________________
છેલ્લો અહંકાર
નંદનવન જેવો એ સમય.
ઇતિહાસની જ્યાં ગતિ નથી એવા જુગજુગ પહેલાંના સમયની આ વાત છે.
ત્યારે સંઘ નહોતો, સમાજ નહોતો, રાજ્ય નહોતું, ધર્મ નહોતો : એ બધાને નામે તે કાળે કોઈ વ્યવસ્થા ન હતી. કારણ કે માનવીના જીવનમાં હજી અવ્યવસ્થાએ જન્મ લીધો નહોતો; અન્યાય, અનીતિ કે અધર્મને કોઈ ઓળખતું ન હતું.
ઉપકારની ત્યારે જરૂર નહોતી પડતી, કારણ કે કોઈ કોઈનું બૂરું કરનાર ન હતું.
એ કાળે ન જીવવાનો મોહ હતો, ન મરણનો ભય; એ બન્ને ય પ્રકૃતિમાતાની ભેટ લેખાતાં – સરિતાનાં મૂળ અને સરિતાના સંગમની
ત્યારે લગ્નની ગોઠવણ નહોતી કરવી પડતી : સૌને પોતપોતાનો જીવનસાથી સહજ રીતે, આપમેળે મળી રહેતો. જેટલા નર એટલી જ નારી, એવો અદ્ભુત એ કાળ હતો.
જીવનનિર્વાહ માટેની દોડધામને કોઈ પિછાનતું ન હતું, તેમ આળસને કોઈ આવકારતું ન હતું. સૌને સહું જોણું સહજ રીતે મળી જાય એવો કલ્પવૃક્ષોનો એ યુગ હતો.
સારું-નરસું ભલું-બૂરું, સાચજૂઠ, સુખ-દુઃખ, રાગ-દ્વેષ, હિંસા-અહિંસા, શાંતિ-અશાંતિ જેવાં કંકોનું જ્ઞાન થવાને હજી વાર હતી. અને કમોતની તો કોઈને કલ્પના પણ ન આવતી.
કલ્પનાની પાંખે ઊડનારા કોઈ કવિની કલ્પનાને ય વટી જાય એવો સ્થિર શાંત એ યુગ હતો. જાણે કોઈ પ્રશાંત સરોવર જ જોઈ લો ! લોકો એને યુગલિયાઓનો યુગ કહેતા.
પણ હવે એ યુગની પાંખો જાણે ધીમે ધીમે સંકેલાવા લાગી હતી.
Jain Education International
'For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
