________________
ભાવમંગલ શ્રી નવકાર
‘માન્યતે–સાથને હિતમનેનેત્તિમાષ્ટમ્ ।' અર્થાત્ જેનાથી હિત સધાય છે તે મગલ, અથવા હિત ધથી જ સધાય છે, તેથી હિતસાધક ધર્મને જે લાવે તે મગલ. કહ્યું છે કે—
'
6
મજ્ઞ ધર્મછાતીતિ મન્નમ્ । અહીં મગ એટલે ધર્મ, તેને લાવે તે મંગલ, એવા ખીજો અર્થ પણ મગલનો થાય છે. અથવા ધર્મની પ્રાપ્તિ અધર્મના નાશથી થાય છે. સવ અધર્મોનું મૂળ કારણ વિષય, કષાયા અને તેના ફલસ્વરૂપ ચાર ગતિમાં પરિભ્રમણરૂપ સંસાર છે, તેથી સંસારપરિભ્રમણનો ક્ષય કરે તે મગલ ’-એવા ત્રીજો અર્થ પણ મગલનો થાય છે. કહ્યું છે કે-માં મવાત્ સસારાત્પત્તિઅપનયતીતિ મનમ્। ’ અર્થાત્ ‘માં’=મને સંસારથી ગાલે—પાર ઉતારે અને મારા સંસારને દૂર કરે તે મગલ.
એ રીતે મંગલ એટલે હિતનું સાધન, મોંગલ એટલે ધનુ ઉપાદાન અને મગલ એટલે અધર્મના મૂળભૂત સ ંસારપરિભ્રમણનું જ મૂલેાચ્છેદન સુખસાધક અને દુઃખનાશક પદાર્થોને મંગલ રૂપ માનવાની રૂઢિ સ’સારમાં પ્રસિદ્ધ છે. પર પરાએ પણ દુ:ખાચ્છેદક અને સુખપ્રાપક પદાર્થો મંગલ રૂપ મનાય છે, તથા જેમાં કનિવારણનું કે સુખ આપવાનુ ( નિશ્ચિત નહિ પણ સદિગ્ધ ) સામર્થ્ય હાય, તે પદાર્થો મગલ રૂપ ગણાય છે. જેમ કે–ધિ, દૂર્વા, અક્ષત, શ્રીફળ, પૂર્ણકળશ અને સ્વસ્તિકાદિ પદાર્થો.
પણ
