________________
નમસ્કારની મંત્રમયતાનાં શાસ્ત્રીય પ્રમાણે ૧૨ સઘળાં કાર્યો પણ તેનાથી સિદ્ધ થાય છે. આ વાત લેગસ્ટ, નમુત્થણું અને ઉવસગ્ગહરં આદિના કપની સાથે નવકારનાં કપોથી પણ સાબીત થાય છે. દશમ વિદ્યાપ્રવાદ નામના પૂર્વમાં અનેક વિદ્યા અને મંત્રે રહેલા છે, તેમ દ્વાદશાંગીના ઉદ્ધારરૂપ શ્રી નવકારમાં પણ અનેક વિદ્યાઓ અને મંત્રો છૂપાયેલાં છે. સાધકને તે પ્રગટ થાય છે. અન્ય મંત્રમાં મંત્રમયતા અને મંત્રવિદ્યાથી સિદ્ધ થનાર વશીકરણાદિ કાર્યો કરવાની શક્તિ રહેલી છે, જ્યારે શ્રી નવકારમાં મંત્રમયતાની સાથે મંગલમયતા અને મંત્રથી થતાં કાર્યો કરવાની શક્તિ પણ રહેલી છે. નવકારની એ વિશેષતા છે. કહ્યું છે કે
यदि तावदसौ मंत्रः शिवं दत्ते सुदुर्लभम् । ततस्तदनुषंगोत्थे गणना का फलान्तरे ॥१॥
અર્થ-જે આ નવકારમંત્ર અતિ દુર્લભ એવા મક્ષને પણ આપે છે, તે તેના અનુષંગથી મળતા બીજાં ફળનું તે કહેવું જ શું? અવશ્ય આપે છે!
આ ઉપરથી નવકારને ક્યારથી અને કયા આચાર્યથી મંત્રરૂપે ગણવાની શરુઆત થઈ એ પ્રશ્નને અવકાશ જ રહેતું નથી. નવકાર મંગલમય તો છે જ પરંતુ મંત્રમય પણ છે, તેથી તેના આરાધકને મંત્રથી થતાં કાર્યોની સિદ્ધિ માટે પણ અન્યત્ર જવાની જરૂર નથી. કહ્યું છે કે
उच्छेदं परविद्यानां निमेषार्धात करोत्यसौ ॥ क्षुद्रात्मनां परावृत्तिवेधं च विधिना स्मृतः ॥१॥
