________________
CC
‘ભાગ્યને આત્મહિત અનયા ઈતિ ભાવના.” ભાવના ભવનાશિની', “આત્માને ભાવયીતિ ભાવના”
ભાવે ભાવના ભાવીએ, ભાવે દીજે દાન, ભાવે જિનવર પૂજીએ, ભાવે કેવળજ્ઞાન.”
આ જીવે પૂર્વ જન્મોમાં અનંતીવાર મનુષ્ય જન્મ પ્રાપ્ત કરી દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્રની આરાધના ભાવ વગર કરી હશે. પણ તે બધી કમને ઉપર છલ્લી કરી હોવાથી જેવા પ્રકારનું ફળ પ્રાપ્ત થવું જોઈએ પરિણામ આવવું જોઈએ તેવું દ્રવ્યક્રિયાના કારણે પ્રાપ્ત ન થયું. જ્યારે ભાવક્રિયા કરવાની ભાવના જાગે અને મન તેમાં સૂર પૂરે તો નિશ્ચિત શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે તેવું ફળ આપી શકે છે.
ભાવ-એ નિરાશાવાદીના રોદણાં નથી. દેવાદાર-લેણદારનું વણ માગ્યું દુઃખ નથી. અમર આશાની દીવાદાંડી છે. પ્રસન્નચંદ્ર રાજર્ષિની નાવ નરકના દ્વારથી જો પાછી ફરી હોય તો તેમાં પણ ઉત્તમ ભાવે જ ભાવ ભજવ્યો. મનને બગાડનાર ?
જેમ મનને સુધારનાર, કાબૂમાં રાખી કામ કઢાવી લેનાર ભાવ છે તેમ મનને અશુભ પરિણતિમાં લઈ જનાર “લેશ્યા” છે. છ લશ્યાનો પરિચય કરાવતો કોઠોઃ
નામ | અધ્યવસાય વર્ણ | રસ | ગંધ સ્પર્શ | કૃષ્ણલેશ્યા | અશુભ | કાજળ | કડવી તુંબડી સડી ગયેલા ગાયના, કરવતથી
તીવ્રતમ | જેવો | જેવો | ક્લેવર કરતાં વધુ | વધુ કર્કશ નીલલેશ્યા અશુભ નીલો | સુંઠ-મરીથી મરેલા પશુની દુર્ગધ ગાયની જીભથી તીવ્રતર
વધુ તીખો | કરતાં વધુ | વધુ કર્કશ | કાપોતલેશ્યા અશુદ્ધ કWાઈ | કાચી કેરીથી | સર્પના દુધથી | સાગના પાંદડા તીવ્ર વધુ ખાટો
વધુ
જેવો કર્કશ પીતલેશ્યા મંદ હિંગળોક | પાકી કેરીથી સુંગધિત પુષ્પ રૂ કરતાં (તેજો) લાલ રંગ વધુ ખટમીઠો
કોમળ પાલેશ્યા મંદતર હળદર | મધુ કરતાં | પીળાતા પદાર્થથી | માખણ કરતાં જેવો પીળો વધુ મીઠો વધુ મીઠો
કોમળ શુક્લલેશ્યા | મદંતર શંખ | ક્ષીર-સાકથી | | અત્તરદિથી | શિરીષ પુષ્પથી
શ્વેત | વધુ મીઠો | વધુ મીઠો | વધુ કોમળ