________________
સાધા
કરાવે છે. ધનના મમત્વ માત્રથી થનારૂં અને અપઢાળ ટકવાવાળું માત્ર થોડુંક આભિમાનિક સુખ છોડી દઈએ, તે એના પરિણામે જીવે જે દુર્ગતિનાં દીર્ઘકાળ સુધીનાં દારૂણ દુને ભેગવટે કરે છે, તેને વિચાર પણ કંપારી ઉત્પન્ન કરે તે છે. ધન માટેના આરંભેના પાપથી ભારે થયેલ જીવ સંસારસાગરના તળિયે ડૂબી જાય છે. એ તે જન્માન્તરના કષ્ટની વાત છે. પરંતુ આ જન્મનાં કણો પણ ધનના માલિકને ઓછાં નથી. રૂષ્ટ રાજાઓને, ચરાદિ દુષ્ટ લોકોને, દુર સગાસબંધી–સાથીઓ અને મિત્રાદિને ભય તેને નિરતર સતાવે છે. એ ધનને ભેગવટે પિતાને તે માત્ર થોડે જ થાય છે. એને મોટો ભેગવટે પિતાના સિવાય અન્યના જ ભાગે જાય છે. ચિન્તા અને વ્યાકુળતા તે ધનની સાથે જ આવે છે, અને વ્યાકુળતાને વિવશ થયેલે જીવ ક્ષણ માત્ર માનસિક સુખને અનુભવ કરી શકતા નથી. ધન ઉપર મમત્વના ગે ધર્મ-કર્મ પણ વિસરી જવાય છે. એટલું છતાં પણ એ લક્ષ્મીને મોટો સંચય રેગ, જરા અને મરણની ભયાનક આપત્તિ વખતે સહેજ પણ સંરક્ષણ આપી શકતું નથી. ધનથી ધર્મ થવાને પણ જે ગુણ બતાવવામાં આવે છે, તે પણ તેથી ઉત્પન્ન થતાં પાપના હિસાબે કાંઈ જ નથી, કારણ કે-ધનથી થનારે ધર્મ આરંભાદિથી–પ્રાણિવધાદિથી યુક્ત હોય છે. અને તે ધર્મ ગમે તેટલો મોટે હોય, તે પણ નિરારંભ અને નિસગપણે થતા નિર્દોષ ધર્મના લેશને પણ પહોંચી શકતું નથી. દ્રવ્યસ્તવ જે અધિકમાં અધિક ફળ આપે, તે બારમા સ્વર્ગથી અધિક નહિ
