Book Title: Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 01 Uttarajjhayanani Terapanth
Author(s): Tulsi Acharya, Mahapragna Acharya
Publisher: Jain Vishva Bharati
View full book text
________________
ઉત્તરષ્નયણાણિ
૨૧૮
અધ્યયન-૭ શ્લોક ૨૧, ૨૪ ટિ ૨૯-૩૩
કહેવાય છે. જેમનાં કર્મો નિશ્ચિત રૂપે ફળ આપનારા હોય છે, તેઓ કર્મ-સત્ય કહેવાય છે. “Hસડ્યા ૪ grfrળો' આ અર્થાન્તરન્યાસ છે.
૨૯. વિપુલ શિક્ષણ (વિના સિવવા)
શિક્ષણ બે પ્રકારનું હોય છે–પ્રહણ અર્થાત જાણવું અને આસેવન અર્થાત્ જાણેલા વિષયનો અભ્યાસ કરવો. જ્ઞાન વિના આસેવન સમ્યફ નથી થતું અને આસેવન વિના જ્ઞાન સફળ નથી થતું. એટલા માટે જ્ઞાન અને આસેવન બંને મળીને જ શિક્ષણને પૂર્ણ બનાવે છે. જે વ્યક્તિઓનું શિક્ષણ વિપુલ હોય છે–સમ્યકુ-દર્શન-યુક્ત અણુવ્રતો કે મહાવ્રતની આરાધના વડે સમ્પન્ન હોય છે તેઓ દેવલોકમાં ઉત્પન્ન થાય છે. ૩૦. શીલસંપન્ન....કરનાર (સીનવંતા પ્રવીણેલા)
શીલનો અર્થ છે–સદાચાર, જે ઉત્તરોત્તર ગુણોને પ્રાપ્ત કરે છે, જે લાભોનુખ હોય છે, તેઓ સવિશેષ કહેવાય છે. ૩૧. અદીન-પરાક્રમી ( T)
ચૂર્ણિમાં “અદીન’ના ત્રણ અર્થો મળે છે–(૧) કષ્ટ-સહિષ્ણુ, (૨) અસંયમનો પરિહાર કરનાર, (૩) સદા પ્રસન્ન રહેનાર.
વૃત્તિમાં આનાં બે અર્થ મળે છે–(૧) જે એવી ચિંતાથી મુક્ત હોય છે કે મારે અહીંથી મરીને ક્યાં જવાનું છે, (૨) જે પરીષહો અને ઉપસર્ગો આવી પડતાં દીન નથી બનતો." ૩૨. દેવત્વને (વર્ષ)
અહીં સોળમા શ્લોકના ‘નાગો સેવારૂં બનું નિગમન છે. વૃત્તિકારે અહીં પ્રશ્ન ઉપસ્થિત કર્યો છે કે અહીં દેવત્વના લાભની વાત શા માટે કરવામાં આવી ? વાસ્તવમાં મુક્તિધામની વાત કરવી જોઈતી હતી. આનું સમાધાન આપતાં તેઓ કહે છે–આગમો સૈકાલિક હોય છે, કોઈ સમય-વિશેષનાં હોતાં નથી. વર્તમાનકાળમાં વિશિષ્ટ સંહનનના અભાવમાં મુક્તિની પ્રાપ્તિ અસંભવિત છે, એટલા માટે અહીં ‘દેવત્વની વાત કહેવામાં આવી છે. વૃત્તિની આ વ્યાખ્યાથી પ્રસંગાન્તર થઈ જાય
૩૩. આ અતિ સંક્ષિત આયુષ્યમાં (સદ્ધિમિ નાઈ)
આ કાળમાં મનુષ્યનું સામાન્ય આયુષ્ય સો વર્ષનું માનવામાં આવે છે. આનાથી વધુ આયુષ્યવાળા મનુષ્યો ઘણા થોડા હોય १. बृहद्वृत्ति, पत्र २८१ : कर्मणा-मनोवाक्कायक्रियालक्षणेन ६. बृहद्वृत्ति, पत्र २८२ : अदीनाः कथं वयममुत्र भविष्याम सत्या-अविसंवादिनः कर्मसत्याः।
इति वैक्लव्यरहिताः परिषहोपसर्गादिसम्भवे वा न दैन्यभाज એજન, પત્ર ૨૮:સત્યન-વચ્ચહનન વખff- इत्यदीनाः। ज्ञानावरणादीनि येषां ते सत्यकर्माणः।
૭, વૃત્તિ , પત્ર ૨૮૨: નગુ તત્ત્વતો તિવ નામ:, ૩. સુહવા , પત્ર ૨૨૨: ‘શિક્ષા' પ્રહiડડવનાભિ ! तत् किमिह तत्परिहारतो देवगतिरुक्तेति ? उच्यते, सूत्रस्य ૪. દવૃત્તિ, પત્ર ૨૮૨ : વિપુના'નિઃશક્ષિતત્વરિત વિત્યા- त्रिकालविषयत्वात्, मुक्तेश्चेदानी विशिष्टसंहननाभावतोऽचाराणुव्रतमहाव्रतादिविषयत्वेन विस्तीर्णा।
भावाद् देवगतेश्च छेवढेण उगम्मइ चत्तारि उ जाव आदिमा ५. उत्तराध्ययन चूर्णि : पृ. १६५ : णो दीणो अद्दीणो इति कप्पा' इति वचनाच्छेदपरिवर्तिसंहननिनामिदानींत
अद्दीणो णाम जो परीसहोदए ण दीणो भवति, अथवा नानामपि सम्भवादेवमुक्तमिति । रोगिवत् अपत्थाहारं अकामः असंजमं वज्जतीति अदीन:, जे पुण हृष्यन्ति इव ते अद्दीणा ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
