________________
મને વિજ્ઞાનની દૃષ્ટિએ શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર ૧૭૭ છે. જે વૃત્તિ પિતાને અપરિવર્તિત રૂપમાં નિંદનીય કર્મ રૂપે પ્રકાશિત થાય છે, તે શધિત રૂપમાં પ્રકાશિત થાય તે લાઘનીય બની જાય છે. વાસ્તવિક રીતે મૂળ વૃત્તિનું શોધન એક પ્રકારનું તે વૃત્તિનું માર્ગાન્તરીકરણ છે. કોઈ પણ મંગલ વાક્યનું ચિંતન આત્માને આર્ત અને રૌદ્રધ્યાનથી દૂર રાખીને ધર્મધ્યાનમાં સ્થિર કરે છે, તેથી ધર્મધ્યાનનું પ્રધાન કારણ એવા શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રનું સ્મરણ અને ચિંતન આત્માનું પરમ આવશ્યક બને છે.
ઉપર્યુક્ત મને વૈજ્ઞાનિક વિશ્લેષણને અભિપ્રાય એ છે કે–શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર વડે કઈ પણ વ્યક્તિ પોતાના મનને પ્રભાવિત કરી શકે છે. આ મંત્ર મનુષ્યના ચેતન, અવચેતન અને અચેતન–એમ ત્રણેય પ્રકારના મનને પ્રભાવિત કરી અચેતન અવચેતન ઉપર સુંદર સ્થાયી ભાવને સંસ્કાર નાખે છે, કે જેથી મૂળ વૃત્તિઓને પરિષ્કાર થાય છે અને અચેતન મનમાં વાસનાઓને એકત્ર થવાને અવસર રહેતું નથી. આ મંત્રની વિદ્યુતશક્તિથી આરાધકનું આંતરિક તંદ્ર શાન્ત બની જાય છે અને નૈતિક ભાવનાઓને ઉદય થાય છે, કે જેથી અનૈતિક વાસનાઓનું દમન થઈનૈતિક સંસ્કારો ઉત્પન્ન થાય છે. આંતરમાં ઉત્પન્ન થયેલી વિદ્યુત બાહ્ય અને આંતરમાં પ્રકાશ ઉત્પન્ન કરે છે, કે જેથી વાસનાત્મક સંસ્કારે ભસ્મ થઈ જાય છે અને જ્ઞાનને પ્રકાશ વિસ્તરે છે. આ મંત્રના નિરંતર ઉચ્ચારણ, સ્મરણ અને ચિંતનથી આત્મામાં એક શક્તિ ઉત્પન્ન થાય છે, કે જેને આજની ભાષામાં “વિદ્યુત ૧૨
