________________
સાધના
એક સ્થિર આત્મા છે, એમ માનવું જ જોઈએ. ક્ષણિકવાદમાં
કોઈ, કરે કોઈ અને મેળવે કઈ અથવા બેની લડાઈમાં ત્રીજે મેળવી જાય, એ સ્થિતિ ઉભી થાય છે. વળી વસ્તુ માત્ર જે ક્ષણવિનાશી છે, તે પછી ક્ષણ બાદ પિતાની મેળે જ નાશ પામનાર રાગાદિના નાશ માટે જુદે પ્રયત્ન કરવાને જ કયાં રહે છે? માટે એ પ્રયત્ન કરનાર આત્મતત્વ સ્થિર છે, એમ માનવું જ જોઈએ. એ આત્મતત્વને અહિંસાપ્રધાન તપના આચરવા વડે મોક્ષ થઈ શકે છે. અનિત્યવાદની ભાવના ભાવનાર આત્મા, સ્થિર રહેતી જ્ઞાનધારા દ્વારા અનેક જાતના તપના અનુષ્ઠાનથી મેક્ષને મેળવી શકે છે અને એ મેક્ષ અનંત જ્ઞાન, અનંત દાન, અનંત ચારિત્ર અને અનંત સુખમય છે.
જેને જે પ્રકારના મેક્ષને માને છે, તેના સમર્થના માટે વધુમાં જણાવે છે કે-ઉપચય-અપચયને પ્રાપ્ત થનારા પદાર્થો સામગ્રીના સદ્ભાવે સર્વ પ્રકારે નાશ પણ થાય જ છે. રાગાદિ ષસમૂહને ઉપચય-અપચય સર્વ મનુષ્યને પ્રત્યક્ષ છે. મનુષ્યમાં રાગદ્વેષની વધ-ઘટ પ્રત્યક્ષ દેખાય છે. તે હેતુ વિના સંભવી શકતી નથી. જે હેતુથી વધ-ઘટ થવાવાળી ચીજ ઘટે છે, તે હેતુની પૂરેપૂરી સામગ્રી પ્રાપ્ત થતાં તેને સદંતર નાશ થાય જ, સૂર્યનાં મંદ કિરણથી જે ગેડી ટાઢ નાશ પામે છે, તે સૂર્યના પ્રખર તાપથી પ્રબળ ટાઢ નાશ પામે જ છે એ જ ન્યાયે થેડી શુભ ભાવનાઓના બળથી થડા રાગ-દ્વેષ ઘટતા દેખાય છે, તો એ જ ભાવના
