Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 01 Uttarajjhayanani Terapanth

Author(s): Tulsi Acharya, Mahapragna Acharya
Publisher: Jain Vishva Bharati

Page 561

ઉત્તરઝયણાણિ
૪૯૮
અધ્યયન ૧૯: શ્લોક ૯૩ ટિ ૬૩-૬૪
जो चंदणेण बाहुं आलिंपइ वासिणा वि तच्छेइ ।
संथुणइ जो अनिंदइ महारिसिणो तत्थ समभावा ॥ શ્રીમદ્ જયાચાર્યે ભગવાન ઋષભની સ્તુતિમાં આ સામ્યયોગની ભાવનાનું આવા શબ્દોમાં ચિત્રાંકન કર્યું છે
वासी चंदन समपण, थिर-चित्त जिन ध्याया ।
इम तन-सार तजी करी, प्रभु केवल पाया ।।२।। ડૉ. હરમન જેકોબીએ આ પદનો અર્થ આ પ્રમાણે કર્યો છે– ‘અમનોજ્ઞ અને મનોજ્ઞ' વસ્તુઓ પ્રત્યે તેમના મતાનુસાર “વાસી શબ્દ અમનોજ્ઞ કે અપ્રીતિકર વસ્તુઓ માટે તથા “વન્દ્રન’ શબ્દ મનોજ્ઞ કે પ્રીતિકર વસ્તુઓ માટે વપરાયો છે.
ડૉ. જેકોબી અવચૂરીકારના અર્થ પર ટિપ્પણ કરતાં લખે છે–અવચૂરીકારે ‘વ’નો અર્થ રહેવાનું સ્થાન એવો કર્યો છે. પરંતુ મને લાગે છે કે ચંદનની સાથે વાતી શબ્દનો પ્રયોગ હોવાથી તે કોઈ દુર્ગધયુક્ત પદાર્થનો ઘાતક હોવો જોઈએ.
અવચૂરીકાર તથા જેકોબીનો અર્થ યથાર્થ નથી જણાતો. ૬૩. (માસ)
‘નના બે અર્થ થાય છે–અભાવ અને કુત્સા. અહીં “મવાળનો અર્થ છે ભોજન ન મળતાં અથવા “ખરાબ ભોજન મળે ત્યારે....*
૬૪. અપ્રશસ્ત તારોથી આવનાર (મuત્વેદિંવાર્દીિ)
આશ્રવ દ્વારા કર્મ-પુદ્ગલોનું ગ્રહણ કરવામાં આવે છે, એટલા માટે તેમને દ્વારા કહેવામાં આવે છે. આગમ-સાહિત્યમાં ક્યાંક-ક્યાંક આશ્રવ અને ક્યાંક-ક્યાંક આશ્રવઠારનો પ્રયોગ મળે છે. હિંસા વગેરે અપ્રશસ્ત દ્વારો છે. ૬૫. અધ્યાત્મ-ધ્યાન-યોગ દ્વારા પ્રશસ્ત તથા ઉપશમ પ્રધાન શાસનમાં રહેનાર (મક્ખફાઈનો હિં પત્થર માસ)
યોગ શબ્દને અધ્યાત્મ અને ધ્યાન બંને સાથે જોડી શકાય છે–અધ્યાત્મ યોગ, ધ્યાન યોગ. જૈન શાસન દમનું શાસન છે. તેમાં દમનાં પ્રશસ્ત સાધનો જ માન્ય છે. અપ્રશસ્ત સાધનો વડે દમ કરવાનું જૈન સાધના પદ્ધતિમાં વાંછનીય નથી. અધ્યાત્મ યોગ અને ધ્યાન-યોગ–એ દમનાં પ્રશસ્ત સાધનો છે. અધ્યાત્મ યોગ વડે વ્યક્તિ પોતાની અંતચેતના સુધી પહોંચે છે અને શુદ્ધ ચેતનાની અનુભૂતિનો અભ્યાસ કરે છે. તે ધ્યાન દ્વારા સમાધિ સિદ્ધ કરીને સમય-સમયે ઊઠતા તરંગોને શાંત અને ક્ષીણ કરે છે. આ બળપ્રયોગ વડે કરવામાં આવનાર દમન નથી, પરંતુ સાધના દ્વારા કરવામાં આવનાર ઉપશમન છે. આ પ્રશસ્ત દમની અવસ્થામાં જ જિનશાસન કે આત્માનુશાસન ઉપલબ્ધ થાય છે."
વૃત્તિકારે અધ્યાત્મ-ધ્યાન-યોગનો અર્થ–શુભ ધ્યાનનો વ્યાપાર એવો કર્યો છે.” ૧. ઉપદેશમાના, ૧ ૨ ૩
(ખ) તાપ, બા૨૦૨; 'મો , ૧૪: પંઢ માસવારી ૨. રવીણ શાખા
પUUત્તિ ... ૩. તે યુવા મોરી ફુટ, Vol.XLV, Page 11. પુટનોટ ६. बृहद्वृत्ति, पत्र ४६५ : 'अप्रशस्तेभ्यः' प्रशंसाऽनास्पदेभ्यः
1. Apparently he gives vasa the meaning dwell- ‘ચ્ચ: વાર્નનોપો હિંસચ્ચિઃ | ing but I think the juxtaposition of Candana calls ૭. એજન, પત્ર ૪૬૬ : અધ્યાત્મત્યાત્મનિ ધ્યાનયોજા:for a word denoting a bad smelling substance, per
शुभध्यानव्यापारा-अध्यात्मध्यानयोगास्तैः, अध्यात्म ग्रहणं haps 'ordure'.
तु परस्थानां तेषामकिञ्चित्करत्वाद्, अन्यथाऽतिप्रसंगात्, ४. बृहवृत्ति, पत्र ४६५ : नत्राऽभावे कुत्सायां वा, ततश्चाशन
प्रशस्तः प्रशंसास्पदो दमश्च-उपशमः शासनं च-सर्वज्ञागस्यभोजनस्याभावे कुत्सिताशनभावे वा।
मात्मकं यस्य स प्रशस्तदमशासन इति । ૫. (ક) રસમાનિયં: રૂ. ૨૨ પંવાવિન્નીયા...