________________
४४
Jain Education International
શેઠ આ૦ કની પેઢીના તિહાસ
ધ્રુવ ! શયતાનું,ચસ્વામિનઝળ સ્થૂળ વાતઃ ।રાના- ૢ મંત્રિન ! कथमेतत् ? | देवसेवायै यास्यामि । मन्त्री अंकेवालिआग्रामे गतः । गुरवस्तत्रोक्ताः - भगवन् ! मेऽनशनं प्रयच्छत । तत्र तेजःपालानुमत्या गुरुभिरनशनं प्रदत्तम् । मन्त्री क्षमित क्षामणापूर्व पश्च परमेष्ठिनः स्मरन् स्वर्ग गतः । संस्कारादनु तेजः पालेनास्थीनि श्रीशत्रुञ्जये प्रहितानि । तत्र स्वर्गारोहणप्रासादः कारितः ।
આ ઉલ્લેખ પ્રમાણે મંત્રીના મૃત દેહનો અગ્નિસ`સ્કાર ગિરિરાજ શ્રી શત્રુંજય ઉપર નહીં, પણ અંકેવાલિઆ ગામમાં જ કરવામાં આવ્યા હતા અને તે પછી એમના આસ્થને ગિરિરાજ ઉપર લઈ જઈને ત્યાં એના ઉપર સ્વર્ગારહણુપ્રાસાદ બનાવવામાં આવ્યા હતા.
તીર્થાધિરાજની પવિત્રતાની દૃષ્ટિએ તેમ જ એની આશાતનાના દાષ ન લાગે એ દૃષ્ટિએ પણ મંત્રીના મૃત દેહને ત્યાં લઈ જઈને ત્યાં એને અગ્નિસંસ્કાર કરવાને બદલે એમના અસ્થિને કાઈક સ્થાને પધરાવીને એના ઉપર સ્વર્ગારાણુપ્રાસાદ બનાવવાની વાત વધારે ઉચિત અને માનવા યોગ્ય લાગે છે.
‘ પ્રબંધચિ’તામણિ ’માં તેના સ્વર્ગવાસ અંકેવાળિયા ગામમાં થયાને તેમ જ એમના અગ્નિસ`સ્કારની ભૂમિ ઉપર સ્વર્ગારાહણુપ્રાસાદ બનાવ્યાના ઉલ્લેખ તા છે, પણ એમાં ન તા સ્વ^વાસની સાલના નિર્દેશ છે કે ન તો સ્વર્ગારાહપ્રાસાદ ગિરિરાજ ઉપર બનાવ્યાના નિર્દેશ છે. આ પ્રસંગના ઉલ્લેખ આ ગ્રંથમાં (પૃ॰ ૧૦૫માં) આ રીતે સચવાયેલા છે—
આવાઝીયાપ્રામે.. ..... नमोऽर्हद्भ्यो नमोऽर्हदभ्य इत्यक्षरैः समं परिहृतसप्तधातुबद्धशरीरः स्वकृतकृतोपमसुकृतफलमुपभोक्तु स्वर्लोकमलंचकार । तत्संस्कारस्थानेऽनुजश्रीतेजः पाल - सुतजैत्रसिंहाभ्यां श्रीयुगादिदेवदीक्षावस्थामूर्त्तिनालंकृतः स्वर्गारोहणप्रासादोऽकारि ।
વળી શ્રી જિનહ ગણિવિરચિત શ્રી વસ્તુપાલચરિત 'માં, પ્રસ્તાવ ૮, શ્લોક ૫૪૨, ૫૭૫, ૫૮૫ થી ૫૮૮માં, આ પ્રસંગનું જે વર્ણન આપવામાં આવ્યું છે, તે ‘ પ્રબંધકાશ ’ના વનને જ મળતું છે. અર્થાત્ મહામંત્રીના સ્વર્ગવાસ વિ સં૰ ૧૨૯૮માં થયા હતા; એમના મૃત દેહને શત્રુંજયગિર ઉપર લઈ જઈને એને અગ્નિ સસ્કાર કરવામાં આવ્યા હતા અને એમના અગ્નિસ`સ્કારના સ્થાને સ્વર્ગારાહણુપ્રાસાદની રચના કરવામાં આવી હતી. આ ઉપરાંત આમાં વધારામાં એમ પણ જણાવવામાં આવ્યુ` છે કે તે વખતના ચૌલુકય રાજવી વિસલદેવની આજ્ઞાથી આ વાલિ ગામ જિનપૂજાને માટે ભેટ આપવામાં આવ્યું હતું. આ ઉલ્લેખ આ પ્રમાણે છે—
तत्र श्रीजिनपूजायै, चौलुक्येश्वरशासनात् । तेनार्कपालिकग्रामो देवदाये कृतस्ततः ॥ ५८८ ॥
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
