa ) jo grAma usako marAhuvA mAnatA hai tathA una indriyarUpI kisAnoMkI jo rUpAdi khetI usakI jo jamIna usase rahita bhI mAnatA hai tobhI una indriyoMkI tathA indriyoMke viSayoMkI kuchabhI ciMtA nahIM karatA kyoMki vaha samajhatAhai ki jo kucha honevAlAhai vaha to hogA hI isaliye vaha samastajagatako sarvathA naSTasA hI samajhatA hai| bhAvArtha:-jisaprakAra sarvazaktimAna rAjA kisI vairIdvArA ujar3e huve apane gAMvako tathA jamInako 0000000000000000000000000000000000000000000000000000000 kaa||487|| For Private And Personal Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 48 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / dekhakara kuchabhI cintA nahIM karatA usIprakAra sarvazaktizAlI yaha AtmAbhI jJAnAvaraNAdihArA netrAdi indriyoMko naSTa mAnatA hai tathA rUpAdise rahitabhI mAnatA hai to bhI unakI ciMtA nahIM karatA kyoMki vaha bhalIbhAMti jAnatA hai ki jo kucha honevAlA hai vahato niyamase hotAhI hai isaliye vaha samastajagatako naSTha hI sadA samajhatA rahatA hai // 15 // karmakSatyupazAMtikAraNavazAtsaddezanAyA gurorAtmaikatvavizuddhabodhanilayo nishshesssNgojjhitH| zazvattagatabhAvanAzritamanA loke vasana saMyamI nAvadyena sa lipyatebjadalavattoyena padmAkare // 16 // arthaH---kauke kSayase tathA karmoMke upazamase athavA gurUke uttama upavezase jo saMyamI AtmAke ekakhase nirmalajJAnakA sthAna hai tathA samastaprakArake parigrahoMse rahita hai aura nirantara jisakA mana AtmasambandhI bhAvanAkara sahita hai aisA vaha saMyamI saMsArameM rahatA huvAbhI jisaprakAra sarovarameM kamalakA pattA jalase lipta nahIM hotA usIprakAra aMzamAtrabhI pApose lipta nahIM hotaa| bhAvArthaH-cAhai kamalakApattA kitanebhI agAdhapAnImeM kyoM na par3Aho tobhI vaha jarAbhI pAnIse lipta nahIM hotA usIprakAra jisa saMyamIkA mana kA~ke upazamase athavA karmoMke sarvathA kSayase vA gurUke uttama upadezase AtmAke ekatvasambandhI nirmalajJAnakA dhAraka hai aura samastaprakArakI parigrahoMse rahita hai aura jisakA citta sadA AtmasambandhI ekala bhAvanAkarasahita hai vaha saMyamI yadyapi saMsArameM bhI maujUda hai tathApi samastaprakArake pApoMse aliptahI hai arthAta usakI AtmAke sAtha kisIprakArake karmoM kA sambandha nahIM // 16 // gurvaghridayadattamuktipadavIprAptyarthanigraMthatA jAtAnandavazAnmamaindriyasukhaM duHkhaM mano manyate / susvAduHpratibhAsate kila khalastAvatsamAsAdito yAvanno sitazarkarAtimadhurA santarpiNI labhyate // 17 // arthaH-gurUke jo donoM caraNa unase dI huI jo mokSapadavI usakI prAptike liye jo nirmathatA usase // 48 For Private And Personal // // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // // // //////////////// y Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 48 40000000000000000000000000000000000000000000000000000 pacanandipazcaviMzatikA / utpanna huvA jo AnaMda usase merA mana indriyoMse utpanna huvA jo sukha hai vaha duHkhI hI hai aisA mAnatA hai so ThIka hI hai kyoMki jabataka svaccha tathA atyaMta madhura aura tRpti karanevAlI zarkarA (sakara ) kI prApti nahIM hotI tabhItaka khala atyaMta miSTa mAlUma par3atI hai // bhAvArtha:-jaba taka svaccha atyaMtamiSTa tathA tRptikI karanevAlI sakara kI prApti nahIM hotI tabhItaka manuSyako khala atyaMta miSTa mAlUma par3atI hai kintu jisasamaya uttama miSTa zakara kI prApti hojAtI hai usasamaya vaha khala jarAbhI miSTa nahIM mAlUma hotI usIprakAra jabataka jIvoMko gurUke donoMcaraNoMse pradatta jo mokSarUpI padavI usakI prAptikaliye jo nirghathatA usase utpannahuvA jo AnaMda usakA anubhava nahIM hotA tabhItaka unako indriyoMse utpanna huvA sukha, sukha mAlUma par3atA hai kiMtu jisasamaya usa AnaMdakA anubhava hojAtA hai usasamaya indriyoMse utpanna huvA sukha, sukha nahIM pratIta hotA kiMtu vaha duHkhahI pratIta hotA hai mujhe usaprakArake vacanAgocara AnaMdakA anubhava hai isaliye mujhe indriyoMse jAyamAna sukha, duHkha hI hai aisA sarvathA mAlUma par3atA hai // 16 // nirgranthatvamudA mamojvalataradhyAnAzritasphItayA durdhyAnAkSasukhaM punaH smRtipathaprasthAyyapi syAtkutaH / nirgatyodgatavAtabodhitazikhijvAlAkarAlAdgRhAcchItAM prApya ca vApikAM vizati kastatraiva dhiimaannrH|| arthaH-atyaMta nirmala jo dhyAna usake Azrayase atyaMta vRddhiMgata nirgrathatAse paidAhuvA yadi harSa mere maujUda hai to mujhe khoTedhyAnase utpannahuvA jo indriyasaMbaMdhI sukha usakA kaise smaraNa hosakatA hai ? kyoMki aisA kauna buddhimAna puruSa hai jo calatI huI jo pavana usase jAjvalyamAna jo agnikI jvAlA usase atyaMta bhayaMkara aise gharase nikalakara aura atyaMta zIta aisI bAvar3I ko pAkara phira usI jAjvalyamAna For Private And Personal Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 2490 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pacanandipazcaviMzatikA / agnise bhayaMkara gharameM praveza karegA ? utpanna bhAvArtha:- atyaMta utkRSTa jo pavana usase jAjvalyamAna jo agnikI jvAlA usase bhayaMkara ghara se nikalakara tathA atyaMta nirmala jalase bharI huI bAvar3I ko pAkara jisaprakAra buddhimAna puruSa phirase usa jAjvalyamAna agnise bhayaMkara makAnameM praveza nahIM karatA / usIprakAra yadi mujhameM atyanta nirmala jo dhyAna usake Azrayase atyaMta bar3hAhuvA aisA nirprathatAse utpanna huvA AnaMda maujUda hai to mujhe khoTe dhyAnase huvA jo indriya saMbaMdhI sukha usakA smaraNa nahIM hosakatA hai arthAt indriyoMse utpannahuve sukhako meM sukha nahIM mAna sakatA // 17 // jAyetodgatamohato'bhilaSitA mokSepi sA siddhihat tadbhUtArthaparigraho bhavati kiM kApi spRhAlurmuniH / ityAlocanasaMgataikamanasA zuddhAtmasaMbandhinA tattvajJAnaparAyaNena satataM sthAtavyamagrAhiNA // 18 // arthaH-- yadi utpanna huve mohase mokSameM bhI abhilASA kI jAya to vaha icchA mokSake nAzakaranevAlI hI hotI hai isaliye jo zuddhanizvayanayakA Azraya karanevAlA hai vaha kahIM bhI kaisI bhI icchA nahIM karatA isaliye jisamunikA mana AlocanAkara sahita hai aura jo zuddha AtmAse saMbaMdha rakhanevAlA hai aura tattyoMke jJAnameM dattacitta hai usamuniko cAhiye ki vaha samastaprakArakI parigrahoMse rahita hI rahai // bhAvArtha:- samastakarma tathA kamoMke kAryoMkA jisasamaya sarvathA nAza hojAtA hai usIsamaya mokSakI prApti hotI hai / icchA mohase utpanna hotI hai isaliye vaha karmakA kAryahoneparabhI karmahI hai isaliye mokSa ke viSaya meM bhI kisI muni kI icchA ho jAve to vaha icchA mokSakI niSedha karanevAlI hI hai ataH jo muni zuddhanizcaya nayake AzrayakaranevAle haiM aura mokSake abhilASI haiM ve kadApi kisI padArthameM jarA bhI icchA nahIM karate For Private And Personal 490 // Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir // 4914 00000000000000000000000000........................" pacanandipaJcaviMzatikA / haiM isaliye AcAryavara upadezadete haiM ki jina muniyoMkA mana AlocanA karake sahita hai tathA jo samasta kAse rahita AtmAse saMbandha rakhanevAle haiM arthAt karmarahita AtmAke dhyAna karanevAle hai aura jo tatvoM ke jJAnameM dattacitta hai unako cAhiye ki ve sarvathA samastaprakArake parigrahoMse rahitahI rahaiM arthAt kisIpadArthameM (mamedaM ) yaha merA hai aisI buddhi kadApi na kareM // 18 // jAyaMte virasA rasA vighaTate goSThIkathAkautukaM zIryante viSayAstathA viramati prItiH zarIre'pi c| joSaM vAgapi dhArayatyaviratAnandAtmazuddhAtmanazcintAyamapi yAtumicchati samaM doSairmanaH paMcatAm // arthaH-sadA AnandasvarUpa jo zuddhAtmA usake citavana honepara rasa jo hai so virasa hojAte haiM aura goSThI meM jo kathAkA kautuhala hai vaha naSTa hojAtAhai aura samastaviSaya naSTa hojAte haiM tathA zarIrameM bhI aMzamAtra bhI prIti nahIM rahatI aura bANI bhI joSako dhAraNakaraletI hai arthAt maunakA avalambana karanA par3atA hai aura samastadoSoMke sAtha manabhI naSTa hojAtA hai| bhAvArtha:-jabataka manuSya niraMtara AnandasvarUpa paramAtmAkA vicAra nahIM karatA tabataka usako rasa priya lagate haiM goSThIkI kathAkA kautuhala bhI uttamalagatA hai aura tabataka viSaya bhI naSTa nahIM hote tathA zarIrameM bhI prAti banI rahatI hai aura bANI bhI maunako dhAraNa nahIM karatI tathA samastadoSa bhI maujUda rahate haiM aura manabhI kAyama banA rahatA hai kintu jisasamaya usa AnandasvarUpa paramAtmAkA vicAra Akara upasthita hojAtA hai usasamaya rasa priya nahIM rahate goSThImeM jo kathAkA kautuhala rahatA hai vaha bhI naSTa hojAtA hai viSaya bhI samasta kinArA karajAte haiM zarIrameM prIti bhI nahIM rahatI aura bANI maunako dhAraNakaraletI hai aura koI prakAra kA doSabhI nahIM rahatA tathA doSoMke sAtha mana bhI sarvathA naSTa hojAtA hai // 19 // 10000000000000000006000000000000000000000000000000000000 // 491 // For Private And Personal Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 492 // hai 1000000000000000000000000000000000000000000000000000 pavanandipaJcaviMzatikA / tattvaM vAgativarti zuddhanayato yasarvapakSacyutaM taddhAcyaM vyavahAramArgapatitaM ziSyArpaNe jAyate / prAgalbhyaM na tathApi tatra vivRtau bodho na tAhagvidhastenAyaM nanu mAdRzo jaDamatirmonAzritastiSThati // arthaH-zuddhanizcayanayase to tatva vacanake agocara hai tathA samastaprakArake pakSoMkara (apekSAoMkara ) rahita hai kintu vyavahAramArgameM AyAhuA vaha tattva ziSyoM ke bodhakeliye vAcya (vacanake dvArA kahaneyogya ) hotA hai to bhI (graMthakAra kahate haiM ki usatattvake vyAkhyAnake karanemeM na to mujhameM bhalIbhAMti praur3hatA hai aura na mujhameM usake varNanakaraneyogya jJAnahI hai isaliye mere samAna jaDabuddhIpuruSa maunakodhAraNakara hI rahatA hai bhAvArtha:-yadyapi zuhanizcayanayase tattva avAcya hai tathA samastaprakArakI apekSAoMkara rahita hai to bhI vaha tava ziSyoM ko bodhakarAnekeliye vyavahArase vAcya hai vacanase kahA jAsakatA hai isaliye graMthakAra kahate haiM to bhI isaparamArthatattvako maiM bhalIbhAMti varNana nahIM karasakatA kyoMki usatattvake varNana karanemeM na to mujhe apane meM praur3hatAhI pratIta hotI hai aura na utanA mujhameM jJAnahI vidyamAna hai isliye maiM aba maunako hI dhAraNa karatAhUM // 1 // isaprakAra zrIpadmanandi AcAryadvArA viracita zrI padmanandipaMcaviMzatikAmeM paramArthasaMgatinAmaka adhikAra samApta huaa| 100000000000000000000000000000000000000000000000000 atha zarIrASTakAdhikAraH / zArdUlavikrIDita / durgaMdhAzucidhAtubhittikalitaM saMchAditaM carmaNA viNmUtrAdibhRtaM kSudhAdivilasaduHkhAkhubhizchidritam / kliSTaM kAyakuTIrakaM svayamapi prAptaM jarAbanhinA cedetattadapi sthiraM zucitaraM mUDho jano manyate // 1 // // 49 For Private And Personal Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 493 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padipaJcaviMzatikA / arthaH- yaha zarIrarUpI jhoMpar3A durgaMdha tathA apavitra vIrya Adi dhAturUpI bhItoMse banAhuvA hai aura cAmase DhakA huA hai tathA viSTA mUtra Adise bhI bharA huA hai aura isameM kSudhA Adika balavAna duHkharUpI cUhoMne chedakararakkhe haiM aura yaha atyaMta kliSTa hai aura isake cAroora jarArUpI abhi maujUda hai to bhI mUrkhajIva isako sthira tathA atyaMta pavitra mAnatA hai yaha bar3e AzcaryakI bAta hai // 1 // durgandhaM kRmikITajAlakAlitaM nityaM sravaddarasaM zaucasnAnavidhAnavArivihitaprakSAlanaM rugbhRtam / vyApta mAnuSyaM vapurAhurunnatadhiyo nADIvraNaM bheSajaM tatrAnnaM vasanAni pahakamaho tatrApi rAgI janaH // 2 // arthaH- durgandhamaya tathA laTa aura kIr3AoMke samUhakara vyApta aura jisameM cAroorase rakta, pIca, Adi baharahe haiM aura jisakA prakSAlana pavitrajalase kiyAjAtA hai aura jo nAnAprakArake rogoMkara vyApta hai aura jisameM auSadhi anna aura vastrarUpI paTTI hai aise manuSya ke zarIrako uccabuddhike dhAraka manuSya nADIvraNa ( ghAva ) kahate haiM to bhI bar3e Azcarya kI bAta hai aise nikRSTa zarIrameM bhI jIva rAgI banate haiM / bhAvArthaH --- jisaprakAra ghAva atyaMta durgaMdhamaya hotA hai aura nAnAprakArake laTa kIr3e Adikase hotA hai aura sadA jisameM rakta Adi TapakatA rahatA hai aura atyaMta zuddhajalase dhoyA jAtA hai tathA jisake Upara auSadhi lagAI jAtI hai tathA paTTI bAMdhI jAtI hai usIprakAra yaha zarIra bhI hai kyoMki yaha bhI nAnAprakArakI durgadhoMse vyApta hai tathA isameM bhI nAnAprakAra ke kIr3e maujUda haiM aura lohU pIva Adika ghRNAke karanevAle rasabhI isase sadA bahate rahate haiM aura uttamajalase bhI isakA snAna karAyA jAtA hai tathA nAnAprakArake bhayaMkara rogoMkA bhI yaha ghara hai anna rUpI auSadhi bhI isake upayoga meM lAI jAtI hai aura vastrarUpI paTTIbhI isapara bAMdhI jAtI hai parantu bar3e Azcarya kI bAta hai ki aise nikRSTa zarIrameM bhI manuSya rAga karatA hai ? For Private And Personal ||493 // Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir sa // 494 // ...000000000000000000000000000000000000000......... pacanandipazcaviMzatikA / | aura isako kharAba nahIM mAnatA hai // 2 // nRNAmazeSANi sadaiva sarvathA vapUMSi sarvAzucibhAMji nizcitam / tataH ka eteSu budhaH prapadyate zucitvamambustuticaMdanAdibhiH // 3 // arthaH-manuSyoMke samastazarIra sadAkAla sabaprakArase apavitra haiM aisA bhalIbhAMti nizcita hai isaliye saMsArameM aisA kaunasA buddhimAna puruSa hogA jo isa zarIrako snAnase tathA caMdanase pavitra karanekA prayatna kregaa| bhAvArthaH-yadi manuSyakA zarIra kisIpakArase tathA kisIkAlameM pavitra hotA tabato snAnoMse tathA caMdanoMke lepase isakA pavitra karanA manuSyoMkA phalaprada samajhA jAtA paraMtu yaha zarIrato na kisaprikArase zuddha hosakatA hai aura na kisIkAlameM pavitra hosakatA hai isaliye jo manuSya vAstavikarItise zarIrakI dazAko jAna nevAle haiM aise ve vidvAnapuruSa kabhI bhI snAna tathA caMdanAdike lepoMse zarIrako zuddha banAnakA prayatna nahIM krte||3|| tiktezvAkuphalopamaM vapuridaM naivopabhogyaM nRNAM syAccenmohakujanmarandharahitaM zuSkaM tapodharmataH / / nAMte gauravitaM tadA bhavanadItIre kSamaM jAyate tattattatra niyojitaM varamathAsAraM sadA sarvathA // 4 // arthaH-manuSyoMkA zarIra kar3avI tUmaDIke samAna hai isaliye vaha sarvathA upayoga karaneke yogya nahIM hai yadi yahI zarIra moha tathA khoTe janmarUpI chidroMkara rahita hove aura taparUpI dhUpa se sUkhA huvA hove aura aMtaraMgameM abhimAna karake sahita na hove to yaha saMsArarUpI nadIMse pArakaranemeM samartha ho sakatA hai isaliye usa zarIrameM utkRSTa bhI caMdana Adi lagAnA sadA sarvathA asArahI hai| .. bhAvArtha:-jisa prakAra tUMbI kar3avI honeke kAraNa upabhoga yogya nahIM hotI aura yadi vahI tUMbI chidra ............................ 0040404444 Xv94 pustaka meM tisvAku yaha bhI pATha hai|| For Private And Personal Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir n495 // paanandipazcaviMzatikA / kara rahita hove tathA dhUpase sUkhI huI hove aura aMtaraMgameM bhArI na hove to nadI ke pAra honemeM samartha hotI hai usI prakAra yaha zarIra bhI hai kyoMki yaha bhI tUM ke samAna kaDuvA duHkhakA denevAlA hai aura yadi yahI zarIra moha tathA khoTe janmarUpI chedoMkara rahita hove| taparUpI dhUpa se sUkhA huvA hove aura aMtaraMga AbhimAna kara sahita na hove to avazyahI yaha saMsArarUpI nadI ke pAra hone meM samartha ho sakatA hai anyathA asAra hai isaliye bhavya jIvoM ko aisA hI prayatna karanA cAhiye ki jisase unakA zarIra mohAdi chidroMkara rahita hove aura tapa sahita hove tathA ataraMgameM AbhimAna karake sAhita na hove tabhI unako mokSakI prApti ho sakatI hai // 4 // mAlinI bhavatu bhavatuM yAdRk tAhagetaddhapumeM hRdi guruvacanaM cedasti tttttvdaash| tvaritamasamasArAnaMdakaMdAyamAnA bhavati yadanubhAvAdakSayA mokSalakSmIH // arthaH-vastuke vAstavikasvarUpakA dikhAnevAlA yadi gurUkA vacana mere manameM vidyamAna hai to yaha merA zarIra jaisArahai vaisArahai koI ciMtA nahIM kyoMki manameM vidyamAna usa zrIgurUke vacanake anubhavase hI cAtakI bAtameM asAdhAraNa sarvottama AnaMdako denevAlI tathA avinAzI mokSarUpI lakSmI kI prApti hotI hai| bhAvArthaH- yadi manameM gurUkA vacana vidyamAna na rahai aura usasamaya zarIra puNyakI saMcayakarane vAlI zubhakriyAoM meM na lagA ho to usasamaya ciMtA avazya karanI cAhiye aura yadi samastapadAthoMke vAsta. vikasvarUpakA prakAzakarane vAlA gurUkA vacana manameM vidyamAna hai to zarIra cAhe kaisAbhI rahe koI ciMtA nahIM kyoMki usaguruke vacanake anubhavase hI dusarI jagahapara na pAyAjAya aisI sarvottama AnaMdako denevAlI tathA AvinAzI mokSarUpI lakSmI kI prApti hotI hai isaliye jahAM taka bane vahAM taka bhavyajIvoMko gurUke 1000000000000000000000000000000000000000000000000000000 495 For Private And Personal Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 496 // panndipshcviNshtikaa| vacanameM avazyahI zraddhAna rakhanA cAhiye // 5 // zArdUlavikrIr3ita / paryante kRmayo'tha banhivazato bhasmaiva matsyAdanAt viSTA syAdathavA vapuH pariNatistasyadRzI jAyate / nityaM naiva rasAyanAdibhirapi kSayyeva yattatkRte kaH pApaM kurute budho'tra bhavitA kaSTA yato durgtiH|| arthaH-jisa zarIrako avasthA aisI hotI hai ki aMtasamayameM to laTe par3ajAtI haiM athavA Agnise bhasma ho jAtA hai vA machalI AdikoMke khAnese viSTAsvarUpameM pariNata ho jAtA hai aura nitya nahIM hai tathA aneka prakArakI rasAyana Adika khAna parabhI naSTa ho jAtA hai usa zarIkeliye aisA saMsArameM kauna buddhimAna puruSa hogA jo pApa karegA jisa pApase Age aneka prakArake duHkhoMko denevAlI durgati hovegii| bhAvArtha:--yadi yaha zarIra aMta samayameM laTa Adi kIr3oMse vyApta tathA agnise bhasmakharUpa aura machalI Adike khAnepara biSTAsvarUpa, na hotA tathA nitya aura rasAyanAdike khAnese vinAzIka na hotA tabato usa zarIrakeliye aneka prakArake pApoMkA karanA koI kharAba nahIM thA kiMtu yaha zarIrato maraNasamayameM aneka prakArake kIr3AoMse vyApta ho jAtA hai tathA agnise jalakara bhasma ho jAtA hai aura jisasamaya machalI Adika jIva isako khAlete haiM usasamaya yaha unakI viSTAsvarUpameM pariNata ho jAtA hai tathA nityabhI yaha nahIM hai aura aneka prakArakI rasAyana AdikoMke khAneparabhI naSTa hojAtA hai phira aisA kaunasA buddhimAna hogA ? jo isake liye anekaprakArake pApoMko saMcaya karegA ? kyoMki pApoMse anekaprakArake duHkhoMko denevAlI durgati kI AgAmI bhavoM meM prApti hotI hai||6|| 00000000000000000000000000000000.0000000000000000000000 Fil // 49 // For Private And Personal Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 497 // lk //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// // ////////// // // // // //// padmanandipaJcaviMzatikA / saMsArastanuyoga eSa viSayo duHkhAnyato dehino banherlohasamAzritasya ghanato ghA~to yathA nisstthuraat| tyAjyA tena tanurmumukSubhiriyaM yuktyA mahatyA tayA no bhUyopi yathAtmano bhavakRte tatsannidhirjAyate // arthaH-jisaprakAra lohake Azrita agniko atyaMta kaThina ghanase ghAta (coTa) sahane par3ate haiM usI / prakAra zarIrake saMvandhase yaha saMsAra hotA hai aura saMsArase jIvoMko anekaprakArake duHkha bhogane par3ate haiM isaliye jo bhavyajIva mumukSa haiM arthAt mokSake abhilASI haiM unako aisI kisI bar3IbhArI yuktikesAtha isazarIrakA tyAga karadenA cAhiye ki jisase punaH isa AtmAko saMsArameM bhramaNa karAnekoliye isazarIrakA saMbaMdha na hove // bhAvArtha:-jisasamaya lohapiMDa agnimeM rakhadiyA jAtA hai aura jaba vaha agnisvarUpa pariNata hojAtA hai usasamaya jisaprakAra usalohake piMDake sAtha 2 usa agniparabhI atyanta kaThora ghanake dvArA aneka coTeM par3atI haiM usIprakAra jabataka isazarIrakA saMbaMdha rahatA hai tabataka jIvoMko nAnA prakArake duHkhoMkA sAmanA karanApar3atA hai kyoMki isazarIrake saMbaMdhase jIva nAnAprakArake pApoMkA upArjana karatA hai aura unapApoMse usako isacaturgatisvarUpa saMsArameM ghUmanA par3atA hai aura saMsArameM ghUmanase usako aneka prakArake duHkha bhogane par3ate haiM isaliye AcAryavara upadezadete haiM ki jo manuSya mumukSu haiM arthAta saMsArake duHkhoMse chUTakara mokSako jAnA cAhate haiM unako cAhiye ki ve aisI kisI bar3IbhArI yuktise isa zarIrakA tyAgakareM ki phirase aneka bhAvoM meM bhramaNa karAnevAle isazarIrakA AtmAke sAtha saMbaMdha na hove // 7 // rakSApoSavidhau janosya vapuSaH sarvaH sadaivodyataH kAlAdiSTajarA karotyanudinaM tajarjaraM cAnayoH / spardhAmAzritayordayorvijayanI saikA jarA jAyate sAkSAtkAlapurassarA yadi tadA kAsthA sthiratve nRnnaam|| 1sa. pustaka ma pAtAyato niSThurAt yaha bhI pATha hai / / 00000000000000000000000000000000000000000000000000kara Hln497 // For Private And Personal Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 498 // 144.00000000000000000000000000000000000000000000044444 pacanandipazcavizatikA / arthaH-yaha manuSyato isazarIrakI rakSAkarane meM tathA poSaNa karane meM sadA lagArahatA hai paraMtu kAlakI AjJAkAriNI dAsI yaha vRddhAvasthA sadA usazarIrako jarjasti arthAt chinnabhinna karatI rahatI hai aura yadi ApasameM IrSA dveSa karanevAle aise ina janmamaraNoMke madhyameM kAla hai Age jisake aisI sabako jItanevAlI yaha vRddhAvasthA mojUda hai to yaha zarIra sadAkAla rahegA aisA manuSyoMko kyA dRDha vizvAsa hai ? bhAvArthaH-yadi isazarIrako rAtadina ujAr3anevAlI yaha kAlakI dAsI vRddhAvasthA na hotI tabato manuSyoMkA nAnAprakArase isazarIrakI rakSAkaranA, dudha dahI ghI Adi snigdhapadA se aura itra phulela sugaMdha lagAkara isazarIrakA poSaNakaranA vyartha na hotA kiMtu manuSyato sadA isazarikA rakSaNa karatA rahatA hai aura sadAhI isakA poSaNa karatA rahatA hai to bhI yaha duSTA jarA usako ujAr3atI hI rahatI hai isaliye sadA kiyAhuvA bhI rakSaNa tathA poSaNa isazarIrakA vyarthahI hojAtA hai aura yadi parasparameM irSA rakhanevAle janmamaraNake madhyameM sabako jItanevAlI aura jisake Age kAla mojUda hai aisI vRddhAvasthA na hotI tavato manuSyoMko, yaha zarIra sadAkAla rahegA kamIbhI nAza nahIM hogA aisA vizvAsa karanA ucita hotA lekina kAlakI dAsI saboMko jItanevAlI tRpahAvasthAto janmamaraNoMke vIcameM baiThI huI hai isaliye kyA nizcaya hai ki yaha zarIra sadA kAla rahegA isaliye jo manuSya vAstavika tattvake svarUpako jAnanevAle haiM unako cAhiye ki ve isa zarIrako sthira samajhakara vyartha isakI rakSA tathA poSaNa na kareM aura yaha sthira hai yaha bhI na mAne // 8 // itizrIpadmanaMdi AcAryadvArA viracita zrIpadAnadipaMcaviMzatikAmeM zarIrASTakanAmaka adhikAra samApta huvA / 1000000000000000000000000000000000000000000000000000 // 498 For Private And Personal Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // 499 // www.kobatirth.org pacanandipaJcaviMzatikA / atha snAnASTakam / zArdUlavikrIdiva / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir sanmAlyAdi yadIyasannidhivazAdaspRzyatAmAzrayeDiNmUtrAdibhRtaM rasAdighaTitaM vIbhatsu yatpUti ca / AtmAnaM malinaM karotyapi zuciM sarvAzucInAmidaM saMketaikagRhaM nRNAM vapurapAM snAnAt kathaM zuddhyati // arthaH -- jisazarIra ke saMbandhamAtrasehI uttama sugaMdhita puSpoM kI banI huI mAlAbhI sparza karaneyogya nahIM rahatI haiM aura jo zarIra viSTA mUtra Adikase cautarphI bharA huvA hai aura anekaprakArake rasa AdikoMse banA huvA hai aura atyaMta bhayakA karanevAlA hai tathA durgaMdhase vyApta hai aura jo zarIra atyaMta pavitra bhI AtmAko malina karadetA hai aura samastajitanebhara saMsAra meM apavitra padArtha haiM unasavakA saMketa ghara hai aisA yaha manuSyoM kA zarIra jalake snAnase kaise zuddha hosakatA hai ? // bhAvArthaH -- aneka manuSya aisA samajhate haiM ki yaha zarIra snAna karanese pavitra hotA hai lekina yaha sarvathA unakI bhUlahI hai kyoMki jo manohara puSpoMkI mAlA atyaMta sugaMdhita tathA uttama hotI hai vaha mAlAbhI eka samaya isazarIra ke saMbaMdhasehI aisI hojAtI hai ki aurakI to kyA bAta ? usakA sparza bhI nahIM kiyAjAtA hai aura svayaM yaha zarIra viSTA mUtra Adi nikRSTa padArthoMkA bhaMDAra hai tathA anekaprakArake rasoMse bharAhuvA hai aura atyaMta bhayaMkara tathA durgandhamaya hai aura yadyapi AtmA pavitra hai lekina yaha zarIra usa AtmAko bhI apavitra banAletA hai aura jitanebhara saMsAra meM apavitra padArtha haiM unasabakA sthAna yaha zarIrahI hai isaliye aisA nikRSTa zarIra kaise jalase zuddha hosakatA hai ? kadApi nahIM hosakatA // 1 // For Private And Personal // 499 // Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ||500 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir padmanandipazcaviMzatikA / AtmAtIva zuciHsvabhAvata iti snAnaM vRthAsmin pare kAya cAzucireva tena zucitAmabhyeti no jAtucit / snAnasyobhayathetyabhUddhiphalatA ye kurvate tatpunasteSAM bhRjala kITakoTihananAtpApAya rAgAya ca // karanA arthaH- AtmA to svabhAvase atyaMta pavitra hai isaliye isa AtmA ke pavitrakaranekeliye snAna vyarthahI hai aura zarIra sarvathA apavitrahI hai yaha kadApi pavitra ho nahIM sakatA isaliye isazarIrake pavitra karane keliye bhI vaha snAna binA prayojanakA hI hai ataH donoM prakArase snAna viphalahI hai aisA siddhahuvA isaliye aisA nizcaya honepara bhI jo puruSa snAnako karate haiM unamanuSyoMdvArA kiyAhutrA vaha snAna karor3oM pRthvI kAya ke tathA jalakAyake jIvoMke nAza honese pApake tathA rAga keliye hI hotA hai // bhAvArthaH--yaha bAtavicArakarane yogya hai ki manuSya jo snAna karate haiM ve kisacIjakI zuddhikeliye snAna karate haiM / kahoge yadi AtmAkI zuddhi keliye snAna karate haiM to unakA snAna karanA sarvathA vyartha hI hai kyoMki AtmA svabhAvasehI atyaMtazuddha hai aura jo svabhAvase zuddha hotA hai usako zuddha karanevAle dUsare padArtha kI AvazyakatA nahIM hotI yadi kahoge ki zarIrakI zuddhikeliye snAna karate haiM tobhI snAna karanA sarvathA nirarthakahI hai kyoMki jo padArtha sarvathA azuddha hotA hai vaha kadApi zuddha ho nahIM sakatA jisaprakAra kolA kabhI bhI sapheda nahIM hosakatA / zarIra sarvathA azuddha hai isaliye usakI zuddhatA snAnase honahIM sakatI isaliye snAna zarIra tathA AtmA donoMkeliye sarvathA vikalahI hai kiMtu jo manuSya aisA samajhakara bhI snAna karate haiM ve loga pApakA hI saMcaya karate haiM kyoMki snAna ke karanese pRthvIkAyake tathA jalakAya ke jIvoM kA vidhvaMsa hotA hai aura jIvoMke vidhvaMsase pApa hotA hI hai yaha bAta sarvasammata hai / tathA snAnake karanese rAga bhI bar3hatA hai isaliye manuSyoM ko yaha kabhI bhI nahIM samajhanA cAhiye ki snAna zarIra tathA AtmAkI zuddhi ke liye For Private And Personal 00000000 9 500 // Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 501 // //////////////////////////////////////////////// //////////////////////////////////////////////////////////// paanandipazcaviMzatikA / hotA hai kiMtu yatkicit bAhya zuddhikeliye hI hotA hai // 2 // citte prAgbhavakoTasaMcitarajaH savaMdhitAvirbhavanmithyAtvAdimalavyapAyajanakaH strAnaM vivekaH satAm // anyadvArikRtaM tu jantunikaravyApAdanAtpApakRt, no dharmo na pavitratA khalu tataH kAye svbhaavaashucau|| arthaH-pUrvabhavoMmeM upArjana kiyehue jo karoDopApa unake saMbaMdhase prakaTa hotehae jo mithyAtvAdika mala unake nAzako karanevAlA sajjanoMke cittameM jo viveka hai vahI sAna hai kiMtu isase bhinna jo jalase kiyAhuA snAna hai va anekajIvoMke vidhvaMsa karanevAlA honese pApakA hI karanevAlA hai kyoMki khabhAvase hI apavitra isa zarIrameM na to snAnase hI pavitratA ho sakatI hai aura na dharma hI ho sakatA hai| bhAvArthaH-zuddhikA artha nirmalatA hai aura nirmalatA usIsamaya ho sakatI hai jisasamaya samasta maloM | kA nAza ho jAve jalase kiyAhuA jo svAna hai usase nirmalatA nahIM hotI hai kiMtu maloMkI (pApoMkI) hI utpatti hotI hai kyoMki jalasnAnake honepara aneka jIvoMkA vidhvaMsa hotA hai aura usase pApakI utpatti hotI hai| kiMtu sajjanoMke cittameM jo hitAhitakA viveka hai vahI snAna hai kyoMki vahI snAna sarvabhavoM meM upArjana kiyehue jo karor3oMpApa unapApoMse utpannahuA jo mithyAtva Adika mala usamalakA sarvathA nAza karane vAlA hai isaliye jo manuSya snAnase zuddhi mAnate hai unako cittameM jo hitAhitakA viveka yaha viveka hI paramazuddhikA kAraNa snAna hai aisA bhalIbhAMti samajhanA cAhiye // 3 // samyagbodhavizuddhavAriNi lasatsaddarzanomibaje nityAnaMdavizeSazaityasubhage nizzeSapApadruhi // sattIrtha paramAtmanAmani sadA sAnaM kurudhvaM budhAH zuddhayarthaM kimu dhAvata tripthgaamaalaapryaasaakulH|| arthaH--bhobhavyajIvo jisameM samyagjJAnarUpI atyaMta nirmalajala maujUda hai tathA jisameM dedapyamAna aneka 10000.......................0000000000000000000000000000 // 50 // For Private And Personal Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 0000000000000000000000000000000000000964640040300448846 pdmnaandpshcviNshtikaa| taraMge vidyamAna haiM aura sadA AnaMdako denevAlI uttama zItalatAkara manohara hai aura jo samasta pApoMkA nAza karanevAlA hai aise isa paramAtmA nAmaka uttama tIrthameM hI sadA snAna karo aneka prakArake prayatnoMse vyAkula hokara kyoM zuddhatAkeliye prayAga Adika tIrtho meM gaMgA Adika nadiyoMpara bhaTakate phirate ho / bhAvArtha:-bahutase bholeprANI zuddhike artha sAnakeliye prayAga Adi tIrthoM meM gaMgA Adi tIrthopara bhaTakate phirate haiM kiMtu parama karuNAke dhArI AcArya unapara karuNAkara upadeza dete haiM ki yadi tuma zuddhike liye tIrtha meM snAna karanekI icchA rakhate ho to tuma isa paramAtmArUpI uttama tIrthameM hI snAna karo kyoMki jisaprakAra prayAga Adi tIrthoma gaMgAAdi nadiyoMkA jala rahatA hai usIprakAra isa paramAtmArUpI tIrthameM bhI samyagjJAnarUpI uttama pavitra jala maujUda hai tathA jisaprakAra prayAgaAdi tIthoM meM gaMgAAdi nadiyoMkA jala manohara laharoMkara sahita hotA hai usIprakAra isa paramAtmArUpItIrthameM bhI samyagdarzanaAdi uttama taraMgoMkA samUha bhaujUda hai tathA jisaprakAra prayAgaAdi tIrtha gaMgAAdi nadiyoM ke jalase zItala rahate haiM usIprakAra yaha paramAtmArUpI tIrtha bhI sadA jo AnaMdavizeSa vahI huI zItalatA usakara manohara hai tathA yaha AtmArUpAtIrtha samasta pApoMkA nAza karanevAlA hai arthAta jo puruSa usameM gotA mAranevAle haiM unakI AtmAke sAtha kisIprakArake karmamalakA saMbaMdha nahIM rahatAhai isaliye yahI samasta tIrthoM meM uttama tIrtha hai kiMtu jo vAstavika tIrtha nahIM kevala tIrthake samAna mAlUma par3ate haiM aise prayAgaAdi tIrthoMmeM gaMgAAdi nadiyoMpara tuma kyoM vyartha snAna karate haiN| no dRSTaH zucitattvanizcayanado na jJAnaratnAkaraH pApaiH kapi na dRzyate ca samatAnAmAtizuddhA ndii|| tenaitAni vihAya pApaharaNe satyAni tIrthAni te tIrthAbhAsasurApagAdiSu jaDA majjati tuSyati ca // arthaH-mUrkhalogoMne apane pApoM tathA durbhAbhyoMkI kRpAse na to pavitra nizcayarUpI tAlAbako dekhA hai ...........................................000000000000 For Private And Personal Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsur Gyanmandir 5. 3 // 44600...........4000000 paanandipaJcaviMzatikA / aura na jJAnarUpI samudra unakI najara par3A hai tathA kahIMpara unhoMne samatArUpI zuddha nadIko bhI nahIM dekhA hai isIliye ve mUrkhapuruSa pApoMke sarvathA nAza karanevAle ina pavitra tIrthoko chor3akara jo vAstavika tIrtha nahIM hai tIrthAbhAsa arthAt tIthoM ke samAna mAlUma par3ate haiM aise gaMgAAdi tIrtho meM snAna karate haiM aura snAna karake apaneko atyaMta saMtuSTa mAnate haiM / bhAvArtha:-yadi nizcayanayase dekhAjAve to samyagdarzana samyagjJAna samyakcAritrarUpI nadImeM bhalIbhAMti snAnakaranese samasta pApoMkA nAzahotA hai kintu inase bhinna nadiyoM meM snAnakaranese thor3ebhI pApoMkA nAza nahIM hotA kintu jo puruSa pApI hai mUrkhahai isaliye apane pApoMkI tIvratAse athavA durbhAgyoMse jinhoMne samyagdanirUpI tAlAbako nahIM dekhA hai tathA samyagjJAnarUpI samudrabhI jinakI najaranahIM par3A hai aura atyaMtazuddha samatArUpI nadIkI orabhI jo jhAMkakara nahIM dekhasake haiM vehI aise samastapApoMke nAzakaranevAle pavitra tIrthoM ko chor3akara sadA pApake saMcayakaranevAle tathA jo tIrtha nahIM hai (tAranevAle nahIM haiM) kiMtu ulTe saMsArameM DubAnevAle honekekAraNa tIrthake samAnamAlUma par3ate haiM aise gaMgA triveNI Adi tIrthoMko hI uttamatIrtha mAnakara unameM snAnakarate haiM tathA unameM snAnakara apaneke saMtuSTa mAnate haiM tathA kRtakRtyamAnate haiM thaha bar3I bhArI bhUla hai isaliye jo sarvathA pApoMkA nAzakaranA cAhate haiM sukhI honA cAhate haiM unako cAhiye ki ve samastapApoMke nAzakaranevAle tathA parama pavitra samyagdarzana samyagjJAna tathA samyakcAritrarUpI nadiyoM meM hI snAnakaraiM aura inhIMko paramatArtha samajhai kintu inase bhinna gaMgA Adi nadiyoMkIora jhAMkakarabhI nahIM dekhai aura unako tIrtha na samajhakara sarvathA tIrthAbhAsa hI samajhai // 5 // .000000000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 504 // 0666000000000000000000000000000000000000000000000000000 payanandipazcaviMzatikA / no tIrtha na jalaM tadasti bhuvane nAnyatkimapyasti tanizzeSAzuci yena mAnavavapuH sAkSAdidaM zudhyati / AdhivyAdhijarAmRtiprabhRtibhivyAptaM sadA tatpunaH zazvattApakaraM yathAsya vapuSo nAmApyasahya satAm / / arthaH-yaha manuSyoMkA zarIra atyaMtato apavitra hai tathA sadA Adhi vyAdhi jarA maraNa Adika upAdhiyoMse vyApta hai aura sadA tApakAkaranevAlA hai tathA sajjanapuruSa isakA nAma zravaNamI nahIM karasakate aisA yaha manuSyoMkA zarIra hai isaliye isakharAba zarIrake zuddha karane meM na to koI uttamatIrtha isasaMsArameM hai aura na koI isakI sAkSAt zuhikA karanevAlA jala tathA inase bhinna aura bhI vastu koI aisI nahIM hai jo isazarIrako vAstavikarItise zuddha karasake bhAvArtha:--bahutase bhole manuSya isaatyaMta apavitra zarIrakI vAstavikadazAko na jAnakara dUsaroMke kahanesunanese prayAga Adi tIrthoM meM gaMgAAdi nadiyoMmeM svAnakara isako pavitra samajhalete haiM tathA koI 2 kUveM Adike jalako hI gaMgA AdikA jalamAnakara tathA usajalase snAnakara isako pavitra samajhalete haiM tathA koI koI tIrthajalase bhinna raja Adi lagAkara hI apane zarIrako pavitramAnalete haiM kintu AcAryavara kahatehaiM ki yaha unamanuSyoMkI bar3IbhArI bhUla hai kyoMka yaha zarIra itanA apavitra hai ki isakI barAbara saMsArameM koI cIja apavitra nahIM tathA yaha zarIra anekaprakArakI Adhi jvara Adika vyAdhi vRddhAvasthA maraNa Adi duHkhoMkA ghara hai arthAt isIke saMbaMdhase manuSyoMko anekaprakArake Adhi vyAdhi Adika sahane par3ate haiM tathA yaha jIvoMko anekaprakArake saMtApoMkA bhI karanevAlA hai isaliye aise nikRSTa isazarIrake pavitra karane ke liye isasaMsArameM nato koI tIrtha hai tathA koI jalabhI nahIM hai aura inase bhinna aura bhI koI aisI cIja nahIM hai jo isazarIrako pavitra karasake isaliye sajjanoMko cAhiye ki ve prayAga Adi tIrthoMko tathA gaMgA 1110000000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 1505 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipaJcaviMzatikA / AdinadiyoMke jaloMko aura rajaAdi dUsarI vastuoMko bhI isasarvathA apavitra zarIrakI zuddhimeM kAraNa na samajhe kintu inako ulaTe apavitra karanevAle hI samajhe // 5 // sarvestIrthajalerapi pratidinaM snAnaM na zuddhaM bhavet karpUrAdivilepanairapi sadA liptaM ca durgaMdhabhRt / / yatnenApi ca rakSitaM kSayapathaprasthAyi duHkhapradaM yattasmAdapuSaH kimanyadazubhaM kaSTaM ca kiM prANinAm // arthaH-saMsArameM jitane prayAgaAdi tIrtha haiN| tathA jitanI unatoM meM gaMgAAdika vizAla 2 nadiyAM haiN| yadi unasabanadiyoMke jalase dhoyAbhI jAye to bhI yaha zarIra zuddha nahIM hosktaa| tathA atyaMta sugandhita kapUra Adi padArthoM se bhI yadi isake Upara lepa kiyAjAve to bhI yaha sugandhayukta nahIM hotaa| kintu ulTA durgadhayukta hI hojAtA hai aura isakI anekaprakAroMse yadi rakSAbhI kI jAya tobhI yaha zIghrahI naSTa hojAtA hai| tathA yaha zarIra nAnAprakArake duHkhoMko bhI denevAlA hai isaliye jIvoMko isazarIrase adhika na to koI azubha hai tathA kaSTakA denevAlA bhI koI isase adhika nahIM hai| bhAvArtha:-bahutase manuSya yaha samajhate haiM ki jalase snAna karanepara yaha zarIra zuddha hojAyagA kintu AcArya isavAtakA upadeza dete haiM ki arebhAI thoDese jalakI to kyA bAta hai yadi samastatIrthoM ke jalase bhI isazarIrako dhoyAjAve tobhI yaha raMcamAtra bhI zuddha nahIM hotaa| tathA bahutase yaha jAnate haiM ki atara phulela kapUra Adikase lipta kareM to yaha sugaMdhiyukta hojAyagA kiMtu AcArya isavAtako pukAra 2 kara kahate haiM ki isa dugaMdhamaya zarIrase cAhe jitanA atara lagAyAjAya / cAhe jitanA phulela lagAyAjAya aura kapUrabhI khUba lagAyAjAya, tobhI yaha zarIra aMzamAtra bhI sugaMdhita nahIM hosakatA kiMtu ulTA aura durgadhamayahI hotA calAjAtA hai / tathA vahutase manuSya yaha samajhate haiM ki yaha hamArA zarIra sadAkAla kAyama rahe isaliye ve isake // // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ////////////////////// For Private And Personal Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 5.6 // ////// //////////////////////////////////////// ////////////////////////////////////////////// $ //////////////// pacanandipaJcaviMzatikA / liye nAnAprakArake prayatna karate haiM isakI rakSAke upAyoM ko socate haiM tobhI jisaprakAra vijalI kSaNamAtrameM camakakara naSTa hojAtI hai usIprakAra yaha zarIra bhI kSaNamAtra meM naSTa hojAtA hai| tathA zarIrase hI manuSyoMko isasasArameM nAnAprakArake duHkhoMkA sAmanA karanA karanA par3atA hai isaliye saMsArameM isa zarIrase adhika na to koI prANiyoMke liye azubhapadArtha hai aura na koI unako isazarIrase adhika kaSTakAhI denevAlA hai isaliye bhavyajIvoMko cAhiye ki ve na to isazarIrako jala Adise zuddha mAne aura atra phulela kapUra Adise sugaMdhita bhI na samajhai tathA isako kSaNabharameM vinAzIka samajhakara isakI rakSAkA bhI upAya na kreN| nahIM to unako pIche jarUrahI pachitAnA par3egA // 7 // taMbhavyA bhUribhavArcitoditamahAdRGmohasollasanmithyAbodhaviSaprasaMgavikalA maMdIbhavadRSTayaH / zrImatpaMkajanaMdivaktrazazibhRddhivaprasUtaM paraM pItvA karNapuTairbhavaMtu sukhinaH snAnASTakAkhyAmRtam // 8 // _ arthaH--aneka bhavoMmeM jisakA upArjana kiyAgayA hai aisA jo pravala darzanamoharUpI mahAsarpa usake kATane se tamAma zarIrameM phailAhavA jo mithyAtvarUpI viSa usake saMbandhase jo atyanta du:khita haiM tathA jinakA samyagdarzana maMdahogayA hai aise jo manuSya haiM ve zrImAn padmanaMdIAcAryake mukharUpI caMdramAse nikalAhuvA jo yaha snAnASTakarUpI amRta hai usako apane kAnoMse pIkara sukhI hoveM / bhAvArtha:-jisasamaya kisImanuSyako kAlAnAga kATaletA hai usasamaya usako bar3A duHkha hotA hai| tathA samastazarIrameM viSake phailajAnese usamanupyakI dRSTi baMda hojAtI hai / yadi vahI manuSya kahIMse amRtako pAkara pAna karajAve to usakA viSa sarvathA naSTa hojAtA hai usIprakAra inajIvoMko bhI atyaMta bhayaMkara tathA valavAna darzana moharUpI sarpane kATaliyA hai tathA darzanamoharUpI sarpake kATanese inakI AtmAmeM mithyAtva //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// / //////// tA5.06 // For Private And Personal Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 507 // 000+ 000000 paanandipazcaviMzatikA / rUpI viSakA phailAva phailagayA hai / isaliye ye atyaMta duHkhI haiM tathA inakI samyagdarzana rUpI dRSTibhI baMda horahI hai| isaliye AcAryabara inako upadeza dete haiM ki he bhavyajIvo yadi usaviSako nAzakara tuma sukhI honA cAhate ho to yahakAmakaro ki zrImAn munipadmanaMdike (hamAre ) mukharUpI caMdramAse nikale huve isa snAnASTaka rUpI amRtakA pAnakaro jisase tuma sukhI hojAbo tathA tumhAre Upara moharUpI sarpake kATane se utpanna huvA jo mithyAtvarUpI viSa vaha sarvathA naSTa hojAve // isaprakAra zrIpadmanaMdidvArAviracitazrIpadmanaMdipavizatikAnAmakagraMthameM snAnASTakanAmaka adhikAra samAptahuvA / ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// atha brahmacaryASTakam / bhavavivardhanameva yato bhavedadhikaduHkhakaraM ciramaMginAm / iti nijAMganayApi na tanmataM matimatAM surataM kimatonyathA // 1 // arthaH-jisa maithunake karanese saMsArakIhI vRddhi hotI hai tathA jo maithuna samastajIvoMko atyaMtaduHkhakA denevAlA hai isaliye sajjanapuruSoMne usako apanI strIke sAthakaranA bhI ThIka nahIM mAnAda ve sajjana dUsarI striyoMse athavA anyaprakArase usako kaise acchA mAnasakate haiM? bhAvArtha:--maithunake karanese anekaprakArake kIr3oMkA vighAta hotAhai tathA vidhAtase hiMsAhotI hai aura hiMsAse karmoMkA baMdha hotA hai tathA karmoM ke baMdhase isapaMcaparAvartanarUpa saMsArameM ghUmanA par3atA hai isaliye maithunake karanese kevala saMsArakI vRddhi hI hai tathA maithunake karanese manuSyoMko nAnAprakArake duHkhoMkA sAmanA karanA 0000000000000000000000000000000000000000000000000000 For Private And Personal Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 508 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 4 pdmnndipnycviNshtikaa| | paDatA hai isaliye maithuna samastajIvoMko adhika duHkhakA denevAlA hai aisA bhalIbhAMti samajhakara jinasajjana puruSoMne usamaithunako apanI strIke sAthabhI karanA anucita samajhA hai ve sajjanapuruSa dusarI striyoMse tathA anya prakArase maithuna karanA kaise yogya samajha sakate haiM // 1 // pazava eva rate ratamAnasA iti budhaiH pazukarma taducyate / abhiSayA nanu sArthakayAnayA pazugatiH puratAsya phalaM bhavet // 2 // arthaH-jo manuSya maithunakaraneke atyaMta abhilASI haiM ve sAkSAt pazU hI haiM kyoMki jo vAstavikarItise padArthoM ke guNadorkako vicAranevAle haiM aise buddhimAnoMne isamaithunako pazukarmakahA hai so isamaithunako pazukarma kahanA sarvathA ThIkahI hai kyoMki maithunakaranevAle manuSyoMko maithunakarmase Age pazugati hI hotI hai| bhAvArtha:-maithunako vihAnalogoMne pazukarma isaliye kahA ki jisaprakAra pazuoMkA kAma hita tathA ahitakara rahita hotA hai usIprakAra isamaithunameM bhI manuSya binA isake guNadoSavicArahI pravRtta hojAtA hai isaliye isaprakArake manuSya joki sadA maithunakAhI icchAkaranevAle haiM aura usameM uttarottara abhilASAko vaDhAtehI jAte haiM ve sAkSAt pazuhI hai tathA vidvAnalogoMne jo isamaithunako pazukarmasaMjJAdI hai so bilakula ThIkahI hai kyoMki jo manuSya bar3I lAlasApUrvaka isamaithunakarmake karanevAle haiM unako AgebhavameM jAkara pazugati hI milatI hai isaliye Age jAkara isamaithunakarmakAphala pazugatikI prApti hI hai // 2 // yAda bhavedavalAsu ratiH zubhA kila nijAsu satAmiha srvthaa| kimiti parvasu sA parivarjitA kimiti vA tapase satataM budhaiH // 3 // arthaH-AcArya kahate haiM ki sajjanapuruSoMko yadi apanI striyoMke sAtha maithunakarmakaranA zubha hotA ....00000000000000000000000000000000000000000000000000 508 For Private And Personal Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 509 // ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pcnndipnycviNshtikaa| - uttama phalakA denevAlA hotA to ve aSTamI caturdazIAdi poMmeM apanI strIkA tyAga kyoM karadete tathA tapake samaya bhI unaapacIkhiyoMko vidvAnaloga kyoM chor3a dete / bhAvArtha:-jainazAstroMmeM aSTamI caturdazI poMkA bar3AbhArI mAhAtmya mAnAgayA hai tathA jinara bhavyajIvoMne ina pA meM yathAyogya vratoMkA pAlanakiyA hai unako anekaprakArake uttamottama phaloMkI prApti bhI huI haiM isaliye uttamaphalake abhilASI sajjanapurupa inapA meM yathAyogya bhalIbhAMti vratoMkA AcaraNa karate haiM jisasamaya ye sajjanapuruSa aSTamI caturdazI AdipA meM upavAsa Adi vratoMko dhAraNa karate hai usasamaya ve parastriyoM kA tyAgato karatehI haiM kiMtu apanI striyoMko bhI sarvathA tyAgakaradete haiM isIyuktiko lekara AcArya upadeza dete haiM ki he atyaMtanikRSTamaithunakarmakeabhilASIpuruSo ? yadi sajjanoMko apanI striyoMmeM kIhuI prIti athavA unakesAtha kiyAhuA maithuna zubhaphalakA denevAlA hotA to sajjanapuruSa pavA meM upavAsa vratoMko dhAraNa karatesamaya striyoMkA kyoM sarvathA tyAgakaradete isaliye mAlUma hotAhai ki apanI striyoMkesAtha kiyAhuA bhI maithuna kisIprakArake zubhaphaloMkA denevAlA nahIM hai tathA jisasamaya sajjanapuruSa saMsArameM kAmabhoga Adise virakta hokara tapako jAte haiM usasamaya sarvathA striyoMkA tyAga karakehI jAte haiM batAo yadi striyoMkesAtha maithuna karanese jarAbhI zubhaphalakI prApti hotI to sajjanapuruSa tapake samaya apanI striyoMko sAtha kyoM nahIM lejAte isaliye sApha mAlUma hotA hai ki maithunakaranese thor3esebhI uttamaphalakI prApti nahIM hotI // 3 // ratipaterudayAnnarayoSitorazucinorvapuSoH parighahanAt / azuci suSThutaraM tadito bhavetsukhalave viduSaH kathamAdaraH // 4 // arthaH-jisasamaya kAmakI utpaci hotI hai usasamaya kAmakI utpattise atyaMta apavitra donoMzarIroMkA 2900000000000000000000000000000000000000000.........." For Private And Personal Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 510 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// pacanandipaJcaviMzatikA / ApasameM parighaTTana arthAt ghisanA hotA hai tathA usa parighaTTanase atyaMta apavitra phalakI prApti hotI hai isaliye thoDese sukhakI prAptikeliye vihAnaloga kaise usamaithunameM Adara karasakate haiN| kabhI bhI nahIM karasakate / bhAvArthaH--yaha niyama haiM ki kAraNa jaisA hotA hai kAryabhI vaisAhI hotA hai yadi kAraNa acchA hove to kAryabhI usase acchAhI utpanna hotA hai aura yadi kAraNa kharAba hove to kArya bhI usase kharAba hI utpanna huA dekhane meM AtA hai maithuna usa samaya hotA hai jisa samaya kAmI donoM strI puruSoMko kAmakI atitIvratA hotI hai tathA tIvratAke hone para jaba una donoMke atyaMta apavitra zarIraoNkA ApasameM milApa hotA hai isaliye jaba donoM apavitra zarIroMkA milApa hI maithunakI utpattimeM kAraNa par3A to samajhanA cAhiye ki maithuna kA eka atyaMta kharAba phala hai isaliye isaprakArake maithunase utpanna huve thor3e sumnameM vidvAna loga kaise Adarako kara sakate haiM? arthAt kabhI bhI nahIM kara sakate // 4 // azucini prasabhaM ratakarmaNi pratizarIraratiryadapi sthitA / cidarimohavijRbhaNadUSaNAdiyamaho bhavatIti niSedhitA // arthaH-kAmake vazIbhUta hokara valAtkArase atyaMta apavitra maithunakarmake honepara kAmI strI puruSoM ke zarIra meM utpanna huI yaha kAmasaMbaMdhI prIti caitanyakA vairI jo moha usake phailAvake dUSaNase hotI hai isaliye yaha kAmakI prIti sarvathA niSiddha mAnI gaI hai| bhAvArthaH-jabataka isa AtmAmeM mohanIya karmakI pravalatA rahatI hai tabataka vAstavika caitanyasvarUpaAtmAkA pragaTa nahIM hotA kyoMki AtmAkA jo vAstavika caitanya kharUpa hai usakA yaha mohanIya karma pravala vairI saMsAra meM hai| aura yaha jo rati utpanna hotI hai so isa mohanIya karmakI pravalatAsehI hotI hai kyoMki kAma 86646.00000000000000000000000000000000000000000000088000 // 510 // For Private And Personal Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 51 // //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// paanandipaJcaviMzatikA / ke vazIbhUta hokara jaba donoM strI puruSa paraspara meM sneha rUpI rassI meM baMdha jAte haiM tathA sneha rUpI rassI meM baMdha kara jaba ve maithuna karma meM pravRtta hote haiM usa samaya una donoM ke zarIrameM yaha kAma saMbandhI rati sthita hotI hai isaliye isa ratikI utpatti AtmAke vAstavicaitanyake verI mohake phailAvasahI hotI hai isIliye sarvathA vAstavika vastuke svarUpase haTAnevAlI isa ratikA niSedha vidvAnalogoMne kiyA hai // 5 // niravazeSayamadrumakhaMDane zitakaThArahatirnanu maithunam / satatamAtmahitaM zubhamicchatA parihatividhinAsya vidhIyate // arthaH -AcArya kahate haiM ki yaha maithuna karma samasta saMyamarUpI vRkSa ke khaMDana karanemeM tIkSNa kuThArakI dhArAke samAna hai isaliye jo manuSya nirmala apanI AtmAke hitake karanevAle haiM ve isakA sarvathA tyAga kara dete hai| bhAvArthaH-pAMca prakArake sthAvara tathA jIvoMkI jo rakSA karanA hai isIkA nAma saMyama hai vaha saMyama maithanakarmameM pravRttihonepara kadApi nahIM palatA hai kyoMki maithunakarma ke karanese anekaprakArake jIvokA vighAta hotA hai isaliye maithuna karanese kisI prakArake AtmAke hitakI prApti nahIM hotI hai isIliye jo puruSa yaha cAhate haiM ki hamArI AtmAkA kisIprakArase hita hove ve isa mahAna nikRSTa pApake karanevAle maithanakarmakA sarvathA tyAga karate haiM ataH AtmahitISayAko kadApi isa maithunakarma kI ora Rju nahIM honA cAhiye kiMta isakA dUrase hI tyAga karadenA cAhiye // 6 // madhu yathA pivato vikRtistathA vRjinakarmabhRtaH surate mtiH| na punaretadabhISTamihAginAM na ca paratra yadAyatidaHkhadama // artha:-jisaprakAra madirApInevAle puruSako, vikAra hote haiM usIprakAra jo puruSa pApI haiM usakI sadA rati 0000000000000000000000000000000000000000000............ // 51 // For Private And Personal Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhangra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kapagarsuri Gyanmandir 1512 // 100.0000000000000000000000000000000000000000000000000000000 panndipshcviNshtikaa| karane meM icchA rahatI hai kiMtu yaha madya jIvoMko kisIprakArake hitakA karanevAlA nahIM hai tathA dUsare bhavameM bhI yaha aneka prakArake duHkhoMko denevAlA hai| bhAvArtha:-jisaprakAra jopuruSa sadA madirAkA pInevAlA hai yadi usako kisIrItise kisIsamaya mAdirA na mile to usako anekaprakArake vikAra utpanna ho jAte haiM usI prakAra jo manuSya pApI hai arthAta maithuna Adi kharAba kAma karane meM jarAbhI bhaya nahIM karatA hai usa manuSyako sadA abhilASA maithunakarmake karane kI hI rahatI hai kiMtu yaha maithunakarma kisIprakArake hitakA karanevAlA nahIM kevala jIvoMko nAnAprakArake ahitoMkAhI karanevAlA hai tathA AgAmIkAlameM bhI yaha jIvoM ko nAnAprakArake bhayaMkara duHkhoM kA denevAlA hai isalie parabhavameM bhI kisIprakArake sukhako AzA nahIM isaliye jo puruSa mokSAbhilASI hai AtmAke sukhako cAhate haiM unako cAhiye ki ve kadApi maithunakarmameM apanI pravRtti ko nakareM // 7 // ratiniSedhavidhau yatatA bhavecapalatAM pravihAya manaH sadA / viSayasaukhyamidaM viSasannibhaM kuzalamasti na bhuktavatastava // arthaH--AcArya mahArAja upadeza dete haiM ki jo manuSya apanA hita cAhate haiM unako isarItise apane manako acchItaraha zikSA denI cAhiye ki hemana tU sadA capalatAko chor3akara rahA tathA ratike niSedha karane meM prayatnakara kyoMki yaha viSayasaukhya viSake samAna hai aura isa viSayasukhako bhoganevAle terI kisI prakArase kuzala nahIM hai| bhAvArtha:-jo manuSya viSake bhakSaNa karanevAlA hotA hai usakI jisaprakAra saMsArameM khara nahIM rahatI usako anekaprakArake duHkhoMkA sAmanA karanA par3atA hai usIprakAra he mana yaha viSaya sukha bhI mAniMda jahara ke hai isaliye jo tU isameM sukhamAmakara rAtadina isake bhogakarane meM tatpara rahatA hai isameM terI khara nahIM .00000000000000000000000000000000000000000000000 512 For Private And Personal Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // 51 padmanaMdipaJcaviMzatikA / tujhe nAnAprakArakI ApattiyoMkA sAmanA karanA par3egA isaliye aisA bhalIbhAMti samajhakara he mana tU apanI caMcalatAko chor3ade tathA ratikarmake haTAneke liye sadA jaise bane vaise koziza kara // 8 // yuvatisaMgativarjanamaSTakaM prati mumukSujanaM bhaNitaM myaa| suratarAgasamudragatA janAH kuruta mA krudhamatra munau mayi // 9 // iti zrIpAnaMdyAcAryaviracitapadmanaMdipaMcaviMzatikA smaaptaa| 1660000000000....00000000000...................... arthaH-jo manuSya mumukSu haiM mokSakI prAptike abhilASI haiM unhIM manuSyoM keliye yaha maiMne yuvati striyoM ke saMgako niSedha karanevAlA aSTakakA arthAt brahmacaryASTakakA varNana kiyA hai kiMtu jo manuSya bhogarUpI rAgasamudra meM DUbe huve haiM isa aSTakako acchA nahIM samajhate haiM ve mujhai muni jAnakara mere Upara kSamAkareM / / isaprakAra muni zrIpadmanaMdiAcAryadvArA viracita padmanAMdipaMcaviMzatikAmeM brahmacayoMSTakanAmaka adhikAra samAptahuvA / 10000000000000000000000000000000000000.00.000000000001 isaprakAra yaha zrIpadmanaMdiAcAryahArA viracita zrIpadmanaMdipaMcaviMzatikAkA navInahindIbhASAnuvAda samApta huvA / gar " For Private And Personal Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir PROPERAAAAAAAABER 'bbb'bb'b'b''bbtb'bbbbnbs' - itizrIpadmanaMdipaJcaviMzatikA / NOI555555555555555 sUcanA-isa pate se eka kArDa bheja dIjiye aura ghara baiThe pustakeM maMgA lIjiye / milane kA patA-mAlika zrI jaina bhAratI bhavana banArasa-siTI. SOSISISISISISISISISISISISISISISISISISIGISIGISIST ka For Private And Personal