________________
સાધના એ લોકોને ઈ હોવા છતાં, પાપવૃદ્ધિના જનક હેવાથી. પરોપકારરસિક પુરુષે એની કથાને પણ પરિત્યાગ કરે છે. પરેપકારરસિક પુરુષો આ લેક–પરલેકમાં હિતકારી અને સર્વને અમૃતતુલ્ય એવી સુવિશુદ્ધ ધર્મકથાને જ આદર કરે છે. જે કથામાં ક્ષમા, માર્દવ, આર્જવ, શૌચ, આર્કિચન્ય અને બ્રહ્મચર્યાદિની પ્રધાનતા છે તથા જે અનુકંપા, ભક્તિ, સકામનિર્જરાદિ પદાર્થોના વિસ્તૃત વર્ણનેથી ભરેલી છે, તે ધર્મકથા જ ઉત્તમ પુરુષોને આનંદ આપનારી છે. ક્રોધ, માન, માયા, લેભાદિ કષાયેથી આચ્છાદિત મતિવાળા શ્રેતાઓને ધર્મકથા આનંદ આપનારી થતી નથી, તેનું કારણ તેઓની અગ્ય પ્રકૃતિ છે. કષાયની પરિણતિથી તેવા આત્માઓ સદાય પરાકના સુખથી પરામુખ હોય છે, આ લેકને જ પરમાર્થ તરીકે અને પરમ તત્વ તરીકે. પિછાને છે તથા પિતાના સિવાય અન્ય સર્વ જીવે ઉપર સદાય નિરનુંકપ રહે છે. તેવા અધમ પુરુષો સુગતિની પ્રતિપક્ષિણ અને દુર્ગતિની જ એક કંદલી સમી અનર્થથી ભરેલી અર્થકથાને જ ચાહે છે, પરંતુ તેથી વિપરીત સ્વભાવવાળી ધર્મકથાને મનથી પણ ઈચ્છતા નથી.
બીજા કેટલાક જ પાંચ ઈન્દ્રિયેના વિષયવિષથી હંમેશાં મેહિત મનવાળા રહે છે, ભાવશત્રુ સમાન ઈન્દ્રિયને અનુકૂળ વિષયમાં જ પ્રવર્તાવનારા હોય છે અને પરમાર્થના માર્ગથી અજાણ તથા સુંદર સુંદર વસ્તુઓમાં અનિશ્ચિત મતિવાળા હોય છે, તેમજ મધ્યમ વેશ્યાવાળા રાજસી
