________________
સાધના
જ્ઞાનની, જ્ઞાનીની અને જ્ઞાનનાં સાધનેાની ઉપાસનામાં અંતરાય કરનાર છે. રાગ-દ્વેષના અતિ નિબિડ પરિણામેાને શ્રી જૈનશાસનમાં દુર્ભેદ્ય ગ્ર ંથિ માનેલી છે. એ ગ્રંથિના જ્યાં સુધી ભેદ ન થાય, ત્યાં સુધી જીવને મહા નિરા કરાવનારા શુભ પરિણામ જાગતા નથી. ગ્રંથિભેદ કરવાને અધ્યવસાય જીવને અપૂર્વકરણના ખળે થાય છે. કર્મોની ઘણી દીઘ સ્થિતિઓને ખપાવી, જીવ જ્યારે પક્ષેાપમ અસ ́ન્ચેય ભાગ ન્યૂન એક કાટાકેાટિ સાગરાપમપ્રમાણુ સ્થિતિ કરે છે, ત્યારે તે ગ્રંથિદેશને પ્રાપ્ત કરે છે, ત્યાં અપૂર્ણાંકરણથી તેના ભેદ કરે છે અને મેક્ષના કારણભૂત સમ્યગુણુને પ્રાપ્ત કરે છે. પછી તે ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિનાં ક્રમ માંધતા નથી. વ્યાધિતને જેમ સૌષધ વડે રાગ નાશ પામવાથી અત્યંત આનંદ થાય, તેનાથી પણ અનન્તગુણ્ણા તાત્ત્વિક આનંદ સમ્યગ્દશન પામતી વખતે સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માને થાય છે. સમ્યફ્ વના શુભ પરિણામ જીવની વિચારણાને પલટાવી નાંખે છે. અપરાધી ઉપર પણ તે આત્માને કેમ્પ આવતા નથી. ધ્રુવ અને મનુષ્યીકનાં સુખાને પણ તે દુઃખરૂપ દેખે છે. પરલીકના માગ જેટલેા સાધી શકાતા નથી, તેનું તે અત્યંત દુઃખ ધરાવે છે. ભયંકર ભવસાગરમાં પ્રાણીસમૂહને અનેક દુઃખાથી પીડિત જોઈને, પેાતાની શક્તિ મુજબ તેમાનાં દુઃખા દૂર કરવાને તે પ્રયાસ કરે છે અને શ્રી જિનેશ્વરદેવ એ કમાવેલાં તત્ત્વાને જ એક સત્ય તરીકે સ્વીકારે છે અને નિઃશ ણે સહ્યું છે.
