________________
સાધના
પરવશતાથી મહતું દુઃખ થતું અનુભવાય છે. અનિષ્ટ આહારનું ભોજન પણ તત્વજ્ઞ મુનિને સુખ આપી શકે છે, જ્યારે ઈષ્ટ આહારનું ભેજન પણ અતત્વજ્ઞ કામીને દુઃખ આપે છે. આ નિયમ આધ્યાત્મિક સુખ-દુઃખ માટે છે. આધિભૌતિક કે આધિદૈવિક સુખ-દુઃખ માટે આ નિયમ બાંધી શકાતે નથી. શરીરને થને અનુગ્રહ આત્માને સુખ ઉપજાવે છે, જ્યારે શરીરને થતા ઉપઘાત આત્માને દુઃખ ઉપજાવે છે. ઈષ્ટ આહાર માનસિક સુખની વૃદ્ધિ કરે છે, જ્યારે અનિષ્ટ આહાર માનસિક દુઃખની વૃદ્ધિ કરે છે. આ વાત શરીર અને આત્માના કંથ ચિત અભેદને સિદ્ધ કરે છે. આ રીતે શરીર અને આત્માનો ભેદભેદ વ્યવહારિક દષ્ટાનેથી પણ સિદ્ધ છે. શ્રી જૈનશાસને દર્શાવેલ સાધના:
આથી સપષ્ટ થશે કે-આત્મ સ્વરૂપે નિર્મળ છે, પ્રકાશ સ્વભાવવાળે છે, અનન્તજ્ઞાન, દર્શન, સુખ અને વિર્યવાળો છે, કિન્તુ તેનું સારૂપ કર્મથી આવરિત થયેલું છે. એ આવરણ ખસે એટલે એ આત્મા મૂળ સ્વરૂપમાં પ્રકાશી ઉઠે છે. આત્માને કર્મથી મુક્ત બનાવ, એ જ શ્રી જૈનશાસને દર્શાવેલ સાધનાનું લક્ષ્ય છે. એ લય પ્રાપ્ત કરવાને માર્ગ આતમગુણેની આરાધના છે. આમાને મુખ્ય ગુણ જ્ઞાન છે. તેની આરાધના જ્ઞાન, જ્ઞાની અને જ્ઞાનનાં સાધનેનું બહુમાન, ભક્તિ, સેવા, ઉપાસનાદિ કરવા વડે થાય છે. અશુભ પરિણામથી ઉપાર્જન કરેલ જ્ઞાનાવરણીયાદિ કિલષ્ટ કર્મોને એથી વિનાશ થાય છે. રાગ-દ્વેષને પરિણામ
ના:
