Book Title: Phool Ane Foram
Author(s): Harishbhadravijay
Publisher: Navjivan Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006141/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la ane phoTA (guNa-guNI) saMpAdaka 'pravartaka sAhityopAsaka usaglaw all cateica Quraya. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M388888888888888888888888888888610 | zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH | tattvabodha parIkSA-23 mATe svIkRta pAThyapustaka phUla ane phorama (guNa-guNI) Sega SALAH SABAB88888888888X888888888888888ASSOBY, 2027 * saMgrAhaka - saMpAdaka zrI labdhi-praviNa-mahimA-jitendra zizu pravartaka sAhityopAsaka pUjya munirAja zrI harIzabhadra vijayajI mahArAja ude88888888888888888888888888phi8i888830693888888888888388888888 * sAthI 9 paM. harezabhAI eca. jhoTA ka paM. ramezabhAI DI. DuMgAnI mUlya rUA. 60-00 * prakAzaka * zrI navajInava graMthamALA (gArIAdhAra) TrasTa, muMbaI SU3. TO9888888888888888888888888888 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prAptisthAna 4 zrI navajIvana graMthamALA (gArIAdhAra) TrasTa DiI-101/2, kukarejA komlekSa, ela. bI. zAstrI mArga, bhAMDupa (ve), muMbaI - 400 078. zrI jaina tattvajJAna vidyApITha tattvajJAna bhavana, 265, nyu ravivAra peTha, goDIjI derAsara sAme, pUnA - 411 002. mukhapRSTha bole che... bagIcAmAM khIlelA phUlo ane tenA sukomaLa rUpane joI, tenAmAM rahelI sugaMdhanI suvAsa meLavavA mAnavI tenA tarapha lalacAya che. guccharUpe hAthamAM laI sArA prasaMge bIjAne ApI AnaMdIta kare che ane pote paNa AnaMda meLave che. basa, mAnava jIvanamAM paNa sadguNanI zRMkhalA evuM ja camatkArIka kAma kare che. je pustakanA pAne pAne tamane vAMcavA maLaze. 80 AvRtti : pahelI vaizAkha, 2067 prata : 2,500 jUna, 2011 ': mudraka : ABC Publication bharata je. citroDA 137, namana plAjhA zopiMga senTara, pahelA mALe, kAMdivalI (ve), muMbaI-67. phonaH 42669650, mobAIla : 9223319655 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnathI vAMco / / zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH / / zrI jaina tattvajJAna vidyApITha-pUnA dvArA Ayojita tattvabodha parIkSA-23 : viSaya : phUla ane phorama guNa-guNI parIkSA mATe vizeSa jANakArI (1) pU. sAdhu-sAdhvIjI (3) proDha varga (5) zrAvikA varga * bahumAnane pAtra AkarSaka InAmo - rUA. 1001/ * dvitIya - rUA. 801/- * cothuM - rUA. 601/- * chaThThuM - TUMkamAM lakho (2) zikSaka-zikSikA (4) zrAvaka varga * prathama * tRtIya * pAMcamuM * sAtamuM * navamuM * agyAramuM - rUA. 151/ * protsAhana InAma bIjA peparamAM 50 % u52 mArka meLavanAra badhAne apAze. rUA. 401/- * rUA. 251/- * - rUA. 901/ - rUA. 701/ - rUA. 501/ AThamuM - rU|. 301/dazamuM - rUA. 201/ * parIkSA 1 pepara ghare beThA 1 pepa2 kendra upara - pAsiMga mArka 50%. * praveza phI - rUA. 50/ pAThyapustaka bheTa. * javAba - uttarapatramAM ja lakhavA. alaga pepara uparanuM lakhANa svIkA2Aze nahiM. * ghera beThA parIkSAnuM pepara tA. 08-08-2011 sudhImAM ja pracArakane pahoMcADavuM. tArIkha pasAra thaI gayA pachI svIkAravAmAM Avaze nahiM. * phAInala parIkSA tA. 18-09-2011 nA roja kendra para, saplImenTrI tA. 24-09-2011 mAtra dAdaramAM levAze. * parIkSArthIoe potAnA svahaste ja uttaro lakhavA, bIjA pAse na lakhAvavA. * patra vyavahAranuM saranAmuM : tattvabodha parIkSA vibhAga - C/o. vraja phUTavera sTezana roDa, bhAMDupa (vesTa), muMbaI-400 078. phona : 9820328971 3 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parIkSArthIone khAsa sUcanA : zaH tA.ka. : nIcenA sUcano dhyAnathI vAMco ane phorma bharo. * pustakamAM Apela phorma ja mAnya raheze. jherokSa phorma svIkArAze nahiM. * je nAmathI phorma bharela haze te ja vyakti parIkSA ApI zakaze. bIjA nAme lakhela pepara svIkAravAmAM Avaze nahiM. nAmamAM pheraphAra na karavo. * 15 varSathI uparanI uMmaranA sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA, zikSaka-zikSikA baheno koIpaNa vyakti parIkSA ApI zakaze. * banne parIkSA ApI, bIjA peparamAM 50% mArka meLavanAra dareka parIkSArthIne protsAhana InAma tathA abhinaMdana kArDa apAze. * eka pepara lakhanAra parIkSArthIne InAma ApavAmAM Avaze nahiM. * prathama parIkSAnA pepara tA. 08-08-2011 sudhImAM je pracAraka dvArA tame phorma bharyuM hoya tene ja pahoMcADazo. tArIkha vityA pachI pepara svIkAravAmAM Avaze nahiM. phAInala parIkSA kendra upara tA. 19-08-2011, ravivAranA bapore 1.00 thI 4.00 kalAke levAmAM Avaze. vesTarna lAInamAM prAya: primiyara hAIskUla, jJAnamaMdira roDa, dAdara, pAralA, malADa, borIvalI, bhAyaMdara tathA senTrala lAInamAM ghATakopara, mulunDa, kalyANa kendromAM levAze. saMjogovasAta bAkI rahelA parIkSArthIonI parIkSA tA. 24-09-2011, zanivAranA roja bapore 1-00 thI 4-00 phakta dAdara jJAnamaMdira roDa, primiyara hAIskUlamAM ja raheze. protsAhaka InAma tathA abhinaMdana patra pariNAma jAhera thayAnA 10 divasa sudhImAM ja tamArA pracAraka pAsethI InAmI kArDa ApI meLavI levA. anya sthaLe apAze nahiM. * kArDa haze ane to ja InAma ApavAmAM Avaze. InAmanA kArDa bIjA peparamAM parIkSArthIne kendra upara ApavAmAM Avaze. * parIkSArthI jo zikSaka-zikSikA hoya to javAba peparamAM khAsa teno ullekha karavo. parIkSArthIe potAnuM nAma-gAma vigere pUrNa lakhavuM. (TUMkamAM na lakhavuM.) * parIkSA saMbaMdhInA aMtima nirNayo Ayojakone svAdhina raheze. * parIkSA tame Apo. bIjAne ApavA mATe khAsa preraNA karo. parIkSArthI mATe praveza phI rU. 50/- : pustaka bheTa Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phUla-phorama.. surabhi akhaMDa kusugrahi, pUjo gata saMtApa sama jaMtu bhavya ja pare, karIye samakita chApa. pAMca koDIne phUlaDe, pAmyA deza aDhAra, rAjA kumArapALano, varco jaya jayakAra. nAnakaDuM eka gAma hatuM. svacchatA-suMdaratA ne sabhyatA mATe e paMkAyuM hatuM. paraMtu gAmaDAmAM praveza karatAM pahelAM vanavagaDo jovA maLyo. thoDuM AgaLa cAlyo tyAM ukaraDo (kacarAno Dhagalo) joyo. mane thayuM A gAmaDAnI khyAtI jUdI ane jovA maLe che jUduM. Ama kema ? ane AgaLa cAlyo tyAM suMdara majAno lIlochama bagIco joyo. jotAM ja mana prasanna thayuM. ghaDI be ghaDI temAM jaI kudaratano anubhava karavA mana lalacAyuM. gAmaDAmAM praveza karyo. rastA sApha, paddhatisaranA eka sarakhA makAna, ghara sApha ane janatA paNa zuddha, vivekI vastradhArI. eka Adarza gAmanI khyAti vAstavika lAgI. AvA badhA ja gAma hoya to ?. mane to thayuM ke, A svapna to nathI ne ? nA..nA. sUrya ja ghaDI pahelA ja UgI gayo che, eTale badhuM satya che. to pachI eka vicAra-AcAravALA manuSyo kevA AzcaryakArI bhegA thayA che. kAMIka kAraNa hovuM ja joIe. kAraNa zodhavA A pRthvI taTa upara nikaLI paDyo. guNa-eTale phUla. phUlamAM rUpa che, gaMdha che, nAjukatA che, prasanna karavAnI kaLA che. enI sAthe e puSya tarapha jonArA, samajanArA, hAthamAM lenArA, uttama bhAvanAthI bhagavAnanI pUjA karanArA ane prasanna thanArA mAnava vaMdane bagIcAmAM pharato joyo. have samajAyuM A mAnava vRMda zA mATe ahIM AvI ATA mAre che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAramAM evA ghaNAM tattvo-padArtho che jenI sAme koI jotuM nathI, upekSA kare che. jyAre A ekendriya jIva phUlanuM AyuSya bhale nAnuM hoya to paNa tene AdarathI jue che, svIkAre che. ane tyAMja phUla mArI tarapha nirAza thaI jovA lAgyuM. meM pUchyuM, tuM amane prasanna kare che ane tuM zA mATe nirAza che ? tane zuM ochuM paDyuM ? phUle javAba ApavAnuM TALyuM. jenA kAraNe huM nirAza chuM e svArthI manuSyone kema samajAvuM ke mAruM nirmANa je kAraNe thayuM che, te ja tame bhUlI gayA cho. have kaho, zuM kahuM ? phUlanI nirAzAe mane vadhu akaLAvyo. Agraha karI pharI meM pUchyuM, bhalA sukomaLa jIvaDA ! manano bhAra khAlI karavA kahevuM ja paDaze. to ja tane jIvanano AnaMda maLaze ne bIjAne tuM ApI zakIza. mAnava mAtra bhUlane pAtra hoI zake che. phUle kahyuM, mArA eka svarUpane bhakta be hAthe vivekapUrvaka grahaNa karI vItarAga paramAtmAnA caraNe mUkI dhanya bane che. udA. kumArapALa rAjAe pUrvabhave pAMca koDI mALaNane ApI mane 18 rUpe prApta karyA. eka eka phUlane sukomaLatAthI jyaNApUrvaka grahI prabhunA aMga upara sthApI AnaMda pAmyo. jo ke eka minITamAM e bhavi jIve prabhunA caraNe mane mUkyo, jyAre me 10| 20 kalAka sudhI prabhunA zarIrane sparzI mArA jIvanane dhanya karyuM. A eka AnaMdanI anumodanIya AnaMdanA azru sAthenI kathA che. paNa.... svArthI mAnavo mAro durUpayoga paNa kare che. mArA eka ja zarIrane nahiM paNa hajAro zarIranA aMgo upAMga (kaLIo)ne chUTI pADI garamAgarama pANImAM nAkhI attara meLavavA mArI dayAjanaka dazA UbhI kare che. have he mAnava ! zuM A sAruM kRtya che ? zuM e anucita buddhino vyApAra nathI ? AvuM karavAmAM mAnavIne zo lAbha ? mohanIya karma na baMdhAya ? eka minITa bIjI vAta tarapha jaIe. A graMthamAM je je viSayone AvarI levAmAM AvyA che. temAM yogyatA ane ayogyatAnI carcA alpa zabdamAM karavAmAM AvI che. temAMthI kAMIka sAra kADhavAno che. jIvanamAM grahaNa karavA yogyane grahaNa karavAnuM che. gharane sApha karyA vinA besavuM gamatuM nathI. anAja ne sApha karyA vinA zuddha bhojana thatuM nathI. vastrane dhoyA vinA, zarIrane pANIthI palALyA vinA gamatuM Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. to pachI jIvana sAthe saMkaLAyela guNane svIkAryA vinA guNavAna thayA vinA kema game ? dravya pravRtti ane bhAva pravRttimAM jema jamIna AsamAna jeTalo pharaka che. tema phUla ane phorama (sugaMdha)mAM pharaka che. plAsTIkanA phUla AMkhe game, 2/5 divasa e Take paNa koI tene aDatuM ke upADI AnaMda pAmatuM nathI. mATe ja guNa ane guNavAnanI jagatamAM manuSya ane manuSyatvanI jema kiMmata che. prastuta pustakamAM saMgrahita karAyelA prakaraNa upara najara doDAvIe. keTalAka prakaraNa jIvananuM mUlya ane avamUlana tarapha draSTipAta karavA dIvAdAMDI rUpa che. jyAre keTalAka sUtelA AtmAne jagADavA mATe potAnuM kartavya zodhavA, samajavA mATe adharmImAMthI dharmI thavA mATe preraNArUpa che. jyAM sudhI svane zodhavAmAM nahiM Ave tyAM sudhI paramAnaMda meLavavAnI bALaceSTA A jIve anaMta kALathI karI che, temAM vadhAro thayo kahevAze. zarIrane badhA mAruM kahe che. mAruM mAne che. te mATe badhuM karI chUTavA bhagiratha prayatna kare che. paNa eka divasa je zarIra bhADAnuM ghara che tene khAlI karavuM paDe tyAre sAcuM samajAya. TUMkamAM sAcI samaja vinA kAMI ja A jIvanamAM thaze nahiM. manuSya janma niSphaLa jaze. jIvananA copaDAne kAMIka samajI lakhavAnI jarUra che. A graMthanA nirmANamAM je je nAmI-anAmI vyaktie buddhi-lakSmIthI sAtha sahakAra ApI samAja samakSa eka nAjuka prazna rajU karavA zrutajJAnanI bhakti dvArA prayatna karyo che, te mATe sarve dhanyavAda-anumodanAne pAtra che. keTalAka pena-kalamane "guru" kahe che. to kalAka graMthone-zAstrone" guru pade birAjamAna kare che. apekSAe khoTuM nathI, mAtra samajavAnuM che. tethI A vicAradhArA rajU karatAM kAMI zAstra viruddha lakhAyuM-kahevAyuM hoya te mATe kSamAyAcanA. jIjJAsu varga opana bukanA kAraNe jIjJAsAnA pRcchanAnA bhAvathI Ayojanane AvakAryuM potAnI buddhine 22-22 varSathI jinadarzanane samajavA mATe vAparI e mATe sarvene zatazaH dhanyavAda. 74mo janmadina - pravartaka muni harIzabhadra vijaya AdInAtha sosAyaTI, pUnA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. jIvana janma-mRtyu karma-dharma rAga-dveSa pramAda AhAra nidhi graha abhiSeka tapa AcAra 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. dhyAna 17. bhakti 18. 19. 20. 21. 21. anukramaNikA zraddhA bhAva deva viSaya ArAdhanA-virAdhanA be ghaDI prabhu sAthe mAruM mana jJAna upasaMhAra guNano bagIco 8 pAnA naM. 1 9 18 27 33 39 45 51 58 64 69 75 82 88 95 103 110 118 124 130 135 141 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G G H H H H H G G H H H I kavikula kirITa, vyAkhyAna vAcaspati pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya labdhisUrIzvarajI mahArAjA 50 varSanI suvarNa jayaMtI varSa nimitte labdhinA svAmI sUrIzvarajInA pavitra caraNomAM koTIzaH vaMdanA pUjya sAdhvIjI zrI harSazIlAzrIjI ma.nI 500 AyaMbila tapanI anumodanA zrImatI kalpAbena esa. dozI kumArikA hitISA ane kumArikA hetalanA upadhAna tapanI anumodanA nimitte tapasvIone anekazaH dhanyavAda 3 lAbhArthI kIDIyAnagara, vIramagAma nivAsI zrI saMdIpa maNIlAla bhAramala dozI, dAdara, muMbaI. F G H & R R R RE 888888888 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ WEB888888888HSHSHSHSHSH8268H02 tamai zrI guruve namaH e S88BBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB8802 pa.pU.A.zrI kalApUrNasUrIzvarajI mahArAjA je kaccha vAgaDa deza kerA, parama upakArI kharA, jyAM jyAM paDyAM gurunA caraNa, tyAM tyAM banI pAvana dharA. arihaMta prabhu zAsana prabhAvaka, kAryathI parahita kharA, kalApUrNasUri gurucaraNamAM, bhAve karuM huM vaMdanA... zrI kalyANajIbhAI sAvalA parivAra #9%8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 DaoN. kAntIbhAI zrI ramezabhAI zrI caMdubhAI pti bilDarsa, dAdara, muMbaI tti%%%%%%%%%%%%% rss Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI arihaMtasiddha-hemaprabhasUrI gurubhyo namaH 29%888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888%E0% pa.pU.A.zrI pa.pU.A.zrI arihaMtasiddhasUrIzvarajI ma. hemaprabhasUrIzvarajI ma. ajJAnarUpI aMdhakArane apAra dUra haTAvatAM, guru nItisUrijI, harSasUrijI, mahendrasUri bhavatAratA. zrI maMgalaprabha-arihaMtasiddhasUri siddhacakra giri sevatA, zrI hemaprabhasUri hamasarIkhA, pAmo jaya guru devatA. ga(r)a(r)%icchadcha%ccha%iccha%(r)%icchaa(r)xoa(r)s(r)%icchaa(r)jhi(r)%iccha%(r)%icchah(r)jhi(r)%iccha7%98604 pU. sAdhvIjI zrI vasaMtazrIjI ma.nA ziSyA pU. sAdhvIjI zrI jayazIlAzrIjI ma. ziSyA-praziSyAnI koTizaH vaMdanA %%%%%%%%%%%%%thr Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama pUjya yugadivAkara A. zrI vijaya dharmasUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyanA 2888888888888888888888888888888888888888 pU.sA. zrI priyaMvadAzrIjI ma. pa. pUjya mAtRvatsalA sAdhvIjI zrI priyaMvadAzrIjI ma.nA ziSyA pa.pU. sAdhvIjI zrI jyotIprabhAzrIjI ma.sA.nA 50 varSanA dIkSA paryAya tathA pa.pU. sAdhvIjI zrI harSakalAzrIjI ma.sA.nA 44 varSanA dIkSAparyAyanI pUrNAhUti nimitte pU. sAdhvIjI zrI apUrvakalAzrIjI ma.nI. preraNAthI de zrIgurave nama: saujanya - zrI cunAbhaThThI jaina saMghanI baheno cunAbhaTTI, muMbaI. 9988B8B8B8B8B8B8B8B8BBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||| zrI arihaMta-siddhasUri gurubhyo namaH | vayovRddha pU. sAdhvIjI zrI manoramAzrIjI ma.nA ziSyA pU. sAdhvIjI zrI sulabhAzrIjI ma.nA ziSyA LO8EBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB8%. TOSHIBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB pUjya viduSI sAdhvIjI zrI padyarekhAzrIjI mahArAja pavitra caraNa kamale bIjI puNyatithi nimitte zatazaH vaMdanA sAdhvI mRganayanAzrIjI sAdhvI muktinIlayAzrIjI sAdhvI ramyadarzanAzrIjI sAdhvI bhavyadarzanAzrIjI saujanya ja zrI jitendra roDa malADanI zrAvikA baheno malADa (IsTa), muMbaI. C@gr88YHYESUSH8IHH8HXHas Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G X X X X X J G L G L G L G GGGGGGGG H mb3 pATaNa - kanAsApADAnA nivAsI pitAzrI mAtuzrI zrI jayaMtilAla maNilAla zAha zrI puSpAbena jayaMtilAla zAha pitAzrIe jIvanamAM sArA upajelA vicArone 150 kAvya paMktimAM maDhyA ane mAtuzrIe meLavelA jainadarzananA jJAnane pacAvI-vAgoLI anekAneka khapI AtmAone adhyayana karAvavA dvArA jJAnagaMgA vahAvI te mAtA-pitAnA pavitra caraNe bhAvabharI zraddhAMjali. ama jIvanamAM jJAna prakAza pAthare : putra parivAra : tuSAra - pArmItA - anuja - komala, dAdara : putrI parivAra : DaoN. smitAbena - DaoN. Indravadana - DaoN. julI - maulika smRti - mahezabhAI - monAlI - jIgara F G G G G G R G R X Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % P r8888888888888888888888 jhAlAvADI dazA zrImALI - bagavADA nivAsI 396888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 pUjya mAtuzrI Indumatibena vrajalAla bAbariyA vAtsalyamayI, garImAmayI mAne koTi koTi praNAma zAsanadeva ApanA AtmAne parama zAMti Ape. 88888888888888888888888888888888888888888888888BX putra parivAra zrImatI vINAbena kirITabhAI bAbariyA zrImatI rITAbena rAjezabhAI bAbariyA zrImatI bhAvanAbena paMkajabhAI bAbariyA zrImatI nIzAbena mahezabhAI bAbariyA putrI parivAra zrImatI bhAratIbena kirITakumAra zAha zrImatI nItAbena mukezakumAra turakhIyA bAbariyA parivAra sAyana (vesTa), muMbaI- 22. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haLavada (hAla mATuMgA roDa) nivAsI zrI kAMtAbena maganalAla zAhanA pautra NOBEDOBOROBUDUROBUDURURUBBDOBUDUBOREDOBOROBUDUBBD8E0% sva. mitezakumAra jazavaMtalAla zAha svargavAsa : tA. 27.1 1.2008 dvitIya puNyatithi prasaMge %8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 pitAzrI : zrI jazavaMtalAla maganalAla zAha mAtuzrI : guNavaMtIbena jazavaMtalAla zAha bhAI-bhAbhI : zrImatI toralabena jitezakumAra zAha patnI : zrI vaizAlI miteza zAha baheno : zrImatI dIpAbena maniSakumAra kuvADIyA zrImatI pAyalabena jayarAja zAha bhANeja : nIti - kAvya mATuMgA roDa, muMbaI. C%9%%ccha%cchacchikacchaa(r)(r)ea(r)xoacha%8%). Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ P88888888888HYH888HYH8886390% kaccha-merAu nivAsI hAla dAdara pitAzrI mAtuzrI zrI nAnajI velajI nIsara zrI kesarabena nAnajI nIsara var BBBBBBBBBB888888888888888888888888888888888BBBB ja kRpAkAMkSI sva. zrImatI puSpAbena nAgajI nIsara zrImatI varSAbena nAgajI nIsara suputra : zrImatI jIjJA saMdIpa nIsara potra : harSa suputrI zrImatI smitA bharata nAgaDA dohItra : praNaya - pArasa dAdara, muMbaI Jeiga888888888888888888888 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88888888888888888888888 GIGK G D G D G D G R & R R R R R G R & R X dhrAMgadhrA nivAsI hAla kAMdivalI, muMbaI sva. mAtuzrI raMbhAbena traMbakalAla zAha zrI bipInabhAI zrImatI jyotsanAbena bipInabhAI zAha traMbakalAla zAha ama jIvanamAM jJAna prakAza pAthare. * kRpAkAMkSI ** zrImatI meghanAbena parAgabhAI zAha zrImatI svAtIbena cirAgabhAI zAha potrI : mItA - pIzA zAha parivAra RG L G R G L G H G L G I duithrr shi 55 3889 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8888 88888888889 AGAGAGAGAGKEREREAYAGRYNI sAdaDI (rAja.) nivAsI hAla mATuMgA roDa sva. anujAkumArI vijayabhAI paramAra ttii smaraNAMjali phUla gayuM phorama rahI, phorama ghara gharamAM vaso. zrI paramAnaMda vIracaMdajI paramAra parivAra mATuMgA roDa, muMbaI. 38080 99999999999999 888888888888 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ acha%ccha%7%ccha%cha%7%ccha%ccha%iccha%ccha%iccha%cchaMicha650% kaccha-mAMDavI nivAsI hAla dAdara pitAzrI mAtuzrI No:88BBBBBBBBBBBBBBBBBBBY8888BBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB0% zrI kAMtilAla karasanajI zAha zrI kusumabena kAMtilAla zAha preraNA : pUjya munirAja zrI jinasena vijayajI ma. Ape ApeluM saMskAranuM dAna jIvanamAM vadhe evA AziSa Apo. * kRpAkAMkSI putra dharmapatnI mahendrabhAI ramAbena manaharabhAI sva. urmilAbena kozikabhAI kavitAbena araviMda avanIbena suputrIo suzIlAbena, vINAbena, kAminIbena, kArtidAbena zAha parivAra, dAdara. 9 SSBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB8B80, Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina tattvajJAna vidyApITha-pUnA, bhAMrUpa zAkhA dvArA Ayojita tattvabodha parIkSA-23nA pAThyapustaka prakAzana, parIkSA Ayojana InAma vitaraNanA vizALa kAryakramamAM zrutabhakti karanAra - mukhya zrutAnurAgI - // zrImatI zobhanAbena yu. zAha zrImatI sUrajabena nyAlacaMda lodarIyA zrImatI zobhAbena harakhacaMda copaDA zrImatI pArUlabena dinezabhAI gAMdhI zrImatI phAlgunIbena uttamacaMda cinAI zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina derAsara pU. sAdhvIjI zrI tattvayazAzrIjI ma.nA upadezathI zrI rasilAbena rohitakumAra zAha zrImatI bInAbena zAha zrImatI maMjulAbena zAMtilAla gAlA zrImatI bhAnubena cimanalAla zAha zrImatI umAbena sunilabhAI zAha zrImatI bhAratIbena divyezabhAI : zrutabhakti sahAyaka : zrI jevina mAhezA - haste : nayanAbena konTrAkTara bAbulanAtha zrImatI maNibena ramaNikalAla sAvalA zrI dineza kAMtilAla zAha zrI jayaMtIlAla bhikucaMda kemavAlA zrImatI kalAbena gajAnana maMgelA muMbaI dAdara 9 kAMdivalI dahisara sAMtAkrujha dAdara mAMDala mATuMgA sAyana borIvalI muMbaI kAMdivalI murabADa goregAma sAMtAkrujha mulunDa bhIvaMDI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUnA dAdara mulunDa * zrI jazavaMtIbena guNavaMtalAla * zrI harSakumAra girIzabhAI zAha zrImatI jayazrIbena girIzabhAI zAha * zrImatI cetanAbena atulabhAI zAha * zrImatI sunitAbena girIzabhAI bArabhAyA * zrImatI madhubena amaracaMda jhaverI zrI premAbena jhaverI * zrImatI saralAbena azokabhAI marcanTa zrI pratibhAbena ramezabhAI karaNIyA * zrImatI harSAbena pramodabhAI zAha dAdara ghATakopara vAzI goregAma kAMdivalI dAdara vAzI zikSaka-zikSikA jJAna vikAsa varga vibhAga viSaya : karmagraMtha - 1/2, varga H 7 sthaLe zikSaNavarga - parIkSA Ayojana tathA bahumAna sanmAnanA - lAbhArthI - ja eka sagRhastha, haste : zrI bimalabena pI. muMbaI DaoN. smitAbena IndravadanabhAI zAha ghATakopara * zrI prabhAvatIbena bhAIlAlabhAI nArecANIyA dAdara ja zrI siddhi saMjayabhAI zAha muMbaI ja zrImatI suzilAbena sevaMtibhAI kapAsI muMbaI ja zrI satiSacaMdra choTAlAla zAha pustaka bheTa ku. karNama vipulakumAra sI. jhaverI muMbaI ziSyavRtti zrI maMjulAbena ramaNikalAla koThArI beMgalora janarala InAma : zrI azokakumAra hirAlAla pAnAcaMda muMbaI * parIkSA Ayojana, pAThyapustaka prakAzana, InAma yojanAmAM rU. 2,500/ bharI membara bano. samyagurAnanI - jJAnanA pracAranI anumodanA karo. dAdara Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvabodha parIkSA-22nA mAnavaMtA pracArako opana buka parIkSAnA umedavArI phorma, jeonI pAse meLavyA (bharyA) hoya te pracArakane ja 'ghara beThA parIkSA'nA gharethI lakhelA uttarapatro tA. 00-00-2011 sudhI pahoMcADavA. phona 9821109896 gAma 9320781194 2892 1598 9321069700 9323377818 2891 8648 9029081018 9324530292 9820954772 9322464623 bhAyaMdara borIvalI kAMdivalI malADa goregAma aMdherI (IsTa) pArlA sAMtAkrujha dAdara muMbaI masjida baMdara sAyana ghATakopara bhAMDupa mulunDa kalyANa bAma paM. ramezabhAI DI. DuMgAnI AzAbena bI. zAha zrI jaiminIbena Ara. zAha zrI jyotsanAbena ema. zAha, zrI cetanAbena ena. parIkha..... zrI dilIpabhAI sI. zAha zrI dhIrajabena dozI zrI hiMmatabhAI e. zAha paM. sunilabhAI bI. zAha zrI varSAbena harSadabhAI zAha pUnA surata jAmanagara paM. virendrabhAI Ara. zAha zrI mRdulAbena zAha paM. caMpakalAla pI. mahetA zrI umAbena esa. zAha zrI maMjulAbena DI. gAMdhI zrI mahendrabhAI TolIyA zrI lalitAbena je. zeTha... zrI anilabhAI zeTha paM. harezabhAI eca. jhoTA...... zrI urmilAbena DI. zAha zrI suzilAbena vakhArIA zrI lalItAbena rekhAbena..... 23776210 - zrI haMsAbena Ara. zAha zrI madhubena ke. zAha..... zrI caMdanabena ke. zAha DaoN. saMjayabhAI je. zAha zrI nirmalabhAI vI. zAha paM. jitubhAI je. zAha. zrI ravibhAI zAha - 2883 8830 2081 9098 9869703920 9869150211 9870148179 9322523754 9323677699 9892146450 9820328971 9224360183 0251-2319119 zrI jaina tattvajJAna vidyApITha. (95-20) 2445 5681 zrI bhadrAbena ema. jhaverI.. (0261) 259 0454 zrI mohana vijayajI jaina pAThazALA........ (0288) 267 0805 noMdha : parIkSArthIoe jarUra hoya to vivekapUrvaka sabhya bhASAmAM pracArakane phona karavo. 11 2611 8374 2648 0839 9820665103 2436 1004 2242 3848 9820764314 2401 0384 2500 4051 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -: pravartaka :sAhityopAsaka pU. munirAja zrI harIzabhadravijayajI mahArAjanuM devagurUnI kRpAthI kalamanI sahAyathI lakhAyeluM sampAdiya-saMgrahita sAhitya vIra jAvaDazA pUrvabhAratanI paMcatIrthi anveSaNa hindI 1. 2. 3. 4/7. 8. 9/12. sacitra navakAra guja hindI marAThI IMglIza 13. sacitra jIvavicAra anveSaNa gujarAtI bhAga-1-2-3-4 avalokana sacitra be pratikramaNa IMglIza ArAdhanAnA be mArga gujarAtI ArAdhanAnA be mArga hindI kathA be bhAInI aitihAsika 51. 14. sacitra navatattva 52. pagale pagale pragaTe jJAna 15/17. sacitra sAmAyika caitya guja. marAThI IMglIza 53. sUtrakathA 54. AthamatI saMdhyAe 55. arihaMta vaMdanAvalI 56. ugamatI prabhAte 57. jIvavicAra-navatattva 18. 19. 20. 21. 22. dharmaratnanA ajavALA 23/26. pUrNatA (jJAnasAra) bhAga-1-2-3-4 27/28. thora purUSa bhAga-1-2 marAThI kathA jIvanAcI jaDaNa ghaDaNa-preraNAtmaka 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. sahastrakuTa 39. davA du:kha nivAraNanI 40. jIvanano sAco sAthI 41. jijJAsA 42. pattharane pArasa karanArA 43. 44. 45. 46. 47. prAtaH smaraNa hindI sacitra bhaktAmara zruta sAgaranA rahasyo bhAga-1 (saMgraha) zruta sAgaranA rahasyo bhAga-2 (saMgraha) sayamaM goyama mA payamAe bhAga-1 thI 7 kAma bole che gurUkRpA smRti aMka tIrthaMkara vaMdanA - sukha - sukha - sukha cAMDAla banyA mahAmuni bAra bhAvanA karama na rAkhe zarama karoLIyAnI jALa 48. 49. 50. (parIkSA-6) (parIkSA-7) kAlacakra mAro sohAmaNo dharma Adarza zrAvaka jIvana Adarza zrAvaka jIvana 58. jIvananuM saravaiyuM 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. buddhi caturAI (bhAga 1 thI 4) trikALa devavaMdana navakAra sacitra mahimA pAMca pratikramaNa - IMglI 66. 67. 68. 69. prabhu darzana - IMglIza 70. amAsa thI pUnama 71. navapada vidhi saMgraha 72. pAMca pratikramaNa-anuprekSA 73. bhAvabharI vaMdanA (praznottarI) 74. upakArI upakaraNa saMyamInuM jIvana caritra dharma mahelanA 21 pagathi pakhi pratikramaNa zAzvatA tIrthanA pAMca caivaMdana 12 be pratikramaNa - IMglIza saMvatsarI pratikramaNa - IM lIza 75. be pratikramaNa 76. paMca pratikramaNa 77. baMdhana ane mukti (citravArtA) (citravArtA) (parIkSA-8) 78. ghaDavaiyA (parIkSA-9) (parIkSA-10) 79. 80. phUla ane phorama mulAkAta arUpI dravyanI (saMgraha) (parIkSA-11) (sacitra) (parIkSA-12) (sacitra) (sacitra) (parIkSA 13) (sacitra) (parIkSA-14) (parIkSA-15) (parIkSA 16) (parIkSA-17) (parIkSA- 18) (parIkSA- 19) (parIkSA- 20) (parIkSA- 2 1) (parIkSA- 2 2) (parIkSA- 23) Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana saMyamI asaMyamI jIvA muttA saMsAraNoya, tasa thAvarAya saMsArI ! puDhavI jala jalaNavAu, vaNasaI thAvarA neyA / bhAvArtha : jIvo, saMsArI ane mukta ema be prakAranA che. saMsArIne traNa ane sthAvara ema be prakAra thAya che ane sthAvaranA pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati ema pAMca bheda jANavA. (jIvavicAra). A prakaraNathI jIva ane jIvananA vicArono prAraMbha thAya che. saMsAramAM jIvanA prakAra keTalA evuM koI pUche to jIvo 563 prakAranA kahIzuM. have jIvane janma levAnI yonI keTalI evuM koI jIjJAsu pUche to 84 lAkha yonI kahIzuM ane gati keTalI? ema pUchavAmAM Ave to cAragati ema pUchanAra jIjJAsune TUMkamAM javAba ApIzuM. puNya-pApanA kAraNe cAra gatinA jIvo sukha-duHkha bhogave che. devagatinA jIvo parama sukhI hoya che. narakagatinA jIvo parama duHkhI hoya che. tiryaMcagatinA jIvo 75 TakA duHkhI ane 25 TakA sukhI hoya che. jyAre manuSyagatinA jIvo apekSAe 75 TakA thI 80 TakA sukhI ane 20 TakA thI 25 TakA duHkhI kahevA paDaze. A sukha ane duHkhanA anubhavo karmAdhIna che, e bhUlavuM na joIe. yAda rAkho, karma mahAna che. "karma tArI gati nyArI, badhAne tuM nacAve che." Aje duniyAmAM sukha-duHkhanA vicAro manuSya potAnA aMgata jIvana mATe potAnI mAnyatA pramANe kare che. tethI e vicAro apUrNa hovAthI bAju para rAkhI, zAstrokta vicArone ahIM sthAna ApIzuM. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma-zAstramAM vedanIya karmanA zAtAvedanIya ane azAtAvedanIya ema be prakAra darzAvyA che. jene bIjA zabdomAM sukha-duHkha kahIzuM. A sukha-du:kha mananA vicAronA, vacananA zabdonA ane kAyAnA AcaraNane AdhAre baMdhAyelA karmone lIdhe alpakAlIna athavA dIrdhakAlIna bhogavavA paDe che. je kSaNe aNagamatuM thayuM tyAM manaduHkha ubhuM kare che. jyAM kaSAyono janma thayo tyAM duHkha nirmANa thAya che. AcaraNamAM vinaya-viveka bhUlI rAga-dveSane mahatva ApI potAnA ahamne poso to karmabaMdha karI duHkhI thavAya che. paNa je jIvanamAM Indriyo upara saMyama rAkhe, vazamAM rAkhe che e saMtoSI jIva karmabaMdha zubha kare. alpa kare ane sukhI thAya che. 'saMtoSI nara sadA sukhI' A kahevatane sArthaka kare che. have mULa vAta e vicAravAnI che ke, manuSyanuM jIvana kevuM hovuM joIe ? je jIvana bhogavavAthI jo manuSyane covIse kalAka ArtadhyAna, raudradhyAna karavuM paDatuM hoya. Adhunika jamAnAmAM jene bI.pI.nI vadhaghaTa thatI hoya to e mAnava sukhethI jIvI zakato nathI ema zuM na kahI zakAya? jIvana jIvatA tene AvaDatuM nathI ema samajavuM. A savAlano javAba uttarAdhyayana sUtranA zlokanA AdhAre karIe, zodhIe. x cattAri paramaMgANi dullahAni ta jaMtuNo / mANumrutta suI saddhA, saMyamaMmia viriyaM / / uttarAdhyayana bhAvArtha : (1) manuSyatva-manuSyano janma, (2) suI-zruti-saddharmanu zravaNa, (3) saddhA-dharmamAM zraddhA (4) saMjama-viratino svIkAra karavAno apUrvollAsa. A cA2 parama maMgala vastu bIjA sAmAnya jIvone durlabha che. manuSyamAM A cAra guNo pravezI jAya athavA to A cAra guNone jIvanamAM vikasAvavAmAM sthApavAmAM Ave to mAnavamAMthI e mahAmAnava banI jAya. A cAra guNo eTale manuSyamAM manuSyatva, suzravaNa, zraddhA ane saMyamano AviSkAra thAya to e jIvana jIvI jANe. bAkI Aje manuSya je rIte jIvana jIvI rahyo che e yogya nathI ema kahI zakAya. jIvana kevI rIte jIvavuM ? A praznano javAba jo zodhavA jaIzuM to saMyamI (sAdhu) jIvana ane asaMyamI (saMsArI) jIvana evA be mArga dekhAze. jenuM jIvana mana, vacana ane kAyA upara niyaMtraNa kare che tenuM jIvana saMyamI che, nIti Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyamovALuM Adarza che. te jIva AdaraNIya, AvakAranIya anumodanIya, abhinaMdanIya ane prazaMsAne pAtra samajavuM. jyAre jenA jIvanamAM koI baMdhana, niyaMtraNa, kaMTrola, kAbu ke breka nathI enA jIvananI nAva saMsAra samudramAM kyAre DUbI jaze te kahevuM, samajavuM, vicAravuM azakya che. have ApaNe saMyamI-asaMyamInI vicAradhArAne AgaLa vadhArIe. Adhunika kALamAM saMyamano vyavahArU artha samayane oLakhavo jarUrI lAgaze. paNa AjathI 80/90/100 varSa pUrve janmelA vaDIlonI pravRtti, skUrti AjanA yuvAnone zaramAve evI haze ane kAraNa pUchavAmAM Ave to jaNAze ke teonuM jIvana niyamita saMyamI ane Adhi, vyAdhi, upAdhi* rahitanuM hatuM. saMyamano bIjo artha thAya che cAritra. jenuM cAritra sAruM enuM caritra paNa sArUM, Adarza samajavuM. A caritra kyAre uttama thAya jyAre mAnavI samayane oLakhe ane te pramANe prakriyA kare. Aje atyAre mAruM zuM kartavya che? e vicAre, te pramANe Acare to bhaviSyamAM kyAreya pastAvuM paDatuM nathI. zAstramAM eka suvAkya che - "kAle kAle samAcAre." manuSya jIvana prApta karavuM, meLavavuM saheluM nathI. anaMtA janma maraNa karyA pachI puNyanA yogo zubha hoya to ja A paMcendriya mAnavabhava maLe che. zAstromAM 10 daSTAMte mAnavabhava maLavo muzkela che, ema kahyuM che. A dazeya dRSTAMto manuSyabhavanuM mUlyAMkana karavA pUraka che. daSTAMto A pramANe che. (1) colakaH brahmadatta cakravartI je bhojana kare tevuM brAhmaNane jamaNa durlabha che. chatAM ya e cakrInI kRpAthI kadAca sulabha banI jAya paNa manuSyabhava to pharIthI maLavo durlabha che. pAzakaH pAzaka eTale jugAra ramavAnA pAsA. cANakya pAse devI pAsA hatA. jenAthI caMdraguptane pATalIputrano rAjA banAve che. devI pAsAthI badhAne harAvI sonAmahorathI tijorI bhare che. ema manuSya bhavarUpI pAsA maLyA che to tene veDaphI na detAM mokSa/mukti mArganI prApti mATe upayoga karavo. mokSarUpI lakSmI prApta karavA puruSArtha karavo. manuSya janmane aneka dharma pravRtti karI saphaLa karavo. (3) dhAnyaH bharatakSetramAM dhAnyano pAka vipula saMkhyAmAM thAya che. e dhAnyano * Adhi-mAnasika ciMtA. vyAdhi-kAyika ciMtA, upAdhi-ubhI karelI ciMtA. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dhagalo karI emAM sarasavanA 1-2 kIlo dANA bhegAM karIne, 100 varSanA mAjIne sarasavanA dANA judAM karavAnuM kahevAmAM Ave to mAjI mATe e kArya atizaya muzkela che, azakya che. ema mAnavabhava veDaphI nAkhyo to pharIthI bhavabhramaNa karatAM maLavo durlabha che. (4) ghutaH ghuta eTale jugAra. rAjA ane rAjaputra banne rAjya mATe jugAra rame che. niyama-mahelanA 108 thAMbhalA, dareka thAMbhalAne 108 khUNA, akhaMDa rIte ghuta 108 vakhata jIte to eka thAMbhalo maLe ane jItavA jItAvavAmAM jo hAre to ramata pharIthI zarU karavAnI. AvI AkarI (1084108) dyuta kriDA kadAca jItI paNa le. paraMtu yAda rAkho, manuSya bhava maryAdita AyuSyanA kAraNe enAthI paNa durlabha che. bAjI cUkI gayA pachI badhuM nirarthaka che. (5) ratnaH vecelA ratno pAchA meLavavA durlabha che chatAMya devayoge vipula dhana meLavI e prApta karI paNa zakAya. paraMtu manuSyabhava ane darzana-jJAnacAritrarUpI traNa ratna pharIthI maLavA durlabha che. svakhaH devakRta-mULadeva. ardha jAgrata avasthAmAM athavA bIjI rIte Avela svapna pharI prayatna karo to paNa kadI AvatuM nathI. ema mAnavajanma gumAvyA pachI pharI pAcho maLato nathI. (7) cakraH rAdhAveda-ekAgratA jemAM che evuM lakSya, je AtmA rAdhAvedanI jema dharma dhyAnAdimAM ekAgra bane e ja mokSalakSane pAme che paraMtu ekavAra samaya cUkyA, lakSa gumAvyuM to pharIvAra evI taka maLatI nathI, kadAca maLI paNa jAya, rAdhAveda siddha paNa thAya paraMtu manuSyadeha pharI pharI maLato nathI. carma, kAcabo H 1000 yojananuM sarovara zevALathI AcchAdita hatuM. eka kAcabo zevALa nIce rahe che. zevALane lIdhe bahAranI duniyAnA darzana ane thayA nathI kadAca devayoge zevALa khasI jAya ane kAcabAne bahAranI duniyAnA darzana thaI jAya paNa manuSyabhava evo dohyalo che ke te pharIthI maLato nathI. (9) yugaH jaMbudvIpa pachI asaMkhya dvIpa-samudranI hAramALa pachI chelle svayaM bhUramaNa samudra je 1000 yojana uDo che ane asaMkhyAta yojana lAMbo pahoLo che. pazcimano pAchaLano bhAga ane pUrvano AgaLano bhAga bhegA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 karavA Iccho to te kyAreya bhegA thaI na zake ema manuSyabhava paNa kyAreya maLato nathI e durlabha che. (10) paramANuH mANekarananA sthaMbhane deva potAnI zaktithI cUre cUrA karI nAMkhe ane tenA paramANune uDADI mUke pachI vicAre ke badhA paramANu bhegAM karI navo sthaMbha banAvuM e kArya jema azakya, asaMbhava che chatAMya devIzaktithI ema kadAca banI zake paNa pramAdavaza gumAvelo mAnavabhava pharIthI maLato nathI e nizcita che. Ama manuSyabhavane uparanA daza dRSTAMte durlabha kahyo che. tethI mAnava ! tuM pramAdavaza mohamAM phasAI ene gumAvato nathI. te mATe moharAjA sAme laDavA kAyArUpI pAyadaLa, vacanarUpI (topo) naukAdaLa ane manarUpI hRdayadaLano mukAbalo karavA kAyagupti, vacanagupti ane managupti dvArA taiyAra thA. tenA upara vijaya meLavavo e ja manuSyabhavanI sArthakatA. jJAnIo jIvananI uttara avasthAmAM anubhavanuM osaDa lakhI, batAvI, kahI jAya che, eka sthaLe ja prakAranA jIvono khAsa paricaya ApavAmAM Avyo che. (1) adhamAdhama : Aloka-paralokamAM haMmezA duHkhadAyI kAryo kare. (2) adhama : vartamAna bhavamAM sukhano arthI. (bhUkhyo) (3) vimadhyama : Aloka-paralokamAM mAtra sukha mATe puruSArtha kare. (4) madhyamaH paralokamAM hita karavAnI ciMtA kare. (5) uttamaH sukha-duHkha ApanAra karma che ema mAnI dharma prApti mATe yatna kare. (6) uttamottamaH tIrthaMkara bhagavAnano Adarza najara samakSa rAkhI pote tare ne bIjAne tAre. uparanA cha prakAronI vicArasaraNI uparathI e ja sAra nIkaLe ke, mAnavInA jevA vicAra tevA AcAra ane jevo AhAra tevo oDakAra Ave. eTale "vAve tevuM laNe, kare tevuM pAme e nizcita samajavuM. ThANAMga sUtramAM jIvananA aneka rIte 4-4 prakAro varNavyA che. kahevAnuM tAtparya eja ke jene janma-maraNa ghaTADavA hoya temaNe enI davA satvaguru pAsethI vivekabuddhithI laIne sevana karavI joIe. ThANAMga sUtra pramANe manuSyanA svabhAvanA cAra vibhAga thaI zake che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. (1) arisA samAna prabhunA vacana sAMbhaLI pharI kahI batADe. dhvanI samAna - prabhunA vacana sAMbhaLI caLa-vicaLa thAya. sthaMbha samAna - potAnI vAta khoTI thayA chatAM choDe nahiM. kAMTA samAna zikhAmaNa ApanArane paNa kaTu vacane duHkhI kare. (2) gulAba - dekhAvasAro, sugaMdha sArI, zubhadhyAna - udA. bharata. AMkaDA - rUpa nathI, sugaMdha nathI, kharAba dhyAna - udA. kALasorika borasarI - rUpa nathI, sugaMdha che. dharmadhyAna - udA. harikezI kora - rUpa che. sugaMdha nathI baga dhyAna - udA. brahmadatta. - - jIvana saphaLa tyAre ja thAya jyAre janma maraNa ghaTe ane jIvana niSphaLa tyAre ja thAya jyAre janma-maraNa vadhe. A vAta samajavA vyavahArika pAMca dravyanA pariNAma thoDA jANavA-samajavA jevA che. 1. pRthvI : pRthvImAM samayasara poSaka tattva maLe to vanaspati thAya. 2. pANI : jIvanI jaTharAgnine ThAre (pIvAthI saMtoSa thAya.) agnine paNa bujhAvI de. zarIrane paNa pavitra kare. 3. agni H agni nakAmA dravya (vanaspatiAdi)ne bALI bhasma kare. 4. vAyu : zarIramAM vAyu thAya to te nukasAnane AmaMtre jyAre jaMgalamAM agni pragaTe tyAre tene pavana(vAyu) vadhAre phelAve. 5. AkAzaH vyApaka jagyA - dareka dravyane potAnAmAM sthAna Ape. badhe sAnukULatA ubhI kare te AkAza (avakAza). ATalA laMbANathI lakhavAnuM kAraNa eTaluM ja ke, manuSya-bhava prApta karyA pachI zarIramAM paNa je pAMca bhUtano nivAsa che tene samatola rAkhavA joIe. nAmakarmanA kAraNe zarIra sAnukuLa maLyuM hoya to enA dvArA sAnukULa sAdhanAArAdhanA karI jIvana saphaLa karI levuM joIe. pAMca IndriyonI saphaLatA dharmadhyAnamAM samAI che. je nicenI stuti dvArA samajAI jaze. je draSTi prabhu darzana kare, te draSTine paNa dhanya che, je jIbha prabhune stave, te jIbhane paNa dhanya che; pIe mudhA vANI sudhA, te karNa yugane dhanya che, tuja nAma maMtra hRdaya dhare, te hRdayane paNa dhanya che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * sparzathI karelA pApa prabhunI puSya pUjAthI baLe che. * rasanendriyathI karelA pApa vItarAganI stavanAthI TaLe che. * dhrANendriyathI karelA pApa sacitta-acitta gaMdhamAM samabhAva rAkhavAthI khape che. * cakSurendriyathI karelA pApa prabhu darzanathI ghaTe che. * zrotrendriyathI karelA pApa vItarAganI vANI zravaNathI khape. * aviratithI karelA pApa viratinI ArAdhanA maTADe. saMyamI jIvana jo cAritradhara munionuM vicArazuM to pAMca mahAvrata munine paMcamagati jarUra apAve. teo kSaNe kSaNe Atmahita thAya tevI pravRtti mana, vacana ane kAyAnA triveNI saMgamathI kare. dezaviratidhara, 12 vratadhArI zrAvakano vicAra karIzuM to te eka DagaluM pAchaLa chatAM AtmahitanI pravRtti kare che. bAravrata (aNuvrata-5, guNavrata-3 ane zikSAvrata-4)nA traNa vibhAgamAM goThavAyela che. darzanazuddhi, jJAnazuddhi ane cAritrazuddhi karavA bAravrata dvArA puruSArtha karavAno che. vratanuM pAlana eTale AjIvana athavA niyamavALuM saMyamI jIvana. saMyamI jIvana eTale Adarza jIvana, taMdurasta jIvana, utsAhI jIvana. enA sahAre AtmA paramAtmadazA prApta karavA bhAgyazALI bane che. karemi bhaMte dvArA lIdhela pratijJAne sAmAyika vratane pALatI vakhate be vAta najara sAme AvI jAya che. (1) sAmAyika dvArA sAdhujIvanano anubhava thAya che. (2) kalyANakArI sAmAyika vratane ghaNIvAra karI samatAnA abhyAsI thaI jIvanane dhanya banAvavuM joIe. samatA ghaNAM pApothI bacAve che. jIva zabdanI AgaLa "na' akSara lagADavA mATe ghaNo puruSArtha karavo paDe. e "na' akSara alaMkAra samAna che, jenA jIvanamAM "na" akSaranI prApti thaI nathI enuM jIvana araNyarudana jevuM che. mAyA-niyANa ane mithyAtva zalyavALuM jIvana vyartha che. zAstramAM 4 durlabha maMgalakArI vastuomAM manuSyane sthAna apAyuM che. eka kSaNa manuSya jIvana prApta karavA A jIve kevo ane keTalo bhagIratha prayatna karyo che. prApta karyA pachI e jIvananI uttarottara pragati thAya evA keTalA kArya karyA? enuM manana-ciMtana karavuM joIe jenAthI jIvavAnI kaDI, pagadaMDI sudharI jAya. samaju mANaso 51 thI 58nI umara eTale 8 varSanA gALAne vanavAsa' kahe che. A vanavAsa daramiyAna jo vyakti potAnuM uttaradAyItva Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjAne (vArasadAra) soMpI sAkSI bhAve vanavAsa zAMti ane samatAthI bhogave to tene samAdhimaraNa prApta karavA saraLa mArga maLe. jenuM maraNa sudharyuM enuM badhuM ja sudharyuM. jIvananI 4 avasthA athavA 4 vizI kahevAya che. je zAstravacana sAMbhaLI jIvana sudhAre che tene pachI pastAvuM paDatuM nathI. kahevAya che ke, "soLe sAna, vIse bhAna, vaLyA to vaLyA, nahiM to patthara pAna." eka kavie kahyuM che ke, "DhaLI paDI pAMpaNo, baMdha bAraNe dekhAyuM." je vakhate AMkho baMdha thAya che tyAre bIjI gatimAM javuM paDe che. tyAM baMdha bAraNAmAM puNya-pApano copaDo A jIve pharIthI lakhavo paDe che. jo manuSya janmamAM ochuM lakhe to janma-maraNa ochA thAya ane vagara vicAre jIvana jIve to janma-maraNa vadhI jAya. saMsAramAM sAyakala-skuTara-moTara jevA aneka sAdhanomAM breka (kAbu) hoya che. brekanA kAraNe pravAsIono pravAsa sukhamaya zAMtidAyI thAya che. jo jaDa evA sAdhanonA sahAre brekane lIdhe jIvane zAtA maLatI hoya to saMyama rUpI brekathI saMyamI jIvane saMyamI jIvana dvArA zuM na maLe? mokSa meLavavA mATe saMsArathI mukta thavuM e ja nirNaya lAbhadAyI che. saMsAra ghaTe badhuM ghaTe. eka jIjJAsue jIvanazAstrIne pUchyuM, sukhI koNa? javAba Apyo, tRptasukhI ane atRpta-duHkhI. dharma sukhI, adharmI duHkhI. kahevAno bhAvArtha e ja ke dhanathI, bhoga sAmagrIthI, vaibhava vilAsathI, mAna-pAnathI koI ja sukhI thayuM nathI, thaze nahI ane thavAnuM nathI. yAda rAkho, "jeTaluM sukha tyAgamAM che, teTaluM bhogamAM nathI." udAharaNa : 1. zrIkRSNa potAnI putrIone prazna karyo ke tamane dAsI thavuM che ke rANI? 2. abhayakumAre saMyamano mahimA prajAne batADavA eka kALone bIjo sapheda mahela banAvela. 3. puNIyA zrAvake prabhuvIrane azAMti-duHkhathI bacavAnA upAya-mArga pUkyo hato. aSADhAcArya-naMdISeNa vagerenuM karmanA prabhAve bhAvanAnuM patana thayuM paNa aMte e satya samajI gayA, saMsAra sAgara tarI gayA. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana-mRtyu maMgaLa zloka janma duHkha, jarA duHkha, rogAza maraNAni ca | aho duHkhuM khalu saMsAra, yatrakSizyati jantavaH | (verAgya zataka) bhAvArtha janma duHkha, maraNa duHkha, vRddhAvasthA maraNa, rogAdidukhA, aho! A saMsAra ja duHkhamaya che. jemAM jIva kaleza pAme che. ApaNA sauno janma kyAre thayo? e prazna che. AtmAno janma thato nathI, thavAno nathI ane thaze paNa nahiM. AtmA bhADAnA ghararUpe pudgalathI banelA zarIramAM rahevA mATe amuka samaya mATe Ave che. tyAra pachI e bIje sthaLe gatimAM jAya che, prayANa kare che. A paraMparA anaMtakALathI cAle che. mokSe na jAya tyAM sudhI cAlaze. AtmAnI bAbatamAM eka sthaLe bahu ja spaSTa bhASAmAM kahyuM che : nainaM chindanti zastrANi, nainaM dahati pAvakaH / na cainaM kaledayantyApo, na zoSayati mArutaH / / bhAvArthaH koIpaNa zastra AtmAne chedI zakatuM nathI, agni bALI zakato nathI, pANI bhIMjavI zakatuM nathI ane vAyu tene sukAvI zakato nathI. AtmA amara che. jIvavicAra prakaraNamAM kahyuM che, ke eka AtmA AThe karmono kSaya karI jyAre mokSa-mukti pAme tyAre eka AtmA avyavahAra rAzimAMthI vyavahAra Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. rAzimAM AvI janma maraNanI kathA zarU kare. tyAra pachI nigoda, ekendriya, vikalejiya, deva-tiryaMca-naraka gatimAM paMcendriyapaNAne bhogavI mahAbhAgye manuSyagatine pAme. koI marUdevAmAtA jevo bhAgyavAna AtmA hoya to ja alpakALamAM mokSe jAya. manuSya gatimAM janmelA asaMkhya AtmA je rIte jIvana dhyeyahIna jIve che. tema na jIvatAM durlabha manuSya janma saphaLa karavA mATe uttamakuLa Aryadeza, uttamajAti, dharmavAsita mAtapitAnA ghare janmI zubha prayatna je kare te dhanya che. pUjya zrI hemacaMdrasUri mahArAje AgAmI bhave garIba gharamAM janma, zrAvaka kuLa ane dharmavAsita mAtA-pitAnI bhAvanA bhAvela. atyAra sudhInA miththAmatinA janma ekaDA vinAnI mIMDA jevA arthahIna hatA. have samyagUjJAnanA prabhAve, samakitanA kAraNe ardha pudgala parAvartanano kALa khapAvI AtmakalyANanA mArge prayANa zarU karyuM. A saMsAramAM janma dhAraNa karavAnI 84 lAkha yonIo che. emAM janma levAnI paddhati paNa cAra gatine pAMca jAtimAM bhinna bhinna prakAre che. ghAtI-aghAtI karmanA sahArAthI 4 jAti, 5 Indriya, cha kAyamAM AtmA janma dhAraNa kare che. tyAra pachI dhIre dhIre pUrva bhavanuM puNya bhogavato jAya ne AgAmI bhava mATe puNya bAMdhato jAya. navuM puNya bAMdhatI vakhate khAsa have pachIno janma sArA sthaLe prApta thAya enI kALajI rAkhe to ja sadgati-mokSagati pAme. - jyAre jIva manuSyagatimAM janme che. tyAre e sopakramI yA nIrUpakramI AyuSya pUrNa karavAnuM nizcita karIne Ave che. sAthosAtha AhAra, bhaya, maithuna, ane parigraha e cAra saMjJAne sAthe leto Ave. jo saMskAra vAsita jIva hoya to A saMjJAone suyogya rIte e bhogave. mahAbhAgye maLela manuSya janmane ajJAnatA, ayogya sobatanA kAraNe veDaphI na de. kahyuM che ke, "baMdha samaye citta cetIe re, udaye zo saMtApa?' Aura paccakakhANa, pannA sUtramAM dhyAnanA prakArono adhikAra Ave che. temAM ArtadhyAna (durgAna)nA 60 prabheda batADyA che. A jIva ajJAnatAnA kAraNe eka yA bIjI rIte azubha vicAro kare che. temAMthI bacavA mATe dharma dhyAnazukladhyAna karavuM anivArya che. bhArekarmI AtmA A rIte saMsAra taravAnI bAjI hAthamAM hovA chatAM bagADI de che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 Avazyaka sUtromAM jaya vIyarAya-namunthuNaM sUtra vItarAga 5ramAtmAno paricaya karAvanA2 ane devAdhideva samakSa prArthanA karAvanAra sUtra che. temAM paNa ArAdhaka AtmA prabhu pAse 13 mAMgaNInI sAthe eka mAtra samAdhimaraNanI yAcanA kare che. manuSyane cAra avasthA (bAla, yuvA, prauDha ane vRddha)mAMthI jIvana pasAra karavAnuM hoya che. te vakhate khAsa jJAna prApti, saMskAranidhi, samajazakti-buddhi ane saMtoSanI vRtti jo keLavavAmAM Ave to jIvana saphaLa thaI jAya. saMtoSI jIvanuM jJAnadhana na khUTe, Apatti na Ave tethI kALAMtare janma ghaTe ne mukti maLe e nizcita che. kahyuM paNa che ke, 'saMtoSI nara sadA sukhI.' je gharamAM manuSyano janma thAya tenA mAtRpakSa ne pitRpakSane kuLa ne vaMza kahevAya che. e banne jo uttama hoya to eka janmamAM aneka janmonA pApoduSkRtyo saMskArI mAtA-pitAnA kAraNe kSaya thaI zake che. jIvana saphaLa karavA mATe gharamAM dharmavAsita vAtAvaraNa hovuM ghaNuM jarUrI che. jIvanayAtrAmAM pragaTa-apragaTa cAra noTIso prauDha-vRddhAvasthAmAM samajadA2ne samajI levA, sAdhI levA, cetI levA kALarAjA bajAve che. noTIsono sAra kAMIka Avo hoya che. (1) mAthAnA kALA vALane dhoLA thavuM (2) dAMta paDavA lAge, vidAya le. (3) AMkhe jovAnuM baMdha thAya, ochuM dekhAya, aMdhArA Ave (4) kAne ochuM saMbhaLAya, page cAlI na zakAya, zarIra zithIla bane athavA karacalIo Ave. A avasare AkAza jeTalI IcchA na rAkhatAM tRpti rAkhavI joIe. janma vakhate je zarIranuM nirmANa thAya che. te paNa samajavA jevuM che. sAmAnya rIte audArika, vaikriya, AhA2ka, tejasa ane kAryaNa ema pAMca prakAranA zarIra che. temAM audArika, tejasa ane kAryaNa ema traNa zarIra manuSyane hoya. bAkInA be zarIra labdhinA sahAre labdhidhArI mahApuruSone prApta thAya. karma vijJAnamAM zarIranI aMdara je je aMga-upAMganuM nirmANa thAya che, tenuM kAraNa nAmakarma che. A nAmakarmanA 103 bhedamAM nIcenA mukhya bhedonA kAraNe zarIranuM te te prakAranuM nirmANa thAya che. saMghayaNa nAmakarma : cha prakAranA saMghayaNamAMthI ArAnA, karmanA, kALanA AdhAre saMghayaNa (zarIranI racanA) thAya che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 saMsthAna nAmakarma : cha prakAranA saMsthAnamAMthI karma anusAra (tIrthaMka2 paramAtmAnuM samacaturasta hoya) thAya. varNa (raMga), gaMdha (suvAsa), rasa (svAda), sparza (zIta) vagere kula 20 prakAro zarIranI sAthe saMkaLAyelA che. A uparAMta zvAsozvAsa-susvara, dusvara, sthira, asthira AdI manuSyane upayogI badhI ja sAmagrI nAmakarmanA kAraNe jIvane bhogavavA maLe che. arvAcina sAyansa paNa zarIranA baMdhAraNa mATe oksijana, kArbana, nAITrojanano upayoga batADe che. te ja rIte lokhaMDa, jhiMka, tAMbu vagere zarIramAM ajAyabI bharelA vase che, ema kahe che. kIDanI, magaja, hRdaya, lIvara, AMkha, kAnane paNa kAma AvanA2A taMdurastI ApanArA kahyA che. TUMkamAM zAstranI hisAbe ke vartamAna sAyansanA hisAbe je kAMI zarIranI racanAmAM upayogI che te badhI karmanI kathA che. karmanI balihArI che. zarIranI jema AhAra paNa 3 prakAranA che. *oja AhAra, loma AhAra ane kavala AhAra. mukhyatve manuSya (1) peTa khAlI hoya, (2) kSudhA vedanIya karmano udaya hoya, (3) managamato AhAra joyo hoya ane (4) AhAranuM ciMtvana karyuM hoya, A cAra paddhatimAMthI 1/2 kA2Ne AhAra-bhojana kare che. te paNa 28 thI 32 kavala jeTalo ja kare. AhAra saMjJAne ghaTADavI hoya to vRttisaMkSepa, rasatyAga, uNodarI vagere tapa karavAno Agraha karavo joIe. devagatimAM AhAranI mAtrA ghaNI ochI hoya paNa teone tyAganI bhAvanA hotI nathI. eTale e tyAgI ke upavAsI na kahevAya. paccakkhANa karI na zake. jIvane janma levA mATe yonIno sahAro levo paDe che. jIvavicAranavatattvamAM yonI nIce mujaba batADI che. sacitta : jIva pradezavALI sacittAcita : jIva-ajIva-mizra uSNa : jeno sparza uSNa hoya acitta : jIva pradeza rahitanI zIta : jeno sparza ThaMDo hoya. zItoSaNa : jeno sparza ThaMDo-garama hoya. * ojAhAra mAtAnA garbhamAM levAto AhAra. lomAhAra - zarIranA chidro dvArA levAto AhAra. kavalAhAra - mukha dvArA, kavala dvArA levAto AhAra. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvRta : DhaMkAelI hoya saMvRta vidyuta : kAMIka ughADI-kAMIka DhaMkAyelA hoya. vidyuta : ughADI hoya te. 133 13 yonI sAthe janma levAnI paddhati paNa gati anusAra nIce mujaba hoya - (1) upapAta : potAnI meLe karma anusAra janme te. 1. deva-zubha pudgalonA samuhathI yauvanAvasthA jevA phUlanI zayyAmAM janme. 2. naraka - azubha pudgalo rUpe kuMbhIpAkamAMthI upaje, (2) garbhuja : janma pUrve amuka samaya sudhI mAtAnA garbhamAM rahI yogya kALe janme. garbhaja tiryaMca paMcendriya jIvo. aMDaja - (IMDA dvArA) jarAyuja(mAtAnA garbha dvArA) potaja - sIdhA baccA rUpe (hAthInuM madanIyuM) janme. (3) samUrchima : ekendriya, vikalendriya, manuSya ane tiryaMca paMcendriya jIvonA lohI-vamanAdi azubha padArthomAM athavA bAhya saMyogo maLatA utpanna thAya. janma saMbaMdhI vicAro jANyA pachI have mRtyu pUrvenI vicAraNA karI laIe. jIva janmyA bAda cha prakAranI paryApti anusAra potAnuM jIvana pasAra kare che. paryAptio 1. AhA2, 2. zarIra, 3. Indriya, 4. zvAsozvAsa, 5. bhASA ane 6. mana, A cha paryApti che. IndriyonA AdhAre paryApti ochI-vadhu hoya. jIvanI bAbata vicArone vAgoLatA cAra gatimAM kayA kAraNe jIva janme ane tenuM mRtyu kevI rIte thAya arthAt prANa kevI rIte jAya te thoDuM samajI laIe.. eka gatimAMthI bIjI gatimAM javA mATe AyuSya karmano baMdha manuSya jIvananA 1/3 bhAgamAM thAya. yAvat aMtima kSaNe paNa thAya. tethI aMta samaye namaskAra mahAmaMtranuM zravaNa-smaraNa karAvavAmAM Ave che. jyAre tenuM mRtyu yA AyuSya karmano baMdha thAya che. te daramiyAna jIvanA pariNAma lakSaNa (lAyakAta) zAstromAM nIce mujaba batAvyA che. 1. manuSyagati : (1) subhAgI (saubhAgyavAna), (2) mISTha hIta-mItapathya vacanI, (3) dAtAra (dAnezvarI), (4) saraLa, (5) catura (mAyA-kapaTa na kare), (6) kalyANamitranI ja sobata kare, (7) prANa-hRdayamAMthI jAya. 2. devagati : (1) satyavAdI, (2) deva-guruno bhakta, (3) puNyAdhIna Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 dhanavAna, (4) svarUpavAna, (5) paMDita (jJAnavAna), (6) jJAnInI sAthe maitrI rAkhanAra, (7) prANa-mukhamAMthI jAya. 3. tiryaMcagati : (1) lobhI, (2) kapaTI, (3) jUTho (asatya vacanI), (4) ati kSudhALuM (bhUkhyo), (5) mUrkha (mUDha), (6) mUrkhAnI sAthe ja dostI rAkhanAra, (7) prANa-jAMghamAMthI jAya. 4. narakagati : (1) zyAma (kALo), (2) kaleza karanAra, (3) rogI, (4) ati bhayazIla, (5) ati AraMbha samAraMbhI, (6) sAthI kaSAyo poSanArano, (7) prANa pagamAMthI jAya. mokSagatimAM jIva AThe karmano saMpUrNa kSaya karI saMpUrNa zarIramAMthI jAya. janmanI ane mRtyu pUrvenI keTalIka vAtone yAda karI have mRtyu je kaDavo ghuMTaDo kahevAya. anicchAe svIkAravAnI pharaja thAya tenI thoDI mulAkAta laIe. jaba tuma Aye jagatameM, jaga hase tuma roya, aba esI karaNI karo, tuma hase jaga roya. artha saraLa che, chatAM jagatamAM janma vakhate AvanA2 2De ane jonAra AnaMda pAme, hase, peMDA khAya. jyAre jatAM pahelA evA kArya, ArAdhanA, pravRtti karo jethI janma saphaLa karyAno tamane AnaMda hoya. prasannatAthI hasIne jato hoya ane mUkavA AvelA vaLAvanAranA AMkhamAM virahanA-vedanAnA, duHkhanA AsuM sAratA hoya. saMta kabIre mRtyunI sAthe saMkaLAyela eka duho lakhela che te A prasaMge yAda Ave che. mana mare, mAyA mare, mara mara jAya zarIra, AzA tRSNA nA mare, kaha gaye saMta kabIra. bhAvArtha : saMsAramAM badhI vastu ghaTe che (mare che) paNa tRSNA koI divasa maratI nathI. tene ghaTADyA vinA jIvano uddhAra nathI. meM marA phira bhI 'maiM' nahI marA, meM mara mara ke marA phira bhI 'meM' nahI marA, lekina jaba 'meM' marA, taba meM kahIM nahIM rahA. bhAvArtha : meM (huM) abhimAna sarvatra jIvita hoya che. e bIjI gatimAM paNa Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 potAnuM dhAryuM kare-karAve che. paraMtu jyAre ahaM haMmeza mATe jAya che tyAre e kyAMya nahi rahe. muzkelI ubhI nahiM kare. yuvAna gAyane kheMce che paNa gAya jaladI sAthe cAlatI nathI. jyAre vRddha gAyane ghAMsa batAve che tyAre tenI sAthe doDatI jAya che. kAraNa, khAvAnI lAlasA, IcchA e ja duHkhadAI che. je sattAthI moTo banavAno prayatna kare che tenuM sattAthI ja nAza-patana thAya che. mATe ja guNathI mahAna bano. saMsAra samudranA pravAse nikaLelo jIva jyAre eka gatimAMnI lIlA saMkelI bIjI gatimAM jAya che tene mRtyu, maraNa, kALadharma, nirvANa vigere kahevAmAM Ave che. alpa samaya mATe te aNAhArI jIvanano anubhava kare che. janAro jatAM jatAM kAMIka jIvana sudhArIne athavA bagADIne jAya che. zrApa ApIne jAya che yA AzIrvAda ApI-laI jAya che. tethI bALamaraNa vagerenA mRtyunA thoDA prakAro vyavahAramAM je jovA maLe che te joI laIe. 1. rAgathI mRtyuH saMsArI saMbaMdhInI rAgadazAne kAraNe mRtyu. (sunaMdAne pati pratyeno rAga mRtyunuM kAraNa banyuM.) 2. snehathI mRtyu parivAramAM sthaMbha samA ekanA mRtyuno AghAta sahana na thavAthI alpakALamAM ja bIjAnuM mRtyu. 3. bhayathI mRtyuH AbarU Apatti-muMjhavaNAdinA kAraNe maraNane zaraNa thAya. (gajasukumAranA sasarA somIla zrIkRSNane sAme AvatA joI mRtyu pAmyA.) 4. sparzathI mRtyuH jherI jaMtu sarpa, vIMchI vagerenA sparza (kha)thI mRtyu. (caMDakauzike ghaNAne mRtyunA mukhamAM dhakelI dIdhA.) 5. AhAra mRtyu : apaco, atimAtrAno AhAra athavA bhUkhamarAthI mRtyu. (saMpratirAjAnA jIve bhIkhArInA bhavamAM adhika AhAra karyo tethI mRtyu.) Aja rIte kensara, TI.bI. blaDaprezara, Tenzana ciMtA nadI-kUvA-samudramAM paDavuM jevA kAraNe yA ekasIDanTa-ApaghAtAdi nimitte apavartanIya AyuSya akALe tUTe che. prazna eka ja che ke, AvI rIte mRtyunI godamAM sUvAnuM kAraNa aMtarAyakarma, vedanIya karma ne AyuSya karmanA baMdha vakhate dhyAna na rAkhyuM. upekSA karI bAMdhelA pApanI AlocanA niMdA ke prAyazmitta na karyuM. prAyazkira e janma-maraNa Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 sudhAravAnI kamarahita thaI mokSa prAptinI pagadaMDI che. je je puNyatmAo mokSa gayA che, teoe ghAtakarmano kSaya karavA puruSArtha karyo che. mATe prAyacchittanI e nirmaLagaMgAne sparzI pAvana thaIe. pApa - darzana, jJAna, cAritra, tapanI virAdhanAthI thAya che. mATe e cArenI prAyacchittamAM ArAdhanA karavI joIe. tattvArthAdhigama sUtranA 9mAM adhyayanamAM pU. umAsvAti mahArAje nIce mujaba prAyacchittano adhikAra varNavyo che. 1. AlocanAH lAgelA doSone gurunI samakSa pragaTa karI prAyacchitta levuM. (mRgAvatti-caMdanabALA) 2. pratikramaNa : divasa daramiyAna lAgelA doSo saMbaMdhInA pAponuM smaraNa karI micchAmI dukkaDa ApavA. (aImuttAmuni) 3. tadubhaya AlocanA-pratikramaNa e be prakAranA doSonI vizeSa prakAre zuddhi karavI. (rahanemi) 4. vivekaH AhArAdine grahaNa karavA tathA azuddha-abhakSyano tyAga karatA viveka rAkhavo. (sAdhue tuMbaDuM na paraThavatAM jIvadayA ciMtavI vAparyuM) 5. vyatsarga kAusagnamAM upayoga pUrvaka vacana kAyAnA vyApArano tyAga. (metAraja muni) 6. tapaH Atmazuddhi, karmakSaya, pApa zuddhinI bhAvanAthI bAhya-atyaMtara tapa karavuM. (suMdarI strI ratna) 7. cheda : dIkSA paryAyanA chedathI lAgelA pApo mATe zuddhi karavI. (haribhadrasUri) 8. parihAra : prAyacchiA pUrNa na thAya tyAM sudhI jaldI pUrNa karavA AhArAdino viziSTa tyAga karI manane manAvI levuM. (kArya saphaLa karavA yatna karavo). (caMDakauzika). 9. upasthAna doSonI zuddhi mATe pUrva paryAyano tyAga ane navA paryAyamAM praveza. TUMkamAM mRtyune jo mahotsavarUpa karavuM hoya to samAdhimaraNa prApti mATe mAnavIe manane saMtoSI-prasanna karavuM paDe. vacananI upara anarthadaMDAdi kAryanI Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasaMzAthI kAbu rAkhavo paDe ane kAyAnI mAyA-mamatA-tyajavI paDe. jo A tripuTI vaza thaI tenA upara kAbU meLavyo to vItarAga paramAtmAe ApelA upadezanA anusAra mRtyu pharI mRtyu nahiM apAve. janma pharI janma nahi apAve. sukha prAptinA saMsAramAM cha prakAra kahyA che. 1. dhanathI, 2. puNyathI, 3. dharmathI, 4. saMtoSathI, 5. sadguNathI, 6. duvA-AzIrvAdathI. janAruM jAya che jIvana, jarA jinavarane japato jA.' basa, jIvanamAM janma-mRtyunI zrRMkhalA aTakAvavA karma-dharmane samajavA bhagIratha prayatna karo eja abhyarthanA. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niMdanIya kArya punarapi jananaM punarapi maraNaM, punapi janani jaThare zayanaM, Iha saMsAre khalu dustAre. 3 karma-dharma prazaMsanIya kArya bhAvArtha : pharI pharI janma, pharI pharI maraNa, pharI pharI mAtAnI kukSimAM zayana, A saMsAra tenAthI kharekhara duSkara che. akkhANa rayaNI kammANa mohaNI, vayANa tahaM ceva baMbhavayaM, maNamuttIya cauro duSNehiM jippani. 18 bhAvArtha : IndriyamAM rasanA, karmamAM mohanIya, vratamAM brahmacarya ane guptimAM mana durjaya che. (tene jItyA vagara saMsAra ghaTavAno nathI.) 'karma' zabdanI racanA aDhI akSarathI thaI che, e ja rIte 'dharma' zabdanI racanA aDhI akSaranA sahAre thaI. pharaka mAtra eTalo ke eka aMdhakAramaya, azAMtimaya, duHkhamaya jIvanamAM praveza karAve che, jyAre bIjo zabda Adhi, vyAdhi, upAdhithI mukta karI samatA, zAMtino amRta ghUMTa pIvaDAve che. zAstromAM 3 prakA2nA jIvo batAvyA che. dhammiTThA (tIrthaMka2) zakti buddhi karmakSayamAM dharmasAdhanAmAM vAparanArA che. bhogIDhA (vAsudeva) zakti buddhi bhogavilAsa vAparavAmAM mazagula-tallIna che ane pApIThThA (cakravartI) zakti buddhi puNya cha khaMDa jItavA mATe vAparanArA batAvyA che, kahyA che. cakravartI uttama laghukarmI jIva hoya to saMyamI banI mokSagAmI thAya anyathA 'rAjezvarI e narakezvarI' e Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 nyAye narakagatine pAme. jyAre vAsudeva ane prativAsudeva to niyama narakagatine pAme. karma jIvanane phelAve che, saMsAra sAgaranA pravAsane vadhAre che. jyAre dharma jevI pravRtti karo tevo saMsAra ghaTADe che. jIvanamAM je jIve sarvaprathama samaktinI prApti karI che te AtmA bhavabhramaNa ardha pudgala parAvartana kALa jeTalo simita kare che. dharmanA kAraNe zuM A pragati ochI che? sarva prathama karmanA sAmrAjyane joI laIe. karmano sAmAnya lokabhASAmAM artha pravRtti javAbadArI vigere thAya, paNa jaina dharma anusAra "kriyA e karma' jyAM jyAM kriyA-pravRtti che tyAM tyAM karma vargaNAnA pugalo karmabaMdhanA nAme AtmAnI upara Azraya-vizrAma-nivAsa kare che, ema darzAvAyuM-kahyuM che. karmanuM gaNita puNyanI sAme bAdabAkI ane pApanI sAme guNAkAra jevuM che. eka vAta samajI levA jevI che ke karma-pavitrakArya sArA AzayathI karavAmAM Ave to te jIvane madadagAra thAya che, anyathA azubha Azaye kareluM karma azubha phaLa ApyA vinA na rahe. azubha phaLa ja Ape. jene puNya-pApanA nAme ApaNe oLakhIe chIe. naM. | karmanuM nAma | kyA guNane roke? | vikati | udAharaNa 1. jJAnAvaraNIya | anaMtajJAna | ajJAna, mUrkhatA | AMkhe pATA bAMdhyA jevuM 2. darzanAvaraNIya) anaMtadarzana | aMdhApo, nidrA | dvArapALa jevuM mohanIya vItarAgatA mithyAtva, rAga-dveSa, dArUDiyA jevuM kaSAya, avirati aMtarAya anaMtavIrya kRpaNatA, daridratA, | zeThanA bhaMDArI jevuM parAdhInatA 5. vedanIya avyAbAdha sukha-duHkha, madhathI lepAyela sukha zAtA-azAtA | talavAranI dhAra jevuM AyuSya akSaya sthiti janma-mRtyu beDI jevuM nAma | arUpI paNuM | zarIra, Indriya,varNa, | citrakAra jevuM tra-sthAvarapaNuM vi.) 8. gotra | aguru laghuM paDyuM | ucakuLa-nIcakuLa | kuMbhAra jevuM * koThAmAM ghAtI-aghAtI karmane lakSamAM rAkhela che. | K | $ | * | Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ d karmanA mukhyatve ghAtI-aghAtI evA be vibhAga che. eka AtmaguNano ghAta-nukasAna kare che. jyAre bIjA bAMdhelA karma anusAra bhogavavA rUpa kAma kare che. ekano svabhAva lUMTArA jevo che. Atmadhanane e lUMTe che. jyAre bIjAno svabhAva vaLAvuM tarIke kAma karavAno che. mokSanI chellI kSaNa sudhI sAthe rahe che. saMsAramAM rahIne dharma karavo che to samyagujJAna jIvanamAM hovuM jarUrI che. enA pratApe zuddha pariNAmavALo dharma thAya che. anyathA mithyAjJAna mithyAkriyA karAve ne karma khapAvavAnA badale navA karmano baMdha karAve. jJAnAvaraNIya karmanA prathama 2 bheda prAyaH manuSyane janmathI hoya. jyAre bAkInA traNa jema jema karmano kSaya thAya tema tema prApta thAya. A TUMkI samaja jo samajAI jAya to bAkInA sAta karmane samajavA ghaNI vicAraNA, mahenata karavI nahIM paDe. jyAre jIva jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che tyAre e karmanI sAthe AyuSya karma sivAya bAkInA sAta karmo thoDe ghaNe aMze pragaTa athavA apragaTa rIte bAMdhe che. jyAre teno udaya Ave tyAre dravya-kSetra-kALa-bhAvathI e bhogavavuM paDe che. udAharaNa : jJAnAvaraNIya sAthe vedanIya karma mAnavIne maMda buddhivALo pAgala athavA azAtA vadhAranAra banAve che. eTaluM ja nahiM paNa A karmanA udaye bhaNe paNa yAda na rahe, samaja na paDe athavA upayogamAM na Ave. A karmanI zakti evI che ke jenA kAraNe anaMtajJAna ovarAI jAya-DhaMkAI jAya. samAja-saMsAramAM chelle pATale besavuM paDe. koIpaNa kArya karavAmAM jaza na maLe. karma je AtmA sAthe coMTe che tenI baMdhanI paddhati paNa vicAravA jevI che. TUMkamAM tenA cAra prakAra che. (1) spaSTa, (2) baddha, (3) nidhatta ane (4) nikAcIta. uparAMta paristhitine vadhu samajavA mATe karmanA bIjA cAra prakAra zAstrakAre darzAvyA che. jema ke, (1) prakRti, (2) sthiti, (3) rasa ane (4) pradeza. A cAranA kAraNe karmanA udayakALe jIvane (1) teno svabhAva, (2) keTalA samaya bhogavavuM paDaze teno samaya ane (3) keTalA kSetramAM (jagyA) e bhogavavuM paDe teno nirNaya, (4) sahelAIthI bhogavAze ke duHkhadAI thaze? eno anubhava thaze. karmanI sAme dharma-jIvadayA anukaMpA hoya to ghaNo pharaka paDe che. koIpaNa kSaNe karma jyAre baMdhAya che tyAre te karma baMdhAvAnA pAMca kAraNo che. (1) mithyAtva, (2) avirati, (3) pramAda, (4) kaSAya ane (5) yoga. jo karma bAMdhatA pUrve jIvanamAM samyakatva, virati, apramattatA, samatA ane gupti Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 ema pAMcanuM Agamana thayuM hoya to ethI karma haLavA-DhIlA baMdhAya che athavA cikaNA karmabaMdhathI bacI paNa javAya che. bAMdhelA karmano baMdha ane udayanI sAthe udIraNA ne sattAno vicAra paNa karavo jarUrI che. eTale eno saraLa artha e ke bAMdheluM karma tarata udayamAM na Ave e phIksa DIpojhITanI jema sattAmAM paDyuM rahe ane jyAre udayakALa Ave tyAre udayamAM Ave. e vacagALAnA samayane abAdhAkALa kahevAya ane e abAdhAkALa daramiyAna jo puruSArthI dharmI jIve sattAmAM rahelAM karmonI udIraNA (nimaMtraNa) karI tapa-japAdi dvArA bhogavavA yA kSaya karavA prayatna karavo joIe. e mATe zAstromAM vipAkodaya (bhogave ane sAthosAtha bAMdhe) tathA pradezodaya (svAbhAvika bhogavI le paNa navA na bAMdhe) nA vicAro darzAvyA che. ATha karmanA prabaLa udaye AtmAnA anaMta guNo DhaMkAI gayA che. tene zuddha-nirmaLa karavA karmanA paDalane haTAvavA mATe ja dharmanuM zaraNuM jIvAtmAe levuM paDaze. to ja e AtmA kALakrame karmarahita thaI zAzvata sukhano svAmI thaze. AnaMdanI khAtara A karmonuM paNa rAjakAraNa che. te kalpanA buddhithI thoDuM nIce mujaba jANI-samajI laIe. rAjA : mohanIyakarma, bAhAmaMtrI darzanAvaraNIya, mohanIya karma, aMtarAya karma, atyaMtara maMtrI : vedanIya, AyuSya, nAma ane gotrakarma, parSadAH membara158 (bhada) khAtAM : 4 gati, prAntaH pAMca Indriya, jillA H kAyA, sajAH ochAmAM ochI 33 sAgaropama ane vadhumAM vadhu 70 koDAkoDI sAgaropamanI bhogavavI paDe. ATalI dIrgha sajAne samakitanA kAraNe pApanA svIkArathI kSamA bhAvathI jaladI bhogavI zakAya che. anyathA A jIvane anaMta saMsAranuM paribhramaNa che ja. karmane DhAMkI rAkhanAra ghAtakarma ane karma khapAvI mokSa sudhI vaLAvanAra aghAtI karma. vyavahAramAM phaTakaDI pANIne zuddha kare che. lIMbu dhAtune zuddha kare che. eraMDIyu (dIvela) zarIrane zuddha kare che. tejAba sonAne zuddha kare che, tema dharma AtmAne lAgelA karma vargaNAnA pudgalone dUra kare che, zuddha nirmaLa banAve che. tethI karmanI kathA thoDI vyavasthita rIte tamArI pAse mUkavAno prayatna karavAmAM Avela che. mATIthI AcchAdita thayeluM tuMbaDuM jemAM mATInA kAraNe pANInA taLiye besI jAya che. pachI kramazaH mATIno saMga pANInA sahavAsathI jema jema dUra thAya tema Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tema dhIre dhIre tuMbaDu pANInI upara AvavA prayatna kare che. kALakrame potAnA svAbhAvika guNa anusAra tuMbaDuM mATIthI mukta thaI pANInI upara taravA lAge che. kamaLa kAdavamAM janme chatAM pANI upara tare tema anAdikALano AtmA saMsAra sAgaramAMthI dharma puruSArthathI karmakSayanA kAraNe svasthAne urdhvagatimAM, moMkSamAM pahoMcavA samartha bane. TUMkamAM (1) AtmA che, (2) te nitya che, (3) te karmano kartA che, (4) te karmaphaLano bhoktA che, (5) mokSa che ane (6) teno upAya paNa che. A che vAto barAbara manamAM vasAvavI joIe. zAzvata AtmAno uparanI cha vAtothI paricaya thaI jAya to tene svasthAne pahoMcADavA mATe "dhArayati Iti dharma e vyAkhyA anusAra durgatimAM paDatAne bacAve, tAre, uddhAra kare te dharma, ema svIkAravuM paDe. Akho divasa, mahino ke jIvana sudhI vivekI AtmA ArtadhyAna na karatAM dharmadhyAna, zukladhyAna karato thAya to teno uddhAra jaladI thAya. prazna eka svAbhAvika Ubho thAya ke zuM dharmanI kriyA-pravRtti karatAM karma na baMdhAya? zAstramAM A praznano javAba TUMkamAM dazavaikAlika graMthamAM sacoTa rIte Apyo che. zloka : jaya care, jayaM cihe, jaya Ase. jayaM sae I. jaya bhuMjato bhAsaMto, pAva karma na baMdhaI 4-8 sArAMza eja ke jo AtmA jayaNApUrvaka kriyA-pravRtti dharma kare to tene karmano baMdha ocho lAge, tenI sAme je mithyAtvI vicAravALo jIva hoya tenuM jIvana dayAjanaka hoya che. saMsAramAM e aDhAre pApasthAnakanuM sevana karatA pAchuM vALIne joto nathI. tethI azubha pravRtti e durguNa che tenA kAraNe janma maraNabhavabhramaNa ochA thavAne badale vadhe che. ghAtI karmanI jema aghAtI karma jIvAtmAno saMsAra vadhAratA nathI. pUrvabhave jevA karma bAMdhyA hoya te pramANe zarIranI sAthe sukha-duHkha AyuSya, zarIranI racanA, ane janmanuM phaLa bIjA bhavamAM A jIvane maLe che. jyAre AtmA mokSe jAya che tyAre karmanuM astittva na hovAthI bIjA bhava mATe koI nirNaya karavo paDato nathI. 18 pApasthAnakano TUMko paricaya vAcakane nIce Apela koThA uparathI thaze. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApasthAnaka ane tenI bIjI bAju : naM. | pApasthAnaka prakAra artha karanAra 1 | prANAtipAta hiMsA karavI 2 | pRSAvAda 3 | adattAdAna 4 maithuna 5| parigraha 6 | krodha 7 | mAna 8 | mAyA 9 | lobha 10 | 2Aga 11 dveSa 12 | kalaha 13| abhyAkhyAna 14 pezunya 15 rati-ati 16 | paraparivAda dravya bAha 99 bolavuM 17 | mAyA bhAva atyaMtara 99 karavuM kapaTa "" "" mAyA karavuM chaLakapaTa "" 99 :: 39 99 asatya-jahuM vasurAjA mAlikanI rajA | vAlmikI vinA levuM kAmavAsanAmAM Asakti saMgraha karavo krodha karavo vyavahAra | jhagaDo abhimAna - bInajarUrI lobha karavo Asakti (moha) verajhera karavA mArAmArI sevana zubha sthAnaka kALasaurika | ahiMsA asatya Aropa karavA bIjAnA doSa jIvana kumAranaMdI brahmacarya | subhUmacakrI | saMtoSa sukhI aMDakozika kSamA rAvaNa sva prazaMsA satyane daMbhathI lakSmaNA | asatyamAM pheravuM | sAdhvI 18 | mithyAtvazalya | adhyAtma | mithyA mAnyatA | maricI mRSAvAda pragaTa karavA sukhamAM AnaMda surasuMdarI duHkhamAM nArAjI pariniMdA gozALo namratA artha ahiMsA paramodharmaH satyano jaya satya sadAya nItimaya nyAyopArjita prabhavacora | saMpa | mallIkumArI saraLatA (pUrvabhava) chetarAya | aSADhAbhUti nirlobhatA lobha pApanuM sUrikAntA virAga devAnandA upazama kaurava subhadrAnI sAsu nArada vya | ziyaLa samuM vrata ko nahiM |saMtoSI nara | sadA sukhI kSamA vIrasya bhUSaNa name te game |saune game chetaranAra mULa che. rAga tyAM Aga che. khADo khode te paDe. kajiyAnuM mhoM kALuM | khoTA ALa prazaMsA |na mUko. gaMbhIratA jUThano pracAra 23 upAsaka madhyastha bhAva ApatuM nathI. guNAnu- paraniMdA rAga aImuttAmuni harizcaMdrarAjA cilAtIputra dhanyakumAra naMdISeNamuni saMbhUtimuni pAMDava zAMtanuM maMtrI zrIkRSNa |na karo. sukha-duHkha koI mayaNAsuMdarI zrIpALa meghakumAra vijayazeTha zeThANI puNiyozrAvaka baMdhakamuni gautamasvAmI adhamAdhamA nikhAlasatA utAvaLe nirNaya na lo |sAcAne samakita AMca nahiM. aDhAra pApa sthAnakomAM mana-vacana-kAyAnI haiyAtI hoya ja chatAM manathI - 6 thI 11, vacanathI 2, 12 thI 15, 17 ane kAyAthI 1, 3 thI 5, 16 ane 18 pApo baMdhAya che. nayasAra Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 24 karma saMbaMdhIno graMtha 'karmaprakRti' pU. zivazarmasUrie prAkRta bhASAmAM gAthAbaddha racyuM che. uparAMta zrI devendrasUri mahArAje 'pAMca karmagraMtha'nI racanA karI che. A graMtho jo samajapUrvaka vAMcavAmAM Ave to kSaNe kSaNe je karma baMdhAya che temAMthI mukti maLe. aMdha mAnavI jema eka eka pagaluM vicAra karI bhare ne potAnA IcchIta sthaLe pahoMce tema vicakSaNa vyakti karma-dharma sAthe vyavahAra kare. eka kaThaputalI ramADanAra madArIe rAjasabhAmAM 3 kaThaputaLI batADI tenA rahasyane batADanAra buddhizALIne ekahajAra mudrA InAmamAM ApavAnI jAherAta karI paNa koI teno bheda kholI na zakyo. AthI maMtrIe tAravaNI kADhI ke, zAstronA zabda mastakamAM nivAsa kare to te amUlya samajavuM. peTamAM nivAsa thAya to 25 TakA Take. kAna dvArA pravezI kAna dvArA bahAra nIkaLe to jIvanamAM 10 TakA paNa na pariName. mATe ja ochuM paNa samajapUrvaka karavuM, vAMcavuM ane jIvanamAM utAravuM jarUrI che. karma anusAra udAharaNa : jJAnAvaraNIya karma : (kArya : bhaNe-bhaNAve-anumode) * varadatta-guNamaMjarIe pUrva bhavamAM jJAnanI virAdhanA karI hatI. 14 pUrvadhara bhAnudatta muni bhaNelA zAstro bhUlI gayA hatA. * pU. hemacaMdrAcArye pUrvabhave jJAnanI utkRSTa ArAdhanA karI hatI te kAraNe 80 varSanI uMmaramAM 3 / / karoDa zlokanA racayitA mahAjJAnI thayA. (eka divasanA aMdAje 100 zloka) * upA. yazovijayajI ma. sAhebe aneka viSayonA aneka graMtho racI jaina zAsananI prabhAvanA karI. 2. darzanAvaraNIya karma : (kArya : tIrthayAtrA-darzana-pUjA) * jamAlI prabhuvIranI dharmadezanAmAM saMzaya rAkhI bhraSTa thayA. * nAgaketu vItarAga prabhunI puSpapUjA karatAM kevalI thayA. * marUdevAmAtA putranI riddhi-siddhi joI mohane dhikkAratAM kevalI thayAM. * saMpratirAjAe savA lAkha jinamaMdira, savA karoDa jinamUrti bharAvI tarI gayA. 1. * sulasAnuM samakita, samyakdarzana atizaya nirmaLa, draDha hatuM tethI aMbaDa parivrAjakanI parIkSAmAM e saphaLa thaI. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. mohanIya karma : (kArya : cAritra-saMyama pALe) :: 25 ratisArakumAra patnine soLe zaNagArathI zaNagAratAM hatA. temAM vairAgya bhAve kevaLI thayA. guNasAra, pRthvIcaMdra, prabhaMjanA lagnanA prasaMga joI-sAMbhaLI-ciMtavI vairAgI thaI kevaLI thayAM. * bharatacakrI ArisA bhavanamAM ucca bhAvanA bhAvatAM kevaLI thayA. * haribhadrasUri ghaNo samaya zraddhAmAM asthira rahyA, chevaTe saMyama laI samyaktvamAM sthira thayA. 4. aMtarAya karma : (kArya : sukRtyanI anumodanA) * aMjanAsatIne 22 varSa pativiyoga sahana karavo paDyo. * parvadivase paNa AhA2saMjJAne kAraNe kuragaDumuni tapasyA na karI zakyA. *DhaDhaNa aNagArane cha mahinA sudhI nirdoSa gocarI svalabdhithI na maLI. maLelI modakanI gocarI svalabdhithI nathI te jANatA gocarI paraThavatAM paraThavatAM kevaLajJAna pAmyAM. 5. vedanIya karma : (kArya : anukaMpA-dayAbhAva) * mAtA pitA-vaDIlane namaskAra zAtAvedanIya karma bAMdhe. * bharata-bAhubalI Adie pUrvabhave gurunI sevA suzruSA karI. * draDhaprahArI loko dvArA asahya upasargamAM samatA rAkhI kevaLI thayA. *meghakumAre hAthInA bhavamAM sasalAnI dayA ciMtavI zAtAvedanIya karma bAMdhyuM. * sudarzanA rAjaputrIe samaDInA bhavamAM navakAra maMtra sAMbhaLI samAdhimaraNa prApta karyuM. 6. AyuSya karma : (kArya : jIvadayA) * taMduliyo matsya azubha vicAro karI narakagati pAmyo. * kALasaurika kasAIe dravya bhAvathI hiMsA karI, narakagati pAmyo. *biMbasAra haraNInI hiMsAnI anumodanA karI narakagati pAmyo. * prasannacaMdra rAjarSi laDAInA azubha vicAronuM prAyacchitta karI nakagatithI bacI kevaLajJAna pAmyA. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 nAma karma : (kArya : Indriyone zubha pravRttimAM vAparavI) * sagara cakravartIe rUpanuM abhimAna karI janma-maraNa vadhAryA. *meghakumAra munie kAyAnI mAyA prabhuvIranA vacane tyajI dIdhI. * naMdISeNa muni kadarUpA hovAthI apamAnAdi samabhAve sahyA. 8. gotra karma : (kArya : ATha madano tyAga) 7. IlAcI putre rAgano tyAga karyo to kevaLI thayA. * aImuttAmunie jIva-virAdhanAthI karma bAMdhyA paNa prAyazcitathI kevaLI thayA-tarI gayA. * harikeSI muni nIcagotra karmamAMthI munipaNAnA kAraNe uccagotrIya thayA. *cha khaMDanA vijetA subhUmacakrIne saMtoSa na thayo to DUbI maryA. kSayopazama = ghAtIkarma = udaya [EEEE EEE G zubha = aghAtIkarma = azubha Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobha 4 rAga-dveSa sarvatra niMdA saMtyAgI, varNavAdatha sAdhuchyu, Apad dainya manyataM, tad saMpadi, namratAm. krodha bhAvArtha : hareka sthaLe niMdAno tyAga karavAthI guNanI prazaMsA karavAthI muzkelImAM prasannatA rAkhavAthI namratA ane saraLatAnA guNanI vRddhi thAya che. saMsAramAM rAga-dveSa zabdanI jALa ghaNI moTI ane zaktizALI che. saMsArInA jIvanane duSita karanAra athavA janma-maraNa vadhA2nA jo koI hoya to A be dhImA jhera-sTopoIjhana jevA tattva che. e mATe jJAnI puruSoe enAthI cetatA rahevAnuM alipta rahevAnuM teno kyAreya bhUlecUke saMga na karavAnuM khAsa kahyuM che. kadAca jinamaMdiranA gabhArAmAM praveza karatAM uMbarAmAM vAgha ane siMhanI mukhAkRti joI haze, e bIjuM kAMI nahi paNa rAga ane dveSanA pratika che, e baMne upa2 vijaya meLavavA te uparathI oLaMgI ApanA caraNe-zaraNe prabhu huM AvuM chuM. evo temAM bhAva chUpAyelo che. rAga-zabdano sAdo artha lAgaNI-prema evo karI zakAya che ane rAgano bIjo artha karmazAstranA AdhAre mAna-mAyA karI zakAya che. aDhAra pApasthAnakamAM sAtame mAna, AThame mAyA ane dazame rAganA sthAno che. e ja rIte dveSano sAmAnya artha IrSyA adekhAI paNa thAya ne karmanA kAraNe tenA krodha ane lobhane paNa sthAna ApI zakAya. aDhAra pApasthAnakamAM chaThTha krodha, navame lobha, agyArame dveSane sthAna ApavAmAM AvyuM che. 27 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajavA jevI vAta che ke rAgano vikAsa mAna ane mAyAnA kAraNe jIvanamAM thAya che. jo koIe mAna ApyuM to tenA pratye lAgaNI janme ane jo apamAna karyuM to veSa thAya. mAyA mATe paNa ema ja samajavuM. A rIte A be athavA cha pApane poSanArA sthAnako che. dareka sthAnakamAM jaDabuddhirUpe mithyAtva mahattvano bhAga bhajave che. jJAnI puruSoe mAnanA ATha prakAro "mada'nA nAme nIce mujaba batAvyA che. samajadAra vyaktie tenAthI bacavA prayatna karavo joIe. tethI paraMparAe rAga ghaTe to karmabaMdha ghaTe te svAbhAvika che. - 1. jAtimadaH harikezI muni (cAMDAla) e karyo hato. 2. lobhamadaH zubhUma cakravartIe karyo, jenAthI narakagati pAmyA. 3. kuLamadaH marIci (muni) pitAnA vacana sAMbhaLI kuLano mada karI nIca gotra karma bAMdhyuM. 4. raDhimadaH dazArNabhadra rAjAe bha. mahAvIrasvAmInA sAmaiyA saMbaMdhI potAnI Rddhi batADavA prayatna karyo. 5. baLabhadaH rAvaNa-vasubhUtine potAnAmAM rahela baLa mATe abhimAna karyuM. 6. rUpamada : sanatakumAra cakravartIe devatAone potAnuM rUpa jovA rAjasabhAmAM AvavA kahyuM. devatAe dehamAM aneka rogo utpanna thayA che, zarIra rogothI gherAI gayuM che ema kahyuM. 7. tapamada : vizAkhAnaMdIe bhAInA zabda sAMbhaLI tapanA badalAmAM niyANuM karI tapa vecI nAkhyuM. 8. vidyAmada : sthUlibhadrajIe prApta karela vidyAno prayoga bahenone batADavA karyo. pariNAme bAkInuM artha sahita jJAna gurue vAMcanA dvArA na ApyuM. sArAMza eja ke puNyanA udaye prApta thayela zakti mATe bhUlecUke jo abhimAna karavAmAM Ave to tenA badale bhaviSyamAM aMtarAya karmanA kAraNe te zakti vikRta thaI jAya, ghaNuM gumAvavuM paDe. rAgano bhAgIdAra mAna che. maricInA bhavamAM karelo kuLamada 27mA bhave brAhmaNInI kukSimAM 82 divasa mATe bhogavavo paDyo. Sano pArTanara krodha che. te vadhu ahita karanAra che. eka janmamAM utpanna thayela vera-krodha, pArzvanAtha ane kamaThano daza daza bhava sudhI cAlu rahyo. dareka vakhate bhagavAne samatA rAkhI bhogavyo. caMDakauzikane yAda karo. pUrvabhave sAmAnya Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 nimitte karelA kaSAyano-krodhano silasilo bhavAMtaramAM cAlyo ane te dRSTiviSa sarpa rUpe aneka jIvonA prANa levA pariNamyo. dRSTine najara kahevAya che. najara kyAreka mANasane duHkhI kare che. AMkhethI lagna maMDapanA thALamAM jamavAnI aneka vAnagI juo to khAdhA vagara peTa bharAI jAya che. kahevata che ke, "joIne ja dharAI gayA.' ema AMkhethI vItarAgane joIne vairAgya vadhe jyAre vaibhavane joIe to janma vadhe, saMsAra vadhe. ghaNA, "najara lAgI' ema mAnI jANakAra-anubhavI pAse maMtroccAra dvArA najara utarAve che. je AtmA krodha kare tyAre sarvaprathama potAnuM ja zarIra garama thAya che. zabdoccAra paNa tenA kAraNe kALAMtare asabhya thAya che. nahivata kAraNe pragaTelo krodha vAda-vivAdanA rUpane dhAraNa karI le che. samajavA mATe vAtane bhUlI javA mATe yA TUMkamAM patAvavA mATe samAdhAnano mArga apanAvavAnA badale e kaSAyo vadhAre che. navatattva prakaraNamAM kaSAyano paricaya ApaNane ghaNuM kahI jAya che. kaSAyano vistRta koTho - naphA nukasAnanA vicAraH nAma anaMtAnubaMdhI apratyAkhyAnIya pratyAkhyAnIya saMjavalanA gati narakagati tiryaMcagati manuSyagati devagati upamA paththaramAM taDa pRthvImAM rekhA retamAM rekhA pANImAM rekhA abhimAna paththarano sthaMbha hADakAno sthaMbha lAkaDAno sthaMbha netaranI soTI svabhAva vAMsanA mULa gheMTAnA ziMgaDA baLadanI mUtradhArA vAMsanI chAla raMga kiramajIno raMga gADAnI maLI kAjaLa jevo haLadara jevo avarodha samakita roke virati na maLe sarva virati yathAkhyAta cAritra samaya AjIvana eka varSa cAra mAsa paMdara divasa anya sthaLe krodhAdi cAra kaSAyono koTho nIce pramANe paNa che. kaSAya nukasAna jItAya phaLa udAharaNa udAharaNa raMga maMtrajApa apriya priya krodha pritI kSamA zAMti sarpa caMDakauzika kALo namo loe prasannacaMdra savasAhUNe mAna vinaya namratA vinaya hAthI bAhubalI nIlo namo gau.svAmI uvajhAyaNa mAyA mitra saraLatA nikhAlasa nAgaNa lakSmaNA pILo namo bALaka sAdhvIjI AyariyANaM lobha sarvarIte saMtoSa tRpti kIDI/uMdara makhkhaNazeTha lAla namo siddhANaM puNiyozrAvaka Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 rAga-dveSa jyAre jIvanamAM pragaTe tyAre krodhI lAlacoLa bane, mAnI zaramIMdo thAya, mAyAvI lajjALu dekhAya ane lobhI moTuM chUpAvI de. krodha moharAjAno subhaTa che, mAnane hAthInI upamA ApI che. mAyAne patni ane lobhane maMtrI tarIke paricaya Apyo che. krodha - samabhAva bhUlAve. mAna - abhimAna karAve. mAyA - AcAra, vicAramAM bheda pADe ane lobha - nazvara vastu upara mamatva jagADe. A ja kAraNe jIvoe kaSAyothI dUra rahevuM joIe. ema kahyuM che. krodhAdi cAre kaSAyonI sajhAya dvArA A kaSAyonA sAmrAjyane, tenA prabhutvane ane tenA dvArA thatAM nukasAnane TUMkamAM kavioe sArI rIte varNavyuM che. je vyakti anukULatAmAM rAce nahi ane pratikULatAmAM duHkha pAme nahi, paNa mArA karmanA phaLa samajI samabhAve bhogavI le e sukhI ja thAya. sukhI kahevAya. kAdavamAM rahevuM chatAM kAdavathI kharaDAvuM nahi e jema kamaLano svabhAva che, tema saMsAramAM rahevuM paNa, rAga-dveSathI lepAvuM nahi, te zrAvakano svabhAva thaI jAya to tenuM jIvana dhanya thaI jAya. Aja vicArone zloka dvArA zAstromAM puSTi ApI che. krodha priti vinAzati, mAna vinaya nAzana, mAyA mitrANI nAzayati, lobha sarva vinAzana. upazamena haNyAta krodha, mAna mAInena jayate, mAyA ca Arjava bhAvena, lobhe saMtoSaye jayeta. (dazavaikAlika sUtra) kaSAyothI jIva cAre gatimAM kevI rIte bhame che, jAya che te paNa zloka dvArA jJAnI puruSoe kahyuM che. ahe vaI krohaNa, jANoNa aTavAI, mAyA gaI paDigdhAo, lohAo duhuo bhaya. bhAvArthaH krodhathI nIca gati, narakagati maLe, mAnathI adhamagati maLe, mAyAthI bhagatino nAza thAya ane lobhathI Aloka-paralokamAM bhaya utpanna thAya. krodhanuM utpattisthAna carmacakSu athavA karNa batADavAmAM AvyuM che, bolavAthI vadhe, eno guNAkAra thAya, sahana karavAthI, bhUlI javAthI, kSamA mAMgavAthI athavA Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 ApavAthI eno bhAgAkAra thAya. nisAsA koInA levA hoya to samajavuM ke A krodhanI bakSIsa che. droNAcArye potAnA ziSyo kevA pATha zikhyA che, popaTanI jema acare acare rAma rAma jevuM to thatuM nathI ne ? te zodhavA-samajavA mATe ATha akSarano maMtra kaMThastha karavA kahyuM. krodhe tyaja, kSamA kuru' badhA ziSyoe kSaNavAramAM kaMThastha karyo ane gurujIne saMbhaLAvyo. paNa yudhiSThire dravyathI ane bhAvathI tenA hArdane samajavA prayatna karyo jethI ghaNo samaya bagaDyo aMte droNAcAryanI parikSAmAM e vijayI thayA. jaina zAstromAM Avazyaka sUtromAM eka yA bIjI rIte spaSTa mArgadarzana ApatAM kahyuM che ke, jIve traNa manoratha rAkhavA ja joIe. (1) parigrahathI kyAre mukta thAuM, (2) sarvavirati saMyama kyAre prApta karyuM ane (3) pApa-vyApArothI nivRtti kyAre lauM. TUMkamAM A traNa manorathothI jIvanamAM heya, zeya ane upAdeya svarUpa samajAze. tyavA yogya, svIkAravA yogya ane jANavA yogya pravRtti karAze. "khAmemi savajIve, micchAmI dukkaDa, save jIvA kamyavasa, kSamA vIrasya bhUSaNa" jevA amUlya sUtronA vacanone najara samakSa rAkhavA upakArIoe kahyuM che. vaMditA sUtramAM "tuM nide taM ca gariyAmi" vAraMvAra Ave che. te pada ArAdhakane ghaNA vicAravAna banAvI de che. e ja rIte "rAgeNavA doSaNavA' A TaMkazALI vacana paNa pagadaMDI batAve che. Atma nirikSaNa karavuM jarUrI che. A saMsAramAM apekSAe aMdha mAnavI, muMgo mAnavI, bahero mAnavI, nirdhana yA majUra mANasa sArA. kAraNa ke krodhAdi karma bAMdhavAnA nimittanI tenI pAse khAmI che, uNapa che. anyathA potAnuM cAle to AkhuM rAjya paDAvI levAnI bhAvanA bhAvanAra vipra-brAhmaNanA jevI durdazA tenI paNa thAta. je vyakti kaSAyo prazastabhAve kare che (mAtA bALaka upara kare che kema) teno Azaya zubha hovAthI cikaNo karmabaMdha thato nathI athavA tenAthI bacI jAya che. paNa je kaSAyo aprazastabhAve kare che te azubha AzayathI karato hovAthI karma bAMdhatA manamAM heja paNa duHkha thatuM nathI. bAvratamAM parigraha pApanuM mULa che. e jANyA bAda aparigraha svIkAratA e puruSArtha karato nathI pariNAme e aparigraha dvArA prApta thanArA apUrva AnaMdano anubhava svapnamAM paNa karI zakato nathI. aDhAra pApasthAnakomAM krodha-mAna-mAyA-lobha, rAga ane dveSa ema 33 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 TakA kaSAyonA nAmo che. je eka bIjA sAthe saMkaLAyelA che. eTaluM ja nahi paNa paraspara protsAhana ApI dRDha bane che. krodha karavA mATe mAna-mAyA-lobhanuM nimitta hovuM joIe te ja rIte bAkInA traNeya mATe e ja paddhati samajavI. ajJAnavaza kaSAyo karavAthI e kaSAyonI paraMparA eka nahi aneka janmo sudhI cAle che. (krodhe kroDa pUrava taNuM, saMyamazuM eLe jAya.) zAstromAM AzcaryanI vAta e che ke, AMkhathI joI zake tevA jIvone aMdhanI upamAthI alaMkRta karyA che. kAraNa spaSTa che ke, e bhAna bhUlI jAya che. kaSAyonA kAraNe paravaza banI jAya che. bIjA zabdamAM chatI AMkhe AMdhaLA banelA e jIvo karma bAMdhavA pAchuM jotA nathI. A che e ATha prajJAcakSu jevA aMdha H 1. krodhAMdha (caMDakauzika), 2. mAnAMdha (bAhubalI), 3. mAyAMdha (lakSmaNA sAdhvI), 4. lobhAMdha (mammAzeTha), 5. divasAMdha, 6. ratALAMdha, 7. viSayAMdha (IlAcIkumAra), 8. rAgAMdha (baLadeva). aMte rAga-dveSanuM kSetra keTaluM vizALa che te samajavA 18 pApasthAnakamAM upara jaNAvelA 6 uparAMta bIjA 7 ke 8 pApasthAnakono viziSTa rIte vANIvacanathI ja vyApAra eka yA bIjI rIte thAya che. jo AtmA samajI jAya to aDhAre pApasthAnakanA sevanathI e mUkta thavA prayatnazIla banI zake che. AtmA jAge eTale tene badhuM samajAya che, sUjhe che ane game che. rAga-dveSanuM damana karavAnA sahelA upAyo H 1. rAga-dveSa poSanArAoe managamatA khAnapAnAdi para kApa mUkI tapa ane tyAganI pravRtti khUba AdaravI joIe. jethI rAga-dveSanuM poSaNa aTake, rAga-dveSa DhIlA paDe. 2. IndriyonI managamatA viSayonI pravRttithI rAga-dveSa poSAya che. tethI enI sAme Indriyo 52 nigraha ane vrata-niyamo sArI rIte AdaravA joIe jethI rAga-dveSanuM baLa aTake. sAmAnya rIte mAnavI Indriyone khuza rAkhavA TIvI, sinemA, azlIla saMgIta vagere kSetre anarthakArI prayatno kare che. 3. hiMsA, asatya vagerenA sevanathI to bhArobhAra rAga-dveSane madada thAya che, mATe te aTakAvavA zIla arthAt e 'hiMsAdino trividhe trividhe tyAga' Acaravo joIe. TUMkamAM tyAgano mArga e ja rAja mArga che. rAga-dveSane ghaTADavA tyAga mArgane apanAvo. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAi pramAdi apramAdi aviratidhara viratidhara pramAdaH paramaSI, pramAdaH paramaM viSam, pramAdo muktipuIsyu pramAdo narakAlayaH. bhAvArtha pramAda e dveSI, viSa, muktinI prAptimAM aMtarAyarUpa cora ane narakanuM ghara che. paryuSaNAnA parva divasa hatA. daherAsaramAM, upAzrayamAM, ArAdhakonI bhIDa jAmI hatI. cAritra, darzananA upakaraNa laI sau jinamaMdira vahelI savAre pratikramaNAdi karavA pahoMcI rahyA hatA. Azcarya e ja ke varSamAM mAtra 60/62 divasa ochevatte aMze A rIte bhIDa jAme che. chUTA chavAyA ema 12 parvanA divaso, be zAzvatI oLInA 9+9=18 divasa, pAkSika pratikramaNanA 21 divasa 3 comAsInA 3 ane paryuSaNa parvanA 8 divasa ema 12-18-21-3-8-60/62 divasa. daherAsara, upAzrayamAM badhA dharmArAdhanA karavA Ave che. to bAkInA divasonuM zuM ? javAba spaSTa che ke A bhAgyazALIo bAkInA divasomAM dharmathI rahita dharmathI vimukha, dharmamAM ALasa, pramAda karI pramAdi bane che. kalpasUtramAM je dharmInA traNa prakAra batAvyA che. te vAta jJAnIo jJAna dvArA jANe che. paNa yogya avasara Ave tyAre ja e prakAze che. kalpasUtramAM sadeyA, kayA ane bhadayA ema traNa prakAra batAvyA che. 33 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 (1) sadeyAH keTalAka jIvo 12 mAsa-360 divasa dharma kare che. (2) kayAH keTalAka jIvo parva divasomAM hAjarI Ape che. (3) bhadayA keTalAka jIvo mAtra bhAsu.4nuM saMvatsarI pratikramaNa, pUjA, vyAkhyAnamAM IMdanA cAMdanI jema hAjarI ApI, lokalAje potAnuM kartavya kare che. pramAdanuM bIju nAma ALasu, pramAdI, bImAra hoya to paNa auSadhopacArInuM nAma levuM nahi, homiyopethika, elopethika, necaropethikanI sAravAra levI nahi. paisA bacAvavA e ekaja lakSa, mArUM je thavAnuM haze te thaze evo upekSAbhAva. to dharmamAM evA jIva upekSA kare temAM navAI zI? *karmabaMdhanA pAMca prakAromAM jJAnIoe trIjA naMbaranuM sthAna pramAdane ApyuM che. enAthI potAnI dharmamUDI vaparAtI jAya. tethI vrata niyamono bhaMga karyA kare paNa dharma karavAmAM utsAha na dAkhave. hakIkatamAM pramAdanI sAme apramatta avasthA jALavavA-vikasAvavA upakArI puruSo Agraha kare che. saMsAranI abhivRddhimAM keTalAka pramAdano tyAga kare che. paNa tyAM je pravRtti karavAmAM Ave che e ja nukasAnakAraka che. apramatta avasthA eTale dharmakSetramAM khovAI javuM jIvanano amUlya samaya paLo dharmamAM vAparavI, pramAdanA 13 prakAro jJAnI puruSoe varNavyA che. je kriyAvyApArathI pariNAma zUnya Ave athavA karmano baMdha thAya. A terane "kAThIyA' evA upanAmathI paNa ghaNAM jANe che. (1) ALasa : saMsAranA kAryamAM apramatta, dharmakAryamAM pramatta-pramAda. (2) moha: saMsAranA AkarSaNathI dharmamAM upekSA karanAra. (3) avajJA : avarNavAdI, niMdaka, jinAjJAnI upekSA karanAra. (4) ahaMkAra : guNIjanonA Adara, bahumAna na karanAra. (5) krodha : "kaDavA phaLa che krodhanA' jANe chatAM tyaje nahi. (6) lobha H dAnAdi dharma na AcaranAra, parigraha vadhAranAra, (7) kRpaNatA sAMsArika kAryamAM udAra, dharmakAryamAM kRpaNatA dAkhavanAra. (8) bhaya : lajjA, zatru, bhaya ane niMdAnA kAraNe gharamAM ja rahe. (9) zoka karmanuM phaLa udayamAM Ave tyAre ciMtA kare. * mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane yoga. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpa (10) ajJAna : mUDhatA, azraddhAne lIdhe jJAnanI upekSA karanAra. (11) vyAkSepa-aMtarAya : vicAromAM caMcaLatA, asthiratA. (12) rati : gamatAM padArtha upara rAga-AnaMda kare. (13) kutUhalaH Azcarya-navAI pamADe (vagara kAraNe jANavAnI jijJAsA) uparanA kathanano sArAMza eja Ave che ke, A jIva potAnuM sAcuM kartavya bhUlI moha-mAyAmAM samaya-zakti veDaphI nAMkhe che. jenA kAraNe pragatI aTake che. karmanI jaMjALa ghaTatI nathI. zAMti, samAdhi, samatAno je anubhava thavo joIe te pramAdanA kAraNe thato nathI. kadAca ema paNa kahI zakAya ke zAMti joItI nathI. bhUtakALa, bhaviSyakALa anaMta che jyAre vartamAna kALasamaya sUkSmAtisUkSma che. vartamAnakALamAM jo jIvane zubha vicArano sparza thAya to te tarata ja apanAvavo joIe. jJAnI anubhavI vicAraka puruSoe kahyuM che ke, zubhakArya kAle nahi, Aje ja karo. are Aje nahi, hamaNAM ja, atyAre ja karo. are atyAre nahi, A ja kSaNe karo. jyAre azubha kArya A kSaNe nahi, hamaNAM nahi, Aje nahi, kAle nahi, kyAre ya nahi ema laMbAvo. anubhavIo kahe che ke, dharmanA vicAra, pravRtti ane amala karavAmAMsvIkAravAmAM vacce aMtara na rAkho. jyAre pApanA vicAra ane amala vacce jarUra karatAM vadhu aMtara rAkho. ethI saMbhava che ke, pApanuM kArya tamArAthI aTakI jaze. dA.ta. garamI lAge che. paMkho karuM? nA, nA. thoDIvAra sahana karuM. dharmanA vicAra ane amala vacce aMtara na rAkho. bolI bolavI che, bolI nAkho. vicArI vicArIne bolazo to puNya jyAre udayamAM Avaze tyAre aTakI aTakIne Avaze. ATha bAbatomAM pramAda karavo nahIM ema paNa sthAnAMgasUtramAM kahyuM che. 1. zruta sAMbhaLavAmAM, 2. jJAna TakAvI rAkhavAmAM, 3. pApanI zuddhi karavAmAM, 4. saMyamamAM tyAganI vRddhi karavAmAM, 5. koI vyaktine dharmabodha ke cAritra ApavAmAM, 6. navadIkSitane sahAya karavAmAM, 7. bImAra sAdhunI sevA karavAmAM, 8. jhaghaDo thayo hoya to kSamA karavAmAM, mAgavAmAM. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 darzanAcAranA bhedamAM nidrA, nidrA-nidrA, pracalA, pracalA-pracalA ane thiNaddhi evA nidrAnA pAMca bheda kahyA che. mAnavI zArIrika zramanA kA2Ne 5/ 6 kalAka nidrA karmanA udaye le che. levI paDe, paNa pramANathI vadhu athavA beThAbeThA, cAlatAM-cAlatAM, (gADAne joDelA baLado savAre cAle paNa kharA ne uMghe paNa kharA) ane DhaMDhoLIe tyAre mAMDa jAge tevA nidrAdhIna jIvone pramAdI kahevAya. e darzanAvaraNIya karmano udaya kahevAya. tIrthaMkara paramAtmA mahAvIrasvAmIno nidrA-pramAdano kALa 12 / / varSamAM mAtra be ghaDI varNavyo che, ane tethI ja e AtmA jaladI ghAtIkarma khapAvI kevaLajJAnane pAmI mokSe sidhAvyA. bAvana lAkha yonImAM janmatA pRthvIkAyAdi sthAvara jIvo eka ja jagyAe rahetA hovAthI pramAdI kahevAya, bAkInA batrIsa lAkha yonImAM janmanArA (beIndriya thI paMcendriya) jIvo trasa hovAthI trAsa (duHkha) sahana na karavAthI ekathI bIjA sthaLe sthaLAMtara kare che. bhagavAna mahAvIra svAmIe apApApurImAM IndrabhUti Adi paMDitonI zaMkAnuM samAdhAna karI saMyamI banAvyA, tyArabAda gautamasvAmI (IndrabhUti) apramatta hovA chatAMya prabhuvIre 'samayaM goyama mA pamA e' kahI jAgrata rahevAapramatta thavA preraNA ApI. phaLasvarUpa vinayavaMtA e gaNadhara bhagavAna jamIna upara palAMThIvALI beThA paNa nahI. ubhaDaka page besI apramattatAne jIvanamAM utArI. A kAraNe bIjA jIvo paNa apramatta thavA prayatnazIla thayA. gAmaDAmAM, zaheromAM rAtrInA samaye cokIdAra rAunDa mArI moTethI 'jAgatA rahejo' evo AvAja kare. prazna e che ke uMghatA mANasane Avo saMdeza e kema Ape che ? to pachI cokI ka2vA mATe tene rAkhavAno phAyado zuM ? ciMtako kahe che ke cokIdAra A rIte nagaravAsIone pramAda karatAM aTakAve che. samaya amUlya che, gumAvatAM nahi, jIvanamAM AvI taka pharI maLavAnI nathI. evI zIkhAmaNa Ape che. janma duHkha, jarA dukha, jAyA(mRtyu) duHkhaM, punaH punaH aMtakAlo mahAdu:kha, tasmAt jAgRhi jAgRhi / / bhAvArtha : janma du:kha, vRddhAvasthA duHkha, patni duHkha ane maraNa paNa duHkha che mATe jAgatA raho, jAgatA raho. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 eka rAjAe nagarImAM cokI karatA cAMDAla putra dvArA uparano zloka sAMbhaLyo. tattva, ciMtana karatAM teno arthabodha na maLyo. tethI eno vistRta artha cAMDAla putra dvArA jANI vairAgyavAna thayo. jIvana dhanya karavA jAgI gayo eTaluM ja nahi, saMyamanA paMthe paNa cAlI nikaLyo. pramAdI mAnavI karma bAMdhavAmAM apramatta rahe paNa jyAM dharma karavo che, AtmakalyANa karavuM che, tyAM ja pramAda kare, veTha uttAre, upekSA kare, phaLasvarUpa e vinayavAnane badale avinIta thAya. AvA avinIta ziSya, zrAvaka-zrAvikAnA svabhAva uttarAdhyayana sUtramAM nIce mujaba kahyA : 1. vItarAganI AjJA na mAne. 2. aMdarathI zatrutA-aNagamo keLave. 3. ajJAnInI sobata kare. 4. gurU-vaDIlathI dUra dUra rahevA prayatna kare. 5. hita zIkSA ApanAra upara krodha kare. 6. mIThA kalyANakArI vacana paNa apriya lAge. pramAdI jIvamAM anekAneka durgaNono kramazaH vAsa thAya tema anubhavavAmAM Ave che. jema ke madyanuM sevana karavAthI kAyA nisteja bane. viSayone bhogavavAthI kAyAnI zakti hIna thAya, vikathA karavAthI vinA kAraNe samaya veDaphAya, jarUrIyAta karatAM vadhAre nidrA levAthI skUrti-prasannatA-utsAha osarI jAya ane kaSAya karanArathI mana asthira bane, vacana nirarthaka bane ne kAyA caitanya vihIna zIthIla bane. tethI bhArapUrvaka pramAdarUpI zatrune dUrathI ja daMDavata praNAma karo. jaI caudasa pUvadharo, vasaI nigoe suDarNatayaM kAla, nidrApamAyavasago, tA holisi kahe tuma jIva ? bhAvArtha H saMbodha sattarI graMthamAM jJAnAvaraNIya karmanA udaye pramAdAdinA kAraNe jo cauda pUrvadhara evA mahAjJAnI mahAtmAo nigodamAM javAnI paristhitimAM mUkAI jAya to ApaNAM jevA pAmara AtmAnuM zuM thaze ? (coda pUrvadhara bhAnudattamuni nigodamAM gayA hatAM.) AcArAMga sUtramAM paMDita, prAzano paricaya ApatAM kahyuM che, paNa jANaI paMDie" kSaNane jANe vicAre samaje e paMDita. Ano artha e ja ke, vartamAna Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 kALane je samaje-oLakhe, kartavyane jANe te paMDita eTale apramattabhAve e AtmA ekakSaNano paNa pramAda na kare. jJAnIoe madIrA pIvAthI, viSayo bhogavavAthI, kaSAyo karavAthI, nidrA levAthI ane vikathA karavAthI jIva avivekI bane che. kiM kartavya' e vAta bhUlI jAya che. mATe pramAdane poSanArA-vadhAranArA sAdhanothI dUra raho. tamArI pragati rUMdhAze, adhogati thaze. ema bhArapUrvaka kahyuM che. udAharaNa : jaMbukumAra gaNadhara bhagavAna sudharmAsvAmInI dharmadezanA sAMbhaLI verAgI bane che. saMyama mATe gurue mAta-pitAnI rajA laI AvavA kahyuM. nagarInA dvAra sudhI AvyA pachI vicAra karyo ke jo mRtyune zaraNa thaIza to aviratimAM asamAdhimAM marIza mATe kSaNamAtrano paNa pramAda karyA vagara guru pAse jaI cothA vratanA paccakakhANa laI dhanya banuM. vratanA paccakakhANa bAda ATha kanyA sAthe lagna karI rAtre dharmacarcA karatAM, ATha kanyA teonA soLa mAtApitA, prabhava Adi pAMcaso cora ane jaMbusumAranA mAtApitA ema pAMcaso chavIsa mumukSu sAthe jaMbukumAra saMyamanA paMthe zubha bhAve bha. sudharmAsvAmInA zaraNe gayA. imAre kyAM zobhe ? kyAM na zobhe ? bhavabhramaNa ghaTe tyAM zobhe. saMsAra vadhe tyAM ja zobhe. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhalya 6 Agara abhaya aNahArI pada meM karyA, viggaha gaI anaMta, dUra karI te dijIe, aNahArI ziva saMta. bhAvArtha : A jIve anAhArIpaNuM vigrahagati (eka gatimAMthI bIjI gatinA zarIramAM praveza rUpe)mAM ghaNuM bhogavyuM evA alpakAlIna anAhArI pada dUra karI zAzvatA aNAhArI padanI jhaMkhanA-IcchA (ApanI pAse) rAkhuM chuM. AhAra eTale bhojana. zarIrane TakAvavAnuM sAdhana. zarIrane taMdurasta rAkhavAnuM auSadha. Asakti vinA karavAmAM AvatuM bhojana. ekendriyathI paMcendriya sudhInA janma-maraNanA pravAsamAM A jIva potAnI yogyatA anusAra AhAra grahaNa kare che. Azcarya rUpe devagatinA jIvonI tathA yugalika kALanA jIvonI AhAra saMjJA ghaNI ja maryAdita hoya che. paraMtu vrata paccakkhANa rUpa viratidharma tyAM na hovAthI teone tapAdino koI lAbha thato nathI. jema jIvane bhaya-maithuna-parigraha-uMgha (nidrA) vigere samayAnusAra pragaTa thAya che. tema khAdhelA-bhogavelA khorAkanuM pAcana thAya eTale bhUkha paNa lAge che. vagara bhUkhe khAnArane ajIraNa thAya ane bhUkha lAgyA pachI samayasara vivekapUrvaka AhAra le to sukhAkArI maLe. bhojana sAthe svAsthyano paNa ghaNo najIkano saMbaMdha che. mukhyatve zarIramAM vAta-pitta ane kaphanI maryAdIta mAtrA hoya to nirogIpaNuM anubhavAya. paNa 39 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 mAtrA koI paNa kAraNe vRddhi pAme to tarata roganuM Agamana thAya. bhojana Rtu anusAra zarIranI prakRti mujaba umara mujaba karavuM joIe. AjathI 75/100 varSa pUrve loko ghaNA taMdurasta hatA. gAmamAM DaoNkTara-vaidhanI saMkhyA maryAdIta hatI. lagabhaga prajA svAvalaMbI mahenatu ane taMdurasta hatI. gharanA vaDIlo samayAnuM sAra zikhAmaNa ApatA. samayasara bhojana karavuM. dharma dhyAna karI ciMtA mukta jIvana jIvavuM viSaya kaSAyothI dUra rahevAmAM gaurava anubhavavAmAM Avato hato. ciMtA karavAnI kUTeva na hovAthI haMmezAM prasanna rahetA. prAcIna kALamAM bhojana parasamAMthI sAnukULa rasapAna karAto hato. temAM mAdaka(svITa) AhAra mahine 2/3 vakhata zuddhatA vAlo tathA taLelA padArtha paNa anivArya kAraNe vaparAtA hatA. TUMkamAM cha vigaI (dUdha, dahIM, ghI, tela, goLa, kaDAvigaI)mAMthI roja 1/2 vigaIno tyAga sahelAIthI karI AhAra upara kAbU rAkhavAno abhyAsa hato. zarIrane TakAvavA ja AhAra levAnI bhAvanA hatI. vigaInuM sevana jeTaluM bane teTaluM ochuM karatA hatA. ahiMsAnI pUjArI prajA hovAthI abhakSya vastuno pUrNa tyAga (4mahAvigaI vagere) karavAmAM gaurava samajatI hatI. vadhu sUkSma rIte bIjA naMbare kaMdamULa, anaMtakAyI dravyanuM paNa sevana karavAmAM mana taiyAra thatuM na hatuM. e dravyanA sevanathI pApa lAge uparAMta buddhi vikRta-bhraSTa thAya tevI mAnyatA hatI. pa/10 tolAM jeTalA e dravyanA sevananI pAchaLa anaMta jIvonI hiMsA-virAdhanA najara sAme AvatI. tethI AvA dravyathI paNa jIvana mukta karavAmAM AnaMda manAto hato. jaina darzanamAM AhAra (bhojana) karatI vakhate bhakSyAbhaDhyano khAsa vicAra karavAnuM kahyuM che. je bhojanathI vicAromAM zAMti-samatAno vikAsa thAya temaja pApano nikAcita baMdha na thAya te bhojana AvakArya hatuM. je bhojana hiMsakaabhakSya hoya tenuM sevana mAnavIne tAmasI-krodhI-sArAsAranA vicAra vagarano banAve. pApano baMdha karAve. apragaTa je jIvonI hiMsA karI-thaI hoya te jIvo ArtadhyAna kare. zrApa Ape athavA bIjA bhave vera le, e saMbhavita che. bIjAnI dayA karatAM potAnI dayA thAya che. mATe ja manuSya jema ochA pApa lAge tevI kALajI rAkhavI joIe. AgaLa vadhI mahinAmAM 12 divasa lIlotarIno tyAga, cAturmAsamAM bAhya padArthono tyAga, gharanA cUlA upara ja banelI vastune vAparavAnI bhAvanA ghara gharamAM vasI hatI. rAtrIbhojana karanAra kAga-ghuvaDano avatAra pAme. e ja rIte Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 narakagatine paNa pAme, ema zAstramAM varNavyuM che, e vAta jANatA hatA. eka vicAra suprasiddha che ke, 'jevo AhAra tevo oDakAra' tema zuddha-sAtvika AhAra mAnavInA pariNAma-lezyA-svAsthyane AdaraNIya kakSA sudhI laI jAya che. jaina darzanamAM *cAra prakAranA AhAramAM (anna, pANI, khAdya padArtha, mukhavAsa) kahyA che. temAM paNa pANIne AhAra tarIke mAnyatA ApI che. ghaNAM tapasvI varSamAM 100/150 upavAsa chUTA chUTA kare che. tyAre pANI teone TakAve-sAtha Ape che. varSItapa karanAra tapasvI tethI dhanya bane che. AhArano bIjo vibhAga pANI che. saMsAramAM pANI moLuM, gaLyuM, bhAre, khAruM vagere prApta thAya che. kUvAnuM pANI apragaTa philTara kareluM Ave. borIMga, varasAdanuM pANI thoDuM uNapavALuM hoya jyAre taLAva ne nadInuM pANI DahoLAyeluM hoya to phaTakaDI nAkhI vivekapUrvaka gALIne vaparAya che. mAtra samudra-sAgaranuM pANI khAruM hovAthI vipula saMkhyAmAM hovA chatAM apeya pIvAlAyaka kahevAtuM nathI. prAcIna kALamAM jIvadayA ane zuddhatA mATe sAta prakAranA gaLaNAM batADyA hatA. jevA ke - pANInuM, ghInuM, telanuM, chAsanuM, dUdhanuM, loTanuM ane ukALelA pANInuM. vartamAnamAM philTara karelA pIvAnA pANInI bATalI-bATalAono pracAra vadhI gayo che. prazna e che ke, A pANI kyAre philTara karI bATalImAM bharAyuM ? tethI teno vaparAza bhale vadhI gayo paNa zaMkAspada jarUra che. 'kiM vadati'nI jema kahevAmAM Ave che ke, samudranuM pANI bhale pIvAmAM kAma na Ave paNa garamImAM te vAdaLA rUpe pariName che. comAsAmAM eja vAdaLo mehulArUpe AkAzamAM gamaNAgamaNa karI pRthvIne bhIjAve che. vanaspatine ugADavA kAma Ave che. pANI maMtrIta karI pivAthI rogI nirogI thAya, AbhaDacheTa vakhate zarIra upara chAMTavAthI apavitra pavitra thAya. zAMtikaLazanAM vidhAna vakhate mastaka upara chAMTavAthI jIvanamAM zAMtinI vRddhi thAya. yAvat 'raMdho phola' (karNATaka keralA borDa2)nA dhodhanuM pANI zarIra u52 15-20 miniTa paDavAthI mastakanI suzupta jJAnendriya sateja kAma karatI thAya che. game te samajo ekendriyanA dravyo (anAja, vanaspati vagere) alpa hiMsAvALA che tathA zarIranI taMdurastImAM kAma Ave che. * bIjI rIte nIcenA paNa AhAra che. (a) manojJa, rasika, prizanIya, bRhaNIya, dIpanIya, madanIya. (ba) 1. vadhAreluM, 2. bopheluM, 3. rAMdhyA vinA svabhAvathI pakva, 4. rAta vAsI rAkhavAthI nipajela (dahIM) Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 pANI kapaDAM-vAsaNa-jagyA sApha karavAnuM paNa kAma kare. kyAreka bhojana zarIrane bagADe to pANI recaka-pAcaka svabhAvavALuM hoya to zarIrane zuddha kare. bhagavAnanA abhiSeka vakhate vaparAtuM pANI temaja gharamAM zubha divase mUkAto pANIno kaLaza paNa maMgaLa sUcaka che. saMsAramAM kyAreka, "tamArAmAM pANI hoya to batADo", "pANIdAra ghoDo che', "ghaNAM vAta karatAM zrotAne pANI pANI karI nAkhe che athavA zrotA vairAgyabhAve yA karUNA bhAve AMkhamAMthI azru (pANI) paNa vahAve che. kyAreka AnaMdanA to kyAreka duHkhanA paNa AMsu vahe che. TUMkamAM zarIramAM pAMca tatva (pRthvI, pANI, agni, vAyu, AkAza)mAM paNa pANInA bhAgane svIkArela che. tapadharmane AhAra sAthe najIkano saMbaMdha che. A jIve anaMtakALathI anaMtI vakhate AhAra karyo to paNa te saMtoSa na pAmyo. tethI vairAgyavAna thaI AhAra saMjJAne ghaTADavA mATe siddhasena divAkarasUrie ATha varSa AyaMbila tapa karyuM. strIratna suMdarIe 2 karoDa 19 lAkhathI adhika (60 hajAra varSa) AyaMbila karyA. jagatucaMdrasUrijIe, vardhamAnasUrijIe vardhamAna tapanI 100 oLI AyaMbila tapa dvArA karI. jyAre damayaMtI satie AyaMbila tapa dvArA tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA karI. tyAgadharmanI vRddhi mATe zIlabhadrasUrijIe, mAnadevasUrijIe dharmaghoSasUrijIe ghaNAM varSo sudhI jIvanamAM cha vigaIno tyAga karela. vigaI e IndriyonA vikArone poSanAra padArtha che. eno tyAga Indriyone vaza karavA mATe aNamola sAdhana che. jeNe manane mArya-manane manAvyuM tene kAMI ja azakya nathI. zAstramAM *AhAranA oja AhAra, loma AhAra ane kavala AhAra jevA prakAro kahyA che. teja rIte pANInA paNa prakArone davabiMdu, (osa), karA, barapha, lIlI vanaspati uparanuM pANI, ghanodadhi vagere darzAvIne e sacita pANInI virAdhanA ajJAnatAthI na thAya te mATe kALajI rAkhavAnI che. bhojana koNa kevA prakAre kare che? te paNa jANavA jevuM che. tenA uparathI mAnavIe kaI rIte bhojana karavuM enuM mArgadarzana tAravaNI rUpe maLI jaze. * oja AhAraH utpattinA pahelA samaye rUpa lAvaNya mATe. loma AhAra : zarIra uparanA rUvATA dvArA grahaNa kare. kavala AhAra : jamyA pachI bhUkha bhAMgavA mATe je grahaNa karAya. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 avasarpiNI kALamAM AhAranI paddhati : Aro nAma samaya AhAra 1 suSamasuSamA 4 ko.ko. sAgaropama 3 divasa pachI tuvera jeTalo 2 suSama 3 ko.ko.sAgaropama 2 divasa pachI bora jeTalo 3 suSama dUSama 2 ko.ko. sAgaropama 1 divasa pachI AvaLA jeTalo 4 dUSama suSama 1 ko.ko. sAgaropama aniyata-phaLaphaLAdi (42 hajAra varSa ochA) 5 dUSama 21000 varSa aniyata phaLa-dhAnya-mIThAI 6 dUSama dUSama 21000 varSa abhakSya abhyAdi ke manuSya ane tIrthaMca jIvonI khAvAnI paddhati ja eka taraphathI khAya - siMha ja jevuM lIdhuM tevuM khAya - pratira lohI pIe - macchara ja gaLyuM svAdISTa - kIDI, maMkoDA ka upekSAthI uDADI khAya - hAthI ja cuMthIne khAya - kAgaDo hADakAM khAya - kUtarAM ja viSTA khAya - bhUMDa jyAM tyAMthI khAya - zRMgALa ja suMdhIne khAya - gAya, baLada ja viveka pUrvaka khAya - saMsArI ja avivekathI khAya - mithyAtvI sAdhune 45 Agama vAMcavA hoya to teone lagabhaga be varSathI adhika divasa gurunI nizrAmAM tapa-japa-vidhi karavI paDe che. e ja rIte zrAvaka 9 sUtranI ArAdhanA cha(traNa) upadhAna dvArA 110 divasa 67 upavAsa karI kare che. tyAre kula-13 vAcanA sUtra-artha-tadubhayanI guru pAsethI vinayapUrvaka le che. A badhA tapa AhAra tyAga rUpe hovAthI AhAranI paNa maryAdA baMdhAya che. AhArano tyAga aNAhArI thavA kAma Ave che. teja rIte "jJAnAmRta bhojanamnA kathana pramANe jJAna paNa bhojana che. jJAna pratye pUrNa bahumAna paNa jAge che. pANI-varasAdanA mATe ThANAMga sUtramAM jUdA jUdA traNa prakAro ciMtana karavA lAyaka batADyA che. temAMthI paNa ghaNuM jANavA-samajavA maLe che. (1) (a) garje paNa varase nahiM, (ba) varase paNa garja nahiM, (ka) garja paNa varase paNa, (Da) garja nahiM varase nahiM. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 (2) (a) kALe varase akALe na varase, (ba) akALe varase kALe na varase, (ka) kALe paNa varase akALe paNa varase, (Da) kALe paNa na varase akALe paNa na varase. (3) (a) varase ekavAra, pAke aneka varSa, (ba) varase ekavAra, pAke aneka vakhata, (ka) varase ekavAra, pAke daza vakhata, (Da) varase anekavAra, pAke eka vakhata. avasarpiNI kALanA cha ArA jyAre pUrA thAya tyAre chaThThA ArAnA chellA bhAgamAM prajAe tathA pRthvI vageree je kaTu anubhava karyA che, te bhUlI javA sudhAravA utsarpiNI kALanA pahelA (chaTA) ArAnA prAraMbhamAM jUdA jUdA megha (varasAda) 7-7 divasa sudhI varase che. A rIte Akhuya avasarpiNI kALanuM azubha vAtAvaraNa badalAI jAya che. jyAM jamIna unALAnI garamIthI paNa vadhu garama hatI, vanaspati AdinA abhAva jevuM hatuM, teno svabhAva A varasAdanA kAraNe phaLadrupa thaI jAya che. kramazaH sudhArA thavAnA kAraNe bAkInA ArAmAM prajA sukhI ane dharma mokSe javAlAyaka bane che. * utsarpiNI kALano AraMbha aSADha vada-1 thI thAya tyAre kALano prAraMbha thAya. jyAre bIjA ArAnA prAraMbhamAM nIce mujaba "pAMca megha varase che. (jaMbudvIpa prajJapti-126). krama|mahAmeLanuM pANIno | varasavAnuM kALa | varSanuM nAma | guNa | kSetra prazasta ! saMpUrNa ! sAta ? utsarpiNI pRthvInIdAhakatA garmInuM saMvartaka pANI | bharatakSetra divasa | kALano | zamana kare. rAtrI | bIjo Aro kSIra megha dUdhatulya pRthvImAM zubhavarNAdi pANI. utpanna kare. vRta megha ghItulya pRthvIne snigdha banAve. pANI amRta | amRtatulya vanaspatine utpanna kare. megha | pANI 5 | rasa megha | pAMca rasa vanaspatimAM paMcavidha rasa vALuM pANI utpanna kare. * te daramiyAna jIvo potAnA azubha AcAra-vicAra kramazaH svAbhAvika tyajavA, tyAga karavA puruSArtha kare che ane chaThThA aThavADiye dharmanuM prabhAta (paryuSaNa parva) jIvanamAM sthApe che. samaya sthiti phaLa 5phara - | 4 mata Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMdhi zrApita AzIrvAdIta vatsa kiM caMcala vAMto, bhrAMtvA bhrAMtvA viSi dazI, nirthei sva saridhAe, sthiratA darzayiSyati. (jJAnasAra) bhAvArtha : he vatsa divasa-rAta caMcala thaI zA mATe tuM Ama tema bhaTakI rahyo che ? tAro nidhi-khajAno khovAI gayo hoya to bIje kyAMya zodha nahIM. e tArI pAse ja che, tArAmAM ja che. te sthira thA, tane e jaDI jaze-dekhAI jaze. "nidhi' eTale khajAno, prAcIna kALamAM rAjA-mahArAjA potAnI prajA mATe rAjya mATe rAjabhaMDAra-rAjakhajAno surakSita rAkhatAM. avasara Ave tyAre teno sadupayoga karI prajAnA zubha AzIrvAda letA. prajAne sukha ApatA. saMsAramAM bhUta-bhaviSya-vartamAna ema traNa kALa vyavahAramAM vaparAya che. sAtho sAtha pratyakSa, anumAnane upamAna paNa loka jIbhe traNa saMjJAvAcI zabda bolAya che. game te hoya paNa buddhimAna puruSe bhaviSyanI vicAraNA karavI joIe. jo bhaviSya sArUM, sukhadAI, anumodanIya prApta karavuM hoya to vartamAnanI carcA zAstrajJAna anusAra karavI paDaze. vartamAna jenuM sughaDa-sudhareluM hoya tenuM bhaviSya sAruM ja che. prAcIna kALamAM karmane anusAra cAra varNa athavA cAra kuLanI praNAlikA cAlu hatI. te anusAra jIvo potapotAne yogya pravRtti karI jIvana pasAra karatAM hatA. temAM koIne ochApaNuM na lAgatuM. A cAra varNa-kuLa eTale ugrakuLa 45 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 (koTavALa vi.) bhogakuLa (rAjaguru vi.) rAjakuLa (mitra vi.) ane kSatriyakuLa (dharya-hiMmatavALA prajAjano hatA. te badhA ja rAjyanI-rAjAnI zobhA vadhAravA prayatna karatA. kahevata che ke, "jenI prajA sukhI teno rAjA sukhI, jeno rAjA vyApArI tenI prajA bhikhArI." varSo pahelAnI vAta - Aje rAjAne uMgha AvatI nathI. rAjA roja eka navina zloka banAvato hato. Aje cothA caraNa mATe ciMtAnA sAgaramAM e DUbI gayo hato. pahelA traNa caraNamAM, (1) potAnA badhA ja karmacArI AjJAMkita che. (2) rAjagharAnAnA rAjadarabArI badhA sukhI-prasanna che. (3) paDozI rAjyo sAnukULa che. chatAM rAjA zlokanuM anukULa vicAronuM cothu caraNa banAvI na zakyo. ghaNAM zabda pheravyA paNa nathI zlokanuM caraNa pUrNa thatuM ke nathI uMgha AvatI. kudaratI rIte e ja samaye nagarano suvikhyAta cora rAjAne tyAM corI karavA Avyo hato. e rAjAnI AvI vyAkuLatA joIne muMjhAI gayo. cothA caraNanA anukULa vicAro tenI pAse hatA paNa jo pragaTa thAya to rAjA sajA kare, evo ene Dara hato. chatAM hiMmatathI avAja ApI kahyuM, rAjA cothuM caraNa tamane batADuM to tame mane zuM Apazo? rAjA avAja sAMbhaLI vicAramAM paDyo. teNe kahyuM, "je cothuM caraNa batADaze, Apaze tene moM mAgyuM InAma ne abhayadAna ApIza. cora hoya to paNa sajA nahi karuM. mArI ciMtA mAre dUra karavI che, mArI Teka pUrNa karavI che. rAjAno javAba sAMbhaLI cora pragaTa thayo. rAjAnI kSamA mAMgI. cothuM caraNa kahyuM, "jyAM sudhI puNyanidhi surakSita che, tyAM sudhI badhuM ja sAruM ja che. bAkI karma vipharaze tyAre badhuM pANInA parapoTAnI jema vilIna thaI jaze." rAjA puNyanidhinuM cothuM caraNa sAMbhaLI khUza thayo. corane AjIvana cAle teTaluM akhUTa dhana ApyuM ane mukta karyo. ApaNI vAta che nidhi-nidhAnanI. vastupALa, tejapALa paNa dhanane dATavA jaMgalamAM gayA to tyAM teone bIjuM dhana prApta thayuM. teno artha e ja ke bhAgyamAM hoya to ja prApta thayeluM dhana nidhi sanmArgamAM vaparAya che. phaLasvarUpa e bhAgyazALI mahAnubhAvoe putranA badale patthara pasaMda karI puNyathI maLelA dhanamAMthI Abu-delavADAnA jaga-prasiddha derA baMdhAvyA. Ly, rAjagRhImAM be dhanADhya vase. (1) zAlIbhadra, (2) mammaNazeTha, zAlIbhadra Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 pUrva bhave bhAvapUrvakadAna karyuM, to aDhaLaka lakSmInA svAmI thayA. temanA pitA devagatimAMthI roja 99 dhanAdinI peTI mokalatA. e ja rIte mammaNazeThe modakanuM dAna sAdhu mahArAjane bhAvapUrvaka karyuM. paNa pachI bhAva badalAyA, bhAvanA bagaDI ane muni pAse modaka pAcho levA gayo. phaLasvarUpa dAnadharmathI aDhaLaka dhana maLyuM paNa ApeluM dAna pAchuM levA gayo eTale pote khAI na zakyo, khavaDAvI na zakyo, vAparI na zakyo, bhogavI na zakyo, aMte marIne sAtamI narake gayo. keTalAka jIvo AcArathI dAnAdi dharma pALe che paNa zubha bhAva nathI hotA. nidhine mAtra dhana puratuM sImita kSetra samajavAnI jarUra nathI. aticAra sUtranI aMdara pAMcamAM parigraha parimANa vratamAM jJAnI puruSoe dhana, dhAnya, kSetra, vAstu, rUpya, suvarNa, kuSya, dvipada, catuSpada e navavidha parigraha batAvyA che. enA upara Asakti moha vigere karanAro jIva vinA kAraNe durgatino mahemAna bane che. jyAre teno sadupayoga karanAro samAdhi pAme che. paiso e ja che paNa e paiso sAmA manuSyanA bhAvI-vicAro bagADI zake che ane sudhArI paNa zake che. sukhI ne duHkhI paNa karI zake che. paisAnuM jharaNuM kevuM che? tenA upara AdhAra che. pU. rUpavijayajI mahArAja kRta lobhanI sakjhAyamAM ghaNuM spaSTa lakhyuM che. dhanAdinA lobhanA kAraNe e jIva durgatino adhikArI bane che. lobhe lAlaca jAsa ghaNI, pariNati nIcI teha taNI laTapaTa kare bahu loka bhaNI......cetana catura suno bhAI. (1) lobhe putra pitA jhaghaDe, lobhe narapati rahe vagaDe, lobhe bAMdhava jora laDe....cetana catura suno bhAI. hAra hAthI lobhe lIno, koNI ke suMvara bahu kIno, mAtA mahane duHkha dIno.cetana catura suno bhAI. (3) jUnA sthavira vRddho "jara, jamIna ne jorU e kajIyAnuM mULa' ema kahI gayA che. hakIkatamAM anubhavathI ema lAgyA vagara rahetuM nathI ke e anubhavI puruSoe je kahyuM che temAM atizayokti nathI. ItihAsanA pAnA joIzuM to te satya dekhAI Avaze. prAkRtamAM ratnAkara paccIsInA racayitA pU.A.zrI vijaya ratnAkarasUri mahArAje "ratna' uparanI Asakti ghaTADyA vinA kAMI ja sAtvika jJAna maLatuM nathI, ema kahI apragaTa potAnA ja jIvananI kathA vividha rIte gAI che. Aje e gujarAtI kAvya racanAne bolanAra paNa jo aMtarathI zubhabhAvathI bole to (2) Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 pApanA-pazcAtApanA AMsu AvyA vagara nahi rahe. Ama nidhi unmArgagAmI jIvane vadhAremAM vadhAre durgatinA khADAmAM utAre che. tenAthI bacavuM hoya to tyAgano mArga apanAvavo ja paDe. nidhi-khajAnA mATe puNyazALI zAlIbhadrajIne roja 99 peTIo AvatI hatI. temAMthI nIkaLatA dhana, alaMkAra ane vastra vigere pote ane temanI 32 patnIo niSkAma buddhithI bhogavatA hatA ane bIje divase e dhana vigere nirUpayogI samajI kUvAmAM ThAlavatAM. kALAMtare eka lobhIe kUvAmAM padhArAveluM dhana kADhavA mATe puruSArtha karyo paNa kAMI ja na maLyuM. tethI kahevuM paDe ke, puNyazALIne bhUta paNa raLe (kamAya)" athavA puNyavAna ja bhogavI zake, nasIbamAM hoya to ja bhogavAya. pU. hemacaMdrasUri mahArAjanA bAlya jIvanano prasaMga yAda Ave che. bAlya avasthAmAM e eka zrAvakanA ghare gurujI sAthe gocarI gayA hatA. zrAvakanA ghare sAmAnya vaeNsa) bhojana banAvyuM hatuM. bAlamunie guruvaryane pUchayuM, gurudeva! zrAvakanA ghare khUNAmAM sonAmahoro paDI che. chatAMya A bhAgyazALIe AvuM sAmAnya bhojana kema karyuM haze? vaDila gurudeve javAba na Apyo, paNa zrAvake A vAta sAMbhaLI lIdhI. e vicAravA lAgyo ke, khUNAmAM to kolasAno Dhagalo che ane bALamuninI dRSyimAM e suvarNa che eTale zrAvake munino sparza DhagalAne karAvyo ane phaLa svarUpa e suvarNa thayuM. tyAra pachI zrAvake zAsana prabhAvanAnA vividha kAryomAM e dhanano sadupayoga karyo. nidhi - je puNyavAna pAse pramANathI vadhu hoya te puNyavAna Asakti vinAno hoya. nidhAnane sAcavavA chUpAvavA, koI lUMTI na jAya te mATe ciMtita na hoya. kAraNa puNyathI e prApta thaI che. alpa puruSArthathI maLI che. e jIva parigraha parimANa vratano anurAgI che. tethI koI ciMtA tene satAve nahiM. je jIvane anItithI dhanaprApti thaI hoya tenuM dhana jhAjhuM Take nahi. kadAca potAnI pAse je hoya te paNa ochuM thAya. anubhavI kahe che ke, nItivALuM dhana sAta peDhI Take. koIka sthaLe kahyuM che ke, "paiso paisAne kheMce" eno artha e ke puNyavAna, nitivAna, bhAgyavAna vyaktino paiso bIjA paisAne prayatna vinA prApta kare che. Aja kAraNe nidhi-nidhAnane pavitra paddhatithI prApta karo. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 gAmaDAomAM khetI mATe kUvAmAMthI pANI kADhavAmAM Ave che. tarata bIje divase adrazya jharaNAmAMthI kUvAmAM bIju pANI AvI jaze. gAyane savAra-sAMja dohavAmAM Ave to enA dvArA 10 thI 12 lITara dUdha maLe paNa lobhathI be divasa pachI 20 thI 25 lITara dUdha prApta karavAnI pravRtti karavAmAM Ave to temAM saphaLatA na maLe tema lakSmI-dhana paisAnuM che. roja zakti chUpAvyA vinA dharma kAryamAM lakSmI vAparavAmAM Ave to e dhananuM jharaNuM kadApi baMdha nahi thAya. TUMkamAM puNyanA udaye prApta thayelA dhanane tijorImAM bAMdhI na rAkho, sukRtamAM vAparo. bha. mahAvIra svAmIe dIkSA pUrve saMvatsarI dAna ApIne bIjAne mUka preraNA ApI. prabhu jyAre dAna Ape tyAre be Indra prabhunI sevAmAM hAjara hoya. ekanuM bhAgya ochuM hoya to prApta karanAranA hAthamAMthI ochuM karI le ane bhAgya vadhu hoya to temAM vRddhi kare. saMvatsarI dAna prApta karanAra cha mahinA sudhI nirogI rahe. e dhana parivArane sukha-zAMti-samAdhi Ape. A che saMvatsarI dAnano mahimA. bhAna bhUlelo mAnavI potAne prApta thayelA dhana-nidhi bAbata abhimAna kare, nirdhana evA bIjAnI hAMsI majAka kare, IrSA adekhAI kare to prApta thayela badhuM e durguNanA kAraNe alpa samayamAM lupta thaI jAya, cAlyuM jAya. mATe ja jJAnIoe ATha mada-abhimAnathI alipta rahevA preraNA ApI che. sAmAyika maMDaLamAM membarone viratinI anumodanA mATe koI bhAgyazALI prabhAvanA kare. prabhAvanAmAM prApta thayela dhana membara jo pAkITamAM nAkhe to saMsAramAM vaparAze. baTavAmAM nAkhe to dharmamAM vaparAze. garIbane Ape to anukaMpA rUpe vaparAze. prazna e ja ke, maLeluM dhana ApanAre zubhabhAve ApyuM. have, vAparanAra jo vivekathI teno upayoga kare to dhanya bane. samaro maMtra bhalo navakAra' gItamAM tenA racayitAe namaskAra mahAmaMtranA navapadane navanidhinI upamA ApI che. "navapada enA navanidhi Ape, bhavabhavanA duHkha kApe." cakravartI jyAre cha khaMDane jItavA mATe nikaLe tyAre gaMgA nadInA kinAre navanidhAna prApta thatA hoya che. te jarUrata mujaba kAma AvatA hoya che. eTalo e 9 nidhAnano mahimA che. siddhacakra pUjanamAM paNa khAsa e nidhAnone zaktizALI samajIne bahumAna-pUjA karavAmAM Ave che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 navanidhAnaH (1) naisargIkAya, (2) pAMDukAya, (3) piMgalAya, (4) sarva ratnAya, (5) mahApadmAya, (6) kAlAya, (7) mahAkAlAya, (8) mANavakAya, (9) zaMkhAya. vartamAnamAM ghaNA sthaLe ekAkSI mahimAvaMta evA zaMkhanI gharamAM ucita sthaLe sthApanA karavAmAM Ave che. eka dRSTie zaMkha e navanidhAnamAMthI eka nidhAna che. eno je rIte Adara satkAra karIe te rIte nimittanA kAraNe gharamAM zrI-lakSmI ane zAMtinuM Agamana thAya. eka vAta nizcita che ke, nItipUrvakanI AvelI lakSmI-nidhi sukha-zAMti bakSe che. eka vidvAna pAse eka parivAra gayo. gharamAM kAMIka sArI pravRtti zarU karavAnI IcchA teo pAse karI vidvAne parivArane kahyuM. ghare jaI zAMtithI vicAra karI tamane zuM joIe che teno vyaktigata vicAra-nirNaya karI lakhI rAkho. bIje divase vidvAna ghare gayA. ne kramazaH badhAne manapasaMda vastu-bhAvanA jaNAvavA kahyuM. javAbamAM putre kahyuM : vaibhava joIe che, dhaMdhA mATe kAma Avaze. patnIe kahyuM, zAMti joIe che. kaTakaTathI have thAkI gaI. putravadhUe kahyuM, premavAtsalya joIe. gharamAM badhuM che. AMkhamAM amI joIe. chokarIe kahyuM, saphaLatA joIe. parIkSAmAM sArA mArka joIe. vidvAna badhAnI vAta sAMbhaLI vicAramAM paDI gayA. chevaTe kahyuM, paraspara vAtsalya premabhAva tamArA gharamAM vadhu vase evI huM bhAvanA bhAvuM chuM. temAM ja badhuM sukha samAyela che. yAda rAkho, je tamAre joIe che te bIjAne Apo. vidvAnanA zabda parivAramAM jAdu karyo. e divasathI sau haLImaLI rahevA lAgyA. A che zabdano nidhi-vacanano mahimA. siddha puruSonA vacana A rIte dAvAnala evA saMsArane amRta banAve che. TUMkamAM puNya ane puruSArtha e be vacce nidhinI gamaNAgamaNanI ramata cAle che. puNya ochuM hoya, puruSArtha ayogya hoya to nidhi Ave paNa nahiM, Take paNa nahiM. teno vikAsa-sthiratA puNyane AdhIna che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagata OM Aditya soma maMgala budha guru zukrAH zanaizvaro rAhuH ketu sahitA kheTA jinapati puratoDava tikhaMtu. bhAvArtha : sUrya, caMdra, maMgaLa, budha, guru, zukra, zani, rAhu, ketu vagere graho sevaka thaIne jinezvara paramAtmAnA caraNomAM rahe che. (tethI grahazAMti karavA paramAtmAnI vizeSa bhakti karo.) aSADhI pUnamano divasa hato. AkAza svaccha ane nirmaLa hatuM. cotarapha tAralIyA Tama Tama karatA hatA. madhya rAtrIe sAta graho (sUrya-caMdra-maMgaLabudha-guru-zukra-zani) pota potAnA yogya sthaLe potAnuM astittva dekhADI rahyA hatA. graha raMga sUrya caMdra ghaNAM varSo pUrve jyotiSanA hisAbe aSTagrahanuM Akasmika milana AkAza maMDaLamAM thayuM hatuM. te vakhate sthaLe sthaLe zAMti-tuSTI-puSTI Adi khAsa ka2vAmAM Avela. jyotiSa zAstramAM nava grahonI oLakha nIce mujaba ApI che. paricaya (kartRtva) AtmA, sattA mana, pravAhItA, pravAsa utAvaLa, Adeza buddhi, dalila, kamizana lAla sapheda maMgaLa lAla budha pILo 8 svabhAva rAjA strI graha grahazAMti vAhana ghoDAno ratha haraNa senApati gheTuM kamIzana ejanTa siMha 51 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru pILo maMtrI devIno hAthI dharma, sonuM, sAtvika dhana zukra sapheda maMtrI dAnavono ghoDo aizvarya, bhogI (aiyAzI) zani kALo sevaka pADo zrama, kaThoratA rAhu kALo paDachAyA vAgha guMcavADo, acAnaka kAryamAM saphaLatA ketu lIlo paDachAyA sarpa maMtrasiddhi, ekAgratA, asaMtoSa mAnavI jyAre janme che tyAre athavA jIvanamAM koI sAruM kArya karavuM hoya tyAre jyotiSI pAse jAya che, jyotiSIo uparanA grahone bAra khAnAnI kuMDalI (kAgaLa upara dorI) banAvIne temAM yogya jagyAe te badhAne sthAna Ape. tyAra pachI tenI sAthe paraspara saMvAda karI zubhAzubha bhaviSya bhAkhe che. game te hoya paNa janma letI vakhate janmanAra vyakti potAnA bhAgyane puNya-pApanI paristhitine lalATe paNa lakhI AvelI hoya che. pachI hAthanI rekhAmAM ke kAgaLanI kaMDalImAM te grahone joI AMkanA AdhAre ke lITA (rekhA)ne AdhAre bhaviSya jyotiSI kahe che. aMgavidyA dvArA paNa vyaktinA bhaviSyane ghaNAM kahe che. grahane vAstuzAstranA siddhAMta sAthenA saMbaMdhane A prasaMge vicArIe. vAstuzAstra pramANita makAna (ghara), dukAna vagere manane prasanna rAkhavAmAM madadarUpa thAya che. jIvanamAM zAMti, pragati ane dhaMdhAmAM vikAsa karAve che. eka dazako phaLavaMta banAve che. | mukhyatve vAstuzAstra dizAo upara AdhArita che. te dizAonuM sUcana karI te te dizAmAM amuka vastu rAkhavA sUcave che. TUMkamAM jyotiSIo dizAo upara paNa grahonuM prabhutva che ema samajAve che. udAharaNa : vAstuzAstra IzAna khUNAmAM ISTadevanI sthApanA karavA kahe che. guru gRhadharmanuM kAraka hovAthI tenuM prabhutva IzAna khUNAmAM che. bIjuM bhagavAnanuM mukha athavA pravezadvAra paNa pUrva-uttara dizAmAM rakhAya che. keTalIka mAnyatA che ke, je gharamAM sUryanA kiraNa-prakAza Avato hoya te gharamAM prasannatA, nirogIpaNuM vase che.* * vAstuzAstranA vicAro khAsa karI svataMtra ghara-dukAna mATe upayogI samajavA. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka vAta nizcita che ke, e grahone je jagyAe bhAgyamAM nivAsa maLyo che te badhuM kharI rIte karmanI kathA che. karmarAjA potAnA 8 pradhAno ane 158 karmacArIo dvArA sukha-duHkhano, anukULatA-pratikULatAno hisAba copaDAmAM lakhe-lakhAve che. ane samajI lo eja kAraNe kuMDalImAM tene sthAna maLe che. mAnavI sukhamAM sonIne ane du:khamAM bhagavAnane zodhe che. bhagavAna teonA du:khane sukhamAM pheravI Apaze tevuM mAne che. paNa duHkhane sahana karavA mATe athavA bhUlI javA mATe bhagavAnanuM zaraNuM-nAmasmaraNa hRdaya maMdiramAM sthAna ApavAnuM tene yAda AvatuM nathI. duHkhane vAgoLo to navuM duHkha vadhaze. 53 duHkhane bhUlavA mananI gati upara breka mAravI paDe. IcchIta sthaLe jenI pAse zakti-yogyatA hoya temAM mana parovavuM joIe. bhagavAna IcchA vagaranA che. guru tyAganA anurAgI che. dharma ahiMsA pradhAna che. e traNe sthaLe yogyatA pramANe javuM. tenI upAsanA karavI joIe. A sthaLe karavAmAM AvatI pravRtti sukhazAMtinuM nirmANa kare che. grahanI zakti ghaTADavI hoya to je sthaLe tenAthI vadhu zakti sAmarthya samatA ApavAnI tAkAta hoya tyAM javuM joIe. manamAM je asthiratA che te khaseDavI joIe. ekAgratAthI bhagavAnanI sAdhanA karavI joIe. grahanI pIDA dUra karavA mahApuruSa bhadrabAhu svAmI mahArAje grahazAMti stotramAM bhagavAnano ullekha karI nIce mujabanuM mArgadarzana ApyuM che. sUrya - padmaprabhu bhagavAna caMdra - caMdraprabha bhagavAna maMgaLa - vAsupUjya bhagavAna budha - 13-14-15-16-17-18-21-24mA bhagavAna guru - 1-2-3-4-5-7-10-11mAM bhagavAna zukra - suvidhinAtha bhagavAna zani - munisuvratasvAmI bhagavAna rAhu - neminAtha bhagavAna ketu - mallinAtha-pArzvanAtha bhagavAna Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 navagrahanI sAthe jema 24 bhagavAnanI zubha ArAdhanA upakArI mahApuruSe darzAvI che. tema graha-raMganI sAthe paMca parameSThI bhagavAnanI paNa ArAdhanA nIce mujaba batADI che. 3OM namo arihaMtANaM caMdra-zukra OM namo siddhANaM sUrya-maMgaLa OM namo AyariyANaM : guru OM namo uvakjhAyANaM budha-ketu OM namo loe savvasAhUNaM : zani-rAhu grahanA svabhAvane narama karavA mATe pratikAra rUpe sAdhaka pAse koI zaktibaLa hovuM joIe. te kAraNe upara pAMca parameSThIne te te grahanI sAme asarakAraka sAdhanA rUpe darzAvAyA che. vyavahAramAM sapheda raMga nirmaLa ane sarjanahAra tarIke svIkArAya che. jyAre lAlaraMga thaMbhananuM kArya karanAra hovAthI mokSa (siddha) e saMsArano aMta anubhavavAnuM sthaLa che. pILo raMga jema suvarNa ATha lakSaNa-kAryathI prasiddha che tema ATha prabhAvakanA kAraNe AcArya jinazAnanI zobhA vadhAranArA che. cotho raMga-lIlo bagIcAne yAda karAve che. saMsArI jema bagIcAmAM pharavA-ArAma karavA-thAka utAravA ane prasanna thavA jAya che. tema samagya jJAna rUpI bagIcAnA upAdhyAya rakhevALa-mALI che. e pote jJAnanA parama upAsaka che ane bIjA-zramaNone paNa jJAnI banAve che. chello zyAma-kALo raMga vividha sthaLe mahatvano bhAga bhajave che. jemake, citramAM kALI rekhA, AMkhamAM kIkI, mukhamAM pAMpaNa, anAjanA utpAdanamAM kALI bhUmi vagere. sAdhu paNa sAdhanAArAdhanA-tapasyAdi dvArA kliSTa karmano kSaya kare che. kALA pApano nAza kare che. Ama graha raMgane kAryanI sAmAnya rUparekhA che. AkAzamAM grahanI jema nakSatra ane rAzI che. teno paNa jo vicAra karIzuM to nIcenuM koSThaka paNa kAMIka manana-ciMtana karavA kahI jAya che. tenI sAthe janmelI vyaktinA nAmakaraNa mATenA akSarono saMketa paNa jovA maLe che. rAzInakSatra-graha-tArA e saMketa paNa jovA maLe che. rAzI-nakSatra-graha-tArA e badhA 14 rAjalokamAM AThamA rAjalokamAM (mRtyuloka) meruparvatanI cotarapha pharatA vimAno che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 janmAkSara vRSabha rAzI graha svabhAva ciha meSa maMgaLa dInatA a, la, I lAla gheTuM zukra garviSTha ba, va, u sapheda baLada mithuna budha tIkSNa buddhi ka, cha, dha lIMbu kalara kapala karka caMdra zuravIra Da, ho dudhiyo kalara karacalo siMha surya hiMmatavAna ma, Ta sonerI, kesarI siMha kanyA budha kapaTI 5, Tha, Na ghero-lIlo kanyA tulA zukra satyavAdI ra, ta sapheda caLakato trAjavuM vRzcika maMgaLa malina na, ya ghero-lAla vichI dhana guru pApaprakRti bha,dha,pha,Dha vAdaLI AkAza makara zani capaLa kha, ja kALo magara kuMbha zani caturaga, sa, Sa ghero vAdaLI kumArikA mIna guru dhIra gaMbhIra da,ca,jha,tha Acho pILo matsya yugala tIrthaMkara paramAtmAnuM jyAre janma kalyANaka thAya che, te vakhatanuM dravya-kSetrakALa-bhAvanuM vAtAvaraNa ghaNuM ja anukULa hoya che. nava graho paNa paraspara maitrI bhAve ucca kakSAe birAjelA hoya che. rAzI-nakSatra paNa prabhuno mahimA vadhe evI parIsthitimAM hoya che. narakAdinA duHkhamAM rIbAtA jIvone paNa kSaNa mATe sukhano anubhava thAya che. TUMkamAM janma kalyANakanA AgamasUtramAM lakhAyelA vicArothI kahevuM paDe ke, tIrthaMkara paramAtmAno mahimA cAre gatinA jIvone sukha-zAMtiApavA nimittarUpa thAya che. bha. pArzvanAthanuM nAma Aje paNa je bolAya-gavAya che, tenuM mukhya kAraNa AdeyanAmakarma kahevuM paDaze. AkAzanA graha, nakSatra, rAzI, tArAnI thoDI vicAraNA karyA pachI saMsArI jIvonA gharanA vyApAranA, vyavahAranA paNa graho che. te upara paNa thoDI najara pheravI laIe. A badhA graho mAnavIe ja aMgata kAraNe ubhA karelA svabhAva janya che. je ubhA karI zake che te bhUlI-kADhI-nAza paNa karI zake che. bALahaTha, yogIhaTha, strIhaTha jevI haTha saMsAramAM rAga-dveSa vadhAre che. kadAca AkAzanA graho 1-2 naDe paNa saMsAranA graho to vadhu saMkhyAmAM naDe che. eTaluM ja nahIM jIvanamAM viSaya-kaSAyo-rAga-dveSanuM nirmANa kare che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 bhAvi bagADe che. bIjA bhave e karma svarUpe AvIne naDe che. mATe ja jJAnI puruSoe jIvana jIvavAnI je kAMI rUparekhA batADI che tene mAnapUrvaka svIkAravI joIe. A rahyA e saMsAra sAgaranA pravAsI graho. upagraha, Agraha, parigraha, kadAgraha, satyAgraha, haThAgraha, pUrvagraha, saMgraha, vigraha, nigraha, matAgraha ane kArAgraha vagere. - sUkSma draSTie joIe. vicArIe to jarUra samajAze ke A graho jema jema samajaNa AvatI jAya-umara vadhatI jAya tema tema jIvanamAM praveza kare che. 5/ 7 varSanA bALakanA nirdoSa jIvanane joyA pachI eja bALaka yuvAna-prauDha thAya tyAre uparanA grahomAMthI 2-5 temanA jIvanamAM sthAna prApta kare che. mATe ja jJAnIo jIvananI bArAkhaDI barAbara samajavA Agraha kare che. manuSya-janme tyAre, lagna kare tyAre, vepArI thAya tyAre, dAdA thAya tyAre, yAvatuM mRtyunA bIchAne sue tyAre jIvananI vyAkhyAo zabdo AjJAoAzAo rajUAto badale che. tethI saMsArI grahono ene sAmano karavo paDe che. Arta- raudradhyAna karavA lAge che. AkAza jeTalI IcchAone tyajavA manane taiyAra karavuM paDe che. e badhuM karavA bALahaTha, strIhaTha rAjahaTha,yogIhaTha paNa potAnA bhAva bhajave. chatAM karmanI kathA, grahanI vyathA ane saMsArInA rAga-dveSa AgaLa saune jhUkavuM ja paDe che. AvI sthiti mAMthI bacavA sUtelA sApane jagADAya nahiM. eTale evA karmadvArA saMyogo ja ubhA na karAya ke jethI manuSya janma prApta karelo niSphaLa thato aTake. udAharaNa rUpe saMsAranA grahanI mUlAkAta laIe. Agraha-kadAgraha-parigrahanA kAraNe zeTha-nokara vacce be bhAgIdAra athavA be bhAIo vacce 36nA AMka jevuM zabda yuddha thAya che. tuM-tAnA kAraNe chUTA thAya che. AkSepa bAjI paNa karavA prerAya che. puNya-puruSArtha jyAM sudhI bhegA hoya tyAM sudhI sukha-zAMti tyAra pachI chUTA thaye azAMti. kadAgrahanA mULamAM ajJAna che, paNa tene poSaNa karavAnuM kAma ahaMkAra kare che. dharmabiMdu graMthamAM lakhyuM che, "je kadAgrahano tyAgI che tene ja sarjana kahI zakAya." saMgraha-nigraha-kArAgrahane vaza thaI anIti, atyAcAra, ayogya pravRtti, Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57. vagara vicAryuM kArya karI ApaghAta sudhInA pariNAma-vicAra janme che. paga jeTalA pahoLA thAya teTalA ja samajue karavA joIe e vAta bhUlI javAthI duHkhanA dAvAnALamAM zekAI javAya che. na kahI zakAya na sahI zakAya tevI dazA ubhI thAya che. pUrvagraha-satyAgraha-vigrahanA kAraNe managamatI (bhale bIjAnI draSTie ayogya) vyaktinI sAthe cAlyA javAnuM, anya dharma-jJAtI-paddhatino vicAra karyA vinA jhaMpalAI javAnuM, sukhane tyajI duHkhane apanAvavAnuM sAhasa karAya che. koIe ThIka ja kahyuM che, "rAjAne game te rANI bAkI badhA bhare pANI." paraMtu utAvaLe lIdhelA pagalAnuM phaLa chUTAcheDA athavA bIjuM paNa AvI zake che. pAtramAM pAtratA che ke nahi tenuM jJAna anubhavI vaDIlone ja hoya. haThAgraha - A vyakti vividha kSetramAM potAnuM ja dhAryuM karavA talapApaDa hoya pachI bhale dIvo laI kUvAmAM paDavuM paDe" athavA "mare paNa tyaje nahiM' jevuM kArya karI ghara-samAjamAM niMdAne pAtra thAya. have chello upagrahano vicAra karI laIe. vaijJAniko athavA dezanI khyAtibolabAlA mATe upagrahanI zodha, prayogo ane niSphaLatAono vicAra karIzuM to pANI valovyA jevuM na lAge ? jo manuSya jamIna-pRthvI upara paNa sukhazAMti-samAdhithI jIvI zakato na hoya, janma vakhate sAthe lAvela puNya kharcA AvatI kAla mATe AvatA bhava mATe benka belensa nirmANa karI zakato na hoya te upagraha dvArA zuM meLavI zakaze? e vicAravA jevuM che. "graha' mATe AvA ghaNAM vicAro karI zakAya paNa atyAre TUMku ja vicArIe. aMte ghauM viNavA beThelI beno ghauM viNatI nathI paNa kAMkarAM ja viNIne ghaune sApha kare che. tema saMsAramAM rahelA jIve potAnA vicArone zuddha karI saMsArI grahothI muktajIvana jIvavAnA bhAva sAthe AkAzI graho sAthe maitrI keLavI samajadArIthI teonI sAthe vyavahAra karavo joIe. to ja mitrAcArInA saMbaMdhe jIvana dhanya thaze, janma-maraNa ghaTI jaze. AtmA paramAtma tattva prApta karavA yogya thaze. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMbhiSeka mRtyu supavitra tIrthanI reNa, saMyukta gabdha puSpa saMmikSa mu; patatu jala bimbopari, sahiraNya maMtra paripUtam. kusumAbharaNa utArIne, parimA dharIya viveka; majjanapIThe sthApIne, karIye jaLa abhiSeka. (janma-jarA-mRtyu nivAraNAya zrImate jinendrAya) paramAtmAnI karavAmAM AvatI jala-caMdanAdi aSTaprakArI pUjA uparanA traNa kAraNonA nivAraNa mATe thAya che. (zloka padanA artha sahelA hovAthI lakhyA nathI.) ke abhiSeka maMtrathI, draSTIthI, pANI (jaLa)thI AziSarUpe karavAmAM Ave che. bhagavAna upara abhiSeka karavo hoya to zuddhi mATe 18 prakAranA uttama dravya (auSadhI)thI karavAnI paraMparA che. abhiSeka dvArA Aropana karavAnI prAcIna paraMparA che. dA.ta. rAjyAbhiSeka dvArA yuvarAjane rAjagAdIe besADAya che. padaabhiSeka jaina dharmamAM AcArya pada Aropana karNamAM yogya maMtra saMbhaLAvI thAya che. saMsAramAM gAdIpati athavA rASTrapati-maMtrI-gavarnarAdi yogya pada upara birAjIta karavA mATe zapathavidhi jevI pravRtti thAya che. viziSTa prasaMge bhojanajamIna-dharAdine vaDIlo dvArA draSTi abhiSeka, AziSa abhiSekAdi pravRtti karAya che. nUtana dIkSArthIne snAna dvArA abhiSeka thAya che. mAnavI janma le te divasathI mRtyu thAya tyAra sudhImAM janmAbhiSeka, janoI, 58 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 lagna, mRtyu jevA aneka prasaMge sacitta jaLathI abhiSeka karAya che. koI koI sthaLe pIThI coLavA tela mardana athavA lagna yA dIvALInA divasomAM zarIra upara vilepana karI zarIra zuddhi jevI kriyA thAya che. game te kaho paNa jema roja snAna dvArA zramane dU2 ka2vAnI zarIrane zuddha karavAnI pravRtti thAya che. tenuM vizALa svarUpa bhAratIya saMskRtimAM aneka rIte varNavAyuM che. rAjyAbhiSeka athavA sUripadAropaNa vakhate je maMtroccArAdi vidhi thAya che tenA phaLa rUpe jIvananA vicAro-AcAro ane javAbadArInuM AmUla parivartana thAya che. sAvacetIpUrvaka rAjyanI-saMghanI-zAsananI zobhA vadhAravA mATe prayatna karavAnuM temAM mArmika sUcana karavAmAM Ave che. prAcIna kALamAM eka cAraNe rAjAnI rAjyasabhAmAM sArA zabdomAM prasaMzA karatAM kahyuM, he rAjarAjezvara! ApaNAmAM rahelA sadguNonuM kIrtana jo thoDA ja zabdamAM kahevuM hoya to ApanAmAM be uttamamAM uttama guNa che. bAkI 98 durguNa che. chatAM Apano sarvatra jayajayakAra bolAya che. Apa yazanAmakarmI cho. rAjA A vAta sAMbhaLI thoDA nArAja thayA. kAraNa be sArA ane 98 kharAba e gaNita teone na gamyuM. tethI tarata buddhizALI maMtrIe bIje divase cAraNane pharI prasaMzAnA puSpa ve2vA ane vAta pUrI karavA mATe kahyuM. cAraNe bIjA divase samayasara AvI maMtrInI AjJA mujaba vAta zarU karI ane pachI AgaLanI vAta karatAM bolyo ke, he rAjana ! tamArI cotarapha bIjA je rAjAo che te bhale 98 sadguNavALA hoya paNa be durguNanA kAraNe teonI samAja-dezamAM kAMI kiMmata nathI. tamArA be sadguNa eTale Ape koIne chAtI ane pITha batADI nathI eTaluM ApanAmAM bAhubaLa ane sacAritra che. cAraNanI vAta rAjasabhAe harSathI vadhAvI lIdhI. mukhyavAta eja ke, abhiSeka pachI vyaktimAM yogyatA vadhe che. prabhAva ane mAnapAna vadhe che. tethI sadguNI rAjA hovAthI prajAnI sukha-zAMtimAM vRddhi thAya che. jyAre rAjAnuM avasAna thAya, rAjagAdI khAlI thAya, rAjAne uttarAdhikArI putra na hoya te vakhate khAsa maMtrIo paMcadivya pragaTa kare. temAM khAsa lakSaNavaMta hAthI sahita paMcadivya nagarImAM phare, nagarInI bahA2 paNa phare ane hAthI je bhAgyavAnanA mastaka upara abhiSeka kare te rAjagAdIno svAmI thAya. TUMkamAM tiryaMca (hAthI) jIva paNa potAnI gaMdhAdi jANavAnI zaktithI rAjyanA uttarAdhikArI upara abhiSeka kare. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna pArzvanAtha upara hAthIe abhiSeka karI uttama bhakti karela. phaLa svarUpa e sthaLe kalikuMDa nAmanA tIrthanI sthApanA thaI. sUripadanA adhikArI pUjyane vaDIla AcArya bhagavaMta sarvaprathama maMtrAbhiSeka dvArA AcAryapade ArUDha kare pachI nUtana AcAryazrI paNa upakArI guruvarye ApelA padanI zobhA vadhAravA tapa-japa-jJAnamAM uttarottara AgaLa vadhI jinazAsananI zobhA, zAsana prabhAvanA karavA prayatna kare. - AcArya sUrIzvarane zAstromAM ATha prakAranI saMpattivALA varNavAyA che ane tenA kAraNe teo tIrthakara samA AcArya kahevAya che ane sva-parano uddhAra karavA samartha bane che. ATha saMpatti : 1. AcAra saMpatti, 2. zruta saMpatti, 3. zarIra saMpatti, 4. vacana saMpatti, 5. vAcanA saMpatti, 6. mati saMpatti, 7. saMgraha parijJAsaMpatti, 8. prayoga saMpatti. (ThANAMga) abhiSekamAM vaparAtA upakaraNa (dravya)no thoDo vicAra karI laIe. sarvaprathama auSadhI ghaNI mahimAvaMta hoya che. jaMgalomAMthI zubha divase zubha nakSatre zubha bhAvathI e grahaNa karAya che. yogya sthaLe tene sUkavavAnI, chUTI pADavAnI, pAvaDara banAvavA mATe khAMDavAnI ne cALavAnI pravRtti karAya che. tethI e auSadhI sugaMdhamaya cUrNa bane che. jyAre tene palADI abhiSekanA jaLa sAthe mizrIta karI prabhunA abhiSekamAM vaparAya che, tyAre cotarapha sugaMdhIta-suvAsIta vAtAvaraNa thAya che. auSadhI mizrIta jaLanA arihaMta paramAtmAnA biMba para abhiSeka karavAthI mUrtinuM teja vadhe che, zakti pragaTe che, darzana AnaMda Ape che. A vAta atizayoktibharI nathI, anubhavagamya che. auSadhI ane phUla RtunA AdhAre jaMgalomAM thAya che, meLavAya che ane vAparavAmAM Ave che. cha RtumAM nAma ne utpanna thatA phUla nIce mujaba che. varSARtu - pArIjAta zizIraRtu - jAI-juI zaradaRtu - kunda (buca) vasaMtaRtu - kesuDo hemaMtaRtu - borasalI (bakula) grISmaRtu - zirISa (sarasaDo) kumArapALa pratibaMdhamAM eka prasaMga Ave che. rAjAnI putrI muMgI che. tethI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 rAjA ghaNo ciMtIta che. eka divasa rAjAnA mitre devatAnI vAta rAjAne karI. rAjAnI maMjUrIthI mitre devatAne yAda karI putrInA muMgApaNAne dUra karavA mATe vinaMtI karI. devatAe pAMca minITa pachI upacAra karyo ne kanyA bolatI thaI. rAjAe devane pAMca minITa vATa kema joI? evo jijJAsA bhAve prazna karyo to deve kahyuM, himAcala pradezamAMthI auSadhI lAvyo mATe moDuM thayuM. A rIte auSadhIno mahimA jANI rAjA prasanna thayo ane devano AbhAra mAnyo. upAdhyAya yazovijayajI mahArAje eka sthaLe lakhyuM che ke, buddhinA kSayopakSamane sudhAravA jJAna ArAdhanAnI jema dravyarUpe akalagaro jevI auSadhI ghaNuM mahatvanuM kArya kare che. hemacaMdrAcArya mahArAje 355 karoDa zloka racyA. 500 lahIyAo tADapatramAM e zloka lakhatA hatA. acAnaka tADapatranA abhAvamAM lahIyAonuM lekhanakArya baMdha thayuM. A vAta kumArapALa rAjAne khabara paDI. tarata upakArI gurudeva pAse AvI upAya pUchyo. tADavRkSonA vanamAM jaI vanadevatAne prasanna karo. gurunA AdezathI rAjA vanamAM gayA. aThThama tapa karyo. yogya sAmagrI arpaNa karI sAdhanA karI. phaLa svarUpa vanadevatA prasanna thayA ne aneka tADapatra prApta thayA. tarata ja tADapatra upara lakhavAnuM cAlu thayuM. A che abhiSeka-sAdhanA-samarpaNanuM phaLa. tIrthaMka2 paramAtmAnA janma kalyANaka vakhate meruzikhara upara hajAro kaLazAthI je abhiSeka thAya che. te mATe jaLa-gajapada daMDa, gaMgA, kSIrodadhi, tIrthajaLa, mAgadha varadAma AdinA jaLa devatAo lAve che. je 8 prakAranA kaLazAmAM ATha-ATha hajAra kaLazA bharI 64 IndrAdi devo 250 (1,60,00,000) abhiSeka ullAsapUrvaka kare che. te vakhatanuM drazya to bhAgyavAna devo ja joI zake. ApaNA jevA alpa bhAgyavAna snAtrapUjA AdimAM vAMcI anumodanA karI zake. e abhiSekanuM varNana puNya bAMdhI zake. A uttama prakAranA jaLamAM gaMdhoSadhi Adi mizrIta thAya che. tenA kAraNe Iti upadravo upazAMta thAya che. tresaTha zalAkA puruSanA caritromAM soLamAM zrI zAMtinAtha bha.nI mAtA acirAdevInuM snAna jaLa nagarImAM chAMTavAthI mArI roga dUra thayAnI vAta Ave che. Aje paNa bRhat zAMtisnAtranA vidhAnamAM saMdhyA samaye 108 abhiSekanA nhavaNa jaLanI gAma pharatI dhArAvaNI karavAmAM Ave che. tethI deza-nagaragAma-saMgha zAMtino anubhava kare che. eja rIte yuddhabhUmimAM zrIkRSNe zaMkhezvara Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 pArzvanAtha bha.nA namanajaLa dvArA jarAsaMghanI jarAvidyAne dUra karI. sainyane jAgrata karela. tIrthakara bha.nI 84 AzAtanAmAMthI koI paNa jIve jANe-ajANe thoDI ghaNI paNa AzAtanA karI hoya to te mATe prAyaH dara varSe 18 abhiSekanuM vidhAna jinamaMdiramAM karavAmAM Ave che. te avasare nIcenI auSadhIono upayoga khAsa karAya che. auSadhI-adheDo, koLa, jAvaMtrI, kapUrakAcalI, kasturI, barAsa, chADachaDIlo, kapUra, kesara, lAlacaMdana, lavIMga, nAgakesara, sahadevI, IlAyacI, ghaulA, zatAvarI, tagara, tamAlapatra vaMzalocana, zaMkhAvalI, aMbara, malayagerU, paMcaratna vi. 24 jAtanI auSadhI vAparavAmAM Ave che. te svabhAva, svarUpa, prabhAvAdine anukULa nakSatramAM ja prApta karAya che, karavI joIe. vaidyo jema 64 pahorI pipara taiyAra karI pramANasara dardIne Ape che ane tenA kAraNe bImAra svastha thAya che. tema A auSadhInA havaNajaLa zuddhikaraNanuM camatkArIka kArya kare che. cA-laviMga-elacI ThaMDA pradezamAM thAya paNa teno svabhAva garama che. kaliMgara garama retImAM thAya paNa teno svabhAva ThaMDo che. tema A badhI auSadhI pariNAme lAbhadAI bane che. koIpaNa dezI-vilAyatI auSadhInuM mULa AvA ja dravyamAM chUpAyuM che. maMgalamUttikAnA cothA abhiSeka vakhate haLave hAthe prabhunA zarIra upara vilepana karavAmAM Ave che. thoDA samaya sudhI A mardana kareluM vilepana rAkhavAthI jema opa karavAthI mUrti darzanIya bane tema maMgalamRttikAnA kAraNe e mUrti tejasvI bane che. Aje paNa ghaNA necaropethI IlAja karanArA vaidyo mATInA lepa garamI ochI karavA mastaka upara, peTamAM athavA paganA taLIye 2/4 kalAka mATe lagADe che. jyAre sTIma-garama bApha dvArA zarIrane skUrtivAna kare che. vanaspatinA rasa, ukALA dvArA zarIranI zuddhi-taMdurastI karAya che. udA. marakInA upadravane dUra karavA pU. bhadrabAhu mahArAje saMghanI vinaMtI ane upakAranI bhAvanAthI ussaggahara stotranI (21/27 gAthA) racanA karI tenA dvArA maMtrita jaLano chaMTakAva karI upadravane dUra karyo hato. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 | vi.saM. 1587 vaizAkha vada chaThTha, ravivAra zravaNa nakSatramAM AcArya zrI vidyAmaMDanasUri ma. vagerenI pAvana hAjarImAM karmAzAhe utkRSTabhAve zAzvata girirAjano Adezvara bhagavaMtano abhiSeka umaLakAthI karyo hato. vi.saM. 2047mAM 3600 sAdhu-sAdhvI ane doDhathI be lAkha zrAvakonI hAjarImAM rajanIbhAI devaDIe ghaNA ja umaLakAthI prazaMsanIya evA zAzvata girirAjanA saMpUrNa 18 abhiSeka zuddhikaraNa sahita karAvyA hatA. jeno jAti anubhava Aje paNa ghaNAM puNyavAnone che. ke zAMtidhArA pAThanuM vAMcana sAthe akhaMDa abhiSekanuM Ayojana mULanAyaka prabhu upara 21 vakhata eTalA mATe ja thAya che. jenAthI zAMti-tuSTI-puSTI AdinI vRddhi thAya ane upadravo dUra thAya. aMte prabhu upara karAtA abhiSeka avAMtara bhaktanI karmavargaNA dUra karavA, pApathI mukta thavA nimittarUpa bane che. so zubha bhAve AtmazuddhinuM phaLa abhiSeka dvArA prApta kare e ja bhAvanA. aSTa prakArI pUjA * vidanono nAza karanArI - aMgapUjA 1. jaLa, 2. caMdana (barAsa), 3. puSpa * abhyadaya sAdhInI - agrapUjA 4. dhUpa, 5. dIpaka, 6. akSata 7. naivedya, 8. phaLa * nivRtti-mokSapada dAtA bhAvapUjA caityavaMdana, devavaMdana, stuti Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 tapa ' karmakSaya mATe niyANA svarUpe jinendra coditamastadUSaNa, kaSAyamukta vidadhAti yastapaH | na durlabhaM tasya samastaviSTape, prajAyate vastu manozamINitam bhAvArtha je manuSya jinezvara bhagavAna dvArA prarUpita koIpaNa tapa dUSaNa rahita kaSAya vagara kare che. tene AkhA saMsAramAM koIpaNa IcchIta vastu durlabha nathI. "tapa" eTale tapAvavuM - kAyAno moha utArI kAyAne tapAvavI, kaSTa ApavA, cikaNA karmone bALavA ke kSaya karavo. sarva sAmAnya rIte tapa samatA bhAve karavAnuM hoya che. (tapa karIe samatA rAkhI ghaTamAM) vyavahAranI draSTie tenA traNa prakAra jovA maLe che. (1) tapa-bAMdhelA karmono kSaya karavA mATe vairAgya bhAvathI prAyazcitta rUpe karAya che. (2) tapa-darzana-jJAna-cAritranI ArAdhanA upAsanA karavA mATe karAya che. (3) tapa niyANuM rUpe - phaLanI prApti mATe karAya che. bIjI rIte tapa bAhya ne atyaMtara paddhatithI 12 prakAre karAya che. bAhya tapa : AmA khAvA-pIvA upara kaMTrola ane kAyAne vaza karavAnI bhAvanA chUpAI che. AhAra saMjJA upara saMyama lAvavA tyAga bhAva jeTalo bane teTalo tapa karatA Agraha rAkhavo joIe. (IcchArIdhana tapa). 64 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atyaMtara tapa : A tapa mananI daDhatAthI pApabhIru thaI namrabhAve karAya che. ArAdhaka potAnA zubha pariNAmo ane kalyANanI buddhithI bAhya dekhAva ke ADaMbara karyA vagara A tapa kare che, karavo joIe. bAhya-atyaMtara tapano paricaya : bAhAta5 : (1) aNasana tapa-bAhubalIjI cAre AhArano tyAga karavo. (2) uNodarI-kuragaDu muni ocho nirasa AhAra karavo. (3) vRttisaMkSepa-DhaMDhaNa muni vRttino saMkSepa karavo. (4) rasa parityAga-dhannA aNagAra rasa-vigaIno tyAga karavo. (5) kAyakaleza-suMdarIjI 60 hajAra varSa AyaMbIla karI kAyAne kaSTa ApyuM. (6) saMlInatA-caMDakauzika 15 divasanuM aNasana karI dhanya banyA. atyaMtara tapa : (7) prAyazcita-aImuttA muni IriyAvahi vidhi karatAM kevaLI thayA. (8) vinaya-gautamasvAmI prabhuvIranA AjJAMkita vinayavaMtA ziSya. (9) vaiyAvacca-naMdiSeNa muni apramattabhAve munionI sevA suzruSA karI. (10) svAdhyAya-bhAsatuSa muni dravya bhAvathI svAdhyAya karatAM kevaLI thayA. (11) dhyAna-prasannacaMdra rAjarSi ArtadhyAnamAMthI dharmadhyAna karI kevaLI thayA. (12) kAyotsarga-gajasukumAla sasarAe aMgArAnI pAghaDI bAMdhI chatAM samatA na tyajI. annattha sUtramAM kahyA anusAra kAussagnanA 12 AgArone najara sAme rAkhI tasmauttarI sUtramAM kahelA uddezo (kAraNothI yukta kAussagna kAyAne sthira karI maunapUrvaka zubha dhyAnamAM ArUDha thaI jo karavAmAM Ave to "sava pAvappaNAsaNo pada anusAra pApano nAza karavA mATe samartha bane. | mukhyatve tapa asana pANAdi cAre AhAranA tyAga sAthe paNa saMkaLAyela che. cAra saMjJAmAMthI AhAra saMjJA je jIvane bhamAve che, satAve che, rogI banAve che. tenAthI mukta thavA athavA jIbhane vaza karavA uttama auSadhIrUpe che. AyaMbila tapa cha vigaInA tyAga sAthenuM maMgalakArI tapa kahevAya che. vyavahAramAM vyApAra, kolejanuM jJAnaAdi ghaNA prakAro tapa saMbaMdhI jANavA sAMbhaLavA maLe che. paNa teno artha dharmanI dRSTithI thato nathI. koI eka kSetramAM Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 varSo sudhI kAma ka2nA2ne 'tapa phaLyuM' evA zabda vAparI kArya paddhatine abhinaMdana apAya che. paNa e puruSArtha AtmAbhimukha nathI. ahIM to tapa dvArA Atmazuddhi, AdhyAtmika pragatinuM mukhya lakSa hovuM joIe. darzana jJAna cAritranI ArAdhanAmAM tapano vicAra-adhikAra dekhAya che. aThThama tapanuM ArAdhanA zuddha bhAve karavAmAM Ave to e saMkalpa karelI siddhine Ape che. cakravartI cha khaMDa jItavA nIkaLe tyAre 13 akrama kare che. paryuSaNA parvamAM vArSika prAyacchita rUpe akrama karAya che. nAgaketue aThThamanI ArAdhanA dvArA saMgharAjAnI surakSA karI. zrIkRSNe aTThamanI ArAdhanA dvArA zaMkhezvara pArzvanAtha pratimAjIne prApta karI. caMdanabALAe aThThama karI prabhuvIranA pAraNAno lAho lIdho. vitarAga 5ramAtmAnI aSTaprakArI pUjA karatAM naivedya pUjAmAM eja bhAvanA bhAvavAmAM Ave che ke, vigraha gatimAM A jIve ghaNo kALa aNAhArI padano anubhava karyo paNa te kSaNamAtrano alpakAlIna hovAthI Takato nathI mATe ja zAzvata kAyamanuM aNAhArI pada prApta karavA mATe naivedya pUjA karI uttama dravyano tyAga karAya che. cauda niyamamAM dravya (vastu) taMbola ane vigaInA tyAga mATe upakArI bhagavaMte preraNA ApI che. jeTalA dravya ochA vAparazo ane jeTalI vigaIno tyAga karazo teTalo zAtAno anubhava ka2zo. jIvanA jIbhanA svabhAvamAM sudhAro thaze to ja e vAstavika tapano anubhava karI zakaze ane vicArelA saMkalpamAM saphaLa thaze. sAmAnya rIte strIne 28 ane puruSone 32 kavalano AhAra (bhojana) karavAnuM kahyuM che. temAM paNa 2/4 kavala ochA khAIne manane svAsthyane surakSita rAkhavAnuM che. A rIte uNodarI tapano paNa lAbha maLe. tapAvalImAM koLiyA vratanuM eka ArAdhana darzAvyuM che. te ja rIte karmasudana tapamAM 8 karmanI ArAdhanA vividha jAtanA tapa karI jIbha upara kAbu lAvavAnuM apragaTa sUcana ApyuM che. game te kaho tapa samatApUrvaka IcchAno nirodha karI tyAganI vRddhi sAthe ka2vo joIe. tapa karIe samatA rAkhI ghaTamAM. A jIve ekendriya, vikalendriya, tiryaMca paMcendriya gatimAM vividha rIte rasavihina AhAra anicchAe karyo paNa te tyAganA bhAvathI karyo na hovAthI Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmakalyANa mATe , jIvanazuddhi mATe upayogI na thayo. puNyano baMdha karavA kAma na Avyo. puNyano baMdha samajaNapUrvakanA tyAgamAM che. eka kALacakranA samayamAM 18 koDA koDI sAgaropama samaya sudhI yugalika jIvoe alpAtIalpa AhAra karyo paNa te vrata-tyAga paccakakhANa rahitano hovAthI jIvane kAMI kAma na Avyo, tenI AcAramAM kAMI asara na thaI. je tapa-tyAga vairAgyanI bhAvanAthI karavAmAM Ave tenA pariNAma dvArA zubha karma baMdha thAya teja tapa uttama che. apekSAe rAI pratikramaNamAM tapa ciMtavaNIno kAusagga karavAmAM Ave che temAM svazakti-bhAvanA pariNAmanI mAtrA jALavavA, vadhAravA sudhAravAnI mUka preraNA maLe che. prAcIna kALamAM tapa karapAtrI, ekadadI. eka kavalAdinA thatA hatAM. koI abhigraha sAthe saMkaLAyela hatA paNa dareka vakhate manane vaza karI prasannatAthI bhAvanI vRddhi sAthe ja karavAmAM AvatAM tethI ja e karmakSaya ne mokSa prApti mATe upayogI thato. prAcIna kALamAM aNasananI je ArAdhanA mahApuruSo karatA hatA. temAM paNa cAre AhAranA tyAganI utkRSTa vicAraNA hatI. AhAra tyAga ja aNAhArI pada ApavA samartha che. tIrthakara bhagavAnanI sAthe athavA mahApuruSonI AjJAthI je koI jIvo aNasana karatAM temAM tenI yogyatA ane lAyakAta cakAsI anujJA ApavAmAM AvatI hatI ane tethI e jIva mokSa-muktine pAmatA. dhannAjI ane zAlibhadrajIe sAthe aNasana lIdhuM. dhannAjI mokSe gayA jyAre zAlibhadrajI mohanA kAraNe sarvArthasiddha vimAnamAM gayA. ciMtakoe lakSmIno sadupayoga karAgre (hAtha dvArA) thAya che, sarasvatInuM siMhAsana nivAsa jIvhAgre (jIbha dvArA moTA bhAge) thatuM dekhAya-anubhavAya che. te ja rIte tapanA prayoga zarIra uparanI mamatA ghaTADavA-tyajavAmAM batAvI che. vItarAga prabhuno vAsa maMdiramAM nahIM paNa hRdayapaTamAM hovo joIe. pU. vIra vijayajI mahArAje tethI ja pUjAmAM gAyuM che ke, "mana maMdira Avo re...." tapa e urdhvagatie pahoMcavAno TUMko rAjamArga che. bhagavAna RSabhadevathI mAMDI chellA bhagavAna mahAvIrasvAmIe A mArga apanAvI nikAcita karma khapAvI kevaLajJAnanI labdhine prApta karI hatI. tapa, viratinA pariNAme Atma sAkSIe jo karavAmAM Ave to ja lekhe Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAge anyathA ekaDA vinAnA mIMDA samAna samajavuM. tapa karanAra rAga-dveSathI athavA mAyA-kapaTathI niyANArUpe jo karato hoya to karma khapAvavAnI bhAvanA temAM na hovAthI navA karma bAMdhavAnuM te kArya samajavuM paDe. dhArelI IcchA teonI saphaLa na thAya. ene ajJAna tapa kahIzuM to khoTuM nathI. tapano svIkAra karatAM paccakhANa bhASyamAM darzAvela AgAra-apavAdono vicAra karavAno Agraha rAkhavo joIe. to ja pariNAmonI zuddhi thAya. udAharaNoH ja caMpA zrAvikAe cha mahinAnA upavAsa karI gurunI kRpAno anubhava rAjA-prajA-saMghane karAvyo. ja khaMdhakamunie kAyAnI mAyA tyajIne tapa karyA. tethI kavine paNa kahevuM paDyuM, "cAlatAM khaDa khaDe hADare, to paNa tapa kare AkarAM jANI athira saMsAra re." ja caMdanabALA mAtra traNa divasanA tapamAM mahAna banI gayA ane vIraprabhunA prathama sAdhvI banavAno lahAvo maLyo. ja zrI kuragaDumuni tapasvI nahi paNa tapa thatuM nathI teno pazcAtApa karI tapasvIonI bhakti sAthe bhUrI bhUrI anumodanA karI AhAra karatAM kevaLajJAnI thayA. tAmalI tApase jIvanamAM kaThIna tapasyA karI. (zAstramAM kahyuM che ke, jo niyANuM karyuM na hota to 8 AtmA mokSe jAta) paNa saphaLa na thayA. lakSmaNA sAdhvIjIe prAyacchiA pUrNa karyuM paNa mAyAnA kAraNe niSphaLa kahevAyuM. sva-labdhithI ja AhAra levo AvA kaThina niyamathI DhaMDhaNamuni aNagAre prabhu neminAtha pAse dIkSA laI AtmAnuM kalyANa karyuM. bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM dhannA aNagAranuM nAma utkRSTa tapasvI tarIke prasiddhi pAmyuM. mana vacana kAyAnI zuddhithI tapa karanArane prApta thatuM puNya : ja navakArazI thI 100 varSa narakanA duHkha nivAraNa thAya. kramazaH dareka paccakhkhANe 1-1 miMDu umeratA upavAsanA paccakhkhANathI 1 abaja varSanA narakanA duHkhonuM nivAraNa thAya. 8 zvAsozvAsa pramANa eka navakAranuM ekAgratAthI dhyAna karavAmAM Ave to 19,63, 267 palyopamanuM devagatinuM AyuSya baMdhAya. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra yogya pravRtti ayogya pravRtti nANaMmi daMsaNaMmi a, carasaMmi tavaMmi tahaya virIyaMmi ! AyaraNe AyAro, Iha eso paMcahA bhaNio / bhAvArtha jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIrya, e pramANe pAMca AcArone viSe AcaravA yogya (vIryAcAra choDI) AcAra. (8+8+8+1=36) che. duHkham pApAtuM, sukham dharmAt" A eka zAstravacana che. kriyAe karma, upayoge dharma ane pariNAme baMdha" A TUMkA paNa AcAra saMbaMdhI ciMtanAtmaka vAkyo che. jIve bhUtakALamAM je kAI pravRtti (AcaraNa) karI hoya tenuM rIjhalTa (phaLa) vartamAna kALamAM bhogavavuM paDe che. teja rIte vartamAnamAM karelI (karAtI) pravRttinuM phaLa bhaviSyamAM bhogavavuM paDaze ema nakkI samajavuM. tethI yogya-prazaMsanIya pravRtti-AcaraNa jIvane zAMti-samatA Ape che. jyAre ayogya niMdanIya kArya apayaza athavA aNagamonA anubhava karAve che. ene ja bIjA zabdomAM puNya tathA pApanI athavA sArI ane kharAba pravRtti kahI zakAya. dareka dharmanI pravRttimAM nizcita AcAra jovA maLe che. dharma karanAra jo niyamone svIkAre, te anusAra pravRtti kriyA kare to A bhava ane parabhavamAM sAnukULa vAtAvaraNamAM jIvI zake. sukha pAmI zake anyathA muzkelI-kaSTano sAmano karavA mATe tene taiyAra rahevuM paDaze. yAda rahe ke narakagati sajArUpe che. 69 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 devagati mojamajhA AnaMdarUpe che, tiryaMcagati madhyama alpa sukha vadhu duHkharUpe che. jyAre manuSyagati sAdhanA-ArAdhanA rUpe che. mokSa prApti karavAnuM amUlya sthAna che. mAtra jIvanamAM kAMIka karavuM che tevI bhAvanA hovI joIe. puNyanA kAraNe je kAMI sagavaDatA A bhavamAM prApta thaI che, thAya che. te saMpUrNa puSya bhogavI lo to bhaviSyamAM jarUra duHkhI thavuM paDe, paNa jo thoDuM bAkI rAkho to bhaviSyamAM kAma lAge. tethI ja anubhavIoe "kama khA, gama khA, nama jA' jevA ciMtanAtmaka vicAro ApyA che. mokSano abhilASI jIva sArA-zubhakarma kare, ane kSaNika sukhanA abhilASI tevA zubhakarma na kare. dareka vastuno samaya hoya che. tenI aMdara e yogya pravRtti kare to bhaviSya sudharI jAya. samayane na oLakhe athavA samayane veDaphI nAkhe to pastAvo karavo paDe. tethI ja gujarAtImAM kahevAya che ke, lallubhAIe bharUca gumAvyuM." zuddha AcAra dharmakriyA dvArA kramazaH puNya nirmANa thAya che. te vAtane paNa thoDI samajI laIe. eka jijJAsu rAjAe prajAnI sAme rAjasabhAmAM cAra prazna mUkyA. (1) che ane che, (2) che ane nathI, (3) nathI ane che, (4) nathI ane nathI. buddhipUrvaka javAba prApta karavA rAjAe prajA samakSa prazna to rAjasabhAmAM pUchaDyA. prajA paNa buddhizALI hatI. maMtrI, nagarazeTha badhA ghaNAM ja buddhizALI ane samajadAra hatA. chatAMya A cAra praznoe badhAne vicAramAM mUkI dIdhA. badhAne praznanI zabda racanA adhurI-apUrNa lAgI paNa rAjAne vadhAre pUchAya nahIM eTale badhA vatI maMtrIe javAba mATe eka divasanI mudata mAMgI. bIjA divase maMtrI ghare ciMtAmAM beThA hatA. koI divasa nahiM ne Aje pitAne ciMtAmAM beThelA joI maMtrIputrIe namrabhAve AgrahapUrvaka pitAne ciMtAnuM kAraNa pUchyuM. maMtrIe ciMtAnuM kAraNa, rAjasabhAmAM pUchAyelA prazno putrIne kahyA prazno sAMbhaLI maMtrIputrIe pitAne AzvAsana ApI kahyuM, pitAjI ciMtA na karo. e praznonA javAba koI na Ape to huM ApIza. Aje rAjA praznanA javAba sAMbhaLavA utsAhI hatA. tethI rAjasabhAmAM samayasara AvyA hatA. rAjAe badhAne prazna pUchyo. koIe javAba na Apyo tyAre maMtrIe putrIne javAba ApavA kahyuM. vivekI maMtrIputrIe rAjA ane pitAnI AjJA laI javAba Apyo. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) che ane che A jIve bhUtakALamAM puNya karyuM che, bAMdhyuM che ane vartamAnamAM paNa puNya bAMdhe che. zAstrIya nAma puNyAnubaMdhI puNya. udA. zAlibhadrajI. 71 - (2) che ane nathI A jIva bhUtakALamAM puNya bAMdhavAnA kAraNe vartamAnamAM sukhI che paNa atyAre sukRtya karato nathI eTale pApa bAMdhe che. zAstrIya nAma pApAnubaMdhI puNya. udA. mammaNa zeTha. - - (3) nathI ane che A jIve bhUtakALamAM sukRtya karyuM nathI eTale duHkhI che paNa vartamAnamAM sadguddhithI zakti anusAra sukRtya kare che, puNyano baMdha kare che. zAstrIya nAma puNyAnubaMdhI pApa. udA. rohaNIya cora. (4) nathI ane nathI - A jIvano bhUtakALa aMdhakAramaya hato ane vartamAna paNa aMdhakAramaya ja che. sukRtya kAMI karyuM nathI ane karato nathI. zAstrIya nAma- pApAnuMbaMdhI pApa. udA. kALasaurika kasAI. TUMkamAM rAjAjI, jenA AcAra sArA te tarI jaze ne jenA AcAra-pravRtti kharAba te du:khI thaI jaze, niMdAne pAtra thaze. rAjA maMtrIputrInA javAba sAMbhaLI khuza thayo ane maMtrIputrIne sAruM InAma ApI rAjI karI. puNyane pragaTa karavA jema puruSArtha alpa pramANamAM paNa joIe tema dareka kriyA mATe, te siddha karavA sArA AcAra (sadAcAra) vidhi-vidhAna jANavA-pALavA joIe. je sadAcArane apanAve tenuM kArya avazya siddha thAya ja. jJAnAcArAdi pAMca AcAranA mATe mahApuruSoe 8+8+8+12+3=39 AcAro batADyA che. jyAre vIryAcAra eka evI pravRtti che ke pUrvanA cAreya AcAramAM bhavya puruSArtha karavo paDe ane to ja Icchita kArya pUrNa thAya. mATe ja AcAra mana, vacana ane zarIra(kAyA) dvArA dravya-bhAvathI pALavAnuM kahyuM che. je AtmA zuddha AcAra pALavAno AgrahI-himAyatI hoya tenA mana, vacana, kAyA pavitra hoya. bIjAnA ayogya AcAra joI tenI niMdA na kare. tethI ja zAstramAM AMdhaLA ke kANAMne... he AMdhaLA ! he kANAM ! kahevAno niSedha karyo che. mAtra tenA duHkhamAM madada karavA sArA zabdano prayoga karavA preraNA ApI che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 45 Agama graMthomAM tethI ja prathama AcArAMgane apekSAe sthAna ApyuM che. jenA AcAra sArA tenA vicAra, vartana, ciMtana, jIvana vagere badhuM ja sAruM, abhinaMdanIya hoya che. 'AcAro prathamaM dharmaH' AcAra e prathama dharma (kartavya) che. tethI mAnavInA janma-maraNa ghaTI zake che, pUjanIya banI zake che. karmarahita thavA AcAra madadarUpa thAya che. sarva viratidhara ke dezaviratidhara yAvat pauSadhavratadhArIne aSTapravacana mAtAo vivekapUrvaka AcAra pALavAnuM kahe, zikSaNa Ape che. jenA kAraNe hiMsA paNa alpAtialpa thAya. koIpaNa dharmakAryanI upekSA eTale mithyAtvanuM poSaNa samajavuM. jyAre zakti chUpAvyA vinA dharmakArya karavuM e samyaktvanI nizAnI samajavI. dareka dharma AcAra pALe che paNa AcArane svIkAravAnI paddhati jUdI jUdI jovA maLe che. phaLAhAra karIne upavAsanuM gIta gAnArA Aje paNa che. cauda guNasthAnakamAM Arohana karavA mATe sarva prathama AcArane mahattva apAya che. pahelA guNasthAnakamAM ayogya AcArI mithyAtvamaya pote jIvana jIve. pachI dhIre dhIre 2-3-4-5 guNasthAnake pragati kare. e jIva dareka kSaNe samyajJAnanI sAdhanA kare. tethI samakita, dezavirati, sarvaviratino upAsakaArAdhaka bane. pUrva sthAnakamAMthI pragati karato AhAra-vihAra, vartana, vastra (kapaDAM) badalatA (mithyAtvIno asabhyaveza, samakitIno sabhyaveza, dezaviratino zrAvakaveza, sarva viratino sAdhuveza.) saMsArathI nivRtti le. pachI pariNAmanI zuddhi dvArA kramazaH 12-13-14mAM guNasthAnake ArUDha thaI mokSe jAya. TUMkamAM sat pravRtti AtmAne paramAtmA banAve. zAstrakAroe 4 mahAvigaI, 6 vigaI, abhakSa-anaMtakAyAdi padArthonuM sevana na karavA bhArapUrvaka kahyuM che. jevo AhAra tevo svabhAva thAya che. svabhAvanA kAraNe viSaya kaSAyone vaza thavuM paDe che. pachI e ayogya pravRtti karI durgati, narakAdi, duHkhadAI sthaLe jIvane laI jAya che. mATe ja ayogya pravRttine ayogya AcArane durguNanA lIsTamAM sthAna apAyuM che. ja have rahI yogya pravRtti, e mATe sarvaprathama manane taiyA2 ka2vuM paDe, pachI vacana ne kAyAnA sahAre ArAdhaka Adarza jIvana jIvavA mATe taiyAra thaI jAya. eka ghaDI paNa jIvananI yogya sthaLe vaparAI to samajavuM ke TIpe TIpe Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarovara bharAze. e sarovara eTale zAzvata sukhanA mokSanA adhikArI thavAnI lAyakAta. 73 eka ghaDI AdhI ghaDI, AdhI se bhI Adha, tulasI sat saMgase, kaTe koTI aparAdha. navatattva prakaraNamAM tenA racayitAe navatattvane 2/2nA cAra joDakAmAM goThavyAM che, batADyAM che. cAre joDakA pratispardhI che. jo anukULa tattvano anurAgI AtmA thAya to bIjI ciMtA karavI paDatI nathI. anyathA bhava bhramaNa lalATe lakhAyeluM che. dA.ta. puNyanA 42 ane pApanA 82 prakAro che. jIva dhAre to puNyanA sahAre alpa samayamAM e Icchita vastu prApta karI zake che. pharaka eTalo ja ke sUtra sAthenA artha jANI manana kare, to jIva-ajIva Azrava-saMvara, nirjarA baMdha oLakhAI jaze. AzravAdi cArane chUTA pADavA hoya to. Azrava ane baMdhanI sAme saMva2nirjarAne UbhA rAkhavA paDe. jIvanamAM karmabaMdhanA dvAra oLakhI lIdhA hoya to saMvara-nirjarA dvArA Atmazuddhi jaladI thAya. eno ja artha ayogya pravRtti tyajI yogya pravRtti karo. thoDuM paNa upayogI jIvanamAM grahaNa karo. vyavahAramAM jenuM AcaraNa sAruM, saMsAramAM jenA vicAro sArA, AdhyAtmika draSTie jeno pApa pravRttinI upekSA karavAno svabhAva che te ekaMdare AvakArane pAtra bane che. bAkI saMsAramAM jyAM najara nAkho tyAM AcAranA nAme mIMDu jovA maLaze. mAtra jJAnIonA mArgadarzana anusAra AcAra prazaMsA pAmaze. bAhyaatyaMta2 2Ite jo AdaraNIya thavuM hoya to svamatithI nahiM paNa zAstramatithI badhuM karavuM-svIkAravuM paDaze. udAharaNa : yogyapravRtti (zubhapravRtti) jIraNazeThe dravyathIprabhunA pAraNAno lAbha lenAranI anumodanIya bhAvanAnA kAraNe acyuta vimAnanuM AyuSya bAMdhyuM. kozAvezyAe siMhaguphAvAsI munine ratnakaMbalanA kAraNe saMyamamAM sthira karI upakAra karyo. zreNike (biMbisAra) anAthI muninI sAthe nAtha-anAthanI carcA karI aMte prabhuvIranA ananya bhakta thayA. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 ayogya pravRtti (azubha pravRtti)H * mammaNazeTha munine Apelo AhAra pAcho levA jaI karma bAMdhI narake gayA. * kapilAdAsIe zreNika rAjAnI AjJAthI kamane parANe) dAnazALAmAM dAna ApyuM paNa puNya na bAMdhyuM. * taMdulIyo matsya moTA mAchalAnA mukhamAM AvajA karatI nAnI mAchalInA kAraNe manathI azubha vicAra karI sAtamI narakanuM karma bAMdhyuM. * rANIe potAnA svArthanI khAtara paradezI rAjAnA prANa lIdhA. A cAra AcArane oLakho. * mana pavitra rAkho zuddhi thaze. * vacana madhura rAkho priya thazo. * kAyA nirmaLa karI arUyI thazo. * bhAvathI badhuM kaze saMsAra tarI jazo. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ArAdhanA-virAdhanA sArI pravRtti kharAba pravRtti paDisiddhANaM karaNe, kiccANam karaNe esa6haNe A tahA, vivarIya parvaNAe e. bhAvArtha : zAstromAM (1) niSedha karAyelA (azubha) kAryonuM AcaraNa karavAthI, (2) karavA yogya kAryonuM AcaraNa na karavAthI, (3) zAstra saMbaMdhI azraddhA utpanna thavAthI ane (4) zAstra viruddha prarUpaNA karavAthI, je pApa lAgyuM hoya tenuM pratikramaNa karavAnuM hoya che. ArAdhanAno pratispardhI zabda virAdhanA che. eka jIvanamAM pragati-unnativikAsano guNAkAra (vRddhi) kare che. jyAre bIjo jIvanamAMthI bAdabAkIbhAgAkAra kare che. dharmakSetramAM savArathI sAMja sudhI cha Avazyaka (sAmAyika, cauvisatyo, vaMdana, pratikramaNa, kAussagga ane paccakhkhANa) ArAdhaka AtmA-zrAvakoe karavA joIe. enAthI darzana-jJAna-cAritranI zuddhi-vRddhi thAya. samabhAvamAM sukha-zAMti-samAdhimAM vadhAro thAya. karma vargaNAo ochI thAya, janma-maraNa ghaTI jAya. Avazyaka kriyAo mana-vacana-kAyAnI zuddhithI karavAnI hoya che. karatI vakhate yogya sUtrono zuddha uccAra yogya samaye jarUra pramANenA upakaraNa ane mudrAno sahAro levAno hoya che. A kSetramAM praveza karyA pachI jIvanamAM jovAlAyaka, jANavAlAyaka ane AcaravAlAyaka traNa tattvo pratye abhiruci 75 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pragaTa thAya to kALakrame ArAdhaka ArAdhanAnA sahAre karmarahita thavAno adhikAra prApta kare. vicAra zuddhi-pariNAma zuddhi apAve. ArAdhanA lagabhaga kriyA, vidhimArgathI cAlu thAya che. temAM SoDazaka cittadoSASTaka graMthamAM kahyA pramANe - 1. kheda, 2. udvega, 3. kSepa, 4. utthAna, 5. bhrAMti, 6. anyamudda, 7. roga (rAga), 8. AsaMga. e ATha doSa varjavAnA hoya che. TUMkamAM ArAdhanA-kriyA karatI vakhate mananI ekAgratA joIe. bolavAmAM AvatAM sUtronuM artha-ciMtana joIe ane vyakta karavAmAM AvatI vicAradhArAne anukULa bhAvanA hovI joIe. sUtra-kriyA popaTanI jema nirasatAthI bhAva vagaranI karavAmAM Ave to e nirarthaka che. mayaNAsuMdarIe mana-vacana-kAyAnI ekAgratAthI pUjA karI hatI. e amRtakriyA hatI . tethI tarata ja teno anubhava tene thayo. rasoI vyavasthita karavAmAM Aveto khAvI bhAve. pace ne rUce tema kriyAnuM phaLa anubhavI zakAya che. chAza valovavAnI kriyAmAM dahI-pANInuM mizraNa atyaMta Avazyaka che. mAtra pANI valovavAthI koI divasa mAkhaNa phaLa svarUpa prApta thatuM nathI. mATIvALI jamIna upara jo koI lIMpaNa kare to zuM e kAma Ave ? tethI kriyA rucivALIsamajavALI-bhAvapUrvakanI thavI joIe. AkhA divasamAM prAyaH 6/7 vakhata vastra badalAnI paddhati sAmAnya rIte dekhAya che. jemake-1. pUjAnA, 2. sAmAyikanA, 3. bahAra zubha prasaMge javAnA, 4. bahAra azubha prasaMge javAnA, 5. bahAra dukAna-ophIsa vi. mAM javAnA, 6. gharamAM paheravAnA, 7. rAtrInA tathA anya kArya mATe paheravAnA-AnuM mukhya kAraNa vastra paNa manane prasanna kare che. vastranI kriyAmAM asara thAya che. jema vastra paheratI vakhate tenI sAthe teno uddezya chUpAyela che. tema kriyA sAthe paNa aneka bhAvanA chUpAyelI che. udA. prabhubhakti, guruvaMdana, vyAkhyAna zravaNa, jJAna ArAdhana, tapArAdhana, pratikramaNa, svAdhyAna, cAritra ArAdhana vagere. A kriyAo karatI vakhate ArAdhake te te prakAranI vidhi zubhabhAve karavAno Agraha rAkhavo joIe. tevA sUtro paNa bhAva sAthe bolavA joIe. eka kavie kahyuM che : Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAdhako karajo rUDI ArAdhanA, kadIya na karazo virAdhanA; bhUle cUke jo kIdhI virAdhanA, to niSphaLa jaze badhI sAdhanA. zAstramAM dareka nAnI moTI kriyAnI sAthe tenA virAdhanAnA sthAna varNavyA che. jemake-sAmAyikanA 32 doSa. guruvaMdananI 33 AzAtanA, jinamaMdiranI 84 AzAtanA pauSadhanA-18 doSa. gocarInA 42 doSa. paccakakhANanA apavAda kAusagnanA AgAra vagere. parIkSAnA divasomAM-bhaNavAmAM dhyAna na rAkhyuM. viSayane barAbara na samajyA, peparanA praznane dhyAna pUrvaka na vAMcyuM ane mAgyApramANe na lakhyuM to upekSArUpe karelI bedarakArI (AzAtanA) vidyArthIne nAsIpAsa-nApAsanuM nukasAna phaLa bhogavavuM paDaze. * prAcIna kALamAM vAsudeva nAme AcArya ghaNA zAstranA jJAtA hatA. jyAre nAnA bhAIe jIvanamAM jarUrIAta hatI teTaluM ja jJAna prApta karela. moTA bhAI Akho divasa 500 ziSyone vAcanA (jJAna) ApanAM temAM teone parama AnaMda thato hato. jJAnanI ArAdhanA karatAM karma khapAvatA. paNa eka vakhata rAtrInA samaye munio zaMkAnuM samAdhAna meLavavA AcArya bha. pAse AvyA. Aje aneka munionA AgamanathI munio upara AcArya devazrIe kaSAya karyo eTaluM ja nahiM paNa vicAryuM ke, nAnAbhAI keTalA sukhI? teo bhaNyA nathI eTale zAMtithI ArAma kare che. jyAre huM ? basa-kAlathI vAcanA ja ApavAnI baMdha. AcAryazrIno A nirNaya jJAnanI AzAtanA-jJAnAvaraNIya karma baMdharUpe pariNamyo. phaLa svarUpa bIjA bhave varadattanAme rogI-muMgA evA rAjapUtra thayA. gurunA upadeza anusAra jJAnanI ArAdhanA karatAM e kALakrame nirogI thayA. rasoImAM beno bhUla kare, vyApAramAM vyApArI upekSA kare jIvananI koIpaNa kSaNa jo dharmane anukULa rIte vAparavAmAM na Ave to tethI AzAtanA thAya-athavA duHkhI thavuM paDe, enuM nivAraNa-upAya eja ke vivekapUrvaka, vinaya sahita vicArelI pravRtti kriyA karo. saMsAramAM konTITI pAchaLa doDanArA pragati nahiM paNa vinA kAraNanI upAdhi svIkAre che. je ArAdhaka zAMtithI-samatAthI, vicArapUrvaka kvolITIvALuM kArya kare che te prasaMzanIya bane che. teno vikAsa thAya che, ArAdhaka rUpe paMkAya che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78. dharmI AtmA jJAnAvaraNIyAdi 4 ghAtI karma khapAvavA mATe jJAna-darzanacAritra-tapa-AdinI vizeSa prakAre ArAdhanA tapa-jApa-svAdhyAyAdi prakAre karatA hoya che. mAtra ArAdhanA karma kSaya mATe virAdhanA thI bacavA mATe manavacana-kAyAnI zuddhithI zubha pariNAmathI kare to dhanya che. paNa bAhyakriyA kare, asthIratAthI kare, bIjAne batADavA mATe kare avidhithI kare to samajavuM temAM ochI vadhu AzAtanA-virAdhanA chUpAI che. varSo pUrvenI vAta-pU.A. vijayadAnasUri mahArAja bIlImorAmAM birAjamAna hatA. te divase vyAkhyAnamAM ArAdhanA upara bhAra mUkavAmAM Avyo hato. tapajapa-kriyA-karma vadhumAM vadhu karIne haLukarmIno mArga batADavAmAM Avyo hato. eka DosImAM pU. AcArya bha. pAse AvI sukhazAtA pUchI jIvanamAM karelI ArAdhanAnuM tapa-japanuM lIsTa vAMcI rahyA hatA. pU. zrI e ghaNAja zubha bhAve e badhu sAMbhaLI pachI DosImAMne kahyuM-mAjI A badhu ka2I-kahI-batADI tame dhoI rAkhatA nathI ne ? dAna-tapa ke ArAdhana karyuM hoya temAM saMtoSa mAnavAno na hoya. vadhune vadhu karavAnI bhAvanA keLavavAnI hoya. have bIjI kaI ArAdhanA karavI tenI ciMtA karavAnI hoya. je karyuM tenI mAtra anumodanA karo. varSanA divasa keTalA ? Aje tamArI uMmara keTalI ? te daramyAna tame keTalA divasa-kalAka tapa japa karyuM ? jo hisAba karo to 5-10 TakkA paNa jIvananA sArA mArge vaparAyA. mATe karyuM tenI sAthe karavAnuM vicAro. pragati thaze. karma kSaya thaze. lezyA pariNAma-bhAvanA sudharaze, utsAha vadhaze. mAjI-guru mahArAjanI vAta sAMbhaLI satyano svIkAra karI mana-vacanakAyAthI trividhe trividhe micchAmI dukkaDaM ApI navuM ArAdhana karavAnI bhAvanAthI dhanya thayA. rAjA zreNIka eka maMtra cAMDAla pAse grahaNa karatA hatA. paNa jJAnano vidyA dAtAno vinaya na karavAthI e maMtra siddha na thayo. jyAre vinaya karyo tarata siddha thayo. puNyaprakAzanA stavanamAM ArAdhanAmAM vRddhi karavA 10 adhikA2o vItarAga prabhue upadezyA che. temAM paNa khAsa bhUtakALamAM thaelI virAdhanAno adhikAra Ave che. jeTalI ArAdhanA karI teno AnaMda-saMtoSa mAnavAno hoya che. sAthe Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 sAthe virAdhanA-pApAcaraNa-ne yAda karI pharI evI bhUla na thAya te mATe AtmajAgRti karavAnI che. e jAgrati ja bhaviSyamAM vadhu zuddha ArAdhanA karavA preraNA Apaze. koI paNa ArAdhanA mukhyatve tassauttari sUtramAM kahyA anusAra pAponI vizeSa zuddhi mATe karAya che. AgaLa jatAM e sUtramAM prAyacchita, zalyarahita thavA, pApa karmono nAza karavA mATe kahyuM che. dhyeya zuddha to pariNAma paNa sAruM ja Ave. kaSAyonI zAstrIya carcAmAM tenA 4 prakAro mATe ghaNuM spaSTa mArgadarzana Apela che. vartamAnamAM je pratikramaNa pAMca prakAranA karAya che. temAM A 4 prakArone vaNI levAyA che. eja rIte mithyAtva-samakita-avirati-viratinA vicAro paNa pragaTa-apragaTa yAda karyA che. ArAdhaka ArAdhanAnA mArge pragati kare to uttarottara tenI pragati thAya. dA.ta. mithyAtvI avasthAmAM karavA khAtara karelI ArAdhanA ane sarvavirati paNAmAM samajapUrvaka karelI ArAdhanAmAM tenA phaLa-karma kSayamAM ghaNo sudhAro thAya. Atmazuddhi tyAreja thAya jyAre nirmaLa buddhithI pravRtti thAya. roja-pratikramaNamAM vaMditta sUtra bolAya che. jyAre pakakhI-comAsIsaMvatsarImAM aticAra bolAya che. e aticAra eTale ja AcAra-ArAdhanAmAM karelI virAdhanAnuM kabulAta nAmuM. kSamA mAMgavAnI sarvottama paddhati. bhUlonuM pramArjana-saMzodhana karavA mATenI taka, suvarNane zuddha karavA bhale tejAbano upayoga karavo paDe paNa tethI suvarNa potAnuM vAstavika svarUpanA darzana karAvaze tema spaSTa-baddha-nidhattanI pachI nikAcItakarma baMdha na thAya te mATe vAraMvAra pApothI pAchA haThavAnuM. pApono svIkAra karavAno, pAponuM prAyacchita levAnuM anivArya jarUrI che. ArAdhanA ne virAdhanA 4-4 akSaromAM mAtra eka ja akSarane badalavo paDe che. hiMsAnI sAme eka akSaranI vRddhi-ahiMsA thAya. tethI puNya karAve che. jyAre ahiM eka akSarane sthAne bIjA akSaranuM Agamana pApanA mArganuM poSaNa thAya che ema kahI zakAya. pApa-virAdhanA eka nahiM aneka vakhata jANe-ajANe karI hoya to teno nAza karavA-kSaya karavA je zubha pariNAme ArAdhanA jIva kare che tenuM phaLa aneka Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vakhata karelI virAdhanAthI alpa samayamAM bacAve che. janma-maraNa ghaTADe che. mATe ja kahyuM che ke, saMsArane ghaTADavo hoya to uttama prakAranI ArAdhanA-sAdhanAupAsanA karo. raMgarAgamAM gaLADUba banelA IlAcIkumAra dora upara nAcatA jo kevaLI thayA hoya, paryuSaNAnA pavitra divase na chUTake AhAra karI rahelA kuragamuni jo kevaLI thaI zakatA hoya to tenuM eka ja kAraNa che, kharA hRdayathI karelo pApano pazcAtApa. prazna e che ke, ArAdhanA karanAra AzAtanA kema kare ? zuM tene khabara nathI ke AzAtanApUrvakanI karelI ArAdhanA nakAmI thaze, niSphaLa jaze. AzAtanA karanAra jo mithyAtvI hoya to bIjAne batADavA ArAdhanA kare. kapilA dAsIe dAnazALAmAM dAna ApyuM paNa anicchAe. huM nathI ApatI. zreNIka rAjAno coTalo Ape che. uMdhA loTA upara game teTaluM pANI nAkho, koI divasa bharAze nahiM. bIjuM AzAtanA ajJAnatAthI paNa thAya. te mATe jo AzAtanAnuM jJAna thaI jAya, ArAdhanAno uddeza samajAI jAya to AzAtanA jarUra aTake. aImuttA munie ajJAnatAthI ja AzAtanA karela. sAcuM samajAI gayuM ke tarata tarI gayA. trIjI vAta AzAtanA pramAda, bedarakArI, caMcaLavRtti, ekAgratAnA abhAve paNa thAya. prabhu vire kahyuM che ke, upayoga eka ja sthaLe rahe. eTale kriyA paNa kare ne bIjI bAjuM anya kArya kare to beu bagaDe. tethI zAMtacitte je ArAdhanA kare che te phAvI jAya che. muni upAzrayamAM jayaNApUrvaka kAjo kADhavAnI kriyA-pravRtti karatA hatA. kudaratI rIte muninA thoDA karmano kSaya thaI rahyo hato. tethI teone avadhijJAna prApta thaI rahyuM hatuM. tenA kAraNe munie jJAna dvArA Indra mahArAjAne IndrANInA paga dabAvatA joyA. A mATe moharAjAnuM nATaka joI muni hasyA. phaLasvarUpa je avadhijJAna prApta thavAnuM hatuM te na thayuM. mAtra hasavAnA kAraNe jo ATaluM nukasAna thatuM hoya to viveka-vinaya vagara karelI dharmakriyA keTaluM nukasAna kare? saMsAramAM abhavya jIva ane mithyAtvI jIvane eka aMdha, eka kANo kahyo che. abhavya jinadarzanane satya svarUpe joI na zake ane mithyAtvI mAnI-svIkArI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 na zake. mATe ja prabhunA vacana-darzanane sAcI rIte jANI virAdhanAnA mArgathI virAma pAmavA prayatna karavo joIe. A saMsAramAM vadhumAM vadhu ArAdhanA karavAno adhikAra (yogyatA) manuSya gatinA jIvone che. tyAra pachI thoDI yogyatA tiryaMca jIvone svIkAravI paDe. bAkI deva-naraka ane yugalika jIvo prAyaH tenAthI vaMchIta ja samajavA mATe manuSyagati ArAdhanA mATe uttama kahI che. zarIramAM jema azAtA vedanIyanA kAraNe roga Ave tema ArAdhanA karatAM bedarakArInA kAraNe AzAtanA thAya che. rogane dUra karavA jevo roga tevI davA karavI paDe, yAvatuM oparezana paNa karavuM paDe. tema AzAtanAnA badale jJAnadarzana-cAritra-tapanuM prAyazmitta levuM paDe. nAnI bhUla moTuM nukasAna kare tema AzAtanA karanAranA janma vadhI jAya. aMte manamAM eka ja gAMTha vALavAnI ke ochI paNa zuddha bhAvavALI-zAMtithI ArAdhanA karIzuM paNa AzAtanAthI dUra dUra rahIzuM. konTITIno moha anarthakArI, kvolITIno Agraha hitakArI. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 zrA zraddhALu azraddhALu ApadAM kathitaH paMthAH IriyANAmasaMyama, tajajayA saMpadA mArgaH yadiSTa te na gamyatA. bhAvArtha Indriyono asaMyama e Apattino mArga che. Indriyo upara vijaya e sukha-saMpadAno mArga che. baMne mArga kalyA-batAvyA che, je mArge javAnI IcchA hoya te mArge jAo. zraddhA eTale akhaMDa atUTa vizvAsa. sarvajJa bhagavaMtoe zAstramAM je kahyuM, prarUpyuM te kevaLajJAnInA vacana upara draDha zraddhA rAkhavI e sukhano, zAMtino, samAdhino mArga che. saMsAramAM Dagalene pagale je kAMI pravRtti cAle che te badho vyavahAra zraddhAnA pAyA upara nirbhara che. vyApAramAM, rasoImAM, khAvAmAM, vAtacItamAM badhe ja zraddhAnuM sAmrAjya jovA maLe che. tethI ja jIvanamAM maitrIno vyavahAra cAle che. to pachI dharmamAM zA mATe azraddhAno janma thayo che ? A eka prazna che. jJAnIpuruSo bhUta-bhaviSya-vartamAna kALane najara sAme rAkhI AgamanA AdhAre prarUpaNA kare che. temAM nathI svArtha ke nathI keSa, jIvamAtranuM kalyANa thAya e ja bhAvanA chUpAyelI che. mAtra AvA upakAraka vacano svArthI saMsArI jIvane saMsAra bhogavaTAmAM vighnarUpa naDatA hovAthI azraddhAno sahAro le che. eTaluM yAda rAkhavuM jarUrI che ke, A badhA vacano trikALajJAnI kevaLajJAnI evA tIrthakara paramAtmAnA svamukhethI vidheyAtmaka rIte kahevAmAM AvyA che. pachI temAM khAmIuNapane sthAna kyAMthI hoya? 82 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 AjanA mAnavInI buddhi keTalI? svArtha jayAM ghavAto hoya, Igo jyAM bhUMsAto hoya, mana mAnyuM karavA jyAM maLatuM na hoya tyAM svArthanA oThAM nIce azraddhA janme che. AjanA yuvAna yuvatIo juga jUnA rIta rIvAjo, vicAro, mAnyatAo mAnavA taiyAra nathI, temanA magajamAM A vAto besatI nathI. e badhI kapolakalpita vAto che. ema kahI potAnI svataMtratA, svacchaMdatAne poSe che. hakIkatamAM svataMtratA e ja parataMtratA che. je Aje ApaNe apragaTa anubhavIe chIe. zraddhAnuM sthAna zodhavA mATe ciMtake jJAnI puruSane cAra prazna pUchyA : 1. kartha utpAdyate dharmaH ? ja. zraddhanotmadyate dharma 2. kartha dharmo vivadhate ? ja. dayA dAnena vadhata 3. kathaM ca sthApyate dharmaH ? ja. kSayAtrA sthApyate dharmo 4. kartha dharmo vinazyati ? ja. lobhAddharmo vinazyati. prazna-uttara ghaNAM vicAraNIya che. temAM zraddhAne kALI jamInanuM sthAna ApyuM. jyAre lobhane dharmanI vinAzaka vicAradhArA kahI. je je mahApuruSo AgamagraMtho, AdhyAtmika vAtonA sahAre mokSa-muktine pAmyA che te zraddhAnA dIvaDe tarI gayA che. e kAraNe tIrthaMkara paramAtmAne mahAsArthavAha' kahyA che. e paramopakArI prabhue mokSamArga batAvyo che. pote karmone khapAvI mokSa-mukti prApta karI che ane bIjA bhavI jIvone mokSe javA, e mArga batAvavA sArthavAha jevuM upakAraka kArya paNa karyuM che. pote tare che ane bIjAne tAre che. (tisANa tArayA) vyavahAramAM je bIjAnuM hita kare, bIjAnI ciMtA kare, karUNA, dayAthI bhaluM karavA udyama kare, temanA hRdayamAM zraddhAno pAyo majabUta samajavo-mAnavo paDe. eka nItivacana che ke, je bIjAnuM hita kare, bhaluM Icche te avAMtara rIte potAnuM hita anumodanA dvArA kare che. A maitrI bhAvanAnuM kartavya nIcenA zlokathI pUravAra thAya che. zivamastu sarva jagataH parahita nIratA bhavatu bhUtagaNa, doSAra prayAsu nAzam sarvatra sukhI bhavatu lokAH. artha sarva jagatanuM kalyANa thAo, prANI samudAya pArakAnuM hita karavAmAM tatpara thAo, doSo vizeSa nAza pAmo ane sarva jIvo sarva ThekANe sukhI thAo. koI DaoNkTara pAse, vakIla pAse ke enjinIyara pAse jAo tyAre sarvaprathama Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA upara pUrNa vizvAsa-zraddhA rAkho to ja tamAruM kArya saphaLa thAya. teja rIte vItarAgI devanA vacana jyAre paNa vAMco, sAMbhaLo ke juo tyAre te hitakAraka ja che. kalyANakArI che ema mAno. draDha zraddhA hovI joIe. chellI eka zatAbdithI ghaNAM aNasamaju loko potAnA vicAro pramANe prabhunA 2500 varSa pUrvenA upadezomAM pheraphAra karavAnI mAMgaNI kare che. paNa yAda rahe ke prabhunA upadezIya vacana kevaLajJAnanA kAraNe traNeya kALamAM traNe lokamAM satya ja Tharaze. vartamAnamAM alpajJAnInI ke mithyAtvInI buddhi kAMI ja kAmamAM na Ave. dareka vyakti potAnA vicAra pramANe sudhAro karyA kare to mULa vAta sAva badalAI jAya ane tethI nukasAna ghaNuM thAya. sudhArAnA sudhArA karavA paDe. eka pitA potAnA putre karelA citramAM khAmI dara vakhate tenA bhalA mATe batADatA hatA, paNa putrane te vAta na gamI. pitA anubhavI hatA. putrane kahyuM, citrane bajAramAM mUkI je na game tyAM cokaDI karavA borDa lagAvyuM. pariNAme AkhuM citra cokaDInA kAraNe bagaDI gayuM. bIjI vakhata je game che tyAM rAITa karavA kahyuM. kudaratI rIte te citra paNa bagaDI gayuM. pachI putrane samaja paDI ke pitA mane AgaLa vadhavA kahe che. tema prabhunI vANI upakAraka saMsAra sAgarathI tarI javA mATe che. karmazAstra anusAra ekasarakhA rUparaMga svabhAvAdithI yukta mAnavI A jagatamAM janma letA nathI. temAM thoDA ghaNAM pheraphAra hoya ja che. tethI manuSyane janma levAnI yonI 14 lAkha kahI che. eno artha e che ke, jenA varNa-gaMdhAdi eka sarakhA hoya tevA manuSyanI eka yonI, AvI 14 lAkha yonIo che. bIjI tarapha karma khapAvavA mATe jema dAna-zIla-tapa-bhAva athavA ahiMsA, saMyama-tapanI jJAnIoe prarUpaNA karI che. tevI ja rIte tatvArthAdhigama sUtramAM samyagudarzana jJAna cAritrANI mokSamArga batADyo che. eno sAra e ja ke karmanA kAraNe keTalAka AtmA darzananI, keTalAka AtmA jJAnanI, cAritra ke tapanA AlaMbanathI suvizuddha ArAdhanA karI bAMdhelA karmano kSaya karI mokSa jAya che, jaI zake che. mAtra ArAdhanAmAM zraddhA sthira joIe. zAstramAM A ja vAta mATe TaMkazALI vacano - "ANAe dhamo', "jayaNAe dharma", "upayoge dharma', "vastu sahAvo dhamo" najara sAme rAkhavA jevA che. eka vAta nakkI che ke karmanA baMdha pachI kALakrame udaya hoya. jevA karmano Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdha thayo hoya tevA karmano kSaya karavA mATe tevI ja ArAdhanA karavAnuM jJAnI bhagavaMte pharamAvyuM che. tAva Avato hoya to tAva mATenI ja davA DaoNkTara Ape ane daradIe e ja davA levI paDe. e ja pramANe zraddhAnA sahAre karelI ArAdhanA, upAsanAthI pote e karmathI mukta thaze, karma kSaya karaze. dA.ta. varadatte jJAnanI virAdhanA karI pachI jJAnInA kathanAnusAra jJAnanI ArAdhanA karI to e karmakSaya karI mukta thaI gayA. jJAnI zvAse zvAse karma khapAve che. jApa dhyAna karanAra navakAra mahAmaMtranA eka akSara, eka pada ke navapada dvArA sAgaropamanA pApa khapAve che. navakArazI jevuM sAmAnya tapa karanAra 100 varSanA narakanA duHkhone nivAre-haLavA kare che. eno artha e ja ke jenI jenAmAM jevI zraddhA hoya athavA bhaktirUpI lAgaNI hoya te tevA uttama AlaMbanathI potAnuM hita sAdhI le che. Ajano ajJAnI mAnavI vrata-paccakakhANa, bAdhA-niyamomAM zraddhA rAkhato nathI, mAnato nathI paNa A saMsAramAM konTITI (saMkhyA) ane kvolITI (sAruM kArya)nI paraspara hariphAI karanAra che. koIpaNa ArAdhanA ke kArya uttama prakAranuM karavuM hoya to temAM zraddhA, dhIraja, ekAgratA vigere guNo jarUrI che. kALajIpUrvaka kriyA-pravRtti kArya karanAra koI divasa niSphaLa jatAM nathI. zAMtithI cAlanAra, khAnAra ke bolanAra koI divasa thAkato-zramIta thato nathI. zvAsa tene naDato nathI. dhAreluM kArya kuzaLatAthI kunehapUrvaka kare che. A che kvolITI. jyAre konTITI-saMkhyAnI pAchaLa doTa mUkanAra dizA bhUlI jAya che. zubhabhAva tenAmAM pravezatonathI. dhArelA sthaLe mAnI laIe ke 2/5 minITa pahelAM pahoMce paNa tyAM gayA pachI tarata zAMtithI bolavAnuM tenA mATe azakya bane che. phaLasvarUpa pariNAma puNya 100 TakA meLavavAnI IcchA hatI tyAM 25/50 TakAmAM saMtoSa mAnavo paDe che. mATe ja jIvanamAM zAMtithI kArya karavAno Agraha sAthe zraddhA rAkhavI. jamInamAM vAveluM bI 815 ke 20 divase aMkurarUpe pragaTe che, temAM azraddhA karavI ayogya che. janma-maraNa ghaTADavAnI davA dharma che. dharma jo dravyathI karavA khAtara karazo to tethI rUTina kriyA jevuM phaLa alpa mAtrAmAM maLaze, samAdhAna thaze. jyAre e ja kriyA bhAvapUrvaka, aMtaranA umaLakAthI, ekAgratAthI karavAmAM Ave to temAM dharma bhAvanA, dharma karavAnI ruci vadhaze. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmArAdhanA 5/25 vakhata utAvaLa karavAne badale 2/5 vakhata zAMtithI karavAthI zraddhA vadhe. zAMti-samatA-samAdhi vadhe. TUMkamAM baMne pravRtti-kriyA dharmanI, paNa ekamAM mIMDA pachI ekaDo ane bIjAmAM ekaDA pachI mIMDA jeTalo pharaka che. mahApuruSoe tethI ja nIcenA zloka dvArA Takora karI che. saMsAra tumaNo, kamma ubhulae taddAe, ubhUlI jaja kasAyA, tahA caIja sahaNAI. bhAvArthaH jo tamAre saMsAra ghaTADavo hoya to karmane nirmula karo. te mATe kaSAyone ghaTADo to tame sacaritra ane cAritra dvArA sahelAIthI uttama phaLa pAmazo. zraddhA thayA pachI bAdhA-vrata-paccakakhANano vAro Ave che. bAdhA paMcanI sAkSIe (arihaMta, siddha, sAdhu, deva ane AtmA) mana-vacanuM kAyAnA zubha pariNAme svIkArAya-levAmAM Ave che. tenAthI manane vaza karI zakAya. pU. AnaMdaghanajI mahArAje kuMthunAtha bhInA stavanamAM lakhyuM che ke - mana sAdhyuM teNe saghaLuM sAdhyuM, eka vAta nahiM khoTI; manaDuM durArAdhya te vaza ApyuM, eka hi vAta hI moTI. dharma kAussagna svarUpe hoya ke pUjA-tapa-japa vigere svarUpe hoya te badhuM zraddhAthI, buddhithI, vairyathI, dhAraNAthI vRddhi pAmatI dharma bhAvanAthI karavAno hoya che. to ja jIvana ArtadhyAna, raudradhyAna rahita dharmadhyAnamAM pasAra thAya. dharma e AtmakalyANano mArga che, jyAre adharma (18 pApasthAnaka) pApabaMdhano mArga che. A mArgamAM jo 18muM mithyAtvazalya pApa nivRtti le, potAnuM jatuM kare, satyano svIkAra kare to bAkInA 17 pApasthAnakanI zakti nabaLI banI jAya. mATe ja vAraMvAra A pApasthAnakanI sAthe pratikramaNanI vidhimAM kSamA micchAmI dukkaDaMthI maMgAya che. bhagavAna mahAvIra svAmIe gaNadhara gautamasvAmInA prazna "huM mokSe jaIza ke nahi ?' enA javAbamAM "aSTApada tIrthanI sva-zarIre jAtrA karanAra moze jAya.' ema kahyuM. A vAta sAMbhaLI pUrNa zraddhAthI gautamasvAmI svalabdhithI sUryakiraNonuM AlaMbana laI aSTApada tIrthanI svadehe jAtrA karI AvyA. aMbaDa parivrAjaka dvArA prabhuvIranA dharmalAbha'no saMdeza sAMbhaLI sulasA-zrAvikA zraddhAbhaktithI AnaMda pAmI. TUMkamAM upakArI najIka hoya ke dUra hoya zraddhAnA tArathI AtmabaLe tenuM phaLa anubhava rUpe prApta thayA vinA rahetuM nathI. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhA ne samyaktane najIkano saMbaMdha che. je AtmAne samyakta sparze te nIcenI vyAkhyAne jIvanamAM guMthI-vaNI le che. rageragamAM e bhAvanAne vasAvI le che. (1) paramAtmAnA vacanamAM avicala zraddhA. (2) jIvAdi navatattvomAM suvizuddha zraddhA. (3) sudeva-suguru-sudharmano svIkAra ane kudeva-kuguru-kudharmano parihAra. (4) AtmAnA zuddha svarUpa-mokSane prApta karavAnI tIvra jhaMkhanA. samakitanA zama-saMvega-nirveda-anukaMpA ane Astikya e pAMca lakSaNamAMthI Astikya ghaNuM mahattvanuM che. e mATe upAdhyAya yazovijayajI mahArAje eka sthaLe kahyuM che - "je jina bhALyuM te nahiM anyathA, eDavo je draDha raMga" (tIrthakara bhagavAne je padArtho je svarUpe rajU karyA-kahyA che, te padArtho te ja svarUpe hoya che. temAM lavaleza zaMkA na hoya.) samakitanI prApti thavAthI paramAtmAnA vacana upara evI draDha zraddhA thaI jAya che ke, tethI bhagavAne saMsAranuM svarUpa jevuM kahyuM-batADyuM che tevuM te mAnI le, oLakhI le. yAda rAkho, sagI AMkhe je dekhAya che e kadAca khoTuM paNa hoI zake che. (Ida sarpa vA rajU?) paNa paramAtmAnA vacana to satya ja nahiM parama satya che. Avo zraddhALu AtmAno raNakAra hoya. aMte dharmanI athavA vyavahArathI je kAMI pravRtti mAnavI kare che te sarvaprathama dravyathI kare pachI samajaNanA kAraNe mahimAne jANyA pachI tenAmAM zraddhAnA bIja vavAya che. ane aMte bhAvathI kriyA karI karmakSaya karavAnA phaLane pAme che. evA mIThAphaLa zraddhAnA sahAre sau koI pAme emAM navAI nathI. upakArI puruSoe dIrdhadaSTithI uvasaggahara, laghu zAMti bRhatuzAMti, saMtikaram, bhaktAmara jevA sUtra-stotramAM bhArobhAra zraddhAnI suvAsa phelAvI che. sUtra stotra bolatAM jAo, tenA arthanuM ciMtana karatAM jAo ne zraddhAnA puSpa prabhu caraNe samarpita karI dharmArAdhanA akhaMDIta ambalIta karatA jAo. tenA kAraNe prabhunI kRpA IcchItarUpa Ape ja che. evA phaLano anubhava karI sau dhanya bane. eja abhilASA. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 IQ sabhAva durbhAva AkarSitoDapi mahitokapi, nirIzitokapi, nUna na cetasi mayA vikRtokasi bhakatyA, jAtoDasmi tena jana bAMdhava ! duHkha pAtram, yasmAta kriyA pratiphalati na bhAva zUnyA. bhAvArtha: he jagata baMdhu ! meM ApanA upadezane ghaNo sAMbhaLyo, ApanI khUba pUjA karI tathA darzana paNa ApanA ghaNAM karyA, chatAM e badhu nizcaya pUrvaka bhAvathI nathI karyuM tethI ghaNAM duHkhano pAtra banyo chuM. (have samajAyuM ke, bhAvazUnya (dravyakriyA) kriyA kyAreya phaLavaMtI thatI nathI. "yAdazI bhAvanA, tAdazI phala' bhAvanA bhavanAzinI' bhAvanAnuM udgama sthAna mana che, jJAna-kriyA-mokSa jema suprasiddha che tema ucca bhAva ane pavitra mana bhegA thAya to pariNAma sArA Ave. kahyuM che ke, jevI bhAvanA tevuM phaLa tame pAmazo-meLavazo. rasoI karanAre bhojana rasavaMtu karavA mATe ghaNI kALajI rAkhI paNa rasoImAM mIThuM nAkhavAnuM bhUlI gayA. to te bhojana nIrasa bane. khAvuM na bhAve tema dharmanI ArAdhanAmAM badhI ja vidhi barAbara thatI hoya, upakaraNa paNa jarUrIAta pramANe vAparyA hoya paNa kriyA karatI vakhate temAM bhAva ja na hoya to e sAva phIkakuMlukhkha lAge tethI kahyuM che : 88 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CC 'bhAgyane Atmahita anayA Iti bhAvanA." bhAvanA bhavanAzinI', "AtmAne bhAvayIti bhAvanA" bhAve bhAvanA bhAvIe, bhAve dIje dAna, bhAve jinavara pUjIe, bhAve kevaLajJAna." A jIve pUrva janmomAM anaMtIvAra manuSya janma prApta karI darzana, jJAna, cAritranI ArAdhanA bhAva vagara karI haze. paNa te badhI kamane upara challI karI hovAthI jevA prakAranuM phaLa prApta thavuM joIe pariNAma AvavuM joIe tevuM dravyakriyAnA kAraNe prApta na thayuM. jyAre bhAvakriyA karavAnI bhAvanA jAge ane mana temAM sUra pUre to nizcita zAstramAM kahyuM che tevuM phaLa ApI zake che. bhAva-e nirAzAvAdInA rodaNAM nathI. devAdAra-leNadAranuM vaNa mAgyuM duHkha nathI. amara AzAnI dIvAdAMDI che. prasannacaMdra rAjarSinI nAva narakanA dvArathI jo pAchI pharI hoya to temAM paNa uttama bhAve ja bhAva bhajavyo. manane bagADanAra ? jema manane sudhAranAra, kAbUmAM rAkhI kAma kaDhAvI lenAra bhAva che tema manane azubha pariNatimAM laI janAra "lezyA" che. cha lazyAno paricaya karAvato koThoH nAma | adhyavasAya varNa | rasa | gaMdha sparza | kRSNalezyA | azubha | kAjaLa | kaDavI tuMbaDI saDI gayelA gAyanA, karavatathI tIvratama | jevo | jevo | klevara karatAM vadhu | vadhu karkaza nIlalezyA azubha nIlo | suMTha-marIthI marelA pazunI durgadha gAyanI jIbhathI tIvratara vadhu tIkho | karatAM vadhu | vadhu karkaza | kApotalezyA azuddha kaWAI | kAcI kerIthI | sarpanA dudhathI | sAganA pAMdaDA tIvra vadhu khATo vadhu jevo karkaza pItalezyA maMda hiMgaLoka | pAkI kerIthI suMgadhita puSpa rU karatAM (tejo) lAla raMga vadhu khaTamITho komaLa pAlezyA maMdatara haLadara | madhu karatAM | pILAtA padArthathI | mAkhaNa karatAM jevo pILo vadhu mITho vadhu mITho komaLa zuklalezyA | madaMtara zaMkha | kSIra-sAkathI | | attaradithI | zirISa puSpathI zveta | vadhu mITho | vadhu mITho | vadhu komaLa Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 . dharma karavA manane zikhAmaNa ApavI paDe. he manaDA ! jyAM sudhI 'jarA' (vRddhAvasthA) tane pIDA ApatI nathI. 'vyAdhi' vRddhi pAmatI nathI. 'Indriyo' zithIla thaI nathI. tAruM dhAryuM karavA mATe bIjA badhA saMyogo sAnukULa che tyAre he Atman ! tuM tArA AtmAnuM sAdhI le. vahI gayelI kSaNa samaya-taka pharI pharI AvavAnI nathI. tethI bha.vIre gautamasvAmIne kahyuM, 'samaya goyama mA pamAyae'. bhAva ane 12 (4) - 16 bhAvanA : bhAva-pariNati bagaDe nahIM. dharma dhyAnamAM sapravRttimAM vRddhi thAya te mATe 12+4=16 prakAranI bhAvanA (vicAro) bhAvavAnI upakArI bhagavaMte batADI che. jevA prakAranI pravRtti karatAM hoIe temAM jo mana caLa-vicaLa asthira thAya to tenI sthiratA mATe anukULa bhAvanA bhAvavI joIe. udAharaNa rUpe managamatA zarIradvArA sukha bhogavavA che. paNa te maLatA nathI. te mATe anitya bhAvanA dvArA zarIrAdi kSaNabhaMgura che tevA jo vicAro sthira thAya to pachI mana udAsa na thAya. 12 bhAvanA-artha-ArAdhaka : bAra bhAvanAthI ApaNe azubha vicArothI rokAI jaIzuM. have mokSanuM bIja samakita che. samakitanuM mULa tattvatrayI upara draDha zraddhA che. teno jIvanamAM vAsa thAya. jIvana Adarzamaya sArA vicArathI yukta bane te mATe nIcenI cAra bhAvanAthI bhAvita thavuM joIe. bhAvanA artha anitya dhana, dhAnya, zIrAdi sarva padArtho kSaNabhaMgura che. azaraNa |tIvra karmodayathI koI bacanAra nathI, zaraNarUpa nathI. anyatva saMsAra cAra gatirUpa saMsAra duHkhano bhaMDAra che. ekatva A jIva ekalo Avyo che ne ekalo javAno che. A jIvathI zarIrAdi sarva vastuo para che. azuci A zarIra game teTaluM svaccha karo, azuci-apavitrano bhaMDAra che. pUrva bhavamAM bAMdhelA karma ja atyAre udayamAM Ave che. saMvara pUrva bhavamAM bAMdhelA karmo 57 bhedathI rokI zakAya che. nirjarA bAMdhelA karmo tapa Adi 12 prakArathI khapI jAya che. loka A jagata anaMta anAdi che, cha dravyano samUha che. bodhidurlabha ratnatrayInI prApti ati durlabha che. Azrava dharma dharma e ja utkRSTa mitra che, parama hitakArI che. ArAdhaka bharatacakrI anAthImuni mallinAtha mitra namirAjarSi mRgAputra sanatakumAra cakrI samudrapAla muni harikezI muni arjunamALI zivarAjarSi RSabhadeva 98 putra dharmarUci aNagAra Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 mokSanuM bIja samakita che. samakitanuM mULa jema tattvatrayI upara zraddhA che. te rIte jIvanane Adarza banAvanArI cAra bhAvanA che. maitrI - prANI mAtranA hitanuM ciMtana karavA rUpe. - tIrthaMkarano AtmA. pramoda - guNo-guNIjano tarapha Adarabuddhi rUpe. - kuragaDu muni. kAruNya - duHkhathI pIDita prANIonA duHkhane dUra karavAnI pravRtti rUpe. mAdhyastha - upadeza ke hitazikSAdithI na samaje tevA dubuddhi loko tarapha upekSA rUpe. mAnavI sArI bhAvanA bhAvI na zake athavA svabhAva anusAra tenAthI alipta rahe to tenuM jIvana Adarzamaya, abhinaMdanIya na thAya. tenA sthaLe durvicAronA kAraNe durgatino atithi thAya - mATe e lazyAne jANI samajI vicArI levA joIe. cha vezyA ane janarala vicAra : 1. kRSNa : raudra svabhAvI, krodhI, adekho, mAraphADa karanAra, dayArahita nirvasa pariNAmI-narakagAmI. 2. nIla : maMdabuddhi, kAmI, Thaga, abhimAnanuM pradarzana karanAra-prAyaH tiryaMcamAM jAya. 3. kApotaH upAdhivAna, AvezavAna, sva-prasaMzaka, durgatigAmI. 4. pati : jJAnano saMgI, sadabuddhino vArasadAra, vivekI, vicAraka, saMtoSI manuSya devagati prAyaH pAme. 5. pa : kSamApradhAna jIvana, tyAganI rucivALo, dharma upAsaka, prasanna citta manuSya devagati prAyaH pAme. 6. zukla : akaSAyI, dUSaNa vagarano, prabhu bhaktino rAgI. - mokSagAmI. bhAvanI vyApAkatA : bhAva-zabdano sAmAnya artha kiMmata-mUlya jema thAya che. tema "guNa' athavA dharma" paNa thaze. tattvArthAdhitrama sUtramAM "aupazamikAdi pAMca bhAvane varNavyA che. eno artha e ke bhAvanuM kSetra jeTaluM vistArIe teTaluM vistArI zakAya che. e ja rIte jyAM jyAM bhAva zabda lagADAya che tyAM tyAM sonAmAM sugaMdha jevuM kArya thAya che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanA bhedamAM dAna, zIla, tapanI sAthe bhAvane paNa sthAna maLyuM. nipAnI prarUpaNAmAM nAma, sthApanA, dravyanI sAthe bhAvane sthAna ApyuM che. karmavijJAnanI vAtamAM karmabaMdha mATe dravya, kSetra, kALanI sAthe bhAvane bhAgIdArI ApI. dharmakriyAo je puNyazALI sarva prathama karatA hoya tene dravyakriyAnI saMjJA maLe. pachI samajapUrvaka vidhi sAthe ArAdhanA sArI rIte kare eTale "bhAvakriyA no darajjo maLe. cAritra sAthe bhAva bhaLe eTale karma khape ane karma khape eTale mokSa maLe. - eka sthaLe AtmAnI zakti-malInatA yA nirmaLatAnA mATe dhyAnane sAdhanarUpe kahyuM che. te dvArA AtmanirIkSaNa ane AtmAnA avAjane sAMbhaLavAnI takano-preraNAno anubhava thAya. je divase enI jANakArI vyavasthita thAya te divase saMsAra sAgarathI pAra utaravA mATenI draSTi jAgrata thAya. mana taiyAra thAya. nizcita saMsAra samudrane pAra paNa pAmI jAya. dhyAna eTale anya pravRtti vicAromAMthI manane IcchIta vicAro tarapha vALavuM, sthira karavuM. uMDA anukULa-pratikULa vicAra karavA. jApa-eTale karmakSaya mATe ArAdhanA rUpe maMtra svarUpa akSarono zuddha bhAve smaraNa-jApa karatI vakhate bhASya jApa, upAMzu jApa, mAnasa jApa ne chelle ajapAjApa (oTomeTIka cAvI ke beTarI vagara ghaDiyALa cAle tema)nI kakSAe sAdhaka tyAre ja pahoMce jyAre tenA vicAromAM, jIvanamAM stranA adhyAyanuM dvAra khole. navakAra maMtranA 9 lAkhanA jApa narakagati dUra kare. koIpaNa dharmakriyAmAM mudrAne Asanane paNa apanAvela che. mudrA aneka prakAranI che. je uddezyathI jApa thato hoya tenI sAthe sAnukULa mudrAne paNa sAcavavI paDe che. siddhacakrAdi pUjanamAM paNa cha prakAranI mudrA dvArA siddhacakrajInuM AhAna karAya che. gharamAM paNa mahemAnanI sAthe kyAreka mudrAno paNa vyavahAra thAya che. Asana-sukhAsana-paghAsana-vIrAsana jevA aneka Asana jApanI sAthe saMkalIta karAyA che. pramAda vagara ekAgratAthI jo dhyAna-kAussagna-jApa vigere karavA hoya to sAdhakane Asana ghaNuM madadagAra bane che. pratikramaNamAM tethI ja aneka Asanano upayoga thAya che. zarIra - pRthvI, pANI, agni, vAyu, AkAza ema paMca mahAbhUtanuM nivAsa sthAna che. bIjI rIte pAMca bhUtathI baneluM che. zarIramAM dhyAna mATe kAma Ave Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 evA cha cakra paNa goThavAyelA che ke jenA prabhAve, jenA kAraNe mAnava-mahAmAnava bane che. sAmAnya vyakti prabhAvazALI bane che. A cha cakranA maMtra svarUpa mULAkSara 3OM hrIM ya ra la va evA cha akSaro che. eTaluM ja nahiM paNa dareka cakranI sAthe tIrthakara bhagavAna, yakSa-yakSiNI ane svaravyaMjananA ochA-vadhu akSaro saMkaLAyelA che. jo sAdhaka mAtra eka ja kuMDalI (cakra)ne siddha kare to tenuM sAMsArIka yA AdhyAtmika kArya siddha thAya, saraLa bane che. vacanasiddha puruSa bane che. bha. pArzvanAtha svAmInuM nAma Adeya nAmakarmanA kAraNe lokajIbhe vasI gayuM che. tema sAdhakanI zakti paNa prasiddhi pAme. A cakrano vAra sAthe raMga sAthe paNa najIkano saMbaMdha che. rasoI tyAre ja thAya jyAre badhI sAmagrI hAjara hoya, madadarUpa hoya. te ja rIte A cakranI sAthe aneka vAto saMkaLAyela che. sAdhaka jyAre dhyAna-yogAdi kare tyAre aMga-vastra-mana-bhUmi-upakaraNazuddha (nyAyI) dravya vidhi zuddhatA e sAtano vicAra paNa karavo paDe. kAma karatA jAo ne bhAvane nirmaLa banAvatA jAo. zarIramAM je je nADIo kAma kare che. temAM paNa A maMtradvAro jo gamaNAgamaNa kare to svacchatA-zuddhatA-nirmaLatAno anubhava thAya che. tethI ja kahevAya che ke, "zvAse zvAse samarU svAmI, jIvanA AdhAra' AjanA yugamAM nADI bloka thaI (baMdha thaI) ema kahevAya che. te mATe paNa bhAva sahitanI uttamakoTInI sAdhanA upayogI bane che. sAdhanAnA kAraNe sAdhakanuM zarIra vaibhavasabhara ane AdaraNIya bane che. taMdurastI ane sukhAkArI prApta thavAthI tene sAdhanAmAM kAMI vina AvatuM nathI. utsAha umaMgathI e dhyeya siddha karavA prayatnazIla bane che. saphaLatAne prApta kare che. mATe ja bhAvane jIvanamAM mahattva Apo. zAtAvedanIya karmano udaya hoya ane vartamAnamAM maLelA zarIra dvArA sukRta karavAnI sAdhaka thavAnI bhAvanA thAya to samajavuM ke tyAgI vairAgI thavA tene vAra nahi lAge eka vakhata AtmakalyANanA mArge prayANa thayuM pachI janma-maraNa ghaTe temAM Azcarya nathI. sAmAyikano be ghaDIno kALa tene ghaDImAM jovo na paDe. sAdhanAnA kAraNe svAbhAvika khabara paDI jAya. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 udAharaNa : svayaMbhUramaNa samudramAM cokhAnA dANA jeTalI kAyAvALo taMdulIyo matsya moTA mAchalAnI pAMpaNa para nivAsa kare che. teNe moTA malyanA mukhamAM aneka nAnA mAchalA Ava-jA kare che te joyA. temAMthI ekeyane paNa Arogato nathI. mUrakha che. A azubha vicAre e jIva narakagati pAme che. rAjagRhI nagarIno bhIkhArI paNa azubha vicAre zilAne pahADa uparathI phekIne bIjAne mAravA jatAM pote marI narakagati pAme che. aSTApada tIrtha upara rAvaNa vINA vagADe che. maMdodarI nRtya kare che. viNAnA tAra tUTI jatAM nRtya akhaMDa rAkhavA rAvaNe potAnI nasa temAM joDI nRtya akhaMDa rAkhI apUrva puNya bAMdhyuM. jIraNa zeTha bhAvathI prabhuvIrane comAsI tapanA pAraNAno lAbha ApavA vinaMti kare che. paNa pAraNAno divasa bhUlI gayA. bIjA zreSThIe lAbha lIdho. tenI anumodanA karatAM azruta vimAnavAsI devo thayA. rAjA zreNikanA paTTarANInI dAsI kapilAne dAnazALAmAM dAna ApavAnuM puNya kArya sopyuM paNa dAsIne te na rUcyuM. saune eka ja vAta kahetI huM dAna ApatI nathI. zreNIka rAjAno coTalo (camacA) Ape che. tevA azubha bhAvanA kAraNe abhivino e jIva puNya bAMdhI na zakyo. durgatine pAmyo. mAnatuMga sUrima. bhaktAmara stotranI racanA zraddhAthI bhaktithI jinazAsananI prabhAvanA mATe samarpaNanI bhAvanAthI karI. phaLasvarUpa beDInA baMdhanathI mukta thayA. TUMkamAM jApa-dhyAna-kAussaggAdinuM phaLa kALAMtare mokSanI prApti che. sau jIvo te sthAne pahoMce eja. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. deva devAdhideva nAma jiNA jina nAmA, ThavaNa jiNA jivaMda paDimAo, dava jiNA jina jIvA, bhAva jiNA samavasaraNa thayA. bhAvArtha : vItarAga paramAtmAnuM nAma-e nAmajina che. pratimA e sthApanAjina che. jinezvarano AtmA (jIva) e drajina che. ane samavasaraNamAM bIrAjI bAre parSadA sammukha dezanA Ape e bhAvajina che. dasahA bhavaNahivaI, avihA vANamaMtarA huMti joIsiyA paMcavihA, duvihA vemANiyA devA ! bhAvArtha devagatinA devonA 10 bhavanapati, 8 vANavyaMtara, 5 jyotiSI ane ra vaimAnika ema 25 prakAro che. deva' eTale sAmAnya rIte puNyodayathI Rddhi-siddhi prApta karela (12 devalokamAM vasanArA) AtmA. bIjI rIte saMsArI jIvone zubha ArAdhanA-sAdhanA-upAsanA karavA lAyaka mokSagAmI. saMsArathI mukta thaela vItarAga paramAtmA siddhAtmA. tethI ApaNe sarvaprathama devagatinA jIvonI mulAkAta laIe. caturgatirUpa saMsAramAM devagatimAM janmelA jIvone deva' kahevAya che. tenA kula jIvavicAramAM kahyA mujaba paryApta-aparyApta maLIne 198 prakAro che. mukhyatve bhavanamAM rahenArA-bhavanapati, jaMgalAdimAM vasanArA vyaMtara, AkAzamAM 95 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamanAgamaNa karanArA jyotiSI ane chellA vimAnamAM rahenArA vaimAnika devo che. A cAre prakAranA nAmadhArI devAmAM prathama be pAtAlaloka (manuSyaloka)mAM rahe che. jyAre bIjA be cauda rAjalokanI aMdara 8 thI 14 rAjalokamAM potapotAnI yogyatA anusAra rahe che. (sakalatIrtha sUtra anusAra) cothA paTTadhara zrI svayaMbhavasUri mahArAje dazavaikAlika graMthanI pahelI gAthAmAM ghaNI samajavA jevI vAta karI che - dhakho maMgala mukki, ahiMsA saMyamo tavo / devA vitta namasaMti, jarUdhame sayAmaNo . bhAvArtha: "dharma e sarva maMgalomAM utkRSThamAM utkRSTa maMgala che. ahiMsAsaMyama ane tapa e traNa dharmanA pAyA che. evo kalyANakArI dharma je manuSyanA hRdayamAM, aNuM aNumAM vaselo che tevA (jIva-manuSya) kalyANavAMchu AtmAne devatA paNa namaskAra kare che." kalIkALanuM Azcarya che ke, vartamAna mAnavI sAmAnya rAga-dveSI devatAne svArthanI khAtara namaskAra kare che. jApa jape che. hRdaya maMdiramAM kArya mATe birAjamAna kare che. jyAre mahApuruSo kahe che, ke devatA mAnavIne devagatimAMthI namaskAra kare che. AmAM banneno vicAra bheda samajavA jevA che. eka rAga-dveSaviSaya kaSAyathI yukta hatA ane che. jyAre bIjA sarvathA rAga-dveSa rahita vItarAgI kamarahita che. hakIkatamAM devatAo mukhyatve cAra kAraNe mRtyulokamAM Ave che. (1) tIrthaMkara paramAtmAnA (4) kalyANakane ujavavA bhakti karavA. (2) tyAgItapasvI-jJAnI mahA puruSonA darzana karavA, dharmabhAvanAnI anumodanA karavA. (3) zAsana prabhAvanA rUpe kalyANakArI zubha kArya. anuSThAnanI anumodanA karavA ane (4) pUrva bhave bAMdhelA kaSAyo-rAga dveSanA kAraNe jIvonI sAthe eka yA bIjI rIte vera vALavA. duHkha ApavA. caturgatimAM janmelA jIvonA jAtisvabhAvane jo joIzuM tenA upara vicAra karIzuM to dekhAze ke, devatA vAsanAnA bhUkhyA (yogyatA pramANe ochA-vadhu) ane avirativAna hoya. manuSya-bhAgyamAM hoya to dharma pAmI zake che. viratimaya Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 09 jIvanajIvI zake che. anyathA bhava hArI jAya. tiryaMca jIvo lagabhaga avivekI ane samyajJAna vinAnA ajJAnI have narakanA jIvo duHkhanI khANamAM zekAtArIbAtA hoya che. paMdara paramAdhAmIo teone duHkha ApatA hoya. deva gatinA jIvonI yonI-4 lAkha, AyuSya-2 thI 33 sAgaropamanuM, prANa-10, zarIra-vaikriya, 1 thI 7 hAtha jeTaluM, paryApti-cha, devanI oLakha, (1) jamInathI 4 AMgaLa uMcA rahe. (2) kaMThamAM paherelI mALA karamAya nahiM. (3) AMkhamicAya nahiM khullI ja rahe. (4) lagabhaga badhAnA janma phulanI zaiyAmAMthI yuvAna jevo thAya. chelle ucca devagatine zuddha saMyamI, zuddha zrAvaka, zuddha samakitI, zuddha brahmacArI ane ghora tapasvI hoya tevA AtmA prApta kare. janme, mAtra AyuSya jyAre pUrNa thavAnuM hoya tyAre avadhijJAnanA kAraNe sukha tyajavuM paDaze. ekendriyAdi gatimAM duHkha bhogavavA javuM paDaze tethI ArtadhyAna karyA kare. mAtra samakitI devo bhaktiyoganA kAraNe alpa saMkhyAmAM manuSyagatimAM janme. *A devalokamAM paNa Indra-IndrANI, sAmAyika, AtmarakSaka, lokapAla, anIka, prakIrNa, abhiyogika, killISika, jevAM aneka prakAro che ane te paNa potapotAne yogya kArya (prajA, sainika, sevaka, bhaMgI jevA) karanArA hoya che. uparAMta sainya, parSadA, vagere paNa prakAro hoya che. kahevAnuM tAtparya eja ke, deva saMbaMdhi je ApaNI eka pakSIya mAnyatA che te vyavasthita samajavA uparanI carcA karI. jema manuSya sarakhA nathI, tema deva mATe samajavuM. e gatimAM paNa bhavanapati, vyaMtara jAtimAM rAga-dveSAdi che. eka vAta nizcita che ke, devatAo bhaktinA ghelA-rasiyA hoya che tethI prabhunA janma mahotsavAdi prasaMge badhA raMgarAga tyajI hAjarI Ape che. dIkSA Adi prasaMge tathA zAzvatI oLI prasaMge naMdIzvara dvIpa jaI mahotsava karI potAno bhaktiyoga pUrNa kare che. sarvArthasiddha vimAnamAM janmelA devo, ja mAtra ekAvatArI hoya che. eka hAthanA zarIravALA, sukhazaiyAmAM sUtA rahevAnI paristhitivALA, 33 sAgaropamanuM jIvana jIvanArA e jIvo ratnamaya pustakonuM vAMcana kare ne zaMkA thAya to * kumAranaMdInA jIvane devagatimAM Dhola vagADavo paDyo. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 manovargaNA dvArA sImaMdharasvAmI bhAre prazna pUche. bhagavAna paNa manovarganAthI javAba Ape. samabhAve AyuSya pUrNa karI manuSya thaI bAkInI uttamottama dharmanI ArAdhanA karI karma khapAvIne mokSe jAya. devagatinA jIvo loma AhArI hovAthI IcchA mAtrathI AhAra vargaNAnA pudgalo zarIramAM pravezI le. tethI e tRpta thAya che. teone kevala (koLIyA) AhAra levAnI jarUra rahetI nathI. (Aje paNa lagna maMDapamAM goThavelo bhojana zo AMkhe joI ghaNAM khAdhAM vagara aDadhuM bhojana karyAno anubhava kare che.). sakalatIrtha sUtramAM kahyA mujaba udgalokamAM devagatimAM pahelA svargathI anuttara vimAna sudhImAM 1,52,94,44,760 pratimAo 84,97,023 jinamaMdiro prabhu bhakti karavAnuM anukULa sAdhana-nimittarUpe che. chatAM devo vaibhava vilAsamAM DUbelA hovAthI avirativALA hovAthI dIrgha AyuSyane puNya bAMdhavAno cAnsa veDaphI nAkhe che. sukhI jIvana bhogavI duHkhI jIvana bhogavavA ekendriyAdi gatimAM janme che. tIrthakapara paramAtmAnA zAsana rakSaka adhiSThAyaka deva-devIo hoya che. ghaNAM tenI ArAdhanA karavA besI jAya che. paraMtu tIrthaMkara paramAtmAnI mana-vacanakAyAnI zuddhi caDatA pariNAme je ArAdhanA kare te ArAdhakane smaraNa-ciMtana karavAthI deva-devIo ArAdhanAmAM AgaLa vadhavA sthira karavA vinadUra karavA prayatna kare che. puruSArthathI dharmArAdhanAmAM sthira thavA preraNA Ape che. thoyanI cothI gAthAmAM A ja vicAro ApavAmAM Ave che. ATalI carcA devagatinA jIvonI karyA pachI have je sAcA ArAdhya vitarAgI devAdhideva che. teo saMbaMdhi ciMtana-manana karI sAcA devanI oLakha karIe. AdhyAtmika draSTimAM devatattva-nA be vibhAga karI laIe. 1-devanearihaMta, tIrthakara, vItarAga jina-bhagavAna vi. kahIzuM. jyAre 2. siddhane muktAtmA mokSagati prApta karelA jIva kahIzuM. arihaMtanI ArAdhanA "namo arihaMtANaM' padathI thAya. jyAre siddhanI upAsanA "namo siddhANaM' padathI thAya. arihaMta paNa AyuSya pUrNa karI siddha ja thAya che. vizasthAnaka vidhie tapa karI, aisI bhAvadayA dIlamAM dharI, jo hove muja zakti IsI, savi jIva karuM zAsana rasI. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 bhAvArtha : arihaMta padane prApta karavA e jIve pUrvanA trIjA bhavamAM vIzasthAnaka padanuM vividha rIte karma kSayanI utkRSTa bhAvanAthI ArAdhana karI tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA (nirmANa) karI sAthosAtha saMyama dharmanuM niratIcArapaNe pAlana karI jIvamAtrane jina zAsananA anurAgI banAvavAnI utkRSTha-bhAvanA keLavI eka Adarza ArAdhaka ane samakita dhArI tarIkenI chApa upAsAve che. tIrthakarano AtmA tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyA pachI prAyaH bIjA bhave devagatine pAme che. ane te pachI devagatinuM AyuSya pUrNa karI jyAre manuSyagatimAM janma dhAraNa kare tyAre anekAneka zubha kalyANakArI prasaMgo teonA jIvanamAM thAya. chatAM dareka kSaNe divase saMsArathI alipta rahevAnI ja e AtmA pravRtti kare. udAharaNa rUpe bha. mahAvIra prabhunA jIvananA prasaMgo upara draSTipAta karIe. * prabhunI ratnakukSI mAtA avana kalyANaka prasaMge 14 svapna jUe. prabhunA AgamaNanA kAraNe Indra mahArAjA zakastava dvArA 36 vizeSathI devabhavanamAMthI ja stavanA kare. ja prabhunA AgamanathI rAjyamAM dhana-dhAnya, kIrti, sukha, zAMtinI vRddhi thAya. ja mAtAne duHkha na thAya te mATe garbhamAM halanacalana baMdha karyuM. ja prabhuno uttama graha, nakSatranA saMyoge madhya rAtrIe janma thAya. (janma kalyANaka samaye narakanA jIvo paNa thoDI kSaNa mATe zAtA pAme.) prabhuno janma kalyANaka mahotsava karavA 56 diggakumArIkAo daze dizAthI AvI potAnuM ucitta kArya bhaktirUpe kare. 64 Indra meru parvata upara prabhune paMcarUpe laI jaI lAkho kaLazAo vaDe janmAbhiSeka kare. prabhunA janmanI khuzAlImAM rAjA baMdIvAnane mukta kare. prajAne IcchIta vastu muktamane apAve. prabhunuM yogya samaye nAmakaraNa kare. prabhuvIra AmalakI kriDA bALa mitro sAthe karavA gayA. tyAM devatAe prabhunA baLanI-pairyanI parIkSA karI. vIra evuM nAma pADyuM. pAThazALAgamana, lagna kArya, pUtrI janma, jamAI jamAlI sAthe putrInA lagna vagere saMsArI prasaMgo nirapekSabhAve, sAkSIbhAve karyA. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 mAta-pitAnA mRtyu pachI moTAbhAI pAse saMyamagrahaNa mATe anumati mAMgI. navalokAMtika devo tIrtha pravartAvavA vinaMtI karavA devagatithI AvyA. varasIdAna ApI prabhue ekAkI saMyama lIdhuM. sarvavirati lIdhA pachI mana:paryavajJAna prApta thayuM. InTe ApelA devaduSyamAMthI aDadho bhAga brAhmaNane Apyo. bAkIno aDadho kAMTAmAM bharAI javAthI paDI gayo. deva-manuSya-tiryaMca dvArA 12 varSa upasarga samabhAve sahana karyA. kevaLajJAna pachI AzcaryarUpe upasarga thayo. juvAlikA nadI kAThe kevaLajJAna. prathama dezanA niSphaLa, apApApurImAM samavasaraNamAM bIrAjI bIjI dezanA samaye saMgha sthApanA vagere. 30 varSa pRthvItala upara vicarI aMtima dezanA 16 pahora sudhI apApApurI ApI. ekAkI nirvANa pAmyA. ATaluM lAMbu chatAM muddAnuM vivecana bAda mULavAta upara AvIe. tIrthakaro cAra ghAtakarma khapAvI kevaLI thAya ne bAkInA cAra aghAtI karma khapAvI AtmAnA ATha mULa guNanA svAmI banI mokSe jAya. have tyAMthI pharI saMsAramAM AvavAnuM janma levAnuM ke karma bAMdhavA-bhogavavAnuM nathI. zAzvatA sthAne jyotimAM jyoti bhaLe tema bhaLI jaze. rUpI hatA arUpI thaI jaze. siddha paramAtmAno jIva (tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyuM na hovAthI) ghAtI karma khapAvI sAmAnya kevaLI thaI AyuSya pUrNa thae aghAtI karma khapAvI mokSamAM jaze. have saMsAranA janma-maraNanA pherA teone paNa pharavAnA nathI. cauda rAjalokanI upara siddhazIlAnI upara alokAkAzamAM arUpI thaI zAzvata sukhanA bhoktA banaze. saMsAramAM koI rAjA thaI sukha bhogavI mare ane koI prajA sAmAnya sukha bhogavI mare tema arihaMta-siddha samajavA. tIrthaMkara paramAtmA 12 guNadhAraka, vANInA 35 guNavAna, 34 atizaya yukta hoya che. mahAgopa, mahAmAhaNa, mahAniryAmaya, mahAsArthavAhanA viziSTa prakAranA guNavALA hoya che. pote saMsAra sAgarathI pAra utare che. tarI jAya che ne bhavya jIvone tAravAno zAzvata mArga batADI jAya che. govALIyo jema gAyone Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 tathA sArthavAha manuSyone saMbhALe che. jaMgalamAMthI pAra utAre che. tema tIrthaMkara paramAtmA "samyagdarzana-jJAna-cAritrANI mokSa mArga nI prarUpaNA karI bhavya jIvone mokSamArga darzAve che. darzanA, durita dhvasi, vaMdanA, vAMchIta pradaH pUjanA pUraka zrINI, jinaH sAkSAt kalpadrumaH | bhAvArthaH vItarAga devanA darzana dUtino nAza kare. vaMdanAdithI vAMchItanI prApti thAya, pUjA arcanAthI puNyanI vRddhi thAya. kharekhara jinezvara deva sAkSAt kalpavRkSa che. devAdhideva tIrthaMkara paramAtmAnI mAtra (1) pratimAnA bhAvapUrvaka darzana karI ArdakumArane jAtismaraNa jJAna thayuM. (2) bha. zAMtinAtha prabhunI pratimAne joI svayaMbhava brAhmaNa pratibodha pAmyA. (3) bha. zAMtinAtha prabhue jina pratimAnA bhakti yoge bhAvathI ArAdhana karI "tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM. (4) devapAla jina pratimAnA nitya darzananA niyamanA kAraNe rAjyano svAmI thayo. (5) saMprati rAjAe rAjya prAptinA puNyodaya pachI savA lAkha jinamaMdira bAMdhyA, savA karoDa jinapratimA bharAvI uttama prakAre zAsana prabhAvanA karI. (6) deDako-naMdamaNiyArano jIva bha. mahAvIra svAmInuM nAma sAMbhaLatA samavasaraNa tarapha gayo paNa azvanA paganIce AvavAthI zubha pariNAmanA kAraNe AyuSya pUrNa karI durdanAka deva thayo. (7) bha. vIre gautama gaNadharanA praznanA javAbamAM kahyuM, je svazarIre aSTApada tIrthanI yAtrA karaze te taddabhava mokSa gAmI samajavo. AvA aneka udAharaNo vItarAga paramAtmAnA darzana-pUjana-vaMdanathI AtmAno uddhAra karanArA che. laukIka devanuM nAma smaraNa vartamAna bhavanI Adhi vyAdhi mATe kadAca upayogI thAya ema jo samajIzuM to lokotara devAdhidevanI ArAdhanA upAsanA sAdhanA janma-janmanA sudhArA mATe, saMsAranA pherA ghaTADavA mATe, zAzvata sukhanA bhoktA banavA mATe nizvita upakAraka che. AvI zraddhA ja arihaMtane arihaMta svarUpe, siddhane siddha svarUpe oLakhavAnI taka Ape che. vartamAnamAM ApaNe sau arihaMta paramAtmAnI je aMgapUjA, agrapUjA, bhAvapUjA Adi karIe chIe te dvIarthI che. bAhya rIte vItarAga prabhunI pUjA thAya che ne atyaMtara rIte aSTakarma nivAraNArthe bhAvanA bhAvie chIe. bhagavaMtane mAtra darzananI, jovAnI vicAraNA saMkucita che. bhagavaMtanA darzana samyagudarzananI Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zuddhi karAve che, AtmAne pavitra kare che. dravya bhAvathI prabhunA prabhu-vItarAgI tarIke darzana karavA joIe. tethI ja eka kavie kahyuM-lakhyuM che : bhagavAna ! tuM mujane paNa eka varadAna ApI de, jyAM tu vase che tyAM mane paNa sthAna ApI de. eka lakhapati vyApArI karoDapati-abajapati vyApArI sAthe bhAgIdArIno dhaMdho karavA Icchato hato. bannenI vacce vyApAra saMbaMdhi karAra solIsITare lakhI taiyAra karyA. mAtra bhAgIdArImAM naphA aMgeno nirNaya ane sahI karavAnI bAkI hatI. miTIMga banne vyApArInI maLI. lakhapatie mane kAMI joItuM nathI evA vicAro vAraMvAra rajU karyA. abajapatie jo kAMI ja joItuM na hoya to A dhaMdho ja zA mATe karo cho ? evo prazna karyo. thoDI kSaNo bAda lakhapatie kahyuM, bIjuM badhuM to ThIka mAre to tamArI joDenI mUrcA upara besavuM che. eTaluM Apo. (samajAyuM?) hakIkatamAM bhAgyavinA dhana maLatuM nathI. tema yogyatA vinA bhagavAna thavAtuM nathI. e mATe prathama samarpita thAo pachI bhakta bano chelle bhagavAna niraMjana nirAkAra thaI jazo. pUjaka pUjya thaI jaze. karma bAMdhavAnA badale karma khapAvavAno Agraha rAkhanAra. tevuM AcaraNa karanAra saMsAramAM "bhagavAnano mANasa' kahevAze ane samAdhipUrvaka maraNa pAmI bhagavAna-siddhAtmA thaI jaze. draSTi badalo badhuM badalAI jaze, sAdhanA sudhAro janma-maraNa sudharI jaze. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 dhyAna AlaMbana nirAlaMbana yasyadraSTi kRpA vRSTi, giraH sama sudhA kiraH | taai namaH zubha dhyAna, zAna manAya yoginaH || bhAvArtha: jeonI draSTimAM kRpAnI vRSTi che. vANI-sudhA amRta jevI che. je zubha dhyAna jJAnamAM magna che. evA yogIpuruSane bhAvapUrvaka namaskAra karIe chIe. dhyAna - eTale padArthanuM uMDuM ciMtana-manana karavuM. dhyAna saMsArI pakSanuM ne AdhyAtmika pakSanuM, saMzodhanAtmaka ne ciMtanAtmaka, zubha athavA azubha thAya che. karIe chIe. temAM paNa prathama AlaMbana pachI nirAlaMbana. A vAto eka ja hovA chatAM jUdA jUdA draSTikoNathI joIzuM, tapAsIzuM, vicArIzuM to ja satya samajAze. jaina zAstramAM dhyAnanA 4 prakAra batADyA che. 1. ArtadhyAna, 2. raudradhyAna, 3. dharmadhyAna ane 4. zukla dhyAna prathamanA be dhyAna durvicAra, durgatinA dAtAra che. jyAre bIjA be sarvicAranI vRddhikAraka yAvat mokSa ApanArA che. bIjA zabdamAM sArA vicAra ane kharAba vicAra tenA 16 bheda nIce mujaba thAya che. ArtadhyAna - 4 viSayonA anurAgathI thAya raudradhyAna - 4 hiMsAdinA anurAgathI thAya dharmadhyAna - 4 samAdi 10 prakAranA dharmanuM ciMtana zukladhyAna - 4 zokane dUra karanAra rAgadazA vinAnuM. 103 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 tasyauttarI sUtramAM kAussagna-dhyAnanI pUrvabhUmikA 5-6 prakAre batADatAM kahyuM che ke, kAussagga ke dhyAnane (1) Atmazuddhi karavA mATe, (2) pApanuM prAyazmitta karavA mATe, (3) vizeSa rUpe AtmAne zuddha (nirmaLa) karavA mATe, (4) mAyA-niyANa-mithyAtvazalyathI mukta alaga-alipta karavA ane (5) pApa karmano nAza karavA mATe karAya che ane to ja kAussagga dhyAna dvArA AtmA AtmaciMtana vyavasthita karI zakaze. kAussagna dhyAna zarU karatAM pahelA khAsa asatya sUtramAM kahelA 12 je AgAro che tene oLakhavA paDaze. enI garahAjarImAM ja AtmAno sAco anubhava thaze. saMsAranA nazvara padArthanA ciMtvanathI mane vairAgyamAM vyavasthita parovAze. dhyAnamAM para padArthothI alipta thavAnI je kALajI rAkhe che te potAnA lakSa sudhI pahoMcavA zaktizALI bane che. kAussagnamAM sUkSma rIte AtmAne kAyAthI alipta karavAno che. dhyAna ane tene lagatA graMtho : 1. vairAgyazataka, 2. Indriya parAjaya zataka, 3. zAMta sudhArasa, 4. adhyAtma kalpadruma, 5. upadezamAlA, 6. hRdayapradIpa SatrizikA, 7. yogazAstra jevA aneka lagabhaga 2000 zloka pramANa che. A graMthone nipuNa buddhithI vAMcanAra-samajanAra, vicArano vinimaya karanAra zarIrane AtmAnI bhinna barAbara samajI le che. ane e ja dhyAnanuM prathama pagathiyuM che. saMsAramAM mana vadhu caMcaLa kema bane che ? eno javAba uparanA graMthomAM che. draSTidoSa ke vicArabhedanA kAraNe para-padArtho, nazvara padArtho anitya tattvo tarapha mRgajaLanI jema mAnavI AMdhaLI doDa mUke che. jyAM kAMI nathI tyAMja ghaNuM che ema mAnI e prApta karavA maraNIyo prayatna kare che. jyAre nAsIpAsa thAya che tyAre brahmajJAna jevuM phasAyA-bhUlA paDyAnuM jJAna thAya che. paNa te nakAmuM nirarthaka che. rAMDyA pachInuM DahApaNa zuM kAmanuM? jyAre prayatna karavAthI kAMI ja na maLe tyAre IrSyA-adekhAInI moTI khAI vicAramAM ubhI thAya che. jJAnI puruSoe kahyuM che, "prayatnathI paramezvara maLe e vAta khoTI kahevA utAvaLa kare paNa paramezvaranI prApti arthe to prayatna jUdA jUdA sthaLa-prakAre karavo joIe. te jo karavAmAM na Ave to doSa kono ? anubhavI puruSonI vANI kALAMtare sAcI ja Thare che. dhyAna-kAussagga-jApanA prAraMbhamAM sthaLanI pasaMdagI karavI joIe. sthaLa Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 zAMta na hoya, anukULa na hoya to mana caMcaLa bane te svAbhAvika che. bIjI vAta samayanI che. samaya jo rAtrInA chellA pahorano hoya to tethI zarIramAM sphartitAjagI hoya ane tenA kAraNe sAdhaka sAdhanAmAM sthira thaI zake. trIjI vAta mudrA ane Asana che. ghaNI vakhata ArAmadAI AsanamAM sAdhanA karavAnuM duHsAhasa karAya che. ethI koIpaNa rIte temAM ekAgratA janme ja nahi. khUrdI upara, sophAseTa upara dizAno khyAla karyA vagara zarU karavAmAM AvatI kriyA ArAmanI pradhAnatA hovAthI saphaLa thatI nathI. temAM zarIra uparanI mamatA dekhAya che. tethI ja dhyAna vinaya-vivekathI karavAnuM kahyuM che. eka vAta samajI levA jevI che ke, kAussagnamAM navakAra ke logassa sUtranuM smaraNa kAusagga mudrAmAM ja karavAnuM hoya che. jyAre dhyAnamAM viziSTa mudrAno Agraha hoto nathI. sAdhaka potAne anukULa hoya tevI mudrAmAM athavA anya rIte dhyAna karI zake che. dhyAnamAM koI sUtranuM baMdhana nathI. mAtra padArthanuM vadhu sUkSma rIte ciMtvana karavAnuM hoya che. jApa zaMkhAvarta, naMdAvarta, navapadAdi vividha rIte mALA uparAMta thAya che. sAdhake dhyAna zarU karatAM pUrve jIvamAtranI sAthe maitrI bhAvanI, dareka jIva sukhI thAya tevI prArthanA karavI joIe. je badhAne sukhI karavA manathI prayatna kare che te pote avazya sukhI thavA lAyaka che. bIjAne duHkhI karI, ahita IcchI karavAmAM AvatI pravRtti potAnuM ja ahita kare che. jo kaSAya kare to kaSAya thAya. rAgadveSa kare to rAga-dveSa thAya. kAraNa potAnuM dhAryuM thatuM nathI. dhyAna e pravAsa che. zubha vicArono pravAsa zarU karatAM pahelAM dhyeya nakkI karavuM paDe. jarUrI sAdhano paNa bhegA karavA paDe. samaya ane bhAvanA ucca rIte bhAvavI paDe. sAmAyikanI 48 minITano samaya (pravAsa) ArAdhanA, sAdhanA, ciMtana, mananamAM jo pasAra karavAmAM Ave to samaya kyAre pUrNa thayo e paNa khabara na paDe. mATe dhyAnano pUrNa kALajIthI, svasthatAthI abhyAsa karI prAraMbha karo. dhArmika anuSThAno vidhi vidhAnonA prAraMbhamAM je 15-20 minITa sudhInI kriyA (pravRtti) karAya che. temAM mukhyatve zArIrika-mAnasika-AdhyAtmika zuddhi ane surakSAno bhAva chUpAyo che. eno artha eja ke koI paNa sAdhanA karavI hoya to bAhya zuddhine atyaMtara maMtrAdi dvArA karavI Avazyaka che. zuddhi-zuddha vAtAvaraNa janmAve ane to ja sAdhanA suvizuddha thAya. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 sAdhanA jinamaMdiramAM, upAzrayamAM athavA evA sthaLe karavA besavuM joIe jyAM bIjA vighna na Ave, calavicala na thavAya, ekAgratA jaLavAya. vidhimAM vajapaMjara stotra mudrA sahita bolavAmAM Ave che. zAzvata navakAra maMtra-ane mudrAno temAM samanvaya karavAmAM Avela che. samajadA2 sAdhaka A stotra bolatI vakhate pote eka evI koThInI kalpanA karI tenI aMdara besI sAdhanA karavAno che. jethI sAdhanAmAM koI vighna na Ave tenI pUrva taiyArI kare che. sAdhanA-dhyAna tame namaskAra mahAmaMtranuM ke AtmaciMtananuM karo. keTalAka jIvananI khATI mIThI vAtonuM athavA zAzvata girirAja zrI zatruMjayagirinuM dhyAna kare che. dhyAnanI eka eka kSaNa avismaraNIya AnaMda tyAre ja Ape jyAre dhyAtA dhyeyanI vizALatAne, zaktine jANato, mAnato, samajato hoya jeTaluM dhyAnanA sahAre ciMtana-manana karavAmAM Ave teTalo eno vikAsa thAya. ane teja kAraNe aneka minITo-kalAko sudhI dhyAna khUTe nahiM. AtmanirIkSaNa yA vastunuM sukSmadarzana dhyAna dvA2A ka2vAnuM hoya che. te vakhate huM ane mAro AtmA zivAya badhu bhUlI javAnuM che. saMsArI jIva vyApAramAM Avaka-jAvaka, napho-nukasAna, vadha-ghaTa vigerenuM sUkSmatAthI nirIkSaNa kare to ja saphaLa thAya, sukhI thAya. parIkSA ApanAra vidyArthI paNa Teksa bukanA dareka pAnAne, tenA viSayane dhyAnathI vAce, parIkSAmAM samajIne lakhe to ja uttirNa thAya. moTara DrAIva2 ke rasoI ka2nA2 vyakti paNa potAnI javAbadArI pUrNa karatAM saceta rahe to ja maMjhIle pahoMce tema dhyAna paNa zarIranI aMdara rahelA arUpI evA AtamarAmanI carcA-zakti-zuddhi-saphaLatA upa2 naja2 rAkhavA sAdhakane samajAve che. oparezana vakhate DaoNkTara jema sAvadhAnI rAkhe, mazIna calAvanAra proDekazana-utpAdana sAruM thAya tenI ciMtA kare tema dhyAna karatAM eka eka pagaluM vicArapUrvaka bharavAmAM Ave to tene siddhi prApta thAya. mAtra eka namaskAra mahAmaMtranA 'na' akSara ke eka padanuM smaraNa 7 ke 50 sAgaropamanA pApano nAza kare che. vyAkaraNamAM kartA-karma-kriyApada mukhya bhAga bhajave che. anubhavI vyakti bhUta-bhaviSya ane vartamAnane najara sAme rAkhI puruSArtha kare che. tema sAdhake dhyAna, zA mATe ? kevI rIte ? kyAre ? evA vicAro magajamAM rAkhI pagalAM Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 bharavA joIe. vadhu uMDA utaravA zvAse zvAse zubha vicArone vAgoLavA joIe to ja dhyAnamAM praviNatA prApta thAya. kahyuM paNa che ke - zvAse zvAse samaruM svAmI, jIvananA AdhAra. dhyAna, kharI rIte je jIvanamAM nathI ane prApta karavA mATe karavAnuM che. guNIyalanA guNa joI jema jIvanamAM guNa prApta karavAnI bhUkha jAge che tema guNane meLavavA avaguNa-durguNane jIvanamAMthI bAda karavA prayatna karAya che. 2/5 TakkA guNa prApta karI 70/80 TakkA prApta thaze. tevI AzA baMdhAya to samajavuM ke dAnavamAMthI mAnava thavAnI lAyakAta AvI. zarIramAM cha kuMDalI che. temAM cha mULAkSarane sthAna Apela che. te jAgRta karavA dhyAnAgni kAma Avaze. "sava pAvapaNAsaNo' A padano artha namaskAra-jApadhyAna. kAussagga badhA pApono nAza kare che. Ama AtmA anukrame karmarahita, pAparahita, pavitra thAya che. jema zarIramAM jaTharAgni khAdheluM pacAve, nakAmuM bALe che tema dhyAna paNa Atmazuddhi kare che. eja enuM mukhya phaLa che. sAmAnya rIte kAussagga 1. dagdhagoSa, 2. zUnyadoSa, 3. avidhidoSa ane 4. ati pariNati doSarahita karavo joIe. tema dhyAna mATe paNa mana-vacanakAyAnI upara kAbU rAkhI jo karavAmAM Ave to temAM sAdhakanI pragati thAya. manane gopavI na rAkho to vyartha rAjakathA-dazakathA-strIkathA-bhakta kathAmAM aTavAI ArtadhyAna karavA lAge mATe dhyAnIe traNa gupti potAnA kabajAmAM rAkhavI joIe. apyA ceva dameyavo, apyA hu khalu dudamo, akhA to suhI hoI, asiloe paraspaMca. (uttarAdhyayana) bhAvArtha: AtmAnuM dhyAna karavuM hoya to tenA prakArone paricaya karavo paDe. mahApuruSoe tenA 3 vibhAga karyA che. 1 bahirAtmA - rAgI, dhana-dhAnyAdimAM mArApaNAnI buddhi-Asakti 2 aMtarAtmA - virAgI, nazvara vastumAM na rAce, na lobhAya. 3 paramAtmA - vItarAgI, jIvanamAM jJAnadarzanAdinI saMpUrNa pUrNatA. A vibhAga eTalA mATe batADyA ke A jIva AtmA-mahAtmAadhamAtmA ke paramAtmA zemAM rasa dharAve che te nizcita thavuM joIe. AtmAnI Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 oLakha mATe hajI nIcenA tenA nAmo bhagavati sUtranA sahAre samajI lo. yogAtmA - mana-vacana-kAyAnA yogavALo nirmaLAtmA - sphaTIka jevo pAradarzaka, nirmaLa AtmA kaSAyAtmA - kaSAya jevo lAla buMda, nitya jIvana jIvanAra jJAnAtmA - 8 AcAramAM vyastha pravRttivAna darzanAtmA - 8 AcArane jIvanamAM pALanAra cAritrAtmA - 8 AcAra pALavAmAM pravRttizIla upayogAtmA - jJAnAdimAM upayogavAna viryAtmA - pAMca AcArane pALavAmAM zakti phoravanAra. dhana jamInamAM dATeluM hoya to kALAMtare paNa te maLe tema AtmAmAM anaMta zakti chUpAyelI che. te karmanA vAdaLa-AvaraNa dUra thatAM pragaTe. AvA prakAranuM ciMtana karanArane AtmAno anubhava dhIre dhIre thAya. AtmA saMbaMdhi cha prazno paNa zAstramAM ciMtana mATe lakhyA che. prazna-1. AtmA che, 2. nitya che, 3. karmano kartA che, 4. karmAdino bhoktA che, 5. mokSa che, 6. mokSe javAnA upAya che. bAhya rIte sAmAnya jevA dekhAtA A praznonI upara vicAra dhyAna dvArA karavAmAM Ave to zAzvata AtmAnI siddhi thAya. tenAmAM zakti-astittva, yogyatA, sAmarthyano paricaya thAya. ATha karmano jyAre saMpUrNa nAza thAya tyAre AtmAnI aMdara rahelA *ATha guNo pragaTa thAya pachI e AtmA zAzvata sukhano bhoktA bane, mukti pAme. namaskAra-navakAra mahAmaMtranuM dhyAna zarU karavuM hoya to tenA pada-raMgaakSara-guNa-guNInA vicAro karavA paDe. namo-namaskAra e zabdano mahimA gAvo paDe. vinaya e dharmanuM mULa che e samajavuM paDe. coda pUrvano sAra A mahAmaMtra che. vagerenuM ciMtvana-manana karatA mahimAvaMta maMtrane pUjya bhAvathI jApa karatAM karma kSayanuM nimitta thAya e nizcita che. navakAra mahAmaMtra jo adhikArapUrvaka svIkAravo hoya to tenA artha, AtmAnA ATha guNa : 1. anaMtajJAna, 2. anaMtadarzana, 3. vItarAgatA, 4. anaMtavIrya, 5. avyAbAdha sukha, 6. akSaya sthiti, 7. arUpIpaNuM, 8. aguru laghupaNuM. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padArthane jANI levA mATe 18 divasanI sarvavirati sahita ArAdhanA guru mukhe pATha levA mATe karavAmAM Ave to tethI maMtra pratye pUjya bhAva pedA thAya. ane eja jApa-smaraNa mATe Avazyaka che. hIrAnI kiMmata samajAya to tenI sAcavaNI karavAnuM mana thAya tema maMtrano mahimA jANavAthI pavitra bhAve smaraNa karavAnuM mana thAya. 109 zubha adhyavasAyamAM eTale zubha dhyAnamAM evI zakti che ke prAyacchittanA AlaMbanathI aImuttAmuninI kevaLajJAnI thayA. sarva karmakSaya karI mokSe gayA. paraMtu AtmA haLukarmI na hoya, prAyacchitta na le to jUnA pApano kSaya kevI rIte thAya ? A AtmA roja navuM pApa bAMdhe che. mATe ja dhyAna-ciMtana e jIvanane sudhAre che, prasannatA bakSe che. yAvat vairAgyavAna paNa banAve che. eTaluM yAda rAkhavuM. dravya, kSetra, kALa ane bhAvane najara sAme rAkhI karavuM joIe. vastra, sthAna, upakaraNa (Asana), avalaMbana mALA jo eka ja kAyamI rAkhavAmAM Ave to te badhuM dhyAnamAM madadarUpa thAya. vyApArI sijhananA avasare ghara-parivAra, bhUkha-tarasa bhUlI jAya tema dhyAnI jJAnanA sahAre AtmAne zarIrathI bhinna karI de to khoTuM nathI, karavuM ja joIe. dhyAna -- bhAvanA. samajavA jevI vAta che ke, azubhano udaya zubhamAM jyAre parivartita thAya tyAre karmakSayano prAraMbha thAya. e ja rIte saMyogonA kAraNe zubhano udaya azubhamAM paNa parivartita thAya te vakhate navA karmanA baMdhano prAraMbha thAya. mATe ja yAda rAkho, bAMdhelA zubha-azubha karma mAnavIne bhogavavA ja paDe che. kahyuM che, baMdha samaye citta cetIe, udaye zo saMtApa ? jIvanamAM sahelAmAM sahelI dhyAna-pravRtti vikasAvie eja maMgaLa Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. AMta bhakti karatAM chUTe mArA prANa, prabhu evuM mAnuM chuM." "sohaM tathApi tava bhaktivazAna munIza, kastava vigata zaktirapi pravRta" bhAvArtha ? zakti vagarano hovA chatAM, he prabhu ApanA pratyenI bhaktithI prerAI stavanA karuM chuM. bhakti eTale sevA, sanmAna, sadbhAvanA, Adara, ahobhAva, khuzAmata mATe thatI pravRtti, aucitya vagere. eka vAta sAcI che ke, sAme jevI vyakti hoya tevI tenI bhakti karavAmAM Ave che athavA to tevI bhakti karAya che. pUjyanI bhakti karatAM pUjaka paNa kramazaH pUjaya bane che." bhakti karatAM sAmI vyakti dvArA prasannatA, AzIrvAda, kRpA prApta thAya che. gharamAM bhagavAnanI bhakti karo to ghara paNa maMdira banI jAya che. "guNezuM anurAgaH bhakti' guNa pratyeno anurAga te bhakti. te kAraNe bhaktino artha AMtara prema paNa thAya che. pU. hemacaMdrAcArya mahArAje prAkRta vyAkaraNamAM bhaktine zraddhA kahI che. tevI ja rIte bhajudhAtune sevAnA arthamAM svIkArIzuM to bhakti eTale sevA evo artha paNa thAya. bhaktiyoga aneka prakAre jovA maLe che. lokapriya bhaktinA vividha pAtro: zravaNa bhakti : vItarAga prabhunA caritra, upadeza Adi zravaNa karavA. kIrtana bhakti sAMkhya bhakti, Atmanivedana bhakti, svaniMdA, prabhuprazaMsA, 110 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 vairAgyamaya stuti, stavana, stotra chaMda Adi dvArA bhAvane vAcA ApavI. smaraNa bhaktiH jApa, dhyAna, ciMtana, manana dvArA vItarAga paramAtmAne manamaMdiramAM padhAravA vinaMtI karavI. viMdana bhakti H aMjalibaddha ardhAvanata, phITTAvaMdana, paMcAMga praNipAta, caityavaMdana, devavaMdana, guruvaMdana, thobhavaMdana, dvAdazAvarta vaMdana dvArA vaMdanIyane vaMdanA karavI. arcana bhakti : paramAtmAnI vividha prakAre trikAla pUjA svadravya, bhAvathI karavI. dAsyabhakti ke dharmasthAnaka maMdirAdi)mAM vividha prakAre zuddhi jAte ja karavI. bhaktAmara stotranuM nirmANa jyAre pU. mAnatuMgasUri ma. sAhebe karyuM tyAre temanA hRdayamAM akATya zraddhA hatI ke bhakti ja baMdhanamukta thavA mATenuM amogha zastra che. ane e vAta stotranI racanA dvArA siddha karI ApI. tethI bhaktine aneka prakAre smaraNa karavA Agraha rAkho. mukhyatve bhaktinI pAchaLa mithyAtva, kaSAya, ahaMkArAdi dugurNA ochA thAya ane namratA, vinaya, samarpaNa bhAvano vikAsa thAya to ja e bhakti zakti Ape ane e zakti saMsArathI mukti-nivRtti Ape. "jevI bhAvanA tevI siddhi.' zrAvake jIvanamAM je cha Avazyaka savArathI sAMja sudhI karavA prayatna karavo joIe. tema cha dainika kAryano paNa adhikAra zAstramAM nIcenA zloka dvArA Apyo che - devapUjA gurupAsti, savAdhyAyaH saMyamastapa, dAnakSeti gRhasthAnAM, vakarmANi dine dine. bhAvArthaH devapUjA, guru upAsanA, svAdhyAya, saMyamanuM pAlana, tapa ane dAna gRhasthanA cha karma-kArya che. bhaktinA mahattvanA sthAna-prakAranI mulAkAta laIe.* (1) darzana bhaktiH vItarAga paramAtmAnI darzana, vaMdana, pUjana, satkAra, sanmAnAdi vividha * vaMdazavattiyAe... bokilAbhavattiyAe... uparAMta siddha bhakti, cAritra bhakti, yoga bhakti vagerenA 10 (12) prakAro che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 prakAre bhakti karavAmAM Ave che. te bodhibIjanI vRddhi mATe kAma lAge che. A bhakti zraddhAthI buddhithI, dhIrajathI, samatAthI, dhAraNAthI ane bhAvanA uttama pariNAme karavAnI hoya che. vItarAga paramAtmAnI aSTaprakArI pUjA jyAre karIe chIe tyAre zloka (pada) manamAM bolavAnA hoya che. mukhakoza bAMdhelo hovAthI moTethI avAja karavAno na hoya. prabhunA nava aMgane jyAre sparzanA karIe tyAre 6/12 mahinAnA bALakane jevI sukomaLatAthI, lAgaNIpUrvaka, premathI sparza karIe tema caMdana-kesaravALI AMgaLI prabhunA uttama aMgane lagADavAnI (sparzavAnI) hoya che. cittanI prasannatA e ja pUjAnuM phaLa samajavuM. A prakAranI kriyA, vinaya, viveka, sahitanI hoya to ApaNane AzAtanAthI bacAve che. 4 aSTa prakArI pUjA karmanivAraNa ane tenI uttama prakAre ArAdhanA karanAra puNyazALIo. (1) jaLapUjA H A pUjA dvArA jJAnAvaraNIya karma khape che. kalIkuMDa tIrthamAM hAthIe bha. pArzvanAtha prabhunI pUjA karI dhanya thayela. (2) caMdanapUjA kesarapUjA vedanIya karma nivAraNArthe karAya che. A pUjA jayasura zubhamatie bhAvathI karI hatI. (3) puSpapUjA : nAmakarmanA kSaya mATe karavAmAM Ave che. A pUjA rAjA kumArapALe pUrva bhave anumodanIya bhAvathI 18 phUlo dvArA karela. (4) dhUpapUjA : ATha karmonA rAjA mohanIya karmanA prabhAvane toDavA, tenAthI dUra thavA karAya che. vinayadhara rAjAe uttama prakAranA svadravya vAparI karela. (dhUpano svabhAva sugaMdha phelAve ane dhUvo upara jAya.) (5) dIpakapUjaH darzanAvaraNIya karmanA dalikone ochA karavA thAya che. dhanazrI jinamatie ajJAnarUpI aMdhakArane dUra karavA dIpakapUjA karela. (6) azatapUjAH cAre gatino aMta karavA siddhagatimAM javAnI bhAvanAthI akSatano sAthIyo karAya che. popaTa-menAe vacana ane karNanI khAmI chatAM uttama prakAre agrapUjA karela. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 (7) naivedhapUjaH aNAhArIpada prAptinI viziSTa IcchAthI pUjA karAya che. A pUjA uttama bhAvanAthI karatAM kheDUta rAjapUtra thavA pAmyo. (8) phaLapUjA : saMsAramAM phaLapUjA mokSa-muktinI prApti mATe amara AzAthI karAya che. mayaNAsuMdarIne vItarAga prabhunI pUjA bhakti karatAM amRtakriyAno anubhava thayo. (2) jJAna bhakti H jJAnI zvAsozvAsamAM kare karmano nAza' paNa kyAre thAya? jyAre zraddhApUrvaka bhakti, ArAdhanA, upAsanA pUjA-jApa karavAmAM Ave. zAstramAM jJAnaprApti mATe ATha AcAra (niyamo) darzAvela che. tenuM yogya rIte je pAlana kare te ajJAnI, rogI, mUMgA, bobaDA hoya to sudharI jAya, jJAnAvaraNIya karma khapI jAya. Avazyaka sUtronI vidhi sahita upAsanA karavA mATe viziSTa upadhAna yoga jevI ArAdhanA karavAnI hoya che. tenA dvArA AgamasUtro ane amUka Avazyaka sUtronI anujJA guru dvArA prApta thAya che. adhikArapUrvaka kareluM AgamAdinuM vAMcana vAcakanI zraddhAmAM vRddhi karAve che. sUtra-tadurbhaya dvArA parIpakva thavAya che. bhakti tana-mana ane dhanathI thAya che. tenA kAraNe tana-mana pachI parigrahanA bhArathI, pApathI jo bacavuM hoya to dhanane dAnamAM, bhaktimArgamAM vAparavuM hitakArI che. puNyathI maLela dhana puNyanA kAmamAM vAparavAmAM Ave to tethI puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya. caitra suda ekama (guDIpADavo) athavA Aso vada amAsa (divALI)ne divase vyavahAramAM jJAnapustaka, copaDAnI pUjA karAya che. jaina dharmanI dRSTie dara mahine suda pAMcama athavA saubhAgya paMcamI (kArataka suda-5)nA divase vizeSa rIte jJAnanI bhakti-ArAdhanA jJAnAvaraNIya karma khapAvavA, jJAnaguNane vikasAvavA, anaMtajJAna prApta karavA udyama karavAmAM Ave che. eka vAta eTalI ja vicAraNIya che ke, ArAdhaka dravyathI prathama ArAdhanA kare che. pachI bhAvathI ArAdhanA karavA bhagIratha prayatna kare che. A ArAdhanA karavAno rAjamArga che. pANI sAdu vAparo tenA sthAne gaLyuM pANI, sarabata ke variyALInuM pANI vAparo e badhuM brAhya rIte eka ja paNa svAda-guNanI draSTie badhAnA anubhava judAM judAM. mAtra ukALeLIne gALelA pANIno ocho bagADa thAya ane pApabaMdhathI Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 paNa bacI javAya. evI ja rIte dravya ane bhAva kriyAmAM samajavuM. zAstrIya saMgIta jyAre koI raju karatA hoya tyAre AlApa le. A AlApa ja saMgItanA madhura AnaMdane jagADe che. zravaNakartA ekAkAra thaI jAya che. tema samyagu jJAna e dIpaka che, ajJAnarUpI aMdhakArane dUra kare che. - cAlo, jJAnaguNanA ArAdhakonI thoDI vicAraNA karIe. * varadatta guNamaMjarIe pUrvabhave jJAnanI AzAtanA karI tethI mUMgA-rogI gUMgA thayA. eja AtmAe jJAnI gurunA kathana anusAra jJAnAvaraNIya karmano kSaya vividha rIte ArAdhanA dvArA karyo. aDhAra dezanA adhipati mahArAjA kumArapALe pUjya zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja dvArA lakhAyela graMthonI tADapatramAM hajAro pAnAmA lahIyA dvArA kopI karI zrutajJAnanI bhakti karI. AryarakSita paMDite aneka varSa abhyAsa karI nagaramAM mAnapUrvaka praveza karyo paNa mAtA rUdrasImAe putrane pUrvanuM jJAna prApta karavA mATe preraNA ApI. guru phalyumitra ma. pAse mokalI samyagujJAnanA jJAtA karyA. syulibhadrajIe vaMdana karavA AvI rahela sAta benone pote meLavela jJAnanA camatkAra batADavA siMhanuM rUpa karyuM. pariNAme A bALaceSTA jevuM muninuM kArya jANI gurue bAkInuM jJAna (vAMcanA) ApavAnI nA pADI. kAraNa jJAnanuM janaraMjana mATe pradarzana karavuM na joIe. * "mA ruSa mA tuSa' padane kaMThastha dravya bhAvathI karatAM munine bAra varSa lAgyAM. aMte e muni mAsatuSa muni nAme prasiddha thayA. (3) gurubhaktiH ajJAna timirAMdhANAM, zAnAMjana zalAkayA / netra ubhulIta veNa, tasma zrI guruve namaH | guru eTale ajJAnarUpI aMdhakArane dUra karavA jJAnarUpI aMjana lagADI dIvya draSTi kholanArA upakArI puruSa. guru ayogya ziSyane yogya banAve, pudgalAnaMdIne sahajAnaMdI banAvavA prayatna kare. mArga bhUlelA jIvane mArge caDhAve, sthira kare, vividha rIte pote tare ne bIjAne tAravAno prayatna kare. guru e jaMgama tIrtha samAna pUjanIya che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 gurunI bhakti AhAra-pANI-vastra, pATalAM-pATa-Adi aneka prakAre karAya che. tethI vAraMvAra gurune vaMdana karatAM IcchakAra sUtramAM 'svAmI zAtA che jI? bhAta-pANIno lAbha dejojI' ema bolI vivekapUrvaka zrAvaka vinaMtI kare che. 'samakitadAtA guru taNo, pazuvayAraNa na thAya.' A saMsAramAM puNyanA yoge jo samakitanI prApti thAya to e guruno upakAra kyAre paNa pheDI na zakAya tevo amUlya che. sAdhu, sAdhvI paNa 10 samAcA2I najara sAme rAkhI upakAranI buddhithI vaDIlAdinI sevA-bhakti karatAM hoya che. vaiyAvacca karavAnI bhAvanA bhAve che. udAharaNo H jIraNa zeTha 4-4 mahinA sudhI prabhu vIrane comAsI tapanA pAraNAno lAbha ApavA vinaMtI karatA hatA, paNa e lAbha to na maLyo. paraMtu uttama bhAvanAnA kAraNe acyuta vimAnanA AyuSyano baMdha karyo. puSpalatA sAdhvIjIe azakta evA arNikAputra AcAryanI niSkAma buddhithI bhakti karI. bhaktinA prabhAve e kevaLajJAnanI lakSmIne pAmyA. * bAhubalIjIe pUrva bhave 500 munionI khaDe page sevA-cAkarI karI, te kAraNe cakravartI karatAM paNa vadhAre bAhubaLanA svAmI thayA. jayaMti zrAvikA munione vasatinuM dAna ApatAM hatAM tethI te 'zayyAtI' tarIke jainazAsanamAM prasiddha thayA. zrI kRSNajIe 18 hajAra sAdhune bhaktithI vaMdana vidhi-sahita karI. phaLa svarUpa traNa narakagatinA daliyA ochA thayA. draupadIe pUrvabhave tapasvI munine kaDavuM tuMbaDu vahorAvI janma-maraNa vadhAryA. (4) sAdharmika bhakti H sahadharmi-samAna dharmanuM pAlana-AcaraNa karanArane sAdharmika kahevAya che. tene kalyANamitra paNa kahI zakAya. sAdharmikanI bhakti ka2vAthI avAMtara rIte dharmanI vRddhi thAya, dharmanI prabhAvanA thAya. A uparAMta koI kAraNasara karmanA udaye jIva, Arthika, mAnasika, zArIrika rIte nabaLo hoya to tevI vyaktinI vividha prakAra bhakti karI dharmamAM Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 sthira karavAnI taka maLe. sAdharmikanuM bahumAna (saMghapUjana) eTale tenA AcarelA zuddha dharmanuM bahumAna che. sAdharmika bhaktino mahimA gAtAM zAstromAM kahyuM che ke, anya dharmanA karelA dAnAdinA kArya karatAM sAdharmikanI bhaktinuM puNya vadhe che. prazaMsAne pAtra che. trAjavAnA eka pAtramAM anya dAnAdi dharmanuM puNya kalpo ne bIjA pAtramAM sAdharmikanuM, to sAdharmika vadhaze. parvAdhirAja paryuSaNAnA pAMca kartavyomAM, temaja vArSika daza kartavyomAM sAdharmika bhaktine eka kartavya tarIke sthAna ApyuM che. eno artha e ja ke teno mahimA aparaMpAra che. udAharaNo : * bha. saMbhavanAthe sAdharmika bhakti dvArA tIrthaMkara nAmakarmanI nikAcanA karI hatI. jinadAsa zeThe dayAnI draSTie be vAcharaDAne ghare rAkhyA pachI e muMgA jIvonI dharmazravaNa karavAnI bhAvanAne kAraNe, sAdharmikanA sagapaNe uttama prakAre bhakti karI yAvatuM samAdhimaraNa dvArA, devagati sudhI janma sudhAryo. deva banelA e vAcharaDAMe prabhuvIrane thayelA upasargamAM saMkaTa dUra karyuM. * jagaDuzAhe lAkho rUpiyAnuM anAja sAdharmika bhakti svarUpe dukALamAM vAparyuM. caturtha vratadhArI vijayazeTha-zeThANInI bhakti daza hajAra zrAvakanI bhakti karatAM vadhu mUlyavAna che ema jJAnI puruSe zrAvakane kahyuM. * pUNiyA zrAvaka, sAdhu-sAdhvInI bhakti uparAMta eka zrAvakanI ane bIje divase eka zrAvikAnI sAdharmika bhakti karI dhanya banatA hatA. (5) mAtRbhakti (vaDilonI bhakti)H "mA" saMsAranI apekSAe eka AdaraNIya pAtra che. tenI sAthe pitA, vaDIla, jJAnI, dhyAnIno paNa samAveza thaI zake che. mAtA eka Adarza nArI che. saMskAra vahAvanArI saritA che. vAtsalya ApanArI, sukha-duHkhamAM bAjI saMbhALanArI strI zakti che. patanamAMthI utthAnanA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 mArge putra-parivArane vALanArI dIvAdAMDI che. mATe ja upakArInA upakAranuM RNa pheDavA mAtRbhakti kAraNarUpa bane che. eka kALacakranA kALamAM 1+1=2 koDAkoDI sAgaropamanA (84 hajAra ochA) samayamAM evI 24+24=48 puNyazALI mAtA ja thaI che, jemaNe tIrthaMkara paramAtmAne janma ApI ratnakukSIpaNuM siddha karyuM. pauSadhakALanuM ane sarvavirati dharmanuM pAlana karanAra ArAdhaka AtmAone jayaNApUrvaka ArAdhanAnuM jJAna ApanArI IryAsamiti Adi ATha mAtAo thaI che. udAharaNo : * suprasiddha zravaNakumAre azakta evA mAta pitAne 68 tIrthanI yAtrA kAvaDa (DoLI)mAM besADI karAvI hatI. * sAdhvI kuberadattAe kuberasenAnI sAme pAraNAmAM sUtelA bALakane uddezI hAlaraDAM dvArA 18 nAtarAM (sagapaNa)no pUrvakALano ItihAsa kholI mArga bhUlelAne jAgRta karyA hatAM. * araNika munine zodhavA mAtAe galI galImAM pharI karuNa AkraMda karyuM hatuM. marUdevA mAtAe putra RSabhanA samAcAra meLavavA bharatane vAraMvAra Agraha karyo hato. devAnaMdA mAtA prabhuvIranA darzanathI gadgad thayA. teonA stanamAMthI vAtsalyanuM dUdha jharyuM. bha. mahAvIre trizalAmAtAne vedanA na thAya te mATe mAtRbhaktirUpe (alpa samaya mATe) halana-calana baMdha karyuM hatuM. pU. hemacaMdrasUri mahArAje mAtA pAhinI devInA smaraNArthe eka lAkha navakAra maMtrano jApa karyo hato. * upA. zrI yazovijayajI mahArAje saMsArI bAlya avasthAmAM bhaktAmara stotra saMbhaLAvI aTTama (3 upavAsa)nuM pAraNuM karAvyuM. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaMdana 18 be ghaDI prabhu sAthe mahAvideha kSetramAM simaMdharasvAmI, sonAnuM siMhAsanajI, rUpAnA tyAM chatra birAje, ratna maNinA dIvA dIpejI; kumakuma varaNI gahulI virAje, motInA akSata sArajI, tyAM beThAM zrI simaMdharasvAmI, bole madhurI vANIjI. bhAvArtha : kAvya zuddha gujarAtI che. samajI zakAze. suda-2no prathama rAtrIno praha2 hato. AkAza nirmaLa hatuM caMdramAM AkAzamAM pAtaLI kinAre darzana ApI rahyA hatA. bhAvika caMdramAMnA darzana karI madhura kaMThe gIta gAI rahyo hato. 118 namana suNo caMdAjI ! simaMdhara paramAtama pAse jAjo, muja vinataDI prema dharIne enI pare tume saMbhaLAvajo. bhavijIve caMdramAne TapAlI, khepIo ke kurIyara samajI potAnA mananA vicAro vartamAna vidyamAna viharamAna prabhune kahevA vinaMtI karI. prabhu simaMdharasvAmIno paricaya, saranAmuM svarUpe oLakha paNa ApI. vizvAsa thayo ke, mArI vinaMtI caMdramA prabhune jarUra kaheze. jaina bhUgolanI draSTie to Aje je caMdranA darzana karyA. te caMdra kramazaH AvatI kAle mahAvidehamAM jyAM simaMdhara svAmI birAjamAna che, tyAM pahoMcaze ane tyAM jaI bhavijIvanI vinaMti prabhune saMbhaLAvaze. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 e caMdranA vimAnamAM RSabha caMdrAnana, vAriSeNa ane vardhamAna ema cAra zAzvatA jinanA biMba che. teonI paNa avAMtara rIte vaMdanA karAya che. mahAvideha kSetra pavitra kSetra che. tyAM vasanArA jIvo ghaNAM haLukarmI che. badhA ja alpakALamAM sarvavirati grahaNa karavAnA, uttama prakAre saMyamanuM pUrNa pAlana karanArA ArAdhaka che. e paNa zakaya che ke, 8mA varSe e AtmA saMyama laI 9mA varSe karma khapAvI kevaLI paryAya pUro karI mokSa pAmaze. tyAM sadAkALa cotho Aro (kALa) hovAthI tyAM mokSamArga khullo che. mAtra ArAdhaka AtmAnI ja jarUra che. caMdramA dvArA prabhune vinaMtI to karI paNa bhavi jIvane tethI saMtoSa na thayo. mATe bIjo mArga bhAvayAtrAno apanAvyo. prabhunI sAthe pratyakSa be ghaDI vArtAlApa karavAno nirNaya karyo ane bhAvanAne saphaLa karavA manane draDha karI AgaLanI sAmuhika rIte bhAvayAtrAnI pravRtti zarU karI. - bhAvayAtrA eTale zubha bhAvanA, zubha pariNati, zubha lezyAnI pravRtti. koI paNa ArAdhanA jo bhAvapUrvaka karAya to avazya karmanA daliko DhIlA thAya. karma kSaya thAya. svapnamAM joyeluM jema bhUlAtuM nathI. tenuM pariNAma-phaLa avazya maLe che. tema bhAvathI kareluM- kalpeluM bhaviSyamAM sAkAra paNa banI zake che. mATe ja bhAvayAtrAnuM puNya bAMdhavA cAlo ApaNe sau ciMtana-manana-zravaNa karI samayano sadupayoga karIe. purISAdAnIya zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavaMtanA darzana karI zAzvata tIrthAdhirAja zrI zatruMjaya mahAgirinI sparzanA karI uttara dizA sanmukha mukha rAkhI zrI simaMdhara svAmInA darzana karavAnI bhAvanAthI nAma smaraNa karI prayANa zarU karyuM. bharata kSetrathI mahAvideha kSetra sudhI jatAM mArgamAM 6 (7) parvato 6 (7) kSetra (bhUmi) tathA sItA Adi traNa nadIone oLaMgI sukhamaya bhAvayAtrA harSollAsa sAthe AgaLa vadhAravAnI che. mArgamAM "namo jiNANa'no jApa karyo. jaya jaya bolatAM, sumadhura stuti bolatAM AgaLa pravAsa vadhAryo. jaMbudvIpanA pUrva mahAvidehakSetramAM sudarzana nAmanA meruparvatane pradakSiNA ApI pUrva dizA tarapha 16 vijayone nihALatAM anukrame AThamI puSpakalAvatI vijayamAM puMDarIka nagarImAM jyAM simaMdharasvAmI birAje che tyAM pahoMcI rahyA chIe. kevuM ahobhAgya! A jIve vicAryuM ke kayuM nahotuM evI pAvana tIrthabhUmi jevI jagyAe pahoMcI gayA. simaMdhara svAmI bha.nuM janmakalyANaka vaizAkha (gu.) vada-10nA kuMthunAtha Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 aranAtha bhInI vacce thayuM hatuM. dIkSA kalyANaka phAgaNa suda-43 ane kevaLajJAna kalyANaka caitra suda-3(13)nA munisuvrata naminAtha bha.nI vacce thayuM che. evA e prathama viharamAna bhagavAnanA pitA zrI zreyAMsa ane mAtuzrI rUkSmaNI devInA lADakavAyA putra che. jyAre ApaNe sau e vItarAgI prabhunA bhAvathI darzana karavA jaIe chIe tyAre e paramopakArI prabhu samavasaraNamAM birAjelA che. bAre parSadA prabhunI kalyANakArI vANIne zravaNa karI dhanya dhanya banI rahI che. zuM prabhunuM rUpa che. zuM prabhunI zobhA che. zuM prabhunI mIThI madhurI dezanA che. zravaNa karanAra bhavyAtmA prabhunI vANI zravaNa karI dhanya dhanya thAya che. ane bhAvanA bhAve che ke - mAre evA sthAne jAvuM che, jyAMthI pAchA nA pharavuM che; e sthAna prabhu batalAvo, jyAM kAyama mATe rahevuM che. bolo simaMdharasvAmInI jaya. ema prabhunI jaya bolAvI sonA-rUpAnA phUlothI prabhune vadhAvI je mATe ApaNe sau AvyA chIe e bhAvanA pUrNa karavA darzana, vaMdana karI vinamra bhAve vinayapUrvaka prabhunI sAthe be ghaDI carcA zarU karI. prazna-1 : huM (ame) bhavi ke abhAva ? prabhu to trikALajJAnI che. jIva mAtranuM badhuM ja jANe che. chatAM koInI bhAvanA dubhAya tevuM kahetA nathI. tethI prabhue javAba Apyo ke, je jIvane huM bhavi ke abhavi evI zaMkA-vicAraNA thAya che, te jIva bhavi che. abhavine AvA vicAra skUru paNa nahiM. bhavijIva ja AtmakalyANano mArga zodhe, vicAre ane tevA sthAne jAya. mATe puNyazALIo tame bhavi cho tyAre ja ahiM sudhI AvyA. prabhunI sAkarathI paNa madhuravANI sAMbhaLI ame sau dhanya banI gayA. ane tethI pharI pragatinA paMthe AgaLa vadhavA tAraka uddhAraka vibhune pUchyuM. ' praza-1 : he jagasatyavAha prabhu ! ame samakitI ke mithyAtvI? prabhu carAcara padArthanA traNe kALanA jJAtA che. tethI amArA praznanA javAba rUpe kahyuM, je deva-guru-dharma pratye aDaga zraddhA rAkhatA hoya, sudeva-guru-dharmanA upAsaka-ArAdhaka hoya, kudeva-kuguru-kudharmanA sahavAsI na hoya te samakitI. prabhue kahyuM te satya bAkI asatya AvI mAnyatAnA svAmI samakitI. tethI te bhavaAtmA tame samakitI cho. 14 guNa sthAnakamAM ArohaNa karI rahyA cho. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 prabhunI vANImAM kevI karUNA ! kevI AtmIyatA ! teoe samakitI ne mithyAtvInA bhedane samajAvI kahyuM che ke, tame samakitI ! samakita vinA A jIva cAre gatimAM bhame che, athaDAya kUTAya che ane 84 lAkha yonImAM janma-maraNa kare che. mATe samakita e AtmakalyANanuM prathama pagathiyuM che. tAraka uddhAraka prabhunI vANI sAMbhaLyA pachI jIvane zAtA thaI. kAMIka AtmakalyANano mArga zodhavA jijJAsA bhAve prabhune pUchavAnI lAlaca thaI ane tethI saMsAramAM keTaluM bhamavuM paDaze e aMge bhavathI nirvadapaNuM (janma-maraNanI bAbata kaMTALo) vadhAravA pUchyuM: prazna-3: he sArthavAha guru(prabhu)! ame alpa saMsArI ke bahula saMsArI? manovijJAnI prabhue manane sthira karavA mATe amArA praznanA javAbamAM vidheyAtmaka vacana kahetA kahyuM, he saMsAra sAgaranA pravAsI ! tame dharmanI nAvamAM besavA lalacAyA cho. dharma DUbatA jIvane bacAvanAra-tAranAra che. tethI tame alpa saMsArInI kakSAnA cho. jo bahula saMsArI hota to ahiM sudhI AvavAnI bhAvanA paNa na thAta. ahobhAgya che ke saMsAra sAgarano kinAro tame zodhI rahyA cho. alpa saMsArInI lAyakAta "mahAsArthavAha' evA sArathI prabhunA mukhe sAMbhaLI ama jIvana dhanya banyuM. amArI DUbatI nAvane sAcA nAvika maLyA. eka divasa kumArapALa rAjAe upakArI pU. hemacaMdrasUri mahArAjane prazna pUchayo, prabho ! huM kyAre mokSe jaIza ? upakArI prabhu saraLa ane nikhAlasa hatA. teoe devI dvArA simaMdharasvAmI bhagavAnane A prazna pUchAvyo sAthe pote paNa kyAre mokSe jaze te pUchAvyuM. devI javAba lAvI, gurunA AMbalInA vRkSanA pAMdaDAM jeTalA (agaNita) bhava ane rAjAnA mAtra 3 bhava. saMkhyAnI apekSAe bhale gurunA bhava vadhu paNa mokSagamana teonuM jaladI. mAro dhanya banyo Aje avatAra, mane maLyA paramAtamA ! samaya kyAM pasAra thAya che e ja koIne khabara na paDI. prabhuvIre 16 pahora(48 kalAka) dezanA ApI to te dezanA amRta pItAM koI kaMTALyA nahotA to ame kema kaMTALIe ? tethI jAgRti keLavavA prabhune pUchyuM : praza-4H o puMDarIka kamaLa jevA nirmaLa nirmamatva prabhu! ame laghukarmI ke bhArekarmI ? prabhu kevaLajJAna, kevaLadarzananA svAmI hatA. eTale amArA praznanuM samAdhAna amArI jIjJAsA pravRtti bhAvanAne joI ApyuM ke, laghukarmI ! Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 karma zAstramAM sRSTa-baddha-nidhatta-ane nikAcItanA vibhAgone thoDA ame jANatA hatA paNa laghukarmI javAbathI samajAyuM ke, pApa jANatAM ajANatAM bhale thayuM paNa tenuM prAyazmitta levA-mAgavA mATe prathama be prakAranI ja vyakti taiyAra thAya. pharI na karavAnI bhAvanA e ja bhAve. mATe ame pAtra chIe te manomana samajAI gayuM. have kAMI pUchavuM che ? evo prazna bhAva yAtrAnA yAtrIkone pUchayo to teoe kahyuM ke adhuruM kema sAMbhaLavuM ? pUchI samAdhAna meLavavuM joIe. aSADI zrAvake dAmodara bhagavAnane mokSa mATe pUchyuM hatuM. tethI gaI cAvIsIthI e puNyavAna AtmAe pArzvanAtha bhInI ArAdhanA zarU karI aMte gaNadhara thaI mokSe gayA. tema ApaNane paNa mokSamAM javuM che. mATe avazya pUcho - yAtrIkonI bhAvanAne vadhArI meM mahAgopa evA viharamAna prabhune pUchyuM : prazna-5 : he anaMtazAnanA dhaNI! ame sulabhabodhI ke durlabhabodhI? prabhue amArA praznano javAba ApatAM pUrve amane kahyuM, tame kyA kALaArAmAM janmyA cho ? te vicAro. jyAM pAMcamo Aro cAlato hoya te kALanA prabhAve e jIvo paNa thoDA bhAre karmI eTale jaDa jevA hoya te svAbhAvika che. jyAM sudhI e jIvo bodha na pAme tyAM sudhI AtmakalyANakanA mArge sthira kema thAya ? mATe tame laghukarmI hovA chatAM apekSAe durlabhabodhI cho. jagatanA sArathI prabhuno javAba sAMbhaLyA pachI ame AtmanirIkSaNa karyuM. temAM samajAyuM ke, aImuttA muni jevA alpakALamAM kevaLajJAnI thanArA, prAyazmitta karanArA hajI ApaNe nathI. TUMkamAM "Thokara khAdhA vinA samajanArA nathI' mATe badhAnI je bhUla che te sudhAravA zuM karavuM joIe ? e pUchavAno Agraha rAkhyo. bhUla-cUka che. temAMthI bacazuM to ja A bhAvayAtrA saphaLa thaze. tethI kalyANa karavAnI, mokSe javAnI zubha bhAvanAthI pUchyuM : prazna-6 jagatanA bhAva-padArthane jANavAmAM vicakSaNa prabhu ! ame ArAdhaka chIe ke virAdhaka ? jagatamAM AcAra-vicAra-vartana-bhASaNAdi dvArA jo sAmAnya vyaktine bodha sAmAnya thato hoya to A vicakSaNa prabhu che. teo praznano javAba tarata spaSTa-satya Ape temAM navAI zuM ? prabhue kahyuM ke, tame-virAdhaka cho. javAba sAMbhaLI amArA badhAnA manamAM saheja duHkha thayuM chatAM ArAdhakanI vyAkhyA samajavA tamannA thaI. mAtra eka akSaranA pharakamAM A jIva pragatinA Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 naphAnI pravRttinA badale nukasAna karI rahyo che. tethI paraspara vicAraNA karavA lAgyA. keTalAka sujJa puruSoe kahyuM, ArAdhanA zA mATe karavAnI ? keTalI vakhata karavAnI ? karatI vakhata mana-vacana-kAyA zAMti anubhave che ? AvA praznonI hAramALAe spaSTa karI dIdhuM che ke, manamAM zAMti na hoya, vacanamAM zuddhatA na hoya, kAyAmAM pavitratA na hoya to e ArAdhanA azAMta-avivekI mATe virAdhaka. pote tare ne bIjAne je tAre, taravAno mArga batADe evA prabhune chello prazna pUchI bhAvayAtrA pUrNa karavAno saMkalpa yAtrIkoe karyo. amRtanA ghuMTaDAnuM pAna karavA samAne pUchayuM : prazna-7 : tAraka, uddhAraka prabhu ! ame caramazarIrI ke acaramazarIrI ? prabhue TUMkamAM ja javAba Apyo, tame badhA acaramazarIrI. upakArI prabhuno javAba sAMbhaLI amArI bhAvanAnI nAva madhadarIye DUbI javA jevI thaI. javAba sAco hovA chatAM amone temAMthI bacavAno mArga jaDato nahoto. tethI zAMta citte dhyAna-meDITezanano sahAro levA amArA saMghavIe salAha ApI. mArga batADyo. simaMdharasvAmIno 108 jApa karavA kahyuM. game te rIte chellA javAbanuM samAdhAna manathI karavAnuM hatuM. vAtAvaraNa zAMta thayuM. badhA Asana lagAvI AMkha baMdha karI dhyAna karavA lAgyA. jApa pavitra mane cAlu thayo. AzcaryanI vAta che. 12 minITa-aDadhI ghaDImAM amArA dhyAnamAMthI amArA praznano javAbarUpI mArga jaDyo. (1) pAMcamA ArAmAM koI bharatakSetra AzrayI mokSe janAra nathI to tame kyAMthI caramazarIrI thazo ? (2) karma vargaNA-ghAtakarmanI khape tevo tamAro udyama nathI, nirmaLatA zraddhA nathI. to pachI kevaLajJAna ke caramazarIrI kyAMthI thazo ? (3) mokSanI jo abhilASA hoya, karma khapAvavAnI tamannA hoya to pAMcamAM ArAmAMthI cotho Aro jyAM sadAkALa che tyAM janma lo athavA utsarpiNI kALanA mokSagamananA trIjA-cothA ArAmAM janma lo to caramazarIrI thAzo. badhAe dhyAna pUrNa karyuM sAthe mokSamArganI pagadaMDI maLI teno saMtoSa mAnI bhAvayAtrAne saphaLa karavAno saMkalpa karI gIta gAtAM sau chUTA paDyA. game te svarUpe game tyAM birAjo, prabhu mArA vaMdana prabhu mArA vaMdana. jena jayati zAsanam.. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnuM ahaM mameti maMtroa, mohasya jagadAndhyakRt / ayameva hinapUrvaH, pratimantroDapi mohajit / / 19 mAruM pArakuM bhAvArtha : huM ane mAruM (ahaM ane mama) moharAjAnA maMtre jagatane aMdha karela che. AgaLa 'na' joDyA pachIno maMtra (nAahaM, nA mama) mohane jItavA vazIkaraNa rUpa mahAmaMtra che. 'juga jUgathI cAlyA Ave che. sAsu-vahunA jhaghaDA.' kavie sAcuM ja kahyuM haze. kAraNa eka makAnamAM rAtanA bIjA pahorathI jhaghaDo cAlato hato. prazna eTalo ja ke, mAruM zuM ? tamAruM zuM ? jhaghaDAnI zarUAta sAta praznothI thaI ? 1. A ghara mAruM che. 2. A dukAna mArI che. 3. A jamIna mArI che. 4. A moTara-skuTara mAruM che. 5. A parivAra mAro che. 6. benkanA lokaramAM raheluM, benkano badho vahIvaTa mAro che ane 7. mArA kAraNe A peDhI jAmI che, khyAti thaI che. bIjA koIno temAM adhikAra nathI. aDadhI rAta pUrI thaI paNa vAta pUrI na thaI. haze.... mArA mane mane prazna karyo ke have tAruM zuM che ? teno javAba zodha. huM Asana lagADI beTho chuM. mane vizvAsa che ke jene huM mAruM kahIza, batADIza, saMbodhiza te badhuM badhA svIkArI leze. saheja paNa koI jhaghaDo nahiM kare. uMcA AvAje nahiM 124 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 bole, kadAca je mane yAda nathI e yAda karAvI ApI deze. mAro parivAra mAro pUjArI che. kharekhara duniyA kevI che. saMsAramAM mArAM-tArAnA prazne verajhera UbhA karyA che. paNa ciMtananI cAMdanImAM mAruM-tAruM jUdA svarUpe dekhAya che. te prathama samajI laIe pachI AgaLanI vAta. bhUtakALamAM anaMtA janma A jIve bhogavyA, karyA. badhe ThekANe bhava-gatiAyuSya-InDiyAdi anusAra saMsAra Ubho karyo, moTo karyo, phAlyo phUlyo, aneka rIte jarUrIAta mujaba sAdhano UbhA karyA. paNa jyAre saMsAramAMthI vidAya levAno samaya Avyo tyAre UbhA karelA saMsArane choDIne javAnuM gamatuM nathI. duHkha thAya che. atyAra sudhI jenuM nirmANa rasapUrvaka karyuM te ja mane duHkha Ape che. mane koI bacAvavA madadarUpa thatuM nathI ane e badhuM tyajI choDI javAnuM gamatuM paNa nathI. acAnaka AMkha baMdha thaI. choDavAnuM choDyuM nahiM sAthe laI javAnuM bheguM karyuM nahi ne jIva pravAse nIkaLI gayo. zarIra-makAna-dhana-parivAra vagere jatAM jatAM tenA kAraNe je karma bAMdhyA te sAthe laI gayo ne tethI karma anusAra gatijAtimAM IcchAe-anicchAe janma lIdho. joke jeTaluM anukULa hatuM teTaluM badhuM ja pratikULa nirmANa thayuM. bhUtakALa pachI navA vartamAna kALanA janmano vicAra karIe. gata janmamAMthI mAruM mAruM karI je ubhuM kareluM te to vaLAvavA paNa sAthe na AvyuM, tenA badale pApa-puNyanuM poTaluM sAthe AvyuM. eka kanyA roja gAtI hatI... "e to pApanuM poTaluM bAMdhI, cAlyo jIva saMsArI.' vartamAna bhava-janmamAM A jIva AhAra, bhaya, maithunane parigraha saMjJAne vaza thaI khAvAmAM, jovAmAM, bhogavavAmAM ne bheguM karavAmAM lAgI gayo. jenI jarUra vadhu nathI. e na maLyuM paNa jenI upekSA karavAnI jarUra che e sArI che. mArI che evuM mAnI samaya ane zakti tenI pAchaLa kharcA. jIvane sAmAnya rIte cAra avasthAmAM pasAra thavuM paDe che. bAlyakALa ajJAnatAthI vyatita karyo. yuvAvasthA moja-zokha, eza-ArAmamAM gumAvI. prauDhAvasthAmAM samajavAmAM bhUla karI eTale na karavAnuM karyuM, karavAnuM pachI karIzuM Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 ema magajamAM besADyuM ane vRddhAvasthA bALapaNathI paNa kharAba rIte pUrI karavA manane mAravAnA badale manane saMtoSa ApavA gumAvyo. have.. mAruM mAruM karI jApa karyo. parivAranI sAthe mAruM ? (mAravAmAM) tarachoDuM, bagADuM, evA vicAromAM apajaza meLavyo. Aja sudhI anitya zarIra che tene sAcavavA, pAMca IndriyonA viSayone saMtoSa ApavAmAM samaya veDaphI nAkhyo. have samajAyuM ke, vahAlA te ThAlA zuM karaze ? vaDAlA voLAvI vaLaze; vahAlA te vanakerA lAkaDAM, te to sAthe ja baLaze. eka divasa evo Avaze. kavinA kathana anusAra Aptajano smazAnabhUmi sudhI loka lAje vaLAvavA Avaze. jyAre vananA lAkaDAM pote paNa baLaze ne A nazvara zarIrane paNa bALaze. paMcabhUtane paMcabhUtamAM vikherI deze. kavie kAyA-zarIra mATe kahyuM che. kAyA miTIkA khIlonA che (2) mITTI khAnA, mIThThI pinA miTTImeM jAnA hai. bhUta-vartamAnanA vicAra karyA pachI bhaviSyanA vicArane paNa karI laIe. jo ke jeno bhUtakALa sAro teno vartamAna kALa sAro e nyAye bhaviSya ujvaLa hoya e nizcita che. vartamAna (apekSAe bhUtakALa)ne sudhAravuM, saphaLa karavuM jarUrI che. vartamAna kALa alpAtIalpa samayano hovAthI bhUta-bhAvino ja vicAra karavA jevo che. zAstrakAroe mama-mAruM A saMsAramAM kahevA-mAnavA-samajavAlAyaka kAMI ja nathI. je koI mAru tarIke saMbodhe vicAre che e bhUla bhareluM che. tenI pAchaLa rAga-dveSanA janmano vadhAro thAya che. eTaluM ja nahiM paNa je sAce ja mAruM che te bhUlI javAthI 84 lAkhanA pherA vadhe che. cAre gatine pAMce jAtimAM janma maraNa karavA paDe che. saMsAra sAgarano cheDo Avato nathI. Adarza ArAdhaka-sAdhake zuM karavuM joIe, kevI bhAvanA bhAvavI joIe? te mATe TUMkamAM 1. kyAre huM parigrahano tyAgI thAuM ? 2. kyAre huM mahAvratadhArI saMyamI banuM? 3. kyAre huM paMDita maraNa pAmuM ? A traNa bhAvanA bhavanAzInI Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 che. roja jo AvI bhAvanA bhAvavAmAM Ave to jarUra tenuM phaLa avazya najIkamAM ja prApta thAya. bIjI tarapha zrAvake kevI IcchA bhAvanA rAkhavI joIe athavA rAkhe? te paNa jJAnI puruSoe preraNArUpe zAstramAM je darzAvI che, te joIe. A bhAvanA dvArA paNa mama-mArApaNAnI zodha vicArakane avazya thaze. A che e bhAvanAo. 1. jIvavAnI ? cAre gatimAM mRtyu gamatuM nathI. pharI maravuM na paDe tevA sthAne, ajarAmara zAzvatapada mokSa prApta karavAnI abhilASA. 2. jJAna meLavavAnI ghaNuM joyuM, jANyuM, vAMcyuM, sAMbhaLyuM paNa te adhuruM che. kevaLajJAna ja pUrNa che. kyAre kevaLajJAnI thaIza ? 3. sukha meLavavAnI duHkhane jyAM sthAna nathI tevA sukhane prApta karavAnI lAlasA. mokSamAM zAzvatuM sukha che. 4. svataMtra banavAnIH jagatamAM chelle karma paNa parataMtranI beDImAM jakaDe che. mAre karma rahita, svataMtra thayuM che. 5. AdhIna banAvavAnI pApasthAnaka-rAga-dveSAdi pratispardhI na joIe. zarIra rahita thavuM che. A bhAvanA ane IcchA zAstromAM eTalA mATe darzAvI che ke jenAthI e saMsAramAM kartA bhAve na jIve. sAkSI bhAve jIvamAtra sAthe vyavahAra rAkhe. Ama karavAthI para padArtha pratyenI je Asakti janme che e na janme. ahaM ne mama saMbaMdhinA vicAro jIvanamAMthI vilIna thAya. zrI kRSNajI potAnI kanyAone teja kAraNe pUchatAM hatA ke, tamAre rANI thavuM che ke dAsI ? dAsIno mArga zarUAtamAM kaMTakabharyo che. te pachI eja sukhadAI zAzvata sukhano dAtA thaze. jyAre rANIno mArga sukha-ArAmano bhrAmaka raheze. amuka samaya-varSa pasAra thayA pachI tyAM kAMTA upara cAlavuM paDaze. jIvanamAM duHkhadAvAnaLanA AsuM paDAvaze. mAruM zodhavA abhayakumAre potAnA mitra corane sAhukAra thavA nItimaya jIvana jIvavA salAha ApI. pApa tAre karavAnuM, mAra tAre sahavAno ne mAla saMbaMdhIne khAvAno. A kyAMno nyAya? Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 mitre ghare jaI parivArane pUchyuM, mAla ne mAra koNa khAya? svArthI parivAre kahyuM, ame banne prasaMge tamArI sAthe ja chIe. jyAre A vAta abhayane khabara paDI, tyAre tenA dvArA UbhA karelA asahya duHkhane vaheMcI levA parivArane kahyuM, paNa nakArAtmaka javAba maLyo. tyAre mitra cora svArthanI lIlA-sagAvAda samajI gayo. marUdevA mAtAjI "mAro 20Sabha" e padane nitya smaraNa karatAM, bharatane vAraMvAra kahetA ke, RSabhanA samAcAra maMgAva. paNa bharata kAMI karI na zakyo. eka divasa jyAre bharatane bha. 28Sabhadevane kevaLajJAna thayuM te jANavA maLyuM tyAre dAdImAne kahyuM ke, cAlo RSabhane maLavA. hAthInI aMbADI upara besI marUdevA mAtA nagarI bahAra gayA tyAre bharatacakrIe bha. 20Sabhadeva samavasaraNamAM besI dharmadezanA Ape che. hajAro devadevIo temanI sevAmAM hajarAhajUra che. 12 parSadA ekAgratAthI sAMbhaLI dhanya bane che. te badhuM batADyuM. marUdevamAtA putranI Rddhi-siddhi-samRddhi joI Azcarya pAmyA. ATa ATalA deva-manuSya hovA chatAM mane kAMI samAcAra na ApyA. jyAre huM tenI pAchaLa raDI rahI chuM. dhIkkAra che A saMsArane ! A rAga dazAne ! Ama manamAM pazcAtApa karatAM anitya bhAvanA bhAvatAM kevaLajJAnI thayA. tIrthanI sthApanA pUrve atityasiddha thayA. eka bAvAjI nadI kinAre zIlA upara Asana lagADI beThA hatA. te daramiyAna eka smazAnayAtrA teonI pAsethI pasAra thaI. upADanArA mAMDa 57 mANaso hatA. sevA karavA A karma karyuM hatuM. sAMjanA samaye bIjI eka smazAnayAtrA seMkaDo mAnavI sAthe AvI. badhAM raDatA hatA. AdhAra gayo, dAtAra gayo, evA zabda uccAratA hatA. TUMkamA eka bInavArasadAra hato jyAre bIjo moTo mAnavI hato. uDANathI tapAsatAM, vicAratAM bAvAjIe kahyuM, "mATInuM mATImAM maLI gayuM mAruM kahevA mATe paNa kAMI na rahyuM. mAruM zabda jo bhUlAI jAya to ja AtmA (jIva) samAdhimaraNa pAme. e mATe bha. mahAvIra svAmIe vinayavaMta gautama gaNadharane samAdhi ApavAnA 10 adhikAra prarUpyA, kahyA. je puNya prakAza stavanamAM khUba ja saraLatAthI varNavyA che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 mukhyatve A jIvanA bhUtakAlIna 84 lAkhanA pherA saMbaMdhi pRthvI Adi che kAyanA jIvonI sAthe je vyavahAra karyo hoya, virAdhanA karI hoya te mATe trividhe trividhe micchAmI dukkaDa apAya che. te ja rIte pAMca mahAvrata ke bAra vrata saMbaMdhi pramAdanA yoge kAMIpaNa virAdhanA, AzAtanA, avahelanA karI hoya te mATe micchAmI dukkaDa A 10 adhikAro dvArA apAya che. TUMkamAM jIvanano hisAba sAcA manathI bolAya-lakhAya-vaMcAya che. TUMkamAM mArApaNAnA bhAva-vicArathI je vartamAnamAM bhogavavA maLavAnuM nathI te saMbaMdhInA adhikArAno tyAga karyA vinA paraMparAe baMdhAtA karma aTakaze nahiM. e pudgalo dvArA je kAMI paNa navuM sarjana thayuM hoya te paNa karmanA udaya mATe nimittarUpa thAya te saMbhavita che. samajavAnI vAta e ja che ke, je mAnavIne jovAthI duHkha thAya, krodha thAya, vAtsalya ubharAya e badhuM gayA janmanA e pugalo sAtheno khATo-mITho saMbaMdha che. kyAreka koI bolI jAya che ke, "jevI leNA deNI" athavA RNAnubaMdha pUrA thayA. bAbubhAI kaDIvAlAnA jIvanano eka prasaMga. upakArI panyAsajI ma.nA RNAnubaMdha saMbaMdhInA vicAro jANyA-samajyA pachI teoe potAnA nAme mazIno dvArA thatI virAdhanA baMdha karI. eTaluM ja nahIM paNa e mazIno vecyA bAda je kAMI kArya thaze temAM paraMparAe anumodanA thAya tethI mazIno paNa veMcI nahiM. kahevAnuM tAtparya eja ke, saMsAranA A jIva game tyAM janma paribhramaNa kare to mArApaNAnA kAraNe uMdara bilADI, sApa-noLIyo, sAsu-vahunA saMbaMdhe karmathI gherAI javAno ja. mATe ja pudagalane vosIrAvI A bhavamAMthI bIjA bhave jo javAnuM jIvane sujhI jAya tathA te mujaba AcaraNa kare to tenuM jIvana dhanya bane. dhana ApyA vinA jema dravya prApta na thAya. tema kSamA-ApyA vinA saMsAra ghaTe nahiM. kSamAnA prakAro - 1. upakAra kSamA, 2. apakAra kSamA, 3. vipAka kSamA, 4. vacana kSamA ane 5. sarvottama dharma kSamA. jemAMthI eka yA aneka kSamAnI Apa-le karI mArApaNAnuM rAjInAmuM ApIe e ja maMgaLa kAmanA. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 mana suta mana duSkRta mana nindanu nItinipuNa, yadi vA suvatu lakSamIH samAvizag, gacchatu vA yatheSTam | adheva vA maraNAmastu yugAntarevA | nyAyA, pathaH pravicalakti pade na dhIrA // bhAvArthaH koI niMdA kare ke stuti kare, lakSmI Ave ke jAya, maraNa Aje Ave ke yugo pachI Ave paraMtu dhIra-gaMbhIra puruSa nyAyamArgathI (mananA zubha pariNAmathI) vicalita (calita) thatA nathI. mana sAdhyuM teNe saghaLuM sAdhyuM, e vAta nahiM khoTI. mana - eTale vicArane, AcArane bhAvanAne gati ApanAra IlekTrIka pAvara sTezana. tenA dravyamAna ane bhAvamana evA be mukhya vibhAga che. AgaLa jatAM suSupta mana, ardhajAgRta mana ane jAgRta mana evA paNa vibhAga mahApuruSoe darzAvyA che. mana evA manuSyANAM, kAraNuM baMdha mokSayoH Agama sUtra jevA graMthomAM mana-karmabaMdha paNa karanAra che ne karmakSaya paNa karanAra che. e vAtane bhArapUrvaka kahI'mIna sarvArtha sAdhanane najara sAme rAkhavA preraNA ApI. jIva je kAMIpaNa kriyA kare che temAM manano 35 TakA bhAga hoya che. eTaluM 130 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 ja nahiM paNa mana nakkI kare pachI temAM sUra pUravA mATe vacana AgevAnI le. tyAra pachI kAyA e kArya pUrNa karavA potAnI pAMca Indriyone kAme lagADe. Ama mananA pAyA upara A badhI bilDIMga UbhI thAya. tIrthaMkara paramAtmA saMyama lIdhA pUrve bole ane kevaLajJAna prApta karyA pachI samavasaraNamAM birAjI upadeza Ape paNa dIkSA ane kevaLajJAna vaccenA chabastha avasthAnA kALamAM pote karma khapAvavA prayatna kare paNa vinA kAraNe bole ke upadeza Ape nahiM. enuM kAraNa paNa managupti pALavAnI athavA manadaMDathI mukta rahevAnuM che. A saMsAramAM prAyaH vaNika, vepArI, kAmI, kapaTI, vezyA ane jugArI e cha satyavacana na bole. e ja rIte nadI, nArI, agni, kALa, nRpa ane viSa e chano vizvAsa (bharoso) na karAya. kahyuM che, parigraha tRSNA (IcchA) vadhAre, AyuSyane ciMtAnA kAraNe ghaTADe mATe manane je vaza kare che e saMsAramAM duHkhI thato nathI. bha. mahAvIra prabhune dIkSA pachI tarata mana:paryavajJAna thayuM. sAmAnya rIte mananA vicArone A jJAna dvArA jJAnI svAbhAvika rIte jANI-samajI le che. (udA. koI vyakti AnaMdamAM Avyo hoya to ApaNe mukha joI pUchIe chIe ke kema Aje AnaMdamAM cho ?). koInI gupta vAta karavAnI IcchA thAya, daMbha karI khoTA moTA thavAnI khurzIvALA thavAnI tamannA thAya, saMsAramAM vizvAsaghAta karI bIjAne sIsAmAM utAravAnI bhAvanA thAya to samajavuM ke A pApakArya che. ane eno janmadAtA mana che. jeNe mana mAryuM te dhanya bane che. IrAnamAM eka mAtAe putrane zikhAmaNa ApI ke, bhagavAnano Dara rAkhaje. eka divasa putre corI karI. kudaratI rIte pakaDAI gayo. polIsa rAjA pAse laI gaI. rAjAe chokarAne pUchyuM, tane jelanI sajAno ke rAjAno Dara nathI lAgato? chokarAe kahyuM, A saMsAramAM huM bhagavAnano ja Dara rAkhuM chuM. tethI asatya-khoTuM kAMI bolato nathI. anivArya kAraNe mAre corI karavI paDI. Ane artha e ja ke, mana pavitra che. pApa karyuM tene e chUpAvato nathI. jaina zAsanamAM dharmakriyA karatI vakhate paNa upakArI bhagavaMte kriyAnA aMtamAM avidhi AzAtanA micchAmi dukkaDa' kahevA-mAgavAnI anujJA ApI che. manathI Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 saMsAra taravA mATe ja A anuSThAna karyuM. have manane pavitra rAkhavA khAsa kSamAmicchAmi dukkaDuM prAyacchitta levuM jarUrI che. karmazAstramAM bhArapUrvaka mananI upara aMkuza rAkhavA preraNA ApI che. jJAnAvaraNIya karma mananA apavitra jharaNAnA vaheNanA kAraNe baMdhAya che. eTaluM ja nahiM AThe ATha karmanA dalikone jo koI nimaMtraNa ApatuM hoya to A mana ja che. tethI tene "vAMdarA'nI upamA ApI che. vAMdarAnI jema e caMcaLa che. eka kSaNamAM e kyAM jaI vicAra karavA besaze tenuM ThekANuM nahiM. mananA - *manoyoga, managupti, manadaMDa evA vibhAgo karI A jIva te te prakAranI anukULa, pratikULa pravRtti kare che. saMjJI ane asaMzInA vibhAgo karI mananI zakti ne jIvavicAra prakaraNa dvArA ghaNI spaSTatA karI che. sAmAnya rIte koIpaNa praznano javAba vicAra (mana) karIne apAya che. jyAre tIrthaMkara paramAtmA kevaLI hovAthI traNe kALanA carAcara jIvonA jJAtA hoya che. teone vicAra karavAnI ke bIjAne khuza rAkhavAnI jarUra rahetI nathI. dharmI jIva jyAre dravya kriyA kare che tyAre dareka kSaNe upayogamAMthI e bIjA upayogamAM athavA eka sAthe be upayogamAM manane vApare che. tenA kAraNe "ato bhraSTa tato bhraSTa' jevuM vAtAvaraNa sarjAya che. mATe ja upakArIo dravyamAMthI bhAvakriyAmAM manane parovavA preraNA ApI che. kriyA pAchaLanA hetu samajavA kahyuM che. koI ciMtaka mana keTalA prakAranA sArA-kharAba ciMtvana kare che, karI bese che? e praznanI zodha karavA beTho. tyAre eka kSaNe e paNa muMjhAI gayo. zuM A jIva AvA prakAranA mana dvArA kArya kare che kharo?mananA kArya (nimitta)nuM lisTa ciMtake nIce mujaba lakhyuM : 1. mohavAsita 2. jJAtAdraSTA mana 3. saMkaliSTa mana 4. upazAMta mana 5. azuddha mana 6. suvizuddha mana 7. nirbaLa mana 8. majabUta mana 9. pramAdI mana 10. paradoSadraSTA mana 11. sukRta anumodaka mana 12. avirati pApa mana * karemi bhaMte - maNeNaM, vAyAe, kAeNe. sAmAIya vayajuro - 10 mananA, 10 vacananA, 12 kAyAnA. annatya - ThANeNaM, moNeNaM, jhANeNaM vagere. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 13. dezavirati mana 14. sarvavirati mana 15. mamatvamaya mana 16. samatvamaya mana 17. rAgajita mana 18. verAgyavAsita mana 19. paMcAtIyuM mana 20. svAdhyAyapremI mana 21. nakArAtmaka mana 22. hakArAtmaka mana 23. saMkucitta mana 24. suvizALa mana 25. ciMtAgrasta mana 26. samAdhimaya mana 27. vikalpavyathita mana 28. tattvagrAhI mana 29. jAgRta mana 30. mUDha mana 31. ciMtaka mana 32. vAsanAgrasta mana 33. pavitra mana 34. Asakta mana 35. anAsakta mana 36. asvastha mana ciMtake darzAvelA mananA prakArone vyavasthita samajavA keTalAkanI vyAkhyA jANIzuM to bIjA badhA prakAronI pAchaLa chUpAyela vyAkhyA samajAI jaze. 1. saMkaliSTa manaH 18 pApa sthAnaka tarapha kAraNe yA vinA kAraNe AkarSita thavuM. manane e vyApAramAM rokavuM. pramAdI mana : vinA kAraNe sArA vicArothI nivRtti levI eTale manane pramAdI-ALasu banAvavuM. mohavAsita manaH mohanIya karmanA jore nazvara vastu pratye AkarSita thaI samayane veDaphI devo. 4. paradoSa manaH saMsAramAM managamatI vyakti na maLI tethI pote koIne game tevuM karavuM nahiM. (bIjAnA doSa jovA) avirati pApa mana : dharmanA baMdhano, niyamo, vrata-paccakhANa pratye arUci ane svacchaMdI jIvana pratye rUci. vikalpa vyathita manaH kalyANakArI pravRttithI zuM puNya thaze? akalyANanI pravRttithI zuM pApa thaze? evA vikalpo-zaMkAvALuM mana. 7. saMkucita manaH potAne sukha maLe nahi ne bIjAnuM jovAya nahi evA TUMkA vicAravAnuM mana. ciMtakanA vicAro ghaNAM uMDA jevA lAgyA. ATalA vibhAga uparAMta TUMkamAM ene upayogamukta mana, zUnya mana, bAhya mana, aMtarmukhI mana, vaibhAvika mana, svAbhAvika mana, cala mana, sthira mana vagere tenA vibhAgonI zakyatA mAnI ATaluM badhuM kevI rIte vicAryuM? to te mATe kavie kahyuM ke - Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 jyAM na pahoMce ravi, tyAM pahoMce kavi; jyAM na pahoMce kavi, tyAM pahoMce anubhavI. manane pAMca gatino pravAsI kahyo che. e jIvane sukha-duHkha ApavA, devamanuSya-tiryaMca-narakagati uparAMta mokSa-muktimAM paNa laI javA apekSAe samartha che. ArtadhyAnAdinA sahAre mana e badhuM karI zake che. mAtra e kArya AtmalakSI kare che ke zarIralakSI e jovAnuM che. pAMca mahAvrata ke bAra vratamAM bIjA mRSAvAda vratane sthAna Apela che. asatya na bolavuM A vratano TUMko artha che. manathI e svIkAravAmAM Ave to ghaNAM saMsAranA, dharmanA prazno ukelAI jAya. vaMdIttA sUtramAM A vratanA pAMca aticAra 1. sahasA (svAbhAvika), 2. rahassa (guptavAto), 3. dAre (strInA vacana bIjAne kahevA), 4. mosuvaesa (upadeza-salAha), 5. kuDalehea (jUThA lekha, dastAveja) vagere aticArano svIkAra A jIva azuddha mana dvArA kare che. mana dvArA A rIte bAra vrata, aDhAra pApa sthAnaka vagerenI anicchanIya kriyA-pravRttithI thAya che. mATe sujJa jIvoe Atmahita mATe paNa tenAthI dUra rahevuM hitAvaha che. kalAkAra pachI e citrakAra hoya ke pravacanakAra hoya. citra dvArA jonArane vairAgyanA vicAra bakSI zake che ne raMgarAga ke mojamajAmAM e kheMcI zake che. cakSue manane sArA vicA2 ka2vA kahyuM to citra saphaLa thayuM ne khoTA vicAra karavA kAme caDhAvyuM to patana thayuM. mATe ja manane uttamottama AlaMbanamAM rokI rAkho. sAmAyikanI kriyAmAM mana tanmaya thaI gayuM to samayano paNa tene khyAla na rahe. be ghaDI kyAM pUrNa thaI jAya e samaja na paDe. anyathA mana parANe sAmAyika karatuM hoya. jIva anicchAe manane pakaDI beThuM hoya to uDatuM pakSI AkAzamAM uDavA jhaMkhe, pAMjarAmAM pUrAyela pakSI mukta thavA taraphaDe tema jIva sAmAyikamAMthI chUTA thavA jhaMkhe. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAna duSkata mana sukRta mana kAle viNAe bahumAne, uvahAne tahaa niDavo, vajana arthe tadubhaye, aviho nANamAyAro. bhAvArthaH 1. bhaNavAnA samaye bhaNavuM (akALe na bhaNavuM), 2. vinayapUrvaka bhaNavuM, 3, bahumAnathI bhaNavuM, 4. upadhAnAdi tapasahita (adhikAra meLavI) bhaNavuM, pa. bhaNAvanAra gurune bhUlI na javA, 6. zuddha uccArapUrvaka sUtra bhaNavuM, 7. arthajJAna zuddha uccArapUrvaka bhaNavuM ane 8. sUtra-artha banne zuddha jANavA-bolavA-bhaNavA. A ATha jJAnanA AcAra che. zAnane aneka vizeSaNo lAgI zake che. jevA ke, 1. samyagU jJAna, mithyA jJAna, 2. vyavahArika jJAna, AdhyAtmika jJAna, dhArmika jJAna, 3. svArthamaya jJAna, paropakAramaya jJAna, 4. dUSita (corI karavAnuM) jJAna ane AzIrvAda samAna jJAna vagere. / kalpanA gaganamAM vicaratA mahApuruSo jJAnane dIpaka kahe che. amRtamaya bhojana kahe che, aMdhanI lAkaDI kahe che, mAnavInI jIvAdorI kahe che, corI na zakAya evuM dhana, vivekarUpI trIjuM netra, aizvarya vagere kahe che ane te sAcuM che. zAstramAM koIpaNa padArthane siddha karavo hoya, mAnyatA ApavI hoya to tenI cAra kasoTI kare che athavA cAra rIte tenI mAnyatA svIkAre che. e cAra eTale - nAma, sthApanA, dravya ane bhAva. 135 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 jJAnano janma akSaranA kAraNe mAnIzuM to 1. "a" akSaranuM "a" evuM nAma pADyuM. 2. e akSarane rUpa-citra rUpe dorI-lakhI batADyuM e sthApanA. 3. dravyanA mATe tenA lekhanamAM citradarzanamAM jeTalo padArtha vaparAyo te padArtha (pena, pensila, coka, raMga vagere)nA sahAre tenuM dravya zarIranuM nirmANa thayuM. ane aMte 4. "a" akSarano vyavahAra jyAre bhASAmAM cAlu thayo tyAre te bhAvanuM svarUpa pAmyo. A eka nahiM badhI ja bhASAnA badhA ja akSaro mATe samajavuM. jJAnanA akSaranI varNamALAno vicAra karIzuM to "a" vagere 14 (16) akSara ane "ka" vagere 35+2=kula para akSaronuM sAmrAjya gujarAtI, hindI, marAThI bhASAmAM bolavA-lakhavA-vAMcavAmAM kAma Ave, jovA maLe che. saMskRtaprAkRta bhASA mATe (1) joDAkSara - saMdhI akSara, (2) kartA, karma, kriyApada, (3) bhUta, bhaviSya, vartamAna, (4) ekavacana, dvivacana, bahuvacana, (5) AjJArtha vidhyartha, (6) kaMThya, datya, tAlavya, mUrdhanya, oSThaya, (7) ura, zira, jIvhAmUlya vagere ghaNAM vibhAgo mAtra bhASA vijJAnamAM jovA maLaze. uparAMta (1) ghoSaaghoSa, (2) hRzya, dIrgha, Duta, (3) akSara, zabda, vAkya, peregrApha, prakaraNa, pustaka sudhI A akSaranI yAtrA vaNathaMbhI cAle che. e ja rIte varNanAtmaka, vivecAtmaka, siddhAMtika ane manoraMjana paddhati paNa gadya-padya-gadyapadyAtmaka sAhitya lakheluM jovA maLe che. je akSaronA sahAre jJAnano bodha vidyArthI potAnA jIvana kALamAM zarU karI kramazaH kolejamAM DigrI prApta kare che tyAM sudhI prAyaH 15 thI 20 varSa sudhI prayatna kare che. tema jainadarzananuM kriyAmAM upayogI thAya tevuM ane tyAra pachI 5-7 varSa jIvavicAra, navatattva, bhASya, prakaraNa, karmagraMtha gAthA, artha, vivecana sAthe jJAna prApta kare che. tattvArtha, laghu, bRhat saMgrahaNi, kSetrasamAsa vagere judA graMtho haju bAkI ja samajavA. A jJAnano sAdhanAkALa ja samajavo. jJAna prApta karavA mATe jIvanamAM buddhinuM kAma paNa eTaluM ja AdaraNIya che. buddhinA aneka prakAra che. je jJAnanA vikAsamAM ane tenI svIkAravAnI paddhatimAM kAma Ave che. * otapAtikI - pUrva janmanA saMsAravALI - vajasvAmI * veneyikI - guru, zAstrAdinA vinayathI - gautamasvAmI * kArmikI - gokhavA, dhAravAthI maLe - mAsatuSamuni * pAriNAmikI - anubhava, vivekathI prApta thAya - abhayakumAra Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * dharmabuddhi * pUrva saMbaMdhavALI - - dharmamaya jIvana banAvavA mATe anAthImuni vartamAnamAM apUrNa jJAnane pUrNa karanArI - aImuttA - 137 - zAstramAM buddhinA nIce mujaba cAra prakAro kahyA che. 1. samudra sArakhI (agAdha) - tIrthaMkara bha.nuM kevaLajJAna saMpUrNa hoya. gaNadhara bha.nuM zrutajJAna saMpUrNa hoya. 2. sarovara sArakhI 3. kupa (kUvA) sArakhI - jJAnavRddha sthavIra muninI jJAnanI yAtrA. 4. khAbociyA sArakhI tattva jijJAsu caturvidha saMghanI. - jJAnanI prApti mATe abhyAsI jIvane kevA bhAva (vicAra) rAkhavA joIe e mATe ATha paddhati (guNa) paNa zAstromAM varNavI che. zuzruSA, zravaNa, grahaNa, dhAraNA, uha, apoha, arthaciMtana, tattvaciMtana. bIjI rIte paMcAcAranI ATha gAthAmAM paNa jJAnanA 8 AcAraupakArI bhagavaMte kahyA che. (upara zarUmAM lakhelA) jJAna saMbaMdhi uttarAdhyayana sUtramAM 'vinaya' nAmanuM adhyayana Ave che. daza prakAranA vinayamAM jJAnano cotho vinaya che. 22 pariSahamAM ajJAna, prajJA, satkAra e traNanI pariSahomAM gaNatrI karI che. ATha prakAranA 'baLa'mAM vidyA sAtamuM baLa che. vItarAga paramAtmAnA cAra atizayomAM prathama 'jJAnAtizaya' che. pAMca AcAramAM prathama 'jJAnAcAra' che. atyaMtara tapamAM vinaya, dhyAna, svAdhyAyane tapamAM svIkArela che. A rIte sthaLe sthaLe jJAnanI mahattA aneka rIte gAI-svIkArI che. TUMkamAM jJAna sarvavyApI che. eka jamAnAmAM eTale ke bha. mahAvIrasvAmInA nirvANa pachI 980 varSe AgamajJAna lipibaddha thayuM. te pahelA moDhethI vAcanA rUpe ziSyone jJAna apAtuM hatuM. Aje ghAraNA zakti jevI joIe tevI jovA maLatI nathI. mATe graMtha-pustaka svarUpe e jJAna ApaNI pAse upalabdha che. A jIva jJAna-jJAnAvaraNIya karmano baMdha aNasamaja ajJAnatAnA kAraNe Dagale ne pagale kare che. yAvat 10mAM guNasthAnaka sudhI e paddhati thoDA ghaNAM aMze cAlu rahe che. jyAre AtmArthI khapI jIva 13mAM guNasthAnake ArohaNa kare tyAre karma udaya na hovAthI e jIva sva avasthAmAM AtmAnA anaMtaguNane prApta kare. TUMkamAM jJAnAvaraNIya karmanI sthiti 30 koDAkoDI sAgaropama jeTalI che. e kALa daramiyAna puruSArtha anusAra kevaLajJAna-mokSa pAmI zake che. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 eka vAta nakkI che ke samyagujJAna, dhArmika jJAna prApta karanArane mAtra eka ja bhava-janma mATe upayogI thAya tevuM nathI. A jJAna bhavobhava, mokSa prApta na thAya tyAM sudhI kAma Ave che. jyAre vyavahArika jJAna eka ja janma mATe kAma Ave che. tethI samyagujJAnanI kiMmata saMsAramAM ghaNI che. prabhuvIre prarUpelA upadezane zravaNa karI gaNadharoe Agama graMthonI racanA karI. e AgamanI gUDha-gaMbhIra vANIne labdhidhara jJAnIoe samaja paDe tethI sutra, artha, cUrNi, bhASya, TIkA e rIte paMcAMgi graMtho banAvyA. AgaLa jatAM kALakrame bIjA mahApuruSoe prakaraNa graMtho vagere banAvI AgamavANIne akhaMDa ambalIta 2600 varSa sudhI sAcavI vartamAnamAM ApaNI samakSa Adara bhAvathI samarpita karI. bhaviSyamAM paNa e ja rIte caturvidha saMgha 21 hajAra varSa sudhI sAcavaze. A samyagujJAna gaNitAnuMyoga, caraNakaraNAnuMyoga, dravyAnuyoga, dharmakathAnuM yoga jevA mahattvanA cAra anuyoga viSayomAM lakhAyela jovA maLe che. bIjA zabdamAM A jJAna bhUgoLa jaMbudvIpAdi, mahAvidehAdi viSayonuM, khagoLa 14 rAjalokanuM sUrya-caMdrAdinuM jIvazAstramAM pAMce Indriyo, cAra gatio pa63 prakAranA jIvonuM 84 lAkha yoninuM mArgadarzana che. jyAre karma vijJAnamAM AtmAnuM svarUpa karma-dharma-jIvananI kathAnI sAthe nirUpaNa karyuM che. evA aneka viSayone sparza karyo che. vItarAgI paramAtmA saMpUrNa jJAnI hoya. bhUta-bhAvi-vartamAnanuM traNe lokanuM, carAcara padArthanuM jJAna hoya, jJAtA hoya, atizayavaMtA e prabhunI vANI zravaNa karanArA jIvo vyaktigata rIte potAnA AtmakalyANa mATe ja prabhune kahe che tevA zubha bhAvathI zravaNa karatAM hoya. zakyatA anusAra jIvananA rAhane badalatA hoya. rohaNIya corano e rIte ja uddhAra thayo. A che samyajJAnano mahimA, prabhunI vANInI garimA. enuM mUlyAMkana sAmAnya vyakti kalpI ke kahI na zake. mATe ja samayane bacAvI vItarAganI vANI sAMbhaLavAno, samajavAno ane vAMcana-manana karavAno Agraha rAkhavAno svahitano mArga che. saMsAramAM bhavijIva, abhavijIva, haLukarmI java, bhArekarmAjIva, durmavijIva, ekAvatArI jIva ne tadbhava mokSagAmI jIvo che. te badhAne karmAnusAra A jJAna prApta thayuM che. paraMtu jenuM bhavabhramaNa ghaTyuM nathI, vadhavAnuM che evA jIvo AvA tAraka samyagUjJAnanI mUDha banI AzAtanA-avahelanAdi kare che. je vahANamAM Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 besI sAmA kinAre javAnuM che, bhavapAra utaravAnuM che e ja upakaraNa-sAdhananA mATe ajJAnatAthI aNachAjatuM bolAya che, te anucitta che. samyagujJAna tAraka, uddhAraka che. * avadhijJAnanA svAmI thavAnI je munine taka maLI hatI te munie jJAnanA baLe devagatinA Indrane IndrANInA paga dabAvato joyo. eTaluM ja nahiM mohanIya karmanA sAmrAjya mATe thoDuM hasavuM AvyuM ane tethI prApta thaeluM avadhijJAna khasI gayuM. | pracaMDa puruSArthathI pU. bhAnudatta muni coda pUrvanA jJAtA thayA. cauda pUrva eTale 16,383 hAthI pramANa kAcI kALI zAhI, tenA dvArA varSonA varSo sudhI lakhe to paNa na khUTe tevuM janma-maraNa TALanAruM jJAna. ATaluM jJAna munie prApta to karyuM paNa pramAdanA yoge e badhuM bhUlI gayA. aMte cauda pUrvanA sAra rUpa navakAra maMtranuM zaraNuM teoe lIdhuM. ( kamalaprabha AcArya eka ciMtanAtmaka pravacana zakti-labdhinA svAmI hatA. viza sthAnaka padamAMthI tIrthakara padanA nikAcanA utkRSTa rIte ArAdhana dvArA karatA hatA. vIravANI zravaNa karavA caturvidha saMgha ullAsabhera Avato hato. eka divasa eka jAnI (sAdhvI)nA saMghaTTAno bacAva teoe karyo tethI tIrthakara nAmakarmano baMdha na thayo. nAnI bhUla moTuM nukasAna apAvanAra pUravAra thaI. zAstromAM anekAneka jJAna saMbaMdhi TaMkazALI vacano, subhASito kahyA che. temAM "jJAna kriyAbhyAM mokSaH", "jJAnasya phala viratiH" jevA aneka che. tenI sAthe jo AtmA (1) jJAnanuM abhimAna kare to vijayasenasUri ma.nI jema bIjA bhave rogI-mUMgA thavuM paDe, sthUlibhadrajIne vAcanAno lAbha baMdha thayo. (2) kriyAnI bAbatamAM paraniMdAnuM ajIraNa kare to, (3) tapanuM paNa ajIraNa krodhamAM pariNAme to (caMDakauzikanI jema), (4) anna (bhojana)nuM ajIraNa thAya to (saMpratirAjAno jIva) svAthya bagADe. mATe haMmezAM jJAnanA ArAdhaka-upAsake hajI ghaNuM jJAna prApta karavAnuM bAkI che, tevI bhAvanA bhAvavI joIe. to ja jJAnanI ArAdhanA akhaMDa cAluM rahe. jJAnano eka vibhAga mithyAjJAna che. mithyAtva e 18muM pApasthAnaka che. tenA kAraNe A jIva jANe-ajANe bAkInA 17 pApasthAnakane sevavAnuM svIkAravAnuM kArya kare che. jenAthI bacavAnuM, chUTA thavAnuM hatuM temAM phasAI jAya che. mithyAtva kema chUTatuM nathI? kema mukta thavAtuM nathI? tenAM mukhya pAMca prakAra Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zAstramAM batAvyA che. jo sAce ja samyakta, samyagUjJAna prApta karavuM hoya to nIcenI prapaMca karanArI pAMca sabhyonI ToLIthI alipta thAo. 1. abhigrahIka : khoTI pakaDa (huM kahuM te sAcuM) 2. abhinivezika : zAstra mAne paNa svIkAre nahiM. (bhUkha che paNa bhojana karavuM nathI.) 3. anAbhogika : ajANa, ajJAnapaNuM (saMsAra khAro che, e jANatA nathI, rasapUrvaka bhogavavA prayatna kare.) 4. anAbhigrahika : sAcAM-khoTAM jJAna saMbaMdhi bheda na jANe (goLa ne khoLamAM rahela bheda jANatA nathI.) 5. sAMzayika : zaMkA-kuzaMkA karyA kare (sAcI vastu samajavAnI azakti, aruci.) jJAna tAraka-uddhAraka-upakAraka che. e vAta tarkazAstra, nayavAdathI siddha thaI zake che. chatAM TUMkamAM ane saraLa zabdamAM 4 pramANathI tene siddha karI laIe. 1. Agama pramANa : siddhAMtathI (jJAna) deva-manuSya vagere jANe. 2. upamAna pramANa : dhUmADo joI agnine mAne tema. 3. anumAna pramANa : gAya joI anumAnathI jANe tema. 4. pratyakSa pramANa : najaro najara jovAthI samaje tema. aMte jJAna sAgara che. saMsAra dAvAnala stutimAM tenA racayitA mahApuruSa haribhadrasUri mahArAje TUMkamAM teno paricaya Apyo che, enA upara manana karIe to paNa Agama ratnano bhaMDAra che. agAdha che, syAdvAda siddhAMtathI saMpUrNa che. e badhI vAto samajAya jAya, tenA pratye pUjya bhAva pragaTe ane ArAdhanA karavA mana taiyAra thaI jAya. sarasvatI devInI ArAdhanA-kRpA prApta karI upAdhyAya yazovijayajI mahArAje aneka graMtho aneka bhASAmAM ane aneka viSayo upara lakhyAM. pU. A. vijaya hemacaMdrAcArya mahArAje jIvanakALa daramiyAna 3aaaa karoDa zlokanI racanA karI jinazAsanane bhUlI na zakAya tevA amUlya bheTa-vAraso Apyo tema ApaNe so e kalpavRkSa samAna jJAnane AtmasAta karIe e ja maMgala kAmanA.. namo namo nANadivAyara' Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra... guNano baco saguNa avaguNa sarvatra nindA saMtyAgo, varNavAda sAdhupu, Apad dekhyuM atyaMta, tad vad saMpadi natA. bhAvArtha : dareka sthaLe niMdAno tyAga, sAdhunA guNonI prazaMsA, ApattimuzkelImAM dinatA choDI prasannatA ane sukha-saMpatimAM namratA (jIvana to ja zobhe). saMsAramAM traNa prakAranA puruSo jovA maLe che. bhogI puruSa (cakravartI), karma puruSa (vAsudeva), dharma puruSa (tIrthakara). A uparathI (1) saMsAramAM jIvatA bhogavilAsamAM khovAI gayelA, (2) duSkatakarmanuM ja nirmANa karanArA ane (3) dharmArAdhanA karI jIvana saphaLa karanArA jIvo Adarza, prazaMsanIya jIvana jIve che. eka kavie Aja vAtane bIjA zabdamAM guMthI che - janAruM jAya che jIvana, jarA jInavarane japato jA, hRdayamAM rAkhI jInavarane, purANa pApa dhoto jA. guNanA bagIcAmAM vividha jAtinA raMgaberaMgI sugaMdhadAra phUlo upakArI puruSoe ropyA che. paraMparAe kalyANa mitroe teno uchera karyo che. jenA kAraNe jyAM juo tyAM jyAM jAo tyAM saguNanI suvAsa nIce mujaba sa sA nI bArAkhaDImAM prApta thaze. sAna H bhavasAgara taravAnI IcchA-sanmati. sadbhAvanA : pApa vyApArathI bacavA alipta thavA-sagati 141 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 saMskAra H vicAra sudhAravA samayano sadupayoga prayatna karavA-saMpatti sadvartana : AcAra-vicAra sudhAravA-saMtoSa A cAra vicArone vAgoLavAthI, enA upara manana-ciMtana karavAthI kAMIka zAstrIya parIbhASAmAM navanIta jevA nIcenA 3-saMkalpo niyamo samajadAre jIvanamAM vaNI levA taiyAra thavuM joIe. 1. sukha saMsAramAM bhogavavAmAM vadhAravAmAM nahiM paNa teno tyAga karavA athavA choDavAmAM chUpAyuM che. (aparigraha) 2. duHkha : rAga ne parigrahathI vadhe sukha prApta thatuM nathI, puNyathI maLe mATe tenI ciMtA karavI nakAmI che. (adhirAI) 3. zAMti H para padArtha vastu ke ekAMtamAM nathI. AtmAmAM che. zAzvata sukhamAM che. (jApa-dhyAna) A saMsAramAM jene kharekhara Adarza mAnavI thavuM hoya, AtmAne paramAtmA banAvavo hoya, jIva ne zIva (mukta) karavo hoya tevA vicAraka mAnavIe koIpaNa divasa duHkhane kahetA na pharavuM. samatAthI bhogavI levuM to te ghaTe, kSaya thAya. e ja rIte pApane kahevAthI (pharI na karavAnI bhAvanAne vega maLe mATe) ghaTe. chUpAvazo to te A bhavamAM ane bIjA bhavamAM paNa vadhaze. enI sAme puNya karma je karyuM che te bIjAne kahevA beso to jAya. (zakti chUpAvI puNya alpa karyuM hoya ne phaLa 25/50 TakAnI apekSA rAkho, cAra mANaso dhanyavAda Ape tevA zabda sAMbhaLavAnI bhUkha rAkho, te khoTuM che.) gupta rAkhavAthI puNya vadhe. jamaNA hAthe Apo to DAbA hAthane khabara paDavI na joIe. ekaMdara rIte mAnavIne potAnI IcchAthI viruddha jovuM, khAvuM, sAMbhaLavuM, anubhavavuM gamatuM nathI ane te kAraNe uttama prakAranI bhAvanA e bhAvI zakato nathI. 7080 vyakti jo prasaMzA kare to tene khUba sAMbhaLavI game che. te mATe samaya paNa ApavAmAM e taiyAra rahe che. paNa jo 5/15 vyakti niMdA kare to tenA pariNAma bagaDe che. kaSAyo karavA mATe taiyAra thAya che. manamAM dveSa janme che. A ahitakArI gaNita che. jagatamAM kheDUta avasara Ave tyAre khetIne sApha kare che. sonAra sonAne zuddha karI opa Ape che. citrakAra sAmAnya kAgaLane citra dvArA mUlyavAna banAve che. DaoNkTara zarIrane tapAsI yogya upacAra karI taMdurasta kare che. kuMbhAra mATIne Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 keLavI ghaDA banAve che. tema sAdhake Atmazuddhi karavA prayatna karavo joIe. to ja tenuM jIvana saphaLa thAya. manuSyajanma prApta karelo dhanya bane. eka kavie prabhunI samakSa gAyuM - mAro dhanya banyo Aje avatAra, maLyA ane paramAtamA." kathAnuyogamAM eka bahu majAnI samajavA-vicAravAlAyaka kathA Ave che. nagarInI bahAra Aje 12-12 varSathI saptaraMgI AkAzane sparze tevI sAta mALanI moTI havelI nAgadatta zeTha banAvatA hatA. avAra-navAra dUra UbhA rahI tenA mATe vividha vicAro karI kArIgarone sUcanA ApatA hatA. nagarajano paNa vizALa havelIne be minITa joyA karatA hatA. bhAgyavAna ja temAM rahevA Avaze tevuM vicAratA. eka divasa nAgadatta havelInI zobhAnuM nirIkSaNa karatA hatA tyAM eka munirAja tyAMthI pasAra thatAM thoDuM hasyA. banavA kALa nAgadatta ghare jamato hato tyAre svAbhAvika guru vahoravA AvyA tyAre hasyA. trIjI vakhata dukAnamAMthI bakarAne nAgadatta lAkaDI mArI kADhI rahyo hato tyAre paNa hasyA. nAgadattane muninA hAsyanuM rahasya jANavAnI ghaNI IcchA thaI. temaNe muni pAse jaIne pUchyuM tyAre khabara paDI ke mAtra sAta divasanuM AyuSya che. tethI A jIva kAMI ja karI zakavAno nathI. mahelamAM rahevA nahIM maLe tethI vairAgya thayuM. aMte muninA upadezathI eNe saMyama laI jIvanane sugaMdhIta ane saphaLa banAvyuM. thoDalo paNa guNa para taNo, sAMbhaLI harSa mana ANa re, doSa lava paNa nija dekhatAM, niraguNa nijAtamA jANa re. bhAvArtha bIjAno sAva nAno guNa joIne paNa ApaNe rAjI thavuM joIe ane ApaNAM potAnA nAnAmAM nAnA doSa joIne ApaNane guNahina mAnavA joIe. (doSarahita thavA prayatna karavo joIe.) rAkha ke pAro dhAnyamAM nAkhavAthI tenuM rakSaNa thAya. cADIyAne khetaramAM Ubho karo pakSI khetaramAM ochA Avaze. dhvajA maMdiramAM pharake to bhagavAnanA darzana karavAnI bhAvanA vadhe. ghAsa tRNa mukhamAM rAkhI yuddhabhUmimAM sAme javAthI zaraNAgatino svIkAra thayo kahevAze. A badhA apekSAe guNa kahevAya tema jenA jIvanamAM dharma vasyo che. jene dharmane jIvanamAM prAdhAnyatA ApI che tenA janma Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 maraNa ghaTe che. tethI ja jaya viyarAya sUtra dvArA vItarAgI paramAtmA pAse kAMI ja mAMgavAnuM na hoya chatAM bhavanirveda, mArgAnuMsArIpaNuM, loka viruddha pravRttino tyAga vagere 13 mAMgaNI guNIyala thavAnI draSTithI maMgAya che. jJAnasAra aSTakamAM upA. yazovijayajI mahArAje sAdhakane bodha ApatAM jaNAvyuM che ke, "he sAdhaka! jo tuM guNathI adhUro che. to AtmaprazaMsA karavAno zo artha? e pravRtti choDI de. AtmaprazaMsA guNanI adhurAza che. jyAre pArakAnA guNanI prazaMsA pragatinuM dvAra che. sadguNa e gulAbano bagIco che. gulAba potAnA suvAsanI Dhola pITato nathI. suvAsanI AkarSAI bhamarAo dUra dUrathI svayaM khecAIne Ave che. gulAbanA rUpa karatAM kAgaLanA banelA phUla game teTalA Dhola pITe to paNa bhamarA ke mAnavo tenI pAse jatA nathI. amRtavelanI sajhAyamAM guNa ane doSa mATe tenA racayitAe sArA vicAra ApyA che. pApa navi tIvra bhAve kera, jehane navi bhava rAga re, ucitta sthiti je seve sadA, teha anumodanA lAgaze. cetana. bhAvArtha jeo khAsa rasapUrvaka pApa karatAM nathI, jemane bhavano rAga nathI, jeo haMmezAM aucityanuM pAlana kare che. teoe guNonI avazya anumodanA karavI joIe. eka pAThazALAnI vAta paMDitajIe bleka borDa upara nIce mujabanA 3 vAkyo lakhI akSarone vadhAryA vagara bALakone sudhAravA hoya to te sudhAravA kahyuM paNa bALabuddhithI temAM kAMI sudhAro karI na zakI. kahevAya che ke, buddhi koInA bApanI jAgIra nathI. tethI eka bALake e vAkyone manana-ciMtana karI sudhAryA. lakheluM vAkya sudhAreluM vAkya duHkha - kADhavA jevuM che. duHkha - bhogavavA jevuM che. sukha - bhogavavA jevuM che sukha - bhUlavA jevuM che. kaSAya - bhUlavA jevA che kaSAyo - kADhavA jevA che. paMDitajI A prayoga dvArA bALakone guNa-avaguNa, sAruM-kharAba svIkAravA yogya ane asvIkAravA yogya vAta samajAvavA mAgatA hatA. ApaNe paNa A Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 guNanA bagIcA dvArA vAcakane ciMtakane, duHkhIne, sukhIne, tyAgIne, bhogIne potAnuM kSetra pasaMda karavA, temAM AgaLa vadhavA AmaMtraNa ApIe chIe. A rahyo e prAcIna kALano avanavA rUpa-raMga-gaMdhathI chalakAyelo mAnavatAno bagIco. guNa bagIco 1-2 jinamUrti-jinamaMdira : sapheda phUla bhAvathI darzana - puNyapAla rAjA, devapAla rAjA ArdikumAra bhAvathI bhakti - kumArapALa, durgatAnArI bhAvathI pUjA - zrIpALarAjA mUrti nirmANa aSADhI zrAvaka strI tIrthakara - mallikumArI jina maMdira - dharaNAzA, vastupAla-tejapAla prabhu bhakti pethaDazA jinAgama ? pILA gulAba jJAna sAdhanA - zrI svalibhadrajI tathA 7 beno jJAna sarjana - zrI hemacaMdrAcArya, upA. yazovijayajI jJAna ArAdhaka - varadatta guNamaMjarI jJAna vismRta - zrI bhAnucaMdra navAMgI TIkAkAra - zrI abhayadevasUri 1444 graMtharacanA - zrI haribhadrasUrI zrutakevaLI zrI bhadrabAhusvAmI dazapUrvI - zrI vajasvAmI sahastrAvadhAnI - zrI municaMdrasUri pUrvanuM jJAna - rUdrasomA mAtA, AryarakSita putra carama kevaLI jaMbusvAmI sAdhu: kamaLanuM sarovara guru bhakti ekalavya, nUtanamuni, caMDarUdrAcArya guru vaMdana zrI kRSNajI guru vaiyAvacca - bAhubalIjI (pUrva bhava) naMdISeNa muni dharmaupadezaka - naMdISeNa muni (vezyAnA ghare 12 varSa) devI sahAya - zrI pAdaliptasUri Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 AhAra karatA kevaLI - kuragaDu muni modaka paraThavatA kevaLI - DhaMDhaNa aNagAra laghupratikramaNa kevaLI - aImuttAmuni corI saMyamanI karI - prabhava Adi 500 cora jagataguru hiravijayasUri sAdhvI H caMdravikAsI kamaLa vairAgya dezanA - suvratA (prabhaMjanA saMyamI thayA) micchAmI dukkaDa - caMdanabALA-mRgAvati gurupade ArUDha - yAkInI mahattarA pratibodha karanAra - brAhmI, suMdarI sthIrIkaraNa - rAjImati, mAtA sAdhvI (araNika) yuddha aTakAvyuM - padmAvati, suvratA sevAthI kevalI - puSpalatA. aDhAra nAtarA - kuberadattA rAjAnA aMtaHpuramAM rahyA - sarasvati sAdhvI zrAvaka : rAtarANInA phUla micchAmI dukkaDa - gautama svAmIe AnaMda zrAvakane Apyo gocarI vinaMtI - jIraNa zeTha jayaNA kumArapALa rAjA buddhinidhAna abhayakumAra bAlyavaye, aTTama - nAgaketu saubhAgya - kavannA zeTha aMtima rAjarSi - udAyana rAjA kaNekanA pIMDa jevuM zarIra - mRgA loDhIyo nRtya karatAM kevalI - IlAcIkumAra dAsIpati - caMDapradyota rAjA vIra prabhunuM sAmaiyuM - dazArNabhadra rUpamAM roga - sagaracakrI zrAvikA : mogarAnA phUla cha mahinA upavAsa - caMpAzrAvikA Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 zIla navapada oLI - mayaNAsuMdarI zayAtarINI - jayaMtizrAvikA sthirIkaraNa - kozA vezyA draDha zraddhALu - sulasA zrAvikA dATo nahi bAMdho - anupamA devI nRtya bhakti - maMdodarI rANI pAcapAMDava patnI - daupadI lakSapAka tela vahorAvanAra - sulatA jIvadayA anukaMpA-dharmaH camelInA phUla dAna - jagaDuzA zeTha, zreyAMsakumAra abhayadAna - meghakumAra (pUrvabhava), megharatha rAjA (zAMtinAtha pUrvabhava) - syulibhadrajI, vijayazeTha-zeThANI tapa - dhannAaNagAra, kanakaketu jIvadayA - dharmarUci aNagAra paraduHkhabhaMjana - vikramAditya dhyAna - prasannacaMdra, zrIpALa tyAga - zAlIbhadra - yudhiSThIra - gajasukumALa, draDhaprahArI satya harizcandra - bhatRhari sAmAyika - puNiyA zrAvaka mauna sudarzana sAdharmika bhakti - puNiyA zrAvaka mAtRbhakti - zravaNa kSAyika samakitI - zreNika, zrIkRSNa lagnamaMDapa kevaLI - pRthvIcaMdra guNasAra narakagati pAmyo - taMdulIyo matya, brahmadatta cakrI bhIkha mAMgavI paDI - muMja rAjA abhavi jIva - kapilA dAsI. nyAya samatA vairAgya Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 noMdha : Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI labdhi-praviNa-mahimA zizu zrI jaina tattvajJAna vidyApITha - pUnAnA saMsthApaka 8 pAThazALA upayogI aneka bhASAmAM pustakonuM saMpAdana karanAra 888888888888888888888888888888888888888888888888888888804 ucha8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888che. vayovRddha - saMyamavRddha - jJAnavRddha sAhityabhUSaNa pU. munirAja zrI jitendravijayajI ma.sA.nA prama pavitra caNe zrI maMjulAbena ramaNikalAla koThArI - beMgalora zrI mahezabhAI ramaNikalAla koThArI - beMgalorI zrI rekhAbena araviMdabhAI turakhIyA - kolhApura zrI mamatAbena dIpakabhAI zAha - beMgalora 9%%%9%ccha%ccha%ccha%ccha%i 7%%ccha%80