Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 01 Uttarajjhayanani Terapanth

Author(s): Tulsi Acharya, Mahapragna Acharya
Publisher: Jain Vishva Bharati

Page 378

બહુશ્રુતપૂજા
૩૧૫
અધ્યયન ૧૧ : શ્લોક ૨૫-૨૮ ટિ ૩પ-૩૮
જ અભિપ્રેત છે. ૧
૩૫. નક્ષત્ર (નવૃત્ત)
નક્ષત્રો સત્યાવીસ છે. તેમનાં નામો આ પ્રમાણે છે
(૧) અશ્વિની (2) ભરણી (૩) કૃતિકા (૪) રોહિણી (૫) મૃગશિર (૬) આદ્ર (૭) પુનર્વસૂ (૮) પુષ્ય (૯) આશ્લેષા (૧૦) મઘા (૧૧) પૂર્વાફાલ્ગની (૧૨) ઉત્તરાફાલ્ગની (૧૩) હસ્ત (૧૪) ચિત્રા (૧૫) સ્વાતિ (૧૬) વિશાખા (૧૭) અનુરાધા (૧૮) જયેષ્ઠા (૧૯) મૂળ (૨૦) પૂર્વાષાઢા (૨૧) ઉત્તરાષાઢા (૨૨) શ્રવણ (૨૩) ધનિષ્ઠા (૨૪) શતભિષક (૨૫) પૂર્વભાદ્રપદા (૨૬) ઉત્તરભાદ્રપદા અને (૨૭) રેવતી.
૩૬. સામાજિકો (સમુદાયવૃત્તિવાળાઓ)નો કોઠાર (સામાં શો )
આજકાલ જેવી રીતે સામુદાયિક અભંડાર હોય છે, તેવી જ રીતે પ્રાચીન કાળમાં પણ સામુદાયિક અભંડારો હતા. તેમાં વિવિધ પ્રકારના અનાજ રાખવામાં આવતા. ચોર, અગ્નિ, ઉંદર વગેરેથી બચાવવા માટે તેમની પૂરેપૂરી સુરક્ષા કરવામાં આવતી. તે અન્નભંડારોને “કોઠાગાર' અથવા “કોઠાકાર' કહેવામાં આવતા.
૩૭. (શ્લોક ૨૭)
પ્રસ્તુત શ્લોકમાં જંબૂ વૃક્ષની ઉપમા વડે બહુશ્રુતને ઉપમિત કરવામાં આવેલ છે. જંબૂ વૃક્ષ જંબૂદ્વીપમાં અવસ્થિત છે. આ દીપનો અધિપતિ છે અનાદૃત નામનો વ્યંતર દેવ જંબૂ વૃક્ષ આ જ દેવનું નિવાસસ્થાન છે. આ વૃક્ષનું બીજું નામ છે–સુદર્શન. તે વસ્તુતઃ પૃથ્વીકાયિક હોય છે. તે દુમનું અનુકરણ કરતું હોવાથી તુમ કહેવાય છે.
વિશેષ વિવરણ માટે જુઓ–જંબુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ, ૪૧૪૬-૧૬૦.
૩૮. (સ્નિતા, સયા નીહ્નવંતપવહા)
નિના–અહીં સલિલાનો પ્રયોગ નદીના અર્થમાં કરવામાં આવ્યો છે.'
સીયા વીનવંતવિહા–નીલવાન મેરુપર્વતની ઉત્તરમાં અવસ્થિત વર્ષધર પર્વત છે. સીતા નદી આ પર્વતમાંથી નીકળે છે. આ સૌથી મોટી નદી છે અને અનેક જળાશયોથી વ્યાપ્ત છે. ૧. વૃદવૃત્તિ, પન્ન રૂ૫૨ : ‘ત્તિન' છ'રિવા.'સૂર્ય,
૫. વૃઇવૃત્તિ, પત્ર રૂ૫૬ : #g-ધાન્યપન્યાને માस हि ऊर्ध्व नभोभागमाक्रामन्नतितेजस्वितां भजते अवतरंस्तु
तदाधारभूतं गृहम्, उपलक्षणत्वादन्यदपि प्रभूतधान्यस्थानं, न तथेत्येवं विशिष्यते, यद्वा उत्थान-प्रथममुद्गमनं तत्र चायं
यत्र प्रदीपनकादिभयात् धान्यकोष्ठाः क्रियते तत् न तीव इति तीव्रत्वाभावख्यापकमेतत्, अन्यदा हि
कोष्ठागारमुच्यते, यदि वा कोष्ठान् आ-समन्तात् कुर्वते तीव्रोऽयमिति न सम्यग् दृष्टान्तः स्यात् ।
तस्मिन्निति कोष्ठाकारः। ૨. એજન, પત્ર રૂ? : સTI :-સમૂર્ત સમવાયત
૬. એજન,પત્ર રૂ૫૨:નિર્જન્નત્નમમતતિ, મામામાનવ-સમૂજવૃત્તો નીલાપોટ્ટા રે
કૃતિકાત્વા સનિન–ની . ૩. એજન પત્ર રૂ૫૨ : નાના-૩ને પ્રશ્નારાજ થાન
૭. એજન, ‘શીતા' શીતાનાની, નીતવીમેરોત્તર શિ शालिमुद्गादीनि तैः प्रतिपूर्णो-भृत: नानाधान्यप्रतिपूर्णः।
वर्षधरपर्वतस्ततः...प्रवहति....नीलवत्-प्रवहा वा। ૪. એજન, પત્ર રૂ૫૨ : સુક-હરિપુરુષારિવ્યાપાર
८. उत्तराध्ययन चूर्णि, पृ. २००:सीता सव्वणदीण महाया बहूहिं रक्षित:-पालितो दस्युमूषिकादिभ्यः सुरक्षितः ।
च जलासतेहिं च आइण्णा।