Sanmati Tarka Prakaran

Author(s): Siddhasen Divakarsuri, Sukhlal Sanghavi, Bechardas Doshi
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

Page 27

સમતિ પ્રકરણ ઉપાડતાં પુસ્તકની રક્ષા અને પિતાને વિહાર અવ્યાહતપણે થતો રહે તેવાં પુસ્તક પ્રવાસમાં પાસે રાખતા. નાનાં તાડપત્રનું પચાસેક પાનાનું પુસ્તક ગંડીપુસ્તકને બરાબર મળતું લાગે છે.
- જે પુસ્તક છેડાઓમાં પાતળું હોય અને વચ્ચે ઉપસેલા જેવું પહેલું હોય, તેનું નામ છવી પુસ્તક. આની આકૃતિ કચ્છપી –
કાચબીને મળતી આવતી હશે તેથી તેને કછપી વછવી પુસ્તક કહ્યું હશે. આ જાતનાં પુસ્તકનાં પાનાં કદાચ ગળ
હોઈ છેડે વધારે પાતળાં હશે. આ જાતનું પુસ્તક જોવામાં આવ્યું નથી. ' જે પુસ્તક ચાર આંગળ લાંબું હોય અને ગોળ કે ચેરસ હોય હોય તેને પુષ્ટિપુeત કહેવામાં આવે છે. સહેલાઈથી મૂડીમાં રહી શકે
એવું હોવાથી એને મુષ્ટિપુસ્તક કહેવામાં આવ્યું મુષ્ટિપુસ્તક હશે. જૂના ભંડારોમાં કેટલાક નાના નાના ગુટકાઓ
મળે છે તે આ પુસ્તકની કેટિના લાગે છે. હાથોંધ કે હાથપેથી જે હંમેશાં સાથે રાખવામાં આવે છે અને જેમાં હંમેશની ઉપયોગી ઘણી પરચૂરણ બાબત લખેલી હોય છે, તે આ પુસ્તકની કેટીમાં આવી શકે. હાલની રોજનીશી પણ આ પુસ્તકના જેવી ગણાય. જે પુસ્તકની ઉપર અને નીચે બે ફલક-પાટિયાં કે પૂઠાં સંપુટની
પડે જેડીને મૂકેલાં હોય છે, તે પુસ્તકને સંપુટ સંપુટ કહેવામાં આવે છે. કદાચ આ પુસ્તકની જાત
અત્યારના બાંધેલા પુસ્તકના જેવી હોય. સૃપાટિને અર્થ ચંચું એટલે ચાંચ બતાવેલ છે. એથી જે પુસ્તક
સૃપાટિ જેવું હોય તેનું નામ –છિવાડી પુસ્તક સુHTTટપુસ્તવ છે. એ પુસ્તક ઊંચું હોય છે અને એમાં પાનાં
- પાતળાં હોય છે; અથવા એ પહોળું થવું હોય છે