________________
સાધના
કાગડઓ તે ટૂકડાઓ લઈને ત્યાંથી ઉડી ગયા. બાદ તરત
જ તેના જેવું એક બીજું શિયાળ ત્યાં આવીને ઉભું રહ્યું. -તેની સાથે તેણે યુદ્ધ કરીને, મલ્લકુસ્તી કરીને અને હેરાનપરેશાન કરીને એવી રીતે ભગાડી દીધું કે-ફરી તે કે જંગલનું બીજું શિયાળ કે ક્ષુદ્ર પ્રાણ ત્યાં લગીર પણ ફરી ન શકે. એ રીતે પિતાની બુદ્ધિ વડે જંગલના શિયાળે હાથીના કલેવરની નિત્ય ઉજાગુ કરી. “શામ”નીતિ વડે સિંહને, “ભેદનીતિ વડે વાઘને, “રામ”નીતિ વડે,
કાક”ને અને “દંડનીતિ વડે બીજા “શિયાળ”ને જેમ તેણે - વશ ક્ય, તેમ ધન અને રાજ્યાદિ સંપત્તિઓના સ્વામીઓને પણ એ ચારેય પ્રકારની નીતિને આશ્રય લે પડે છે અને તે જ તેઓ પિતાની ધનાદિ સંપત્તિનું સંરક્ષણ કરી શકે છે.
અર્થના સ્વરૂપ(Nature)ને વિચાર કરતાં તે ક્ષણભંગુર છે. સદા અસ્થિર અને ચંચળ છે. તે પ્રાપ્ત કરવા માટે ગમે તેટલે પ્રયાસ કરવામાં આવે તે પણ ભાગ્યનું સહકારીપણું હોય તેટલા જ પ્રમાણમાં તે પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. તે પ્રાપ્ત થયા પછી સંરક્ષણાદિની ચિન્તા ઉત્પન્ન કરે છે. સંરક્ષણ કરવા છતાં અચાનક જ્યારે તે ચાલી જાય છે, ત્યારે ચિત્તને અધિક સંતાપ આપે છે. અપ્રાપ્તકાળમાં તે આર્તધ્યાન કરાવે છે અને પ્રાપ્તકાળમાં શૈદ્રધ્યાન કરાવે છે. વિયેગકાળે આર્ત-રૌદ્રઉભય પ્રકારના ધ્યાન વડેતે અસમાધિની વૃદ્ધિ કરે છે. છે અર્થને વિષય (subject) વિચારતાં સુવર્ણાદિ વસ્તુઓ એ અર્થ પુરુષાર્થને વિષય છે અને એ પુદ્ગલમય
