________________
મહામંત્રની વ્યાપતા પ્રભાવને વર્ણવનારાં ચરિત્રએ તેમના જીવનને નવકારથી ભાવિત કરવા માટે મોટી સહાય પણ કરી છે. સાચી બુદ્ધિ અને તેનું ફળ| લાગણીશન્ય બુદ્ધિમત્તા બાહ્ય દૃષ્ટિએ ગમે તેટલી, આકર્ષક જણાતી હોય, તો પણ આંતર દ્રષ્ટિએ તેનું કશું મૂલ્ય નથી. આજ્ઞા અને યુક્તિથી સિદ્ધ એવા પણ શ્રી. પરમેષ્ટિ નમસ્કારના ફળને વર્ણવતાં ચરિત્ર અને કથાનકની. અસર જેઓના અંતઃકરણ ઉપર નિપજતી નથી, તેઓની બુદ્ધિ તેમને કેવળ ભારરૂપ બને છે. બુદ્ધિનું ફળ જે ભાવ અને ભાવનું ફળ જે મેક્ષ, તેનાથી તેઓ સદા વંચિત રહે છે. સાચી બુદ્ધિ તે છે, કે જે વસ્તુ પ્રત્યે, સવસ્તુને સિદ્ધ કરનારી યુક્તિ પ્રત્યે અને સવસ્તુને પ્રભાવ વર્ણવનાર ચરિત્ર, કથાનક કે દષ્ટાન્ત પ્રત્યે સભાવને પેદા કરે, તેમજ વસ્તુને એાળખવા માટે સર્વ બાજુઓનું એકસરખું મૂલ્યાંકન કરી શકે. | શ્રી નવકારનો પ્રભાવ અધમમાં અધમ મનુષ્યો અને કેર કરમાં તિર્યંચ ઉપર પણ પડ્યો છે. તે સંબંધી જેમ ભિ અને મહિષીપાલ વગેરેમનુષ્યનાં દષ્ટાતો છે, તેમ સર્ષ અને સમળી ઈત્યાદિ તિયાનાં ઉદાહરણ પણ છે. ચેરી અને જારી કે દુત અને શિકાર જેવા મહા વ્યસનોને સેવનારા પણ નવકારના પ્રભાવથી ભવસમુદ્રને તરી ગયા છે.
એ રીતે શાસ્ત્રવચન, તર્કબુદ્ધિ અને સ્વાનુભવ સંવેદનથી સિદ્ધ શ્રી પંચપરમેષ્ટિ નમસ્કારને પ્રભાવ સર્વ કાળ અને સર્વ લાકમાં સર્વવિવેકી આત્માઓનાં અંતઃકરણ ઉપર વિજયવંત છે.
