________________
www
સાધન જ થાય છે. તીવ્ર અગ્નિના તાપથી તપતા લેઢાની જેમ જ્યાં સુક્યરૂપી અગ્નિ વડે ઈન્દ્રિયેની સદા તપ્તતા સુખરૂપ જળને શેષવી રહી છે, ત્યાં સુખની કલ્પના કરવી એ મિથ્યા ભ્રમ છે. જ્યાં પહેલાં તથા પછી અરતિ અને સુ
ક્યરૂપી અગ્નિના સ્પર્શથી ઈન્દ્રિને સમુદાય તપી રહ્યો હોય, ત્યાં શાન્તિ નહિ કિન્તુ સંતાપ જ હોય, એમાં લેશ માત્ર આશ્ચર્ય નથી. સુખના અનુભવકાળે પણ જ્યાં તેના પ્રતિપક્ષી કારણે ઉપર વેષ કાયમ બેઠેલે હોય, ત્યાં સુખ માનવું એ ફેકટ છે. એક મહાપુરુષે કહ્યું છે કે-કમજનિત સુખ એ ભયરૂપી અગ્નિની ભસ્મ છે. * કારણ કે એ સુખની ચારેય બાજુ નાના પ્રકારના ભયે પ્રસરેલા હેય જ છે. ઇન્દ્રિયના સુખમાં અહલાદ જેવું કાંઈ નથી. જે છે તે એક સ્કંધ (ખભા) ઉપરના ભારને ઉતારી અન્ય ઔધ (ખભા ઉપર મૂકવા જેવું છે. દુઃખની એ પ્રકારની વિનિવૃત્તિ-ફેરફાર, એ જે ઈન્દ્રિજન્ય આહૂલાદનું તવ છે. મેહનીયકર્મના ઉદયથી ચિત્ર-વિચિત્ર વસ્તુઓમાં સુખ-દુઃખની કલ્પના થાય છે. પરંતુ એ સુખ-દુઃખની કલ્પના અને મેહનીય-- કર્મની પરતંત્રતા, એ સઘળું આત્મા ઉપરનું બંધન જ છે. એ બંધનથી જ્યાં સુધી જીવ મુક્ત બનતો નથી, ત્યાં સુધી સાચા સુખને આસ્વાદ તેનાથી દૂર ને દૂર જ રહે છે. પર મૌન fજ-મૂરિ, અથવ૮નામમા सदा भयोज्झितं ज्ञानं, सुखमेव विशिष्यते ॥१॥
. . . . -જોrણા જ
