Book Title: Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 01 Uttarajjhayanani Terapanth
Author(s): Tulsi Acharya, Mahapragna Acharya
Publisher: Jain Vishva Bharati
View full book text
________________
ક્ષુલ્લક-નિર્ગુન્શીય
૧૯૩
૧૯૩
અધ્યયન-૬: શ્લોક ૭-૮ ટિ ૧૫-૧૮
૧. વ્યક્તિ ભયના કારણે હિંસા કરે છે. ૨. વ્યક્તિ વેરને વશ થઈ બદલાની ભાવનાથી હિંસામાં પ્રવૃત્ત થાય છે. અહિંસાની આરાધના માટે હિંસાના બધા કારણોથી નિવૃત્ત થવું જરૂરી છે.
૧૫. પરિગ્રહ નરક છે (માથા નોર્થ)
આદાનનો અર્થ છે–પરિગ્રહ. તે નરકનું કારણ છે, એટલા માટે કારણમાં કાર્યનો ઉપચાર કરી પરિગ્રહને નરક કહી દીધું છે. તેનો બીજો અર્થ એમ કરી શકાય કે અદત્તનું આદાન નરક છે.' આચારાંગમાં હિંસાને નરક કહેલ છે. ૧૬. અહિંસક કે કરુણાશીલ મુનિ (રો)
ચૂર્ણિકાર અનુસાર જુગુપ્સાનો અર્થ “યંગ છે. જે અસંયમ પ્રત્યે જુગુપ્સા કરે છે, તે જુગુપ્સી છે. શાત્યાચાર્યું અને નેમિચન્દ્ર તેનો અર્થ–આહાર કર્યા વિના ધર્મ કરવામાં અસમર્થ શરીર પ્રત્યે જુગુપ્સા કરનાર એવો કર્યો
પહેલા અર્થનો ધ્વનિ છે–અસંયમ પ્રત્યે જુગુપ્સા કરનાર અને બીજાનો ધ્વનિ છે–શરીરની અસમર્થતા પ્રત્યે જુગુપ્તા કરનાર. તાત્પર્યાર્થમાં “છી’નો અર્થ છે–અહિંસક, કરૂણાશીલ. જે સંયમી હોય છે તેનામાં આ બંને ગુણો હોય છે. ૧૭. પોતાના પાત્રમાં ગૃહસ્થ દ્વારા પ્રદત્ત (મધ્ય પારિત્ર)
રે કહ્યું છે–સંયમી જીવનના નિર્વાહ માટે પાત્ર આવશ્યક છે. તે પરિગ્રહ નથી. મુનિ પોતાના પાત્રમાં ભોજન કરે, ગૃહસ્થના પાત્રમાં ભોજન ન કરે. આના સમર્થનમાં શાન્તાચાર્યે “ પુલi" (દશવૈકાલિક દીપ૨) શ્લોક ઉદ્ધત કર્યો છે. તેમણે આ ઉદ્ધરણ પૂર્વે ‘શથમવાવાનો ઉલ્લેખ કર્યો છે.”
પણ સિરખાવો–બૌદ્ધોનું છઠું ધુતાંગ a-fપંડિકા' (વિશુદ્ધિ મા શર, પૃ. ૬૦)
૧૮. તત્ત્વને (માયર)
ચૂર્ણિકારે આનું સંસ્કૃત રૂપ “બારિત અને શાન્તાચાર્યે ‘કાર્ય કર્યું છે. નેમિચન્દ્ર “માયરિય' પાઠ માનીને તેનું સંસ્કૃત રૂપ મારિ' કર્યું છે. “રિત’નો અર્થ આચાર, ‘મા’નો અર્થ તત્ત્વ’ અને ‘વારિક'નો અર્થ પોતપોતાના આચારમાં થનારું અનુષ્ઠાન એવો છે." ૧. (ક) નરાધ્યયન ગૂ, પૃ. ૨૨
निष्परिग्रहतया पात्रस्याप्यग्रहणमिति कस्यचिद् व्यामोह इति (ખ) વૃત્તિ , પત્ર રદ્દદ્દ !
ख्यापनार्थ, तदपरिग्रहे हि तथाविधलब्ध्याद्यभावेन ૨. કયારો શ રા
पाणिभोक्तृत्वाभावाद्गृहिभाजन एव भोजनं भवेत्, तत्र च ૩, ૩રાધ્યયન યૂઝિ, પૃ. ૨૨ : ૩છા–સંગનો, લિં તિ? बहुदोषसम्भवः, तथा च शय्यम्भवाचार्य:असंजमम्।
पच्छाकम्मं पुरेकर्म, सिया तत्थ ण कप्पइ। ४. (6) बृहवृत्ति, पत्र २६६ : जुगप्सते आत्मानमाहारं विना
एयमटुंण भुंजंति, णिग्गंथा गिहिभायणे॥ ધર્મઘુરીથરામપત્યેવનો ગુણ
૭. સત્તાવન પૂfજ, ૫. ૨૨ : સવારે વિણTad, (ખ) સુવિધા, પત્ર ૨૨.
आचरणीयं वा। ५. उत्तराध्ययन चूर्णि, पृ. १५२ : पाति जीवानात्मानं वा तेनेति ८. बृहवृत्ति, पत्र २६६ : 'आयरियं' ति सूत्रत्वात् आराद्यातं
पात्रं, आत्मीयपात्रग्रहणात् मा भूत्कश्चित्परपात्रे गृहीत्वा सर्वकुयुक्तिभ्य इत्यार्य तत्त्वम् । भक्षयति तेन पात्रग्रहणं,ण सो परिग्गह इति ।
९. सुखबोधा, पत्र ११३ : 'आचारिकं निजनिजाऽचारभव६. बृहद्वृत्ति, पत्र २६६ : पात्रग्रहणं तु व्याख्याद्वयेऽपि मा भूत् मनुष्ठानमेव ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
