________________
१६२ .
पखंडागम की शास्त्रीय भूमिका .
ओगाढावत्तं, उपसंपज्जाणावत्तं, विप्पजहणावत्तं और चुआचुआवत्तं । इस प्रकार ये सब मिलकर ८३ प्रभेद होते हैं.।
परिकर्म के इन माउगापयांइ आदि उपभेदों का कोई विवरण हमें उपलभ्य नहीं है। किन्तु मातृकापद से जान पड़ता है उसमें लिपि विज्ञान का विवरण था । इसी प्रकार अन्य भेदों में शिक्षा के मूल विषय गणित, न्याय आदि का विवरण रहा जान पड़ता है ।
सूत्त के ८८ भेद - १. उज्जुसुयं या उजुर्ग २. परिणयापरिणयं ३. बहुभंगिअं ४. विजयचरियं, विप्पचइयं या विनयचरियं ५. अणंतरं
६. परंपरं ७. मासाणं (समाणं-स.अ.) ८. संजूहं (मासाणं - सं.अं.) ९. संभिण्णं
१०. आहव्वायं (अहाच्चायं- सं.अं.) ११. सोवस्थिअवत्तं १२. नंदावत्तं १३. बहुलं
१४. पुट्ठापुढे १५. विआवत्तं
१६. एवंभू १७. दुयावत्तं
१८. वत्तमाणप्पयं १९. समभिरूढं २०. सव्वओभई २१. पस्सासं (पणाम-सं.अं.) २२. दुप्पडिग्गहं
सूत्त के अन्तर्गत विषय - सुत्तं अट्टासीदिलक्खपदेहि (८८०००००) अबंधओ, अवलेवओ, अकत्ता, अभोत्ता, णिग्गुणो, सव्वगओ, अणुमेत्तो, णास्थि जीवो, जीवो चेब अतित्थ, पुढवियादीणं समुदएण जीवो उप्पजइ, गिच्चेयणो, णाणेण बिणा, सचेयणो, णिच्चो, अणिच्चो अप्पेत्ति वण्णेदि । तेरासियं, णियदिवाद, विण्णाणवादं, सद्दवादं, पहाणवाद, दव्व-वादं, पुरिसवादं च वण्णेदि । उत्तं च - अट्ठासी अहियारेसु चउण्हमहियाराणमत्थि णिद्देसो। पढमो अबंधयाणं, बिदियो तेरासियाण बोद्वव्वो ॥तदियो य णियइपक्खे हवइ चउत्थो ससमयम्मि।
(धवला सं.प., पृ. ११०) सुत्ते अट्टासीदि अत्थाहियारा, ण तेसिं णामाणि जाणिजंति, संपहि विसिटुवएसा - भावादो (जयधवला) १ सिद्धसेणिकादिपरिकर्म मूलभेदत: सप्तविधं, उत्तरभेदतस्तु त्र्यशीतिविधं मातृकापदादि।
(समवायांग टीका)