________________
दीधिति:१३
नसावे.
પ્રશ્ન: તો પછી, સંયોગથી વહૂિનમાનું ધૂમાતુ ત્યાં અવ્યાપ્તિ આવશે, કેમકે ત્યાં પણ પર્વતમાં સમવાયેન વહુન્યભાવ લઈએ છીએ. તેની પ્રતિયોગિતાનો અવચ્છેદક સમવાય+સંયોગ બે છે. તેમાં પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકસમવાયથી પ્રતિયોગી વનિનું અનધિકરણ પર્વત મળી જાય છે. અને તેમાં વહુન્યભાવ છે. તેની પ્રતિયોગિતા-વનિત્વ એ તો સંયોગ+સમવાય બેયથી અવચ્છિન્ન છે. એટલે કે, સાધ્યતાવચ્છેદકસંયોગથી અવચ્છિન્ન છે જ. અને તે પ્રતિયોગિતાનો અવચ્છેદક વનિત્વ બનતા અવ્યાપ્તિ આવશે.
આગળ બે વિવક્ષા કરવાના છે. (i) સાધ્યતાવચ્છેદકસંબંધથી પ્રતિયોગી-અનધિકરણ હેવધિકરણ વૃત્તિઅભાવપ્રતિયોગિતાનવચ્છેદક. (ii) પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકસંબંધથી પ્રતિયોગી-અનધિકરણ હે–ધિકરણવૃત્તિઅભાવની સાધ્યતાવચ્છેદકસંબંધાવચ્છિન્ન જે પ્રતિયોગિતા હોય, તેનું અનવચ્છેદક, આમાં અમે બીજી વ્યાખ્યા પ્રમાણે અવ્યાપ્તિ આપી છે. ખ્યાલ રાખવો કે, સંયોગેન વહિન-અભાવ+ સમવાયેન વહિન-અભાવ બેયની પ્રતિયોગિતા તો વહિનત્વજાતિરૂપ એક જ માની છે. અને તેથી જ અહીં તે પ્રતિયોગિતા (વનિત્વ) સંયોગ+ સમવાય ઉભયથી અવચ્છિન્ન બને છે. માટે વાંધો છે.
mmmmmmmmmmmmmmmmmmm
जागदीशी - अत्र वदन्ति - प्रतियोगिस्वस्मं, तदवच्छेदकस्वस्यं वा यत्प्रतियोगित्वं, तदपि कस्य
चिदभावस्य-केन चिदपि धर्मेण सम्बन्धेन वाऽवच्छिन्नं, व्यवहारबलात्, न तु सर्वेण सम्बन्धेन, धर्मेण वा,_ 'समवायावच्छिन्नवह्नयभावप्रतियोगित्वं संयोगावच्छिन्न' मित्यादिव्यवहाराभावात्
तथा च यदभावीययत्प्रतियोगितावच्छेदकसम्बन्धेन यदभावीय-यत्प्रतियोगितानिरूपितावच्छेदकीभूतधर्मावच्छिन्नासम्बन्धित्वं हेतुमतः, तदभावीयतत्प्रतियोगितानिरपितावच्छेदकताशून्यत्वं साध्यतावच्छेदके निवेश्यमित्यदोषः, __-'यत्प्रतियोगिते'त्यपहाय याद्दशप्रतियोगिते'त्यभिधानादेव ताद्दशार्थलाभात् ।
ammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm
चन्द्रशेखरीया : अत्रोच्यते । अत्र वदन्ति इत्यादिना । प्रतियोगिता प्रतियोगिस्वरुपा प्रतियोगिताअवच्छेदकस्वरुपा वा भवतु तथापि सा केनचित् एकादिनैव धर्मेणावच्छिन्ना भवति । केनचित् एकादिनैव सम्बन्धेनावच्छिन्ना च भवति । न तु सवैर्धमैर्वा, सर्वेस्सम्बन्धैर्वा । यतः तथैव व्यवहारो भवति । वह्नित्वावच्छिन्न प्रतियोगिताकोऽभावः न द्रव्यत्वावच्छिन्ना प्रतियोगिताकः, एवं समवायावच्छिन्नप्रतियोगिताकोऽभावः न संयोगावच्छिन्नप्रतियोगिताकः इति व्यवहारस्यानुभवसिद्धत्वात् । एवं च यदि प्रतियोगिता वह्नयादिप्रतियोगिरुपा स्वीक्रियते, तदापि सा वह्नित्वावच्छिन्नैव न तु प्रमेयत्वाद्यवच्छिन्ना । यदि प्रतियोगिता वह्नित्वादिरुपा स्वीक्रियते, तदापि सा संयोगादिना एकेनैव सम्बन्धेनावच्छिन्ना न तु संयोगसमवायादिप्रभूतसम्बन्धावच्छिना इति सिद्धम् ।
સિદ્ધાંત લક્ષણ ઉપર ચન્દ્રશેખરીયા નામની ટીકા ૦ ૩૧
