________________
પરમેષ્ઠિ નમસ્કાર પ્રાપ્ત કવા માટેનો વિશ્વવ્યાપી રાજમાર્ગ છે. ઇન્દ્રિ ઉપર, ઇન્દ્રિયના વિકારે ઉપર, મન ઉપર, મનની મલિન વાસનાઓ ઉપર અને એ દરેકના કારણભૂત કર્મશત્રુઓ ઉપર વિજય પ્રાપ્ત કરવાનો શ્રેષ્ઠ માર્ગ એનું નામ જૈન ધર્મ છે. જૈન ધર્મનું એ મંતવ્ય છે કે-સંસારને કોઈ પણ પ્રાણી જે પોતાની જાત ઉપર, પિતાની ઇન્દ્રિયો અને મન ઉપર, તેમજ વિકારે અને વાસનાઓ ઉપર વિજય મેળવે, તે તે અભિનંદનનું પાત્ર છે તથા મહાત્મા તરીકે અને યાવત્, પરમાત્મા તરીકે પૂજવાલાયક છે. પરમેષ્ઠિ નમસ્કારમાં એ જ કારણે કોઈ વ્યક્તિવિશેષનાં નામ નથી, કેવલ આધ્યાત્મિક ભૂમિકાઓનાં વર્ણન છે. સર્વકાળ અને સર્વલેકમાં જે કઈ આંતરશત્રુઓના વિજેતા થયા, થશે અને થાય છે, તે સર્વને તેમાં નમસ્કાર કરવામાં આવ્યા છે. જૈન ધર્મની આ ભવ્ય અને ઉદાત્ત ભાવના, એ સમષ્ટિ ઉપાસનાનું સુંદર અને ભાવભર્યું ચિત્ર છે.
નમો છો સવ્વસાહૂણં' એ પદમાં રહેલા “એ” અને “સર્વ” શબ્દની વ્યાખ્યા કરતાં શ્રી ભગવતીસૂત્રની ટીકામાં કહ્યું છે કે- “ ” = મનુષ્યો , ન તુ જછવિ જે સર્વસાધવस्वेभ्यो नमः।
અથ–“લેકે એટલે માત્ર ગચ્છાદિમાં રહેલા નહિ, કિન્તુ મનુષ્યલોકમાં જે કંઈ સાધુઓ (થયા, થશે કે) છે, તે સર્વને નમસ્કાર થાઓ.”
