Book Title: Samprat Sahchintan Part 10
Author(s): Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/002054/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana 'bhAga 1 0 TakA 396 ) - ramaNalAla cI. zAha Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana bhAga dasamo lekhaka ramaNalAla cI. zAha prakAzaka zrI muMbai jaina yuvaka saMgha 385, saradAra vallabhabhAi paTela mArga, muMbai-400 004. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAMPRAT SAHCHINTAN (Part X) (A collection of articles on various subjects) by Dr. RAMANLAL C. SHAH Published by - Shree Mumbai Jain Yuvak Sangh, 385-Sardar Vallabhbhai Patel Road, Mumbai-400004. First Edition : May 1998 Price : Rs. 25.00 prathama AvRtti: me 1998 mUlya rUA. 25-00 NO COPYRIGHT lekhakanA sarva lakhANonAM anuvAda, saMkSepa, saMpAdana ke punarmudraNa mATe koI kopIrAITa rAkhavAmAM AvyA nathI. prakAzaka: cImanalAla je. zAha zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400004. mudraka: mudrAMkana Di/pa7, gautama nagara ela. TI. roDa, borIvalI (vesTa) muMbaI-400 092. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa zrImatI revAbahena jazavaMtabhAi tathA pro. jazavaMtabhAi zekhaDIvAlAne snehAdarapUrvaka arpaNa E ramaNabhAi zAha Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaoNpIrAiTanuM visarjana mArA pragaTa thayela sarva graMtho ane anya sarva lakhANonAM anuvAda, saMkSepa, saMpAdana, punaHprakAzana ityAdi mATenA koi paNa prakAranA kaoNpIrAiTa havethI rAkhavAmAM AvyA nathI. anya koi vyaktine ke koi prakAzakane koi paNa graMthanI prathama AvRtti mATe kaoNpIrAiTa ApelA hoya to tenuM paNa visarjana karavAmAM AvyuM che. have pachI prakAzita thanArA mArAM koi paNa lakhANa mATe kaoNpIrAiTa raheze nahi. muMbai tA. 1-1-1992 ramaNalAla cI. zAha Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DaoN. ramaNalAla cI. zAhanAM pustako ekAMkIsaMgraha * zyAma raMga samIpe jIvanacaritra-rekhAcitra-saMsmaraNa * gulAmono muktidAtA * upAdhyAya zrI yazovijayajI * hemacaMdrAcArya * zrI mohanalAlajI mahArAja * vaMdanIya hRdayasparza, bhA. 1-2 0 zeTha motIzAha * berarathI brigeDiyara * prabhAvaka sthaviro, * tiviheNa vaMdAmi bhAga 1 thI 5 pravAsa-zodha-saphara * evaresTanuM ArohaNa * uttadhruvanI zodha-saphara * pAsaporTanI pAMkhe *pradeze jaya-vijayanA * rANakapura tIrtha pAsaporTanI pAMkhe-uttarAlekhana nibaMdha * sAMprata sahaciMtana, bhAga 1 thI 10 * abhiciMtanA sAhityavivecana gujarAtI sAhityanuM rekhAdarzana (anya sAthe) * ApaNAM phAgukAvyo narasiha pUrvenuM gujarAtI sAhitya * baMgAku-zumi 0 paDilehA 0 samayasuMdara kritikA * 1962nuM graMthastha vADmaya naLa-damayaMtInI kathAno vikAsa saMzodhana-saMpAdana * nala-damayaMtI rAsa (samayasuMdara kRta) - jaMbusvAmI rAsa (yazovijayajI kRta) * kuvalayamALA (udhyotanasUrikRta) * mRgAvatIcaritra copAi (samayasuMdarakata) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * nala-damayaMtI prabaMdha (guNavinayakRta) * thAvasyAsuta riSi copAI (samayasuMdarakRta) * nalarAya-davadaMtI caritra (RSivardhanasUrikata) * dhannA-zAlibhadra copAI (guNavinayakRta) *be laghu rAsakRtio (jJAnasAgarakRti ane kSamA kalyANakRta) * nala-davadaMtI prabaMdha (vijayazekharakRta) dharma-tattvajJAna * jaina dharma (chaThThI AvRtti) * jaina dharma (hindI AvRtti) - jaina dharma (marAThI AvRtti) - bauddha dharma nihyavavAda . Buddhism-An Introduction . Jina Vachana * jinatattva, bhAga 1 thI 60 tAo darzana * kanphayUziyasano nItidharma adhyAtmasAra, bhAga 1 saMzopa sarasvatIcaMdra, bhAga 1 (pAkyasaMkSepa) anuvAda 02Ahula sAMkRtyAyana (sAhitya akAdamI, dilhI) * bhAratanI rASTrIya saMskRti (nezanala buka TrasTa, dilhI) saMpAdana (anya sAthe) manISA - zreSTha nibaMdhikAo ~ zabdaloka * ciMtanayAtrA nIrAjanA 9 akSarA 0 avagAhana * jIvanadarpaNa * kavitAlaharI * samayaciMtana - tattvavicAra ane abhivaMdanA * mahattarA zrI mRgAvatIzrIjI * jaina sAhitya samAroha, guccha 1-2-3-4 * zrI vijayAnaMdasUri svargArohaNa zatAbdI graMtha prakIrNa * ena.sI.sI. * jaina lagnavidhi ... osTreliyA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana bhAga dasamo (pravRddha jIvanamAM prakAzita thayelA lekhono saMgraha) anukama 33 1. rAmakathAnI sarvasvIkRta vyApakatA 2. bahusuraMgA vasuMdharA 3. ane hati te vitta 4. sva. lADakacaMdabhAI vorA 5. pazuhiMsAnuM vistaratuM kSetra 5. vinayamUlo dhammo 7. zerInAM saMtAno 8. svataMtratAno suvarNa mahotsava 9. samayasuMdara vize zodhaprabaMdha 10. sthUlibhadra vize phAgukAvyo 11. sva. paMDita panAlAla ja. gAMdhI 12. sva. vasanajI lakhamazI zAha ( 3 1 /5 1 13 142 154 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ There is a great deal of difference between the eager man who wants to read a book and a tired man who wants a book to read. O G.K.Chesterton Readers are of two sorts : one who carefully goes through a book and the other who as carefully lets the book go through him. Douglas Jerrold People will not look forward to posterity, who never look backward to their ancestors. Edmund Burke Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAmakathAnI sarvasvIkRta vyApakatA keTalAka samaya pahelAM muMbaImAM "The Legend of Rama' nAmanI rAmakathAno eka navatara nATyaprayoga thayo. jUnA vakhatamAM bhavAInA keTalAka prayogomAM, gAma bahAra racavAmAM AvelAM dazyomAM samagra prekSakavarga bhavAInA vezanuM eka dazya joI, UbhA thaI bIjuM dazya jyAM bhajavAtuM hoya tyAM jovA jato. emAM dazyo tyAM ne tyAM ja rahetAM, prekSakavarga pharato raheto. emAM AkAza, vRkSo, taLAva, DuMgara vagerenI kudaratI bhUmikA maLatI. paDadA vagere kRtrima dazyonI jarUra rahetI nahi. Adhunika thiyeTaramAM bhajavAtAM nATakomAM raMgamaMca para sajAvelAM dazyo badalAya che, paraMtu prekSakavarga enA eja sthaLe hoya che. dazyo badalavA mATe paNa vividha Adhunika tarakIbo yojAya che. "The Legend of Rama'mAM vizALa kudaratI jagyAmAM baMne bAju dazyo khullAmAM sajAvIne rAkhelAM che. pAchaLa kudaratI AkAza che. prekSakagRha relavenA pATA jevA pATA upara khullu bAMdheluM che. te AghuMpAchuM ke goLa pharatuM pharatuM bhajavAnArA dazyanI sAme AvIne UbhuM rahe che. AmAM raMgamaMca nahi paNa prekSakagaNa pharatuM rahe che. Adhunika vaijJAnika sAdhano sAthe samagra nATaka prekSakane AMjI de evI sarasa rIte bhajavAya che. rAmAyaNano A eka apUrva nATaTyaprayoga che. nATaka aMgrejImAM bhajavAya che eTale aMgrejI jANanAra prekSako ene ghaNI sArI rIte mANI zake che. A nATyaprayoga hiMdI ke anya bhASAmAM na thAya evuM nathI. kharekhara, jovA jevo A eka nAprayoga che. paraMtu A nATakanI mane sauthI vadhAre sparzI gayelI vAta bIjI ja che. A nUtana vizALa nATyaprayoganI parikalpanA eka muslima birAdaranI che. zrI amIra rajhA husaine rAmAyaNano abhyAsa karI, A nATakanA saMvAdo lakhI enuM sarasa digdarzana paNa pote ja karyuM Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 che. nATaka bhajavatAM pAtro paNa mAtra hiMdu nahi, paNa sarva dharmanAM che. vastutaH kalA jyAre enI UMcI sapATIe pahoMce che tyAre dharma emAM aMtarAyarUpa banato nathI. kalAne mAtra dharma ja nahi, koipaNa prakAranAM sAmAjika, Arthika, rAjakIya, zaikSaNika ityAdi baMdhano naDatAM nathI. At has no frontiers ema eTalA mATe ja kahevAya che. briTana ane jarmanInA yuddha vakhate paNa zeksapiyaranA nATakono abhyAsa jarmana vidvAno karatA hatA. bhArata ane pAkistAna vaccenA yuddha vakhate paNa ravIndranAthanAM gIto pAkistAnamAM gavAtAM hatAM. rAjakIya kakSAe vaimanasya ane sAMskRtika kakSAe saMvAditatAnAM AvAM to ghaNAM udAharaNo ApI zakAya. paraMtu e badhAMthI paNa caDI jAya evAM lakSaNo rAmakathAmAM rahelAM che. rAmakathAmAM keTakeTalI ghaTanAomAM rahelAM mAnavIya spaMdano evAM che ke je saune sparzI jAya. keTakeTalI ghaTanAomAM jANe ApaNI potAnI, parivAranI ke samAjanI ja saMvedanAo anubhavAtI hoya evuM lAge che. eTale ja rAmAyaNamAM sarvasvIta saMvedanAono, tattvono, vicArono bhaMDAra bharyo che. AthI ja hajAro varSa thayAM rAmAyaNanI kathA Aje paNa eTalI ja jIvaMta ane eTalI ja tAjI rahI che. rAmakathAnAM A lakSaNone kAraNeja prAcIna samayathI vartamAna samaya sudhI jyAM jyAM e gaI tyAM tyAM vyApI gaI. samagra bhAratanA lokonA haiyAmAM to e vaselI che, paraMtu bhArata bahAra tibeTa, aphaghAnistAna, turkastAna tathA pUrvamAM zrIlaMkA, brahmadeza, malAyA, sumAtrA, kaMboDiyA, cIna, inDoneziyA vagere dezomAM paNa te vyApI gaI hatI. Ama sarvasvIkRtatA ane vyApaktA e rAmakathAnAM be Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAmakathAnI sarvasvIkRta vyApakatA moTAM lakSaNo che. rAmakathAno to aneka daSTibiMduthI aneka rIte abhyAsa cAlato rahyo che ane cAlato raheze, kAraNa ke aneka zakyatAothI sabhara evo e AkaragraMtha che. koIpaNa kathA janasamudAyamAM uttarottara prasaratI prasaratI sthaLa ane kALanA parimANamAM AgaLa vadhe tyAre emAMnAM keTalAMka kathAghaTakomAM jANatAM ane ajANatAM pheraphAra thAya e svAbhAvika che. rAmAyaNanI kathA samagra bhAratanI badhI bhASAomAM graMtharUpe avatarelI che. vaLI e kathA kahevAnI maukhika paraMparA paNa cAlu che. koi yuga evo nahi pasAra thayo hoya ke jyAre bhAratamAM koI ne koI kathAkAra dvArA rAmakathA na kahevAI hoya. kyAMka to e mATe sAta, nava ke vadhu divasanuM kathApArAyaNa paNa yojAtuM rahe che. keTalAye kathAkAroe potAnAM ane lokonAM haiyAnuM e dvArA parivartana karyuM che ane karAvyuM che. jamAne jamAne asaMkhya lokoe sahAnubhUti ane harSanAM AMsu vahAvyAM che. bhAratamAM vAlmIki rAmAyaNa uparAMta jaina paraMparAnI rAmakathA paNa jovA maLe che. vimalasUrikata "paumacariya'mAM tathA guNabhadrakRta uttarapurANa'mAM tathA anya graMthomAM A kathA vistArathI ApelI che. bhAratanI judI judI bhASAomAM ane kAzmIrathI kanyAkumArI sudhI judA judA pradezomAM rAmakathA vize gujarAtImAM giradharakRta, marAThImAM ekanAthakRta, hiMdImAM tulasIdAsakRta, tamilamAM kaMbanakRta ema ghaNI mahattvanI kRtio lakhAI che. jaina ane ajaina paraMparAnI e darekano nAmollekha karavAnuM atre zakya nathI, kAraNa ke enI yAdI ghaNI moTI che. - bhArata bahAranA ghaNA dezomAM rAmakathA TheTha prAcInakALathI prasarelI che. enI savigata chaNAvaTa khristI mizanarI phAdhara DaoN. buddhee potAnA graMthamAM karI che. ahIM atyaMta saMkSepamAM tenuM avalokana karIzuM. WWW.jainelibrary.org Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 tibeTamAM rAmakathA tibeTamAM je rAmakathA pracalita che tenA upara vAlmIkinA rAmAyaNa karatAM jaina paraMparAnA rAmAyaNano prabhAva vizeSa jaNAya che. enI kathAno AraMbha rAvaNanA jIvanathI thAya che ane aMte rAma ane sItAnA milanamAM kathAnI pUrNAhuti thAya che. tibeTamAM pracalita rAmakathA pramANe dazaratha rAjAne mAtra be ja rANI hatIH (1) jayeSThA ane (2) kaniSThA. emAM bhagavAna viSNu kaniSThA rANInA kuMvara 'rAmana' tarIke avatAra dhAraNa kare che. 'rAmana'nA janma pachI jayeSThAnI kukhe lakSmaNa traNa divasa pachI janme che. tibeTanA rAmAyaNa pramANe sItA te rAvaNanI dIkarI che. paraMtu potAne tyAM janmelI A dIkarI bhaviSyamAM potAnA vadhanI nimitta banaze evI AgAhI sAMbhaLatAM rAvaNa eno tyAga karAve che. e bALakI bhAratanA kheDUtonA hAthamAM Ave che. teo e tejasvI bAlikAne uchere che ane enuM nAma lIlAvatI rAkhavAmAM Ave che. enuM apara nAma 'jItA' (sItA) pADavAmAM Ave che. tibeTanA rAmAyaNa pramANe sarakhI uMmaranA be bhAio rAma ane lakSmaNamAMthI kone rAjya soMpavuM enI samasyA dazaratha AgaLa upasthita thAya che, kAraNa ke lakSmaNa jyeSThA rANIno putra che. A jhaghaDAne kAraNe rAma svecchAe gAdIno asvIkAra karI vanavAsa svIkAre che. vanavAsamAM jatAM pahelAM sItAnA pAlaka pitAnA anurodhathI rAma sItA sAthe lagna kare che. paraMtu teo jyAM rAjadhAnI ayodhyAne choDIne nagara bahAra azokavATikAmAM Ave che tyAM ja rAvaNa sItAnuM haraNa karI jAya che. tibeTanA rAmAyaNa pramANe vAlI ane sugrIva vacce thayelA haMdu yuddha vakhate, baMne bhAio ekasarakhA dekhAtA hovAthI sugrIvane oLakhavA mATe enA pUMchaDe darpaNa bAMdhavAmAM Ave che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAmakathAnI sarvasvIkRta vyApakatA tibeTanA rAmAyaNa pramANe lava ane kuzano janma thayA pachI rAma sItAno tyAga kare che. turkastAnamAM rAmAyaNa prAcIna kALamAM hiMdu, jaina ane bauddha e traNe paraMparAnA dharmapravAho, IslAma dharma haju udayamAM Avyo nahoto tyAre, jamInamArge AgaLa vadhatAM vadhatAM TheTha aphaghAnistAna, turkastAna sudhI pahoMcyA hatA. aphaghAnistAnamAM vizALa bauddha guphA che e enI eka moTI sAbitI che. jaina purANomAM paNa e pradezamAM munio vicaratA hovAno ullekha maLe che. rAmakathA e rIte turkastAna sudhI pahoMcelI che. turkastAnanuM rAmAyaNa "khotenI rAmAyaNa' tarIke jANItuM che. enI kathA upara tibeTanA rAmAyaNano tathA bhAratanA bauddha dharmano vizeSa prabhAva paDelo che. khAtenI rAmAyaNamAM paNa dazaratha rAjAne be ja putro rAma ane lakSmaNa batAvAyA che. sItA te rAvaNanI dIkarI che. rAma ane lakSmaNa vanavAsa mATe nIkaLe che te samaya daramiyAna baMnenA sItA sAthe vivAha thAya che, e A rAmAyaNanI eka vicitratA che. A rAmAyaNamAM rAmakathAno AraMbha kaMIka judI ja rIte thAya che. gharmapracArArthe nIkaLelA zAkyamuni bhagavAna buddha potAnA vyAkhyAnamAM rAmanI kathA kahe che. A rIte rAmakathAnI zarUAta thAya che. A rAmAyaNamAM keTalIka ghaTanA vAlmIki rAmAyaNa pramANe che ane keTalIka ghaTanAmAM rAma ane parazurAmanI kathAnI seLabheLa thayelI jaNAya che. siyAmamAM rAmakathA siyAmamAM rAmakathAno ghaNo moTo prabhAva prAcInakALathI paDelo che. siyAmamAM jUnA vakhatamAM ayodhyA nAmanI nagarI hatI ane enA rAjAo rAma pahelo, rAma bIjo ema rAmanA nAmadhArI hatA. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 siyAmamAM bauddha dharmano pracAra thayA pachI baMdhAyelAM keTalAMka bauddha maMdiromAM paNa bahAranA bhAgamAM dIvAlomAM rAmakathA citrAMkita karavAmAM AvI che. siyAmamAM mukhyatve be rAmakathA pracalita che. (1) rAma-kiyena ane (2) rAmajAtaka. rAmakiyena vAlmIki rAmAyaNane anusare che. ema chatAM enA upara kaMboDiyAnA "rAma-keara'nI tathA jAvAnA "seri-rAma'nI keTalIka asara jovA maLe che. "rAma-kiyenamAM keTalAka prasaMgo bhinna che ane keTalAka navA che. jema ke vibhISaNanI putrI beMkAyA, rAmane bhramamAM nAkhavA mATe sItAnuM rUpa dhAraNa karI nadImAM mRtadeha tarIke tare che; setubaMghanuM kAma cAlu thAya che te vakhate rAvaNa rAma pAse jaI yuddha na karavA vinaMtI kare che; rAvaNa brahmA pAse jaI rAmanI viruddha phariyAda kare che tyAre brahmA rAma- sItAne bolAvI sAcI vAta jANe che ane te pachI brahmA rAvaNane AjJA kare che ke eNe rAmane sItA pAchI soMpI devI. paraMtu rAvaNa sItA rAmane soMpato nathI eTale potAnI AjJAno bhaMga thatAM brahmA rAvaNane zApa Ape che. rAmakiyena'nuM bhAratIya daSTie eka nabaLuM pAsuM e che ke emAM hanumAnajIne strIlaMpaTa tarIke cItaravAmAM AvyA che. vaLI hanumAnajI gupta rIte rAvaNa pAse jaI enA pakSe rahI rAmanI sAme yuddha karavAnI darakhAsta mUke che ane enA badalAmAM saMpatti ane strIonI mAgaNI kare che. yuddhamAM rAvaNanA mRtyu pachI te maMdodarI sAthe paNa saMbaMdha bAMdhe che ane bIjI strIo sAthe paNa praNayakrIDA kare che. Ama rAmakiyena'mAM hanumAnajInA pAtrane ghaNuM halakuM cItaravAmAM AvyuM che. - "rAmajAtaka'--siyAmamAM soLamA saikAmAM "rAmajAtaka" nAmano rAmakathA vize samartha graMtha lakhAyo che. emAM rAma ane rAvaNa te kAkA- kAkAnA dIkarA che. lakSmaNa ane zAntA eka ja mAtAnA saMtAno Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAmakathAnI sarvasvIkRta vyApakata che. AmAM rAmane bahu patnIvALA batAvyA che. vanavAsa daramiyAna sItAnI zodha karavA nIkaLe che tyAre rAma sugrIvanI bahena sAthe tathA vAlInI vidhavA sAthe lagna kare che. vaLI sItA sAthe rAmanAM lagna thayAM te pahelAMnI patnIthI rAmane cAra putro hatA. e putro paNa rAvaNa sAmenA yuddhamAM rAma sAthe joDAya che. "rAmajAtaka" nAma sUcave che tema bauddha jAtakakathA anusAra A graMtha lakhAyo che. eTale emAM rAma te buddha, lakSmaNa te AnaMda, dazaratha te zuddhodana, sItA te bhiluNI uppalavaNasA, rAvaNa te devadatta tarIke batAvAyAM che. e rIte hiMdu rAmakathAne bauddha rAmakathA tarIke varNavAI siMhAlI rAmAyaNa rAvaNanI bhUmi zrIlaMkAmAM rAmakathA na hoya ema bane ja nahi. siMhaladvIpa zrIlaMkAmAM "sihalI rAmAyaNa pracalita hatuM. emAM rAvaNa vize pramANamAM alpa ullekha Ave che. emAM laMkAdahana hanumAna dvArA nahi paNa vAlI dvArA batAvAyuM che ane vAlI sItAne rAma pAse laI Ave che. baladezamAM rAmakathA brahmadezamAM rAmAyaNanI kathA sIdhI bhAratamAMthI javAne badale siyAma dvArA pahoMcI che, kAraNa ke DuMgaro ane gADha jaMgalomAMthI brahmadeza sIdhA pahoMcavAno mArga tyAre nahoto. dariyAI mArge zrIlaMkA ane vizeSataH malAyA dvArA siyAma pahoMcavAnuM jeTaluM saheluM hatuM teTaluM jamInamArge brahmadeza pahoMcavAnuM saraLa nahotuM. aDhAramA saikAmAM brahmadezanA rAjA siyAmanA rAjya upara caDAI karIne je keTalAka yuddhakedIo brahmadezamAM lai Avelo te yuddhakedIoe rAmAyaNanI kathA uparathI nATakanA prayogo karyA hatA. e rIte brahmadezamAM rAmakathA pracalita banI hatI. brahmadezanA "pUto' nAmanA kavie e vakhate Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 rAmayAgana' nAmanA sarasa kAvyanI racanA karI hatI. tyArathI rAmakathA tyAM vadhu pracalita banI hatI. rAmakathA parathI taiyAra thayelAM nATako ke je tyAM "yAma-pTe" nAmathI oLakhAya che te ghaNAM lokapriya che. abhinetAo rAma, rAvaNa, vagere rAmAyaNanAM pAtronAM mahorAM nATaka karatI vakhate paheratAM. paraMtu te mahorAM paheratAM pahelAM enI pUjAvidhi karatA. brahmadezanI rAmakathA upara siyAmanI rAmakathA "rAma-kera'no ghaNo badho prabhAva hovAthI te ene ja anusare che. javAmAM rAmakathA pesiphika mahAsAgaramAM bhAratanI najIka AvelA TApuomAM zrIlaMkA, malAyA, sumAtrA ane jAvA mukhya che. tyAM prAcIna samayathI bhAratIya saMskRtino pracAra-prasAra thayelo hato. jAvA ane anya sthaLe hiMdu maMdiro AvelAM che ane emAM dIvAlo para rAmAyaNanI kathAnAM citro doravAmAM AvyAM hatAM, jemAMnAM ghaNAM Aje paNa surakSita che. jAvAnI rAmakathA upara vAlmIki rAmAyaNano prabhAva mukhya che. prAcIna rAmakathAno jAvAno bAramI sadIno graMtha te "kAkAvina rAmAyasa' che. enA upara saMskRta "bhaTTIkAvyano ghaNo moTo prabhAva paDelo che. emAM zabarInA pUrvabhavanuM vRttAnta, jaTAyu dvArA sItAnI vIMTI ApavI, mAchalIo dvArA setubaMjanano prayAsa, indrajita sAthe enI sAta patnIonuM paNa yuddhamAM laDavA javuM vagere ghaTanAo enI vizeSatA che. jAvAmAM arvAcIna yugamAM paNa rAmakathAnI lokapriyatA rahelI che. hikAyata serirAma', "seratakAMDa', 'hikAyata mahArAja rAvaNa" vagere rAmakathA vizenA jANItA graMtho che. emAM "serirAma' vadhu lokapriya che. arvAcIna kALanI A kRtio upara musalamAna saMskRtinI asara paDelI che. emAM rAvaNane durAcAra mATe enA pitA dezanikAlanI Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAmakathAnI sarvasvIkata vyApakatA pAtALalokAra lokanI eka sevirAma sajA kare che. eTale rAvaNa siMhaladvIpa pahoMcI, tapazcaryA karI allAha pAsethI devaloka, nAgaloka, pAtALaloka ane pRthvIloka ema cAra loka para rAjyAdhikAra meLave che ane cAre lokanI eka eka kanyA sAthe lagna kare che. e darekathI ene eka eka putra thAya che. "serirAma' pramANe dazarathane be ja rANIo che ane putro cAra che. tathA eka putrI zAntA che. A uparAMta paNa emAM ghaNI badhI ghaTanAo judI che ane keTalAMka nAmo paNa judAM che. serirAma' uparathI "pAtAnI rAmakathA', "seratakAMDa' vagere racanAo thayelI che. kaMboDiyAmAM rAmakathA. kaMboDiyAnI jUnI rAjadhAnI te aMkoravATa. tyAM 11mIthI 12mI sadImAM eka vizALa maMdira bAMdhavAmAM AvyuM hatuM. enI dIvAlo upara rAmAyaNa, mahAbhArata ane harivaMzanI kathAo citrAMkita karavAmAM AvI hatI. kaMboDiyAnI khera bhASAmAM "reAma-kera" (arthAta rAmanI yazagAthA) nAmanuM rAmAyaNa lakhAyuM che. tenI khaMDita hastaprata maLe che eTale keTaloka bhAga emAM nathI. enI kathAnI zarUAta vizvAmitranA yajJathI thAya che. vizvAmitranA A yajJamAM eka asura kAgaDA rUpe trAsa Ape che eTale ene mAravA vizvAmitra rAmalakSmaNane bANa Ape che. reAma-keramAM sItA janakarAjAnI dattakaputrI che. rAme sItAnA karelA tyAga pachI te vAlmIkinA AzramamAM rahe che ane pratijJA le che ke rAmanA mRtyu pachI aMtyeSTikriyA vakhate ja te ayodhyA pAchI pharaze. paraMtu khoTI citA taiyAra karAvI rAma, hanumAna dvArA sItAne saMdezo mokalAve che. ethI sItA ayodhyA Ave che ane citA najIka jatAM jatAM vilApa karatI mUrzita thaI jAya che. tyAre rAma ene khoLAmAM laI sAMtvana Ape che. jAgRta thayelI sItA jANe che ke A tarakaTa karavAmAM AvyuM che tyAre te rAmane bahu Thapako Ape che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 cInamAM rAmakathA bhArata ane cIna vacce dariyAI mArge paraspara saMparka prAcInakALathI cAlato hato. bauddha dharmanA pracAra pachI, vizeSataH rAjA kaniSkanA vakhatamAM bauddha dharma cIna, koriyA, jApAna sudhI pahoMcyo hato. "mahAvibhASA' nAmanA eka bauddha dharmagraMthamAM vAlmIki rAmAyaNanI kathA varNavAI che. e rIte e graMtha dvArA cInamAM paNa rAmakathA pracalita banI hatI. taduparAMta prAcInakALanA prakhyAta cInI musAphara hyuena sAMga bhAratanI yAtrA karIne cIna pAchA pharyA tyAre sAthe vAlmIki rAmAyaNanI nakala paNa laI gayA hatA ane tyAM emaNe eno cInI bhASAmAM anuvAda ryo hato. soLamA-sattaramA saikAmAM rAmAyaNanA anuvAdo arabI-phArasI-mAM paNa thayA che. bagadAdanA hAruna-ala-razIde bhAratIya paMDitone rokIne rAmAyaNano anuvAda arabI bhASAmAM karAvyo hato. akabara bAdazAhe abdula kAdara badaunI pAse rAmAyaNano phArasImAM anuvAda karAvyo hato. madhyakALamAM yuropamAM sAmAnya janatAmAM rAmAyaNanI kathA khAsa pracalita nahi hoya, paraMtu soLamA-sattaramA saikAthI yuropanI jarmana, phrenca, aMgrejI vagere ghaNI bhASAomAM enA anuvAdo thayA che ane vivecakoe enA upara vividha daSTikoNathI vivecano kyAM che. e badhAMnA nAmonI yAdI ghaNI moTI che. Ama, rAmakathA e mAtra bhAratIya sAMskRtika vAraso nathI, vizva samastanI e mUDI che. rAmakathAmAM evuM daivI tattva che ke jeNe e kathAne hajAro varSothI jIvaMta rAkhelI che ane jIvaMta rAkhaze. rAmakathAnA Adhunika nATakamAM prekSako sthaLAMtara kare che. tevI rIte rAmakathA AgaLa prajAnI peDhIo kAlAntara karatI raheze, paNa rAmakathA cAlu ane cAlu ja haze. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahusuraMgA vasuMdharA kahevata to che 'bahuratnA vasuMdharA', paraMtu chellAM keTalAMka varSathI mAnavajAte vasuMdharAnI je dazA karI che te jotAM 'bahusuraMgA vasuMdharA' kahevAno vakhata paNa kyAranoya AvI gayo che. 'bahuratnA vasuMdharA' kahevata sthUla ane sUkSma ema baMne arthamAM ghaTAvAya che. A pRthvImAM, dharatI mAtAnA peTALamAM eTalAM badhAM ratno che ke eno kyAreya pAra pAmI na zakAya. eka juo ane eka bhUlo eTalAM badhAM kImatI ratno dharatI mAtA pAse che. hIrA, mANeka ane anya prakAranAM ratno khANomAMthI nIkaLatAM ja jAya che. bIjI bAju dharatI mAtA pAse manuSyarUpI ratno paNa akhUTa che. samaye samaye mahAmAnavo A jagatamAM janma dhAraNa karatA ja rahe che. eno kyAreya aMta nahi Ave. taduparAMta tattvarUpI ke guNarUpI ratnothI paNa A vizva eTaluM ja sabhara che. Ama, bahuratnA vasuMdharA kahevata vividha daSTie yathArtha ja che. 'bahusuraMgA vasuMdharA' eTale vividha manohara raMgo dharAvatI, prakRtinAM vividha rUpo khIlavatI vasuMdharA evo eka artha atyaMta priya lAge evo che, paraMtu suraMga eTale visphoTaka dravya dharAvatI dAbaDI-Minesevo artha karIe to bahusuraMgA vasuMdharAno keTalo badho kadarUpo artha thAya che ! ratnothI zobhatI dharatI mAtA vartamAna samayamAM suraMgothI AvI kadarUpI banI che. manuSya ene vadhu ane vadhu kadarUpI banAvato jAya che. kSamA e dharatI mAtAno guNa che eTale e mAnavajAtanAM AvAM apakRtyo sahana karI le che, paNa ethI aMte to mAnavajAtanuM ja ahita thAya che. bahusuraMgA vasuMdharA eTale aneka suraMgo-Mines dharAvatI vasuMdharA. suraMga eTale ke Land Minesno upayoga to eka saikAthI paNa Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ra sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 pahelAM cAlu thayelo che. paththaro phoDavA, bagadAo banAvavA, rastAo sIdhA karavA suraMgono upayoga thAya che. eka suraMga keTalA badhA mANasonuM, keTalA badhA divasanuM kAma thoDI miniTomAM ja karI Ape che ! visphoTaka dravyo to TheTha prAcIna kALathI jANItA che. potAnI sakhata majUrI bacAvavA mATe manuSya teno upayoga karato Avyo che. mAnavanI sukhAkArI mATe, manuSyakalyANa mATe suraMgano upayoga thAya enI sAme vAMdho na hoI zake, paraMtu e ja suraMga manuSyanA nAza mATe vaparAya tyAre eno virodha karavo paDe. yuddhanA vakhate potAnI sarahado surakSita rAkhavA mATe sarahado pAsenA vistAromAM ane mukAbalo thavAnI saMbhavita jagyAoe kAMTALI vADa ane suraMgo sthApavAmAM Ave che. kyAreka to ilekTrika karaMTavALI kAMTALI vADa hoya che. bIjA vizvayuddha vakhate jarmanI, phrAnsa vagere dezoe evI lAMbI vADo karI hatI. jyAM yuddha ke AMtaravigraha jevI sthiti hoya tyAM potAnA AMgaNAmAM duzamano Ave nahi e mATe suraMgo bichAvavAmAM Ave che. duniyAmAM rASTro vacce sarahadonA jhaghaDA ane rAjyasattA para ArUDha thavA mATe AMtaravigraha - Civil War jevI ghaTanAo chellAM thoDA dAyakAomAM ghaNI vadhI gaI che ane ethI suraMgono upayoga paNa vadhato cAlyo che. atyAre 60 karatAM vadhAre dezomAM suraMgo patharAyelI che. A dezo mukhyatve AphrikA, eziyA ane madhya pUrvamAM AvelA che. amerikA, keneDA, osTreliyA, nyujhIlenDa, jApAna tathA yuropamAM phrAnsa, jarmanI, svinjharalenDavagere ghaNA dezone suraMgono prazna satAvato nathI. suraMgono sauthI vadhu gaMbhIra prazna bosniyA, IrAna, IrAka, aMgolA, aphaghAnistAna, Ijipta, kamboDiyA, zrIlaMkA ItyAdi dezomAM che. A uparAMta leTina amerikAmAM meksiko, peru, IkaveDora, gAuTemAlA, kolaMbiyA vagere dezomAM suraMgo ghaNI bichAvelI che. AphrikAmAM Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahusuraMgA vasuMdharA aMgolA uparAMta ravAnDA, ithiyopiyA, libiyA, yugAnDA, somAliyA, jhimbAbve, mojhAmbika, namibiyA, sudAna vagere ghaNAM dezomAM, madhya pUrvamAM jyorjiyA, ArmeniyA, AjharabainIna, irAna, irAka, ijharAyela, jorDana, siriyA, lebanona, libiyA, turkastAna vagere dezomAM tathA pUrvamAM pAkistAna, bhArata (kAzmIra, AsAma vagere sarahadomAM) zrIlaMkA, viyeTanAma, philipAinsa, thAilenDa, kamboDiyA, dakSiNa koriyA vagere dezomAM vigrahanI sarahado paranA vistAromAM suraMgo bichAvavAmAM AvelI che. A yAdImAM haju bIjA paMdaravIsa dezonAM nAma umerI zakAya. eka aMdAja pramANe duniyAnA badhA dezomAM maLIne hAla agiyAra karoDa karatAM vadhu suraMgo patharAyelI che. dharatI mAtAnA zarIramAM agiyAra karoDa jeTalAM kAcAM gumaDAM che ema kahI zakAya. e kyAre pAkaze ane kyAre phATaze e kahI zakAya nahi. A agiyAra karoDa suraMgathI vAtano aMta nathI Avyo. dara varSe hajAro navI suraMgo daTAtI ja jAya che. dharatI mAtAnuM zarIra uttarottara vadhu ane vadhu varavuM thatuM jAya che. suraMgo uparAMta bIjA bhUgarbha dhaDAkAonI vAta to judI ja che. 13 suraMganI bhayAnakatAvALo eka mukhya deza te aphaghAnistAna che. chellA lagabhaga be dAyakAthI tyAM AMtaravigraha jevI sthiti cAlyA kare che. ethI baMne pakSo potAnA pradezanA rakSaNa mATe potAnI sarahado para suraMgo Aja divasa sudhI bichAvatA rahyA che. eka aMdAja pramANe aphaghAnistAnamAM atyAra sudhImAM eka karoDa karatAM vadhAre suraMgo jamInamAM dATavAmAM AvI che. suraMgo dATanArane paNa yAda nathI rahetuM ke kyAM suraMgo dATI che. suraMgo dATavAnuM kAma gupta rAkhavAnuM hoya che, enA nakazA gupta rakhAya che. eTale potAnA pakSanA keTalAka Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 sainiko sivAya bIjAne enI khabara na paDavA devAya. sAmAnya nAgariko bicArAone to enI kazI ja khabara na hoya. teo e vistAramAM khetI ke kAmadhaMdhA mATe jAya tyAre paga nIce acAnaka suraMga zUTe ane teo ghAyala thAya ke mRtyu pAme. borniyAmAM paNa keTalAya vakhatathI je vigrahabharI sthiti che ene lIdhe tyAM Thera Thera suraMgo bichAvavAmAM AvI che. eka aMdAja pramANe ekalA bosniyAmAM atyAra sudhImAM cAlIsa lAkha suraMgo dATavAmAM AvI che. AphrikAmAM aMgolAmAM to doDha karoDa jeTalI suraMgo che. dezanI vasati che enA karatAM suraMgonI saMkhyA vadhAre che. evI ja rIte kamboDiyA ane dakSiNa koriyAmAM paNa pAra vagaranI suraMgo che. zrIlaMkAmAM jAphanA vistAra paNa suraMgothI dharabAyelo che. irAkanI sarahado para, cAre bAju suraMgo ja suraMgo che, Ijipta, IjharAyela vagere madhyapUrvanA duzamanAvaTabharyA dezonI sarahado para bharacaka suraMgo che. leTina amerikAmAM peru ane ikveDora vaccenI sarahada para ghaNI suraMgo che, taduparAMta kephI dravyo ane mAdaka davAono gerakAyade vepAra karanArA zrImaMtoe potapotAnA vistAronI AsapAsa suraMgo pAtharelI che. bhAratamAM karNATakanA jaMgalamAM saMtAyelo caMdanacora vIrappana ghaNAM varSo sudhI polIsone suraMgo vaDe haMphAvI rahyo hato. suraMgo vividha prakAranI zaktivALI nAnI moTI hoya che. suraMga jamInamAM khADo khodI dATavAmAM Ave che. tenA uparanI mATI sarakhI karI devAmAM Ave che ke jethI khabara na paDe ke tyAM suraMga dATelI che. enA uparathI koI cAle to enA paganA vajanathI dATelI suraMganI spriMga dabAya, be vAyara bhegA thAya ane ethI tarata enI cAMpa chUTe ane bAdamAM jorathI moTA dhaDAkA sAthe visphoTa thAya. enA aNIdAra TukaDA cAre bAju UDe. suraMga para paga paDatAM ja mANasa tatpaNa mRtyu WWW.jainelibrary.org Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahusuraMgA vasuMdharA 15 pAme athavA gaMbhIra rIte ghAyala thAya. hAthapaga tUTI jAya. A suraMgo nAnI hoya che. enA para mANasa cAle ke tarata te phUTe. ene Anti Personal Mine kahevAmAM Ave che. ApaNe ene "mANasa-mAra' suraMga kahI zakIe. enAthI bhAre prakAranI suraMgo jamInamAM evI rIte dATavAmAM Ave che ke jethI mANasa e jamIna para cAle to phUTe nahi. mANasanuM vajana e jhIlI zake. paraMtu jIpa ke moTaragADI ke Tenka pasAra thAya to enA vajanathI e tatsaNa phUTe ane vAhanano kaccaraghANa thaI jAya. ene Anti Tank Mines (TaMka vinAzaka suraMga) kahevAmAM Ave che. alabatta, cAlu suraMgo para vAhano cAle to to visphoTa thAya ja, paNa Tenkane bhAre nukasAna na thAya. cAlu suraMgo jyAM dATavAmAM AvI hoya ane enI khabara hoya to tyAM sAva haLavA pagale cAlavAthI suraMga zUTatI nathI. evI rIte cAlavAnI sainikone tAlIma ApavAmAM Ave che. (A lakhanAre paNa 1950mAM belagAmanA lazkarI mathakamAM lazkarI tAlIma lIdhI hatI tyAre evI rIte cAlavAnI tAlIma paNa lIdhI hatI.). chellAM keTalAMka varSothI to vimAna dvArA suraMgo pAtharavAnI ghaTanAo paNa banavA lAgI che. jamInamAM khADo khodI hajAro suraMgo dATavA jeTalo samaya jyAre na rahe ane acAnaka suraMgo pAtharavAno kaTokaTIno vakhata Ave tyAre mATInA ja raMga jevI, paDI hoya to nAnA patharA jevI lAge evI hajAro suraMgo vimAna ke helikopTaramAMthI nAkhatA jaIne aDadhA kalAkamAM kAma patAvI daI zakAya che. alabatta, AvI suraMgo parakhAI jAya che ane dumana AvatAM aTake che. tyAre duzmanonI khuvArI ochI thAya che, paNa tAtkAlika bhaya TaLI jAya che . suraMgo jyAM lokonI avarajavara na hoya tyAM koI na dekhe evI gupta rIte dATavAmAM Ave che. dATyA pachI enA paranI mATI sarakhI Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 karI levAmAM Ave che athavA tyAM ghAsapAMdaDAM nAkhavAmAM Ave che ke jethI koIne vahema na Ave. dekhItuM ja che ke DAmaravALA ane avarajavaravALA zaherI rastAomAM suraMgo dATavAnuM saheluM nathI ane enuM prayojana paNa nathI. zaherothI dUra, grAma vistAronA pAdaranA mATIvALA bhAgomAM, vizeSataH vigrahakArI pakSo vaccenI potapotAnI sarahadomAM duzmana ghUsI na Ave e mATe suraMgo goThavAya che. e mATe ghaNI vAra kheDUtonA khetarono paNa upayoga thAya che. khullA ilAkAmAM duzamanone AvatA aTakAvavA suraMgo goThavAya che. duzamananA pradeza para AkramaNa karavA dhasI jatA seMkaDo sainiko, acAnaka su raMgavALA vistAramAM ghUsI javAthI mRtyu pAme che, ghAyala thAya che. nAsabhAga cAle che ane AkramaNa karavAne badale parAjita thavAya che. paraMtu yuddha pUruM thayA pachI evA vistAranA kheDUto potAnA khetaromAM jatAM Dare che. vaTemArguonI avarajavara baMdha thaI jAya che. suraMgono bhoga sainiko to thAya ja che, paraMtu tyArapachI nAgariko, khAsa karIne gAmaDAMonA loko, vizeSataH kheDUto eno bhoga bane che. khetI na thaI zakavAne lIdhe teonI AjIvikA jhUTavAI jAya che. garIbI vadhe che ane dezanuM utpAdana ghaTe che. kaMboDiyA cokhA ugADanAro deza che. kaMboDiyAmAM cokhA eTalA badhA thatA ke bIjA dezamAM paNa vecAvA jatA. chellAM keTalAMka varSothI kaMboDiyAne dara varSe hajAro Tana cokhAnI AyAta karavI paDe che, kAraNa ke kaMboDiyAnA keTalAMye khetaro suraMgothI khIcokhIca che. yuddhamAM vaparAtI suraMgothI sAmAnya nAgariko to A sadInA AraMbhathI mRtyu pAmatA AvyA che. bIjA vizvayuddha pachI amerikAe ane soviyeTa yuniyane potAnuM varcasva jamAvavA mATe karAvelAM koriyA ane viyeTanAmanA yuddhamAM lAkho mANaso suraMgothI mRtyu pAmyA hatA. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahusuraMgA vasuMdharA 17 evI rIte anya dezomAM paNa ghaNAM mANaso mRtyu pAmyA che. evA loko mukhyatve gAmaDAMonA sAdhAraNa sthitinA mANaso hatA. paraMtu jyArathI bosniyAmAM suraMgo phUTavAne kAraNe NATOnA sainiko mRtyu pAmyA, yuropa-amerikAnA, UMco hoddo dharAvanArA, nirIkSaka tarIke ke zAntidUtanuM kAma karanArA keTalAka sukhI, suzikSita mANaso mRtyu pAmyA ane AjIvana apaMga thai gayA tyArathI A prazna pAzcAtya jagatamAM ghaNo gaMbhIra banI gayo che. lokamata ghaNojAgRta thayo che. prinsesa DAyenAe bosniyAmAM suraMgothI ghAyala thayelAne sevA ApavAnuM ane lokamata jAgRta karavAnuM abhiyAna cAlu karyuM hatuM. ethI paNa suraMga virodhI janamata vadhu pracalita banyo che. moDe moDe paNa pAzcAtya rAjakIya netAo ane samAjaciMtakomAM A jAgRti AvI che ane yunAiTeDa nezansa dvArA paNa keTalAka vakhatathI tenI gaMbhIra vicAraNA thavA lAgI che. suraMganA viSayamAM mAnavatAvAdI sevA karanArane nobela pAritoSika paNa apAyuM che. zubha dizAnuM A eka stutya pagaluM che. suraMga dATavI sahelI che, paraMtu daTAyelI suraMga kADhIne nakAmI banAvI devAnuM eTaluM saheluM nathI. vastutaH game te sainika (ke sAmAnya nAgarika paNa) khADo khodIne suraMga dATI zake che. paraMtu badhA ja sainiko suraMga kADhI zake nahi, kAraNa ke kADhatAM kADhatAM suraMga phUTavAnAM jokhamo ghaNAM che. jamInamAM suraMga kyAM che e pahelAM zodhavuM ja paDe che. je vistAramAM suraMga hoya te vistAramAM vajana na paDe evA khAsa banAvaTanA pocA buTa paherIne cAlavAnuM hoya che. suraMga zodhavA mATenA lAMbA dAMDAvALAM ojAra (Mine Detector) vaDe haLave haLave jamIna tapAsatA javuM paDe che. ema chatAM acAnaka koi suraMga phUTe to potAne ijA na thAya te mATe moDhe mAthe tathA AkhA zarIre Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 khAsa banAvelo surakSita veza paheravo paDe che. ATalI sAvadhAnI rAkhavA chatAM suraMgazodhako ghaNIvAra ghAyala thayAnA banAvo bane che. suraMgazodhaka TukaDIne-Mine Detecting Squadne khAsa tAlIma ApavAmAM Ave che. eka suraMganI kiMmata pacIsa-pacAsathI so-baso rUpiyA jeTalI thatI haze, paraMtu eka daTAyelI suraMgane bahAra kADhIne atyAdhunika vaijJAnika ojAro vaDe ene nakAmI banAvI devA mATe sarakArane sarerAza saheje hajAra rUpiyA karatAM vadhu kharca Ave che. kyA dezane A kAma paravaDe ? e koNa karAve ? kyAre karAve ? jo vigraha cAlu ja hoya to kaDhAvavAno artha zo ? AvA AvA ghaNA prazno A viSayamAM saMkaLAyelA che. suraMgo kADhI, rastAo, jamIno sApha karavAnuM kAma ghaNA dezomAM vakhatovakhata cAlatuM ja rahyuM che, paraMtu eka ahevAla pramANe duniyAmAM sarerAza rIte eka suraMga ochI thAya che to bIjI bAju te ja varSamAM kyAMka ne kyAMka sarerAza vIsa navI suraMgo nAkhavAmAM Ave che. Ama suraMgonuM pramANa uttarottara vadhatuM cAlyuM che. 1994nA varSanA aMdAja pramANe duniyAnA judA judA dezomAM maLIne eka lAkha jeTalI suraMgo khodI kADhavAmAM AvI hatI, to bIjI bAju e ja varSa daramiyAna duniyAmAM badhe maLIne Azare vIsa lAkha jeTalI navI suraMgo bichAvavAmAM AvI hatI. suraMgo goThavavAthI dareka vakhate duzmananA sainiko ja kare che evuM nathI. yuddhanA divasomAM keTalIye vAra potAnI suraMgonA pote ja bhoga banyA hoya evA dAkhalA paNa bane che. suraMga goThavanAre thoDoka rasto potAne mATe sApha rAkhavo ja paDe che ke jethI potAnI avarajavara mATe, aNIne prasaMge bhAgavA mATe kAma lAge. paraMtu suraMgo goThavyA pachI jo eno nakazo barAbara potAnI pAse na rAkhyo hoya, emAM bhUlacUka thaI hoya to garabaDa thaI jAya che. keTalIka vAra to yuddhamAM Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahu suraMgA vasuMdharA 19 AgaLa vadhyA pachI jyAre acAnaka pIchehaTha karavAno prasaMga Ave che tyAre potAnA ja suraMgavALA vistAramAMthI bhAgavA jatAM sainikoe jAna gumAvyA hoya evA banAvo bane che. duniyAno koI deza evo nahi hoya ke jenI pAse suraMga nahi hoya. jyAM jyAM lazkara che tyAM tyAM enA koThAramAM ene suraMgo rAkhavI ja paDe. vaLI bhekhaDo toDavI, bugadA banAvavA, tUTelI ImAratano kATamALa khaseDavA suraMgono vyAvasAyika upayoga paNa thato hovAthI dareka deza pAse suraMgo che. paraMtu jeTalA suraMga vAparanArA dezo che teTalA tenuM utpAdana karanArA nathI. gAmaThI suraMgo to game tyAM banAvI zakAya, paraMtu kAragata nIvaDe evI zaktizALI suraMgonuM moTuM utpAdana karanArA dezo ghaNA ochA che. emAM amerikA, raziyA, briTana, phrAnsa, jarmanI, ITalI, cIna, IjharAyela jevA pragatizIla dezo bahu ja moTA pAyA para utpAdana karI AkhI duniyAne te vece che. moTA dezo jevA ke amerikA, cIna ane raziyAnA lazkarI bhaMDAromAM karoDo suraMgo che. eTalI suraMgo rAkhavI temane mATe anivArya vartamAna vaijJAnika pragatine kAraNe suraMgone sAdhana vaDe zodhavAnuM azakya nathI. raDAra, mAikroveva, lesara vagere dvArA suraMgo kyAM che te zodhI zakAya che. paraMtu jamInamAM eka eka phUTe tapAsa karavAnuM kAma kharcALa, zrama bhareluM ane samaya khAi janAruM che. vaLI e kAma zAMtinA vakhatamAM ja thaI zake, yuddha cAlatuM hoya tyAre nahi. paraMtu suraMga zodhyA pachI ene kADhavAnuM kAma ghaNuM jokhamabhareluM che. suraMgane jamInamAM ja nirarthaka banAvI nAkhe evAM sAdhano paNa amalamAM nahi Ave ema nathI, paNa suraMga nirarthaka thaI gaI che ke haju jIvaMta rahI gaI che evI zaMkA to thavAnI ja. ane mANasone mAthe bhaya toLAto rahevAno. WWW.jainelibrary.org Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 keTalAka vaijJAniko ane rAjanetAoe evuM sUcana karyuM che ke kArakhAnAMvALAoe evI suraMgo banAvavI joie ke je mahinA ke be mahinA pachI enI meLe ja nAkAmiyAba banI jAya. suraMga phoDavA mATe jema emAM Timer mUkavAmAM Ave che tema ene nakAmI banAvI devA mATe paNa Timer mUkavAmAM Ave. ema karavuM agharuM nathI. paNa ema karavAmAM kArakhAnAvALA utpAdakone keTalo rasa paDe ane evI suraMgo kharIdavAnuM keTalA pasaMda kare ane evI suraMgo jyAM dATavAmAM AvI hoya tyAM enI tArIkho yAda koNa rAkhe ane loko kyAM sudhI vahemamAM rahyA kare evA ghaNA prazno upasthita thAya che. eTale A sUcanane jeTalo AvakAra maLavo joIe teTalo maLyo nathI. zaherI vistAronI najIka jo suraMgo hoya to te mATe polIsa taMtra khAsa tAlImabaddha mANaso pAse te khodAvIne tarata ja kaDhAvI nAkhe che, kAraNa ke emAM lokonI jAnahAninuM jokhama vadhu raheluM che. khoTI aphavA hoya to paNa e mATe polIsa taMtrane sakriya banI pagalAM levAM ja paDe che. paMjAbamAM AtaMkavAda cAlato hato tyAre te AtaMkavAdIoe suraMgo dATelI. e aMge kiMvadattio paNa pracalita banelI. jelamAM gayelA eka AtaMkavAdInI patnIe ene patra lakhyo ke "A varSe to tame nathI eTale ApaNA ghara pAsenuM khetara kheDyA vagaranuM rahyuM che. gharamAM paisA nathI, eTale majUro pAse paNa e kAma karAvI zakAya ema nathI.' eNe patra lakhyo pachI thoDA divase polIsanA mANaso AvyA. AkhuM khetara eka cheDAthI bIjA cheDA sudhI kheDI nAkhyuM. patnIne Azcarya thayuM. eNe patine lakhyuM, "tame to gajabanA cho ! polIsa pAse khetara kheDAvI ApyuM.' pati jyAre jelamAMthI chUTIne ghare Avyo tyAre eNe khulAso karyo ke "meM tane patramAM evuM lakhyuM hatuM ke tAre salAmatI mATe ciMtA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahusuraMgA vasuMdharA 2 1 karavAnI jarUra nathI. humalo karavA AvanAra jAna gumAvaze, kAraNa ke ApaNA khetaramAM mArA mitre keTalIka suraMgo dATI che." mane khabara hatI ke mAro patra sensara thavAno che. eTale e patra tane maLyo nahi, paNa suraMgo zodhavA polIoe khetara AkhuM khodI nAkhyuM. suraMgo para pratibaMdha lAdavAnI mAgaNI mukhyatve AMtararASTrIya reDa krosa sosAyaTInI che, kAraNa ke vadhatI jatI suraMgone kAraNe duniyAmAM apaMgonI saMkhyA ghaNI vadhatI jAya che ane ethI reDa krosa sosAyaTInuM kAma paNa vadhatuM jAya che. duniyAmAM varase sarerAza dasa hajAra mANaso suraMgathI mRtyu pAme che, to dasa hajArathI vadhu mANaso apaMga bane che. Teko vagere vAhano mATe yuddhakALamAM vaparAtI suraMgo to yuddhanA ja eka bhAga rUpe gaNAya che ane tenA para pratibaMdha lAdavAno koI prazna che ja nahi, paNa mANasamAra suraMgomAM to yuddhanA sainiko jeTalA mAryA jAya che tethI vadhu sAmAnya nAgariko, grAmajano, kheDUto vagere hoya che. ramata ramatAM, doDAdoDI karatAM nAnAM nirdoSa bALako paNa moTI saMkhyAmAM teno bhoga bane che. AthI ja mANasamAra suraMganA upayoga para AMtararASTrIya stare kAyadesara pratibaMdha mUkavo joIe ema ghaNAM rASTrone lAge che. 1930mAM rAsAyaNika zastro para pratibaMdha mUkavAmAM Avyo ane te aMge sarva sattAo saMmata thaI hatI ane tethI e AMtararASTrIya kAyadAnuM Aja lagabhaga sAta dAyakAthI custapaNe pAlana thatuM AvyuM che. paraMtu suraMga para pratibaMdha lAdavAnuM ane tema karyA pachI teno amala karavAnuM eTaluM saraLa thaze ke kema te moTo prazna che. duniyAmAM zaktizALI suraMgo banAvavAvALA dezonI saMkhyA pAMtrIsathI paNa padhAre che. amerikA, briTana, ITalI, cIna, IjharAyela, IrAka, IrAna vagere emAM mokhare che. suraMgonuM ATaluM badhuM utpAdana cAlyA karatuM hoya to e kyAMka ne kyAMka to vaparAvAnI ja. kAra Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 khAnAvALAo to potAno mAla yenakena prakAre duniyAmAM game tyAM ghusADavAnA ja. suraMgo banAvavA mATe bahu moTI TekanikanI ke jabarajasta moTA plAnTanI jarUra nathI. eTale utpAdana para pratibaMdha lAvavAnuM hAlanI duniyAmAM zakya nathI. enA upayoga para pratibaMdha mUkavAnuM paNa eTaluM saraLa nathI, kAraNa ke yuddhanuM e ojAra che. tema chatAM vizvamata jAgrata karavAthI pharaka to jarUra paDe ja. amerikA jevA moTA deze e mATe pahela karavI paDe. keTalAka dezo suraMga vAparavA para pratibaMdha mUkavA icche che paNa potAnA dezamAM suraMgonA utpAdana upara pratibaMdha mUkavA icchatA nathI. AvI bevaDI nIti jyAM hoya tyAM badhAM rASTro ekamata kyAMthI thaI zake? suraMgonA vaparAza para pratibaMdha lAdavAnI vAta to yunAITeDa nezansamAM keTalAMye varSothI cAle che, paraMtu te aMge badhAM rASTronI sahamati meLavavAnuM saheluM nathI. Ama chatAM suraMgo vize vicAraNA keTalAka samayathI cAlavA lAgI che e AvakAradAyaka che. suraMgo banAvanAra mukhyatve samRddha dezo che ane suraMgono bhoga bananArA te mukhyatve pachAta dezonA gAmaDAMonA garIba loko che. suraMga zaherI lokonI samasyA nathI, paNa gAmaDAMomAM khetI karanAra, lAkaDAM vINanAra, Dhora carAvanAra, pahADomAM kAma karanAra vagere lokonI samasyA che. to paNa A pRthvI para rojeroja keTalAya nirdoSa nAgariko mRtyu pAme che ke apaMga thaI jAya che e bAbata vize samRddha dezo vicAratA thayA che e eka sArI nizAnI che. emanA hRdayamAM pragaTelI mAnavatAnI bhAvanA uttarottara vRddhi pAmatI rahe ane Azaya zubha rahyA kare to enuM kaMIka pariNAma to avazya Avaze ja. bahusuraMgA banelI vasuMdharA sAcA arthamAM suraMgI, suzobhita, suphalAm sujalAma banI rahe evI zubhakAmanA sarvatra prasarI raho ! Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anne haraMti taM vittaM / -- bhagavAna mahAvIra (bIjAo te dhana harI jAya che) chellAM thoDAM varSomAM duniyAmAM ane vizeSataH bhAratamAM zerabajAra, beMko, phAInAnsa kaMpanIo, vepArI peDhIo vagerenAM kaubhAMDone lIdhe tathA banAvaTI kaMpanIonI lobhAmaNI jAherakhabaro ane chetarapiMDIne lIdhe potAnuM dhana vagara vAMke gumAvyAno anubhava keTalAyane thayo haze! bIjAnuM dhana harI levAnI pravRtti AjakAlanI nathI. AdikALathI te cAlI Ave che. bhagavAna mahAvIrasvAmInA jamAnAmAM paNa evI ghaTanAo banatI hatI. paraMtu bIjAnuM dhana harI levAnI ghaTanAo vartamAna jagatamAM ghaNI badhI vadhatI jatI hoya evuM jaNAya che. jUnA vakhatamAM dhananI herapheranuM kSetra, vepArI sodAonuM kSetra maryAdita hatuM. have AMtararASTrIya kSetre eka dezano bIjA dezo sAtheno vepAra ghaNo vadhI gayo che. eka dezamAM banatI cIjavastuo AkhI duniyAmAM pahoMcI jAya che. utAvaLa hoya tyAre to eka dezamAM utpAdita thayelI cIjavastuonAM aneka naMga mAlavAhaka havAIjahAjo dvArA covIsa kalAkamAM bIjA dezanAM bajAromAM ThalavAI jAya che. eka dezanI lakSmI komyuTaranI madada vaDe thoDIka kSaNomAM hajAro mAIla dUranA khAtAmAM jaIne besI jAya che. eTale bIjAnuM dhana pacAvI pADavAnAM kAvatarAM AMtararASTrIya kSetra sudhI pahoMcI gayAM che. lakSmIdevInI jema jema haraphara anekagaNI vadhatI gaI che tema tema enA apaharaNanA kissAo paNa vadhavA lAgyA che. apaharaNanA keTalAye kissAomAM to enAM pagerAM paNa maLatAM nathI. lakSmIdevIne saMtADavAmAM svitsaralenDano ghaNo moTo phALo che. sviTanjharalenDa jevA Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 nAnA taTastha dezanI moTAmAM moTI khoTI Avaka te lakSmIdevIne saMtADavAnI che. ene saMtADavA mATe e deza vyAja nathI Apato, paNa bhADuM mAge che. enI moTI Avaka to nadhaNiyAtAM khAtAMonI che. lakSmIdevIne sviTjharalenDamAM saMtADyA pachI eno saMtADanAro gujarI gayo hoya ane enA chUpAM khAtAM ke khAtAMonI koIne khabara ja na hoya evuM banyA kare che. eziyA, AphrikA, leTina amerikA vagere ardhavikasita dezonA tathA samRddha dezonA aneka rAjakIya puruSo, vepArIo, udyogapatio, naTanaTIo, sarakArI karmacArIo vagerenAM khAtAM svinjharalenDanI beMkomAM tathA anya nAnA nAnA TApuonA dezonI beMkomAM che. vittaharaNanA kissA bIjI rIte paNa banatA hoya che. mANase dhana svecchAe bIjAne udhAra ApyuM hoya, vyAje mUkyuM hoya, dhaMdhAmAM rokyuM hoya, paraMtu te lenAranI dAnata bagaDe, tenA saMjogo viparIta thai jAya ane te ApavAnI spaSTa nA kahe. lakhANa ke sAkSI na hoya to te kabUla paNa na thAya. AvuM thAya tyAre mANasane bhAre AghAta lAge che. temAM paNa jo svajano taraphathI evo kaDavo anubhava thayo hoya tyAre to e AghAta vadhu tIvra bane che. emAMthI vera baMdhAya che ane badalo levAnA dUra bhAvo jAge che. te potAnuM dhana harAI jAya e mATenI pUrva zarata e che ke potAnI pAse dhana hovuM joIe. e dhana harI javA mATe bIjAnuM mana lalacAya eTalA pUratA pramANamAM hovuM joIe. e dhana harI janAra bIjAo te harI javA mATe samartha hoya ane te dhananuM rakSaNa karavA mATe pote asamartha ke lAcAra hoya. potAnuM ghana svecchAe koine ApyuM na hoya, paNa saMjogo ja evA bane ke te dhana bIjAnA hAthamAM sarI paDe. mANasanA vArasadAra koI na hoya athavA vArasadAro lakhANamAM pheraphAra karI le evuM bane Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anne haraMti taM vittaM 25 che. niHsaMtAna mANasonA dhana para ghaNAMnI najara rahe che. keTalAkanI najara kyAre ne kevI rIte emAM kAma karI jAya che e to pariNAma pachI ja samajAya che athavA te paNa akaLa rahe che. potAnuM sArI, sAcI rIte kamAyeluM dhana harAi javAnA kissA paNa keTakeTalI jAtanA bane che. jUnA vakhatamAM jamInamAM dATeluM dhana jANabhedu coro kADhI jatA. vartamAna samayamAM duniyAmAM keTalIye peDhIo kAcI paDI jAya che ane keTalAye leNadArone rovaDAve che. zeranA bhAva acAnaka gabaDI jatAM keTalAMye mANaso potAnI moTI mUDI gumAve che. eka sarakArI kAyado badalAtAM keTalAka Arthika muzkelImAM AvI paDe che. eka dhanavAna vyaktinuM acAnaka mRtyu thatAM enI sAthe levaDadevaDa karanArAo takalIphamAM mUkAI jAya che. Aga, pUra, dharatIkaMpa, yuddha vagerene kAraNe keTalAya zrImaMto hatA na hatA thaI jAya che. korTanA eka lapharAmAM mANasanI jidagInI kamANI veDaphAI jAya che. AvI badhI ghaTanAo najara sAme banatI vAraMvAra jovA maLe tyAre mANasa vicArato thaI jAya che. mANasane peTa che tyAM sudhI bharaNapoSaNa mATenI pravRtti saMsAramAM rahevAnI. anAdi kALathI A pravRtti cAlI Ave che ane anaMtakALa sudhI te cAlatI rahevAnI. mAtra manuSyamAM ja nahi, jIvamAtramAM jyAM sudhI AhArasaMjJA che tyAM sudhI tene saMtoSavA mATenA tenA prayatno cAlyA ja karavAnA. jIvanI moTI eSaNAomAM viSaNAne paNa gaNAvAvamAM AvI che. dhana kamAvAno caTako lAgyo ke pachI mANasa enI pAchaLa macI paDe che. divasarAta te joto nathI. dhana eka prakAranI zakti che, eka viziSTa sabaLa sAdhana che. eTale dhanAkAMkSA jIvamAM rahe e sahaja che. paNa manuSyanI eSaNAono koI aMta nathI. game teTaluM dhana Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 kamAyo hovA chatAM mANasane ethI saMtoSa thato nathI. vadhu ane vadhu kamAvA mATe te doTa mAMDe che. saphaLatAno ene nazo caDe che. pratispardhIo karatAM AgaLa nIkaLI javA mATe tene jora caDe che. paraMtu jyAre pachaDAya che tyAre pastAya che. tyAM sudhI ene koInI zikhAmaNa vahAlI lAgatI nathI. saMsAramAM dhanano mahimA moTo che ane sAcI ke khoTI rIte moTo ja rahevAno. eTale ja bhartuharie "nItizataka'mAM kahyuM che : yasyAsti vitta sa naraH kulInaH sa paNDitaH sa zrutavAna guNajJaH / sa eva vaktA sa ca darzanIyaH sarve guNAH kAMcanamAzrayanti / bhartuharie ahIM kaTAkSamAM kahyuM che ke jenI pAse vitta che te mANasa kulIna gaNAya che. paMDita, zrutavAna, guNajJa, vaktA, ane darzanIya - dekhAvaDA tarIke tenI gaNanA thAya che. suvarNamAM arthAt dhanamAM ane dhanavAnamAM badhA guNo Azrita thaI jAya che. Ama samagra vizvamAM paisAnI ja bolabAlA dekhAya che. ema kahevAya che ke A rich man's joke (pachI bhale te buThThI hoya) is always funny. hasavA jevuM hoya to paNa hasIne badhA enI vAha vAha karaze. "nANAM vagarano nAthiyo ane nANe nAthAlAla" jevI kahevato dhanavAna mANasone samAja keTaluM mAna Ape che te darzAve che. "sakarmInA sALA ghaNA' arthAt mANasa pAse paisA thAya to enA sALA thavAne, enI icchA pramANe nAnAM moTA badhA kAma nokaranI jema karI ApavAne ghaNA taiyAra thaI jAya che. eTale ja "jaba laga paisA gAMThameM, taba laga lAkho yAra' evuM vyavahAru DahApaNa kahe che. paMcataMtramAM paNa kahyuM che : pUjyate yadapUjyo'pi yadagamyo'pi gamyate / vandyate yadavaMdyo'pi saprabhAvo dhanasya ca // Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 anne haraMti taM vittaM duniyAmAM apUjyanI pUjA thAya che, mUrkha mANasa paNa DAhyo gaNAya che ane avaMdanIya paNa vaMdanIya manAya che. e badho ghanano ja prabhAva che. lakSmI svabhAve caMcaLa che. eka gharethI bIjA ghare te kyAre cAlI jaze te kahI zakAya nahi. arthazAstranI daSTie to lakSmI satata pharatI rahevI joIe ane jeTalI vadhu harephare teTalI prajAnI samRddhi vadhe. paraMtu te nItiniyama mujaba phare to sArthaka thAya. anyathA te anarthakArI nIvaDe. lakSmI kyAre potAne hAthatALI daIne bhAgI jaze e kahevAya nahi. eTale ja dhananA anartho ghaNA che. sthUla ane sUkSma baMne daSTie dhana sAthe keTakeTalAM dUSaNo saMkaLAyelAM che ! zrImada bhAgavatamAM kahyuM che : steyaM hiMsAnRtaM daMbhaH kAmaH krodhaH smayo madaH, bhedo vairamavizvAsaM saMsparddhA vyasanAni ca / ete paMcadazAnA hyarthamUlA matA nRNAm tasmAdanarthamAkhyaM zreyo'rthI dUratastyajet // manuSyone mATe dhana e paMdara prakAranA anarthanuM kAraNa manAya che, jemake (1) corI (2) hiMsA, (3) asatya (4) daMbha, (5) kAma, (6) krodha (7) cittano unmAda (8) ahaMkAra (9) bhedabuddhi (10) vera (11) avizvAsa (12) spardhA (13) traNa vyasano jemake vezyAgamana ke parastrIgamana (14) jugAra ane (15) dArUeTalA mATe potAnuM kalyANa icchavAvALAe artharUpI anarthano dUrathI tyAga karavo joIe. mANasa prAmANikatAthI, nItimattAthI dhana kamAya ane te maryAdAmAM rahIne kamAya e gRhastha jIvana mATe jarUrI che. nyAyasaMpanna vibhava Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 e gRhasthajIvanano vittamaMtra hovo joIe. paraMtu viSama paristhitimAM, lAcAra banIne khoTAM kArya karIne mANasa vadhu dhana kamAvA lalacAya che. pachI to paristhiti viSama na hoya ane lAcArI paNa na hoya topaNa arthaprAptimAM kuTila nItirItinI mANasane Teva paDI jAya che. vAMkI AMgaLI vagara ghI nIkaLe nahi" evI kahevato potAnAM jUThA kapaTabharyA sodAo mATe AgaLa dharatAM te zaramAto nathI. parasevo pADIne kamAyeluM dhana TIpe TIpe bharAya che ane corIlabADI ke kUDakapaTa karIne meLaveluM dhana anAyAsa moTo dallo Ape che. eTale mANasanuM mana corI karIne kamAvA tarapha vaLe che. Earning by Cheating e duniyAnA aneka lokomAM vyasanarUpe jovA maLe che. kALa saMdarbhone badalI nAkhe che. eka vakhatanA moTA gaNAtA mANaso samaya jatAM nAnA lAgavA mAMDe che. sAmAnya lekhAtA mANaso ghaDIkamAM moTA thaI jAya che ane loko emane pUjavA lAge che. vepAra dhaMdhAmAM caDatI paDatI cAlyA kare che. Aje jenI bolabAlA hoya tene kAle hAtha lAMbo karavAno prasaMga Ave che. eve vakhate keTalAka mANasone pote bhUtakALamAM karelA upakAra mATe pastAvo thAya che. vRddhAvasthA AvatAM ane navI peDhInA hAthamAM sattAnAM sUtro cAlyA jatAM mANasa vimAsaNamAM paDI jAya che. "mArI jamAvelI peDhI che, paNa Aje mArA dIkarAo AgaLa peDhImAM mAruM kazuM cAlatuM nathI' evI khAnagImAM phariyAda karanArAo sAMbhaLavA maLaze. "mArA bhatrIjAone dhaMdho zIkhavADyo ane badho vizvAsa mUkI dIdho, paNa chevaTe mArI ja dukAna teoe pacAvI pADI ane mane gharabhego karI dIdho." "rAtadivasa kALI majUrI karI bhikhArImAMthI huM bAdazAha banyo ane dArU, resa ane strIomAM paisA veDaphI nAkhIne mArA dIkarAe mane pAcho bhikhArI banAvI dIdho." "mArI patnI badhAM Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anne haraMti taM vittaM 29 ghareNAM laine bhAgI gai.' 'mAro sago sALo mArA nAmanI khoTI sahI karIne mArA zera vecI Avyo.' dhanaharaNanI AvI AvI to aneka phariyAdo dezakALanI paristhiti pramANe satata saMbhaLAyA karatI rahe che. jagatanI vyavasthA evI nathI ke mANasa pote kamAyeluM dhana potAnA jIvananA aMta sudhImAM badhuM ja pUruM vAparI zake. koika dhanadolata mUkIne jAya che, to koika devuM mUkIne paNa vidAya le che. potAnA AyuSyano nizcita kALa mANasa jANato nathI eTale paNa AyuSyanA pramANamAM dhanadolatanI vyavasthA aMze aMza goThavI zakAtI nathI. keTalAka akALe, Akasmika rIte mRtyu pAme che to keTalAka pote dhAryuM hoya tenA karatAM ghaNuM lAMbuM jIvI jAya che. kaMjUsanuM dhana bIjA mATe hoya che. te potAnA jIvanakALa daramiyAna sarakhI rIte vAparI zakto nathI ane enA maraNa pachI jenA hAthamAM te jAya che te icchA mujaba bhogave che. eTalA mATe ja DAhyA mANase potAnI avasthAno vicAra karI potAnA dhananuM sanmArge visarjana karatA rahevuM joie. zAstrakAroe yogya ja kahyuM che ke dhananI phakta traNa ja gati che : (1) dAna (2) bhoga ane (3) nAza. dAnaM bhogaH nAzastisrogatayo bhavanti vittasya / yo na dadAti na bhuMkte tasya tRtIyA gatirbhavati // dAtavyaM bhoktavyaM dhanaviSaye saMcayo na kartavyaH / pazyeha madhukarINAM saMcitamarthaM harantyanye // [ dAna, bhoga ane nAza e dhananI traNa gati hoya che. je Apato nathI ke bhogavato nathI tenA dhananI trIjI gati thAya che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 dAna Apo ane bhogavo. dhanano saMcaya na karo. madhumAkhIne juo. teNe saMcita kareluM dhana (madha) bIjA loko harI jAya che. ] 30 potAnA vyavasAyane kAraNe prAmANikapaNe dhananI vRddhi thatI rahe to paNa mANase vakhatovakhata temAMthI thoDoghaNo hisso sanmArge, supAtre vAparI tenuM pramANa ghaTADatA rahevuM joie ke jethI eTalA sadbhaya mATe potAne saMtoSa rahe ane azubha karmabaMdhamAMthI bacI zakAya ane zubha karmabaMdhanA nimitta thavAya. patnI, saMtAno ke kuTuMba parivAranA sabhyo pratyenA snehAkarSaNane lIdhe, temanuM gujarAna calAvavA, temane rAjI rAkhavA mATe mANasa dhana kamAvA nIkaLe che. e jyAM sudhI nyAyanItithI prApta thatuM hoya tyAM sudhI to ThIka, paNa jyAre corI, dANacorI, karacorI, lUMTa, hatyA vacce dvArA te prApta karavA macyo rahe che tyAre te tenA bhayaMkara vipAkano vicAra karato nathI. sAmAjika dRSTie to keTalAye mANasone vadhu paDatuM dhana kamAvA mATe pAchalI jiMdagImAM aphasosa thato hoya che. khAsa karIne jyAre potAnA ja prApta karelAM dhanane kAraNe ja potAnAM ja svajano sAthe, pitAputra vacce, patipatnI vacce, bhAi-bhAI vacce, sALAbanevI vacce saMgharSa, aNabanAva, vidroha, dago, vagerenA anubhavo thayA hoya, korTanA dhakkA vadhI gayA hoya, jelamAM javAnA prasaMgo UbhA thayA hoya, potAnA ke svajanonAM apaharaNa kissA banyA hoya. kyAreka to potAnuM ja dhana potAnI hatyA noMtaranAruM banyuM hoya athavA potAnA ja dhane potAne ApaghAta karavA tarapha ghasaDyo hoya tyAre mANasanA pazcAttApano pAra raheto nathI. bhagavAna mahAvIre : (sUtrakRtAMga 1/9/4mAM) kahyuM che : Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anne haraMti taM vittaM AghAyakiccamAheuM nAio visaesiNo / anne haraMti taM vittaM kammI kammehiM kiccati // [mRtakanI agni-saMskAranI vidhi kya pachI sukhanI icchAvALA jJAtijano tenuM dhana harI le che, paraMtu (ta dhana kamAvA mATe) karma karanAra te vyakti tenAM phaLa bhogave che. ]. A saMsAra keTalo badho svArthI che ke keTalAye mANaso potAnA sagAM evA zrImaMtanI maravAnI mananA chUpA khUNAmAM rAha jotAM hoya che ane enA mRtyu pachI enI saMpatti jhaDapI levAno, pacAvI pADavAno prayAsa kare che. koIkanuM dhana meLavI levA mATe enA mRtyunI rAha jovI paDe e paNa kevI karuNa dazA kahevAya ! tAtvika daSTie joIe ane zubhAzubha karmanI daSTie vicArIe to dhana kamAvA mATe jIva je azubha karma bAMdhe che e azubha karma to ene ekalAne ja bhogavavAnAM Ave che. pote kamAyelA dhanano lAbha bIjA uThAve che, paraMtu lAbha uThAvanArAo dhanopArjana karanArI vyaktinAM e azubha karmomAM bhAgIdAra thatA nathI. e azubha karmanA vipAka vakhate je pIDA thAya che te vakhate svajano tenuM rakSaNa karI zakatAM nathI. e pIDA ke du:kha evAM prakAranA hoya che ke te pote jAte ja bhogavavAM paDe che. eTalA mATe ja bhagavAna mahAvIre kahyuM mAyA piyA NhusA bhAyA, bhajjA puttA ya orasA / bAlaM te tava tANAya luppaMtassa sakammuNA // [ potAnAM karmo anusAra du:khathI pIDAtA te jIvanuM enAM mAtA, pitA, bahena, bhAI, patnI ke aurasaputra vagere koI rakSaNa karI zakatAM nathI. ] Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 0. artha (dhana) saravALe to anarthanuM mULa ja nIvaDe che. tAtkAlika eno lAbha dekhAto hoya to paNa enAM dUragAmI skUla ane sUkSa tAttvika pariNAmo nukasAnakAraka che. jeo gRhatyAga karI, sAdhusaM nyAsI thaI akiMcana jIvana jIve che emane to arthanI anarthakArI upAdhimAMthI meLavelI muktino AnaMda keTalo badho hoya che e to emano anubhava kahI zake che. paraMtu jeo gRhasthajIvanamAM rahelA che teo paNa sikkAmAM rahelA chidrane potAnI sUkSma daSTithI joI samajI zake to paNa dhanasaMpatti pAchaLanI emanI AMdhaLI doTa maMdra paDavAno saMbhava che. parigrahaparimANa e gRhasthajIvanamAM sukhI thavAno mArga che. saMtoSanA sukhanI kiMmata viSama paristhitimAM vadhu samajAya che. sArI rIte AjIvikA cAlatI hoya eTaluM dhana jo kamAvA maLatuM hoya to vadhu dhana pAchaLa doTa mUkavAne badale potAnA bacelA samayano upayoga mANase AtmazreyArthe karI levo joIe. saMsAramAM mohanuM prAbalya eTaluM moTuM rahyuM che ane rahevAnuM che ke jUja vyaktione ja A tattva samajAya evuM che ane samajAyA pachI virala vyaktio ja e samajaNane AcaraNamAM mUkI zake che ! ! saMtamahAtmAo vakhatovakhata kahetA AvyA che ke vidyArUpI, jJAna rUpI, adhyAtmarUpI lakSmI ja evI che ke jenuM koI kyAreya haraNa karI zakatuM nathI. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. lADakacaMdabhAI vorA sAyalAnA rAjasobhAga AzramanI sthApanAnA preraka, aneka mumu kSuonA gurudeva, 'bApujI'nA nAmathI bhaktomAM priya ane AdaraNIya, sAyalAnA saMta tarIke khyAti pAmelA evA sva. lADacaMdabhAi mANekacaMda vorAno maMgaLavAra, tA. 9mI Disembara 1997nA roja 93 varSanI vaye dehavilaya thayo. emanA svargavAsathI amArI jema anekane adhyAtmamArganA eka anubhavI pathapradarzaka 'bApujI'nI khoTa paDI che. bApujIno pahelo parokSa paricaya mane laMDananivAsI sudhAbahena vinubhAi dvArA thayo hato. 1984nA julAimAM lesTarathI muMbai AvatAM ame laMDanamAM sudhAbahenane ghare rokAyAM hatAM. te vakhate potAnA dIvAnakhAnAmAM eka phoTo batAvI emaNe kahyuM, 'AsAyalAnA lADacaMda bApA'. dhyAnamudrAmAM e phoTo hato. e jotAM ja koi prabhAvazALI sAdhaka vyakti hoya evo khyAla Ave. sudhAbahena bhArata Ave tyAre sAyalA acUka jAya. temaNe lADakacaMda bApAne potAnA AdhyAtmika guru mAnyA hatA. te vakhate ja manamAM icchA udbhavelI ke sAyalA javAnI taka maLe to sAruM. yunivarsiTInI adhyApakIya javAbadArI ane anya rokANone kAraNe sAyalA javAnuM tarata banyuM nahi, paNa 1988mAM lesTaramAM pratiSThA hatI tyAre bApujI tyAM padhArelA ane tyAre emano pahelI vAra paricaya thayelo. te vakhate bApujI gaLAnI - svarataMtrInI takalIphane kAraNe bahu bolatA nahi, paNa emanA pavitra vyaktitvanI suvAsa manamAM aMkita thaI gaI hatI. tyArapachI, muMbai AvyA bAda, lIMbaDImAM pU. zrI ajarAmarajI svAmInI dvizatAbdInA kAryakramamAM javAnuM thayuM tyAre meM Ayojakone Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 sAMprata sahaciMtana- bhAga 10 vinaMtI karelI ke thoDI vAra mATe paNa jo sAthe sAthe sAyalAnI mulAkAta goThavAya to jarUra goThavI ApavI. te goThavAI ane ekAda kalAka mATe sAyalAnA AzramamAM javAnI ane bApujIne maLavAnI taka maLI. bApujI te vakhate sAdhakanivAsanI eka rUmamAM sAMja sudhI rokAtA. ame sAyalA gayAM tyAre mArA mitra laMDananivAsI zrI abhayabhAI mahetA paNa tyAM ja hatA. bApujI sAthe amAre tyAre aMgata sarasa paricaya thayo hato. . eka divasa dAMtanA DaoNkTara DaoN. jItubhAi nAgaDA bahena mInaLane laIne mAre ghare AvyA. DaoNkTare paricaya karAvyo. mInaLe vAta karI. kAma hatuM bApujIe karAvelA svAdhyAyanI keseTa uparathI pote DAyarIomAM je utAro karyo che tene chapAvavA mATe sudhArI ApavAnuM. spoken Word ane Written Word vacce ghaNo pharaka hoya che. punaruccAraNo kADhI nAkhI, vAkyaracanA sarakhI karI, joDaNI sudhArI vyavasthita lakhANa karavAmAM ThIka ThIka samaya lAge evuM hatuM. sAmAnya rIte AvAM kAma karavAnuM mane game nahi ke phAve nahi, to paNa DaoNkTara ane mInaLanA premabharyA Agrahane vaza thaI e kArya meM svIkAryuM, paraMtu muMbaInA vyasta jIvanamAM doDha varSa sudhI e kArya thaI zakyuM nahi. keTalAMka zaMkAsthAno vize bApujIne pUchAvavAnuM paNa thatuM. paraMtu eka divasa bahena mInaLe sUcana karyuM ke jo huM sAyalA AzramamAM jaIne rahuM to je kaMI pUchavuM hoya te bApujIne tarata pUchI zakAya ane kAma AgaLa cAle. bahena mInaLanuM e sUcana gamyuM. mArAM patnI ane huM sAyalA gayAM. A upAya saphaLa nIvaDyo. Teliphona nahi, TapAla nahi, chApuM nahi, mulAkAtIo nahi, vyAvahArika avarajavara nahi, eTale kAma jhaDapathI thayuM. pachI to jyAre jyAre sAyalA javAnuM nakkI karIe eTale bahena mInaLa cIvaTapUrvaka badhI gamyuM. e saphaLa 1ra nahi. SAyuM nahi Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. lADakacaMdabhAI vorA vyavasthA goThavI Ape. pariNAme DAyarIonuM "zikSAmRta' svarUpe prakAzana thayuM. sAyalAmAM te vakhate eka divasa bApujInA kahevAthI koIpaNa eka viSaya para meM vyAkhyAna ApavAnuM svIkAryuM. mArA viSaya tarIke meM logassanA kAyotsarga dhyAnano viSaya pasaMda karyo. mArA vaktavyamAM mUlAdhArathI sahasAra cakra sudhI logassanI sAta gAthAonuM ane covIsa tIrthakaronuM dhyAna kevI rIte dharavuM ane kuMDalinInI sAdhanAnI prakriyA logassasUtranA dhyAna dvArA kevI rIte karI zakAya te haribhadrasUrie batAvyA pramANe meM samajAvyuM. mArA vaktavyane aMte upasaMhAra karatAM bApujIe kahyuM, "ramaNabhAIe kuMDalinInI sAdhanAnI vAta karI che. paraMtu ahIM AzramamAM ApaNI sAdhanA paddhati judI che ane te vadhu saraLa che." tyAra pachI bApujIe mane zAMta sudhArasanI prakriyAnI vAta karI ane kRpALudevanA vacanAmRtamAMthI keTalAka patro vaMcAvyA. kAyAvarohaNa tIrthanA svAmI kRpAluAnaMdanI athavA keTalAka kabIrapaMthI tathA anya paMthanA sAdhakonI je sAdhanApaddhati che, lagabhaga tevA ja prakAranI, gurugama dvArA bIjajJAnanI sAdhanA paddhati ahIM AzramamAM svIkArelI che. zrI sudhAbahena vinubhAInI preraNAthI A prakAranI sAdhanA bApu jInA mArgadarzana heThaLa karavAnuM meM svIkAryuM ane emAM yathAzakti pragati karI zakyo chuM. paMdara divasa AzramamAM rahevAno amane eka sarasa anubhava thayo. bApujInI eTalI vyAvahArikatA hatI ke amane vidAya ApavA jAte amArI moTarakAra pAse AvI pahoMcyA. bIjI vAra jaladI AzramamAM AvavA mATe nimaMtraNa ApyuM. meM bApujIne kahyuM ke "ghaNe ThekANe pharavAnuM thayuM che. temAM sAyalAno ApaNo A Azrama paNa Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 sAMprata sahaciMtana- bhAga 10 eka evuM sthaLa che ke jyAM pharI pharI AvavAnuM mana thAya. ApaNA A AzramanI je keTalIka vAta mane vadhu gamI che temAM eka che svataMtra zikharabaMdhI jinamaMdira ane nityanA kramamAM caityavaMdanane sthAna. ApaNA A AzramamAM tIrthaMkara paramAtmAne gauNa karavAmAM AvyA nathI athavA "kRpALu deva e ja amAre mana tIrthakara, bIjA tIrthaMkaranI amAre jarUra nathI, evI mAnyatA pravartatI nathI. vaLI ApaNA A AzramamAM navakAra maMtranuM vismaraNa thavA dIdhuM nathI. roje roja prArthanA, caityavaMdana, svAdhyAya vageremAM navakAramaMtra bolAya che ane caityavaMdana pahelAM navakAramaMtranI eka mALA gaNAya che. taduparAMta svAdhyAyamAM phakta vacanAmRta (upadezAmRta ane bodhAmRtasahita) sivAya bIjA kazAnuM vAMcana nahi ja evo Agraha na rAkhatAM, rojeroja vacanAmRtanA svAdhyAya uparAMta adhyAtmasAra, jJAnasAra, AnaMdaghanaja, yazovijayajI, devacaMdrajI vagerenAM stavana, sAyo, padonA arthane paNa sthAna ApavAmAM AvyuM che. moTI pUjAmAM AtmasiddhinI pUjA uparAMnuM paMcakalyANakanI pUjA, aMtarAyakarmanI pUjA, snAtrapUjA vagerene paNa sthAna ApavAmAM AvyuM che. taduparAMta svAdhyAya-vAMcana tathA prArthanAstuti, pado gAvAM jevI pravRttimAM mahilAo sahita judI judI vyaktione sthAna ApI darekanI zaktine khIlavavAnI sArI taka ApavAmAM Ave che. sAyalAnA AzramanI A viziSTatAo ane enI sAdhanApaddhatine kAraNe amane sAyalA vAraMvAra AvavAnuM mana thAya evuM che." ane A badhAmAM sauthI moTuM AkarSaNa te bApujInA sAnidhyanuM hatuM. emanuM jIvana evuM sabhara ane suvAsamaya hatuM. bApujIno janma vi. saM. 1961nA phAgaNa suda bIja tA. 8mI mArca 1905nA roja sAyalA tAlukAnA coravIrA nAmanA eka nAnakaDA gAmamAM thayo hato. emanA pitAzrInuM nAma mANekacaMda ane mAtAnuM Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. lADakacaMdabhAI vorA nAma haribAi hatuM. coravIrAnuM A saMskArI jaina kuTuMba enI udAratA, dayAbhAvanA, paragajuvRtti mATe jANItuM hatuM. vi. saM. 1956nA eTale ke chappaniyA dukALa vakhate bhUkhe TaLavaLatA dukALiyAonI emanA AMgaNe lAina lAgatI ane teo saune khAvAnuM ApatA. bALaka lADakraMdamAM dharmanA saMskAra paDelA. emano kaMTha paNa bulaMda hato. (emanA nAnA bhAi nyAlacaMdabhAi ke jemane AzramamAM sahu kAkA kahIne bolAve che temano kaMTha paNa evo ja bulaMda che.) jinamaMdiramAM savAre pUjA karavA ane sAMje AratI utAravA teo niyamita jatA. temaNe pAsenA gAma sarAmAM ane pachI coravIrAmAM zALA thatAM coravIrAmAM prAthamika cAra dhoraNa sudhIno abhyAsa karyo ane tyArapachI rAjakoTanI dazAzrImALI borDiMgamAM rahIne karaNasiMhajI skUlamAM tathA olphreDa hAiskUlamAM meTrika sudhIno abhyAsa karyo hato. vidyArthI tarIke emanI kArakirdI atyaMta tejasvI hatI. temaNe pAThazALAmAM jaina dhArmika zikSaNano paNa saMgIna abhyAsa karyo hato ane tenI parIkSAmAM prathama naMbare AvI rAjakoTamAM bahumAna paNa meLavyuM hatuM. meTrika pachI temane AgaLa bhaNAvavAnI mAtApitAnI icchA nahotI. e jamAnAmAM meTrika sudhI bhaNavuM e paNa ghaNuM agharuM hatuM. bahu ochA vidyArthIo meTrika sudhI pahoMcI zakatA. kaoNlejamAM bhaNavA mATe to bahAragAma ja javuM paDatuM, kAraNa ke karAMcIthI dhAravADa sudhInA samagra muMbai ilAkAmAM pAMca cha zaheramAM ja kaoNleja hatI. 37 meTrika pAsa thayA te pahelAM bApujInI sagAi emanA pitAzrIe sarA gAmanA becaradAsanAM putrI samaratha sAthe karI hatI. 19mA varSe emanAM lagna thayAM. lagna pachI kaMika vyavasAya karavA mATe teo muMbai AvyA. paraMtu sAyalAnA ThAkore AvA tejasvI yuvAnane sAyalAmAM ja rAkhavAno Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 vicAra karyo ane tAra karI emane pAchA sAyalAmAM bolAvyA ane rAjyamAM nokarI ApI. teo zirastedAra banyA ane ema karatAM AgaLa vaghatAM sAyalA rAjyanA nyAyAdhIzanI padavI sudhI pahoMcyA. AjhAdI pachI gujarAta sarakAramAM temanI nokarI cAlu rahI. teo boTAda, mahuvA ane bhAvanagaramAM mAmalatadAra tarIke ane bhAvanagaramAM esisTanTa kalekTara tarIke potAnuM kArya karatA rahyA hatA. 1961mAM teo sarakArI nokarImAMthI nivRtta thayA hatA. sarakArI amaladArone Ama janatAnA vividha prakAranA kaDavAmIThA anubhavo thatA. bApujIne paNa nyAyAdhIza hatA tyAre ane esisTanTa kalekTara hatA tyAre lAMca ApavA mATe prayatno thayelA. paraMtu teo ene vaza thatA nahi e ApanArane dhamakI ApatA ke pharI vAra evo prayAsa karaze to pote ene jelamAM besADaze. nyAyAdhIza tarIke eka gunegArane phAMsInI sajA ApavAnI, bIjA be nyAyAdhIzo sAthe potAne saMmati ApavI paDelI enuM emane pArAvAra duHkha thayeluM. nyAyapriya nItivAna amaladAra tarIke bApujInI suvAsa jyAM jyAM emaNe kAma karyuM hatuM tyAM tyAM prasarI hatI. sAyalAmAM pacIseka varSa kAma kareluM eTale sAyalAnA rahevAsIomAM te sauthI vadhu AdarapAtra hatA. vayane kAraNe tathA AzramanI sthApanAnA preraka tarIke emanuM mAna uttarottara vadhatuM jatuM hatuM. bApujI paNa pratyeka vyAvahArika prasaMge rAja darabAramAM, vaiSNava maMdiramAM tathA anya sthaLe jai AvatA, paricitomAM mAMdagI aMge khabara kADhavA teo acUka gayA hoya ane yathAzakti Arthika madada paNa karI hoya. AthI sAyalAvAsIono paNa bApujI pratye pUjyabhAva haMmezAM nItarato raheto. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. lADakacaMdabhAI vorA 39 bApujInuM gRhasthajIvana nirvyasanI, sadAcArI ane dharmaparAyaNa hatuM. sAyalA rAjyanI nokarImAM phAjala samaya maLato eTale savArasAMjanA navarAzanA samayamAM teo AdhyAtmika graMtho vAMcatA. kRpALu devanuM vacanAmRta to teo aneka vAra sAdyuta vAMcI gayA hatA. taduparAMta anya graMtho paNa teo vAMcatA. yuvAnonI satsaMgamaMDaLImAM teo jatA ane satsaMga karatA. AgamoddhAraka pU. zrI sAgarAnaMdasUri (sAgarajI mahArAja)nA eka mukhya ziSya zrI mANekasAgarasUri jevA AcArya bhagavaMte sAyalA jevA nAnA gAmanI cAturmAsa mATe pasaMdagI karI hatI tenuM mukhya kAraNa te sAyalAnA adhyAtmaruci dharAvatA yuvAno hatA ane e yuvAnonA agresara te bApujI hatA. zrI mANekasAgara-sUrie cAturmAsa daramiyAna upAdhyAya zrI yazovijayajI kRta "jJAnasAra', "adhyAtmasAra" ane "adhyAtma upaniSada' jevA gathI pasaMda karyA hatA ane te cAturmAsa daramiyAna pUrNa na thatAM zeSakALamAM AvIne pUrA karAvyA hatA. e graMtho uparAMta AnaMdadhanajInAM stavanonA gUDha rahasyArtha paNa emane samajAvyA hatA. bApujIne AnaMdadhanajInI covIsI kaMThastha hatI ane madhura bulaMda kaMThe teo gAtA. sAyalA eTale kRpALu deva zrImad rAjacaMdranA parama sakhA sobhAgabhAInuM gAma. sobhAgabhAInA dehavilaya pachI paNa emanI AdhyAtmika sAdhanAno vAraso sAyalAmAM jaLavAI rahyo hato. I.sa. 1930nA gALAmAM sAyalAmAM kALidAsabhAi, vajAbhAi, choTAbhAI vagere satsaMga karatA ane AdhyAtmika sAdhanA mATe puruSArtha karatA hatA. e divasomAM eka vakhata koIkanA maraNa prasaMge smazAnamAM jaI, pachI taLAve nahAvA gayA tyAre potAnuM dhotIyuM dhotA dhotAM kALidAsabhAIe bApujIne AtmasiddhinI gAthAo saMbhaLAvelI ane Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 pachI emane yogya pAtra jANI adhyAtmasAdhanA tarapha vALyA hatA ane satsaMga maMDaLImAM joDAtAM choTAlAlabhAie bApujIne bIjajJAnanI prApti karAvI hatI tyAra pachI e sAdhanAmAM satata puruSArtha karI bApujIe AtmasAkSAtkAra karyo hato. bApujInI sAdhanA ekAMtamAM guptapaNe cAlatI hatI, paraMtu muMbainA zrI zAntilAla aMbANIne AtmajJAnI satpuruSanI zodha karatAM karatAM bApujIno meLApa thayo. bApujIe potAnA guru zrI choTAlAlabhAi vidyamAna che ane kalakattAmAM rahe che tyAM sudhI pote ajJAtavAsamAM ja rahevA icche che ema jaNAveluM. paraMtu choTAlAlabhAinA svargavAsa pachI zAntilAlabhAinA AgrahathI bApujIe jAheramAM AvavAnuM svIkAryuM. ema thatAM 1976mAM sAyalA gAmamAM satsaMgamaMDaLa cAlu thayuM ane bApujInA gurupade sAdhanA mATe mArgadarzana maLavA lAgyuM. sAdhakonI saMkhyA uttarottara vadhatI jatI hovAthI 1985mAM gAma bahAra, hAive pAse lagabhaga pAMca ekara jamInamAM 'zrI rAjasobhAga Azrama'nI sthApanA karavAmAM AvI, jemAM jinamaMdira, svAdhyAya hola, bhojanazALA, sAdhakonA nivAsa mATenI suvidhA, gauzALA, bApujInI kuTira, sobhAgasmRti vagerenI racanA karavAmAM AvI ane ema Azramano uttarottara vikAsa thato rahyo che. samaya jatAM emAM netrayajJa, anAjavitaraNa, chAzakendra vagere anukaMpAnI pravRttiono paNa umero thato rahyo. iMglaMDa, AphrikA, amerikA vagerenA mumukSuone AvIne rahevuM game evuM suvidhAvALuM tathA vRkSavanarAjivALuM je prasanna vAtAvaraNa AzramamAM nirmAyuM emAM bApujInAM preraNA ane mArgadarzana rahelAM che. AzramanI sthApanA vakhate ja enA Ayojana mATe tathA bhAvi vikAsavRddhi mATe bApujIe vahIvaTI amaladAra tarIkenA potAnA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. lADacaMdabhAI vorA 41 anubhavane AdhAre tathA AMtarasUjhathI, vyavahAradakSatA ane dIrghadaSTipUrvaka keTalAka niyamo karAvyA hatA. bApujIe AzramanI sthApanAnI preraNA ApI, paraMtu enuM TrasTIpada svIkAryuM nahi, vyavasthAmaMDaLamAM joDAyA nahi. pote AzramamAM savAre navathI sAMje pAMca-sADA pAMca sudhI rahevAnuM svIkAryuM. Azramane potAnuM kAyamI nivAsasthAna na banAvatAM rAtre rahevAnuM (utsavanA prasaMgo sivAya) potAnA ghare ja rAkhyuM. Azrama ujjaDa na banI jAya e mATe TrasTIone vArApharatI paMdara divasa AzramamAM rahevAnuM pharajiyAta banAvyuM. sAdhakone viziSTa sAdhanA mATe saLaMga bArapaMdara divasa AzramamAM rahevAnI bhalAmaNa thavA lAgI. sAdhAraNa sthitinA sAdhakone paNa AzramamAM vadhu divasa rahevAnuM paravaDe e mATe, sarakhuM nibhAvakuMDa karAvI, rahevA jamavAnA kharca peTe najIvI rakama levAnuM TharAvyuM ane AzramanA niyamo eTalA badhA kaDaka na rAkhavAmAM AvyA ke jethI sAdhaka kaMTALIne bhAgI jAya. Azrama jIvaMta rahevo joie e emanI mukhya bhAvanA hatI. eTalA mATe emaNe potAnA AdhyAtmika uttarAdhikArIo tarIke sau, DaoN. sadguNAbahena sI. yu. zAhanI tathA zrI nalinabhAi koThArInI nimaNUka karI dIdhI ane te pachInA uttarAdhikArI tarIke bahena mInaLa rohita zAha ane bhAi vikrama vajubhAI zAhanI paNa nimaNUka karI dIdhI hatI ke jethI sudIrgha kALa sudhI visaMvAda vinA AzramanI pragati thatI rahe. bApujInuM manobaLa ghaNuM moTuM hatuM. potAnI zArIrika asvasthatA hoya to paNa agAu jo nirNaya karyo hoya to teno amala karavAkarAvavA mATe teo svastha thai jatA. temano puNyodaya eTalo prabaLa hato ke potAnI icchAnusAra badhI pravRttio goThavAi jatI. sobhAgabhAinA dehavilayano zatAbdI mahotsava UjavavAnuM Azrama taraphathI nakkI thayuM, paraMtu samAraMbha pahelAM ja bApujIne tAva Avyo Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 hato. AzramamAM hovA chatAM samAraMbhamAM traNa kalAka teo besI zakaze ke kema e vize zaMkA hatI. paraMtu teo potAnA manobaLathI svastha thai gayA ane kAryakramamAM barAbara upasthita rahI zakyA. A manobaLane kAraNe ja teo 80nI uMmara pachI IMgleMDa, AphrikA, amerikA ekathI vadhu vAra jai zakyA hatA. bApujI patravyavahAramAM sarakArI amaladAranI jema bahu cIvaTavALA hatA. je koino patra Ave ane emAM paNa koie mArgadarzana mAMgyuM hoya ene acUka javAba lakhAyo hoya. roja ghaNuMkharuM sADA agiyAra vAge jamavA jatAM pahelAM jo TapAla AvI gai hoya to tyAre ane nahi to pachI jamyA bAda badhI TapAlo bIjA pAse vaMcAvI levAmAM Ave ane anukULatA maLatAM javAba paNa lakhAi jAya. AphrikA, iMgleMDa ane amerikAmAM kendrI thatAM ane bhakto vadhatAM rojeroja videzathI koika ne koikano patra Avyo ja hoya. ane rojeroja javAbo lakhAvAtA jatA hoya. sAyalA jevA nAnA gAmanI posTa ophisamAM agAu videza mATenA eraleTara javalle ja maLe, paNa AzramanI sthApanA pachI videzano TapAlavyavahAra vadhatAM eraleTara jyAre joie tyAre maLavA lAgyA. sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 - bApujI pAse bIjAnuM hRdaya jItavAnI svAbhAvika kaLA hatI. teo guNAnurAgI, guNaprazaMsaka hatA. bIjI bAju potAnI mahattAno bhAra koine lAgavA detA nahi. pote uMmaramAM ghaNA moTA hatA. sAmAjika darajjAnI daSTie esisTaMTa kalekTaranI padavI sudhI pahoMcelA hatA. AdhyAtmika sAdhanAmAM teo ghaNA AgaLa nIkalI cUkyA hatA. eTale emanI hAjarImAM bIjAo alpatA anubhavI zake. paraMtu bApujI kyAreya potAnI kAryasiddhinI vAta kare nahi. koi pUche ane kahevI paDe to emAM bIjAne prabhAvita karavAno Azaya hoya nahi. ene lIdhe jeo emanA saMparkamAM Ave teo jema jema emane vadhu Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. lADacaMdabhAI vorA 43 oLakhe tema tema emanA pratyeno AdarabhAva vadhato jAya. bApujI vyavahAradakSa paNa eTalA ja. UThavA besavAmAM, khAvApIvAmAM darekanuM dhyAna rAkhe. ethI ja emanA saMparkamAM AvelI vyakti emanA tarapha kheMcAyA vagara rahe nahi. bApujI atyaMta saraLa prakRtinA ane nAnAmoTA, garIbatavaMgara sau koIne AvakAra ApavAnA svabhAvavALA hatA. emanuM vyaktitva vAge ke khUMce evuM nahotuM. koIne paNa bApujIne maLavuM hoya to koThA vaTAvavA paDatA nahi, kAraNa ke koThA hatA ja nahi. sIdhA bApujI pAse jaIne UbhA rahI zakAtuM. nAnAmAM nAnI vyakti AvI hoya ane bApujI sUtA hoya to paNa beThA thaIne ja vAta karatA. mAMdagImAM paNa teo beThA thavAno Agraha rAkhe to ApaNe nA kahevI paDatI. emanI sAthenI vAtacItamAM kyAreya emanA vyaktitvano bojo lAge nahi. emanI vANImAM "huM' zabda Ave ja nahi. sAmI vyaktine potAnA kAryathI AMjI nAkhavAno bhAva kyAreya jaNAya nahi. laghutAno ucca guNa emanAmAM haMmezAM jovA maLato. nirAmayatA, cittanI svasthatA tathA yogAdi sAdhanA mATe kAyAnI niyamitatA para teo bahu bhAra mUkatA. potAnA AhAra, nihAra, vihAra, svAdhyAyanA rojiMdA kAryakrama mATe yathAzakya samayanI niyamitatA teo jALavatA ke jethI kAyAnI niyamitatA jaLavAya. teo kahetA ke ghare ane AzramamAM jeo mAro nityakrama jANatA hoya teo muMbaImAM hoya, nairobI, laMDana ke amerikAmAM hoya, teo ghaDiyALa joine kahI zake ke, "bApujI atyAre derAsaramAM pUjA karatA haze" athavA svAdhyAyamAM beThA haze athavA jamavA beThA haze ke AzramamAMthI ghare javA mATe gADImAM besatA haze. AzramamAM pahelI vAra ame gayAM tyArathI te chellI vAra gayAM tyAM sudhI bApujIe jANe amane vizeSAdhikAra Apyo hoya tema Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 jIvanano kuTira pAsa ane maLIe jamavA mATe haMmezAM potAnI bAjumAM ja besADatA. bahArathI koI mahAnubhAva maLavA AvyA hoya ane ame AzramamAM hoIe to amane acUka sAthe rAkhe. "prabuddha jIvanano mAro taMtrIlekha avazya vAMcI jAya ane maLIe tyAre enI vAta kADhe. sAMje koI vakhata kuTira pAse dharmasabhA yojAI hoya to ubodhana karavA mATe mane Agraha kare ja. AzramamAM ame jaIe tyAre pahelA ane chellA divase pote amArI rUma para maLavA AvI jAya. vacce paNa kaMIka kAma hoya to bolAve nahi paNa jatAM AvatAM rUma para pote AvI jAya. AthI keTalIka vAra amane kSobha thato, paraMtu bIjI bAju emanI saraLatA ane nirabhimAnatA mATe bahu Adara thato. ame AzramamAM jaIe tyAre amArI badhI sagavaDa barAbara thaI che ke kema tenI kALajI rAkhavA mATe potAnA putra dilIpabhAine khAsa sUcanA ApatA. ame AzramamAM lekhanakArya mATe jatA, eTale svAdhyAyamAM upasthita rahevAnuM amAre mATe koI baMdhana rAkhatA nahi ane koI viziSTa svAdhyAya ke prasaMga hoya to agAuthI jaNAvatA ane potAnI pAse besADatA. dara mahinAnI suda pAMcama sudhImAM derAsaramAM navasmaraNa bolAya. ame jyAre AzramamAM hoIe tyAre namiuNa stotra, ajitazAMti, bhakAmara ane bRhazAnti mane kaMThastha hovAthI temAMthI koIpaNa eka sUtra bolavA mATe khAsa yAda rAkhIne Agale divase kahevaDAvI detA. ame koI koI vakhata divALI parva daramiyAna AzramamAM rahetA. e parvanI UjavaNI paNa sarasa rIte thatI. mahAvIra svAmInA nivaNa kALanI mALA rAtanA bAra pachI ane gautama svAmInA kevaLajJAnanA samayanI mALA savAre pAMca cha vAge karatA. bApujI A uMmare paNa rAtano ujAgaro veThatA ane badhA kAryakramomAM ullAsapUrvaka bhAga letA. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. lADakacaMdabhAI vorA 45 tIrthayAtrA paNa bApujInI eka priya pravRtti hatI. eTale Azrama taraphathI vakhatovakhata tIrthayAtrAnuM Ayojana thatuM. chellAM beeka varSamAM temane avAranavAra tAva Avato ane mAMdagI rahetI te sivAya teo haMmezAM ame jyAre sAyalA AzramamAM gayAM hoIe tyAre pAse AvelA DoLiyAnI yAtrAe acUka laI jatA. DoLiyA javA mATe to AzramamAMthI ja savAre pUjAnAM kapaDAM paherInai jatAM ane doDhabe kalAkamAM pAchAM AvI jatAM. bApujIne amAre mATe keTalI badhI lAgaNI hatI teno tyAre pratyakSa anubhava thato. zikSAmRta"nuM kArya cAlatuM hatuM te daramiyAna eka divasa bApujIe svAdhyAyanA kAryakrama daramiyAna mane upAdhyAya zrI yazovijayajIkRta adhyAtmasAranA thoDA zloko samajAvavAnuM kArya soMpyuM. Azrama taraphathI prakAzita "adhyAtmasAra" (vIravijayajInA TabA sahita)nA graMthamAM eTalI badhI chApabhUlo rahI gaI hatI ke juduM zuddhipatraka chapAvavuM paDyuM hatuM ane emAM paNa keTalIka azuddhio rahI gaI hatI. "adhyAtmasAra'nA svAdhyAya pachI bApujIe mane enA vize navesarathI anuvAda ane vivaraNano graMtha taiyAra karI ApavA mATe kahyuM. meM e mAnad kArya saharSa svIkAryuM. kAma dhAryA karatAM ghaNuM moTuM ane ThIka ThIka samaya mAMgI le e prakAranuM hatuM. to paNa savA traNaso zlokanuM lakhANa prathama bhAga tarIke prakAzita karavAnuM meM nakkI karyuM ke jethI eTalA zloka para bApujInI najara pharI jAya. e pramANe thayuM ane emanI hayAtImAM ja prathama bhAga prakAzita thayo ane ene emaNe AzramamAM svAdhyAya-vAMcanamAM dAkhala paNa karI dIdho. mAre mATe A parama saMtoSa ane AnaMdanI vAta hatI. bhagatanA gAma tarIke oLakhAtA evA sAyalAnA apakIrtita nAmane laukika daSTae punapratiSThA apAvI AMtararASTrIya kSetra sudhI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46. sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 jANItuM karavAmAM ane keTalAye rUDA jIvone mokSamArganI sAdhanA tarapha vALavAmAM, jIvananI uttarAvasthAmAM bhAre puruSArtha karIne bApujIe potAnA dIrdhAyuSyane sArthaka karyuM che ane zobhAvyuM che. pUjya bApujIno dehavilaya thayo, paraMtu sUkSma svarUpe teo anekanA hRdayamAM birAjamAna che. emanA puNyAtmAne natamastake vaMdana karIe chIe Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pazuhiMsAnuM vistaratuM kSetra keTalAka samaya pahelAM zrImatI menakA (manekA) gAMdhI sAthe ahiMsAnA viSaya aMge eka vicAragoSThInuM amAre mATe Ayojana thayuM hatuM. viSaya-vicAraNA mukhyatve cAmaDuM, rezama ane prasAdhananAM sAdhano pUratI maryAdita rAkhavAmAM AvI hatI, kAraNa ke ahiMsAno viSaya ghaNo vizALa che. zrImatI menakA gAMdhI, ApaNe gaurava lai zakIe eTalI dhagaza, jANakArI, tatparatA, satA, Ayojanazakti vagere gharAve che. duniyAmAM ane dezamAM pazuhiMsAnuM kSetra uttarottara vistaratuM jAya che. teno pratikAra karanAro varga nAno che ane tenA saMgaThita upAyo pUratA nathI. A kSetramAM kAryakaronI saMkhyA paNa bahu alpa che. chellA thoDA dAyakAmAM vaijJAnika pragati sAthe pazuhiMsAnuM kSetra ghaNuM vadhI gayuM che. dhana kamAvA nIkaLelA mANaso ane potAnA dezanA arthataMtrane sudaDha karavA mATe macelA rAjyakartAo ane arthazAstrIo pazuo pratyenI nirdayatAnI navI navI paddhatio ajamAvatA jAya moTA moTA udyogo sthapAvAne lIdhe, cIjavastuonuM vizALa pAyA para utpAdana karI zakAtuM hovAne lIdhe tathA eka dezanAM pazuo ane padArtho havAI jahAja dvArA thoDA kalAkomAM ja bIjA koI paNa dezamAM pahoMcADI zakAtAM hovAne lIdhe manuSyanA AhAra, auSadha ane upakaraNomAM jabaradasta pheraphAro thavA lAgyA che. ene lIdhe ja duniyAmAM AhAra mATe, auSadho mATe ane upakaraNo mATe pazuonI hiMsA pahelAM karatAM ghaNI badhI vadhI gaI che. emAMnI keTalIye hiMsA nirarthaka ane nivArI zakAya tevI che. mAtra jIvadayAnI daSTie ja nahi paNa pRthvInA paryAvaraNane sAcavavAnI daSTie paNa e nivAravI jarUrI che. vizvanA arthataMtranI daSTie paNa ema karavuM te Avazyaka che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 cAmaDAno vicAra karIe to sauthI vadhu upayoga pagarakhAM mATe thAya che. jagatanA tamAma loko pagarakhAM tarIke hajAro varSathI prANIonuM cAmaDuM vAparatA AvyA che. kudaratI rIte marelAM prANIonuM cAmaDuM pUratA pramANamAM mANasane pahelAnA jamAnAmAM maLI rahetuM. paraMtu eka joDathI saMtoSa na pAmatAM ghaNI badhI joDa rAkhavA taraphano zokha jagatamAM badhe ja vadhato gayo ane tethI prANIone vizeSataH gAya bheMsane akALe mAravAnI pravRtti vadhavA mAMDI.vaLI gharaDAM gAyabaLadanAM cAmaDAmAMthI banAvelAM pagarakhAM karatAM nAnAmoTA vAcharaDAne mAravAthI maLatA mulAyama cAmaDAnAM pagarakhAM sArAM bane che. lokonA zokhane koI hada hotI nathI. ethI AkhI duniyAmAM e mATe paNa prANIhiMsA vadhatI cAlI che. chellAM thoDA dAyakAthI plAsTika, rejhina vagerenI zodhane lIdhe tathA rabara, kenavAsa vagerenA vividha upayogane lIdhe temAMthI pagarakhAM banAvavAnAM kArakhAnAM sthapAyAM che. eTale aMze prANahiMsA ochI thai che ema kahevAya, paraMtu lokonI vadhatI jatI mAMganA saMdarbhamAM enI TakAvArI nahi jevI ja gaNAya. caMpala karatAM bUTamAM cAmaDuM vadhAre joie. phakta bhAratano ja vicAra karIe to lazkara ane polisanA mANaso mATe bUTa paheravA pharajiyAta che, kAraNa ke ethI capaLatA rahe che, lAMbuM aMtara doDI zakAya che ane game tevA kAMTA-kAMkarAvALA ke sApavIMchIvALA vistAramAM paganuM koi jokhama rahetuM nathI. paraMtu lAkhonI saMkhyAmAM joitA bUTane mATe eTaluM ja cAmaDuM meLavavAnuM rahe che. e mATe ekasarakhuM cAmaDuM moTA pramANamAM joIe, je yuvAna prANIomAMthI maLI rahe. eTale prANIone vahelA mAravAnuM eTaluM ja jarUrI bane che. cInamAM cAmaDAne badale sarasa kRtrima cAmaDAmAMthI bUTa banAvavAnuM cAlu thayuM che. bhArata jevA deze cInanuM e bAbatamAM anukaraNa karavA jevuM che. e kRtrima cAmaDuM koIpaNa rIte UtaratuM nathI. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazuhiMsAnuM vistaratuM kSetra 49 prANIonA cAmaDAMno bega, paTTA, pAkiTa, jAkiTa, TopI vagere bhinna bhinna cIjavastuo mATe paNa upayoga thavA lAgyo che. eno jema jema pracAra vadhato jAya che tema tema vadhu ane vadhu pramANamAM pazuo teno bhoga banatAM jAya che. bhAratamAM gharaDI gAyono kazo upayoga raheto nathI, mATe sIdhI ke ADakatarI rIte tene katalakhAnA mATe vecI dai thoDA rUpiyA meLavI levAnI lAlaca enA mAliko jatI karI zakatA nathI. eka rAjyamAMthI bIjA rAjyamAM katala mATe pazuo paravAnagI vagara mokalI zakAtAM nathI. bIjI bAju moTAM yAMtrika talakhAnAMone potAnI Arthika sthiti jALavI rAkhavA mATe rojeroja amuka saMkhyAmAM DhoranI katala karavI anivArya bane che. e mATe mAtra gharaDAM ja nahi yuvAna Dhora paNa ane bIjA rAjyanAM Dhora paNa gerarItithI meLavAya che. dezamAM navAM moTAM yAMtrika katalakhAnA na sthapAya e mATe janamata jAgRta thavAnI jarUra che. gharaDI gAyonA mUtramAMthI have vividha sArI auSadhio banavA lAgI che. e kSetramAM jo vadhu saMzodhana thAya ane evI auSadhino vadhu pracAra thAya to paNa gharaDI gAyo sacavAya. jIvadayA premIoe e dizAmAM akhila bhAratIya stare moTI yojanAo karavI joie. pazuonA cAmaDAmAM magaranA cAmaDAno upayoga chellAM thoDAM varSathI vadhI gayo che. magaranuM cAmaDuM Ama to kakaruM ane bhUkharuM hoya che. paraMtu e cAmaDAne mazInamAM ghasIne enA upara jo poliza karavAmAM Ave to te suMvALuM to bane ja che, taduparAMta emAM nAnAM moTAM laMbavartuLonI je DijhAina nIkaLe che tathA teno cokaleTI, ghero lIlo vagere prakArano camakadAra je raMga nIkaLe che te AkarSaka lAge che. magarano zikAra karavo athavA tene pALavA, poSavA ane pachI mAravA tathA tenA cAmaDAMne poliza karavAM, temAM silAi karI cIjavastuo Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 banAvIne vecavI-e badhAmAM je paDatara kharca thAya che te ja eTaluM badhuM hoya che ke jethI AvI cIjavastuo bahu moMghA bhAve vecAya che. paNa vizvamAM moMghI vastuo lenAro varga paNa ghaNo vadhato gayo che. eTale divase divase magara mAravAnI pravRtti vadhatI gaI che. eziyAnA keTalAka dezo ke jyAM prANIdayAnA saMskAra nathI tyAM A udyoga bahu phUlyophAlyo che. ethI magarone mAravAnI pravRtti vega pakaDatI jAya che. zrImaMta jainonA gharomAM yuvAnone magaranA cAmaDAnA paTTA ane mahilAone magaranA cAmaDAnI parsa vAparavAno zokha, ghaNIvAra to potAnI pratiSThA vadhAravA ke zrImaMtAI batAvavA khAtara, vadhato jAya che. videzamAM vasatA zrImaMta jainomAM enuM pramANa vadhu che. magaranA cAmaDAnI jema sApanI kAMcaLInI vastuono zokha paNa vadhato jAya che. ene lIdhe bhAratamAM ane bIjA dezomAM sApane mAravAnuM paNa vadhatuM jAya che. AphrikAnA keTalAka dezomAM hAthIdAMta mATe hAthIone mAravAnI pravRtti vega pakaDatI jAya che. hAthIonI vasatI AphrikAnAM jaMgalomAM vadhu che. bIjI bAju AphrikAnI prajA atyaMta garIba che. tyAM keTalAka dezonI Arthika sthiti paNa bhayaMkara nabaLI che. agAu keTalAka dezoe hAthIdAMta mATe hAthIone mAravAnI pravRttine gerakAyade gaNAvI hatI, paraMtu have to keTalIka sarakAroe pote ja hAthIone mAravAnI yojanAo ghaDI che ke jethI hAthIdAMtanI nikAsa dvArA sarakArane sAruM videzI hUMDiyAmaNa sAMpaDI rahe. bhAratamAM eka aMdAja pramANe Azare pacIsa hajAra hAthIo che. chellAM keTalAMka varSathI karNATaka, tAmilanADu vageremAM jaMgalamAM hAthIone mArI nAkhIne enAM detRzULa kADhI levAnI gerakAyade pravRtti vistaravA lAgI che. bIjI bAju AsAma, nAgAlenDa, mijhorama vageremAM hAthInuM mAMsa khAnArI jAtionI saMkhyAmAM paNa vRddhi thavA lAgI che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazuhiMsAnuM vistaratuM kSetra AkhalA-laDAI (Bull-Fight) e mukhyatve spena ane porTugalanI eka pAzavI ramata che. emAM AkhalAo mare che athavA apaMga thaI jAya che. (ane kyAreka ramanAra paNa mRtyu pAme che.) maraghA-laDAI, sApa-noLiyAnI laDAInI jema A AkhalA-laDAI ramavAno ane te jovAno zokha pAzcAtya jagatamAM ghaNA mANasone hoya che. paraMtu emAM niyatA rahelI che. A AkhalA ramatano cepa bhAratamAM govA vagere pradezamAM keTalAkane lAgyo hato, paraMtu sadbhAgye hamaNAM te kAnUnI kAryavAhIne kAraNe baMdha thayo che. - duniyA divase divase nAnI thatI jAya che. ethI e kaMdare lokone ghaNA lAbha thayA che. paraspara sahAya jhaDapathI thaI zake che. eka dezanI cIjavastuo bIjA dezomAM jaI zake che. paraMtu enI sAthe sAthe lokono khAdyapadArtho mATeno zokha paNa vadhato jAya che. mAMsAhArI khAdyapadArtho paNa vAsI na thAya rIte pahoMcADI zakAya che. AthI ja gaumAMsanI, mAchalIonI, deDakAnA paganI ane evI bIjI ghaNI vastuonI nikAsa bhArata karavA lAgyuM che. bIjA dezono zokha saMtoSavA bhArata pazuonI moTe pAye katala karavA tarapha AgaLa vadhatuM jAya che. pachI to rASTranI Avaka karatAM vyaktinI AvakanuM ja lakSya moTuM banI jAya che ane kamAvA nIkaLelo AMdhaLo mANasa game tevAM akRtyo karatAM acakAto nathI. cIna ane koriyAmAM uMdara ane sApa khAnArA loko ghaNA che. InDoneziyAmAM hamaNAM hamaNAM loko kUtarAnuM mAMsa khAvA lAgyA che. mAMsAhArI prajAomAM paNa khAdyAkhAdyano viveka haNAto jAya che. duniyAmAM mAMsAhAranA keTalAka zokhIno have zAhamRganA mAMsanA baMdhANI thavA lAgyA che. ene lIdhe zAhamRgano uchera vadhI gayo che. zAhamRga bahu UMcuM, bharAvadAra zarIravALuM, javalle ja UDI zakatuM paNa ghaNuM doDI zakatuM pakSI mukhyatve to garama pradezomAM thAya che. AthI Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 videzIonA zokhane poSavA mATe bhAratamAM zAhamRgone ucherI, tene mArI, tenuM mAMsa videzomAM mokalavAno dhaMdho vadhato jAya che. A paNa vartamAna bhAratanI eka kamanasIbI che. bhAratamAM nAnA moTA baMdha baMdhAtA jAya che. lokonA pIvAnA pANInI, khetI ane udyogo mATenA pANInI samasyA haLavI thatI jAya che e sAcuM che ane lokonI daSTie e jarUrI paNa che. paraMtu jyAM baMdha bAMdhavAmAM Ave che tyAM sAthe mAchalI mAravAnA vyavasAyanI vAta Ave ja che, je anivArya nathI. sarakArI stare paNa Avaka vadhAravA mATe matsyaudyogano vicAra thAya che. gujarAta jevA rAjyamAM to eMsI TakAthI vadhu prajA zAkAhArI che, eTale mAchalInI ene eTalI jarUra nathI. paraMtu baMdha bAMdhavAmAM je gaMjAvara kharca thAya che tenuM sATuM vALavA mATe baMdhanA pANImAMthI mAchalI mAravAnI sarakArI yojanA paNa vicArAya che ke jethI enI nikAsa dvArA videzI hUMDiyAmaNa maLI zake. gAMdhIjInA gujarAtamAM AvI vicAraNA thAya e kharekhara zaramajanaka che. eka jamAno evo hato ke rezama kevI rIte bane che enI sAmAnya mANasone jANakArI nahotI. suMvALuM, cakacakita, dhULa lAgI hoya to jhApaTavAthI nIkaLI jAya evuM rezamI vastra maMgala pavitra prasaMge paheravAno rivAja paDI gayo. sutarAu karatAM te moMghuM hovAne lIdhe paNa enAthI pratiSThA vadhatI. tyAre rezama mukhyatve cInathI AvatuM. paraMtu jyArathI jANavA maLyuM ke rezamanA tAra banAvavA mATe rezamanA kIDAone khadabadatA pANImAM nAkhavA paDe che tyArathI ghaNA samajadAra lokoe rezama paheravAnuM choDI dIdhuM che. Ama chatAM strIomAM rezamI sADI mATenuM AkarSaNa jeTaluM ghaTavuM joie teTaluM ghaTyuM nathI. pacAsa hajArathI vadhAre kIDAno bhoga levAya che tyAre eka rezamI sADI jeTaluM Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazuhiMsAnuM vistaratuM zetra 53 vastra bane che. rasoI karatI vakhate AMgaLInuM TeravuM jarAka dAjhI jaya to cIsAcIsa thai jAya che. evo anubhava karanArI bahenone khadakhadatA pANImAM jIvatA kozeTAne nAkhavAmAM Ave tyAre ene zuM thatuM haze teno vicAra rezamI sADI paheratI vakhate nathI Avato. ApaNI saMvedanazIlatA buThThI thaI gaI che. dekhAdekhInuM pramANa vadhatuM jAya che. rezamI vastra paheravAthI prasannatA vadhe che, mananA bhAvo sArA rahe che evA bahAnA heThaLa dharmakriyAomAM rezamI vastra paherAya che, paraMtu emAM daMbha ane lUlo bacAva jovA maLe che. have jyAre ArTasilka ane evAM bIjAM kApaDa maLatAM thayAM che tyAre rezamI vastra na paheravAno ane navuM na kharIdavAno niyama, vizeSataH jainoe to laI levo ja joie. jemano rezama paheravAno Agraha hoya teone jo ahiMsaka rezama joItuM hoya to gujarAtamAM have "erI'nAmanuM rezama banAvavAnuM cAlu thayuM che. eraMDAnAM phUla je rezamanA tAMtaNA jevA tAMtaNA dharAve che ane havAmAM UDyA kare che te moTA pramANamAM ugADI e tAMtaNAmAMthI have rezama banAvavAmAM Ave che. e ahiMsaka rezamanA utpAdanane protsAhana ApavA jevuM che. motI sAcAM hoya ke kalcIM, paraMtu e meLavavA mATe mAchalIne mAravI ja paDe che. mAchalI dariyAmAM kudaratI rIte mRtyu pAmI hoya ane e pachI enA zarIramAMthI motI nIkaLIne chIcharA pANImAM paDyuM hoya ane marajIvA DUbakI mArIne te laI Ave e prAcIna jamAno to kyArano ya adazya thaI gayo che. have to motI pakavavA mATe ane pAkeluM motI meLavavA mATe rojanI karoDo oisTara mAchalIone mAravAmAM Ave che. ahiMsAnI bhAvanA jemanA hRdayamAM vasI che evA jainomAM vizeSataH mahilAomAM te aMge jANakArI ane Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 jAgRti ANavAnI jarUra che. potAnA na vAparavAthI rezama ke motIno vepAra baMdha thavAno nathI, paraMtu e pApamAM pote bhAgIdAra thavuM nathI evo nirNaya paNa hitakAraka banI rahe che. sAbu, TUthapesTa, pAvaDara, lipasTika, zempa,lozana vagereno vaparAza duniyAbharamAM vadhato cAlyo che. navI navI phormyulA banAvI navI navI brAnDanI vastuo dezavidezanI judI judI kaMpanIo taraphathI bajAramAM ThalavAya che. keTalIka kaMpanIonA sAbumAM pazuonI carabI, pazunA hADakAMno pAvaDara, glisarIna vagere padArtho vaparAya che ane te te padArthone meLavavA mATe pazuone mAravAmAM Ave che. evI ja rIte TUthapesTamAM paNa pazuonA hADakAMno pAvaDara ane pazuomAMthI meLavela glisarIna vaparAya che. eTale A bAbatamAM sajAga ane sAvadha rahevA mAgatA mANase to je je kaMpanIo potAnA utpAdanamAM pazuonA padArtho vAparatI nathI te te kaMpanIonAM ja sAbu, TUthapesTa vagere vAparavAM joIe. zempamAM iMDAno rasa vaparAya che. te aMge paNa sajAga rahevAnI jarUra che. taduparAMta A badhI vastuo taiyAra karavA mATe vAMdarA, sasalA, gheTAM vagere upara krUra prayogo karavAmAM Ave che, jemake lipasTika bALaka ke anya koI bhUlathI khAI jAya athavA lipasTika hoThe lagADatAM nAno TukaDo moMDhAmAM cAlyo jAya to tenI viparIta zI asara zarIra para thAya che te jANavA mATe vAMdarAonuM moTuM baLajabarIthI kholIne AkhI lipasTika tene khavaDAvI devAmAM Ave che ane bIje divase tenuM peTa cIrIne tapAsavAmAM Ave che ke lipasTikanI tenA zarIramAM kevI asara thaI che. evI ja rIte zempa vagerenA prayogo prANIonI AMkhamAM nAkhIne karavAmAM Ave che. keTalAka dezomAM prANIo para AvA prayogo karavA para pratibaMdha che ane potAnI vastu para "Not tested on animals evuM lakhavuM paDe che. bhAratamAM prANIo pratye nirdayatA batAvavA para pratibaMdha Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazuhiMsAnuM vistaratuM kSetra 55 che, chatAM e kAyadAno jevo amala thavo joIe tevo thato nathI. zrImatI menakA gAMdhIe e aMge lokomAM jAgRti ANavA mATe vAstavika dazyonI philma paNa utArI che ane enAM keTalAMka dazyo TI.vI. para paNa batAvavAmAM Ave che. jAhera mAdhyamo dvArA A vize lokone sAcI jANakArI ApI hoya to tethI ghaNo pharaka paDe che. dhaMdhAdArI kaMpanIo to te vize grAhakone aMdhArAmAM rAkhavA icche e dekhItuM che. samagra duniyAmAM pAMca TakA jeTalA loko paNa zAkAhArI nathI, to pachI hiMsAnI phariyAda karavAno artha zo ? pazuhiMsA kudaratI rIte ja rahyA karavAnI. paraMtu AmAM savAla mAtra TakAvArIno ja nathI. duniyAmAM vadhatI jatI pazuhiMsAthI je asamatulA sarjAI rahI che te bhayaMkara che. manuSya divase divase niSphara ane niSphara thato jato raheze to enuM bhAvi pariNAma ghaNuM bhayaMkara AvavAno saMbhava che. vaLI je zAkAhArIo che teone paNa ghaNIvAra khabara nathI hotI ke pote kyAM ane kyAre mArelAM pazuonA padArthonI seLabheLano ajANatAM bhoga banyA che. eka abhigama evo che ke AkhI duniyAne sudhArI nahi zakAya, mATe potAnI jAtane sudhAravI e ja mahattvanI vAta che. jeo nirdoSa che ane nirdoSa rahevA icche che temane potAne yogya anukULatA maLI rahevI joIe. jIvadayAnA saMskAra e manuSyanA mULabhUta saMskAra che. e jeTalA vadhu pramANamAM ane vadhu samaya sacavAze ane TakI raheze teTalAM te mAnavajAtanA hita mATe ja thaze ! Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayamUlo dhammo jaina dharmanI tAttvika oLakhANa enI koI paNa eka lAkSaNikatAthI karAvavI hoya to ene vinAmULe amo tarIke oLakhAvI zakAya. jaina dharmamAM vinaya guNanI mImAMsA vividha daSTithI karavAmAM AvI che ane vinayane dharmanA mULa tarIke batAvavAmAM Avyo che. vyaktinA vartamAna jIvananA vikAsanA caNataranA pAyAmAM vinaya rahelo hovo joIe. bIjI bAju AdhyAtmika kSetre dharmarUpI vRkSamAM jo vinayarUpI mULa hoya to ja te mokSarUpI phaLa ApI zake. Ama morUpI phaLanI prApti mATe vinayaguNa jIvamAM hovo anivArya manAyo che. 'AtrizaddhAtrizakA'mAM upAdhyAya zrI yazovijayajIe kahyuM che ? karmaNAM dAga vinayanAdvinayo viduSAM mataH / apavargaphalADhasya mUlaM dharmatarorayam // vinaya karmonuM tvarita vinayana kare che. jenA upara mokSarUpI phaLa Uge che evA dharmarUpI vRkSanuM e mULa che ema zAnIo kahe che. vinaya' saMskRta bhASAno zabda che. vinaya eTale vi+ya. "naya' zabdanA saMskRtamAM bhinnabhinna artha thAya che. naya eTale sadvartana, sArI rItabhAta, jIvanazailI. naya eTale dorI javuM, rakSaNa karavuM. naya eTale nyAya, nIti, madhyasthatA, siddhAnta, darzanazAstra. vi eTale viziSTa, viziSTapaNe. vinayano sAdo artha thAya che "vizeSapaNe sAruM vartana'. eno bIjo artha thAya che "sArI rIte dorI javuM', "sArI rIte rakSaNa karavuM', jIvana-vyavahAramAM vinaya e sadvartanano paryAya che. sadvartana saune game che. vinayI mANasa bIjAne priya thaI paDe che. vinayanI sAthe viveka, prasannatA, bhalAI, kRtajJatA, nirmaLatA, nidabhatA, nirAbhimAnapaNuM vagere guNo ghaniSTha rIte saMkaLAyelA che. sAco vinaya vazIkaraNanuM kAma kare che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayamUlo dhammo 57 vinaya' zabdanI vyAkhyA judI judI rIte karavAmAM Ave che, jema ke- (1) vizeSA nakSata vinayaH | je vizeSatAthI dorI jAya te vinaya athavA je vizeSatA tarapha laI jAya te vinaya. (2) vinIyate-apanIyate karma yena sa vinyH| jenA dvArA karmanuM vinayana karavAmAM Ave che, karmono kSayopazama karavAmAM Ave che te vinaya. (3) pUjyeSu mAtraH viH | pUjyo pratye Adara e vinaya. (4) guNAdhikeSu nIcairvRttiH vinayaH / guNAdhiko-adhika guNavALAo pratye nIce namavAno bhAva te vinaya (5) ratnatrayavatyu nIcaivRtti vinaya | ratnatraya (jJAna, darzana, cAritra) dhAraNa karavAvALA pratye namavAno bhAva te vinaya. (6) pAya-nivinayana viyaH | kaSAyo ane indriyonuM je vinayana kare te vinaya. (7) viziSTo vividho vA nayo vinayaH / viziSTa ane vividha prakAranA naya (siddhAnta) te vinaya. vilayaM nayati karmamalaM iti vinayaH / je karmamaLane vilaya tarapha laI jAya che arthAtu teno nAza kare che te vinaya. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 - vinayati klezakArakaM aSTaprakAraM karma iti vinayaH / ATha prakAranAM kalezakAraka karmonuM je vinayana kare che eTale ke tene narama pADI aMkuzamAM rAkhe che te vinaya. anAzAtanA bahumAnakaraNaM ca vinayaH / AzAtanA na karavI ane bahumAna karavuM te vinaya. jyAM namaskArano bhAva che tyAM vinaya che. namaskArano sAco bhAva jIvamAM dharma pratye ruci janmAve che. zrI haribhadrasUrie kahyuM che : dharma prati mUbhUtA vaM! / dharmanA pAyAmAM vaMdanA che. navakAramaMtramAM namaskArano bhAva che. paMcaparameSThIne emAM namaskAra che. navakAramaMtramAM pratyeka padano prAraMbha ja no zabdathI thAya che. eka ja vakhata namo zabda na prayojatAM pratyeka pada sAthe 'namo' zabda joDAlAyo che. ArAdhaka jIvamAM namaskArano bhAva, vinayaguNa dRDha thAya te mATe pharI pharIne namo pada temAM raheluM che. navakAramaMtramAM padane namaskAra che ane padamAM rahelA guNone namaskAra che. navakAramaMtramAM e rIte vinayano mahimA gUMthAyelo che. sAmAnya rIte vyavahAramAM nIcenI kakSAnuM pada dharAvatI vyakti potAnA karatAM caDiyAtA padavALI vyaktine namaskAra kare, paraMtu potAnA karatAM nIcenA padavALI vyaktine namaskAra na kare. paraMtu navakAramaMtramAM to AcArya bhagavaMta paNa namo 3vannAyAnuM pada bole ane namo hor savvasAmULa pada paNa bole. tevI ja rIte upAdhyAya mahArAja paNa bole. A darzAve che ke navakAramaMtramAM vinayano mahimA keTalI badhI sUkSma koTino che. jaina dharmamAM to AcAryanI padavI ApavAmAM Ave e vidhi daramiyAna nUtana AcAryane emanA guru bhagavaMta paNa pATa uparathI nIce UtarI vaMdana kare che. emAM paNa vinayaguNano mahimA rahelo che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayamUlo dhammo 59 janmamaraNanI ghaTamALathI satata ubharAtA A saMsAramAM koipaNa kALe keTalAka jIvo bAlyAvasthAmAM hoya che, to keTalAka vRddhAvasthAmAM. badhA ja manuSyo samakALe janme, samakALe moTA thAya ane samakALe mRtyu pAme to saMsAranuM svarUpa kaMika juduM ja hoya. tema thatuM nathI eTale bAlyAvasthAnA jIvone parAvalaMbita rahevuM paDe che. vRddhone, rogagrastone, apaMgone paNa parAdhInatA bhogavavI paDe che. Ama jIvone ekabIjAnI garaja satata paDatI rahe che. bIjAnI sahAya joitI hoya to mANasane vinayI banavuM paDe che. kyAreka anunaya, kAlAvAlAM karavAnI AvazyakatA paNa UbhI thAya che. uddhRta, svacchaMdI mANasone sahAya karavAnuM mana na thAya e kudaratI che. Ama, saMsAranuM svarUpa ja evuM che ke je mANasane vinayI banavAnI pharaja pADe che. keTalAka svabhAve ja vinayI hoya che . keTalAkane garaje vinayI banavuM paDe che. vinaya vinA saMsAra TakI na zake. becAra varSanA bALakane paNa vaDIlo pAsethI kaMika joituM hoya to enI vANImAM pharaka paDe che. ene vinaya ke anunaya karavAnuM zIkhavavuM paDatuM nathI. sAmAnya vyavahArajIvanamAM manuSyasvabhAvanA eka lakSaNa tarIke rahelA vinayaguNathI mAMDIne ucca AdhyAtmika kSetre AtmAnA svabhAva tarIke rahelA vinayaguNa sudhI vinayanuM svarUpa vistareluM che. vinaya haMmezAM hRdayanA bhAvapUrvakano sAco ja hoya evuM nathI. bAhyAcAramAM vinaya dekhAto hoya chatAM aMta2mAM abhAva, udAsInatA ke dhikkAra-tiraskAra rahelAM hoya evuM paNa bane che. keTalAkane vinaya dekhADavA khAtara dekhADavo paDato hoya che. lobha, lAlaca, lajjA, svArtha, bhaya vagerene kAraNe paNa keTalAka vinayapUrvakanuM vartana karatA hoya che. kyAreka vinayamAM daMbha ke kRtrimatAnI gaMdha bIjAne tarata AvI jAya che. jemanA pratye vinaya dAkhavavAmAM Avato hoya evI Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 vyakti paNa te pAmI jAya che. hAvabhAvamAM atireka, vacanamAM atizayokti vagere dvArA daMbhI vinayI mANasano khuzAmatano bhAva chato thaI jAya che. jaina dharmamAM vinayane puNya tarIke ane tapa tarIke batAvavAmAM Avyo che. puNya eTale zubha karma. puNya aneka prakAranAM che. emAM mukhyatve nava prakAranAM puNya gaNAvAya che : (1) anna, (2) vastra, (3) vasati, (4) upakaraNa, (5) auSadhi, (6) mana, (7) vacana, (8) kAyA ane (9) namaskAra. A nava prakAramAM eka prakAra te namaskArano che. namaskAramAM vinaya rahelo che. eTale vinaya e paNa eka prakAranuM puNya che; eTale ke zubha prakAranuM karma che. bIjI bAju vinayano cha prakAranAM atyaMtara tapamAM samAveza thAya che. tapathI karmanI nirjarA thAya che. vinaya guNanI jIvamAM AMtarika pariNati kevI thAya che tenA upara AdhAra rahe che ke teno vinaya te zubha karmabaMdhanuM nimitta bane che ke pUrvabaddha karmanI nirjarAno hetu bane che. e sUkSma prakriya kevA prakAranI thaI te to jJAnIo kahI zake, paraMtu vinayano guNa jIvane mATe upakAraka ane upAsya che. jaina AgamagraMthomAM vinaya upara, vizeSataH ziSyanA guru pratyenA vinaya upara bahu ja bhAra mUkavAmAM Avyo che. pistAlIsa AgamomAM "uttarAdhyayanasUtra" ane "dasavaikAlika sUtra" atyaMta mahatvanAM che. uttarAdhyayana sUtramAM to paheluM adhyayana ja "vinaya' vizenuM che. enI 48 gAthAmAM sAdhu bhagavaMtoe potAnA gurubhagavaMta sAthe kevo kevo vinayavyavahAra sAcavavo joIe enI nAnI nAnI sthUla vigato sahita mahattA darzAvavAmAM AvI che . u.ta. nIcenI keTalIka gAthAo parathI eno khyAla Avaze : Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayamUlo dhammo ANAniddesakare gurUNamuvavAyakArae / iMgiyAkArasaMpanne se viNIe tti vuccaI // (je gurunI AjJA ane nirdezanuM pAlana kare che, je gurunI suzraSA kare che tathA emanAM iMgita ane AkArane samaje che te vinItavinayavAna kahevAya che.) nApuTTho vAgare kiMci puTTho vA nAliyaM vae / kohaM asaccaM kuvvejjA dhArejjA viSamappiyaM // (vagara pUche kaMIpaNa bole nahi, pUchavAmAM Ave to asatya na bole, krodha na kare, manamAM krodha UThe to ene niSphaLa banAve ane viSama ke apriyane dhAraNa kare arthAtu tyAre samatA rAkhe. ) neva palhatthiyaM kujjA pakkhapiMDaM ve saMjae / pAe pasArie vA vi na ciThe guruNaMtie / (gurunI sAva pAse palAMThI vALIne na bese, UbhaDaka paNa na bese tathA paga lAMbA pahoLA karIne na bese.). AsaNagao na pucchejjA neva sejAgao kayAi vi / AgammukkuDuo saMto pucchejjA paMjalIyaDo // 22 // (potAnAM Asana ke zayyA para beThAM beThAM gurune kazuM pUche nahi, paraMtu pAse jaIne, UkaDu besIne, hAtha joDIne pUche.) sa deva gaMdhavva maNussapUie caittu dehaM malapaMkapuvvayaM / . siddhe vA havai sAsae deve vA apparae mahiDDhie // 48 // (deva, gaMdharva ane manuSyathI pUjita evo vinayI ziSya maLa ane paMkathI banelA dehano tyAga karIne zAzvata siddhagati prApta kare che athavA mahartika deva bane che.) Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 'dasavaikAlika sUtranA navamA adhyayanamAM "vinaya samAdhi' nAmanA cAra uddezaka ApavAmAM AvyA che. e cAre uddezaka bahu dhyAnathI samajaNapUrvaka vAMcavA jevA ane jIvanamAM utAravA jevA che. emAMthI namUnArUpa thoDIka gAthAo joIe : yaMbhA va kohA va mayappamAyA gurussagAse viNayaM na sikkhe / * so ceva u tassa abhUibhAvo phalaM va kIyassa vahAya hoi // 9/1/1 (je ziSya garva, krodha, mAyA ke prasAdane kAraNe guranI pAsethI vinaya nathI zIkhato te tenA vinAza mATe thAya che, jema kIcaka (vAMsa)nuM phaLa enA vadhane mATe thAya che.) vivattI aviNIyassa saMpatti viNiyassa yaM / jasseyaM duhao nAyaM sikkhaM se abhigaccheI // (avinayIne vipatti ane vinayIne saMpatti prApta thAya che. je A baMnene jANe che te sAcI zikSAne-sAcA jJAnane pAme che. ) niddesavattI puNa je guruNaM suyasthadhammA viNayammi koviyaa| taritu te ohamiNaM duruttaraM khavittu kammaM gaimuttamaM gaya / / (ja gurunA AjJAvartI che, dharmamAM gItArtha che, vinayamAM koviMda che teo A dustara saMsArane tarI jaine, karmono kSaya karIne uttama gatine pAme che.) avinayI vyaktinI kevI dazA thAya che te vize dasavaikAlika sUtramAM kahyuM che : Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayamUlo dhammo taheva aviNIyappA logaMsi naranArio / dIsaMti duhamehaMtA chAyA te vigaliMdiyA // daMDasatthaparijuNNA asabbhavayaNehi ya / kaluNA vivannachaMdA khuppivAsAe parigayA // (e pramANe lokomAM je strIpuruSo avinayI hoya che te du:khI indriyonI vikalatAvALA, daMDa tathA zastrathI haNAyelA, asabhya vacano vaDe tiraskRta, dayAjanaka, vivaza, bhUkhatarasathI pIDita thayelA evAM evAM duHkhono anubhava karanArA jovA maLe che.) 63 Ama, AgamagraMthomAM vinayano mahimA batAvavAnI sAthe avinayanAM kevAM kevAM mAThAM phaLa maLe che te paNa batAvavAmAM AvyuM che. avinayI jIva mokSa mATe adhikArI banato nathI. vinayano guNa AtmAmAM pragaTyA vinA mokSanA adhikArI thavAtuM nathI. eTalA mATe 'vinaya vaDo saMsAra'mAM ema kahevAya che. prAthamika dazAmAM vinayanA guNathI mokSanI yogyatA prApta thAya che ane vinayanA guNane sArI rIte khIlavavAthI tIrthaMkara nAmakarma baMdhAya che. havA graMthamAM kahyuM che : viNayasaMpaNNadAe ceva titthayaraNAmakammaM baMdhaMti / vinayasaMpannatAthI tIrthaMkara nAmakarma baMdhAya che. jaina darzanamAM dareka vastunA sAmAnya dRSTie jyAre prakAro batAvavAmAM Ave che tyAre eka vargIkaraNa dravya ane bhAvanI dRSTie hoya che. vinayamAM paNa dravya vinaya ane bhAva vinaya evA be prakAro batAvavAmAM Ave che. dravya vinayane bAhya vinaya ane bhAva vinayane atyaMtara vinaya tarIke oLakhAvI zakAya. lokavyavahAramAM upayogI evA vinayane laukika vinaya tarIke ane mokSamArganI sAdhanAmAM anivArya evA vinayane lokottara vinaya tarIke oLakhavAmAM Ave che. zrI lakSmIsUri upadezaprAsAdamAM kahe che : Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 bAhyAbhyantarabhedAbhyAM dvividho vinaya smRtaH / tadekaiko'pi dvibhedo lokalokottarAtmakaH / / (bAhya ane atyaMtara evA bheda vaDe vinaya be prakArano che. tenA paNa laukika ane lokottara evA be bheda che.) bAhya ane atyaMtara vinaya sAthe hovA ke na hovAnI daSTie cAra bhAMgA batAvavAmAM Ave che : (1) bAhya vinaya hoya paNa atyaMtara vinaya na hoya. (2) atyaMtara vinaya hoya paNa bAhya vinaya na hoya. (3) bAhya vinaya hoya ane atyaMtara vinaya paNa hoya. (4) bAhya vinaya paNa na hoya ane atyaMtara vinaya paNa na hoya. lokavyavahAramAM AvakAra Apavo, hAtha joDavA, mastaka namAvavuM, Asana ApavuM, sArAM kAryonI prazaMsA karavI, mAtApitA, upakArI vagereno upakAra mAnavo, teDavA-mUkavA javuM vagere bAhya vinaya che. hRdayamAM temanA pratye prIti-bahumAnano bhAva dharAvavo, temanA upakAranuM smaraNa karavuM vagere atyaMtara vinaya che. lokottara bAhya vinayamAM gurubhagavaMta vagerenI suzruSA karavI, UbhA thavuM, Asana ApavuM, vaMdana karavAM, teDavA mUkavA javuM, sukhazAtA pUchavI vagere batAvavAmAM Ave che ane lokottara atyaMtara vinayamAM tIrthaMkara paramAtmA, siddha bhagavaMto vagerene bhAvathI vaMdana, emanA upakAronuM smaraNa ItyAdi gaNAya che. keTalIka vAra mAtra bAhyAcAra tarIke vinayapUrvakanuM vartana hoya athavA lAdi kAraNe tema karavuM paDatuM hoya, paNa aMtaramAM vinayano bhAva na hoya. ene mATe zItalAcAryanuM daSTAnta ApavAmAM Ave che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayamUlo dhammo 65 keTalIka vAra vinayano bAhya AcAra na hoya, paNa aMtaramAM prIti, Adara, pUjyabhAva ityAdi rahelAM hoya. bhagavAna mahAvIra svAmInA samavasaraNamAM sAtamA devalokanA devo Ave che. teo vinayavaMdana karatA nathI. teo manathI bhagavAnane prazna kare che. bhagavAna temanA praznane samajI laI uttara Ape che ke "mArA sAtaso ziSyo mokSe jaze." A prasaMge gautamasvAmIne kutUhala thAya che. teo bhagavAnane prazna kare che ke devoe vaMdana karavAno vinaya kema dAkhavyo nahi ? tyAre bhagavAna emane kahe ke e devoe aMtarathI vaMdana kyAM che. A jANIne gautama svAmIne Azcarya thAya che. ahIM bAhya vinaya nathI, paNa atyaMtara vinaya avazya che. keTalAye sAdhuo, gRhastho vageremAM ApaNane bAhya vinaya ane atyaMtara ema baMne prakArano vinaya jovA maLe che. aImuttA muni vagere ghaNAMnAM daSTAMta ApI zakAya. to keTalAkamAM bAhya ke atyaMtara evo eka prakArano vinaya hoto nathI. gozAlaka ke goSThAmAhilla enAM udAharaNo che. jIvanamAM bAhya ane atyaMtara vinayanA vividha prasaMgo upasthita thAya che. udAharaNa tarIke eka vayovRddha zrAvaka paMDita eka navadIkSita yuvAna sAdhune bhaNAvavA Ave che. e vakhate zrAvaka paMDita sAdhu mahArAjane vaMdana kare che, paraMtu sAdhu mahArAja gRhastha paMDitane vaMdana karatA nathI. A bAhya vyavahAranI vAta thaI. have zrAvaka paMDita sAdhu mahArAjane emanA vezane kAraNe ja mAtra vaMdana karatA hoya ane aMtaramAM AdarabhAva na hoya to te mAtra bAhya vinaya thayo kahevAya. emanA aMtaramAM paNa sAdhu mahArAjanAM tyAga-vairAgya pratye Adara hoya ane aMtaramAM paNa bhAvathI vaMdana hoya to te bAhya ane atyaMtara, ema baMne prakArano vinaya gaNAya. sAdhu mahArAje veza dhAraNa kya hovAthI gRhasthane dravyavaMdana karavAnuM emane hoya nahi, paNa te ja Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 vakhate teo manomana bhAvathI "A mArA upakArI zAnadAtA che" ema samajI vaMdana kare to bAhya vinaya na hovA chatAM atyaMtara vinaya hoI zake. paraMtu e sAdhu aMtaramAM paNa evo bhAva na rAkhe ane huM to sAvuM chuM, emanA karatAM caDiyAto chuM, mAre emane vaMdana zA mATe karavAnAM hoya ?'-evo bhAva rAkhe to tyAM bAhya ane atyaMtara ema baMne prakArano vinaya na hoya. - vinayanA vyavahAravinaya ane nizcayavinaya evA be bheda pADavAmAM Ave che. AtmAnA samyagdarzana, jJAna, cAritryarUpI guNo pratyeno vinaya te nizcaya-vinaya ane sAdhu sAdhvIo, vaDIlo vagere pratye vyavahAramAM vaMdanAdi prakArano je vinaya dAkhavavAmAM Ave che te vyavahAra-vinaya. A baMne prakAranA vinayanuM prayojana rahe che, tema chatAM jIvane sAdhanAmAM ucca bhUmikAe laI janAra te nizcayavinaya che. jeo mithyAtvI che, kuliMgI che, kuguru che teonA pratye aMtarathI pUjya bhAva rAkhavo, temanI sAthe vaMdanAdi vyavahAra karavo ityAdi prakArano vinaya tyAjya manAyo che. mAtra aupacArika kAraNosara kevaLa mAtra dravya vinaya dAkhavavAnA prasaMgo upasthita thAya to paNa teo AdhyAtmika mArganI ArAdhya vyaktio che evo bahumAnapUrvano vinayabhAva na hovo joIe. kevaLa nizcaya nayanI daSTithI vinaya traNa prakArano batAvavAmAM Ave che. dhavA mAM kahyuM che : 1-vaMsa-caritta vimo riA jJAnavinaya, darzana vinaya ane cAritravinaya ema traNa prakAra vinayanA nizcaya ane vyavahAra ubhaya daSTie vinaya cAra prakArano batAvavAmAM Ave che. tattvArthasUtramAM kahyuM che : jJAnadarzanavaritropavA jJAnavinaya, darzanavinaya, cAritravinaya ane upacAravinaya. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayamUlo dhammo 67. zrI lakSmIsUrie "upadezaprAsAda'mAM A rIte vinaya cAra prakArano batAvyo che : caturdhA vinayaH protkaH samyagjJAnAdibhedataH / dharmakArye naraH so'rhaH vinayAvatapo'citaH // vinaya cAra prakArano kahelo che. te samyagRjJAnAdi bheda pramANe che. je mANasa vinaya nAmanA tapathI yukta hoya te ja dharmakArya mATe yogya gaNAya che. Ama, ahIM vinaya, mukhyatve cAra prakArano batAvavAmAM Avyo che : (1) jJAnavinaya, (2) darzanavinaya, (3) cAritravinaya ane (4) upacAravinaya. A cAra prakAramAM tapavinayano samAveza karI vinaya pAMca prakArano bhagavatI ArAdhanA'mAM batAvavAmAM Avyo che. viNao puNa paMcaviho NiddiTho NANadaMsaNacaritte / tavaviNao ya cauttho uvayArio viNao // vizeSAvazyakabhAgamAM pAMca prakArano vinaya judI rIte batAvavAmAM Avyo che : logovayAraviNao atthanimittaM ca kAmaheuM ca / bhayaviNaya mukkhaviNao viNao khalu paMcahA hoI // lokopacAravinaya, arthanimitte vinaya, kAmahetuthI vinaya, bhayavinaya ane mokSavinaya ema pAMca prakArano vinaya che. aupapAkisUtramAM sAta prakArano vinaya batAvavAmAM Avyo cheH sattavihe viNae paNNatte taM jahANANaviNae, daMsaNaviNae carittaviNae, maNaviNae, vayaNaviNae, kAyaviNae, logAvayAraviNae / Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 vinaya sAta prakArano batAvyo che, jema ke (1) jJAnavinaya, (2) darzana-vinaya, (3) cAritravinaya, (4) manavinaya, (5) vacanavinaya, (6) kAyavinaya ane (7) lokopacAravinaya. 68 Ama vinayanA je judA judA prakAra batAvyA che temAM sAdhanAnI dRSTie mahattvanA te jJAnavinaya, darzanavinaya, cAritravinaya ane upacAravinaya che. arthavinaya, kAmavinaya ane bhayavinaya to spaSTa rIte laukika prakAranA che. arthavinayamAM dhanadolata, mAlamilakata vagerenuM prayojana raheluM che. vepAramAM mANasa bIjA vepArIo pratye, gharAko pratye, leNadAro pratye, sarakArI adhikArIo pratye potAnA svArthe vinaya dAkhavato hoya che. vadhu lAbha meLavavAno ane nukazAnamAMthI bacavAno emAM Azaya hoya che. kAvinayamAM mANasa potAnI icchAone saMtoSavA mATe vinavaNI vagere prakArano vinaya dAkhavato hoya che. bhayavinayamAM bhayathI bacavA mATe duzmano pratye, polIsa pratye, sarakArI adhikArI pratye, rakSaka banI zake ema hoya evI vyakti pratye vinaya dAkhavavAmAM Ave che. Avo laukika vinaya kAyamano nathI hoto. kAma patyA pachI, svArtha saMtoSAi gayA pachI, bhayamAMthI mukti maLyA pachI mANasa ghaNIvAra vinayI maTI jAya che ane kyAreka to viparIta saMjogomAM e ja vyakti pratye avinayI paNa bane che. mana, vacana ane kAyAthI thato vinaya laukika paNa hoya che ane lokottara paNa hoya che. emAM manathI thato vinaya atyaMtara prakAramAM AvI zake. vacana ane kAyAthI thato vinaya bAhya prakArano hoya che. kyAreka mana, vacana ane kAyA e traNa prakArano vinaya eka sAthe paNa saMbhavI zake ane te lokottara paNa hoi zake che. adhyAtmamArgamAM lokottara vinayanI ja upayogitA che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayamUlo dhammo 69 samyajJAna pratye ane jJAnI pratyeno pUjya bhAva te jJAnavinaya che. jJAnAcAranA ATha aMgo darzAvavAmAM AvyAM che. e ATha aMgo te jJAnavinayanA ATha prakAra che. jJAnAcAra nIce pramANe che : kAle viNae bahumANe uvahANe taha aninhavaNe / vaMjaNa attha tadubhae aTThaviho nANamAyAro // kALa, vinaya, bahumAna, upadhAna, anihtavapaNuM, vyaMjana, artha tathA tudubhaya (vyaMjana ane artha sAthe) ema ATha prakAranA jJAnAcAra che. zAstragraMthomAM A AcAronI vigata chaNAvaTa karavAmAM AvI che. jJAnavinayamAM zAstragraMtha tathA jemAM akSaro, mAtRkAo hoya evAM upakaraNo, sAdhano vagerene paga lagADavo, kacarAmAM pheMkavA, thUMka lagADavuM, enA para mAthuM mUkIne sUi javuM, phADI nAkhavuM ityAdi prakArano avinaya na thAya te pratye bahu kALajI rAkhavI joie. eTaluM ja nahi, e pratye bahumAna dharAvavuM joIe. jJAnIono dveSa na karavo joie, temanI irSyA, niMdA, bharmsanA na karavI joie. koikane jJAna apAtuM hoya to temAM aMtarAya na nAkhavo joie. pote ziSyane ke zrAvakane kazuM zIkhavatAM hoya tyAre, amuka jJAna chupAvavAno, ochuM adhikuM kahevAno prayatna na karavo joie. huM zIkhavIza to te mArA karatAM AgaLa vadhI jaze evo irSyAbhAva na rAkhavo joie. tevI ja rIte ziSyanA manamAM paNa ema na thavuM joie ke pote potAnA guru karatAM AgaLa vadhI javuM che. vaLI ziSye gurue karelA artha karatAM jANI joine avaLo artha na karI batAvavo joIe, artha vagarano vivAda na karavo joie tathA gurunA upakArane na chupAvavo joie. jJAna ane jJAnInI cauda prakAranI AzAtanA zAstragraMthomAM batAvI che tevI AzAtanA na thavI joie. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 jJAnano mahimA jaina dharmamAM ghaNo ja moTo che. eTale ja tIrthakaroe Apelo upadeza gaNadharabhagavaMto dvArA je UtarI Avyo che ane je zrutajJAna tarIke oLakhAya che tenA pratye bahumAna darzAvavA jJAnapaMcamI athavA zrutapaMcamInuM parva manAvavAmAM Ave che. jaina darzanamAM jJAnajJAnI pratyeno vinaya ucca koTino ane mahimAvaMta che. upadezaprAsAdamAM zrI lakSmasUrie kahyuM che : zrutasyAzAtanA tyAjyA tadvinayaH zrutAtmakaH / zuzrUSAdikriyAkAle tat kuryAt jJAninAmapi // zrutajJAnanI AzAtanA tyajavI joIe. zrutajJAnano vinaya zrutasvarUpa ja gaNAya che. eTalA mATe zuzruSA vagere prakAranI kriyA karatI vakhate zrutajJAnIno paNa vinaya karavo. Ama, jJAnanA vinaya sAthe jJAnIno paNa vinaya karavAno hoya che. eTale ke jJAnanA vinayamAM jJAnIno vinaya paNa samajI levAno che. jJAna ane vinayano paraspara gADha saMbaMdha che. jema vinayabhAva vadhe tema jJAna vadhe ane jema jJAna vadhe tema vinayabhAva paNa vadhe. vidyA vinavena kare che - ema kahevAyuM che. vidyA hoya paNa jo vinaya na hoya athavA avinaya hoya to te vidyAnuM sAruM phaLa maLe nahi. evI vidyAnuM mUlya ochuM che. vinaya vinAnI vidyA bahu TakatI nathI ema paNa kahevAya che. vismRti emAM bhAga bhajavI jAya che. bIjI bAju guru pratye vinaya hoya to vidyA saphaLa thAya che. zreNika mahArAjA ane cAMDAlanuM daSTAnta e mATe jANItuM che. bahumAnapUrvakano vinaya hoya to hRdayamAM ane cittamAM evI nirmaLatA prasare che ke jethI vastuparisthiti ityAdi tarata samajAya che, praznono sAco ukela jaDI Ave che, anumAna sAcAM paDe che. zAstrakAro kahe che ke, guru pratyenA vinayanA pariNAme ziSyamAM vaineyikI buddhi utpanna thAya che. e buddhithI sAcA nirNayo laI zakAya che ane prazno jaladI samajI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 vinayamUlo dhammo zakAya che. AvI vaineyikI buddhinAM daSTAnto kathAgraMthomAM jovA maLe che. vidyAprAptimAM guru pratyenA vinayanI sAthe bahumAnanI paNa eTalI ja AvazyakatA che. vinaya ane bahumAna Ama to sAthe sAthe ja hoya che, chatAM te baMne vacce thoDo taphAvata paNa che. guru pratyeno vinaya vaMdana, abhutthAna ityAdi dvArA vyakta karI zakAya che. e bAhyAcAra che. paraMtu bahumAna to hRdayanI sAcI prItithI ja janme che. jo hRdayamAM bahumAna hoya to gurune anusaravAnuM, temanA guNone grahaNa karavAnuM mana thAya che, temanAmAM rahelI najIvI truTio pratye dhyAna jatuM nathI. potAnI sAdhanAnA vikAsa mATe satata ciMtavana rahyA kare che. "gautama pRcchA'mAM kahyuM che : vijjA vinnANaM vA micchA viNaeNa giNhiDaM jo u / avamannai AyariyaM sA vijjA niSphalA tassa // vidyA ane vijJAna jo mithyA vinayathI (prIti vagara khoTA, kRtrima dekhAvathI) grahaNa karavAmAM Ave ane AcAryanI avagaNanA karavAmAM Ave to tenI vidyA niSphaLa jAya che. Ama dravyavinayanI sAthe bhAvavinayanI eTalI ja AvazyakatA che, eTaluM ja nahi e vinayanI sAthe prItiyukta bahumAnano sAco bhAva paNa aMtaramAM rahevo joIe. to ja vidyAnuM grahaNa vadhu saphaLa thaI zake che. Ama vinaya ane bahumAna baMne hovA ke na hovA vize zAstrakAro cAra prakAra batAve che : (1) vinaya hoya paNa bahumAna na hoya. e mATe zrIkRSNanA putra pAlakakumAranuM daSTAnta ApavAmAM Ave che. (2) bahumAna hoya, paNa vinaya na hoya. e mATe sAMbakumAranuM daSTAnta ApavAmAM Ave che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 - (3) vinaya hoya ane bahumAna paNa hoya. e mATe mahArAjA kumArapALanuM dRSTAnta ApavAmAM Ave che. (4) vinaya na hoya ane bahumAna paNa na hoya. e mATe zreNika mahArAjAnI dAsI kapilAnuM dRSTAnta ApavAmAM Ave che. darzana vinayane samyaktvavinaya paNa kahevAmAM Ave che. vinaya guNano samakita sAthe gADha saMbaMdha che. samakitanA 67 bolamAM saddahaNA, zuddhi, liMga, bhUSaNa, AgAra, jayaNA, bhAvanA vagerenA je prakAronI gaNanA karavAmAM Ave che temAM vinayanA dasa prakArano paNa samAveza thAya che. dasa prakAra te A pramANe che : (1) arihaMta, (2) siddha, (3) AcArya, (4) upAdhyAya ane (5) sAdhu e paMcaparameSThI pratyeno vinaya te vinayanA pAMca prakAra. taduparAMta caitya (eTale jinapratimA), zruta (zAstra siddhAnta), dharma (kSamAdi dasa prakArano yatidharma), pravacana (eTale saMgha) ane darzana (eTale samakita tathA samakitI) e pAMca pratyeno je vinaya tenA pAMca prakAra. Ama, kula dasa prakArano vinaya samakitanI prApti mATe anivArya che. vaLI A vinaya pAMca prakAre karavAno che. (1) bhaktithI eTale ke hRdayanI prItithI, (2) bahumAnathI, (3) pUjAthI, (4) guNaprazaMsAthI ane (5) avaguNa DhAMkavAthI tathA AzAtanAnA tyAgathI. A rIte dasa prakArano vinaya ane te pratyeka pAMca rIte karavAno. eTale kula pacAsa prakAre vinaya thayo kahevAya. A prakAranA vinayathI samakitanI prApti thAya che ane prApta thayeluM samakita vadhu nirmaLa thAya che. Ama, darzanavinayathI darzanavizuddhi thAya che. samakitanA 67 bolanI sajjhAyamAM upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje kahyuM che : arihaMta te jina vicaratAjI karma khapI huA siddha; Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayamUlo dhammo ceia jina pratimA kahI, sUtra siddhAnta prasiddha catura nara, samajo vinayaprakAra jima lahIe samakita sAra. bhagati bAhya pratipattithIjI, hRdayaprema bahumAna; guNayuti avaguNa DhAMkavAjI, AzAtanAnI hANa. pAMca bheda e dasa taNojI vinaya kare anukULa, sIMce te sudhArasejI, dharmavRkSanuM mUla. AvazyacUrNamAM nIce pramANe vinaya te prakArano batAvyo che ane te pratyeka cAra prakAre karavAno kahyo che : titthayarasiddhakulagaNa-saMghakiyAdhammanANanANINaM / AyariyatheraojjhA-gaNINaM terasa payANi // asAsAyaNA ya bhatI, bahumANe taha ya vannasaMjalaNA / titthagarAI terasa caugguNA hoti bAvannA // keTalAka dasane badale tera prakArano vinaya nIce pramANe batAve che: (1) arihaMta athavA tIrthakara, (2) siddha, (3) kula, (4) gaNa, (5) saMgha, (6) kriyA, (7) dharma, (8) jJAna, (9) jJAnI, (10) AcArya, (11) upAdhyAya, (12) sthavira athavA vaDIla sAdhu ane (13) gaNi. A teno vinaya paNa (1) bhakti karavA vaDe, (2) bahumAna karavA vaDe, (3) guNastuti karavA vaDe tathA (4) AzAtanA ke WWW.jainelibrary.org Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 avahelanA na karavA vaDe karavAno che. ema pratyekanI sAthe A cAra prakAra joDIe to kula bAvana prakArano vinaya thAya. A teranuM je vargIkaraNa karavAmAM AvyuM che teno paMcaparameSThImAM, dharmamAM ane saMghamAM ema traNamAM samAveza karI zakAya athavA e terane devatattva, gurutattva ane dharmatattvamAM samAvI zakAya. paraMtu vinaya guNanI ArAdhanA karanAranA manamAM spaSTatA rahe e mATe A vargIkaraNa vadhu vistAravALuM karavAmAM AvyuM che. 74 zAstromAM pAMca prakAranAM cAritra batAvavAmAM AvyAM che. e cAritranA dhAraka paMca mahAvratadhArI pratye vinaya dAkhavavo te cAritra vinaya che ane pote te prakAranA cAritranuM pAlana karavuM te paNa cAritravinaya che. indriyone saMyamamAM rAkhavI, kaSAyo upara kAbU meLavavo, gupti samiti sahita mahAvratonuM pAlana karavuM, Avazyaka dharmakriyAo utsAhapUrvaka paripUrNa rIte karavI, zakti anusAra tapa karavuM, parISaho sahana karavA ityAdino cAritravinayamAM samAveza thAya che. jJAnavinaya, darzanavinaya ane cAritravinaya e traNa vinaya uparAMta koika graMthomAM tapavinaya judo batAvavAmAM Ave che. vastutaH tapavinayane cAritravinayamAM samAviSTa karI zakAya che, paraMtu spaSTatA khAtara tapavinayane judo paNa batAvavAmAM Ave che. emAM potAnI zakti anusAra tapa karavuM ane ochuM tapa karanAranI ke tapa na karI zakanAra evA bAla, glAna, vRddha vagerenI TIkAniMdA na karavAnuM kahyuM che. potAnAthI adhika tapa karanAranI irSyA na karavI ke dveSabhAva dhAraNa na karavo tathA potAnA tapa mATe ahaMkAra na karavo, tapamAM mAyA na karavI, daMbha na karavo, luccAi na karavI, tapa karIne krodha na karavo vagerenI bhalAmaNa karavAmAM AvI che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayamUlo dhammo 75 vinayane tapanA eka prakAra tarIke paNa gaNAvavAmAM Avyo che. cha prakAranA bAhya ane cha prakAranAM atyaMtara tapa ema mukhya bAra prakAranAM tapa che. A bAra prakAranA tapamAM AThamuM tapa ane cha prakAranAM atyaMtara tapamAM bIjuM tapa te vinaya che. zAstrakAre kahyuM che : pAyacchittaM viNao veyAvaccaM taheva sajjhAvo jhANaM usaggo vi a abhitaro tavo hoi / prAyazcitta, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna ane vyutsarga e cha prakAranAM atyaMtara tapa che. A cha prakAranAM tapa anukrame mUkavAmAM AvyAM che. AgaLanuM tapa na hoya to pAchaLanuM tapa siddha na thAya. jemake vinaya na hoya to vaiyAvacca na Ave. vinaya ane vaiyAvacca na hoya to svAdhyAya saphaLa thAya nahi. te ja pramANe prAyazcittano bhAva na hoya to vinaya na Ave. potAnAM pApa ke bhUla mATe prAyazcittano bhAva Ave to ja vinaya Ave. koIkane prazna thAya ke upavAsa vagere bAhya tapa samajI zakAya ema che, paNa vinayane atyaMtara tapa tarIke kevI rIte oLakhAvI zakAya? vinayamAM koI kaSTa to hotuM nathI, to ene tapa kema kahevAya ? paraMtu vinaya paNa eka prakAranuM bhAre tapa che, kAraNa ke vinayamAM ahaMkArane mUkavAno che. mAna mUkyA vagara vinaya Ave nahi. huM ane mAruM-a ane mama e AtmAnA moTA zatruo che. sAdhanAnA mArgamAM ahaMkAra, mamakAra, matAmaha, haThAgraha, daSTirAga vagere moTA aMtarAyo che. dareka jIvamAM ochevatte aMze mAnakaSAya rahelo che. "huM" ane "mAruM'nuM vismaraNa ane visarjana karavAnuM che. ema karavuM kaSTadAyI che. jIvane potAne vAraMvAra svabhAva tarapha vALavAno bhAre puruSArtha karavo paDe che. e mAnasika sUkSma prakriyA che. e kaSTadAyaka sUkSma puruSArtha che, Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 eTale ja e tapa che. eTalA mATe vinayano atyaMtara tapamAM samAveza karavAmAM Avyo che. koine ema thAya ke mAnane jItavAmAM te zI vAra lAgatI haze? paNa vAstavamAM ema nathI. krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra kaSAyamAMthI krodha tarata dekhAi Ave che. mAna kyAreka vacana dvArA vyakta thai jAya athavA krodhanI sAthe te paNa joDAi jAya athavA krodhane te uzkere tyAre te dekhAi Ave che, paraMtu bAhya vartanamAM ADaMbara rAkhIne mANasa potAnA manamAM potAnA mAnane saMtADe che. kyAreka to potAne paNa khabara na paDe ke potAnAmAM ATaluM badhuM mAna raheluM che. jyAre mAna ghavAya che, potAnI avamAnanA ke avahelanA thAya che tyAre ja khabara paDe che ke potAnAmAM keTaluM badhuM mAna paDeluM che. mAna koi eka ja vAta mATe nathI hotuM. eka viSayamAM laghutA darzAvanAra vyakti bIjA viSayamAM eTalI laghutA na paNa dharAvatI hoya. mada ATha prakAranA batAvavAmAM AvyA che : (1) jAtimada, (2) kulamada, (3) rUpamada, (4) dhanamada, (5) aizvaryamada, (5) balamada, (7) jJAnamada ane (8) lAbhamada. A to mukhya prakAranA mada che. paraMtu te uparAMta paNa bIjA ghaNA mada hoi zake che. vaLI A ATha madanA paNa bahu peTA prakAra hoya che. garIba mANasa dhanano mada na kare, paNa rUpano mada karI zake che. kadarUpo mANasa rUpano mada na kare, paNa dhanano mada karI zake che. are, jJAnI mANasa potAnA jJAnano ahaMkAra karI zake che. jyAM sudhI jIvamAMthI mada jato nathI tyAM sudhI sAco vinaya paripUrNa rIte AvI zakato nathI. AthI ja mAna kaSAyane jItavAnuM ghaNuM duSkara manAyuM che. mAna jIva pAse AThe prakAranAM bhAre karma baMdhAvI zake che. emAM paNa sauthI vadhu bhAre te mohanIya karma che. sAcA vinayamAM A mohanIya karmano kSayopazama ke kSaya karavAnuM sAmarthya che. jinAjJAnA pAlanathI avinaya dUra thAya 76 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayamUlo dhammo 77 che ane vinaya Ave che. eTale vinayane yogya rIte ja tapanA eka prakAra tarIke oLakhAvI zakAya. upacAravinaya athavA lokopacAra vinayamAM vaDIla sAdhu- sAdhvIo pratye AdarabhAvapUrvaka vyavahAra rAkhavAnI AvazyakatA upara ghaNo bhAra mUkavAmAM Avyo che. e mATe vividha prakAranA niyamo batAvavAmAM AvyA che ke jethI manamAM saMzaya na rahe ane AcAryAdi gurubhagavaMtono mahimA barAbara sacavAya. aupapAtika sUtramAM lokopacAra vinaya sAta prakArano batAvavAmAM Avyo che. logovayAraviNae sattavihe paNNatte taM jhaa(1) samAvittiyaM, (2) pachavAnuvattiyaM, (3) jgaheOM, (4) yapaDijiriyA, (5) attaveLayA, (6) rezAhanuyA, (7) sabaTvetu, (8) aDijomayA. lokopacAra vinaya sAta prakArano che : (1) guru vagerenI pAse rahevuM, (2) emanI icchAnusAra vartavuM, (3) emanuM kArya karI ApavuM, (4) karelA upakArano badalo vALavo, (5) vyAdhigrastanI sArasaMbhALa rAkhavI, (6) dezakAlAnusAra pravRtti karavI, (7) emanAM badhAM kAryomAM anukULa vRtti rAkhavI. upacAravinaya paNa pratyakSa upacAravinaya ane parokSa upacAravinaya ema be prakArano che. pratyakSa upacAravinayamAM AcArya, upAdhyAya, sAdhu vagere bahArathI padhAratA hoya to sanmukha levA javuM, beThA hoie to UbhA thavuM, potAnA Asana para beThAM beThAM javAba na ApatAM pAse jai javAba Apavo, temane vaMdana karavAM, vaMdana karatI vakhate amuka aMtara rAkhavuM, teo rastAmAM cAlatA hoya tyAre temanI AgaLa nahi paNa bAjumAM ke pAchaLa cAlavuM, emanAM upakaraNo vagerenI saMbhALa rAkhavI, teo koinI sAthe vAta karatA hoya tyAre vacce na bolavuM, temane priya ane anukULa lAge evI vANI bolavI Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 ane evuM vartana rAkhavuM, samakakSa sAdhu sAthenA vyavahAramAM abhimAna na rAkhavuM, dveSa na karavo, kSamA bhAva dhAraNa karavo, ATha prakAranA madano tyAga karavo ityAdi nAnI moTI ghaNI badhI vAtono samAveza thAya che. parokSa upacAravinayamAM teo na hoya tyAre temane mana, vacana, kAyAdithI vaMdana karavAM, temanA upakAronuM smaraNa karavuM, temanA guNonuM paNa smaraNa karavuM, temanI AjJAnuM pAlana karavAno bhAva rAkhavo, temanI koi truTio hoya to te manamAM na yAda karavI ke bIjA koi AgaLa temanI niMdA na karavI vagere batAvavAmAM Ave che. 78 upacAravinayane zuzrUSAvinaya paNa kahevAmAM Ave che. te aneka prakArano hoya che. aupapAtika sUtramAM kahyuM che : sussusaNA viNae aNegavihe paNNatte taM jahA abbhuTThANAi vA, AsaNAmiggheu vA, AsaNappayANe vA, sakkArei vA, kittikammei vA, aMjalipaggahei vA, ittassa aNugacchaNayA, Thiyassa pajjuvAsaNayA, gacchaMtassa paDisaMsAhaNayA / (zuzrUSA vinaya aneka prakArano che, jema ke guru vagere Ave to UbhA thavuM, Asana mATe nimaMtraNa karavuM, Asana ApavuM, satkAra ka2vo, kRtikarma karavuM eTale ke vaMdana karavuM, hAtha joDI sAme besavuM, AvakAra ApavA sAme javuM, sthiratA karI hoya to sevA karavI ane jatA hoya tyAre pahoMcADavA javuM.) vinaya AtmAno guNa che. aviratidhara ane sarvaviratidhara evA saumAM e guNa rahelo che. vyavahAramAM aupacArika rIte paNa te pragaTa thAya che ane parokSa rIte bhAvathI aMtaHkaraNamAM paNa te prakAzita thAya che. sAdhu, upAdhyAya ane AcArya paNa vinaya dAkhave che. avadhijJAnI ane mana:paryavajJAnI mahAtmAo paNa vinaya dAkhave che ane cauda pUrvadhara paNa vinayavAna hoya che. have prazna e Ave che ke kevaLajJAna Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayamUlo dhammo 79 thayA pachI kevalI bhagavaMtane vinaya dAkhavavAno hoya ? A aMge judI judI apekSAthI vicAraNA thaI zake che. jo tIrthaMkara paramAtmA samavasaraNamAM birAjamAna thatI vakhate teno tiththasa ane namo saMpasa ema bolI vinaya dAkhavatA hoya to kevalI bhagavaMto vinaya kema na dAkhave ? Ama, jIva kai kakSA sudhI potAnA guruno vinaya kare e vize paNa vicAraNA thaI che. zrImad rAjacaMdra "Atmasiddhi zAstramAM lakhyuM je sadguru upadezathI pAmyo kevaLajJAna, gura rahyA chadmastha paNa vinaya kare bhagavAna. kevaLI bhagavAna paNa potAnA upara upakAra karanAra, potAnA kevaLajJAnanuM nimitta bananAra evA upadezaka guruno, chadmastha hovA chatAM vinaya kare che. guru ane ziSyamAM evo niyama nathI ke pahelAM gurune ja kevaLajJAna thAya ane pachI ja ziSyane kevaLajJAna thAya. ziSyane pahelAM kevaLajJAna jo pragaTa thAya to tarata te guru pratyeno vinaya paDato mUke? athavA vinaya sahaja rIte chUTI jAya ? alabatta kevaLajJAna thAya ke tarata ziSya ema potAnA gurune kahe nahi ke mane kevaLajJAna thayuM che ane have huM tamArI vaiyAvacca karIza nahi. bIjI bAju gurune jevI khabara paDe ke potAnA ziSyane kevaLajJAna thayuM che ane pote haju chavstha che, to guru bhagavaMta tarata ja potAnA kevalI ziSyane vaMdana kare ja. paraMtu jyAM sudhI gurune aNasAra na Ave tyAM sudhI kevalI ziSya vinaya kare ke nahi? A viSayamAM zAstrakAromAM vibhinna mata hovA chatAM zvetAmbara paraMparAmAM to mRgAvatI, puSpacUlA, caMdrudrAcAryanA ziSya vagerenAM daSTAnto che ke jeoe potAne kevaLajJAna prApta thayA pachI paNa potAnA guruno vinaya sAcavyo hato. zrImad Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 . rAjacaMdra lakhyuM che, "je sagurunA upadezathI koI kevaLajJAna pAmyA, te sagara haju chadmastha rahyA hoya, topaNa je kevaLajJAnane pAmyA che evA te kevaLI bhagavAna chavstha evA potAnA gurunI vaiyAvacca kare evo vinayano mArga zrI jine upadezyo che.' A vinaya mAtra upacAra vinaya hoya to paNa e kevaLI bhagavaMtano vinaya che. Ama chatAM A atyaMta sUkSma viSaya aMte to kevalIgamya - vinaya dareka prasaMge yogya sthAne ja hoya evuM nathI. vinaya karanArane pakSe mAtra emanuM bhoLapaNa ja hoya, paraMtu daMbhI, mAyAvI, banI beThelA luccA asadUguruo ziSya-ziSyAnA ke bhakta-bhaktANInA vinayano moTo geralAbha uThAvatA hoya evA prasaMgo paNa vakhatovakhata banatA hoya che. saMsAramAM du:khano pAra nathI ane duHkhI, mUMjhAyelI vyaktio jarAka AzvAsana maLatAM, maMtrataMtra maLatAM game tene guru dhArI laIne, temanI AjJAmAM rahIne bahu vinaya darzAvatA hoya che. "eka satyaruSanI saghaLI icchAne mAna Apa ane tana, mana tathA dhanathI tArI jAtane temanAM caraNomAM samarpita karI de"--evAM upadezAtmaka vAkyo vaMcAvIne daMbhI asaguruo potAnAM bhaktabhaktANIne mAnasika rIte gulAma jevAM banAvI de che. temanI pAse jo dhana hoya to te chaLakapaTa karI harI le che ane tanathI samarpita thavAno avaLo artha karI bhaktANIonuM zArIrika zoSaNa paNa karatA hoya che. ane A badhuM dharmane nAme, AtmasAkSAtkAra karAvavAnA nAme, prabhunuM darzana karAvavAnA nAme, samakitanI prApti karAvavAnA nAme, jhaTajhaTa mokSa apAvI devAnA nAme karatA hoya che ane aMdhazraddhALu bhoLI bhaktANI potAne "gurujI maLyA, gurujI maLyA, have beDo pAra che' ema samajI, vinayavaMta banI emanI sarva icchAone adhIna banI jAya che. saMsAramAM vinayanA nAme, AjJApAlananA nAme Avo Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 vinayamUlo dhammo gaMdavADa paNa vakhatovakhata pravartato hoya che. samaju ArAdhake evA mAyAvI guruothI cetatA rahevuM joIe. jema ziSya guru pratye avinaya na karavo tema gurue paNa potAnA ziSyo pratye avinayI vartana na karavuM joIe. pakSapAta, akAraNa zikSA, vadhu paDato daMDa, ziSyanI sevAzuzraSAno vadhu paDato lAbha levo, krodha karavo, ziSyone badhAMnAM dekhatAM TokavA ItyAdi prakAranuM vartana gurubhagavaMte TALavuM joIe. jeo pote jANe che ke potAnAmAM zithilAcAra che, svacchaMdatA che, pralobhano che, pakSapAta che, krodhAdi kaSAyo ujha che, dharmamAM zraddhA daDha nathI evA kuguruo ziSyo pAse jo vinaya karAvaDAve to tethI teo durgatimAM dhakelAI jAya che. Ama, jaina darzanamAM vinayanA guNano ghaNo mahimA darzAvavAmAM Avyo che. "dharmakalpadruma' nAmanA graMthamAM kahyuM che : mUlaM dharmadumasya chupati narapati zrIlatAmUlakandaH / saundaryAhvAnavidyA nikhilaguNanidhirvazyatAcUrNayogaH / siddhAjJAmantramantrAdhigamamaNi mahArohaNAdiH samastAnarthapratyarthitantraM trijagati vinayaH kiM na kiM sAdhu dhatte ? arthAta vinaya dharmarUpI vRkSanuM mULa che, devendra ane narapatinI lakSmIrUpI latAno mULakaMda che, saundaryanuM AhavAna karavAnI vidyA che, sarva guNono nidhi che, vaza karavA mATeno cUrNano yoga che, potAnI AjJA siddha thAya e mATenA maMtrayaMtranI prApti mATenA maNio, ratnono moTo parvata-parvata rohaNAcala che. ane samasta anarthano nAza karanAruM taMtra che. Avo vinaya traNe jagatamAM zuM zuM sAruM na karI zake? eka vinayanA guNathI jIva uttarottara kevI rIte vikAsa sAdhe che ane mokSagati prApta karavA sudhI pahoMcI zake che teno krama batAvatA umAsvAti mahArAja "prazamarati'mAM kahe che : WWW.jainelibrary.org Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 vinayaruM mUSA, zuzruSAraM zrutajJAnam | jJAnasya phalaM viratirviratiphalaM cAsrava nirodha : // saMvaraphalaM tapobalamatha tapaso nirjarAphalaM dRSTam / tasmAt kriyAnivRttiH kriyAnivRtterayogitvam // yoganirodhAd bhavasantatikSayaH santatikSayAnmokSaH / tasmAt kalyANAnAM sarveSAM bhAjanaM vinayaH // arthAt vinayanuM phaLa guruzuzraSA che. gurazuzraSAnuM phaLa zrutajJAna che. zrutajJAnanuM phaLa virati che. viratinuM phaLa Avanirodha che. Asavanirodha eTale ke saMvaranuM phaLa tapobala che. tapanuM phaLa nirjarA che. enAthI kriyAnI nivRtti thAya che. kriyA-nivRttithI ayogitva thAya che. ayogitva eTale ke yoganirodhathI bhavasaMtati arthAta bhavaparaMparAno kSaya thAya che. ethI mokSa prApta thAya che. A rIte vinaya sarva kalyANonuM bhAjana che. A mATe ja "tasvAmRtamAM kahyuM che ? jJAnabhAvanayA jIvo labhate hitamAtmanaH / vinayAcArasaMpanno viSayeSu parAGmukhaH // (vinayayukta AcAravALo tathA viSayothI vimukha thayelo jIva jJAnabhAvanA vaDe potAnuM hita prApta kare che.) AtmAnaM bhAvayennityaM, jJAnena vinayena ca / mA punamriyamANassa pazcAttApo bhaviSyati // (jJAna ane vinaya vaDe haMmezAM AtmAnuM ciMtana-bhAvana karavuM joIe, jethI maratI vakhate mANasane pazcAttApa karavo paDe nahi.). Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zerInAM saMtAno keTalAka samaya pahelAM muMbaImAM tasavIronuM eka lAkSaNika pradarzana yojAyuM hatuM. eno viSaya koI cIlAcAlu nahi, paNa vibhinna ane vilakSaNa hato. e viSaya hato : "The wonderful world of street children." A pradarzanamAM tasavIro street childrenzerInAM saMtAnonI hatI. gharabAra vinAnA, raste rajhaLatA chokarAonuM jIvana keTaluM kaparuM gaNAya ! paraMtu emanA AvA kaSTamaya jIvanamAM thoDIka mojanI, AnaMdanI, mastInI kSaNo paNa rahelI hoya che. evI kSaNone kacakaDAmAM jhaDapI levA mATe InAmI spardhA rAkhavAmAM AvI hatI. vaividhyasabhara evI Azare baso tasvIronuM avalokana karIe to behAla sthitimAM paNa AnaMdanI choLo anubhavanAra zerInAM saMtAno mATe ane evI vilakSaNa kSaNane jhaDapI lenArA tasavIrakAro mATe mAna thAya. A pradarzananuM Ayojana muMbaInI roTarI kalabanA upakrame yojAyuM hatuM. mArA mitra roTeriyana zrI mahendrabhAI jI. mahetAnAM utsAha, dhagaza, daSTi ane cIvaTe A pradarzananA AyojanamAM mahattvanuM kArya karyuM hatuM. pradarzananI A vAstavika tasavIro samajadAra jAgRti mANasane vicAra karatA karI mUke evI hatI. pratyeka tasavIrane jANe kazuMka kahevAnuM hatuM. tasavIro bhAratanAM amuka zaheronA thoDAka vistAronAM rajhaLatAM saMtAnonI hatI, paNa enI vAta samagra vizvane sparze evI hatI. jIvanano AnaMda mAtra dhanADhya mANaso ja mANI zake evuM nathI. kyAreka to dhanADhya mANaso vadhu ciMtita ane vyathita dekhAya che. AnaMda e jIvanuM lakSaNa che. eTale kaparI paristhitimAM paNa mANasa potAnI kakSAno, potAnA svarUpano nirdoSa AnaMda ekalA ke samUhamAM mANI zake che. nAnA chokarAone bhUtakALa ke bhaviSyakALa karatAM vartamAnakALa ja vadhu vahAlo hoya che. teo potAnI nirdoSa Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 ramatagamatano, tophAnamastIno AnaMda mANatAM hoya che. kaMIka navuM jovA, jANavA maLe to teo paNa prasannatA anubhavI zake che. viparIta saMjogomAM paNa teo jIvanano rasa lUMTI zake che. eka lekhake yogya ja kahyuM che ke, 'Children think not of what is past, nor what is to come, but enjoy the present time, which few of us do.' jenuM koI mAlika na hoya, jene mAthe koI dhaNIdhorI ke dekhabhALa rAkhavAvALuM na hoya. jenI pAse rahevA mATe nizcita vyavasthita AzrayasthAna na hoya, je harAyAM hoya, je zerImAM, khullA rastAno Azraya laI game tyAM sUI rahetAM hoya evAM kUtarAM, bilADAM, gAya, ghoDA vagere mATe aMgrejImAM jUnA vakhatathI street'nuM vizeSaNa vaparAtuM AvyuM che, jemake street dog, street cow vagere. duHkhanI ane zaramanI vAta e che ke have e vizeSaNa zerIomAM rakhaDatA, AzrayavihoNA chokarAo mATe paNa vaparAvA lAgyuM che. street children mATe have ghaNI carcAvicAraNA ane yojanAo rASTrIya ane AMtararASTrIya stare thavA lAgI che. duniyAnA ghaNA dezomAM zerImAM rakhaDatA rahIne potAnuM gujarAna calAvatA chokarAo najare jovA maLaze. AvA chokarAo Arthika daSTie pachAta evA dezomAM ane temAM paNa enAM moTAM moTAM zaheromAM vadhu jovA maLe che. duniyAmAM eka moTo prazna te anAtha bALakono che. A prazna sanAtana che. evo vakhata kyAreya nahi Ave ke jyAre koI ja bALaka akALe anAtha na thAya. anAtha bALakono moTo prazna gujarAnano che. anAtha bALako uparAMta vezyAonAM bALako, raktapittano roga thayo hoya evAM mAtapitAnAM bALako, gaMdAgIca vistAromAM rahetA daridra kuTuMbanAM bALako, potAnA mananI marajIthI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zerInA saMtAno 85 kaMIka juduM jIvana jIvavA mATe nIkaLelAM bALako, dekhAdekhIthI nIkaLelAM bALako, mAbApe gharamAMthI hAMkI kADhelAM bALako, gharanAM trAsathI bhAgI nIkaLelAM bALako-Ama vividha prakAranAM dasa bAra varSathI vIseka varSanAM saMtAno ghara choDIne peTa bharavA nIkaLI paDe che. keTalAMka potAnA zaheramAM ja rakhaDe che, to keTalAMka najIka ke dUranA moTA zaheramAM jaine rahe che. anna, vastra ane Azraya e traNenI samasyAvALAM AvAM bALako, keTalIka vAra to DhoranI jema Amatema rakhaDIne khAvAnuM zodhe che. keTalAMka to ethI vadhu kharAba sthitimAM hoya che. teo kacarAnA DhagalAmAMthI, eThavADamAMthI khAvAnAM dANAM vINe che ane moTI gaTaronA vistAromAM paDyA rahe che. emAMnA keTalAMye apUratA poSaNane kAraNe ke rogano bhoga banavAne lIdhe akALe mRtyu pAme che. AvAM zerInAM saMtAnonI-street children nI samasyA vartamAna jagatanI eka moTI samasyA che. samAjamAM gharamAM rahetAM garIba bALako mATe sevAnuM kArya karavAnuM kSetra paNa ghaNuM moTuM che. vaLI yuvAna garIba bekAra mANasone rojIroTI maLI rahe te mATe sarakArI stare ane sAmAjika stare bhagIratha kArya karavAnI AvazyakatA che. sAmAjika kalyANa mATenA viSayo ane kSetro ghaNAM badhAM che. Arthika rIte saddhara gaNAtA dezomAM paNa chokarA-chokarIonI jAtajAtanI samasyAo hoya che. ajJAna, aMdhazraddhA, kurivAjo, vRddhAvasthA, anAtha bALako, maMdabuddhinAM bALako, jAtajAtanI bImArIothI pIDAtA mANaso ema aneka kSetro mAnavatAvAdI kArya karavA mATenAM che. badhAM badhuM karI zakatAM nathI. eTale ja keTalAka potapotAnI bhAvanA, ruci, zakti, sAdhano, kAryakartAonI saMkhyA ityAdi anusAra potAnuM nAnakaDuM sevAnuM kSetra pasaMda karIne emAM saMgIna kArya kare che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 - - - - mAnavatAbharI sevAnAM kAryakSetro badalAtI paristhiti anusAra samaye samaye badalAtAM rahe che. jamAne jamAne navI navI daSTivALA navA navA samAjasevako vividha prakAranI yojanAo hAtha dharatA rahe che. chellA thoDA dAyakAmAM vizvanAM rASTro najIka AvyAM che. AMtararASTrIya vyavahAra vadhyo che. have mANasa potAno ja deza, potAnI ja koma ke potAnI jJAti ke potAnA zaheranA amuka samAja pUratI sImita daSTi na rAkhatAM AMtararASTrIya stare vicArato thayo che. ethI ja eka dezanI samajakalyANa-social WelfarenI yojanA bIjA dezane kAma lAge che. eka dezanI ApattimAM bIjA dezo sahAyabhUta thavA doDI jAya che. judA judA dezanI judI judI samasyAonA adhyayana mATe abhyAsIonI TukaDIo AkhI duniyAmAM pharI vaLe che ane potAnI bhalAmaNo taiyAra kare che. AvI rIte ja keneDAnI roTarI klabanA eka sanane vicAra Avyo ke duniyAmAM zerImAM rakhaDatA bALakonA uddhAra mATe kazuMka karavuM joIe. e mATe emaNe taiyAra karIne vahetI mUkelI yojanAne bhAratamAM muMbaInI roTarI klabe paNa jhIlI lIdhI che ane pAMceka varSathI e dizAmAM eNe ThIka ThIka saMgIna kArya cAlu karyuM che, kAraNa ke bIjA dezo karatAM bhAratamAM zerInAM saMtAnonI saMkhyA ghaNI moTI che. bhAratamAM paNa sauthI vadhu AvAM saMtAno muMbaImAM che. muMbaI, kalakattA, madrAsa, dilhI, paTaNA, banArasa vagere moTAM moTAM zaheronAM rakhaDatAM saMtAnonI saMkhyA be karoDathI vadhu thAya che. duniyAnA je pradezomAM asahya ThaMDI paDe che tyAM ziyALAmAM bahAra rastA para sUI rahevAnuM zakya nathI. rastA para sUI rahenAra vyakti ThaMDImAM mRtyu pAme. evA pradezomAM anAtha rakhaDatAM bALako na hoI zake evuM nathI, paNa tyAM kAM to e koI AzrayasthAna meLavI le che ane kAM to mRtyune zaraNa thAya che. yuropanA, amerikAnA, keneDAnA, Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zerInA saMtAno 87 raziyAnA ThaMDA pradezomAM A samasyA eTalI moTI nathI. eziyA ane AphrikAnA dezomAM A samasyA ugrapaNe pravarte che. pAzcAtya dezomAM gharabAra choDIne bhAgI nIkaLelA chokarAo potAnuM koIka AzrayasthAna zodhI le che. jAhera sthaLomAM jyAM kanaDagata na hoya ane mAthe chAparA jevuM kaMIka hoya eve sthaLe AvA chokarAo paDyA rahe che. kuTuMbanI garIbIne kAraNe chokarAne peTa bharavA mATe bahAra nIkaLavuM paDe evuM tyAM AochuM che. mAtApitAe chokarAne kADhI mUkyo hoya athavA mAtApitAnA trAsathI athavA mAtapitAnAM mAMhomAMhenA kalaha, chUTAcheDA vagerene kAraNe chokaro ghara choDIne bhAgI gayo hoya athavA zrImaMtAithI kaMTALI gayo hoya evA banAvo vadhu bane che. vaLI tyAM paNa sarakhesarakhA chokarAonI dostIne kAraNe ekabIjAne sAtha ApavA chokarAe ghara tyajI dIdhuM hoya athavA carasagAMjA ke evAM kephI padArthonA vyasanane kAraNe ghara choDI dIdhuM hoya evA banAvo vadhu bane che. eTale pAzcAtya dezomAM ghara choDI devA mATe Arthika kAraNa karatAM sAmAjika kAraNo vadhu jovA maLe che. je moTI saMkhyA eziyAnA dezomAM rakhaDatA chokarAonI che teTalI saMkhyA pAzcAtya dezomAM nathI; to paNa evA chokarAonI, khAsa karIne mAdaka davAonA vyasanI rakhaDatA chokarAonI samasyA tyAM sarakAra ane samAja mATe mAthAnA dukhAvArUpa hoya che. hippI thaI gayelA chokarAono eka Akho yuga tyAM AvI gayo ane haju paNa enI asara varatAya che. Aje paNa zikAgo, sAnthAnsisko, laMDana, leninagrADa jevAM moTAM zaheromAM street childrenno prazna ugra che. zerInAM saMtAnomAM mukhyatve chokarAo ja hoya che. chokarIonuM pramANa nahivat ja hoya che. gAmaDAmAMthI potAnA gharamAMthI bhAgIne zaheramAM doDelI chokarIo koika ja hoya che. emAM ekaladokala hoya Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 to anekanA zikArano bhoga bane che. evI rIte AvelI keTalIye chokarIo kAcI uMmaramAM anItinA dhaMdhAmAM sapaDAI jAya che. e vyavasAyamAM paDelA dalAlonI najara AvI chokarIone zodhI kADhe che. raste rajhaLatI chokarIo mATe rastA para rAtavAso rahevAnuM salAmata nathI. baLa ane pralobhano AgaLa tene jhUkI javuM paDe che. potAnAM mAbApa paNa zaheramAM phUTapAtha para rahetAM hoya evI nAnI chokarIo divasa daramiyAna paracUraNa majUrI karI rAtre mAbApanI sAthe ja rahetI hoya che. kyAreka bepAMca kuTuMbo sAthe phuTapAtha para rahetAM hoya ane rAMdhI khAtAM hoya evAM kuTuMbanI chokarIo bhegI maLIne AsapAsanA gharomAM kaMIka kAma zodhI kADhe che ane thoDI kamANI karI le che. evI nAnI chokarIo mATe paNa zArIrika ane mAnasika evA ghaNA prazno UbhA thAya che. ardhavikasita ke avikasita dezomAM aneka kuTuMbone potAnuM gujarAna kema cAlAvavuM e moTo prazna hoya che. evAM bhUkhe maratAM kuTuMbonA nAnA saMtAno bahAragAma jaIne jo potAnuM peTa bharI zake to kuTuMbane ethI rAhata ja anubhavavA maLe che. keTalAMka kuTuMbo evuM icche paNa che. kuTuMbane madadarUpa thavAne badale bhArarUpa banelAM apaMga bALako paNa nIkaLI paDe che. kyAreka chokaro ekalo pote athavA becAra mitro maLIne koika zaheramAM pahoMcI jAya che ane tyAM potAnI hoMziyArIthI kaMika peTiyuM kUTI kADhe che. moTAM moTAM zahoromAM zerInAM bALako mATe potAnuM astitva TakAvI rAkhavA mATenA jeTalA upAyo hoya che eTalA nAnAM gAmaDAMo hotA nathI. nAnAM gAmaDAMomAM raste rakhaDatuM bALaka tarata oLakhAI zake che. konA gharanuM e bALaka che ane bharaNapoSaNanI javAbadArI kayA kuTuMbanI che e paNa khabara paDI jAya che. e kuTuMbane zaramAvI zakAya che. gAmamAM gAmanuM ja bALaka hoya che. bIjA gAmathI AvelAM Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 zerInA saMtAno bALako ochAM hoya che. gAmanuM e bALaka kaMIka majUrI karIne, AjIvikAnuM sAdhana meLavIne, kyAMka oTalA para, koIka chAparA nIce sUIne potAnA divaso gujAre che. AjIvikA na maLe to e bhIkha mAMgIne potAno nirvAha kare che. dayAbhAvanAvALA loko ene khAvAnuM ApatA rahe che. hoMziyAra chokaro hoya to koIka ene potAnI dukAne, kArakhAnAmAM ke khetaramAM kAme lagADI de che. gAmaDAMomAM AvA chokarAo ekaladokala hoya che. emanuM koI jUtha baMdhAya eTalI moTI saMkhyA sAmAnya rIte hotI nathI. teo gAmanA lokothI DarIne cAle che. corI vagerenI gunAkhorImAM ochA saMDovAya che. vyasanomAM kyAreka koIkanAM ThUMThAM phUMkavAnI Teva paDI jAya che, paNa ethI vadhu kharAba Adata teone pramANe ochI paDe che. zaheramAM cAlyA AvelA rakhaDatA chokarAonI koI oLakhaIdentity anya nAgariko mATe ekaMdare hotI nathI. Aje ahIM, to kAle bIjA vistAramAM teo rakhaDe che. emanI oLakha na hovAthI emane koinI zarama naDatI nathI ke nathI lAgato koIno Dara. alabatta, badhAne potAnI dhAraNA pramANe jIvavAnuM nathI maLatuM. keTalAkanI dazA vadhu varavI banI jAya che. rakhaDatA chokarAonuM eka moTAmAM moTuM AzrayasthAna te relave sTezana che. duniyAnA ghaNA dezomAM ane vizeSataH bhAratamAM aneka AzrayavihoNAM lokone mATe te AzrayanuM sthAna baneluM che. relavenA sTezananA pleTaphorma para ane bahAranA bhAgamAM musApharo, majUro, bAvAo, bhikhArIo vagere jema rAta gujAre che tema rakhaDu chokarAo paNa ADIavaLI majUrI karIne, kaMIka vecIne ke kaMIka khoTA dhaMdhA karIne potAnI rAta relave sTezanamAM gujAre che. relavenuM A dizAnuM yogadAna ghaNuM ja moTuM ane noMdha levA yogya che. yuropanA eka lekhake to phakta relave sTezana para rakhaDatAM ane kaMika AjIvikA meLavatAM chokarAo upara khAsuM saMzodhana karyuM che. relave sTezana, basa sTezana, Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 thiyeTaro, maMdiro, masjido, devaLo vagere prakAranA dharmasthAnakomAM ke enI AsapAsa AvA chokarAone AzrayasthAna maLI rahe che. zaheromAM doDI AvatA chokarAomAM hiMmata to hoya ja che. ajANyA sthaLe ajANyA loko vacce kazA ThAmaThekANA vagara rahevAno vicAra sAmAnya rIte to koipaNa nAnA chokarAne gabharAvI mAre evo che. paraMtu jenuM potAnuM bhAvi Ama paNa kaThora hoya che tene potAnA bhAvinI ciMtA rahetI nathI. vastutaH ghaNA to moTI AzAmAM zaheramAM Ave che. zaheranI zerImAM rakhaDatA chokarAone maLIne, vizvAsa jItIne emanA jIvanano abhyAsa karanArA jaNAve che ke zaheromAM doDI AvatA moTA bhAganA chokarAo upara calacitronI mAThI asara hoya che. acAnaka zrImaMta thavAnA svapnAM sevIne teo zaheramAM Ave che. ApaNAM calacitromAM avAstavika ghaTanAonuM pramANa ThIka ThIka hoya che. garIba chokaro acAnaka zrImaMta banI jAya, vaibhavazALI jIvana jIvavA lAge, zeThanI dIkarI prAivaranA ke gharanokaranA premamAM paDI hoya ane ghara choDIne bhAgI jatI hoya, nokaro gharamAM jalasA karatA hoya evAM evAM dazyo garIba bhUkhe maratA chokarAonI kalpanAzaktine utteje che ane te ghara choDIne moTA zaheramAM doDI Ave che. vaLI calacitramAM jovA maLatAM moTAM zahero najare jovAnAM pralobhano temane paNa hoya che. zaheramAM kaMI kAmadhaMdho nahi maLe to bhIkha mAgIne paNa peTano khADo pUro karI zakAze AvI zraddhAthI teo zaheramAM AvI pahoMce che. potAnA gAmano eka chokaro gayo hoya to te joIne bIjAne javAnuM mana thAya che. athavA anubhavI chokaro potAnA gAmaDe jaine bIjA becAra chokarAne zaheramAM bolAvI lAve che. AvI rIte emanI jamAta vadhatI jAya che. - gharethI bhAgI nIkaLelA chokarAone thoDo vakhata potAnAM mAtApitA, bhAibhAMDu yAda Ave che, paNa pachI navI jiMdagImAM te Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zerInA saMtAno 91 evo otaprota thai jAya che ke ghara sAMbharatuM baMdha thAya che. tene potAnI svataMtra rIte jIvana jIvavA maLe che ane potAnI kalpanA pramANe amanacamana karavA maLe che eTale ghara mATenI enI lAgaNI buThThI thai jAya che. bIjI bAju gharanI rajA lai zaheramAM vyavasthita rIte nokarI karavA AvelA chokarAo vAraMvAra gharane saMbhAre che, ghare jAya che ane bacelI rakama mAbApane Ape che, paraMtu bhAgI nIkaLelA ke tarachoDAyelA chokarAonuM evuM kazuM anusaMdhAna ghara sAthe rahetuM nathI. raste rakhaDatA bhUkhe maratA chokarAomAM corInuM vyasana vaheluM Ave che. jema anubhava thAya tema enI hoMziyArI ane hiMmata vadhatAM jAya che. moTA anubhavI chokarAMo, ToLakInA saradAro emane khissA kApavA mATe, strIonA gaLAnI cena jhUMTavavA mATe mAlasAmAnanI uThAMtarI karavA mATe tAlIma ApatA rahe che. pukhta uMmaranA thatAM teo lUMTa-corInA moTA moTA kissAomAM saMDovAtA jAya che. Ama, zerInAM keTalAMka saMtAno samaya jatAM samAja mATe bhArarUpa, dUSaNarUpa, bhayarUpa banI jAya che. ekalA ekalA rakhaDatA chokarAone potAnI majUrInA kAmamAMthI koivAra ochI Avaka thAya, to koi vAra aNadhArI vadhu Avaka thAya. keTalAka to potAnA rojanI khAdhAkharacI karatAM paNa vadhu rUpiyA kamAtA hoya che. A vadhArAnI Avaka kyAM rAkhavI ? ghara nathI, sAcavavAnI ke saMtADavAnI jagyA nathI. eTale paisA AvatAM AvA chokarAomAM mojazokha cAlu thAya. calacitro jovAnI, cA, pAna, sigareTanI Teva paTe che. jugAra ramAya, zarAba pivAya ane vezyAgRhomAM javAnuM paNa cAlu thAya. majUrI karIne kamAya, paNa pachI jiMdagI dhULadhANI thatI jAya. nAnI kAcI uMmaramAM aziSTa kuTevo paDavA mAMDe. moTA chokarAomAM to guMDAgIrInuM jora paNa vadhatuM jAya. aMdhArI Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 AlamanA mANaso paNa evA jabarA chokarAone moTI lAlaca ApIne corI, lUMTa, dANacorI, khUna jevAM moTAM gunAhita kAryomAM kheMcI jAya zaheromAM AvelA keTalAka chokarAo ekaladokala rakhaDatA hoya che, to keTalAka potAnI ToLI jamAve che. ToLImAM ekAda moTo chokaro emano saradAra banI bese che ane lAlaca, dhamakI ApIne temane vaza rAkhe che. AvA ToLakIvALA chokarAo pachI polisane, paNa gAMThatA nathI. uMmaramAM moTA thatAM, jabarA thatAM ane phAvatA jatAM AvA keTalAMka chokarAMo moTA gunegAro banI jAya che. duniyAbharamAM karoDo evA rakhaDatA zerInA saMtAno-street childrennA jIvanane sudhAravA mATe zuM kazuM na karI zakAya? pratyeka dezamAM sarakArI stare je yojanAo thAya te apUratI ja rahevAnI. sAmAjika stare paNa saMgIna kArya e dizAmAM avazya thaI zake. A vize kazuMka karavAnI bhAvanA keneDAvAsI eka sarjanane thaI. emaNe vizALa dhoraNe eka sarasa Ayojana vicAryuM ane potAnA projekTa mATe nAma ApyuM street Kids International. emaNe AphrikA ane eziyAnAM keTalAMka moTAM zahero e mATe pasaMda karyA. kizoro ane UgatA yuvAno mATe emaNe vividha prakAranI yojanAono ane bhalAmaNono judAM judAM kendro dvArA pracAra karyo. muMbaImAM roTarI kalabanA AvA prakAranA Ayojana mATe Project Mainstream evuM nAma rAkhavAnuM zrI mahendrabhAI mahetAe sUcaveluM. A yojanAno Azaya e che ke samAjamAM bhadra lokono je mukhya pravAha-mainstream che emAM raste rakhaDatA chokarAone sudhArIne bheLavavA joie ke jethI teo paNa bhadra samAjanuM eka aMga banI rahe. teone jo meLavavA hoya to teone keLavavA paDaze. teone jo yogya rIte keLavavA hoya ane tenuM tAtkAlika sAruM Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zerInA saMtAno 93. pariNAma joItuM hoya to teone emanI vaya ane paristhiti anusAra evA prakAranI judI tAlIma ApavI joie. rakhaDu chokarAone sudhAravA hoya to emane sAruM zikSaNa ApavuM joIe, emane zALAmAM dAkhala karAvI bhaNatA karI devA joIe evo vicAra ApaNane tarata Ave. mAbApa sAthe gharamAM rahetA chokarA rakhaDu thai gayA hoya to temane mATe Avo vicAra amuka daSTie kadAca yogya gaNAya. paNa raste rakhaDatA, rIDhA thayelA, na dhaNiyAtA chokarAo mATe zALAnuM bhaNatara tarata kAma na paNa lAge. anubhavane AdhAre Project MainstreamnA Ayojakono evo mata baMdhAyo che ke A chokarAone phInI madada karI zALAmAM dAkhala karAvI zikSaNa ApavAnI sagavaDa karI ApavAmAM Ave to te bahu saphaLa nahi thAya, kAraNa ke je jAtanI AvA chokarAone Teva paDI hoya che ethI teone zALAnA zikSaNamAM rasa nahi paDe. zALAmAMthI bhAgI javuM emane mATe eTaluM ja saraLa che. temano mukhya Azaya to peTa bharavAno, raLI khAvAno che. vaLI teomAM hoMziyArI che paNa sAdhana ane sagavaDano abhAva che. corI karIne, khissA kAtarIne ke pararacuraNa majUrI karIne potAnI AjIvikA meLavanArane vadhu gauravavALI kamANImAM rasa paDe ane te jaladI grahaNa karI zake evA kAmanI tAlIma ApavI joIe. projekTa meinasTrIma taraphathI evA rakhaDatA chokarAono saMparka karIne, vizvAsa jItIne, temane cA banAvatAM, samosA, kacorI ke senDavica banAvatAM, phUlanA gajarA banAvatAM tathA anya prakAranAM kAmo vyavasthita korsa pramANe zIkhavavAmAM Ave che. evI tAlIma barAbara te laI le te pachI ene potAno vepAra karavA mATe sAdhano apAvavAmAM Ave che. Arthika lona ApavAmAM Ave che. Ama karavAthI chokarAmAM potAnI zakti Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 mATe AtmavizvAsa vadhe che. navuM kaMIka zIkhyAno tathA potAnI mahenatanI kamANI meLavyAno anero AnaMda te anubhave che. vadhu hoMziyAra chokarAo hoya to temane DrAiviMga zIkhavavAmAM Ave che. liphaTamena, vocamena, Teliphona opareTara ke moTara mikenikanuM kAma paNa zIkhavavAmAM Ave che. chokarIone gharakAma karatAM, nAnAM bALako ke mAMdAM vRddhone sAcavatAM, Teliphona para vAta karatAM, gharanAM mazino calAvatAM zIkhavavAmAM Ave che. AvI rIte eka veDaphAI jatI ane samAja mATe bojArUpa, ciMtArUpa banatI jiMdagIne bacAvI levAmAM Ave che. A yojanA heThaLa muMbaImAM chellAM traNa varSamAM cAra hajArathI vadhu chokarAone emanI manapasaMda tAlIma ApavAmAM AvI che. A yojanA heThaLa je chokarAo pote kaMika nAnuM prakIrNa kAma karIne potAnI rojI raLavA icchatA hoya ane emanI pAse dhana ke sAdhanano abhAva hoya tevA chokarAone nAnI rakamanI lona ApIne emane kAmadhaMdhe lagADavAnA prayAso thAya che. e mATe yogya chokarAonI pasaMdagI thAya che, cakAsaNI thAya che, ene zALAnuM prAthamika zikSaNa apAya che ane e je jAtano vyavasAya karavA icchato hoya tenI tAlIma apAya che. A prAthamika bhUmikAnI taiyArInI ghaNI jarUra rahe che ke jethI binaanubhavI chokarAo niSphaLatA maLatAM pharI potAnI aniSTa pravRttimAM pAchA na cAlyA jAya. chokarAone kamAvAmAM rasa paDe eTale ene thoDI thoDI rakama bacAvavA ane beMkamAM khAtuM kholIne mUkavA mATe paNa tAlIma apAya che ke jethI chokarAo svacchaMde caDI vyasanI na banI jAya. AvuM kAma ekale hAthe to thAya nahi. e mATe kAryakartAonI tathA sAmAjika sahakAranI paNa jarUra paDe ja. e mATe Ayojakone bALako-kizoronA kSetramAM kAma karatI doDhasothI vadhu sAmAjika Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zerInA saMtAno saMsthAoe saskAra ApavAnuM cAlu karyuM che. keTalIka vyaktiomAM kudaratI rIte ja bALaka mATe vahAla hoya che. emanI sAthe bhaLI javAnI AvaData hoya che. evI bALavatsala vyaktio AvI yojanAmAM mAnad ke savetana kAryakartA tarIke joDAya che. AyojakonI eka suMdara yojanA evI paNa che ke AvA chokarAonI je ToLakIno vizvAsa jItI zakAyo hoya e ToLakImAM chokarAMo rAtre jyAre sUvA mATe ekatra thatA hoya tyAM prauDha mahilA kAryakartA temanI pAse jaIne temane mAtAtulya vAtsalya ApI, gIto gAi, vArtAo kahI, temanI sAthe bhaLI jaI temane sAMskArika tAlIma Ape che ane temanI corI ke anya vyasanonI aMgata, khAnagI mAhitI meLavI temAMthI choDAvavA temane mArgadarzana Ape che. A ghaNuM kaparuM kAma che. mahilA kAryakartAomAM paNa evI naitika hiMmata hovI jarUrI che. Ayojako mAne che ke A dizAmAM jo saMgIna kArya thAya to enAM bhAvi pariNAma ghaNAM sArAM AvI zake. Ama, zerInAM saMtAnone svamAnabhera svanirbhara jIvana jIvavA mATe, rASTranA eka uttama nAgarika banavA mATe yogya taka pUrI pADavAnA AzayathI AMtararASTrIya stare Ayojano thavA lAgyAM che. samAja mATe A eka uvaLa nizAnI che. potAnI meLe koI kharAba hotuM nathI. ene yogya taka ApavAmAM Ave to enuM jIvana paNa dIpI UThe. ayogya puruSo nAti, yogatatra | AvA niHsvArtha yojaka thavuM e paNa eka moTuM sAmAjika yogadAna che. je samAjamAM AvA yojako vadhu te samAja ruNa thatAM bacI jAya che. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svataMtratAno suvarNamahotsava keTalAka samaya pahelAM bhArate potAnI svataMtratAno suvarNa mahotsava sArI rIte Ujavyo. pAkistAnanI ujavaNImAM nahotI evI ronaka ke nahoto evo utsAha. baMgalA dezamAM to 15 mI ogasTa eTale zekha mujibura rahemAnanI hatyAno divasa. alabatta, svataMtra bhArata mATenuM gAMdhIjInuM je svapna hatuM te sAkAra thayeluM na jaNAya. AjhAdInA jaMgamAM jhUkAvanAra ane potAnA jIvanane hoDamAM mUkanAra, potAnAM aMgata sukhonuM balidAna ApanAra svAtaMtrya sainikone vartamAna bhAratIya rAjakAraNathI sarvathA asaMtoSa hoya, balle te mATe Akroza hoya e samajI zakAya ema che. hAla evA svAtaMtrya sainiko dezanI vasatinA dasa TakA jeTalA paNa nahi rahyA hoya. teone pUchavAmAM Ave to kaheze ke A suvarNa mahotsava kharo, paraMtu e suvarNa te bAvIsa ke covIsa kereTanuM nahi, paNa bAra cauda kereTanuM gaNAya. deza gulAmImAM jakaDAyelo hato, garIbI ane bekArI hatI chatAM e vakhate bhAratIya prajAnI je rASTrIya bhAvanA hatI, tyAga, sevA, saMyama ane prAmANikatAnuM vAtAvaraNa hatuM temAnuM kazuM ja Aje jovA nathI maLatuM. e jamAno jIvavA jevo hato. gAMdhIjInuM netRtva saune mATe atyaMta preraNArUpa hatuM. bhaviSyamAM bhAratanI svataMtratAnI zatAbdIno mahotsava jyAre UjavAze tyAre to koi svAtaMtrya sainiko vidyamAna nahi hoya. tyAre paristhitinI jAtaanubhavane AdhAre sarakhAmaNI karanAra koI nahi hoya. paraMtu bhArata jo saveLA jAgrata thaI jAya to eno zatAbdI mahotsava duniyAmAM namUnArUpa, preraNArUpa banI rahe. raziyAmAM 1917nI lohiyALa krAnti pachI thayelA soviyeTa yuniyananA sarjana eka uttama rAjyavyasthAnI AzA ApI hatI, paraMtu te eka saikA jeTalo samaya paNa TakI na zakI. zatAbdI mahotsava pahelAM bhArata Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svataMtratAno suvarNa mahotsava chinnabhinna nahi thAya evI AzA jarUra rAkhI zakIe kAraNa ke bhArate haju dharmane jIvanamAMthI tilAMjali ApI nathI ane bhAratanI svataMtratAnA pAyAmAM pavitra lokonA jIvananuM balidAna raheluM che. bhAratanI svataMtratAnA suvarNa mahotsava prasaMge enI siddhi ane maryAdAonuM sarvekSaNa pracAra mAdhyamo dvArA vivigha daSTikoNathI karavAmAM AvyuM che. eTale ahIM to mAtra thoDAka muddAo vize kevaLa mArA vicAro rajU karuM chuM. bhArata, pAkistAna ane baMgalA deza e traNemAM bhArata evuM nasIbadAra rahyuM che ke jyAM lazkarI saramukhatyArazAhI AvI nathI. bhAratIya sainya enI viziSTa paraMparA jALavI rAkhI che, sImAo surakSita rAkhI che ane potAnI kAbeliyata batAvI che. cInanA AkramaNa vakhate sainyanI nahi paNa saMrakSaNa khAtAnI garabaDone lIdhe gaphalatamAM rahevAyuM hatuM. te pachI kyAreya evuM banavA pAmyuM nathI. bhAratIya sainyanI vartamAna siddhio prazasya che. svAtaMtryanA A pacAsa varSamAM pAkistAna ke baMgalA deze je pragati sAdhI che tenA karatAM bhAratanI pragati vadhu saMgIna che. zrIlaMkA, thAIlenDa, inDoneziyA, keniyA, yugAnDA, tAnjhAniyA vagere nAnA dezo karatAM paNa bhAratamAM vadhu vikAsa jovA maLaze. jemaNe AjhAdI pUrvenuM bhArata joyuM che teo jarUra kaheze ke bhraSTAcAranI vAta bAju para rAkhIe to bhAratanI vikAsayAtrA ekaMdare saMtoSakAraka gaNI zakAya evI che. alabatta, jo vahIvaTI kAryataMtra vadhu kAryakSama hota ane praghAno, amaladAro ane vahIvaTI taMtra vadhu svaccha hota, rAjakAraNamAM paDelA netAo vadhu prAmANika, samajadAra ane rASTraniSThAvALA hota to AthI paNa ghaNI badhI vadhAre pragati sAdhI zakAI hota. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 bhAratanI eka moTI samasyA te vasati vadhArAnI che. vadhatI jatI vasatine kAraNe vividha vikAsalakSI yojanAonAM Ayojano pUrAM saphaLa thayAM nahi. paMcavarSIya Ayojano karatI vakhate vasati vadhaze e muddAne jeTalo lakSamAM rakhAvo joito hato teTalo rakhAyo nahi. hiMdustAnanA bhAgalA paDyA te vakhate cAlIsa karoDanI vasatimAMthI Azare trIsa karoDa vasati bhAratanI ane Azare dasa karoDanI vasati pAkistAnanI hatI. paraMtu pacAsa varSamAM bhAratanI vasati trIsa karoDamAMthI nevuM karoDa karatAM vadhu thai gai. bhAratamAM AjhAdI maLI tyAre pacAsa TakAthI vadhu vasati garIbInI rekhA nIce jIvatI hatI. dezano Arthika vikAsa khAsa koi thayo nahoto. prajA garIba haze to dabAyelI raheze evo sthApita svArtha paNa briTiza sarakArano hato. svataMtratA maLyA pachInA dAyakAmAM Arthika vikAsanA kAryakramo jhaDapathI levAyA ane ThIka ThIka pragati thavA lAgI, paNa pachIthI vikAsanI gati maMda paDatI gai. vikAsakAryonAM nANAMnI ucApata thavA lAgI. adhUrAM vikAsa kAryono lAbha gAmaDAMonA garIbo sudhI jeTalo joie teTalo pahoMcyo nahi. pariNAme garIba prajA ekaMdare garIba ja rahyA karI. Ama chatAM vikAsa kAryo nathI thayAM ema kahI zakAze nahi. pacAsa TakA jeTalI vasati hAla garIbInI rekhA nIce jIve che evI phariyAda karavAmAM Ave che. e sAcI hoya to paNa eno artha e thayo ke pistAlIsa karoDa karatAM vadhu loko garIbInI rekhAnI upara che. AjhAdI vakhate je trIsa karoDanI vasatI hatI tenI jagyAe pacAsa varSa pachI pistAlIsa karoDa karatAM vadhu loko sarerAza sAruM jIvana dhoraNa dharAve che. jo vasati vadhAro maryAdita rahyo hota to bhAratanI samagra prajA ekaMdare sukhI hota ema kahI zakAya. duniyAmAM sauthI vadhAre vasati cInamAM che. vasatimAM bIje naMbare bhArata Ave che. bhAratanI vasati eka abaja sudhI pahoMcavA AvI 98 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svataMtratAno suvarNa mahotsava 99 che. paraMtu cInamAM sAmyavAda che. bhAratamAM lokazAhI che. eTale duniyAmAM lokazAhI dezomAM prathama naMbare bhArata Ave che. svataMtratA maLyA pachI pacAsa varSa sudhI A lokazAhI TakI rahI e bhAratanI moTAmAM moTI siddhi che. alabatta, lokazAhI je svarUpe vikasavI joIe te svarUpe vikasI nathI, to paNa bhAratamAM lokazAhInAM mULa UMDA jatAM jAya che e gaurava levA jevI vAta che. lokazAhInA ghaNA lAbha che. tema keTalAka geralAbha paNa che. vilaMba e eno moTo durguNa che. bhAratamAM e vadhu ugra svarUpe che, to paNa eTalA bhoge paNa lokazAhI icchavAyogya che. svataMtratA pachI paMjAba, gujarAta, kerAlA, mahArASTra vagere keTalAMka rAjyoe ThIka ThIka Arthika pragati karI che. jo ke je karI che te savaze saMtoSakAraka to na ja kahevAya. to paNa tyAM garIbI ane bekArInuM pramANa ekaMdara ochuM rahyuM che. bIjI bAju bihAra, baMgALa, madhya pradeza, orissA, AsAma, aruNAcalama, mijhorama, nAgAlenDa vagere keTalAMka rAjyomAM garIbI ane bekArInuM pramANa ghaNuM rahyuM che. emAM paNa bihAra jevA rAjyonI sthiti to ghaNI ja gaMbhIra che. bihAranA keTalAye bhAgomAM pharatA hoIe to ema na lAge ke ApaNe Adhunika bhAratamAM pharI rahyA chIe. gAmaDAMomAM jhUMpaDAMomAM rahetI e ja garIba janatA jovA maLe. bihAramAM prajA eTalI badhI garIba che, ane gaMdakI tathA gerazistanuM pramANa eTaluM badhuM che ke vAta na pUcho. ene lIdhe tathA dArU vagerenA vyasanone lIdhe tyAM corI, lUMTaphATanuM pramANa paNa ghaNuM badhuM che. nakasalavAdI pravRtti paNa tyAM cAle che. ethI koI moTA udyogo bihAramAM sthApavAnI hiMmata karI zakatuM nathI. mArI nAkhavAnI dhamakIone kAraNe vepArIo potAnA vepArane saMkelI le che. A Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 sthiti uttarottara bagaDatI jAya che. traNeka dAyakA pahelAM bihAranI je sthiti hatI tenA karatAM have vadhu bagaDI che. bhraSTAcAra, guMDAgIrI vagerenuM pramANa tyAM bahu ja vyApaka che. pradhAno, adhikArIo, polIso, enjiniyaro, DaoNkTaro, vakIlo, zikSako ane khuda nyAyAdhIzo upara bhraSTAcAranA AkSepo thAya che. bihAranI paristhiti mAtra sarakArI Arthika sahAyathI sudhare tema nathI. mArI daSTie bihAranuM taMtra sudhAravA mATe sau prathama zistanuM dhoraNa sthApavuM joIze ane e mATe bihAramAM keTalAMka lazkarI tAlIma kendro sthApavA joIe. e sthApavAthI TalAMka lokone rojI maLaze. phaujI lokonI zistano prajAnA jIvana upara prabhAva paDaze. kenTonmenTa vistAra svaccha ane surakSita banaze. tyAM sArA vepArIo salAmatIpUrvaka vepAra karI zakaze. taiyAra thayelA bihArI sainiko potAnA rAjyamAM zistanuM vAtAvaraNa janmAvaze. pAMca paMdara varSe tenuM sAruM pariNAma jovA maLaze. A prayoga karI jovA jevo che. polIsane na gAMThatI prajAmAM ane bhraSTa polIsonA rAjyamAM phaujI vAtAvaraNathI ja sudhArA karI zakAya. AsAma, aruNAcalama, meghAlaya, tripurA, mijhorama, nAgAlenDa vagere rAjyo dilhIthI ghaNAM ja dUra che. prajA ekaMdare tyAM garIba che ane khetIvADI vagere dvArA potAno jIvana gujAro kare che. bhAratanI bhaugolika AkRti trikoNAkAra che ane pATanagara dilhI tathA kendra sarakAra paMjAba, rAjasthAna, gujarAta ke uttara pradezane jeTalAM najIka lAge che teTalAM najIka AsAma vagere rAjyone lAgatAM nathI, teo jANe mULa pravAha (Main stream)thI chUTA paDI gayA hoya tevuM anubhave che. dakSiNa bhAratanAM AMdhra, kerAlA ane tAmilanADu vagere rAjyo sAthe AjhAdI pUrve paNa Trena vyavahAra vagerene kAraNe avarajavaranuM pramANa vadhu rahyuM che. paraMtu pUrvanAM rAjyo sAthe haLavAbhaLavAno Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svataMtratAno suvarNa mahotsava 101 eTalo vyavahAra sthapAyo nathI. bIjI bAju e rAjyo mATe thoDA mAIlanA aMtare ja cInI rAjya ane barmI rAjya che. bhASA ane nRvaMzazAstranI daSTie, tathA moMgoliyana mukhAkRti vagerenI daSTie emanI sAthe teonuM sAmya che. eTale tenA prabhAva heThaLa teo Ave e svAbhAvika che. eTale pUrvanAM e rAjyone bhAratanI sAthe ekarUpa banAvavA mATe sAMskRtika tathA vahIvaTI daSTie vividha yojanAo thavI joie. dilhI sudhI pahoMcavuM e tyAMnI garIba prajA mATe svapnasamAna che. dilhI sAthe teonI AtmIyatA ochI rahe e svAbhAvika che eTale e rAjyonI prajAne bhAratanA vividha bhAgomAM AvavAnI ane bhaLavAnI taka maLe e mATe vizALa dhoraNe Ayojano thavAM joIe. vahIvaTI daSTie mane ema lAge che ke kendra sarakAranAM je vahIvaTI khAtAM phakta dilhImAM che temAMthI keTalAMkanA peTA vibhAga dakSiNamAM ane pUrvamAM sthApavAM joie ke jethI prajA nikaTatAno anubhava karI zake. suprIma korTa phakta dilhImAM ja che. paraMtu beMgalora (ke mAyasora)mAM tathA gohATImAM suprIma korTanI sthApanA karavAthI vahIvaTI kharca vadhaze, paraMtu e pradezonI prajAnI kendra sarakAra sAthe AtmIyatA sadhAze. AvAM bIjAM saMkhyAbaMdha khAtAMo vize vicAra karI zakAya. jhaDapI Treno dvArA tyAM sudhInI avarajavara vadhArI zakAya ane paryaTana kendro sthApIne ene vikasAvI zakAya. pArlAmenTanAM keTalAMka satro gohATI ane beMgaloramAM yojAvAM joie. gAMdhIjIe svarAja mATenI caLavaLa upADI tyAre enI sAthe ja surAjya mATenI jhuMbeza paNa cAlu karI dIdhI hatI. gAMdhIjIe dezane AbAda banAvavA mATe racanAtmaka kAryakramo paNa ApyA hatA ane e badhA racanAtmaka kAryakramono prAraMbha AjhAdI pUrve ja thaI gayo hato. paraMtu kamanasIbe svataMtra sarakAranI racanA pachI racanAtmaka Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 kAryakramone sarakArI stare eTaluM protsAhana maLyuM nahi ane uttarottara vadhu durlakSa sevAtuM rahyuM. udAharaNa tarIke gAMdhIjIe grAmasaphAI ane svacchatAne racanAtmaka kAryakramamAM sthAna ApyuM hatuM. paraMtu svataMtratA pUrve gAmaDAMomAM jeTalI saphAi hatI teTalI sacavAI to nahi, paraMtu uttarottara vadhu ane vadhu gaMdakI thatI gaI ane rogacALA vadhatA ja rahyA. muMbaI, dilhI jevAM moTAM zahero paNa pahelAM karatAM vadhu gaMdAM banI gayAM. bhAratanA keTalAye AdivAsI vistAronI jAte mulAkAta laIe to jaNAze ke svataMtratA pUrvenI teonI je sthiti hatI ane vartamAna samayamAM je sthiti che e baMne vacce khAsa kazo pharaka paDyo nathI. eka rIte kahIe to dezane svataMtratA maLI hoya ke na maLI hoya ethI emanI dazA haju evI ne evI ja rahI che. Ano artha e nathI ke kendra sarakAre ke rAjya sarakAre IrAdApUrvaka temanI upekSA karI, che. paraMtu je vividha vikAsa yojanAo thaI che teno lAbha temanA sudhI pahoMcyo nathI. e mATe vividha stare AyojanonI ane temAM rahelI truTio nivAravAnI AvazyakatA che. bhAratIya ekatA mATe rASTrabhASA hiMdI pratye vadhu lakSa ApavAnI jarUra che. baMdhAraNamAM enI jogavAI hovA chatAM nahera ane rAjAjInA aMgata matabhedone lIdhe rAjAjIe hiMdIno virodha karyo ane pracAra khoraMbhe paDI gayo. naheruno potAno aMgrejI mATeno moha paNa emAM kAma karI gayo. sarakArI kacerIomAM ane kaMpanIo vageremAM aMgrejI . ja mukhya bhASA banI gaI. have jyAre e jUnA vivAdo nathI tyAre gAMdhIjInI bhAvanAne anusarIne, pharajiyAta rIte nahi paNa premanA vAtAvaraNamAM, sarAkarI stare nahi paNa sAmAjika saMsthAo dvArA hiMdI bhASAnA pracAra ane vikAsa mATe kArya thavuM joIe. bhAratanA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svataMtratAno suvarNa mahotsava 103 rASTrapati ke vaDA pradhAnane hiMdImAM barAbara sogaMda letAM paNa na AvaDe e sthiti zaramajanaka gaNAvI joie. atyAranI duniyAmAM bIjA dezo sAthe vyavahAra na rAkhIne ekalA aTUlA rASTra tarIke rahevAnuM kaparuM che. pADozI sattAo satAvyA vagara rahe nahi. emAM paNa rAjakIya uparAMta Arthika kSetre ghaNI samasyAo UbhI thAya. bahurASTrIya kaMpanIo duniyAnAM bajAro kabaje karavA bhAre spardhA karatI rahI che. emAM amerikA, briTana, phrAnsa, jarmanI, jApAna vagere che. A kaMpanIo pagapesAro karIne aDhaLaka dhana kheMcI jAya che. navI navI zodho dvArA teo potAnuM varcasva vadhAratI rahe che. duniyAnAM bajAro na maLe to enuM astitva na Take. paraMtu bhArate evI bahurASTrIya kaMpanIo sAthenA vyavahAramAM ghaNuM sAvadha rahevuM ghaTe. bhAratane gulAma banAvanAra isTa inDiyA kaMpanI hatI e ene bhUlavuM na joie. tyAre to eka ja kaMpanI hatI. have to ghaNI kaMpanIo AvI che. emAMthI thoDIka paNa isTa inDiyA kaMpanInuM svarUpa dhAraNa kare to bhAratane pharI rAjakIya ane Arthika gulAmI bhogavavAno vakhata Avaze. jo e kaMpanIonuM ane temAM paNa amerikana kaMpanIonuM varcasva vadhI jAya to bhaviSyamAM bhAratanA vaDApradhAna koNa bane eno nirNaya amerikAnI kaMpanIo letI thai jaze ane bhAratane lAcAra thaine e joyA karavuM paDaze. bhAratane evI kaMgALa ane devAdAra hAlatamAM teo mUkaze ke pachI enI nAgacUDamAMthI nIkaLavAnuM agharuM thai paDaze. bahurASTrIya kaMpanIo bhalI ane paragaju che ema mAnavAnI bhUla kyAreya na thavI joie. teonA Arthika peMtarA to pariNAma AvyA pachI ja jaNAya che. TocanA rAjakIya netAone bhoLavavAnI ane arthoMdha banAvavAnI mohinI temanI pAse che. thoDAghaNA amIcaMdo temane maLI ja rahevAnA. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 bekArI, garIbI, gaMdakI, nyAyamAM vilaMba ane vahIvaTI taMtramAM lAMcarUzvata e bhAratanI moTI samasyAo che ke jene lIdhe pragati karatuM hovA chatAM bhArata pAchaLa rahI jAya che. vikAsa kAryo mATenAM nANAM pUrepUrAM kharcAtAM hota ane sarakArane mahesUla pUrepUruM maLatuM hota to bhAratanI sthiti che tenA karatAM ghaNI badhI sarasa hota. alabatta, bhAratamAM jyAM sudhI lazkara rAjakAraNamAM bhAga letuM nathI, suprIma korTa, Ilekazana kamizana, sI.bI.AI. vagere bhraSTa thayAM nathI tyAM sudhI lokazAhI surakSita che. bhAratamAM duniyAnI moTAmAM moTI lokazAhI che. enI sAthe sAthe te duniyAnI zreSTha ane udAharaNarUpa lokazAhI bane evI AzA ApaNe rAkhIe. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayasuMdara vize zodhaprabaMdha madhyakAlIna gujarAtI jaina sAhitya e mArA rasa ane abhyAsano viSaya rahyo che. emAM paNa vipula sAhityanA sarjaka kavivara samayasuMdara mArA atyaMta priya kaviomAMnA eka che. vastutaH madhyakAlIna gujarAtI sAhityanA saMzodhana-adhyayananA kAryamAM mAro praveza samayasuMdaranA sAhityathI thayo hato. naladamayaMtI vizenA sAhitya aMge mAro zodhaprabaMdha taiyAra karato hato tyAre I.sa. 1955mAM samayasuMdarakRta naladavadaMtI rAsa"nuM hastapratone AdhAre saMpAdana taiyAra karavAnuM prApta thayuM hatuM. samayasuMdaranI kavipratibhAno tyAre savizeSa paricaya thayo hato. eTale samayasuMdara vize DaoN. vasaMtabhAI davee zodhaprabaMdha prakAzita karyAnuM jyAre jANyuM hatuM tyAre ghaNo AnaMda thayo hato. yunivarsiTInI kakSAe pIeca.DI.nI upAdhi mATe bhinnabhinna viSayomAM taiyAra thatA ane svIkArAtA badhA ja zodhaprabaMdho graMtharUpe pragaTa karavAne yogya hotA nathI. keTalAka zodhaprabaMdho yunivarsiTInI upAdhi mATe yogya jaNAya to paNa temAM rahI gayelI keTalIka kacAza ke truTione kAraNe te prakAzita thavAne samartha hotA nathI. je thoDA prakAzita thavAne yogya hoya te paNa Arthika kAraNone lIdhe tathA maryAdita bhAvakavargane kAraNe prakAzita thaI zakatA nathI. keTalAkanI sAmagrI, navAM saMzodhano thatAM, thoDA vakhatamAM ja kAlagrasta banI jAya che. eTale bahu ochA zodhaprabaMdhone prakAzita thavAnuM sadbhAgya sAMpaDe che. yunivarsiTImAM pIeca.DI.nA abhyAsa nimitte taiyAra thayelA zodhaprabaMdhonI eka viziSTa mudrA hoya che. zodhaprabaMdhane nimitte koIpaNa viSayano UMDANapUrvaka parAmarza sArI rIte karavo paDe che. e mATe ThIka ThIka parizrama levo paDe che. e viSayamAM pUrve thayelAM kAryonuM sUkSma daSTithI avalokana karI levuM paDe che. mAhitI ane saMdarbhonI cokasAI, WWW.jainelibrary.org Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 tulanAtmaka tAratamya ane anyanA abhiprAyonI pUrvagraharahita cakAsaNI vagere zodhaprabaMdhanAM mahattvanAM lakSaNo che. vikramanA sattaramAM zatakamAM thaI gayelA, vIsathI vadhu rAsakRtio, pa50thI adhika pado tathA covIsI, chatrIsI, saMvAda vagere prakIrNa prakAranI kRtionA racayitA, nAno te saukyam e ATha akSaronA ATha lAkhathI vadhu artha karI batAvanAra (A "aSTalakSI graMtha "anekArtharatnamaMjUSA'nA nAmathI 1933mAM sUratanA devacaMda lAlabhAI jaina pustakodvAra saMsthA taraphathI pragaTa thayo che), saMskRta bhASAnA prakAMDa paMDita, mogala bAdazAha akabaranA darabAramAM khyAti pAmanAra, pacAsathI vadhu ziSyo-praziSyo dharAvanAra kavivara samayasuMdaranuM gujarAtI (ane rAjasthAnI) sAhityanA kSetre moTuM yogadAna rahyuM che. emanI ghaNI kRtio have prakAzita thaI cUkI che. keTalIka haju aprakAzita che. emanI tIrthamALanA prakAranI stavanaracanA jaina maMdiromAM ane padmAvatI rANInI AloyaNA nAmanI racanA pratikramaNAdi dharmakriyAomAM Aja divasa sudhI jainomAM gavAtI AvI che e enI mUlyavattAnI pratIti karAve che. A zodhaprabaMdhamAM lekhake AraMbhamAM ja samayasuMdaranA jIvana vize pramANabhUta mAhitI ApI che. sadbhAgye samayasuMdara vize ThIka ThIka mAhitI emanI kRtiomAMthI ane emanA vize lakhAyelAM gItomAMthI upalabdha thAya che. jaina sAdhuo potAnA pUrvAzramanI eTale ke dIkSA lIdhA pahelAMnA jIvananI vAta javalle ja karatA hoya che. eTale samayasuMdara vize paNa evI mAhitI khAsa na sAMpaDe e svAbhAvika che. paraMtu sAdhukavionI kRtiomAMthI emanI guruparaMparA ane ziSya paraMparA vize, emanA cAturmAsanAM varSa ane sthaLa vize, vihAranAM sthaLo vize, dIkSAmahotsava, pratiSThA mahotsava vagere Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayasuMdara vize zodhaprabaMdha 107 mahotsavo vize je chUTIchavAI mAhitI sAMpaDI hoya tene kramAnusAra goThavavAthI emanA jIvananI mahattvanI rUparekhA taiyAra karI zakAya che. samayasuMdare ghaNI badhI kRtionI racanA karI hovAthI emanA vize maLatI mAhitInuM pramANa ThIka ThIka che. samayasuMdare pote potAnI rAkRti "sItArAma copAI'mAM potAnA janmasthaLa sAcorano nirdeza karyo che. muja janama zrI sAcoramAMhI, tihAM Ara mAsa rahyAM ucchAhi; tihAM DhAla e kIdhI eke ja, kahe samayasuMdara dharI (ja. samayasuMdare lagabhaga 90 varSa jeTaluM dIyuSya bhogavyuM hatuM. vi. saM. 1702mAM caitra suda 13nA divase-mahAvIra jayaMtInA divase teo anazana karavApUrvaka kALadharma amadAvAdamAM, hAjA paTelanI poLanA kharatara gacchanA upAzrayamAM pAmyA hatA, e vize emanA eka praziSya kavi rAjasome nizcita nirdeza karyo che. aNasaNa karI aNasAra, saMvata saMtarasaya bIDore; amadAvAda majhAra, paraloka pahaMtA ho caitra suda terase. samayasuMdarano kavanakALa cha dAyakA jeTalo sudIrgha hato. emaNe vi. saM. 1641mAM "bhAvazataka'nI racanA karI hatI ane chelle vi. saM. 1700mAM draupadI copAI'nI racanA karI hatI. A parathI joI zakAya che ke samayasuMdara satata sAhityasarjana karatA rahyA hatA. jinakuzalasUri, jinacaMdrasUri, jinasiMhasUri, samayarAja jevA mahAtmAonA sAnnidhyamAM ujvaLa ane ullAsamaya jIvana pasAra karanAra ane ghaNI khyAti meLavanAra samayasuMdaranAM aMtima varSo eTalAM ullAsamaya nahotAM pasAra thayAM evuM emanI kRtiomAMthI jovA maLe Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 108 che. sAmAnya rIte parISaha-upasarga sahana karanAra jaina sAdhuo potAnI vANImAM potAnA duHkhanI vAta kare ja nahi. vastutaH bIjAne jaNAtuM duHkha emane du:kha tarIke dekhAya nahi. azubha karmanA viSAkodaya vakhate teo to samatAnA dhAraka ja hoya. paraMtu samayasuMdare potAnuM du:kha vyakta karyuM che e parathI e emane mATe keTaluM badhuM asahya banyuM haze eno khyAla Ape che. A du:khanuM eka mahattvanuM kAraNa te vi.saM. 1687mAM paDelo bhayaMkara dukALa che. gharegharethI gocarI vahorI lAvanAra akiMcana, mahAvratadhArI jaina sAdhunI dukALanA vakhatamAM jyAre gocarI na maLe tyAre bhAre kasoTI thAya che. samayasuMdare 'satyAsiyA duSkALa varNana chatrIsI'mAM eno tAdaza citAra Apyo che. samayasuMdaranI anya paraMparAnusArI kRtio karatAM A eka kRti taddana judI paDe che ane duSkALanI e aitihAsika ghaTanAnI sAkSI pUre che. kavi lakhe che, lAgI lUMTAlUMTa, bhayai kari mAraga bhAgyA, le to na mukai laTha, nArInani kira nAgA. X X * dohilau daMDa mAthai karI, bhIkha maMgAvi bhIlaDA; samayasuMdara kahaI satyAsIyA, thAro kAlo muMha paga nIlaDA. mUA ghaNA manuSya, rAMka galIe raDavaDiyA, sojo valyau sarIra, pachai pAja mAMhe paDiyA, kAli kalaNa valAi, kuNa upADai kihAM kADhI, tAMNI nAkhyA teha, mAMDi thai sagalI mAThI e vakhate cIjavastuonA bhAva kevA AsamAne caDyA hatA te kavie evI keTalIka vastuonA lakhelA bhAva parathI jANI zakAya che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayasuMdara vize zodhaprabaMdha 109 sUThi rUpaiye sera, muMga aDhI sera mAThA, sAkara ghI triNa sera, bhUjho gUla mAMhi bhAThA. cokhA nehuM Ara sera, tUara to na mile tehI, bahulA bAjarI bADa, adhika ochA havai ehI, zAli dAli dhRta ghola, je nara jImatA sAmaThI samayasuMdara kahaI satyAsIyA, taI khavarAvyo bAvaTa AvA A dukALanA samayamAM sAdhuonI kevI kaphoDI sthiti hatI te varNavatAM kavi lakhe che: cele kidhI cAla, pUjya parigraha parahau chAMDala, pustaka pAnA beci, jima tima anDanaI jIvADa vastra pAtra becI karI, ketoka to kAla kADhIyauM. AvA dukALanI sAdhusamAja upara paDelI mAThI asarane kAraNe tathA vRddhAvasthAmAM potAnA celAothI asaMtoSa thavAne kAraNe samayasuMdare potAnA mananI vedanAne vAcA ApatAM lakhyuM cheH celA nahIM ta ima kara ciMtA, dIsai ghaNe cele paNi duHkha, saMtAna karemi huA ziSya bahulA, paNi samayasuMdara na pAyau sukha. jaDa ghaNI vistarI jagata mAM prasiddhi thaI pAtasAha payata, paNi ekaNi vAta rahI amUrati, na kiyau kisa celaI nizcatta. A zodhaprabaMdhamAM lekhake samayasuMdaranI "nala davatI rAsa', "sItArAma copAi', "zAba-pradyumna rAsa', "mRgAvatI rAsa", "draupadI Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 rAsa', "siMhala suta priyamelaka rAsa', "caMpaka zeTha copAI", "puNyasAra caritra copAI", "zatruMjaya tIrtharAsa", "sAdhuvaMdanA rAsa', "vastupAla tejapAla rAsa', "puMjA RSi rAsa' vagere sarva rAsakRtio, tathA kSamA, AloyaNA, puNya, karma, saMtoSa ityAdi vividha viSaya paranI chatrIsIo, gItaracanAo tathA anya prakIrNa kRtiono savigata paricaya karAvyo che ane enI guNavattA tapAsIne enuM yogya mUlyAMkana karyuM che. "naladavadaMtI rAsanA paricayamAM emaNe mahAbhAratanI nalakathA ane jaina paraMparAnI nalakathAno tathA "sItArAma copAInA paricayamAM vAlmIki rAmAyaNanI rAmakathA ane jaina paraMparAnI rAmakathAno vigate tulanAtmaka abhyAsa Apyo che, jemAM emanI vidvatAno paricaya maLI rahe che. samayasuMdaranI sAhityika pratibhAnuM yathAyogya mUlyAMkana vividha daSTikoNathI thayuM che. samayasuMdaranI kRtiomAM zRMgAra, vIra, karuNa, hAsya vagere rasanuM nirUpaNa vuka thayuM che, nagara, naranArI, yuddha vagerenA varNanamAM kavinI pratibhA kevI khIlI che, upamA, rUpakAdi alaMkAromAM kavinI maulika kalpanAzakti kevI mahore che, vividha dezIomAM DhALa prayojavAmAM kavinI saMgItapriyatA ane layasajha kevAM pratIta thAya che, kavinI pAtrasRSTi kevI jIvaMta vaividhyasabhara che ane enA AlekhanamAM mAnavabhAvanAM vividha svarUpo kevAM nihALI zakAya che, kavinI kRtiomAM samAjajIvana kevuM pratibiMbita thayuM che, kavinuM bhASA paranuM prabhutva kevuM che vagerenI vizada, gahana, taTastha ane pramANabhUta chaNAvaTa lekhake karI che. potAnA abhiprAyanA samarthanamAM temaNe saMkhyAbaMdha udAharaNo avataraNa tarIke ApyAM che. samayasuMdaranI sAhityika pratibhA mATe emaNe ApelA abhiprAyomAMthI thoDIka paMktio joIe : che. nagara, vIra, karAra dezomAM kavinI pratibhA Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayasuMdara vize zodhaprabaMdha 111 'varNana paratve kavi paraMparAne anusaratA hovA chatAM temanI AgavI mudrA temAMthI upasyA vagara rahetI nathI...pAtranA vyaktitvanI rekhAo kavi AbehUba upasAve che...tenA AlekhanamAM te dIrghasUtrI banatA nathI, eTaluM ja nahi, emanuM lAghava apUrNatAnI koi chApa paNa mUkI jatuM nathI...tatkAlIna rItarivAjo, mAnyatAo, khAdyasAmagrI, vastrAbhUSaNo, strIpuruSanA sAmAjika darajjAno paricaya karAvatI vipula sAmagrI samayasuMdaranI racanAomAMthI maLe che. vividha racanAomAMnA padonI geyatAmAMthI pragaTatI kavinI saMgItaviSayaka jANakArI tathA dezIo ane DhALa prayojavAnI kavinI zaktino paricaya, ApaNane emanI vividha kRtiomAMthI maLI rahe che.' A graMthamAM lekhake 'gItakAra samayasuMdara' nAmanA alaga prakaraNanI yojanA yogya rIte ja karI che, kAraNa ke samayasuMdara madhyakAlanA eka tejasvI gItakAra che. emaNe stavana, sajjhAya, gurugIta, hiyAlI, rUpakagIta vagere prakAranAM aneka pada lakhyAM che, jemAMthI 550thI adhika prakAzita thai gayAM che ane bIjAM keTalAMye haju aprakAzita rahyAM hovAno saMbhava che. ATalI vipula saMkhyAmAM vividha rAgarAgiNImAM ane dezIomAM bhAvasabhara gIto lakhavAne kAraNe ja emanA jamAnAmAM lokokita pracalita thai hatI ke 'samayasuMdaranAM gItaDAM, kuMbhArANAnAM bhIMtaDAM' athavA 'samayasuMdaranAM gItaDAM, bhIMto paranA cItarAM'. lekhake yogya rIte ja noMdhyuM che ke 'samayasuMdaranAM gItonI saMkhyA ane vaividhya eTalAM to vizALa che, ke te eka svataMtra saMzodhanano viSaya banI rahe che.' samakuMdaranAM gIto vize potAno mata darzAvatAM lekhaka lakhe che, 'temAM pAMDityano bhAra nathI, kazo zabdADaMbara nathI, zabdakhela paNa nathI...gItomAM kavihRdayanI Urmio ghUMTAi cUMTAine AlekhAtI jovA maLe che. zabda ane bhAvanI + Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10. phUlagUMthaNImAM madhyakAlIna jaina temaja kavacit jainetara gItakAromAM samayasuMdara advitIya che. emanI gItaracanAo madhyakALanuM eka mahAmUluM najarANuM che.' Ama, samayasuMdara vizeno A mAhitIsabhara mUlyavAna zodhaprabaMdha e viSayanA abhyAsIone ane madhyakAlIna gujarAtI sAhityanA - rasika vAcakone bahu upayogI thaI rahe evo che.. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlibhadra vize phAgu kAvyo madhyakAlIna gujarAtI sAhityamAM phAgukAvyo mukhyatve jaina sAdhu kavione hAthe lakhAyAM che. vasaMta RtumAM, phAgaNa mahinAmAM gAvA mATenA phAgamAM saMyamita zRMgArarasanA nirUpaNane thoDo avakAza hoya evAM jaina kathAnakomAM neminAtha ane rAjulanA kathAnaka uparAMta sthUlibhadra ane kozAnuM kathAnaka paNa jANItuM che. sauthI vadhAre phAgukAvyo neminAtha ane rAjula vize lakhAyAM che ane te pachI sthUlibhadra ane kozA vize lakhAyAM che. atyAra sudhImAM sthUlibhadra ane kozA vizenAM je cAra phAgukAvyo upalabdha che te kAlAnukrame nIce mujaba che. A dareka phArukAvyanI potAnI keTalIka viziSTatA che. (1) jinapadmasUrikRta "sthUlibhadra phAga' (2) halarAjakRta "sthUlibhadra phAgu (3) jayavaMtasUriskRta "sthUlibhadra-kozA premavilAsa phAga" (4) mAladevakRta "sthUlibhadra phAga' (sthUlibhadra vize bIjAM beeka phAgukAvya lakhAyAM hovAno ullekha maLe che paNa tenI hastaprata vize nizcita mAhitI maLatI nathI. eTale hAla te vize kazuM lakhI zakAya ema nathI.) sthUlibhadra ane kozAnA praNayasaMbaMdhane kAraNe ane pachIthI sthUlibhadra paMca mahAvrata aMgIkAra karI, muni thaIne, kozAnA ghare ja avicaLa rahIne cAturmAsa pasAra kare che e aitihAsika kathAnakamAM zRMgArarasa, vizeSataH vipralaMbha zRMgArarasanA avakAzane kAraNe tathA sthUlibhadra komadeva je upara vijaya meLave che e saMyamazIlatAnA mahimAne kAraNe jaina sAdhu kavione sthUlibhadranuM kathAnaka phAgukAvya mATe vizeSa anukULa thAya tevuM che. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 sthUlibhadranA jIvananI badhI vigatonA kathana mATe phAgukAvyamAM avakAza nathI. emanA jIvananI saMkSipta rUparekhA A pramANe cheH magadha dezamAM pATalIputramAM naMda nAmano rAjA rAjya karato hato. ene zakaTAla nAmano buddhizALI, vyavahAradakSa, nirbhaya maMtrI hato. enI patnInuM nAma lakSmIvatI hatuM. emane be putro hatA. moTA putranuM nAma sthUlibhadra ane nAnAnuM nAma zrIyaka hatuM. e nagaramAM kozA nAmanI yuvAna jAjaramAna vezyA rahetI hatI. kozAne joI sthUlibhadra tenA para mohita thaI jAya che ane pachI kozAne ghare ja rahI jAya che. ema karatAM karatAM bAra varSa vItI jAya che. eka vakhata vararuci nAmano eka paMDita pATalIputramAM Ave che ane rAjAne ekasone ATha navA zloka banAvIne saMbhaLAve che. paraMtu maMtrI zakaTAla vararucine tarata pArakhI jAya che. zakaTAlanI icchA nathI to paNa te vararucine dAna ApavA mATe rAjAne kahe che. paraMtu pachIthI vararuci roja AvI jUnA navA zloka saMbhaLAvavA lAge che ane rAjA roja dAna Ape che. ethI zakaTAla rAjAne aTakAve che ke A rIte to bhaMDAra khalAsa thaI jaze. AthI vararuci sAthe zakaTAlane vera baMdhAya che. vararuci potAnA vidyArthIo dvArA eka zloka Thera Thera bolAvI rAjAnA manamAM saMzaya pedA kare che. e zlokamAM kahyuM che ke "zakaTAla rAjAne marAvI nAkhI potAnA putra zrIyakane gAdIe besADaze." rAjAne potAno vahema sAco lAge che ane zakaTAla ane enA kuTuMbanuM nikaMdana kADhI nAkhavA vicAra kare che. A vAtanI gaMdha AvatAM zakaTAla pote ja zrIyakane samajAve che ke rAjAnI sabhAmAM zrIyake pitA zakaTAlanuM mastaka chedI nAkhavuM. ema karavAthI kuTuMba bacI jaze. na chUTake zrIyakane e pramANe karavuM paDe che. zakaTAlanA mRtyu pachI zrIyakanA kahevAthI rAjA sthUlibhadrane bolAvI maMtrI thavA kahe che, Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhUlibhadra vize phAgukAvyo 115 paraMtu je rIte ghaTanAo banI che ethI saMsAra pratye nirveda pAmI sthUlibhadra to dIkSA levAno saMkalpa kare che. teo AcArya saMbhUtivijaya pAse dIkSA le che. dIkSA lIdhA pachI anya sthaLe vihAra karatAM karatAM teo pATalIputra padhAre che ane tyAM ja cAturmAsa karavAno nirNaya kare che. cAturmAsa daramiyAna potAnA saMyamajIvananI kasoTIrUpe eka ziSya kUvAnA kaThe, eka ziSya sApanA dara pAse ane eka ziSya siMhanI guphA pAse rahIne ArAdhanA karavA mATe guru pAse AjJA mAge che ane guru AjJA Ape che. te vakhate sthUlibhadra potAnA brahmacaryavratanI kasoTI mATe kozAne tyAM rahevAno Adeza mAge che. kozAne tyAM gayA pachI enAM ghaNAM pralobhano chatAM sthUlibhadra vicalita thatA nathI. cAturmAsanA aMte pelA ziSyo jyAre pAchA phare che tyAre guru mahArAja "duSkara'-atyaMta kaThina evI sAdhanA tame karI ema te kahe che, paraMtu jyAre sthUlibhadra pAchA phare che tyAre guru mahArAja duSkara duSkara' ema be vAra bole che. te vakhate IrSyA ane dveSathI prerAyelo siMhaguphAvALo ziSya tenI sAme vAMdho le che. pote paNa kozAne tyAM rahI zake che ema kahe che. ethI bIjA cAturmAsamAM guru mahArAja ene vezyAne tyAM javA mATe rajA Ape che. te jAya che. paraMtu vezyAnuM rUpa ane hAvabhAva joI pahele divase ja te ziSya calita thaI jAya che ane bhAna bhUlI jAya che. paraMtu vezyA ene vaza thatI nathI. te kahe che ke "mane tamAro "dharmalAbha' nahi, paNa arthalAbha' joIe. nANAM vagara ane prema karIe nahi. mATe nANAM kamAI lAvo.' e mATe sAdhu nepALa jai dravya kamAIne ratnakaMbala kharIdIne kozAne tyAM Ave che. paraMtu kozA enA TukaDA karI, paga lUchI tene khALamAM nAkhI de che ane kahe che ke "zIlanI kiMmata AgaLa ratnakaMbalanI kazI ja vizAta nathI." ethI e ziSyanI AMkha khUlI jAya che. WWW.jainelibrary.org Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 sthUlibhadra je rIte kAmavAsanA upara vijaya meLave che te kharekhara "duSkara duSkara" kahevAya ema che. ethI ja dhUlibhadranuM nAma prAtaHsmaraNIya banI gayuM che. 84 covIsI sudhI emanuM nAma loko yAda rAkhaze. muni sthUlibhadra bhadrabAhu svAmI pAse cauda pUrvono abhyAsa karavA Ave che. dasa pUrvono abhyAsa thaI gayo che. ethI jJAnagarva anubhavatA sthUlibhadra potAne maLelI siddhithI sAdhvI baheno AgaLa camatkAra karI batAve che. paraMtu bhadrabAhuno te mATe Thapako maLatAM kSamA mAge che. bhadrabAhu chellAM cAra pUrva mAtra sUtrathI bhaNAve che. sthUlibhadra vize madhyakAlIna gujarAtImAM rAsa, phAgu, chaMda vagere prakAranI ghaNI kRtionI racanA thai che. (1) jinapadmasurita "yUlibhadra phAga' prAcIna phAgukAvyomAM jUnI gujarAtI bhASAnI, AraMbhanA kALanI kRtiomAM jinapadhasUrikRta "sthUlibhadra phAga'nI gaNanA thAya che. sthUlibhadra vizenAM phAgukAvyomAM A kRtinI pUrvenI koI phAgukRti haju sudhI jANavAmAM AvI nathI. eTale sthUlibhadra vizenAM phAgu kAvyomAM jUnI gujarAtI bhASAmAM A prathama kRti che. (A phAgukAvya DaoN. bhogIlAla sAMDesarAe saMpAdita karelA prAcIna phAgusaMgrahamAM chapAyuM che.) A phAgukAvyamAM kavie pote aMte nIce pramANe nirdeza karyo che : kharatara gacchi jinapadrasUrikiya phAga ramevau, khelA nAcaI caitramAsi ragiri gAvevau. kavie pote ahIM nirdeza karyo che te pramANe teo jainonA zvetAMbara saMpradAyanA kharatara gacchanA che. kavie potAnA nAmanI sAthe "sUri' zabda prayojyo che. sUri eTale AcArya. ethI ema nizcita thAya Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlibhadra vize phAgukAvyo 1 17 che ke kavie potAne AcAryanI padavI maLI te pachI A kAvyanI racanA karI che. kAvyamAM enI racanAtAla apAI nathI, paraMtu kharatara gacchanI paTTAvalI jotAM jaNAya che ke vi. saM. 1390mAM zrI jinapadmasUrine AcAryanI padavI apAI hatI. vi.saM. 1400mAM teo kALadharma pAmyA hatA. eTale vi.saM. 1390 thI vi.saM. 1400 sudhInA dAyakAmAM kyAreka A phAgukAvyanI racanA thayelI che ema mAnI zakAya. bhaviSyamAM kadAca anya pramANo upalabdha thatAM A phAgukAvyanI racanA saMvata nizcitapaNe jANI zakAya. A kAvyamAM enA racanAsthaLano nirdeza paNa thayo nathI. paraMtu e kALe kharataragacchanA sAdhuono vihAra mukhyatve rAjasthAnamAM rahyo hato. eTale saMbhava che ke rAjasthAnamAM koIka sthaLe kavie A kAvyanI racanA karI haze. A phAgukAvya mATe zrI jinapadasUrie sthUlibhadranuM kathAvastu pasaMda karyuM che. sthUlibhadra ane kozAnA pUrva jIvananA praNayasaMbaMdhane kAraNe emAM zRMgArarasanA nirUpaNane avakAza rahe che. paraMtu kavie sthUlibhadranA muni tarIkenA jIvanathI kAvyanI mAMgaNI karI che. alabatta, kozAnA manamAM haju e ja kAmavAsanA paDelI che. eTale aMze emAM zRMgArarasanA Alekhanane avakAza rahe. vasaMta Rtu zRMgArarasanA uddIpana mATe nimitta banI zake. paraMtu ahIM to varSA RtumAM sAdhu yUlibhadra cAturmAsa mATe kozAne tyAM padhAre che. eTale kavie vasaMta- varNanane badale varSovarNanane kAvyamAM sthAna ApyuM che. kathAvastunA nirUpaNa anusAra A kAvyanI racanA sAta bhAsanI 27 kaDImAM thayelI che. pratyeka bhAsamAM eka kaDI dUhAnI ane tyArapachI thoDIka kaDIo roLA chaMdanI che. phAgukAvyanI racanA "bhAsa" mAM vibhakta karavAnI A paraMparA pachInA samayamAM bahu pracalita rahI nathI. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 prathama bhAsamAM sthUlibhadra muni potAnA guru sAthe pATalIputra Ave che ane guru cAturmAsa mATe emane kozAne ghare mokale che e prasaMganuM nirUpaNa che. bIjI bhAsamAM varSARtunuM varNana che. trIjI ane cothI bhAsamAM kozA zaNagAra saje che tenuM tathA tenA dehalAvaNyanuM varNana che. pAMcamI ane chaThThI bhAsamAM kozA zaNagAra sajIne Ave che paraMtu muni sthUlibhadra kozAnI praNayaceSTAthI jarA paNa calita thatA nathI tenuM Alekhana che. sAtamI bhAsamAM kAmavijetA sthUlibhadra kozAne pratibodha pamADe che ane sthUlibhadranA zIlasaMyamanI 'duSkara duSkara' kahI guru prazaMsA kare che enuM varNana che. aMte kavi sthUlibhadrano mahimA darzAvI phAgukAvyanuM samApana kare che . phAgunA prAraMbhamAM kavi sarasvatI devIne ane pArzvanAtha bhagavAnane praNAma karI prasaMganI mAMDaNI kare che. sthUlibhadra pote gurunI AjJA maLatAM kozA gaNikAne tyAM Ave che tyAre khabara maLatAM harSaghelI kozA doDatI bahAra AvI emanuM svAgata kare che. enuM suMdara gatizIla citra kavie nIcenI paMktiomAM khaDuM karyuM che : vesA atihi utAvaliya hArihi lahakuMtI, AvIya muNivararAya pAsi karayala joDatI. 118 zRMgArarasanA nirUpaNa mATe varSARtunuM kavie ravAnukArI zabdaracanA karIne manohara zabdacitra doryuM che. kavie jhirimiri, khalahala, tharahara vagere keTalAka zabdone trevaDAvIne, nAdamAryanI sacoTa asara upajAvI che. anuprAsayukta evI nIcenI paMktio juoH jhimiri jharimiri jhimiri e mehA varisaMti, khalahala khalahala khalahala e vAhalA vaheMti. jhabajhaba jhabajhaba jhabajhaba e vIjuliya jhabakai, tharahara tharahara tharahara e virahiNimaNu kaMpai. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhUlibhadra vize phAgukAvyo 119 varSA Rtu paNa zRMgArarasanAnirUpaNa mATe nimitta banI zake che. varSA RtumAM pativiyoga anubhavatI virahiNInAM hRdaya vIjaLInA camakArA ane gaDagaDATathI tharathara kaMpe che. varSA RtumAM paNa kAmAgnithI baLatA puruSo potAnI priyatamAne manAvavAno prayAsa karatA hoya che. kavie nIcenI paMktiomAM vAstavika dazya khaDuM karyuM cheH mahugaMbhIrasaraNa meha jima jima gAjaMte, paMcabANa niya kusumabANa tima tima sAjate; jima jima ketaki mahamahaMta parimala vihasAvaI, tima tima kAmi ya caraNa lagni niyaramaNi manAvai. suMdara, AkarSaka vastrAlaMkArathI sajja thatI kozAnuM varNana paNa kavie keTalAka zabdone trevaDAvIne karyuM che. kozAnAM veNIdaMDa, romAvali, payodhara, nayana, seMtho, karNayugala, kaMTha, nAbhi , paga, adhara ItyAdi lAvaNyamaya aMgAMgonuM upamAdi alaMkArayukta manohara Alekhana thayuM che. veNIdaMDane madananA khaganI upamA apAI che ane payodhara jANe kAmadevanA amI kuMbha hoya evI unmelA karavAmAM AvI che. kavi lakhe che : lahalaha lahalata lahala e uri motiyahAro, raNaraNa rasaraNa raNaraNa e pagi neuramAro, jhagamaga jhagamaga jhagamaga e kAnihi varakuMDala, jhalahala jhalahala jhalahala e AbharaNaI maMDala. mayaNakhagra jima lahalavaMta jasu veNIdaMDo, saralau taralau sAmalau romAvalidaMDo, tuMga payohara udhasaI siMgArathavakkA, kusumabANi nitya amiyakuMbha kira thApaNi mukkA. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 -- sthUlibhadra ane kozAnuM punarmilana thAya che. paraMtu have baMnenA mananA bhAva bhinna bhinna che. kozAnA manamAM pUrva praNayanI lAgaNIo che. sthUlibhadra have virakta sAdhu thayA che. mAnavamananI dRSTie A moTo kasoTIno kALa che. jenI sAthe bAra varSa sudhI rahIne praNayajIvana mANyuM hoya e ja priyapAtra sAthe yuvAna sAdhu tarIke sthUlibhadra ekAMtamAM divasarAta rahevA jAya to pUrvanA saMsmaraNo tAjAM na thAya ? pharIthI evI lAgaNIo na saLavaLe ? kozAnA praNaya mATenA prayAso hoya to yuvAna puruSa enI sAme tana ane manathI keTalI vAra sudhI TakI zake ? AvA prazno udbhave e svAbhAvika che. paraMtu sthUlibhadranI mahattA ja e che ke teo AvAM pralobhanonI sAme vajranI jema TakI rahe che. A aitihAsika prasaMge kozA ane sthUlibhadra vacce je kharekhara saMvAda thayo haze tenI to khabara nathI, paNa kavioe potapotAnI sUjha ane zailIthI e nirUpavAno prayAsa karyo che. jinapadmasUrie A phAgumAM e baMnenA mukhamAM je keTalIka uktio mUkI che te juo : kozA pUche che H bAraha virasahaM taNau nehu kiNi kAraNi chaMDiuM, evaDu niSThurapaNau kaMi maMsiu tumhei maMDiu. eno uttara ApatAM sthUlibhadra kahe che : thUlibhadra pabhaNei vesa aha khedu na kIjai, lohihi ghaDiyau hiyau majja, tuha varyANa na bhIMjai- kozA kahe che. maha vilayaMtiya uvavara nAha aNurAga dharIjai, erIsu pAvasu kAlu sayalu musiu mANIjai. sthUlibhadra teno sacoTa AdhyAtmika mArmika uttara ApatAM kahe che: Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlibhadra vize phAgumAvyo 1 2 1 muNIvaI jaMpa vesa siddhiramaNI pariNavA, maNa lINa saMjamasirIhisuM bhoga ramevA. sthUlibhadra jyAre siddhiramaNInI vAta kare che tyAre kozA upAlaMbha ApatAM kahe che ke loko kahe che ke puruSo navI strI tarapha AkarSAya che eTale tame paNa mane mUkIne saMyamazrInI sAthe bhoga bhogavavA nIkaLyA cho. bhaNaI kosa sAcaI kiyeu navalai cacache lola, mi(c)ivi saMmasirihi jau rAtau muNirAu sthUlibhadra tyAre eno javAba ApatAM kahe che : visamarasa bharapUriyala risirAu bhoi, ciMtAmaNi pariharavi kavaNu patthara giI. tima saMjasiri parivaevi bahu dhammasamuwla AliMgaI tuha kosa kavaNu pasadaMta mahAbala. muni sthUlibhadra saMyamazrI mATe daDha ja che ema jaNAtAM kozA eka vikalpa sUcave che ke hamaNAM pahelAM mArI sAthe yauvana bhogavI lo ane pachI saMyamazrI sAthe tame joDAjo.' pahilau divaDAM kosa karaI juvraNaphala lIjaI, tasaMtari saMjayasirIhi suha suhiNa ramIjai. sthUlibhadra eno uttara ApatAM kahe che: muNi bolaI jaI mai liyaI te liyau ja hoI, kavaNu su acchaI bhuvaNatale jo maha maNa mohaI. Ama kozA ane sthUlibhadra vaccenA saMvAdanI paMktio saghana ane sacoTa che. ahIM ucita zabdapasaMdagImAM ane vicAranI tarkabaddha rajUAtamAM kavinI viziSTa zaktinI pratIti thAya che. ethI kozA ane sthUlibhadra vacceno saMvAda prabhAvazALI banyo che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 kozA ane sthUlibhadranA vArtAlApa pachI kAmadeva ane sthUlibhadra vacce thayelA yuddhamAM yUlibhadra potAnA zubha dhyAna vaDe madanarAjane parAjita karI de che ane pote kAmavijetA bane che e prasaMganuM paNa mAtra be alaMkRta paMktimAM kavi sacoTa nirUpaNa kare che. sthUlibhadranA mAravijayanA prasaMge devo paNa puSpavRSTi kare che. ai balavaMtu su moharAu jiNi nANi nidhADiuM, jhANakhaDagiNa mayaNasubhaDa samaragaNi pADiG. kusumavuSTi sura karaI tuSTi huu jayajayakAro. dhana dhana ehu ju dhUlibhadra jiNi jIta mAro. A rIte kozAne ghare cAturmAsa gALavA mATe AvelA muni yUlibhadra parAjita thatA nathI, paraMtu potAnA zIlanI suvAsathI kozAnA jIvanane parivartita karI nAkhI, ene pratibodha pamADe che. AthI ja sthUlibhadrano mahimA ghaNo moTo gaNAya che ane jainomAM teo prAtaH smaraNIya tarIke vaMdAya che. upamA, ulTekSAdi alaMkArothI madhamadhatuM, ravAnukArI layabaddha paMktiothI rasika baneluM, zIla ane saMyamano mahimA gAtuM A phAgukAvya ApaNAM phAgukAvyomAM eka mahattvanI kRti tarIke Adara pAme evuM che. 2. halarAjaputa "sthUlibhadra phAgu sthUlibhadravizenAM phAgukAvyomAM kavi halarAjakRta "yUlibhadra phAgu' eka mahattvanI kRti che. (A kRti prakAzita thayelI che. enuM saMpAdana DaoN. kanubhAI zeThe karyuM che.) A phAgunI racanA kavie medapATa (mevADa)nA AghATa nAmanA nagaramAM vi. saM. 1409mAM vaizAkha suda terasanA divase karI hatI. e vize emaNe pote ja kAvyamAM aMte FOT | IN Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlibhadra vize phAgukAvyo 1 23 nirdeza karyo che. AghATa nagaramAM tyAre zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM maMdira hatuM. e pArzvanAtha prabhunA kRpAprasAdathI pote A racanA karI che evo ullekha paNa emaNe kAvyanI aMtima kaDImAM nIce pramANe karyo cauda sai vikrama samaI naukaI saMvacchari, vaizAkha sudi temi ehu phAgu navali karai; medapATa AdhATi nayari, zrIpAsa-prasAdo, kiIya kavita halarAja bhaNaI ahi mani ANaMdo. zrI jinapadhasUrie "sthUlibhadra phAga'nI racanA karI te pachI taratanA kALamAM A phAgukAvyanI racanA thaI che. 37 kaDInA A kAvyanuM vibhAjana jinapadmasUrinA phAganI jema, kathAvastu anusAra bhAsamAM karavAmAM AvyuM che. dohA ane roLAnI kaDIomAM kAvya lakhAyeluM che. kAvyano AraMbha kavi sarasvatI devIne praNAma karIne kare che. tyArapachI kavie sthUlibhadra muni thayA te pUrve banelI aitihAsika ghaTanAonuM nirUpaNa bAra jeTalI kaDImAM karyuM che. pATalIpu tramAM naMdarAjA rAjya kare che. enA maMtrInuM nAma zakaTAla che. e nagaramAM vararuci nAmanA eka paMDita rojanI 500 gAthAo banAvI rAjAne rIjhave che. (mULa kathA pramANe 108 gAthAo che) rAjA ene ghaNuM dAna Ape che. roja A rIte dAna ApavAthI rAjabhaMDAra khUTI jAya eTale zakaTAla rAjAne aTakAve che. ethI zakaTAlane paMDita vararuci sAthe vera baMdhAya che. eTale vararuci potAnA vidyArthIone eka dUho zIkhave che ke jemAM ema kahyuM che ke zakaTAla rAjAne mArI nAMkhaze ane potAnA putra zrIyakane gAdIe besADaze." rAka na jANaI mugadha jaM tu sigaDAla kare aI, naMdarAya mArevi pATi sirIyau pariThezyAM. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 vidyArthIo dvArA Thera Thera bolAto A dUho sAMbhaLI naMdarAjAnA manamAM vahema jAge che. te zakaTAlane marAvI nAkhe te pahelAM putra zrIyaka pitAne rAjadarabAramAM pitAnI sUcanA pramANe mArI nAkhe che. rAjAnA maMtrInA putra hovAthI yuvAna tejasvI sthUlibhadrane rAjavArAMganA kozA sAthe premasaMbaMdha sthapAya che. sthUlibhadra kozAne tyAM ja rahe che ane ema karatAM bAra varSa jeTalo samaya pasAra thaI jAya che. sthUlibhadra jyAre pitAnI hatyAnA samAcAra sAMbhaLe che tyAre emane saMsAra pratye nirveda thAya che. rAjA taraphathI emane maMtrI thavA mATe nimaMtraNa maLe che, paraMtu teo eno asvIkAra kare che ane dIkSA laI muni bane che. ATalI ghaTanAonuM kavi halarAje AraMbhanI kaDIomAM saMkSepamAM nirUpaNa karyuM che. kavi halarAje sthUlibhadra-kozAnA pUrva praNayajIvanano jyAM nirdeza karyo che tyAM phAgukAvyanA svarUpanI daSTie vasaMtavarNana mATe ane zRMgAra-rasanirUpaNa mATe avakAza hovA chatAM emaNe e pramANe karyuM nathI, kAraNa ke jaina sAdhukavi tarIke teo zIla- saMyamano mahimA ja gAvA icche che. cAritra aMgIkarIya rahyau e tahi dhyAna dhare, nayaraloga sahu bujhavaI e paNi mauna karei; suhaguru siri saMbhUtivijaya tahi calaNe lAgai, be kara joDI yUlibhadra AloyaNa mAgai. diIkSA lIdhA pachI guru zrI saMbhUtivijaya sAthe sthUlibhadra pATalIputra padhAre che. guru saMbhUtivijaya pATalIputramAM cAturmAsa mATe rokAya che tyAre saMyamanI ugra ArAdhanA karanArA emanA ziSyo potAnI nirbhayatAnI kasoTI kare evAM sthaLe rahevA mATe gurunI AjJA mAge che. koI kUvA kAMThe, koI sApanA dara pAse, to koI siMhanI guphA Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhUlibhadra vize phAgukAvyo 125 pAse rahI ArAdhanA karavA icche che. cothA sthUlibhadra cothA brahmacarya vratanI kasoTI thAya e mATe potAnI pUrva premikA kozAnA gharamAM rahevAnI AjJA mAge che. kavi lakhe che : eka bhaNaI huM kUA-kaMThi, bIjau bila visahari trIjI Ika ciMti vInavaI mo sIha taNa udhari; cauthI cauthau vrata dharavi mAMgaI guru pAse, yUlibhadra munivara Ima bhaNaI mo kosa AvAsi. sthUlibhadranuM punarAgamana thatAM harSaghelI banelI, kAmakalAmAM catura evI kozA vividha zaNagAra sajIne citrazALAmAM Ave che. paToLuM, cIra, kaMcukI ityAdi suMdara vastromAM sajja, mAthAmAM siMdUra, AMkhamAM kAjaLa, mukhamAM taMbola, kAne kuMDala, gaLAmAM motIno hAra, kaMThamAM nAgodara, hAthamAM kaMkaNa ane cUDI, AMgaLIomAM vIMTI, pagamAM nupUra ityAdi dhAraNa karI kozA sthUlibhadranuM citta AkarSavA Ave che. e prasaMganuM kavie bIjA bhAsanI pAMca kaDInI anuprAsayukta layabaddha paMktiomAM savigata manohara Alekhana karyuM che. A cAturmAsano samaya che eTale varSARtunuM varNana kavie kAmoddIpana mATe karyuM che. paraMtu kozAnAM nRtya ane hAvabhAva tarapha muni sthUlibhadranuM jarA paNa dhyAna jatuM nathI. ethI kozA kahe che koza bhaNaI suNi yUlibhadra mujhu bhaNIuM kIjai, bhamara bhamaI paMkhuDIya kamali tima bhoga ramIjai. yUlibhadranI bhAre kasoTIno A kALa che. eka to vAravanitA puruSane vaza karavAmAM kuzaLa hoya ane temAM paNa A to pUrvanI premikA, paraMtu saMyamamAM daDha zraddhAne kAraNe sthUlibhadra vajUnI jema acala rahe che. teo kozAne kahe che : Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 gahilI koza bApuDI e moruM hRdaya na bhIjai, kima vayajAgara ThIka muki kima kAca grahijaI; kima rayaNAyara eNDiya e kima chIlari sevA, kima kalpataru dUra karavi kairaha levA; kima ciMtAmaNi lakhiya e kima patthara lIjai, kima arihaMta uvekhIyaI kima yakSa namIjai. kavie ahIM pAMca daSTAnna ApyAM che. emAM prathamanAM cAra paraMparAnusArI che. pAMcamuM daSTAnta-arihaMta bhagavAnane choDIne yakSanI pUjA koNa kare ? e kavinuM potAnuM maulika che. kavie sthUlibhadranA kAmavijayanuM saMvAdamaya zailImAM nirUpaNa karyuM che. kAmadeva madanarAya sthUlibhadrane AhvAna Ape che ane zaraNe thavA kahe che. brahmA, zaMkara, naMdISeNa indrAdi moTA moTA mahArathIo paNa kAmadevane vaza thayA che. madanarAyanI ukti kavi nIce pramANe rajU kare che : mAyaNa bhaNaI suNi dhUlibhadra asarisa ma maDe AgaI INi ghari naMdipeNa gayau Ayudha cheDe brahmA Izvara Indra candra goviMda pramukha), gautama sakhirA sura e pahu asaI asaMkhaha. e savi seva manAvIyA e tuM kavaNaha lekhai jaI bhalu chi take maMDi rahe tu kahI vizeSaI. paraMtu kAmadevathI sthUlibhadra parAjita thAya evA nathI. teo sAmo paDakAra pheMke che. teo kahe che ke "meru parvatane tuM kaMpAve ke sAta samudrane kaMpAve to paNa huM nemikumAra ke jaMbUkumAranI jema acala rahIza." muMchi moDaI thUlibhadra ima bolaI vAta, kima kaMpAvasi meru sihari kima sAyara sAta; Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlibhadra vize phAgukAvyo 127 rahIyau sihakizora jema navi maMDaI neho, navi bhiwI nahi calaI cittasu akala abIho. re re mayaNa ma gavu karasi tujha kisiu parANa, 2mali karatAM nemikumari tujha maliyau mANa; jaMbukumAra naI zivakumari tuM hAri manAvyauM, navi jANaI saMsahyA mUDha kima Agali AvyauM. Ama madanarAja ane sthUlibhadra vaccenA saMvAdanI sabaLa paMktio ahIM kavie prayojI che. bemAMthI eke pakSa namatuM na ApatAM banne vacce je mAnasika yuddha thAya che tene skUla yuddharUpe varNavatAM kavi lakhe che : be balavattara beu sabala eko navi bhAjai, hayavara hasArava karaI jima aMbara gAjai. ATha mada gayavara guDIya paMca paMcendri pAkhariyA, sAsavya na pAika abhaMga tasu dali paravariyA. A yuddhamAM je kAmAtura loko che te to bhAMgI paDe che ke bhAMgI jAya che, paNa je zIlamAM daDha-kaccha che te barAbara jhajhUme che. kavi varNave che : je kAmAtura purikha sabala te satai bhAjai; rosi caDau bhaDa juDaI suhaDa samaraMgaNi sUrA, je daDha-kaccha sIlavaMta riNi jhUjhai dhIrA. traNe bhuvanamAM khaLabhaLATa macAvanAra A yuddha jovA mATe devo paNa kautukathI Ave che : triNi bhuvani AkaMpa hUyA e sUra kutiga miliyA, nayaNa bANa saMvega dekhi kAyara khalabhaliyA; Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 28 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 - - - mayaNarAya bhaDa yUlibhadra bihuM hua3 saMgrAma; brahmAdhi mUkevi bANa raNi jIta kAma. ahIM madanarAja ane sthUlibhadra-arthAt kAmavAsanA ane zIlasaMyama-e be vacce (sthUlibhadranA cittamAM) thayelA saMgrAmane skUla yuddhano zabdadeha ApI kavie prabhAvazALI zabdacitra khaDuM karyuM che. Ama kozAnA gharamAM cAturmAsa daramiyAna mana, vacana ane kAyAthI jarA paNa calita na thatAM sthUlibhadra jyAre cAturmAsa pUrNa karI pAchA Ave che tyAre guru emane "duSkara duSkara' ema be vAra kahIne vadhAve che. mULa kathA pramANe sthUlibhadrano dveSa karanAra anya sAdhune jyAre guru kozAne tyAM mokale che tyAre pahele divase ja te kAmAtura banI jAya che e prasaMgano nirdeza A kAvyamAM thayo nathI. A phAgukAvyanA aMta bhAgamAM kavie sthUlibhadranA bhavya saMyama jIvanano mahimA gAyo che. sthUlibhadranuM nAmakarma eTaluM baLavAna che ke 84 covIsI sudhI loko emane yAda karIne emanA saMyamano mahimA gAtA haze. kavie lakhyuM che : jo tArAyaNa caMda sUra jo mahIyali soI; tAM munivara tuM sthUlibhadra bhavayaNa mana mohaI. caudaya pUrava paDhIya sukhari prabhu pATi baIThau cIrAsI cauvIsI lagaI udyota karaMtau. phAgukAvyane aMte jUnI paraMparA anusAra "vastu'nI paMktimAM nIce pramANe sthUlibhadranA jIvananI vigato darzAvavAmAM AvI che : yUlibhadraha thUlibhadraha varisa dasa ag bAlApaNi krIDA ramaI varisa bAra kosyAha maMdira Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlibhadra vize phAgumAvyo 129 tihi saMjama AdarIya varisa tAma cakavIsa munivara; yugapradhAna paTTadharaNa paMcammali cAlIsa, Ayu navANuM varisa nahi eya praNamaka sAvi disa. Ama A phAkAvyamAM kavi halarAje dohA ane roLAnI aMtyAnuM prAsa ane prasaMgopAtta varNasagAIvALI paMktio prayojI yUlibhadra ane kozAnA prasaMganuM tAdaza varNana karyuM che. ApaNAM madhyakAlIna phAgu sAhityamAM A eka noMdhapAtra kRti che. 3. jayavaMtasUriskRta "libhadra-kozA premavilAsa phAga zrI jayavaMtasUri vikramanA sattaramA zatakanA eka samartha kavi che. teo vaDatapagacchanA vinayamaMDananA ziSya hatA. vinayamaMDananA guru zrI vivekamaMDane zatruMjaya tIrtha para RSabhadeva bhagavAna ane zrI puMDarIka gaNadharanI mUrtinI pratiSThA vi.saM. 1587mAM karAvI hatI. karmAzAe bAdazAha bahAdurazAha pAsethI pharamAna laI zatruMjaya para A pratiSThA mahotsava karAvyo tyAre vivekamaMDananA ziSyo-praziSyo paNa tyAM upasthita hatA. emAM vinayamaMDana ane emanA ziSyo vivekadhIragaNi ane jayavaMtamuni paNa tyAM upasthita hatA. jayavaMta munine tyArapachI paMDita, gaNi ane AcAryanI padavI maLI hatI. teo jayavaMtasUri thayA hatA. emanuM bIjuM nAma guNasaubhAgyasUri hatuM. emaNe vi.saM. 1614mAM Azare 2800 kaDInI kRti "zIlavatI caritra" athavA zRMgAramaMjarI rAsa'nI racanA karI hatI. vi.saM. 1643mAM emaNe RSidanA rAsa'nI racanA karI tyAre teo AcArya thaI gayA hatA. zrI jayavaMtasUrie A uparAMta keTalIka laghu racanAo karI che. temaNe nemirAjula bAramAsA velaprabaMdha' nAmanI 77 kaDInI racanA, sImaMdhara stavana (lekha) nAmanI 37 kaDInI racanA, sthUlibhadra premavilAsa phAga nAmanI 45 kaDInI racanA, sthUlibhadra mohanaveli nAmanI laghu Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 racanA, sImaMdhara caMdrAulA nAmanI 21 kaDInI racanA tathA locanakAjala saMvAda nAmanI 18 kaDInI racanA karI che. Ama sthUlibhadra vize jayavaMtarie eka phAruM kAvya ane eka mohanavela ema be racanA karelI maLe che. phAgunI racanAsAla jANavA maLatI nathI paNa emAM emaNe potAno ullekha jayavaMtasUri tarIke karelo che eTale A kRti teo AcArya thayA te pachIthI lakhAyelI che e sunizcita che. emanI pariNata prajJAno lAbha A kRtine maLelo che. (A phAgukAvya DaoN. bhogIlAla sAMDesarAe saMpAdita karelA prAcIna phAgusaMgrahamAM chapAyuM che.) A kAvyakRtimAM aMte kavie je pramANe nirdeza karyo che te juo : yUlibhadra kozA keraDo gAyu premavilAsa, phAga gAI savi goraDI jaba AvaI madhumAsa. dina dina sajana meDAvo, e gaNatAM sukha hoi, jayavaMtasUri vara vANI re, save sohAmaNI hoi. 45 kaDInA A phAgukAvyamAM kavie prathama kaDImAM sarasvatI devIne praNAma karIne, sthUlibhadra ane kozAno premavilAsa gAIzuM evo nirdeza karyo che : sarasati sAmini mani dharI, samarI premavilAsa, yUlibhadra koNyA gAyasiuM, jima mani putacaI Asa. A prathama kaDI pachI 41mI kaDI sudhI kavie sthUlibhadra ke kozAno ullekha karyo nathI. jANe ke koIpaNa nAyaka-nAvikanA prema ane virahanuM rarasayukta A varNana hoya evI chApa paDe che. e varNana atyaMta rasika ane kavitvayukta che. e rIte "premavilAsa" zabdane sArthaka karatuM A phAgukAvya che. aMtabhAgamAM 42 ane 43mI kaDImAM kavi syulibhadra ane kozAno pharI nAmanirdeza karatAM kahe che : Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlibhadra vize phAgumAvyo 131 kozyA vedha valUdhaDI, ema olaMbhA deI, ehavaI guru AdezaDaI thUlibhadra muni Aveche. kata dezI kozyA kUbaDI haIDA kamala vikAsa, jima vanarAI mAdhavao, pAmI adhika ullAsa. A phAgukAvyanI racanA kavie mAtra dUhA ke roLAmAM na karatAM vividha chaMdamAM karI che. dUhA, phAganI DhAla, kAvya, cAla vageremAM A racanA thayelI che, bhAva anusAra chaMdavaividhya A phAgunI eka mahattvanI siddhi che. A phAgukAvyanA AraMbhamAM kavie vasaMta RtunuM AMtarayamayukta lAkSaNika varNana karyuM che. jeno pati paradeza gayo hoya evI nAyikAne vasaMtaRtu saMtApa karanAra che ema kahI kavie vipralaMbha zRMgAranuM sUcana karyuM che. Rtu vasaMta navayauvani, yauvani taruNI veza, pApI viraha saMtApaI, tApaI piuM paradesa. Rtu vasaMta vani gahagahI, premakuMpaLa kusumAvali mahamahI, malayA vAya manohara vAI, prinile UDI malauM ima thAI. sthUlibhadra ane kozA vizenA anya phAgukAvyomAM mukhyatve sthUlibhadra jyAre cAturmAsa mATe kozAne ghare padhAre che e samayanuM varNana che. emAM vasaMtaRtu nahi paNa varSARtunuM Alekhana karavuM paDe e svAbhAvika che. sthUlibhadra ane kozAnA pUrvanA praNaya-jIvanamAM phAgukAvyane nimitte vasaMtaRtunuM varNana AlekhI zakAya, paraMtu jaina sAdhukavione e prakAranuM milananA zRMgArarasanuM Alekhana abhipreta hoI na zake. kavi jayavaMtasUrie emAMthI rasto kADhyo che. emaNe muni sthUlibhadra pAchA padhAre che e pahelAMnI kozAnI virahAvasthAnuM Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra. sAMprata sahaciMtana - bhAga 10. varNana karavAnuM svIkAryuM ke jethI phAgunI aMdara vasaMtaRtunuM varNana saMbhavI zake. A rIte A kAvyamAM vasaMtanA varNana vaDe "phAgu' nAmane kavie sArthaka karyuM che. A phAkAvyamAM kavie virahiNI nAyikAnI avasthA ane mAnasika vyathAnuM jIvaMta nirUpaNa thayuM che. A nirUpaNamAM koi dhArmika ke sAMpradAyika prabhAva paDyo nathI. eTale nirbheLa kAvyakalAnI daSTie paNa tenuM mUlya ghaNuM che. ethI jaina-ajaina evI sarva phAkRtiomAM te mahattvanuM sthAna adhikArapUrvaka prApta karI zake che. vasaMta RtumAM nAyikAno viraha vadhavAnAM nimittonuM varNana karatAM kavi lakhe che : vanaspatI savi moharI re, pasarI mayaNanI ANa; virahInaI kAMu kahela karai, koyali mUkaI bANa. taruvara veli AliMgana, deSiya sIla salAya; bharayauvana priya vegala, khiNa na visario jAI. potAnA hRdayamAM vaselA sthUlibhadra mATeno kozAno prema eTalo badho gADha che ke divasa rAta virahaNI kozAne sthUlibhadranA ja vicAro Ave che. rAtanA UMgha Ave eTalI vAra ja te visarAya che. paNa pAchuM svapna cAlu thatAM emAM sthUlibhadra ja dekhAya che. te potAnA svapnano anubhava varNavatAM kahe che : te sAjana kima vIsarAI jasa guNa vasiyA ciMti, UMghamAMhi ju vIsarAi, suhaNAmAMhi dIsaMti. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlibhadra vize phAgukAvyo 133 kaThina kaMta kari Ali jagAvai, ghaDI ghaDI mujha suhAI AvaI jaba jouM taba jAi nAsI, pApIDA mujha ghAli ma phAMsI. virahiNI nAyikAno dehabhUkha, tarasa, anidrAdine kAraNe kevo kSINa thato jAya che tenuM tAdaza citra doratAM kavi nAyikAnA ja mukhamAM nIcenI ukti mUke che: mUri mUri paMjara thaI sAjana tAharaI kAji nIMda na samaruM, vIMjhaDI na karaI morI sAra bhUkha tarasa sukha nIMdaDI, deha taNI sAna vAna; jIva sASiI mAM tujha deuM thoDAM ghaNuM jANi. vaLI, viyoganA duHkhathI potAno deha kevo phikko paDI gayo che te batAvatAM nAyikA nAyakane uddezIne bole che, deha paMDara maI viyogiI baIda kahaI ehanaI piMDaroga; tujha viyogi je vedana maI sahI, sajanIyA te kaNa sakaI kahI. Ama, virahiNI nAyikA svagatokti dvArA, sakhIne saMbodhana dvArA, priyatamane upAlaMbha dvArA, Atmanivedana dvArA ema vividha prakAre potAnI virahavyathAne abhivyakta kare che. virahavedanAnI utkaTatA je bhinnabhinna rIte kAvyamAM varNavAI che emAM kavinI kavitvazaktinAM subhaga darzana thAya che. virahiNI kozAno virahAgni vadhe che tyAre ene caMdanano lepa ke caMdranAM kiraNothI zAtA vaLatI nathI. kavie zleSayukta prayojelInIcenI paMktiomAM nAyikAnI virahavedanAne vAcA apAI cheH Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 sakhI mujha na gamaI caMdana, caMda na karatuM re saMtosa; keli ma vIjhasa ho sahI, sahI na samaI ama dosa. virahanI vyathAmAM nAyikAne cena paDatuM nathI. ethI te thoDIvAra gharamAM ane thoDIvAra bahAra AMgaNAmAM priyatamanA AmagananI rAha jotI phare che. kavie "oraDa" ane "rAtaDI' zabdano upayoga zleSathI karIne nAyikAnI virAvasthAnuM sacoTa, sajIva citra khaDuM karyuM che. khiNi aMgaNi khiNi UbhI oraDai, priuDA vinA gorI o raDai; jhUratAM jAI dina rAtaDI, AMkhi huI ujAgaraI rAtaDI. kavinI kalpanAzaktino nIcenI paMktiomAM suMdara paricaya maLI rahe che. nAyikA kahe che ke jo huM paMkhiNI hotato UDIne priyatama pAse pahoMcI jAta. jo huM caMdana hota, phUla hota ke taMbola hota to paNa mane piyunI sAthe rahevA maLata. kavi lakhe cheH huM siI na sarajI paMkhiNi, jima bhamatI prIla pAsi, huM sikaM na sarajI caMdana, karatI priyatanu vAsa. huM sikaM na sarajI phUlaDAM, letI AliMgaNa jANa ' muhi suraMga ja zobhatAM huM siI na sarajI pAna. nAyikAnI A uktimAM "huM siuna sarajI' e zabdo cAre caraNamAM kavie doharAvyA che, pahelA traNa caraNanA AraMbhamAM ane cothA caraNamAM aMte. e rIte nAyikAnI vedanAmAMthI pragaTelI kalpanAzIlatA dvArA enI vedanA keTalI utkaTa che te darzAvAi che. WWW.jainelibrary.org Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlibhadra vize phAgumAvyo * 135 kavinuM zabdo paranuM prabhutva asAdhAraNa che. Antaryamaka, aMtyAnu prAsa uparAMta varNAnuprAsa, paMktione kilaSTa ke kRtrima banAvyA vinA kavi sahaja rIte prayojI zake che. nIcenI cAra paMktiomAM "vathI zarU thatAM zabdonI kevI sarasa lIlA kavie dAkhavI che ! vaIrIDA vayara valai ghaNu, visamI vATa videza, visamu vAlibha vedhaDu, Imadina jAI Adeza. vAi viNa navi vedana na varI vAro vAri; vyasanInI vyAkhyuM vedhaDo vAlhA viNa na rahAI. upamA, rUpakAdi alaMkArothI maMDita, nirbheLa kAvyaguNathI opatI A phAgukRti sthUlibhadra vizenAM phAgukAvyomAM judI ja bhAta pADe che. (4) mAladevakRta dhUlibhadra phAga dhUlibhadra phAga'nA kartA mAladeva muni vikramanA sattaramA zatakanA pUrvAInA kavi che. teo vRddha tapagacchanA AcArya zrI bhAvadevasUrinA ziSya hatA. madhyakALanA keTalAka samartha jaina kaviomAM kavi mAladevanI gaNanA thAya che. kavi RSabhadAse potAnA kumArapALa rAsamAM mAladevano mAnapUrvaka ullekha karyo che. mAladevanI kAvyaracanAomAM subhASito ThIka ThIka pramANamAM Ave che. emanAM subhASito anya kavioe paNa potAnI kRtimAM utArelAM che. kavi mAladevamunie A phAgukAvya uparAMta vIrAMgada copAi, puraMdara copAI, bhoja-prabaMdha "vikramacaritra' paMcadaMDa kathA, devadatta copAI, pAratha copAi, surasuMdarI copAi, mAladeva zikSA copAI, rAjula neminAtha ghamAla, zIla battIsI vagere kRtionI racanA karI che. emanI kRtio parathI joI zakAya che ke teo samartha rAsakavi Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 mAladevakRta 'sthUlibhadra phAga'mAM enI racanAsAla ApI nathI, paraMtu enI eka hastaprata vi.saM. 1650mAM lakhAyelI maLe che. eTale kavie A phAgukAvyanI racanA vi.saM. 1650mAM athavA te pUrve karelI hovI joie e spaSTa che. 136 A sthUlibhadra phAgunI racanA kavie saLaMga eka ja dezImAM, 107 kaDImAM karI che. kAvyanI prathama kaDImAM kavie potAnI kRtine 'phAga' tarIke oLakhAvI che. pAsa jiNaMda juhArIi, samaruM sArada mAyA re, gAuM phAga sohAmaNuM thUlibhadra munirAyA re. kavi mAladevamunie 'sthUlibhadra phAga'mAM sthUlibhadranA jIvanavRttAMtanuM saMkSepamAM sAdyaMta nirUpaNa karyuM che. sthUlibhadra vizenI anya phAgu kRtiomAM ATalI badhI vigato sAthe kathAnuM nirUpaNa thayeluM nathI. kavino upakrama ja jANe phAgune nimitte kathAnirUpaNa karavAno hoya ema jaNAya che. AraMbhanI bIjI kaDInI mAMDaNI ja e prakAranI thai che. juoH pADalapura rulIAmaNuM naMda kari tihAM rAjo re; loka prajA savva sukhai si, sAra sahunAM kAjore. kavi vararuci paMDitano, zrIyakanA vivAhano, zakaTAlanA mRtyuno, sthUlibhadrane maMtrI thavA mATenA niyaMtraNano ema eka pachI eka prasaMganuM saMkSepamAM upamA, daSTAnnAdi sAthe varNana karatA jAya che. trIsa kaDI sudhI A rIte sthUlibhadrano pUrva vRttAnta Ave che. sthUlibhadra gurunI AjJA lai kozAne ghare Ave che. e prasaMga 30mI kaDIthI zarU thAya che. sthUlibhadra cAturmAsamAM kozAne ghare AvyA che eTale kavie traNeka kaDImAM varSARtunuM varNana karyuM che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlibhadra vize phAgukAvyo 137 sthUlibhadranuM Agamana thatAM zaNagAra sajIne taiyAra thayelI kozAnuM zabdacitra doravAmAM kavie vividha upamAo prayojI che. ethI kavinuM varNana zRMgArarasika banyuM che. kAnahi kuMDala dhAratI, jAnu madanakI jAlI re, spAma bhujaMgI yU veNI, yauvana dhana rakhavAlI re. X X X kuca upari navasara vadhyu, motIhAra sohAvai re, parabata rti jana UtaratI, gaMgA nadI jala Avai re. X X * romAvali reSA vaNI, jAnu kI dIsi thaMbho re, kucabhAri namasaI kavaI yANi ki dIu uThaMbho re. Ama kozAnA keza, kapALa, adhara, dAMta, nayana, bhramara, kAna, jAnu, coTalo, kuca, romAvali, nAbhi, kaTi, caraNa ema mastakathI caraNa sudhInAM aMgAMgonuM keTaluMka paraMparAnusArI ane keTaluMka maulika varNana kavie ahIM karyuM che. kozAno prema sthUlibhadra mATe che, paraMtu sthUlibhadre paMca mahAvrata aMgIkAra karelAM hovAthI kozA have temane mATe priyatamA rahI nathI. eTale je praNayabhAva che te to phakta kozAno ja che. A taka jhaDapIne kavi ekapakSI prema kevo hoya che ane tenAM kevAM pariNAmo Ave che te vize suMdara dRSTAnto Ape che : eka aMgakai neharai, chU na hovai raMgo re; dIvA ke cittimAMhe nahIM, jali jali ari pataMgo re. re mana, prIti na kIjIi, kIjai ekaMgI kAho re; pANIke manahIM nahIM, mIna mari Ni mAhiu re. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 eka aMgaku neharu mUraSi madhukari kInuM re ketakIke manahIM nahIM bhamara mari rasa-vINuM re prIti ekaMgI jaI kIji, tuM saba kichU na lUhIM re, hoa cakora doSata rahaI cAMdu suthira na rahAI re. sUra kamalako sosahI, kamala sura-muSa jovi re eka aMgakaI nehara, raMga ki nahIM hovai re. neha ekaMga na kIjai, jiuM cAtaka dhana-nIro re, sAraMga pIuM pIla muSi boli, meha na jAnaI pIro re. kozA sthUlibhadrane AkarSavAnA prayAso kare che. pUrve kevA kevA moTA moTA mahAtmAo, are khuda zaMkara bhagavAna, kRSNa bhagavAna, vizvAmitra, pArAzara, naMdISeNa, rathanemi vagere strIne vaza thaI gayA che tenAM daSTAnto te Ape che, paraMtu sthUlibhadrane aNanama rahelA joine te emane namI paDe che. sthUlibhadranA upadezathI te zrAvikA tarIke vrata aMgIkAra kare che : yUlibhadra muni upadeTyu desavirasi tiNi lINI re, jina liSamIke naMdanA vezyA zrAvikA kInI re. cAturmAsa pachI sthUlibhadra, guru mahArAja pAse jAya che tyAre teo duSkara duSkara' kahIne sthUlibhadrane vadhAve che. paraMtu siMhaguphAvALA muni dveSa kare che tyAre bIjA cAturmAsamAM guru emane kozAne tyAM mokale che. paraMtu kozAne jotAM ja temanI zuddhabuddha rahetI nathI. kozA emane kahe cheH kozA kahi na mAnII dhana viNa bahAM koI re dharamalAbha kahI nAhI, arathalAbha bahAM hoi re. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlibhadra vize phAgukAvyo 139 kozA pratye AkarSAyelA muni cAlu cAturmAse vihAra karI ratnakaMbala mATe nepAla jAya che. pAchA Ave che tyAre kozA emane mohanidrAmAMthI jagADe che. muni guru mahArAja pAse AvI, kSamA mAgI AlocanA le che. sthUlibhadra-kozAnA jIvana vRttAntanI eka ghaTanA je sAmAnya rIte anyatra jovA nathI maLatI te kavie A kAvyamAM nirUpI che ane te enI eka vizeSatA che. sAdhanA dvArA prApta thatI sthUla siddhio karatAM paNa brahmacaryanI sAdhanA ghaNI caDiyAtI che e darzAvato eka prasaMga kavie nirUpyo che : muni sthUlibhadranA sAMnidhyathI kozAnuM hRdayaparivartana thayA pachI te vrata aMgIkAra karI zrAvikA bane che. tyArapachI eka divasa rAjasArathi AvIne kozAne batAve che ke pote dhanurvidyAnI eTalI sarasa sAdhanA karI che ke bANa choDIne AMbA parathI dhAre te kerIne pADI zake che. ema kahIne te AMbA parathI kerI pADI batAve che. kozA ene kahe che ke potAnI nRtyakalA AgaLa te dhanurvidyAnI kazI ja mahattA nathI. pote soya upara (arthAt evA aNIdAra khIlAo upara) nRtya karI zake che ema kahI te nRtya karI batAve che. pachI kozA rAjasArathine kahe che ke AvI sthUla vidyAo ane kalAo sthUlibhadranI zIlanI kalA AgaLa kazI visAtamAM nathI, nArInA sAMnidhyamAM rahevA chatAM sthUlibhadre potAnA brahmacarya vratane mana, vacana ane kAyAthI jarA paNa khaMDita thavA dIdhuM nahi e emanI ghaNI moTI ane caDiyAtI sAdhanA ane siddhi che. kavi mAladeva A prasaMga traNa kaDImAM saMkSepamAM nIce pramANe varNave che : eka divasa kozA ghare, rAja-sArathI Ayu re, AMba utArau bANa zuM, guNa ApaNuM diSADyuM re. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14) sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 kozA mAna utAratI, sUI upari nAci re, bola bola subhAginI, kavaNa kalA INa rAci re. kalA baDI yUlibhadrakI, jina nija sIla na khaMDa re, nArI saMgatimAhi vastu, bhUmaMDala jasu maMDiu re. phAgukAvyanI daSTie A kathAne AthI AgaLa laMbAvavAnI AvazyaktA nathI, paraMtu kavi mAladeve sthUlibhadra guru bhadrabAhu pAse karelo dasa pUrvono abhyAsa, emanI baheno AgaLa karI batAvelo camatkAra, guru mahArAja pAse mAgelI kSamA, saMghanI vinaMtIthI bAkInAM cAra pUrva guru sUtrathI bhaNAve che vagerenuM varNana paNa A phArukAvyamAM karyuM che. chelle kavi sthUlibhadranA zIlano mahimA darzAvI kRtinuM samApana kare che. subhASito e to kavi mAladevanI anokhI khAsiyata che. A nAnakaDI kRtimAM paNa teo svaracita subhASito gUMthI levAnuM cUkyA nathI. udAharaNarUpa nIcenAM keTalAMka subhASito juo : paga zuM dhUli uchAlI, sara upari AI lAgai re, IzuM yAni jIu ApaNaI, paMDita kahe tu jAgaI re. sUkaI sarovara jala vinA, haMsA kijhayuM re karesi, jasa dhari gamatIya goraDI, tasa kima gamaI re videza. vesa, kunArI, juArII, durajana atihi vigovAI re, agani, sApa, rAjA, yogI, kabahuM mIta na hovaI re. x x x Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 sthUlibhadra vize phAgukAvyo so kaMcaNa yA pahiroI, ju kAnahuM tuM toraI re maMtrI soI jaNIi, ju rAjA kihuM loDi re jaI paramezvara sIi, nAu ghAli kUTi re; ki vezyA ghara mokalaI, ki khelAvAI jUI re. Ama 107 kaDInI A racanAmAM kavi mAladevanI kavitvazaktino supere paricaya maLI rahe che. A phAgukRtimAM pravAhI kAvyapaMktio anAyAsa vahetI hoya ane navA-navA unmeSa dAkhavatI hoya evI pratIti thAya che. A phAgukAvyamAM yUlibhadranA samagra kathAnakanuM je rIte nirUpaNa karavAmAM AvyuM che te jotAM phAgukAvyane nimitte kathAkAvyanI racanA kavine hAthe thaI che ema kahI zakAya. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. paMDita panAlAla ka. gAMdhI tri-kAlika AtmavijJAna", "svarUpamaMtra" ane "kevaLajJAna-svarUpa aizvarya" e jaina tattvajJAnanA tathA AtmasvarUpanI vicAraNAnA traNa uttama graMthonA lekhaka, bahoLo ziSyavarga ane cAhaka samudAya dharAvanAra paMDita panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI vartamAna kALanA eka jJAnI ane sAdhaka puruSa hatA. paMDita panAlAla gAMdhIe vi. saM. 2054nA mahA vada 7 ne budhavAra tA. 18-2-98 nA roja potAnA vatana dhrAMgadhrAmAM 77 varSanI uMmare samAdhipUrvaka deha choDyo. emanA javAthI eka AtmajJAnI mahAtmA ApaNe gumAvyA che. potAno aMtakALa najIka AvI rahyo che e panAbhAI jANatA hatA. emane keTalAka samaya pahelAM peTamAM kensaranI gAMTha thai hatI. muMbaImAM emanA eka cAhaka ane kensaranA niSNAta DaoNkTara zrI azokabhAI mahetA pAse oparezana karAvyuM. tabiyata sArI thaI. dhrAMgadhrA gayA. tyAra pachI dhrAMgadhrAthI emano patra mArA para hato. temAM lakhyuM hatuM ke "pahelAM karatAM AhAra sArI rIte laI zakAya che. harAya-pharAya che." paraMtu thoDoka vakhata sAruM rahyuM. kensare pharI Uthalo mAryo. te bahu prasarI gayuM. bIjA oparezananI have zakyatA nahotI. DaoNkTaroe AgAhI karI dIdhI hatI ke have A vadhatA jatA kensaramAM be aDhI mahinAthI vadhu samaya kheMcI zakAya evI zakyatA nathI. paraMtu eka mahinAmAM ja emanA jIvanano aMta Avyo. pote aMta samaya sudhI pUrI svasthatA dharAvatA rahyA hatA. tIvra darda thatuM haze paNa te tarapha emano "upayoga' rahyo nahi. bolavAnuM dhImuM thaI gayuM hatuM. avAja nIkaLato nahoto. avasAnanA thoDA divasa pahelAM zaMkhezvaranI pUnama yAtrAnA emanA mitro ane cAhako zaMkhezvara jatI vakhate temane maLavA dhrAMgadhrA gayA hatA. e WWW.jainelibrary.org Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. paMDita panAlAla ja. gAMdhI 143 badhAMnI sAthe panAbhAIe bhAvathI vAta karI hatI ane potAno AdhyAtmika zubha saMdezo nIce pramANe lakhIne vaMcAvyo hatoH sarva jIva che siddha sama, paNa svarUpa bhUlI bhamyA kare. svarUpa bhajanA karo niraMtara vahAlA zrI vItarAga vade. kensara vadhatAM ghIme ghIme panAbhAinI badhI indriyo zAMta paDatI gai ane 18mI phebruArIe savAre 6-35 vAge teo anaMtanI yAtrAe grAlI nIkaLyA. AjIvana bALabrahmacArI paMDita panAbhAI dIkSita thai sAdhu thai zakyA nahotA, paraMtu emanI ucca AtmadazAne lakSamAM rAkhI dhrAMgadhrAnA lokoe emanI pAlakhI kADhI hatI ane utsavapUrvaka emanA mRtadehanA aMtima saMskAra karyA hatA. 5nAbhAi sAthe mAro pahelavahelo paricaya 1967nA arasAmAM thayelo. muMbaimAM copATInA upAzraye zrI kSamAsAgarajI mahArAjanuM tyAre cAturmAsa hatuM. ame eja makAnamAM upara rahetA. te vakhate emane bhaNAvavA mATe panAbhAi AvatA hatA. mahArAjazrIe emano mane paricaya karAvelo. panAbhAI paMDita hatA, paNa emane jotAM teo paMDita che evuM lAge nahi eTalI sAdAi ane eTalI saraLatA emanAmAM hatI. caherA upara paNa pAMDityano ke moTAino DoLa nahi. panAbhAI mahArAjazrIne je rIte samajAvatA ane emanI zaMkAonuM samAdhAna karatA te parathI lAgyuM ke teo zAstronA ghaNA sArA jANakAra che. vyAkhyAna ApatA sAdhubhagavaMtane bhaNAvanAranI sajjatA keTalI badhI hovI joie e samajI zakAya evuM che. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 mahArAjazrInA cAturmAsa pachI panAbhAInuM copATInA upAzraye AvavAnuM baMdha thayuM ane amAruM maLavAnuM paNa khAsa rahyuM nahi. rastAmAM maLIe to hAtha UMco karIe eTalo ja paricaya rahyo hato. tyArapachI varSo sudhI paraspara maLavAnuM khAsa banyuM nahi. paraMtu kyAMka paNa emanI vAta nIkaLe to emane maLanAra gauravabhera emane yAda kare. zrI panAbhAI gAMdhIno janma saurASTramAM prAMgadhrAmAM vi. saM. 1976nA mahAvada 4 ne tA. 25-1-1921nA roja thayo hato. emanA pitAnuM nAma jagajIvanadAsa somacaMda gAMdhI ane mAtAnuM nAma pArvatIbahena hatuM. pitAnI Arthika sthiti sAmAnya hatI. emanA traNa dIkarAmAM vacalA te panAbhAI hatA. panAbhAInI bAlyAvasthA ane kizorAvasthA dhrAMgadhrAmAM vItI hatI. emaNe dhrAMgadhrAnI zALAmAM aMgrejI cothA dhoraNa sudhIno (hAlanA AThamA dhoraNa sudhIno) abhyAsa karyo hato. emanuM zarIra sudaDha hatuM. vyAyAmazALAmAM teo niyamita vyAyAma karatA. dhrAMgadhrAnI pAThazALAmAM emaNe dhArmika sUtro vagereno abhyAsa sAro karyo hato. dhrAMgadhrAmAM AvatA sAdhu-sAdhvIonA gADha saMparkamAM teo AvatA. pa. pU. zrI kapUravijayajI mahArAjanuM cAturmAsa dhrAMgadhrAmAM hatuM tyAre panAbhAIe emanI sArI vaiyAvacca karI hatI. panAbhAinA moTAbhAI bahAragAma jai, zALA ane kolejamAM abhyAsa karI dAktara thayA. paNa panAbhAIne zALA kolejanA abhyAsamAM rasa na paDyo. kuTuMbanI nabaLI Arthika sthitine kAraNe yuvAvasthAmAM panAbhAI AjIvikA mATe muMbaI AvyA. cAMdI bajAra ane bIjAM bajAromAM vyavasAya karyo paNa khAsa phAvyA nahi. tevI Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. paMDita panAlAla ja. gAMdhI 145 prakRti paNa nahi. te daramiyAna teo pa. pU. zrI labdhisUri mahArAja ane siddhAMta mahodadhi 5. pU. zrI premasUri mahArAjanA gADha saMparkamAM AvyA hatA. baMnenA teo kRpApAtra banyA hatA. baMne pAsethI emaNe sAruM zAstrajJAna prApta karyuM hatuM. tyArapachI teo pa. pU. paMnyAsa zrI bhadraMkaravijayajIne maLyA hatA. teo paMnyAsajI mahArAjane potAnA guru tarIke mAnatA ane emanI pAsethI mArgadarzana meLavatA. panAbhAine dhArmika viSayamAM rasa hato. emanI satA vadhatI jatI hatI. eTale emaNe vyavasAya tarIke dhArmika viSaya bhaNAvavAnuM cAlu karyuM. judAM judAM gharomAM emane e prakAranuM kAma maLI rahetuM. pote ekalA hatA eTale bahu moTI AvakanI jarUra paNa nahotI. muMbaImAM goLadevaLa pAse eka cAlInI oraDImAM teo rahetA ane alagArI jIvana jIvatA. panAbhAI AjIvana bALabrahmacArI hatA. emanI yogasAdhanA vANI UMcI koTinI hatI. padmAsanamAM teo ghaNA kalAka sudhI besI thAktA. emaNe upadhAna tapa karyA hatAM. dasa varSa sudhI emaNe ekAsaNAM kayAM hatAM. paryuSaNamAM teo cosaTha pahorI pauSadha karatA. emaNe gaju padano saLaMga jApa sudIrgha kALa sudhI karyo hato. ethI emanI cetanA zakti kuMDalinI jAgrata thaI hatI. emanA atyaMta nikaTanA paricayamAM AvanArane A koI brahmajJAnI mahAtmA che evo bhAsa thayA vagara rahe nahi. ekAsaNAnI tapazcaryA pachI paNa jIvananA aMta sudhI teo prAyaH savAre eka ja samaya AhAra letA ane sAMje eka glAsa dUdha letA. AyaMbila karavAnI zakti rahI tyAM sudhI dara mahine eka AyaMbila karatA. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 panAbhAIne pUrvanA koI asAdhAraNa kSayopazamane kAraNe aMdarano ughADa ghaNo moTo hato. ene lIdhe svarUpajJAna ke Atmatattva vize; guNasthAnaka vize ke paMcAstikAya ke SaDadravya vize teo bolavAnuM cAlu kare tyAre pravAha vahevA lAge. emanuM samyaggadarzana vizuddha hatuM. padArthone judA judA nayathI ghaTAvavAmAM emanI maulika zakti dekhAI AvatI. UMDA svarUpaciMtana vagara AvuM bane nahi. dravyAnuyoga vize varSothI ciMtanamanana karatA rahevAne kAraNe panAbhAIne eka eka muddA vize vistArathI samajAvavAnuM rahetuM. pariNAme samaya jatAM emanI svAdhyAyazailI evI thaI gayelI ke eka muddAnI vAta karatAM karatAM bIjA trIjA muddA upara kyAMnA kyAM teo nIkaLI jatA. gahana viSayane saraLa bhASAmAM, gharagaththu daSTAnto dvArA rasika rIte tarkabaddhatAthI samajAvavAnI emanI pAse viziSTa zakti hatI. potAno viSaya ghaNo gahana che ane potAne jeTalI spaSTatAthI samajAya che eTaluM bIjA badhAMne kadAca tarata na samajAya e teo jANatA hatA. ethI ja jyAre teo svAdhyAya karAvatA hoya te daramiyAna jyAM jyAM kaThina vAta Ave tyAM teo bolatA, "zuM kIdhuM ? pharIthI kahuM chuM." athavA phakta "pharIthI' ema kahIne teo vicArane barAbara spaSTatAthI bIjItrIjI vAra rajU karatA. dravyAnuyoga (dravya, guNa, paryAya) emano viSaya hato ane emAM ja emane rasa hato. eTale jaina itihAsanI, jaina sAhityanI ke zilpanI vAta karIe to teo nikhAlasapaNe kahetA ke emAM potAnI e viSe adhikRta jANakArI nathI. eno abhyAsa karavAmAM potAne rasa ocho paDe che kAraNa ke e viSayo saikAlika nathI. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. paMDita panAlAla ja. gAMdhI 147 - I. sa. 1982mAM jaina yuvaka saMghanuM pramukhapada mATe svIkAravAnuM AvyuM tyAre saMghanI vividha pravRttio cAlu karavAnAM sUcanomAMnuM eka sUcana saMghanA upakrame AdhyAtmika viSayanA vargo cAlu karavAnuM hatuM. mArA mitra zrI pravINabhAI maMgaLadAse e mATe paMDita panAbhAInuM nAma sUcavyuM, kAraNa ke emanA jamAi zrI sUryavadana jhaverI panAbhAInA ghare cAlatA svAdhyAya vargamAM niyamita jatA hatA. eka divasa huM panAbhAIne ghare pahoMcyo. mAro paricaya Apyo ane copATInA upAzraye maLelA e jUnI smRti tAjI karAvI. mArAM patnI tArAbahena dhrAMgadhrAnA vatanI che ane tyAM sakaLazA zerImAM emanuM piyara che e jANIne emane AnaMda thayo. emaNe bahu saraLatAthI amAruM nimaMtraNa svIkAryuM ane saMghanA kAryAlayamAM AdhyAtmika viSayanA svAdhyAya vargo cAlu thayA. traNeka mahinA dara guruvAre bapore emaNe A rIte sevA ApI hatI. panAbhAi goLadevaLathI zrIpALanagara rahevA AvyA. tyAM teo potAnA ghare savAre ke bapore niyamita niHzulka svAdhyAya ghaNAM varSa sudhI karAvatA rahyA hatA. mUrtipUjaka ane sthAnakavAsI sAdhu-sAdhvIo paNa emanA svAdhyAyamAM AvIne besatAM. keTalAyanI zaMkAonuM samAdhAna tarata teo karI ApatA. potAne kaMIka pUchavuM hoya to teo panAbhAI pAse pahoMcI jatAM. huM paNa koI koI vakhata e rIte jato, paraMtu vizeSa to rAtre nava-dasa vAge aThavADiyAmAM eka-be vakhata jato ke jyAre emanI sAthe nirAMte ekalA besI zakAya. panAbhAI sAthe pachIthI eTalI AtmIyatA thaI hatI ke teo amArI sAthe jaina sAhitya samArohamAM paNa AvavA lAgyA hatA. pAlanapura, pAlItANA, boMtera jinAlaya (kaccha), cArUpa vagere sthaLe Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 teo AvyA hatA ane emanI jJAnagoSThIno lAbha saune maLyo hato. teo koI nibaMdha lakhIne lAvatA nahi, paraMtu maukhika vaktavya ApatA. emanA vaktavya mATe ame khAsa judI beThaka rAkhatA. 1986mAM pAlanapuramAM teo vibhAgIya beThakanA adhyakSa hatA. cArUpanI beThakamAM pa. pU. zrI jaMbuvijayajI mahArAje emane sAMbhaLyA pachI panAbhAIne pharIthI sAMbhaLavA mATe potAnI IcchA darzAvI hatI ane e pramANe pAchaLathI pharIthI cArUpa jaIne e kAryakramanuM Ayojana karyuM hatuM. pAlItANAmAM emanA vaktavya vakhate sAdhu-sAdhvIno vizALa samudAya emane sAMbhaLavA mATe ekatra thayo hato. kacchamAM emane mATe alaga beThaka rAkhavAmAM AvI hatI. tyAM paNa sAdhu-sAdhvIoe emane pharIthI kacchamAM bolAvavA mATe jAheramAM mAgaNI karI hatI. panAbhAI gharamAM ekalA rahetA, paNa Akho divasa satata koI ne koI emane maLavA AvyuM hoya. Ave eTale jJAnagoSThI cAlu thAya. varSonA anubhavane lIdhe tattvajijJAsu mANasane pArakhavAnI emanAmAM zakti hatI. mAtra dalIlabAjI karavA AvelA mANasanI khabara paDe ke tarata teo mauna thai jai pachI bIjA viSayanI vAta karatA. jyAre koIpaNa na hoya tyAre teo potAnA AtmasvarUpamAM masta banatA. roja amuka nizcita karelo maMtrajApa acUka karI jatA. teo pArzvanAtha ane padmAvatI mAtAno jApa karatA. tevI rIte mANibhadravIrano jApa karatA. roja savAre snAna vagerethI paravArIne jinapUjA karavA jatA. emano rojano krama barAbara goThavAI jato. panAbhAI lagabhaga pAMca dAyakA jeTalAM varSo muMbaImAM ekalA rahyA, paNa hAthe rasoI karI nahotI ke loja-vIzImAM jamavAnuM baMdhAvyuM Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. paMDita panAlAla ja. gAMdhI 149 nahotuM. vastutaH bhojana mATenAM nimaMtraNone teo pahoMcI zakatA nahi. koIka ne koIka ghare emanuM jamavAnuM goThavAI ja gayuM hoya. e batAve che ke emano ziSyavarga ane cAhaka varga keTalo badho vizALa ane bhAvavALo hato. emanI suvAsa keTalI badhI prasarelI hatI. khaMbhAtanA keTalAka zreSThIo sAthe emane ghara jevo saMbaMdha thai gayo hato. keTalAye mitro emane potAne ghare rahevA bolAvatA. keTalAka pravAsamAM ke tIrthayAtrAmAM emane sAthe laI jatA. amArI vinaMtIne mAna ApI panAbhAI eka aThavADiyuM amAre ghare paNa rahevA AvyA hatA. e aThavADiyA daramiyAna emanA satata sahavAsano amane lAbha maLyo. e samayamAM pU. upAdhyAya zrI yazovijayajI kRta "dravyaguNaparyAyano rAsa" teo amane samajAvatA hatA. alabatta, Akho rAsa pUro na thayo, to paNa emanI pAsethI tattvanI ghaNI sArI samajaNa sAMpaDI hatI. chellAM keTalAMye varSathI panAbhAI pUnamanI zaMkhezvaranI yAtrA karatA. pUnamanI zaMkhezvara tIrthanI yAtrA karanAra eka maMDaLamAM panAbhAI joDAI gayA hatA. be divasanA tyAMnA rokANamAM teo pUjA kare ane jeone rasa hoya teone svAdhyAya karAve. Ama varSo sudhI emaNe pUname zaMkhezvaranI yAtrA karI hatI. ekavAra panAbhAI sAthe huM zaMkhezvaranI pUnamanI yAtrAe gayo hato. e vakhate pa. pU. zrI kalApUrNasUri mahArAja zaMkhezvaramAM birAjamAna hatA. ame emane vaMdana karavA gayA. panAbhAI sAthe doDha be kalAka jJAnagoSThI cAlI. te vakhate jaNAyuM hatuM ke pa. pU. kalApUrNasUri mahArAjane panAbhAI mATe atyaMta Adara che. teo jyAM cAturmAsa hoya ane anukULatA hoya to potAnA ziSya-ziSyAnA Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa0 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 parivAra mATe bAra-paMdara divasa ke mahino svAdhyAya karAvavA mATe panAbhAIne bolAvatA. panAbhAI taMtravidyAnA, jyotiSazAstranA ane nimittazAstranA paNa sArA jANakAra hatA. alabatta, A zAstrone teo lokavyavahAranI daSTie ja mahattva ApatA. AtmajJAnanI daSTie A zAstronuM bahu mUlya nathI ema teo jANatA ane samajAvatA. duHkhathI bahu ja mUMjhAyelA jIvo hoya ane emane AvuM kaMIka AlaMbana levuM ja hoya to te aMge teo mArgadarzana ApatA. dakSiNAvarta zaMkha ane rudrAkSa vizenI emanI jANakArI Azcarya pamADe tevI hatI. pote pAse zaMkha rAkhatA ane rudrAkSanI mALA gaLAmAM paheratA. koIne joie to maMgAvI ApatA. vividha prakAranAM ratno vizenI paNa emane ThIka ThIka mAhitI hatI. plAsTikanI ke sAmAnya paththaranI navakAravALI karatAM rudrAkSanI navakAravALI gaNavAthI sparzamAM je pharaka paDe che tethI japa-dhyAnamAM keTalo vizeSa lAbha thAya che te teo kahetA. rudrAkSanA sparzathI Arogya paNa sAruM rahe che e vize graMthomAMthI vaMcAvatA. hiMdu saMnyAsIo hajAro varSathI rudrAkSanI mALA paheratA AvyA che. jaina sAdhu-sAdhvIo paMcamahAvratadhArI hoya che eTale emane rudrAkSanI ke bIjI kazAnI mALA na khape. paNa gRhastha mATe rudrAkSano spaSTa niSedha zAstra graMthomAM karavAmAM Avyo hoya evuM kyAMya vAMcavAmAM AvyuM nathI. panAbhAIe rudrAkSanI eka navakAravALI amane paNa ApI hatI je emanI smRti rUpe ame sAcavI rAkhI che ane niyamita gaNIe chIe. panAbhAI sAthenI maitrIne lIdhe eka moTo lAbha e thayo ke emanA svAdhyAyanI emanA ziSyoe lIdhelI noMdho athavA utArelI keseTo Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. paMDita panAlAla ja. gAMdhI parathI vyavasthita lekho taiyAra karAvavAnuM mAruM nimaMtraNa emaNe svIkAryuM. teo kahetA ke lakhavAnuM emane phAve evuM nathI, kAraNa ke e prakAranI zakti pote khIlavI nathI. vastutaH e dizAmAM emanuM lakSya ja gayuM nathI. paraMtu mArI vinaMtIthI emaNe e kArya zrI sUryavadanabhAI jhaverIne soMpyuM. noMdhone AdhAre lekho taiyAra thayA. ane e badhA lekho 'prabuddha jIvana'mAM chapAyA ane 'trikAlika AtmavijJAna' e nAmathI graMtharUpe prakAzita thayA. navakAra maMtra vizeno emano maulika ciMtanAtmaka sudIrgha lekha 'svarUpamaMtra' nA nAmathI svataMtra pustikA rUpe pragaTa thayo che. evI ja rIte 'kevaLajJAna-svarUpa aizvarya' nAmanI lekhamALA paNa graMthastha thaI hatI. A rIte panAbhAie jaina darzananA siddhAnto vize jIvanabhara je manana ciMtana karyuM ane je svAdhyAya karAvyo e lekhita svarUpe prApta thayo e emane mATe tathA tattvajijJAsA dharAvanAra sau koi mATe AnaMdano viSaya rahyo che. 151 panAbhAino anya darzanono abhyAsa paNa sAro hato. eTaluM ja nahi, anya darzananA siddhAntone jaina darzananI daSTie ghaTAvavAnI emanAmAM AgavI maulika sUjha hatI. hiMdu sAdhu-saMnyAsIo sAthe paNa temane gADha saMbaMdha hato. emanAmAM mithyA matAgraha nahoto. ethI ja svAmI madhusUdanajI, svAmI mAdhavatIrtha, svAmI zaraNAnaMdajI vagerenA gADha saMparkamAM teo rahetA hatA. jyAre teo temane maLe tyAre teo panAbhAine bahu Adara-bahumAnapUrvaka bolAvatA. panAbhAi eka vakhata svAmI mAdhavatIrthane maLelA tyAre emaNe svAmIjIne kaheluM ke 'tame tamArA pustakamAM jaina darzananA sApekSavAdane ane AinsTAinanA sApekSavAda (Theory of Relativity)ne eka Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 gayAM che, paraMtu baMne vacce mahattvano pharaka che. AinsTAinanA sApekSavAdamAM apUrNatAnI apUrNata sAthenI sApekSanI vAta che, paraMtu jaina darzana pUrNane kendramAM rAkhI apUrNatA sAthenI sApekSatA samajAve che. svAmIjIne panAbhAInI e vAtamAM ghaNo rasa paDyo hato ane pretAnI vicAraNAmAM rahelI kSati svIkArI hatI. panAbhAinI be bahenoe dIkSA lIdhI hatI. paraMtu panAbhAI dIkSA nahotA laI zakyA. aMgata parimitatAne kAraNe dIkSA levAnA eTalA tIvra bhAva paNa nahotA. bIjI bAju potAnA vyavahAru gRhasthajIvananI maryAdAo mATe tathA kyAreka AgrahI banI jatA potAnA svabhAva mATe teo sabhAna hatA. khAsa to nAnI uMmaramAM paDelI pAna khAvAnI Teva chUTatI nahotI. alabatta, parvatithie ke rAtre teo pAna khAtA nahi. pAna, kAtho, cUno ne sopArI teo sAthe rAkhatA. hAthe pAna banAvatA. emanA keTalAka cAhakone panAbhAInA hAthe baneluM pAna khAvAnuM gamatuM. huM paNa maLavA gayo houM ane mane pAna khAvAnuM kahe to hAthe na banAvatAM huM kaheto ke "tame banAvI Apo to khAuM. pAna khAvAnI mane Teva nathI, tema enI bAdhA paNa hamaNAM nathI. paNa, tamArA hAthanuM pAna khAvAmAM judo ja AnaMda che." panAbhAIe muMbaImAM zrIpALa nagaramAM Avelo potAno phaleTa vecavAno vicAra karyo. eka vakhata emaNe mane kahyuM ke mArAM varSo have pUrAM thavAmAM che. acAnaka kaMI mane thaI jAya to phaleTa konA hAthamAM jAya ane tenuM zuM thAya te kaMI kahevAya nahi. eTale A phaleTa veLAsara vecI kAyama mATe dhrAMgadhrA rahevA javuM che. phaleTanI rakamamAMthI dhrAMgadhrAmAM bhAinuM ghara sarakhuM karAvI levuM che ane temanI sAthe rahevuM che. taduparAMta baMne sAthvI baheno have vayovRddha thayAM che Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. paMDita panAlAla ja. gAMdhI 153 ane emanAthI vihAra thato nathI. eTale emane sthiravAsa mATe amadAvAdamAM jagyA lai ApavI che ane muMbaImAM borIvalI ke virAramAM nAno phuleTa rAkhavo che ke jethI potAne muMbaI AvIne rahevuM hoya to rahI zakAya. A rIte panAbhAie zrIpALa nagaranuM ghara choDyuM, paNa mahinAmAM aDadhA divasa dhrAMgadhrAmAM ane aDadhA divasa muMbaImAM rahevAnuM thayuM. teo muMbaI Ave tyAre dasa paMdara divasa rahe ane zaMkhezvaranI pUnamanI jAtrA karanArA maMDaLamAM joDAI, zaMkhezvaranI yAtrA karI tyAMthI sIdhA dhrAMgadhrA cAlyA jatA. muMbaImAM teo potAnA ghare UtaratA, paNa ghaNuMkharuM koIka ne koIka cAhaka bhAI-bahenane tyAM rahetA. emano cAhaka varga vizALa hato ane potAne tyAM rahevA mATe Agraha thato. panAbhAI dhrAMgadhrA rahevA gayA eno eka viziSTa lAbha e thayo ke muMbaI karatAM tyAM emane nirAMta vadhu maLatI. avarajavara ochI rahetI. ethI teo dhyAnamAM besI AtmaciMtana karatA. emaNe chelle chelle phakta kevaLajJAnanA viSaya para ja mananaciMtana karyuM. zrI sUryavadanabhAIe emanI pAse jaine A badhuM emanuM ciMtana zabdastha karI lIdhuM. A rIte panAbhAInA aMtima divaso emanI IcchAnusAra AtmasvarUpamAM lIna thavAmAM ane kevaLajJAna vize mananaciMtanamAM pasAra thayA. paMDita panAlAla ja. gAMdhInA svargavAsathI ApaNe eka AtmajJAnI-tattvajJAnI mahAtmA gumAvyA che. emanA AtmAnI sadgati ja che ane e mATe ja ApaNI prArthanA che ! Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. vasanajI lakhamazI zAha mArA mitra ane jaina samAjanA eka AgevAna tathA saMniSTha kAryakara zrI vasanajI lakhamazI zAhanuM 69 varSanI vaye tA. 12mI phebruArI 1998nA roja muMbaImAM avasAna thayuM. zrI vasanajIbhAI chellA keTalAka vakhatathI kiDanInA rogathI pIDAtA hatA. aThavADiyAmAM traNa vakhata DAyAlisisa mATe hospiTalamAM jatA hatA. tyAra pachI dAktaroe salAha ApI ke kiDanI TrAnsaplAnTa karAvavI. emanAM dharmapatnI zrI kAntAbahenanI kiDanI yogya jaNAI. te TrAnsaplAnTa thaI. thoDA mahinA sAruM rahyuM, paNa pachI tabiyata bagaDatI gaI ane hospiTalamAM dAkhala thayA. divase divase zarIra ghasAtuM gayuM ane ema karatAM chevaTe emanA jIvanano dIpa bujhAI gayo. 1997nuM varSa vasanajIbhAI mATe bahu bhAre rahyuM. vAraMvAra hospiTalamAM DAyAlisisa, oparezana, sAravAra mATe javAnuM rahyA karyuM. daramiyAna emanAM mAtuzrI ratanabAInuM avasAna thayuM. taduparAMta jamAInuM paNa ghaNA divasa bebhAna rahyA pachI avasAna thayuM. jamAInA avasAnanA samAcAra vasanajIbhAIne AghAta na lAge e mATe ApavAmAM AvyA na hatA. to paNa emanI lAMbA samaya sudhInI bebhAna avasthAne kAraNe teo ciMtita hatA. - vasanajIbhAInA kuTuMba sAthe mAro paricaya to TheTha 1955nA gALAmAM thayo hato, kAraNa ke emanAM nAnAM bahena zrI suzIlAbahena tathA bhAIzrI mULacaMdabhAI jheviyarsa kolejamAM mArA vidyArthI hatAM. tyAre teo ghATakoparamAM rahetAM. paraMtu e saMbaMdha adhyApaka ane Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 sva. vasanajI lakhamazI zAha vidyArthIne hoya tevo aupacArika hato. vasanajIbhAI sAthe tyAre mAro paricaya nahi. e thayo 1975nA gALAmAM. vasanajIbhAie mAtApitA ane bhAIonI saMmatithI pArivArika vyavasAya choDI jAhera jIvanamAM, sevAkAryanA kSetramAM jhaMpalAvyuM. tyArapachI amAro paricaya thayo hato. teo paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM AvatA. aneka jAhera kAryakramomAM teo upasthita hoya. e rIte emane vAraMvAra maLavAnuM thatuM. temanA saraLa, nikhAlasa ane maLatAvaDA svabhAvano A rIte sarasa paricaya thayo hato ane uttarottara e vikasato gayo hato. amArI maitrI vadhu gADha thatI gaI 1980nA gALAmAM. i.sa. 1983mAM paryuSaNa vyAkhyAnamALA pUrNa thayA pachI teo ghare AvI pahoMcyA. temaNe kahyuM ke "zrI mahAvIra jaina vidyAlaya taraphathI tame jaina sAhitya samAroha yojo cho. te have amArA kacchamAM yojavA mATe nimaMtraNa ApavA Avyo chuM." emanI darakhAstathI mane harSa thayo. acalagaccha taraphathI ane potAnA taraphathI badho ja kharca ApavAnI tatparatA emaNe batAvI. vadhumAM vadhu lekhakone nimaMtraNa ApavA ane rAjasthAna tathA uttara pradezamAMthI paNa lekhakone bolAvavA emaNe sUcana karyuM. paraMtu eTale dUrathI AvatA lekhakone bhADuMbhaLyuM ApatAM bajeTa keTaluM badhuM vadhI jAya ! paNa emanI bhAvanA ghaNI UMcI hatI. vaLI emaNe kahyuM ke ATale dUra dUrathI loko kaccha AvatA hoya ane kacchamAM tIrthonI yAtrA karyA vagara jAya te kema game ? potAnA taraphathI bhadrezvara ane paMcatIrthInI yAtrA paNa goThavAI. (boMtera jinAlaya mATe tyAre jamIna levAI gaI hatI, e sthaLanI Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 sAMprata sahaciMtana bhAga-10 paNa mulAkAta goThavAI hatI.) Ama, kacchamAM mAMDavI khAte yojAyelo jaina sAhitya samAroha, sarva samArohamAM sauthI vadhu yAdagAra banI gayo hato. zrotAonI ane sAdhu sAdhvIonI saMkhyA paNa ghaNI ja moTI hatI. samArohamAM nibaMdho sArI saMkhyAmAM vaMcAyA. bhojana, utAro vagerenI vyavasthA paNa suMdara hatI. kacchamAM pharavAmAM gAmegAma vAjategAjate moTuM sAmaiyuM thatuM. sthAnika AgevAno badhA hAjara rahetA. sabhAo thatI. prAsaMgika vaktavyo rajU thatAM. badhA kAryakramomAM vasanajIbhAInI sUjha, kAryadakSatA, Ayojanazakti ane dIrdhadaSTi to rahelAM hatAM ja, paNa e badhAMthI vadhu to emanI maheMkatI suvAsa hatI emanuM kAma karavA sau tatpara ane sau rAjI. sAmAnya rIte jaina sAhitya samArohamAM thatAM kharca karatAM ghaNuM vadhAre kharca emaNe karyuM, paNa padhArelA mahemAno, sthAnika saMgho ane sAdhu-sAdhvIo saune atyaMta saMtoSa thayo. vasanajIbhAIe vyavasAyamAMthI nivRtti lIdhI hatI eTale ghaNI saMsthAomAM teo samaya ApI zakatA hatA. pramukha, maMtrI, khajAnacI, TrasTI ke kAryavAhaka samitinA sabhya tarIke saMkhyAbaMdha saMsthAomAM teo sakriyapaNe bhAga letA hatA. e saMsthAomAM javAnuM, enI kAryavAhImAM rasapUrvaka bhAga levAnuM, prasaMge rakama lakhAvavAnuM, kAma karIne ghasAI chUTavAnuM emane gamatuM. uttarottara anubhava vadhato jatAM jhaDapathI kAma karavAnI ane AgevAnI levAnI sUjha paNa emanAmAM AvI hatI. pote mukhya sattAdhIza hoya to bIjAne khUMce nahi evI rIte kAma karAvavAnI dakSatA emanAmAM hatI. badhI vAtane AvarI letuM prAsaMgika vaktavya rajU karavAnI emanI zakti khIlI hatI. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. vasanajI lakhamazI zAha saMgharSa, vivAda, kalaha, huMsAtuMsI vagere vasanajIbhAine gamatAM nahi. e emanI prakRtimAM nahotAM. badhAMnI sAthe banADavuM, badhA rAjI rahe evuM kArya karavuM e emanI nItirIti hatI. mAla-milakatanA jhaghaDA hoya, lagna ke vicchedanA prazno hoya, bhAgIdArInI samasyAo hoya, keTalAMye kuTuMbo vasanajIbhAine viSTikAra tarIke nimatA ane emano nirNaya svIkAratA. 'kajiyAnuM moM kALuM' evuM mAnanArA, kyAreya UMce sAde na bolanArA, koine kaDaka zabdomAM Thapako na ApanArA vasanajIbhAi saunI sAthe haLIbhaLI jatA, ethI emanA cAhako svAbhAvika rIte emanA pratye AdarabhAva dharAvatA. 157 vasanajIbhAi milanotsuka prakRtinA hatA. badhAMne maLe. sAmethI bolAve. khabara aMtara pUche. teo vyavahAra bahu sAcavatA. emanAM sagAMsaMbaMdhIo eTalAM badhAM, mitravartuLa paNa eTaluM moTuM ane vividha saMsthAonA sahakAryakartAo sAthenI dostI paNa vizALa. darekane tyAM sagAi, lagna, mAMdagI, maraNa vagere prasaMge vasanajIbhAi pahoMcya ja hoya. e bAbatamAM jarA paNa ALasa temanAmAM jovA na maLe. nAnA moTA saunI sAthe eka banIne rahe ane darekane jAte madadarUpa thavAno athavA bIjA dvArA madada karAvavAno prAmANika prayAsa karI chUTe. ethI samAjamAM emano mobho ghaNo UMco thayo hato. vasanajIbhAi dharmapriya hatA. sAdhu-sAdhvIo pratye emane atyaMta AdarabahumAna hatAM. ame ghaNe ThekANe sAthe pravAsa karyo che. jyAM jaie tyAM derAsaramAM darzana karavA javAnuM teo avazya yAda rAkhe ja. vaLI tyAM koi sAdhu-sAdhvI che ke nahi tenI tapAsa kare ane hoya to emane vaMdana karavA javAnuM cUke nahi. pote badhAM sAdhu-sAdhvIne Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 sAMprata sahaciMtana bhAga-10 nAmathI oLakhe ane teo paNa vasanajIbhAine jotAM ja harSa anubhave. emanA eka saMsArI bhAbhI te pU. punita guNAzrInI sukhazAtA pUchavA teo vAraMvAra jatA. pravAsa e vasanajIbhAInI eka priya pravRtti hatI. anivArya kAraNa na hoya to teo nirdhArita pravAsamAM avazya joDAyA ja hoya. pravAsamAM teo badhAMnI sAthe haLe bhaLe ane badhAMnI sagavaDanuM dhyAna rAkhe. judA judA kAryakramo ane yojanAo mATe sarerAza mahine ekAda vakhata to kacchamAM javAnuM temane thAya. emanA pragADha mitra zrI dAmajIbhAI enkaravAlA ghaNuMkharuM sAthe hoya. ghATakoparanA DaoN. ela. ema. zAha ane emanA dharmapatnI nirmaLAbahena vasanajIbhAInA khAsa mitra. DaoNkTare himAlayamAM badrIkedAranA pravAsanuM Ayojana karyuM hatuM tyAre mane paNa nimaMtraNa ApyuM hatuM. DaoNkTara, vasanajIbhAI tathA anya mitro sAtheno dasa divasano amAro e suyojita prayAsakAryakrama kharekhara smaraNIya banI gayo hato. vanasanajIbhAInAM dharmapatnI kAntAbahena paNa eTalAM ja premALa. ghaNuMkharuM vasanajIbhAI ane kAntAbahena sthAnika kAryakramomAM ke bahAragAmanA pravAsomAM sAthe ja hoya. kiDanInI takalIpha zarU thayA pachI kAntAbahena emanA khAvApIvAnuM bahu dhyAna rAkhe. baMnenuM dAmpatyajIvana bIjAne preraNA levA jevuM gaNAya. vasanajIbhAI nokaracAkaro sAthenA vyavahAramAM paNa potAnuM moTApaNuM dAkhavatA nahi. garIbo ane tavaMgaro-sarvanI sAthe temano Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 sva. vasanajI lakhamazI zAha vyavahAra saMvAdamaya raheto. ethI ja garIbomAM, vizeSataH kacchanA gAmaDAMonA garIbonAM hRdayamAM teo anokhuM sthAna dharAvatA. vasanajIbhAInI evI bhAvanA hatI ke huM muMbaI yunivarsiTImAMthI nivRtta thAuM te pahelAM acalagacchanAM koI sAdhu-sAdhvIne mAre pIeca. Dino abhyAsa karAvavo. e mATe ochAmAM ochI snAtakanI DigrI hovI jarUrI che. daramiyAna sametazikharamAM yojAyelA ItihAsasaMmelanamAM gayo hato. tyAre vasanajIbhAI paNa zikharajI AvelA. pa. pU. gacchAdhipati zrI guNasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba sAthe emane carcA thaI. pIeca. DI. karavAnI yogyatA koNa dharAve che enI tapAsa thaI ane pU. sAdhvI zrI mokSaguNAzrIjInuM nAma AvyuM. huM to emane maLelo paNa nahi. bIje divase savAre saMgha zatruMjayanI yAtrA mATe prasthAna karavAno hato. sau ekatra thayA hatA. te samaye pU. gacchAdhipatie jAhera karyuM ke "DaoN. ramaNabhAI sAdhvI mokSaguNAzrIjIne pIeca DI.no abhyAsa karAvaze." huM to Azcaryasahita AnaMda anubhavI rahyo. A badhI yojanAmAM vasanajIbhAIno utsAha ja kAma karI gayo. zatruMjayanI yAtrA pachI sAdhvIjI muMbaImAM padhAryA. teo jyAM vihAramAM hoya tyAM mane lAvavA-lai javAnI javAbadArI vasanajIbhAIe svIkArI lIdhI. sAdhvIjIe paNa mana mUkIne kAma karyuM. cAra varSamAM emaNe mahAkavi zrI jayazekharasUri para zodhaprabaMdha taiyAra paNa karI lIdho, prakAzita paNa thayo. vasanajIbhAI jyAre zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA jinAgama TrasTanA pramukha thayA tyAre baMdha paDelI jaina sAhitya samArohanI pravRtti emaNe pharI pAchI cAlu karAvI. eka vakhata zikharajI ane be vakhata Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana bhAga-10 kacchamAM-ema traNa vAra emanI preraNAthI sAhitya samAroha yojAyo. emanuM nAma moTuM, saMbaMdho gADha ne suvAsa paNa eTalI ke badhe ja badhI vyavasthA tarataM goThavAi jatI. emanuM kAma upADI levA emanA mitro tatpara. e badhAM uparAMta mane emanI sauthI vadhu sparzI gai te udAratA. mAre bajeTanI maryAdAmAM rahIne kAma karavAnuM rahe. eTale jyAM kharca vadhavAno saMbhava hoya tyAM pahelethI ja teo mane kahI de, 'e kharcanI phikara na karazo. e mArA taraphathI che.' Ama, kyAreka to samArohanA bajeTa jeTalI ja rakama aMgata rIte teo bhogavI letA ane chatAM e vize jarA paNa ullekha kyAMya thavA na detA. 160 potAno aMtakALa najIka AvI rahyo che evo khyAla emane AvI gayo hato. eTale ja pote pUrA bhAnamAM hatA tyAre je je saMsthAone dharmAdAnI rakama pote ApavA icchatA hatA te badhAnA ceka svahaste lakhIne ApavAnuM cAlu karI dIdhuM hatuM. huM hospiTalamAM maLavA gayo tyAre amArA jaina yuvaka saMgha mATe emaNe rUpiyA ekavIsa hajArano ceka potAnA hAthe lakhIne mArA hAthamAM mUkyo. emanI A zubha bhAvanAthI huM bhAvavibhora thai gayo hato. vasanajIbhAie deha choDyo e divase bapore huM emanI pAse ja hato. temaNe bhAna gumAvI dIdhuM hatuM. chellA zvAsa cAlatA hatA. rAta divasa emanI sevAcAkarI karanAra kAntAbahena, putra pIyUSabhAI, putravadhU prItibahena, putrIo, bhAio zrI dhanajIbhAi ane zrI mULacaMdabhAi tathA parivAranA anya sabhyo, svajano vagerene khyAla AvI gayo hato ke have emanA jIvanano aMta AvI rahyo che. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 sva. vasanajI lakhamazI zAha hospiTalamAMthI huM ghare pahoMcyo tyAM to pIyUSabhAIno phona Avyo ke vasanajIbhAIe deha choDI dIdho che. vasanajIbhAie pArthiva deha choDyo, paNa emanI saurabha cAre tarapha prasarI rahI. emanA avasAnathI samAje eka saMniSTha, sakhAvatI, sevAbhAvI kAryakara gumAvyo che. mane eka parama mitranI khoTa paDI che. emanA puNyAtmAne zAnti ho ! Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'prabuddha jIvana'mAM lekhakanA pragaTa thayelA lekhomAMthI graMthastha thayelA lekhonI yAdI 'sAMprata sahaciMtana'-bhAga 1 (1) lagna saMsthAnuM bhAvi (2) asatyanA prayogo (3) sanmAna pratIko (4) kephI padArthono vadhato pracAra (5) pada ane pAtratA (6) jIva choDAvavAnI pravRtti (7) nAtAlanI eka viziSTa ujavaNI (8) kavinuM sanmAna (9) moTAM pralobhano (10) nirdoSa, ajJAna ane divya (11) tIrthayAtrA (12) karacorI (13) jAhera saMsthAomAM karakasara (14) bhASA sAhityanuM adhyayana-adhyApana (15) vartamAnapatra ane satyaniSThA (16) kUtarAMonI samasyA (17) vidyopAsanA ane vidyApoSaNa (18) vizva saMmelano (19) barpha veruM vapnA (20) navI davAo-navI samasyAo (21) pazupaMkhIonI nikAsa (22) pAzavI ramata-baoNksiMga (23) pravAsaudyoga (24) dhArmika sthaLono adhArmika upayoga. 2. 'sAMprata sahaciMtana'-bhAga 2 (1) krAMtinA pariNAma (2) rAjakAraNamAM hiMsA (3) lokamata (4) nyAya ane dayA (5) sAmudAyika mAnavahatyA (6) rAjakAraNamAM nivRtti (7) AtmahatyA (8) jAsUsI ane rASTradoha (9) vyakti, pakSa, rASTra ane vizva (10) dehAMtadaMDa (11) bhASAvAdanuM vizva (12) saradAra paTelanA kArAvAsanA divaso (13) pratiSThAno prazna (14) lagnaviccheda ane punarlagna (15) eka vyakti-eka saMsthA (16) vizvanuM paryAvaraNa (17) krikeTano atireka (18) bhautika samRddhi (19) kampyuTara sagAi (20) lokavidyAlayo (21) bhrAmaka uktio. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhonI yAdI 13 3. "sAMprata sahaciMtana'-bhAga-3 (1) maNilAla dvivedInuM AtmavRttAMta (2) lekhakano zabda (3) TenesI viliyamsa ane Arthara koslara (4) zrImad rAjacaMdra ane mahAtmA gAMdhIjI (5) "vizvavatsala mahAvIra' (6) ApaNAM sAmayiko (7) nAmakaraNa (8) jaina sAhitya-kSetra ane dizAsUcana (9) paMDitonuM gRhajIvana (10) sAdhakanA lakSaNo (11) a4 vaTiksa saLeor (12) vagovAtI sAdhusaMsthA (13) stotrakAra hemacaMdrAcArya ane vItarAgastotra (14) balavAna IndriyagrAma (15) bhASAmAM utkrAMti ane krAMti (16) asvIkAra zA mATe? (17) aNayuddhottara ziyALo (18) RNAnubaMdha. 4. "sAMprata sahaciMtana'-bhAga 4 (1) nivRttikALa (2) ramakaDAM (3) mote vayamsa (4) aLaza (5) leDI nikoTIna sAthe chUTAcheDA (6) kopIrAITa (7) pakSa, vipakSa, laghumatI, bahumatI (8) lagnotsava (9) lekhana, paThana, uccAraNa, zravaNa (10) yuropamAM sAmyavAdI zAsanapaddhati. 5. "sAMprata sahaciMtana'-bhAga 5 (1) sAvimAnI Tu tarasa mollo (2) amAri pravartana (3) kudaratI Apattio (4) silappadikAram (5) nirdaya hatyAnI paraMparA (6) mAyane maHOTSAsa (7) je. kRSNamUrti (2) khAlI'no sabhara itihAsa (9) bAdazAhakhAna (10) cikhodarAnI AMkhanI hospiTala (11) indirA gAMdhI (12) rAtA mahAvIra (13) caraNa-calaNano mahimA (14) zravaNabelagoDA. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 64 sAMprata sahaciMtana - bhAga 10 6. "sAMprata sahaciMtana'-bhAga 6 (1) nisaMtAnatva (2) raMgabheda (3) rAmavilhe mAruM atta (4) dhRtakallola pArzvanAtha (5) sva. DaoN. caMdra jozI (6) sUkSma ekendriya jIvonuM sAmUhika AkramaNa (7) saMkalpI hiMsA (8) sva. cImanabhAI paTela (9) dANacorInuM navuM kSetra (10) lekhako ane rAjyasattA (11) rANakapura tIrtha. 7. "sAMprata sahaciMtana-bhAga 7 (1) vArasadAro (2) bALamajUronI samasyA (3) morArajI desAI (4) pariyAda nivAi ve tesiM da | (5) popanI bhAratanI mulAkAta (6) polIsa ane nyAyataMtra (7) zrI yazovijayajI kRta "upadezarahasya' (8) ke. pI. zAha (9) leninaskI geru uparathI (10) bhAratanAM talakhAnAM (11) durghaTanA ane kumaraNa (12) haMsAbahena mahetA (13) DaoN. bhogIlAla sAMDesarA (14) harIndra dave. 8, "sAMprata sahaciMtana'-bhAga 8 (1) mArA pitAzrI (2) rANakI vAva (3) kanphayuziyasa (4) kanphayuziyasanI nItidharmanI vicAraNA (pa) nAtiveruM hase muLI (6) zAntidUtonI hatyA (7) baLAtkAra (2) paMDita vIravijayajI racita motIzAha zeTha vize DhALiyAM (9) sva. joharImalajI pArakha (10) mArI jIvanayAtrAnuM zabda-saMbala (11) bAlahatyA (12) sva. hIrAbahena pAThaka. 9. "sAMprata sahaciMtana'-bhAga 9 (1) kalAmAM azlIlatA (2) gana kaMTrola (3) mAMgI-tuMgI (4) mayaMkI ra re; parva (5) gAMDI gAya (6) apaMgo mATe (7) WWW.jainelibrary.org Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhonI yAdI 165 sva. cImanalAla cakubhAI zAha-patrakAra tarIke (8) paMDita kavi zrI vIravijayajI 9) zrI mANibhadravIranI sahAya-mArA bAlyakALanA anubhavo (10) tIrtha vizenAM phAgukAvyo (11) phAdhara bAlAzera (12) sAmUhika AtmaghAta. 10. "sAMprata sahaciMtana-bhaga 19 (1) rAmakathAnI sarvasvIkRta vyApakatA, (2) bahusuraMgA vasuMdharA, (3) ane dAMti taM vitta, (4) sva. lADakacaMdabhAI vorA, (5) pazuhiMsAnuM vistaratuM kSetra, (6) vinAmU dhakho (7) zerInAM saMtAno, (8) svataMtratAno suvarNa mahotsava (9) samayasuMdara vize zodhaprabaMdha (10) sthUlibhadra vize phAgukAvyo, (11) sva. paMDita panAlAla ja. gAM ghI. (12) sva. vasanajI lakhamazI zAha. 11. abhiciMtanA (1) mAtA pitAni (2) rAjakAraNamAM mahattvAkAMkSA (3) davAomAM gerarItio (4) netAgIrI ane movaDImaMDaLa (5) patrakAronI mulAkAto (6) cUMTaNI (7) kacchamAM purutthAna (8) AjhAdInI laData-kizoravayanA saMsmaraNa (9) durArAdhya devAmAtA (10) siMgApuranI pragati (11) jAtivAda vize bhagavAna mahAvIra (12) tAo tattvadarzana (13) "prabuddha jIvananAM pacAsa varSa (14) apaharaNa. 12. vaMdanIya hRdayasparza'-bhAga 1 (1) paMDita sukhalAlajI (2) bacubhAI rAvata (3) agaracaMdajI nAhaTA (4) paramAnaMdabhAI kApaDiyA (5) cImanalAla cakubhAI zAha (6) meDama sophiyA vADiyA (7) gaurIprasAda jhAlA (2) paMDita Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 6 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 dhIrajalAla TokarazI zAha (9) jyotIndra dave (10) yajJezabhAI harihara zukala (11) umedabhAi maNiyAra (12) manasukhalAla tArAcaMda mahetA (13) umAzaMkara jozI (14) bhRgurAya aMjAriyA (15) Izvara peTalIkara (16) mULazaMkara mo. bhaTTa (17) mohanalAla mahetAsopAna (18) raMbhAbahena gAMdhI. 13. "vaMdanIya hRdayasparza'-bhAga 2 (1) caMdravadana mahetA (2) viSNuprasAda trivedI (3) jayamalla paramAra (4) paMDita hIrAlAla duggaDa (5) amRtalAla yAjJika (6) caMcaLabahena (7) kAntilAla korA (8) indrajita mogala (9) vijaya maracanTa. 14. tiviheNa vaMdAmi (1) pU. zrI puNyavijayajI mahArAja (2) pU. zrI vijayarAmacaMdrasUrijI mahArAja (3) pU. zrI vijayadharmasUrijI mahArAja (4) pU. zrI kailAsasAgarasUrijI mahArAja (5) pU. zrI guNasAgarasUrijI mahArAja (6) pU. zrI tattvAnaMdavijayajI mahArAja (7) pU. zrI mRgAvatIzrIjI mahArAja (8) pU. zrI lIlAvatIbAI mahAsatIjI (9) pU. zrI kuMdakuMdasUrijI mahArAja (10) pU. abhayasAgarajI mahArAja. 15. "jinatattva'-bhAga 1 (1) trivijaya (2) pratisevanA (3) niyANa (4) saMlekhanA (5) karuNAnI carama koTi (ka) sAMvatsarika kSamApanA (7) samughAta ane zailezIkaraNa (8) kAusagga (9) kalpasUtra (10) paccakhkhANa (11) Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhonI yAdI 167 AlocanA (12) jaina daSTie tapazcaryA (13) saMyamanI sahacarI gocarI (14) vardhamAna tapanI oLI (15) parvAdhirAja paryuSaNa-1 (16) parvAdhirAja paryuSaNa-2. 16. "jinatattva'-bhAga 2 (1) lAMchana (2) prabhAvanA (3) paragraha (4) upasarga (5) kezalocana (6) labdhi (7) samavasaraNa (8) nirAmiSAhAra-jaina daSTie (9) mallinAthanI pratimA. 17. "jinatattva'-bhAga 3 (1) samaye yama, mA pamAya (2) dharmadhyAna (3) pratikramaNa (4) dAnadharma (5) svAdhyAya (6) jAtismaraNa jJAna (7) saMyamano mahimA (8) zIlavidhAtaka 18. "jinatattva -bhAga 4 (1) manuSyajanmanI durlabhatA (2) navakAramaMtramAM saMpadA (3) navakAramaMtranI AnupUrvI ane anAnupUrvI (4) navakAramaMtranuM padAra svarUpa (5) divyadhvani (6) logassa sUtra (7) dayAprerita hatyAItara ane jaina tattvadaSTi (8) bhaktAmara stotra. 19. "jinatattva'-bhAga 5 (1) parvArAdhanA (2) abhyAdhyAna (3) navakAramaMtranI zAzvatatA (4) upAdhyAya padanI mahattA (5) sAmAyika () bodhidurlabha bhAvanA. 20. "jinatattva-bhAga 6 (1) adattAdAna viramaNa (2) avadhijJAna (3) siddha paramAtmA. WWW.jainelibrary.org Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 10 21. prabhAvaka sthaviro'-bhAga 1 (1) gaNivarya zrI muktavijayajI (zrI mULacaMdajI mahArAja) (2) zrI vijayAnaMdasUri mahArAja (zrI AtmArAmajI mahArAja) (3) zrI vijayavallabhasUri mahArAja (4) zrI buddhisAgarasUri mahArAja (5) zrI caritravijayajI mahArAja. 22. "prabhAvaka sthaviro -bhAga 2 (1) zrI buTerAyajI mahArAja (2) zrI vRddhicaMdrajI mahArAja (3) zrI mohanalAlajI mahArAja (4) zrI vijayazAMtisUri mahArAja. 23. "prabhAvaka sthaviro'-bhAga 3 (1) zrI rAjendrasUri mahArAja (2) zrI zAMtisAgarasUri mahArAja (3) zrI ajarAmara svAmI. 24. "prabhAvaka sthaviro'-bhAga 4 (1) zrI vijayadharmasUri mahArAja (2) zrI AnaMdasAgarasUri mahArAja (zrI sAgarajI mahArAja). 25. "prabhAvaka sthaviro -bhAga 5 (1) zrI vIravijayajI mahArAja (2) zrI vijayanemisUri mahArAja (3) zrI vijayarAmacandrasUri mahArAja 26. zeTha motIzAha (1) zeTha motIzAha (2) jIvadayAnI eka virala ghaTanA 27. rANakapura tIrtha (1) rANakapura tIrtha Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________