________________
પરમેષ્ટિ નમસ્કાર વિક પણ રાજસિક કે તામસિકને બદલે સાત્વિક બનતા જાય છે. જપ દ્વારા સંકલ્પ-વિકલ્પમાં દેડતું મને ફરી ફરીને ભગવાનના નામમાં આવે છે અને ધીમે ધીમે આપણામાં એકાગ્રતા પ્રગટે છે.
ભારતમાં, શિષ્ય જ્યારે ગુરુ પાસે દીક્ષા અર્થે આવતે, ત્યારે ગુરુ તેને દક્ષામંત્ર આપતા. આ મંત્રની આરાધના શિષ્યને જીવનભર કરવાની રહેતી. આ ગુરુમંત્ર ઘણું પવિત્ર ગણત, એને અંત્યત ગુપ્ત રાખવામાં આવતા અને શિષ્યને ગુરુ તરફથી વ્યક્તિગત દર્શાવેલી સાધનાનું એ સત્વ ગણાતું.
આ રીતે ગુરુપ્રદત્ત બીજમંત્ર દ્વારા આધ્યાત્મિક જ્ઞાન ગુરુ-શિષ્યની પરંપરામાં આવતું.
પ્રાપ્ત થયેલે ગુરુમંત્ર અત્યંત ગુપ્ત રાખવું જોઈએ. મંત્ર ફરી ફરીને ગણવે તેનું નામ “જપ.” મણકાની માળા વડે જપ થઈ શકે છે. માળા વડે જપ કરવાની સ્કૂલ કિયા અને સૂમ ક્રિયાનું સંધાણુ સરળ બને છે. માળાના ઉપગથી શરૂઆતમાં સાધકનું મન સરળતાથી જપમાં પરેવાય છે અને નિત્ય જપમાં સંખ્યાની ગણતરી માટે પણ માળા સહાયક બને છે.
જપનું સાધન માત્ર હિન્દુધર્મમાં છે એવું નથી, ખ્રિસ્તી ધર્મમાં પણ જપને ઉપદેશ છે તથા મંત્રો પણ દર્શાવ્યા છે.
