________________
સાધના
જયારે કાળાદિ તેનાં સહકારી કારણેા છે. જેમ અંકુરનુ પ્રધાન કારણુ ખીજ છે, જ્યારે પૃથ્વી, જળ, હવા, પ્રકાશાદિ તેનાં સહમારી કારણેા છે;તેમ સુખ-દુઃખાનુભવ વૈચિત્ર્યનું પ્રધાન કારણ શાતા-અશાતા વેદનીયકમ છે, એમ શ્રી જિનાગમ ફરમાવે છે.અમૃત સુખ-દુઃખાનુભવનું પ્રધાન કારણ મૂત ક્રમ કેવી રીતે ઘટી શકે ?–એવી શકા અસ્થાને છે, કારણ કે સુખ-દુઃખા નુભવ કરનાર સ`સારી આત્મા કથંચિત્ ભૂત છે. અથવા અમૃત આત્મા સાથે ક્ષીર-નીરન્યાયે મળી ગયેલું ક્રમ* કથંચિત્ અમૂત છે. મૃત મૂર્તને કે અમૂત અમૃતને પ્રધાન કા-કારણભાવ ઘટી જવામાં કેાઈ જાતિની હાનિ નથી. ક્રમ રૂપે પરિણામ પામેલ કાણુવણાના સમૂહુરૂપ પુદ્ગલને પારિણામિક ભાવની સાથે ઔદયિકભાવ પણ શ્રી પ્રશમરતિકાર અને શ્રી તત્ત્વાર્થ સૂત્રકારે માને છે, તેથી કપુદ્ગલ પણ કથ ચિત્ અમૃત સિદ્ધ થાય છે,
•
-
સુખાભિલાષી જીવ દુઃખફળવાળું ક્રમ` કેમ કરે ? એવી શંકા પણ નહિ કરવી. રાગી જેમ જાણવા છતાં પણ અપક્રિયા કરે છે, તેમ મિથ્યાત્વાદિથી અભિભૂત જીવ
* મવે ધર્માધર્માત્મ્ય જાજા: પરિગામિઅે ોચાઃ । उदयपरिणामि रूपन्तु सर्वभावानुगा जीवाः ||१||
અથ -ધર્મ, અધમ, આકાશ અને કાળ–એ ચાર ટ્રબ્યા પારિણામિક ભાવે હાય છે, રૂપ એટલે પુદ્ગલદ્રવ્ય ઔયિક અને પારિણામિકભાવે હાય છે અને જીવે સવ ભાવાવાળા હાય છે.
