Book Title: Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 01 Uttarajjhayanani Terapanth
Author(s): Tulsi Acharya, Mahapragna Acharya
Publisher: Jain Vishva Bharati
View full book text
________________
ઉત્તરજીયાણિ
૧૯૬
અધ્યયન-૬ : શ્લોક ૧૪-૧૫ ટિ ૨૬-૩૦
૨૬. (પુત્રવિયટ્ટાણ, રૂમ રેઢું સમુદ્ધ).
પ્રસ્તુત બે ચરણોમાં શરીરના ધારણ અને પોપણ કરવાની અયુક્તતાનો સટીક ઉત્તર છે. શરીરને ધારણ કરવાનો અને તેને યોગ્ય આહાર વડે પુષ્ટ રાખવાનો એકમાત્ર ઉદ્દેશ્ય એ છે કે પૂર્વસંચિત કર્મોનો ક્ષય કરી શકાય અને સંયમના પાલન દ્વારા નવા કમને રોકી શકાય. શરીર-ધારણનો આ આધ્યાત્મિક અથવા પારમાર્થિક હેતુ છે.
૨૭. કર્મના હેતુઓ (મૂળ ૩)
ચૂર્ણિકા અવિદ્યા અને રાગ-દ્વેષને કર્મબંધના હેતુઓ માન્યા છે. વૃત્તિ અનુસાર કર્મ-બંધના ઉપાદાન હેતુઓ છેમિથ્યાત્વ અને અવિરતિ, ૨૮. મૃત્યુની પ્રતીક્ષા (જાનકી)
ચૂર્ણિકારે આનો અર્થ–પંડિત-મરણના કાળની આકાંક્ષા કરનાર અથતું આજીવન સંયમની ઇચ્છા કરનાર–કર્યો છે.
શાન્તાચાર્યું અને નેમિચન્દ્ર આનો અર્થ ક્રિયોચિત કાળની આકાંક્ષા કરનાર એવો કર્યો છે. ‘ાનવી જંત્ર' –આ બે શબ્દો આચારાંગ ૧૩૩૮માં જેમના તેમ આવ્યા છે. ૨૯. આહાર અને પાણીની (fપડા પાછાક્ષ)
આ શ્લોકમાં માત્ર બે શબ્દો-અને ન–આવ્યા છે. અન્યત્ર અનેક સ્થાનોમાં–૩૧i, , gવું, સામં–આવા ચાર શબ્દો આવે છે. ચૂર્ણિકારે ‘પિંડ' શબ્દને અસન, ખાદ્ય અને સ્વાદ–આ ત્રણેનો સૂચક માન્યો છે. મુનિ ખાદ્ય અને સ્વાદ્યનો ઘણાભાગે ઉપભોગ કરતા નથી, એવો વૃત્તિકારોનો મત છે. અભયદેવસૂરિએ પણ સ્થાનાંગ-વૃત્તિમાં આવો જ મત દર્શાવ્યો છે. ચૌદ પ્રકારના દાન જે બતાવવામાં આવ્યા છે તેમાં ખાદ્ય અને સ્વાદ્ય પણ સમ્મિલિત છે. આ બંને પ્રકારોના ઉલ્લેખો વડે એમ સમજી શકાય છે કે તેમનો એકાંતિક નિષેધ નથી.
૩૦. (ત્રિદિંર વેળા, નૈવમાયા સંગા)
સન્નિધિનો અર્થ છે–અશન વગેરે સ્થાપિત કરીને રાખવાં, બીજા દિવસ માટે તેનો સંગ્રહ કરવો. નિશીથ ચૂર્ણિમાં થોડા સમયમાં જ વિકૃત થઈ જનાર પદાર્થો દૂધ, દહીં વગેરેના સંગ્રહને સંનિધિ અને લાંબા સમય સુધી ન બગડનાર પદાર્થો ઘી, તેલ વગેરેના સંગ્રહને સંચય કહેવામાં આવેલ છે.૧૦
૧. ઉત્તરપ્શયન વૂળ, પૃ. ૨૫ : २. बृहद्वृत्ति, पत्र २६८ : कम्मणो-ज्ञानावरणादेः, हेतु-उपादान
कारणं मिथ्यात्वाविरत्यादि। 3. उत्तराध्ययन चूर्णि, पृष्ठ १५५ : कालनाम यावदायुषः तं ___पंडितमरणकालं काइक्षमाणः। ४. (७) बृहद्वृत्ति, पत्र १६८, १६९ : कालं अनुष्ठानप्रस्तावं
काक्षत इत्येवंशीलः कालकांक्षी। (ખ) સુવવધા, પત્ર ૨૨૪T. ५. उत्तराध्ययन चूर्णि, पृ. १५५ : पिण्डग्रहणात् त्रिविध
आहारः। દ, (ક) વૃ ત્ત, પત્ર રદ૬ : પિugશ્ય' મોતના ત્રણ
'पानस्य च' आयामादेः खाद्यस्वाद्यानुपादानं च यतेः
प्रायस्तत्परिभोगासम्भवाद् । (ખ) મુaધા , પત્ર ૨૨૬ ૭. હvi૧ : નો પUTમોયUT.
वृत्ति, पत्र ४२२ : खाद्य-स्वाद्ययोरुत्सर्गतो यतीनाम
योग्यत्वात्यानभोजनयोर्ग्रहणमिति। ૮. પારસ ૨ : HTTTTTTPસાફt.....પત્નિા
भेमाणस्स विहरित्तए। ૯. વૃદહૂત્તિ, પત્ર રદ્દ : સન્નિધ:-પ્રત વિત્યા
द्यभिसन्धितोऽतिरिक्ताशनादिस्थापनम् । ૧૦.નિશીથff, દેશ% ૮, મૂત્ર ૨૮
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
