________________
- સાધા
નિયતિને માને છે, તે પણ બે ટું છે. નિયતિને એકરૂપ માનવાથી સકળ કાર્યોની એકરૂપતા થશે, વિચિત્રરૂપ માનવાથી તેને ભેદક કેઈ અન્ય માનવું પડશે. તે નિયતિ છે કે બીજું કાંઈ? નિયતિ માનવાથી અનવસ્થા છેષ પ્રાપ્ત થશે, બીજુ કાંઈ માનવાથી નિયતિવાદને ઉચ્છેદ થશે.
કેટલાક યદચ્છાવાદીઓ કહે છે કે-ઘટાદિને જે સ્વકૃત કર્મવિપાક વિના પણ ઘી, તેલ, સુરાદિ વિચિત્ર ઉપભોગ થાય છે, તેમ પ્રાણીઓને પણ સ્વકૃત કર્મવિપાક વિના યદચ્છાથી સુખ-દુખપભેગ ઘટી જશે. તેઓનું આ કહેવું પણ મિથ્યા છે. ઘટાદિની વિચિત્ર ઉપગ્યતા તેના ઉપભોક્તા દેવદત્તાદિના કર્મપરિપાકના સામર્થ્યથી છે. સમાન
માટી અને સમાન કુંભકારથી બનેલા સમાન સ્થાન-સ્થિતિ| વાળા ઘટમાં પણ તૈલાદિ વિચિત્ર ઉપગ તથા વિભિન્ન વિનાશક હેતુઓને ઉપનિપાત થાય છે, તેનું કોઈ કારણ હેવું જોઈએ. તે કારણ તે ઉપભોક્તાનું કર્મ છે. અન્યથા સર્વને સરખે ઉપગ તથા યુગપતુ વિનાશ થવા જોઈએ.
કેટલાક કાલવાદીઓ કહે છે કે-વિચિત્ર પ્રકાસ્ના સુખ- દુઃખાનુભવનું કારણે વ્યાવસ્થારૂપ યા સમયાવલિકાદરૂપ કાળ છે. તેઓનું આ કથન પણ સત્ય નથી. વિચિત્ર પ્રકારના સુખ-દુઃખાનુભવોનું કારણ એકાન્ત કાળ નથી, કારણ કે તુલ્ય કાળવાળાને પણ સુખ-દુઃખાનુભવનું વૈચિત્ર્ય દેખાય છે. . સુખ-દુખનુભવના વૈચિત્ર્યનું પ્રધાન કા કર્મ છે,
