Book Title: Yogdrushti Samucchay Part 01
Author(s): Bhuvanbhanusuri, Padmasenvijay
Publisher: Divyadarshan Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020952/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tha0] raSTi vyAkhyAno bhAga 1 : vyAkhyAtA : pa.pU.A. zrI vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja For Private and Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI kalyANa pArzvanAthAya namaH 1444 zAstranirmAtA tarkasamrATa jainAcArya pU. AcArya zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAje racela yogadaSTi samuccaya mahAzAstra paranAM vyAkhyAno bhAga - 1 : vyAkhyAtA: vardhamAnataponidhi darzanazAstranipuNapati pUjayapAda AcAryadevazrI vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja : avataraNakAra: pU. munirAjazrI kalparatnavijayajI mahArAja : saMpAdaka: pU. paMnyAsa zrI pAsenavijayajI gaNivara For Private and Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ' ja * prakAzaka che. divyadarzana TrasTa C/0. kumArapALa vi. zAha 39, kalikuMDa sosAyaTI, ghoLakA - 387 810. ji. amadAvAda. ke " jana che bIjI AvRtti vi.saM. 2049, kiMmata paDatara - rU. 60-00 mUlya - rU. 3pa-00 - - saujanya 0 zrI copATI jaina saMgha zrI kalyANa pArzvanAtha jaina derAsara upAzra copATI, muMbaI - 7 haste : pramukha zrI manasukhalAla dhanajIbhAI vorA kumArapALa vi. zAha 39, kalikuMDa sosAyaTI, dhoLakA - 387 810. phona : 22296 | 23981 0 prApti sthAna che. divyadarzana TrasTa bharatakumAra caturadAsa 868, kALuzInI poLa, kALupura, amadAvAda - 380 001. phona : 384273 mudraka: lAkrieTA (4/5, je. pI. yavara, TAgora roDa, rAjakoTa. phona : 45078) TAIpa seTIMgaH oma komyunIkezana, rAjakoTa. For Private and Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prakAzakanuM saMvedana 101 vizvavatsala zrI tIrthaMkaradeva sthApita zrI A mATe ame pUjaya vAcanApradAtA AcArya caturvidha saMghamAM prAcInakALathI ja suvihita bhagavaMta zrImad vijaya bhuvanabhAnuM sUrIzvarajI AcAryabhagavaMtonI nizrAmAM tAttvikazAstra granthonI mahArAjA sAhebanA atyaMta RNI chIe. taduparAMta je vAcanAo ane vyAkhyAnonAM zubha Ayojano thatA avataraNo uparathI A grantha pragaTa thaI zakyo te AvyA che te ghaNA AnaMdanI vAta che. vAcanAonA avataraNone zabdadeha ApavAmAM bahumUlya parizrama karanAra pUjayazrInA aMtevAsI pU. vi.saM. 2038 varSe pAlanapura saMghanA jaina munirAjazrI kalparatnavijayajI ma. tathA A mitramaMDaLa taraphathI 5. pU. nyAyavizArada vAcanAonuM prasthAkAre saphaLa suMdara saMpAdana karanAra AcAryadevazrIne saparivAra cAturmAsa padhArI tAttvika pUjaya munirAjazrI padmasenavijayajI ma. (hAla vAcanAono amUlya lAbha ApavA mATe AgrahabharI pU.paMnyAsa) nA temaja vihaMgAvalokana- prastAvanA vinaMtI thaI. pUjayazrIe samagra cAturmAsa daramyAna lakhI ApavA badala pU. munirAjazrI jayasuMdara prAta:kALe zAnta praphullita vAtAvaraNamAM pUjayapAda zrI vijayajI ma.(hAla pU.paMnyAsa) nA paNa ame RNI haribhadrasUrijI mahArAja viracita zrI yogadaSTi chIe. A granthanI zuddha presa kopI taiyAra karI samuccaya jevA arthagaMbhIra granthanA gUDha bhAvo prakAzita ApanAra vayovRddha pU. munirAjazrI hitezvaravijayajI karatI tAtvika chaNAvaTavALI vAcanAo ApI. mahArAjanA paNa amo RNI chIe. caturvidha zrI saMghe vAcanAono sAro lAbha pUjayazrInI vAcanAo pratye sakaLa saMghamAM sAruM lIdho. pAlanapura saMghanA zrI jaina mitra maMDaLanA AkarSaNa pravartatuM AvyuM che. A vyAkhyAna granthamAM je AgevAna bhAIone bhAvanA thaI ke AvI uttama uttama tattvabharapUra jIvanotthAnanI sAmagrI vAcanAo jo graMthAkAre pragaTa thAya to vartamAna ane patharAyelI che tenAthI tattvajijJAsu varga khUba ja bhAvi sakaLa saMghane ghaNo lAbha thAya. tethI pUjaya lAbhAnvita thaze- AnaMdita thaze ane aMtaranA AcArya bhagavaMtazrIne graMtha taiyAra karI ApavA vinaMti umaLakAthI vadhAvaze emAM koI zaMkA nathI. granthanA karI. tenA zubha pariNAme pUjayazrInA pravacano prAraMbhamAM ApelI vistRta anukramaNikA vAcakone prakAzita karatAM amArA TrasTane A vAcanAo paNa ghaNI anukuLatA Apaze tathA je vistRta prastAvanA che. prakAzita karavAno uttama lAbha prApta thayo hato. tenI tene taTasthabhAve, pUrvagrahamukatapaNe zAMta citte prathama AvRtti alabhya thatAM A bIjI AvRtti vAMcanArA sAcA jijJAsuo have samajI gayA che ke prakAzana karavA mATe zrI copATI jaina saMgha, zrI ekAntavAdatimirabhAnu pUjayazrInA zAstrAnusArI kalyANa pArzvanAtha jaina derAsara copATI pravacano aMge je aNasamajabharelo binajarUrI vivAda muMbaI-7nA pramukha zrI manasukhalAla dhanajIbhAI irAdApUrvaka UThAvAyo che te pAyA vagarano che. vorAne vinaMtI karatAM temanA saujanyapUrNa Arthika AvA uttama grantharatnanA svAdhyAyathI mumukSu sahayogathI A graMtha taiyAra thai zakayo che. te badala jIvo Atmazreya siddha kare te ja zubhecchA. copATI zrI saMghanuM amo hArdika anumodana karIe prakAzaka - divya darzana TrasTa chIe. kumArapALa vi. zAha For Private and Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vihaMgAvalokana lekhaka: pU. vidvAna munirAjazrI jayasuMdaravijayajI mahArAja (hAla - pU. paMnyAsazrI jayasuMdaravijayajI mahArAja) sakala zrI jaina saMghanA sadbhAgye, tArkika saraNIne mukhya imAratarUpe caNIne enI AjAbAju ziromaNi- jainazAsananA zaNagAra 5.pU. AcArya anya darzananI hakIkato ane paribhASAonA deva zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjanI uttama prasAdI alaMkArothI zaNagAravAnuM khUba ja mahattvapUrNa kArya jevA yogadaSTi samuccaya" nAmanA adbhuta grantha prastuta karyuM che. upara nyAyavizArada pUjayapAda AcAryabhagavaMta zrImad jainadarzanamAM yoga - vijaya bhuvanabhAnasUrIzvarajI mahArAja sAhebe karelA mArmika vyAkhyAno granthArUDha thaIne jaina zAstromAM "yoga' zabda prAcIna kALathI ja jijJAsu-mumukSu abhyAsI varganA karAlaMkAra banI rahyA vaparAto Avyo che. mana vacana ane kAyAnI che e asIma AnaMdanI vAta che. pravRttine jIvanA yoga rUpe oLakhAvavAmAM AvI che. zrI jainazAsana vizvamAM ajoDa che, advitIya che, vikAsakramanA 13mA guNasthAnaka sudhI jIvane sayogIrUpe oLakhavAmAM Avyo che, jayAre 14 mA ane addabhuta paNa che. enI eka eka vAto eka ayogIrUpe oLakhAvyo che. bAjA vizvanA gUDha rahasyonuM anAvaraNa kare che. bIjI guNasthAnake jainazAsananI A vAta ghaNI ja sUcaka ane mahattvanI bAju anta:cakSune tejasvI banAve che, to trIjI bAjA che ke "yoga' e jIvanuM carama lakSya nathI, paraMtu aMdhArI amAsanA jevI kalikAlanI rAtrimAM mukitanA ayoga' arthAta tattvakAya avasthA e aMtima lakSya pravAsIne sacoTa ane saraLa mArgadarzana pUruM pADe che. kAraNa, zrI jainazAsanamAM je kAMI kahevAyuM che te che. e avasthAmAM pahoMcavA mATe azubha vItarAga sarvajJa paramAtmAnI puNyavANInI saravANI mana-vacana-kAyayogano nirodha ane zubha prazasta jevuM che. emAM koi adhUrapa nathI, saMdigdhatA nathI, mana-vacana- kAyayoganuM pravartana anivArya che. anizcitatA jevuM kazuM nathI. zrI jaina zAstro ane jaina adhyAtmanA kSetramAM "azubha yogano nirodha' e zAsananI nItiono bArIkAI ane UMDANathI arthamAM kALa jatAM yoga zabda rUDha banI gayo che. abhyAsa karyo pachI "duniyAmAM je kAMI abhyasanIya pAtaMjala yogasUtramAM cittavRtti nirodhane yoga kahyo che te badhuM ja A mahAzAsanamAMthI prasturita jharaNAo che, emAM paNa upAdhyAyajI mahArAje "kilaSTa jevuM che' AvA niSkarSa upara AvyA vinA rahevAtuM cittavRttiono nirodha' Avo mahattvano pariSkAra nathI. eTale ja zrImad upAdhyAya yazovijayajI sUcavyo che, zrI jainazAsanamAM yoga zabdano mAtra mahArAje tyAM sudhI kahyuM che ke anya darzananI vAtone, vRttinirodha" evo saMkucita artha karavAmAM Avyo parArdha (eka moTI saMkhyA) mAM sonI saMkhyAnI jema, nathI kiMtu "kSe yonanAr go : sarvopa gharmasamAviSTa karI dekhADatA na AvaDe to sAco vyApaIR:' e ukita vaDe nIcethI mAMDIne uparanA jJAnagarbhita vairAgya nathI. (juo adhyAtmasAra pagathiyA sudhInA tamAma mokSasAdhaka dharmavyApArane 2/3s). A daSTithI joIe to 5. haribhadrasUrijI 'yoga' rUpe oLakhAvyo che. eTale zrI jainazAsanamAM mahArAje A yogadaSTi samuccayamAM jainazAsananI 'yoga' tattvane sAMgopAMga oLakhavA mATe koI ekAda For Private and Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAstra vAMcI levAthI kAma sarI jatuM nathI, judA judA bane to korI yogacarcAnuM kAMI phaLa rahetuM nathI. pU. zAstromAM yoganuM judI judI aneka zailIthI nirUpaNa haribhadrasUrijI mahArAje yogabiMdumAM eka khUbaja karAyeluM che. prAcInamAM prAcIna Avazyaka niryukita mArmika zloka (509)mAM jaNAvyuM che ke - "jema zAstramAM zrI bhadrabAhu svAmIe gAyaT mUDha cittavALA manuSyo putra-patnI vagereno saMsAra (yogAdhyayana)mAM saMgraha karavA yogya 32 prakAranA Ubho kare che, tema zuddha yoganA abhyAsa vagaranA yoga dekhADayA che. zrI haribhadrasUri mahArAje vidvAna, paMDito zAstramaya saMsAra Ubho kare che.' yogaviMzikA" prakaraNamAM "sthAna-ursa-artha- AnAthI e phalita thAya che ke zAstrono abhyAsa zuddha Alambana-nirAlambana' pAMca bhedathI pogaprakriyA yogAbhyAsanI sAdhanA mATe che, nahIM ke tathyahIna dekhADI che. "yogazataka' granthamAM teoe vAda-vivAdanI paraMparA laMbAvavA mATe. anyathA e satajJAna-sadarzana-saccAritranA saMbaMdhane nizcaya- paNa eka saMsAra ja banI jAya che. pataMjalie paNa daSTithI ane enA hetabhata guravinayAdine kahyuM che ke anizcitavAda ane prativAdamAM paDayA vyavahAraSTithI yoga kahyo che. teoe ja yoga- rahenArA, tala pIlanArI ghANInA baLadanI jema bindumAM adhyAtma-bhAvanA-dhyAna-samatA-vRttisaMkSaya kayAreya tattvanA rahasyane pAmI zakatA nathI. eTale A pAMca bhedathI yoganI prarUpaNA karI che. teoeja sadyoganA abhyAsIo haMmezA zAstronA tAtparyane yogadaSTisamuccaya'mAM ATha dRSTinA bhedathI yoganuM najara samakSa rAkhIne, tathA je nayathI pote prarUpaNA nirUpaNa karyuM che, ane enA prathama zlokanA kare che tenAthI bhinna bhinna nayanI prarUpaNAo : vivaraNamAM ja sUcita karyuM che ke vistArathI yoganuM sApekSabhAva rAkhIne ja zAstrIya padArthonI carcA kare nirUpaNa uttarAdhyayana-yoganirNayAdimAM karAyeluM che. che. carcA paNa mAtra khaMDana-maMDananA AMtarika rasane kalikAlasarvajJa zrI hemacandrasUri mahArAje potAnA lIdhe nahIM kiMtu zuddha jijJAsAbhAvathI athavA ajJone yogazAstramAM jJAnadarzanacAritra- ratnatrayIne yoga sujJa banAvavAnA zubha AzayathI kare che. enAthI eka kahyo che, tathA pAMcasamiti- traNa gupti A ATha lAbha e thAya che ke je lokoe zAstronI mAtra pravacanamAtAne paNa yogarUpe oLakhAvI che. AnAthI ekataraphI vAto sAMbhaLI ke vAMcIne keTalAka e phalita thAya che ke zrI jainazAsanamAM yoga mAtra majabUta abhiprAyo bAMdhI lIdhA hoya che te dhyAna ke samAdhi rU5 ja nathI, paraMtu teno artha ane dAgamAM pariName te parve ja teone anya tarakI tenI prakriyA ghaNAM ja vyApaka che. TUMkamAM ema kahI zAstronI vAto jANavA maLavAthI pUrvabaddha zakAya ke mukti prApaka koI paNa sAdhanAnuM nAma ja abhiprAyone pariskRta karI levAnI taka maLe che. yoga che. jainetara pAtaMjalayogAdi granthomAM je yoganI prakriyAnuM digdarzana che tenA karatAM jaina granthomAM eka udAharaNa ApuM, vi.saM. 2017mAM yoganI prakriyAnuM digdarzana keTaluM vistArathI, amAruM sirohImAM comAsuM hatuM. comAsuM pUruM thayA UMDANathI ane vyApakarUpe karAyeluM che teno A pachI tyAM pATaNathI pUjayapAda vidvAna AcAryadava (te vakhate paMnyAsa zrI mukitavijayajI gaNivarya) zrI uparathI saheje Acho khyAla AvI zake che. vihAra karatAM padhAryA. zAstranI vAto karatAM karatAM meM sadyoga vinA zAstro paNa saMsAra: teozrIne kahyuM ke sAheba ! ApanA vyAkhyAnamAM meM jaina zAstromAM je vyApaka arthamAM "yoga eka vAra sAMbhaLyuM che ke sAdhu jo sarvaviratino upadeza padArthanuM vistRta vivecana upalabdha che, tenA abhyAsa karyA vinA dezaviratino upadeza kare to tene pachI paNa jo yogAbhyAsa jIvananA kSetramAM amalI na sthAvarajIvonI hatyAmAM anumatino doSa lAge ja. * putradArAdisaMsAraH puMsAM saMmUDhacetasAM / viduSAM zAstrasaMsAraH sadyogarahitAtmanAm // For Private and Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUjayazrIe kahyuM ke hA, bilakula barAbara che. pUjayazrIe AgaLa-pAchaLa barAbara saMdarbha upamitimAM evo pATha paNa che enA AdhAre tapAsIne kahyuM ke tArI vAta barAbara che. paNa A mATe bhArapUrvaka huM A vAta boluM chuM. pahelIvAra ja vAMcavAmAM AvyuM. e pachI bIjI paNa meM kahyuM- sAheba! e vAta ThIka che, paNa yogazataka granthanI svopajJa TIkAmAM (A TIkA te vakhate pahelI TUMkamAM kahevAnuM eTaluM ja ke zAstranAM ekataraphI vAra tAjI ja chapAyelI ane mArA vAMcavAmAM AvelI, pATho vAMcIne ke sAMbhaLIne je abhiprAya baMdhAyo hoya temAM) pUjayapAda zrI haribhadrasUrijI mahArAja zlo0 te zAstranA bIjI taraphanA pATho vAMcavA-jANavA 28 ane TIkAmAM bhArapUrvaka pahelAM dezaviratino maLyA pachI sujJa puruSo pahelAM bAMdhelA abhiprAya upadeza karavAnuM jaNAve che tathA khulAso kare che ke pakaDI rAkhatA nathI paraMtu emAM pariSkAra karI le che. sarvaviratino upadeza karyA pahelAM ja dezaviratinA A rIte paraspara viruddha bhAsatA bhinna bhinna vrato Ape to pelo doSa lAge paNa upadeza karavAmAM nayone avalaMbIne zAstromAM prarUpAyelA aneka nahIM.- enuM zuM? vidhAnonI paraspara sApekSatAno bodha thavAthI pUjayazrIe kahyuM ke kyAM che ? lAvo ApaNe zAstravyutpatti vadhe che, ane sArAsArano viveka joie ! eTale meM e zloka ane TIkA e granthamAMthI jAgrata thAya che. enA badale anya nAnI kADhI dekhADayA. prarUpaNAono sarvathA tiraskAra karIne khoTo UhApoha atha kimarthaM suprasiddhamAdau sAdhudharmopadeza- ke vivAda Ubho karavAthI Atmahita gumAvavAnuM thAya mulladhyAsya zrAvakadharmopadezaH? ityAha - che, yogAbhyAsa bAjA para rahI jAya che, ne bIjAone paNa yujhAhita ane abhinivezita tassA''saNNattaNao karavAnuM thAya che, tathA mAnavajIvana hArI javAya che. tammi daDhaM pkkhvaayjogaao| A vicAraNAne sadA lakSamAM rAkhanArA pUjayapAda sigdhaM pariNAmAo gurudevazrIe "yogadaSTisamuccaya' jevA arthagaMbhIra samaM paripAIIo ya mArA grantharatna upara sarva nayane sApekSa rahIne karelA vyAkhyAno catura jijJAsuvargane eka uttama svAdhyAyanuM 'tasya'- zrAvakadharmasya AsannatvAd guNasthAnakakrameNa bhAvapratipattiM prati pratyAsannaH, yathoktam Alambana puruM pADaze emAM koI zaMkA nathI. "sammattammi u laddhe paliyapuhatteNa' (vizeSA01222) A pUrve pUjayapAdazrIe zrI lalitavistarA" granthanA vivecana rUpe "paramateja' bhA. 1-2 tathA zrI ityAdi, ata eva kAraNAt 'tasmin'-zrAvakadharme paMcasUtra' granthanA vivecanarUpe "uccaprakAzanA paMthe' ddaDham' atyarthaM 'pakSapAtayogAt' Asanne hi bhAva A be grantho zrI saMgha samakSa mUkIne zAsananI uttama tastatsvabhAvasambhavena pakSapAtabhAvAt / ata eva sevA bajAvI che. e be granthonAM sujJa vAcakoe IRTIC 'zIi tUf "HTTRI-viyA rAma- niSpakSapaNe enI ma niSpakSapaNe enI mukata kaMThe prazaMsA karI che. vaLI nAtu tatakSapAte tadmAvAriti vakRtvI tathA yogadaSTisamuccaya granthanI pIThikArUpe ekavAra pUrve 'samyag' yathAsUtraM paripAlanAtazca' pariNati- paNa pUjayazrInA pravacano prasiddha thayelAM che. A jaLaneti | suprasiddhatve vAgaDaDhI sAdhudha granthonAM vAcakoe tenA svAdhyAyathI je nirjarA siddha padezasyANuvratAdipradAnakAla-viSayam, anyathokta- karI che, temAM pragaTa thatAM A navA granthathI apUrva vRddhi viparyaye doSaH / iti gAthArthaH / / 28 / / thavAnI pUrI saMbhAvanA che. For Private and Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svopajJa TIkA sahita yogadaSTisamuccaya grantha mahArAjanA "A granthanI maulikatA' dekhADanArI ghaNo saMkSipta tathA gUDha hoIne prabuddha saMskRtajJone paNa pUjayazrIe (1) ane (2) naMbaranA peregrAphamAM karelI tenA svAdhyAyathI vaMcita rahevuM na paDe e mATe rajUAta. e pachI peja 3 upara "pAtrane viziSTa pUjayapAdazrIe A graMthanI gUDhagraMthione A pamADavAnuM kAma samarthanuM e peregrApha. vyAkhyAnomAM kholI ApIne mahAna upakAra karyo che. peja mAM ziSTa puNyanI vyAkhyA. peja 7 mAM kavacit praznottaranI zailIthI to kavacita vighAnAtmaka bIjI kolamamAM karmakSaya sAdhaka zubha avyavasAyamAM zailIthI pUjayazrIe granthanA gUDha tattvone khUba ja suMdara rIte samajAvyA che. vaLI granthanAM viSayone samajavA Azrava-saMvara ane nirjarA e traNa tattvono samAveza kaI rIte thayo te. mATe jayAM anya anya viSayonI mAhitInI jarUra hatI tyAM pUjayazrIe prAsaMgika rIte rajU karavAmAM e pachI pR. 9 thI 24 mAM dharmakAya - karmakAya kayAMya saMkoca rAkhyo nathI enAthI vAcakone moTo ane tattvakAya A traNa avasthAonuM vivecana khUba ja lAbha e thaze ke prasthAntargata viSayo uparAMta paNa rdayaMgama banyuM che. A viSayathI lagabhaga ghaNAM jaina-jainetara zAstronA anya paNa aneka siddhAntonuM aparicita che ane teone AnAthI ghaNuM ja suMdara sacoTa jJAna prApta thaze, je granthanA viSayone samajavA jANavA maLaze. mATe paNa ghaNuM ja upayogI banaze. vAcakavargane eka pR. 10 mAM "adhyAtmadaMbhionI bhramaNA viSayanI jijJAsA zame ke tarataja anya viSayanI vALo peregrApha. pR. 12mAM "mokSamAM bhavyatvano nAza jijJAsA UbhI thatI rahe ane AgaLa enuM samAdhAna kevI rIte enI rajuAtamAM karmasaMyoga ane paNa maLatuM rahe e rIte grantha vAMcavAmAM tattvajJAnano tathAbhavyatva baMne anAdi hovA chatAM svabhAvarUpa rasa atUTa jaLavAI rahe evI suMdara vyAkhyAnonI zailIthI granthanA marmo pragaTa karavAmAM pUjayapAdazrIe tathAbhavyatvano nAza kaI rIte? A prazna ane enuM uttama kauzala prApta karyuM che e paramateja' vagere samAdhAna pUjayazrInI adbhuta pratibhAno paricaya granthonA vAcakone to anubhavasiddha haze ja, uparAMta ApavA mATe pUratuM che. A grantha vAMcIne paNa tevo ja anubhava thaze emAM pR. 14mAM varabodhi juduM kema? A rajuAta koI zaMkA nathI. vAstavamAM A vyAkhyAnanya aneka paNa khUba ja mArmika che. pR. 1damAM tIrthaMkarapaNAnI bahumUlya anubhavo, gUDha zAstraciMtana ane puNyAinA kAraNabhUta vIza sthAnakanAM nAma zAstravidhAnonA AMtarika rahasyonA pragaTa khajAnA sahelAithI yAda rAkhavA mATe pUjayazrIe khUba ja jevo banI gayo che. AmAM koI atizayokti lAgatI suMdara rajuAta karI che. hoya to svayaM nimnanirdiSTa sthAnonuM avalokana pR. 18mAM tIrthaMkara bhagavAnanA ananya upakAro karavA vAcakonuM dhyAna doruM chuM. ane jaina dharmanI AgavI vizeSatAonuM nirUpaNa vyAkhyAnagranthanI vizeSatAo - suMdara che. AvI aneka vizeSatAonAM, A granthamAM zarUAtamAM ja bIjA peja upara pU. haribhadrasUri TheraThera jijJAsuone darzana thaze. For Private and Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina upadezakanI kuzaLatA A vizeSatAo uparAMta, koIpaNa jAtanI A pachI mokSa sivAyanA bIjA kArya mATe ke ApattinA loka-paralokanI paugalika AzaMsA choDAvavA mATe nivAraNa mATe e pote dharmanuM ja zaraNuM le, dharmasAdhanA pUjayapAdazrIe kevI kuzaLatApUrvaka pratipAdana karyuM che kare emAM kAMI bhavanA pherA vadhatAM nathI paraMtu dharma te nIcenA phakarAo vAMcanArane barAbara khyAlamAM zraddhA vadhe che. pariNAme daDhadharmI thAya che. Avaze. - (juo peja 175) cAritra ja nahi, paNa pUjayazrI evuM jarAya icchatA nathI ke dharmazraddhALu gRhasthapaNAnI ya deva-darzana-pUjA vagere dharmakriyA paNa varga vairAgyAdine bhUlI jAya. tethI ja to pR. 117 odhadaSTi rAkhIne aihika kAmanAothI karI. dA.ta. mAM pahelAM ja kahI AvyA che ke - "darzana - pUjA "devadarzana-pUjA- Adi dharmakriyA sArI rIte karIe tribhuvanacakravartI tIrthaMkara bhagavAnanA karavA chatAM to dharmAtmAmAM khapIe, to vepAramAM zAkha sArI paDe, vAstavamAM prabhu pAsethI thoDo ya vairAgya nathI levAto, gharmI kuTuMbonI kanyAo ApaNAM dIkarAo vere eTale prabhu pAse tuccha cIjanI bhIkha maMgAya che! tema Ave" ... "ghoDIyA-pAraNuM laie to ghare vahu ne zraddhAbaLa nathI levAtuM ke "arihaMta paramAtmA acinta dIkaro janme enuM ghoDiyA-pAraNuM baMdhAya..." Ama prabhAvI che, eTale jagatanuM ya sAruM maLaze to te A viSayarAgathI dharmakriyA thai... nAthanA prabhAve ja maLaze, emanA prabhAve jarUra | (juo- peja 176) "sArAMza, oghadraSTithI maLaze, mATe "namuM to A nAthane ja, bhajuM to A raMgAyelI dharmakriyAomAM dharmayogomAM daSTi ane prIti prabhune ja, smaruM - japuM to A arihaMtane ja' - A dunyavI viSayo para, kAyika sukho para; paNa zraddhAbaLa na hoya eTale pachI bajAra-vepAra- Ijajata AtmAnAM- Atmahitano kazo vicAra ja nahi." vagere para yA dorA - dhAgA-maMtara-jaMtara vagere para A rIte pUjayazrIe yogadaSTithI raMgAyelI zraddhA karAya che!" dharmakriyAo karatA oghadRSTinI kriyAone spaSTa A rIte pUjayazrI, saMsAramAM Avazyaka alaga pADI batAvI dIdhI che. e sUcave che ke teo kartavyapAlana ke Apatti nivAraNanA uddezathI karAtI dharmakriyAonuM jarApaNa apamAna na thAya athavA jinokata dharmakriyAthI maLatA phaLa dvArA dharma-zraddhA dharmakriyAomAM koIne heyabuddhi na thaI jAya te rIte vadhavAnA kAraNe loko dorA-dhAgA-maMtara-jaMtara yA paulika AzaMsAonI heyatAnuM sacoTa nirUpaNa kare mithyA devadevInI mAnyatAnA aniSTathI bacatA rahe e sArI rIte samaje che. eTale ene viSakriyAnuM te chatAM paNa tyAM ema kahetA nathI ke "AvI lebala lagADIne kyAMya vakhoDI kADhatA nathI. A rIte saMsAramAM upasthita thayelI ApattinA nivAraNa yA teo pUrvAcArya bhagavaMtonI vyAkhyAnazailIne paNa jarUrI kAryanA saMpAdananA udezathI karelI dharmakriyAo pUrepUrA anusare che. haju paNa AgaLa juo. (pR. tamane saMsAramAM rakhaDAvI mAraze - nukazAna karaze, ke 24 kolama 2) "heyaupAdeyanA vivekIne je kAMI sAva nakAmI che ane te rIte na ja thAya." ema nahi karavAnuM rahe te potAnuM zuddha svarUpa zuddha tattva pragaTa kahevAnuM kAraNa e che ke zrAvaka saMsAra - gharavAsamAM rahe karavA mATe ja karavAnuM hoya." A kIdhA pachI e to paNa dharmane ja mukhya karanAro hoya che. kema ke dharma sAvadhAnI Ape che ke jojo dareka dharmapravRttimAM para ene evI zraddhA che ke TheTha mokSa sudhInA samasta anaMtara prayojananI ghora upekSA karIne mAtra carama vAMchito dharmathI ja siddha thAya che. mATe zrAvaka vAte vAte lakSya (prayojana) potAnuM zuddha svarUpa (mokSa) ja dharmane ja AgaLa kare che, dharmanuM ja zaraNuM le che. to najaramAM nahi rAkhatA, paraMtu nikaTanuM zubha prayojana For Private and Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org paNa khAsa najaramAM rAkhajo.'' eTale e ja pRSThamAM ''ema AdhyAtmika jIvanamAM dayA-dAnAdi AcAra pALe e zA mATe ? to ke samyaktvarUpI phaLa mATe. samyaktva AvyuM, have enA 67 AcAra zA mATe ArAdhe ? to ke bAra vratanI sAdhanA mATe. e zA mATe kare ? to ke aMtarAtmAmAM dezavirati bhAva pragaTAvavA, ne paMcama guNasthAnakarUpI phaLa mATe. e phaLa paNa, eka divasa saMsAra-tyAga karI sAdhujIvana lai enI sAdhanA karAya e phaLa mATe, e paNa aMtarAtmAmAM sarvavirati bhAvarUpI phaLanI prApti mATe ane enA saMvardhana mATe karAya. e paNa uttarottara apramattabhAva, apUrvakaraNa vagere phaLa mATe, ne e paNa anAsaMgayoga ane vitarAgabhAvarUpI phaLa mATe karAya. e paNa kevaLajJAna mATe, ne e paNa aMte ayoga ane zailezI rUpa phaLa mATe che. temaja e paNa sarva karmakSaya karavA mATe che. ane e paNa sarvathA zuddha anaMta - jJAna sukhAdimaya -Atmatattva-AtmasvarUpa pragaTa karavA mATe karAya che.'' - (pR. 23 kolama 1 ) ''jIvanamAM A carama ane parama phaLasvarUpa tattvakAya-avasthAnuM jo lakSya baMdhAI jAya to enI pUrvanA-pUrve kahyA e AtmavikAsanAM ja phaLa nipajAvavAnI lAlasA rahe, paNa tuccha dunyavI sukha-sanmAna vagerenI lAlasA na 2he. zuddha AtmasvarUpa sudhInA phaLanI lAlasAmAM dunyavI phaLanI lAlasA marI paravAre.'' (pR. 30 kolama 2) 'pra- to zuM rAgadveSa na TaLe tyAM sudhI samyajJAna nahi bhaNavAnuM ? dharmakriyA nahi karavAnI ? u- samyajJAna jarUra bhaNavAnuM, ane dharmakriyA paNa jarUra karavAnI, paraMtu te rAgadveSa TALavAnA uddezathI karavAnI. (pR. 47 kolama 1) ''zuddha dharma karavAnI ja dhagaza hoya, to ja icchAyoganI sAdhanAmAM AvI zakAya. nahitara nahi. jagatamAM saMmUrNima kriyA karanArA hoya che, viSakriyA karanArA hoya che, paNa e 7 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir icchAyogamAM nahi gaNAya, kemake e zuddha dharmanI sAcI icchA nathI.'' A badhA pratipAdanathI eka vAta nizcita ja che } pUjaya gudevazrI evuM jarAya icchatA nathI ke 'loko bhale saMsAramAM ja rahe ane dharmakriyA karatAM rahe.' tathA evuM paNa icchatA nathI ke 'malIna AzayathI dharmakriyA karIne saMsAramAM bhale rakhaDayA kare.' tema evuM paNa icchatA nathI ke pApakriyAne badale mAtra dharmakriyA karyA kare, pachI bhalene mokSe na jAya' tyAre pApakriyAne badale jIva dharmakriyAo ja karatA rahe' evuM to jarUra icche che ke jethI e dharmakriyAthI paraMparAe temAM yogyatA pragaTa thavA sAthe mokSa mATe pragati karatA thAya. kevalibhASita zubha dharma-sAdhanAonuM jaina zAsanamAM ghaNuM ghaNuM mahatva che. enA jevI bIjI koi zreSTha sAdhanA nathI, zreSTha kriyA nathI. emAM evI zakita paDelI che ke je caramAvarttavattva jIvomAM yogyatAdinA AdhAna dvArA bhAvane paNa kheMcI lAvanArI thAya che. eTale ke kriyAnayanI dRSTie zubhakriyAono svataMtra mahimA che. eTale ja jayAre jayAre ema kahevAya che ke bhAvapUrvakanI ja kriyA mokSa hetu che tyAre eno artha e karAya che ke bhAvasaMpAdana dvArA kriyA mokSahetu bane che. nahi ke bhAvapUrvakatvarUpe kriyA mokSamAM hetu che. - jo bhAvapUrvakatvarUpe kriyAne mokSa hetu mAnIe to upA0 zrI yazovijayajI mahArAja jaNAve che tema - bhAva anyathAsiddha (arthAt ahetu) thai jAya. mATe mokSa pratye kriyAnI kAraNatA bhAvapUrvakatvarUpe nahi paNa svataMtra zaktivizeSarUpe kahI che. ( juo yogalakSaNa batrIsI 10 mI zloka 27 TIkA - vArAtA ca tasyAH zavittavizeSe na tu mAvapUrva`daiva, mAvasyA'yAsiddhiprasaMzAt) A rIte caramAvarttavartI jIvone mokSamArge pragati karAvanArI hovAthI dharmakriyAo khUba ja mahatvanI che, ane tethI ja zAstrakAra bhagavaMtoe mokSanA Azaya vinA paNa yathAkathaMcit te lAyaka jIvo dvArA karAtI For Private and Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org dharmakriyAone avagaNavAne badale AvakArI che. kAraNa, mokSapuruSArthanI jema dharmapuruSArtha paNa ghaNo ghaNo vakhANyo che, paNa artha-kAmanI jema ene vakhoDayo nathI. - ahIM jo evo prazna karavAmAM Ave ke prazna - kalikAlasarvajJa pUjayapAda hemacaMdrasUri mahArAje triSaSTizalAkAnA dazamA parvanA teramAM sargamAM mokSane ja vAstavika puruSArtha jaNAvIne saMsAranA koipaNa hetuthI dharma karavAno niSedha ane mokSanA hetuthI dharma ka2vAnuM vidhAna karyuM che enuM zuM ? uttara- to AnA uttaramAM pahelA e zloko dhyAnamAM laie. pumarthA iha catvAraH kAmArthau tatra janminAm / arthabhUtau nAmadheyAdanarthau paramArthataH ||1|| arthastu mokSa evaiko dharmastasya ca kAraNam / saMyamAdirdazavidhaH saMsArAbhbhodhitAraNaH ||2 // anantaduHkhaH saMsAro mokSo'nantasukhaH punaH / tavosyA-riprAptioturdharma vinA nahi rU mArgaM zrito yathA dUraM kramAt paMgurapi vrajet / dharmastho dhanakarmA'pi tathA mokSamavApnuyAt ||4|| A zlokomAM artha ane kAmane jema paramArthathI anartharUpe jaNAvyA tema dharmane anartharUpe jaNAvyo nathI. enAthI e phalita thAya che ke mokSa ja eka puruSArtha che ema kahevAmAM artha ane kAmano ja vyavaccheda iSTa che, nahi ke dharmano paNa. vaLI saMskRta bhASAno jANakAra koipaNa A cAra zloka vAMcIne evuM kahevAnI hiMmata nahI kare ke A zlokomAM mokSa sivAyanA koipaNa hetuthI dharma karavAno niSedha karyo che. UlaTuM cothA zlokamAM je kahyuM che mArga para rahelo pAMgaLo paNa kramazaH dUra pahoMcI zake che e rIte bhArekarmI paNa dharmamAM rahyo hoya to mokSane pAmI zake che". .. 8 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AnAthI to UlaTuM e phalita thAya che ke mokSano Azaya tatkALa na hoya ane saMsAranI vyathA nivAravAno hetu hoya to paNa caramAvarttavartI bhArekarmI jIvo dharma mArge cAle to paraMparAe tene paNa mokSa prApti thai zake che. kAraNake dharma e mokSanA mArgarUpa che. jo kalikAsarvajJane mokSa ja eka puruSArtha tarIke iSTa hota ane dharma iSTa na hota, to, vItarAga stotramAM 'mAravAha mUvA: prAnotu mIpritam' A vItarAga stavanAthI kumArapALa rAjAne vAMchitaphaLa prApta thAo - Avo aihika-pAra-laukika phalaprAptino AzIrvAda Apata kharA ?* pra0 - ahIM kumArapALanuM vAMchita phaLa eTale mokSa ja hoya ne ? u0 - pUjyazrI prabhAcaMdrasUri mahArAje AnI TIkAmAM 'aihika-pAra-laukika' evo ja artha karyo che. eTale ' mokSarUpI ja vAMchitaphaLa' no AzIrvAda Apyo che evI rajuAta zAstragarbhita ke kadAgraha garbhita ? taduparAMta, tulye caturNAM paumarthye pApayorarthakAmayoH / AtmA pravarttate hanta, na punardharmamokSayoH // A zloka dvArA artha-kAmane pApapuruSArtha darzAvI, jIvo dharma-mokSa puruSArthamAM nathI pravartatA teno kheda darzAve che. vaLI svayaMbuddha maMtrIe rAjAne karelA upadezamAM teozrI puMsAM ziromaNIyaMte dharmArjanaparA narAH / AzrIyante ca saMpadbhirlatAbhiriva pAdapAH / / arthAt dharmanuM upArjana karanArA (dharmapuruSArtha AdaranArA) manuSyo puruSomAM ziromaNi bhAvane dhAraNa kare che, ane jema vRkSo velaDIothI viMTAi e rIte saMpattiothI varAya che. Ama kahIne dharmapuruSArthanA ziromaNi bhAvane * A viSayamAM UMDANathI jANavA mATe muni zrI abhayazekhara vijayajI Alekhita tattvAvalokana- samIkSA' grantha avazya vAMcavo For Private and Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir spaSTa zabdothI jaNAvI rahyA che. ahIM ema nathI kahyuM upadezaka zrI priyaMkarasUri samudradattane gaMdhapUjAnA ke mAtra mokSapuruSArthanuM upArjana karanArA ja upasaMhAramAM kahe che ke - ziromaNibhAva dharanArA che. vaLI emAM ja AgaLa jai icchaha dhaNariddhiM guNasaMsiddhiM jayammi supasiddhiM vidyAdharanarendratvaM dharmeNaiva tvamAsadaH / to gaMdhudhdhuradhuvehi mahaha jiNacaMdabibAI // 264|| ato'pyutkRSTalAbhAya dharmameva samAzraya / / jo dhana -Rddhi ane jagatamAM suprasidhdha guNa A zlokamAM rAjAne maMtrIe karelA upadezamAM saMsiddhine icchatA ho to atizayitasugaMdhI dhUpa vaDe pharamAve che ke dharmathI ja tane vidyAdharomAM napapaNuM zrI jinacaMdra biMbonI pUjA karo." prApta thayuM che have enAthI paNa caDhiyAtA lAbha mATe tathA pR. 222 mAM akSata pUjAnA aMte kahe che gharmano ja Azraya kara. cakrAmarariddhiM icchaha jai mokkhasokkhamakhaMDaM / ahIM nRtva karatAM paNa caDhiyAtA svargadi to akhaMDe vimale jiNa-purao akkhae khivaha // 462 / / thAvatuM mokSa sudhInA badhA lAbho che ane enA mATe jo cakravartInI, devatAonI Rddhi ke akhaMDa dharmano Azraya karavAnuM spaSTa jaNAve che. enAthI mokSasukhane icchatA ho to bhagavAnanI samakSa nirmala phalita thAya che ke sAMsArika padArthanA AzayathI paNa akhaMDa akSata sthApo. jIvo dharmamAM joDAya te teone iSTa ja che kAraNake puSpamAlA grantha maladhArI zrI hemacaMdrasUri caramAvartamAM AvelA jIvo dharmamArge AvIne ja mahArAjano saTIka banAvelo che. temAM jIvo dharmamAM mokSamArge prayANa karatA thAya che. eTale jIvo mATe sthira thAya te hetuthI dharmasthiratA dvAramAM kahyuM che ke dharma pravRttino puruSArtha khUba khUba kartavya che, evo (zloka 475) vira caDhi viSayatRsthArini suvAni jJAnIono Azaya che. vAJchasi tathApi dharma evodyama kurvityupadizannAha - eTale "marthastu mokSa prarva:' e vidhAnathI __ varavisayasuhaM sohagga-saMpayaM, pavarasyajasakIttiM / ekamAtra mokSapuruSArthanI ja pradhAnatAno ekAMta pakaDI jai mahasi jIva ! niccaM, tA dhamme AyaraM kuNasu / / laIne dharmapuruSArthane utArI pADavAno koI artha he jIva! jo tuM uttama viSayasukha, nathI. A to kalikAlasarvajJa bhagavaMtanI vAta thai. saubhAgyasaMpatti, suMdara rUpa, yaza ane kIrtine kiMtu bIjA paNa mahApuruSone, Avo sAMsArika icchato hoya to gharmamAM ja Adara kara.'' vastuonA AzayathI dharma kare te paNa (paraMparAe mokSa hetuka dharma tarapha vaLe e Abhyantara AzayathI) A rIte zAstrakAra bhagavaMta viSayasukhAdi mATe paNa dharmano Adara karavAnuM siddhAntarUpe spaSTa keTaluM ISTa che te have joie. pharamAna kare che. tyAre ahIM paNa "mokSano Azaya taduparAMta navAMgI TIkAkAra zrI abhayadevasUri hoya tene ja dharma karavAnuM pharamAvyuM che' evo mahArAjanA ziSya AcAryazrI vardhamAnasUrijI ADakatarI rIte viparIta Azaya yena kena prakAreNa mahArAja viracita grantha "maNoramAM kathA' nA udabhAvita karavo e zAstrakAranA AzayanI viDaMbanA aSTaprakArI pUjAnI kathAomAM pRSTa 194 upara - khAsa dhyAnamAM levAnI vAta e che ke "sAMsArika padArthanA AzayathI karAto dharma' ane "saMsAra mATe karAto dharma' A bemAM ghaNo ghaNo pharaka che. koipaNa sujJa zAstrakAre Aja sudhI saMsAra mATe dharma karavAnuM kahyuM nathI. e ja rIte suvidita gItArtha 5.pU. A. zrI bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA. paNa saMsAra mATe dharma karavAnuM kyAre paNa kahetA nathI. chatAM potAnI nabaLAio DhAMkavA mATe ane lokonI AMkhamAM dhULa nAkhavA mATe keTalAka loko taraphathI jANI bujhIne evo AkSepa thAya che e pAyA vagarano che. For Private and Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10 f,, .ch karavA jevuM che. vaLI A zlokArthanA prakAzamAM "ajita parameSThi-namaskAra e mahAna dharma che; ane dharma zAMti stavamAM "ahavA kitti suvittha bhuvaNe e e sarva pusnArthamAM pradhAna che. (juo dharmasaMgrahamAM chellI gAthAno Azaya paNa spaSTa thai jAya che. tyAM zrAvakanI dinacaryA) mATe dharmapakSArthane sarva paNa "mokSanA AzayathI ja kIrti mATe dharmamAM Adara puruSArthamAM AgaLa karavAno. enAthI ja jIvanamAM kare' evo Azaya phalita karavA javuM te jhAMjhavAnA maMgaLa thAya, iSTa-siddhi thAya, aniSTo dUra thAya. nIrathI tarasa maTavAnI AzA rAkhavA jevuM che. haju eTale ja khAtA-pItAM- badhe ja paheluM navakAra-smaraNa paNa AgaLa joIe- zrAddhavidhigranthamAM AcArya karAya. zrAvaka dhaMdhArthe javA nIkaLe to pahelA puMgava bahuzruta zrI ratnazekharasUri mahArAje zrAvake zuM namaskArAdi maMgaLa karIne nIkaLe. zuM karavuM joIe te vidhAnonA nirUpaNamAM eka prasaMge jIvanamAM dharmane pradhAna sthAna Apa jaNAvyuM che ke dharmAtmA dharmane ThAma ThAma goThavI de, to moTA prasaMgamAM samukitakavi kADhiprArambha vaDaviSenAmata to jarUra gharmane AgaLa kare e sahaja che. e niSpApa sAmAyihAryasiddhayartha vacaparameSTimaraNa-zrIgautamAri pravRtti che. ene viSakriyA na kahevAya. ghana-kamAI -nAmaprahaU- pittadastuzrIvAdupayojitvAdri arthe paradeza javA nIkaLavuM che to sArI rIte bhagavAnanI vartaa gharmaprAdhAncana sarvatra sApha7mAvatu !'' pUjA-bhakita vagere dharma karIne nIkaLavAnA draSTAMta artha: "jaththAbaMdha (athavA anekanI zAstromAM bharyA paDayA che ! zuM A badhAMe viSakriyA bhAgIdArImAM) kharIda-vecANano prAraMbha karatA pUrve karI? ke tyAM mokSa mATe ja dharma karyo? nirvighnapaNe iSTalAbha-kArya siddhi thAya e mATe pAMca sulasA mahAzrAvikAe joyuM ke "pati patra parameSThi bhagavaMtonuM smaraNa karavuM, zrI gautamasvAmI vinA ciMtAgrasta rahe che, ne patine ghaNuM samajAvavA bhagavAnanuM nAma levuM, lAbhamAMthI amuka hisso chatAM emanI ciMtA maTatI nathI. tethI have putra thAya deva-gurune upayogI bane evuM karavAno saMkalpa vagere to ja ciMtA mATe evI che to huM putra mATe zA sAru melA karavuM. kAraNa ke saghaLe ThekANe saphaLatA dharmane pradhAna devadevI vageremAM phAMphAM mAruM? huM dharma ja vadhAruM, kema ke karavAthI maLe che." dharma pitA che, mAtA che, baMdhu che, sarvadAtA che" ema AnAthI spaSTa phalita thAya che ke saMsAramAM vicArI eNe jIvanamAM dharma vadhAryo. ahIM spaSTa che ke phaselA zrAvakoe potAnI AjIvikAmAM saphaLa thavA eNe atyAre dharma vadhAryo e mokSanA ja hetuthI nahIM mATe dharmane AgaLa karIne paMcaparameSThI bhagavaMto paNa putra-prApti arthe; to zuM eNe viSakriyA karI ? AdinuM smaraNa kare te zAstrakAra bhagavaMtane iSTa che. mithyAtva popyuM? zuM evI durgati upArjI? zuM bhavanA kAraNa ke, jene mokSa pratye dveSa nathI, ke je pherA vadhAryA ? nA, mokSArthI jIva jIvana-prasaMgomAM mokSanI zraddhAvALA che. eTale ja jemane devAdhideva dharmane pradAna kare, dharmane AgaLa kare, e enA arihaMta prabhu para ane emanA aciMtya prabhAva para dilanI, dharmazraddhAnI, arihaMta zraddhAnI vaDAi che. zraddhA che. e mAnanArA hoya che ke, "jinabhakate je mAnatuMgasUrijInuM pArakhuM karavA rAjAe navi thayuM re, te bIjAthI navi thAya re eTale have emane 44 beDIo paherAvI. oraDAmAM pUryA. jIvanamAM nAnA moTA prasaMgamAM vItarAga prabhune ja emaNe e beDIo toDavAnA uddezathI tyAM navIna ja AgaLa kare che. dA.ta. savAre jAgyA to paheluM smaraNa arihaMtanI bhakitabharyuM bhakatAmarastotra racyuM ane namo arihaMtANaM'nuM. paheluM kArya zavyAnI bahAra beDIo tuTI gaI ! nIkaLI 5-7 navakAra uccAraNa dvArA paMca parameSThine manoramA satIe pati sudarzana zeTha para caDeluM namaskAra karavAnuM. kema vAruM? khoTuM kalaMka utAravA ane zULInI sajA rada karAvavA ja For Private and Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 11 kAussagga lIdho, ane zAsana-devatAe AvI emane bahu pIDatI. tethI eNe zrAvaka mitrane potAnuM camatkAra sajaryo. zULInuM siMhAsana karyuM. ne duHkha kahI zuM karavuM ema pUchayuM. tyAre mitra kahe, "A te AkAzavANIthI rANIno prapaMca jAhera karyo. to ahIM pUrva janme tapa nathI karyo, tethI ahIM parAbhava pAme che, zuM satI manoramAe kAusagnarUpI dharma Adaryo, e ne ahIM paNa tapa nahi kare to AgaLa para zuM pAmIza? viSakriyA karI? e vicAra karI jo. mATe tuM tapa kara, mAtA para roSa na motIzA zeThanA vahANa dariyAmAM kayAMya karIza." kheDUtaputre maMjUra karI pajusaNamAM aThamathI aTavAI gayA. zeThe saMkalpa karyo ke jo A vahANa tapa zaru karavAnuM nakkI karyuM. A tapadharma kayA uddezathI? khema kazaLa AvI jAya to enI badhI Avaka kaho, bhavAMtare apamAna-ToNAM-tiraskArAdi pIDA na jinamaMdiramAM kharacavI.' AmAM vahANa AvI javAnA Ave e uddezathI. chatAM e viSakriyA nahi paNa evI udezathI zrI jinamaMdira mATe kharaca karavAnuM karyuM. te zuM uttama dharmakriyA banI ke bIjA bhave ja janamatAM viSakriyA thai? aThama, nAgakta tarIke mahAzrAvakapaNuM. ane dhavalanA vahANa zikotarI vyaMtarIe aTakAvelA. puSpapUjAmAM kevaLajJAna tathA tadbhave mokSa pAmyA! dhavalanI vinaMtithI zrIpAlakumAre navapadanuM smaraNa jIvanamAM AvA ApattinA prasaMga Ave ke ISTa karI vahANa calAvI ApyA. A navapada-smaraNa duSTa siddhi karavI hoya tyAre dharmanuM zaraNuM levAya enI devatAne haTAvavA tathA vahANa calAvavAnA uddezathI pAchaLa dila jovAnuM che ke dilamAM phakata dharmathI A phaLa karela, to zuM e navapada-smaraNano dharma koi viSakriyA laI lau evI phaLanI AkAMkSA ja mukhya che ? ane kahevAya? dharmane to enuM mAtra eka sAdhana banAvAya che ? yA zreyAMsano jIva svayaMprabhAdevI gajarI gaI tyAre gharma ja mukhya che, tethI phaLanI AkAMkSAmAM paNa dharmanuM pati RSabhadeva bhagavAnano jIva lalitAMga deva ja zaraNa khape che? dunyavI iSTa sAdhavA purato ja dharma jhUrato hato, pachI svayaMprabhA marIne anAmikA pakaDavo e judI vastu che, ne mAre to badhe dharma ja brAhmaNI thayelI, ane eNe jaina muninA upadezathI AdhAra, tethI iSTa mATe paNa dharmano ja Azaro lauM. vrata niyama tathA anazana lIdhela. enI pAse e judI vastu che. pahelAmAM azubha viSakriyA che, lalitAMgadeve AvI oLakha ApI, pharIthI svayaMprabhA bIjAmAM zubha tahetu kriyA che. A zubha kriyAvALo thavA niyANuM karAve che, ne anAmikA tethI niyANuM bhavI jIva mokSa mATeno dharma kare ja che, paraMtu dunyavI karI marIne pharIthI svayaMprabhA devI thAya che. AmAM Aphata nivAravA ke kayAreka iSTa siddhi karavAnA anazanano pAchalo bhAga spaSTa devI thavAnA udezathI udezathI ya dharma kare che. emAM alabata mokSano udeza ArAdhyo, chatAM e viSakriyA na thaI ane bhavanAM nathI, chatAM e viSakriyA nathI, paNa dharma-zraddhAvardhaka bhramaNa na vadhyA. viSakriyA na thavAnuM kAraNa, zubha kriyA che. mATe to "jayavIyarAya sUtramAM' prabhu anAmikAne svarganA viSayasukhanI kAmanA na hatI AgaLa "iSTaphaLa siddhi'nI mAMgaNI mukI che. ema nahIM, paraMtu pati tarIke lalitAMga eka uttama pra- bhagavAna pAse ke dharma pAse dunyavI ISTa guNiyala pUrvaparicita AtmA maLe che, to enA phaLa maMgAya? sathiyArAnI lAlasA hatI. A kAMI mokSanI lAlasA | u- maMgAya, e ISTanA abhAvamAM citta khinna nahotI, chatAM anAmikA svayaMprabhA devI thaI, ne rahetuM hoya, dA.ta. AjIvikAnA sAMsA hoya, yA lalitAMganI sAthe sAthe TheTha zreyAMsanA bhAve pahoMcI, sakhta zirazULa hoya, ne tethI cittane samAdhi na rahetI jayAM lalitAMga e RSabhadeva thayA che. hoya, ArtadhyAna thayA karatuM hoya, zAMtithI janmIne taratamAM akrama karanAra nAgaketu devadarzanAdi gharmasAdhanA na thaI zakatI hoya, to e pUrvabhavamAM paTelanA dIkarA hatA, ane oramAna mA iSTaphaLa siddhi maMgAya. e ja AzayathI gaNadhara For Private and Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhagavAne jayavIyarAya sUtramAM e mAMgaNI mUkI che. anumodana karyuM che. eTaluM ja nahi zrAvakomAM dharmazraddhA prabhunI pUjA-stavanA karIne A mAge emAM iSTa vadhe (ane bhAvamAM mokSArthI bane) evA pavitra tarIke mokSa nathI mAgyo, sAMsArika phaLa ISTa vastu AzayathI pUrvAcArya bhagavaMtoe sAMsArika mAgI che, chatAM tyAM dharmakriyA e viSakriyA nathI thatI. ISTaprAptinA AzayathI dharmakriyAnA karanArAone dharmazraddhALu zrAvaka sarakArI lapharAmAM khoTo phasAyo paNa niSedha karavAnuM duHsAhasa karyuM nathI. hoya, tyAM emAMthI chUTavA mATe dharmano Azaro na le jo pUrvAcAryo bhagavaMtonA vidhAnonuM tAtparya to kono Azaro le? dharmano Azaro le emAM zuM che evuM ja hota ke "dharmakriyA sAMsArika padArthanA gharmano gunegAra thayo? AzayathI na ja thAya; Avo ja upadeza sAdhuoe vAMDhA dharmI yuvAnane kanyA na maLatI hoya, saMyama karavAno hoya, anya prakArano nahIM ja' to ke jIvanabhara brahmacaryanI tAkAta nathI, ne durAcAranA bharatezvarabAhabalIvatti grantha tathA zrI upadeza mArge javuM nathI, vedano udaya bahu pIDe che, have e taraMgiNI prasthamAM dharmopadezanA prakaraNamAM pRSTha 264 prabhunI viziSTa pUjAbhakita-tapasyA karIne prabhu pAse upara "MIto mayato.." zloka mUkIne ane ema mAge ke "prabhu vedano udaya pIDe che, cittanI samAdhi "lajajA, bhaya...." vagere dareka padanuM daSTAnta sAthe rahetI nathI, durAcAranA mArge nahi javAno nirdhAra vivecana lakhIne zuddha arthAt jinokata dharmane lajajA, che, to mArA para kRpA kara." A jo mAge, to zuM bhaya, vitarka, matsara, sneha, lobha, haTha, abhimAna, eNe gunho karyo? viSakriyA karI? vinaya, zRMgAra, kIrti, duHkha kautuka, vismaya dIkarAne bhUta vaLagyuM hoya, e utAravAnA vyavahAra, bhAva, kulAcAra ke vairAgyathI jeo dharma kare AzayathI zaMkhezvara bhagavAnanI bahu bhAvathI pUjA che teone amApa phala prApta thAya che' AvI lajajA bhakita kare to zuM emAM mahApApa karyuM ? ane "nA, vagerethI thatA dharmanI prazaMsA madale ya na karI hota. viSakriyA na karAyabhagavAna pAse AvuM na magAya, upadezataraMgiNIkAre to A ekekanA spaSTa udAharaNo ema karI enA badale bAvA phakIra pAse jAya ane paNa tyAM ja darzAvI daine chelle kahyuM che ke- "zuM bahu bakarAno bali karAve to emAM zuM eNe ochuM pApa karyuM? kahevuM, dareka rIte karelo dharma mahAlAbha mATe thAya che." AnAthI e spaSTa che ke AvA badhA prazaMsA dvArikAno dAha aTakAvavA mATe temanAtha prabhue vAkyo jIvanane dharmamAM pravartAvavA mATe che, ane te ja AyaMbilAdi tapasyAo jinabhakita tathA mAtra mokSanA AzayathI ja pravartAvavA mATe che ema jIvakasaNA vagere dharma karavAnA kahyA. ahIM zuM prabhue nahIM kintu sAMsArika prayojanathI paNa pravartatA hoya viSakriyA batAvI? A dharma karavA pAchaLa mokSano Azaya hato ema to kahevAze nahIM. to te mATe paNa kahelA che. pUjayapAda gurudevazrIe Aja sudhI je kAMI lakhyuM che te dhyAnathI vAMcI janArane dharmane pradAna karavAthI sAMsArika kAryamAM zrAvaka e vAtanI paNa pUrI pratIti thaze ke teozrI bolatI saphaLa thAya tyAM tene dharma upara zraddhA-Adara-bahumAna ke lakhatI vakhate bIjA nayanI mAnyatAnI taddana upekSA vagere vadhe ane e badhuM vadhatAM dhIme dhIme cheka thaI jAya evuM thavA detA nathI. eTale ja teozrInA saMsAratyAganA gharma sudhI pahoMcI zake, evo vyAkhyAnomAM jayAre koI eka nayanuM samarthana cAlatuM zAstrakAra bhagavaMtono zubha Azaya che. jo A hoya tyAre tene saMpUrNa nyAya maLelo joI zakAya che. barAbara dhyAnamAM levAya to AjanA keTalAka tathyahIna vaLI bIjA nayanI prarUpaNAno avasara Ave tyAre e vivAdo TADhA paDI jAya. nayanI mAnyatAnuM paNa sacoTa samarthana ane ene paNa dharmasaMgraha' vizALa grantha-kartA pU. upAdhyAyazrI pUrNa nyAya maLelo dekhAze. evuM nahi dekhAya ke mAnavijayajI mahArAje paNa zrAddhavidhinA pAThanuM ekavAra je nayanuM samarthana karyuM hoya pachI kAyama mATe For Private and Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 13 eja nayano Agraha baMdhAI gayo hoya ane enuM ne viSAdi anuSThAnano adhikAra pUjayapAda AcAryazrI enuM ja samarthana ane puSTi karyA karatA hoya. bhinna haribhadrasUri mahArAja AdinA "yogabindu' vagere bhinna nayone nyAya ApavAnA A prakAranA valaNane granthamAM jovA maLe che mATe sau prathama eno saMdarbha kAraNe teozrInA vyAkhyAnomAM jude jude avasare sarva joieHnayonI mAnyatAnI prarUpaNAmAM ekarUpatA jaLavAI 9. guri jUnanAneda tathA guNa patiH rahe che ane paraspara virodhane avakAza maLato nathI. muktyadveSAyathAtyantaM mahApAyanivRttitaH // 149 // pUrvAcArya bhagavaMtono Azaya vicitra arthAta bhinnabhinna prakArano hoya che. kayAreka teo koI eka gurvAdipUjanAduktarUpAtsakAzAt na-naiva ihnayathI vAta kare to kayAreka enI tadana sAmI bAjanA pUrvataivAyAm tathA guna:' pUrvajopAra3 hato-patinathI. eTale jaina zAsananA ArAdhako kayAreya mama:| muvatyaaSA-vavipUnA-mAveDapi yathAtyantapUrvAcArya bhagavaMtonA vidhAnomAMthI koI eka ja nayane matIva guno, mahApAya-nivRttito-mahApAyastha saMsAra - pakaDI levAnI utAvaLa karatA nathI kiMtu ubhaya nayane nAmasyaTSArI pArakaranAnivRtta: ||141// samajIne ubhayanaya sammata padArthano svIkAra kare che. 2. etadyuktamanuSThAnamanyAvarteSu tadhruvam / zAstragrantho caritra-granthono guragamathI abhyAsa carame tvanyathA jJeyaM sahajAlpamalatvataH // 152 // karanAra paNa e joi-jANI zake che ke zAstromAM paNa Thera Thera ApattinivAraNa ke Avazyaka prApti arthe dharma etadyuktaM bhavAmiSvaGgAnAbhogasaGgatam, anusstthaanNkaranArane ghaNA ghaNA lAbha yAvatu mokSa prApta thayAnA __ gurUdevAdipUjanarUpam anyAvartaSu-caramAvartavilakSaNeSu, duSyanto joie eTalA maLe che. paNa ethI dharma tatUrvasevArUpatayopacastam dhruve nizcitam varase tuMkaranArane ekAnta nukasAna ja thayAnuM emAM jANavA varane punaH parAvarta banyathaTScAra phoya, suta maLatuM nathI. pUrve je zAstrakAra bhagavaMtonA vidhAno ityAha 'sahajAlpamalatvataH' svAbhAvikakarmaba darzAvyA che enAthI have e paNa samajI zakAya tema che jayotIkSAmaTatucchamAvAtuM ||12|| ke dharmano mahimA batAvavA mokSanA aSavALA jIvo tatoga iiimayAda dharma karatAM mokSa sivAyanA lAbha thayAnA duSTAnto ekameva hyanuSThAnaM kartRbhedena bhiyate / upadezamAM kahevA te eno durupayoga nahIM paNa sasnetarabhedena bhojanAdigataM yathA // 153 // sadupayoga che. "upadezataraMgiNI" zAstra ane ekameva hyekAkArameva-anuSThAnaM devatApUjanAdi bharatezvaravRtti' zAstramAM zAstrakAra bhagavaMtoeja kartRbhedena-caramA'caramAvartavartitayA lajajA vagerethI dharma karavAnA vidhAnanA samarthanamAM kaarkjntunaae badhA duSTAnto TAMkI dekhADayA che. mATe e badhAnA nAtvena bhidyate-viziSyate / ddssttaantmaah-sruujetrduSTAnto nA levAya ema kahevuM te paNa vyAjabI TharatuM bhedena, bhojanAdigataM-bhojanApAnazayanAsanAdigataM, nathI. kAraNa ke temAM zAstrakAra bhagavaMtonI yathA-yena prakAreNa etasya rogavRddhihetutvAdanyasya ca avagaNanA thavA pUrepUro saMbhava che. vastIpayArthatvAriti || 913 // ahIM zaMkA thaI zake ke to pachI paugalika 3. patava dayanAda - AzayathI thatI gharmakriyAne viSAnuSThAna ane sthaM caitatiH prosAmAnyarnava pUgrA. garAnuSThAna kema kIdhI ? viSAdikamanuSThAnaM vicAre'traiva yogibhiH|| 154 // Ano uttara khUba ja zAMta citte sthaDhiprAram "T:' pUrvovattAvanA: pUrvAgraharahitapaNe UMDANathI vicAravAnI jarUra che. A puta6nuSThAnamaMtraNa vastu to casmAtu, provatam For Private and Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sAmAnyenaiva na tu caramA'caramAvartabhedamapekSya paJcadhApaJcamiH prakAraiH, viSAdikaM viSagarAdibhedamanuSThAnaM prastutameva vicAre paryAlocane atraivA'sminneva yogamate pataJjaliprabhRtibhiH yogibhiH idameva darzayati 1194811 viSaM garo'nanuSThAnaM taddheturamRtaM param / gurvAdipUjAnuSThAnamapekSAdi vidhAnataH // 155 // viSamiva garaH viSaM-sthAvarajaGgamabhedabhinnam tato viSam, evaM garo'pi yojanIyaH paraM dravyasaMyogajo viSavizeSaH, ananuSThAnaMananuSThAnAbhAsam, tathA taddheturanuSThAnahetuH amRtamivAmRtamamaraNahetutvAt paraM-prakRSTaM, guvAdipUjAnuSThAnam prakRtameva vartate / kuta ityAha apekSAdi vidhAnataH apekSAyA ihaloparaloka phalaspRhAnurUpAyA Adi zabdAdanAbhogAdezca yadvidhAnaM vizeSastasmAt || 155 / / - ku - viSAditvameva bhAvayannAha viSaM labdhyAdyapekSAta idaM saccitamAraNAt mahato'lpArthanAjjJeyaM laghutvApAdanAttathA // 156 // viSaM labdhyAdyapekSAto-labdhikIrtyAdispRhA lakSaNAyAH sakAzAt, idamanuSThAnaM vartate / kuta ityAha saccittamAraNAt parizuddhAntaH karaNapariNAmavinAzanAt mahato'nuSThAnasya alpArthanAd atitucchabdhyAdi spRhaNAtsakAzAt laghutvApAdanaM laghubhAvAdhAnaM tasmAt / ' tathA ' iti hetvantarabhAvanArthaH / jJeyamidaM viSamiti / 156 || divyabhogAbhilASeNa, garamAhurmanISiNaH / etadvihitanItyaiva kAlAntaranipAtanAt // 157 // divyabhogAbhilASeNa - aihikabhoganiHspRhasya svarga sthAnabhavabhogAbhiSvaGgarUpeNa garamanuSThAnam AhurmanISiNo matimantaH etaddevAdipUjAdyanuSThAnam 'vihitanItyaiva' saccitamAraNAdirUpayaiva, paraMkAlAntaranipAtanAtkAlAntare bhavabhavAntararUpe'nartha - 14 sampAdanAd AtmanaH kila viSaM sadya eva vinAzahetuH garazca kAlAntareNetyevamupanyastamiti // 157 // anAbhogavatazcaitadananuSThAnamucyate / sampramugdhaM mano'syeti tatazcaitadyathoditam // 158 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anAbhogavatazca ihalokaparalokayorapi saMmUrchanajatulyapravRttitayA kvacidapraNihitamanasaH punaH puMsaH 'etad' gurUdevapUjAdyanuSThAnaM tathAvidhasamudayAdivazAdvidhIyamAnamapi ananuSThAnamucyate anuSThAnameva na bhavatItyarthaH / kuta etadityAha 'sampramugdhaM saM iti sarvataH prakarSeNa mugdhaM sannipAtopahatasyeva mohamanadhyavasAyamAtrarUpamApannaM manaH-antaHkaraNaM asya - anAbhogavataH 'iti' pAdaparisamAptau / yata evaM 'tatazca manaH sampramohAdeva hetoH etaprAguktam 'yathoditaM ' yathA nirUpitaM tathaiveti // 158 // 1 etadrAgAdidaM hetuH zreSTho yogavido viduH / sadanuSThAnabhAvasya zubhabhAvAMzayogataH // 159 // etadrAgAt-sadanuSThAnabhAvabahumAnAt idaM AdidhArmikakAlabhAvi devapUjAdyanuSThAnaM kriyamANam hetuH kAraNam zreSTho'vandhyo vartate etadyogavido viduHjAnate, kasya heturityAha 'sadanuSThAnabhAvasya'tAttvikadevapUjAdyAcAra pariNAmasya / kuta ityAha 'zubhabhAvAMzayogataH' muktyadveSeNa manAgmuktayanurAgeNa vA zubhabhAvalezasaGgamAt / / 159 / / jinoditamiti tvAhurbhAvasAramadaH punaH / saMvegagarbhamatyantamamRtaM munipuGgavAH // 160 // jinoditaM - jinanirUpitaM ' iti tu' anenaivAbhiprAyeNa vidhIyamAnaM Ahurbuvate 'bhAvasAraM' zuddhazraddhApradhAnam / ado'nuSThAnaM punaH tathA saMvegagarbhamantaHpravezitanirvANAbhilASam atyantamatIva amRtamamaraNahetutvAdamRtasaMjJam 'munipuGgavAH ' gautamAdimahAmunaya iti / / 160 / / For Private and Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15 4. atha prastutamevAdhikRtyAha atha malamevAdhikRtyAha'evaM ca kartRbhedena carame'nyAdRzaM sthitm| sahajaM tu malaM viyAt karmasambandhayogyatAm / pudgalAnAM parAvarte gurUdevAdipUjanam // 161 // Atmano'nAdimatve'pi nAyamenAM vinA yataH // 164 // ___ evaM cA-'smiMzcAnuSThAnapaJcavidhatve sthite sati sahajaM tu-sahajaM punaH, malaM vidyAjjAnIyAt kartabhedenA-'naSThAtavizeSeNa carame'pazcime anyAdRzaM- kAmityAha karmasambandhayogyatAM jJAnAvaraNAdikarmamuktyadveSAdeH pUrvaparAvartakAlabhAvino devAdipUjanA- saMzleSanimittabhAvam kasyetyAha AtmanaH jIvasya / dvilakSaNam sthitaM-pratiSThitam pudgalAnAM parAvarte kuta ityAha 'anAdimattve'pi' bandhasya, na naiva, ayaMgurUdevAdipUjanamukta rupameveti / / 161 / / bandhaH, enAM yogyatAM jIvasya vinA antareNa, yataHetadeva samarthayati yasmAtkAraNAt kilAnAdimAna bhAvo gaganAdirna kaJcana yato viziSTaH kartAyaM tadanyebhyo niyogtH|| hetuM svasvabhAvalAbhe'pekSate, bandhazca pravAhApekSayaivAnAtayogayogyatAbhedAditi samyagvicintyatAm // 162 // dimAn, tato na jIvayogyatAmantareNaiSa upapadyate, ___ yataH- yasmAtkAraNAt viziSTo-vilakSaNaH kartA - anyathA'nekadoSa prasaGgAt / / 164 // devapUjanAdinAm ayaM-caramAvartavartI jantuH tadanyebhyaH- yogabiMdu lo. 149mAM mukita-advaiSanA prAcyaparAvartavartibhyaH kartRbhyaH, niyogato-niyamena / pramAve 52mAvartavattA pAnA pUrvasevA35 gumAhi kuta ityAha 'tadyogayogyatA bhedAt' sa cAsau yogayo- pUjAnA anuSThAnathI atyanta guNa thavAnuM jaNAve che. gyatAyAH yoganimittabhAvasya bhedo vizeSastasmAta tyAra pachI zloka 152-153 mAM spaSTa jaNAve che ke itiH- evam samyagvicintyatAM vimRzyatAmiti / pUrva jaina zAsanamAM eka ja anuSThAna kartAbhedathI bhinna hyekAntena yogA'yogyasyaiva devAdipUjanamAsiccaramA bhinna che. ahIM Azayabhedane pradhAna na karyo. arthAta varte tu samullasitayogayogyabhAvasyeti caramAvartadevA mokSanA Azaya ane paudgalika AzayathI dipUjanasyAnyAvartadevAdipUjanAdanyAddazatvamiti // 162 / / anuSThAnabheda na karyo. kattabhede bheda karyo. emAM paNa kALabhedane mukhya karatA TIkAmAM spaSTa lakhyuM ke 5. eteSu ca yaccaramAvarte syAttadAha caramAvartavartI ane acaramAvartavartIpaNAthI kartAbheda caturthametatprAyeNa jJeyamasya mahAtmanaH / che. A rIte e spaSTa phalita thayuM ke saMsAranA AzayathI acaramAvavartI jIva je dharmakriyA kare enA karatAM sahajAlpamalatvaM tu, yuktistra puroditA // 163 // caramAvartavartI jIva kare te judA ja prakAranI che. ahIM . caturtha-turIyam, etadanuSThAna-taddhetunAmakam mA bhusti-dveSanI pradhAnatA 422 cha, 55 prAyeNa-bAhulyena jJeyamasya caramAvartabhAja Adi- mokSa prAptinI chAnI na. dhArmikasya mahAtmanaH- prazastabhAvasya, anAbhogAdibhyaH siMhamA gozrIpAyayojabhatabhA kadAcidanyathApi syAdidamiti prAyograhaNam / etadapi prasiddha samaya anuSThAna viSAdi 155 kutaH, yataH 'sahajAlpamalatvaM tu'- sahajo thI 160 bhai Baa. tenI 13mAta 2 / pUrva mema jIvasamAnakAla- bhAvitvenAlpastuccho malo hyu? (als 154 wi) pataMjali meM mAnA vakSyamANasmo yasya sa tathA tadbhAvastattvaM punaH yuktiH- pUrvAMta mehane anumAna yA nathI. (yAre hetuH atrA-'sminnarthe puroditA prAgupanyasteti / jainazAsane to kALabhedane mukhya karyo che.) jo ke je ||163 // pAMca anuSThAna dekhADayA che te pAtaMjala yoganI ja For Private and Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 16 prakriyA che evuM nathI. 160 zloka sudhI pAMca caramAvartavartI jIvane hoya.) anuSThAna dekhADayA bAda 11mAM zlokamAM punaH (3) caramAvartavartI jIvane ja mukti pratye dveSa jainazAsananI nIti mujaba Ane kevI rIte svIkAravA na hovAnA kAraNe (muktino saMpUrNapaNe rAga na eno viveka karatAM kahyuM ke-muktiaSAdi (Adi padathI pragaTayo hoya to paNa) prAyaH taLetu nAmanuM cothuM kAMIka muktino rAga vikalpa levAno che.) nA prabhAve anuSThAna hoya, nahIM ke viSAdi, pachI bhale kayAreka acaramAvartakALabhAvI devapUjanAdi anuSThAna karatAM saMsAranI vastunA AzayathI ya dharmakriyA karato hoya. caramapudgalaparAvartAmAM te judA ja prakAranuM siddha thAya (kyA AzayathI kare che tenuM te dazAmAM khAsa mahattva che. AnA ja samarthanamAM zloka 162mAM kahyuM ke nathI.) acaramAvartavartI jIvo karatAM caramAvartavartI jIva rUpa (4) sAMsArika vastunA AzayathI dharmAnuSThAna anuSThAnakartA avazya judo ja che kAraNa ke karanAra jIva acaramAvartakALavartI che ke acaramAvarsamAM ekAnta yogaayogya devAdipujana hatuM caramAvarNakALavartI te jANyA vinA tenA anuSThAnane jayAre caramAvarsamAM yoganI yogyatA ullasita= pragaTa prAyaH viSAdi anuSThAnamAM khatavI zakAya nahi. thaI che. A rIte ahIM paNa kALabhede yogyatA pradhAna karI paNa mokSanI IcchAne nahIM. (kAraNa ke te ahIM eTaluM to samajI rAkhavAnuM che ke caramAvartavartI jIvanuM sAMsArika vastunA AzayathI avasthAmAM sAMsArika cIja-vastuno AzayasaMbhave che.) have A caramAvartavartI jIvane kayuM anuSThAna paNa thatuM dharmAnuSThAna taLeturUpa eTalA mATe che ke te teno je tAttvika arthAt kevalibhASita evA hoya tenI spaSTatA karatAM zloka 163 mAM spaSTa jinapUjAdiAcArano pariNAma che te mukitanA zabdomAM kahyuM che ke- "prazastabhAvavALA A adveSathI athavA kaMIka mukita pratye te jIvane anurAga caramAvartavarNI mahAtmAne sahajamalanA chAsanA pragaTayo hovAthI zubhabhAvathI garbhita che tathA sahajamalanI alpatAnA prabhAve (mokSanA AzayanA kevalibhASita kriyAo ane anuSThAno pratye (e prabhAve ema na kahyuM) moTA bhAge cothuM taLetu (ke je anuSThAno kevalibhASita che ke nahIM tenI ene khabara upAdeya che) anuSThAna hoya che.' ahIM "e ja hoya na hoya to paNa sahaja alpamalatAnA kAraNe) che' ema nahIM kahetAM "moTA bhAge eTalA mATe kIdhuM bahumAna-AkarSaNa pragaTa thayuM hoya che. arthAta ke anAbhogAdithI kadAca tene badale anya anya paNa sAMsArika pApakriyAo karatAM emAM ene (mokSanI hoi zake. zloka 164mAM sahajamalane karmasambandhanI icchA hoya ke na hoya to paNa) sahaja raci jAgrata thai yogyatArUpe oLakhAvyo che. caramAvartavartI jIvane te alpa thaI gayo hovAthI prAya: cothuM anuSThAna hovAnuM kadAca ahIM evI zaMkA thAya ke muktiadveSa jaNAvyuM. (nahIM ke mokSanI ja IcchA pragaTI hovAthI.). mAtrathI ja caramAvavartI jIvane taLetu anuSThAna A mImAMsAthI nIce mujaba phalita thAya che ke saMbhavita hoya to raiveyaka sukha prApti mATe (1) pAtaMjalayogamatanI viSAdi pAMca mukti-aSathI abhavya je anuSThAna kare che te paNa anuSThAnanI vigato sarvAza jainazAsanane mAnya nathI taLetu kema na bane? (kAraNa ke) ekAntavAdIonI cirakAlIna rUDha-rUDha A (2) jaina zAsanamAM mAtra AzayabhedathI ja nahIM zaMkAno pa. 5, badhazrata upAdhyAya zrImada yaka zaMkAno pa. pU. bahuzruta upAdhyAya zrImad yazovijaya paNa kALabhedathI ya anuSThAna bheda che (arthAta viSAdi mahArAje AjathI 300 varSa pUrve suMdara khulAso karyo traNa anuSThAna acaramAvartavaNI jIvane hoya ane che. te joie - bAkInA be tabdhatu ane amRta te prAyaH vartavartI jIvane te hoya che. For Private and Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mukita-adveSaprAdhAnya nAmanI 13mI batrIzImAM zloka 20-21 mAM teozrI jaNAve che ke - abhavyane svargaprAptiketu mukita-adveSa hovA chatAM te sadanuSThAna-rAganuM (kriyArAga) prayojaka nathI. bAdhyaphalApekSArUpa sahakArI hoya toja mukita-adveSa sadanuSThAna rAga prayojaka banI zake. abhavyanI je phalApekSA che te bAdhyakoTinI nahIM kintu abAdhyakoTinI hoya che. * bAdhya svabhAvavALI phalApekSA eTale ke je sAMsArika phalApekSA AgaLa jaine tattvopadezathI nivRtta thAya evI hoya. dA. ta. saubhAgyAdi phalanI apekSA hoya to paNa e sadanuSThAnano rAga jagADanArI hoya ane jayAre e 'viSayo bhayaMkara che - jhera jevA che' vagere upadezakano upadeza sAMbhaLe tyAre nivRtta thanArI hoya e bAdhya kahevAya. viSayonI niMdA sAMbhaLIne tarata ja enI icchA nAbUda thai jAya evuM nahIM, paNa 'viSayo bhUMDA che' AvuM ene vAraMvAra sAMbhaLavA maLe to dhIme dhIme viSaya phaLanI AkAMkSA DhIlI paDatI jAya. koikane eka jhATake viSayakAMkSA nAbUda thAya, koikane eka upadezakathI to koikane bIjA upadezakathI, koikane eka vAra upadeza sAMbhaLavAthI to koikane vAMravAra upadeza sAMbhaLavAthI bane; Avo badho aneka prakArano saMbhava che. paNa ahIM khAsa e dhyAna rAkhavAnuM che ke upadezaka viSayonI bhayaMkaratA samajAvIne tenI viSayAkAMkSA nAbUda karavA yatna kare che, paNa nahIM ke viSayAkAMkSAthI thatAM dharmAnuSThAnane tyAjaya darzAvIne ke dharmAnuSThAnanI paNa bhayaMkaratA dekhADIne - A khAsa samajavAnuM che. A ja kAraNathI pUjayapAda gurudevazrInuM koipaNa pustaka kholIne joizuM to temAM viSayonI bhAre nidA Thera Thera dekhAze paNa viSayAkAMkSAthI thatA dharmAnuSThAnanI nahIM - ATaluM prAsaMgika. - zlo. 22 mAM pUjaya upAdhyAyajI ma. jaNAve che ke abAdhya phalApekSA (abhavyAdinI, te) mokSArthaka zAstrazravaNa virodhI hoya che. (arthAt ene to mokSArthakazAstra sAMbhaLavAno paNa rasa na hoya.) 17 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jayAre, mukita adveSa hoya ane phalApekSA hoya to paNa te bAdhya kakSAnI hovAnA kAraNe tathA enAthI ucita yogyatAnA prabhAve mokSArthaka zAstrazravaNa karavAmAM jAgelA rasanA prabhAve buddhi mArgAnusArI bane che ane tIvrapApakSaya thavAthI sadanuSThAna rAga janme che. zlo. 23 mAM pUjaya upAdhyAyajI mahArAja jaNAve che ke saubhAgyAdi - phalAkAMkSAvALAne zAstrakAra bhagavaMtoe ja je rohiNI vagere tapa karavAnuM dekhAADayuM che te mugdha jIvone mArgapraveza karAvavA mATe gItArtho sUcave che. paNa 'e to saMsAranA AzayathI thayuM eTale viSAnuSThAna banI jaze' evI bhramaNA dUra karavA pUjayazrIe kahyuM ke phalApekSA bAdhya koTinI hovAthI e anuSThAna viSAdirUpa banatuM nathI paNa tadhdheturUpa ja rahe che. A rIte pUrvAcArya bhagavaMtoe gUMcanA suMdara ukelo darzAvyA hovAthI koi vivAdane avakAza ja raheto nathI. dharmopadezanA zrotAo badhAja budha kakSAnA ke madhyama kakSAnA ja hotA nathI kiMtu bahudhA mugdha kakSAnA hovAno saMbhava vadhu che. (hA, koI upadezakanI sabhAmAM varSothI ekanA eka ja moTAbhAganA prabuddha zrotAo hAjarI ApatA hoya tyAre te budha jIvonI kakSAno ja upadeza karyA kare temAM koi vAMdho nathI.) eTale ja pUrvAcArya bhagavaMtoe puSpamAlAdi zAstromAM, mokSa sivAyanA AzayathI paNa dharma karavAnuM vidhAna kareluM che. moTI zAMtimAM pU. vAdivaitAla zrI zAMtisUri mahArAja jevAe paNa AzIrvAdanA zabdomAM 'akSINakoSakoSThAgArA narapatayazra bhavantu svAhA' arthAt 'rAjAo akhUTa koza ane koSThAgAravALA thAo' ema je kahyuM che, tathA 'sAdhu - sAdhvI - zrAvaka - zrAvikAonA rogaupasarga-vyAdhi-duHkha dukALa-durmanaskatA dUra thAo' tathA zatruo parArmukha thAo', tathA zrIsaMdhathI mAMDIne samagra brahmalokamAM zAMti thAo' vagere vagere je AzIrvAdanA sUcaka zabdo vAparyA che temAM akhUTa koza vagere zabdano artha ADakatarI rIte mokSa ja karavo joie ke nahi evA koi vivAdane avakAza raheto nathI. tamAma bhavabhIru paMcamahAvratI For Private and Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 18 mahAtmAono upadezapravRttimAM UMDe UMDe evo "ziSyabhaNI jinadezanAjI ke (kahe) jana abhiprAya to rahelo ja hoya che ke jIvo A rIte paNa pariNati bhinna; ke (kahe) muninI naya dezanAjI; dharmamAM joDAya, dhIme dhIme viSayonI niMdA sAMbhaLI paramArathathI abhina. (20) zabdabheda-jhaghaDo viSayAkAMkSA choDe, ne mokSanI upAdeyatA samajIne krame kisyo? paramAratha jo eka; kaho gaMgA kaho karI mukitae jAya. Avo uddeza aMtaramAM na hoya to suranadIjI, vastu phire nahi cheka. (21) dharma samAdika te vAstava upadezaka ja kahI na zakAya. paNa mITejI, pragaTe dharmasaMnyAsa; to jhaghaDAjhoMTA taNo upadezakanuM kartavya: jI, munine kavaNa abhyAsa ?" (22). A badhI carcAno sAra e che ke zAstrakAra A rIte pUjaya upAdhyAyajI mahArAja bhagavaMtonA bhinna bhinna AzayavALI dezanAomAMthI iii munionI vividha nayadezanAne paramArthathI abhinna zrotAo kayAreya paNa ekAnta na pakaDI jAya e jaNAvI emAM jhaghaDo na hovAnuM khAsa jaNAve che, tathA upadeza karatI veLA upadezake dhyAnamAM rAkhavAnuM hoya lAyopathamika dharmo paNa aMte heya hovAthI munione che. jo A dhyAna rAkhavAmAM na Ave ane koI eka temAM jhaghaDA na karavAnuM jaNAve che. nayathI prarUpAyela ekabAjAnI ja zAstravAtone pUjayapAda zrI haribhadrasUrijI mahArAja paNa zrI ghuMTAthe rAkhI hoya to enuM aniSTa pariNAma e Ave yogadaSTi granthanA 148 mA zlokamAM jaNAve che ke che ke jayAre e zrotAone koI bIjA upadezakanA "mukitamAM kSAyopazamika badhA dharmo choDavAnA che, mATe upadezathI enAthI sAmenI bAjunI zAstravAto mumukSuoe koipaNa bAbatamAM Agraha rAkhavo te jANavA-sAMbhaLavA maLe tyAre e zrotAvargamAM evo paramArthathI ayukata che.' nahIM to pachI pU. ukaLATa AvI jAya che, ke je zAstronA AdhAre e AnaMdaghanajI mahArAje kahyuM che tema hatuvAde ho tarka bIjI bAjunI vAta thaI hoya te zAstro para ane enI paramparA, pAra na pahoMce koya' evI dazA UbhI thAya. e vAto para anAdara ke aruci athavA avizvAsa vartamAnakALanA zrotAoe to khAsa dhyAna pragaTe che; temaja te zAstranI vAto rajA karanAra pratye rAkhavuM paDaze ke "eka upadezaka Ama kahe che to bIjA paNa cheSa bhAvanA vagere jAgRta thAya che. pariNAme upadezaka kema Ama kahe che? mATe e bIjA binajarUrI vivAdano vAvaMToLa jAgI UThe che. upadezakanI vAta sAva khoTI'. - AvA vikalpomAM zAstrIya vidhAnomAM mukhyatA ane gauNatA paNa ke vivAdamAM paDavAne badale zAMtacitte, sUkSmabuddhithI, ApekSika hoya che paNa aikAntika nathI hotI; arthAt ekAgratApUrvaka pUrvAcArya bhagavaMtonA zAstrIya bhinna bhinna ucita dravya-kSetra-kALa-bhAva-sthAna vidhAno ane tadanurUpa vartamAna upadezaka vagerenuM aucitya dhyAnamAM laIne te te nayathI prarUpaNA mahApurUSonA vidhAnomAM paramArthathI kaI rIte bheda bIjA anya nayane jarAya anyAya karavAno Azaya na ane abheda che te tarapha lakSa laI javuM joIe; nahI AvI jAya te rIte karavAnI hoya che, paNa AMkha to saMbhava che ke eka taraphI zAstra vAtonA AgrahathI mIMcIne nahIM. nayabhede dezanA thAya temAM paNa upadezaka unmArga bhaNI javAnuM thaI jAya. mahAtmAono Azaya paramparAe jIvane mokSa prApta khaMDanamaMDanano AzayaHkarAvavAno ja hoya, to pachI pU.zrI upAdhyAyajI uparokata carcA paNa prastAvanAmAM e ja mahArAje yogaSTi sajajhAyamAM cothI DhALanA AzayathI dAkhala karI che ke bhavabhIru zAstramarmajJa 20-21 mI gAthAmAM jaNAvyA mujaba koI jhaghaDAne yathArtha upadezaka mahAtmAonI nayabhede bhinna avakAza raheto nathI - te juo, bhAsatI dezanAothI jarAya buddhibheda koine na thAya. * grahaH sarvatra tattvena mumUSaNAmasaMgataH / muktau dharmA api prAyastyaktavyAH kimanena tat || For Private and Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 19 rAga-dveSathI vegaLA rahIne zuddha AzayathI (nahIM ke ekabIjAnA malina khaMDana-maMDananA AzayathI) zAstrIya padArthonI nayabhede ugra carcA thAya te zrI jainazAsananuM dUSaNa nahIM paNa bhUSaNa che. A vAta prabuddha zrotAoe to khAsa bhUlavI joie nahIM. ahIM eka evI zaMkA thAya ke jayAre eka nayathI pratipAdana karanAra upadezaka bIjA nayanI mAnyatAnuM khaMDana paNa karatA hoya to emanuM pratipAdana nayAtmaka kema kahevAya, durnayarUpa kema na kahevAya ? A zaMkAno javAba pU. upA0 mahArAje suMdara Apyo che te ja joie - 'upadeza rahasya' zloka 53 nI TIkAmAM pote aMte kahyuM che ke "potAnA nayanA viSayanuM prAdhAnya darzAvavA mATe bIjA nayonA mAnya arthanuM nirasana paNa saMgata che; paraMtu jo pote je nayanuM nirUpaNa karI rahyA che te nayanuM prAdhAnya darzAvavavAno abhiprAya nahIM rAkhatAM, khaMDana karavAno ja uddeza rAkhe to te durnaya banI jAya.'' tathA nayarahasyamAM paNa A ja vAta batAvI che ke (juo nUtanamudrita pustakanuM pRSTha 36) ''vastunA bIjA aMzano pratikSepa karavAthI pratipAdana durnaya thai jatuM nathI, e bIjA aMzano pratikSepa svanayanI pradhAnatA darzAvavAmAM upayogI che.'' AnAthI e phalita thAya che ke eka upadezaka bIjA upadezakanA nayanuM potAnA atyaMtara khaMDanarasathI ja khaMDana kare to te jarUra durnaya bane; paNa mAtra zrotAonI dRSTi zAstrAnusArI bIjA nayanA viSayo upara dorIne tenuM paNa prAdhAnya sUcavavA mATe AnuSaMgika bIjA nayanA upadezakanI vAtonuM nirasana kare, to te AhArya arthAt kRtrima hovAthI vAstavamAM durnayarUpa nathI banatuM paNa vastu-vyutpAdaka bane che.'' kayA nayano upadeza pradhAna ke apradhAna e bAbatamAM to upAdhyAyajI mahArAje (nayarahasya pR. 194 mAM ) suMda2 khulAso karyo che ke 'nayonI balavattA ane durbalatA apekSAne AdhIna che.''x Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AnAthI e phalita thAya che ke zAstronA bhinnabhinna nayonA vidhAnomAM upadezaka mahAtmAe kayA dravya-kSetra-kALa bhAvanI apekSAe kayA nayanA pratipAdanane gauNa ke mukhya banAvavuM te potAnA zrutAnusArI kSayopazamAdithI barAbara tapAsIne te te nayanuM pratipAdana kare to koi doSa nathI temaja emAM bIjA nayanA pratipAdananI avagaNanA paNa nathI.. kutarko bhAvazatru : mahAzrAvikA sulasA vagerenA jayAre dRSTAnto apAya che tyAre ghaNA ema kahe che ke "jhera khAine paNa koi bacI gayuM hoya to teno dAkhalo levAto haze ? agAsImAMthI bhoMya upara paDatuM melIne paNa koi bacI gayuM hoya to jIvavA mATe ApaghAta karo ema kahI zakAya ? koie maravA mATe taLAvamAM jhukAvyuM chatAM DUbI javAne badale bacI gayo eTale zuM bacavuM hoya to taLAvamAM bhUsako mAravAnuM vidhAna thAya ? AvA badhA kutarko koi game teTalA kare AnAthI kayAre ya satya chupAtuM nathI. jhera khAine paNa jayAre koi bacI jAya che tyAre koi alpajJa paNa ema nathI kaheto ke te jheranA prabhAve bacyo. badhA jANe che ke jhera to mAre ja, paNa A to enuM nasIba pAMsaruM, athavA devagurunI kRpA, athavA tAtkAlika sadbhAgye koi DokaTara maLI gayA ane jhera okI nakhAvyuM athavA jhera ja nakalI haze eTale bacI gayo; nahIM ke jheranA prabhAve bacyo. jayAre ahIM to sulasA vagerene sAMsArika vastu ke kAryanA AzayathI karelA dharmathI paNa je mokSamArge pragati thai te to e dharmanA prabhAve thai che teno koNa inkAra karI zake ema che ? ane eTale ja zAstrakAra bhagavaMtoe emanA dAkhalA dharmano prabhAva 5 na caivamitarAMzapratikSepitvAd durnayatvam, tatpratikSepasya prAdhAnyamAtra evopayogAt / * eteSu ca balavattvAdivicAre'pekSaiva zaraNam / For Private and Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 20 gAvA mATe TAMkI batADayA che. karanArAone nukazAna ja nukazAna hota to zuM agAzI uparathI paDatuM melIne paNa koI bacI "zrAddhavidhi zAstrakAra viSAdi anuSThAna vagere jAya to tyAM koI alpajJa paNa ema nathI kaheto ke e jANatA nahotA ke jethI teoe zrAvakone udezIne uparathI paDayo mATe bacyo. bacyo to enA nasIbathI. dhaMdhAmAM ucita lAbha meLavavA mATe zrI paMcaparameSThI dharmanA prabhAve. koi nIce mAla bharelA khaTArA jevuM bhagavaMtanuM tathA bhagavaMta zrI gautama svAmI vagerenuM vAhana AvI gayuM eTale, nahIM ke paDayo mATe bacI khAsa smaraNa karavAnuM vidhAna karyuM? gayo. e to paDyo mATe bacI gayo tyAre ja kahevAya ke jeo ema mAne che ke rohiNI vagere tapa makAnamAM bhayaMkara Aga lAgI hoya ane emAMthI karavAnuM zAstrakAronuM vidhAna mAtra mugdhabuddhivALA betraNa mALa uparathI kudI paDayo hoya, tyAre sAMsArika jIvo mATe ja che - teoe zrI paMcAzaka * zAstrano kAryasiddhinA AzayathI dharma karIne paNa jeo tarI te saMpUrNa saMdarbha barAbara dhyAnapUrvaka pharI eka vAra gayA tyAM koIne paNa pUcho ke kema taryA to ema ja vAMcI javAnI jarUra che - juo, kaheze ke dharmanA prabhAve. jaina tapanA 4 lakSaNoHjayAre baMne bAjunI vAta ja sAva judI che tyAre ApaNane na gamatI zAstrIya vAtonuM khaMDana karavA chellA paMcAzakamAM bAra prakAranA tapanA varNanamAM pahelA kalyANaka tapa vagerenuM vidhAna karyA mATe AvA kutarkono Azaro levo e DAhyA mANaso mATe zobhAspada na kahevAya. tarka ja karavA hoya to bAda zloka 23mAthI mugdha lokone hitakArI rohiNI evA paNa thaI zake ke maravAnA ja AzayathI amRta Adi taponuM vidhAna karyuM ane kahyuM ke A rIte lokarUDha pIdhuM hoya toya mANasa bacI jAya ane amara thaI devanA uddezathI karAya te paNa tapa ja che. enA upara zaMkA thaI AvI ke zuM A badhuM paNa tapa? (ahIM bAra jAya kharo ke nahIM? bhalene ghAsanI icchAthI anAja vAvyuM hoya, to paNa anAja Uge kharuM ke nahIM ? prakAranA tapanuM varNana cAle che.) eTale enA bhalene potAnI sAjA rahevAnI IcchA na hoya paNa javAbamAM zloka 26mAM tapa kone kahevAya enI bIjA koI AzayathI ArogyanA niyamo pALe to cokhI divA jevI vyAkhyA ApI ke je tapamAM (1) mANasa sAro thaI jAya ke nahIM ? bebhAnapaNAmAM kaSAyanuM damana (2) brahmacarya pAlana (3) jina pUjA potAne koI sudhabudha nathI, paNa bIjAo yogya ane (4) bhojana tyAga (anazana) A cAra aMga upacAra kare to te hozamAM AvI jAya kharo ke nahIM? vidyamAna hoya te badhuM ja tapa kahevAya, ane ahIM jayAre tarka ja karavA hoya tyAre AvA sIdhA tarko risesano muddoyana' vizeSe karIne mugdha loko mATe to khAsa, ema kahyuM paNa mAtra mugdha loko mATe ja karavAne badale kutarkono Azaro zA mATe levo ? koI paNa zAstrakAra bhagavaMte dunyavI kAryasiddhi ke evuM to jarAye kahyuM nahIM. - enAthI e spaSTa phalita Apatti-nivAraNanA AzayathI thatA gharmane vakhoDavA thAya che ke Azaya dunyavIkAryano hoya (alabatu. AvA uTapaTAMga tarko dekhADayA nathI, ne evA kutarkothI atizaya bhUMDo lokaniMdya to na ja hoya, paNa jemAM dharmane vakhoDayo nathI, UlaTuM evA dAkhalAo TAMkIne uparokata cAra aMga vidyamAna hoya to rohiNI Adi paNa sAmAnyataH dareka vyakita mATe tapa ja che - vizeSa dharmathI evA paNa jIvone mukita sudhInA lAbho kevA kevA prApta thayA enuM ja varNana parApUrvathI zAstrakAra karIne mugdha loko mATe, kema Ama? to ke mugdha loko bhagavaMto karatA AvyA che. jo sAMsArika kArya (avyutpanna buddhivALA loko) pahelAM e rIte pravarte, prasaMgamAM paNa dharmanuM ja zaraNuM levAnA AzayathI dharma bAdamAM abhyAsathI (nahIM ke eka ja jhATake koI kahI de ke mokSa sivAyanA bIjA koI paNa kArya mATe dharma na * zAstrano paMcAzaka zAstrano A saMdarbha prastAvanA pUrI thayA pachInA pRSTha 3 upara chApelo che. For Private and Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir , 21 ja thAya eTale tarata ja. kintu vAraMvAra e rIte nirupasargatA (saMsAramAM koI upadrava na Ave) karavAthI ) karmakSayanA udezathI paNa pravarte che. paNa ItyAdi AzayathI sAdharmika devatA (rohiNI-ambA pahelethI ja karmakSaya mATe ja tene pravartAvavAnuM zakaya vagere)ne uddezIne je kuzalAnuSThAna tarIke tArUpa nathI. jo kAyama karmakSayanA uddezathI ja dharma karavAno pravRtti thAya che tenA vaDe kaSAyadamana AdinI upadeza karavAno hoya to paMcAzaka zrAddhavidhi dharma pradhAnatAthI mokSamArgane anukULa adhyavasAya (ke je saMgraha vagere zAstromAM vidhAna kayAre upadezavAnA? pUrve na paNa hoya) prApta thaI aneka mahAnubhAvo - have mugdha kone kahevAya e paNa eka prazna che - kevalabhASita cAritra dharmano lAbha pAmI gayA. je glo.23nI TIkAmAM eno artha avyutpannabuddhi zAstrakAra bhagavaMto rohiNI-aMbA AdinA udezathI evo karyo che. zlo. 2nI TIkAmAM madhu zabdano karAyelA kaSAyatyAga-brahmacarya-jinapUjA AdinI artha karyo nathI paNa mugdhatara loko kevA hoya tenuM pradhAnatAvALA tapathI aneka mahAnubhAvone varNana karatAM kahe che ke vidvatta... arthAta cAritra-lAbha thavAnuM jaNAvatA hoya, e koI divasa sadabuddhivALA to "mokSa mATe ja A tapa viDita che' evuM vidhAna kare kharA ke 'sAMsArika lAbhano AzayathI ema samajIne tapasyA kare che. (upadezaka kahe e jAdI dharma kare to saMsAravRddhi thAya ?' vastu che ane vyakita pote Ama samaje e judI vastu zlo. 28thI sarvAMgasuMdara Adi taddana sAMsArika che.) tattvArthasatramAM kahyuM che ke "viziSTamativALo lAbhanA prayojaka tapa vagere dekhADayA. tyAM paNa uttama puruSa mokSa mATe ja puruSArtha kare che." koIe zaMkA karI ke "A badhA tapa to 'sAbhidhvaMga A rIte e spaSTa thAya che ke jeone "A mokSa (sAMsArika vastunI AsakitavALA) thatA hovAthI mATe ja vihita che' evI sadbuddhi che teo mugdhatara mukitamArga na kahevAya." to A zaMkAno uttara zlo. thayA. eno viziSTa khulAso tattvArthasatranI paMktimAM 29mAM spaSTa jaNAvI dIdho ke mArgaprAptinA hetabhata karyo emAM viziSTamativALA uttama paraSanI vAta hovAthI upacArathI e paNa mAge ja che. A rIte karI, eTale viziSTamativALA uttama puraSo e mukitamArga prApakatAnA hetuthI upacArathI mArga kahIne mugdhatara thayA ane madhyama-vimadhyama varga badho ja enuM samarthana karyuM, paNa viSAdi-anuSThAna kahIne mugdhakakSAmAM AvI gayo. A vAtamAM have zaMkA rahetI tyAjaya hovAnuM na kahyuM, e keTaluM badhuM mArgadarzaka che! nathI. eTale je loko ubhayalokahitArthI athavA mAtra koInI paNa mati zuddha karavA pUratuM che.). paraloka hitArthI che teo badhAnA khAsa hita mATe sarvAMgasuMdara Adi tapa e niyANuM nathI :zAstrakAroe rohiNI Adi tapanuM vidhAna karyuM. vaLI AgaLa A badhA sarvAMgasuMdara tapo koIpaNa vicakSaNa bhavyajIva samajI zake tema che ke sanidAna hovAnI koie zaMkA karI to enA lagabhaga dareka kALamAM (khAsa karIne AjanA kALamAM) nirAkaraNa mATe ane A tapomAM pravRtti paNa upara kahyA evA uttama loko to ghaNA ochA hoya ke nirnidAna che e dekhADavA mATe glo.41 nI TIkAmAM jeo mAtra mokSa mATe ja prayatna kare, (moTA bhAge to kahyuM ke "A badhI tapa kriyA dharmabahumAnagarbhita AvA sAdhumahAtmAo ja hoya.) to pachI upadezako hovAthI nirnidAna che. bodhibIjarahita jIvone sarva sAmAnya sabhAmAM kaI rIte ema kahI zake ke "dharma bodhibIja-saMpAdaka che,... yAvata bhavavirAgAdinuM mokSa mATe ja thAya ane mokSa sivAya bIjA koipaNa nimitta che.' AzayathI lezamAtra thAya ja nahIM ?' samagra A saMdarbha zAMtacitte pUrvagraha muktapaNe zrI paMcAzaka zAstranI zlo. 27 nI TIkAmAM vAMcI janArane khAtarI thaze ke sAmAnyataH mokSanA paNa eka khUba ja suMdara spaSTatA karI dIdhI che ke a-veSI sarvalokothI, vizeSataH mugdhalokothI jIvanamAM For Private and Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22 dharma ja eka zaraNya mAnI prayojanavaza karAto dharma A yogadaSTi samuccaya granthanA prArambhAzanA ahita karanAra nathI. kAraNa ke caramAvarnamAM AvI vyAkhyAnomAM tathA te pachI pragaTa thanArA bIjA gayA hoya teone cAritra, yAvat mokSa sudhInA bhAgomAM jijJAsu mumukSuone svAdhyAyanI suMdara lAbhonuM kAraNa che. sAmagrI maLaze, temaja mokSamArge pragati karavAnI jo sAMsArika prayojananA AzayathI tapAdi dharma nAgarbhita uttamottama preraNAo prApta thaze, temAM karavAnuM vidhAna mAtra mugdha jIvone ja udezIne hota koI zaMkA nathI. to zuM zrI puSpamAlAnA racayitAne tathA zrI prAnta eka vAta pUjaya upAdhyAyajI mahArAjanA zrAddhavidhikArane e khabara na hatI ? ke jethI emaNe zabdomAM kahIe to (juo narahasya pRSTha 234) sarva zrAvakone uddezIne dhaMdho karavA jatI veLA samucita "dubuddhionI vAsanA zAstramAMthI dUSaNo zodhI iSTa lAbhanA prayojaka zrI paMcaparameSThI smaraNAdi kADhavAmAM tatpara bane che, jayAre buddhivALA vAcako karavAnuM vidhAna karyuM ? zuM emane khabara na hatI ke daparyanA jANakAra hoI (grantha vAMcanathI) AnaMdita sAMsArika kAryonI lAlasA mAranArI che? zuM emane thAya che. tevA je koI hoya teone amArA khabara na hatI ke jJAnIoe viSAnuSThAna - namaskAra.'' garAnuSThAna ane ananuSThAnane "asaduM anuSThAno' zAstrakArono evo AmnAya che ke upadeza karyA tarIke jaNAvIne eno niSedha karyo che ? zuM emane pachI temAM kadAca kAMIka anAbhogathI ke gerasamajathI khabara na hatI ke arthakAma paramArthathI anarthabhUta che, paNa jinAjJA-viparIta kathana thai gayuM hoya to chelle ema jJAnIoe kahyuM che? A badhI khabara hovA chatAM jarUra micchAmi dukkaDam daI devo. sva. pUjayapAda teoe zrAvakone uddezIne dhaMdhAmAM lAbha meLavavA jatAM parama gurudeva AcAryadeva zrImad vijaya vageremAM zrI paMcaparameSThI bhagavaMtanuM smaraNa karavA kema premasurIzvarajI mahArAja sAheba paNa A hakIkata jaNAvyuM? upara avAranavAra khUba bhAra ApatA kahetA hatA ke jJAnIoe karelA judA judA nayane anusaratAM prarUpaNAzuddhi mATe e parama Avazyaka che. have jo vidhAno pratye jJAnIoe ApelA dAMtone uddezIne boluM ke lakhuM chuM ane emAM kAMika vaiparItya hoya te koi jhera khAIne bacI jAya eTale jhera khAvAnuM mATe bIjA micchAmi dukkaDam de to enAthI mane koI kahevAya ?' AvA AvA kutarkono upayoga karavAmAM lAbha nathI - e mATe to mAre ja micchAmi dukkaDa zAstro ane zAstrakAronI avagaNanA thAya mATe evA mAgavo joie. eTale, kutarkono upayoga nahi karavo joie. A prastAvanodinA AlekhanamAM jinAjJA pujayapAdagurudevazrInI nizrAmAM rahevAthI AvI viparIta mArAthI kAMI paNa lakhAyuM hoya -vicArAyuM suMdara jANavA maLelI zAstralakSI vAto kharekhara pUjaya hoya, to te badala micchAmi dukkaDa devA sAthe guruvaryazrInI sarvanayonI saMmata vastu pratipAdana sajajanone prArthanA ke emAM je kAMi vaiparItya hoya te karavAnI kuzaLatA tarapha lakSa dorI jAya che. sUkSmabuddhithI tapAsIne tenuM parimArjana kare. zAstrakAravyAkhyAnanA aMte svayaM micchAmi dukkaDam devAne badale potAnuM vyAkhyAna chapAvanAra enA mATe micchAmi dukkaDa mAge AvI galata paramparA kyAMka kyAMka chellA 50-60 varSathI zarU thayAnuM jANavA maLyuM che. For Private and Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | paJcAzakazAstrasandarbhaH / aNNo'pi asthi citto tahA tahA devyaannioenn| vasAyAt caraNaM cAritraM vihitaM AptopadiSTaM muddhajaNANa hio khalu rohiNimAI muNeyabbo // 23 // bahavaH prabhUtAH prAptA adhigatAH jIvAH sattvAH kiMca-'aNNo'vI' tyAdi, anyadapi asti vidyte| mahAbhAgA=mahAnubhAvAH / iti gAthArthaH / / 27 / / citraM tapa iti gamyate, tathA tathA tena tena prakAreNa paDhiyo tavo viseso aNNohivi tehi tehiM satthehiM / lokarUDhena devatAniyogena-devatoddezena mugdhajanAnAM= maggapaDivattiheU haMdi viNeyANuguNNeNaM // 29 // avyutpannabuddhilokAnAM hitaM khalu pathyameva viSayA kimiti ?, Aha-paThitaH adhItastapovizeSaH = bhyAsarUpatvAt , rohiNyAdidevatoddezena yattadrohiNyAdi tapobhedaH anyairapi granthakAraiH teSu teSu zAstreSu 'muNeyabvo' tti jJAtavyaM, puliMgatA ca sarvatra nAnAgrantheSvityarthaH, nanvayaM paThito'pi prAkRtatvAt / iti gAthArthaH / / 23 / / sAbhiSvaGgatvAnna muktimArgaityAzaMkyAha-mArgapratipattijattha kasAyaNiroho baMbhaM jiNapUyaNaM aNasaNaM c| hetuH zivapathAzrayaNakAraNaM, yazca tatpratipattihetuH sa so sambo ceva tavo visasao muddhaloyaMmi // 26 // mArga evopacArAt, kathamidimiti ced ucyateevaM paDivattIe etto maggANusAribhAvAo / haMdItyupapradarzane vineyAnuguNyena= zikSaNIyasattvA narapyeNa. bhavanti hi kecita te vineyA ye caraNaM vihiyaM bahavo pattA jIvA mahAbhAgA // 27 // sAbhiSvaGgAnuSThAnapravattAH santo nirabhiSvaGgamanaSThAnaM atha kathaM devatoddezena vidhIyamAnaM yathoktaM tapaH labhante / iti gAthAdvayArthaH / / 29 / / syAdityAzaMkyAha- 'jatthe' tyAdi, yatra tapasi eesa vaTTamANo bhAvapavittIe bIyabhAvAo kaSAyanirodho brahma- 'jinapUjanamiti vyaktaM anazanaM suddhAsayajogeNaM aNiyANo bhavavirAgAo // 41 // ca bhojanatyAgaH 'so' tti tat sarvaM bhavati tapo, visayasarupaNubaMdhohiM taha ya suddhaM jao aNuTThANaM / vizeSataH mugdhaloke, mugdhaloko hi tathA prathamatayA pravRttaH NivANaMga bhaNiyaM aNNehivi jogamaggaMmI // 42 // sannabhyAsAtkarmakSayoddezenApi pravartate na punarAdita eva tadarthaM pravartituM zaknoti, mugdhatvAdiveti eyaM ca visayasuddhaM egaMteNeva jaM tao jutaM / sadbuddhayastu mokSArthameva vihitamidamiti buddhyaiva ___ AroggabohilAbhAipatthaNAcittatulaMti // 43 // tapasyanti, yadAha-"mokSAyaiva tu ghaTate ___ atha sarvAGgasundarAditapassu sanidAna eva prANI viziSTamatirUttamaHpuruSaH" iti, mokSArtha-ghaTanA pravartate tato nyAyyAnyetAnItyAzaMkAparihArArthamanidAna cAgamavidhinaiva, AlaMbanAntarasyAnAbhogahetutvAt / tAmeSa pravRttasya darzayannAha-eteSvanantaroktatapassu iti gAthArthaH // 26 // pravartamAno vyApriyamANo jIvaH etesuM bahumANA iti na cedaM devatoddezena tapaH sarvathA pAThAntaraM vyaktaM ca, kayA? -bhAvapravRtyA= bahumAnasAraniSphalamaihikaphalameva vA caraNahetutvAdapIti caraNa- kriyayA anidAna iti yogaH, kuta iti ?, Aha-bIjahetutvamasya darzayannAha-'eva'mityAdi, evamityuktAnAM bhAvAt-bodhibIjavikalasya dehino bodhibijasAdharmikadevatAnAM kuzalAnuSThAneSunirUpasargatvAdi- bhavanena, etadeva kathamiti?, Aha-zudvAzayayogena = hetunA pratipattyA taporupopacAreNa tathA itaH= ukta - zubhAdhyavasAyasaMbandhena, zubhAdhyavasAyAddhi bodhibIjaMrapatkaSAyAdinirodhapradhAnAttapasaH pAThAntareNa evamukta - syAt anidAno-nidAnarahitaH syAt, tathA kAraNena mArgAnusAribhAvAt-siddhipathAnukUlAdhya- bhavavirAgAt-saMsAranirvedAt,yat kila bhavavirAgAdi For Private and Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org nimittaM tannidAnaM na bhavati bodhyAdiprArthanamiva, tapAMsi keSAMcito bhavavirAgAdihetavazcokta nirnidAnAni / iti gAthArthaH // 41 // nirnidAnatvAdevaiteSAM nirvANAMgatAmAcAryAntara matenApi darzayannAha viSayo = gocaraH uktapasAmAlaMbanIyastIrthakaranirgamAdiH svarupaM ukta tapasAmeva svabhAva AhAratyAgabrahmacaryapUjAsAdhudAnAdilakSaNaH anubandhazca-tatpariNAmAvyavacchedataH prakarSayAyitA'tasteSu viSayasvarupAnubandheSu tathA ceti samuccaye, zuddhaM - niravadyaM yato- yasmAtkAraNAt anuSThAnaM-kriyA nirvANAMgaM=muktikrAraNaMbhaNitaM uktaM anyairapi taMtrAntarIyaiH kiM punarjinaiH ? yogamArge-adhyAtma ato For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAstrapathe, nirvANAGgatvAnnirnidAnateti hRdayamiti / / 42 / / etacca=etatpunaranantaroktaM tapaH viSaya zuddhaM sakaladoSamoSijinapativiSayatvAt nirdoSagocaraM ekAntenaiva sarvathaiva yad = yasmAt tataH = tasmAddhetoH yuktaM saGgataM prArthanArgabhamapIdaM tapaH kuta iti ?, AhaArogyabodhilAbhAdInAM "AroggabohilAbhaM samAhivaramattamaM diMtu" ityevaMrUpA yA prArthanA - yAJcA tatpradhAnaM yaccittaM manastena tulyaM samAnaM yat tadArogyabodhilAbhAdiprArthanAcittatulyaM iti kRtvA / iti gAthAdvayArthaH ||43|| viSayAdizudvatayaiteSAM Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anukramaNikA viSaya 18 graMtha paricaya graMthakAra zrI haribhadrasUrijI mahArAja namaskAranI jarUra zI? maMgaLathI vipnanAza zI rIte thAya? dharmakArya-karmakAyatattvakAya molamAM bhavyatvano nAza kevI rIte? tathAbhavyatvane pakavavAnA 3 upAya vIsa sthAnaka ArAdhanA eTale? vIsa sthAnakanA nAma yAda rAkhavAnI cAvI karmakAya avasthA kayArathI zarU? jaina dharmanI vizeSatAo zailezI eTale zuM? jIvanamukata-videhamukata siddha avasthAnA 8 guNa "vIra" zabdanA 4 artha Apatti sahavAnA 5 lAbha 98 putrono upadeza surasuMdarInI zIla rakSaNArthe vicAraNA jiNANuM...tiSNANuM..no krama ane bhAva cAritra eTale niSpA5 jIvana pApavikalpa rokvAmAM mahAvIryanI jarUra prabhue guphAmAM beThA dhyAna kema na karyuM? nami rAjarSinI vIratA 98 putronI vIratA Izvara jagatkata kema nahi? dravyastavabhAvastavanA be artha cAritra eTale sakala sattva-hitAzaya bhavAbhinaMdI jIvonI durdazA apunabaMdhaka jIva kevo hoya? pRSTha) viSaya saMsAra ghora kema? kalakattAnA yuvAne dIvo karyo 4 prakAranA yogI buddhinA 8 guNa icchAyoga : icchAyoganI 4 khAsiyata 13 zuddha dharma icchA kevI hoya? 15 kALamAM zuM zuM taNAI rahyuM che? 16 devapAlanI kathA sajjane gopavavAnI 9 vastuo rUpALI strInA darzanathI varSonA 21 tapa-brahmacaryane nukazAna 21 sattva gumAvavAthI 13nukasAna dharmakriyAnI saphaLatA zemAM? 23 drakriyAnI mahattA laukikamAMthI alaukika tarapha 26 jIvanamAM alaukikatA kayAM kayAM bheLavAya? 28 saMsAramAM be jAtanI mApAbaMdhI alaukika jIvanamAM mApAbaMdhI icchAyogamAM zuM joIe? zAstrayoga zAstrayoganuM 1 luM lakSaNa pramAdarahitatA 34 4 vikathAH kuthalI 34 AtmAnuM svAbhAvika -vaibhAvika svarUpa ghAtI-aghAtI karma 35 ghAtInA nAza mATe purUSArtha 37 pramAdanI Adata kema TaLe 38 pUrvasAdhakonI apekSAe ApaNe kayAM? 39 gharma kaSTa veThIne thAya 26 30. 31 33. For Private and Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra viSaya kumArapALanA niyamo caMdrAvataMsakanuM dhyAna zAstrayogInuM 2 juM lakSaNa zraddhA pariNati : 1 : AMtaravRtti nizrcaya-vyavahAra vyavAra vinA tIrthaviccheda nizraya vinA tattva viccheda ekAMta nizcayanayanuM khaMDana dharmanA phaLano adhikArI koNa ? prabhudarzana kevI rIte thAya ? pApa-vikalpothI nukasAno bhAvano aciMtya prabhAva dharmazrotAnA 10 guNa zAstrayoganuM 3 juM-4 thuM lakSaNa 3 - paTubodha-4 yoganI akhaMDitatA brAhmaNa vidyArthInuM ddaSTAMta gautamasvAmIno devazarmAne upadeza zAstra sAMbhaLavAnI abhilASAo traNa mitra - kAyA - kuTuMba - dharma poSadhanI mahattA kAmavAsanA jAgavAnuM mULa vikalpo kema ghaTe ? sAmarthyayoga dhyAna guphAmAM kema nahi ? jinabhakitayoga pratimA-darzane uddhAranA dAkhalA jinabhaktibhAvathI indriya-nigraha kema ? sAmarthyayoga zAstrathI agamya kAraNa be jAtanA 1. svarUpayogya kAraNa : 2. phalopadhAyaka kAraNa www.kobatirth.org pRSTha 75 75 76 77 78 78 78 79 84 84 86 87 89 89 89 90 94 95 96 99 101 101 102 104 105 109 110 111 111 111 111 viSaya pRSTha samyagdarzanamAM vizuddhi kevI rIte thatI Ave ? 113 jinavacanopAsanA 114 115 116 118 119 121 122 124 126 126 126 darzanAcAra vRddhi samakitanA 67 vyavahAra samyaktvanI karaNI prAtibhajJAna dharmasanyAsa-yogasaMnyAsa 'kSayopazama'nuM svarUpa kSayopazamano upAya Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karaNa eTale zuM? jIvatattvanI sAbitI rAgadveSanI granthi Atmahita sAdhavAmA mukhya sAdhana zubha adhyavasAya carama yathApravRtta karaNa apUrvakaraNathI pAMca apUrva kAryo karma 52 8 karaNo samyaktvanA 5 lakSaNa aMtakaraNa ane traNa puMja pravajyAnI yogyatA : 16 guNa jJAnayoga zAstro zA mATe bhaNavA? sAmarthyayoganuM bIjuM svarUpa yoga saMnyAsa AyojayakaraNa zA mATe ? zailazIkaraNa ane yogasaMnyAsa 'ayoga' e yoga kema ? yoganA 8 aMga 8 tyAjaya khedAdi doSa upAdeya dveSAdi 8 guNa odhadaSTi bhavAbhinaMdInA 8 lakSaNo For Private and Personal Use Only 127 128 129 131 132 132 135 138 138 139 140 142 143 144 144 144 145 146 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pRSTha 188 190 191 191 13 194 161 'viSaya pRSTha) (viSaya prathama 4 daSTimAM darzanabheda kema? 147 jainazAsananuM dhyAna mithyAdarzanomAM darzanabheda 148 8. parASTi chellI 4 daSTimAM darzanabheda kema nahi? 149 8mI draSTimAM anuSThAna kema nahi? ekatra viruddha dharmo kema ghaTe? 150 8 daSTimAM vizeSa spaSTatA naya dravyaSTi- paryAyaSTi ! 151 prIti anuSThAna syAdvAda draSTi 4 thI daSTimAM bhakti anuSThAna anekAntavAdanI jIvanamAM keTalI 5 mI daSTimAM apratipAtI,vardhamAna badhI jarUra che? 154 apara duHkhakArI bodha zuM jaino Izvarane nathI mAnatA? 155 tapamAM AMtarakriyA maitrI AdinI parataMtratA 15 pUjA-stutimAM AMtarakriyA asa Agraha 158 sulatAnA dharmasattvanI parIkSA asa Agraha tyAM karuNA-pramoda kema nahi? 159 devapAlanI jinabhakti gaMbhIra Azaya eTale? kAntAdaSTimAM viziSTa apramAda gaMbhIratAne maitrI Adine saMbaMdha 162 | bhajanamaMDaLInI IrSyA kevI rIte TaLI? udAra Azaya eTale? 13 gaMbhIra Azaya parArtha pravRttinA 3 artha 14 7 mI prabhASTinI viziSTatAo mahAvratothI parArthakaraNa 164 jainetara bAI sAdhucaryAthI prabhAvita cAri-saMjIvanI cArakanuM draSTAMta 166 pratikramaNamAM sva-bhAvamAM gamana vividha dRSTino upasaMhAra cha Avazyaka kevI rIte svabhAvamAM lAve? 8 yogadaSTino saMkSipta paricaya kAraka eTale 1. mitrAdaSTi 172 prabhune 6 kAraka AtmatatvamAM 2. tArAdaSTi 174 saMvega vairAgyanI madhuratA oghadraSTithI raMgAyelI dharmakriyA 175 saMvega e madhuratA kevI rIte? yogadaSTithI raMgAyelI dharmakriyA 176 sAMkhya darzana mata, nyAya darzana mata 3. balAdaSTi 177 sAMkhyamatathI nyAyamatanuM khaMDana 4. dIpAdRSTi 178 jaina mate sAMkhya-bauddhamatanuM khaMDana 5. sthirAdaSTi 180 anekAMtavAdathI ja samAdhAna praNidhAnAdinA 5 Azaya 183 8 yogAMga, 8doSa, 8 guNa sAdhakanA 3 vidhvajaya yoganA 8 aMgeno paricaya 6. kAntAdRSTi 186 tyAya 8 doSano paricaya 7. prabhASTi 8 guNasthAna 14 195 19s 197 198 199 199 200 200 202 202 202 23 23 205 206 170 207 207 207 208 210 212 188 213 214 For Private and Personal Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra viSaya 8 guNano paricaya pataMjalI Adine 'bhagavAna' zabda kevI rIte lAge ? tAmali tApasano bhavya vairAgya kArtika zeThano vairAgya dRSTi eTale zraddhA saMpanna bodha dhanAjInuM darzana darzana niSpratyapAya kuMbhakta nyAya asatpravRtti kema chUTe ? dRSTi eTale zraddhAbhInuM jJAna vedya-saMvedya eTale ? sarvajJa ja sAcA heya-upAdeya kahI zake. Adhunika keLavaNI e jJAna kema nahi ? vijaya coranuM dRSTAnta zarIra saMyamanuM khUna zI rIte kare ? pustakano Adara zA mATe ? guNasena rAjAne sarvajJavacananI kadara vedya saMvedyapada pahelAM zuM karavuM paDe ? yogaddaSTi puruSArthathI maLe "sthAna" patita eTale pApAnumodanAnI aviratinuM jaMgI pApa www.kobatirth.org pRSTha 214 215 216 218 219 220 221 222 223 223 224 224 225 ra 226 227 227 228 229 231 233 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSaya saMvAsAnumati zrAvaka eTale ? hiMsAnI-anumodanA nahi karavA chatAM kema pApa lAge ? cAritranuM UMcuM mUlya zAthI ? saMzayathI pravRtti thAya kharI ? karmanI zirajorI sAme yatnamAM 3 lAbha AMtaraguNanI rakSAnA 7 upAya prabhubhaktithI mana para gherI asara saddaSTinuM patana e duHkhanuM kAraNa mahAvIraprabhune kema apAya ? dRSTio sApAya-nirapAya samakitI jIvane duHkhamAM duHkha kema na lAge ? heyopAdeyamAM khatavaNIthI zubhAzaya Indriya nigraha mATe vicAraNA 'pAvaMti na dukSma-dogaccuM'no bhAva puNya dubaLAM eTale ? parastrI-52dhanamAM jovA jevuM zuM che ? sattva kevI rIte Take ? asamAdhimAM mRtyu eTale durgatimAM prayANa yogadRSTi-prayANamAM vIsAmAtulya devabhava yogaddaSTinI sAdhanA e AMtarika nirmaLa adhyavasAyanI sAdhanA jIvanamAM ati jarUrI sattva ne samAdhi For Private and Personal Use Only pRSTha 234 234 234 235 236 236 237 239 240 241 242 243 244 245 245 246 246 246 246 247 248 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir GGGGGGGGGGGGE e cereale e cere c.2.ce cerererererererer vaMdanA pApa nikadanA re munirAjakuM sadA morI vaMdanA je gurudeva saMyamavRddhi ane saMyamazuddhi mATe jIvanabhara udyamazIla hatA, jeoe sAdhusamudAyane vAtsalyanA amIpAna karAvyA, jemaNe ativizAla karmasAhitya sarajI-sarajAvIne navo yuga pravatavyo jemaNe zrIsaMghanI AdhyAtmika unnati mATe athAga prayatno karyA te siddhAntamahodadhi sva. pUjayapAda AcArya bhagavaMta zrImad vijaya premasUrIzvarajI) mahArAja sAhebanA caraNakamalamAM koTi koTi vaMdanA eeeeee For Private and Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parama teja (zrI lalitavistarA zAstra vivecana) (gujarAtI) paramateja bhAga - 1 (dvitIya AvRti). paramateja bhAga - 2 (prathama AvRti) saM. 2042 saM. 2025 mUlya: rU. 30=00. mUlya: rUA. 25=00 pRSTha saMkhyA 38 sAIjhaH krAuna 8 pRSTha saMkhyA 50sAIjhaH krAuna 8 ) upamiti bhava prapaMcakathA' nAmanA vairAgyarasathI chalakAtA kathAgraMthanA kartA zrI siddharSigaNI bauddhadarzananuM jJAna meLavavA bauddhaguruo pAse gayA. tyAM temanA matathI prabhAvita banI temane bauddhadIkSA levI hatI tyAre sUripuraMdara zrI haribha drasUrijI mahArAjAno je graMtha vAMcIne te punaH jinavacanamAM pakkA zraddhAvAna banyA hatA te graMtha eTale zrI lalitavistarA'. caityavaMdananI vidhimAM anivArya avazya ane pauSadha upadhAnamAM vAraMvAra je "namutyu' sUtra bolavAmAM Ave che te namuskurNa" sUtranI vRttinuM bIjAM nAma che "zrI lalitAvistarAI A abhUtapUrva anupama graMtha paramAtmA ane paramAtmadazA bharyA bharyA prakAzanA paMjarUpa che tethI gujarAtImAM tenuM nAma ApyuM "paramateja' parama paramAtmAe vizvane dIdhela apUrva teja A graMthamAM graMthastha che tethI tenuM nAma "paramatajI. parama eTale zreSTha. A graMtha zreSTha tattvo, yoga ane AcAra vagerenA tejathI jhaLahaLato che. tethI tenuM gujarAtI nAmAbhidhAna paramateja'. paramapada mokSa ane paramasukha, nirupAdhika AnaMda pAmavAnA tejasvI upAyo graMthakAre A graMthamAM batAvyA hovAthI tenuM nAma "paramateja.' A mahAna graMthamAM graMthakAra maharSizrIe maMgalamaya bhakti anuSThAna "caityavaMdana' mAM bolatAM, "namutyusaM' arihaMta ceiyANa' "logassa', pukharavara', siddhANaM buddhANaM ane jayavIyarAya' sUtronI vivecanA karI che. arthagaMbhIra sUtrAtmaka vRtti para pUrvAcArya zrI municaMdrasUrijI mahArAje "paMcikA' nAme saMkSipta vyAkhyA lakhI che. vRtti ene vyAkhyA baMne mULa saMskRta bhASAmAM che. A baMne saMskRta graMtha upara pUjaya AcAryazrIe potAnI bodhagaMbhIra gahana zailImAM anubhavapUta vivecana karyuM che. gujarAtI vivecanAmAM graMthakAra maharSinI mULa vRtti ane tenuM vizada praznazailImAM vivaraNa che. lalitavistarA' graMtha dekhItI rIte to TIkAgraMtha che. paraMtu teno sarvAMgI abhyAsa pratIti karAve che ke te eka benamUna ane ajoDa mahAzAstra che. zrI tIrthaMkara paramAtmAnI stuti karatAM je je vizeSaNono upayoga karavAmAM Avyo che te dareka vizeSaNamAM kevuM gahana, tArkika tattvajJAna gopita che tenuM A graMthamAM anAvaraNa karAyuM che. paramatejanA prathama bhAgamAM "logapajajaa-garANuM' sudhI sarvagrAhI vivecanA che. caityavaMdananuM phaLa zuM? caityavaMdana vagere vidhipUrvaka karavAno Agraha zA mATe? navakAra ane 24 jinanAmathI mana sthira kema bane ? dharmano adhikArI koNa? caityavaMdananA adhikArI koNa? ucita vRtti eTale zuM? utsarga ane apavAda mArga, apunarbandhakanAM lakSaNa, zuddha dezanA kaI? cauda guNasthAnaka, pahelAM dayA kema? jIvanamAM dayAnuM sthAna, vidhinuM mahattva, mArgAnusArinA rUpa guNo, dharmanuM bIja, bhAva namaskAra, IcchAyoga, sAmarmayoga, samyakatvanA 7 prakAranA vyavahAra, jIvAjIvAdi sAta tattvonI A prathama bhAgamAM sadAMta vicAraNA vizada rIte karavAmAM AvI che. parama teja bhAga-2 A bIjA bhAgamAM "namuhurNa'nA bAkInA padonI vicAraNA pUrNa thAya che. ane "arihaMta ceIyANa, annatya, logassa, savaloe, pakakharavaradIvaTaDha, siddhANaM buddhANaM, veyAvaccagarANa, jayavIyarAya" sUtronAM rahasyanuM rasagaMbhIra vivecana che. A bIjA bhAgamAM A satronI padonI vizada vicAraNA karI che anekavidha tattvonuM rahasya chatuM karAyuM che. bahu ochAne khabara haze ke caityavaMdananI sAdhanA siddha karavA mATe Adi dhArmikanAM tetrIsa kartavyo karavAM jarUrI che. A kartavyo avazya jANavA yogya che. vicAravA yogya che. ane AcaraNamAM mUkavA paNa teTalA ja anivArya che. paramAtmabhaktipremI sahita buddhivAdI ane tarkavAdIone paNa adhyayanathI prasannatA thAya tevI gahana prasAdI paramateja vivecanAmAM ThAMsI ThAMsIne bharavAmAM AvI che. samyaka sAdhanAnI bahumUlya mAhitI ane jainadharmane samajavA mATe gAIDa bhomiyArUpa parama teja bhAga-1 ane parama teja bhAga - 2che. samagra rIte jotAM zrI lalitavistarAmAM kevA azu taviSayo che!dA. ta. paramAtmAnuM sAcuM svarU5 2) paramAtmAnI utkRSTa sAdhanA 3) jainadharmanI ananya viziSTatAo 4) itara darzanonI samIkSA 5) yoga-adhyAtma mArga ) Atma-utthAnanA 10 guNa.... For Private and Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1444 zAstra-nirmAtA suvihita ziromaNi pU. AcArya zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja viracita yogadaSTi samuccaya mahAzAstra paranAM vyAkhyAno OM marda nama: | praNamya zrI mahAvIraM, premasUriM ca sadgurUm / procyate bAlabhASAyAM yogaddaSTisamuccayaH / / aSTaprAtihAryayukata cotrIza atizayothI jinazAsanamAM dharma-ArAdhanA mATe bIjAM alaMkRta trilokanAtha zramaNa bhagavAna mahAvIra zAstro che, emAM AcAra ane anuSThAnanAM varNana svAmIne namaskAra karIne svakIya tAraNahAra gura, che, vrata-niyamonAM varNana che; jayAre A "yogadaSTi suvizALa zramaNa-sAthadhipati, karma sAhitya sutradhAra, samuccaya' zAstramAM AMtarika pariNati kevI kevI siddhAnta mahodadhi pUjaya AcAryadeva zrImad vijaya banAvIe, mAnasika valaNa kevuM kevuM ghaDIe, premasUrIzvarajI mahArAjane vaMdana karIne samartha svAtmAnA Azayo kevA kevA vikasAvIe to zAstrakAra AcArya bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI AtmAnI yogika draSTi uttarottara vikAsa pAmatI rahe mahArAje racela "zrI yogadaSTi samuccaya' nAmanA enuM nirUpaNa che. mahAna zAstranuM ahIM bAlabhogya gujarAtI bhASAmAM graMthakAra : vyAkhyAna karAya che. AcArya bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI graMtha paricaya : mahArAja pUrvadhara maharSinI nikaTanA kALamAM vikramanI anAdi anaMtakALathI odhaSTimAM ramato jIva lagabhaga 6 ThThI sadImAM thayelA che. rAjapurohita kevI rIte emAMthI bahAra nIkaLI, kramasara vadhu ne vadhu brAhmaNapaNAmAMthI e jaina muni banela, ne pachI samartha vikAsavaMtI yoganI ATha draSTimAM caDhe che, te te zAstrakAra prakhara vidvAna dhuraMdhara jainAcArya banelA. daSTimAM AtmAe kevo vikAsa sAdhyo hoya che, emaNe lAkho zloka pramANa 1444 zAstronI racanA ityAdi vastu-sthitinuM "yogadaSTi samuccaya" karI che. emAMnuM A "yogadaSTi samuccaya" nAmanuM zAstramAM suMdara nirupaNa che. grantha Ama to zabdothI eka zAstra che. pUrva zAstronI vAto vIsarAvA ghaNo nAno, paraMtu arthathI mahA gaMbhIra ane vizALa lAgI hatI tethI emaNe e padArthone svanirmita che; AmAM navAI nathI; kemake AcAryadeva zrI granthomAM ArUDha karI dIdhA. evA A graMthanA padArtha haribhadrasUrijI mahArAjanAM vacano sUtra jevAM vacana "pUrva' zAstronA jharaNAMrUpa che. eTale koika AkSepa tarIke prasiddha che. teozrIe Agama upara ane kare ke "harIbhadrasUrie yogadaSTinI vAto bauddhadarzana pUrvAcAryonA zAstro upara racela vivecananI paNa vagerenI lIdhI che to te khoTI che. kemake, pUrva bhASA sUtra jevI che; TUMkI ane arthagaMbhIra che. eTale nAmanAM zAstromAM aDhaLaka tattvajJAna bhareluM hatuM, to satranI jema A vivecananAM emanAM vacanonuM paNa emAM yogadaSTi vagere zAstronA badhA padArtha samAviSTa vistRta artha-vyAkhyAna thAya; e jarUrI che. hoya emAM navAI zI? For Private and Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2) (yogadRSTisamuccaya vyAkhyAno AkSepa karanAranI ajJAnadazA kevI ke e jotAM zrata-AgamomAM jainetara zAstromAM batAvela padArtho na AvaDayuM ke, paNa na nirdezyA zAnA bAkI hoya? astu. (1) jenI anya darzanone gaMdha sarakhI nathI evA AcArya bhagavAna kammapayaDI zAstranA karma aMgenA baMdhana saMkramaNa zrI haribhadrasUrijI mahArAja udvartanA apavartanAdi karaNo tathA 14 guNasthAnakAdi e evA dhuraMdhara vidvAna yugapurUSa hatA ke maulika jevA ati sUkSma padArtha mATe jainAcAryone bIjA pAse zAstro uparAMta Agama vivecanAnAM emanAM vacanone javuM nathI paDayuM, zuM mitrA-tArA-balA-dIprA vagere ke maitrI Adi bhAvanAo jevAM ati sthala padArtha pachInA AcAryo potAnA graMthamAM uddharaNa tarIke le che. samajavA mATe jainetara zAstro pAse javuM paDe ? evA A mahApuruSe maulika zAstro uparAMta vivecananAM ya zAstro lakhyAM, jema ke zrI asalamAM zrI jinAgamone pustakArUDha karanAra pUrva maharSi zrI devaddhigaNI kSamAzramaNa mahArAja zrI vIra lalitavistarA, zrI paMcasUtravRtti, zrI Avazyaka sUtravRtti... vagere. enA paNa vAkaya sUtra jevA che, prabhunI stuti karatAM kahe che, "nayaDu sunAii pamavo' jenA 52 sAruM vivecana thaI zake. A racanAno badho arthAt vItarAga sarvajJa zrI mahAvIra paramAtmA pratApa zrI jinAgamono che, kemake pote ja eka sthAne samyakuzruto ane mithyAzrutonA mULa utpattisthAna che. lakhe che ke - mithyAzAstronAM? hA, A rIte ke, prabhue gaNadharone arthathI dvAdazAMgI ApI. emAMnAM koi koi padArthane hA! ahAhA kahe huM tA, UMcakI mithyASTi AtmAoe mithyAzAstra jaI Na huM to jiNAgamo' pravartAvyA. paraMtu e ekAnta nayaSTithI prarUpyA, arthAt "are ! jo jagatamAM zrI jinezvara tethI e mithyAzruta rUpa banyA. have e ja padArtha bhagavAnanA Agama na hota to ame anAtha banI anekAnta nayaSTithI arthAta syAdvAda zailIthI zrI rahyA hota ane to amAruM zuM thAta ?' arthAta haribhadrasUrijI mahArAja jevAM maharSioe potAnAM ajJAna-mithyAjJAnanA aMdhakAramAM ahatva ane racelAM zAstromAM aMkita karyA. to te zuM mithyA mithyA pravattimAM rAcyAmAcyA rahI zeSa bhavanA zAstromAMthI lIdhA gaNAya ? ke mULa to jinavANI guNAkAra karyA hota! jinAgamazritanAM ja gaNAya? A udgAra sUcave che ke emane jinAgama para (2) vAstavamAM zrutajJAnanAM mahAsAgara samAM bhArobhAra ane ananya bahumAna hatuM! temaja zAstro 14 pUrvanAmanAM zAstromAM sUkSma sthala eka padArtha racavAmAM ya upayogI bodha ane preraNA emaNe savAmAM ya upayogI ? paNa vaNanoMdhyo nahoto rahyo. cauda pUrvadharamunionAM jinAgamomAMthI lIdhI hatI. zratane sarvASara-saMnipAtI kahevAya che. jinAgama para ATaluM badhuM sarvAkSara saMnipAtI eTale zuM? sarvAkSara saMnipAtI' eTale a-A-ka-kha... bahumAna zAthI? vagere akSaronAM jeTalAM sArthaka saMnipAta yAne saMyoga eka apekSAe kahIe to kahevAya ke, jainakuLamAM thai zabdo bane, e samasta zabdo jemAM samAviSTa che janmelAne to janmathI A maLe eTale 'che, che ne che.' evuM zrata (AgamasamUha) pachI AmAM jainetara ema A maLavAnI navAI nahi, paraMtu emane to na AgamonAM zabdo ne e AgamonI vAto ya kema maLavAnuM maLyuM hatuM. janma jainakuLamAM nahi paNa samAI gaI na hoya ? eTale ke akSaronA saMyogathI brAhmaNakuLamAM janmelA ane e kuLanA je saMskAra tathA jeTalA sArthaka zabda bane e badhAyane samAvI lenAra e kuLanI ja veda, purANa vagerenI vidyA pAmelA ! te For Private and Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir graMthakAra haribhadrasUrijI ) (3 ema ja jo jIvanabhara rahyA hatA to emane jaina dharma mahArAja pAse jaze to kaMIka viziSTa pAmaze." jaina Agama dekhavA ya kayAM maLavAnAM hatAM ? paraMtu pAtrane viziSTa pamADavAnuM kAma samarthanuM emanA nasIbano sItAro camakayo ane A jinAgama vagere na maLavAnuM maLI gayuM. eTale gurudeva AcArya zrI vijayapremasUrIzvarajI jinAgama vagere na maLavAnuM maLI gayuM. eTale emane mahArAja gRhasthapaNe premacaMdabhAi pahelIvAra navAino pAra nathI. ane jinAgama para athAga rAga siddhagiri gayA. navI tIrthayAtrA tapasyAthI karIe to baMdhAI gayo che. "aho ! "mArA jevA apAtrane aho saphaLa thAya. emaNe aDhAi karIne yAtrAo karI ! A visvottama jinAgamanI prApti !" niraMtara A bhAva vadhI gayA, "anaMtAne mokSa pahoMcADanAra ahobhAvane lIdhe jinAgamamAMthI ratno kheMcI kheMcIne siddhagiri mane maLyo !' bolo cho ne "nija muLa ane TIkA zAstro banAvyuM ja gayelAM. sAdhyasAdhana sura-munivara koDInaMta e girivara, - savAla thAya che ke brAhmaNakuLamAM hatA to mukita ramaNI varyA raMge...' zuM "sura" eTale devatAo A giri para mokSe gayA ? jAya nahi. jinAgama zI rIte pAmyA? Ano TUMko ahevAla e 'nija sAdhya sAdhana zUra munivara'= potAnuM sAdhya che ke e cittoDanA mahArANAnA mAnya purohita mokSa, enI sAdhanA karavAmAM zUravIra munivaro, evo brAhmaNa hatA. darzana zAstro sahita hiMdu zAstronI artha che. premacaMdabhAIne lAgyuM ke ""AvA anaMtAnA vidvatA eTalI badhI ke emane abhimAna hatuM ke tAraNahAra mahAtIrthane pAmIne mAre bhaTakavuM nathI, jagatamAM koi zAstra evuM nathI ke jene huM na samajI saMsAravAsathI bhavanAM bhramaNa nIpaje. mATe mAre zakuM' ane sAthe mAnasika pratijJA saMkalpa hato ke saMsAravAsa na joIe.' eTale pahoMcyA tyAM eka kadAca na samajuM to samajavA mATe jarUra paDaye muni pAse, kahe che "mAre dIkSA levI che, mane dIkSA sAmAno jIvanabharano gulAma banI jAuM.' Apo," munie pAtra uttama joI kahyuM "bhAI ! mArI ekavAra sAdhvIjInA mukAma pAsethI jatAM pAse dIkSA laine zuM karIza? tuM sAruM bhaNI zake evo saMgrahaNI zAstranI "cakkI durga haripaNAM paNagaM che, mATe ghodhA jA, tyAM upAdhyAya vIravijayajI cakkINa kesavo cakkI'... e gAthA sAMbhaLI. artha to mahArAja ane emanA vidvAna ziSya dAnavijayajI sIdho hato ke A bharatakSetramAM pahelA 2 cakravartI thayA, mahArAja che. emanI pAse dIkSA le." munie pachI 5 vAsudeva, pachI 5 cakI pachI eka vAsudeva.. nispRhatA rAkhI A pAtrane samartha sthAna cIMdhyuM. vagere, paraMtu e jaina itihAsanA ajANa hoI artha enA pachIthI ati ati abhuta anekAneka phaLa na samajayA. sAdhvIjInA mukAmamAM gayA. tyAM ApaNe joIe chIe. sAdhvIonA moTA samudAyane zAMta-prazAMta ane haribhadramAM parivartana jJAna-dhyAna magna joi emanA tarapha ane jaina dharma tarapha AkarSita thaI gayA. he! bAI mANaso ane haribhadra brAhmaNane paNa pravartinI sAdhvIjIe ATalI zAMta !' pravartinI sAdhvIne artha pUchatAM, e pAtra joI samartha guru AcArya zrI jinabhasUrijI (zrI artha to jANatA hatA chatAM potAnI hoziyArI na jinabhadrasUrijI) pAse jaI artha pUchavA kahyuM. haribhadra batAvI, kemake e guru-AcArya pratye vinayabhAvavALA sAMje ghera pahoMcyA, rAtabhara sAdhvIonA pavitra zAMta hatA. temaja jIvo pratye bhAva-karuNAvALA hatA. Azrama ne pavitra prazAMta AcAro para ciMtana karatA eTale vicAryuM ke "A bhAI veza parathI vidvAna lAge rahyA. savAre nitya kArya patAvI AcAryazrInA che, to A uttama pAtrane viziSTa vastu pamADavAnI mukAmanI AgaLanA jinamaMdiramAM gayA, A ja mArI trevaDa nahi, mAruM sAmarthya nahi, AcArya maMdiramAM pUrve mithyAtva avasthAmAM AvelA tyAre For Private and Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4) (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno abhimAnathI bolelA "mRtivi tavIre spaSTa ane jaina AgamazAstro bhaNyA. have to emane miSTa-monitAm' arthAt "tamArI tagaDI mUrti ja kahI cAritra ane jinAgamanI bIjA dharmomAM jhAMkhI ya rahI che ke tame mIThAI uDAvanArA cho, "e have jaina dekhAtI nathI, evuM bIje na dekhavAnuM ahIM dekhAvA dharma tarapha AkarSita thayela hovAthI eka zabda pheravIne maLyuM. eTale jinAgamanI vAtomAM emano AtmA bole che, "bhUti tavIre spaSTa vItarI tAm' otaprota thaI gayo. emAM bauddhonI duSTatAthI emanA arthAta "tamArI strI-zastra-zaMgAra vagerethI rahita be bhANeja ziSya haMsa-paramahaMsa muninA ghAta thayela mUrti ja kahI rahI che ke tame vItarAga cho' eka joI bauddho sAthe vAda karavA gayA, ekeka bauddha mithyASTi abhimAnI vidvAna AtmA para paNa vidvAnane jItatA gayA. zarata mujaba hArelA 1444 sAdhvIonI prazAMtatA ane pavitra AcAra-pAlana bauddhone maravAnuM hatuM. jovA maLyAno kevo prabhAva! tyAM emane mAphI apAvI devA tathA pachIthI vidvAna haribhadra brAhmaNa tyAMthI AcArya haribhadrasUrijI mahArAjano gusso zAMta karavA emanA mahArAja pAse pahoMcI namaskAra karIne gai sAMjanI gurujIe ''samarAditya kevaLI'' maharSinA ane vigata kahI vinaMtI kare che. kapA karI mane "cakkI duzmana banelA agnizarmAnA navabhavanAM nAma tathA durga..' gAthAno artha samajAvo." AcAryazrI paNa nagaronI gAthAo mokalI. e vAMcI zrI samayanA pArakhu, te jue che ke, haribhadrasUrijI mahArAjanI najara sAme lAkho pUrva "AkRti, veza ane bola parathI A uttama pAtra varSonI mAsakhamaNanA pAraNe mAsakhamaNanI ati ugra lAge che. AvA jIvane atyAre mAtra sIdhe sIdho artha tapasyAvALA paNa agnizarmAne aMte gusso bhave bhave batAvI ravAnA na karAya. AvAne vizeSa pamADavuM kevA karapINa kAma ane saravALe kevo anaMta saMsAra joIe. eTale kahe che, nIpajayo e najara sAme taravarI AvyuM, ane ethI potAnA gussA mATe bhArobhAra pastAvo thayo temaja artha jANavo hoya to ekaDe ekathI bhaNo. eTale gurunI karuNA para AMkhamAM AsuM ubharAyA. gusso kramaza: A gAthA AvatAM artha samajAze. zAMta thaI gayo. baudhdhone kSamA ApI dIdhI tathA guru haribhadra kahe, "bhaNAvo, taiyAra chuM bhaNavA." pAse AvI prAyazritamAM 1444 zAstra racavAno daMDa sUrijI kahe, "AvA pApanA kapaDe uttama vidyA lIdho... bhaNavI che ? A kapaDAmAM to 18 pApasthAnaka khullA Avo daMDa ? ha. prAyazcita-zAstra kahe che, che, sAdhuno veza lo, sarva pApavyApAranA tyAganI prAyazrita ApavAmAM aparAdha kevo? kayA kAraNe karyo? pratijJArUpa sAdhutA svIkAro. to 18 pApasthAnaka kevA bhAvathI karyo ?... ityAdi jovA uparAMta baMdha thaI pavitra jIvana Ave eTale tamane pavitra aparAdha karanAra puruSa koNa che, e paNa jovuM joIe, vidyA ApIe." ane tadanusAra prAyazcita apAya... e hisAbe vidvAna haribhadra brAhmaNa potAnI manomananI haribhadrasUrijI mahArAjane guru taraphathI 1444 zAstra Na pratijJA pALavA kaTIbaddha che. sAmAnA galAma thavuM racanA racavAno daMDa apAyo. ane emaNe e racyA. paDe to thavAnuM. te tyAM ja kahe che, "e mATe paNa emAM ema kahevAya che ke chelle mRtyu pUrve saMsAra taiyAra chuM. lAvo sAdhuveza ane Apo pratijJArUpa dAvAnalanI stuti racatAM chellI gAthAnI pahelI lITI sAdhutA.' basa, ATalI ja vAra, ghare ne rAjAne "AmulA lola0' lITI bolatAM gaLAmAM kapha bharAI samajAvI dIdhA, ne AvIne tyAMne tyAM ja sarvavirati Avyo te aTakI gayA tyAM khoMkhAro khAtAM josathI cAritra dIkSA lai lIdhI. have haribhadra muni banyA, "jhaMkArArAvasArA'... lITI bolyA, eTale saMghamAM A For Private and Personal Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir graMthakAra haribhadrasUrijI ) lITI samUhamAM moTA avAje bolavAnuM zarU thayuM... jAo, tyAre lAge ke "aho ! jIvane aMtarAtmAthI A 1444 zAstro paikInuM eka zAstra A UMce UMce laI janAra keTalA badhA tAttvika padArtha zrI yogadaSTi samuccaya zAstra' che. AmAM kramazaH AmAM jANavA maLe !" mATe A graMtha bahuja bodhaka mitrA, tArA vagere ATha yoga daSTinAM varNana che. ane kartavya-preraka che ! eka yogadaSTi barAbara samajAya eTalA mATe enI have, "yogadaSTi samuccaya' zAstra para graMthakAra sAthe traNa siriyala (sAMkaLa) joDI che. e traNamAM maharSie pote ja TIkA (vivecana) lakhI che. eno (1) yoganA 8 aMgonI (2) vikAsanA 8 guNonI, "yogatatra-pratyAsanI bhUtasya'nA vAkayathI zaru karatAM ane (3) tyAjaya 8 doSonI sAMkaLa, arthAta kahe che ke A yogaSTi samuccaya zAstra yoganA AtmAmAM ekeka yogadaSTi sAthe sAthe (1) yama, zAstrone nikaTa thayela che. eTale tame A zAstra niyama, Asana vagere 8 yogAMgamAMthI kevo ekeka bhaNo, eTale bIjA yogazAstro samajavA mATe tame yogAMga joDAyo rahe che, (2) adveSa jijJAsA, nikaTa thayA. evA A zAstranI vyAkhyA zaru karavAmAM zuzraSA... vagere 8 vikAsa guNamAMthI kevo ekeka guNa Ave che. emAM ahIM mULa zAstranA prAraMbhe ja AcArya saMlagna rahe che. temaja (3) sAdhanAnA ghAtaka kheda, (1) ziSTa puruSonI AcAra maryAdAnuM pAlana karavA udvega, lepa...vagare 8 doSamAMthI kevo ekeka doSa mATe, ane (2) viba samUhane yA vinarUpI bhUtane chUTato cAle che, enuM paNa varNana che. Ama A ekeka sAro zAMta karavA mATe, ane (3) prayojanAdi yogadRSTinI sAthe A traNa sAMkaLanuM varNana sAMbhaLatA | darzAvavA arthe zloka sUtra raju kare che - "natvecchApoLatoDa ..." For Private and Personal Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno namaskAra. zrI yogadaSTi-samuccaya natvecchAyogato'yogaM yogigamyaM jinottamam / vIraM vakSye samAsena yogaM taddaSTi-bhedataH / / 1 / / tamAma zubha kAryamAM haMmezA iSTa devanI stuti pUrvaka artha :- ayogI yogIone samajAya evA pravarte che' stuti e paNa namaskAra che, vAcika ane jinomAM zreSTha evA zrI vIra paramAtmAne icchAyogathI namaskAra karIne huM yogane enI namaskAranI jarUra zI? daSTionA prakAra varNavavA dvArA kahIza. name e saune game. namaskAra vinaya che, ne vyAkhyAna :- pUrve kahyuM ziSTa puruSonI vinaya dharmanuM mULa che. namaskAra maMgaLa che, maMgaLathI maryAdAnA pAlana mATe prayojanAdi darzAvIza. emAM vighno dUra thAya. ahIM jarUra ATalA mATe che ke zreya ziSTa puruSonI maryAdA kaI? to ke ziSTa puruSo koI kAryo bahu vipnavALA hoya che. kahyuM che, paNa potAne iSTa vastumAM pravartamAna thAya che tyAre "zreyAMsi bahuvijJAni bhavanti mahatAmapiA iSTa devane namaskAra karavA pUrvaka pravarte che. pahelA azreyasi pravRttAnAM kuvApi yAnti vinAyakAH'IL. potAnA je ISTadeva hoya, temane namaskAra karavAno arthAta moTA puNyavaMtA mANasone paNa zreya kAryo ane pachI iSTa kAryamAM lAgavAnuM. tyAre A zAstranA bahu vipna bharelA hoya che, to nAnA alpa puNyavALA racayitA AcArya paNa ziSTa nathI ema nahi arthAt mANasone bahu vighno hovAnuM pUchavuM ja zuM? bAkI ziSTa ja che. azreya ahitakArI kAryamAM pravartatAne to vina "ziSTa' zabda saMskRta "zAs' dhAtu parathI karmaNi pizAco kyAMya bhAgI jAya che. bhUtakRdaMtanuM rUpa che. ziSTa eTale zAsita, mAthe vyavahAramAM dekhAya che, vepAramAM nyAya nIti koInA zAsanane dharanAro, prastutamAM konA ? to ke pALavI hoya to muzkela kemake. emAM vipno ghaNA. parva maharSionA zAsanane mAthe dharanAra eTale aa ta i dA. ta. gharAka evA maLe ke jemane mAlano vepArI mevA maLe ke mane mAlano ? emanAM vacanane parataMtra hoya. vacanano bhAra mAthe bhAva kahe enA karatAM aDadhA ja bhAve mAgavA joie. rAkhIne bole cAle te ziSTa, A bhAra vinAno svataMtra AvA gharAka nIti pALavAmAM vikhabhUta kahevAya. tyAM svachaMda puruSa te duSTa kahevAya. ema ziSTa eTale nyAya nIti sAcavIne bhAva vagere kahevuM, bhaLato mAla jagatanA sadvyavahAranuM anuzAsana mAthe dharanAro. na dekhADavo, ne vepAra karavo e badhuM kaThIna kAma che. savyavahArane na mAne te ziSTa nahi paNa duSTa tyAre jene corI anIti karavI hoya ene AvA gharAka gaNAya. maLe enI ciMtA nathI. kemake pahelethI ja eNe bhaLato prastuta zAstranA kartA paNa pUrva maharSinuM zAsana ja mAla dekhADI sArA mAlano UMco bhAva kahyo hoya mAthe dharanArA che, mATe ziSTa ja che. tethI e ziSTanA che, tethI thoDuM AvuM pAchuM karI sodo pate che. eTale AcAranA pAlana mATe A zlokamAM potAne ISTa evA gharAka ene vijJabhUta na thayA. A jagatamAM devAdhideva zrI vIra prabhune namaskAra kare che. kahyuM che, - corIo karanAra keTalA ? ane polisathI pakaDAya ( zirono A AcAra - A maryAdA che ke te e keTalA ? thoDA ja. kema thoDA ja 5kaDAya che ? kAraNa ke For Private and Personal Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maMgaLaH anubaMdha catuSTaya ) corI e ahita pravRtti che eTale emAM pravRtti karavA adhyavasAyathI zubha karma baMdhAya, paraMtu azubhakarmano janArane polisa lagabhaga athaDAtI ja nathI. kAraNa ke kSaya zI rIte thAya? A corI kayAMya karatA hoya tyAre polisa kadAca uka karmakSaya A rIte, ke zubha adhyavasAyamAM 3 vinarUpe A raste pharatI AvI hoya to ya te bIjI tattva che, - Azrava, saMvara ane nirjarA (1) zubha bAja ja vaLI jatI hoya evuM dekhAya che. yAtrAsaMgha adhyavasAyamAM zubha manoyoga che, ane yoga e kADhavo hoya to keTalAya vighna ubhA thaze, paNa Azrava che, AvathI karma baMdha thAya, e hisAbe zubha pikanika pArTI yojavI che, to vipna nahi naDe. manoyogathI zubha karma baMdhAya. (2) zubha manoyogathI A sacave che ke sArAM kAmamAM so vighna. A azubha manoyoga-Azravano nirodha thAya tethI azubha yogadaSTi-prakaraNanI racanA paNa zreya kArya che. kemake karma baMdhAtA aTake, temaja (3) zubha adhyavasAya e e samyajJAnanuM kAraNa che. zreyakArya che ke jenAthI azubha manovRttino saMkSepa, tathA mananI saMlInatArUpa AtmAnuM hita thAya, dA.ta. jJAna-darzana-cAritra-ane bAhya tapa che, temaja anuprekSA svAdhyAyarUpI cAritra aMtargata ahiMsAdi kSamAdi bhAvo, darzana Abhyantara tapa che, tethI karmanI nirjarA thAya e aMtargata jinabhakita Adi...A badhA AtmAnAM sahaja che. hita che. enI puSTi kare e zreyakArya che. A zAstra graMthaprAraMbhe anubaMdha -catuSTaya:jJAnasamyajJAnanI puSTi karanAruM che, mATe zreyobhUta granthanA prAraMbhe ekaluM maMgaLa karavAthI na nabhe, kArya che. tethI emAM vipna yAne aMtarAya karma hoya to teno nAza karavo joie. eTalA mATe ahIM vIra paraMtu (1) prastuta zAstra kayA prayojanathI racAyuM che? (2) zAstramAM kayA viSayanuM pratipAdana che? (3) A bhagavAnanA guNonI stutipUrvaka prabhune namaskAra zAstra bhaNavAno adhikArI koNa? temaja (4) A karAya che, ane te maMgaLa che. maMgaLathI vino nAza zAstrane koI sAthe saMbaMdha che ke racanAranI potAnI pAme che. | unmekSAkalpanAnuM sarjana che ? e badhuM paNa zAstranA maMgaLathI vidananAza zI rIte thAya? prAraMbhe batAvavuM joie. eTale zlokamAM A rIte, ke maMgaLarUpe devAdhidevane stuti vaMdanA prayojanAdinuM pratipAdana karyuM, ane te vicArapUrvaka karAya eTale cittamAM zubha adhyavasAya UbhA thAya che, karanArAo A zAstranA adhyayana pravRtti kare e ane zubha adhyavasAyanI tAkAta che ke, azubha mATe jarUrI che. vAta vyAjabI che ke, avicArI kAma adhyavasAya azubha bhAvathI upArjelA viddha aMtarAya karanArA to AMdhaLiyA karanArA hoya, emane to koI vagere azubha karma toDI nAkhe. kemake "pariNAme paNa kAmamAM pravRtti karavI te karavI, paNa e pahelAM baMdha' arthAtu "AtmAnA jevA zubha yA azubha zA kAraNe ? zuM pariNAma? zo viSaya? zuM prayojana ? citta-pariNAma hoya tevAM tevAM zubha yA azubha karma vagere kazuM jANavAnI jarUra ja emane lAgatI nathI; baMdhAya" A niyama che, eTale azubha karmono baMdha jo paraMtu koI kAmamAM prekSApUrvakakArI eTale ke azubha citta-pariNAmoe karAvyo, to svAbhAvika che vicArapUrvaka pagaluM mAMDanAra to A badhuM jue ke ke zubha citta-pariNAma zubha prazasta pavitra prastuta zAstra racavAnuM prayojana zuM? viSaya zo? adhyavasAya e azubha karmono kSaya karAve. A vagere. kahyuM paNa che, hisAbe maMgaLathI azubha karmanI antargata aMtarAya | sarvacaiva hi zAstra' badhA ja zAstranuM vipnano nAza thAya. athavA koi paNa kAryanuM ya jayAM sudhI prayojana na pra- "pariNAme baMdha'nA hisAbe to zubha batAvAya tyAM sudhI ene koNa hAthamAM le che ? tema For Private and Personal Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 8). (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno jemAM iSTa viSaya na hoya evA zAstranuM prayojana zuM? pUrvaka sarvatra aucitya jALavIne kAryanA AraMbhamAM e paNa kahI zakAtuM nathI. jemake A savAla koNa kare pravartanArA hoya. A batAvavA mATe A UMcA yogano che ke "kAgaDAnA dAMtanI parIkSA Adi karo' kemake potAnAmAM niSedha karyo. ahIM prazna thAya ke IcchAyoga kAgaDAne parIkSAnA viSayabhUta dAMta ja nathI hotA, ane sAmarthyayoganuM zuM svarUpa che? to eno uttara e eTale dAMtanI parIkSA karavAno prayoga paNa thato nathI. che ke enuM svarUpa AgaLa para batAvavAmAM Avaze. eTale AvuM koi bole to te vacana nirviSayaka hovAthI ahIM zAstrakAra maharSie je sarvatra aucitya Adeya nathI banatuM. vaLI graMthamAM "AnuM A phaLa che jALavIne kArya prayatna karavAno kahyo e bahu sUcaka che. evA prakArano zAstra sAthe kazAno yoga e saMbaMdha mANasa dharmanI ArAdhanA kare tyAre ArAdhanAnA kahevAya che. paraMtu e to zAstranI antargata ja vidhividhAna para khyAla rAkhe che, paraMtu jIvanamAM hovAthI keTalAko vaDe "saMbandha' e judo nirdezya nathI sarvatra aucityapUrvaka pravartavuM eTale ArAdhanA sAthe manAto. have grantha vyAkhyA - aucityapAlana paNa joIe ja, e enA khyAlamAM A zAstramAM prAraMbhe kahyuM "natvecchA...vIra' nathI hotuM. jayAre AvA samartha zAstrakAra ane dhuraMdhara arthAta "ayogI, yogigamya ane jinottama evA vidvAna TheTha apunarbandhaka dazA eTale ke samakita vIra prabhune namaskAra karIne' evo eno artha thAya. prAptinI pUrvanI dazAthI mAMDIne aucityanI Ama karIne ISTadevanI stuti batAvI. bAkI rahyuM AvazyakatA batAve che, are ! enI pUrvanI sahajamala vaphTa...bhedataH' emAM kahyuM "yogane enI daSTinA -hAsanI avasthAmAM paNa aucitya pAlananI prakAro dvArA saMkSepamAM kahIza' Ama kahIne AvazyakatA batAve che. to e aucitya jALavavuM prayojana-viSaya-saMbandha ema traNeya kahI dIdhA. A jIvanamAM keTaluM badhuM jarUrI ? A sahajamala hAsanI zlokasUtrano sAmUhika artha thayo. avasthAnA guNa "dukhiteSa dayAtyanta.." gAthAthI have zlokanA ekeka avayava yAne padane laine zAstrakAra pote AgaLa batAvavAnA che, ane vyAkhyA kahe che. "natvA..vIra' eTale ke zrI apunabaMdhaka dazAnuM varNana zAstramAM A rIte Ave vIraprabhune praNAma karIne; ema e be padano yoga che, karavo saMbaMdha joDavo. vacce je "icchAyogataH' tathA pAvaM na titvabhAvA kuNai ayoga' vagere pado che e namaskArano prakAra ane na bahu mannai bhavaM ghoraM / viravibhUnAM vizeSaNa sUcave che. eTale ke namaskAra kevI rIte karyo ? to ke icchAyogathI; A namaskAra uciyaTiiM ca sevai kriyAnuM vizeSaNa kahyuM. A khAsa je icchAyogathI kahyuM sayA'puNabaMdhago jIvo / / te zAstrayoga ane sAmarthyayoganA niSedha mATe kahyuM. arthAta graMthakAra kahe che, huM zAstrayoga sAmarthyayogathI arthAt tIvra bhAve yAne nirvesapaNe-nirbhIkapaNe namaskAra karavAno dAvo nathI rAkhato.. A niSedha pApa na kare, ghora saMsAra sukho para bahumAna pakSapAta potAne ISTa che, kemake pote samaje che ke "huM A UMcA na dhare, ane ucita AjIvikAdi seve. dIna-hIna zAstrayoga vagerenA gharanA namaskAra karavAno vagere saunI pratye ucita rIte varte, e apunarbandhaka adhikArI nathI. tethI, evo namaskAra karavAno dAvo jIva che. zAstrakAra maharSi jainazAsananuM A rahasya kema rakhAya ? ema karavA jatAM to prakaraNanAM jue che ke, AtmA dharmanI bhUmikAmAM Ave tyAM e prAraMbhamAM ja potAnAmAM je nathI te hovAnuM kahevA jatAM badhe ja pravRtti karatI vakhate aucitya jALavIne pravRtti mRSAvAda thAya. ziSTa puruSo mRSAvAdano tyAga karavA kare. dAna devA ke prabhubhakita karavA nIkaLe ane For Private and Personal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharma-karma-tattvakAya che. dInahInane tiraskArato hoya, to te anucita pravRtti pra0 - dharmakAya eTale zuM? che. aucitya paheluM jALavavuM joie. eTalA ja mATe uo - traNeya kAyamAM "kAya" zabdano artha ahIM graMthakAra dekhe che ke, vIraprabhune namaskAra avasthA che. e hisAbe dharmakAya" eTale dharma icchAyogathI namaskArano dAvo rAkhavo e anucita sAdhavAnI avasthA. trilokanAtha tIrthaMkara bhagavAna che. tethI pote eno niSedha kare che ke, mAro namaskAra jayAre chellA bhavamAM saMsAra tyAga karI cAritra dharma zAstrayoga sAmarthyayogathI nathI. svIkAre che, tyAra pachI je ahiMsA-saMyama-tapadharmanI A traNeya yogonuM svarUpa AgaLa kaheze. sAdhanA kare che, e dharmaavasthA che, ene dharmakAya have ahIM zlokanA padono vicAra karavAmAM kahevAya che. ema to bIjA munionI paNa Ave che. - zrI vIra bhagavAnane namaskAra karyo. to e saMyamasAdhanA e dharma avasthA che, paraMtu tIrthaMkara bhagavAna kevA gaNavALA ? to ke "jinottama' A bhagavAnanI e dharma-sAdhano lokottara viziSTa koTinI prabhanuM vizeSaNa che. ahIM "jinottama' eTale ke hoya che, evI ke jayAM sudhI bhagavAna vItarAga sarvajJa jinomAM zreSTha. na thAya tyAM sudhI haMmezA rAtadivasa kAyotsarga dhyAne rahe che. "lagabhaga" eTalA mATe ke divasanA mAtra zuM jina aneka prakAranA hoya che? trIjA pahoramAM AhAra-nihAra-vihAranI pravRtti hA. kare, bAkI 8 pahoranI ahorAtrimAM 7 pahora jina eTale rAgAdine jItanArA viziSTa, kAyotsarga avasthAmAM eTale ke kAyAne khaDakhaDI rAkhI zratadhara vagerene jina kahevAya che. alabatta viziSTa dhyAnamAM magna rahe che. tyAM divase zuM ke rAte zuM, paNa zratadhara tarIke 10 pUrvadhara tathA 14 pUrvI ane kayAreya jamIna para palAMThI mAMDIne besavAnI vAta "Adi padathI avadhijJAnI tathA mana:paryAyajJAnI, nahi ! to suvAnI to vAta ja kayAM ? pachI bhale kayAMka hajI vItarAga nathI banyA kemake, emaNe sukSmAtisUkSma bhayaMkara parIsaha-upasarga sahavAnA AvyA to sudhInA samasta rAgadveSano nAza nathI karyo, chatAM enAthI atyaMta zramita banelA zarIrane paNa bIjA jIvonI apekSAe viziSTa jJAnanA baLe suvADavAnI ke besADavAnI vAta nahi. saheja rAgaSa para bhAre vijaya meLavyo che tethI emane godohikA UbhaDaka Asane bese. bAkI to kAyotsarga zAstro jina tarIke oLakhAve che. uparAMta dhyAnamAM ja khaDA khaDA rahevAnI ja vAta. kevaLajJAnI to vItarAga banelA ja che, eTale e to A dhyAnamAM paNa sthiratA eTalI badhI ke jina che ja. A jino karatAM tIrthakara bhagavAna uttama parIsaha-upasarga Ave to paNa te pUrvethI je che, zreSTha che. kemake e prabhu dharmazAsana sthApe eTale tattva-ciMtana cAlu hoya e ja cAlu rAkhe, kintu emAM pachI enAM AlaMbane A badhAM jina bane che. vacamAM "ThaMDI bahu "garamI bahu' "macchara bahu'. dharmakAya - karmakAya - tattvakAya upasarga kaSTa bhAre AvyuM'.. "kyAM sudhI A pIDA cAlaze?' evo ya koI ja vikalpa paNa nahi, vicAra prabhunuM "jinottama' vizeSaNa karIne prabhunI ja nahi ! eTalI badhI tattvadhyAnamAM ramaNatA, karmakAya avasthA batAvI ane "ayoga' vizeSaNa kahIne "tatkAya' avasthA batAvI. prabhune karmakAya layalInatA! pahelAM "dharmakAya' hoya ja che; ema kahIne ahIM zuM kayAreka zarIra atyaMta zramita na thAya ? thAya dharmakArya-karmakAya-tattvakAya ema 3 kAya batAvI. to kadAca bahu alpasamaya godohikA Asane ubhaDaka page bese, paNa pAchA thoDI ja vAramAM kAussagna ahIM prazna thAya, - mudrAmAM khaDA thai jAya. A kAyotsargamAM khaDAkhaDA For Private and Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 10) kayAreka ja audArika kAyAnA svabhAve eka kSaNa saheja jhokuM AvI jAya e sivAya koi nidrAnI vAta nahi RSabhadeva bhagavAnane 1000 varSanAM cAritramAM kula jhokAno kALa mAtra eka ahorAtra eTale 24 kalAka jeTalo ! to bolo 1-1 varSanA phALe sarerAza keTalo samaya Avyo ? kaho 24 kalAkanI 1440 miniTa, 1500 miniTa pUrI nahi ! 1000 varSathI ene bhAgo, da2 varSa mATe niMdrAnI sarerAza 15 miniTa pUrI na AvI ! mahAvIra bhagavAnane upasarga bahu AvyA, ane be vAra anArya dezamAM vicarI jAte upasargane AmaMtryA! evA DhagalAbaMdha upasargomAM ane emAM vaLI 12 varSamAM 115 varSa jeTalA upavAsanI ghora tapasyAmAM zarIra bhAre thAke, jhokAM saheje AvI jAya chatAM 12 // varSamAM kula jhokAno kALa mAtra eka muhUrta yAne be ghaDI eTale ke 48 miniTa ! to kaho dara varSe sarerAza A pramAdano samaya keTalo to ke mAtra cAra ja miniTa ! eTale varSanI 1440 x 30 x 12 = 518400 miniTo eTale ke 5 lAkha miniTomAM mAtra 4 miniTa ja pramAda !! julma karanAra para paNa bhayaMkara devatAi upasargomAM prabhunI dharmakAya avasthA keTalI badhI kaSAya rahita ke tIrthaMkara bhagavAnanI karuNA bhArobhAra varasI. dA.ta. mahAvIra bhagavAnane saMgama devatAe 6-6 mahinA sudhI bahu raMjADayA chatAM prabhu calAyamAna na thayA. te pachI hArI thAkIne enA cAlI javAnA avasare bhagavAnanA dilamAM 'are ! A bicAro mAruM nimitta pAmIne dhora karma bAMdhI gayo ! 'ene bicArAne' durgatimAM kevA bhayaMkara duHkha sahavA paDaze !' e vicAre karuNA eTalI badhI UbharAi AvI ke AMkhamAM AMsu AvI gayA. A to AvI paDelA ghora upasarga samatAthI sahI levA upara karuNAnI vAta; paraMtu ethI ya adhika karuNA-vAtsalya to prabhue tyAM dharmAM ke jayAre eka govALiyo prabhunA kAnamAM khIlA ThokavA mAgato hato ane khIlo kAna para ThokavA jAya tyAre mAthuM TI javAthI khIlo zI rIte kAnamAM ghUse ? tyAM prabhue Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogauSTi samuccaya vyAkhyAno govALiyAne prema-karuNAthI jANe sahAya karavA mAthuM thAMbhalAnI jema sthira rAkhyuM ! ane pelAe ThokI ThokIne baMne kAnamAM vAMsanA khIlA TheTha aMdara ghusADI dIdhA.... basa, prabhunI AvI viziSTa alaukika cAritra dharmanI sthitino mukAbalo koNa karI zake ? prabhunI A dharmakAya arthAt dharma sAdhavAnI avasthA hatI. vizeSa khUbI to e, ke prabhunI dharmakAya avasthA keTalI badhI UMcI ke evA upasarga-parIsahanA ghora kaSTa vakhate paNa prabhunA manamAM 'are! A bhAre kaSTa AvyuM...ThaMDI bahu paDI... mANasa anADI...' eTalo ya vikalpa nahi ! to sAdhanA vakhate bIjA trIjA vicAro vikalponI to vAte ya zI ? e to manane sAdhanAmAM tattvaciMtanamAM coMTADayuM te coMTADayuM, ane bIje lai ja javAnuM nahi! kaThora cAritra pALavuM saheluM, kaThora tapa sahelo, kaThora kaSTa sahI levA sahelA, paraMtu manamAM eno ke bIjo eka vikalpa paNa na UThavA devo, e ati mahA kaThIna ! bhAre ThaMDImAM paNa 'kAmaLI hota to ThIka' eTalo ya vicAra nahi ! kema nahi ? prabhu samajatA hatA ke 'ThaMDImAM kAmaLInI icchA, emAM sparzanendriyanI Asakita che,' vItarAga thavA mATe Asakita mAtra toDavAnI che. tethI evI apekSA ja na rakhAya. eTalA ja mATe bhayaMkara upasarga karanAra mATe paNa 'A kharAba mANasa che' eTalo ya vicAra nahotA karatA; kemake e vicAra karAvanAra sparzanendriyanI Asakita che. prabhu to dharmakAya avasthAmAM cAritra le tyArathI ja A badhI Asakitao toDavAnA prabaLa puruSArthamAM lAgI jAya che eTale ahIM samajavAnuM che ke dharmakAya avasthA cAritra dharmano puruSArtha zaru kare tyArathI ja gaNAya che, - paNa nahi ke gRhasthapaNAnI mAtra mananI virakata avasthAthI. nahitara prabhune gRhasthapaNe ati ucca koTino vairAgya hoya che; mana khUba ja svaccha pavitra hoya che; chatAM tyAM dharmakAya-avasthA nathI mAnI. e to sarva sAvadya-tyAganI pratijJA lai eno amala karavA mAMDe tyArathI ja dharmakAya-avasthA mAnI che. For Private and Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharma-karma-tattvakAya) (11 nimitta kAma karatuM batAvI rahela che. adhyAtmadaMbhIonI bhramaNA - sArAMza, khAlI adhyAtmabhAvanA nahi, paNa A na samajanAra AjanA adhyAtma-daMbhIo sAthe ahiMsA-saMyama-tapanI sAdhanA ja AtmA para ghI-keLAM uDAvatA rahIne mAtra zaddha jJAtAdarA asara kare che. mATe prabhu e saMyama apanAve tyArathI banavAnA daMbha upara dharma sAdhavAnuM mAne che. paraMtu ja dharmakAya-avasthA zaru thAya che, te pahelAM pratijJA-pUrvakanA cAritra, sAdhvAcAro ane tapa gRhasthanAsamAM nahi. vinAnI adhyAtmabhAvanA dhULanA ghara jevI che, Take prabhunI A dharmakAya-avasthA eTalI badhI nahi. dharmanI sAdhanAne uvekhIne adhyAtmabhAva zo ? joradAra hoya che ke e AgaLanI karmakAya-avasthAne adhyAtmadaMbhI kahe che ke ""dharmasAdhanA e to jaDa nikaTa nikaTa karye jAya che. e nikaTa karavA mATe to kAyAnI kriyA che. e AtmA para zI asara kare ? eka vipula karmakSaya karatA cAlavuM joIe, to e kAma prabhu dravyanI bIjA dravya para kazI asara na thAya, nahitara dharmakAya-avasthAmAM ugra vihAra, ghora tapasyA, kaThora mahAvIra prabhunI to pracaMDa sAdhanA ane vizva karuNA parisaha, ane bhayaMkara upasarga tathA atyaMta ekAgra hatI, to enI asara jagatanA jIvo para paDIne e saLaMga tattvaciMtana-dhArA rAkhIne karI rahyA che. AmAM jIvono uddhAra kema na thayo ? mATe jaDanI kriyA ane janmo junA karmonA ya bhukkA bolAvI rahyA che. jaDanA dharmathI dA.ta. bAhya tyAga-tapasyAthI AtmAnuM dharmakAya-avasthAmAM A ja eka vipula karmakSayanuM ja kalyANa mAnavuM e mithyAtva che. bAhya nimitta kazuM lakSa hovAthI vipula karmakSayakArI sAdhanAmAM zuM kAma karatuM nathI. upAdAnazakti yAne yogyatA ja kAma kare bAkI rAkhe? 2. karmakAya avasthA: viziSTa tathAbhavyatva paraMtu A khoTuM che; kemake jo bAhya tyAgathI karmakAya' eTale ke tIrthaMkara nAmakarma AtmakalyANa na hoya to prabhue bAhya saMsArano tyAga bhogavavAnI avasthA, "dharmakAya avasthAmAM dharma zA mATe karyo? prabhu to gharamAM paNa anAsakata yogI sAdhanAne aMte jayAre vItarAgatA ane kevalajJAnanI jevA hatA, to emane saMsAratyAganI zI jarUra ? siddhi thAya eTale tIrthaMkara nAmakarma udayamAM Ave ne gharavAsamAM ja emane dharmakAya-avasthA yAvata tyAre have karmakAya" avasthA zarU thAya che. bhaviSyamAM kevaLajJAna kema nahi ? prabhue cAritra lIdhuM, ne ta5 tIrthaMkara thanAra AtmAne ja A karmanI puNyAI UbhI tathA saMyamacaryAo AcarI e ja sUcave che ke thAya che, paNa badhA mokSamArga-sAdhakane nahi. enuM bAhyatyAga ane jaDa kAyAnA dharmarUpa tapa paNa AtmA kAraNa e che ke A karma UbhuM thavAmAM mULabhUta kAraNa. para, karmono kSaya karavA rUpa asara kare ja che, mATe e viziSTa tathAbhavyatva che. e bhaviSyamAM tIrthakara jarUrI che. bananAra AtmAmAM ja hoya, bIjAmAM nahi. bIjAmAM daMbhInI 'nimitta kAMI karatuM nathI. upAdAna tathAbhavyatva hoya te juduM juduM vaiyakitaka bhavyatva hoya zakti ja kAma kare che,'- e vAta paNa potAnA kharuM, paraMtu te sAmAnyathI tathAbhavyatva hoya; jayAre vartAvathI ja khoTI Thare che; kemake dA.ta. enuM pravacana bhaviSyamAM tIrthakara bananAra AtmAmAM temanA karatAM na samajI zakanArane e kahe che, "A to sUkSma tattva viziSTa koTinuM tathAbhavyatva hoya che; ane te anAdi che. e ema eka pravacanathI na samajAya; e samajavA kALathI hoya che. kemake jagatamAM jIvo anAdi mATe to ahIM 2-3 mahinA rahI sAMbhaLo eTale ja be jAtanA hoya che, bhavya ane abhavya. "bhavya samajAze." AmAM cokakhuM potAnA pravacananuM eTale siddha-mukata thavAne yAne siddhi-mokSa pAmavAne che." For Private and Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno yogya. "abhavya' eTale mukata thavA yAne mokSa pAmavAne ayogya. bhavyamAM bhavyatva hoya. abhavyamAM abhavyatva. A bhavya-abhavya anAdi kALathI hoya eTale bhavya e kadI abhavya na thAya, abhavya kadI bhavya na thAya. "ApaNo jIva bhavya ? ke abhavya"? ApaNo mokSa thaze ke nahi ? AvI jo zaMkA paNa paDe to nizcitapaNe ApaNe bhavya chIe. abhavya kadI mokSa tattva ja na mAne, eTale ene "mAro mokSa thaze ke nahi' evI zaMkA paNa UThe nahi; ene bhava arthAt saMsAra sivAya kAMI mAnavAnuM che ja nahi. eTale "mAre bhavamAM ja rakhaDavuM paDaze'?-evo bhaya paNa thAya ja nahi. "huM abhavI to nahi hou? zuM mAre bhavamAM ja bhaTakayA karavAnuM ?' Avo bhaya bhavIne ja thAya. evA bhavamAM-bhavyamAM bhavyatva hoya eTale ke mokSa pAmavAnI lAyakAta hoya.... have bhavyatva saghaLA bhavya jIvomAM Ama to mokSanI lAyakAta rUpe eka jAtanuM che, chatAM badhA ja bhavya eka sarakhA nimittathI ke eka ja kALe mokSasAdhaka nathI banatA; paraMtu koi kevA nimitta pAmI kevA kALe mokSamArga ArAdhe che, ane kevA kALe mokSa pAme che. to bIjA vaLI bIjA ja nimitta pAmI ane bIjA ja kALe sAdhaka banI mokSa pAme che. A sUcave che ke bhavya chatAM anyAnya sAdhanAthI ane anyAnya kALe mokSa thAya che, mATe enA mULamAM kAraNabhUta yogyatA yAne bhavyatva vyakitadITha juduM juduM mAnavuM ja paDe. ene "tathAbhavyatva' kahe che. e paNa saghaLA bhavyone anAdithI ja cAlu che. e bhavyomAM je bhaviSyamAM tIrthaMkara bananAra bhavyAtmAo hoya che, emanAmAM vaLI viziSTa koTinuM tathAbhavyatva hoya che; kemake emanI sAdhanAo, nimitto vagere judI ja kakSAnA hoya che. ahIM eka vastu khAsa dhyAna devA yogya che ke A bhavyatva tathAbhavyatva ke viziSTa tathAbhavyatva anAdi siddha hovA chatAM jIva mokSa pAmatAM e naSTa thaI jAya che. mokSamAM bhavyatva na rahe. dUdhamAM dUdhapAka nathI binyo tyAM sudhI dudhapAka banavAnI yogyatA kahevAya. paraMtu dudhapAka banI gaye "A dUdhapAkamAM dUdhapAka banavAnI yogyatA che' ema na kahevAya. mokSamAM bhavyatvano nAza kevI rIte? - pra- karmasaMyoga bhale anAdithI cAlu che, paraMtu te to pravAhathI anAdi che, bAkI to AtmA para koI karma anAdinA coTelA hotA nathI ja. dareka karma navAM ja coTe che. navAM ja baMdhAya che, ne e udaya pAmatAM bhogavAine naSTa thAya che. eTale chelle ayoga-avasthAmAM yoga nathI eTale navAM karma bAMdhavAnA ja nathI, ane junAM karma badhAM ja bhogavAi jaI naSTa thavAnAM che; tethI have karmasaMyoga sarvathA naSTa thayo kahevAya. paraMtu tathAbhavyatva to karmasaMyoganI jema pravAhathI anAdinuM nathI, kintu AtmAnA anAdi svabhAvarUpa che, to jema jJAna, jIvatva vagere AtmAnA anAdi svabhAvarUpa hoi eno mokSamAM nAza nathI thato, to pachI AtmAnA anAdi svabhAvarUpa A tathAbhavyatvano nAza kema thAya? u- ahIM baMne vacce pharaka samajavAno che, jJAna, jIvatva vagere e yogyatArUpa nathI, kintu AtmAnuM svarUpa che; jayAre bhavyatva tathAbhavyatva e mokSa pAmavAnI yogyatArUpa che. jema kASThamAMthI ke pASANamAMthI zilpI pratimA banAve che, tyAM pahelAM e kASTha ke pASANamAM pratimA banavAnI yogyatA jue che. jo yogyatA jue to ja enA para ojAra lagAvI lagAvI ene ghaDI ghaDIne pratimA banAvI zake che. jayAre kASTha ke pASANa pratimArUpa banI gayA pachI emAM kAMi pratimA banavAnI yogyatA nathI kahevAtI. pUrI pratimA banI gaI e kASTamaya ke pASANamaya hovA chatAM have ema nathI kahevAtuM ke A kASTha ke pASANamAM pratimA banavAnI yogyatA che; kemake have kAMI enA para ojAra prayogathI bIjI navI pratimA ghaDI zakAtI nathI, ghaDI zakAya evuM rahyuM nathI. e sUcave che ke pratimA banI gaI pachI enAmAM have pratimA banavAnI yogyatA nathI, yogyatA naSTa thaI gaI. basa, e rIte mULa jIvamAMthI ja ziva thAya che. For Private and Personal Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tathAbhavyatva ) (13 ziva" eTale siddha, paramAtmA. paraMtu jIva ziva to che. sAmagrI-nimitto maLI AvatAM sAdhanA thatI jAya ja bane ke jo jIvamAM siddha mukata banavAnI yogyatA tema tema tathAbhavyatva pAka para caDayuM. hoya. tethI ja jayAre abhavI jIvamAM mULamAM ja siddha tathAbhavyatvane pakavavA mATe zrI "paMcasUtra' banavAnI yogyatA nathI, to pachI yogyatAnA zAstra 3 upAya batAvyA che - hisAbanuM kadI kazuM ghaDAmaNa-ghaDatara thatuM ja nathI, ne e (1) arihaMtAdi cAra zaraNano svIkAra, jIva kayAreya paNa siddha-mukata thaI zakato nathI. eTale jenAmAM mULamAM yogyatA hoya che e ja ghaDatara pAmIne (2) duSkata ga-saMtApa, tathA siddha-buddha-mukata bane che, paraMtu jema peluM kASTha ke (3) sukRta-Asevana-anumodana. pASANa pratimA banI gayA pachI enAmAM pratimA A traNa sAdhananI sAdhanAthI jema jema banavAnI have yogyatA nathI ema jIva khuda siddha mukata tathAbhavyatva pAkatuM jAya, tema tema AtmAmAM ucca banI gayo, pachI enAmAM have siddha banavAnI ucca guNasthAnakanI avasthA AvatI jAya che. bI yogyatA na mAnI zakAya. jIvanI A siddha banavAnI koThImAM paDyuM hoya tyAM sudhI e pAkavAnI sthitimAM yogyatA eTale ja "bhavyatva'; ne jIvanI A nathI, paraMtu ene rasALa dharatImAM vAve pachI varasAda vyakitagata yogyatA e "tathAbhavyatva' che. siddha paDe, eTale pAkavAnI sthiti zaru thAya che. bIjamAMthI banatAM pahelAM bhavyajIva jayAre chellA yAne carama aMkara pragaTe che. pachI jema jema pANI ane sUryano pudgala parAvartamAM eTale ke caramAvarta kALamAM Ave tApa maLato jAya tema tema bIjamAM rahelI yogyatA tyAre ja sAdhanAthI enA para ghaDatara zaru thAya che. e vadhune vadhu pAkavA rUpe kramazaH nALa-patra-puSpaparve acaramAvarta kALamAM saMsAra-sukhanI lAlace (mahora) pragaTatA jAya che, hajI pelI yogyatA pUrNa anaMtIvAra cAritra le, chatAM enAmAM ghaDatara nathI. pAkI nathI gaI, e jayAre choDa para pAka yAne dANA thatuM... AvI pUrA pakva bane. basa, ahIM bIjamAM rahela AtmA para ghaDatara eTale? yogyatAnuM kArya pUrNa thayuM. eTale have pAka-phaLa-vakhate mArgAbhimukhatA, mArgapatitA, mArgAnusAritA, pelI bIjanI yogyatA kazI ja UbhI nathI, e to sakubandhakatA, apunabaMdhaka dazA.. vagere e kazuM gaI, naSTa thaI gaI. ghaDatara a-caramAvarta kALamAM AtmA para AvI zakatuM jIvanI paNa A sthiti che, enI A nathI. enuM kAraNa tyAM e tathAbhavyatva apakva tathAbhavyatva rUpI yogyatA pAkatI pAkatI dazAmAM che. pAkane ayogya dizAmAM che, e to jIva caramasImAe pahoMcI eTale je ziva-siddha-buddha-mukata jayAre caramAvartamAM Ave tyAre ja enAmAM pAkane avasthA banavA mATenI yogyatA hatI te -siddha yogya dazA UbhI thAya che; jema kASTha hamaNAM ja avasthA pragaTa thaI jatAM have pUrI thaI, naSTa thaI ja lIlAvRkSamAMthI kADheluM hoya to e lIluM hoya tyAM sudhI kahevAya, kemake siddha avasthA mATenI yogyatA hatI te enA para ojArathI ghaDAvAnI yogyatA pAkI nathI. siddhAvasthA pragaTa thai gaI. to have yogyatA zI ? e to jayAre sukAI jAya pachI ja enAmAM rahelI tethI mokSa-yogyatva arthAt tathAbhavyatva naSTa thayuM, yogyatA have pAkavAnI sthitimAM Ave, ne tyAM kSaya-parikSaya pAmyuM, ane mukata-siddha avasthA evI zilpInA ojArathI pratimA yogya ghaDatara zaru thAya UbhI thai ke jemAM jIvamAM paramajJAna-paramasukha yAne che. kevaLajJAna ane anaMta avyAbAdha sahaja sukha pragaTa jIvamAM paNa yogyatA yAne bhavyatva thaI rahyA ! alabat kevaLajJAna saMsAra avasthAmAM ja (tathAbhavyatva) caramAvarta kALamAM pAkavAne yogya ane pragaTa thaI gayeluM che, paraMtu e mokSa avasthAmAM ya For Private and Personal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 14) cAlu rahe che. tethI siddha avasthAnI tattvakAya-avasthAne paramajJAna sukha svarUpa kahe che. AvI javalaMta atyanta zuddha avasthA vakhate e yogyatA zI? varabodhi juduM kema ? : = tIrthaMkarano AtmA pAka para caDelA A viziSTa tathAbhavyatvanA prabhAve bIjA atIrthaMkara siddha thavAvALA jIvonAM samyaktva-bodhi karatAM uttama bodhi yAne varabodhi prApta kare che. e varabodhi eTalA mATe che ke emAMthI anerI arihaMta-vAtsalya vagere sAdhanA pragaTa thAya che, jenA baLa upara emane ja tIrthaMkara-nAmakarma AdinAM utkRSTa puNya UbhA thAya che. tIrthaMkara banyA vinA mokSa pAmanAra jIvoe mokSasAdhanAmAM sAmAnyathI samyaktva, arihaMta-vAtsalya,.... vagerenI sAdhanA karI to hoya che, paraMtu enAthI emanI tIrthaMkara nAmakarmanI puNyAi UbhI thai hotI nathI, ane tIrthaMkaranA jIvane to A puNyAi prApta thai hoya che. e sUcave che ke AmanA samyaktva yAne bodhi e varabodhi hovAthI, tathA arhad-vAtsalyAdi sAdhanAo viziSTa koTinI hovAthI enA baLe tIrthaMkara nAmakarma vagere utkRSTa puNya UbhA thAya che.. rAjA zreNika, sulasA zrAvikA, vagerene A varabodhi, arhad-bhakti vagere viziSTa koTinA hatA, to emaNe tIrthaMkara nAmakarma upAjaryuM. tyAre caMdanabALA vagerene mULamAM ja anAdi viziSTa tathAbhavyatva nahi, tethI varabodhi vagerenI prApti nahi; eTale tIrthaMkara nAmakarma upAjaryA vinA samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpI mokSa-mArganI uttama sAdhanA karI sIdhA ja kevaLajJAna ane mokSa pAmI gayA. ahIM savAla thAya, pra~ tIrthaMkara thavA na thavAmAM tathAbhavyatvano pharaka kAraNabhUta kaho, sAmAnya jIvone viziSTa tathAbhavyatva nahi tethI tIrthaMkara nAmakarma na upArje ane tIrthaMkara thanAra jIvone viziSTa tathAbhavyatva hoya tethI e e puNya upArje, paraMtu samyaktva-bodhimAM pharaka kAraNabhUta kema kaho cho ? 'bIjA jIvone Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno sAmAnya bodhi ane tIrthaMkara thanAra jIvone varabodhi', ema pharaka pADavAnuM zuM kAraNa ? u A pharaka pADavAnuM kAraNa e ke tIrthaMkara thavAmAM sIdhuM viziSTa tathAbhavyatva kAraNa nathI, kintu enA baLa upara Ubho thanAra tIrthaMkara-nAmakarma Adino utkRSTa puNya-samUha kAraNabhUta che. e utkRSTa puNya samUha paNa sIdho ja viziSTa tathAbhavyatvanA baLa upara Ubho nathI thato, kintu viziSTa bodhi-samyaktva Adi dvArA Ubho thAya che. tIrthaMkara nAmakarma Adino puNya-samUha e karma che ne ? to karmane UbhA thavA Azrava joie. eTale A niyama che ke, zubhAzubha manoyoga ane zubhAzubha bhAvathI zubhAzubha karma UbhA thAya. eTale tIrthaMkara-nAmakarma rUpI zubhakarma UbhuM karanAra zubha bhAva, zubha adhyavasAya joie. viziSTa tathAbhavyatva e kAMi manoyogarUpa-adhyavasAyarUpa nathI, paNa samyaktvabodhi Adi e zubha adhyavasAyarUpa che. have samyaktvAdi to bIjA jIvo ya upArje, paraMtu ethI kAMi emane tIrthaMkara-nAmakarma nathI UbhuM thatuM, ane tIrthaMkara jIvanA samyaktvAdithI e puNya UbhuM thAya che. e sUcave che ke, emanuM samyaktva yAne bodhi viziSTa koTinuM hoya che, sAmAnya bodhi nahi, e varabodhi che. mATe ja enA baLa upara evA viziSTa arhad-vAtsalya vagere UbhA thAya che ke jenA prabhAve tIrthaMkara nAmakarma UbhuM thAya che. Ama tathAbhavyatvanA pharaka uparAMta bodhimAM paNa pharaka mAnavo ja paDe.... eTale ja evA varabodhi yAne viziSTakoTinA samyaktvanA hisAbe ja emanA arhad vAtsalya vagere paNa evA anerA UbhA thAya che, ke e badhAnA baLe tIrthaMkara nAmakarma AdinI puNyAi janma pAme che... eka savAla thAya, pra0- tIrthaMkara nAmakarmane UbhuM karanAra bodhi e varabodhi kahevAya che to emanA cAritrane varacAritra kema nathI kahevAtuM ? u- enA traNa kAraNa che, For Private and Personal Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir visa sthAnaka - ArAdhanA ) (15 (1) bodhi-samyakatva cAritramAM vaNAyeluM che, te ahIM tIrthaMkara nAmakarmanA kAraNa tarIke TheTha uparanA guNasthAnakonI kSapaka avasthA sudhImAM varabodhinI sAthe ahevAtsalya kahyuM e upalakSaNa vaNAyeluM hoya che. eTale bodhinI uttamatAthI e che, sUcaka che. e sUcave che ke bIjA siddha-vAtsalya, cAritra viziSTa koTinuM banI ja jAya che. tethI ene pravacana-vAtsalya, AcArya-vAtsalya, viravara-cAritra kahevAnI jarUra nathI rahetI. vAtsalya, upAdhyAya-vAtsalya, ane sAdhu-vAtsalya (ra) tIrthaMkara-nAmakarma upArjanAra badhA ja jIvo vagere 19 sthAnaka paNa kAraNabhUta che-alabat kula kAMi cAritra pAmIne ja e karma upArja che, evuM nathI vIse vIsa sthAnakanI ArAdhanA karIne paNa tIrthaMkara banatuM. keTalAka cAritra nathI pAmyA hatA, chatAM A nAmakarma upArjanArA thayA che. tyAre keTalAMka 20 thI puNyAi upArje che. e varabodhi sAthe viziSTa ochA 19/18/17 vagere sthAnaka yAvatuM eka mAtra ahaMdU-vAtsalya vagerenI sAdhanA kare, ane cAritra na ardha vAtsalyanuM sthAnaka ArAdhIne paNa e puNya lIdhuM hoya to ya, tIrthakara nAmakarma upArje che. evA upArjanArA thayA che. AtmAo zreNika-kRSNa vagere aneka. vaLI, vIsa sthAnakanI ArAdhanA eTale?:(3) "bodhi' zabda vyApaka che. "bodhi' zabdano pra0 - vIsa sthAnakanI ArAdhanA karavAnI artha zAstro "jaina dharmanI prApti evo kare che. "jaina eTale zuM karavAnuM ? ekeka sthAnakanA 20-20 dharma' = "jinoe kahela dharma zuM che ? samyakatvathI upavAsa, jApa ane devavaMdana, kAussagga, mAMDI vItarAgatA sudhInA badhA ja dharma e jaina dharma che. khamAsamaNAM, pratikramaNa, basa eTaluM ja? eTale ja kSAyika samyakatvavALA paNa "arihaMta u0 - nA, A upavAsAdi ArAdhanA to karato ceiyAe'vagere bolI kAussagna kare che, emAM hoya, paraMtu bIjI bAju emAM zakita prabhAva borilAbha-vattiyAe pada bole che, ne te sArthaka che. arihaMtano mAnavAne badale potAnI zakitane AgaLa nahitara jo "bodhilAbha' eTale samyakatvanA lAbhanA karato hoya; ema guNa arihaMtanA gAvAnA badale nimitte kAussagna karavAno hoya, to to kSAyika potAnA guNa gAto hoya; to zuM moTuM tIrthaMkarapaNAnuM samakitIne to have samakita phAyika che arthAt sarvathA puNya maLe ? nA maLe; kemake upavAsAdi karIne mithyAtva-kSayathI niSpanna hoI zAzvata che, ArAdhanA to karI, paraMtu arihaMtane badale potAnI yAvacaMdradivAkarI kALa mATe pragaTeluM che, eTale have jAta AgaLa karI ! emAM arihaMtanI avajJA karI; e paralokamAM bhaviSyamAM kayAre ya paNa naSTa thavAnuM virAdhanA karI. virAdhanA kare, avajJA kare, e nathI. to enA nimitte kAusagga zo ? tyAre malinabhAvavALo che. ene zAnuM AvuM jagatu pUjaya bodhilAbha" eTale vItarAgatA sudhInA dharma levAnA banAvanAra ucca puNya maLe ? tIrthaMkarapaNAnuM puNya to hoya, to kSAyika samakitIne hajI vItarAga na thAya atyaMta nirmaLa adhyavasAya ane viziSTa samyaktva tyAM sudhI e uparanA dharma prApta karavA nimitte para maLe; ne A baMne AvI AvI ArAdhanAthI jAge kAussagna karavAno rahe. A bodhine tIrthaMkara ane puSTa thAya. thanAranA varabodhi tarIke oLakhAvatAM e varabodhimAM samyaktva to Ave ja, uparAMta vItarAga banavA vIsa sthAnakanI ArAdhanAmAM zuM zuM Ave? sudhInA ahaMdu -vAtsalya cAritra vagere badhA dharma dA.ta. "arihaMta' padanI ArAdhanAmAM samAya. eTale varabodhi kahevAmAM cAritra vagere badhA arihaMtanA prabhAva para bhAre vizvAsa karAya. bIjA dharma AvyA. ethI varacAritra, vara apramattatA, vagere mithyAtvI deva-guruno paDachAyo ya na le: arihaMtanA kahI zakAya. vAre vAre guNagAna, prArthanA, stuti, stotromAM For Private and Personal Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 1) lInatA rAkhe; arihaMtanA jApa-smaraNa -dhyAna tathA arihaMtanAM darzana-pUjana kare, ane pUjanamAM potAnA kiMmatI dravyonuM samarpaNa kare. arihaMtanA maMdira karAve, jinamaMdiranA jIrNoddhAra karAve. yAtrA-saMgha, tathA mahotsavAdi Ujave. potAnA ane kuTuMbanA sArA prasaMgomAM arihaMta-bhaktine AgaLa karyA kare. arihaMtanA svarUpa-darzaka vyAkhyAnanA UchaLatA premathI zravaNa tathA enA para manana-bhAvana kare. lokomAM arihaMtano pracAra kare, ane arihaMtano prabhAva pADe; bIjAone arihaMtanA bhakata banAve. arihaMta khAtara tyAga, tapasyA, jApa, devavaMdanAdi kare... AvuM badhuM arihaMtapadanI ArAdhanAmAM Ave. mATe juo, sulasA arihaMtanI AvI ArAdhaka hatI, aMbaDa parivrAjake ene parakhavA brahmAdinAM jIvaMtarUpa karyA ! loka jovA UmaTayuM, paNa sulasA na gai! eka ja hisAbe ke mArA ciMtAmaNi-tulya mahAvIra prabhumAM zuM ochuM che, te huM kAcanA TUkaDA samAna itaradevane jovA jAuM ? mAre mArA mahAvIra prabhunuM ghaNuM ghaNuM jovA - ciMtavavAnuM kAma che, ne e karavAmAMthI bIjAne jovA karavAnI mane phurasada ja nathI,-'' A ananya zraddhA-bahumAna hatA. ema, pachIthI e ja aMbaDe sulasAne mahAvIra prabhue mokalela dharmalAbhano saMdezo kahetAM, te sAMbhaLIne sulasA pANI pANI thai gai ! ane AMkhamAM bharacaka AMsu sAthe prabhuno lAkha lAkha upakAra mAnatI prabhunI dizAmAM UThI UThIne khamAsaNA de che! zreNike arihaMta upAsanA evI rAkhelI ke dA. ta. ene roja trikALa jina pUjAmAM tAjA ghaDelA sonAnA javalAthI sAthiyo karavA joito hato ! nepAla dezanA AvelA vepArI pAsethI rANIo mATe 16 to nahi paNa ati pyArI paTTarANI celaNA mATe eka ratnakaMbala paNa levAnI je zreNikanI taiyArI nahotI, te vIra prabhunI sukhazAtAno je AMkhe dekhyo ahevAla lAvI saMbhaLAve ene sonaiyA ke mANeka motInAM moTAM vadhAmaNI-dAna dai detA ! arihaMtanA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno zAsananI bahAramAM halakAi thAya evuM jarAya calAvI letA nahi...eTalo badho arihaMta prabhu pratye potAnI rageragamAM utkaTaprema - gaurava - bhakita bahumAna vahI rahyA hatA ! e badhuM arihaMta padanI ArAdhanAmAM karavAnuM Ave. ema siddhapada vagere 19 padanI ArAdhanAmAM paNa te te padanI zraddhA-bhakita vagere karavAnuM Ave. vIsasthAnakanAM nAma yAda rAkhavA sahelA H A vIsa sthAnakanAM nAma yAda rAkhavA sahelA che, te A rIte, navapadanA nAma to khUba prasiddha che. emAM pahelAM pAMca parameSThimAM, AcArya pahelAM 'pravacana' pada umerAya. kemake pravacana pAmIne ja AcArya thAya, tathA AcArya pachI gacchanI saMbhALa rAkhanAra 'sthavira' pada umerAya. ema be pada umerAtAM arihaMta-siddha-pravacana-AcArya-sthaviraupAdhyAya-sAdhu ema 7 sthAnaka thayA. pAMca carameSThi pachInA cAra padamAM darzana jJAna krama che, enA badale ahIM jJAna darzana pada levAnA; ane te pachI tarata 'vinaya'pada umerI pachI 'cAritra' pada levAnuM. te pachI 'brahmacarya' ane 'kriyA' pada umeravAnA. kemake cAritramAM A be rojiMdA che, ne te pachI 'tapa' pada levAnuM. bIjAM saptakamAM jJAna-darzana-vinaya-cAritra-brahmacarya-kriyA-tapa ema 7 pada. pUrvanA 7 ane A 7, ema 14 sthAnaka thayA. emAM zIla ane tapa AvyA, paNa dAna nathI AvyuM, tenuM have 15 muM dAnapada levAnuM. AmAM gautama svAmInuM dAna adbhuta, kemake potAnI pAse nahi evA kevaLajJAnanuM emaNe 50 hajAra ziSyone dAna karyuM; tethI 15 muM 'gautamapada' paNa kahevAya che. e pachInA 5 56 yAne 5 sthAnaka jina, saMyama samAdhi, abhinava jJAna, zruta ane tIrthapada che. Ama tIrthaMkara nAmakarmamAM kAraNabhUta arha vAtsalya vagere vIsa sthAnakanI ArAdhanAmAM varabodhi vaNAyeluM rahe che. e uparAMta sarva jIvo pratyenI bhAvakaruNA paNa tIrthaMkara-nAma-karmanuM puNya bAMdhavAmAM kAraNabhUta che; kemake zrI paMcasaMgraha zAstramAM kahyuM che ke mAtra potAnA For Private and Personal Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org karmakAya - avasthA ) AtmAnI karuNA ciMtave e muMDa kevalI thAya che. 'muMDa kevalI' eTale mAtra potAnA AtmAne tAre evA kevaLajJAnI, jayAre, potAnI jJAti-gAma-deza vagerenA jIvonI karuNA ciMtave e gaNadhara thAya che tyAre, vizvanA samasta jIvonI karuNA ciMtave e tIrthaMkara thAya che, arthAt tIrthaMkarapaNAnuM utkRSTa puNya upArje che.... A hisAbe e tIrthaMkara nAmakarma upArjana karavAmAM sarvajIva-bhAvakaruNA paNa kAraNabhUta che, Avazyaka che. pra~ to pachI ahIM zAstrakAre kema enuM grahaNa na karyuM ? kema mAtra 'varabodhithI saMvalita arhAtsalyathI tIrthaMkara nAmakarma prApta thavAnuM lakhyuM ? u jevI rIte 'arhAtsalya' zabda bIjA sthAnakonuM sUcaka che, ema sarva jIva karuNAnuM paNa sUcaka samajavAnuM che; kemake jayAre 'paMcasaMgraha' ane 'tatvArtha mahAzAstra' Ane Avazyaka batAve che, to prastuta graMthakArane e saMmata ja hoya.. ahIM eka prazna thAya, pra- sarvajIva-karuNA e ja AtmAo ciMtavI zake ema kema kahyuM ? e to sau koi mokSArthI jIva ciMtave; kemake dharmanA pAyAmAM ja maitrI karuNA vagere bhAva jarUrI mAnyA che. tyAM jo maitrIbhAva yAne sneha sarva jIva pratye rAkhavAno che, to karuNAbhAva paNa sarva du:khI pratye rAkhavAno hoya ja ? ane ema jo saumAM e hoya to paMcasaMgraha zAstramAM kema tIrthaMkara bananAra jIvone ja sarvajIva-karuNA hovAnuM kahyuM ? u- kAraNa e che ke karuNA eTale duHkhInA duHkha dUra thAo evI mAtra bhAvanA nahi; kemake evI bhAvanA to maitrInI bhAvanA che. maitrI bhAvanAmAM jema 'saunuM bhaluM thAo, sau sukhI thAo', - evI bhAvanA Ave, ema 'saunAM duHkha dUra thAo' evI bhAvanA paNa Ave. 'sau sukhI thAo', - e jo maitrI bhAvanA che, to 'saunAM duHkha dUra thAo', - e kema maitrI bhAvanA nahi? tyAre karuNAbhAvanA zuM che ? A, ke 'duHkhInA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (17 duHkha huM dUra karuM' - evI bhAvanA. 'prazamarati zAstra' kahe cheH "rahitacintA maitrI, paraduHkha - vinAzinI tathA karuNA / paraMtuvatuSTinuMvitA, paravoSopekSaLamupekSA / / '' arthAt - paranA hitanI bhAvanA 'paranuM hita thAo, bhaluM thAo' evI bhAvanA e maitrI che; 52nA duHkhano nAza karanArI karuNA che; paranA sukha pratye AnaMda e pramodabhAva che; ne 52nA doSonI upekSA karavI enA tarapha ddaSTi na lai javI, e upekSA (mAdhyasthya) bhAva che, AmAM karuNAne 52nA duHkhano nAza karanArI kahI eTale ke pote jAte paranA duHkha dUra kare ene karuNA (dayA) kahI. eTale ethI karuNAbhAvanA 'huM paranA duHkha dUra karuM' evI icchAe prApta thAya che.. ethI ja zAstravArtAnI TIkAmAM upAdhyAya yazo vijayajI mahArAje lakhyuM 'vaDu: va prahANecchA vaLA' 52nA duHkha pote dUra karavAnI icchA rAkhe' e karuNAbhAvanA che; ne e potAnI zakita anusAra thai zake. eTalA ja mATe emaNe sakitanA 67 vyavahA2nI sajjhAyamAM samyaktvanA pAMca lakSaNa paikI 'anukaMpA' lakSaNa mATe lakhyuM, " 'dravya thakI duHkhiyAnI je dayA, dharma-hInAnI re bhAva; cothuM lakSaNa anukaMpA kahI, For Private and Personal Use Only nija zakate mana lAva. roga arthAt du:khInA 'dravya-duHkha', - bhUkha - tarasa - mArapITa vagere, e dUra karAya e dravyadayA; ane dharmahIna AtmAnI bhAvadayA arthAt jIvanAM 'bhAva du:kha', -dharmahInatA, ajJAna, kaSAya, durbuddhi... vagere, e dUra karAya, e bhAvadayA. ene tuM tArI zakita anusAra manamAM lAva. arthAt evI icchA rAkha ke jIvonA dravya - duHkha, bhAva-du:kha huM mArI zakti anusAra dUra karuM' AvI bhAvanAne dayA-karuNA kahI, eTaluM ja nahi paNa e mATe kozIza Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 18) yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno kare ene dayA kahI. kevuM UMcuM Atmahita sadhAve che, e aneka muddAthI ahIM 'nija zakate mana lAva' kahyuM e sUcaka che. vicArIe tyAre tIrthakara bhagavAna ane emanA jo anukaMpAmAM-karuNAmAM parabhAryuM ne poNAbAra zAsananI ananyatA advitIyatA ane sarvotkRSTatA 'du:khInA duHkha dUra thAo' evI ja bhAvanA karavAnI para ApaNuM haiyuM ovArI jAya ! emAMnA keTalAMka muddA hota to emAM nija zakata' kahevAnI zI jarUra hatI? joie - evI bhAvanA karavAmAM evI koI zakti nathI karmakAya avasthAmAM tIrthakara bhagavAnanA joitI, e to sau koI karI zake. zaktinI jarUra tyAM ananya upakAra:paDe che ke jayAM potAne kAMI karavAnuM hoya... sArAMza, (1) paheluM to e bhagavAnanI pUrva bhavanI karuNA bhAvanAmAM pote paraduHkha dUra karavAnI icchA samyakatva ane vIsasthAnakanI ananya sAdhanA, tathA che. ne emAM nija zakti jovI paDe. sarvajIva karuNA, ane chellA bhavanI utkRSTa tyAre AkhA jagatanA jIvonI ahiMsA-saMyama-tapanI sAdhanA bhavya jIvone mahAna karuNA-bhAvanAmAM "huM samasta duHkhI jIvonAM duHkha dUra AlaMbana Ape che, kartavyanI preraNA Ape che. evI karuM' evI icchA Ave. bhAvimAM tIrthakara thanAra sAdhanA jagatanA koi phirastAmAM nathI ke AlaMbanaAtmA A vicAre che ke, - Ape. e AlaMbanadAna e prabhuno moTo upakAra che. - "aho ! jagatanA jIvo bicArA karmapizAcathI (2) tIrthaMkara bhagavAnanA pUrvanA bhavanA ane pIDAya che ! cAre gatimAM janama maraNa vagere du:kha chellA bhavanA ananya sadguNo jevA ke asAdhAraNa pAme che ! kayAre mArI evI tAkAta Ave ke A vairAgya, prakhara sahiSNutA, parArthavRtti, jIvaleNa badhAne mokSamArga pamADI dauM, jethI emanAM e samasta apakAra karanAra para paNa nItaratuM vAtsalya ane duHkha naSTa thaI jAya. savi jIva karuM zAsana-rasI." karuNA, sAgaravara-gaMbhIratA, parama audArya, sarvocca A bhAvanA karavAnuM badhAnuM gajuM nahi, mATe saraLatA, abhUta pavitratA, sAdhanA kALamAM mokSArthI badhA jIva to eTaluM vicArI zake ke "saunA sAdhanAmAM nirvikalpa ekAgratA..vagere vagere paNa duHkha dUra thAo," paNa saunA duHkha huM dUra karuM e nahi, bhavya jIvone mahAna AlaMbana Ape che. e to tIrthaMkaranA AtmA ja vicArI zake. astu. (3) tIrthaMkara bhagavAne jIva-vijJAna ApyuM che karmakAya-avasthA kayArathI zarU? :- tevuM bIjA koI dharmanA pharistA nathI ApI zakatA. A tIrthaMkara nAmakarmano jayAre udaya thAya, ane TheTha nigoda-ekendriya sudhInA jIva koNa batAvI zake e AtmA bhAvathI tIrthaMkara bane, bhAvathI arihaMta che? pANImAM hajI porA vagere jIva che ema kaheze, bane, tyAre emanI karmakAya avasthA arthAta tIrthaMkara mATe pANI gaLIne vAparavAnuM kaheze, paraMtu pANI khuda nAmakarmanA bhogavaTAnI avasthA zarU thAya che. e asaMkhya jIvonAM zarIra che ema koNa kahe che? e to avasthA paraMparArthane sAdhanArI che. "parArtha ' eTale tIrthaMkara bhagavAne ane emano jaina dharma ja kahe che. paranAM hitakArI prayojana; e paNa sAmAnya hitakArI (4) jayAre bIjAone evuM pUruM jIvajJAna nahi, kintu "para" eTale ke utkRSTa hitane karanArA nathI, to e samasta jIvonI saMpUrNa ahiMsA paNa prayojana. enuM saMpAdana karanArI; ene sadhAvI kayAMthI batAvI zake? eTale mAtra tIrthakara bhagavAne ja ApanArI karmakAya-avasthA hoya che. saMpUrNa ahiMsA upadezI zake che, ane te paNa khUba bhagavAna tIrthaMkarapaNe karmakAya avasthAmAM jagata jayaNAvALI ahiMsA batAve che. AvI jayaNAvALI para kevo anupama upakAra kare che, jagatanA jIvone ahiMsA batAvanAra bIjAo nahi. dA.ta. pANImAM For Private and Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina dharmanI vizeSatAo ) (19 moTA jIvo mAnyA pachI ane pANI gaLIne vAparavAnuM ti-vrata-niyama eTalA mATe nathI karato ke kahyA pachI e gaLaNAM para je hajAro porA jevA sUkSma enA manamAM apekSA che ke "Ama to pApa nahi karuM jIvo AvyA, enI rakSA-jayaNA-ahiMsAnA dA.ta. rAtribhojana nahi karuM, paraMtu evo koI upadezanuM gaju bIjAonuM kayAM che ? e to tIrthaMkara avasara kadAca Ave to e karavuM paDe, tethI bAdhA na bhagavAna ane emano jaina dharma ja kahe che ke pANI lauM'. to jema pApAcaraNa e pApa che, ema dilamAM gaLAtAM e gaLaNA para AvelA jIvone bacAvavA mATe A pApanI apekSA UbhI rAkhI e paNa pApa che. e gaLaNAne paNa ethI bamaNA pANImAM pAchA bhaLI tyAganI pratijJA yAne virati karavAthI A apekSA tUTe jAya e rIte jhaboLavuM joie; nahiMtara potAnA che. e pApanI apekSA tUTavAthI pApa kAma-khoTAM kAma gaLelA pANImAM to trasa jIva na laI ahiMsA karI, sAthe eno saMbaMdha tUTI jAya che. paraMtu e jIvone gaLaNA para sukAI marI javA dIdhA! pra- zI khAtarI ke jIvane pApa sAthe saMbaMdha tyAM jayaNAyatanA na thaI. ema cUlo-vAsaNapATalo vagere vAparatA pahelAM mulAyama pUMjaNIthI u- pApa saMbaMdha jugajUno che mATe ja pApanI sAvadhAnIthI puMjI levA, jethI UDatA jIva paNa tyAM vRtti saheje thAya che. ane pApano tyAga mana beThelA UDI jaI bacI jAya. A gRhasthanI jayaNA manAvIne karavo paDe che. kemake pApatyAganuM kAma navuM thai. emAM kadAca e vakhate jIva na hota to e vastu che. mATe pApavRtti toDavA ane pApa sAthenA anAdi vagara paMjaye vAparatAM jIva hiMsA na thAta, chatAM saMbaMdha toDavA pApatyAganI pratijJA yAne virati pUjavAmAM 'jIvahiMsA na thAo' evA hRyanA joie, to ja pApakarma baMdhAtA aTake. aviratimAM pariNAma hovAthI paMjavAnI kriyA jayaNAvALI thaI. AtmA para kSaNe kSaNe pApakarmano varasAda cAlu; Ama ahiMsAnA uddezathI karAtI jayaNA paNa dA.ta. mAno ke tame bhAgIdAra sAthe vepAramAMthI saMbaMdha mahAnadharma che. Itara dharmavALA ATalI sUkSmatAe baMdha karyA vinA be mahinA bahAragAma havA khAvA nathI pahoMcI zakayA. gayA, ne e gALAmAM bhAgIdAranA hAthe vepAramAM (5) jaina dharmanI eka AgavI vizeSatA moTI khoTa AvI. alabatuM e vepAra tame nathI karyo, virati mArganI che. chatAM e khoTamAM bhAga tamArA mAthe caDe che. jo viratinuM mahattvaH vepAranA saMbaMdha kApIne gayA ho to khoTano bhAga Itara dharmavALA kahe che, - "kare te bhare," arthAta tamArA mAthe na caDe. basa, eja rIte tyAganI pratijJA khoTuM karo to pApa lAge. paraMtu jaina dharma AgaLa karI pApa sAthe saMbaMdha baMdha karo, to karmabhAra mAthe na vadhIne kahe che "vare te paNa bhare," arthAtu bhale khoTuM caDe. pratijJA na hoya to pApa na karavA chatAM karmabhAra Acarato nathI, paraMtu jayAM sudhI khoTuM na karavAnI, mAthe caDe ja. viratinuM A mahattva jina-zAsana ja arthAta khoTAnA tyAganI pratijJA nathI tyAM sudhI e batAve che. khoTAne haiyAthI varelo che. e avirati che, ne ethI ema mithyAtva-avirati-kaSAya ane yogathI aDhaLaka pApakarma baMdhAya che. prazna thAya, - jIva karma bAMdhe che. e karma mULa padArtha paudgalika prava- pApa yAne khoTuM kAma na kare chatAM pApakarma kArmaNa-vargaNA che, ane jIva para coMTayA ke tarata kema lAge? enA jJAnAvaraNIya vagere ATha vibhAga ane AyuSya u- pApa eTalA mATe lAge che ke e bhale khoTuM na baMdhAtu hoya to e vinA sAta vibhAga paDe che. e Acarato nathI, paraMtu manamAM pApanI apekSA UbhI ATha karmanA uttarabheda 158 che. temaja e karma para rAkhI che. te A rIte, ke e pApatyAganI pratijJA saMkramaNa-udvartanA-aparvatanA-nidhatti-nikAcanA - For Private and Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 20) udaya - udIraNA vagere karaNonI prakriyA cAle che, jIvanI amuka gati, ane tyAM amuka guNasthAnaka, ne enA para amuka amuka baMdha, amuka amuka udaya, vagere vagere vistRta ane sUkSma vijJAna mAtra jina-zAsanamAM ja maLe che, bIjA koi dharmamAM nahi. (6) 14 guNasthAnaka : jainadharmanI ja vizeSatAH tyAre mithyAtva guNasthAnakathI mAMDI ayogI guNasthAnaka sudhInA cauda guNasthAnakanI AtmAnI utkrAntino mArga jinazAsanamAM jovA maLe che. emAM sAtamA apramata guNasthAnakathI je sUkSma AtmabhAvonuM nirupaNa che, enI bIjA dharmavALAne gaMdha sarakhI nathI. zuddha vItarAga bananAra paNa jo karmonI upazamanA karato karato caDayo hoya to TheTha 11 mA guNasthAnaka sudhI caDayA pachI upazAMta karma udayamAM AvIne jIvane nIcenA guNasthAnakomAM utArI de che. e sUkSmatA bIje kayAM jovA maLe ? (7) anekAMtavAda Adi siddhAnta jaina zAsanamAM ja : tyAre anekAMtavAda - nayavAda - - sApekSavAda bhedAbhedavAda, e mAtra jinazAsananI viziSTa AgavI bakSIsa che. bIjA tamAma darzano ekAMtavAdI che, ane ekAMtavAdanA lIdhe emanA ja darzanomAM sAmasAmA khaMDana-maMDana cAle chatAM anekAMtavAda tarapha emanI ddaSTi ja nathI pahoMcatI ! A badhA sarvazreSTha jIvavijJAna sarvotkRSTa ahiMsA, virati-mArga, karma-siddhAnta, 14 guNasthAnaka, anekAMtavAda, vistRta cAritramArga, emAM utsarga-apavAdamArga, prAyazcita.... vagerenI ati sUkSma ane vistRta chaNAvaTa A asAdhAraNa ane anyatra alabhya tattvonA vizvane prakAza ApavAno upakAra tIrthaMkara bhagavAna kare che. (8) bhagavAna 'karmakAya'-avasthAmAM jema A tattva-prakAza ApavAno upakAra kare che, ema jagatane samyagdarzana-jJAna-cAritrano ApavAno ananya upakAra kare che. mokSamArga ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno vaLI e mArga barAbara paLe e mATe vyavasthita kAnUnabaddha caturvidha saMghanI sthApanA kare che, jenA pratApe AjasudhI jinazAsana aNIzuddha tattvo sahita cAlyuM Ave che.. AmAM mukhyatA konI ? arihaMta prabhunI ? ke A tyAga tapa vagere sAdhanAnI ? kahevuM ja paDe ke sAdhanAnI nahi, kemake bIjA rAgadveSI mithyA devanAM AlaMbane A badhuM karIe to evA UMcA phaLa na maLe, kintu arihaMtanuM AlaMbana lai karIe to evA UMcA mokSa sudhInAM phaLa maLe. mATe mukhyatA AlaMbananI, AlaMbana dAtA arihaMtanI. A tIrthaMkara bhagavAnano karma-pIDita jagatane AlaMbanadAnano ucca koTino upakAra che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI tIrthaMkara bhagavAna tattvajJAna, mArgadarzana, uparAMta AlaMbananuM dAna karavAno paNa zreSTha upakAra kare che. ApaNe koipaNa devadarzana-pUjana-guNagAna - dhyAna-prArthanA-smaraNa, sAdhu sevA, jIvadayA, tyAga, tapa, japa, svAdhyAya, dAnazIla, vrata-niyama, kSamA-mRdutA.... vagere dharmanI sAdhanAmAM vItarAga sarvajJa tIrthaMkara zrI arihaMta bhagavAnanuM AlaMbana rAkhIe to ApaNane phaLamAM utkRSTa zubha adhyavasAya, utkRSTa karmanirjarA... yAvat vAstava mokSanI prApti thAya che. Ama vizvanA karmapIDita jIvone satya tattva, sanmArga, ane salaMbananAM hita sadhAvI ApanAra je karmakAya-avasthA, ene zAstrakAre ahIM paraMparArtha' yAne zreSTha parArtha mokSa paryaMtanA AtmahitonI saMpAdanI kahI. zrI yogaddaSTi-zAstranA maMgaLa zlokamAM zrI vIra bhagavAnane icchAyogathI namaskAra karatAM emanuM eka vizeSaNa 'jinottama' mUkayuM, ethI bhagavAnanI AvI karmakAya-avasthA sUcavI. (9) ayogapadathI sUcavI. For Private and Personal Use Only 'tattvakAya-avasthA' bhagavAnanuM bIjuM vizeSaNa 'ayoga' che, enAthI have emanI tattvakAya-avasthA sUcita thAya che, 'ayoga' padamAM yoga zabda che. eno artha Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zailazI : tattvakAya ) (21 "kAya-vA-manaHkarma yogaH' e sUtranA anusAra zailezI eTale zuM? kAyA-vANI-mananI kriyA' evo levAno che. e zailezI e 14mAM guNasthAnake rahelA AtmAnA mana-vacana-kAyAnI sUkSmAtisUkSma paNa kriyA jayAM Atma-pradezonI taddana sthira avasthA che. "zaila' sarvathA baMdha thaI gaI hoya, e ayoga avasthA che. eTale zilA-pASANano banelo te, parvata eno alabata A ayogaavasthA 14mAM guNasthAnake Iza'=svAmI te meru parvata, e "zaileza" kahevAya. "zailezI' avasthAmAM prApta thAya che, paraMtu tyAM hajI enA jevI sthira niSpakaMpa avasthA e "zelezI" zeSa karma bhogavI levAno kALa che, kiMtu e bahuja avasthA. saMsAramAM jayAM sudhI AtmA mana, vacana ke alpa kALa che; "a-I-u-8-lU' e pAMca hRsva kAyAnA yoga (pravRtti)vALo hoya che tyAM sudhI enA akSara bolatAM jeTalI vAra lAge eTalo ja kALa che; Atmapradezo asthira-kaMpanazIla hoya che. UkaLatA paNa pachI sarva karmathI mukta thaI siddhapada pAmatAM, pANInA tapelAmAM paDelo rUmAla pANInA pachIthI anaMtAnaMta kALamAM, kaho, have zAzvata halana-calanathI hAlyA ja kare, ema zarIramAM kALamAM ayoga avasthA ja rahe che; kemake tyAM zarIra AtmAnA pradezo yogathI hAlyA ja kare che. e sthiti nathI, vANI nathI, mana nathI, eTale enI kriyArUpa anAdithI cAlu che. sthira evA jhADanA jIvanA paNa yoga hoya ja zAno? Atma -pradezo aMdaramAM hAlatA-cAlatA ja hoya che; praha - ema to 14mA guNaThANe zailezI ane kemake ene paNa kAyayoga cAlu che. AtmAnA pradezo ayoga avasthA baMne sAthe zarU thAya che, to ayogane tadana sthira thavAnuM tyAre ja bane ke yoga sarvathA baMdha zailezInA uttara kALamAM thanAro kema kahevAya? thaI jAya, ane te 13mA guNasthAnakanA aMte bane u0 - vAta sAcI, paraMtu 14 guNaThANono kALa che. ene yoga-nirogha kahe che. tyAM sudhI sayoga keTalo ? ati alpa! pelA pAca husnAkSara -uccAraNa avasthA che. jeTalo ja. e ati alpakALanI vivakSA na karatAM sayogI-ayogIH mokSanA jaMgI bhAvI anaMta kALanI ayoga-avasthA jIvanamukata-videhamukata : gaNatarImAM laI zAstrakAra maharSi kahe che ke ""ayoga avasthA "zailezyattara kAla bhAvinI' arthAt 13mA guNaThANe AtmA "sayogI-kevaLI' = zailezInA uttarakALe thanArI hoya che.'' kevaLajJAnI kahevAya che. e vItarAga sarvajJa che. have e ahIM "zailezI" eTale "zailezIkaraNa prakriyA" jIvana-mukata banyA. have emane koI sAdhanA karavAnI hotI nathI; kemake e siddha thayelA che. paraMtu samajIe to te 13mAM guNaThANAnA aMta sudhI cAle, ane emAM sarvayoganirodhanuM kArya pUrNa thAya; tethI emane AhAra-vihAra hoya tyAM kAyayoga-vacanayoga baMne kAma kare che. have jayAre e ati nikaTa kALamAM 14mA guNaThANe "ayoga' avasthA cAle. A potAnA sarvakarma sahita AyuSyakarmano kSaya pAmavAnuM hisAbe kahevAya ke "zailezI'=zailezIkaraNa-prakriyA jue, tyAre 13mA guNaThANAnA aMta bhAgamAM sayogI pUrNa thayAnA uttara kALe ayoga-avasthA AvIne avasthAthI ja zailezIkaraNanI prakriyA zarU karI kramazaH UbhI rahe. 14mAM guNaThANAno ati alpakALa pUrNa potAnA mana-vacana-kAyAnA bhAdara tathA sUkSma thavAnA aMte mokSa thAya. emAM ayoga-avasthA cAle. yogono nirodha kare che, aTakAyata kare che; ane tethI ahIM "ayoga' kahIne bhagavAnanI 13mAnA aMtima samaye sarvathA yoga-nirodha thaI tattvakAya-avasthA sUcavI. jAya eTale 14mA guNaThANAnA pahelA samaye e ahIM pazna thAya, - ayogI bane che. tyAM 14muM "ayogI-kevaLI' For Private and Personal Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno guNasthAnaka prApta thAya che. have ahIM 14mA chelle chelle zailezI ane sarva karmakSaya karavAnuM kArya, te gaNasthAnake yoga nathI, eTale sthira Atma-pradezanI paNa karAI gayuM. have to mokSa-avasthAmAM AtmA zailezI avasthA che. ekalA zuddha svarUpamAM rahelo che. ene have zuM karavAnuM A zailezI avasthAnuM 14muM guNasthAnaka keTalo rahe ? zA mATe kAMI paNa karavAnuM rahe ? vakhata rahe ? to ke pUrve kahyuM tema pAMca hRsvAranA heya-upAdeyanA vivekIne je kAMI karavAnuM rahe te uccAraNa-kALa jeTalo vakhata ja rahe che. eTalA potAnuM zuddha svarUpazuddha tattva pragaTa karavA mATe ja kALamAM tyAM zeSa samasta karma bhogavI le che. eTale karavAnuM hoya. e thaI gayuM. eTale ja A 14mA guNasthAnakanA aMte AtmA tattvakAya-avasthA e paramaphaLa-aMtima phaLasarva jIvanamukata-jIvanasiddhamAMthI have samasta karmathI zreSTha phaLa che. enAthI vadhIne pAmavA jevuM koI phaLa rahita videha mukata-siddha zuddha buddha bane che. ahIM zuddha nathI. zailezIthI nIce -nIcenI pravRttinAM phaLa-upara Atmatattva yAne zuddha AtmasvarUpa pUra bahAramAM uparanAM phaLa sAdhavA mATe hoya che. mokSathI upara have pragaTa thai jAya che. e ja tattvakAya avasthA che. kaI phaLa nathI, jene sAdhavA mATe kazuM karavuM paDe. tattvakAya yAne siddha avasthAnA 8 guNa: laukika jIvananA sAMsArika vyavahAramAM mANasa ahIM tIrthakara bhagavAnane cAra aghAtI karma dhadhA-dhApAnI pravRtti kare te paisAnI prAptirU5 phaLa sahita ATheya karmono sarvathA kSaya thayo hoI siddha mATe kare che; paraMtu e phaLa paNa sukha-sAdhanonA saMgraha thayela tattvakAya avasthAmAM ATha guNo pragaTa thAya che. rUpI phaLa sAdhavA mATe hoya che, ne e phaLa vaLI emanA AtmAmAM (1) anaMta jJAna, (2) anaMta sukha-bhoga-raMgarAganA AnaMdarUpI phaLa mATe hoya che. darzana (3) anaMta sukha, (4) vItarAgatA, (5) have pUcho A sukha-bhogano AnaMda zA mATe joIe akSaya-ajara-amarapaNuM, (6) agurulaghupaNuM, (7). che? to ke kazA mATe nahi. saMsAra-vyavahAramAM e arUpIpaNuM ane (8) anaMta vIryAdi labdhi pragaTa rahe chelluM phaLa che, AnaMda svataH ISyamANa che. che. ahIM prabhu niraMjana-nirAkAra banelA hoya che. pUrva-pUrva sAdhanA upara-uparanAM phaLa mATe : emanA AtmAnuM zuddha tattva, zuddha svarUpa kAyamI ema AdhyAtmika jIvanamAM dayA-dAnAdi pragaTa thAya che. eTale ke emanI je "tattvakAya" AcAra pALe e zA mATe ? to kahe samyaktvarUpI phaLa avasthA zarU thAya che te zAzvatakALa rahe che. emAMthI mATe. samyaktva AvyuM have enA 67 AcAra zA mATe kadI bhraSTa thavAnuM nathI, eTale emane have avatAra ArAdhe ? to ke bAra vratanI sAdhanA mATe. to e zA levAnA hotA nathI. evA e azarIrI, a-karma, mATe kare ? to ke aMtarAtmAmAM dezaviratibhAva nirupAdhika arthAta tana-mana, rAga-dveSa, sukha-duHkha, pragaTAvavA. paMcama guNasthAnakarUpI phaLa mATe. e phaLa harakha-kheda, jasa-apajasa, vagere saghaLA dvandrothI paNa, eka divasa saMsAratyAga karI sAdhu-jIvana laI pAra thaI gayelA ane sadAne mATe mukata banelA hoya enI sAdhanA karAya e phaLa mATe. e paNa che. asAMyogika nirapekSa nirAbAdha-akSaya-anaMta aMtarAtmAmAM sarvavirati bhAvarUpI phaLanI prApti mATe sukhamAM e sadAne mATe jhIlatA rahe che. bhagavAna ane enA saMvardhana mATe karAya. e paNa uttarottara tattvakAya-avasthAmAM niSThitArtha banelA che, - apramattabhAva, apUrvakaraNa... vagere phaLa mATe; ne e "artha'eTale prayojana, ahIM sarva prayojana niSThita paNa anAsaMga yoga ane vItarAga bhAvarUpI phaLa mATe yAne pUrA thaI gayA, saMpUrNa siddha thaI gayA che, eTale karAya. e paNa kevaLajJAna mATe, ne e paNa aMte prabhu kRtakRtya banyA che. have emane koI kRtya karavAnuM ayoga ane zailezIrUpa phaLa mATe che, temaja e paNa bAkI rahetuM nathI. karavAnAM kRtyo pUrve karAI gayA. sarva karmakSaya karavA mATe che. te e paNa sarvathA zuddha For Private and Personal Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vIra zabdanA 4 artha) (23 anaMta jJAna-sukhAdimaya Atmatattva-AtmasvarUpa zake nahi. eTale vIra prabhune ahIM yogigamya kahyA. pragaTa karavA mATe karAya che. A anaMta jJAna-sukha zA evA yogigamya "vIra' prabhu che. A "vIra' mATe ? to ke e chelluM phaLa che. enI pachI have kazuM zabda sAnvartha che, sArthaka che, kemake "vIra' prabhumAM ghaTe karavA jevuM-meLavavA jevuM rahetuM nathI. mATe tyAM che, saMgata thAya che. kRtakRtyatA-niSThitArthatA AvIne UbhI rahe che. vIra' zabdanA 4 artha - jIvanamAM A carama ane parama phaLarUpa (1) vIryathI virAjatA mATe vIra; (2) tattvakAya-avasthAnuM jo lakSya baMdhAI jAya, to enI vizeSatayA iraNa karanArA mATe vIra; (3) zatru sAme pUrvanAM - pUrve kahyA e AtmavikAsanA ja phaLa vijetA bhaDavIra mATe vIra ane (4) kaivalya kanyA nIpajAvavAnI lAlasA rahe; paNa tuccha dunyavI emane svayaM varI, mATe vIra. Ama "vIra' nAma sukha-sanmAna vagerenI lAlasA na rahe. zuddha pAchaLa cAra hetu kAma karI rahyA che. tethI ahIM AtmasvarUpa sudhInA phaLanI lAlasAmAM dunyavI mahAvIra prabhu kema "vIra che e mATe TIkAkAra maharSi phaLanI lAlasA marI paravAre. cAra hetu raju kare che, - prabhu yogigamyaH (1) anupama tapavIryathI zobhatA hovAthI vIra; maMgaLa-zlokamAM have bhagavAnanuM eka vizeSaNa (ra) karmanuM vidAraNa karanAra hovAthI vIra; yogigamya' mUkayuM, teno vicAra A che ke bhagavAna (3) kaSAya Adi AMtarazatrune jitanAra Rtajina avadhijina vagere yogIothI gamya eTale ke mere yogIothI gamya eTale ke hovAthI vIra; ne samajI zakAya evA che. Ama kahIne samyagdaSTi (4) kevaLajJAnarUpI lakSmIe emane svayaM ayogI ane mithyASTi jIvono niSedha sUcavyo ke varelA hovAthI vIra. evA jIvothI gamya nathI, barAbara samajAya evA nathI. jema DokaTaranI hoziyArI bIjo DokaTara samajI - ema cAra hetuthI mahAvIra prabhu vikramI - zake, IjaneranI hoziyArI ijanera samajI zake ema parAkamAM vAra' tarIke prasiddha che. parama yogI bhagavAnanI vizeSatA yogI samajI zake. (1) anupama tapavIryathI viraH ugra mithyASTi jIva tIrthaMkara bhagavAnane eTalA bAhya tapamATe na samajI zake ke e hajI carama ahIM mahAvIra prabhumAM anupama tapavIrya che, je yathApravRttikaraNanA zubha adhyavasAya sudhI UMce Avyo bIjA koI ja dharmaphirastAmAM nathI. vIrya to nathI. ke jenI uttaramAM apUrva-karaNAdi thaIne tarata ApaNAmAM paNa che, kintu e vIrya khAnapAnanuM che, samyakatva pragaTa thavAnuM hoya che; ane sthiti e che ke yatheccha rasa bhogavavAnuM che, ezaArAma karavAnuM che, carama yathApravRttikaraNa lAge pachI ja "tIrthakara mana-indriyonI viSayo taraphanI dhUmadhAma pravRttinuM bhagavAna kevA svarUpavALA hoya ?' evI jijJAsA vIrya che ! tethI ja e khAnapAnAdi yatheccha rIte cAlyA thAya che, paNa te pahelAM nahi. to mithyASTine jayAM kare che, hoMzathI cAle che, khuzI-khuzAlIthI cAle che. evI bhagavad-jijJAsA paNa na thAya, to pachI tyAM kemake enAthI UbhA thatA A janama ane bhagavAnane samajI zakavAnI to vAte ya kayAM? janmojanmanA apAyo yAne anartho tarapha daSTi nathI, tyAre samyaguSTi paNa je Rtajina yAne koI dRSTi kheMce to ya AMkha-miMcAmaNAM che, e caudapUrvadhara ke dazapUrvadhara nathI. emane paramAtmAnI anarthono bhaya nathI. vizeSatAo barAbara samajavA jogo pUrato tyAre trilokapati bhagavAna mahAvIra prabhue zAstrabodha nathI. e paNa paramAtmAne barAbara samajI tapanuM vIrya amalI karyuM. kevuM? bAra prakAranA tapamAM For Private and Personal Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24) (yogadaSTisamuccaya vyAkhyAno paheluM to "anazana' tapa, enuM vIrya evuM pragaTa karyuM be hAthanI aMjalimAM sAmo jeTaluM ane je dravya nAkhe kevuM? bAra prakAranA tapamAM paheluM to "anazana' eTaluM ja ane e dravya vAparavAnuM ! emAM Ave eja tapa, enuM vIrya evuM pragaTa karyuM ke prabhue dIkSA lIdhI vigaIo vAparavAnI ! eTale (2) UnodarI tapa, tyArathI ochAmAM ochA tapa tarIke chaThane pAraNe chaTha (3) vRttisaMkSepa tapa ane (4) rasatyAganA paNa tapa zarU karyA. pAraNe ekAzana-te TheTha kevaLajJAna pAmavA joradAra ! tyAre (5) kAyakaSTa tapanuM to kalAko sudhI cAlu rahyAM! emAM vacamAM vacamAM be chamAsI, nava divaso ane mahinAo sudhInA kAyotsargamAM comAsI, babbe aDhamAsI-doDhamAsI, nava comAsI, pUchavAnuM ja zuM ? ema (Da) chaThTho bAhya tapa babbe aDhI mAsI-doDhamAsI, bAra mAsakhamaNa, 72 "saMlInatA," emAM sADA bAra varasa mauna eTale pAkhamaNa (pakSakSapaNa)... vagere tapanAM vIrya ajaba vAku-saMlInatA; kAyA AhAra-vihAra-vihAra pUratI gajaba phoravyA! ja hAlatI cAlatI, bAkI kAyasaMlInatA (sthiratA); A chamAsI-comAsI eTale? AjanI mAphaka che ane tattvadhyAna sivAya mananI saMlInatA (saMgopana) mahinA cAra mahinA sudhI upavAsane pAraNe upavAsa. A bAhyapanI ugratA kavIka? vacamAM besaNuM, ema nahi, kintu saLaMga 6 mahinA ne pra- kema vAru, prabhu ATalo badho ugra tapa 4 mahinA sudhI nakoDA upavAsa ! ema kula karatA ? pote jANatA to hatA ja ke A bhavane aMte upavAsonI saMkhyA laIe to sADA bAra varSanA nakakI mokSa che, to pachI ATalo badho cAre bAjue chadmastha cAritra-sAdhanAnA kALamAM sADA agiyAra bhayaMkara tapa karavAnuM zuM kAraNa? varSathI adhika jeTalA upavAso karyA! kAMI kalpanAmAM u0 - kAraNa A, ke mokSa pAmavA mATe karmakSaya Ave ? A paNa upavAso ghora upasargo-parIsaho karavo paDe. ane te karmakSaya mATe ATalo badho tapa sahavA sAthe ! ane rAtadivasa lagabhaga khaDakhaDA karatA hatA, ahIM pUchazo, - kAyotsarga dhyAnamAM rahIne ! zuM? pra0 - paNa karmakSaya mATe to chello upAya zAstro vIra prabhu sADA bAra varasamAM divase ke rAtre dhyAnane kahe che, ane prabhu dhyAna kare e keTaluM badhuM eka kSaNa paNa bhUmi para palAMThI mAMDIne mudala beThA joradAra hoya? to te to prabhu karI zakata; kintu sAthe nathI, to sUvAnI vAta ja kayAM? kavi kahe che, 115 varasa jeTalA upavAsano bhayaMkara tapa karavAnI sADA bAra varasa jina uttama zI jarUra ? bIjA bhagavAnoe kayAM ATalA badhA vIrajI bhUmi na ThAyA ho, upavAsa karyA hatA ? tema kAyotsarga, ghora tape kevaLa lahyA ehanA parIsaha-upasargo sahana...vagere dhorAtighora padma vijaya name pAyA.... kAyakaSTa upADavAnI zI jarUra ? tapasyA karatAM karatAM ho, u0 - prabhu karmakSaya mATe tapa karatA, ane ke DaMkA jora bajAyA ho." dhyAnathI utkRSTa karmakSaya thAya e vAta sAcI, paraMtu ApaNI eka upavAsa karIne paNa rAtabhara UbhA evuM utkRSTa dhyAna to zukaladhyAna che, ne e lAvavA UbhA kAyotsargamAM rahevAnI trevaDa nathI; tyAre prabhu mATe saMpUrNa anAsakata yoga joie, jayAM koI vastu 1rA varasa sudhI, viharaNa bAda karIne, UbhA UbhA para Asakita na hoya. eTale kaho, kAyotsargamAM rahyA hatA ! ane emAM 11 varasanA Asakita toDavA mATe dabAhyatAnAM kaSTa divaso jeTalA upavAsa sAthe ! emAM (1) upavAsonAM anazana tapa upara ekAzanathI pAraNAM - prabhu e dhyAna guphAmAM besIne kema na karyuM? kevA? eka ja gharamAM potAnI pAse pAtrA nahi, paNa DayA For Private and Personal Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Asakti toDavA tapa ). (25 khaDakhaDA kAyotsargamAM kema? bAhya tapa vItarAga banavA jarUrI AsaktidhyAnathI karmakSaya to guphAmAM ya thaI zakate, to nAza mATe che. kAyotsarga dhyAnano Agraha zA mATe? kaho, guphAmAM vicArajo, ApaNe khAlI eka upavAsa karavo besI dhyAna kare tyAM to kAyAne ArAmI maLavAthI hoya to vicAra thaI paDe che ke "bhUkha lAgI jAya to? kAyAnI Asakti poSAya, rAga poSAya ne e poSAya azakita AvI jAya to? sosAI javAya to? A tyAM sudhI vItarAga na thavAya. A Asakti tUTe... badhuM zuM che? kAyAnI bhArobhAra Asakti. tyAM prabhunA e mATe jagatanA padArtho yAvata potAnI kAyA ane 12 varasamAM 11 varasa jeTalA upavAsa najara indriyo tathA ahatva para paNa Asakti na joIe. sAme nathI AvatA. ema prabhunA bIjA paNa bAhya tapa tyAre jo mAtra guphAmAM besIne dhyAna ja karavAnuM hoya, ane emAMya bhayaMkara kAya kaSTa ApaNA dhyAna para ane anazana, vRttisaMkSepa, rasatyAga, nathI AvatA. eTale vAtavAtamAM suMvALAgIrI sevAya kAyakaSTa....vagere sahavAnuM na hoya, to kAyA ane che. prabhune te bhave mokSa nizrita chatAM AvA ghora tapa indriyo tathA ahatvapara Asakti ema ja UbhI rahe. ane kaSTa sahavAnI jarUra lAgI. kema? kavi kahe che mATe kaho, prabhue e anazana, e dravya-saMkoca Adi ne, - vRttisaMkSepa, rasa-tyAga, khaDA khaDA kAyotsarga, te bhava mugati jANe jinavara pariSaha-upasarganuM sahana...vagere kAyakaSTa ityAdi traNa-ca jJAne niyamA; ghora bAhya tapa upADayA. e kAyA ane indriyo tathA to tapa - AcaraNa navi mUke ahaMta vagerenI paNa Asakti toDatA rahevA mATe anaMtaguNo tapa mahimA. upADayA. AmAM, ho prANI! ta55dane pUjIje." ahaMtva-svAbhimAnanI Asakita e rIte, ke arthAta- prabhu avadhijJAna ane game tevo hAlI mavAlI mANasa khoTo kanaDavA Ave manaH5ryAyajJAnathI te bhavanA aMte potAnI niyamo tyAM mAthuM UMcakAya, ene saMbhaLAvI devAya ke - "tAre (nizrita) mukti jANe che, chatAM tapanuM AcaraNa mane kanaDavo che? Ama Ava, le, jo...' ema karI, choDatA nathI AvA tIrthakara bhagavAna jevA satata tapa e pAmarane dabAvavA jarAka baLa batAvAya e Acare e sUcave che ke tapano mahimA anaMtaguNa che. aAMtvanI Asakita. paraMtu prabhumAM paganA aMgUThe anAsakta yogI jevA prabhune AvA dhora tapanI moTo mera parvata DolAvavA jevI zakita chatAM emaNe jarUra kharI, ane AsaktiothI bharacaka bharelA emAMnuM kazuM na karyuM, mUMge moDhe prasannatAthI badhuM sahI ApaNe e anazana, e vRttisaMkSepa, e rasatyAga, lIdhuM ! e potAnA ahaMtva-svamAnanI paNa Asakita e kAyakaSTa, e mana-vacana-kAyAnI toDavA mATe. saMlInatA-saMgopana..vagere kazAnI jarUra nahi ? te Ama, anazanAdi badhA prakAranA bAhya tapa manamAnyuM khAtAM pItAM ane ezaArAmI ne ghorAtighora UThAvyA, e kAyA-indriyo-aAMtvanI sukhazIlatA tathA harAma hADakAM rAkhatAM rAkhatAM Asaktio toDavA mATe UThAvyA. Asaktio chUTI jaze ? "bhagavAna ! bhagavAna !' te paNa keTalo kALa? sADA bAra varasa ! to ja karo, ema Asakti nA chUTe. ahIM AvA prabhunuM ApaNane AlaMbana maLyuM che e ApaNI jAtanI prabhu anAsakata banI zukaladhyAna para caDhI zakyA ane vItarAga sarvajJa banyA. kaho - agAdha puNyAI mAnI, emanA AlaMbane chae prakAranA bAhya tapamAM satata dharakhama AtmavIrya phoravI puruSArtha karavAnI jarUra che. prabhu vIra hatA te For Private and Personal Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 26) (2) karmanA vidAraNathI vIra H bIjI rIte prabhu 'vIra' karmonuM 'vi+ira=vIra, karmonuM vizeSa rUpe iraNa karavAthI, karmone ravAnA karavAthI, karmonuM vidA2Na karavAthI vIra hatA. e kevI rIte ? A rIte, - prabhunI sAme bhayaMkara duSTo AvyA, emaNe prabhu para bhayaMkara duSTatAo karI julma varasAvyA ! chatAM prabhue prasannatAthI sahI lIdhuM; kemake emAM prabhue joyuM ke 'A bhayaMkara du:kho sahana karavAmAM mArI kAyaAsakita ane mArA jAlima karmonA vidhvaMsa thai rahyo che; ne ethI vItarAgatA tathA sarvakarmakSayarUpa mokSa nikaTa thai rahyo che. jo duSTonuM A sahana na karatAM sAmano karuM to AMtarazatrujaya ane karmakSaya sAdhavAno rahI jAya mATe jo ghora sahana karavAnuM maLe che to emAM ghora karmakSaya thai rahyAno AnaMda mANavAno.' ema samajI prabhu anahada sahana karye ja gayA ane emAM bAhya duzmananuM niyaMtraNa nahi, AMtarazatruo rAga-Asakita vagerenA niyaMtraNa sAthe karmonuM vidAraNa karatA ja rahyA. mATe 'vIra' kahevAyA. tyAre A najara sAme rAkhI joie to dekhAya ke saMgama devatAe prabhune 6-6 mahinA ghora raMjADayA chatAM paNa prabhue tenA para dayAnI lAgaNI thai AvI! enA para itarAjI kema na thai? kaho, ema prabhue AMtara zatrujaya ane karmakSayano mahAlAbha thayelo joyo. pachI zuM kAma itarAjI kare ? rAjI ja thAya ne ? Apatti sahavAnA 5 lAbha H tyAre ApaNe A kAMi dhyAna levA jevuM kharuM ? jarAka kaSTa-duHkha-Apatti Ave tyAM 'zuM karuM ? kevo mAre azubha karmano udaya !' ema vicArI dIna banIe chIe, lAcArI anubhavIe chIe. kharuM jotA, duHkhamAM azubhanA udayane jovAne badale azubha karmono kSaya thato cAlyo e joie, to kazI dInatA na karAya, kazI lAcArI na dekhADAya, prasannatA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno rakhAya. kaho, Dagalene pagale eka yA bIjA prakAranI Aphata che e taka che; zAnI ? AvA prabhunuM AlaMbana lai karmakSaya thai rahyAnI taka che, emAM prasannatA anubhavavAnI sonerI taka che. emAM ApattinA karmonuM vidA2Na to che ja, paraMtu kaSTomAM prasannatA rAkhyAthI (1) bIjA jJAnAvaraNa Adi aDhaLaka karmono kSaya che ! temaja (2) manoratnanuM vizuddhikaraNa che, vaLI (3) azubha anubaMdho (pApabIja-pApasaMskAro)no kSaya che tathA (4) anaMta kalyANakara zrI jinAjJAnuM bhavya pAlana che, tathA (5) bhAvI pApiSTa jIvana maTI dharmiSTha jIvanano A pAyo che. A mahAna lAbhone joi kema ApaNe azubhodaya bhUlI azubhanA kSayo tarapha ja dRSTi na rAkhIe ? kema ApaNe ApattimAM karmakSayathI harakhI prasannatA na rAkhIe ? Ama prabhu karma-vidAraNa karatA rahevAthI vIra hatA. A 'vIra' zabdano bIjo artha. (3) AMtara zatru 'kaSAyo'ne jitanArA mATe vIra H granthanA maMgaLa mATe prAraMbhe vIra prabhune namaskAra karyo emAM TIkAmAM prabhu 'vIra' zAthI, enA cAra hetu batAvyA. emAM 'tapo vIryathI virAjatA hovAthI'' tathA ''karmonuM vidAraNa karatA hovAthI'' ema be hetunI vicAraNA karI. have 'kaSAyarUpI AMtara zatraone jItatA hovAthI vIra' e trIjA hetuno vicAra karIe. saMsArI jIvanA kharekharA zatru hoya to te rAga-dveSa, kAma-krodha-lobha, moha-matsara,... vagere kaSAya rUpa AMtara zatruo che. kemake jIvane narakAdi sudhInI adhama dugartio ane enA bhayaMkara duHkho dekhADanAra koi bAhya zatru nathI, paraMtu rAgadveSAdi kaSAya rUpI atyaMtara zatruo ja che. mATe to, 98 putrone upadeza RSabhadeva prabhue 98 putrone A ja samajAvyuM ke '' tame bharatane duzmana zuM dekho ? e kAMi tamane durgatimAM javAno phorsa na karI zake, jo tame kaSAyothI For Private and Personal Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vIra zabdanA artha) (27 alipta hato. paraMtu jo tame A tRSNA-abhimAna ane namAlA kaputa chIe; prabhunuM nAma lajAvanArA vagere AMtara kaSAyone tamArA para vijetA banAvo, chIe. matalaba tamArA para e jIte, ane tame e badhAthI saMsAra eTale sadA 18 pApasthAnakanuM hArI enI gulAmI karo to tamAre nizcita durgati AkramaNa mATe enI sAme jIvanasaMgrAma: ahIM samajI rAkhavAnuM ke A AMtara zatru sAme 98 putro samajI gayA, bharata para vijaya laDI ene dabAvatA rahevAno saMgrAma jIvanabhara khelatA meLavavAnI buddhi paDatI mUkI, ane AMtarazatru para ja rahevAnuM che, jIvanabhara laDatA rahevAnuM che. kemake vijaya meLavavA mATe emaNe tyAM ne tyAM ja saMsAra saMsAramAM 18 pApasthAnakanAM nitya AkramaNa che. tyAM tyAga karI sAdhu dIkSA lai lIdhI ! A pratApa kono? saMsAranI ekaeka cIjathI viSayonA rAgadveSa tathA RSabhadeva prabhue pote pahelA AMtara zatru sAme ( hiMsA-parigrahAdinI vRttiomAMthI game te vRtti game vikramI saMgrAma kheDI enA para saMpUrNa vijaya meLavyo te eka yA bIjI rIte niraMtara ApaNA daya para caDI che eno prabhAva ke emanA upadezanI 98 putro para besatI hoya che. enI sAme niraMtara laDatA rahevAnuM asara thaI. che, ne te deva-guru dharmanA sahAre e rAgadveSanI ema mahAvIra prabhue paNa potAnI upara vattine dabAvI zakAya che. zUlapANI yakSa vagerenA julama varasyA ke Idroe ISTadeva kema vItarAga joIe? vArApharatI AvI zAtA pUchI, sanmAna karyA, chatAM na Sa karyo ke na rAga. rAgadveSAdi AMtarazatrane macaka ja paraMtu jojo, deva vItarAga joIe, jo sarAgI na ApI. devane ApaNI sAme Adarza tarIke rAkhyA to A laDAI thaI rahI, ema gura nircantha mahAvairAgI ane AMtara zatrune jIte te vIra. ApaNe AvA vIra nispRhI tathA sajJAna joie; nahitara jo prabhunAM saMtAna kharA ne? kSatriyanAM saMtAna kSatriya hoya spRhAvALA rAgI mithyAjJAnI guru pakaDAyA, to evo ke khatrI? kSatriya ja hoya. to vIranAM saMtAna ApaNe e upadeza Apaze ke jethI sAmAnI rAga-dveSanI vIra ke kAyara? alabat prabhunI jema pUrA vIra na banyA hoIe, paraMtu thoDA aMze to vIra kharA ne ? rAgAdi hoLImAM ghAsatela chaMTAvAnuM thaze, tyAM "gharano baLyo sAme laDavAnI kozIzamAM to hovA joie ne? vanamAM gayo vanamAM UThI Aga" jevuM thaze, ema dharma paNa zuddha arthAta sarvajJano kahelo dayA-vairAgya- samatA be malla laDatA hoya to nIce paTakAnAro malla Adimaya dharma joie; nahitara asarvakathita azuddha jhaTa Ubho thaI enI chAtI para caDI beThelA sAmAne dharmathI to 18 pApasthAnakanI vRttio ddhaya para pachADavAnI kozIzamAM hoya che, to ja e ubhelI rahevAnI. marada-vIra-malla che; nahitara kAyara... ema "ApaNe vIranA saMtAna chIe,' e yAda rAkhI jayAM kSamatA - samatAdinI preraNA: rAga-dveSa-kAma-krodhAdi AMtara zatruthI pachaDAtA dA. ta. bhakata potAnA zuddha gharmadAtA sugara pAse hoie ne e ApaNA ddhaya para caDI besatA hoya. gayo ane emanI AgaLa potAnA ghara-kalezanI tyAM ApaNe tarata sajAga sazakata banI ane mAMDI, tyAM e sugura kaheze; "gADA ! tuM zuM kAma krodhe pachADavAnuM-dabAvavAnuM kArya karyuM javAnuM che. ne te vIra bharAya che? jarAka to jina-zAsananI kSamA-samatAnI prabhanuM jIvana najara sAme rAkhavAthI ane emanI rItarasama dhyAna para rAkhIe ne ? 'kaDavAM phaLa che. TekanIka-dharmakaLA ajamAvavAthI bane, to ja ApaNe krodhanAM, phaLa kSamAnA mIThAM re' jagatanI tuccha cIjo to vIranA sAcA saMtAna chIe. nahitara kAyara kaMgAla puNya-pApanA AdhAre rahenArI-janArI che. tArAM For Private and Personal Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 28) (yogadRSTisamuccaya vyAkhyAno kaSAyanA AdhAre nahi. tArA kaSAya kAMI lIluM vALe AjanA jamAnA vAdamAM phaselI strIonI nahi, pachI e tuccha cIja khAtara tuM e phogaTiyA draSTi paNa potAnA cAmaDAnAM rUpanA pradarzana kaSAyo karI tArA AtmAnuM zA sAru bagADe? emAM para ja rahe che. nahi ke AtmAnA zIla-saguNa to pachI rAga-dveSAdinI vRddhi ane para ! niMdA-AkSepa-Aropa vagere keTalAya AMtarazatru skraya para caDI bese che, tyAM vIranA sAcA saMtAna zI rIte draSTi zIla-sadgaNa para na hoya e potAnA banyA rahevAze? A to mahApuNya prApta thayelA A rUpane bajAru banAve emAM navAI nathI. vezyAne kiMmatI jaina jIvanamAM khAsa kamAI levAnI khAmoza zIlanI paDI nathI, eTale potAnI kAyAne bajAra kSamA samatA ane umadA dila mATenI kharI taka banAve che, paNa te to dhana laine; tyAre AjanI ubhaTa vezavALI to maphatamAM potAnA rUpane bajAru gaNAya. banAve che! vezyA karatA e vadhAre murakha nahi? kSamAnA vepAra krodha-prasaMganA bajAramAM vezyA dhananI bhUkhI jue che ke "A surasuMdarInAM thAya: apsarA-zA rUpamAM eka paMkheruM phasAyuM ke hajAro tya 2-3 ke 13 prasaMgamAM ja nahi, paraMtu rUpiyAno varasAda !' eTale surasuMdarIne lalacAve dIrghakALa kSamA-samatAdi rAkhavAnI udAratA karavI che- "jo ahIM jariyAna sADIo ne motInA dAgInA paDe, lokottara draSTie to gusso sAro nathI ja paraMtu pahera, ghI keLAMnA bhojana kara, ane laSTapuSTa gharAko laukika draSTie paNa gusso sAro nahi,'' sAthe amanacamana kara, tArI jIMdagI saphaLa !' bhAna Ama sugara vIraprabhunI kSamA vagere tarapha dhyAna bhUlI vezyAne bicArIne khabara nathI ke A to prANanA dorI bhaktanI vIraprabhunA sAcA saMtAna banavA mATe ' sATe zIlane sAcavanArI mahAsatI che. kSamAdinI preraNA-protsAhana Ape. surasuMdarInI zIlarakSaNArthe vicAraNA vAta A che graMthakAra ahIM graMtha-prAraMbhe tyAM surasuMdarI potAnI karma-viTaMbaNA vicAre vIraprabhune namaskAra karatAM vIrapaNuM AMtarazatruone chejItavAmAM batAve che, e parathI sUcita thAya ke ApaNe "kameM vecANI ihAM re, vIranA sAcA saMtAna tarIke AMtarazatrune dabAvatA vezyA durajana saMga; rahevAnI vIratA karavAnuM jIvana jIvIe, khala pAse rahetA thakA re, surasuMdarI para karmanA julmaH ziyaLa taNo hoya bhaMga, juo rU5-rUpanI aMbArasamI satI sura-suMdarI re bhaviyA! karma taNI gati joya, karmavaza patithI paradezamAM tyajAyelI, ne keTalAya karma samo nahi koya re bhaviyA....." vino-upadravo potAnuM zIla sAcavIne pasAra karatI are ! vizuddha zIlane dharanArI ane rAtadivasa ekavAra ene Ubhe bajAre vecAvAno prasaMga Avyo! jina-dharmanuM raTaNa karanArI mAre ya Ama vezyAmAM ane eka vezyA ene kharIdI ghare laI jaI pota phasAvuM paDe? A sUcave che ke karma samo sattAdhIza koI prakAzya,-huM vezyA chuM. tuM ahIM UMcA rUpALA nahi. mATe mane vadhu sAvadhAna thaI javA de, A badhA gharAkonAM viSayasukhamAM AnaMdamaMgaLa kara, ane Dhagalo rUpanA bhUtaDA ! cAmaDInA sagA ! bhoganA bhikhArI! dhana kamAtI rahe.' juo jAta vezyAnI eTale draSTi viSayasukhanA dalAla ! AvA durjana saMsargamAM rahevAya cAmaDAnA sukha ane mATInA dhana para che, AtmAnA nahi; kemake ahi AvanArA kevA ? cAmaDInA mahA kiMmatI zIla Adi sadaguNa para nahi ! caLakATanA pataMgiyA, rUpanA bhamarA, ane draSTinA For Private and Personal Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prabhu vIra hovAmAM 4 hetu) (29 cora ! eTale paheluM to ahIMthI na chUTAya tyAM sudhI ApaNe ahIM vicAratA vistAra thaI jAya; paraMtu ekAMtavAsa ja rahevA de, jethI paheluM to para-puruSanAM eTaluM kharuM ke AMtarazatruthI hAre te kAyara ane darzanathI ja bacuM," AMtarazatrune jIte te "vIra' hovAmAM A trIjo hetu surasuMdarImAM zIlanI vIratA hatI, eTale ene batAvyo, have cothA hetunI vAtajarAya kuzIlanA raMgarAgamAM lalacAvuM nathI; tethI (4) kevalazrI svayaM varyAthI "vIra' vezyAne kahe,- "jo huM AvA AvA trAsa veThIne AvI bhagavAna mahAvIra kahevAyA enA traNa hetu che. tethI hamaNAM mane thoDA divasa ekAMtamAM zAMtithI vicAryA. cotho heta TIkAkAra maharSi A batAve che ke rahevA de." kema vAruM? kevaLajJAnarUpI lakSmI prabhune svayaM AvIne varI, - pApanA kAma khoraMbhe nAkhavAthI bacI mATe prabhu vIra kahevAyA che." pUrve asAdhAraNa javAya. tethI pApamAM vilaMba sAro; paNa guNa-saMpanna kSatriya kanyAonA svayaMvara thatAM; jema ke dharmamAM utAvaLa sArI; sItAjI mATe svayaMvara thayela emAM e kanyAo jenA nahitara dharma-bhAvanA caMcaLa te dharmamAM vilaMba gaLAmAM svayaM varamALA paherAvatI, e vIra hatA tethI karavA jatA paDI jAya, to dharma karavo rahI jAya, emane varamALA paherAvatI. kevaLalakSmIne prabhue yAcanA nathI karI ke tuM mane vara. kemake mahAvIra prabhu vezyAnuM pApa vilaMbamAM nAkhyAthI surasuMdarI ekAMtamAM lAga maLatAM eka divasa bhAgI chUTI, ne vezyAnA to vIratAthI potAnI sAdhanAmAM rakata hatA, ekAkAra sakaMjAmAMthI bacI gaI! zIlanI viratA sAcavavA hatA, ane emA ucca kakSAe pahoMcatA evA surasuMdarI badhAM pralobhana choDavA taiyAra che, badhI anAsakata yogavALA banelA, ke emane have "mane kevaLajJAna maLe, mAro mokSa thAya,' evIya kazI ApadA sahavA taiyAra che. jhaMkhanA nahotI chatAM kevaLajJAna pragaTa thayuM. tyAM ema vAta A che, ApaNe vIranA saMtAna, AMtarazatru kahevAya ke kevaLajJAnarUpI lakSmI svayaM AvIne prabhune sAme vIratAno abhyAsa karanArA, AMtarazatrune varI. dabAvatA cAlavAnuM che, tyAM nAnA nAnA du:khamAM ke kevaLalakSmI mAyakAMgalAne nathI varatI, e to tuccha agavaDamAM ApaNe magajanI svasthatA gumAvIe Atma-vIrane vare che. jagatanA zatruone chIe, Sa-arati-zoka-udvega karIe chIe, ne A dabAvavAmAM, ke mahAna rajaputANI kanyA jene svayaM AMtarazatruthI hArI jaie chIe. tyAM A jovA jevuM vare emAM, yA rAjayapATa Adi mahAsamRddhi maLavAnA parAkrama kheDavAmAM, je parAkramI che te vIra kharA, paNa bhagavAna mahAvIra paramAtmAe kevA kevA kahevAnA vIra che: saMyogomAM atula baLa atula dhairya vAparIne A sAcA vIra to te che ke je jagatanA sarva AMtarazatruo parano vijaya meLavyo che ! saMgamadevatA sukhane tuccha vistAra nAzavaMta ane mahA - mahinA jAlima upadravo karato pUMThe paDayo, anarthakArI gaNI tenI paravA choDI de che, paraMtu prabhue dharma rAkhI leza mAtra kheda na karyo ke saMgama para dveSa na karyo ! evuM bIja temaja sarva pApono pratijJAbaddha tyAga karI kAma-krodha-rAga-dveSa-moha vagere leza mAtra na karyA. samabhAvanA mArge cAlI nIkaLe che. ema AMtarazatru kaSAyone saMpUrNa jItI lIdhAthI "vIra' ane pachI sAme game teTalA upadravo Avo ke kahevAyA. vIra prabhunA sArthaka jIvanamAM evA pralobhano Avo, paraMtu potAnA AdarelA AMtarazatru para vijayanA anekAneka prasaMga che je samabhAvanA mArgamAM aDaga rahe che. vaLI ema potAnA sAmave. For Private and Personal Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3). (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno mArganI sAdhanAmAM AgaLa vadhatAM yogamArgamAM mukata thayelAne. e 14mA guNaThANAnA aMte bane. zatrubhUta rAga-dveSa-mohano saMpUrNa nAza kare che, e ja Ama pahelAM rAgAdi mohane jItI levAno ne sAcA vIra che; pachI bhale kAyAthI dubaLA hoya. evA vItarAga banavAnuM; pachI ajJAna sAgara tarAya. sAcA vIrane kevaLalakSmI svayaM vare che. bAkI to samudramAM magaramacchanA moMmAM koI pakaDAyo hoya, to jagatanA sukhonA laMpaTa che, emAM ja sAra dekhe che, pahelAM eNe magaramacchanA moM para mukkA-mukkI karI jemane enA tyAganI bhAvanA ja nathI, tethI ja ene enI pakaDamAMthI chUTavuM paDe, pachI ja samudra tarI jaI poSanArA AraMbha-parigrahAdinA pApomAM je kUde che, zakAya. tarI gaye e kAMThAno prakAza pAme, ane pachI e mAyakAMgalA che. kevaLalakSmI AvA mAyakAMgalAne ISTa sthAne pahoMcI zake. ema pahelAM moharUpI varatI nathI. magaranI pakaDamAMthI chUTavuM paDe, pachI ajJAna TaLe. jiNANe... tiSNANuM.."no krama ane Ano artha e, ke bhAva: paramAtmapaNAnI ADe ajJAna karatAM rAgadveSa ahIM zAstrakAre kevaLalakSmI vare te kahIne e e prabaLa vipna che. mATe rAgadveSa TALavA pahelo ane sUcavyuM che ke kema jANe kevaLalakSmI varamALA laIne ja prabaLa prayatna karo. ahI pUchI, UbhI che, mAtra tame vItarAganA thAo, vItarAgatAno prave- to zuM rAgadveSa na TaLe tyAM sudhI samyajJAna rAdhAvedha sAdho eTalI ja rAha jue che. eTale tame nahi bhaNavAnuM? dharma-kriyA nahi karavAnI? vItarAga thAo ke jhaTa kevaLalakSmI tamane varI le che. u- samyagRjJAna jarUra bhaNavAnuM, ane dharmakriyA Ano artha e, ke kevaLajJAna lAvavuM che eTale anaMta paNa jarUra karavAnI, paraMtu te rAgadveSa TALavAnA ajJAna TALavuM paDaze, te vItarAga banyA pachI ja TaLe, uddezathI karavAnI. eTale jJAnayoga-kriyAyoga sAdhatAM eTale pahelA mohane TALo, rAga-dveSAdine TALo, sAdhatAM A jotAM ja rahevuM paDe ke "huM dunyavI padArtha pachI saheje ajJAna sarvathA TaLI anaMtajJAna pragaTa aMgenA rAgadveSa ochA karato cAluM chuM ne?' thaze. eTalA ja mATe "namutthaNa stutimAM prabhune jJAna ane kriyA e rAgadveSa ochA karavA mATe stavavA mATe pahelAM jiNAvyuM kahyuM, pachI "tiSNANuM,' ja che. ne pachI "buddhANaM' "muttANakahyuM. ane e cAritra-jIvanamAM ja sahelAithI bane; jiNANaM' eTale ke jinane arthAta kemake cAritra lIdhuM eTale ja pahelAM to ghaNAM ghaNAM rAga-dveSa-mohane jItanArane, yAne mohanIya karmano rAgadveSa kADhI mUkyA. te pachI rahyA-sahyA rAgadveSa sarvathA nAza karanArane, e 10mAM guNaThANAnA aMte jJAna-kriyAyoga sAdhatAM sAdhatAM TaLI jAya. eTale to jina bane. pachI, tIrthakara bhagavAna janamathI avadhijJAna jevuM mahAna "tiSNANuM eTale ajJAnanA sAgarane tarI jJAna dharAve che, chatAM cAritra svIkAre che ! kemake janArane, arthAt saMpUrNa jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa cAritra levAya to ja niSpApa jIvana bane. arthAta karmano nAza karanArane. e 12mA guNaThANAnA aMte AraMbha-viSaya- parigraha vagerenAM koI paNa pApa bane. pachI, UbhAM na rahe, ane e viSaya-parigrahAdinAM pApa "buddhANaM' arthAt saMpUrNa jJAna kevaLajJAna UbhAM na hoya to ja rAgadveSane sAva ghasAre pADI pAmelAne. e 13mAM guNaThANAnA pahelA samaye nAkhavAnuM saraLa bane. nahitara to e pApanAM bane; ane te pachI kahyuM, nimitte rAgadveSa karye ja chUTako. prabhu cAritra laIne rAgadveSanA aneka prasaMgomAM rAgadveSa na karavA tanatoDa "muttANa" arthAt sarva karma kSaya karI saMsArathI mahenata kare che, ane e karatAM sarvathA rAgadveSano kSaya For Private and Personal Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vIranA 4 artha: (1) "vIra=mahAvIryavAna) (31 karI vItarAga bane che. e banavAnuM sapApa banI gayA ! pachI to kevaLa-zrI ane mokSazrI emane gRhastha-jIvanamAM nahi, paNa niSpApa svayaM varI. rAgadveSa aMtara zatruono joradAra vidhvaMsa cAritra-jIvanamAM ja kare che. tethI kaho. karavA beThA tyAre emaNe "mAre kevaLajJAna meLavavuM che, cAritra eTale paMDitAI nahi, paNa niSpApa mokSa meLavavo che," evI koI jhaMkhanA rAkhI nahi. jIvana, pavitra jJAnAcArAdi paMcAcAranuM jIvana. enA para kazI dRSTi ja pheravI nahi. emaNe to pachI bhale cAritra jIvanamAM moTuM kAma jJAna draSTimAtra rAgadveSAdinA saMpUrNa nigraha para, e aMtara bhaNavAnuM rahe che. chatAM kahevAya zuM? "koDa pUrvanuM kharAbIonA saMpUrNa vidhvaMsa para rAkhI; te evI cAritra pALyuM." paNa "koDa pUrva sudhI jJAna bhaNyA" joradAra ke saMpUrNa vItarAga banyA tyAre jaMpyA, nathI kahevAtuM. eTale Aje je kahe che ke "ame cAritra sAdhakadazA pUrNa karI. mahAvIra prabhue na to A zuM laIe? ame bhasyA nathI, ne have uMmara pAkI thaI vItarAga banavAmAM ke na vItarAga banyA pachI kevaLa eTale bhaNI zakAya ema nathI.' A kahenAra jANe jJAnanI jhaMkhanA karI, chatAM vItarAga banatAM ja ema ja samaje che ke "cAritra eTale paMDitAi !' A aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna pAmyA ! e sUcave che ke bhrama che, vAstavamAM svayaMvaranI jema kevaLazrIe svayaM emane varamALA cAritra eTale niSpApa jIvana." AropI. kevaLazrI emane svayaM varI. vIra' zabdanI pAchaLa kAma karatA A cAra to cAritra kema levAtuM nathI? kaho, AraMbha-viSaya-parigrahAdinAM pApa haiyAne hetunI vicAraNA ahIM vistArathI karI, emAM e dekhAze ke mokSArthI koI paNa jIvane "zI zI sAdhanA khUMcatAM nathI. bAkI nahi bhaNyAnuM to bahAnuM che. karavI? sAdhanA kevI rIte karavI ?' e vicAravA mATe jana pApa khUca ana ja cAritranI bhUkha jIvanane ucca sAdhanAmaya banAvavA mATe A hoya. vIrapaNAnA cAra hetu athavA "vIra' zabdanA cAra artha jene pApanI pAchaLanA rAgadveSa kheMce ene khUba ja preraka che, tethI ja cAritra game. ApaNA jevA alpa sattvavALA jIvoe cAritra kema game ? eTalA mATe ke emAM ene vAraMvAra vicAravA jevA che. sarvapApanA tyAgapUrvaka paMcAcAranuM jIvana jIvavA maLe eTalA mATe punarukitano doSa vahorIne paNa che, ne tethI rAgadveSa maravA paDe che. AmAM kayAM ahIM pharIthI saMkSepamAM "vIra' zabdanA cAra artha joI paMDitAInI vAta AvI? zAstra nathI kahetuM ke "cauda laIe. ahIM pahelA hetumAM tapovIryathI virAjatA pUrva bhaNyA hoya ene ja kevaLajJAna maLe." are ! 11 tarIke vicAryuM enA badale have "mahAvIryathI aMga paNa nahi bhaNelA, chatAM jJAnInI pAchaLa pAchaLa virAjamAna' artha laI vicArazuM. paMcAcAranA mArge cAlatAM cAlatAM kevaLajJAna pAmI "vIra' zabdanA 4 artha: gayelA anaMtA ! zuM puMDarIka gaNadharanI jema emanI sAthe anazana zobhe che. (1) vIra eTale ja mahAvIryathI virAje che, karanArA pAMca kroDa muni badhAya paMDita banelA hatA ? nA, chatAM gaNadhara bhagavAnanI pAchaLa pAchaLa saMyamanuM (2) "vIra' eTale je 12 prakAranA tapathI niSpApa jIvana ane paMcAcara pALavAnA prabhAve ke karmone vidAre che; rAgadveSa ghasAre pADatA AvyA, to siddhagiri para (3) "vIra' eTale je kaSAyAdi anazana karIne sarvathA rAgAdino kSaya karI vItarAga AMtarazatru-bhAvazatruone jIte che; ane For Private and Personal Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 32) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno (4) "vIra' eTale ke, kevaLajJAnarUpa lakSmIe karuM" e vicAravAnI tAkAta lAve kayAMthI ? tyAre jemane svayaM varavAthI, vikrAnta che, vikramavALA prabhue to evuM vicAryuM! to kevuMka vIrya emanuM ! vaLI parAkramavALA che, prasiddha che. prabhu to mAtra eTalo vicAra karIne besI na rahyA, paNa trilokanAtha bhagavAna mahAvIra paramAtmAne gayA anArya dezamAM ! ane emaNe 6-6 mahinA sudhI namaskAra karatAM oLakhI levA joie. zAstrakAra anAryo taraphathI gaDadA-pATu-soTIonA mAra, ahIM oLakha Ape che. apamAna,tiraskAra, zikArI kUtarAnA bacakA.... mahAvIrya zemAM? pApavikalpa rokavAmAM vagere rojiMdA bhayaMkara trAsa samatAbhAve khuzamizAla (1) bhagavAna vIra che arthAtu mahAvIryathI sahana karavAnuM mahAvIrya dAkhavyuM! virAjatA che. A "mahAvIrya jagatamAM moTA samrATa ekI kalame koI moTo upadrava sahI levo hajI sahelo, paraMtu A rojiMdA bhAre trAsa 6-6 mahinA rAjAne koI jIta meLavavA mATe karavA paDatA moTA saMgrAmanuM vIrya nathI levAnuM, kintu saMyamanA mahAkaSTa sudhI lagAtAra sahavA kaThaNa ! AvuM 6 mahinA nahi, tathA moTA moTA parIsaho, upasargonI bhayaMkara vedanA 6 aThavADiyA nahi, divasa paNa sahavAnI tAkAta vakhate sAmA para dveSa, abhAva ke hAyavoya yA konI? duHkha AvI paDe ne sahI levuM e juduM; paNa asamAdhi na thavA devAnuM mahAvIrya levAnuM che, ane prabhue e saharSa sahavAnuM duHkha jAte UbhuM vizeSamAM e vakhate tattva-ciMtana sivAya bIjo koI karIne sahyuM ! tyAre tyAM e sahavA keTaluM badhuM vIrya vikalpa paNa manamAM na AvavA devo eTaluM jabaradasta dAkhavyuM ! mATe vIra prabhu mahAvIryathI zobhatA vIrya levAnuM che. kahevAya. A vIrya nAnuMsUnuM nathI. mANasa bahAramAM badhe zatru para prabhune karUNAnA AMsu - tAkAta batAvI zake che, paraMtu potAnA aMtaramAM pApa tyAre je saMgama devatAe prabhunI upara eka vikalpo ane mahAduHkha-dInatAnA vikalpo rokavAnI rAtamAM moTA bhayaMkara 20 upasargo varasAvyA tyAM paNa tAkAta nathI batAvI zakato. are ! "A du:kha bhAre' mAre A du:kha denAra kharAba' yA "A duHkha kharAba" eTalo paNa vicAra rokavAnI tAkAta nathI batAvI eTalo vikalpa paNa manamAM na UThavA devAnuM vIrya ! zakato ! tethI dunyavI duzmananA vijetAnA magaja para ane pachI paNa da-mahinA sudhI eNe prabhune bhAre AvArAgabharyA vicAra caDI bese che. raMjADayA, yAvata gocarIya levA dIdhI nahi, ne prabhune 6 mAsanA saLaMga covihArA upavAsa thayA tyAM paNa mahAvIra prabhunuM mahAvIrya kevuM ke jyAM sudhI A du:kha?" eTaluM ya na vicAravAnuM vIrya Arya dezamAM kaSTa ochA Ave che, bahu nahi; vikasAvyuM ! ne leza paNa kheda na karavAnuM vIrya dAkhavyuM! ane halakA alpa pIDAnA Ave che, bhAre nahi; ne evA e saMgamanA hArIne have javA vakhate prabhue bhAre kaSTa vinA bhAre karma khape nahi, ane mAre bhAre potAnA dilamAM enA para eTalI karuNA ubharAvI ke karmano nIkAla karavAno che. to lAva, jAuM anArya emAM prabhunI AMkhamAM AMsu AvyA ! saMgamadevanA dezamAM, jethI tyAM bhAre ane ghaNAM kaSTa Ave tethI bhAvI du:kha vicArI A bicArAne keTalAM badhAM mArAM bhAre karma khapI jAya.' ATaluM vicArI narakAdinAM du:kha sahana karavAnI Avaze ! are ! anAdizAmAM vicaryA ! ATalo vicAra mAtra karavAnuM emAM huM nimitta pAmI A bicArAe evAM pApa vIrya paNa phoravavuM keTaluM kaThina che ? kemake karyA ?" A bhayaMkara jalpagAra upara paNa AMkhamAM anAyadazamAM anADI loko taraphanA trAsanI AMsu AvavA sudhInI A karuNAnuM vIrya phoravyuM! kalpanAmAtrathI dila bhaDake evuM che ! tyAM "e huM sahana AvA jIvaleNa dumana para paNa manamAM dveSa na For Private and Personal Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vIra'= (2) karmavidAraka, (3) vijetA). (33 lAvatAM AMkhamAM AMsu AvI javA sudhInI karuNA (ra) bIjI rIte "vIra' te karmonuM vidAraNa ciMtavavI sahelI che ? nA, paNa vIra prabhujIe e karavAthI "vIra hatAM. karuNAnuM vIrya pragaTa karyuM ! to e karuNA karavAnuM prabhue cAritra laIne karmonAM bhukkA vIrya-tAkAta keTalI badhI jabaradasta ! bolAvavAno bhekha lIdho. potAne khIlA ThokAvAmAM sahAya karavAnuM bAra prakAranA tapathI karmonA bhukkA bolAvyA ! aneruM vIrya to prabhue anazana, UnodarI, vRttisaMkSepa, vaLI mahavIra prabhue A aneruM vIrya dAkhavyuM.- rasa-tyAga, bhayaMkara parIsaha-upasana sahavA sudhInA govALiyAne prabhunAM be kAnamAM khIlA ThokavA hatAM, kAyakaSTa sahyA ! temaja 12 varSa sudhI saLaMga mauna, paNa prabhu kAMI bhIMtane aDhelIne dhyAnamAM UbhA ne lagabhaga kAyotsarga tathA tattvamAM mAnasika nahotAM ke jethI mAthuM ekabAju TekAyeluM rahe to bIjI ekAgratA;- A vANI kAyA ane mananI saMsInatA bAjA kAnamAM khIlA ThokatAM e aMdara kAna phADIne ghUsI rAkhI ! svAdhyAya ane dharma-dhyAnathI sAdhanAo evI zake, tyAre tyAM bIjo koI govALiyo ke mANasa paNa kheDI ke bhayaMkara karmo paNa mAtra 12aaaa varSamAM naSTa thaI hato nahi ke je jo bIjI bAjuM mAthuM sajajaDa pakaDI gayA ! karmonI vizeSarUpe iraNa karI mATe prabhu rAkhe to, A bAju kAnamAM khIlo ThokIne aMdara ghusADI vi+ira = vIra hatA. "raNa" eTale preraNA, zakAya. A sthitimAM govALiyo ekale hAthe vAMsanA javAno baLAtkAra karyo para karyo. karmone kAyama mATe khIlA para ghA ThokI ThokI ene zI rIte prabhunAM kAnanI dhakelI dIdhA. A karavAmAM prabhuno eka eka prakArano TheTha aMdara ghUsADI zakayo? kemake khIlA para ghA ThokatAM tapa adUbhuta ane viziSTa koTino hato. anazana ja mAthuM bIjI bAjuM halI jAya, pachI khIlo aMdara tapamAM prabhue 12aa varSamAM 11 varSa jeTalA to jAya zI rIte? upavAsa karyA ! kaho, prabhue ene enuM icchita sAdhavAmAM vIra prabhuno saMlInatA tapa: sahAya karI ! prabhunuM dIla AvA govALiyA para paNa "saMlInatA' eTale mana-vacana kAyAne gopavI vAtsalyabhareluM hatuM, eTale ""Ava, mArAM bhailA ! rAkhavA. emAM (1) vAkasaMlInatA evI ke kevaLajJAna na tAre khIlo Thokavo che ne ? le, huM mAruM mAthuM sajajaDa thAya tyAM sudhI sajajaDa vAsaMlInatA rAkhI. eTale ke banAvI rAkhuM chuM, Thoka khIlo" ema enAM para maunaH pachI bhalene hajAra varSa mauna rAkhavuM paDe! (2) ubharAtA premathI ene enAM ISTanI siddhi mATe kAMi saMlInatAmAM paNa kevaLajJAna na thAya tyAM sudhI prabhue potAnuM mAthuM thAMbhalAnI jema sajajaDa sthira lagabhaga kAyotsarga-dhyAnamAM khaDakhaDA rahevAnuM! rAkhyuM, ane pelAe AsAnIthI be kAnamAM khIlA prabhue guphAmAM beThA dhyAna kema na dhayuM? ThokI ThokI kAna phADIne aMdara ghusADI dIdhA ! khUbI kevI ke prabhue guphAmAM rahI padmAsane beThA prabhue A ApaNI kalpanA-bahAranA sakriya beThA dhyAna na dharyuM ! kemake emAM ekalo kAyAno rAga vAtsalyanuM ane bhayaMkara duHkha sahavAnuM mahAvIrya ne kAyAnI sukhazIlatAnA rAgadveSa-mamatA-Asakti dAkhavyuM ! A jevuM tevuM vIrya che ? potAnAM upara poSAya. prabhune to vItarAga thavuM che, eTale ATalo damanane eno bhayaMkara julma varasAvavAmAM sahAyatA paNa dehAbhyAsa-deha mamatA zA mATe poSe? tethI khaDA karavAnuM vIrya bIjA konI majAla hatI ke dAkhavI zake? khaDA kAyotsargamAM rahI kAyAnI saMlInatA karI dhyAna astu..... mATe mahAvIryathI virAjatA prabhu A eka karyuM ! AmAM (3) mananI saMlInatA paNa ucca koTinI rIte vIra hatA. karI ! manane bIjA trIjA koI vikalpamAM na javA detA For Private and Personal Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 34) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno nizcita cokkasa prakAranA eka viSayanA dhyAnamAM ja vicAratAM emane mahAvairAgya jaLahaLI UThayo ! ane gopavI rAkhyuM ! Ama ApaNI kalpanAmAM na Ave tyAM ja saMsAra tyAga karI prabhu pAse sAdhu dIkSA laI evA vividha bAhya abhyattara tapathI prabhue karmonuM lIdhI ! zatru banelA bharata para vijaya meLavavAne vidAraNa karyuM ! vidhvaMsa karyo ! mATe e prabhu vIra badale AMtara zatru kaSAyo para vijaya meLavyo ! mahAvIra banyA. vaLI, Ama mahAvIra prabhu paNa kaSAyo para parama (3) "vIra' eTale vijetA yoddhA, prabhu evA vijaya meLavavAthI "vIra' kahevAyA. kaSAyo para parama banyA ke prabhue AtmAnA je sarvotkRSTa zatra kaSAyo. vijaya kevo ! ke, saMgama devatAe prabhunA mAthA upara enA para vijaya meLavyo ! A jagatamAM jIvane hajAro maNa vajananuM kALacakra pachADavA sudhInA potAnA AMtara kaSAyo kAma-krodha-lobha-mAna-mada- upasarga karyA; upasarga kevA jAlima ke dharaNI dhrujatI harSa.. vagere jevA koI zatru nathI. narakamAM e laI hatI paraMtu prabhu aDola hatA ! aMtaranI kSamA samatA jAya che, bahAranA zatru nahi, tyAre ene jItavA paNa ane vairyathI aDola hatA ! leza mAtra paNa gusso ke bhAre kaThaNa che. akaLAmaNa nahi! nami rAjarSinI vIratAH have A trAsa kayAM sudhI ?' evo ya lezamAtra kheda nahi ! arati nahi! nami rAjarSinA tyAga-vairAgyanI parIkSA karavA saMgame jAlima upasarga karatAM karatAM cha-cha AvelA indrane emaNe A ja kahyuM ke "saMgrAmamAM je mahinA thavA AvyA chatAM "A trAsa bahu kharAba ! hajAro-lAkho subhaTone jIte enA karatAM potAnA have A kayAM sudhI ?' eno kheda karyo nahi ! evo kaSAya bharelA AtmAne jIte, kAbUmAM le, arthAt kaSAya para nigraha karelo. kaSAyono sarvathA nigraha kare, e mAre mana sAco zreSTha vIra che ! zreSTha vijetA che." govALiyo, "teM mAruM sAMbhaLyuM nahi ? lAva, tArA kAnamAM khIlA ThokuM chuM' ema bolI kAnamAM khIlA 98 patronI vIratA: ThokavA Ave che, paNa enI sAme prabhue "huM janmIne RSabhadeva bhagavAna pAse 98 putro dhA laine taratamAM lAkha jojanano meru parvata DolAvanAra, hai? AvyA ke "moTo bhAi bharata anyAyI rIte amArA tAre mArA kAnamAM khAlA ThIkavA che ? Ama Avapara varcasva sthApavA mATe laDavA icache che. amAre evo leza mAtra gusso ke abhimAna na karya! tema A enuM nathI joItuM, paraMtu jo ene amAruM luMTavuM che, ne upasargathI potAnI kAyAne bacAvI levAno leza mAtra laDAI karavI che, to ame ene batAvI daIzuM. paraMtu lobha na karyo ! temaja lobha na karyo ! temaja sAdhanAmAM leza mAtra potAnI prabhue e aThThANuM putrone AtmAnA kharA zatra je zakti chupAvavAnI mAyA na karI ! evo hato vIra AMtara zatru kaSAyo, enI oLakha karAvI. khAsa prabhuno kaSAyo para vijaya ! tethI vIra gaNAyA. karIne "(1) ahaMtva, ane (2) jaDa-cetana padArthonI (4) prabhunuM "vIra' nAma eTalA mATe paNa sArthaka taSNA-mamatA. "e AMtara zatru AtmAnI anaMta hatuM ke kevaLajJAnarUpI lakSmI prabhune svayaM sAme AvIne anaMta kALathI keTakeTalI kharAbI karatA AvyA che. varI ! "sAme AvIne' eTalA mATe ke prabhune ane naraka-nigoda sudhInAM kevAM duHkho detA AvyA kevaLajJAnanI jhaMkhanA na karavI paDI, ke "mane kevaLa jJAna che!' e samajAvyuM. tyAM aDhANuM putrone lAgI gayuM ke, maLe, mane kevaLajJAna maLe !" evI jhaMkhanA vinA "are ! to pachI ApaNe bharatane zo duzmana dekhIe? prabhunuM mana to mAtra sAdhanAmAM hatuM, ane kevalyalakSmI ane rAjayapATa, mohamAyA para zI mamatA rAkhIe? sAme AvI varI ! vIra puruSane kanyA sAmI AvIne tema viSayonI zI tRSNA UbhI rAkhIe ?....' ema vare, e to jema koI rAjakanyAnA svayaMvaramAM vikramI For Private and Personal Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyastava bhAvastavanA be artha) (35 -- - rAjakumAra mAtra rAdhAvedha sAdhavAmAM datta-citta bane, kemake "paramAtmA' eTale zuddha AtmA, ghAtI karmothI ane e sadhAtAM kanyA svayaM sAme AvIne enA sarvathA rahita vItarAga sarvajJa AtmA. emane have gaLAmAM varamALA nAkhI ene vare, enA jevuM thayuM. rAga-dveSa-ajJAna na hovAthI sarjana-pAlana-saMhAra ahIM prabhue potAnI kaThora ane ugra kaSTamaya karavAno hoya nahi, rAga nathI mATe devone svargamAM sAdhanAmAM datta-citta banI vItarAgatArUpa rAdhAvedha lahera karAvavA svarganAM sarjana karavAnAM hoya nahi; sAdhyo ! eTale kevalya lakSmI sAme AvIne prabhune tathA narakanA jIvone pIDavAno dveSa hoya nahi; temaja varI ! AvA vikramI prabhu hatA eTale vIra kahevAyA. jIvo pApo karaze to emane kevA bhAvimAM du:kha bhAvastava : saddabhUta stava: anubhavavA paDaze. enuM ajJAna hoya nahi; ne tethI graMthakAre maMgaLa zlokamAM A rIte ISTa devatA AraMbha-samAraMbha-parigraha vagerenA upadeza Ape vIra bhagavAnanI stuti karI, e uparAMta prabhunI nahi, yA emAM preraka bane nahi; yA "bhagavAnane eka ayoga'- "yogigamya" ne "jinottama' padothI bAju sarva zaktimAna mAnI bIjI bAju stavanA karI e "bhAva stava' che. e eTalA mATe ke ajJAna-abujha jIvone pApa karatAM aTakAvavAnI zakti vinAnA mAnavA paDe !' evuM bane nahi. prabhunA "yathAbhUta' yAne sadbhata arthAt prabhumAM tAtparya, bIjAo a-paramAtmAnI paramAtmA tarIke kharekhara hayAta che tevA guNothI stuti karI, paNa nahi ke aupacArika guNothI, yA atizayokti karIne. stuti kare che e sabhUta stava nathI, bhAvastava nathI. loko anya devonI stuti kare che e aupacArika dravya stava-bhAvastavano bIjo artha : guNothI kare che; paNa vAstavamAM e guNo emanAmAM athavA stava-stavana be prakAre- (1) hotA nathI; temaja koI nAno guNa hoya to enI dravya-stava, ane (2) bhAvasava. emAM dravyastava' atizayokti karIne mahAna guNa tarIke stuti kare che. eTale bhagavAnanI uttama dravyothI pUjA karavI te; tyAre vIra prabhumAM to vAstavamAM e stavanA karAtA ane "bhAvastava' eTale prabhunA guNagAna dvArA ke guNo che ja. prabhunI AjJAnA svIkAra ane pAlana dvArA ApaNA vaLI vIra prabhunA e varNita guNo cittamAM zubha adhyavasAya utpanna karavA te. ahIM vIra anyAsAdhAraNa" che. bIjA kayA deva prabhunA 'ayoga' vagere guNonuM utkIrtana karIne e ayoga-avasthAvALA che? ke mAtra yogigamya che? yA karyuM, mATe e ISTa devatAno bhAvastava thayo. iSTa jinottama hoya che ? koI nahi. bIjA devo sarAga devatAnI stuti e maMgaLa che. graMthAraMbhe vipna-nAza hoya che, sayoga hoya che, ayoganI emane gaMdha mATe maMgaLa karavuM joIe, ane ISTa devatAnI stuti sarakhI nathI hotI. AvA adabhata ane asAdhAraNa e vipnanAzaka hoI maMgaLa che. savAla thAyaguNothI stuti e paramAtmApaNAnA bhAvanI stuti che. prava- vIra prabhu ISTa devatA zI rIte? mATe e bhAvastava kahevAya. u- graMthakArane bhagavAna guNathI ISTa che; ane jagatanAM sarjana-saMhAra e paramAtmApaNAnA bhagavAna guNaprakarSa rUpa che, utkRSTa guNamaya che, tethI bhAva nahi: saheje parama iSTa hoya. guNathI iSTa eTalA mATe ke izvara jagatkartA kema nahi?: graMthakAra AcArya zrI haribhadrasUrijI mahArAje mahAvIra bhagavAnane potAnA ISTa deva tarIke pakaDayA che, te prabhu jagatanA sarjaka che, jagatanA pAlaka che, potAnA kAkA-mAmAnA thAya che mATe nahi; yA vIra ane saMhAraka che...' vagere vagere guNothI stuti prabhu potAne dunyavI sukha Ape che mATe nahi; kintu karAya, e guNo kAMI paramAtmApaNAno bhAva nathI; potAne guNo joIe che, ne e mATe sAme guNono For Private and Personal Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3). (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno Adarza joie. vIra prabhu evA che, tethI prabhune ISTa buddhie ane TheTha aidaMparya sudhI vicAravA jevA che. deva tarIke pakaDyA che. emaNe anyatra kahyuM che ApaNe ahIM e eTalA vistRta vizALarUpamAM pakSapAto na me vIre na dveSaH kapilAdiSu / vicAravAnuM ApaNuM gaju zuM? kAraNa ke jJAnAvaraNa yuktimad vacanaM yasya tasya kAryaH parigrahaH / / karmano evo kSayopazama nathI; tema anekAneka arthAtu mane vIra bhagavAna para pakSapAta nathI ke zAstronA pahelA pAnAthI mAMDI chellA pAnA sudhInA badhA padArtho upasthita nathI, yAda nathI. tethI ahIM kapila vagere itara darzana-praNetA para dveSa nathI; chatAMya vIra prabhune eTalA mATe pakaDayA che ke jenuM e garbhita padArtho yatkiMciMtu rUpamAM vicAravA che. vacana yukita-yukata hoya ene iSTa Aptajana tarIke prastuta zAstrakAre zAstrAraMbhe pahelAM pakaDavA joie, evo ziSTono niyama che. Ama vinanAzAthe maMgaLa karyuM te pahelA zlokamAM e navA AmAM emaNe vIra bhagavAnano "yathArtha vakatRtva guNa vIra' kahIne aMkita karyuM. laIne emane potAnA ISTa devatA tarIke mAthe dharyA. pra- maMgaLa graMthamAM aMkita karavAnI zI jarUra ? ema dhairya-gAMbhIrya-audArya-sahiSNutA-kSamA-samatA- manamAM maMgaLa karI lIdhuM hoya to na cAle? ahiMsA-saMyama-tapa vagere potAne joIe che mATe | u- maMgaLa graMthAMkita eTalA mATe karyuM che ke eka enA AdarzabhUta vIra prabhune pakaDayA che. ISTa deva to ziSyo paNa samaje ke graMthAdi zubha kAryanA prAraMbhe tarIke vIra prabhune "devatA' eTalA mATe kahyA ke emaNe maMgaLa karavuM joIe, ne pachI pote maMgaLa kare. bIjI paramagati-mokSagati prApta karI che. jagatamAM UMcI vAta e che ke vidvAna ziSTa puruSono A AcAra che ke gati devagati, ene prApta karanArA te sAmAnya devatA graMtha racatAM prAraMbhamAM "anubaMdha catuSTaya" hovA che; tyAre prabhu parama ucca gati mokSagati pAmelA che, joIe, eTale ke cAra vastune graMthamAM joDavI joIe. mATe parama devatA kahevAya. graMtha prAraMbhe eno ullekha karavo joie, eTale ahIM sudhI pahelA zlokamAM "navA... vIra ziSTAcAra pALavA rUpe e catuSTaya paikI paheluM maMgaLa, eTalA aMzanI vyAkhyA thaI. have "ze samAna zomAM teno graMthamAM ullekha karyo. tae mevataH' eTalA aMzanI vyAkhyA kare che. anubaMdha catuSTaya A che: A aMzathI graMtha-prAraMbhe nirdeza karavA jarUrI (1) maMgaLa, (2) prayojana, (3) abhidheya, prayojana abhidheya ane saMbaMdha e traNano nirdeza kare ane (4) saMbaMdha. che. e kevI rIte ? to ke A rIte - A cArano ullekha eTalA mATe jarUrI che, "vaphyu yoga samAsena" eTale ke saMkSepamAM' (1) graMtha bhaNanAro paNa maMgaLa vAMcI maMgaLa kare eTalA mATe kahyuM ke vistArathI yoga to 'uttarAdhyayana, to ene graMtha nirvine ane saMpUrNa bhaNAya. yoga-nirNaya'... vagere zAstramAM kahyo che. tethI ahIM graMthapaThanane rokanArA vipna (aMtarAya bhUta-karma) yoga vistArathI na kahetAM saMkSepamAM kahevAnA che. maMgaLathI naSTa thAya. ahIM vicAravA jevuM che ke zrI haribhadrasUrijI (2) kahevata che ke kamaakkalavALo paNa prayojana mahArAja parva maharSioe vistArathI kahelA yogane vinA pravRti nathI karato, eTale graMtha-prAraMbhe prayojana jayAre saMkSepamAM kahevAnA che, tyAre emanI kalamamAM jaNAvyuM hoya to vAstavika ane suMdara prayojanathI A keTalA UMDA rahasya ane keTalA tAttvika padArthonAM graMtha racAyo che, e jANIne tevA prayojanavALA loko sUcana paDyAM haze ! mATe ja A "yogaddaSTi samuccaya' A graMtha bhaNavAmAM pravartamAna thAya, tema "ziSTa puruSa zAstranA padArtha khUba gaMbhIratAthI, sUkSmatAthI, nipuNa nimprayojana pravRtti na kare, saprayojana ja pravRtti kare For Private and Personal Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sakalasattva - * hitAzaya ) e hisAbe graMtha vAMcanAro graMthakAranI ziSTatA samaje. (3) abhidheya' eTale graMthamAM zAnuM abhidhAna-kathana karavuM che e viSaya. eno ullekha karavAthI enA arthIno A graMthamAM Adara thAya, pravRtti thAya. (4) 'saMbaMdha' eTale ke graMthane (1) iSTasiddhi sAthe zo saMbaMdha che ? athavA (2) pUrvanA zAstro sAthe zo saMbaMdha che ? e batAvavuM. ethI vAcakane A graMtha para vizeSa Adara thAya ane lAge ke A graMthanA racayitA potAnI mati kalpanAnuM nathI kahevAnA, paraMtu pUrvanA maharSionAM vacananA AdhAre kahevAnAM che. Ama anubaMdha catuSTaya graMtha prAraMbhe kahevAnA. emAM pahelAM maMgaLanI vAta thai. have prayojana vagere traNanI vicAraNA karavAmAM Ave che. graMthakAra kahe che, ahIM yogane 'tad ddaSTibhedataH' arthAt yoganI dRSTinA prakAra dvArA kahIza, tAtparya, ATha yoga-ddaSTinA nirUpaNathI yoganuM pratipAdana karavAnuM che. eTale prayojana yoganirUpaNa thayuM, te yoganI dRSTinirUpaNa dvArA. graMthakAranuM graMtharacanAnuM prayojana : ahIM saMkSepamAM yoganuM kathana e graMthakAranuM graMtha racanAmAM prayojana che, hetu che. yoganI ATha prakAranI dRSTi varNavavAno hetu ya A che, ke yoganuM pratipAdana karavuM. graMthakAranuM A sAkSAt prayojana che, ane paraMparAe prayojana mokSa che; kemake A graMtha racIne emane saravALe mokSa prApta karavo che. prazna thAya. pra- zuM A graMtha racavAthI mokSa maLe ? u- hA, graMtha racavAmAM graMthakArano zuddha Azaya che, ke 'bhavyajIvone yoga-yogaddaSTiono nirmaLa bodha thAya, jethI e bodha pAmIne jIvo emAM pravRtta thAya, ane ethI kramasara UMcI UMcI pravRttithI UMcI UMcI yogaddaSTi prApta karatAM karatAM TheTha mokSa sudhI pahoMcI zake.' A ja AzayathI jIvone hitakArI A graMtharacanAnI pravRtti kare che; mATe A graMtha racavA pAchaLano Azaya kharekhara nirmaLa che; ane nirmaLa Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 37 Azaya e mokSanuM avasthya arthAt nizcita saphaLa bIja che. A bIja niSphaLa jAya ja nahi. enuM kAraNa e che ke cAritra sAthe graMtharacanA e sakala jIvonA hitano viziSTa zubhAzayarUpa che, ne tethI mokSamArga che. mokSa-sAdhaka che. zrI lalita- vistarA zAstramAM kahyuM che,cAritra eTale sakala sattva hitAzaya :'sakalasattva-hitAzaya - lakSaNaH cAritrapariNAma H ahIM 'sattva' eTale jIva. cAritrano cittapariNAma sarva jIvonA hitanA adhyavasAyarUpa che. 'mAre sarva jIvonuM arthAt koi paNa jIvanuM ahita nahi karavAnuM' evA dilanA Azaya svarUpa che. eTalA ja mATe cAritradhArI munino hArdika bhAva, potAnA nimitte sUkSma-sthUla koi paNa jIvane duHkha na pahoMce, enI takedArIvALo hoya che. A hArdika bhAva e sakala sattvanA hitano Azaya che, eja cAritrano bhAva che; ane cAritrano citta-pariNAma e mokSanuM nizrita kAraNa 'samyagdarzanache; kemake jJAna-cAritrANi mokSamArga :' e sUtra che. pra- cAritranuM A ekaluM sakalasattva-hitAzaya lakSaNa kema bAMdhyuM ? zuM emAM ahiMsAnA AzayanI jema satya-asteyAdinA Azaya nathI ? u che; paraMtu cAritramAM ahiMsAdi pAMca mahAvrata paikI mRSAtyAga vagere cAra mahAvrata e pahelA ahiMsAnA mahAvratanuM sAruM pAlana karavA mATe che, jo e sAruM pALavuM hoya to jUTha bolAya nahi, corI karAya nahi... vagere; kemake jUTha vagere sevavA jatAM jIvonI hiMsA thAya che. eTale je aNIzuddha ahiMsA-mahAvrata pALe che, enAmAM mRSAtyAga vagere samAi ja gayA hoya che. Ama ahiMsA mahAvrata e mukhya mahAvrata thayuM. 'emAM koipaNa jIvane du:kha na pahoMco' e hitAzaya che, kalyANa Azaya che; kemake jIvamAtrane du:kha nathI gamatuM, to ApaNe koI paNa jIvane du:kha na ApavAno hArdika bhAva rAkhIe, evo Atma-pariNAma banAvIe, e sakala jIva pratyeno hitAzaya che, ne emAM pahelA mahAvratano For Private and Personal Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 38) bhAva paNa samAyelo che, ane pachInA cAra mahAvratano bhAva paNa samAyelo che. eTale, kaho ke pAMca mahAvratano Azaya e cAritra, ema sakalasattva-hitAzaya e paNa cAritra ja che, ne e mokSanuM kAraNa che. Ama jayAre jIvonA hitano Azaya e zuddha Azaya hoi paraMparAe mokSanuM kAraNa bane che, to pachI prastuta 'yogaddaSTi-samuccaya' zAstra racavAnI pravRttimAM paNa jIvonA AtmahitanuM saMpAdana karavAno Azaya hoine, e Azaya paNa paraMparAe mokSanuM nizcita kAraNa bane, amodha yAne saphaLa kAraNa bane, emAM navAi nathI. tethI graMtha-racanAnuM paraMparAe prayojana mokSa kahyuM. (3) have graMtha-prAraMbhe nirdezAtA anubaMdha catuSTaya paikI maMgaLa ane prayojanano nirdeza karyA pachI abhidheyano nirdeza kare che,- 'abhidheya' eTale graMthamAM abhidhAna-kathana-nirUpaNa karavA yogya viSaya. to A graMthamAM abhidheya viSaya tarIke yoga che. 'varSe... yogaM' kahIne yogane ja batAvyo. tAtparya, A graMthamAM 'yoga' viSaya para vivecana karavAmAM Avaze e sUcavyuM. (4) anubaMdha catuSTayamAM cotho che saMbaMdha. graMtha-prAraMbhe e batAvavuM joie ke, ucca mAnavabhavanuM sAdhya je mokSa, enI sAthe graMtha ane graMtha-viSayano zo saMbaMdha che ? A saMbaMdha paNa jANavo eTalA mATe jarUrI che ke, graMtha game tevo vidvatApUrNa hoya paraMtu jo jIvana sAdhya sAthe ene kazo saMbaMdha na hoya to sAdhya-lakSmI bhavI jIva A graMthamAM pravRtti na kare. tethI ahIM saMbaMdha tarIke sAdhya-sAdhana-saMbaMdha batAve che, A saMbaMdha batAvavAno mArga badhA dharmazAstromAM prasiddha che. prastuta graMthamAM sAdhya-sAdhana saMbaMdha A rIte lAgu thAya che, prastuta graMtha yoga' viSayano che, ane 'mokSena yoganAryo:' mokSa sAthe AtmAne je joDI Ape tenuM nAma 'yoga'. tethI yoga e mokSarUpI sAdhyanuM kAraNa thayuM, sAdhana thayuM, eTale graMtha ane graMthaviSaya-'yoga'ne mokSarUpI sAdhya Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno sAthe sAdhya-sAdhana saMbaMdha thayo. pra- mokSa sAthe yogane to saMbaMdha kahevAya. paraMtu graMthane saMbaMdha zI rIte ? u- graMtha e 'yoga'no pratipAdaka' che. AvA graMtha vinA 'yoga'nuM bhAna ja zI rIte thAya ? tethI jo mokSa mATe yoga jarUrI che, to yoga-pratipAdaka zAstra paNa jarUrI che, mATe graMthane paNa mokSa sAthe paraMparAMe sAdhya-sAdhana saMbaMdha che. zrotAnuM prayojana ahIM zAstrakAra graMtha racanAmAM potAnuM prayojana batAvyA pachI have graMthanA zrotAnuM paNa prayojana batAve che. For Private and Personal Use Only zrotAne A graMtha sAMbhaLavAnuM sAkSAt prayojana 'yogaddaSTi' prakaraNanA padArthano vyApaka bodha che; kemake prayojana eTale phaLa, te zrotA A zAstra sAMbhaLe to ene e phaLa siddha thAya che. tyAre zrotAnuM paNa paraMparAe phaLa yAne prayojana mokSa che. enuM kAraNa e ke zrotAone A yogaddaSTi' prakaraNanA padArthonuM lakSaNa svarUpa, kartavya vagere saMkalanAbaddha jJAta thavAthI saheje e yogaddaSTionI sAdhanAmAM ja aucityapUrvaka pravRtta thavAno; tethI kramazaH parAkASThAe pahoMcatA e vItarAgatA, kevaLajJAna ane mokSarUpI aMtima mahA phaLa pAmI javAno; kemake yogaddaSTimAM aucityapUrvakanI pravRti e mokSanuM 'amogha' yAne niSphaLa na ja jAya evuM bIja che, yAne sAdhana che. bhavAbhinaMdI jIvonI durdazA H pra- ahIM zrotA mATe je A kahevAya che te zuM bhavAbhinaMdI saMsArarasika jIvo paNa e pramANe bodha grahaNa karIne pravRti kare ja ? u- bhavAbhinaMdI jIvo oghaddaSTimAM ramanArA hoya che. emane basa saMsArano ja rasa hoya che. emAM 'mArA AtmAnuM zuM thaze ?' evo koi bhaya ke vicAra paNa hoto nathI. AvA Atma vimUkha jIvone yogadRSTi zAstra sAMbhaLavAnI koi rUcI ke icchA thAya nahI. evAne to mana basa paisATakA-khAnapAna-sattA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bhavAbhinaMdI : apunarbaMdhaka ) sanmAnAdimAM ja layalIna rahe che. kadAca yogadRSTi sAMbhaLavA AvanArane sArI prabhAvanA maLe che to enI lAlace Ave ne sAMbhaLe, athavA 'yogaddaSTi' bhaNI levAthI pachI vidvAna tarIkenI kIrti maLe evI che to bhaNe. paraMtu vAstavamAM emaNe yogaddaSTinuM zravaNa ane samaja nathI karyA. emaNe to paisA-mAnapAna vagerenA sAdhananuM zravaNa ane samaja karyA ! eTale evA bhavAbhinaMdi jIva vAstavamAM AnA zrotAya nathI, ane bodha pAmanArAya nathI, temaja yogadRSTimAM pravRti karanArAya nathI. jayAre odhadaSTimAMthI bahAra nIkaLyA hoya ne yogaSTimAM praveza yogya banyA hoya, evA jIvo A zAstranA sAcA zrotA bane che, temaja emane jarUra AmAMthI bodha maLe che, ane e tadanusAra pravRti paNa kare che, tathA AgaLa vadhatA TheTha mokSa phaLa paNa pAme che. ahIM A zAstra-prakaraNanA padArthonA jJAnathI aucityapUrvaka emA pravRti karavAnuM ane ene paraMparAe mokSa-sAdhaka banavAnuM kahI zAstrakAre aucitya 52 paNa bhAra mukayo, e khAsa lakSamAM levAnuM che. aucitya bIje paNa kevuM jarUrI gaNyuM e juo. AgaLa 52 paNa kahevAnA che ke jIva caramAvarta-carama puddagala-parAvarta yAne mokSa javAnA chellA pudgala-parAvartta kALamAM Ave tyAM sAthe anAdino sahajamaLa sAro dhasAre paDelo hoya che, eTale tyA enAmAM duHkhita jIvo para atyaMta dayA, guNavaMtapara adveSa, e be guNanI jema 'aucityapUrvaka sevana' guNa pragaTavAnuM kahyuM che. emA aucitya jarUrI gaNyuM. evI rIte samyagdarzana pAme enI pUrve apunarbaMdhaka dazA pAme che. pUrvAcAryoe enA traNa guNamAM eka guNa aucitya batAvyo. apunarbaMdhaka jIva kevo hoya ? pAvaM na tivvabhAvA kuNai na bahumannai bhavaM ghoraM / uciyaM Thii ya sevai puNaMbaMdha jIva Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 39 upAdhyAya yazovijayajI mahArAje paNa amRtavelanI sajajhAyamAM Ano anuvAda karyo : ''pApa navi tIvra bhAve kare, jehane navI bhava rAga re, ucita sthiti jeha seve sadA, teha anumodavA lAga re. -cetana jJAna ajavALiye,'' AmAM paNa ucita sthiti yAne aucitya sevavAnuM kahyuM tyAre, ahIM yogaddaSTi zAstranA padArthamAM pravRti paNa aucitya pUrvaka karavAnuM kahe che. A sucave che ke jIvanamAM aucityapAlana keTalu badhuM jarUrI che ? pAchu aucitya paNa kayAM kayAM jALavAnuM ? to kahyuM 'sarvatra jIvananA badhAja kSetramAM aucitya jALavavAnuM. A sucave che ke ApaNA bola, ApaNI mukhamudrA ApaNo jIvana vyavasAya, ApaNI cAla, ApaNA vyavahAra saunI sAthenA ApaNA saMbaMdha vageremAM badhe aucitya nahIM cUkavAnuM batAvyuM. prasaMgavazAt ahIM apunarbaMdhaka dazAnI vAta AvI to ene jarAka vicArI laie, kemake ene samakita pahelA prApta karavAnI che. samakitano phAMko rAkhatA hoie to pahelAM A jovAnuM che ke ApaNAmAM apunarbaMdhaka dazAnA traNa guNa AvyA che? pahelo guNa : (1) tIvra bhAve pApa na kare : jIva saMsAramAM beTho che, ane saMsAra eTale pApanuM ghara, eTale pApa karyA vinA saMsAramAM cAlavAnuM nathI, pApa karavA paDavAnA che; paraMtu te tIvra bhAvathI kare nahi; arthAt nisapaNe rAcImAcIne kare nahi. manane ema na thAya ke 'saMsAramAM beThA eTale pApa-bApa zuM ? e to karavA ja joie. cAlo upADo karavAnuM.' A vRtti nisa citta-pariNAma che. pachI tyAM pApa bhale nAnAM hoya, paraMtu rAcImAcIne kare eTale moTA thai jAya; tyAre kSatriya rAjAne kadAca duzmana rAjA caDAI laine Avyo tethI enI sAme khUnakhAra laDAi laDavI paDI, to emAM paMcendriya manuSyo sudhInI hiMsA che eTale e For Private and Personal Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4) (yogadRSTisamuccaya vyAkhyAno moTAM pApa che, paraMtu jo enA dilamAM saMsAramAM AvA sarvavinAza sarjanArA maraNa jIva nirdhvasatA-niSpharatA nathI, pApane pAparUpe na anaMtavAra pAmyo, ne hajI evA maraNa UbhA che, to mAnavAnuM nathI. manane UMDANamAM ema che ke "kevo zuM e viTaMbaNA nathI ? tyAre saMsAramAM bIjI roga gojhAro rAjayapATano saMsAra ke AvA ghora hiMsAnA -zoka- duHkha - dAridraya - apamAna,tiraskArapApa karAve che !' to tyAM pApamAM nirdhvasatA yAne ISTaviyoga, aniSTasaMyoga vagere viTaMbaNAo keTalI tIvrabhAva na hovAthI e mahAhiMsAdi pApa paNa nAnAM badhI ? mATe Avo viTaMbaNA-bharyo ne nAlezIbharyo pApa thaI jAya che. saMsAra ghora che, bhayAnaka che. sohAmaNo nahi paNa pApa kevuM che enA mahattva karatAM pApa bihAmaNo che. tethI apunabaMdhaka jIvane AvA dhora kevA bhAvathI karo cho e vadhAre mahattvanuM che. saMsAra para bahumAna na hoya, glAni hoya; nirAMta na hoya, akaLAmaNa hoya. jarAka zAMtithI besIne tIvrabhAvathI pA5 karo eTale tyAM samakita to saMsArano vicAra karAya to saMsAra jarUra evo ghora ja nahi, paraMtu apunabaMdhaka avasthA paNa na rahe; tyAM lAge; ne e kharekhara ghora lAge to jIva svAtmAnuM mithyAtva maMda na hoya, paNa gADha mithyAtva Ave. hita sAdhI levA Ubho thaI jAya; kemake samaje ke mATe tyAM nAnuM paNa pApa moTuM kahevAya, prabaLa kahevAya. viTaMbaNA ane nAlezIbharyA saMsAramAM | dilamAM pApano kheda hoya tyAM pApasevana mAnavajIvana AtmahitanuM ajavALuM karI tIvrabhAve arthAta niOsapaNe nahi sevAya. levA mATe ja jIvavAnuM che: saMyogavazAt pApa karavA paDe che mATe kare che, paNa kalakattAnA yuvAne dIvo karyoH pApa karavAno rasa nathI, hoMza nathI e apunabaMdhaka bahu varSo pUrve kalakattAmAM eka 30 varasanI dazAmAM jIvanI vizeSatA che, ne e mithyAtva maMda umaranA yuvAna rahe. ene eka moDI sAMje aMdhAruM thaye paDyuM ane anaMtAnubaMdhI koTinA rAga-dveSa maMda paDayA enI 10 varSanI bebI kahe: eTale e vizeSatA AvI che ke pApa tIvrabhAve "bAbu ! aMdhAruM thayuM ne hajI dIvo nathI karyo?' rAcImAcIne nirdhvasa paNa nathI karato. ema ghora basa, ATalA ja bola para e yuvaka vicAramAM saMsArane bahu mAne nahi. paDI gayo ke "A bebI zuM kahe che? hajI dIvo nathI (2) saMsAra ghora kema? karyo ?' kharekhara A jiMdagInA 30-30 varasa apunabaMdhaka dazA pAmelo jIva saMsAramAM pahelI bhagavAnanA bhajana vinA mohamAyAnI veThamAM eTale to janmamaraNanI ghora viTaMbaNA ane nAlezI dekhe che. aMdhArAmAM vahI gayA ! AtmAnuM kazuM hita sAdhyuM. saMsAramAM parAdhInapaNe game te gatimAM janamavuM paDe e nahi ? hajI bhagavadUbhajanano dIvo nathI karyo ? viTaMbaNA che. emAMya jIva hamaNAM deva che. sugaMdhamaya janma-maraNAdi mAM viTaMbaNAbharyA saMsAramAM mAMDa vAtAvaraNamAM ja rahenAro, paraMtu deva marIne have kadAca ahIM manuSya-avatAramAM Avyo, ke jayAM jo bhUMDa tarIke janamavuM paDe to jIvanI kevI nAlezI ? mohamAyAnI veTha mUkI bhagavadUbhajana karI zakAya; tyAM kevI durdazA? ene durgaMdhamaya viSThA ja khAvAmAM ane to ja vAraMvAranA janama-maraNanI viTaMbaNAno rasa paDe ! saMsAramAM anicchAe paNa AvA janamamAM aMta Ave. te 3-30 varSa gayA hajI sudhI pUrAvuM paDe e viTaMbaNA nathI ? ema jIva saMsAramAM bhagavadUbhajanamAM lAgyo nahi ?' moTo Idra ke cakravartI banyo hoya, paraMtu ene ya bebInA kahevA hisAbe eNe bAhya dIvo to sarvanAza sarjaka mRtyu pAmavuM paDe e ya kevI viTaMbaNA ! saLagAvyo, paNa pachI yuvAna patnIne kahe : For Private and Personal Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ghora saMsAra ) (41 sAMbhaLyuM? A bebI zuM kahe che? aMdhAruM thayuM, "A jIvanamAM pelA tApasane mArAM kAraNonA hajI dIvo nathI karyo ? A uttama manuSya-janamamAM nimitte traNavAra pAraNuM aTakayuM, e eka anucita moha-mAyAnA aMdhArapaTamAM 30-30 varasa nIkaLI kArya thayuM, sivAya A jIvanamAM kazuM anucita AcaryuM gayAM. hajI bhagavad bhajanano dIvo nathI karavo? nathI ; ane emA paramadayALu gurudeva maLyA ne mane patnI paNa Ayadiza AryakuLanI hatI. saMsAramAM ati ati durlabha jevo jaina dharma pamADayo ! eNe kahyuM "jarUra dIvo karavo che." upazama bhAva ja AdaravAnuM kahenArA A amRtasamAM pati kahe "kyAre?' jinavacanane pAmelA saphaLa karaje." patnI kaheH "tame kaho tyAre.' AmAM paheluM zuM vicAryuM ? A jIvanamAM eka pati kahe : "sArAmAM so vighana. mATe AvatI anucita sivAya bIjuM kazuM anucita AcaryuM nathI. e vicAra batAve che ke jIvanamAM aucitya keTaluM badhuM kAle ja ahIMnuM mUkI daI vRMdAvanamAM jaI jIvana bhagavadbhajanamAM ja gALIe.' jarUrI che. graMthakAra zrotAonuM prayojana batAvatAM kahe che,basa, bIjI savAre badhI milkata dharmAdA karI daI traNeya gayA vRMdAvanamAM ! ane bhagavadbhajanamAM ja zrotAonuM prayojana :- zrotAone A jiMdagI pasAra karI. yogadaSTi prakaraNanA padArthono saMkalanAbaddha bodha e kema vAru ? saMsAra janma-maraNAdi aneka prayojana ; e thavAthI saheje e yogadaSTionI sAdhanAmAM ja aucitya pUrvaka pravRtta thavAno. viTaMbaNA tathA nAlezIbharyo; tethI ene bahu mAnyo nahi, enA parano Adara UThI gayo; eTale ahIM yogadaSTi-zAstra kahelA padArthamAM zAstranA bhagavadbhajanamAM lAgI gayA. anusAra pravRti karavAnI kahI, kintu potAnI mati ke vAta A hatI ke aucityapAlanane keTaleya ThekANe kalpanAnA anusAra pravRtti nahi karavAnI; ane AvI pravRtti mokSanuM avalya kAraNa yAne sacoTa ati jarUrI guNa kahyo che. bIjA guNa meLavo, paNa nizcita phaLa Ape ja evuM kAraNa che. prazna thAya, sAthe aucitya cUkazo nahi. A sUcave che ke ApaNe jo kharekhara dharmasanmukha banyA hoie to ApaNA prazAstranA anusAre ja pravRtta e kema bola ane ApaNI cAlamAM kayAMya anucita na AvavuM nirvANa-bIja? potAnI kalpanAthI kaThora kaSTamaya joIe. ApaNA zabda, ApaNI pravRtti, ApaNA pravRtti e kema mokSa-bIja nahi? dhaMdhA-dhApA ane bIjA sAthenA vyavahAra u0-enuM kAraNa che, ke mokSa ane mokSane yogya aucityabharyA hovA joie. aMtarAtmAmAM thatI uttarottara zubha adhyavasAyo karAvanAra karmayopazamanI prakriyA e atIndriya che. rAjA guNasenamAM ocityaH ene ApaNe joi anubhavI zakatA nathI. e sarvajJa eTale ja juo samarAditya kevaLI pUrvanA joI zake che; ane e paNa evuM joI zake che ke kevI pahelA bhavamAM rAjA guNasena, te rAjaya choDI bhAvathI kevI pravRttithI A kevI kevI AMtarika prakriyA thAya che. saMsAra tyAga karIne dhyAnamAM beThA che, tyAM duzmana eTale have e na dekhI zakato ajJAnI mANasa e banela agnizarmA tApasa deva thaI ahIM AvI sarvajJa bhagavAnanA zAstranA anusAra pravRtti karato guNasenanI upara agnimaya retIno varasAda varasAve jAya, to to ene mokSa-prAptine yogya AMtarika che ! tyAM mahAtmA banelA guNasena potAnA jIvanano pariNati tathA AMzika karmakSaya banato Ave; paraMtuM sToka le che, jIvanaprasaMgonI AlocanA karatA vicAre zAstra paDatA mUkIne svaicchika kaThora kaSTamaya paNa, che, ke, pravRtti kare ethI e phaLa kayAMthI nIpaje? For Private and Personal Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 42) (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno mATe ja ArAdhaka AtmAne paheluM jarUrI pravRtti thAya e nivaNanuM avadhya kAraNa bane, arthAta sarvajJavacananI zraddhA che, sarvajJa-kathita zAstranI zraddhA nizcitapaNe nirvANarUpa phaLa nipajAve, emAM navAI che. prastuta zAstra sarvajJa-vacanAnusArI che, tethI nathI. AmAM kahelA padArthamAM pravRtti karavI e mokSa-bIja A pramANe ISTa devatAnI stutirU5 maMgaLa karI banIne avazya emAMthI uttarottara aMkura nALa, patra, prayojanAdi batAvIne have A yogadaSTi prakaraNane vageresvarUpa UMcI UMcI pravRtti thaIne aMte upakAraka prAsaMgika vastu kahevA mATe kahe cheH vItarAgatA, kevaLajJAna ane mokSa pragaTa kare ja. ihaivecchAdiyogAnAM svarUpamabhidhIyate / 8 yogaddaSTi sAthe guNonuM milAna - yoginAmupakArAya vyaktaM yogaprasaMgataH // 2 // graMthakAra ahIM zrotAnuM A pAraMparika prayojana arthAt ahIM A ja prakaraNamAM yogano prasaMga kahIne sikko mArI Ape che ke A graMthamAM varNavela hovAthI yogIjanonA upakAra mATe "icchAyoga' mitrAdi ATha dRSTi dvArA jo yoganI ArAdhanA tame vagerenuM spaSTa svarUpa spaSTapaNe kahevAmAM Ave che. karo, to avazya paramapada mokSa prApta thaze...e bhAvArtha icchAyoga-zAstrayoga-sAmarthyayogaH parathI e sUcita thAya che ke devadarzanAdi pahelA zlokamAM icchAyogathI namaskAra karyAnuM arihaMta-bhakita karo, sAdhu upAsanA karo, batAveluM, eTale zrotAne saheje jijJAsA thAya ke dAnAdi-dharmanI sAdhanA karo, sAmAyika- "IcchAyoga' kevoka hoto haze? vaLI A graMtha ja yoga poSadha-pratikramaNa karo, saMyamasAdhanA karo...badhe viSayano che, eTale yoganA varNanano prasaMga kahevAya; yogadaSTinuM milAna joize, "yogadaSTimuccaya' emAM icchAyoga vagerenuM svarUpa batAvavuM e prAsaMgika zAstramAM yogaSTi varNananA prasaMgamAM batAvelI 8 kahevAya. tethI ahIM zAstrakAra IcchAyoga, yogadaSTi uparAMta pAMca yoga-bIjo, traNa avaMcaka, zAstrayoga, ane sAmarthyayoga,-e traNa yoganuM yamAdi ATha yogAMga, kriyAnA khedAdi doSatyAga, svarUpa batAve che. aSAdi 8 guNo, temaja bIjA anekAneka zA mATe batAve che? to ke yogIone upakAra padArtho,-A badhAne jIvanamAM ne AtmAmAM vaNI thAya, lAbha thAya, e mATe. levAnA che. e vaNAya to ja devadarzanAdi bIjI pra- yogI to yogavALA thaI gayA, yoga pAmI sAdhanAo saphaLa thAya; ne e mokSa tarapha jIvane gayA, emane have icchAcogAdinA varNanathI zo navo AgaLa AgaLa kheMcI jAya. "yogadaSTi' zAstranA lAbha thavAno? padArtho jIvanamAM utAravAnI upekSA hoya, to bIjI u0- ahIM "yogI' zabdano artha mAtra "yoga sAdhanA chatAM mokSa tarapha AtmAnI gADI AgaLa na pAmI gayelA', "yoga jene siddha thaI gayo." eTalo cAle. AnuM kAraNa eka ja ke yogadaSTio ja nathI, kintu je yoga sAdhavA mAMDe e paNa yogI ja aMtarAtmAnuM ghaDatara kare che.e Atma-pariNati sAthe che. asalamAM ahIM gotrayogI sivAyanA traNa sIdho saMbaMdha dharAvathI hoI pariNatine prakAranA yogI levAnA cheH vizuddha-vizuddhatara karatI cAle che. tyAre AvI vizuddha pariNati sAthe karAtI nAnI devadarzananI sAdhanAthI 4 prakAranA yogI: mAMDI moTI cAritra sudhInI sAdhanAono raMga ja koI alabatuM Ama to "yogI' cAra prakAre che, ora hoya che. pachI evI sAdhanA evI sAdhanAomAM "yogI' zabda cAra ThekANe vaparAya che? ne sAdhaka jIvanamAM vaNAI gayela yogadRSTi-samuccaya (1) gotra yogI, zAstranA padArthomAM sarvatra aucitya pAlana pUrvakanI (2) kuLa yogI, For Private and Personal Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra gotrayogI Adi 4 : buddhiguNa ) (3) pravRttacakra yogI, (4) niSpanna yogI. www.kobatirth.org AnuM vistRta vivecana AgaLa para A graMthanA cheDe Avaze. tethI ahIM sAmAnya svarUpa joie H (1) gotrayogI : AmAM gotrayogI' te ke jemanA mAtra gotra-nAma 'yogI' che eTaluM ja, paraMtu vAstavamAM yoga sAthe emane ne emanA kuLane kazI nisbata nathI. peDhIo pUrve e vaMzamAM yoga sadhAtA haze, paraMtu pachIthI e sAdhanA nIkaLI gai ne mAtra 'yogI' gotra-nAma rahyuM. (2) kuLayogI : 'kuLayogI' te ke je yogInA kuLamAM janmelA hoya ane yogInA prAraMbhika guNone anusaranArA hoya; dA.ta., (1) potAnI mAnyatA para evo Agraha nahi ke e mAnyatA vinAnA loko para dveSa thAya. sarvatra dveSa vinAnA; tema ja (2) dharmanA prabhAve guru para, iSTadeva 52, ane sahadharmika para prItivALA. e A kuLayogIne priya lAge; tathA (3) svabhAve karIne dayALu, arthAt dayALu svabhAvavALA; kemake have filaSTa pApa udayamAM nathI, ke je haiyuM nirdaya-niSThura banAve; vaLI (4) vinIta arthAt sArA vinayabhAvavALA hoya; kemake e zubha anubaMdhavALI lAyakAta laine A janamamAM AvelA hoya che. azubha anubaMdha arthAt azubha saMskAra laine AvyA hoya evAne vinaya na AvaDe, uddhatAi AvaDe; tathA (5) samyag bodhavALA banelA hoya; kemake emaNe rAgadveSanI graMthi bhedI hoya che. nahitara graMthinuM jora to evuM ke samyag bodha pAmavA ja na de; temaja (6) indriyonuM saMyamana-damana karanArA hoya; kemake kAMika paNa cAritrabhAva Avyo hoya. AvA guNasaMpanna e kuLayogI kahevAya che. tyAre, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (3) pravRttacakra yogI : pravRttacakra yogI te che jemane yogacakramAM pravRtti zarU thai che. e uparokata guNovALA to hoya ja, paraMtu vadhArAmAM (43 (1) 'icchA'yama ane 'pravRtti'yamane sAdhanArA hoya; ane tathA (2) bAkInA be 'svairya'yama ane 'siddhi'yamanI tIvra AkAMkSAvALA hoya ke 'e kema prApta thAya ?' eTalA mATe (3) enA samyag upAyamAM pravartamAna hoya; (4) zuzruSA Adi buddhinA 8 guNovALA hoya. buddhinA ATha guNa kayA? zuzruSA zravaNuM caiva grahanuM dhAranuM tathA | "Uho''poho'rthavijJAnaM 'tattvajJAnaM ca dhIguNA: // For Private and Personal Use Only AmAM pahelo guNa (1) 'zuzruSA', eTale ke tattva sAMbhaLavAnI tIvra tAlAvelI hoya; ane (2) tattvavANInuM 'zravaNa' kare, sAMbhaLe. tyAM tattva sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM (3) tattvanuM 'grahaNa' eTale ke samajavAnuM ka2ze. have zravaNa vakhate samajI lIdhuM eTalethI basa nathI, kintu je samajatA javAya enuM (4) 'dhAraNa' arthAt dilamAM TakI rahe, bhulAi na javAya, evuM sthApana karavuM joie. e pachI e dhAraNA karI rAkhela tattva para (5) 'Uha' ane (6) 'apoha' karAya. 'USa' eTale ke sAMbhaLI dhArI rAkhela tattvanuM samarthana thAya, tattvanI hitakAritA siddha thAya evI vicAraNA karavI, te anukULa tarka-ddaSTAnta. ane lAbha-STithI vicAraNA karavI joie. tema ja 'apoha' arthAt tattvathI pratipakSI vastu dA.ta. ahiMsAnI sAme hiMsA kevI kevI rIte ahitakara enI tarka ddaSTAMta ane geralAbhanI dRSTithI vicAraNA karavI joie. e pachI (7) 'arthavijJAna' thAya eTale ke tattva padArthano bhrama-saMzaya vinAno cokkasa rUpano nirNaya karI levAno. aMte (8) 'tattvajJAna' arthAt padArtha-nirNaya thavA para vastunA Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 44) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno rahasyanuM jJAna, vastunA audaMparyanuM tAtparyanuM jJAna. uttara e che ke emane to yoga "niSpanna" dA.ta. "ahiMsA hitakara' ema padArtha-nirNaya thavA arthAta siddha thaI gayela che, tethI emane kAMI have para have hiMsA atyaMta tyAjaya hovAno nirNaya thAya, IcchAyoga Adi sAdhavAnuM rahetuM nathI; eTale ahIM temaja "jIva je hiMsAnA pariNAmamAM potAnA je icchAyogAdinuM svarUpa kahevAze ethI emanA para svabhAvathI khasI vibhAvamAM jAya che, te have kazo upakAra thavAno nathI. e to siddhayogI banI vibhAvamAMthI khasI A ahiMsAthI potAnA gayA che. eTale emanAthI je anya a-siddhayoga che svabhAvamAM Ave," evA tAtparyano bodha thAya e arthAta jemane hajI yoga sAdhavAnA che, emanA tattvajJAna kahevAya. upakAra mATe ahIM icchAyogAdinuM svarUpa kahevAya mANase potAnI buddhino vikAsa karavo hoya to che. A upakAra zo ? to ke yoganA rahasyano bodha. A "zuzraSA'thI mAMDI AThamA sopAna "tattvajJAna' IcchAyogAdinA tAttvika svarUpano bodha e ja sudhI caDIne vikAsa karI zake; tethI A ATha sopAna upakAra thavAno che. buddhine upakAraka che, guNakArI che, mATe e AThane icchAyogAdinA svarUpanuM nirUpaNa karAze ema buddhinA guNa' kahevAmAM Ave che. kahyuM emAM e nirUpaNa kevI rIte karAze ? to kahyuM IhavecchAdiyogAnAM...." gAthAmAM je kahyuM ke vyakata' arthAt spaSTapaNe nirUpaNa karAze. yogIonA upakAra arthe icchAdi-yogonuM svarUpa prava- game teTaluM spaSTa nirUpaNa ho, paraMtu eno kahevAnuM che temAM "yogIo' tarIke pahelA ahIM prasaMga zo ? prasaMga vinAnuM to aprastuta prakAranA gotrayogI to bAda ja karI nAkhyA; kema ke gaNAya. emanAmAM A yogazravaNanI lAyakAta ja nathI, uva- ahIM aprastuta nathI; kemake mitrAdi ATha yogyatA ja nathI. paNa te pachInA yogyatAvALA bIjA yogadaSTino ahIM avasara ja che. kAraNa ke A graMtha ja tathA trIjA prakAranA kulayogI ane pravRttacakra yogIne ATha yogadRSTinAM samuccayano che. eTale yoganA ahIM yogIo tarIke lIdhA. prasaMgathI IcchAyogAdinuM nirUpaNa thAya e tyAre savAla thAya ke "to pachI zreSTha evA je zAstra-nirUpaNamAM AvatI prasaMga-saMgatithI siddha che. cothA prakAranA niSpannayoga' nAmanA yogIo che, temane kema na lIdhA? e to sarvazreSTha yogyatAvALA gaNAya." For Private and Personal Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (1) icchAyoganuM svarUpa icchAyoganuM svarUpa batAvavA A pramANe lakSaNo batAvavAmAM Ave che, chatAM icchApUrvaka dharma kare che, RnicchoH mRtArthaca, teno Avo gharmayoga e icchAyoga che. jJAnino 4 pramArinaH | icchAyoga eTale mAtra icchA nathI, paNa dharmano puruSArtha che, gharmanI pravRtti che. te paNa svecchAthI pavikalo dharmayogo yaH eTale rAjIpAthI karAtI pravRtti che. vaLI ucca koTino 1 phuchAyA 3 te " dharma karavAnI icchA hoya, ane pravRtti hoya, eTalA ahIM dharmapravRttine icchAyoga kahevAya che. mAtrathI ya icchAyogamAM paNa nathI avAtuM; paraMtu je paNa te (1)vikala eTale khoDakhAMpaNavALo, dharma karavo che, tenA padArthane jeNe gurumukhe (2) evo paNa gharmayoga e icchAyoga che. zAstromAMthI sAMbhaLyA che, sAMbhaLIne pAcho jJAtA dharmayoga eTale caityavaMdana, devadarzana Adi dharmakriyA; banyo che, tethI "enA aMge sAvacetI ane arthAt puruSArtha karI sAdhelo dharma, e icchAyoga che. vidhividhAna kayAM? vino kevA Ave ? kevI rIte dharmanI mAtra icchA e icchAyoga nahi; vaLI dharmayoga eno sAmano thAya ?' - A badhI vAtono jJAtA paNa vinA icchAe thayelo e icchAyoga nahi; kintu hoya; athavA sAmAnyathI kahIe to dharma aMgenA Agamano zrotA hoya. khUba samajajo icchAyogInI (3) /misko : - svayaM jene gharma karavAnI kakSAmAM AvavA mATe paNa keTakeTalo ane kevo kevo icchA varte che, eno dharma-puruSArtha e icchAyoga puruSArtha joIe che. tarIke levAno che. eTaluM ja nahi, kintu artha eTale Agama zI rIte? (4) kRtArthI eTale dharmayoganuM zAstra jeNe ahIM "zrutArtha eTale sAMbhaLyA che Agama jeNe sAMbhaLyuM che teno dharmayoga e icchAyoga. zAstra evo artha karyo. emAM "artha' zabdano artha "Agama" sAMbhaLyA vinA manamAnI rIte ane manamAnyo gharmayoga karAI jAya, e nakAmo che. e kema karyo? eTalA mATe ke Agama dvArA tattvane icchAyogamAM nahi Ave. vaLI dharma karavAnI arthAya che, eTale ke icchAya che, iSTa banAvAya che, icchAvALo ane enAM zAstra sAMbhaLanAro eno enI apekSA karAya che; jenA thakI tattvanI abhilASA dharmayoga eTaluM ja nahi, uparAMta rahe tenuM nAma artha. eTale "artha'no artha karyo Agama.' (5) jJAninaH - je jJAnI che, arthAt sAMbhaLelA zAstrane samajanAro che, e mujaba vidhi ane potAnI ghaNuM chatAM icchAyoga?: alanAne samajanAro che, teno yoga levAno che. jeNe AgamanuM zravaNa karyuM che, te zrutArtha. vaLI pAchuM jJAnI hovA chatAM, zravaNa mAtrathI na cAle. zravaNa karavA chatAM, vastuno, vastunA vidhividhAnano, tattvano jJAtA na bane, to () pramAyina: - je pramAdI che, eTale ke zAstra sAro icchAyoga nahi sadhAya. mASatuSa muni jevA kahelA yogya kALane, te te cokakasa AsanamudrAdine, paNa alabat AgamanA jJAtA nahotA, chatAM e ane cokkasa vidhine je pramAdathI sAcavato nathI, pAyAmAM jarUrI pAMca mahAvrata, samiti, gupti * 1. karavAnI icchAvALA, 2. AgamanA zrotA, ane vagerenA jJAtA to kharA ja. nahitara, jANe nahi to 3. jJAnI, chatAM 4. pramAdInI 5. khoDavALI 6. dharmapravRtti, te IcchAyoga kahevAya che. pALe zuM?: For Private and Personal Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 46) (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno -- pra8 - dharma karavAnI dhagaza thai, guru pAse jaI icchAyogamAM dharmanI khumArI ke dharmano AgamanuM zravaNa kare; ne e zravaNamAMthI jJAna meLavyuM. saMtoSa khoTo che: ATaluM che, ane pAcho dharma to sAdhe ja che, chatAM ene je zAstrayoga ATalo UMcI koTino chatAM sIdho zAstrayoga nahi kahetAM icchAyoga kema kaho cho? kevaLajJAna ApanAra nathI, to tenAthI nIceno u0- kAraNa e che ke e tattvano vettA banyo chatAM icchAyoga sIdho mokSa kema ja ApI zake? ApaNe e pramAdI che ! pramAdI hovAthI teno gharmayoga icchAyogamAM kadAca AvyA hoIe, to paNa e kALa-Asana-mudrA vageremAM khoDakhAMpaNavALo che. nIcenI kakSAnA IcchAyogamAM AvyA; pUrvapuruSo zAstrayogamAM pramAda hoya nahi, tethI e khoDakhAMpaNa AcarI gayA e upara-uparanI kakSAnA icchAyogamAM lagADe nahi. paNa ahIM sAdhaka eTalo pramAdane nahi. e AvyA vinA nIcenI kakSAnA icchAyoganI paravaza che ke gharmayogamAM khoDakhAMpaNa lagADI de che. e dharma pravRtti para dharmipaNAnI keTalI khumArI karI hisAbe e IcchAyogI che. chatAM e sAcI dharmanI zakIe ? yA evo keTalo saMtoSa mAnI zakIe, ke abhilASAvALo che, tattvavettA che, e vAtano svIkAra "amuka prakAranI sAdhanA meM karI lIdhI; have basa, karavAmAM Ave che. zakaya badhuM pAmI gayo !" sAcesAca icchAyoganA gharanI ApaNI sAdhanA hoya, to paNa zAstrayoganA icchAyogamAM cAra khAsiyataH gharanI ApaNI sAdhanA hoya, to paNa zAstrayoganI ke (1) karavAnI icchA, (2) zAstrazravaNa, moTA gaNadhara bhagavaMtonA icchAyoganI AgaLa to te (3) kartavya-bodha ane (4) puruSArtha, - khAsa tuccha che, e barAbara lakSamAM joie. e lakSamAM hoya A cAra khAsiyata upara A dharmayogano to khoTI khumArI ke saMtoSa na thAya. adhikAra che, ema kahevAya. paNa pramAdamAM alabat AvI paNa dharmayoganI mAtra icchAne hovAthI yoga vikaladazAno hovAne lIdhe icchAyoganI zAstrakAra icchAyoga nathI kahetA, kiMtu tevI zuddha sthitimAM che. zAstrayogI to pramAda nahi sevavAno; icchApUrvaka karAtA dharmayogane icchAyoga kahe che. e AtmasattvathI pramAda tyajavAno. tethI teno dharmayoga hisAbe teno namaskAra ahIMyA dharmayogamAM rAkhyo che. icchAyoganI nIcenA paugalika AzaMsAvALoyoga ke vikala nahi thavAno, zAstrAnusArI thavAno. kaSAyavALAyoga e dharmayoga nathI. phalANo zuM dAnathI zAstrAnusArI' eTale zAstra jevA kALane, kSetrane, kIrti khATI jato'to ? huM vadhu dAnathI ene batAvI dravyane, ane bhAvane sAcavIne dharma karavAno kahyo che, ApuM,' ema karI dAna de, e abhimAna kaSAyayoga te mujaba barAbara sAcavIne karanAro hoya. thayo. kAyotsargayoga karavAno, eTale pachI to paheluM e vicAravAnuM che ke "jo dharmayogane kAyotsarganA doSo vinAno ane pratijJAnA barAbara sAdhIe chIe, to enA mATenI dhagaza keTalI che?' pAlanathI karavAno. jeTalA AgAro rAkhyA teTalAthI darzana karavA jaIe chIe, sAmAyika-pratikramaNa uparavaTa nahi thaIne karavAno. e rIte kare ane te karIe chIe, navakAravALI gaNIe chIe. tyAM dhagaza paNa barAbara jinamudrA sAcavIne, pramAdane tyAgIne rAkhIe chIe. paNa te dhagaza enI ke bIjAnI ?' kare, to to zAstrayogano kAussagna thAya. pAchuM mAre paramAtmAnAM darzana karavAM che," e dhagazake?, AnI upara sAmarthyayoga na Ave tyAM sudhI kevaLajJAna ke 'kriyA patAvavI e ghagaza che?' zuM patAvavAnuM? na male. zAstrayogathI AgaLa vadhI sAmarmayogane moMmA pANI ghAlavA mATe darzana patAvavAnA, ema ? sAdhavAthI ja e maLe. mana kayAM jaI rahyuM che? zuM kriyAnI patAvaTa para ? mAtra For Private and Personal Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir IcchAyoga) (47, vyavahAranA pAlana para ? zuM zrAvakapaNAno AcAra nahi. tyAM kahevAnuM ke,"patAvavA' para ? are mahAnubhAva! patAvavA jevI "kaMdamULamAM jIvahiMsA ghaNI, mATe e khavAya ja to saMsAranI veTha? ke uttama dharmakriyA? jenAthI nahi." bhAvI anaMtakALa sudharI jAya evI koI niyama laIne kArya zarU karyuM, pachI roja zuM taraNatAraNa dharmakriyA to kema vadhu vicAravAnuM? e ja ke "amAre have tRSNAnuM pApa karuM....evuM thavuM joIe. kADhavA mATe ochAmAM ja calAvavAnuM, ema ame nakkI - zuddha dharmaicchA kevI hoya?? karyuM che. AnAthI vadhu nahi ja vAparavAnuM." bAdhA karIne kAMI paNa choDayuM che zA mATe ? icchAyogamAM zuM lAvavuM che ? manamAM thAya ke mAre prabhunI pUjA karavI che. pUjAnI kriyA to pahelI ochAmAM calAvavA mATe, icchAo para ane karavAnI che. prabhu-pUjana vinA kAyA ane mana pavitra jarUriyAto para kApa mUkavA mATe, pApa ochAM karavA mATe. kayAMthI bane? tyAre e vinA divasa kema jAya? parama upakArI prabhunI pUjA vinA kRtajJatA kyAM?' prabhunAM darzana zA mATe karo cho ?' e praznanA pachI zAstra zA mATe sAMbhaLavuM che? kaho ke te uttaramAM kahevAnuM ke, vinA AtmA kema sudhare ? AtmA hitamArge AgaLa prabhunAM ja darzana karavA lAyaka che mATe.' kema vadhe ?' jUThuM na bolatAM sAcuM zuM kAma bolo cho ?' zuM samajayA ? "zAstronuM zravaNa AgaLa vadhavA eTalA mATe ke,mATe che, tyAM ne tyAM UbhA rahevA mATe nathI;'- eTaluM "mAnava-jIbhe jUThuM bolAya ja nahi, satya ja jo dhyAnamAM AvI jAya to icchAyoganI A kriyA bolAya. mATe jUThuM nathI bolatA." paNa AtmAne khUba ja AgaLa laI jAya. Ama tamane vrata-kriyA AdinA udeza aMge aMdara UtarIne dharma karavAnI ja zuddha IcchA hoya, zuddha dharma karavAnI ja vicArazo to potAnI pAmaratA, ajJAnatA jarUra dhagaza hoya, to ja IchAyoganI sAdhanAmAM AvI dekhAze. ajJAnatA evI che ke sTezananI ja khabara zakAya, nahitara nahi. jagatamAM saMmUrNima kriyA nathI. eTale pacIsa varSa pahelAnuM je sAmAyika, pUjA karanArA hoya che, viSakriyA karanArA hoya che, paNa e ke darzana, te ja Aje che ! kadAca eme ya hoya ke pUrve IcchAyogamAM nahi gaNAya; kemake e zuddha dharmanI sAcI je dhagazathI thatuM hatuM te dhagaza Aje nahi hoya. icchA nathI. gatAnugati kriyA kare enA karatAM mANasa pahelavahelAM siddhagiridAdAnA darzane AMkhamAM AMsu ema vicAre ke "navakAravALI vinA mAre cAle ja haze, paNa pachI nahi ! che ne durdazA? pharIthI darzane nahi," ema vicAravAmAM zuM vAMdho naDe ? gabharAzo bhAva ghaTyo ! icchAyoganA gharanI pahelI zarata e ke nahi ke "utkRSTI icchA to amArAmAM AvatI nathI." "dharmakArya svataH zuddha IcchAthI ane dhagazathI karIe AvI gabharAmaNa karavAnI jarUra nahi; kemake IcchA mATe satata dhyAna e ja joIe ke A jIvananI ane ullAsanI ghaNI kakSAo che, eTale emAMnI kiMmata dharma sAdhavA para che. mAnavanI zAbAzI dharma madhyama kakSA paNa icchAyogamAM AvI zake che. mAtra sAdhavAmAM che, karma sAdhavAmAM nahi. A dhagazathI dharma kriyA zA mATe karIe chIe, enuM cokkasa nidAna thato jAya tema tema aMtaramAM dharmanI dhagaza vadhatI karavAnI jarUra che. Ave. vaLI koI pUche kema kaMdamULa khAtA nathI ?' to zuM gharmanI icchA zI rIte thAya ? to ke ema eno javAba eTalo ja ke bAdhA che ?? nA, ema vicArIne thAya ke 'kALa jIvanuM badhuM kheMcI jAya che, For Private and Personal Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 48) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno temAMthI bacAvavAnuM dharmakAryathI banaze." divasa para vicAro, A mAnavanA avatAramAM bhAre divasa Uge che, e pasAra to thAya ja che, paNa samajazakti-vicArazakti malI che, to ethI sArAmAM pApamAM ! gaI kAlano koI mahAna mahAtmA hoya ne sArI tattvavicAraNA karI zakAya, AtmaciMtvana, maitrI bIjo badamAza hoya, paNa bannene navuM prabhAta maLe Adi cAra bhAvanA, ke anityatAdi bAra bhAvanA eTale ahorAtranI kSaNonI navI korI karansI noTo bhAvI zakAya. AjJAvicayAdi zubha dharmadhyAna dhyAI maLe che. have teno jevo upayoga karavo hoya tevo karI zakAya. manathI kramasara tIrtho-maMdiro pheravI zako. zake che. athavA "bharosara'nA mahApuruSonAM jIvana vicArI jIvanI zAbAzI e ke taNAI jatAmAMthI bacAvI zako. paNa enA badale atattvanI bhAMjagaDamAM, tuccha levuM. savAre UThayA tyAre covIsa kalAkanI je bheTa jaDa padArthonI ciMtvanAmAM, ane khoTI harSa-zoka-bhaya maLI, temAM akhaMDa trIsa sAmAyika karavAnI bheTa che. tathA mohanI lAgaNIomAM jIvana kevuM taNAI rahyuM che? covIsa kalAkamAM to pUjA, darzana, vrata, paccakhANa, emAM samajazakita ane vicArazakita baMneya kevI tapa-japa vagere aneka jAtanA dharma karavAnI taka che ! veDaphAI rahI che? jIvane kALajI hoya to zuM AmAMthI paNa sAMsArika samayamAMthI evuM keTaluM bacAvavAnI paDI kAMi ja bacAvI zakAya evuM nathI? kALajI cIvaTa hoya che? makAna, tijorI, badhuM salAmata hoya, paNa mAtra to ADe mArgethI ghaNI ya zakita veDaphAtI bacAvI zakAya be paisAnI sAvaraNI ya na khovAya, tenI paNa keTalI ema che. kharAba vicAra, kharAba ciMtvana, kharAba badhI sAvacetI, salAmatI rakhAya che? tyAM to eTaluM bhAvanA AvatA pahelAM jhaTa sArI vastunA ya taNAI javuM na joIe ! ane ahIMyA badhuM taNAI vicAra-ciMtana-bhAvanA manamAM goThavI zakAya ema jAya, jatAM bacAvavAnI vAta nahi!kema Ama ?' che. eTale tarata zakti taNAtI bace. "manuSya jIvana taNAI jatI zakti, sAmagrI, ane (3) taNAI jatA paisA: samayamAMthI bacAvI lai ene dharmamArge joDavA mATe che, ne ema karI potAnA AtmAne durgatimAMthI bIjuM, juo ke A ja mAnavakALe tamArA bicAvI levA mATe che, eTalA ja mATe mAre dharma jIvanamAM dhananI kamANImAMthI keTaluM ya badhuM pApamAM karavAnI IcchA che. te vAta nakkI nathI karI, jo taNAI jAya che ! keTaluM kharacAmAM, keTaluM phezanamAM. besIne barAbara vicAra karo ke "kALa tamArA ane keTaluM ezaArAmAM mATe khecAI jAya che ? A jIvanamAMnuM keTakeTaluM tANI jAya che, to enI jarA bajAramAM javuM che, jhaTa manane thaze ke, "cAlo, bhayAnakatA gajabanI lAge. zuM zaM taNAI-veDaphAi rahyuM rIkSAmAM besI jaIe.' zI jarUra hatI bhAI ? cAlI nAkha, pAMca-sAta miniTano rasto che. e rIte vadhelA paisA koI derAsaramAM, pUjAmAM ke sAta kSetranI peTImAM (1) taNAI jato moMghero mAnava samaya: nAkhaje, to e taNAtuM baccuM gaNAze. A sivAya to mAnavajIvanano ekeka divasa je maLe che, temAM ghaNuM ghaNuM taNAI rahyuM che. jarA peTa ke mAthuM dukhyuM, tyAM keTaluM ya sAruM zakya hoya che; paraMtu enA badale ekeka ekAda divasa dhIraja dharI upavAsa kheMcI kADhe to maTI divasano kALa jIvanamAM ghaNAM ghaNAM UlaTA raste jAya ema hoya; paNa nahi, e jhaTa DAkaTaranA ghera taNAI-veDaphAI jAya che. aphasosa ke hajAro doDavAno. be rUpiyA davAnA, traNa rUpiyA divasonI to keTalI ya gajabanI khoTa ! kaho ke kiMmatI IjekazananA, be rUpiyA mosaMbInA, ema dhanane lAkho mAnava kSaNo khoTamAM taNAI jAya che. taNAi javA devAmAM saMkoca nahi ! mAtra hisAba (2) mAnasika zaktiH gaNavAno jayAM AtmAno bacAva che tyAM ! eTale bIjI veDaphAI jatI vastu mAnasika zakti che. kayAM? prabhu-pUjAnI sarva vastu kharIdI vAparavAmAM, che? For Private and Personal Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kALamAM zuM zuM taNAI rahyuM che?). (49 koI TIpamAM lakhAvavAmAM, dAnamAM, jJAnamAM, dAnamAM, tathA deva-guru-saMgha-sAgharvikanI prabhubhakitamAM, gurabhakitamAM, sAdharmikabhakitamAM, pajA-bhakita- vaiyAvaccamAM, ane tapasyAmAM jeTalo anukaMpA karavAmAM, jayAM A badhe kharaceluM e baceluM thAya, teTalA pramANamAM upayopArjana nIpaje che. e bane che. tyAM kharacatAM hisAba gaNavAno ? vadhu na hisAbe e dehasAmagrI puNyasAmagrI banI gaNAya. kharacAI jAya e dhyAna rAkhavAnuM ? tyAre saMsAramAM ema ja indriyono sadupayoga thAya, ene azubhamAMthI tamArI hisAba vinA taNAI javAnI vAha udAratA ! pAchI haTAvAya, prazastasthAnamAM niyojAya, to e ja saMsAranA binajarUrI kharacAmAM AkhuM ne AkhuM taNAI indriyo puNyasAmagrI bane. dA.ta. cakSuno upayoga jAya tyAM kAMI vicAra nahi? para rUpa jovAmAM, ke hiMsAmaya AraMbha-samAraMbha jovA (4) taNAI jatI zarIra zaktiH ityAdimAM thAya e cakSu pApa-sAmagrI; paNa haju vicAro ke keTaluM unmArge taNAi rahyuM che. zAstravAMcana, jIvadayA, iriyAsamiti nirIkSaNa, zarIranI zaktio ghaNI ghaNI sArI pravRttimAM joDI devAdhidarzana, vageremAM cakSuno upayoga thAya to e cakSu zakAya ema che; paNa enA badale phogaTa pramAdamAM, puNya sAmagrI. ema prabhuguNagAna, dharmopadeza viSayakaSAyanA poSaNamAM, nidrA kuthalImAM, khoTA yA vageremAM vaparAtI jIbha e puNya sAmagrI. tyAre mojazokhanA AraMbha samAraMbhamAM, sAMsArika tattvaciMtana, paropakAra vicAraNA, dharmadhyAna, doDadhAmamAM zarIra-zakitao taNAI rahI che. enA vageremAM vaparAtuM mana e puNya sAmagrI. tema badale devaguru ane dharmanI sevAmAM zuM keTalIya jinapratimAdi sAta kSetramAM ane anukaMpAmAM kharcAtI zakitao kharcI zakAya ema nathI ? tyAM zuM sArA lakSmI e puNya sAmagrI. mArge, paramArthanA kAryamAM, sukatamAM te zakitao puNyasaMyoga: vAparI zakAya ema nathI ? bajAramAM zAka levA gayo, to saMyogamAM paNa evuM ja che. sArI patnIno lAva, tyAre bajAramAM daherAsaranA darzana paNa karato saMyoga jo dharmakArya karavAmAM upayogI thayo to te jAuM, evuM na karI zakAya ? zuM chApAnA vAMcanane puNyasaMyoga. kupatnIno saMyoga jo dhIratA, kSamA ane badale dharmapustaka na vAMcI zakAya ? kasaratanI vairAgyadAyI banyo to teya puNya saMyoga. kaparA sAthosAtha pratikramaNa ke khamAsamaNA na banI zake? dezakALanA saMyoga jo tyAgamAM joDanAra banyA, (5) taNAtA sAmagrI ane saMyoga: mojazokha ghaTADanAra banyA, ane gharmamAM vadhu udyamI potAnI cIja-sAmagrI ane saMyogo saMsAranA karanArA banyA, to e paNa puNya saMyoga. kathalAmAM keTalA badhA taNAi jAya che ! jo ene | viveka: dharmakhAtAmAM ke paropakAramAM vALI bacAvuM, evI basa, A bheda samajIne pAparUpI banatI dhagaza hoya to keTalo bacAva karI zakAya ema che ? sAmagrI ke saMyogane ApaNe payarU5 banAvI zakIe. mAtra lakSa joIe, AvaData ane udyoga udyama mAtra ApaNAM dhoraNa pheravavAnI jarUra che. e thAya to joie. AvaData hoya to viveka karI karI to lAge ke ApaNe taNAI jatuM keTaluMya bacAvI zakIe bacAvavAnAM mArga zodhI kaDhAya, te anusAra udyama chIe ! A mATe koipaNa sAmagrI ke saMyoga thAya. evA udyamathI dekhAze ke ApaNe mAnelI pApa-sAmagrI ane pApa-saMyoga e kharekhara have to aMge thatI halakI vicAraNA ane adhama dharmasAmagrI ane dharmasaMyoga banI gayA che ! dhoraNamAM kaI kaI bhayaMkaratA che, ane ethI puNyasAmagrIH UlaTuM uttama valaNa ane umadA dhoraNamAM kaI dA.ta. e ja mAnavadehano upayoga dayAmAM kaI vizeSatAo che. eno Aloka-paralokanA For Private and Personal Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ---- pa 5) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno aneka draSTibiMduthI vicAra karavo joie. ane dharmasaMyogomAM palaTAvI zakAze. khedanI vAta che ke evI ghaNI sAmagrI ane ghaNA mukhya vAta A che ke icchAyogano gharmayoga saMyoga ArAdho to A AvaData AvI jAya. kemake emAM to pApa sAmagrIrUpa ane pApa saMyogarUpa zuddha dharmanI ja IcchA rAkhavAnI che, eTale e banI rahyA che! dharma-icchA-prabaLa thai. pachI pApasAmagrI ane pApasaMyogone dharmasAmagrI-dharmasaMyogomAM palaTAvI have pApa sAmagrInA dAkhalA juo. devAnuM saraLa che. gharmanI ja zuddha IcchA che eTale emAM pApa sAmagrI : bhAva ne bhAvanA pheravavAthI e palaTAvAnuM banI zake. dA.ta. pahelA naMbaranI sAmagrI mAnavahadeva, e kevI UMcI sAmagrI! paNa Aje e zakAya jIvonAM devapAlanI kathA saMhAramaya AraMbha-samAraMbhamAM kAraNabhUta banI A zuddha dharma icchA kevI hoya temaja zuddha dharmanI thokabaMdha pApakamAI karAvI rahI che ne? eTale deha e icchApUrvaka dharma karAya e kevo hoya, e ApaNane pApasAmagrI thai. e ja pramANe indriyo ane mana e arihaMtapadanA ArAdhaka devapAlanA jIvanamAM paNa viSayonA saMga ane kaSAyonA sevanamAM AbehUba jovA maLe che. devapAla eka kSatriya jAtino kAraNabhUta banI satata karmabaMdha karAvI rahyA che, tethI rajaputa, paNa karmasaMyoge eka zrAvaka zeThane tyAM Dhora e pApasAmagrI thayA. evuM ja lakSmI paNa ghora carAvavA lai javAnI nokarI karato hato. ekavAra pApa sAmagrI banI rahI che, e Aje pratyakSa dekhAya comAsAnA divasamAM e jaMgalamAM DhorA laine carAvavA gayelo. eNe tyAM joyuM ke parvata paranI eka pApasaMyoganA dAkhalA Aje paNa juo. bhekhaDa tUTIne paDelI nIce, ne bhekhaDa jayAMthI tUTelI koIne patnI sArI premALa maLI che, to e paNa ene tyAM DuMgarAnA polA pApasaMyogarUpa nIvaDe che, jo e eTalA mohamAM hatI. joine e rAjIno reDa thaI gayo ke "aho ! cakacara rAkhe che ke enA sivAya bIjI deva-guru-dharmanI mane bhagavAna maLyo !pAsenI nadImAM nahAI laganI ja na lAgavA de ! ane enI khAtara aneka dhoine bhInI mATI laI Avyo. ane DuMgaranI nIce pApo-vepAro, abhakSya-sevana, bIjAo sAthe kaleza enAthI nAnuM devaLa banAvyuM; pachI DuMgara para caDI TaMTA vagere karAvI pApanA thoka upArjAve ! AvI sAcavIne bhagavAnane nIce laI AvI e mATInA rUpALI premALa paNa patnIno saMyoga pApa saMyoga ja devaLamAM padharAvyA. padharAvIne jaMgalamAMthI phUlo thayo. ethI UlaTuM jo e karkazA patnI hoya, kuMbhArajA lAvI prabhune caDAvyA. prabhunI AgaLa have harakhanAM hoya, to paNa enA saMyoge pati kaleza, kaSAya ane AMsu sAthe stuti kare che, - zoka vagere dvArA keTalAMya pApa UpArjaze, mATe e devapAlanI bhavyastuti :saMyoga pAparUpa. bIjI rIte juo ke gAmamAM ke "aho ! prabhu! tuM mane maLyo? mArA bhAgyanI TakAmAM. dhaMdhAmAM ke mitramaMDaLamAM, amuka prakAranA avadhi nathI. kayAM haM hIna bhAgI ? eka rAtI pAI saMyoga upasthita thAya, enA upara paNa jIvo aDhaLaka mArI pAse nahi evo kayAM daridra huM ? ane tuM rAgadveSa karI pApa bAMdhaze, to e pApasaMyoga thayA. tribhavanano rAjA ! mane tuM zuM maLe? mArAM to mahAna bhAgya khulI gayAM ! A mahAmoMgherI mArI lo to e AvaData Avaze; ke jethI e mAnava-jiMdagI prabhu ! tArA vinA bekAra jatI hatI, pApasAmagrI ane pApasaMyogone dharmasAmagrI have tuM maLI gayo, ethI tArI bhaktimAM mArI jiMdagI For Private and Personal Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir devapAlanI stuti ) (51 nyAla thai jaze ! prabhu! prabhu! havethI mAre roja tArA na lIdhI. keTalo kamanasIba huM A moMgherI jiMdagImAM darzana vagara moMmAM pANInuM TIpuM paNa nahi nAkhavAno traNa jagatano nAtha tuM mane maLyA chatAM tArA niyama.' prabhu maLyAnA harakhamAM nAcato jAya ne darzana-pUjana vinA mAtraeka divasa nahi, paNa mArA gAto jAya. huM mane bhagavAna maLyA ? bhagavAna sAta sAta divasa barabAda gayA! prabhu ! ATalI moTI maLyA ?' pAcho vaLI nIce bese, prabhunA guNa gAya, mane sajA ? nAtha joIe to mane sAta nahi, nAtha! tuM mAro tAraNahAra, tuM mAro uddhAra karanAro, satyAvIsa divasa bhUkhyo rAkhaje, paNa AvI darzana tuM jagatadayALu, tuM maLyo e mane paramanidhAna nahi pAmavAnI sajA mane nA karIza tuM. te maLyuM ! mAre have zI daridratA ? tuM maLyo eTale mane dInadayALa! he anAthonA nAtha! dayA rAkhaje A rAMka badhuM ja maLI gayuM." vaLI pAcho UThI UThIne prabhune sevaka para!' khamAsamaNAM deto jAya ! jaMgalamAM cha kalAka rahyo tyAM AMkhamAM codhAra AMsue roto jAya, ne prArthanA sadhI prabhanAM guNagAna karato rahyo. zuM levA A karato jAya che. khabI juo. 7 divasa bhUkhyo rahevuM. bhaktidharma karI rahyo che ? kazuM levA nahi e AgaLa paDayAnuM ene koI du:kha nathI; duHkha che prabhudarzana na dekhAze. mAtra dharma karavAnI IcchAthI A dharma karI maLyAne kema vAra ? rahyo che. e eno icchAyoganA gharano dharmayoga che. icchAyogano bhaktidharma kare che eTale ene mana pachI to Dhora laI ghera gayo, paNa manamAM prabhu ja dharma ja mukhya che. prabhu che. have roja savAre tyAM Ave che, ne prabhunA have tyAM devI AvIne devapAla ne kahe, - darzana karI nhAI dhoI phUlathI prabhune pUjI prabhunA he devapAla ! huM A tArA bhagavAna stuti-bhakti-guNagAna karato rahe che. RSabhadevanI adhiSThAyikA devI cakrezvarI chuM. zuM tArI darzanamAM aMtarAye upavAsadhArA - bhakti !! tArI zuddha bhaktithI huM khUba prasanna thaI ekavAranA prasaMge varasAdanI moTI helI varasI. ahIM AvI chuM. bhaktinA badalAmAM tuM kAMI paNa mAgI pANInA pUra khUba caDI gayA che, uparathI mUzaLadhAra le, huM chuM tAruM priya karuM?' varase che. devapAla jaMgalamAM jaI zakayo nahi, zI devapAla kahe, "tuM mane bhakti Apa.' rIte jAya ? cArekora jaLabaMbAkAra che, te paNa devI kahe, "are bhalA AdamI ! bhakti to tArI mAthAbhara pANI ! emAM zuM calAya ? savAranI sAMja paDI, sAMjanI savAra paDI, varasAda mUzaLadhAra cAlu devapAla kahe, "kayAM che mArI pAse bhakti? mArI che. ghare bhUkhyo tarasyo beTho che. enA manamAM leza pAse hota to A sAta divasa prabhubhakti vinA mArA paNa kheda nathI ke "meM Avo niyama kayAM karyo ? ne kazI vAMjhiyA kema jAta? mATe mane kAyamI bhakti daI de.' chUTa na rAkhI?" nA, e to darzananI jhaMkhanAmAM che. devI kahe, "are mahAnubhAva ! varasAdanA kAraNe zeTha kahe "jamI le," to kahe che; "nA, jaMgalamAM mArA tuM bhale kAyAthI ahIM AvI na zakyo, paraMtu sAteya bhagavAnanA darzana-bhakti karyA vinA mAre jamavAnuM divasa tArA dilamAM to bhakti ja bhakti hatI. mATe nathI." sAta divasa lagAtAra varasAda ! te TheTha AThame have bhaktinA badalAmAM duniyAnuM kazuM rAjayapATa, divase UghADa nIkaLatAM pahoMcyo jaMgalamAM, ane khajAnA, je joie te mAgI le. jo huM devatA chuM, prabhunA darzana karatAM roI paDe che! roto roto kahe che, devanuM darzana niSphaLa jAya nahi. mAre AvA tArA jevA "arerere prabhu ! tArA darzana vinA mArA 7-7 prabhubhaktanI kazI sevA karavI ja joIe; mAga divasa vAMjhiyA gayA. mApha karaje prabhu ! meM tArI khabara bhaktinA badalAmAM tuM mAge te ApuM.' For Private and Personal Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa2). (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno tyAM devapAla kahe, - devI ! mane tuM mUrakha zuM dharmayoga kharekharo IcchAyogano dharma kahevAya. banAve ? bhaktinA badalAmAM duniyAnuM kazuM mAguM, dharmanA badalAmAM dunyavI kazuM joituM hoya to zuddha eTale mArI mahakiMmatI prabhubhaktine vecI mAruM ? gharma-icchA gaI, ne bIjuM lapharuM peThuM ! pachI tyAM tane kayAM khabara che, prabhu-bhaktino mAre mana airAvaNa dunyavI vastunI icchA mukhya thaze. hAthI jevI che, ne enI sAme tuM je dunyavI moTuM rAjya jIvanamAM dharmanI icchA mukhya thAya eTale to paNa Ape e to gadheDA tulya che. have bhaktinA eka mahAna lAbha e che ke, pratikULa saMyogomAM paNa badalAmAM tArA kahevA pramANa mAgu ane tuM Apa, haiyAnA bhAva nahi bagADAya. dA.ta. patnI ke putra eno artha evo thayo ke airAvaNa hAthI vecIne ugra svabhAvanA che, to tyAM vicAraze ke "cAlo, gadheDo kharIduM ! evo huM mUrakha nathI. bhaktinA ApaNane (1) kSamAdharma kamAvA maLe che, (2) azubha badalAmAM UMcI bhakti ApI zakatI hoya to Apa, karmano kSaya thaI rahyo che, (3) saMsAra para vairAgya vadhe bAkI bIjuM kazuM ja bhaktinI haroLamAM UbhuM rahI zake che; kemake saMsAramAM AvA eka ke bIjA prakAranA vAMdhA nahi ke je bhaktinA badalAmAM mAgI zakAya.' bhAre UbhA che. "evo saMsAra asAra che,' - Ama koNa bolAve che A? ene dharmanI icchA koI vicArI manane khAmoza, sahiSNutA rakhAze. zuddha dunyavI vastunI AzaMsA-abhilASAthI nathI, paraMtu dharmanI icchA mukhya che to saheje binajarUrI pApo prabhuktirUpa dharma je karI rahyo che enA phaLamAM paNa ane pApasthAnaka ochA karatA ja javAze; eTale ene bhaktirU5 dharma ja joIe che mATe bhaktidharmanI zubhabhAva TakAvI zake. tethI IcchAyogamAM sAro naMbara IcchA che. IcchAyogano dharma sAdhavo che? to dharmanA lAge. badalAmAM dharma ja mAgo. devapAla emAM makkama che e AtmAnA udayanI icchAthI dharma thAya e zAno devInA varadAnathI lalacAya ? "bIjA kazAnI icchAyoga: icchA ja nathI." eTale devIne, ghasIne nA pADI IcchAyoga zuM mAge che? "AtmAnA udaya mATe dIdhI. dharma sAdhavAnI icchA,- "dharma vinA mAre cAle ja have zuM kahe cakrezvarI ? hAtha joDayA, bolI nahi. kemake jIvananuM kartavya dharma ja che, dharmathI ja zAbAza zAbAza devapAla ! mAruM ApyuM to tuM nahi AtmAno udaya che,' paNa ema nahi ke dharma na le, paNa tArI A utkRSTa bhakti hovAthI e tane A karIe to lokamAM ApaNuM kharAba dekhAya, paisA TakA na janmamAM ja phaLaze, ne te tatkAla phaLavAnI che ! A maLe," kemake e vRttimAM to, khAnagImAM pApa karatAM bhaktinuM puNya tane sAtame divase A nagarIno rAjA kharAba nahi dekhAtuM hoya, to dharma mUkIne pApa banAvaze !' AcarAze ! chatAM A sAMbhaLIne devapAlane AnaMda na thayo, koI pUche "brahmacarya ke sadAcAra kema pALo cho?' badhe dilamAM khaTako thayo ke "ararara jo huM rAjA to kahIe "mAruM je A jIvana che, te zIla pALavA thaiza to rAjayakhaTapaTa saMbhALavAmAM A mArA prabhunI mATe che; jethI enAthI anAdinA kasaMskAro divasabhara bhakti zI rIte karI zakIza? rAjA thaiza bhalAi-bhaMsAi jAya. ne mArA AtmAno udaya to mArI bhaktinuM zuM thaze?' thAya," paraMtu "mAruM vrata bhAMge to huM kalaMkita thAuM! zuM che A? mAtra bhaktidharmanI ja zuddha icchA. lokamAM mArI halakAI thAya." tevI ja mAtra vAta enA rojanA prabhu darzanano dharmayoga AvI zuddha nahi. "mAnava thaine zIla gumAvIe to khalAsa, dharmanI ja IcchApUrvakano hato, mATe e bhava bagADayo ! bhava gumAvyo ! taka gumAvI,"A For Private and Personal Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gopavavAnI 9 vastu che (53 kartavya samaje eTale potAnA jIvanamAM zIlane kartavyapAlananI icchAthI dharma e barAbara pakaDI rAkhe, emAM pIchehaTha nahi. A samaja icchAyoga: sAthe icchAyogano dharma sAdhavA mAMDe, eTale dharmamAMthI pApa dhovAnuM ahIM ja sulabha cheH prAyaH ene koI calAyamAna na karI zake. icchAyoganuM kartavya bajAbe zI tAkAta Ape ? bAdhAmAMthI patana kema?: sukomaLa kAyAthI paNa kSAtravaTa dekhADavAnuM baLa Ape! mANasa patana pAme che, to kevI rIte ? e kaMgAla dekhAtAmAM zUravIratA lAve ! "savaMtsarI vicAraze ke "pratijJA che, mATe pApa nahi karavAnuM, pratikramaNa karavuM te kartavya che, varSabharanAM pApa dhovAM paNa ema nahi ke "pApa karAya ja nahi, pApanA bhava che," e buddhithI pratikramaNamAM Avyo hoya, to bIjA, mAnavano nahi." pachI avasara Avye pratijJA sAmAnya garamInI to zuM tAkAta che, paNa koI vizeSa to na bhAMge, paNa navo Izya kADhaze ! dhAro ke bAdhA che garamI varase to paNa vadhAvavA taiyAra ! "pApa dhovAnuM ke "jaThuM na bolavuM." paNa jUThano prasaMga Avya, mAre kartavya che mATe pratikramaNa karavuM ja joIe; ne chokarAne bolAvIne kahe ke "jo A mAre to jUTha na Ama pApa dhovAnuM A ja jIvanamAM sulabha ane sAdhya bolavAno niyama che. paNa tuM samaya vartI le.' kevuM che. mATe e kartavya to avazya sAdhavuM ja joIe.' patana ! ahIM jo e samajayo hoya ke "jaina mAnavanA ema manane raheze. eTale ahIM dharmanI icchA thaI te jIvanamAM jaTha na ja bolAya.'to pote to na bole, kartavyapAlana mATe thaI. e zaddha dharmaicchA che. tethI paNa bIjA pAse ya na bolAve. enA badale "mAre e kartavyapAlana e IcchAyogano dharma thayo. bAdhA che mATe mAre jUThuM na bolAya" eTaluM ja mAnI mahAsatI sarasuMdarIne paradezamAM patie tyajI bese. eTale eTalA sivAya jUTha-pApanA badhA dIdhelI te karmasaMjoge aneka ApadAo vaTAvatAM daravAjA khullA ! samajI rAkhaze ke "bIjAne evI vaTAvatAM eka vidyAdharanA vimAnamAM jhIlAI javAthI bAdhA nathI to e jUThuM bolI zake. mAre paNa jUThuM kahe che, bolavAnI ja bAdhA che, bolAvavAnI bAdhA nathI.' "mane paDavA do nIce; zuM kAma mane maratI AvA AvA locA vALa, tyAre kema patana na pAme ? aTakAvo cho ? mArA mAthe zIla sAcavavAmAM bahu paNa "dharma ja kartavya che, pApa karAya ja nahi,' bhIti che. jIvatI rahIne zIlano aMta AvI jAya dA.ta. zIla e ja kartavya mAne to bace. zIla pALe te enA karatAM zIla rahIne jIvanano aMta AvI jAya ema samajIne ke "zvAsozvAsa e kAyAno prANa che, che, to sAruM, jethI zIla to akhaMDa rahe." tema zIla e AtmAno prANa che." AtmA avinAzI - vidyAdhara kahe che, "bena ! mArAthI tuM bI mA. huM che, to eno guNa zIla bacAvelo avinAzI thaI tAro bhAI chuM. tArI mudrA jotAM tuM UMcA khAnadAnano jAya. bAkI pudgalano loco zarIra to nAzavaMta che, jIva lAge che; to zA sAruM ApaghAta jevuM aghama kAma eTale enA prANa paNa nAzavaMta che. karavA taiyAra thAya? tAruM zIla akhaMDa raheze, vizvAsa te nAstikane paNa kabUla karyuM chUTako che. zarIra rAkha." ane AtmAno mUkAbalo karIe eTale vAta sAcI che AyuSya nakAmuM naSTa na karAya. zarIranI kiMmata ja nahi lAge. eTale jo AyuSyanI rakSA karavI joie, gopavI rAkhavuM AtmAnA ziyaLanuM - zIlanuM zikSaNa thatuM hoya, to joie. anubhavIo kahe che : bhale kAyA vahelI paDI jAya ! paNa kAyAnA rakSaNamAM sajjane nava vastu gopavavI zIlanuM bhakSaNa thatuM hoya to te nahi thavA devAnuM. (1) paheluM to AyuSya gopavavuM, sAcavavuM, For Private and Personal Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 54) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno khoTI rIte naSTa na thavA devAya. eTalA mATe to khoTA bahAra gAtAM nahi pharavuM; nahitara Apa-baDAInI sAhasa karavAnI manAI che. ApaghAta karanAra ajJAna sajjana loko hAMsI kare; temaja bahAra kahetAM sAmo vahuo "sAsunA trAsa sahavA karatAM marI gayA sArA" bIjAnA adhika guNa-sukatanI prazaMsA karavA jAya tyAM ema mAne che ! paNa ene vicAra nathI ke pachI potAne IrSyAthI karamAvAnuM thAya. mAchalI thaI ke mlecchanA ghare bakaro thaI to kaI dazA (8) koInA taraphathI ApaNuM apamAna thayeluM thaze ? jIvatAM chAla ujharaDAze ! kaDakaDatA telamAM gopavI rAkhavuM, bIjAne kahevuM nahi; nahitara taLAvuM paDaze ! mATe ApaghAtano vicAra khoTo che.' bahAramAM ApaNI namAlA tarIkenI prasiddhi thAya; vAstavamAM hAthamAM mAnava AyuSya-jIvana e avala athavA apamAna pAchaLa samajaphera hoya, ne nIkaLe sukRtopArjana ane pApatyAga tathA pApanAzanuM juduM, tethI pachI bhoMThA paDavuM paDe. ananya sAdhana che. sAdhana gumAvyuM A mahAdurlabha (9) navamuM gopavavAnuM zIla vagere guNo. A lAbha gayA ! guNonI pUrepUrI rakSA karavI. e mATe satsaMga, sAruM (2) bIjuM dhana gopavI rAkhavuM, paNa jema tema zravaNa, sAruM vAMcana, vagere rAkhavuM joie; temaja uDAu binajarUrI kharacAmAM veDaphI na nAkhavuM. khUba pralobhanathI lobhAI na javuM, ne ApattimAM dhIratA na sAdAI, karakasara ane tyAga keLavIne dhana saMrakSavuM; gumAvavI, jethI guNono bhaMga karavAnuM mana na thAya. jethI (f) vadhu kamAvAnA pApa na karavA paDe, ne (ii) lobhAi javAmAM to eka guNanA bhego bIjo guNa paNa sukRtane jagA rahe. javA lAge che. (3) trIjuM gopavavAnuM gharanuM chidra; arthAta Itara zAstromAM Ave che. vizvAmitra RSi kuTuMbanA doSa yA rahasya (gupta vAto bahAra nahi varSothI tapa karatA hatA, brahmacarya pALatA hatA, paraMtu kahevA. e bahAra kahetAM gharanI AbarU jAya; ane e Idrane bhaya lAgyo ke, "A mAruM siMhAsana laI leze." doSa-rahasyavALo kadAca jhera khAya! tethI emane calAvavA menakA apsarAne mokalI. eNe (4) viSe kriyA ane mohanI ramata gupta AvI hAvabhAva vage rAkhavI. sAmAnya prema-ceSTA paNa trIjo dekhato hoya AvyuM. RSi calAyamAna thaI gayA ! brahmacarya guNa tyAM na karAya. are ! mohano sAmAnya bola paNa mUkyo, eTale tapa mUkAI gayo! trIjAnA sAMbhaLatAM na bolAya. trIjAnA sAMbhaLatAM jo rUpALI strInuM eka AMkhanuM maTakuM ke eka patnIne pati "vahAlI" kahIne bolAve, to bhUMDo aMgano cALo joyelo varSonA tapa-brahmacaryane lAge. tyAM to gaMbhIra ane ziSTa bola joIe. sApha karI nAkhavA samartha che. (5) auSadha paNa gopavIne arthAt ekAMtamAM brahmA emaja caturmukha thayA. siMhanI guphA AgaLa levuM joie; jethI kyAreka kadAca koInI najara na 4-4 mahinA sudhI upavAsa karIne kAussagnamAM UbhA rahevAnI tAkAtavALA munine kozA vezyAnA | (s) chaThaThuM gopavavAnuM dAna. jamaNA hAthe rUpa-darzananuM pralobhana maLyuM to calita thaI gayA ! dIdheluM potAno ja DAbo hAtha na jANe. bIjo jANe to mATe zIla vagere guNo khUba gopavavA jevA, arthAt mAna Ape, prazaMsA kare, to phulAI javAya, bhAre prayatnathI enuM rakSaNa karavA jevuM; nahitara abhimAna kaSAya thAya, ane manane evuM thavA saMbhava jAtIya saMbaMdhonA anAdinA saMskAra evA che ke ke "dAna lekhe lAgyuM ! arthAt dAnanA mahAna vijAtIya pAtro sAthe varSo nahi, mahinA nahi, 2-4 pAralaukika lAbha karatAM mAnanI kiMmata vadhu lAgI! divasanA paNa saMbaMdhamAM AvatAM, e vikAranA (7) mAna maLe e manamAM gopavI rAkhavuM, avanavA tophAna jagAvyA vinA na rahe. mATe ja lAge. For Private and Personal Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org brahmacarya : dharmakriyAnI saphaLatA ) zIla-brahmacaryanI maryAdA ane nava vADa sAcavIne enI khUba rakSA karavAnI che. jo sAdhue paNa maryAdA mUkI, jo e brahmacaryanI vADa cUkayA, to moha jANe kahe che 'Ava tane mAMkaDAnI jema nacAvIe ! tAre jo vikAra sulabha karavA che, zIla gopavavAnI paDI nathI, to sAme bhakatANInA rUpamAM phasAvI tane UMco-nIco karI mUkIe.' AmAM jIvane e jovAnI phurasada ke paravA nathI rahetI ke mohanA AvezamAM vikArI banavAthI AtmAmAM sAruM zuM vadhe che ? nirmaLa jJAna vadhe ? dharmazraddhA vadhe ? cAritra vadhe ? nA, kazuM ja nahi, ulTu manathI paNa strI tarapha ne bhoga tarapha AkarSAi javAmAM e vakhate jJAna-darzana-cAritrano upayoga cUke ! vaLI AtmA sattva gumAve, rAga thAya, e thavAthI vIryanAza thAya, mAnasika vihvaLatA vadhe. basa, A anarthothI bacavAnA hetue zIladharmanI pUrI rakSA karAya, e zuddha icchAyogano dharma bane. AtmAnI badIo kADhavAnI icchAthI dharma karAya e icchAyoga : dharmanI zuddha icchAmAM dhaNuM samAya che. AtmAnI badIo kADhavAnI icchAthI dharma-sAdhanA karAya emAM paNa zuddha dharma-icchA ja che. AtmaguNa-vikAsanI icchAthI dharma karAya e icchAyoga H kevaLajJAna kSapakazreNithI maLe che, ne e kSapakazreNi apUrvakaraNathI nIpaje che. apUrvakaraNa sAttvika karI zake,kAyara nahi. tethI apUrvakaraNa mATe prabaLa sattva joie. to dharmayogo sAdhatAM sAdhatAM sattva vikasAvyu javAnuM moTuM kartavya thai paDe che. basa, A sattva keLavavAnI icchAthI dharmayogo sAdhavAmAM Ave emAM paNa sattva-icchA e paNa zuddha dharmaicchA che. pra- sattva zenuM keLavavAnu ? iMdriyanigraha-manonigraha-kaSAyanigraha u Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (55 pramAdanigraha vagerenuM sattva keLavavA jevuM che. dharmanI icchA thAya te iMdriyanigraha vagerenuM sattva keLavavA mATe thAya, te icchAthI dharma thAya te icchAyogano dharma. eTale dharma karatAM mAre sattva keLavavuM che, A jo lakSa rahe to brahmacarya paNa pALavuM saraLa banI jAya. kemake emAM sattva vadhe e kharo ane ati mahAna lAbha che. bAkI mANasa vicAre to dekhAya ke satva gumAvI mana para nigraha na rAkhI manane vikRta banAvavAmAM koi lAbha ? zuM koi samyagdarzanano, jJAnano, cAritrano ke tapano paryAya vadhe kharo? nA, (1) ulTuM e paryAya hrAsa pAme, to pachI zA sAruM vikArI thavuM ? (2) vikAsa thavAmAM AtmAnI UMcAmAM UMcI koTinI mahAkiMmatI ane zarIranI rAjA samAna gaNAtI dhAtu je vIrya, te pAtaLI paDI vinAzane pAme che (3-4) enAthI iMdriyonAM teja ghaTe che. magajanI grahaNa-dhAraNa-vicAraNa zakita haNAya che, ane (5) dhIravIra hdaya paNa durbaLa bane che. jagatamAM jIvana jIvavAnI majhA hoya to sAttvika, sabaLa ane tejasvI indriyo tathA mananA upara che. brahmacaryanA bhaMgathI vIryano nAza karyo ne vIryanA nAzathI jo e indriyo ane manane niHsattva, durbala ane mAyakAMgalA banAvI dIdhA, to pachI jIvana jIvavAmAM zI majhA ? pachI to AyuSya hoya eTale jIvavAnuM to kharuM, paNa (6) dahADA ema ja muDadAliyA jIvanathI pUrA karavA paDe. cakSumAM teja na hoya, kAna baherA paDayA hoya, magajamAM smRti-bhraMza rahyAM kare, tethI bhUlI bahu javAya; eTaluM ja nahi paNa (7) magajanI zakita marI gai tethI magaja saheja sahejamAM uzkerAi jaya. (8) tuccha vicAro karI nAkhe, dIrgha ane UMDA tattvaciMtana karavAmAM e taddana asamartha hoya. A te kAMi jIvana che ? For Private and Personal Use Only tyAre bIjI paNa eka vAta che ke brahmacaryanu mamatva, ne rasa jo nathI to (9) vicArasaraNI halakI rahevAnI, ane (10) kAryomAM sArI saphaLatA nahi maLavAnI. kavi kahe cheH ''abrahmacArInuM ciMtavyuM kadIe saphala na thAya; Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 56 ) pApasthAnaka cothuM varajIe.'' vicArasaraNInI halakAi e rItanI ke (11) mana sAme game tevA sadguNI pAtra haze, emAM guNa jovAne badale rUpalAvaNya joze ! AtmAnI sthitine badale cAmaDAnI gorAza ane gAlanI gulAbI joyA karaze ! emAM pAchuM (12) anyAnya kAma-pAtromAM mukAbalo karI TakA AMkaze ! AgaLa vadhIne kAmanI kalpanAsRSTimAM caDI bhogasukhanA jhAMjhavAnA nIra jevA vikalpo karaze ! vaLavAnuM kazuM ja nahi, paraMtu satata vicAraNA viSaya-bhoganI, viSayonA sArA-narasApaNAnI ! tyAre brahmacaryanA mamatALune ane abhyAsIne e koi lata nahi. tethI zuddha guNadarzana ane tattvaciMtananA pavitra uccajIvana jIve. brahmacarya dharmanI icchA thAya te A pavitra jIvana jIvavA mATe thAya. e icchAthI karAto dharma icchAyogano dharma. abrahmanA rasamAM e paNa khAmI che ke (13) chatAM tAraka devagurune, ne emanI sevAne mUkIne kAmanA pAtranI khoTI gulAmI uThAvavI paDe che ! enI khoTI zehamAM paDavuM paDe che ! tethI devaguru ane dharmane kAM sarAsara bhUlAya che, agara to gauNa karAya che. tyAga, tapasyA vagerene jatA karavA paDe che. AvA AvA to kei nukasAno khaDA thAya che. ahAhAhA ! prabhuzrI vIranA bhayaMkara vArasadAra thavA chatAMya AvI nukasAnIo vahoravI paDe te zA kAraNe ? eka a-brahmarasanA ja kAraNe ne ? viSayabhoganA rasanA kAraNe ne ! tyAre A ekaja doSa jo dUra karyo to kevI adbhuta kamANI hAthaveMtamAM che ! kevA suMdara ane sAcA vIranA vArasadAra banAya che ! abrahmanA lIdhe kAryamAM niSphaLatA paNa ghaNI, niSphaLatA eTale e kArya AtmAnA lAbhamAM UtaravAnI vAta nahi; kemake pAchaLathI nizciMtatA, prasannatA ane protsAhitatA nahi. AtmAnA asalI nirvikAra ane jJAnamaya svarUpanI sAme lakSa rAkhavAthI kAmavAsanA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadaeNSTi samuccaya vyAkhyAno kAbUmAM Ave che, sAthe, sudarzanazeTha, sthUlabhadrasvAmI vagerenAM ciratra khUba khUba vicAravA lAbhadAyI bane che. dharmakriyAnI saphaLatA zAmAM ? anaMta upakArI zAstrakAra maharSi bhagavAna zrI haribhadrasUrijI mahArAja 'yogaddaSTi samuccaya' graMthamAM paramAtmAne namaskAra kare che icchAyogathI. icchAyogathI namaskAra zA mATe ? eTalA mATe ke zAstrayoga ne sAmarthyayogano dAvo karI zakIe e sthiti atyAre amArI nathI. ema chatAM zuddha icchAyogathI paNa namaskAra karavAmAM na Ave to te namaskAra niSphaLa jAya. zuddha icchA mATe zuM joie ? 'AtmAnI zuddhi, mukita ane samRddhi sAdhavI che mATe dharma karuM,' A uddeza joie. sAdhelo dharma saphaLa, jo zuddhi, mukita ane samRdhdhi : prAthamika kakSAmAM paNa icchAyoganA gharanI dharmakriyA banavI joie; to ja mAnI zakIe ke dharmakriyAnI saphaLatA je maLavI joie te maLaze. dharmakriyAnI saphaLatA eTale ? svargIya sukha maLe te nahi, paNa (1) AtmAmAM zuddhi AvatI jAya, upazama-nirmaLatAnA mArge AtmA vikAsa pAmato jAya, (2) mohanAM baMdhana, asat kalpanAnAM baMdhana, kaSAyanAM baMdhana ane karmanAM baMdhanamAMthI mukata thato jAya, (3) potAnA anaMtasukha-samRddhinI najIka pahoMcato jAya, temAM dharmakriyAnI saphaLatA che. tyAre jo AmAM sAcI saphaLatA hovAnuM mAnIe, eTale to koi divasa evA nirAza thavAnI jarUra na For Private and Personal Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org dharmakriyAnI saphaLatA zAmA? ) paDe, ke 'bhAi, huM ATalAM devadarzana-pUjA- sAdhusevA -navakAra jApa tathA tapa-dAna-zIla kare jAuM chuM, chatAM tenuM kema koi phala dekhAtuM nathI ? athavA mane badhuM nirAzA jevuM kema lAge che ?'' AvuM je thai jAya che, tenA karatAM jo e samajato hoya ke dharmakriyAnI saphaLatA (1) AtmAnA doSonI zuddhimAM che, (2) jaDanI parAdhInatAmAMthI AtmAnI kramazaH mukitamAM che, ane (3) AtmAnA guNavaibhavano uttarottara vikAsa karI mokSanI najIka javAmAM che,' to nirAzA nahi lAge. kemake e phaLa to zuddha dharmakriyAnI sadhAi ja rahyuM che. AtmAnI zuddhimAM zuM Ave? e ke je mithyAtvAdi doSo ane avinayAdi durguNothI tathA kuvAsanA-kusaMsakArothI AtmA kaluSita hato, te te have ochA ochA thatA Ave, ha Asa pAmatA jAya. mukti eTale ? AtmAne je saMsAra ane upAdhio bAMdhIne gulAmImAM rAkhe che, moha- mamattAnI gulAmI, mAre ATalo gusso, ATaluM svAbhimAna vagere rAkhavuM ja joie' evI kaSAyonI gulAmI, temaja asat kalpanAo khoTAM gaNita dA.ta., 'divasamAM cAra vAra khAie to sukhI rahIe,'nI gulAmI, temAMthI mukti, arthAt tenI parAdhInatA para kApa. AtmAnI samRddhinI najIka javuM eTale zuM? eTale ke AtmAnI potAnI je nirmaLa jJAnamaya dazA che, nivRttinA gharanA sukhanI dazA che, svarUpe mahAsatva ne vIryanI dazA che, eno alpAMze paNa .anubhava karatA javuM, jhAMkhI karatA javuM, eTale Atma-samRddhinI najIka javAya. Ama dharmakriyAthI A sAdhavAnuM che, - (1) Atmazuddhi - bhAvavizuddhi (2) baMdhanothI mukti ane (3) AtmasamRddhi-jJAna kSamAdi guNavaibhava. A zuddhi-mukita-samRddhi mATe zuddha dharma sAdhavAnI vAstavika icchA kare tyAre icchAyoganA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 57 gharanI kriyAmAM Ave. A rIte dharmakriyAo have vicAro. pharI vicAro kriyAnA uddeza H sAmAyika zA mATe ?' pApamAMthI bacavAno e mArga che. ATalo prabhunI mUrtine ThATha zA mATe ?' prabhu pratye dila coMTADI rAkhavA mATe. 'A AMgI ane A thALa bharI bharIne phUla, phaLa, naivedya A badhuM zA mATe ?' pApamAM taNAtI lakSmIne yogya pAtra arpavI ja joie e mATe. paramAtmA jeTalA UMcA, eTalA UMcA dravyathI emano satkAra-bahumAna karI ja levA joie. paramAtmA pharI nahi maLe ! jo e nahi maLyA hoya ne hIrA-mANeka paNa maLyA haze, to te zuM karavAnA ?' A icchAyogathI pUjA karanAro kevoka udAra hoya emAM pUchavAnuM zuM? icchAyogamAM zuddha dharmalezyA joie che. e AvI, pachI to AtmAmAM apUrva joma Ave che. icchAyoga eka samartha yoga H icchAyoga to mAtra nAmathI icchAyoga che, bAkI to e mahAna samartha yoga che ! sAtame guNaThANe apramatta bhAva sudhI lai janAra e icchAyoga che ! alabat zAstrayoganuM lakSa rahevuM joie. bAkI icchAyoga eka samartha yoga che emAM zaMkA nathI. tyAre koi sAmarthyayoga ema ne ema nathI UtarI paDato ! anaMtI dravyakriyA pachI bhAvakriyA Ave che ! e bhAvakriyAnA nakkara abhyAsa pachI zAstrayoga sAmarthyayoga, zukaladhyAna, kSapakazreNi, ne kevaLajJAna Ave che. A abhyAsanI dazAmAM, eTale ke A bhAvakriyAnI nizALe bhaNavAnI avasthAmAM kaI kriyA lAvavAnI?icchAyoganA gharanI,paNa e icchAyoganA gharanI je kriyA ApaNane UMce lai javA samartha che, jo tene zAstra kahe che e pramANe na banAvIe to tyAMnA tyAM UbhA rahIe ! na dravyakriyAnI mahattA : pra0- anicchAe karelo dharma icchAyogamAM For Private and Personal Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 58 ) AtmAne na lAvI Ape ? u- : jene lAvavo hoya tene lAvI Ape, bIjAne nahi. 'paMcavastu' zAstramAM Aja zAstrakAre dravyazruta-dravyakriyAnuM gaurava gAyuM che. kahyuM che, koie AkSepa karyo ke - ''dravyazruta anaMtavAra sevyuM, chatAM haju bhAvazruta AvyuM che ? nA, mATe kaho ke dravyazruta kAmanuM nathI, bhAvazruta ja kAmanuM che.'' tyAre tene A zAstrakAra uttara Ape che ke 'tArI vAta ardhasatya che. anaMtavAranI dravyakriyA nakAmI gai, te ame mAnIe chIe. paNa e samajaje ke jayAre bhAvazruta maLaze tyAre te dravyazrutanI sahAyathI ja maLaze. bhAva vinAnI kriyA nakAmI eno artha e nathI ke kriyA nakAmI. jamIna ane varasAda chatAM pAka kema nahi ? kemake bIja nahotuM vAvyuM. to pAka mATe bIja kAmanuM ane varasAda nakAmo ema ? nA, e to pAcho jayAre jamInamAMthI ? pAka thaze tyAre bIja ane varasAda sivAya nahi ja. bhAvazrutanuM lakSya na rAkhyuM, tethI anaMtavAra dravyazruta nakAmA gayA. paNa jayAre bhAvazruta maLaze tyAre dravyazruta ja te meLavI Apaze. bhAvanuM dhyeya rAkhIne kriyA karatAM karatAM, sAcA bhAva ane bhAvakriyA pragaTaze. mATe to samakita vinAnI dAnAdi kriyAne nakAmI kahenAra jJAnIoe ja samakita pAmavAnA sAdhana tarIke pAchA dAna, vrata, tapasyAdine batAvyA che. kemake A dAnAdi kriyA rUpI dravyazruta samakita bhAvazrutane pragaTa kare che. bhAva be prakAranA che. Aje upavAsa karyo, manane thAya, 'Aje koi AhAranI gulAmI nahi, koi AhAranI vicAraNA nahi. AhAranI lapamAMthI chUTayA, A chUTayAno mahAtoSa, e uttama bhAva che. have A jema bhAva che, tema e bhAvanA dhyeyane pAmavA mATe hradayamAM je icchA thAya che te paNa bhAva kahevAya che. arthAt chatI bhUkhe na khAtAM AhAranI gulAmImAMthI chUTayAno toSa pAmavAnI sAcI tamannA e paNa bhAva che. ucca koTinA bhAva lAvavAnA haiyAnA bhAvane paNa bhAva kahevAya che. e rAkhIe to dravyakriyA nakAmI nahi. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno ApaNAM vrata-paccakkhANa ane abhigrahomAM kevo adbhUta camatkAra che. e khUba khUba sevatAM koika divase UMcI koTinA bhAva jovAno samaya Avaze. paNa jeNe e rAkhyuM ja nathI tene to AhAra - viSayanI bAre bhAgoLa khullI ! eTale bhAva e aMgenA malina ne malina ja AvyA karavAnA. pUrva puruSonA caritro juo, vicAro. emAM vrata tapa vagere sevatAM sevatAM uttarottara zubha bhAvanI caDhatI thayAnuM ThAma ThAma dekhAi Avaze. dharmakriyAnI icchA zA mATe? kaho ke jIvanano sAra ja dharmakriyA che ! jIvananI saphaLatA ja AmAM che ! kathIranA saMyogamAMthI suvarNa siddhio prApta karavAnI sAdhanA dharmakriyAmAM che ! vinAzI, apavitra ane para evI kAyAmAMthI avinAzI, pavitra ne svakIya kalyANa sAdhavAnuM kArya AmAM che ! nAstikane paNa kAyAnA A dharmo kabUla karyA vinA chUTako nahi. sva-52nA bheda jagatamAM nirNIta thai gayelA che. to kaho, kAyA dAsa ? ke AtmA dAsa ? AstikanuM DahApaNa : nAstika bhalene AtmAne maMjura na karato hoya, paNa kAyA para e zuM evo dAvo, saMtoSa ke khumArI dharI zake ema che ke 'ApaNuM kahyuM kAyA mAne ja? ApaNI icchA mujaba ja kAyA varte ? ApaNA kabajAmAM ja e rahe ?' nA, tyAre tuM e jo 'tAruM dhAryuM te kare ? ke tuM enuM dhAryuM kare ? tArA hukama e pALe, ke enA hukama tuM pALe ? badhuM UMdhuM ! ApaNe enuM kahyuM mAnavAnuM ! tethI ja Astika AtmA ema vicAre che ke, 'evI paNa A kAyAmAMthI jo huM dharmano icchAyoga sAdhuM, jo huM icchAyogathI paNa dharma sevI lauM, to mArA AtmAnuM avinAzIpada, sAcI pavitratA, ne sAcuM sattva huM sAdhI zakuM ema chuM. ATalA mATe mAre A dharmakriyA karavI che.' AvI icchA ApaNane icchAyoganAadhikArI banAve che. For Private and Personal Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir icchAyoga mATe laukikamAMthI alaukikatarapha koIpaNa dharmayogane kharekhara IcchAyoganI keTalAka bhAgyazALI tyAga-saMyamAdinA alaukika kakSAmAM lAvavA mATe eka upAya A paNa che, ke jIvana jIvavAmAM jabaradasta kAraNabhUta banAve che. A ApaNe laukikamAMthI alaukika tarapha prayANa karIe; saMyoga-sAmagrInI kadara hoya to alaukika jIvana jIvanamAM laukikatA choDI alaukikatA lAvIe, ne e jIvavAmAM jabaradasta kAraNabhUta banAve che. A mATe alaukika sAdhanAo AcarIe. saMyoga-sAmagrInI kadara hoya to alaukika jIvana A laukika-alaukikano bheda samajavA mATe e jIvavAnuM karAya. juo ke jagatamAM jIvana to ghaNI jAtanA che. kIDA - ahIM icchAyoganA dharmayogane avakAza maLe che. kIDI, macchara-mAkaNa, vIMchI-sApa, vAgha-varu, manane ema thavuM joie ke "AvA rUDA DheDa-bhaMgI ... vagere anekanAM jIvana judA judA saMyoga-sAmagrI maLyA che, to lAva, laukika jIvananA prakAranA jovA maLe che. emAM keTalAkanAM jIvana to aMdhArapaTamAMthI bahAra nIkaLI prakAzamaya alaukika mahA bhayaMkara dekhAya che, dA.ta. mAkhIno vAdha, jIvanane jIvuM.' basa, A icchAthI je sAdhanA thAya bilADI, girolI, siMha, vAgha... vagerenAM. ema emAM dharmayoganI ja zuddha icchA hovAthI e vAstavika zakti-azakti, gulAmI, zeTha, trAsa-sukha... icchAyoga bane. prazna thAya, vagerethI paNa jIvana judA judA dekhAya che. nArakInA pra0- AmAM icchA to alaukika jIvana jIvatAM jIvana ekalA trAsamaya ! trAsa te kevA ? jIvavAnI AvI. zuddha dharma-IcchA kayAM AvI? jIvatA kapAya-cholAya - vRMdAya, baLAya, | u- dharma zuM che ? aMdhakAramaya laukika jIvana kUTAya...vagere ! tyAre devatAnAM jIvana ekalA paDatuM mUkI prakAzamaya alaukika jIvananI pravRtti e sukhamaya; alabatu aMtaramAM IrSyA-lobha-vagerethI dharma ja che. koI pUche "kema dharma karo cho ? kema duHkhI thAya e mAnasika vAta. ema manuSyomAM ya devadarzana-pUjA devadarzana-pUjA, dayA-dAna-zIla, tyAga-tapa karo rAjA-amaladAra-vepArI-dalAla, zeTha - gumAsto - cho ? to kahevAya ke alaukika jIvana jIvavA mATe. nokara-majAra vagerenA jIvana judA judA dekhAya che. duniyAdArI - dhaMdhAdArI majenA khAnapAna-raMgarAga chatAM A badhAnAM jIvana mukhyatayA e to laukika jIvana che, eTale ke kIDA-kIDI, AhAra-viSaya-parigraha tathA kaSayonI saMjJAnA pAyA pazu-paMkhI, anArya manuSyo vagere lokasAdhAraNa paranA hoI laukika jIvana che. emAM lokanA jevI jIvana che, evA laukika jIvanathI ApaNI zI hiMsAmaya AraMbhasamAraMbha, khAnapAna, dhaMdho-vepAra, vaDAI? jayAre ApaNe Arya mAnava janama viSayo-kaSAyo... vagerenI pravRtti rahe che e laukika jIvana che. tyAre, enI sAme sArA saMyoga-sAmagrIthI pAmyA e alaukika janama che; to emAM jIvana viSayatyAga, saMyama, ahiMsA-dayA, vrata-niyama, paNa alaukika ja jIvAya. jinabhakti-sAdhubhakti... vagerenI pravRtti karAya, e ane te alaukika dharmavRtti ane alaukika alaukika pravRtti che. enAthI alaukika jIvana jIvAya dharmapravRttithI ja jIvana alaukika bane.AvI icchAmAM che. khUbI e che ke mAnava deha-indriyo-buddhi vagere kayAM ekalA dharma sivAya bIjA kazAnI IcchA ja che? uttama sAmagrIthI paNa ghaNA laukika jIvana jIve che vAta A che ke ApaNane je lokottara devAdhideva, tyAre sudeva-guru-dharmanA saMyoga sahita sadgara, jainadharma tathA enA aMgabhUta mAnavadeha-indriyo-mana-buddhi vagere sAmagrIne zAstro-maMdiro-saMgha... vagereno alaukika saMyoga For Private and Personal Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SO) (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno maLyo che, temaja sAthe sAthe ruDo Arya bALyA-kUTayA pachI enA jIvatA jIve enI cAmaDI mAnavadeha-indriyo-mana-buddhi vagere adbhuta sAmagrI UjharaDI levAmAM Ave che ! vicAravA jevI che e maLI che, e saMyoga - sAmagrInI kadara joIe; to jIvonA jIvananI karuNa dazA ! chatAM e trAsamaya enAthI alaukika jIvananI uttama ArAdhanA karavAnuM jIvana paNa laukika jIvana che; kemake emAM alaukika ja mana rahyA kare. jIvananA aMgabhUta koI tyAgavRtti, saMyama, narakanI pIDAo: prabhubhakti ke zubhabhAva-bhAvanAdinathI. jagatanA jIvonI tulanAmAM joie to dekhAya ke tyAre Aje sauMdarya ane mojazokhanA sAdhana ApaNA puNyanI avadhi nathI ! narakanA jIvo banAvavA, ke davAo injakazano banAvavA, yA bicArA kevA bhayaMkara mArapITa tathA banAvelAne cakAsI jovA mATe mAchalA-sasalA-vAMdarA kapAvA-vRMdAvA-pIsAvA, agnimAM zekAvA-baLavA deDakAM-haraNiyA-sApa vagere prANIo para je bhayaMkara vagerenA trAsa, vedanA, rIbAmaNamAM paDayA che! zAstro trAsa varasI rahyAM che, te joyA-sAMbhaLyA jAya nahi narakanA je trAsanA varNana Ape che, e sAMbhaLyA ya evA ! bhAratamAM varSe 50 hajAra to sApanI jIvatA jAya evA nathI ! tyAre kharekhara e trAsa bhogavatA jIve cAmaDI ujharaDAya che, lAkho - kroDo deDakAnA paga jovAnuM to ze sahana thAya ? ethI AgaLa vadhIne to pIMkhAya che, karoDo-abajo mAchalAne jIvatA sukAvI e trAsa khuda bhogavanAra ze sahana karI zakatA haze ? eno loTa karAya che ! amerikAmAM vAMdarA paranA manane ema thavuM joIe ke "Aje mAre AvA koI julmathI e vAMdarA karuNa cIsecIsa pADI UThe che ! trAsa nathI, pazyodayanI sArAsArI che. uttamottama paraMtu koNa enI dayA khAvA jAya ? A to manuSyakata devagura-dharmazAsananI sArI prApti che, to trAsa! sArAsArImAM kema alaukika jIvananI karaNI na sAdhI bAkI kudaratanA trAsa paNa kevA ? moTuM taLAva sukAvA AvyuM tyAM aMdaranA seMkaDo mAchalAnI kevI vartamAna saMsAranA tiryaMco para varasatA jAlma dazA ! uparathI samaDI-gIdhaDA ane dharatI parathI sAMbhaLatAM ya saMsAra para vairAgya thaI jAya evuM che. ziyALiyA-kutarA vagere enA para tUTI paDe che. tyAre julma te kevA? sArA gaNAtA ghoDAnI paNa AkhI rAta DAMsa-maccharathI tiryaMcagatimAM pIDA? cavAtA rahevAnI kevI karuNa dazA ! ema zikArI amerikA jevAmAM moTA Dhorone speziyala prANIothI reMsAi jatA enA zikArabhUta jIvonI khetaromAM UcherI tagaDA karI pachI yAMtrika kevI durdazA ! ema gulAmImAM paDelA mAnavonI ya kevI kackhAnAmAM ene reMsI nAkhI carabI kADhavAmAM Ave du:khada dazA! che, je kApaDanI mulAyamatA mATe vaparAya che ! e A bicArA ATaATalA du:khamAM chatAM ene marelA DhoronA cAmaDAmAMthI suMvALA bUTa bane che. vaLI alaukika jIvana kayAM che? kemake ene dharmanI samaja ja vadhAre suMvALA cAmaDA mATe to Dhorone lokhaMDI pAIpo nathI, viveka nathI, dharmanA saMyoga-sAmagrInI sagavaDa vagere sAthe bAMdhI enA para ukaLatA pANI nAkhI ja nathI. dhokAthI ene kUTavAmAM Ave che. kema vAra? janAvara eTale ja ApaNane ema thavuM joie ke jayAre jIvatuM hoya tyAM sudhI kakaLatA garama pANIe ahIM dharma mATe anukULa ati durlabha zekAvAthI ane dhokAe kuTAvAthI zarIranuM lohI saMyoga-sAmagrInI sagavaDa maLI che, tyAre paNa zuM cAmaDImAM bharAya, ne tethI cAmaDuM karuM rezama jevuM bane! pazu-sAdhAraNa AhArAdi saMjJAo tathA krodhAdi Ama keTaluM ya e bicArA baMdhane jakaDAyela janAvarane kaSAyonA laukika jIvanamAM ja paDI rahIe ? to pachI lauM? For Private and Personal Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jIvanamAM alaukikatA bheLavo ) alaukika jIvana jIvavAnuM kayAre ? bheMsanA bhavamAM e nahi thAya; e to AvA ucca avatAre ja zakya che.' jIvanamAM alaukikatA be rIte levAya : pra paNa ahIM jene laukika jIvana paDatuM mUkavAnI tAkAta na hoya, e kevI rIte laukika jIvana jIvI zake? ulaukikamAM alaukikatA bheLavIne e banI zake. emAM be vAta che, = (1) dunyavI laukika jIvananI sAthosAtha dhArmika alaukika jIvananI pravRti zakaya eTalI vadhAre karatA rahevAya; ane (2) laukika pravRttimAM alaukikane bheLavatA rahevAya. AmAM pahelo prakAra spaSTa che,-emAM devadarzana-pUjA,dayA-dAna-zIla,tyAga-tapa-bhAvanA, jinabhakti-sAdhusevA-zAstrazravaNa, sAmAyika pratikramaNa-poSadha vagerenI alaukika jIvanakaraNI karatA rahevAya. bIjA prakAramAM, cAlu sAMsArika pravRttimAM alaukikatA bheLavAya, dA.ta. rAga-AsaktithI khAvuM-pIvuM, paheravuM-oDhavuM vagere laukika jIvana che. paraMtu emAM bhaNyAbhakSyAdino viveka kare, abhakSyano tyAga kare, ane rAga-Asakti ochI karI vairAgya rAkhe, e alaukikatA bheLavI gaNAya. nahitara to khAvAnI laukika kriyA karato kIDo ane e ja karato mAnava, bemAM pharaka zo ? pharaka viveka, tyAga ane vairAgyathI paDe. mATe laukika-alaukikanA bheda manamAM aMkita karI laukikamAM alaukika bheLavavA jevuM che. (1) bhojana e laukika che. abhakSyano tyAga ane vairAgya rAkhe e laukikamAM alaukikatA bheLavI gaNAya. (2) dhanAdinA svArtha seve e laukika,-dAnAdi paramArtha kare e alaukika. (3) viSayabhoga kare e laukika; emAM tyAga mApa-saMyama-niyama rAkhe e alaukika. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (61 (4) vepArarojagAra kare e laukika; emAM satya-nIti-dayA tathA maryAdA ne paropakAra jALave e alaukika. (5) cUlo saLagAvavo e laukika; emAM pUMjI-pramArjI jIva-jatanA kare e alaukika. ema ochA agnie patAve e alaukika. (6) kacaro gALavA pANI gaLe e laukika; garaNA paranA jIvanI (saMkhArAnI) bIjA jaLasaMcayamAM bheLavI rakSA kare e alaukika, (7) paraNavuM e laukika; paraMtu emAM parastrI-tyAga svastrI saMtoSa ane tithinuM brahmacarya rAkhe e alaukika, mAnavajanama alaukika che, to jIvana paNa alaukika jIvavuM joie. sarvathA alaukika na bane to ya laukika jIvanamAM Ama alaukikatA bheLavavI joie. prAraMbhe e alaukika karaNI ane bhAva alpa hoya, to ya jema kastUrIno kaNa liTara dUdhane madhamaghAyamAna karI mUke, ema alpa paNa alaukika vRtti-pravRtti laukika kAryane maghamaghAyamAna karI de che. alaukikanAM mizraNa vinAnI ekalI laukika karaNI jherI, jaMgalI ane pApamaya che. 'jherI' eTale jAlima kusaMskAranA jhera nAkhI Ape tevI. jaMgalI' eTale tyAganA kazA baMdhana vinAnI, yogyAyogyanA viveka vinAnI, 'pApamaya' eTale jIvanA mAthe nakarAM pApa lAdanArI. icchAyogano dharma jIvanamAM alaukikatA lAvavAnI icchAthI thAya ke mAre mAruM laukika jIvana jherI, jaMgalI ane pApamaya na bane, e mATe emAM tAraNahAra alaukikatA bheLavavI che; tethI A devadarzanAdi alaukika dharma karuM chuM, A abhakSyatyAga vairAgya, jIvajatanA vagerenA alaukika dharma bheLavuM chuM.' A zuddha dharma-icchAthI dharma karyo kahevAya. ema 'zIla kema pALo cho ?' to ke kuzIla For Private and Personal Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 62) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno abrahya-viSayasaMga e mAnava avatAranI durgadha che, icchAyogane vadhune vadhu prabaLa kare che. tyAre apavitratA che, laukikatA che. tyAre zIla e sugaMdha bIjI-trIjI icchAmAM to pAchA paDavAnuM jokhama che. che, pavitratA che, alaukikatA che. laukika jIvanamAM dA.ta. "zIla kema pALo cho ?', "bAdhA' che mATe," zIlanI A alaukikatA bhaLavuM to AtmAnI kaMIka yA "pazya maLe mATe.' AvI jo icchA haze to saMbhava rakSA thAya. koi divase ya A alaukika zIla na pALuM che, kayAreka vAsanA jora mAratA zIla cUkAi jaze! to pazu ane vasavAyA karatAM mArI zI vaDAI? tyAM mana vALI levAze ke "bAdhAbhaMganuM prAyazrita lai laukikamAMthI alaukika jIvana tarapha javAnI laizuM' yA "Aje zIlanuM puNya nahi kamAIe to? icchAthI dharma thAya, ema bIjI rIte puNya kamAI laIzuM.' Ama zIla para vAsanAvikAronA baMdhanathI mukata thavA, jokhama che, paraMtu jo zIlane alaukika jIvana tarIke ane guNasaMpatti kamAvAnI icchAthI dharma pALavuM che, to lobhAI javAnA evA kacarApaTTI vicAro ya nahi Ave, ane patana paNa nahi thAya. karavAmAM Ave e ya icchAyogano dharma bane. vAta A, - AhAra-viSaya-parigraha ane dA. ta. kema dAna do cho ?' to ke AraMbha-samAraMbhanA laukika jIvanamAM enA dhanavAsanA-dhanamUccha kAMIka ghaTe e mATe; temaja guNIne dAna dIdhAthI emanA guNonI sakriya saMga tathA vikAro-vAsanAonA baMdhanone anumodanA thAya ane mArAmAM guNabIjAdhAna thAya e ochA karavAnI alaukikatA lAvavI joie. mATe ja che. eTale manane thAya ke alabat A "zIla-tapa-dAna vagere dharma kema karo cho ?' vAsanA-mUcchanA dhrAsa tathA guNabIjAghAne e eno javAba A, ke "mArA AtmA paranA lAkho game alaukikatA. jIvanamAM A alaukikatA na lAvuM, to vikAro ane vAsanAonAM baMdhane ochA karavA mATe ekaluM laukika jIvana e chUTuM, svacchaMda, ane dharma karuM chuM" laukika jIvanamAM A zIla vagerenI maryAdAhina ane pApamaya pazajIvana ja bane.bAkI alaukikatA meLavavA dharma karuM chuM.' - A AzayathI alaukika dharmajIvana vinAnA ekalA sAMsArika laukika zIla Adi dharmayoga sadhAya e zuddha dharmaicchAthI jIvanamAM dharmayoga sAdhyo kahevAya. e IcchAyogano dharma thayo. yatheccha vaibhava-vilAso sevAtA rahe e AnA mATe... AtmAnuM kAramuM mota che. pachI saMkaTa vakhate ya ATaluM samajI ja rAkhavAnuM ke jagatamAM ApaNI najara sAme dekhAtA saghaLAM jIvane laukika jIvana che. dharma yAda ja nathI Avato ! kevaLa durbAna ane emAM mAnavajIvana dharmathI alaukika banAvI zakAya asamAdhi rahe che.navakAra koI yAda karAve to ya evuM jIvana che. "sAruM khAo-pIo, majA karo, rucato nathI ! mATe ja laukika jIvanamAM tyAganA parigraha Ubho karo, jayAM jayAM jarUra lAge tyAM tyAM niyama, vrata, paccakakhANa, jinabhakti, paropakAra.. gusso-dhamadhamATa-ropha karatA raho,svAbhimAna UMcuM vagerenA ane saMvega-vairAgyanA alaukika jIvana rAkho...'AvA korA laukika jIvana to pazu-jIvana jIvavA jevA che; jethI pApo ane pApAnubaMdho ochA che. "pazu-jIvana' eTale chUTuM niyama maryAdA rahita thai bhavAMtare durgati-paraMparA na cAle. A mATenI svachaMda jIvana; rAgadveSanA tIvra saMkalezovALuM jIvana. icchAthI gharmayoga sadhAya, te sAcA icchAyogano dharma AvuM koruM laukika jIvana jIvanArA pazuo karatAM bane. jayAre ApaNane alaukika Arya mAnavajanama maLyo dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke laukika jIvanamAM che. to emAM jIvanamAM alaukikatA bheLavavI joie. alaukikatA lAvavAnI icchAthI ja dharma thAya, e e mATe kaSTa uThAvavAmAM tathA bhoga ApavAmAM pAchI For Private and Personal Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jIvanamAM alaukikatA bheLavo ) (63 pAnI na karAya. kintu tyAga-pradhAna jIvana banAvavA jevuM che. e mATe juo satI surasuMdarI pati dvArA enA aMgenI A eka upAya che ke ApaNA jIvanamAM mApAbaMdhI khoTI bhrAnti ane AvezathI nirjana dvIpa para tyajI rAkhavAnI. devAyelI ! e pachIthI viSayAMdha vahANamAlika, vezyA, mANasa saMsAra nabhAve che. emAM be jAtanI cora vagerenA phAMsalAmAM phasAI che. tyAM jIvanamAM bhAre mApAbaMdhI nakkI rAkhe che, - kaSTa AvyA che, paraMtu jIvanamAM eNe navakAra-smaraNa, saMsAramAM be jAtanI mApAbaMdhIH zIla, tattvabodha-tattvasamaja vagere alaukikatAone (1) eka mApAbaMdhI A, ke potAnuM zarIra bheLavelI che, to A kaSTo dhIratAthI pasAra karI zakI parivAra ane potAnI Avaka joine mApa nakkI kare che. cAlu jIvanamAM AvI alaukikatA vinA ekalA che ke "mArA zarIrathI ATalI ja mahenata karavAnI, moja-vilAsa ane dhananI ja dhUna lagAvI hoya ene paNa vadhu paDatI mahenata nahi. nahitara AvA jaine kaSTa AvatAM dhIratA na rahe, ne anicchanIya pApomAM pAchA paDavAnuM thAya, bimAra paDavAnuM thAya, ema kharca paDI jAya ! jarUra paDaye zIla cUke ! sadAcAra cUke ! AvakanA mApamAM ja rAkhavAno, jethI devuM na thAya. ane zuM zuM ya na kare e kahevAya nahi. ema patnI-putra-bhAI vagerenA svabhAvane joI - tyAga-saMyamana-vivekanI alaukikatA AvI rIte ja rahevAnuM, tethI aprIti ke jhaghaDo na bheLavyA vinAnA saMsAranA vadhu paDatA thAya, ne sneha-sadbhAva-zAMti banI rahe." vaibhava-vilAsa sevavA e bhAvi durgationA ke (2) bIjI mApAbaMdhI A rAkhe che ke "gharamAM agaNita bhavone sarjavAno dhaMdho che. ATalA vAsaNa, ATalA gAdalA-godaDA, ATaluM manane ema thAya ke "Aja sudhI ajJAnatAmAM e pharanIcara, ATalA kapaDAMlattA vagere to joIe ja. sevAI gayuM, to have emAMthI bahAra nIkaLI ema saMsAramAM mAnabhera rahevuM che to ATalo damAma, dayA-dAnAdibharyuM, zIla-vrata-niyamabharyuM, ane ATalo rUAba, ATalI hoMziyArI to rAkhavI ja saMvega-vairAgya-zubha bhAvanAothI chalakatuM alaukika joIe." jIvana banAvI dauM.' indriyo para nigraha ane laukika sAMsArika jIvanamAM AvI mApAbaMdhI krodhAdi Aveza para saMyamana sthApI dauM. indriyonA AvaDe che, to zuM alaukika gharma-jIvanamAM mApAbaMdhI jeTalA viSayo sAme AvyA eTalA badhAmAM jo na AvaDe? Indriyone joDI, to emAM sAttvikatA nahi, sattvano alaukika dharmajIvanamAM be jAtanI nAza che. vIratA nahi, kAyaratA che; mATe zakaya eTaluM mApAbaMdhIH viSayomAM indriyone na joDuM." (1)pahelI mApAbaMdhImAM mAre ATalA surasuMdarI damayaMtI, sItAjI vagere abaLA chatAM abhakSya-apeya tyAga ja joIe. mAre evA dhIra vIra ane sAttvika hatA, to maradane AMbe jugAra-sinemA-tamAzA, temaja jayAM tyAM ne jayAre evA hatA. bhAre kaSTamAM ya laukika jIvanamAM kayAre ya bhaTakavAnuM baMdha ja hoya, ema - alaukikatA na cUkayA. bAkI to khoLiye marada chatAM (2) bIjI mApAbaMdhImAM "mAre ATalI ATalI aMtarathI niHsattva, kAyara, ne kaMgALa, ane bAhyathI mArA dravyathI jinabhakita karavI ja joIe. ATalI pazusulabha vAsanA-vikAronuM ja jIvana jIvanAra e sAdhu-sevA, jinavANI-zravaNa karavA ja joIe. sAcA marada zAnA? jIvanamAM ATalI khAmoza, ATalI tRpti, ATalI jIvanamAM A alaukitA lAvavA mATe sahiSNutA rAkhavI ja joie. eTale kayAreka kadAca pizusamAna ke anArya samAna bhogapradhAna jIvana nahi kaSAya karavA ja paDeto ATalAthI vadhu nahija karavAnA.' For Private and Personal Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno Azcarya che ke mANasane sAMsArika bAbatamAM e prabhu emanA darajajA pramANe kevA cokkasa prakAranI mApAbaMdhI joie che, ne dharmanI satkAra-sanmAnane yogya che? vAtamAM kazuM nakkI ja nahi! jo A alaukika mApabaMdhI phalIsa khapatI hoya, to jIvana jIvatAM enAM dhoraNa nakkI daridra satkAra ane lukhkhA mAmulI sanmAna karI rakhAya. dA.ta., vividha rasa bhogavuM chuM, paNa rahyo che? rasa-gArava nahi rAkhavAno; arthAt rasanI Asakita ke abhimAna nahi rAkhavAno. kayAre ya rasanI ghare eka sAmAnya memAna Ave to ya ene eka Asakitavaza ragaDo prazaMsA na kare; yA abhimAnavaza cahAno kapa paNa jarA ya anAdarathI nathI apAto, mAnabhera apAya che, yA cAlu bhojana nahi, paNa ApaNe to bhAI ! muphalIsa padArtha na khAie. viziSTa bhojana apAya che, to traNalokanA nAthanI ApaNe to UMcI rasamaya vastu ja khAnArA," AvuM na pUjA keTalA Adara-bahumAnathI thAya? ne kevAM viziSTa boluM. ema, "zAtA tathA samRddhinA padArthanA saMbaMdha dravyathI karAya ? AmAM devALuM jotAM ema lAge ke chatAM enA gArava to na ja karuM.' - A laukika jIvanamAM alaukikatA che. ema laukika jIvananI vacamAM ja paramAtmAne ne emanI uccatAne oLakhI ja nathI. alaukikatA lAvavA mATe bane teTalA ochA viSayathI, IcchAyogamAM zuM joIe? ochA kaSAyathI, ochI saMjJAothI, ochAmAM ochI je dharmakArya upADayuM, (1) te dharmakArya karavAnI asamAdhithI arthAta asamAdhi lAvanAra rAga-dveSa , zuddha IcchA, e paheluM jarUrI. ane (2) tene mATe harakha-kheda para aMkuzathI jIvana jIvavAnuM. jarUrI AgamanuM zravaNa ane (3) tattvanuM jJAna paNa laukika jIvananA A viSayo-kaSAyo, sAthe joIe. A traNa vAto jenAmAM Ave, enI asamAdhi-durbAna-gArava-zalya-mojazokha vageremAM dharmapravRtti icchAyoganA gharamAM AvI zake. sAthe kahyuM ghaNI ghaNI kApakUpa karIne jIvana calAvavAnuM samaje ke pramAvena virca: arthAta vikathA, sustI vagerethI e sAco dharmAtmA jIva kahevAya. jene A kazuM ochuM jIvana pramAdI hovAthI te dharmayoga khoDakhAMpaNavALo che. arthAta kALa, mudrA, Asana vagerenI kSativALo che. karavAnuM jarUrI na lAgatuM hoya, badhuM sarvIze joituM have zAstrayogamAM pahoMcavA mATe ucca koTinI je hoya, ene mokSa sAthe, ane mokSa prApaka dharma sAthe dharmasAdhanA karavI che te mATe je zuddha ane niraticAra temaja jinazAsana sAthe zo saMbaMdha? yoga joIe che, te A icchAyoganA dIrgha abhyAsathI IcchAyoganI dharmasAdhanA UbhI karavI hoya to ja banI zakaze. vikathA-viSayakaSAyanI emAM mAtra zaddha dharmanI IcchA pahelI joie; ane e parAdhInatAvALI pramAda dazA hoya eTale aticAra karI laukika jIvanamAM A badhI kahelI alaukikatA bese che, chatAMya prabala gharmecchAdivALA evA ya bheLavavAnI laganathI dharmaicchA thAya e zuddha IcchAyogane dharmayoga kahevAmAM Ave che. paNa e dharma-icchA che. pachI to A laganathI alaukikatA mATe icchAyoga mATe traNa vAta upara je kahI, te khAsa bane teTalA vadhu ne vadhu dharmayoga sAdhato ja rahe. pachI lAvavI joIe. dharmanI zuddha icchA, zAstrazravaNa ane tyAM dharmasAdhanAmAM saMtoSa na vaLAya ApaNAthI tattvabodha-A sAtheno dharmayogano puruSArtha te IcchA ATalo dharma bane. vadhAre zuM thAya?' A saMtoSa vALatAM yoga. A pramAdavALo hovAthI, have pramAda baMdha karAya pahelAM manane pUchavuM joIe dA.ta., pujA aMge "are tyAre zAstrayoga AvavAno. mUrkha jIva! tuM pUjAmAM saMtoSa vALe che. paraMtu jarA e gharmasAdhanAnI traNa kakSAmAMnI pahelI kakSA to jo, ke A paramAtmA koNa che? kevA che? IcchAyoganI, enI vAta thaI. have enI upara bIjI kakSAno yoga zAstrayoga. teno vicAra karIe. * * * For Private and Personal Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zAstrayoga ) www.kobatirth.org (2) zAstrayoganuM svarUpa have zAstrayoga kevA svarUpano hoya te batAve che, - zAstrayogastivaha jJeyo yathAzattayapramAdinaH / zrAddhasya tIvrabodhena vacasA'vikalastathA // 4 // arthAt ahIM yogatattvamAM 'zAstrayoga' eTale ke zAstrapradhAna dharmayoga (dharmavyApAra) teno jANavo (1) yathAzakti nidrA-vikathAdi pramAdathI rahita hoya, (2) tevA prakAranA mohanA nAzathI saMpratyayAtmaka Adi zraddhAthI yukata hoya, ane (3-4) tIvrabodha-paTubodhathI yoganI Agamokata akhaMDitatAvALo hoya. kALa-mudrAdi aMgenA doSo ke skhalanAothI bAdhita-khaMDita thayA vinA akhaMDa sAdhanAvALo hoya. zAstrayogI A ja lakSaNavALo hoya. A paTubodha vinAnAne doSa aticAronI gama ja na hoya, tethI zAstrayogane e zuM sAdhI zake ? to zAstrayoga mATe zuM zuM jarUrI ? (1) yathAzakti pramAda-tyAga, (2) saMpratyayAtmaka zraddhA, (3) tIvrabodha, ane (4) avikala yoga, yAne yoganI akhaMDitatA. A cAranI vicAraNA karavI che. e vicAraNA evI rIte karavI che ke icchAyoganI kakSAnI sAdhanAmAMthI evI zAstrayoganI sAdhanAmAM javA mATe zuM zuM karavuM joie eno khyAla Ave. A khulAso eTalA mATe jarUrI che ke sAMbhaLatAM ema na lAge ke ATalA UMcA zAstrayoganA varNanamAM AvI nIcenI bhUmikAnI vAta kema karo cho ? nIcenI bhUmikAnI vAto eTalA mATe sAthe sAthe jaNAvavI jarUrI che ke zAstrayoganI bhUmikAnA te te guNonI dizAmAM javA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (65 kevA kevA prayatno karavA joie enI samaja Ave. ahIM icchAyogamAM dharmayoga vikala arthAt kSatiothI khaMDita hato, te have zAstrayogamAM akhaMDita yogasAdhanA bane che. e akhaMDita yogasAdhanA mATe ahIM traNa sAdhana jarUrI batAve che, - (1) apramAda (2) viziSTa zraddhA, ne (3) tIvrabodha. (1) apramAditA : pramAdarahitatA tyAre have e joie ke, zAstrayogI kevA apramAdI eTale ke pramAda vinAnA hoya ? pramAda A che, nidrA, vyasana, vikathA, kuthalI, rAdveSAdi kaSAya, viSayAsakita, smRtibhraMza, dharmakriyAmAM bhrAMti, dharmamAM anutsAha, dharma pratye anAdara, vagere. zAstrayogI AmAMnA eka paNa pramAdane kayAreya paNa sevanArA na hoya zuM rAtre ke zuM divase, zuM cha dahADe ke zuM chatrIsa dahADe, ekavAra paNa eka pramAdanuM ya sevana nahi. jinezvara bhagavAna cAritra laine AvI zAstrayoganI kakSAnI apramatta saMyamanI sAdhanA karanArA zAstrayogI hoya che. For Private and Personal Use Only zrI RSabhadeva bhagavAne cAritra laine kevaLajJAna pAmavA pUrve AvA apramata saMyamanI sAdhanA saLaMga 1000 varSa karI ! kevo jaMgI kALa ATalA moTA kALamAM zuM dahADe, ke zuM rAtre, jamIna para palAMThI mAMDIne besavAnI vAta nahi, to sUvAnI ne nirAMte nidrA levAnI vAte ya zI ? te ya hajAro varSa mauna rAkhyuM ! eTale kAMi paNa bolavuM ja nathI pachI koinI ya sAthenA to vikathA, kuthalIne jagA ja kayAM ? 1.vikathA - kuthalI - pramAda 'vikA' eTale pApakathA; arthAt strI-bhakata-deza-rAjakathAH A cAra ane darzanabhedinI kathA, cAritrabhedinI kathA vagere pApakathAmAMthI eke ya prakAranI vAta nahi karavAnI. na strIyo saMbaMdhI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org $$ ) vAtacIta, na bhojana saMbaMdhI vAtacIta, na koi deza - gAma-nagara-udyAnAdi saMbaMdhI, ke na koi rAjaya saMbaMdhI vAtacIta. (1) strIkathAmAM 'kAmaru dezanI strIo rUpALI hoya che, mulAyama svabhAvanI hoya che,' ema sAmAnyathI strIo aMge vAta Ave; athavA 'amuka strI vivekavALI' yA 'sArA bhaktibhAvavALI.' 'premALa' - vagere vAtacIta e strIkathA che. are ! eka ja bola, e ya strIkathA che, vikathA che. ema, strI sAthe ya vAtocIto e strIkathA ya nahi karavAnI. mahAtapasvI muni naMdISeNe vezyA sAthe vAtamAM UbhA rahyA to patana pAmyA. (2) bhojanakathAmAM bhojananI ekAda vastu aMge paNa 'A cIja Ama bane', 'AnI sAthe A vastu meLavALI gaNAya,' dA.ta. 'khIcaDI sAthe kaDhIno meLa barAbara bese,' Avo Avo eka paNa bola e bhojanakathA thai. ema bhojananI vastu banAvavAnI rIta aMge carcA-vicAraNA-vAtacIta e ya bhojanakathA che;athavA bhojananI koi vastunI vizeSatA aMgeno bola, dA.ta. 'suratI jamaNamAM ghArInI vizeSatA hoya che,' ATalo ya udgAra e bhojanakathA che. ema bhojanavastunI prazaMsA guNagAna ke niMdA, dA.ta. 'garama cahAthI tejI Ave,' 'Aje lApasI kharAba banI,' kArelAnA zAkanA guNa sArA,' AvuM kAMika paNa bolAya e bhojanakathA che. (3) dezakathAmAM koi gAma-nagara-vana -udyAna -nadI parvana vagere aMgenI vAta Ave. dA.ta. 'amerikA bahu zrImaMta deza,'.. 'amuka gAmamAM kaMjUsa bahu, '.... mAravADamAM pAMca ratna,'. kAzmiramAM naisargika sauMdarya bhAre,'. 'mahAbaLezvara sAruM havA khAvAnuM sthaLa,' gaMgA nadI ghaNA pradezane pANI Ape che,' 'saharAnA raNamAM pANInA phAMphA' ... Avo ekAda paNa bola e dezakathA che. (4) rAjakathA eTale rAjayataMtra saMbaMdhI ke rAjaya ke rAjAnI AbAdI vagere aMge vAta, dA.ta. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno Aje bhAratanI rAjayanIti barAbara nahi,' 'raziyAmAM sAmyavAdI taMtra,' 'ThAkora rAjAo Apakhuda banI gayelA,' vagere eka paNa bola ukti e rAjakathA-rAjayakathA thai. vicAro, ApaNA jIvanamAM A cAra vikthAmAMnA keTalA bola bolAtA haze ? lAMbI carcA ja mAtra nahi, kiMtu ekAda bola paNa vikathA bane che. e khataranAka che; kemake e nakarA rAgadveSane poSe che, ne bAhya bhAvane arthAt bihirAtmabhAvane poSanAra bane che. zAstrayogamAM A eka akSaranI ya vikathA na hoya. 'kuthalI' eTale binajarUrI vAtacIta . are ! binajarUrI ekAda bola paNa bolavAno nahi. dA.ta. 'rAtanA mAMkaNa bahu karaDayA,'.. A binajarUrI bola che. vaLI, dharAra dekhe che ke mANasa nAhI rahyo che, chatAM ene pUche, 'kema ? snAna karI rahyA cho ?' e binajarUrI bola che. athavA 'bajAre nIkaLyA hatA, rastAmAM bhIMDA sArA AvelA joyA, te lai lIdhA paNa AjakAla dago-bheLasela bahu, emAM cAra bhIMDA saDelA nIkaLyA ! ... vepArIo kevA luccA banI gayA che ! .A phalANA bhAino dIkaro juduM jamAvI beTho...' basa, A cAlI kuthalI ! AvI binajarUrI vAtocItothI zuM pAmavAnuM? kuthalImAM lAkheNA mAnava-samayanI barabAdI pAmavAnI ! mAnava-janamanI lAkheNI ekeka kSaNamAM bhAvapUrvaka koi navakArasmaraNa, mahApuruSa-guNagAna, tattvaciMtana, } tIrthayAtrA-ciMtanathI lAkheNo eTale ke aDhaLaka pApakSaya ane puNyAnubaMdhI puNyano lAbha maLe evo bane evo hato; e pApakSaya-puNyalAbha A kuthalImAM hajAro kSaNa gumAvyo. ane vadhArAmAM e kuthalI pAchaLa (1) keTalAya rAgadveSa karyA, (2) jaDanI niMdA-prazaMsA karI jaDane mahattva ApyuM, (3) ArtadhyAna ane (4) asamAdhi For Private and Personal Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vikathAH kuthalI ) ( 67. pAmyo, temaja (5) nakarA bAhyabhAvamAM ramatA rahI laI javAya eTalA sukhI, eTalA rAgadveSa ochA bahirAtmabhAva poSyo, (Da) potAnA AtmAnuM karavAnA. paraMtu e indriyonI khaNaja evI che ke jIva sarAsara vismaraNa karyuM ! vaLI, (7) phajUla-niSphaLa ene vaza thaI Indriyone viSayomAM doDAve che. tyAM vANI vicArothI, AjanA mAnasazAstrIo paNa kahe sattva gumAvavAnuM thAya che, sattvano nAza karavAnuM thAya che tema manane nirbaLa banAvyuM ! sattvanAza karyo ! che. sattvanI rakSA A, ke "dharAra Indriyone viSayomAM A badhA nukasAno jotAM kuthalI eTale ke jatI aTakAvIe, na ja javA daie," tyAre vicAro binajarUrI bola ane binajarUrI vAtocItomAM kSaNe ke roja roja divasamAM keTakeTalI vAra sattvanAza karatA kSaNe keTalI moTI barabAdI! hoIzuM? e mApa kADhavA jovAnuM ke divasamAM pra- kathalImAM sattvanAza kevI rIte? indriyone keTalA viSayo para ane emAMya u0 - kuthalImAM khabara che ke A vAtocotIthI kazuM keTakeTalIvAra joDatA-bhaTakAvatA hoIzuM ? arthAta saravAnuM nathI, vaLavAnuM nathI, chatAM manamAM AvyuM IndriyonuM viSayomAM bhramaNa keTakeTaluM? tethI ja hajI eTaluM badhuM ja bolavAnI khaNaja jAge che. e khaNajane A vikathA, kuthalI tathA viSayabhramaNanI yatheccha ane rokavAnuM sattva nathI eTale bolAya che. niHsaMkoca pravRttithI sArA IcchAyogamAM ya AvavAnI jo sthiti nahi, pachI emAM UMcA zAstrayoganuM to evI tuccha khaNajanI paravazatA na svanuM ya zAnuM? sevAya, ne na bolAya, na calAya, e sattva che, tyAre bolI-cAlI kADhavAmAM sattva gumAvavAnuM zAstrayogamAM pramAda nathI, arthAt nidrAvikathA - kuthalI-rAgadveSa Adi nathI. enA para eTalo badho thAya che. kAbU che ke pachI enA para UbhA thatA vikathA-kuthalI indriyonA viSaya aMge paNa evuM ja che. ane indriyonAM viSayabhramaNane avakAza ja kayAMthI indriyone ne manane bAhya viSayomAM jeTalI ochI hoya? ahIM prazna thAya, - AtmAnuM svabhAvika vaibhAvika svarUpa pra0 - rAgadveSa, vikathA, kuthalI, ane indriyonA ane aMtarAya karma, - e cAra ghAtI karmanA AvaraNa viSaya-bhramaNa para eTalo badho kAbU zI rIte Avato lAgI gayAM che, jenA udayamAM ajJAnatA vagere vibhAga haze? yAne bhADutI bhAva AtmAmAM UbhA thAya che; eTale ja u0 - AtmAnA svAbhAvika-vaibhAvika svarUpa AtmA ajJAna, mUDha vagere banyo che. e enuM najara sAme taravaratuM rahevAthI rAgadveSAdi para kAbU anaMtajJAnamaya svAbhAvika svarUpa dabAIne vaibhAvika Ave. AtmAnuM svAbhAvika ane vaibhAvika svarUpa svarUpa thayuM kahevAya. sphaTikanuM svAbhAvika svarUpa zuM? ane e vaibhAvika svarUpa kema thayuM? enA phaLa kevA bhayaMkara ? ... e jo najara sAme ne najara sAme svaccha-ujajavaLa che; paraMtu enI pAchaLa lAla kapaDuM rahe, to rAgAdi aTakAvavA sahelA paDe. AtmAnuM lagADayuM hoya to sphaTika lAla dekhAya che. sphaTikamAM svAbhAvika svarUpa zuddha anaMta jJAna-darzana-vIryamaya ujajavaLatA e svAbhAvika kahevAya, ane A ane vItarAgatAmaya che. mULa AtmasvarUpa lAlAza e vaibhAvika kahevAya. AtmAnI A rAgAdi-vikAsa-rahita yAne nirvikAra che; jayAre, ajJAnatA-mUDhatA, gusso-abhimAna, harakha-kheda, enA para A ghAtI karmo chavAI gayA che, ..vagere vaibhAvika dazAmAM kevI karuNa ane kaDhaMgI jJAnAvaraNIya karma, darzanAvaraNIya karma, mohanIya karma durdazA ! zAnA upara e? kaho ghAtI karmo upara. For Private and Personal Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 68) www.kobatirth.org ghAtI - aghAtI karma AtmAnuM kharuM bagADanAra A ghAtI karmo che; paNa vedanIya karma nAmakarma vagere aghAtI karmo evuM bagADanArA nahi. 'ghAtI' eTale AtmAnA paramAtmabhAvano vItarAga-sarvajJabhAvano ghAta kare te. e jJAnAvaraNAdicAra. 'adhAtI' eTale AtmAnA 5ramAtmabhAvano vItarAga-sarvajJabhAvano ghAta na kare te. e vedanIyakarma AyuSyakarma Adi cAra che. ghAtI gayA pachI bhalene A vedanIyAdi UbhA hoya chatAM paramAtmabhAva naSTa na thAya. pAlaka pApInI ghANImAM pIlAi maratA 500 munione azAtA vedanIya karma eTale ke adhAtIkarma prabaLa udayamAM hatAM, chatAM eNe emanA AtmAnuM kazuM bagADayuM nahi ! e vedanIya vagere aghAtI karmoe vedanA ApavAnuM kAma karyuM, ane munioe zubha dhyAnathI ghAtI karmono nAza karavAnuM potAnuM kAma karyuM ! zuM ? karme enuM kAma karyuM, AtmAe potAnuM kAma karyuM. to kevaLajJAna lIdhuM ! bAkInA adhAtI karmone to bhogavIne naSTa karI mokSa pAmI gayA ! AtmAnu bagADanAra ghAtI che, aghAtI nahi. mATe DaravAnuM hoya to ghAtI karmothI DaravAnuM che ke hAya ! A rAga-dveSa moha....vagere karAvanArA ghAtI karmo bhAre jora karI rahyA che ! mAruM zuM thaze ? mArA bhava vadhI javAthI kevI durdazA !' eTale have jo pUcho ke pra - dhANImAM jIvatA pIlAvAnI dhora vedanAmAM zI rIte ghAtI karmono nAza karI zakAya ? u - emane ghAtIno evo Dara lAgI gayo hato, tethI have moko dekhe che ke ghANImAM pIlAtAM tIvra azAtA vedanIya yAne tIvra vedanA UbhI thai, e aghAtInuM nirdhArita phala che; ane emAM kAyA para rAga, tathA pIlanAra para dveSa Ubho thavA saMbhava che, e dhAtInuM phaLa che; paraMtu aghAtI karmanI vedanA bhale rahI, paNa ghAtIkarma-janita rAga ane dveSane kacarI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno zakAya che, tethI ene macaka nathI ApavI. rAga-dveSa kacaravAno Avo moko pharIthI nahi maLe, -'karma khapAvAno avasara ehavo pharI nahi maLaze prANI re.... 'ghAtI rahI jAya to ?' moTo bhaya lAgyo hato, tethI ghAtIne nAmazeSa karavA makkama manavALA banI gayelA. ApaNane ghAtIno bhaya lAgavAnI vAta to dUra, ulTuM ApaNe ghAtIne paMpALavAnuM karIe chIe. najIvA najIvA padArtha ke prasaMgamAM rAga-dveSa, harakha-kheda karI karI ghAtI karmone paMpALavAnuM cAlu tyAM AtmAnA pradeze pradeze ghAtI karma pathArI lAMbI karIne sUvAnAM ! ghAtInA gharanA rAgAdinuM kAma nAnA chokarA jevuM; ene paMpALo to mAthe caDI bese, lapaDAka lagAvo to bhAge. ghAtIne lapaDAka A, - 'verAgya, kSamA, namratA, tRpti, brahmacarya, vagereno ja Agraha rAkhI ene khUba sevatA rahevAnuM.' A lapaDAka lagAvavAnuM jo cAlu, to dhAtI karma kacarAtA rahe. For Private and Personal Use Only ghAtI karmomAM A saraLatA ke kSamAdino Agraha rAkhI ene kacaratA raho to e kacarAya; jayAre keTalAya aghAtI haThilA, lapaDAka nahi, lAta mAro to ya na khase. ghora tapa karatAM paNa AyuSyakarma vagere aghAtI karma na mare. mahAvideha kSetra jevAmAM nAnI uMmaramAM ghora tapa karI kevaLajJAna pAme, paNa pachI jIvavAnuM keTaluM, e UbhuM rahe. lagabhaga kroDapUrva varSa ! eka 'pUrva' varSa eTale keTalA varSa ? 70560 abaja varSa ! evA lAkho pUrva varSa jIvavAnuM thAya te AyuSya karma, zarIrAdinA karma, gotrakarma ane vedanIya karma, e cAra aghAtI karma bhogavavA para jIvavAnuM hoya che. eTalA badhA dIrghakALa sudhI cAle e adhAtIno jumalo keTalo moTo ? kema e kevaLajJAna pamADanArI ugra sAdhanAthI kevaLajJAna pAmatAM ghAtI karmo nAza pAmavAnI sAthosAtha nAza na pAmI gayA ? kaho, e - Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ghAtI - aghAtI karmaH vaibhAvika dazA ) ( 69 to bhogavAIne ja nAza pAmanArA haThilA aghAtI para tUTI paDayA ! bAhya tapamAM (1) chaTha chaThathI ochA karmo mATe ugra sAdhanAthI paNa nAza na pAmyA ! tapanI to vAta ja nahi ! eTale, mahenata ghAtIne ja karavAnI karavA pAkhamaNa-mAsakhamaNa-doDha mAsI-bemAsI-aDhI mAsIjevI che, aghAtIne nahi. comAsI-chamAsI sudhInA jaMgI anazana tapa lagAvyuM sanakumAra cakravartIne ekI kalame 16 roga gayA ! pAchuM emAM pAraNe (2) UnodarI (3) ApanArA azAtA vedanIya karma udayamAM AvyA to vRtti-sele5 (4) rasa tyAga tathA (5) kAyotsarga ane cakravartIpaNAnI sagavaDathI dariyApArathI koI auSadhi parIsaha-upasargano ghora kAya-kaSTa upADayA ! emAMya maMgAvI, yA vidyAdhara vidyAmaMtra meLavI aghAtI karma () koIne enI phariyAdano eka zabda paNa kahevAno vedanIyane kacaravAnuM na karyuM, paraMtu cha khaMDa caudaratna nahi evI vApha-saMlInatA rAkhI ! kAyotsargamAM kAyA navanidhAna, vizALa aMtaHpura vagere mahAvaibhavI halAvavAnI nahi e kAya-saMlInatA rAkhI ! "A kaSTa saMsArano tyAga karI enA rAgane karAvanAra ghAtI kharAba" evo eka vicAra paNa nahi evI manaHsaMlInatA ! vinA kAyotsarge paNa zarIra parathI karmane kacaravAnuM karyuM ! saMyama laIne ya davA-auSadha mAkhI ke macchara uDADavAnI vAta nahi eTalI karavA - karAvavAnuM na karyuM, paraMtu rogiSTha zarIre ya ugra tapasyA mAMDI ! sAthe kSamA namratAdi 10 kAya-saMlInatA! yatidharmanI sAdhanA AvakArI ! tathA ugra prabhuno A bAhyata5 zA mATe? khAnapAnAdinA bAhya-Abhyantara tapa lagAvI iSTano rAga, ne kAyAnA rAga-mamatva arthAt ghAtI karma toDavA mATe. aniSTano dveSa, kAma-krodha-lobha vagere karAvanArA Abhyantara tapamAM prAyazcita Ave ja nahi evI sacoTa ghAtI karmone toDavAnuM karyuM ! sAtaso-sAtaso varSa sudhI niraticAra saMyama-sAdhanA ! atyaMta namratA-laghutA e ema karyuM ! samajAya che ? sAta divasamAM ApaNe heM hai saMyamano mahAvinaya ! tattvaciMtanano pracaMDa svAdhyAya ! pheM pheM thaI jaIe, tyAre A cakravartInA ati suMvALA moTA bhAge khaDA khaDA kAyotsarga dhyAna ! AmAM ya komaLa zarIre 700 divasa nahi 700 mahinA nahi kacAza na rAkhI. kema? eka ja hisAba ke,700 varasa sudhI dhAtIne toDanArI ugra kaSTamaya tapanA ugra dharma-puruSArthathI ghAtI karmone sAdhanA karyo gayA ! ApaNe nIrogI zarIre saLaMga jabaradasta lapaDAko paDe che, ghAtI karma toDI 500 AMbela karavA hoya to ? sattara vicAra paDe! zakAya che, AmaNe 700 varasa 16 roganI pIDAmAM ugra - ghAtI haThilA nathI, ApaNe haThilA chIe. tapasyAdi kaSTa upADayA ! kema vAru? samajatA hatA ke AvuM AvuM ApaNA bhagavAna mahAvIra devanuM - aghAtInA udaye AvelA roga davAthI nahi jabbara sAdhanA jIvananuM AlaMbana maLavA chatAM duSTa khase, paraMtu ghAtInA udaye Avela dubaddhine, ghAtI karmone kacaranAra bAre prakAranA tapa nahi kaSAyane, rAga-dveSane, ane gharmapravRttiniSTa karavAmAM ApaNe haThilA chIe, nahitara AvA pramAdane prakhara dharmapuruSArthathI khaseDI zakAya prabhunA jIvana ane upadezanuM AlaMbana maLyuM chatAM che. ghAtI karmane kacaravAnI uttamottama taka samAna mAnava-avatArane ghAtI karmonAM poSaNamAM arthAta ghAtI toDavA vIra prabhu no bhagIratha rAga-dveSa-viSayAsakita tathA kAma-krodhAdi kaSAyonAM prayatna : poSaNamAM barabAda karIe kharA? eTale to tribhuvana guru mahAvIra bhagavAne saMyama jaina zAsananA baLe ghAtI karmone toDavAnuM laI ghAtIne toDavA prakhara dharma-puruSArtha Adaryo ! ta5 ApaNe sAmarthya dharAvIe chIe. tyAM zuM kahI na For Private and Personal Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 70). (yogadeSTi samuccaya vyAkhyAno daIe ke "karmo mane zuM lapaDAka lagAve ? AhAraka zarIra banAve ene paNa pramatta avasthA kahI jinazAsananA bAhya-abhyattara tapanA baLe karmone huM che. karma graMthomAM kahyuM che AhAraka-zarIra nAmakarmanuM lapaDAka lagAvIza." puNya bAMdhe, "apramata' nAmanA sAtamA guNaThANe sItAjIe divya karI jayajayakAro bolAvI paraMtu e puNyano udaya thAya "pramatta' nAmanA chaThThA saMsAramAM TharIThAma besavAne TANe A karyuM hatuM. guNaThANe ! zAstrayogIne A AturatAno paNa pramAda karmo mane zuM kacaratA hatA ? bhagavAnanA nathI, pachI vikathAdi ke rAgadveSano prasAda to hoya ja nathI, pachI vikathAdi ahiMsA-saMyama-tapathI karmone huM kacarI nAkhIza.. zAno? A nirdhAra karI tarata cAritra lai ghAtI karmone zAstrayogane kema pramAda nahi? kacaravA nIkaLI paDyA hatA ! kaho, AgaLa zAstrakAra kaheze te saMpratyAtmaka zAstrayoga apramAda mAge che. Idriya-viSaya- zraddhA che, ne sUkSma paNa pramAda na sevavAno paTubodha saMga e pramAda che. paraMtu pramAda jAya zI rIte ? che, cakoratA che mATe AnI sAme ApaNA pramAda apramAda zI rIte Ave ? jJAnAvaraNa-mohanIya- joIe to keTakeTalA prakAranA? ne kevA kevA jAlima aMtarAya karmane baMdhAvanArA che indriya-viSayo. zuM e pramAda? eka devadarzana karatAM DAphoLiyuM cAlu? vacamAM AvIne ApaNane coTe che ? ke ApaNe lAlasA karI yuvatI AvI to ene jovAno rAga karAya ! mALA karI viSayone zodhatAM pharIe chIe ? vaLI zodhI gaNatAM bIjA-trIjA vicAra cAle ! paraMtu ahIM dharmamAM meLavIne ApaNe ja ene bAtha bharIne coMTADI bheTADI ja A pramAda hoM ! paNa khUbI to e, ke dasa hajAra rAkhIe chIe? pAchI e viSaya lAlasA moLI na paDe rUpiyAnI noTo gaNI levAnI hoya, to emAM kazo mATe ene vAraMvAra mIThA viSaya-smaraNanA suMdara pramAda nahi ! be noTo bhegI jAya ? gaNavAmAM bhUla lagADIe chIe? pachI pramAda kema na poSAya? kema thAya ? koI DAphoLiyuM ? koI parastrI-darzananI puSTa na rahe? moTo pramAda A che ke vikathA-kuthalI AturatA? koi kuthalI? kazuM ja nahi! dharma-kriyAmAM tathA DAphoLiyAM, IndriyonI khaNaja, viSayasaMga, ja A badhA pramAda ! vaLI A to sAmAnya pramAda; rAgadveSa vagere niHsaMkoca Adarye javAya che ! ane paNa moTA vepAra-udyogo ane viSayonI ujANI emAM kazo vAMdho nathI lAgato ! evA AtmAnA vagerenA tathA mahA AraMbha-samAraMbha tathA parigrahanA pariNAma niSphara thaI gayA che. pramAda kevA jAlima ? niSphara AtmapariNAmathI tIvra pApAnubaMdho tyAre zAstrayogIne sUkSma paNa AturatA jevo ya ane dIrdha durgatinA bhavo sarjAya che. pramAda nahi evI apramatta dazAne dhanyavAda mATe ja zAstrayogIno apramAda kevo sacoTa ke ApavAnuM mana thAya. IcchAyogamAMthI zAstrayogamAM leza mAtra vikathA-kuthalI-IndriyavikAra nahi ! peluM javuM hoya to A khAsa khyAla rAkhavAno ke dharmayoga koNa AvyuM ?" - eTaluM ya jANavAnI leza mAtra sAdhIe enI sAthe A vikathA-kuthalIAturatA nahi ! eka DAphoLiyuM ya nahi. potAnI DAphoLiyuM-viSayAturatA- rAgadveSa vagere pramAdane sAdhanAmAM lIna. jaina zAsananA kahevA pramAda- DAmatA jaIe. apramAdanA vibhAgane samajavA jevo che. moTA cauda pramAdane DAmavA jaie to dharmaraMga jAme. pUrvadharane tattva-ciMtanamAM koI zaMkA paDI ne dUra te mAtra dharmasAdhanA vakhate ja nahi, kintu te vicaratA sarvajJa bhagavAnane pUchavA javAnuM yA vicaratA sivAya paNa pramAdane DAmatA-dabAvatA rahevAnuM che. tIrthakara bhagavAnanuM samavasaraNa jovA javAnuM mana A samajI ja rAkhavAnuM ke (1) artha ane kAmanI thAya, ane AhAraka labdhi vimUrvI sUkSma pudgalonuM lAlasA, (2) viSayonA raMgarAga, tathA (3) vaibhava For Private and Personal Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pramAda kema TaLe?) (71 ane vilAsanAM AkarSaNa, e AtmAnA moTA pramAda niMdA-kuthalI-vikathAono jANe bajAra jAmyo ! kema che. ene nAmazeSa karatA javuM joIe. ema krodhAdi jANe niMdA-vikathA-kathalInI ejansI rAkhI ! huM zA kaSAyo rAga-dveSa , rati-arati, bhaya-zokasaMtApa mATe evo hInabhAgI thAuM? ema, je manathI prabhunA ciMtA, e paNa moTA pramAda che. e kathalo ocho karI guNa, prabhunuM jIvana tattvonA vistAra, eka nAkhavo joIe. eTalA mATe to jJAna-vrata-niyama mahApuruSonAM jIvana-parAkrama... vagere vicArI vaDe saMyamita jIvanathI e pramAdono kathalo ocho zakAya. e manamAM viSayonA ne tuccha najIvI thAya. eTalA mATe to, bAbatonA kacarA ghAluM?" 18 dezanA samrATa kumArapALe evA moTA puNya maLelI jIbha ane mana para to mahArAjA banyA pachI samyakatva sahita 12 vrata paramAtmAne vasAvAya. uccaryA hatA. emAMthI moTA samrATa chatAM dara comAse to e je pavitratA-prasannatA ane protsAhana kaDaka niyamo ane sAdhanAo rAkhatA ! cAre mAsa Ape. avasare e moTo devatA paNa na ApI zake ! ekAzana ! cAre mAsa lIlotarI-tyAga ! cAre mAsa TUMkAzA jIvanamAM TUMkazI jIbha ! jeTaluM sAruM bolavuM pAMca vigaI-tyAga ! cAre mAsa pUrNa brahmacarya ! cAre hoya eTaluM bolavAnI mArI pAse svataMtratA che, ane mAsa maMdira upAzraya-mahela sivAya lagabhaga e bolavAmAM jIbha mane AzIrvAdarUpa thAya ema che, haravA-pharavAnuM baMdha ! kema A badhuM? jo saMsArano to pachI ATalI badhI anukULatA chatAM zA sAruM huM jaMgI kathalo mAthA para rAkhavAnA pramAdamAM rahuM, to pramAdamAM paDI Avo sulabha sat puruSArtha gumAvuM chuM? gurudeva hemacaMdrasUrijI mahArAja AgaLa sukhe besI na zuM mArI jAte ja mArI ja jIbha AMkha vagerenI mArI zakAya, sukhe jinabhakita-sAmAyika-poSadha- potAnI pratye zrApa-rUpa banAvuM? " A vicArathI pratikramaNa na thAya, ema e samajatA hatA. vikathA kuthalI Adi TaLe. "sakhe dharmasAdhanA' eTale emAM koI ja kAyAnA pramAdo kema TaLe? :niMdA-vikathA-kathalI-DAphoLiyAM to nahi ja, kintu AMkha jIbha vagere indriyo ane mananI jema saMsAramAyAnI kazI ja AturatA-AkarSaNa paNa nahi. kAyA ane gAtronA pramAda arthAta asatu pravRttio tamane thaze paNa baMdha karavAnI che. vinA prayojana amastA mana pramAdanI Adata kema TaLe? - mokaLuM karavA bajAramAM ghumavA nIkaLyA,amathAbhAIpraDha - anaMta anaMta kALanI A niMdA-vikathA pethAbhAIne sArA lAgavA maphatiyA maLavA cAlyA, ke kuthalInI Adata ekadama kema TaLe? phonathI vAto karI; beThA beThA khAlI hAthapaga halAvatA u0 - eTale jo ATalo vicAra rahe ke, "zuM huM rahyA, saheja navarA paDayA ke ADA paDayA....AvA evo durbhAgI jIva chuM ke je jIbhathI prabhunAM guNagAna AvA zudra kAya-pramAda jo baMdha na thAya to pachI karI zakAya, prabhunAM stotra bhaNI zakAya, ne zAstro AraMbha-samAraMbhanA ane viSaya-vilAso tathA gokhI zakAya, e ja jIbhathI pApavacano boluM? niMdA dhana-mAla parigrahanA moTA kAya-pramAda ze ochA karI lokanA doSa UkeluM?kuthalIo karuM? emAM vaLI karavA tarapha tAruM dhyAna paNa jAya? "mAnavabhavanI sAmo paNa "jaise ke taisA milA' e nyAye vAtoDiyo AmAM jAhojalAlI nahi, paNa sarAsara bhAre hoya, to kevo ghATa thAya ? "sApe sApa maLyA to barabAdI che, enA puNyanI hoLI karavAno e dhaMdho jIbhanA labakArA.' to pachI sApane jIbha maLIne che; anaMta kalyANakara zrI jinazAsana pAmIne huM e na maneya jIbha maLI, emAM zo pharaka ? '' bahu poSe, e nirdhArathI ane satsaMga-jinabhakti bolakaNAo bhegA thAya eTale joI lyo vageremAM khUba rokAyA rahevAthI e kAyapramAdo paNa For Private and Personal Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jema, 72 ) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno ochA thatA Ave. yathAzakti apramAdI hoya. apramAda yathAzakita eTale? apramatta prabhune 12aa varSamAM 48 miniTa ahIM zAstrayogamAM yathAzakti apramAda' kahyuM, nidrA, to sarerAza 1 varSa 4 miniTa pramAda gaNAya. emAM yathAzakti'' eTalA mATe kahyuM ke jayAM zakti varSanI miniTo, rojanI 1440 lekhe 360 na hoya tyAM saMbhava che pramAda thai paNa jAya. dA. ta. divasanI lagabhaga 5 lAkha miniTa emAM phakata 4 magajazakti maMda paDI hoya ane kayAMya atibhraMza' miniTa zI visAtamAM? eTale prabhue ghora kaSTamaya thai jAya to e ATha prakAranA pramAdamAMno eka cAritra pALyuM emAM nidrA jevo ya pramAda nahi, to pramAda che. athavA zarIra upasarga parisaha ane bIjA vikathA, viSayAsakita, hAsya-zoka-harSa-kheda kAyotsarganI sAdhanAmAM atyaMta zramita thai gayuM ane vagere pramAdanI to vAta ja zAnI ? tyAre ApaNe saheja jhokuM AvI gayuM. to e "nidrA' pramAda thaI ekeka divasamAM sADI traNaso miniTanI to nidrA ! gayo kahevAya, nirdhAra to che saheja kSaNa paNa nidrA na uparAMta harakha-kheda keTalA ? viSayonAM AkaSarNa AvavA devAno, paraMtu atyaMta zramita zarIra azakata keTalA ? dharma karIne, ne te paNa keTalI ya banavAthI kAbU bahAra jhokuM AvI gayuM e pramAda. khoDakhAMpaNavALo karIne ghamaMDa karavo che ke "huM dharma karUM chuM'! yA saMtoSa mAnavo che ke alpa jJAnamAM paNa ghamaMDa mahAvIra prabhane cAritra-jIvanamAM yA saMtoSa ke "huM jANakAra chuM!" "bane teTalo dharma to apramAda ajaba ! chatAM kSaNa pramAda!: huM karuM chuM." prabhune prAraMbhe zUlapANi yakSanA satata 3 pahora pUrvasAdhakonI apekSAe ApaNe kyAM? eTale ke lagabhaga 9 kalAka jAlima upasarga naDayA, kema Ama? kAraNa ke ApaNe pUrva puruSonI emAM prabhu upasarga karanAra pratye ke upasarga pIDA apekSAe kayAM UbhA chIe enuM bhAna ja nathI, eno pratye leza paNa draSa-kheda-arUci vagere kaSAya vicAra ja nathI mATe. nahitara, hamaNAM jo vicArIe ke pramAdamAM na paDayA, yA potAnI kAyAnA lezamAtra zraddhAmAM huM sulasAnI apekSAe kayAM? rAgapramAdamAM na taNAyA ! to aMte zUlapANi mAphI bhaktimAM dharaNazAha poravADanI '' mAgI prabhunA guNa gAya che. paraMtu prabhune A atyaMta tyAga-vairAgyamAM zAlibhadranI '' pIDAnA aMge zarIra azakata banyuM emAM UbhA UbhA mAtra samyakatva chatAM nirvikAraja kSaNavAra jhokuM nidrA AvI gaI, ne emAM dasa svapna dazAmAM anuttaravAsI devanI dekhyA. A nidrApramAda zakti bahArano hato, kAbU saMtoSamAM puNiyA zrAvakanI bahArano hato. eTale kahevAya ke prabhu cAlyuM tyAM to kSamAmAM gajasukumALanI arthAt yathAzakti apramatta ja hatA. tapasyAmAM naMdana RSi ke dhannAnI '' '' zIlamAM sudarzana zeThanI anAryonA dhora upasargonA kaSTamAM ke cha-cha ) mahinA gocarI na maLatAM bhUkhyA rahevAnA kaSTamAM paNa to dharmano na ghamaMDa karAya ke na saMtoSa vaLAya. apramata. eTale ja 12aa varSamAM atyaMta zramita thatAM vyavahAramAM badhI khabara rahe che ke paisAmAM, jayAM na cAlyuM tyAM tyAM prabhuno kSaNavAra jhokAno prasAda sattAmAM, parivAramAM tabIyatamAM kayAM Ubho chuM,' to badho maLIne kula mAtra eka muhUrta ! be ghaDI ! arthAt emAM saMtoSa nathI vaLAto, ane ahIM dharmanI vAtamAM 48 miniTa ! emAM kahevAya ke prabhu zakti pahoMcI kayAM Ubho chuM' e vicAravuM nathI ! pachI tyAM sudhI apramatta yAne yathAzakti pramAdarahita hatA. mahApuruSonI sAme joi adhika adhika dharma mATe zAstrayogamAM A paheluM lakSaNa ke A yogavALA zAno prayatna thAya ? For Private and Personal Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gharmakaSTa veThIne karAya ) (73 kaSTa veThIne ya gharma sAdhavAnuM lakSa ane dharmakaSTa vadhAvI levAno upAya: prayatna e zAstrayoganuM kAraNa : dharmanA vaphAdAra sevaka bano:zAstrayoga ema ne ema nathI Avato. UMcI dharma suMvALA rahIne na thAya, mahAkaSTa UMcI koTinA ichAyoganA dharma saMtoSa mAnyA vinA tevara : khUba karye rAkhyA hoya, to ja e bane pachI tyAM e, moTA naMdanarAjA, cakravartI sanatakumAra,ne kaSTanI paNa paravA na karAya. 'kaSTa veThIne dharma kare' - zAlibhadra jevA samajatA hatA tethI mahA vaibhava e dhagaza joIe. bhagavAne dharma khAtara ghora kaSTa vilAsanuM jIvana choDI emaNe muni banIne atyaMta veThayA, ane ApaNe bhagavAnane mAnanArA, vaLI sakomaLa zarIre paNa tapa saMyamanA mahAkaSTa upADayA ! saMsAranI vAtamAM aneka kaSTa khuzIthI upADIe paNa are ! AnaMda kAmadeva zrAvaka ane jaina rAjA dharmanI vAtamAM kaSTathI bhAgIe ? zakaya kaSTa paNa, caMdrAvataMsaka vagere zrAvakoe paNa kevAMka dharma-kaSTa vadhAvavA taiyAra nahi? tyAre bhagavAnane zuM mAnyA upADayA che! e zAstro batAve che. kema e munio mANasa vyavahAramAM to saMsArane, ane samadra zrAvakoe dharmakaSTa vadhAvyA ? kaho, dharmanA patnIne putrane, potAnA mAnyA pachI enI pAchaLa e vaphAdAra sevaka banI gayA mATe. keTalA kaSTa ane takalIpha upADe che? dharmanI vAta Ave saMsAranA vaphAdAra sevako saMsAranA kaSTa vadhAvI tyAM ja suMvALA thavAnuM mana thAya che ! agavaDavALo levA kevA taiyAra hoya che! sattaraso saMkaTa veThIne ya e dharma, takalIphavALo dharma, kaSTavALo dharma nathI khapato ! saMsArane barAbara saMbhALI rAkhe che, ne kadI ema nathI zuM saMsAra kaSTavALo, agavaDavALo nathI nabhAvI kahetA ke, "ahIM A saMkaTa takalIpha hoya to amAre levAto ? zuM takalIphabharyA saMsArathI khasavAnuM mana saMsAra nathI joito,' eja mANaso dharmanA kAryamAM thAya che ? nA nathI thatuM, ne dharmamAM rAka takalIpha takalIpha dekhAya eTale kahe che "takalIphamAM amAruM kAma AvI ke khasavAnuM? saheja mAthuM dukhyuM eTale upavAsa nahi. takalIphavALo dharma amArAthI nahi bane. tame ke dharmakriyA nahI karavAnI ? paNa mAthuM dukhyuM to ya kahezo to ravivAre be kalAka vyAkhyAna sAMbhaLazuM, paNa, beno rasoI saMbhALe che ! ne bhAIo dhaMdho-nokarI A tame tyAga-vrata-niyamanI vAta karo e amane saMbhALe che ! kayAre ya ema nathI thatuM ke "hAya ! nathI gamatuM." kema jANe saMsAra nabhAvavA kazo tyAga saMsAramAM bahu agavaDa, bahu takalIpha, bahu kaSTa ! mATe nathI karatA ! kazI takalIpha nathI veThatA ! kazuM ya maka saMsAra, le cAritra. Ameya saMsAranA niyamabaddha nathI bajAvatA ! vAta A che, saMsAranI kaSTa-agavaDa-takalIpha veThavA, enA karatAM cAritranA vaphAdArI rAkhI che, dharmanI vaphAdArI nahi... kaSTa-agavaDa-takalIpha veThavA zuM khoTA ?' nA, kaSTa mahAna AtmAo dharmanA vaphAdAra sevaka chatAM saMsAramAMthI khasavuM nathI, ne kaSTa banelA, tethI dharmanI vAtamAM suMvALAza haTAvI daI agavaDa-takalIpha dekhI dharmamAMthI khasavuM che! kaSTa - takalIpha vadhAvI letA hatA. kharI rIte to dharmanA kaSTa khAsa sahana karavA gharmakaSTa vadhAvI levAnuM bIjAM kAraNa A che, ke joie; kemake jema kAMTo kAMTAne kADhe, jhera jherane mAre, dharma haiye vasAvavA - TakAvavA ane vadhAravA sattva ema kaSTamaya saMsArane kaSTamaya dharma mAre. dharmanAM kaSTa joIe. A sarva dharmakaSTa vadhAvavAthI vikase che. samajIne upADIe to mana parathI saMsAra utarI jAya. kaSTathI bhAgavAmAM kAyaratA poSAya, nahitara kadAca cAritra laIne sAdhu ya thayA, paNa jo sattvahInatA rahe. mATe sattva keLavavA sAra mahAna dharmanAM kaSTa nathI upADavA, takalIpha-agavaDa nathI AtmAo dharmakaSTa vadhAvI letA. vadhAvavI, to mana para saMsAranI vAsanA UbhI rAjA caMdrAvatasakanuM dharmakaSTamAM satvaHrahevAnI. rAjA caMdrAvataMsaka eka rAtre vahelA jAgyA to For Private and Personal Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 74) vicAre che, 'have UMghIne zuM maLavAnuM ? lAva, dharmadhyAnamAM besuM; e paNa niyama laine besuM; tethI dhyAnanA zubha yoganI jema pApanI viratinA zubha yogano paNa lAbha maLe.' ema karIne e palaMga parathI UtarI nIce pratijJA karIne besI gayA ke 'A gokhalAmAM dIvo baLe tyAM sudhI mAre dezAvakAzika ane arihaMta paMcaparameSThInuM dhyAna rAkhavAnuM. 'dezAvakAzika' eTale amuka maryAdita dezano arthAt jagAno ja avakAza, yArne nizcita parimANa, chUTa; bAMkInI badhI jagA tyAga. dA.ta. ahIM rAjAe je kaTAsana para beThA eTalI ja jagAnI chUTa rAkhIne bahAranI badhI ja jagAno tyAga, tyAM haravA-pharavAnuM baMdha, ne e jagAnI vastu sAthe badho vyavahAra baMdha !' basa, A niyama karIne emAM parameSThInuM dhyAna lagAvyuM. have dIvAmAM tela khUTavA AvI gayeluM, eTalAmAM dAsI AvIne tela pUre che ! paraMtu rAjA bolatA nathI. dAsIne rokavA eka UMkAro ya nathI karatA, kemake e dAsI potAnA niyamanI bahAranI jagAmAM che, tethI enI sAthe kazo vyavahAra na thAya. are ! manamAM paNa dAsI para dveSa nathI lAvatA ke tane koNe doDhaDAhI karI ke tela pUre che ? kemake kaSTa veThIne paNa niyama pALavo che, ne temAM sattva keLavavuM che. ahIM dAsI para gusso na Ave ? nA, hamaNAM ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno jo A niyama na hota ane aMdhAre UThayA hota, ne kayAMka bhIMte bhaTakayA hota, to to tyAM dAsI para ema thAta ne ke 'bhAna nahotuM ke dIvAmAM tela pUravuM joie!' jo tyAM tela pUravAmAM dAsI DAhI lAge, to ahIM zA mATe e doDhaDAhI lAgavI joie ? dAsIne thoDI ja rAjAnA mananI vAtanI arthAt mananA niyamanI khabara paDe ? rAjA caMdrAvataMka samajadAra che, niyamamAM ddaDha che, ane te paNa khUba prasannatAthI pAlana karanArA che; kemake bIjA paNa keTalAya rAjAonI jema e dhArmika hRdayavALA hatA, tethI hAlatAM ne cAlatAM vrata ane paccakkhANa karanArA ! temaja udAra ane sahiSNu tathA sadguruonI preraNAthI Atmahita sAdhanArA che. eTale enA abhyAsathI atyAre A dezAvakAzika vratavALA banyA che, ane kasoTI AvI to emAM pAra UtAranArA che. kAraNa ke e samaje che ke, kaSTa veThI dharma na sAdhIe to dharma sAthe sagAi kema thAya ? kemake dharma vakhate kaSTathI bhAgavAmAM dharma karatAM sukhazIlapaNuM saguM karyuM. For Private and Personal Use Only // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // // Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kumArapALanA niyamo (75 kumArapALanA niyamo juo 18 dezanA samrATa mahArAjA kumArapALa che. dAsIe tela pUryuM, have AmanI keDa phATe che ! ne guru kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya pAse kevA kaThora mAthuM tUTI paDe che ! naso taMga thaI jaI zarIra tUTuM tUTuM kaSTamaya vrata dharanAra banelA ! (1) comAsAmAM thaI rahyuM che ! ATalI badhI pIDAmAM dAsI para gusso pATaNa bahAra javAnuM nahi! emAM gijhanI bAdazAha na Ave ? nA, kemake samaje che ke pratijJAbaddha caDI Avyo to paNa pATaNanI bahAra nahi javAno dazAvakAzika dharma ane dhyAnadharma hAthamAM lIdho che, te nirdhAra ! cAreya mahinA (2) roja ekAsaNa ! (3) sattvaguNanA vikAsa mATe, ane tethI mohamaya roja 5 vigaino tyAga ! (4) saMpUrNa lIlotarI pravRttithI poSAtA tamoguNanA nAza mATe. tethI have tyAga ! (5) pUrNa brahmacarya ! kone A? aDhAra dezanI jo roSamAM dhamadhamAya to sattvaguNa vinAza pAme, rAjaya samRddhivALAne ! (6) eka bokaDAnI dayA ane tamoguNa vikAsa pAme ! gharmasAdhanAmAM besIne khAtara devInuM trizUla khAdhuM ne jIvatA baLI maravA Avo UMdho vepalo koNa kare? vaLI kaSTa-stakalIpha taiyAra ! (7) paganI cAmaDIe coTelA maMkoDAne veThIne A dharma thAya, temAM rasa Ave. zelaDI mAMthI bacAvavA e potAnI cAmaDI ja UkheDI nAkhI ! (8) cavAya to rasa Ave che. vaLI A samajamAM roSa zAno aputriyA marelAno vArasAhaka jato karI karoDonI UThavA ja de? Avaka jatI karI! rAjA caMdrAvataMsaka samAdhimAM matyu pAmyA ane A vrato, A dayA, A sahiSNutA, A devalokamAM janmyA ! zI khoTa AvI? nispRhatAnuM sattva kevuMka ! maLamUtranI kAyA mUkI divya kAyA maLI ! A to A kumArapALa cothA ArAnA mAnavI nahi bhautika lAbha; paNa Atmika lAbhamAM svargamAM ahIMnI hoM? pAMcamA ArAnA samRddha rAjavI hatA! chatAM A ArAdhanAnuM phaLa joi dharmaprema-dharmazraddhAbaLa ne ArAdhanA e sAmAnya sthitivALA mATe mahAna paramAtma-bhakitabhAva vadhI gayA. A pariNAma jotAM AlaMbana che. emane najara sAme rAkhavAthI dharmakaSTa dekhAya ke rAjA caMdrAvataMsakanI mahAkaSTamAM ya, caMdra jevI vadhAvAya, sattva vikasAvAya, ane dharma sAthe sagAI zItala samatAnA kevAM DAM phaLa! thAya. caMdrAvataMsakanuM mRtyu paryata dhyAna: evA rAjA caMdrAvataMsaka paNa mahAna AlaMbana For Private and Personal Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 76 } www.kobatirth.org zAstrayogInuM 2 juM lakSaNa (2) zraddhA : (saMpratyayAtmaka zraddhA) vAta A hatI ke icchAyogano dharma e (1) zuddha dharmanI icchAthI ane (2) kaSTa-takalIpha-agavaDabharyo paNa sevAto rahe, to ethI AtmAmAM sattva vadhe; ane enA para apramAda-bhAva vadhe; to ethI zAstrayoganI bhUmikA UbhI thAya. AvuM sAttvika dharmasevana viziSTa zraddhAbaLa para Ave che. tethI ahIM kahe che, - zAstrayogInuM bIjuM lakSaNa, - 'zrAddha', eTale ke e viziSTa zraddhAvAna hoya, arthAt tevA prakAranA mohanA nAzathI saMpratyayasvarUpa zraddhAvAna hoya. sAmAnya rIte zraddhA mithyAtvamohanA sAmAnya kSayopazama (nAza) thI UbhI thAya che. emAM mithyAmatanA zAstranI zraddhA UThI jaine jinamatanA yAne vItarAga sarvajJa zrI jinezvara bhagavAnanAM vacananA zAstranI zraddhA UbhI thAya che. ethI have koi paNa heya padArthanA tyAganI ane upAdeya padArthanA AdaranI vAta Ave tyAM manane ema thAya ke 'jinavacana-jinAjJA-jainazAstro A tyAga ane Adara karavAnuM kahe che mATe e karavAnA.' dA.ta. upAdeyanA AdaramAM savAla Ave ke 'bhAi ! kema A savAre UThIne derAsara cAlyA ?' to eno javAba A ke 'jinezvara bhagavAnanI AjJA che mATe...zrAvake trikALa jinabhakita karavAnI; emAM pahelI bhakita prabhAte karavAnI. eTale jinabhakita karavA mATe derAsara jAuM chuM...' 'kema rakhaDatA bhikhArIne dAna karo cho ?' to ke 'bhagavAnanI AjJA che ke zrAvake anukaMpAdAna karavuM joie, mATe bhikhArIne ApavAnuM.' Ama badhI ya upAdeya dharmapravRttimAM 'jinAjJA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno che mATe dharmapravRtti karavAnI' - evI zraddhA hoya. ema heyanA tyAgamAM savAla Avyo ke 'baTAkA kema khAtA nathI ? rAtre kema jamatA nathI ?' to A ja javAba ke 'bhagavAnanI jJA che ke rAtribhojana-kaMdamULa Adi 22 abhakSya na khavAya. ethI A abhakSya nathI khAtA !' ema 'pikacara- TI.vI. kema jotAM kayAM ?' to A ja javAba ke 'bhagavAnanI AjJA che ke 'zrAvake anarthadaMDa sevavAno tyAga rAkhavo joie. nATaka, pekhaNAM, sinemA, sarakasa, laDAi, tamAzA.. vagere na jovAya.' mATe ame pikacara-TI.vI.nathI jotAM.'' Ama jinavacananI zraddhAthI preryA dharma sadhAya, e sAmAnya zraddhAmAMthI saMpratyayAtmaka zraddhA para javAnuM che. tyAM je dharma karAya te 'zAstra kahe che mATe dharma karuM' ema nahi, paraMtu potAnA aMtaramAM dharmano evo 'saMpratyaya' arthAt evI samyak pratIti thai gai hoya ke dharma sahajabhAve ja ruce. dA. ta. 'zAstra hiMsAne pApa kahyuM che mATe mAre hiMsAtyAga.' A hiMsAthI narakanAM duHkha maLe mATe hiMsAtyAga,' - ema nahIM, kintu AMtaravRtti ja evI thai gai hoya ke sAmo jIva che, to ene marAya ja nahIM.' haiyAne hiMsA saheje ajAgatI ja lAge. sahajabhAve dilamAM ahiMsA ja UThe, jemake zikArI prANIne dilamAM saheje hiMsA UThe che ne ? basa saMpratyayAtmaka zraddhAvALAne dilamAM saheje saheje ahiMsA ja UThe, hiMsA UThe ja nahIM. For Private and Personal Use Only AvI saMpratyayAtmaka arthAt sahajabhAvanI zraddhA zI rIte UbhI thAya ? to ke tevA prakAranA mohanA nAzathI UbhI thAya. emAM - Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pariNatiH AMtaravRtti mithyAtvarUpa mohano nAza to karavAno ja che, paraMtu Asakti karAvanAra mohano paNa nAza karavAno che, tethI 'saMpratyaya' hRdayamAM sacoTa pratIti-khAtarIrUpa zraddhA UbhI thAya. saMpratyayAtmaka zraddhAno upAya H prAraMbhamAM pApa-tyAga, tapa, kSamA, ahiMsA, dayA vagere tathA devadarzanAdi dharmanAM anuSThAno karAya te jinendra bhagavAnanA vacana paranI zraddhAthI karAya. e jinavacana paranI zraddhAthI pApatyAga vagere dharma para zraddhA thAya che, zraddhAthI enuM AcaraNa thAya che. have e zraddhApUrvakanuM AcaraNa evuM thatuM jAya ke e tyAga vagere dharma aMtarAtmAnI pariNatimAM- AMtaravRttimAM Utarato jAya. arthAt dA.ta. atyAra sudhI aMtarAtmAmAM viSayabhoga, krodha, hiMsA vagere bhAva saheje UThatA, bharapUra UThatA, te have jinavacananA AlaMbane viSaya-tyAganA, kSamAdinA tathA ahiMsA vagerenA bhAva UThatA thAya. Ama bhale abhyAsa-dazAmAM jinAjJAnI zraddhAthI e tyAga-ahiMsA- kSamAdi para zraddhA thaine enA bhAva aMtaramAM UThatA, paraMtu ema paNa sahI, kintu have AMtara pariNati pUrvanI jema raMgarAga-bhogAdinI nahIM kintu tyAgAdinI banAvatA rahevAya te jinAjJAne AdhAre. e tyAga-kSamA-ahiMsAdinI AMtara pariNati-AMtaravRtti banAvatA rahevAya, to eka divasa evo Ave ke tevA prakAranA mohanA nAzathI e tyAgAdinI pariNati sahaja svabhAvanI banI jAya; ne tyAre 'bhagavAna kahe che mATe A tyAgAdi karavA joie' e hisAba nahIM, kintu sahaja rIte 'viSayabhoga-hiMsA-krodha vagere pApo karAya ja nahi, paNa tyAga-ahiMsA-kSamA ja karAya' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (77 evI AMtara pariNati UbhI thai jAya. dilane bhoga-krodha-hiMsaka bhAva mAphaka ja na Ave, dilane saMgata ja na thAya. saMgata thAya tyAga-kSamAdi bhAva; pachI tyAM e tyAga-kSamA-ahiMsAdinI zraddhA AMtara saMvedanAtmaka sva-saMpratyayAtmaka banI jAya. AvI saMpratyayAtmaka zraddhA zAstrayoga mATe jarUrI che. eTale AvI zraddhA mATe khAsa jarUrI zuM banyuM ? tyAga-kSamAdinI bAhya sAdhanA karatAM karatAM enI AMtara pariNati UbhI karatA javuM e jarUrI; AMtaravRtti banAvavI jarUrI. jaina zAsanamAM ArAdhanAnuM mApa AMtara pariNati para che. jinazAsananI ddaSTie ArAdhanA keTalI ane kevI thai enuM mApa korI ghasaDapaTTInI kriyA para nathI, tema korI vidvattA ke korA kaSTa upADavA para nathI, kintu sAthosAtha hdayanI pariNati kevI bane che, enA para che. pachI jo bAhya sAdhanA samAna chatAM ziSyanI AMtarika pariNati vadhI jAya ne gurunI pariNati evI na vadhe, to ziSya kevaLajJAnanA AsamAnamAM UDe ! ne guru chadmasthatAnI dharatI para UbhA hoya ! A pariNatinuM vijJAna (sAyansa) ApaNane AzvAsana Ape che ke For Private and Personal Use Only 'kadAca ApaNAmAM mahApuruSo jeTaluM jJAna na hoya, yA teTalI kaSTamaya sAdhanA na hoya, chatAM AMtarika pariNati-AMtaravRtti vadhAre nirmaLa banAvIe to ApaNo udaya vadhu sateja banaze,' ane icchAyoganI-dharmasAdhanAnI zraddhAmAMthI zAstrayoganI sAdhanAnI saMpratyayAtmaka zraddhAmAM javA mATe A AMtarika zraddhAmaya pariNati-aMtarAtmAnI vRtti bahu jarUrI paNa che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 78 ) ArAdhanAnA rathanAM be paiDAMnizcaya ane vyavahAra H www.kobatirth.org nizcaya-vyavahAra tA mA vavahAra-nicchae muyaha / egeNa viNA titthaM na hoi tattaM pareNa viNA || ahIM dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke A AMtarika pariNati arthAt hRdayanA bhAva icchAyoganI dharmasAdhanAonI prabaLatA ane pracuratA (vizAlatA)thI vikasvara thAya che. bAhya sAdhanA e vyavahAra che, to pariNati e nizcaya che. zrI jaina zAsanamAM dravya ane bhAva, tathA nizcaya ane vyavahAra, e ArAdhanA-thanAM be paiDAM che. ratha eka paiDe na cAle, be paiDAM upara ja cAle. eTale ja zAstra kahe che, jaI jiNamayaM pavajjaha arthAt jo jinamatane svIkAratA ho to vyavahAra ane nizcaya baMnemAMthI ekeyane choDI dezo nahi; kema ke vyavahAra vinA tIrtha na hoya, tIrtha (zAsana)no uccheda thAya, ane nizcaya vinA tattva na hoya, tattvano uccheda thAya. vyavahAra vinA tIrthaviccheda : vAta paNa sAcI che ke vyavahAra eTale bAhya kriyAo-ArAdhanAo, tathA zrAvakAcAra-sAdhvAcAra. e jo kazA ja pALavA jarUrI na hoya, to prabhue dharmazAsana ane caturvidha saMgha zA mATe sthApavAnuM karyuM ? ane pachIthI zAsana cAle zAnA AdhAra para ? matalaba, vyavahAradharma yAne AcAra-kriyAo vinA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno zAsanano uccheda ja AvIne Ubho rahe ! nizcaya vinA tattvaviccheda : temaja ekalo vyavahAraja pALavAno hoya, ane nizcayanuM lakSa ja hradayamAM dharavAnuM na hoya,to tattva uDI jAya ! arthAt mukhya tattva je atyaMta vizuddha Atma-tattva, AtmAnI taddana zuddha pariNati, e tattvano ja uccheda thaI jAya; arthAt AtmAnI-vitarAgatAnI ane siddhatAnI pariNati ja zI rIte kadI ya ubhI thAya ? kemake saMsArAvasthA e azuddha-malina AtmapariNAma che, malina AtmapariNati che. e aMze aMze ya zuddha thatI Ave to aMte e saMpUrNa zuddha pariNatirUpa bane. jo nizcayaddaSTithI pariNati lakSamAM ja levAnI na hoya, ane ekalA bAhya AcAranA vyavahAra para jIvavAnuM hoya, to aMze aMze paNa AMtarika pariNati zuddha-zuddhatara karatA cAlavAnuM to rahyuM ja nahi; pachI atyaMta zuddha Atmatattva zI rIte pragaTavAnuM ? kaho ke eno uccheda ja thai thayo ! upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje kahyuM, For Private and Personal Use Only "nizcayadRSTi hRdaya dharIjI, pALe je vyavahAra, pUNyavaMta te pAmazejI, bhavasamudrano pAra..." * savAso gAthAnuM stavana arthAt pALavAno -Aca2vAno vyavahAra che, ane vicAravAno nizcaya che. mATe kazuM AcaryA vinA je mAtra vicAravA para bhAra mUke che arthAt dravyakriyA vinA bhAvane ja jarUrI mAne che, AMtara pariNatine ja Avazyaka mAne che, te bicArA bhulA paDe che. A ja maharSie zrI adhyAtmasAra nAmanA zAstramAM kahyuM ke, Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra nizcaya vyavahAra ) "adhyAtmasAra zAstra zuM kahe che ? (1) gato mArga-pravezAya vrataM mithyAzAmatti / dravyasamyaktvamAropya dadate dhIrabuddhayaH / / www.kobatirth.org (2) yo buddhavA bhavanairguNyaM dhIraH syAd vratapAlane / sa yogyo, bhAvabhedastu durlakSyo nopayujyate / / arthAt - (1) mArga-praveza mATe mithyAddaSTione (samyaktva-pariNati rahitane) paNa dhIra buddhivALA maharSio dravya-samyaktvano Aropa karIne cAritra Ape che. (2) jenAmAM saMsAranI nirguNatA jANI vairAgya thayo dekhAya, ane je vrata (cAritra) pAlanamAM dhIra-sthira jaNAya, te dIkSA mATe yogya che. bAkI samyaktva-mithyAtva ke cAritra-acAritranA AMtarika bhAvavizeSa yAne pariNati-vizeSa e chadmastha mATe durlakSya che, arthAt AvA AtmAmAM AMtarika rIte samyaktvanI pariNati ane sarvaviratinA pariNAma jAgyA che ke kema ? e pratyakSa dekhI zakAvA muzkela che. ahIM ekAMte bhAvavAdI-nizrayavAdI prazna kare che, - ahIM be zlokamAM e batAvyuM ke sAdhu pAse AvanAra AtmAne cAritra-dharmamArgamAM praveza karAvavA mATe pahelAM samyaktva uccarAve che, ane pachI vrata sarvavirati-sAmAyika vrata uccarAve che. ahIM enA aMtarAtmAmAM samyaktva pariNAma ane sAmAyika pariNAma Ubho thayo che ke nahIM e pratyakSa nihALavuM chadmastha gurunuM gajuM nathI. have jo e pariNAma sAmAnA aMtarAtmAmAM na thayo hoya to vrata ApI ja na zakAya' Avo kAyado hoya to to AMtara pariNAma to chadmastha gurune dekhAvAnA nathI eTale pachI vrata ApI ja na zake, ane e jo na apAya to e dharavAsanA pApo karato rahI dharmamArgamAM Ave ja zI rIte ? eTale ja eno uddhAra karavA ene dharmamArgamAM praveza karAvavA sujJa guruo enAmAM dravya-samyaktvano vyavahAra-samyaktvano Aropa Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karIne vyavahArathI sarvavirati-vratoccAraNa karAve che. mAtra be vAta jue ke (1) sAmAne saMsAra nirguNa lAgyo che ne ? ane (2) lIdhela vratamAM dRDha raheze ne? pUcho, - 20) pra0 - e bhAva paNa AMtarika hoi ene chadmastha guru zI rIte joi zakavAnA hatA ? u - alabat pratyakSa na joi zake, paraMtu sAmAne vividha prazna karI tola kADhI zake ke 'sAmAnA haiyAmAM saMsAranI nirguNatA samajAi che, ane vratanI ddaDhatA raheze.' Ane praznazuddhi kahe che, prazno karIne yogya uttaro maLe to tyAM praznazuddhi thai, praznaparIkSAmAM uttIrNa thayo. ahIM ekAMta nizcayavAdI prazna uThAve che, - ekAMta nizcayanayanuM khaMDana ekalA hRdayanA bhAva para cAlanArane mate zAsanano viccheda. pra-sarvaviratinA pariNAma (AMtarabhAva) nahIM hoya to sAdhuveza ApIne zuM karazo ? dIkSA nakAmI jaze ! bhAva vinAnA guNasthAnaka hoya nahIM. mATe bhAva para AdhAra kema na rAkhavo ? For Private and Personal Use Only upU. upAdhyAyajI mahArAja kahe che ke 'paNa jo evuM jovA jaie, to zAsanano uccheda thaI jAya ! kemake hradayanA bhAva jovAnuM chadmasthanuM gajuM nathI, ane tamArA mate veza to vyavahAra che tethI veza nakAmo ? ema chatAya ame tamane pUchIe ke jenAmAM sarvaviratinA pariNAma hoya, tene pachI dIkSA-veza ApIe to ja kSapakazreNi mAMDe, zuM evuM tame mAno cho ? nA, veza vinA ja bhAvathI bharata cakrI vagerene kSapakazreNi ane kevaLajJAna maLeluM che, tethI tamArA mate to bhAvanI pahelA ke pachI, vezanI jarUra ja na rahI ! ne pachI to bhagavAna jevAe paNa tamArA ekAMta bhAvavAdamAM rahI gautamasvAmIne dIkSA ane bAhya AcArapaddhati nahotI ApavI joitI ! kemake Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 80) bhagavAna jue ke indrabhUtijIne sarvaviratinA bhAva thai gayA che, eTale tamArA mate to bhagavAnane kahevuM joie beso, have dIkSA levAnI jarUra nathI. kSapakazreNi paNa ema ja bhAvathI thai jaze.' Ama Akho dIkSA ApavAno vyavahAra baMdha, eTale pachI zAsana jevuM zuM rahyuM ? ekalA bhAva para yAne nizcayanaya para madAra bAMdhI bAhya vyavahArano nAza karanArA e to zAsanano viccheda karanArA che. kemake emane to bAhya veza, bAhya sAdhucaryA, ane gRhasthothI judI paDatI sAdhusaMsthA vagere bAhya padArtha jarUrI na rahyA ! kAraNa, bhAva na hoya to e badhuM bAhya nakAmuM ! ane bhAva hoya to pachI badhuM binajarUrI ! jayAre, ahIM dravya ane bhAva, nizcaya ne vyavahAra, baMne naya mAnanArA amAre to vairAgya ane vratapAlananI ddaDhatA,' ochAmAM ochA A be lakSaNa joi sAdhu veza yAne dIkSA ApavAnuM mAnanArAne A sulabha che ke e dIkSitamAM sAdhvAcAranuM pAlana thatuM rahevAnuM pachI dIkSA letI vakhate e jIvamAM kadAca bhAva na hoya to ya bhAvanI icchAthI sanmArganuM pAlana karatA karatA ene bhAva AvI javAnA, ane AtmA AgaLa vadhI javAno. ema anaMta AtmA TheTha mokSe pahocI gayA che,arthAt samyag vyavahAranuM pAlana karatA karatA nizcaya pAmI gayA che. are ! e juo ke virati ne virAgamAM phera che. 'virati'mAM 'ti' eTale Asakti, AkarSaNa, 'virati' eTale jemAMthI Asakti-AkarSaNano bhAva nIkaLI gayo che te; A virati che. have vairAgya eTale ? vairAgyamAM rAga zabda che, A rAga eTale jagatanA padArtho viSe sukhakArI-hitakArIpaNAnI buddhi rahe ane e padArtho ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno khuda jinezvaradevanA jIvanamAM vyavahAra vinA nizcaya nahi H virati eTale ? virAga eTale? Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vIra prabhue jayAre 'karemi sAmAiaM' uccaryuM, tyAre ja sarvaviratinA bhAva (pariNAma) AvyA; paNa te pahelAM ghara tyajIne varaghoDe nIkaLyA tyArathI nahi. joke dIkSA levA mATe nIkaLyA, tyAre aMtathI badhu sAcesAca tyajI to dIdhuM ja che, paNa tyAM sudhI sarvavirati-pariNAma nahi ! vastrAdi badhuM utArIne ApI dIdhuM tyAM sudhI pariNAma nahIM ! are loca karyo tyAM sudhI paNa nahIM ! kintu karemi sAmAiaM' pratijJA uccaratI vakhate sarvaviratinI bhAva-sarvavirati-pariNAma pragaTa thayA,ane tyAM ja mana:paryAya jJAna pragaTayuM. mana:paryAya jJAna 7me guNasthAnake munine ja pragaTa thAya. bhagavAnane mana:paryAya jJAna dIkSA letAM thAya ja evo niyama che.''jayAM sudhI 'karemi sAmAiaM' uccaryuM nahIM, tyAM sudhI 7muM 'apramatta' guNasthAnaka AvyuM nahI; ne mana:paryAya jJAna paNa pragaTayuM nahIM,'' e batAve che ke munipaNuM ane dIkSAnA pariNAma yAne bhAva gharatyAga vagere kriyAnA aMte karAtI 'karemi sAmAiaM' uccaraNanI kriyA vakhate AvyA. saMsArano tyAga, pAchI enI pratijJAnuM uccAraNa, enuM pAlana, vagere badho vyavahAra che. e vyavahAra Adaryo eTale jagatanA padArtho para vizkata bhAva yAne vairAgyano pariNAma amalI thayo, ane te viratimAM pariNamyo. upAdeya-grAhya-AdaraNIya lAgyA kare. have jo hRdayamAMthI e upAdeya-bhAva UDI gayo, to virAga Avyo. mATe saMsArI gRhastha-AtmA virAgI hoi zake che, haiyAmAM saMsAra para, saMsAranA padArtho para ene sukhakArI-hitakArIpaNAno bhAva nathI. virAgI ema nathI samajato ke 'saMsAra hitakArI che, ke For Private and Personal Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizcaya vyavahAra ). (81 AdaravA jevo che. saMsArane e nirguNa-naguNo nizcaya-vyavahArane anyonya apekSA cheH samaje che, apakArI samaje che, choDavA jevo jANe che nizcayanuM lakSa hoya to vyavahAra zuddha bane; ane chatAM hajI mohanA lIdhe e saMsAra-sukho para ene vyavahAra zuddha bane eTale nizcaya adhika zuddha bane, rati-Asakita thAya che; jema ke DAhyA daradIne kupaA vAstavamAM jIvatuM ne jAgatuM bane. jevI rIte para virAga chatAM jIvane kheMcANa thAya che; paNa vyavahAranI dharmakriyAo, ApaNe aMtaramAM kevo virAgathI AgaLa vadhI viratimAM AvyAthI jIvane nizcaya-dharma pAmyA chIe, tenuM pratIka che, tema navo jagatanuM kheMcANa ke jagata para Asakita nathI rahetI - nizcaya pAmavA mATe e sAdhanarUpa paNa che. jANe aMdarathI sahajabhAve sUga thAya che. evI nizcaya-vyavahAra ubhayane mAnanAra A viveka karI viratInA AMtara pariNAmane lAvavA mATe bharacaka zake ke sAmAnya nizcayathI vyavahAra Ubho thAya, ne zuddha AcArapAlananA vyavahAranI jarUra che. vyavahArathI vizeSa nizcaya Ubho thAya, anyonya vyavahArathI ja nizcaya (pariNati) Ave. bharata apekSA che. bAkI nizcaya ke vyavahAra ekalAne ja mahArAjAe ArisA bhavanamAM aMga parathI dAgInA pakaDanAra to AkhI bhIMta ja bhUle. utAravAno vyavahAra Adaryo ane anityatAdi bhAvanA bhAvavAno vyavahAra Adaryo, to ja | tIrthaMkaradeva gRhavAsamAM hoya che tyAre paNa vairAgya-virati-vItarAgatAnA pariNAmarUpa nizcaya mahAvirAga ane bhedajJAna dharAve che; kiMtu potAnA Ubho thayo. jIvanamAM paNa mAtra ekalA bhedajJAnathI nathI calAvI letA. e paNa kahe che ke, "jevuM bhedajJAna che, te pramANe nizcaya e sTezana che, vyavahAra e vyavahAra karI devo ja joIe. jo mAnyuM ke zarIrathI musApharI che: AtmA judo che, to pachI mAtra zarIra sAthe saMbaMdha musApharI karo to sTezana Ave. musApharI vinA rAkhanArA evA gharavAsanuM AtmAne have kAma ja zuM che? sTezana na Ave. ema dIkSA e paNa vyavahAra che. e gRhavAsa tyajI ja devo joie." e hisAbe e upAzrayamAM rahevuM te paNa vyavahAra, ane svAdhyAyAdi paramapuruSa paNa saMsAranA sarva saMbaMdho tyajI, bhAva sAdhvAcAro e paNa vyavahAra che. vyavahAra vinA sAthe cAritra-vyavahAra Adare che. cAritra-vyavahAra bhAva na jAge. ekalA nizcayathI koInI mukita thaI eTale vihAra, tapasyA, samiti, gupti ane nathI. vyavahAranuM nimitta pAmIne ja mokSa thAya che. mahAvratonuM pAlana..vagere. enAthI niya35 bharata cakravartI jevAmAM jo ke ahIM bAhya dIkSAno bhAvanI vRddhi karI kevaLajJAna sudhI pahoMce che. vyavahAra nahoto dekhAto, to ya pUrvabhavamAM to te "zuddha nizcayanayano bhrAmaka zabdaH hato ja. je sAcA jinamatane zaraNe javA mAgato ekalA nizcayanI vAta karanAra thApa khAya che, hoya, ne ene hRyathI svIkAravA mAgato hoya, te te je nizcaya manAve che, tene jaina zAsana sunaya nathI nizrayamAM muMjhAto nathI, vyavahArane mUkato nathI. kahetuM. e itara nirapekSa ane itara nayanuM khaMDana arthAta e vyavahAra ane Adarza che, vyavahAra karanAro mithyA "evaMbhUta' nizcaya che. "evaMbhUta' pravRtti che. nizraya sTezana che, vyavahAra musApharI che. eTale e ja prakAre banelo. sAco indra kayo? Indana dA.ta., amadAvAda sTezana kaI dizAmAM che, e kriyAvALo, arthAtu siMhAsane birAjI IndrapaNAnI jANyA vinA game teTalI musApharI kare, te zuM kAma barAbara samRddhi-ThakurAivALo. A evaMbhUta indra. lAge ? tema, e paNa hakIkata che ke jANyA chatAM tyAre prazna thAya zuM siMhAsanathI nIce UtaryA pachI e musApharI ja na kare, to sTezanane dUrathI mAtra indra nahi? to A naya kahe che ke "e indra nahi.' jANavAnuM ja ne? pahoMcAya to nahIM ja. tethI kaho, - chatAM "samabhirUDha" ane "zabda' nAmanA nizcayanaya For Private and Personal Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 82) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno tathA vyavahArAdi nayanI apekSAe to e indra che ja. AtmaparyAyanI vicAraNA paNa enA mate kema karAya ? evaMbhUtanI pradhAnatAmAM bIjAnI gauNatA rahe che. paNa nizcayanA zuddha svarUpamAM to zuddha paryAyonuM bIjA nayanuM khaMDana nathI karAtuM. bIjA nayanuM khaMDana kevaLajJAnathI thatuM AtmapratyakSa Ave. tyAre pratyakSane karI potAnuM ja sthApanAro - mAnanAro naya e kunaya. badale vicAraNA to je kaMI jANa bahAra hoya tenI jo ke Ama ene kahe che to zuddha nizcayanaya, paNa karavAnI hoya, dA.ta. jaMgalamAM mArga pratyakSathI khabara zuddhano artha "zuddha' eTale anya nayathI nirapekSa; nathI, to ja vicAraNA thAya che ke "mArga kayo haze?" arthAta ekAMta nizcayanaya. to tyAre zuM ekAMta e paNa ahIM to zuddha paryAya pragaTyathI AtmAne jainazAsanane mAnya hoya ? jinazAsana to syAdvAdI anaMtajJAnamAM samasta kALanuM samasta jagata dekhAya che. mATe zuddha zabdamAM muMjhAtA nahi, bharamAtA nahi. che. to vicAravAnuM zuM rahe ? to kaho, muMjhavanArA to tamane kaheze "zuddha nizcayanaya mAno' Atma-paryAyanI vicAraNA kone karavAnI ? jene te paNa "zuddha' eTale ekAMta; ane ekAMta eTale pratyakSa nathI tene. e vicAraNA e zuM AtmAnuM jainetara, jainazAsanathI bAhya. nizvaya svarUpa che? | vicAraNA paNa vyavahAra che saMsAramAM paNa azuddhi e paradravyanI asara che: evaMbhUtanI apekSAe cetana kevo ? to ke "zuddha ekalo nizcaya kUTanAranuM A bIjuM ajJAna che ke caitanyavALo, niraMjana nirAkAra, anaMtajJAna ne e eka dravyanI bIjA dravya para asara nathI mAnato ! anaMta sukhamaya, ane koIpaNa jAtanA vikalpa ne kArya thavAmAM mAtra-upAdAna kAraNabhUta kharuM, paraMtu vinAno." AvA nizcayanayanA AtmAne karavAnuM zuM nimitta e kAraNabhUta nahi' ema mAne che ! keTaluM rahe ? kAMI ja nahi. tapa-5, vrata-paccakakhANa e ghora ajJAna ! to vyavahAra che. pratijJA, sAdhuveza, sAdhukriyA, e jo ene pUchIe ke "hAla AtmA zuddha che ke badhuM ya vyavahAra che, kayAM zuddha nizvayanA svarUpamAM azuddha ?' jo zuddha hoya to kazuM karavAnuM rahetuM nathI. che ? mATe ekalA nizcayavAdIne enI jarUra nathI jo kaho ke AtmA hAla azuddha che, to e batAvo ke lAgatI ! 'tyAre mukita zI rIte thAya?' ema ene azuddhi zAthI? jo karmathI azuddhi che' ema kahezo, pUcho, to e ekAMta nizrayavAdI zuM kahe tyAM? e kahe to karma to paradravya che. enI zI asara AtmA para che ke "nizcayanuM avalaMbana jarUra karavAnuM; paNa thAya ? tame to eka dravyanI bIjA dravya para asara "vratakriyAmAM Atmahita vasyuM che' - te nahi nathI mAnatA. to A badhAno sAra e che ke mAnavAnuM !! mAtra AtmaparyAyanI vicAraNA vyavahArathI azuddhi mAnavI ja joize, ane ene karavAnI, ene zuddha karatA cAlavAnuM." TALavA mATe kriyAno vyavahAra Adaravo ja paDaze. paNa A dhatiMga che, ajJAna che. kemake A zAstrayoganI bhUmikArUpa IcchAyogano AtmaparyAyanI vicAraNA e jainazAsanano upAyaH nizvaya nahi. enuM kAraNa e che ke A zuddha AtmAnA guNa e bhAva che, ne ene sAcavavA paryAyanI vicAraNA e paNa vikalpa che, ane mATe apramattapaNe samyam AcAra-kriyAonA vikalpa to mananA pagalonI racanA che, mATe vyavahAramAM racyApacyA rahevuM ja joIze. e vyavahAra gaNAya. guNanI ane zubha bhAvanI prApti ane padagalanuM AlaMbana eTale zaddha nizcaya rakSA mATe karAto dharmayoga yAne AcAra-dharma nahi. enA mate to vyavahAramAM Atmarahita mAne e zuddha icchAyoga che. eTale icchAyogamAM to mithyAtva lAge ! to pachI vyavahArarUpa AvavA mATe gharma karavA pAchaLa guNa-rakSAnI icchA For Private and Personal Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eja dharmayogamAM vRddhi) (83 joIe. Ama jo guNarakSA mATe AcArano vyavahAra karatA rahevAya. jarUrI che, to kaho jo, - e guNane sAcavavA mATe kSamAdi dharmanI zraddhA vadhAratA rahevAya. ApaNo keTalo apramattabhAva che ke divasa ane rAtre eTale? evA sAvadhAna rahIe ke A mAro guNa na ja javo "jJAnI kahe che mATe tyAga - kSamA - ahiMsAdi joie ? pachI bhale guNa tarIke saMtoSa che yA gharma Acaro,' - e zraddhAthI AgaLa vadhI potAne udAratA, sahiSNutA ho, ke namratA ho, bhale game te svataH lAgI jAya ke "e dharma ja karAya ?' e dharma ja guNa pakaDyo, paNa - AcaravAnI aMtaramAM sahaja pratIti thAya, arthAt guNane sAcavanArA dharma-vyavahArane saMpratyayAtmaka zraddhA thAya, caMdanamAM sahaja sugaMdha, ema avazya pALavAno udyama thAya, te sAco bdayamAM dharmano sahaja bhAva thAya. icchAyoga bane. zuM kSamAdi dharmanI A zraddhA, kSamAdino A mahApurUSoe e ja rIte guNarakSaNa karyuM che, sahaja bhAva, ApaNe karI lIdho che? "karmanI veThamAM guNaprApti ane guNavikAsa sAdhyA che, zubha bhAvanA vadhAre zuM karI zakAya ?' ema bahAnuM kADhanAra zuM tAva vikAsa sAdhyA che. sArAMza, zAstrayoganI bhUmikArUpa Ave to karmanI veTha samajI besI rahe che? ke davA - IcchAyoganI kakSAno dharmayoga sAdhavA mATe A paNa havAnA upacAra kare che ? zuM karmane ApaNe sarvathA eka upAya che ke - dharmayoga potAnA AtmAmAM parAdhIna ke karma vAraMvAra tamAco mArI jAya ? nA (1) tevo tevo guNa yA zubha bhAva pedA karavA, karmaroga kADhavA davA thaI zake. enA mATe jainazAsana evA kimiyA batAve che ke je AdaravAthI karmane (2) enuM rakSaNa karavA, ane (3) ene vikasita karavA sAdhavo joIe. tamAcA lAgatA jAya, karma tAva Utarato jAya. emAM A eka kimiyo ke dharmanuM zraddhAbaLa vadhAratA rahevAya. banato dharma karIe chIe, have vadhAre zuM zAstranA AlaMbane thatI dharmazraddhAne thai zake?" e bhramaNA che - sahajabhAvanI zraddhArUpa banAvatA javAya, to zAstrayogamAM javuM che, to prabaLa guNa vikAsa zraddhAbaLa vadhe. ane zubha bhAvavikAsa arthe joradAra AcAradharmanuM pAlana joIe. e lakSyathI AcAra dharmanI jJAnI kahe che mATe dharma karavo joIe, mATe IcchApUrvaka AcAra-dharma sadhAya e sAco icchAyoga. dharmanI icchA che,' ema nahi, paraMtu dharma ja AtmAnuM svarU5 che, tethI enI icchA che. A sthiti UbhI emAM vRddhi karatA rahevuM joie. e vRddhi zI? A ja ke adhikAdhika guNavikAsa ane bhAvavikAsanI IcchA karavAnI che. dA.ta. khAnapAna kema karo cho ? banI rahe, ane e vikAsa karanArA AcAradharmanA tyAM dharmayoga sadhAtA rahe. ArogyazAstra AgaLa nathI karAtuM, paraMtu enI eTale keTalAka je kahe che, - "ame banato dharma sahaja bhUkha che, tarasa che, mATe khAnapAna karAya che; ema dharmarUpa AtmakalyANanI sahaja bhUkha che, tRSA karIe chIe, have vartamAna saMyoga ane zakitamAM che, dharmanI sahaja icchA, sahaja prema, sahaja bhAva che, vadhAre zuM banI zake ?" mATe dharma saheje karAto rahe. tyAM dharmanI saMpratyayAtmaka e khoTuM che, kemake enA e ja sevAtA zraddhA Ave. e mATe dA.ta. ema vicAravAnuM ke, - AcAradharma ane kriyAdharma dvArA vadhAre A "saMsAranI veTha karatAM karatAM huM veThiyo banI zake ke guNavikAsa ane bhAvavikAsa majara thai gayo. have lAva, e veThamAMthI chUTavA For Private and Personal Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 84) (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno dharma saMbhALuM. de ? zuM dunyavI bAbatonI ja e tAkAta che ke dharma ja mAruM svarUpa che, saMsAraveTha mAra sAmAyika-jApamAM rahelA manane vAraMvAra e pakaDe ? A sUcave che ke, - svarUpa nahi. A zraddhA vadhAratA javAya, tyAre, parAkASThAe dharma manane kayAre pakaDI rAkhe? saMpratyayAtmaka zraddhA UbhI thAya. dharmanI manane pakaDI rAkhavAnI tAkAta UbhI saMpratyayAtmaka dharmazraddhA thavAnuM lakSaNa e ke, karavI hoya to dharma nathI sAdhatA tyAre paNa jagatanI pachI dharma svAbhAvika rIte thAya. khAvApIvAnI kriyA vAtonA kacarA have skraya-gRhamAM nahIM ja ghAlavAnA; kevI sahajabhAve thAya che? khAvApIvAnA hajAro TUMka kemake e kacarAnI asara pachI dharmayoga para paDe che. thavA chatAM kayAreya khAvAno koLiyo ke pANIno ghaMTa dharmane sahaja rIte mana pakaDI rAkhe tyAM dharmazraddhA moMne badale nAkamAM nathI peTho. khAtIpItI vakhate saMpratyayAtmaka banavA mAMDe. pachI tyAM dharma vakhate bIjA-trIjA vicAra Ave to ya khAvApIvAnI kriyA bIjAtrIjA vicAra na Ave. to mananA upayogathI sahajabhAve vyavasthita ja cAle saMpratyayAtmaka zraddhAno eka upAya : che. basa, jIvanamAM dharmasAdhanA mananA upayoga sAthe bhAvanirIkSaNa :evI sahaja svabhAvanI thai jAya. kaho, manano A zraddhA UbhI karavA mATe prAraMbhamAM A eka sahaja upayoga dharmamAM ja rahyA kare. khAsa karavA jevuM che ke te te dharmayoga sAdhatAM ke sAdhIne tyAre samajI rAkhavAnuM che ke, - je je bhAva jagADavAnA che enuM lakSa pAkuM rahevuM dharmanA phaLano adhikArI koNa? joie. gharmayoga sAdhatAM jotAM rahevAnuM ke tene yogya te ja, ke je mukhyatve dharmamAM manano upayoga bhAva jAge che ne? rAkhe, jAgRti rAkhe. e jo na hoya to kriyA saMmUrNima dA.ta. dAnadharma karatAM A jovAnuM ke dAnathI thaI jAya, yA dunyavI phaLanI AzaMsAvALI thAya parigraha-saMjJA para kApa paDato Ave che ne ? zIla eTale ke manano mukhya upayoga dharmano nahi, paNa e pALatAM jovAnuM ke zIlathI viSaya saMjJA kapAtI Ave dunyavI phaLano banyo rahe! emAM dharmanuM adhikArIpaNuM che ne? tapa karatAM A jovAnuM ke tapathI AhAra-saMjJA na Ave. hajAro vAra dharmakriyA karavA chatAM mana kema kapAtI Ave che ne? sAmAyika karatAM A jovAnuM ke caMcaLa? ne dila dharma sAthe ekAkAra kema nahIM ? temaja sAmAyikathI avirati-Asakti-saMsArarasa para ghaNA dharmanA gADha saMskAra kema na paDyA ? kaho, mananA vadhatI Ave che ne ? prabhubhakita karatAM jovAnuM ke upayoga zUnya halakAryuM rAkhyuM ! koinI veTha prabhubhaktithI haiyAnA tAra jhaNahaNI AMkha harSabhInI thAya che ne? prabhu para dila ovArI jAya che ne? A patAvavAnI jema dharmakriyA patAvavAnuM rAkhyuM ! kadI ya to prabhudarzana karatAM ke stuti-stavana bolatAM kaMIka dharmanI sahaja zraddhA, sahaja IcchA, na UbhI bhAva jAgavA mAMDayAM ke jhaTa samApta karavAnI vAta hoya karI. A ja khAmIthI, - tyAM zI rIte e bhAva puSTa thAya? ema to e jAgatAM dunyavI bAbatoe manano je kabajo jatUTI jAya. meLavyo che evo dharme manano kabajo nathI prabhudarzana kevI rIte thAya? meLavyo ! nahitara seMkaDo sAmAyika ne hajAro kharekhara to bhAva jAgavA mAMDayA tyAM darzana navakAra jApa karyA pachInA sAmAyika ke navakAra laMbAvAya, stuti-stavana vadhu bolAya, to bhAva puSTa jApanI zuM e tAkAta nathI ke dunyavI bAbato bhulAvI thAya, bhAvamAM jhIlavAnuM thAya, haiyuM nAce, haiyAnA tAra For Private and Personal Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gharmane prabhumAM dila kema bhaLe?) (85 jhaNajhaNe, bhakitadharmanI zraddhA vadhe. prabhunA darzana ThAravAnuM che, to ja dharmazraddhA sahaja hArdika pratItirUpa ughADI AMkhe karyA. pachI AMkha mIMcIne mAnasika yAne saMpratyayarUpa bane. kadAca koka dharmakriyA ke sUtra prabhudarzana karAya mananA upayoga vinA cAlI gayuM, to pAchA vaLI e (1) baMdha AMkhe prabhune mananI sAme rAkhI kriyA pharIthI karavI joie, e sUtra pharIthI bolavuM tAkI tAkIne vItarAgatAmaya cakSu-kAkI jotAM rahevAya. joIe; ane jo ema karAya to have pharIthI karIe (2) emAMthI jANe zAMta sadhArasa ane chIe mATe mane emAM barAbara coMTaze, bhaLaze, ne vItarAgatAno phuvAro nIkaLI ApaNA para paDI rahyo Tharaze; ane tyAM zraddhA saMpratyayarUpa banavAnI bhUmikA che! e bhAva Ubho karAya. UbhI thaze. kaho, - (3) prabhunI sAthe vAta thAya, arthAt prabhune saMpratyayAtmaka zraddhA UbhI karavA mATe stuti-stavanonI kaDIonA AdhAre ApaNI arajI dharmayogamAM dila coMTavuM joie, bhaLavuM kahevAya. AvuM mAnasika prabhudarzana lAMbu na calAvI zakAya, to vacamAM vacamAM AMkha kholIne saheja prabhunI bhAvanI vizuddhi ane zraddhAnI sahajarUpatA UbhI mukhamudrA joI laI, pAchI tarata AMkha mIMcI e kAma karavA vAraMvAra dharmayogomAM dilane coMTADavAnI, cAlu rakhAya. dilane ekarasa bheLavI devAnI, ane dilane emAM AvuM kAMka karatA rahIe tyAre prabhu sAthe dila ThAravAnI atyaMta jarUra che. to ja mana dharmanA ja maLe, prabhumAM dila bhaLe; ane prabhubhakita dharmanI zraddhA rasavALuM banI dharmanA vikalpo karI karI, sAMsArika saMpratyayarUpa sahaja hArdika pratItirUpa banavA mAMDe. vAtonA pApa-vikalpo-vicAro-kalpanAothI bacavA dharmano saMpratyaya yAne dharmanI sahaja hArdika pAmaze, e vikalpo ochA thatA Avaze. nahitara to pratIti UbhI karavA mATe dareka dharmayoga, e pApa-vikalpothI vaLavAnuM kAMI nahi, ne emAM dila coTe bhaLe, ane dila Thare, e rIte pApa-vikalpothI AtmAnuM valaNa tevuM ja pApiSTha sAdhavo joIe. ghaDAvAnuM. bilADIne uMdara mAravAnA vikalpa rAtadi' mananA upayoga vinA dharmakriyA gabaDAvavAthI cAlu, paNa vaLe zuM? kAMI nahIM, ne enA AtmAnuM valaNa-lezyA ati krUra ghaDAya che. taMduLiyA maracchane A na sadhAya. A to jANe vimAnamAM upaDayA te evA vikalpo karI karI evI krUra lezyA ghaDAya che ke saheja vAra pachI joyuM to nIce 100 mAila dUra ethI e aMte narakamAM jaI paDe che ! ema dA.ta. potAnuM gAma dekhAyuM, ema dA.ta. "iriyAvahIya'nI kriyA mATe "IcchAkAreNa saMdisaha bhagavanu" bolI "AjanA zrImaMto garIbonuM lohI pI tagaDA thayA che' - evA vikalpo karyAthI zrImaMto pratye krara valaNa, krUra UpaDayA te saheja vAramAM "appANe vosirAmi' lezyA evI ghaDAya che ke raste jo koi zrImaMta dekhAI AvyuM ! tyAre khabara paDI ke kAussagga Avyo. gayo to kadAca dravyathI nahIM to bhAvathI khUna karI vacalA sUtra kayAM bolAi gayA tnI khabara ja na paDI. AvI rIte vimAnanA vegathI dharmakriyA karavAmAM emAM nAkhaze ! dila kayAMthI coTe? dila kyAMthI bhaLe? dila zI rIte dayAnA vikalpothI komaLatA Ave, dveSanA emAM Thare ? dunyavI viSaya - raMgarAganI ke vikalpothI pUratA Ave. dhanopArjananI kriyAmAM dila evuM bhaLI jAya che ? ne emAM kevuM Thare che? evuM dharmayogamAM bheLavavAnuM ane For Private and Personal Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 86 ) www.kobatirth.org pApa - vikalpothI nukasAno azubha vikalpa e jANe kSayano jaMtu che. e eka manamAM peTho ke - (1) bIjA aneka azubha vikalpa-jaMtuo utpanna kare che. ethI vaLavAnuM kazuM ja na hoya, chatAM e eTalI bhayaMkara sthitie pahoMcI jAya che, ke - (2) hRdayane kALuM meza karI mUke, (3) magajane tapAvI de che, ane (4) raudra dhyAnamAM caDhAvI narakanA bhAtAM bhegA karAve ! lyo, azubha vikalpa karIne zo sAra kADhayo ? ethI prasannacaMdra rAjarSine sAtamI narakanA bhAtAM bhegA thayA! (5) zarIranI dhAtuone e uzkarI mUke che, tethI AkhuM ya ghaDatara pharI jAya che. (6) pachI to e azubha vikalponI AvRtti cAlyA kare che, te ya sahajabhAve ! (7) pApa-vikalponA kALa daramiyAna sArI bhAvanAo, tattvanA ciMtano, mahApuruSanA jIvana-smaraNo ke mAtra prabhunA nAmajApane paNa avasara raheto nathI. tethI (8) azubha vikalpomAM mAnavajIvanano amUlya samaya, vinA sukRta kamANIe veDaphI nAkhavAnuM thAya che. (9) bIjuM eka nukasAna e paNa che ke sArAmAM sArA snehI mATe paNa eNe ApaNuM bagADayuM mAnI jo ApaNe khoTA vikalpamAM caDhayA, to e duzmanarUpa lAgaze, ane pachInA ApaNA evA vartAva thaze ke kharekhara e duzmana banI jAya. kharekhara to tyAM ApaNA azubha karmano udaya ane maitrIbhAvanA vicAravI joie; to e khoTA vikalpa nahi UThe, nahi laMbAya. tyAre, - azubha vikalpone jo mULamAMthI rokIe to keTalIya sArA puruSArthanI karaNIne avakAza rahe che. mAtra, ApaNA karmanA udayanI vicAraNA ane sAmA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno tarapha maitrIbhAvanA A be jAgrata joie; to vikalpa aTakaze. pachI to juo ke vikalpa vinAnA masta manathI dharmanI kevI kamAi! AvA aneka nukasAno lAvanArA khoTA vikalpothI bacavA rAjamArga A, ke - (1) dharmayogo vAraMvAra ArAdhAya, (2) emAM dila coMTADI-bheLavI ekarasa karAya, ane (3) dila emAM Thare evuM karAya. premALa, rUpALI ane sevAkArI tathA AjJAMkita patnI mATe sArI cIjonI kharIdI karavAmAM ane e mATe be kalAka bajAromAM ghumavAmAM patinuM dila kevuMka Thare che! lobhI vepArInuM kalAkobhara vepAra karavAmAM dila kevuM Thare che! evuM dharmayogonI sAdhanAmAM dila TharavuM joie. dharmamAM dila ThAravA mATe A vicAro, ke - (1) A ucca dharmasAdhanAo e mAnavabhavano lahAvo che; mATe dharmasAdhanAmAM mAruM dila ThAmuM. lagna e saMsArI jIvanano lahAvo samajayA pachI lagnanI lAMbI paNa kriyAomAM dila kevuMka Thare che! (2) 'jagatanA du:khI jIvo bicArA bhUkha-trAsa vagere apAra kaSTa sahavA chatAM emanI pAse dharmasamaja ja na hovAthI emane tapa-parisahajinabhakita vagere dharmano lahAvo nathI. to mane dharmasamaja maLyAthI A dharmano lahAvo maLyA pachI emAM TharavAnuM cUkuM ? (3) saMsAra nAzavaMta che, parAyo che, ahitakArI che; tyAre dharma e avinAzI che, mAro potAno che, ane hitakArI che. 52bhave enA saMskAra cAle che, parabhave dharma sulabha bane che. to pachI mAruM dila saMsAramAM zuM kAma Thare ? dila dharmamAM ja Thare.'' For Private and Personal Use Only kSAyika samakitI rAjA zreNikanuM dila ema ja saMsAramAM nahotuM TharatuM, paNa prabhubhakitamAM TharatuM. tethI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dila dharmamAM kema Thare?) (87 nepAla dezano vepArI Avyo enI pAsethI paTTarANI Ama vicArI, - mATe savA lAkha sonaiyAnI ratnakAMbaLa eka paNa na jo dharmamAM TharavA mATe dharmasAdhanAo kharIdI, paraMtu mahAvIra prabhunI sukhazAtAnA samAcAra karAtI rahe, to e icchAyogano dharmayoga lAvanArane bhAre vadhAmaNI dAna daI detA. thAya, - (4) "anaMta anaMta kALa pApasAdhano ane ane jema jema TharavAnuM vadhe tema tema enA para pApasAdhanAomAM TharavA gayo, paNa TharavAnuM kSaNika zraddhA vadhatI jAya, dharmabaLanI AMtarika pratIti UbhI ane aMte to pAchuM baLavAnuM ja maLyuM ! to bahetara che thAya che, ne e thatAM zAstrayogamAM jarUrI have deva-guru-dharma-sAdhanAomAM karuM." saMpratyayAtmaka zraddhA UbhI thaI zake. saMpratyayAtmaka zraddhA mATe prabaLa zubha bhAva jarUrI : bhAvano aciMtya prabhAva: Ama saMpratyayAtmaka zraddhA mATe dharmayogonuM baLa zubha bhAva bheLavavAno che. te kema bhaLe ? vadhAravuM joIe, ane emAM AEyanA zubha bhAvane vadhu gharmasAdhanAnI sAme AkhI duniyA yAne dunyavI ne vadhu joradAra karavA joie, te e samajIne kezubha samRddhisattA-sanmAna vagere badhuM ja bekAra lAge, "phUcha bhAvano prabhAva aciMtya che. nahi' lAge, to enA parathI bhAva UThI jaI prabaLa gozALo mahAvIra bhagavAnanI ghora AzAtanA bhAva dharmamAM Ubho thaI jAya. karanAro ! tejovezyAthI bhagavAnane khatma karavAnA magadhasamrATa zreNika prabaLa zubha bhAvanA pratApe mAtra vicAra nahi paNa prayatna karanAro ! e maryA kevuMka pAmyA ! emane tIrthakara bhagavAna mahAvIra prabhu pachI bAramAM devaloke deva thAya ? paraMtu kema thayo ? upara athAga bhAva, athAga zraddhA, athAga kaho, aMtakALe A guraAzAtanAnA ghora rAga-bahumAna, tIrthaMkara paranA A amApa bhAvanA pazcAttApano zubha bhAva Avyo enA pratApe bAramAM pratApe tIrthakarapaNAnuM puNya UbhuM thayuM. bhale emanI devaloka pahoMcyo ! ApaNe dharmasAdhanAmAM evo prabaLa pAchalI vayamAM A zraddhA-rAga-bahumAnanA zubha bhAva zubha bhAva na Ubho karI zakIe? UbhA thayelA, paraMtu te hRyavedhI hatA, UMcI prasannacaMdra rAjarSie cAritra choDI dIdhuM nahotuM. icchAyoganA gharanI zraddhAnA zubha bhAva hatA, to eNe chatAM azubha bhAvamAM caDatAM 7mI naraka sudhInAM pApa AtmAnA dedAra pheravI nAkhyA ! eka zraddhA mAtranA bAMdhanArA banelA ! paNa pachI azubha bhAvathI pAchA prabaLa bhAvathI AtmAnA dedAra pharI jAya to cAritrathI vaLI bhAva atyaMta nirmaLa banAvatA gayA. to TheTha AtmAnA dedAra pharavAnuM to pUchavAnuM ja zuM? cAritra vItarAga sarvajJatA sudhI pahoMcI gayA ! zuM AvA parama pALatA A jAvAnuM che ke AtmAnA dedAra phayo ? prabhAvaka zubha bhAvano ApaNane khapa nahi? prabaLa zubha bhAvanAthI dedAra phare. zAlibhadrane mAtra thALI khIranA dAnamAM rojanI saMsArIpaNAnA dedAra phare, to ja dharma phaLe; devatAi 99 peTI ! mahArAjA kumArapALane mAtra pAMca koDInA phUlathI karAyela prabhupUjAmAM 18 dezanuM jAge. samrATapaNuM ? hA, kemake e dharmayogamAM prabaLa bhAva bhUkhyuM kUtaruM joI dayAthI roTalAno TukaDo bharelo hato. ahIM eTaluM dhyAnamAM rahe ke e prabaLa nAkhyo, paNa e bhAvathI ke "mAro jIva karmavaza hato bhAva gharmasAdhanAnA AdhAre ja Ubho thayelo. tethI tyAre mArA ya AvA bhayaMkara hAlahavAla thayA hatA!" bAhya gharmasAdhanA to jarUrI che ja. have emAM prabaLa dayAnuM kAma AvyuM ne dedAra pharyo. kSaNa pahelAM bIjA For Private and Personal Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 88). (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno vicAramAM mana kaThora hatuM, paNa dayAnuM pAtra AvyuM ne bhavAMtaramAM jarUra sacoTa javAba malaze. dedAra pheravavA bhAva jAgyo. dedAra pharyA eTale e dayA phaLe, ati mATe e vicArAya ke "saMsAramAM viSayakaSAya ane traNa uttama lAbha Ape. kevo ? hAthIpaNethI sIdhA gAravonA tApathI saMsArI jIva tape che, dhakhe che, e meghakumAra ! icchAyoganuM dharmAnuSThAna sAdhatAM citta jIvane sUkavI de che, nissAra karI de che. tethI saMsAra sthira rahe to zubha bhAva jAge. paNa citta caMcaLa thAya asAra che. game teTalo sAra karIne sAcavyo to ya to pharIthI dharmAnuSThAna sAdhavAnuM. ema karatAM e aMte asAra ! emAM sArabhUta zuM? dharma. dharma karavo upayogapUrvakanuM thaI zubha bhAva jAge. "sakala kuzala gumAvyo mATe Aja sudhI karmavaza rahyA. svataMtra nahi vallI puSparAvarta medho' bolyA kharA, paNa eno "prabhu paNa karmanA gulAma banyA rahyA ! karmanA nacAvyA saghaLA sukhanI velaDIne UgADavA mATe puSparAvarta megha nAcyA ! sArabhUta karma ? ke dharma ? saMsAra ja evA samAna' ema artha khyAlamAM na Avyo, to arthanI karmavaza banAve che; mATe saMsAra asAra. vicAraNA sAthe pharI bolavAnuM; ne ema karI prabaLa asAranI pUMTha na pakaDavI, ne sArano keDo bhAva jagADI jIvanA dedAra pheravIne caityavaMdana karAya, na choDavo. to e mahAna phala Ape. sArAMza, gharmayoga sAdho, mithyAtva, kumati, viSayonI ghelachA, kaSAya, bhAva sudhare. tRSNA... e badhuM asAra che. e kadI UbhA na rahe tevuM dedAra pheravavA mATe khUba ja upayogavaMtI karavuM. A bhekha letAM AtmAnA dedAra phare, prabaLa zubha bhAva Ave, ane ethI icchAyoganI dharmazraddhA, dharmakriyAnI pUMThe paDavAnI jarUra che. to nakkI zAstrayoganI saMpratyayAtmaka zraddhA banavAne yogya bhAva jAgI dedAra phare. bane. e zraddhAmAM AMtarapariNati ja dharmamaya, pachI kadAca A jIvanamAM jo nahi to dayAmaya-ahiMsAmaya-satyamaya... vagere thaI jAya. For Private and Personal Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAstrayogamAM dharmazrotAnA 10 guNa ) (89 zAstrayoganuM 3 juM-4thuM lakSaNa (3) paTubodha (4) yoganI akhaMDitatA evI saMpratyayAtmaka zraddhA thavA mATe ane bolAve, ane kahevAtI vastu para zraddhA thAya, temaja zAstrayoganI kakSAnI apramatta niraticAra akhaMDita e sAMbhaLeluM dayamAM utArI emAMthI zakya hoya te dharmasAdhanA UbhI thavA sAru zAstrayoganuM trIjuM lakSaNa amalamAM utAre. kahyuM, paTubodha-nipuNabodha joie. e bharacaka (2) zrotAno bIjo guNa 'agarvIpaNuM joIe. zAstrazravaNa ane zAstra adhyayanathI Ave. tyAre zrotA jo garvathI pIDAto hoya, to (1) zravaNa vakhate paheluM e vicArIe ke tyAM zAstrazravaNa kevI rIte zaMkA paDe enuM samAdhAna pUchaze nahi. "huM AvuM karIe to nipuNabodha maLe ! ahIM A dhyAnamAM pUchIne abujhamAM khapuM,' ema ene ahaMta ghavAtuM rAkhavAnuM che ke, lAgaze. ema garviSTa zrotA (2) vinayabhAve ane zAstronuM zravaNa sAMsArika dhoraNe na karAya. vAcanAnI mudrAe, eka page ubhaDaka besI be hAtha saMsAramAM to game tema zravaNa karyuM, sAMbhaLyuM na joDIne, -nahi bese. (3) vaLI garvanA lIdhe karyuM. te cAle; paraMtu dharmakSetramAM ema na sAMbhaLelAnI pAghaDI bIjAnA mAthe paherAvaze, cAle; kemake dharmazravaNa e samyagubodha meLavI "mahArAje A kahyuM te phalANAnA hisAbe, A bIjuM AtmAnI ajJAna dazA ochI karavA mATe che; ane kahyuM te amuka vyakitanA hisAbe," paNa potAne kazuM ethI zakaya dharmasAdhanA, guNavikAsa ane doSatyAga lAguM nahi kare. "bApa kevA hoya' e vAta cAlaze karavA che. tethI zAstranuM zravaNa vyavasthita joIe. e tyAre pote dIkaro banI potAnA bApano vicAra karaze mATe zAstra zrotAnA A 10 guNo batAvyA che, - ke "mArA bApA AvA nahi;' ane putranA guNa sArA dharmazrotAnA 10 guNa sAMbhaLatI vakhate pote bApa banI "potAnA dIkarA (1) pahelo guNa e, ke zrotA e vakatAguruno AvA joie'- ema vicAraze. Ama garvamAM ne bhakta' hovo joIe, paNa IrSALu chidrAnveSI vagere garvamAM AkhuM vyAkhyAna potAne lAguM nahi kare, badhuM nahi. jenI pAse gharma sAMbhaLavo che, enA para bIjAne lAguM karaze ! A khoTuM thAya che mATe bIjo bhaktibhAva joie. bhaktibhAva na hoya, irSA hoya, guNa a-garvI, garvarahita joie. to sAMbhaLeluM lekhe chidrAnveSaNa hoya, to sAMbhaLato jAya ne manamAM locA lAge, eLe na jAya, potAnuM Atmahita sAdhyA vinA vALato jAya ke 'A zuM navuM kahe che? A to amane niSphaLa na jAya. khabara che !".. "ahIM mahArAja bhUlyA...' (3) zrotAno trIjo guNa "zravaNanI ruci' mahArAja AvelI che. mahArAjathI bolavAmAM Aveza joie. vakatA-guruno zrotA bhakata hoya, ane pote lavAya?'.... manamAM AvA locA vALe tyAM vakatA guru AgaLa garvarahitapaNe sAMbhaLato ya hoya, kintu game teTalI UMcI vAto ane UMcA tattva kahe, zAstranA guru je zAstra ke hitazikSA saMbhaLAve che, enA gupta rahasyo samajAve, chatAM e A irSALune zravaNanI jo ruci ja mULa pAyAmAM nahi hoya, to mAmulI lAge, nakAmuM lAge ! tyAre jo vakatA pratye vakatAnuM kaheluM badhuM baherA kAna para paDavAnuM ! vANI bhaktibhAva hoya to emanI vANI bahu premathI jhIle, kazI jhIlAvAnI nahi. ulle, enA para kaMTALo ne sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM keTalA ya karmono bhukko lAvaze ! vakatA hitaiSI gurusthAne che; emanA dvArA For Private and Personal Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 90) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno hita-bhAvanAthI kahevAtA tattva para kaMTALo, aruci e ahIMnI mahenatathI paNa jJAnAvaraNano kSayopazama keTalo moTo doSa? jarUra paDaye durlabhabodhI banAve! Ubho thaI zake. eTaluM samajI rAkhavAnuM che ke, (4) zrotAno cotho guNa "zravaNamAM sthiratA dharma karIe ane puNya baMdhAya e sAmAnya rIte joie, caMcaLatA nahi. nahitara zravaNa vakhate caMcaLa parabhave phaLe che, parabhave udayamAM Ave che, paraMtu tevA mana vacamAM vacamAM bIje-trIje bhaTakavA jaze ! tethI prakArano dharma karIe ane ethI jJAnAvaraNIya karmano, kahevAyeluM dhyAnamAM nahi levAya, eLe jaze. eTalo mohanIyano, aMtarAyakarmano kSayopazama thAya, e eno ane vakatAno samaya barabAda jaze. eTaluM ja sAmAnya rIte A bhavamAM ya phaLe che, arthAt enuM kArya nahi, paraMtu badhuM barAbara dhyAnapUrvaka na sAMbhaLatAM ahIM UbhuM thAya che. vacamAM vacamAM citta bIje laI jaze tethI vacalo saMdarbha dA.ta. jo ke ahIM jJAnanI bhakita, jJAnInI khyAlamAM nahi hoya eTale pachIthI kahevAtI vastu bhakita sAdhusevA, tapasyA... vagere tathA jJAna para khoTI zaMkA uThAvaze ! ane e pUchaze to vakatA bhaNavAnI ekAgra ane bhAvabharyA citte kALI mahenata gurane pAchuM pharIthI piMjaNa karavuM paDavAthI e khinna karI. to e dharma jJAnAvaraNIya karmano evo thaze, tethI kahyuM "zrotA sthira joie', ne te sthiratA kSayopazama Ubho kare che ke je ahIM phaLe che ! ahIM mananA evA kaDaka nirdhArathI Ave ke "mAre eka paNa jJAnazakita, samajavAnI zakti vikasvara kare che, ne bIjo vicAra manamAM lAvyA sivAya aNizuddha badhuM jJAnasaMpatti vadhe che. varadatta guNamaMjarImAM jJAnazakita barAbara sAMbhaLavuM che." mana para A kaDakAI na nahotI, gADha jJAnAvaraNIya karma hatA, paraMtu hovAthI keTalIkavAra to mana caMcaLa banI sAva tuccha guravacanathI jJAnapaMcamInI ane jJAnanI ArAdhanA ane vAhiyAta vAtomAM cAlyuM jAya che. dA.ta. "peluM karI, to suMdara kSayopazama pragaTI jJAna-saMpatti koNa AvyuM?.... pelo koNa gayo ?.... upAzrayane pAmyA. eTale "mArAmAM samajazakita nathI,' ema bArIo kema ochI che ?... vyAkhyAna kayAre pUruM karI mAtra besI rahevAnuM nathI, ne zravaNa baMdha nathI thaze ?...' vagere. jIvananI A kevI durdazA ! kayAM karavAnuM, paraMtu sAthosAtha samajazakita pragaTAvanArA UMcA tattvo?, UMcI gaNadhara vANI? ane kayAM AvA jJAnAvaraNIya-kSayopazama mATe pUrvokata jJAnabhakita muphalIsa vicAra? vagere upAya paNa AdaravAnA che. (5) pAMcamo guNa : "samaja-zakti' joie. jo guruvinaya-bahumAnathI samajazakti vadhe H zrotAmAM vakatAe kaheluM samajavAnI zakti nahi hoya brAhmaNa vidyArthInuM draSTAMta:to paNa sAMbhaLeluM eLe javAnuM, ne vakatAnI mahenata ' are ! guruno vinaya, ne te paNa guru para athAga mAthe paDavAnI. ahIM eka prazna thAya, zraddhA ane athAga bahumAna sAtheno, enAmAM A pra- samajavAnI zakti ApaNA hAthanI vAta layopazama karavAnI jabbara tAkAta che. juo, pelo kayAM che? e to jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazama para brAhmaNa upAdhyAya be vidyArthIone sarakhuM bhaNAvato AdhArita che ne ? pUrvabhavethI evo kSayopazama laIne hato, paraMtu e be vidyArthIomAM eka uddhata avinIta na Avyo hoya to kayAMthI guruvANI samajavA jogI hato, to budhdha jevo rahyo, enI samajazakti kazI zakti hoya ? ne te na hoya to zravaNa nirarthaka, khIlI nahi; tyAre bIjo evA guru-vinaya, niSphaLa; to zuM zravaNa na karavuM? guru-zraddhA, guru-bahumAnavALo hato ke enI u- zravaNa jarUra karavuM, paraMtu enI sAthe A buddhi-zakti vikasvara thaI gaI. A be vidyArthI eka samajI rAkhavAnuM che ke jema pUrvabhavanI mahenatathI vAra jaMgalamAMthI pasAra thatAM, eka ThekANe poro khAvA ahIM jJAnAvaraNano kSayopazama laI avAya, tema beThA. pachI vinayI vidyArthIe kahyuM- "cAla, cAla For Private and Personal Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrotAnA 10 guNa ) (91 jaldI; AgaLa para kANA hAthI para gayelI rAjAnI hAthI ke hAthaNI te paNa eka AMkhe kANI gaI lAge che, rANIe putrane janma Apyo che, ne dakSiNA vaheMcAtI ane rAjA ke rANI sivAya enA para koNa besIne haze ! to ApaNe samayasara pahoMcI jaie to jAya? mATe lAgyuM ke e ja gayela haze. pachI je jhADa ApaNane paNa e maLe.'.... pahoMcI gayA, ne nIce ame poro khAvA beThA tyAM joyuM ke choDavA para barAbara e pramANe baneluM, te dakSiNA maLI! rezamanA tAra hatA, tethI nakkI karyuM ke evA tAranI vaLI AgaLa jatAM nadI-kinAre pANIno ghaDo sADI paherelI rANI ja hAthI para gaI haze. vaLI e phUTI javAthI bAI rotI hatI. besIne UThavA gaI haze tyAre jamaNA hAthano paMjo A baMne pUche che, "mA! ATalo be paisAno ghaDo dhULamAM UMDo chapAyelo joyo, eTale nakkI karyuM ke phUTayo emAM zuM rovA beThI ?' rANI garbhavatI haze, ane garbhanA divasa bharAi gayA tyAre e kahe,- "cha varasathI mAro chokaro haze tethI bhAre zarIre UThavA hAthano Teko mUkyo haze. paradeza gayelo, enA kazA samAcAra nathI ke "kayAM vaLI jamaNI bAju bhAra dekhIne nakkI karyuM ke putrano che? jIvato che ke marI gayo ? kamAnAra koI nathI. garbha hovo joIe. basa, gurujI A badhuM emAM vaLI A ghaDo phUTI gayo ! mATe rouM chuM." joI-vicArI meM mArA mitrane jaNAvyuM. AmAM koI pelo avinIta ene kahe, - "to mA ! have maMtravidyA lagAvI nathI." nahAI nAkha. A ghaDo phUTayo e dekhADe che ke tAro guru pUche, "to pachI pelI DosInuM zI rIte dIkaro marI gayo." jANyuM?' paNa bIjo vinIta vidyArthI kahe,- "utAvaLo na vinayathI vidyArthI kahe, "oho ! emAM zuM che? thA." DozIne kahe "jA ghare, tAro dIkaro Avelo meM vicAryuM ke ghaDo phUTayo eTale ghaDAnI mATI mULa maLaze !" DozI rAjanI reDa thaI gaI, ghare gai to mATIthI judI paDelI te nIce mULa mATImAM bhaLI gaI; dIkaro AvI maLyo ! eTale e vadhAmaNI-dAna laI ne ghaDAnuM pANI mULa nadInA pANIthI chUTuM paDeluM DhaLyuM gai upAdhyAya pAse, kahe che, "lyo A tamArA te vahIne mULa nadInA pANImAM bhaLI gayuM. to pachI vidyArthIne vadhAmaNI-dAna. eNe kahyA pramANe dIkaro A DosIno dIkaro DosIthI chUTo paDelo have mULa DosI paradezathI Avelo maLI gayo !' bhego kema na thaI jAya?" A be prasaMga para uddhata vidyArthI gurune A sAMbhaLIne uddhata vidyArthI vinayI vidyArthInI ThapakAravA maMDayo, ke,- "tame pakSapAta karI A samajazakita para ovArI gayo, ane guru pAse kSamA vidyArthIne khAnagI khAnagI mahAna vidyAo ApI mAgI. A samajazakti kyAMthI AvI? jJAnAvaraNa dIdhI...' karmanA layopazamathI. e kSayopazama zI rIte Ubho gurue bIjAne pUchatAM e kahe che,- gurujI ! thayo ? guruvinaya, ane anahada guruzraddhA, tathA Ape amane baMnene sAthe ja sarakhuM jaNAvyuM che, mane aDhaLaka guru-bahumAnathI Ubho thayo. basa, zrotAno pAMcamo guNa "samajazakti' kahyo, e sAthosAtha eka vakhata paNa khAnagI kazuM jaNAvyuM nathI. paraMtu gurujI ! ApanI para athAga premazraddhA tathA Apano sUcave che ke "zrotAmAM jJAna, jJAnInI bhakita, vinaya vinaya-bahumAna karavAnA hisAbe ApanI mArAmAM vagere guNa joIe." evI kRpA UtarI, Apano evo prabhAva paDayo ke (6) chaThThA guNamAM : zrotA 'paTu joIe, nipuNa mane sTrarI gayuM ke pahelAM to raste jatAM hAthInA pagalAM joie, cakora joIe, jethI gurune kAMIka pUchavuM hoya dekhyAM. eNe paNa rastAnI eka bAjanA ja jhADonA to prazna kevo mUkAya ?.. prazna kevI rIte mUkAya?.. pattA-DALakhAM khAdhelAM te dekhyA, tethI lAgyuM ke ahIMthI kayAre mUkAya?... kevA zabdamAM mUkAya?.... cAlu For Private and Personal Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 92). (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno viSaya sAthe prazna saMgata kema karAya?... potAnA gUDha joIe. e prayatna dhAraNA karavAno ane punaH punaH praznano guru khulAso mAge to enuM spaSTIkaraNa kema smaraNa-ciMtana karavAno hoya. dA.ta., karavuM?....' vagere aMge nipuNatA hoya to guru sAthe 0 sAMbhaLavAnuM zarU karyuM, to kayA viSayathI zarU kema bolavuM te AvaDe, ane eno avasara oLakhe, thayuM, pahelAM ene mana para laI levAya. emAM tethI praznanA khulAsAthI rahasyamaya bodha maLe. ema, dAkhalA-dalIla ane lAbhAlAbha batAvyA hoya, e paTatA-nipuNatA hoya to vakatAnA kahevAnA bhAva paNa lakSamAM levAnA. pachI vakatA prAsaMgika viSaya para samajI zake, UMdhuM na samajI bese, arthano arthAntara na UtarI jAya agara kramasara bIjo viSaya upADe, tyAM karI bese, utsarga-mArgane apavAdamAM ne apavAda enI manamAM pUrvanA viSaya sAthe kaDI joDI lakSamAM mArgane utsargamAM na laI jAya, athavA ekalA levAya. jema jema AgaLa zravaNa vadhe, tema tema pUrvanA utsargano ke ekalA apavAdano AgrahI na thaI jAya. mukhya mukhya viSayo kaDIbaddha manamAM avagAhatA A badhI nipuNatA na hoya to anarthamAM paDe. rahevAnuM ke pahelAM A AvyuM, pachI A AvyuM, pachI (7) zrotAno sAtamo guNa che : "sujANapaNuM- A, pachI A,.. ema karatAM pUrA zravaNanA aMte sAruM jANakArapaNuM; arthAt vakatA je je kahe enuM ene manamAM samasta viSayo taiyAra hoya ! A eka jANakArapaNuM AvavuM joIe. jo A guNa na hoya, udyoga karavAno. to vakatAe hamaNAM sudhI kahelI vastunI jANakArInA - bIjo udyoga e ke sAMbhaLIne UThyA pachI abhAve, have e vakatA pUrvokata vastunA avakAze manamAM e sAMbhaLela viSayone punaH anusaMdhAnamAM je vastu kaheze, te zrotAnA samAjamAM avaghArI levAnA. samaya ocho hoya to saMkSepamAM nahIM Ave; yA vakatAno Azaya kAMI haze, ane pote paNa samasta viSayo ghArI levAnA; ane samaya pUrato bIjo ja Azaya lagAvaze. mATe zravaNa vakhate karavA hoya to vistArathI avadhAraNa karAya. ene DAyarImAM jevuM A che ke jeTaluM jeTaluM sAMbhaLatA jaie, eTalA noMdhI paNa levAya. eTalAnI manamAM jANakArI phikasa thaI jAya, cokkasa have jo, jema bhaNanAro ke zAstra vAMcanAro thai jAya. copaDI baMdha eTale magaja baMdha kare, to e bhaNeluM | zrotAno A eka guNa bahu Avazyaka che; paNa skrayastha na bane. enuM sujANapaNuM na Ave, ema AnA ja Aje vAMdhA che. vyAkhyAnanA zrotA banyA ahIM "zravaNa baMdha eTale sAMbhaLelA mATe magaja baMdha rahevAmAM mahinAo ne varSo vItyA pachI paNa "e rAkhe, arthAta sAMbhaLIne UThayA, pachI kema ? to ke sAMbhaLelAnI jANakArI keTalI AvI ?' e prazna "rAma tArI mAyA". "harAma kAMI yAda karavuM,' Ama Ave tyAM vyAkhyAnonA keTalA padArtho kramasara bolI udyoga na hoya to yAda zAnuM rahe ? ne jANakArI zI batAvAya ? zuM bolI batAve ? pAse kAMI haiyAmAM vadhe ? e to paheluM sAMbhaLatI vakhate ya magaja eTaluM TakAvI rAkhyuM hoya to bolI batAve ne? varSonA zravaNa badhuM kAma karatuM rAkhavuM paDe ke ekeka viSaya kaDIbaddha pachI paNa sujANapaNuM nahi, e keTalI kaMgAla dazA ! joDAto jAya, ne e viSayono manamAM moTo hAraDo tyAre ahIM bacAva karAya che ke "amane sAMbhaLeluM yAda bane; tema pachI paNa enuM smaraNa-ciMtana-raTaNa nathI rahetuM tethI jANakArI zI rIte rahe ?' Ano rakhAya. A udyogamAM zravaNa vakhate vAtoDiyApaNuM, javAba 8mo guNa che. DAphoLiyAM, ane ADAavaLA vicAro badhuM ja sUkAI (8) zrotAno 8 mo guNa che : "udyoga'.arthAt jAya. zrotA e sAMbhaLI sAMbhaLIne samajazakita dvArA (9) zrotAno navamo guNa : "nidrAno tyAga.' samajAyelAnI yAda rahe e mATe prayatna karavo zravaNa karatI vakhate jhokAM khAya, to sAMbhaLatAM sarakhuM na For Private and Personal Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sadgudhdhi eTale ? ) samajI zake ke na enI dhAraNA karI zake. jhokAM kema Ave che ? zravaNano ke vyAkhyAnanA viSayano rasa nathI mATe jhokAM Ave che. jhokAM na Ave e mATe rasa Ubho ka2vo joie. jIvane samajAvI devuM ke, 'duniyAnuM pApanuM to ghaNuM ya sAMbhaLyuM ne hajI ya sAMbhaLI rahyo che. are ! nakAmI kuthalI ya keTalI sAMbhaLI rahyo che ? paNa emAM tAruM zuM bhaluM thayuM ? ke thaze ? keTalA badhA UMcA puNye zrotrendriya sahita paMcendriyapaNuM maLyuM ! emAM ya manuSyapaNuM ! emAM ya AryapaNuM ! emAM ya jainapaNuM ! keTakeTalA anaMta anaMta puNyanA udaya thavA para A badhuM maLyuM ! to A jaina dehanI mahArkiMmatI zrotrendriyano ahIM A dharma-zravaNamAM sadupayoga nahIM kare, to e kevI veDaphAi jaze ? jagatamAM badhuM maLe che, jaina dharmanuM zravaNa kayAM maLe che ? kevAM mArAM ahobhAgya ke A zravaNa-rasAyaNa maLyuM che ke je AtmAnI kAyApalaTa karI nAkhe ! khuda indrabhUti gautama brAhmaNa e mahAvIra prabhu pAse zravaNa-rasAyaNathI palTo pAmI prabhunA pahelA ziSya muni banI gayA ! 99 kroDa sonaiyAnA mAlika jaMbUkumA2 sudharmA-gaNadhara pAse zravaNa-rasAyaNa pAmI saMsArathI virakta banI gayA ! Aje ATha apsarAzI kanyAo paraNI kAle muni banI gayA ! zrotrendriyanA sadupayogathI prabhavacora jaMbUnI vANI sAMbhaLI, bUjhI, 500 coro sAthe sAdhu thai gayA ! akabara bAdazAha mahA ghAtakI-krUra-nirdaya chatAM hIrasUrijI mahArAja pAse zravaNa-rasAyaNa pAmI mahAna dayALu banI gayo !' A badhuM vicArI zravaNano rasa Ubho thAya. ema vakatA je viSaya chaNI rahyA hoya, eno rasa Ubho karavA paNa A vicArAya ke 'aho ! A viSayo kevA adbhuta ! are bhAi ! khuda bhagavAna pote adbhuta hatA, emanuM jIvana adbhuta hatuM, to e je tattva saMbhaLAve e paNa kema adbhuta na hoya ? zravaNamAM evA adbhuta tattvo mane maLe, e mArAM kevAM ahobhAgya !'- ema vicArI zravaNarasa jagAvAya to nidrA-jhokAM na Ave. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (93 (10) zrotAno chello 10mo guNa : 'sadguddhi' che. sadguddhimAM aneka bhAva che, (ka) vakatA pratye koi pUrvagraha yudgaha vagere na rAkhatAM zravaNathI vastune sIdhA rUpe le; saraLapaNe tattva grahaNa kare. A mATe, (kha) vakatAnA Azayane samaje,- (ga) pravacananA padArthomAM pUrvAparano saMbaMdha khyAlamAM rAkhe; athavA, (gha) pote sArI buddhi arthAt tattva pAmavAnA, sajJAna banavAnA, ane karmakSaya karavAnA nirmaLa AzayathI sAMbhaLe. A jo zubha AzayarUpa satbuddhi hoya to sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM pApa karmano adbhuta kSaya karato jAya. A jo sadbuddhi nahi hoya, to game tevA sArAmAM sArA vakatA pAse paNa UMcA tattva sAMbhaLavA maLavA chatAM hita nahi sAdhI zake. (ka) dA.ta. pUrvagraha haze to manamAM mAnaze ke 'A vakatAne to huM oLakhuM chuM. e to potAno ja kakko ghuMTanArA che,... mAyAvI che' A pUrvagraha che. evA pUrvagrahavaza tIrthaMkara bhagavAnanA samavasaraNamAM 363 pAkhaMDI AvuM mAnatA ke 'A to indrajALiyA che. potAnuM vakatavya evI sIphatathI kahenArA ke zrotA emanI mAyAjALathI aMjAi gayelA te emanuM kaheluM kabUla ja karI le !' have e pAkhaMDIo pahelethI ja Avo graha pUrvagraha laine AvyA hoya, te tIrthaMkara bhagavAna jevAnI vANInA zravaNamAMthI ya zuM pAmI jAya ? kazuM ja nahi.' sArAmAM sAruM kahevAyeluM tattva indrajALamAM ja lai jAya ! eTale pachI kema ? to ke pote e vAstavika satya, vAstavika hita mAnavAnuM ja nahi; uparathI bIjA AgaLa e indrajALa tarIke batAvI enI niMdA ja karavAno ! zrotA banyo paNa pUrvagraha che, sarbuddhi nathI, enA A anartha che. ema, vyudgaha hoya arthAt koinA tarapha rAgAMdha hoya, ane eNe khoTuM pakaDAvI dIdhuM hoya, to enI asara nIce A vakatAnuM kathana ene rucaze ja nahi. dA.ta., patnImAM rAgAMdhane patnIe pakaDAvI dIdhuM For Private and Personal Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 94). (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno hoya ke "ApaNe ApaNuM ghara-kuTuMba ja saMbhALavAnuM,' Azaya na samajayo, ne ene lAgyuM ke "kAgaDo dharAra pachI vakatAno dAna-dharmano joradAra upadeza paNa ene kALo dekhAya che, ne guru ane sapheda kahe che? guru jUThuM gaLe nahi Utare. bole che!' bIjo ziSya lAyaka hato, e vicAre che ke moTA gaNadhara gautamasvAmI jagadguru mahAvIra "guru jUTha to bole ja nahi. to AvuM bolavAmAM bhagavAnanA AdezathI deva zarmA brAhmaNane pratibodha guruno koI gUDha Azaya lAge che. tethI e vakhate to karavA gayA, ane tyAM emaNe upadeza Apyo ke, eNe hAtha joDI kahyuM hAjI ! paNa pachI avasara maLatAM gautamano devazarmAne upadezaH gurune Azaya pUchayo to gurue kahyuM, "jo bhAI ! "bhagavAne tane bUjhavavA mane mokalyo che. te kAgaDo bahArathI raMge kALo, paNa haiye udAratAthI atyAra sudhI A badhI mohamAyAnuM ghaNuM karyuM, paNa UjaLo-sapheda che. rastA para kAMka khAvAnuM paheluM jue, tArA aMdaravALA AtmAnuM kayAre karIza ? ahIMthI to e ekalo nahi khAya, paraMtu kAgArava macAvI maryA pachI, je A mohamAyA pAchaLa tuM jiMdagI khuvAra potAnA jAtabhAIone bhegA karI badhAnI sAthe kare che, e tane parabhave bacAvavA nahi Ave. e to maLIne khAze." Ama, zravaNa karatAM vakatAno Azaya teM tArA aMdaravALA AtmAnuM hita ahIM sAdhyuM haze, samajavAnI sabuddhi joie. e ja tane parabhave otha Apaze, rakSaNa Apaze. mATe (ga) zrotAnI sadbuddhimAM bIjuM e ke sAMbhaLatAM UTha, le cAritra, ane AtmahitanI sAdhanA kara." pUrvAparanA saMbaMdha khyAlamAM rAkhanAro hoya, vakatAe paraMtu devazarmA na bUjhayo; kemake ene vyagraha pahelAM zuM kahyuM hatuM, pachI zuM kahyuM,... Ama hato, patnInuM evuM kAmaNa hatuM ke e kahe che, "prabhu ! pUrvAparano saMbaMdha khyAlamAM na hoya to pachIthI je ApanI badhI vAta sAcI, paraMtu A patnIne huM choDI kahevAnuM hoya te kadAca UMdhuM ja samajI bese. zakuM nahi." pariNAma ? bUjhayo nahi, ane gautama sabaddhi eTale nirmaLa AzayaH mahArAja thAkIne pAchA javA mATe UThavA gayA tyAre, | zrotAno sauthI mahAna guNa sabuddhi eka evo e vaLAvavA javA UThavA gayo, paNa khyAla na rahyo te vyApaka guNa che ke emAM pUrvokata mudA samAvA uparAMta upara khullI bArInuM bAraNuM marmasthAnamAM jorathI evuM bahu agatyana vastu e che ke pote zravaNa kare e vAgyuM ke tyAM ja paDayo ne marI gayo! gautama mahArAje sabuddhithI arthAt nirmaLa AzayathI kare. "nirmaLa avadhijJAnathI joyuM ke marIne kayAM gayo ? to enI Azaya" eTale kazI laukika spRhA nahi; vyAkhyAna strInA mAthAmAM jU tarIke utpanna thayelo joI gautama sAMbhaLavA jAu to lokomAM dharmAtmA gaNAuM, svAmI stabdha thai gayA ! ati rAganA lugrahathI vyAkhyAnamAM rasamaya kathATUcakA sAMbhaLavA maLe sabuddhi nahi, te zravaNa eLe gayuM. eTale majA Ave, manane AnaMda thAya, tarka-dalIlo (kha) zrotAnI sadgaddhimAM A paNa Ave ke e jANavA maLe'.... AvI koI AzaMsA-abhilASA na vakatAnA Azayane samajIne sAMbhaLe. sAMbhaLatAM e hoya. ema zAstro sAMbhaLI bhaNIne vidvAna thaI jue ke A vastu vakatA kayA AzayathI kahe che. to e jAuM. sAro vyAkhyAtA thai jAuM, to sArI prasiddhi vakatAnA kathanane vakatAnA Azaya pramANe prahaNa UbhI thAya, lokamAM nAmanA thAya;' athavA pelA karanAro bane; nahitara ene ema lAge ke "vakatA bIjAne batAvI ApuM ke tuM ja ekalo vidvAna nathI, khoTuM bole che, yA punarukita kare che, atizayokti kare vyAkhyAtA nathI, yA, "sAMbhaLIne evA upAya che." vagere. jANavA maLe je AdaravAthI mahAna siddhio thAya, ke dA.ta., gurue ziSyone kahyuM, "juo pelo sapheda paraloke devatAi sukha maLe...' AvI AvI koI ja kAgaDo kevo kAgArava kare che !' eka ziSya gurano abhilASA na hoya. to zravaNamAM nirmaLa Azaya rahe For Private and Personal Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vastunuM mahatva, rItanuM nahi) (95 tyAre, pUcho, vAto,A zAstronA padArtha te vastu che. rAga eno zAstra sAMbhaLavAmAM zI abhilASA hoya? joie paNa rItanA mohamAM paDI jaIe eTale (1) jagatamAM jinavANI maLavI ati durlabha bhagavatI sUtra' saMbhaLAve che paNa majhA AvatI nathI. che. tethI A uttama janamamAM jinavANI jo sulabha amuka Dhabe kahe to ThIka rahe !' Ama locA vaLe che. thaI che, to enuM zravaNa eka uttama kArya che, mATe e rItano moha khoTo che. dA.ta. koie sonaiyA ja karuM. bheTa ApyA, paNa melA lUgaDAmAM bAMdhIne ApyA! to (2) pApavacana sAMbhaLavAthI bacavA zAstra zu Anada na Ave ! ApavAnA rAta game tevA, paNa sAMbhaLavAnuM rAkhuM. ApyuM zuM ? sonaiyA ! vahevAramAM juo, zarIra (3) sAMbhaLIne sujJAna-sujANa-subuddha banAya, DhAMkavAmAM vastuno moha rAkhe to ochA kharcamAM pate. ane pazu ke anArya jevI ajJAnatA-mUDhatA TaLe, mATe paNa rItano moha rAkhe eTale phesanebala kapaDAM sAMbhaLuM. joIe ! zAka lAvavA be AnA na maLatA hoya, paNa (4) jinavANI sAMbhaLatAM bharacaka pApa karmakSaya kapaDAM IstrITAiTa karavAmAM cAra AnA pahoMce. jhaverI thAya mATe sAMbhaLuM. jo gharAkanI rItanA mohamAM paDe to potAnuM gumAvI bese. e gharAkanA kapaDAM na jue ! e to enAmAM (5) sAMbhaLavAthI hitAhita, heyopAdeya, kartavyAkartavya jANavA maLe; to te pramANe jIvana jIvI zAhukAranuM AEya che ke coranuM, te jue! zakAya mATe sAMbhaLuM. kalpasUtramAM rasa kema nathI paDato? zrotAnA A guNo keLavI zAstratattva ke eTalA mATe ke rItano moha pesI gayo che mATe. hitazikSA sAMbhaLatA rahevAya, to jJAna vadhatAM vadhatAM nahitara kalpasUtramAM vastu kema che? DahApaNa hoya to zraddhA ya vadhatI cAle ane ema karatAM karatAM mohanuM vastunA khapI bano. rItanI apekSAe jovA jAo jora khalAsa thaI jAya, ne zAstrayogamAM jarUrI to vezyA caDhI jAya, ne vastunI apekSAe jovA saMpratyayAtmaka zraddhA tathA paTabodha tarapha AgaLa jAo to saMtI caDhI jAya, AjanuM jagata vinAza mArge vadhAya. caDhI gayuM hoya to te rItanA mohanA kAraNe. ghera ghera zravaNa aMge A paNa eka jarUrI vastu che ke, phemilI DokaTara thaI gayA! paNa phemilI gurunahIM! rItanA moha karatAM vastuno moha rAkhavo. koNe phemilI DokaTara ghAlyA? vyAkhyAna-zravaNa e gharmavastu ja sAMbhaLavAnA rItanA mohe. te eTale sudhI khAnapAnamAM to dhoraNathI karavAnuM che. tyAM vyAkhyAnanI rIta nathI rItano moha kharo, paNa davA khAvAmAya rItano moha ! jovAnI. sabuddhi A, ke "tatvavastu-dharmavastu rItanA mohamAM AjanI navI prajA vipattinA mArge jovAya, kahevAnI rIta na jovAya." paNa Aje to caDhI gaI che. jIvanamAM nirogI khorAka, sAdA vastro, kaheze ke, "vastu to sArI che. grantha bhagavatIsUtrano sAduM ghara, kalyANa mitro, sadguru sevA, devAdhidevanI che. paNa vakatAnI vyAkhyAna-zailI camakadAra nathI, bhakita vagere vastunI jarUra che. rItanI khaTapaTamAM kahevAnI rIta AkarSaka nathI.' paDavAthI AkhIya sthiti bagaDe che. pachI to kemake ? "are bhalA mANasa ! Atmahitane vastu sAthe to ke "khorAka AvI rItano joIe, ...vastro A saMbaMdha che, rItane zuM jue che ? rItanA moha karatAM prakAranA, ***1ra prakAranAM,...ghara AvI sTAilanuM.... mitro AvI vastuno moha kara. "vastu' zuM? zAstra kahelI dharmanI paddhatinA, guru A rItanuM bolanArA joie.' vAto,-mArgonusAritAnA guNothI kSapakazreNi sudhInI zrI maNi cInI AvA to ajJAna cAle che. mitranI vastunI badale AvA to ajJAna cAla For Private and Personal Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 9) rIta juo to ThagAo. vAta mitra-parIkSAnuM dRSTAnta : eka maMtrInA 'nityamitra' gaNAtA bhAibaMdhe avasare maMtrIne bahAra kADhayo,-'rAjAno droha karIne AvyA ? nIkaLo bahAra !'' tyAre 'parvamitre' dilasojI dekhADI, paNa sahAya na karI. juhAramitra malyo, eNe kahyuM, 'phikara na karo.' vastu jANI lIdhI. kemake maMtrIe ja kahyuM ke "meM rAjaputranuM khUna karyuM che, mane bacAvo.'' khoTI hatI, paNa mitranI parIkSA mATe maMtrIe ja e vAta UbhI karI hatI. te hAramitre sAcI mAnI lIdhI. ane mahAna rAjabhaya chatAM maMtrIne gharamAM saMtADI rAkhyo. AmAM juo ke nityamitranI rIta dekhAvaDI hatI. be vakhata roja maMtrInA ghera malavA Avato, paNa mitrapaNAnI vastu barAbara nahotI. parvamitra vAratahevAra Avato, paraMtu enI ya mitratA khoTI hatI. tyAre juhAramitranI rIta bahu sAmAnya; koikavAra raste maLe tyAre juhAra karavAnA eTaluM ja. chatAM enAmAM mitrapaNAnI vastu umadA hatI. to kuTuMbanA ane potAnA jAnanA jokhame rAjAnA kopanI sAme eNe maMtrIne gupta Azaro Apyo; kemake e umadA vastuthI enAmAM uttamatA hatI. mULa, maMtrIe traNamAMthI sAcA mitrane parakhI levA potAnAmAM kRtrima rAjadrohano gunho Ubho karelo, jethI emAM kayo mitra zaraNuM Ape che enI khabara paDe. e mATe rAjaputrane potAne tyAM jamavA noMtarI jamADIne bhoMyarAmAM suvADI mUkyo. pachI upara AvI nokarane kahe 'mArAthI rAjakumAranuM khUna thai gayuM che. huM bahAra jAuM chuM. tuM koine kahIza nahi.'' kahIne gayo mitro pAse. nokaranuM peTa kevuM ? inAmanI lAlace rAjAne jaine vAta karI ke maMtrIe rAjaputranuM khUna karI bhAgI gayo che. nokara te nokara. AryadezamAM hisAba maMDAtA hatA ke halakApaNuM nokaramAM hoya, zeThamAM nahi. uchAMchaLApaNuM nAnAmAM hoya, moTAmAM nahi. adhIrapaNuM strImAM hoya, puruSamAM nahi. paNa Aje to viparIta ghaNuM dekhAya che ! kemake Aje evI keLavaNI nathI. saMskRtine badale vikRtinI keLavaNI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno apAya che. pahelAM to sahu sahune potAnA darajajA mujabanuM bhAna hatuM; vastune mahattva ApatA, rItane nahi. maMtrIe mitramAM sarabharAnI rIta na joi, paNa sAcI mitratA vastu che e joyuM. to pUcho, pra0- vastu ne rItanuM milana na hoya ? 30- hoya, paNa vastu ane yogya rItanuM milana hoya. jo vastutattva samajAya ke 'khAvuM e puSTi mATe che,' to roga na Ave, ne puSTi rahe, to enI sAthe rIta kayI ? e ja, ke 'be koLiA ochA khAvA joie. prakRti bagaDe evuM vAyaDuM, tIkhuM, tamatamatuM ke kaphakArI na khavAya.'' paNa jene rItanI ja khabara na hoya te ? Aje to pakavAnna pothIo pheravAi gai ! vastu gatyA Arogya-prazAMtamana vagere vastunI paravA nathI, eTale sAcIne khoTI rIta kahe che ! ne khoTI rItane mahA AzirvAda rUpa gaNe che ! traNa mitranuM ddaSTAMta kAyA, kuTuMba ane dharma e traNamAM lAgu thAya che. maMtrI samAna AtmA mATe kAyA e nityamitra che. zuM kare ? sadA sAthe rahe; DAhI DAhI vAto kare eTaluM ja. ApaNA cApANI pI jAya, ane ApaNane pApa vadhArI Ape ! enI khAtara ApaNe ghasAvAnuM, mUMDAvAnuM ne kacarAvAnuM ! ne jayAre e samaje ke have kaMi mAla nathI, eTale ApaNane kare laTakatI salAma ! te A kAyA ! AtmAnuM puNya khAi janArI ne susaMskAro cAvI janArI A kAyA ! e sonerI dharmanI taka khAi jAya ! tyAga-tapazcaryA khAi jAya ! janmI tyArathI khAvA mAge ! kazuM nahi to aMgUTho moMmAM ! zAtA mAge ! ArAmI mAge ! hADakA harAma rAkhe ! Ama karIne, kAyA (1) kaSTane AnaMdathI vadhAvavA-veThavAnA susaMsakAra, (2) mahenatanA susaMskAra, ane (3) jayAre ne tyAre tyAga sevAbhAva vagerenA susaMskArane jagA na Ape, saphaLa na thavA de. susaMskAro zuM kahe che ?vrata-paccakkhANa barAbara rAkha !' tyAga-tapa tyAre kAyA zuM kahe ?- 'nitya navuM khAvA lAva, For Private and Personal Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 3 mitra : kAyA-kuTuMba-dharma ) navuM sAruM pIvA lAva, paheravA lAva, jovAnuM suMghavAnuM lAva, komaLa sparzI lAva.' Ama e puNyanA thoka khAi jAya che ! pUrvanA zubha karme ApelI apUrva dharmakaraNInI takane kAyA radabAtala kare che ! kAyAne mAna-pAna-sthAna-sthiti joie che; eTale kahe, 'dharma karavAnA saMyogo nathI.' zuM ? vAta sAcI che ? kahe che 'kAyAnA saMyogo judA che !' paNa ApaNe konA saMyoga jovAnA ? kAyAnA ke AtmAnA ?' nityamitra evI kAyA to mRtyu-rAjAno humalo AvatAM AtmAne kahI deze 'nIkaLa ahIMthI,' ane kADhI mUkaze ! pelA nityamitre maMtrIne kahI dIdhuM hatuM ne ? bAkI to jIvatA jIve kAyA zuM zuM pApa nathI karAvatI ? vAsudevanI kAyA ene aDhaLaka pApa karAvI narakamAM mokale che. rUDA-rUpALA dharmane bhUlAvanArI badamAza kAyA che. kAyAnI badamAzI to barAbara najara sAme rAkhavA jevI che. ene mitra nahi, paNa zatru lekhavAnI che. to ja enA mohamAM na paDAya, sukhazIla mojazokhI na banAya, ane kAyA dvArA ja potAnA AtmAnAM hita sAdhatA rahevAya. parvamitra te kuTuMba-parivAra. e kAyAnI jema niraMtara sAthe nahi, chatAM ghaNIvAra sAthe rahe che. te paNa thoDI ghaNI luccAi karI jAya.kuTuMbI e mitra kharA, paNa karmanI vAtamAM, dharmanI vAtamAM nahi ! ApaNuM puNya khAi jAya, puNya vadhAre nahi ! vadhAre raMgarAga koNa karAve ? sArA sArA viSayonA upabhoga koNa karAve ? cADIcugalI kone khAtara ? zuM potAnA AtmA khAtara ? nA re nA, hiMsAthI mAMDI mithyAtvazalya sudhInAM pApo jo sevAtAM hoya, to pahelA naMbaramAM nityamitra kAyA mATe, ne bIjA naMbaramAM parvamitra svajana mATe. svajana eTale parvamitra, e zuM kare ? 'kAyA tuM ya lahera kara, ne mAre ya lahera thAya.' dhAriNI dIkSArthI meghakumArane manAve che, "mane to putra ! dhaNI AzA hatI, ke huM vahunA chokarAne ramADIza ! mArA kakaLatA haiyAne to tuM jo. tuM mAro ekano eka putra che'' svajana zuM kahe ? 'tuM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 02) gharamAM rahe eTale mokSanuM sarTiphikeTa ! ghaDapaNana Ave ! mRtyu na Ave !' kema ema ja ne ? bhavAMtaramAM kayA sthAne jazo, te kahevA to koi taiyAra nathI, paNa tyAM bhavAMtare sAruM maLe eTaluMya ka2vA svajana taiyAra nathI ! A parvamitra. A parvamitra ApaNAM mRtyu vakhate mAtra dilasojI dekhADe paNa rakSaNa na Ape. paralokanI durgatinI jelamAM ekalA javA de, sAthe na Ave.' jAhAra mitra dharma che. e kahe che ke 'bhalene tuM divaso sudhI mane na maLe, paNa koivAra paNa maLe che, to huM to tane mitra ja gaNuM, ApattimAM sAthe Ubho rahuM.' A mitra pelAnI jema ApaNuM puNya khAya nahi, paNa puNyane vadhArI Ape. tyAre bIjI bAju pelA be pApa vadhArI Ape ! A dharmamitra pApa vadhAre nahi, paNa pApano kSaya karAvI Ape, aMte mRtyurAjAno humalo Ave tyAre mahArakSaNa Ape. juhAra mitra 'dharma' ema na kahe ke 'cAlyo jA, ekalo'' e to jIvanI karma taraphathI thatI mRtyu jevI mahAdurdazA vakhate sAthe rahe, ane jIvane mahAzaraNa, mahArakSaNa, mahAsahAya Ape. paralokane jela samAna nahi, paNa mahela samAna banAve. eTaluM ja nahi paNa chevaTe A dharmamitra ApaNane mokSanAM mahAsAmrAjaya apAve. parvamitra, nityamitra, ne hAramitra. emAMthI juhAramitra dharma koikavAra maLanAro. arthAt cauda rAjalokanA vizALa kSetramAM mAtra madhyalokamAM, mAtra aDhI dvIpamAM, ne teya mAtra paMdara karmabhUmi para jIva manuSyapaNe Ave tyAM e cAritra rUpe bheTe ! anaMta pudgala parAvartamAM caramAvartamAM Ave tyAre bheTe ! evo e dharmamitra jayAre ahIM maLavA Avyo hoya tyAre tene have vadhAvI levAmAM pramAda ke bedarakArI zA sAruM ? For Private and Personal Use Only Ama hAramitranI bAhya sarabharAnI rIta karatAM AMtarika premanI vastu alaukika che. tema dharmazravaNa maLe tyAM dharmanI vastu jovI, paNa kevI rIte kahe che te rIta nahi. e zuM karyuM ? dunyavI dhoraNa Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 98). (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno mUkayAM. dunyavI dhoraNa palaTo, to pachI IcchAyoganI rahyo chuM ? hajI keTalI avidhi ane keTalA sAdhanA vegavaMtI banIne, apramAda, zraddhAbaLa, bodha, aticAravALI mArI sAdhanA che? ne - vagere vadhI zAstrayoga tarapha AgaLa vadhAya. mAre kayAM javuM che? eTale saMpUrNa vidhi ane paTubogha zAno?: taddana niraticAra evI zAstrayoganI kevIka zAstrayogamAM "apramAda' ane "tIvra zraddhA sAdhanAmAM mAre pahoMcavuM che?' arthAta saMpratyayAtmaka zraddhA e be lakSaNanI jema trIjI Atma-nirIkSaNa lakSaNa paTubodha che. "paTubodha' eTale tIvra bodha, svakIya yathArtha darzana : "vicArAya ke "jAvuM che nipuNa bodha, sUkSmatAvALo bodha. zAno bodha ? to ke mAre apramAda-sthitimAM, akhaMDa dharma-kriyAnI (1) eka to zAstrono bodha, te evo tIvra ane pravRttimAM, ati nirmaLa ne ati cakora buddhinA nipuNa ke sAdhukriyA sivAyanA samayamAM e zAstranA gharamAM; ne huM Ubho chuM kayAM ? huM chuM pramAda bharelI sUtra yA padArthamAM ja mana rahyA kare. (2) bIjI rIte sthitimAM ! vikathA-kuthalI rAgadveSAdi karavAnI tIvra zAstrabodha e, ke pote je dharmayoga sAdhe che, dazAmAM ! huM chuM buddhino baMTha ! ne dharma huM enAM vidhi-vidhAna, enA kALa-Asana-mudrA, tathA khoDakhAMpaNavALo karI rahyo chuM ! to tyAM kevI rIte anya sAdhano aMgeno bodha, temaja emAM zI zI rIte javAze? ghora saMsAramAM AvI divya vAto maLI chatAM aticAra lAge, doSa lAge,..... vagereno sUkSma kema pramAdamAM AthaDI rahyo chuM? AvI ja divya vAto bodha. zAstrayoga sAdhanAra A bAbato sUkSmatAthI jIvanamAM utAravAnI taka maLI che te ahIM nahi jANanArA hoya. to ja enAM vidhividhAna barAbara utAruM to pachI A taka kayAM malaze ? kayA janamamAM sAcavI zake, enA yogya kALe, temaja enAM A divya vAto jIvanamAM utArIza ? huM vIrAsana, utkaTa Asana, AdinuM ane enI mahAsAmrAjayano rAjA ke maMtrI houM, chatAM ahIM je yogamudrA vagerenuM sacoTa pAlana karI zake, tathA kyAMya beTho chuM te rAjApaNuM ke maMtrIpaNuM mUkIne beTho chuM, mane paNa sAdhanAmAM sUkSma paNa doSa aticAra manathI ya na e khyAla che ke, huM saMsArano kIDo chuM. kIDo eTale? lAgavA de, bilakula niraticAra sAdhanA kare. A badhuM kIDAne UMcuM caMdananuM kArDa ApyuM hoya, paNa enuM paTubodhane yAne sUkSma bodhane AbhArI che. evo bodha kAma to tene kocI khAvAnuM ! ema mAre caMdana jevo ja na hoya to zuM AcarI zake? mAnavabhava meM kocI khAvAno rAkhyo ! eTalo pAmara tIvrabodhano upAyaH ane kaMgALa chuM ! mArI AgaLa moTA nidhAna mojuda tyAre ahIM sUkSma bodha mAtra jANakArI rUpano che, paNa huM kaMgALa ane pAmara kayAM lAbha laUM chuM? nathI kinnu amalI che; sakriya che. bodhathI jANeluM eTale ? eka prabhu-pUjA ke eka sAmAyika, e kevaLasaMpUrNa amalamAM mUkanArA che. A hisAbe vicAravA jJAna sudhInuM nidhAna che. paNa e nidhAnamAMthI jevuM che ke e sthitie pahoMcavA mATe kevI kevI sAmAnya lAbha paNa kayAM laI rahyo chuM? are ! sIdho ucca-uccatara icchAyoganI sAdhanA karI hoya tyAre A sAdo zabda ke "saMsAra ghora, ne karma bhayaMkara che,' ethI sAmarthya Ave ? evI ucca-uccatara sAdhanA lAvavA jarA ya taDaphaDATa paNa kayAM che ? saMsArano adano mATe A eka khyAla Avato-jAgato joie ke, gulAma banI, kevo bhAna bhUlI IdriyonA viSayomAM huM kayAM Ubho chuM ne mAre kayAM jAvuM che?' AthaDI rahyo chuM? huM pramAdathI bharapUra bharelo, dharma kriyAmAM vAtavAtamAM khoDakhAMpaNa lagADanAro, mAre kayAM Ubho chuM?' eTale kevAka ArAdhanAnI vAtavAtamAM aticAra ne pramAda sevavAno pAra nahi ! sAmagrIvALA ucca mAnava avatAre kevIka sAdhanAmAM kevo huM ? paNa have mAre kayAM jAvuM che ? nirmaLa For Private and Personal Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmanirIkSaNa ) zraddhAmAM, ne apramAdanI sthitimAM jAvuM che. e mATe baMdha karI eka divasa to dharma-dhyAnamAM rahuM? jagatanA zuM zuM na kare? duniyAnI eka eka vAta sAdhavA sattara jIvone kahyuM "Aje tame khuzamizAla jIvatA raho. mAthAkuTa karuM. to ahiM eka paNa nahi? have to badhI tamone Aja mArA taraphathI abhayadAna. jagatabharanA ja mahenata karuM; kemake mAre AgaLa vadhavuM che." samasta jIvonA niSkAraNa baMdhu evA bhagavAnano huM AvI jo AMtara nirIkSaNathI cAnaka lAgI sevaka chuM, anuyAyI chuM, to he jagatanA jIvo ! zuM jAya, to pachI pramAda arthAta vikathAo bhojana eka divasa paNa huM tamAro baMdhu na banuM? to to mArA kathA-strIkathA-daza kathA vagere, tathA kuthalI eTale ke bhagavAnanA sevakapaNAne lAMchana lAge. nakAmI vAto, phajula taDAkAne bina jarUrI bolavAnuM, aDhAra pApasthAnakone AjanA divasa mATe ane vAta vAtamAM rAga-dveSAdi, e baMdha karavAnuM mana tilAMjali ! jo poSadha vinA rahuM to kAmakAja mArIne karAya. haravApharavA vageremAM pAMca miniTa paNa kAyagupti kayAM pUrva puruSone A AMtara nirIkSaNa kAyama rahetuM, che? eka miniTa paNa manogupti kayAM che ? e to tethI emano dharmabodha amalI raheto. dharmasAdhanAmAM poSadhamAMja mana-vacana-kAyAnI guptinuM pAlana maLe. e bhAre cokasAIvALA ane saheja paNa zithilatA vicAra-vANI-vartAvanA badhA pApanI nivRtti ane rahita hatA. pavitra paMcAcAranI ja pravRtti poSAmAM maLe ! pethaDazA moya mALavA dezanA mukhya maMtrI poSadhamAM prayojana vinAnI eka AMgaLI paNa bhagavAnanI pUjAmAM bhagavAna pAchaLanI pichavAImAM halAvavAnI ke kayAMya AMkha laI javAnI ya pravRtti jAte ekeka phUla goThavIne phUlonI suMdara DijhAIna nahi ! saMsArane duzmana dekhe; tyAre AvA tAraNahAra banAvatA ! "zuM e eTalo badho samaya kADhatA?" hA. poSadhanI ArAdhanAnI lAlasA rahe. anaMta upakArI vItarAga bhagavAnanI bhakitamAM AnaMda kAmadeva vagere mahAna zrAvakonI gayelo A samaya ja lekhe che, bhavya vaLatara ApanAro poSadhanI ArAdhanA kevI kaThora ? devatAI che, mahAna saphaLatAvALo che. bAkI duniyAdArImAM to upasargamAMya e DagyA nahi! samaya taddana, veDaphAI jaI nukasAnamAM UtarI rahyo che, ema samajatA. sudarzanazeThane rAtri poSadhamAM abhayArANIe phasAvyA, zULI para caDavA sudhInI sajA maLe evo paTubodhathI poSadhaH poSadhanI mahattA - Aropa Apyo ! chatAM poSaghamAMthI casakayA nahi ! mahAna zrAvako game tevA zrImaMta ane poSadhanuM ane brahmacaryanuM aNIzuddha pAlana rAkhyuM. vyavasAyavALA chatAM caturdazIe poSaghanI bhavya jANo cho ne ? abhayArANInA prapaMcathI mANaso ArAdhanA karatA. juo, emane, nagara bahAra kAussagga dhyAnamAM rahelA rAjA pradezI chelle chelle dharma pAmelA ! tyAMthI UMcakI ADA upADI upara kapaDuM DhAMkI rANInA nAstikamAMthI Astika zrAvaka banelA ! te caturdazI mahelamAM ghusADI de che ! tyAM eka khoMkhAro paNa na parvatithie poSadhamAM rahetA. kema vAra? samajatA ke- khAdho ! nahitara daravAje sipAIo vartI jAta ke A 14-14 divasa hoLI saLagAvI jAtane ane to koI mANasane upADIne AvyA che, te jaDatI bIjAne bALanArI ! mATe lAva, paMdaramAM divase eka . paMdaramAM divase eka leta, to rANIno bhaMDo phUTI jAta ! paNa abhigrahavALA divasa e hoLI baMdha karI. poSadhamAM rahe. bhagavAnanI poSadhamAM eka evA khuMkhAro paNa aticAra lagADe. kapAe A ucca bhava pAmyo to pakhavADie eka evA e sUkSma aticArane jANavAnA paTuMbodhavALA divasa to bhagavAnanA pagale yata kiMcita cAluM? pApo 42) sudarzana zeTha hatA, ne bodha pramANe amalavALA hatA. sudIna zeTha hatA, na bo For Private and Personal Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 100) (yogadRSTisamuccaya vyAkhyAno paTubodhanI khUbI che ke jhINAmAM jhINA mArAmAM kSamA hovAnuM juo cho,' Ama kahevAmAM jema abhimAna aTakAvyuM, tema guNa-saMtoSano doSa paNa paTu bodha. nahitara vidvAna chatAM abujhapaNuM. aTakAvyo. aMtaramAM krodha chatAM bAhya kSamAthI potAne kSamAno bhrama rahetA te doSa aTakAvyo. paTubodha sUkSma zAstrayoga zuM mAge che? paTubodha, tIvra paNa aAMtva, lobha, bhrama vagere parakhI le che, ane bodha, sUkSma bodha. evo A bogha ke jemAM sUkSmamAM ene aTakAvI ja de che. sUkSma doSa kayAM lAge che, tenI barAbara samaja hoya. e samaja hoya eTale sAdhanAmAM lezamAtra doSa na tIvrabodhamAM devamAyAthI bhUlA na paDeHlAgavA de. juo, vaLI zAstrAyogIno paTubodha kevo ke devatA khoTo tIrthakara bhagavAna zAstrayoganA gharanI samaya dA.ta. rAtri cAlu chatAM prabhAta samaya Ubho kAyotsarga-dharmanI sAdhanA kare che. kare, to ya potAne potAnA tattvaciMtanathI samaya samayanA sAcA mApano khyAla AvI jAya. eTale to to emAM e samaje che ke emAM je tattvaciMtana mahAvIra bhagavAnane devatAe eka rAtanA bhayaMkara karavAnuM che emAM jo bIjo koI vicAra lavAya to doSa upasargo karavAmAM eka e paNa karyuM ke prabhAta lAge. eTale ja evA vicAra nathI lAvatA, ane viryuM ! pakSIonA kekArava UbhA karyA ! ne kahe che ekadhAruM tattva-ciMtana calAve che. tethI ja "amuka vadharmana ! have savAra paDI gaI che. tamAre javuM hoya pramANamAM tattvonuM ciMtana thayuM to ATalo samaya to jAo !' paraMtu prabhu potAnA tattvaciMtanathI sAco gayo,"ema emane barAbara khabara rahe che. pachI bhale samaya parakhI laI jAe che ke "hajI rAtri ATalI ja vacamAM ThaMDI bahu paDI ke macchara bahu karaDayA, to ya "A vItI che, ne ATalI bAkI che, tethI devatAnI upadrava bhAre" eTalo ya koI vicAra nathI lAvatA ! mAyAthI lobhAyA nathI. nahitara jo bIjA vicAra manamAM Ave to amuka pramANanA tattva ciMtana para "ATalo amuka ja samaya tIvrabodhamAM tattva jatho :- vaLI yogIno gayAnI gaNatarI rAkhavI hatI te khoTI Thare. paTubodhathI nipuNabodha evo ke mAtra kalAko nahi paNa divasonA e paNa parakhI levAya ke AtmAne kayAM kayAM jhINo divaso navAnavA tattvaciMtana cAlyA ja kare eTalA paNa kaSAya lAge che? kayAM sUkSma paNa rAga thAya che?' badhA zAstra-tattvonA jaththA (STOCK) nuM jJAna pAse hoya. mATe to jinakalpI munio ke je zAstrayoganA AMtara nirIkSaNa : ApaNI AmAM khAmI che. dharmayoga sAdhe che emane navapUrva uparanuM jJAna mATe dA.ta. ApaNe thoDA kSamAzIla hoie, ane Avazyaka kahyuM che. ahIM prazna thAya, - koI kahe tame to bhAI kSamA sArI rAkho cho,' to jo evuM kahevAnuM mana thaI jAya ke "bhAI! ApaNe - zreNikane vipula bodha zI rIte thazeHATalI vAta to nakkI rAkhI che ke krodha nahi karavo." pra0 - zreNika rAjA jevA ja tIrthaMkara thavAnA che have ahIM kevA doSa lAgyA e juo. eka bAju kSamA emaNe e zreNikanA bhavamAM kAMI evuM zAstrajJAna rAkhI emAM krodha-kaSAya to dAvyo, paraMtu "ApaNe zI meLavyuM nathI, ne tIrthaMkaranA bhavamAM gRhasthapaNe paNa vAta karI emAM mAna-kaSAya popyo! sUkSma bodha hoya "pUrva' zAstronuM jJAna meLavatA nathI, to tyAM cAritra to AnI khabara rahe, tethI ema na kahetAM, kahevuM hoya laIne nIkaLe tyAre eTalo badho vipula bodha kayAMthI to ema kahIe ke "bhAI! jJAnInI kSamA AgaLa hoya? to emane zAstrayogI zI rIte ? mArAmAM kaMI nathI. temaja kharekhara mArA aMtaramAM kevA | u- e tIrthaMkaranA bhavamAM zAstrayoganI kevA kaSAya UThe che enI tamane khabara nathI, eTale cAritra-sAdhanA karavAnA che e hakIkata che, tethI For Private and Personal Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paTubodha) ( 101 mAnavuM paDe ke tIrthaMkaranA bhavamAM utkaTa vairAgya, mahattva che. mana emAM ja paroyeluM rAkho, to atyaMta vizuddha samyakatva, ane prabaLa autpAtikI viSaya-vikalpa UThavA na pAme. buddhi vagerethI evo jJAnAvaraNano kSayopazama thaI viSayonA vikalpothI viSayono rAga ke dveSa jato hoya ke jethI eTalo badho vipula tattvabodha hoya. poSAya che. sApano vicAra AvatAM sApa pratye bhaya ke ahIM A samajI rAkhavAnuM ke jJAna bahAra pustakamAMthI arucinI zreSanI lAgatI UbhI thAya che. "ahIM nathI AvatuM.paraMtu aMtaramAM jJAnAvaraNa karmano pAyakhAnuM che' eTaluM sAMbhaLatAM pAyakhAnAnA layopazamathI pragaTa thAya che ne pustaka e kSayopazama vicArathI pAyakhAnA para sUga-dveSa thAya che. thavAmAM nimitta che. evuM nimitta sArAMza: tyAga-tapa-samyaktvAdi paNa bane che. ethI zAstrano ISTa-aniSTa viSayonA vikalpothI rAga-dveSa padArtha-bodha thaI jAya che; pachI bhale sUtrono bodha kadAca na thAya. eTale ja evA vipula tattvabodhano poSAya che. mATe to zAstrayogI potAnA paTubodhathI pratApa che ke zAstrayogIne enA AdhAre cAlatA evA vipula tattva-ciMtanamAM lAgyA rahe che ke tyAM eka tattvaciMtananI vacamAM ADAavaLA eka paNa mAnasika paNa viSaya-vikalpane UThavA jagA ja nathI rahetI, vikalpane UThavAnI jagA ja na hoya. pachI tyAM pachI rAgadveSanAM poSaNa baMdha thaI jAya emAM navAI rAgAdi pramAdane poSAvAnI vAte ya kayAMthI hoya? nathI. rAgAdi poSAya che viSayonA vikalpa para. viSaya-vikalpo rokavAnuM ananya sAdhana jo manamAM eka paNa Idriya-viSayano vikalpa na zAstra-svAdhyAya : eTalA ja mATe icchAyogamAM UThavA do to enA aMgenA rAgAdi maravA paDyA che rahelA sthavira-kalpI munionA mAthe zAstra samajo ! jo e vikalpa UThayo to rAga ke dveSa divasa-rAtanA ATha pahoramAMthI pAMca pahoranA saLavaLavAno. dA. ta. manane saheja vicAra Avyo ke svAdhyAyano bhAra mUkyo che. muni saLaMga sutrahIro kiMmatI,' yA patnI sArA anukULa arthanA svAdhyAyamAM lAgyA rahe eTale manamAM koI svabhAvanI,' to e vicAra UThavA para rAga thavAno. ADA avaLA vicAra yAne viSayonA rAga-dveSa poSAya nahi. svAdhyAyamAM ekAMte rakatatA-lInatA hoya, eTale to kahevAya che ke; sAdhvAcAranI kriyAomAM ekAgratA hoya, temaja kAmavAsanA jAgavAnuM mULaH gocarI-gamanAgamanAdimAM pAMca samiti sAcavI le, kAma ! jAnAmi te mUlaM ane doSa na lAgavA devAmAM mana lAgeluM hoya, tyAM saMkalpAt kila jAyase / pachI kayAM viSaya-vikalpa yAne viSaya-vicAra UThavAne na cAhaM taM kariSyAmi jagA ja rahe? jo e vikalpo nahi, to rAga-dveSa kyAM na cApi tvaM bhaviSyasi / / poSAya? dA.ta. gocarImAM miThAI AvI to tyAM mana arthAt "he kAma! huM tAruM mULa jANuM chuM ke tuM kevuM hoya? to ke saheja paNa Asakitano doSa na saMkalpa yAne vicAra eTale ke vikalpamAMthI UThe che, lAgavA devAnI ja tamannAmAM hoya. pachI "A miThAI ane tethI huM evo vikalpa ja manamAM nahi UThavA dauM, sArI che" eTalo ya vikalpa zAno UThe? ADAavaLA ne tuM paNa astitvamAM nahi Ave.' A zuM batAve vicAro-vikalpothI bacavA mATe mAtra munione che ? A ja ke kAmavAsanA-kAmarAga kAmanA svAdhyAya khUba joIe evuM nathI, paraMtu gRhasthone vikalpamAMthI UThe che. tame eno leza paNa vicAra ja na paNa e svAdhyAya khUba jarUrI che; jethI UThavA do, to e vAsanAne UThavAnI jagA ja nahi zAstra-svAdhyAya dvArA zAstrabodhanA hisAbe e maLe. A mATe pAMca prakAranA zAstra-svAdhyAyanuM bhAre manane zAstrIya padArthomAM ramatuM rAkhI zake; ne to For Private and Personal Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 102) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno asahya vikalpothI bacI zake. kuvikalpo svAdhyAya, sUtrArtha-ciMtana tathA tattvaciMtanamahAzrAvaka pethaDazA maMtrIne paNa bhAvanAthI aTake. eTale ja icchAyogamAM Agama-zravaNa ane Agamabodha khAsa jarUrI gaNyo; zAstrasvAdhyAyanI jarUra lAgI : kemake zAstrayoga mATe jarUrI paTubodha AgamonA eTale ja moTA mALavA dezanA maMtrI pethaDazAe vizALa bodhathI Ave. A bodhamAM utsargamArgaAma bIjo samaya na maLatAM, gherathI rAjadarabAre apavAdamArga baMnenuM jJAna Ave. temaja aticAronuM pAlakhImAM jatAM jatAM "upadezamALA" - zAstra ne enA prAyazcitanuM jJAna Ave. paraMtu zAstrayogI gokheluM che jethI enA svAdhyAyamAM ane enA evA apramAdI che ke prAyaH apavAdamArga ane padArthonA ciMtanamAM, navaruM paDeluM, mana parovAyeluM aticAranuM sevana na ja kare, paNa niraticAra ane rahe, to manamAM viSayonA vikalpane pesavAnI jagA ja prAyaH utsargamArganI ArAdhanA karanArA hoya. na rahe. jo A svAdhyAya ane tattvaciMtana na hoya, sArAMza, zAstrayoganI kakSAnI ArAdhanAmAM to to manamAM navaruM paDyuM viSaya-vikalpo UThayA lezamAtra nAno ya pramAda nathI, sahaja zraddhA che, tIvra karavAthI rAgadveSa - ArtadhyAna-asamAdhi ane paTubodha che, sUkSma paNa avidhi tathA anya aticAra kaSAyonAM poSaNa... vagere keTalA ya anartha cAlyA ja parakhavAnI bhAre cakoratA che, ane ene macaka na karavAnuM thAya, ane ethI AtmA para pApakarmonA ApavAnI bhAre takedArI che. icchAyoganI kakSAnI Thera caDatA rahe! sAdhanA alabatuM pramAdavALI hovAthI kSativALI kuvikalponA mahA anartha: sAdhanA che, chatAM tyAM najara sAme Adarza vaLI e kuvikalpo ane ArtadhyAna tathA zAstrayoganI sAdhanAno rAkhavAno che; jethI "sUkSma rAga-dveSAdi sevavAmAM jo koI aphasosI paNa na paNa pramAda na levuM evI abhilASA tIvra banI rahe, hoya, to mithyAtva Ave ! temaja azubha tema samyagadarzananI adhikAdhika nirmaLatA karyo anubaMdhovALA pApakarma arthAta pApAnubaMdhI pApa javAya. ethI javalaMta zraddhAbaLa upara ArAdhanAmAM baMdhAyA kare ! enA phaLamAM bhave bhave pApiSThatA ne josa lavAya, ne adhikAdhika varSollAsadarzana - jJAnapApabuddhi ja huryA kare ! eTalA mATe ja A cAritra-tapanA 36 AcAronA pAlanamAM pragaTAvatA kuvikalpone aTakAvavAnI khAsa jarUra gaNAya; ne te javAya. emAM parAkASThAe "zAstrayoga' pragaTa thAya. (3) sAmarthya yoga zAstrasaMdarzitopAyastadatimantagocaraH / svarUpa batAvatAM kahe che ke, sAmarthya nAmano A yoga zreSTha koTino yoga che; kemake pUrvanA bIjA badhA yoga zaktyudrekAdvizeSaNa sAmarthyAkhyo'yamuttama : ||5|| siddha thayA pachI AvanAro che, ne e AvyA pachI AcArya bhagavAna zrI haribhadrasUrijI mahArAja enA baLa para vilaMba vinA arthAt aMtarmuhUrtamAM ja yogadaSTi-samuccaya" zAstramAM icchAyoga ane sarva mohanIya-karma ane samasta ghAtakarmo nAza pAmI zAstrayoganuM svarUpa batAvyA pachI have sAmarmayoganuM kevaLajJAnarUpI pradhAna phaLa pragaTa thAya che! For Private and Personal Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmarthya yoga) (103 ATalI ucca kakSAnA sAmarthyayoganA rahetI nathI. anAsaMga-nirAsaMga dazA UbhI thaI jAya upAya kayA?'; che. eTale tyAM pachI jarA ya vilaMba vinA samagra enA javAbamAM ahIM graMthakAra maharSi kahe che ke, sAdhanAnuM pradhAna phaLa vItarAgatA-sarvajJatA nIpajI upAya sAmAnya to zAstro batAve che; kemake zAstra jAya emAM navAI nathI. ema to TheTha phaLa sudhInuM varNana kare che, paraMtu emAM je AmAM pahelI vItarAgatA UbhI thAya phaLa sudhInA upAya batAve te sAmAnyarUpe varNavI batAve; kintu vizeSarUpe upAya batAvI zakavAnuM alabat bahu ja alpa samayanA aMtare ja zAstrathI zakaya nathI, kemake e viziSTa upAya zabdathI sarvajJatA AvIne UbhI rahe che, ka7 pahelAM varNavI zakAya evA nathI. mohanIyano sarvathA kSaya karI vItarAgatA UbhI karavI zAstrathI samasta mokSopAya kema na jaNAya? paDe. tyAre ja AtmAmAM evI zakita UbhI thAya ke AnuM kAraNa e che ke AmAM AtmAnI che jethI bAkInA traNa ghAtI karma jJAnAvaraNa. darzanAvaraNa AMtarika zakitanI prabaLatA arthAta vIryano utkarSa ane aMtarAya karmano sarvathA-nAza karI zake. pragaTe che, skurAyamAna thAya che, e thatAM UMcA UMcA ahIM aghAtI karmo vedanIya karma, nAmakarma vagere vizaddha saMyamasthAno yAne saMyamanA adhyavasAyo je bhale UbhA hoya, paraMtu ghAtI karmono nAza karAya to UbhA thAya che. enuM svarUpa zabdamAM na utArI zakAya. vItarAgatA ane kevaLajJAna (sarvajJatA) pragaTa thaI zake e to anubhava karanAra jANe, yA kevaLajJAnI jANe. che. Ano artha e che ke aghAtI karme zarIra ApyuM, zAstra to eTaluM kahe ke "zAstrayogamAM je AtmavIrya indriyo ApI; e kadAca durbaLa paDayA, zarIre pragaTa thAya enA karatAM viziSTa koTinuM AtmavIrya azAtA vedanIya che, AMkhanuM teja tevA karmathI jhAMkhuM sAmarthyayogane pragaTAvI zake.' evA viziSTa vIryathI paDayuM che, paraMtu jo ghAtIno nAza karavAnI tamArI apUrva sthitibaMdha vagere pAMca aparva vasta karavAmAM trevaDa che, to e aghAtI karma kevaLajJAna na aTakAvI Ave che, e zAstra batAve; paraMtu enA kAraNabhUta zake. mATe to aMdhane paNa kevaLajJAna thaI zake che ! AtmAnA caDatA vizuddha AMtarika adhyavasAya kramazaH ane ghANImAM pIlAtA zarIre paNa kevaLajJAna thaI zake. kevA pragaTa thAya, kevA karavAnA e varNavI zakAya che ! arthAta, - AMkhe akhamane kevaLajJAna na aTake. alabat A mATe dharma-dhyAna zukala-dhyAna kAma zarIre bhayaMkara vedanAmAM kevaLajJAna na aTake. kare che, ene enA sAmAnyathI svarUpa zAstra varNave e sUcave che ke, zarIra-indriyo-azAtA che; paraMtu e dharmadhyAna-zukaladhyAnamAM kevI kevI apayaza vagerene na rUo, ene ApanArA Atma-pariNati banatI Ave che ene zabdamAM utArI aghAtI karmane na ruo, paraMtu e sthitimAM paNa na zakAya. zAstrayoganI kakSAe pahoMcI gayela ghAtakarma rAga-dveSa-moha-harakha-zoka vagerene AtmAmAM dhyAnasAdhanA evI AtmasAt thAya che ke uDAvavAno puruSArtha vikasAvo, to tame vItarAgatAnI jANe dhyeya paramAtmA ane dhyAtA pote, eno bheda najIka pahoMcI jazo. bhUlAI jAya che. paNa gADha abhyAsathI have jayAre vItarAgatAne aTakAvanAra aghAtI karma ati prabaLa AtmavIrya-sAmarthya pragaTa thAya che, e sAmarthya-yoganI kakSA che. tyAre vAstavamAM ghAtakarmo aTakAvanArA che. dhyeya-dhyAtA -dhyAnanI ekarUpatA UbhI thAya che.tyAM sAdhanA to lagabhaga sAdhyarUpa banI jAya che, kemake jANe aghAtI karma nathI bolatA, paNa ghAtakarma jANe bole che ke "ame chIe tyAM sudhI tAro sahaja tyAM "mArI sAdhanA' evo koI AsaMga-Asakita nahi. For Private and Personal Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14) (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno paNa AtmaguNa-vItarAgatA tane nahi maLe.' A ghAtakarma ja bhayaMkara che. mATe tIrthaMkara bhagavAna jevA paNa ene toDavAno prakhara-prabaLa paraSArtha bAhya abhyattara tapano kare che. tIrthakara bhagavAna guphAmAM besIne dhyAna nahi, paNa khaDA khaDA kAyotsarga-dhyAnamAM kema racyApacyA rahe che? eTalA ja mATe ke, guphAmAM besI rahevAthI zarIrano eTalo rAga-Asakti poSAya; jayAre khaDA khaDA kAyotsarga-dhyAna to zarIre kaSTa veThIne ja thAya; tethI zarIranA moha-rAga-AsaktinA kUracA UDe. emAM pAchA upasarga-parisaha AvyA te ya saharSa veThavAnA rAkhyA,- eTale to vaLI jIvane moTo rAga zarIrano, zarIrasukhAkAritAno, e kayAM Ubho rahI zake? ahIM khUbI jAo, upasargamAM ghora azAtA-vedanIya nAmanA aghAtI karmano udaya kAma karI rahyo che, paraMtu e koI vItarAgatA taraphanA prayANane aTakAvI zakato nathI ! prayANa cAlu ja che. rAga-dveSa-Asakti-moha-kAma-krodhAdi vagerenA ghAtI karmone bAhya abhyattara tapanI sAdhanA dvArA toDavAnuM jabaradasta kAma karAi rahyuM hovAne lIdhe ja vItarAgatA tarapha prayANa dhamadhokAra cAlI rahyuM che. prabhunI A sAdhanA ApaNane e preraNA Ape che, ke zarIre azAtA, vyavahAramAM ochuM mAna..vagerethI Daro nahi. e aghAtI karmanAM phaLa che; AnAthI zuM DaravAnuM - gabharAvAnuM? Daro aMdaranI kAma-krodha-lobha-IrSA, rAga-dveSa, harakha-kheda, laMpaTatA, lAlacUDApaNuM vagerenI lAgaNIothI Daro, enAthI gabharAo ke,-hAya ! AMtarazatruo parabhave mane kayAM pheMkaze ? kayAM paTakaze ? kevo mane kaMgALa, pAmara ane pApiSTha banAvaze? kemake, - parabhave mAre e rAgadveSAdinA ja vArasA cAlavAnA che, paNa nahi ke ahIMnA azAtA-apajaza vagerenA vArasA. tyAre, jo ApaNane A rAgadveSAdi AMtara kharAbIono bhaya-gabharAmaNa lAgI jAya, to mahAvIra prabhue enA samUlanAza mATe Adarela saMvara ane bAhya-Abhyantara tapanI prakhara sAdhanAonuM jabaradasta AlaMbana lai, zakya e sAdhanAone jIvanamAM mahekAvAya. "saMsAramAM ati ati durlabha AvA mahAvIra prabhu ane jinazAsana maLI javA chatAM jo A nahi thAya to pachI e vinA kayAM e sAdhanAo thavAnI?' A ciMtA satata joie. dharma sAdhanAmAM saMtoSa na vALavA ke khumArI rokavAnI vicAraNA - bhagavAna to zAstrayoganI kakSAnI UMcI sAdhanA karatA hatA, tyAre ApaNe to hajI IcchAyoganA kakSAnI sAdhanA karavAnI vAta che. emAM saMtoSavALI besavuM ke huM devadarzana-pUjA roja karuM chuM,' yA sAdhu saMtoSa vALe ke "huM sAdhucaryA ane svAdhyAya roja karuM chuM,' ethI zI pragati thAya ? zuM prabhunI mahAkaSTamaya bAhya tapanI sAdhanAonI apekSAe ApaNe kazuM karIe chIe ? zAnA para saMtoSa? ane vaLI khumArI ? jinakalpi mahAmunio jevA paNa khumArI karatA nathI, saMtoSa vALIne besatA nathI ke "ame ghaNuM karIe chIe." e to AgaLa AgaLa ugra sAdhanA mATe mathe che, to tuM koNa mAtra? - ema jIvane kahevuM joIe. alabat - dharmasAdhanAmAM bhAgyazALIpaNuM kema ApaNAthI je koI sukRta sAdhanA thAya ethI ApaNI jAtane bhAgyazALI mAnavI joIe, jethI duniyAnI bIjI-trIjI vastunuM bhAgyazALIpaNuM ApaNA manane na aDe. kharI hakIkata e che ke, dunyavI sArA paisA-TakA, khAna-pAna, ke mAna-sanmAna maLyAnuM bhAgyazALIpaNuM lAge che, eTale ja devAdhideva, guru ane sukRta sAdhanA maLyAnuM bhAgyazALIpaNuM salAmata chatAM dunyavI AphatamAM rovA besIe chIe. paraMtu A pheravavAnI jarUra che. sukRta ane sAdhanAo ja sadgati apAvanArI che. bhAvi anaMtakALe e ja ujajavaLa karanArI che. eTale For Private and Personal Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmarthyayoga-dhyAna guphAmAM kama nahi?). (105 sAcuM bhAgyazALIpaNuM e sukRto prabhu pAse jaIne ApaNe kazuM laI sAdhanAo maLyAnuM che. AvavAnuM rAkhyuM che? tethI enI ja anumodanA karAya, paisA-TakA mANasa eka snehIne saheja maLavA jAya to ya maLyAnI anumodanA nahi. eno sneha laIne AvavAnI kALajI rAkhe che. snehI maLavA Ave, to ene sneha ApavAnI cokasAI Ama, sukRto-sAdhanAonI anumodanA jarUra rAkhe che; mATe cA-pANIthI sarabharA ane sArI mIThI karavAnI che, paraMtu e anumodanA evI na joIe ke vAto kare che. ema bajAramAM jAya to kAMI laI AtmAnI bIjI anekAneka khAmIo ane badIo AvavAnI ciMtA rAkhe che. ghare bese to kuTuMbano sneha tarapha AMkha miMcAmaNA karAve, tema khoTI khumArI ke vadhAravAnI kALajI rAkhe che. to pachI zuM saMtoSa vaLAvI prabhunI sAdhanA najara sAme rAkhI triloka-cakravartI arihaMta bhagavAna pAse jaIne ja kazuM AgaLa AgaLa vadhavA para tALuM marAve. prabhuno tapa, laI AvavAnuM nahi? bhale pUrNa vitarAgatA na lAvI prabhuno tyAga, prabhuno tattvabodha, prabhunI namratA, zakIe, chatAM virAganuM ekAda paDikya na lAvI prabhunI sahiSNutA,...vagere ekeka sAdhanA evI che zakIe ? AjanA divasa pUratI koI eka zAkake, ApaNI sAdhanA para khumArI karatAM UbhA rAkhe. miThAI-phuTa-pharasANano tyAganuM eka eNpala jeTaluM ya are ! prabhu to zAstrayogamAMthI sAmarthyayoga tarapha na lAvI zakIe ? emanI meru jevI aDagatA to AgaLa dhapI rahyA che, tyAre ApaNe hajI nahi, paNa dharmamAM sAmAnya aDagatA ya na lAvI IcchAyoganA ThekANAM nathI! zakIe? uchuM prabhu pAse mATInA kUkAnI bhIkha mAgI Idrano jinabhaktiyoga kevo: AvavAnI ? jaI Avyo hoya zreSTha dAtA moTA eka prabhu-bhaktino IchAyoga juo ke IdranA cakravatI pAse, ne A dhAnyanI mUThI mAgI lAve ? bdayamAM kevI prabhubhakti ghAle che ! moTA svarganA bahAra mUThI dhAnya mATe rodaNAM rue? kema Ama? mAlika ane asaMkhya devatAonA zirachatra, temaja prabhu pAsethI laI AvavAnuM laI AvatA anupama jhaverAtathI ane rUpa lAvaNyathI zobhatA nathI, mATe dunyavI rodaNAM che. Indra, emane prabhunA avana-kalyANaka vakhate zakrastava vezyAnA daye zraddhAbaLa na vadhe - bhaNavAnuM Ave, janma vakhate meru para janmAbhiSeka darzana-pUjA tribhuvana cakravartI tIrthakara karavAno Ave, tyAre zarIre romAMca kevA khaDA thAya ! bhagavAnanI karavA chatAM vAstavamAM prabhu pAsethI haiyuM kevuM gadgad thAya ! ane zakrastava- namutthaNa'nA thoDoya vairAgya nathI levAto, eTale prabhu pAse tuccha ekeka padanA uccAraNa vakhate tathA janmAbhiSeka vakhate bhIkha maMgAya che ! tema zraddhAbaLa nathI levAtuM ke kaLaza DhALatAM namratA-mRdutA ane bhakita kevI arihaMta paramAtmA aciMtya prabhAvI che, eTale UbharAtI hoya! ATalo badho bhakitabhAva chatAM pote jagatanuM AvuM maLaze to te A nAthanA prabhAve ja sarvavirati pAlana rUpI UMcI jinAjJApAlananI maLaze, emanA prabhAve jarUra maLaze;" mATe "namuM to bhakti na karI zakavA badala emane haiye khaTako kevo A nAthane ja; bhajuM to A prabhune ja; smaruM - japuM to hoya? zarama kevI lAgatI hoya ? A badhuM vicArAya A arihaMtane ja.' - A zraddhAbaLa na hoya eTale to ApaNI kaI jinabhakita para khumArI karAya ? ke pachI bajAra-vepAra-Ijajata vagere para yA dorAdhAgA, saMtoSa vaLAya? maMtarajaMtara vagere para zraddhA karAya che ! haiyuM AvA kharI vAta evI che ke, sattara ThekANe ApavuM che ! kema ? to ke jayAM loTarI For Private and Personal Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10). (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno lAgI tyAM kharI! bhakitabhAva bhUlAya to pachI maMdiramAMthI bahAra A vezyAnA khela che. ene mAthe vALa teTalA nIkaLe haiyAmAM prabhu pratyeno bhakitabhAva ze ramato enA dhaNI. tyAre samajI rAkhavAnuM ke vezyAnA daye rahe ? tyAre vicAraNIya thaI paDe che ke, vItarAga zraddhAbaLa na vadhe. parano bhakitarAga-bhakitabhAva jo bahAramAM paNa haiyuM jayAM - tyAM gIro na mUkatAM mAtra eka akhaMDa na cAle, to enuM kAraNa zuM? kAraNa e ja ke bahAranA jagata para mana eTaluM badhuM Asakata ne prabhunA caraNe gIre mUkavAnuM. AkaSAyeluM rahe che ke e manane vItarAgano bhakitabhAva vItarAga pAsethI zraddhAbaLa laI AvavAnuM che, akhaMDa vaheto rAkhavo pAlavato nathI! to pUcho, vairAgya ane tyAga laI AvavAno che, bhakitarAga pra- vItarAga prabhu pratye bhaktibhAva manamAM laI AvavAno che. vItarAga paranA bhakitarAga vaheto rahe e mATe zuM zuM karavuM joIe? emanAM darzana-pUjana-guNagAnathI Ubho to karyo, paraMtu e pachIthI bahAra nIkaLI e bhakitarAga sAthe upahelAM to e vicAravAnuM ke laI avAya che kharo ? e khAsa vicAravAnuM che. vItarAga prabhu pratye bhakitabhAvanI jarUra ja zI khATale moTI khoDa ! eka pAyo ja nathI. evI dazA che? bhakitabhAva zA mATe ja rAkhavo joIe? che. hajI to vItarAganA maMdiramAM hoIe tyAM paNa zeThanA upara nokarane bhakitabhAva-sevAbhAva vItarAga parano bhakitabhAva akhaMDa nathI jaLavAto ! eTalA mATe hoya che ke ene zeThanI pAsethI paisA maLe to bahAramAM e sAthe lai cAlavAnuM zuM banavAnuM hatuM? che. patnIne pati pAsethI zIlarakSaNa maLe che. mATe zuM maMdiramAM bhaktibhAva bhUlAya che? hA, juo enA ene pati upara bhakitabhAva hoya che. sArA zikSaka dAkhalA! pAsethI vidyArthIne bhakitabhAva hoya che. ema, - prabhu para bhaktibhAva bhulAya che : (1) vItarAga prabhu vItarAgatA, nirvikAratA upazamabhAva- udAsInabhAva, ne tyAga-vairAgya(1) judA judA prabhu biMba para TakAvArI karAya che 'kSamA-dayA vagere uttama guNonI mUrti che, emanI ke, "A biMba sarasa, A barAbara nahi'. emAM pAsethI enI preraNA maLe che, upadeza maLe che, bhakitabhAva sArA biMba para Avyo, vItarAga para AlaMbana maLe che, mATe emanA para bhakitabhAvanI nahi ! nahitara badhA ya biMba para vItarAga mudrA to jarUra che. e upadeza, preraNA ane AlaMbana ApatA alaukika che, tethI biMbarUpa prabhu badhA ja sarakhA; hovAthI ja (2) e tAraNahAra che, bhayaMkara eTale sarakho bhakitabhAva Avata. janama-maraNanI jaMjIromAMthI choDAvanAra che, mATe (2) prabhupujAmAM bhagavAnanA nirmAlyA emanA para bhakitabhAvanI jarUra che. emanA para utAravAnuM, abhiSeka pachI aMgaluchaNA karavAnuM, akhUTa ane atyaMta bhakitabhAva hoya to emanuM AMgI racavAnuM,... vagere kArya pUjArI kare che ! kayAM AlaMbana levAya, zaraNuM levAya, guNonI preraNA rahyo vItarAga para bhakitabhAva? levAya, ne emano upadeza jhIlAya. suzIla satIne (3) maMdiramAM bhagavAnanAM barAbara darzana ke pati para bhakitabhAva hovAthI e patinuM kevuM zaraNuM pUjA sivAyanA vacalA samayamAM aMtaramAM bhakitabhAva mAthe dhare che ! patinA sadaguNonI kevI preraNA meLave jAge ? ke bAdha bhAva? lagabhaga AtmAmAM paramAtmA tAva ( lagabhaga AtmAmA paramAtmA che ! potAnA jIvanamAM che! potAnA jIvanamAM e guNo utAravA kevI sajAga sivAyanA ja vicAro ke vANI-vartAva cAlatA hoya che! ane sakriya rahe che ! basa, e rIte vItarAga prabhu tyAM kayAM rahyo prabhu para bhakitabhAva? pratye ApaNane akhUTa bhakitabhAva hoya to ApaNe e have jayAre khuda maMdiramAM rahyuM rahyuM paNa prabhunuM ja zaraNuM mAthe gharIe; mana para emanuM For Private and Personal Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmarthyayoga maMdiramAMthI kaMi lAvyA? ) (107 AlaMbana rAkhIe, ane e vItarAgatA-vairAgya. to spaSTa che ke tyAM e vakhate haiyAmAM Adi guNonI preraNA jAgRti meLavyA ja karIe, nirvikAratA, upazama, udAsInabhAva, meLavyA ja karIe. tyAga,vairAgya, vagerenA rasa-AkarSaNa- abhilASa have jo vItarAga prabhu pAsethI kazA che ja nahi. phalataH siddha thAya che ke tyAM vItarAga zaraNa-AlaMbana-nirvikAratA vagere pAmavA mATe ja prabhu pratye bhakitabhAva ubho nathI, paNa saMsAra pratye emano bhakitabhAva rAkhavo jarUrI che. to have spaSTa bhakitabhAva akhaMDa vaheto che. jaI jAya che ke emanA para bhakitabhAva rAkhavAno sArAMza, vItarAga prabhunI bhaktinI eTale zuM karavAnuM? darzana-pUjana-caityavaMdanAdi kriyAmAMthI bahAra nIkaLyA prabhu para bhakitabhAva eTale prabhunA pachI A ja karavAnuM che ke IdriyonA jaDa viSayo ane mohAMdha svArthI duniyAmAM manane DUbADI na detAM guNonA khapI banavAnuM - vItarAga prabhunA AlaMbane A nirvikAratA, eTale karavAnuM A ja ke emanI vItarAgatA, udAsInatA, upazamabhAva, tyAga, vairAgya, kSamA, nirvikAratA, upazamabhAva, udAsIna bhAva, dayA vagerenA rasa-AkarSaNa-cAhanA UbhI rAkhavAnI tyAga-vairAgya-dayA-kSamA vagerenA khapI banavAnuM. che; to ja vItarAga pratye bhakitabhAva akhaMDa vaheto khapI' eTale kharekharI cAhanA-rasa-garaja rahe. ucca mAnava-janamamAM A vItarAga pratyenA AkarSaNavALA. eTale have A nirvikAratA bhakitabhAvanI mahAna siddhi hastagata karavA jevI che. upazamabhAva vagereno rasa rAkhavo e bhakitabhAvanuM bhakitabhAvanI siddhi eTale svabhAvagata kArya karavAnuM thayuM. ApaNA dilamAM vItarAga prabhu pratye bhakitabhAva, bhakitabhAvano sahajasvabhAva. bhakitabhAva che? e mATe A jovAnuM ke ApaNA dilane e banAvavA jevo che. to janama suMdara A nirvikAratA, udAsInatA, upazamabhAva vagereno saphaLatAne pAme, mAnava janma pAmyA lekhe lagADayo rasa che? AkarSaNa che? jo e rasa-AkarSaNa vagere ja kahevAya, e bhakitabhAvanI siddhi, e bhakitabhAvano dilamAM skurAyamAna che, to dilamAM vItarAga prabhu pratye sahaja svabhAva, bhakitabhAvanI satata sAdhanAthI zakaya bhakitabhAva akhaMDa vaheto che, e vizvAsa rahe. bane. siddhi sAdhanAthI ja thAya. jenA guNanI ApaNane bhUkha nahi, e icchAyoganI kakSAnI dharmayogonI sAdhanA A vyaktinI pratye bhakitabhAva na Ave. vItarAga pratyenA bhakitabhAvanA caDiyAtA raMgathI paraMtu ApaNe to duniyAdArImAM paDayA. jaDanI ucca-uccatara bane, ane parAkASThAe A mohinImAM DUbADUba chIe, ne ethI ja anekAneka icchAyoganI kakSAnI dharmayoganI sAdhanA rAgAdi vikAro hoMze hoMze sevatA rahIe chIe ! zAstrayoganI kakSAe pahoMce. emAM paNa e vaLI upazamabhAvane mUkI kAma, krodha, lobha, moha, nirvikAratA, udAsInatA, upazamabhAva vagerenA mada, matsara vagere kaSAyo vinA-saMkoca sebe jaie nirbheLa rasa sahita vItarAga pratyenA bhakitabhAvanI chIe ! temaja IdriyonA viSaya rU5 jaDa jagata pratye uccatama sapATAe paha uccatama sapATIe pahoMcatA sAmarthyayoganI kakSAnI ane rAgadveSa-mohathI aMdha svArthI jagatu pratye sAdhanA prApta thAya. udAsInabhAva, alipta bhAva rAkhavAne badale emAM pra- Avo vItarAga paramAtmA pratye akhaMDa tana-mana vacanathI otaprota rahIe chIe ! enA ja bhakitabhAva na rahetAM, mana saMsAranA jaDa viSayo ane vicAro, vANI ane vartAvamAM gaLAbaDa DubelA rahI svArthI mohAMdha sagAsnehImAM jatuM rahe che. e TALavA chIe! zuM karavuM? For Private and Personal Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 108) (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno - - - - kare. | u- vItarAga prabhu pratye akhaMDa bhakitabhAva A kayAre bane ? dA.ta. darzana-caityavaMdananI rAkhavA mATe emAM bAdhaka dunyavI padArthomAM manane sAdhanA vakhate pahelAM to darzana-caityavaMdananA prAraMbhe kheMcAI jatuM aTakAvavuM. e aTakAvavA aneka upAyo "A jagatamAM mArA paramAtmAthI vadhIne jovA lAyaka che, e vicAratAM ahIM vistAra thaI jAya, paraMtu eka koi cIja nathI' evuM manane sacoTa ThasAvI paramAtmA upAya vicArIe, te A che ke -, ApaNI para dRSTi sthira sthApI hoya, tyAre pachI prabhunAM dharma-sAdhanAo vakhate to hajIya mana enA zubha darzananI ADe koI AvyuM tyAM paNa AMkha mIMcIne bhAvamAM rame che, paraMtu sAdhanAnuM AlaMbana mUkayA darzana ja cAlu rahe. pachI e bhAva TakAvavAnI ApaNane garaja nathI hotI, vItarAga paramAtmAnAM darzananI majA ja koI te garaja UbhI karavI joie. ora che! e darzana jo bhAvabharyuM thAya, dilanI stuti vItarAga pratye akhaMDa bhakitabhAvanuM eka sAthe thAya, to eno prabhAva e paDe ke pratimA pAsethI sAdhanaH sAdhanA pachI enA bhAva cAla cAlI gayA pachI paNa manamAM e darzananA bhAva cAlyA joie. dA.ta. vItarAganuM darzana karatAM to zubha bhAva vItarAgane stuti kevI hoya? Avyo, paNa darzana patyuM ke tarata azubha bhAvamAM-bAhya bhAvamAM mana laI jaIe tenA badale e koI AvA prakAranI ke prabhune uddezIne kahevAya, darzana vakhatano zubha bhAva manamAM cAlu rAkhavo - "aho kevuM zuddha svarUpa paramAtmAnuM ! .. enI joIe. ema, zAstra vAMcana karatA hoIe tyAre to AgaLa koNa visatAmAM che ?' emAM darzanamAM bhAva caDhe caDhe eTale kyAM pahoMce ? bolone kayAM? kaho ke zubha bhAva Ave, paraMtu pachI "copaDI baMdha eTale magaja baMdha" evuM na thavuM joIe. copaDI baMdha chatAM avasara Avya zukala dhyAna ane kSapakazreNI para magaja khulluM rahevuM joie, arthAta e vAMcana pahoMcyo hoya! tyAMthI nIce UtaravAnuM nahi! vakhatano zubha bhAva vAMcana pachI paNa AEyamAM cAlu "aho prabhu ! tamAruM kevuM svarUpa ! koI aziva rahevo joIe. tAtparya, zubha AlaMbananA nahi, pUrNa ziva, acala, aroga, anaMta, akSaya, viraha-kALamAM paNa zubha bhAvano viraha nahi, kintu avyAbAdha ane apunarAvRtti evI siddhigati zubha bhAvanI ghArA cAlu rahevI joIe. AlaMbana nAmanA sthAnamAM zAzvatapaNe birAjanArA Apa khasI gayA pachI paNa AMtarika sAdhanA akhaMDa cAlu kayAM ? ane huM kayAM ? seMkaDo azivanI upadravanI rAkhavAnI. sthiItamAM ! kevI cala sthitimAM ! kevI cala? koI eka eka nAno dAkhalo lo, prabhunA darzana karI rahyAM ThekANuM ja nahi ! eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM ! eka cho, emAM koI vacamAM ADo AvI Ubho, to mUrtinuM ciMtAmAMthI bIjI ciMtAmAM! eka rAgAdi lAgaNImAMthI AlaMbana khasyuM, paraMtu e vakhate AMkha mIMcIne jANe bIjI lAgaNI para ! eka karmanA udayamAMthI bIjA sAme ApaNe prabhune joI rahyA chIe evA mAnasika udayamAM ! kayAM huM ATalo cala-vicaLa, ne kevA Apa darzananI AMtarika sAdhanA cAlu rAkhavAnI. ema zAstra vAMcI baMdha karyuM. paNa manamAM e zAstranA sthira ! koI bhava ja nahi, ciMtA ja nahi ! mana, padArthanI ciMtavanA rUpa AMtarika sAdhanA cAlu roga, vyAdhi, upAdhi, karmodaya..... ityAdimAMnuM rAkhavAnI. caityavaMdana karIne UThayA, caityavaMdananuM Apa ne kAMI ja nahi ! he prabhu ! Apa to AlaMbana khasI gayuM, paNa emAM jAgelA bhAva manamAM siddhigatimAM anaMta AnaMdamAM jhIlo cho !ne huM robaDa mamarAvavAnI AMtarika sAdhanA cAlu rAkhavAnI. ahIM rakhaDuM chuM ! For Private and Personal Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAga-dveSa-moha 3DAghiyA kUtarA) (109 pratimA -darzane uddhAranA dAkhalA: ane pavitra rAkhI zako cho ? keTalo samaya kADho cho ? nAtha! tArA darzane kaMikane saMyama ane kevaLajJAna ne e ja maMdiramAM upara ja mahAvIra svAmI pAse apAvyAM ! anArya dezanA rAjaputra ArTikamAra keTalo samaya? zuM pUcho kharA jIvane, ke - "asaMkhya pratimA jotAM bUjhayo ! ane nAsIne lIdhuM cAritra ! indro ane gaNadharothI pUjita evA prabhu pAse jaI zaiyaMbhava bhaTaTu yajJastaMbhanI nIce rahelI pratimA jotAM Avyo te sthiratAthI haiyuM bheLavIne jaI Avyo ?' pahoMcyA prabhavasvAmI pAse! ane cAritra laI banyA evuM paNa vicAryuM kharuM ke, "huM kAMI nakakara laIne jAuM zrutakevaLI ! nAgaketue puSpa pUjA sAthe darzana karatAM chuM ke nahi?' A vicAravuM kaThina nathI. karatAM kevaLajJAna lIdhuM! huM kaMgALa aneka darzana karavA mAtra Atma-zuddhinI sAcI icchA keLavIne chatAM mAre hajIya cAritrake mokSa kayAM che? dharma karavA jAo, to sthiratA, samayabhoga, ne AjanA tArA darzananI saphaLatA mATe ATalo dayamilana vagere sulabha thaze. tyAga to jarUra laIne bahAra nIkaLuM' pachI vItarAga paramAtmAnA prabhAva AgaLa - traNa lokanA darzane Ama kAMI lIdhA vinA bIjA deva kucha nahi' ema lAgaze; vItarAganI pUjA jIva bekAra jevo bahAra nIkaLe to gamAra ke bahu bhAvathI thaze. kadAca viSayomAM mana jAya to bIjuM kAMI ? vicAravuM, - "paisA e mATInI cIja ! viSayo ane | darzana-pUjananI saphaLatArthe kAMIka niyama viSayabhoganuM khoLiyuM paNa mATInuM! zuM temAM Avelo lo e kRtajJatA che. AtmA evo raMka che ke, e mATInI cIja khAtara jIvane kaho ke ""te jevA pUjaya che, e AtmAnA puNyane vece? AtmAne vece ?'' rAga ane pUjayatAnI sAme tuM bhaktinA hisAbe ya je rAMkaDuM karI dveSa, ajJAna ane ulTa jJAna eja kharA bhayaMkara che. rahyo che, temAMnuM kAMika kadAca anAdara AzAtanAmAM vadhumAM bhayaMkara hoya to moha che. ya jatuM hoya ! tuM je caityavaMdana karI rahyo che, te kadAca - rAgadveSa ane moha (mUDhatA) traNeya temanA guNagAna uparAMta koI viSaya-kaSAya ekekathI caDhiyAtA kUtarA che! sAdhanAmAM ya jatuM haze ? zAne khumArInA khela racI DAghiyA kUtarA ! dveSa bicAro karaDavA Ave te rahyo che?'' Azvarya thaze ke tyAM, bhasIne Ave, eTale ApaNane khabara paDI javAthI pUjAmAM viSaya-kaSAyanI sAdhanA? sAvadhAna banI jaie. paNa rAga zAMta rIte Ave, ne je paramAtmA devatAi devaduSyathI pUjAvA yogya gaphalatamAM rAkhI kATI jAya ! tyAre moha to vaLI che, emane te to nahi, paNa mRtyulokanAM ya ujajavala evo ke Ave tyAre UlaTuM manAvIne Ave. kUtarAne ane mulAyama malamalanA ya vastra nahi, kiMtu melA bakarUM manAve ! pachI e mATe chatAM mAne nahi ke "A ane barachaTa thaI gayelA kapaDAthI pUjA! ane potAne kUtare kATayuM !' kemake ene bakaruM mAne che ! pachI tathA kuTuMbane suMdara vastra-paridhAna ! e viSayasAdhanA upacAranI vAta ja kayAM? pharI bacavAnI vAta ja kyAM? nathI ? prabhanI AzAtanA anAdara nahi ? tema rAgamAM to karaDayA pachI khabara paDe ke ANe bacakuM bharyuM: caityavaMdanamAM jo manamAM mAnanI lAgaNI ke evI tethI pharI bacAya. paNa mohamUDhatA AtmAne mATe ya bIjI koi lAgaNI che. to zuM e kaSAya sAdhanA kharI, kALAM kAme ya karAve, pAchuM e kharAba che evuM nahi ? "hajI kayAM amAruM mana kAbumAM che ?' ema mAnavA ja na de. tethI punaH punaH kALAM kAma karAve ! bacAva karAya, paNa evA koI deva dharyA ke jemAM mAnyuM mohanuM kAma bhayaMkara :- doSane guNa tarIke ke enAthI kArya sare evuM che, to tyAM mana keTaluM sthira batalAve ! "rAgadveSa bhayaMkara che,' - evuM haiye besavA For Private and Personal Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 110). yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno ja de nahi. samakitI jIvane mithyAtva nathI, eTale mananI pAchaLa pAchaLa Idriyo prabhumAM TharatI thAya. e jarUra samaje che ke "rAga dveSa bhayaMkara che. ene eTale have bhaktinI kriyA pUrI thayA pachI paNa karAvanArA jaDa-cetana viSayo vaLI ora bhayAnaka vItarAgadeva pratye bhakitabhAva Ubho rahevAno, kemake che.' ema enA pratye aruci jAgyA pachI e manano paramapAtramAM viniyoga ja zreSTha mAnyo, e karavAmAM maMdatA Avaze. mAnIne manane e devAdhidevane ja arpavAnuM ane Ama viSayo pratyenA rAgane dabAvAya. prabhumAM ja TharatuM rAkhavAnuM karyuM che, pachI bhale dunyavI jinendra paramAtmA pratye bhaktibhAvamAM kAma bajAvavAnA AvyA, paraMtu tyAM ya mana TharavAnuM A tAkAta che ke mana jaIne prabhumAM Thare. nahi, mana prabhumAM ja karavAnuM. mATe to upAdhyAyajI mahArAja kahe che, - ApaNane ema thAya ke, "anaMta puNyanA "jima mahilAnuM vahAlA upare gharanA udaye mane vItarAga prabhu jevuM uttama pAtra maLyA kAma karata." pachI manane A paramapAtramAM ja rokuM ! zA kanyA paraNIne sAsare gaI, tyAM gharanA badhAM mATe manane adhama-kupAtra viSayomAM rokuM?" kAma kare che, paraMtu enuM mana to vahAlA patimAM ja jema samaju samakitIne hIrAno hAra lAgeluM rahe che, rasoI karaze to ema vicAraze ke " paramAtmAnA kaMThe arpAya te "lekhe lAgyo' lAge che, A cIja emane sArI bhAvaze," kapaDAM dhoze to ema vyAjabI lAge che, ne enA badale patnInI DokamAM vicAraze, "emanA mATe kapaDAM UjaLA bApha banAvuM," arpelo veDaphAI gayo lAge che, geravyAjabI lAge che; tAtparya badhA kAmano havAlo patimAM nAkhatI raheze. ema samakitIne lAge ke, - basa, e pramANe vItarAga pratye bhakitabhAva jAgato | mana to hIrAnA hAra karatAM ya atizaya rahevAthI bhakitanI kriyAmAM to mana vItarAgamAM kiMmatI che, ene paramAtmAne arpAya e ja otaprota raheze ja. paraMtu te sivAyanI bIjI kriyA vyAjabI che. vakhate paNa mana vahAlA vItarAga prabhumAM TharavAnuM. arthAta e kAmanA havAlA vItarAga prabhumAM manane viSayomAM arpavuM e taddana nAkhavAnAM. AvA vItarAga prabhu pratye akhaMDa geravyAjabI che, mahA mUrkhAI che. bhakitabhAva Ubho karI zakAya. enI e tAkAta che ke jinabhaktibhAvathI Idriyanigraha kema?: dharmayogane UMcA IcchAyoganI kakSAmAM mUke. ApaNI vastuno supAtramAM ja viniyoga karAya, e IcchAyoganI kakSA vadhatAM vadhatAM emAMthI pramAda ochA thaI thaI taddana nIkaLI jAya, temaja emAM buddhimatA che. vItarAga pratyenA ucca-uccatara bhakitabhAvathI enA badale kupAtramAM viniyoga e narI zraddhAbaLa vadhe, tathA sAthosAtha nipuNa bogha vadhe, buddhihInatA che; budhdhapaNuM che. eTale zAstrayoganI kakSA prApta thAya. ahIM dharmayoga A hisAba para manane vArevAre prabhumAM laI apramAda-yukata saMpratyayAtmaka zraddhAthI saMpanna che, javAnuM thAya, te paNa UchaLatA bhakitabhAvathI. eTale ane sUkSma paNa aticAra TALe evA tIvra e mana viSayothI parAmukha yAne viSaya virakta paTubodhavALo ArAdhAya che. emAM pachI zAstrayoganI rahetAM, Idriyo saheje viSayothI parAmukha eTale ke ya kalA vikAsa pAmatAM pAmatAM AtmAmAM evuM apUrva viSayavirakata rahe. Ama mana prabhumAM Thare eTale, - sAmarthya pragaTa thAya che, evo zakitano udraka-utkarSa mana senApati che. Idriyo enI senA che. - senApati thAya che. ke tyAM dharmayoga viziSTa koTino bane che. For Private and Personal Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmarthyayogaH zAstrathI agamya) ( 111 sAmAAyogamAM upAyo sAmAnyathI ApavAnI, chatAM enAmAM putrarUpa kArya pratye zAstromAM varNita, vizeSarUpe anubhavagamyaH svarUpa yogyatA kahevAya, jayAre vaMdhyA strImAM AvA sAmarthyayogamAM je prakriyA kAma kare che tenuM svarUpa yogyatA - ja na kahevAya. ema bhavyajIvamAM nirUpaNa zAstra sAmAnyathI kahe che, kemake zAstra mokSanI svarUpa yogya kAraNatA che, jayAre abhavya jayAre TheTha aMtima phaLa sudhInuM varNana kare che, eTale jIvamAM e svarUpayogyatA ja nathI. enA upAyonuM varNana paNa zAstra kare ja; paraMtu te (2) phalopadhAyaka kAraNatA evA kAraNamAM sAmAnyarUpe kare, vizeSa rUpe nahi. kemake e upAyone kahevAya jenI uttaramAM phaLa nakkI nIpajatuM hoya, je vizeSa rUpe zabdamAM utArI zakAtA nathI. evA e kAraNa phaLanuM upadhAyaka banatuM hoya, phaLane potAnI upAya AtmazakitanI evI atyaMta prabaLatAthI UbhA uttaramAM dhAraNa karanAruM thatuM hoya. dA.ta. cAkaDA para thatA hoya che ke e svAnubhavano viSaya che. zabdano caDAvelI ane kuMbhArathI ghaDAI rahelI mATI e viSaya nahi. zAstranA zabda to eTaluM kahe ke, "AvI phalopaghAyaka kAraNa kahevAya, kemake e potAnA AvI rIte pramAda tyAga thai apramatabhAva Ave. uttarakALamAM ghaDArUpI phaLane dhAraNa kare che. ema ahIM AvuM zraddhAbaLa ane paTabodha Ubho thAya. niraticAra sAmarmayoga e vItarAga avasthAnuM phalopadhAyaka vizaddha sAdhanA cAle, emAM dharmadhyAnanI tIvratA kAraNa che. kemake A yoganA uttarakALamAM phaLa AvatI jAya, tyAM pachI apUrvakaraNa karavAnuM sAmarthya vItarAgatAne e avazya dhAraNa kare che. icchAyoga pragaTa thAya ata sAmarthyoganI mA UbhI thAya ane zAstrayoga mATe A avazyabhAva nathI ke potAnA e apUrvakaraNamAM A pAMca apUrva kArya thAya." eTaluM uttarakALamAM vItarAgatArUpa phaLane dhAraNa kare, kemake e ja zAstra varNave paraMtu enuM vizeSarUpe varNana zabdamAM yoganA sAdhaka yogI jo sAmarthyayoganI kakSAmAM na caDI na UtarI zake. zakayA, ane jIvana pUruM thayuM, to vItarAga avasthA A "sAmarthyayoga' nAmano yoga sarva yogomAM pAmyA vinA ja parabhave janma pAmavAnA. tyAre sAmarmayoga Avyo eTale e to avazya vItarAgatA pradhAna yoga che, zreSTha yoga che, kemake e badhA yogonI parAkASThAe janma pAmanAro che, ane sarva ane sarvajJatArUpa pradhAna phaLane janma Apaze. yogasAdhanAnuM mukhya phaLa je vItarAga sarvajJa avasthA, ahIM A sAmarmayoganA upAya vizeSarUpe enuM atinikaTanuM kAraNa che, phalopadhAyaka kAraNa che. zAstrathI avarNanIya kahyAM. enA samarthanamAM have kahe che, kAraNa be jAtanA :- 1. svarUpayogya kAraNa, siddhayAkhyapadasamprApti-hetubhedA na tattvataH / ane 2. phalopadhAyaka kAraNa. zAstrAdevAgamyante, sarvathaiveha yogibhiH // 6 // (1) "svarUpayogya kAraNa" eTale ke kArya sarvathA tatparichedAt sAkSAtkAritvayogata : / mATenI jenAmAM yogyatA che evuM kAraNa. dA.ta. tatsarvajJatvasaMsiddhestadA siddhapadAptita : // 7 // rasALa khetaranI mATImAM ghaDArUpI kAryane banavAnI arthAta yogI munio dvArA mokSa nAmanA yogyatA che, to e mATI ghaDA pratye svarUpa yogya kAraNa padanI sabhyaprAptinA kAraNabhUta viSayo kahevAya. pachI bhale mATI ema ja paDI rahI, koIe (samyagadarzanAdi) paramArthathI zAstramAMthI ja sarva emAMthI ghaDo na banAvyo, chatAM e svarUpayogya kAraNa prakAroe nathI jaNAtA. (kemake e kAraNa vizeSonA kahevAya. tyAre nadInI retImAM ghaDo banavAnI yogyatA anaMta prakAra che.) kAraNa, jo sarva prakAre e e ja nathI. tethI ghaDA pratye ene svarUpa yogya kAraNa na kAraNavizeSo zAstrathI ja jANI zakAtA hoya, to to kahevAya. eka-be putrone janma ApanArI yuvAna strI (taratamAM ja mokSa sudhInA phaLane siddha karI zakanAra acAnaka vidhavA thaI, to have e putrane janma nathI kAraNo) zAstrathI ja e pratyakSa dekhAI jatAM, ane tyAM For Private and Personal Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 112) (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno zAstronA zrotAne sarvajJatA siddha thai jatAM, tyAre ja emane sAdhanA karavAnI rahe ja nahi ! jayAre kharekhara mokSapadanI prApti thaI jAya ! paraMtu zAstra batAvela to A uparanA guNasthAnakonI sAdhanA karatA karatAM kAraNonA prakAro jANI laIne eTalA mAtrathI tarata 10mAM guNasthAnakanA aMte vItarAgatA siddha thAya che; kevaLajJAna ane mokSa thato nathI, e sUcave che ke, mokSa | e siddha thaine 12mA kSINa-moha-guNasthAnake samasta hetubhUta sarva prakAro zAstrathI ja nathI jaNAtA. siddhi jJAnAvaraNa ane aMtarAya karmono nAza thaI 13mAM eTale ke mokSa nAmanuM pada prApta karavAnA sayogI kevaLI guNasthAnake kevaLajJAna yAne sarvajJatA samyagdarzanAdi je upAyo che e badhA ja upAyonA siddha thAya che. e batAve che ke have je apurvakaraNAdi nAnA jhINA jhINA prakAro anaMta che kemake upara guNasthAnake mokSapada-prApakahetu-prakAro sAdhavAnA che, uparanA guNasthAnakanA AMtarika-Atmika te zAstranA akSarono viSaya nathI. e to adhyavasAyo nIce nIcevALA karatAM anaMtaguNa zAstra-maryAdAnI upara jaIne potAnA utkRSTa vizuddhivALA hoya che. e vizuddhi paNa sAmarthyanA prabhAve vizeSarUpe sAdhavAmAM AvatA e mokSapada-prAptimAM kAraNabhUta che, ane e kevA kevA hetu-prakAro che. zAstro mAtra sAmAnyarUpe enuM svarUpanI hoya e kAMI zAstra e badhAne akSarazaH digdarzana karAve; kemake ema to zAstro mokSarUpI phaLa sUkSmarUpe varNavI na zake; eTale zAstrathI e badhA ja sudhInA upAyonuM varNana karanArA hoya che. dA. ta. sUkSma prakAra jANI zakAya nahi. e to kevaLajJAnathI zAtre kahyuM, 'sabhyana-jJAna varitra mokSama:' jANI zakAya. arthAta "samyagdarzanajJAna-cAritra e traNe ya bhegA pra- jo zAstrathI ja e badhA prakAra jANI maLIne mokSanA hetu che, mokSa sudhI pahoMcADanAra zakAtA hota to zo vAMdho Avata? upAyo che. paraMtu A sAmAnyarUpe kahyuM, bAkI u0- jo kevaLajJAnanI jema zAstrathI ja e vizeSarUpe sAdhanA to AtmAnA AMtarika saMliSTa samasta mokSapadanA prApaka kAraNa-prakAro jANI zakAtA adhyavasAyo TALIne vizuddha adhyavasAyo vadhAratA hota to to tyAM eno zAstrathI ja sAkSAtkAra thaI javAnI che, ne e anubhavagamya che, zabdathI na varNavI javAthI tyAM ja sarvajJatA siddha thaI jAya ! pachI uparanA zakAya. guNasthAnaka mATenI kazI sAdhanA karavAnI rahe nahi. pra- mokSa pAmavA mATe to chelle zailezIkaraNa AnuM rahasya e che ke utkRSTa zAstrajJAna zrI karavuM paDe che. e kayAM A samyagdarzanAdi traNa gaNadhara bhagavaMtone hoya che, kema ke "pUrva' zAstro upAyamAM samAyuM? sahita samasta dvAdazAMgI Agama zAstronA racayitA zelezIkaraNa e cAritra che :pote ja hoya che. enAthI vadhIne have AgaLa koI | u- zailezIkaraNa zukaladhyAnanA pAchalA be zAstra nathI, pachInA AcAryonA racelA zAstronA prakArothI karavAmAM Ave che. ane emAM padArtha e dvAdazAMgInA padArthomAM samAviSTa hoya che; manavacana-kAyAnA samasta yogono virodha karI. eTale ke gaNadhara bhagavaMtone utkRSTa zAstrabodha hoya atyArasudhI AtmapradezonI asthiratA-sakriyatAche, gaNadharo pote hRA-7mAM pramata-apramatta kaMpanazIlatA hatI te baMdha karavAmAM Ave che, A je gaNasthAnake hoya che; have jo emane tyAM ja zAstrathI Atma-sthiratA Atma-pradezonI kaMpana rahitatA ja mokSapada-prApaka anaMta hetu-prakAra jaNAI jatA UbhI karavAmAM Ave che te cAritra ja che. jJAnasAra hoya, to to tyAM Dhe ke 7me guNasthAnake ja emane zAstra kyuM che, sarvajJatA siddha thaI jAya ! pachI AgaLa "apUrvakaraNa' vagere 8 mAM, 9mA, 10mA...Adi guNasthAnakonI "sthiratApe tat siheppIcate " For Private and Personal Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmarthyayoga darzanavizuddhinA upAyo) ( 113 arthAta cAritra sthiratArU5 che, ane te siddhomAM zAstrathI ja jANI zakAtA hoya, to to tyAM ja eno paNa yAne mokSa pAmelA AtmAomAM paNa hovAnuM sAkSAtkAra thaI javAthI sarvajJatA siddha thai jAya. paraMtu maharSione ISTa che. ema banatuM nathI A sUcave che ke zAstra to sAmarthyayogamAM uttarottara adhyavasAya mokSa-hetuonuM sAmAnyathI digdarzana kare, paraMtu AtmAe pote AMtarika zubha adhyavasAyanI tAkAta vizuddhi zabdathI avarNanIyaH vadhArI emAM vizeSa vizeSa vizuddhi UbhI karatA sArAMza, mokSanI pratye TheTha zukaladhyAnanA cAra rahevAnuM che. mAtra cAritranA-saMyamanA adhyavasAyomAM prakArane ane enAthI aMte sadhAtA ja nahi kinna samyagdarzananA adhyavasAyomAM paNa mana-vacana-kAyAnA trividhayoganA nirodhane kAraNa ema ja viziSTa puruSArtha karI karI kSAyika samyagdarzana tarIke varNavI zAstra sAmAnyarUpe mokSanA hetu-prakAro prApta karavA sudhInI anaMta vizuddhi prApta karavAnI jaNAvyA kahevAya, kintu zAstrothI e badhuM jANavA che. A zI rIte thAya ? samyagdarzanamAM uttarottara chatAM, sAmarthya yoganI utkRSTa zakitathI sadhAtA e vizuddhi vadhAratA javAthI parAkASThAe kSAyika zukaladhyAnAdi viziSTa hetu-prakAronAM svarUpa samyagdarzanane yogya anaMtaguNa vizuddhi siddha thAya. to zAstravarNananI maryAdAnI uparanA kahevAya. e jo savAla thAya, - samyagadarzanamAM uttarottara vizuddhi kevI rIte thatI Ave? (i) puNya-sAmagrIne prabhubhakitamAM joDI prabhu para rAga vadhAroH (ba) pahelo upAya A che ke, bhagavAna (2) ema samaya-bhogamAM samayajinezvaradeva upara rAga-bahumAna-bhakitabhAva khUba ja duniyAdArImAMthI vadhu kADhIne bhagavAnanA stutivadhAratA rahevAya, (jeno vicAra pUrve karI AvyA.) stotrAdimAM, pUjAnA vAsaNa aMga lUMchaNA vagere vadhu ApaNAmAM bhagavAna para rAga-bahamAna-bhakitabhAva sAphasUpha karavA karAvavAmAM, tathA bhagavAnanA maMdiranuM vadhato Ave che enuM mA5 A parathI nIkaLe che. nirmANa-samArakAma-suzobhA... vagere prabhubhakitanAM ApaNane bhagavAnanA ja pratApe baMdhAyelA uccatara kAryomAM vadhu samaya kADhayo? vadhu rasa lIdho? puNyanA udayathI prApta thayelo mahAkiMmatI (3) ema gaI kAla karatAM Aje bhagavAnanuM mAnava-samaya,mAnava-budhdhi, ane tana-mana-dhana, caritra - vAMcana - stuti - stavana - stotronA arthatathA Idriyo ane viziSTa vANIzakitane, saMsAra ane vicAramAM vadhu buddhi-vAparI? mohanA poSaNamAM barabAda thatI aTakAvI, bhagavAnanI (4) ema, zarIrane vadhu bhakita-kAryamAM joDayuM? bhakitamAM eno keTalo bhoga ApIe chIe? (5) ApaNI cakSune bhagavAnanI AMkhamAM jema prabhu para aMtaraMga vadhu bhakita, ema vItarAgatA nirvikAratA jovAmAM vadhu joDI? prabhu bhakitamAM A bAhya sAdhanono vadhu bhoga (6) kAnane prabhunA caritra guNagAna ane ApavAnuM karAya. e mATe A jotA rahevAnuM prabhunI vANI sAMbhaLavAmAM vadhu lagAvyA? ke, - (7) evI rIte, gaI kAla karatAM Aje (1) dA.ta. gaI kAla karatAM Aje dUdha-ghI ApaNI vANIne prabhunA caritra tathA guNagAna ane vagere ApaNe ochuM vAparavAnuM rAkhI bhagavAnanA prabhunA tattvo tathA mArga ane siddhAnto varNavavAmAM abhiSeka AdimAM vadhAre vAparyuM? vadhu lagAvI ? arthAt AnuM bolavAmAM vadhAre For Private and Personal Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 114). (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno vacana-yogano sadupayoga karyo? saMsAranA viSayo ane saMsArI mohagrasta sagA snehI (8) ema, prabhu mATe aSTaprakArI, sattara parathI dila ochuM thatuM jAya, dila UThI jAya. dilane prakArI ane ekavIsa prakArI pUjAnAM vadhu dravyomAM, jevA prabhu game, evA dunyavI padArtho ane ApaNAM dhana-mAla-milkatano viniyoga karyo ? sagAvahAlA na game. jema jema prabhu vadhAre game, tema prabhunI sevAmAM enuM vadhAre arpaNa - samarpaNa karyuM? tema pelA ochA gamatA jAya, dila tyAM ochuM kheMcAya. prabhune dila arpavAmAM zuM karavuM paDe? : A zarIra-buddhi-samaya-saMpati Adi devadarzana-pUjA (9) ema, jevI rIte navA paraNelA -snAtrAdi, tIrthayAtrA, yAtrA saMgha,.. vageremAM vadhu ne pati-patnI eka bIjAne vadhu ne vadhu dila arpe che, vadhu lagAvatA rahevAya. basa, evI rIte ApaNe gaI kAla karatAM Aje bhagavAnane samyagdarzana vizuddhatara karavAno A vadhAre dila apyuM ? e kharekhara aNuM zI rIte pahelo upAya ke puNya sAmagrIne dila suddhA samajAya? to ke e ja patinA dAkhalAthI, jema e prabhune vadhAre ne vadhAre arpita karAya, ane patine patnIne vadhAre dila arpavAmAM pachI duniyAnA ema karIne prabhu pratye aMtaraMga mANasa yAvatu sagI mAtA parathI ya dila ochuM thAya rAga-bahamAna-bhakitabhAva vadhAratA rahevAya. che, ema ahIM bhagavAnane vadhu dila aryAthI (ii) darzana-vizuddhino bIjo upAya jinavacanopAsanAH jinanI jema jinavacana para aMtaraMga rAga tathA (3) bIjAne jinavacananI salAha apAya, bahumAna vadhAratA rahevAya. gai kAla karatAM e Aje bIjA AgaLa jinavacananuM gaurava karAya, vadhu vadhyAnI nizAnI A, ke, (5) jinavacananI prabhAvanA karAya, (1) ApaNI badhI pravRttimAM (6) jinavacana arthAt zAstronuM vadhune vadhu jinavacanane-jinAjJAne vadhu ne vadhu AgaLa karIe; adhyayana karAya, svAdhyAya karAya, vAcanA apAya, arthAta yAda karAya ke, "A eTalA mATe karuM chuM ke (7) zAstro lakhAvAya, pracArAya, bhagavAnanI AjJA che." "A eTalA mATe (8) manamAM nakkI karAya ke, - bhagavAna choDuM che ke bhagavAne eno niSedha karyo che. jinezvaradevanI dravyabhakita karatAM jinavacanaathavA manamAM ema Ave ke,- "mArA bhagavAnane pAlanarUpa bhAvabhakita vadhu zreSTha che. jinavacanaprastuta vicAra-vANI-vartAvanI pravRtti aMge kahyuM che ke, pAlana e mATe zreSTha jIvana-kartavya che. mAruM jIvana A heya che, yA upAdeya che. A ahitakara che. yA vadhu ne vadhu,hitakara che.. mATe eno tyAga thA Adara kare che. jinAjJA-pAlanamAM arthAta (1) jinAjJAnA Ama prAraMbhe pAMca pravRttimAM jinAjJA yAda karI hoya, svIkAra tathA bahumAnamAM ane (2) jinAjJAnA to pachIthI dasa pravRttimAM e yAda karAya. e amalamAM jAo. AvA AvA caDatA manoratha,. jinavacanane vadhu AgaLa karyuM kahevAya." bhAvanA ane dRDha nirdhAra karatA rahevAya, A badhuM vaghAratA javAya; ethI samyagdarzana vadhu ne vadhu vizuddha vaLI jayAM jayAM moko Ave tyAM tyAM, - banatuM jAya. A bIjo upAya. (2) jinavacananA guNa gavAya, For Private and Personal Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmarthyayoga darzanavizuddhinA upAya) (115 (3-4) darzanavizuddhino trIjo upAyaH darzanAcAra-vRddhiH cotho upAyaH 67 vyavahAra thAya. samyagadarzananA 'nisaMkiya nikhiya..' bhoMkanArA Aja bhAThA jevA mANaso prabhAvI thaIne gAthAe kahela AThe AcAro vadhu ne vadhu tejasvI rIte kare che. alabatta A sUtra yAda rahI jAya e mATe ja AcaratA rahevAya. dA. ta. - A bhAvArtha ahIM batAvyo. bAkI sUtramAMthI "sadda' eka AcAra che "vacchalla'- saMgha - sAgharmika ane "prabhA' e be - be akSara sAthe levAnA, tathA -vAtsalya. e vadhAratA rahevAyasaMgha sAdharmika bIjA eka eka akSara levAnA; ane e bAra prakAra pratye vadhAre heta UbharAtA rahevAya, e hetano pAcho paikI dareka prakAranA pahelA pahelA akSara che. e hetabharI vANI tathA sanmAna Adi karavAmAM amala samajI rAkhavAnuM. eTale have e dareka akSara parathI prakAranA nAma joie, ane sAthe sAthe enAM ema eka AcAra che "uvavRha' arthAta avAMtara bhedanI saMkhyA joie. upabRhaNA, eTale ke dharmAtmAnA gharmasukRta ane 67 vyavahAramAM mukhya 12 prakAranA guNiyalanA guNanI prazaMsA-samarthana-protsAhana nAma-saMkhyA:karAya, e vadhu ne vadhu karAtA rahe tema samyagadarzana (1) "sada = saduhaNA (zraddhAna) 4, (2) "zuM" vadhune vadhu vizuddha thatuM Ave. = zuddhi 3; (3) li' = liMga 3, (4) darzana vizuddhi mATe 67 vyavahAra:- ' (4-5-6) "dUbhUla'= dUSaNa, bhUSaNa, lakSaNa, samyagdarzananI adhikAdhika vizuddhi karavAno e dareka pa-5; cotho upAya che samyakatvanA 67 vyavahAronuM (7-8-9-10) "A-ja-bhA-TTA" = adhikAdhika tejasvI rIte pAlana. A upAya eka AgAra-jayaNA-bhAvaNA-ThANa, e dareka 5-6,dariyo che; emAM ghaNuM ghaNuM samAya che. kemake emAM (11) "prabhA' = prabhAvaka 8,mukhya 12 prakAranAM avAMtara ka7 bheda paikI dareka (12) "vi' = vinaya 10. bhedamAM ghaNo ghaNo vicAra samAyelo che. samyagdarzananA ka7 vyavahAranA mukhya 12 - 15 prakAra yAda rAkhavA A eka cAvI sUtra che, AmAM dareka s+s+s+ 8+10 prakArano pahelo pahelo akSara lIdho che, be prakAramAM 24 18 pahelA babbe akSara lIdhA che. ema kula 67 vyavahAra samyakatvanA che. paramArtha saMstavaH tattvaparicayaH 67 vyavahAranA mukhya 12 prakAranuM sUtraH AmAMnA dareka vyavahAra para ghaNo ghaNo vicAra saddaphUli dUbhUla Aja bhATTA prabhA vi" samAyelo che, dA.ta. pahelI ja saduhaNAmAM pahelo bheda A sUtrano zabdArtha karavo hoya to A, - "paramArtha saMstava' eTale ke parama artha je jinokta "zabda e zULa jevo che, emAM be bhUla thAya che, jIvAjIvAdi tattva, eno "saMstava' arthAt paricaya potAne ya e pachIthI bhoMkAya, ane bIjAne to karavAno. ahIM jIva-ajIva, puNya-pApa, taratamAM bhoMkAya, dilane duHkha kare. AvA zabda-zULa Azrava-saMvara, baMdhanirjarA-mokSa, A nava tattvamAM Ama 12 nA kramasara +3+3 pa+5+5 +++6 8-10 For Private and Personal Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 11) (yogadRSTisamuccaya vyAkhyAno eTalo badho vistRta vicAra samAya che ke e ekeka nirmaLa-vizuddha thatuM Ave, mana bhAre prasanna rahe. tattvano paricaya-bodha, te paNa pratibhAsa jJAnarUpa have AmAM ekeka tattvanA avAMtara prakAro laIne nahi, kintu pariNati jJAnarUpa, paricaya karatA eno adhikAdhika pariNati-jJAnarUpa paricaya kevo rahIe, e ekeka tattvanuM vistArathI adhyayana- kevo sadhAya eTalA vicAramAM ja eka pustaka thAya. to punarAvartana-pracchanA-anuprekSA (ciMtana) tathA pachI saDasaThe vyavahAranA pAlanamAM kevI rIte dharmakathA e pAMca prakArano svAdhyAya vadhAratA jaIe adhikAdhika joma ane josa lavAya jethI samyagdarzana, to bIjA pApavicAro, muphalIsa vicAro, karavAne adhikAdhika vizuddha banatuM jAya, enA vistRta samaya ja na rahe. tethI lAbha ? jema jema A paricaya vicAramAM to eka moTuM volyuma, mahAgrantha thAya. chatAM karatA jaie, tema tema samyagdarzana vadhu ne vadhu ahIM saDasaTha vyavahAranA nAma-paricaya joIe. samyakatvanA 67 vyavahArano paricaya 4 saduhaNA : (1) paramArtha - saMtava = jIva 5 bhUSaNa H (1) jaina zAsanamAM kuzaLatA ajIva vagere tattvo (parama atha) no paricaya saMstava (utsarga-apavAda vacana, vidhivacana, bhayavacana, hArdika zraddhAvALo abhyAsa; (2) paramArthanA jJAtA vagereno viveka), (2) zAsana-prabhAvanA, (3) sAdhujanonI sevA; (3) vyApanna darzanavarjana yAne sthAvara tIrtha zatruMjayAdinI, ane jaMgama tIrtha zramaNa samyagdarzana gumAvI beThelA kuguruno tyAga; (4). saMghanI vividha sevA, (4) sva-parane jainadharmamAM sthira mithyASTikugurUnA saMgano tyAga. karavA,(5) pravacana-saMghanI bhakita-vinaya- vaicAvacca. 3. zuddhi : mana-vacana A ja kahe ke, 5 lakSaNa : zama, saMvega, nirveda, anukaMpA, ne "jina-zaraNa ane jinazAsana ja sAruM, jinabhakita Astikaryo. "zama'= tIvra viSayarAga-dveSanuM zamana, ja samartha.' kAyA jinazraddhAmAMthI leza na Dage, bhale "saMvega'=mola ane deva-guru-dharma para athAgadevano ya upadrava Ave ! jagatamAM jinezvara deva, ananya rAga, "nirveda'=saMsAra pratye glAnijinamata ane jinamatamAM rahela saMgha e traNa ja sAra, abhAva- aruci, "anukaMpA'= dravyadayA-bhAvadayA, bAkI saMsArane asAra mAne. "Astikaya'= "je jina bhAkhyuM te navI anyathA" 3 liMga : (1) manorama patnI-parivarita evo daDha raMga. sukhI yuvAnane divyasaMgIta-zravaNa para tIvra rAga thAya 6 AgAra H AgAra eTale apavAda. (1) tevo dharmazAstra, zravaNano tIvra rAga. (2) aTavI rAjA, (2) janasamUha, (3) baLavAna cora, UtaryA bhUkhyADAMsa brAhmaNane ghebaranI kAMkSAnI jema julmagAra vagere (4) kuladevI Adi ne (5) cAritra-dharmanI tIvra abhilASA. (3) vidyAsAdhakanI mAtApitAdi guruvarga A pAMcano tevo ati vidyAsevAnI jema arihaMta ane sAdhunI vividha Agraha-baLAtkAra thAya, tathA (6) jaMgala AdimAM sevAno niyama. AjIvikAno prazna Ubho thAya, tyAM mithyA 5 dUSaNono tyAga : (1) jina vacanamAM deva-guru-dharmane haiyAnA bhAva vinA vaMdana karI levAno zaMkA, (2) anya dharmanI kAMkSA-AkarSaNa, (3) apavAda. dharmakriyAnA phaLamAM saMdeha, (4) mithyASTinI jayaNA : jayaNA eTale yatanA, kALajI, prazaMsA, ne (5) kuliMgI (mithyASTi kuguru)no mithyASTi saMnyAsI vagere kuguru, ane mahAdeva vagere paricaya-saMstava, A pAMce dUSaNa na karavA. kudeva, tathA mithyAtvIe potAnA deva tarIke grahaNa For Private and Personal Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org samyaktvanA 67 vyavahAra ) karela jinapratimA, A traNane (1-2) vaMdana-namana, (3-4) AlApa-saMlApa- ke (5-6) dAna-pradAna e cha vAnAM na karavA. AthI samakitanI jatanA-rakSA thAya che. ('vaMdana'= hAtha joDavA, 'namana' = stuti AdithI praNAma, 'AlApa'=vagara bolAvyA sanmAnathI bolAvavuM, 'saMlApa'=vAraMvAra vArtAlApa, 'dAna'=pUjaya tarIke satkAra-bahumAnathI annAdi devA, 'pradAna'=caMdana-puSpAdi pUjA sAmagrI dharavI, yA yAtrA-snAna vinaya-vaiyAvaccAdi karavA.) 2. 6 bhAvanA : samyaktvane TakAvavA mATe ene 'mUlaM-dAra-paiThANuM, AhAro-bhAyaNuM-nihI' e cha bhAvanA ApavI joie. dA. ta. samyaktva e bAravratarUpI zrAvaka dharmanuM (1) mULa che, (2) dvAra che, (3) pAyo che, (4) AdhAra che, (5) bhAjana (pAtra) che, (6) bhaMDAra (tijorI) che. samyaktva-mULa salAmata vinA dharmavRkSa sukAi jAya. samyaktvarUpI daravAjA vinA dAnAdidharma-nagaramAM praveza na thai zake. 3. samyaktvanA sArA pAyA vinA vratAdidharma-imArata na Take, ke na UMcI karAya. 4. samakitarUpI pRthvI-AdhAra upara ja dharma-jagata UbhuM rahe che. 5. siMhaNanuM dUdha jema suvarNapAtramAM ja Take, tema vrata-anuSThAna-dAnAdi AMtarika dharma e samyagdarzanarUpI pAtramAM ja Take che. 6. maNi-mANeka-motI jema bhaMDAramAM surakSita rahe che, tema dAnAdidharma samakitarUpI tijorImAM ja surakSita rahe che. e pramANe vratadharma mATe samyaktva paheluM jarUrI che, e bhAvavuM. ka 6. sthAna : samyaktvane rahevA mATe cha sthAna che. tene vicArIne mananAM e sthAna nakkI rAkhyA hoya to ja samyaktva rahI zake. (1) AtmA e dehathI bhinna svataMtra dravya che. (2) e nitya che, sanAtana che. koie banAvyo nathI ne kayAreya paNa nAza pAmato nathI. (3) AtmA karmano kartA che, mithyAtvAdi kAraNe karma UpArje che. (4) vaLI e svopArjita karmano bhokatA che, potAne potAnAM karma Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 117 bhogavavAM paDe che. (5) AtmAno mokSa paNa thai zake che. 'saMsAra anAdi kALAthI cAlyo Ave che, mATe eno aMta ane mokSa ja na thAya,' evuM nathI. (6) mokSanA sAcA upAya paNa che, - darzana-jJAna-cAritra ane tapa. 8. prabhAvanAH janatAmAM jainazAsananI prabhAvanA kare evI prAvacanikatA, dharmakathakatA vagere ATha vizeSatAothI samyaktva nirmaLa thAya che, mATe ene ya ahIM 67 vyavahAramAM gaNela che. evI vizeSatAvALA ATha che. (A AThanA prathamAkSara prAkkavi naivAsita) (1) prAvacanika (pravacana= dvAdazAMgI) = te te kALamAM upalabdha sarva AgamonA prakhara abhyAsI; (2) dharmakathA-AkSepiNI, vikSepaNI, saMvegajananI ane nirvedakAriNI e cAra dharmakathAmAM kuzaLa; (3) kavicamatkArika viziSTa utpreSAdibharyA kAvya zIghra racI zake te; (4) vidyAvAna=prajJapti AkAzagAminI vagere vighA jene siddha che te; (5) naimittika=bhUta-bhaviSya jANI zake evA nimitta zAstramAM niSNAta; (6) vAdI= paramatakhaMDana-svamatasthApanakArI vAdanI labdhivALA; (7) siddha=camatkArika pAdalepa, aMjana guTikA, vagerenA jANakAra; ane (8) tapasvI = prabhAvaka tapasyAvALo. 10 vinaya : samakitI AtmA (1-5) paMca parameSThI, ane (6) caitya, (7) zruta, (8) dharma, (9) pravacana, (10) darzana, e dazano vinaya kare. (caitya=jinamUrti-maMdira, zruta=Agama, dharma=kSamAdi yatidharma, pravacana=jaina zAsana saMgha, darzana=samakita-samakitI. e vinaya pAMca rIte 1. bahumAna pUrvaka vinaya-bhakita, 2. vastu-arpaNathI pUjA, 3. guNa-prazaMsA, 4. niMdAno tyAga, ane 5. AzAtanAno tyAga. A 67 prakArano vyavahAra pALavAthI, samyaktvano AtmapariNAma prApta na hoya to prApta thAya che; ane prApta hoya to vadhune vadhu nirmaLa bane che. For Private and Personal Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 118) samyagdarzana (samyaktva) prApta karavA mATe ane prApta thayuM hoya to TakAvavA mATe A karaNI paNa AcaravAnI che. - samyaktvanI karaNI : pratidina jinadarzana-jinabhakita-pUjA. pUjAmAM potAnA gharanA kiMmatI pUjana-dravyonuM avazya yathAzakita samarpaNa, sAdhusevA-supAtradAna, satsaMga, jinavANInuM zravaNa, namaskAra-mahAmaMtranuM smaraNa, arihaMta-siddha-sAdhu-jinadharmanAM trikALa zaraNano svIkAra, potAnA duSkRtonI AtmaniMdA, arihaMtAdinA sukRtonI anumodanA, tIrthayAtrA, sAta vyasana (zikAra - jugAra - mAMsAhAra - dArU, corIparastrI- vezyA) no sarvathA tyAga, rAtri-bhojana tyAga vagere vrata niyama, dayA, dAnAdikanI pravRtti, sAmAyikAdi kriyA, tIrthaMkara paramAtmA vagere mahApuruSonA caritragraMtho ane upadezamALAdharmasaMgraha - zrAddhavidhi - adhyAtmakakkuma - upamiti bhavaprapaMca kathA, vagere graMthonuM zravaNa-vAcana-manana Adi. samyagdarzananA 67 vyavahAro A mAtra TUMka paricaya che, bAkI 67 prakAranA vistRta vicAramAM volyuma-mahAgrantha thAya. tethI ahIM mAtra alpa digdarzana chatAM eTaluM dhyAnamAM rahe ke 67 vyavahAra paikI 3 liMga, (tattva zravaNanI athAga ruci, cAritranI tIvra bhUkha, ane deva gurunI vidyAsAdhakanA jevI vaiyAvacca); tathA 5 lakSaNa (zama-saMvega-nirvedaanukaMpA ane Astikya); tathA 6 ThANa (AtmA che, nitya che, karmano kartA che, karmano-bhokatA che, mokSa che, ane mokSanA upAya che); AnA para pukhta ciMtana tathA tIvra tAttvika zraddhAna A 3 liMga, 5 lakSaNa, 5 bhUSaNa, ane SasthAnanA ciMtanamAM khAsa karIne adhikAdhika prayatna, joma, ane ahobhAva vadhAratA rahevA jevuM che. ethI samyagdarzanamAM vizuddhi kUdake ne bhUsake vadhatI rahe che. alabat bAkInA zuddhi-dUSaNatyAga... vagere vyavahAromAM ya adhikAdhika vIryavAna prayatna cUkavA jevo nathI. vAta A hatI ke Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (yogaddaSTi samuccaya vyAkhyAno samyagdarzananI AgaLanI anaMta vizuddhinA upAyo sthUlathI ajJAt sAmAnyathI to zAstra darzAvI zake, paraMtu vizeSarUpe AtmAmAM AMtarika rIte kevI kevI pariNatio kevA kevA adhyavasAyo kAma kare che ene vaiyaktika rUpe yAne vizeSa rUpe zabdamAM utArI zakAya evA nathI; tethI e upAyo-hetuo zAstra-maryAdAnI bahAranA kahevAya. eka samyagdarzanamAM jo Ama, to pachI uparanA anaMtaguNa anaMtaguNa vizuddhibharyA asaMkhya adhyavasAya sthAnakone vizuddhivAra vizeSarUpe zAstra zI rIte varNavI zake ? tyAre vaLI vItarAga sarvajJa banyA pachI aMte zukla-dhyAna ane kevaLajJAnanA baLe karAtA yoganirodhanA to AMtarika svarUpa vizeSarUpe zAstra kayAMthI ja varNavI zake ? have jo zAstrI ja mokSa paryantanA badhA ja upAyo vizeSarUpe jANI zakAtA hoya to to tethI ja saMpUrNa upAyono bodha thatAM tarata ja sarvajJatA ane mokSa siddha thai jAya ! kemake mokSano chello upAya ayogi kevalIpaNuM, e zAstrathI ja samajAi jatAM amalI bane ! ane tarata mokSa thavAmAM vilaMba na lAge ! ahIM kadAca prazna thAya ke, 'ema thai jAo emAM amane zo vAMdho che?' to enA uttaramAM 8 mI gAthAmAM kahe che, - na caitadevaM yat tasmAtprAtibhajJAnasaMgataH / sAmarthyayogo'vAcyo'sti sarvajJatvAdisAdhanam // 8 // arthAt pUrve kahyuM tema zAstrathI ja ayogi kevaLIpaNuM jaNAtuM hoya to ya, ethI paNa siddhapada prApta thatuM nathI. je kAraNathI e hakIkata che tethI prAtibhajJAnayukata sAmarthyayoga je sarvajJatva-savardhapaNuM AgaLa jaine ayogi kevaLIpaNuM sAdhI ApavAnI tAkAta dharAve che, e zabdathI avarNanIya che. e tAkAta koinIya hoya, to te sAmarthya-yoganI che. pUcho, pra0- to zuM icchAyoga ane zAstrayoga nakAmA che? (30 nA, nakAmA nahi. e sAmarthyayoge pahoMcADavA mATe upayogI che. mahinAo, varSo ke For Private and Personal Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org prAtibhajJAna aMge samasyA ) janmonAM janmo adhikAdhika prabaLa icchAyoganI sAdhanA karI hoya, tyAre zAstrayoga sAdhavAnI tAkAta UbhI thAya che. e paNa zAstrayoga sAro ArAdhavAmAM Ave tyAre sAmarthyayoga mATenI viziSTa zakita UbhI thAya che; paraMtu eTaluM kharuM ke icchAyoga ane zAstrayogathI sIdhuM kevaLajJAna na maLe; vacamAM sAmarthyayoga pragaTa karavo paDe, ane A sAmarthya-yoganI A tAkAta che ke, vinA vilaMbe aMtarmuhurtamAM kevaLajJAna sarvajJatA pragaTa karI Ape ! eTaluM dhyAna rAkhavAnuM che ke A sAmarthyayoga e kaMi saMyamayoga, ahiMsAyoga, tapoyoga, vagerenI jema koi judo yoga nathI, paraMtu e saMyamayoga vagere dharmayogo-dharmasAdhanAonI ja UMcI kakSA e ja sAmarthyayoga che. kaho, sarvocca kakSAnA dharmavyApAra e ja sAmarthyayoga che. jema icchApradhAna dharmayoga e 'icchAyoga', ane zAstrapradhAna yoga e 'zAstrayoga che. jema icchApradhAna dharmayoga e 'icchAyoga', ane zAstrapradhAna yoga e 'zAstrayoga,' ema viziSTa sAmarthyapradhAna dharmayoga e 'sAmarthyayoga'. sAmarthyayoganI kakSAnA dharmayogamAM aMtarAtmAmAM kevI kevI prakriyA thAya che enuM nirvacana na thai zake, mATe e anirvicanIya che, zabda dvArA avAcya che.. e to mAtra svasaMvedanagamya ane kevaLajJAnagamya AMtarika zakitanI utkaTatAvALo dharmayoga che, je sAdhe e pote ja saMvedI zake ke kevI prakriyA emAM cAlI rahI hoya che. ahIM prazna thAya, thAya ? pra0 - sAmarthyayoga mAMDe tyAre koi viziSTa jJAna - hA, graMthakAra maharSi kahe che ke, sAmarthyayoga vakhate eka 'prAtibha' nAmanuM jJAna pragaTa thAya che. prAtibhajJAna e mArgAnusArI viziSTa UhA svarUpa jJAna che. mArgAnusArI eTale ke sAmarthyayogathI have je sarvajJatvanA mArge prayANa thai rahyuM che ne aMtarmuhUrtamAM jayAM sarvajJatA-kevaLajJAna pragaTa thai javAnuM che, tene anakULajJAna e viziSTa UhArUpa jJAna che, viziSTa sphuraNa rUpa jJAna che. AnA aMge eka samasyA UbhI thAya che ke - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 119 prAtibhajJAna aMge samasyA H 'A prAtibhajJAnano samAveza matijJAnAdi pAMca jJAnamAMthI kayA jJAnamAM samAveza thAya ?' upalaka rIte jotAM to e zAstrayogathI AgaLanuM jJAna hoi zrutajJAnamAM ja samAveza mAnavo paDe, nahitara jo ene ema svataMtra jJAna mAnavAmAM Ave, to to matijJAnAdi pAMca jJAna upara chaThThuM jJAna hovAno prasaMga Ubho thAya ! jaina mate jJAna to pAMca prakAre ja che. tyAre Ane kevaLajJAna svarUpa to manAya nahi, kemake kevaLajJAna to sAmarthyayoganuM kArya hoi sAmarthyayogarUpI kAraNanA uttarakALamAM thanAruM hoya che, ane A prAtibha-jJAna to sAmarthyayoganI hArohAra pragaTa thanAruM hoya che. aMtato gatvA zrutajJAnarUpa kahevA jatAM e zAstrathI utpanna thanAruM mAnavuM paDe; ane ema mAnavA jatAM pUrve je niSedha karyo ke 'siddhapadanI prAptinA hetuo vizeSarUpe zAstrathI ja nathI jaNAtA' e na rahyuM; prAtibhajJAnarUpa kaivalya-hetu zAstrathI ja jaNAi gayo ! Ama samasyA UbhI thai ke prAtibhajJAnano samAveza zrutajJAnamAM karavo ke kayAM karavo? For Private and Personal Use Only AnuM samAdhAna A che ke - prAtibhajJAna e zrutajJAnarUpa nathI, ke kevaLajJAnarUpa paNa nathI, temaja chaThThuM jJAna paNa nathI, kintu prabhAtanA aruNodaya jevuM jJAna che. aruNodaya thAya e samayane rAtri tathA divasathI judo bhAga kahevAya nahi, temaja rAta ke divasa bemAMthI ekarUpa paNa kahI zakAto nathI. aruNodaya thayo eTale po phATayo. e vakhate mANasane jagADavo hoya to jagADanAra kahe che, 'UTha bhAi ! UTha, rAta pUrI thai, ajavALA nIkaLyA'. A hisAbe aruNodayane rAtri rUpa kahevAya nahi. tema divasa paNa na kahevAya kemake divasa e ahIM sUryanA udaya pachInI sUrya-astitvanI sthiti che. tyAre aruNodaya e sUrya UgyA pahelAnI sthiti che. Ama aruNodayana divasa-rAtathI ubhayathI judI svataMtra sthiti nahi, tema e na rAta, na divasa, Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12) (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno e na rAta, na divasa, kintu hakIkate divasa-rAta (2) bIjI rIte joie to jayAre vaccenI eka sthiti che. icchAyogano dharmayoga jJAnAvaraNIyAdi karmono basa, e ja sthiti prAtijajJAnanI che. e koI kSayopazama pedA karI samyajJAnane pragaTa kare che, to pAMca jJAna uparAMta juduM svataMtra jJAna nathI, ke nathI e pachI sAmarthyayogano prabaLa dharmayoga ane ene pedA zrutajJAnarUpa yA kevaLajJAna rU5, enuM kAraNa e che ke, karanAra atizaya e UMcI Atmavizuddhi sahita prabaLa prAtijJAnano zrutajJAna tarIke vyavahAra thato nathI, hoi zuM jJAnAvaraNIya Adi karmono atyaMta prabaLa ane karmanA kSayopazamamAMthI janya hovAthI temaja kSamopazama na kare ? kare ja, ne ethI kevaLajJAnanI sarvadravyasarvaparyAyane e avagAhatuM nahi hovAthI uSA jevuM prAbhijJAna pragaTa thAya e sahaja che. karmakSaya janya kevaLajJAna rUpa paNa ene manAya nahi. (3) tyAre, e paNa vicAravA jevuM che ke kevaLajJAna to samasta jJAnAvaraNanA kSayathI janya che, sAmarmayoga pragaTa thAya pachI najIkamAM ja te trikAlanA samasta dravya-samasta paryAyone vItarAgatA-sarvajJatA pragaTa thavAnI che, ane e avagAhanAruM hoya che. Ama prAtijajJAna e mohanIya tathA jJAnAvaraNIya Adi cAra ghAtI karmonA kSAyopazamika bhAva hoi eno kSAyika bhAvarUpa sarvathA kSaya thavAthI pragaTa thAya che. to e kSaya thavA kevaLajJAna tarIke vyavahAra thAya nahi. pUrve kevaLajJAnAvaraNa kevaLa darzanAvaraNa ane nidrAtyAre prAbhijJAna che zuM? karma sivAya e ghAtI karmono kSayopazama utkRSTa graMthakAra kahe che, "tatkAla evo utkRSTa koTie pahoMcyo hoya, e sahaja che; ane evA kSayopazama.' utkRSTa kSayopazamathI janita prabaLa jJAnAvaraNaarthAt sAmarthyayoga utpanna karanAra AMtarika darzanAvaraNa-kSayopazame kevaLajJAnanI uSA jevuM bhAvanI zakitanI utkaTatAthI karmano utkRSTa prAtijajJAna pragaTa thAya emAM navAI nathI. layopazama thAya che enA pratApe sUryodaya pUrve thatA AvA prAbhijJAnasahita pragaTanAra aruNodayanA prakAza jevo kevaLajJAnanI pUrve thato sAmarthyayoga eTale ke sAmarthyapradhAna dharmayogajJAna-prakAza che; ane evo prakAza iSTa paNa che. dharmavyApAra, enA hetuo-kAraNo vizeSarUpe itaroe paNa "tAraka nirIkSaNa' vagere zabdathI ene zAstrothI nathI jANI zakAtA. e to enA yogIne oLakhAvyo che. gADha aMdhakAramAMthI bahAra nIkaLatI svasaMvedana-svAnubhava-siddha che. mAtra svAnubhava-siddha vakhate pahelAM alpa prakAza dekhADAya, pachI hoya emane kadAca pacho to ye pote paNa zabdathI mahAprakAzamAM lavAya; enI jema kevaLajJAnanA anaMta varNavI na zake. jaMgalano bhIla zaheramAM jaI jIvanamAM prakAza pUrvanuM, sUryaprakAza pUrvanI uSAnA prakAza jevuM, pahelI ja vAra miThAIo khAi Avyo hoya, ene prAtibha-jJAna pragaTa thAya che. e sAmarthya-yoganI pachI jaMgalamAM enA sagAo pUche ke "eno svAda sAthe pragaTa thAya che. kevo mITho hato ?' to e zuM kahe ? e vizeSarUpe prAtibhajJAnanI traNa rIte siddhiH- varNavI zakato nathI. e to eTaluM ja kahe ke "bahu mITho (1) sArAMza, jema sUryano mahA prakAza svAda!' basa, e pramANe sAmarthyayoga ne enA pragaTavAno hoya tyAre pahelAM uSA pragaTI UThe che, ema kAraNabhUta adhyavasAyo kevA ? e zAstra zabdathI kevaLajJAnano anaMta prakAza pragaTI UThavAno hoya, ) varNavI zakatuM nathI. tyAre pahelAM uSA jevuM prAtijJAna pragaTa thAya e sahaja | Avo sAmarmayogano dharmavyApAra kSapakazreNimAM che, ISTa che, ane ema mAnavAmAM koI doSa nathI. kAma karI rahyo hoya che. For Private and Personal Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra dharmasaMnyAsayogasaMnyAsa) www.kobatirth.org kSapakazreNi eTale ? : sAmarthyayogamAM utkRSTa dharmadhyAnanI upara zukaladhyAna Ave che. e eka evo jabaradasta dAvAnala samAna che, ke emAM dhAtIkarmarUpI lAkaDAM baLIne bhasmIbhUta thai jAya che! emAM pahelAM mohanIya karmono kramazaH kSaya thato Ave che. A kSayanI prakriyAne kSapaNA kahe che. A prakriyAmAM uttarottara thato kSaya e sopAna pagathIyA che, ane e sopAnonI eka zreNi yAne nisaraNI bane che. eTale kSapaNAnI AkhI prakriyA 'kSapakazreNi' kahevAya che emAM je sarvocya dhyAnano dharmavyApAra kAma karI rahyo che e sAmarthyayoga che- sAmarthyapradhAna dharmayoga che. A sAmarthyayoga paheluM to kSapakazreNi dvArA mohanIya karmane saMpUrNa kSINa banAvIne arthAt AtmAne kSINamoha banAvIne ja jaMpe che, ane pachI taratamAM ja alpakALamAM bAkInA jJAnAvaraNIyAdi traNa dhAtIkarmono sarvathA saMpUrNa kSaya karIne virame che; jayAre AyuSyakarma ati alpa bAkI hoya tyAre dvitIya sAmarthyayoga yoganirodha ane zailezIkaraNanI prakriyA kare che, jethI ayogi kevalitvarUpa mokSano aMtima upAya astitvamAM Ave che, ane emAM samasta cAre ya aghAtI karmono kSaya mAtra pAMca svAkSaranA uccAraNa jeTalA kALamAM ja banI AvI sarvakarma kSayarUpa mokSapada prApta thAya che. tethI kahyuM ke sAmarthyayoga sarvajJatvAdinuM Adi padathI ayogi kevalitvanuM sAdhana che. amogha ane ananya upAya che. dharmasaMnyAsa-yogasaMnyAsa have ahI sAmarthyayoganA e be prakAronA nAme 9 mI gAthA kahe che, - dvidhAyaM dharmasaMnyAsa-yo-saMnyAsasaMzitaH / kSAyopazamikA dharmA, yogAH kAyAdi karma tu // 9 // arthAt sAmarthyayoga be prakAre che; - (1) dharmasaMnyAsa nAmano, ane (2) yogasaMnyAsa nAmano. gAthAmAM 'saMzita:' pada che. eno artha Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 121 saMjJAvALo. 'saMjJA' eTale je vastu jenAthI samyak rUpe je jJAta thAya, jaNAya, oLakhAya te. e zuM che ? to ke vastunuM nAma. e nAma koi bole eTale e sAMbhaLIne zrotAne e nAmanI vastuno sAco bodha thAya che, vastunuM sAcuM jJAna thAya che. dA.ta. bApanuM nAma koi bole to e sAMbhaLIne putrane potAnA bApano khyAla Ave che. mATe bApanuM nAma e bApanI saMjJA kahevAya. prastutamAM sAmarthyayoganA be prakAranA nAma kahIne enAthI dharma-sanyAsa nAmano sAmarthyayoga ane yoga saMnyAsa nAmano sAmarthyayoga-ema be prakAre sAmarthyayoga batAvyo. ahIM dhyAnamAM rahe ke jema pUrvanA icchAyoga-zAstrayoga e icchApradhAna dharmayoga ane zAstrapradhAna dharmayoga che, ema sAmarthyayoga e paNa sAmarthya pradhAna dharmayoga ja che, kintu e bethI uparanI kakSAno dharmayoga. tethI sAmarthya-yoganI kakSAnA dharmayoga yAne dharmapravRttinAM ja A be svarUpa thayAM, (1) dharmasaMnyAsa ane (2) yogasaMnyAsa. tAtparya, dharmasaMnyAsa e eka ucca koTino dharmayoga che, ane yogasaMnyAsa e vaLI enI uparano uccakoTino dharmayoga che. ahIM 'saMnyAsa' zabdano artha 'tyAga' thAya che. mATe to saMsArano tyAga karI janArane saMnyAsI kahevAya che. e sAMsArika dharmono tyAga kare che, tyAre ahIM dharma-saMnyAsamAM dharma tarIke kSAyopazamika dharmo levAnA che, jevA ke kSamA Adi ane yoga-saMnyAsamAM yoga tarIke kAyotsargakaraNa Adi kAyAdinI kriyA levAnI che. e dharma ane yogano tyAga karavAno che. eTale ke sAmarthyayoga be prakAre, 1. kSAyopazamika dharmono tyAga, tathA 2. kAyAdi yogono tyAga. ahIM eka prazna thAya, - - pra0 - zuM dharmayoga yAne dharmano yoga e dharma ? ke dharmano tyAga e dharma ? dharma saMnyAsano artha to dharmano tyAga thAya, e dharma kema bane ? u- ahIM 'dharmayoga' padamAM dharma' zabdano artha samajI rAkhavA jevo che. For Private and Personal Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 122) dharma e Abhyantara rIte cittanI zubha pariNatirUpa che, ane bAhya rIte zubha pravRttimaya che. dA.ta. vItarAga prabhunAM darzana-pUjananI pravRtti e bAhya dharma che, ane prabhu para cittamAM bhakitabhAvanI pariNati e Abhyantara dharma che. e pariNati karmanA kSayopazamathI thatI kSAyopazamikarUpa, ne kSayathI thatI kSAyikarUpa hoya. A hisAbe ahIM dharmasaMnyAsamAM dharma' zabdathI ahIM AgaLa batAve che te 'kSAyopazamika pariNatirUpa dharma' levAnA che. eno saMnyAsa arthAt tyAga karIne kSAyika pariNatirUpa dharmamAM javAnuM che. eTale A dharmano tyAga e to moTo dharma bane che; kemake e dharmasaMnyAsa evo mahAna cittapariNAma-AtmapariNAma che, ke je have kSAyika "kSayopazama" eTale zuM ? kSayopazamano zabdArtha e thAya ke kSaya ane upazama, arthAt udayamAM prApta karmano bhogavIne kSaya ane udayamAM nahi prApta AtmasattAgata karmano upazama eTale ke karma eno vipAka na dekhADe evI sthitimAM mUkavA,' - A zabdArtha thayo. paraMtu, - 'kSayopazama'nuMsvarUpa A kSayopazamamAM vastu-sthiti zI bane che te joie to jaNAya che ke je karmano kSayopazama thAya che emAM, Ama to e karma baMdhAtI vakhate je enA dalika samUhamAMnAM te daLiyAMnI te te samaye kramazaH bhogavavA yogya racanA yAne 'niSeka' thAya che, e daLiyAM pachIthI samaya pAkaye kramazaH udayamAM AvatA javAnA, ane eno rasavipAka bhogavAto javAno. kSayopazamathI A enA rasamAM evo hrAsa karI ene maMda banAvI devAya che ke pachI e maMda rasa udayamAM chatAM potAno prabhAva nathI dekhADI zakato. dA.ta. zAstra bhaNIne, e zAstrajJAnane rokanArA je zrutajJAnAvaraNIya karma hatAM, teno kSayopazama karAya che, arthAt enA rasamAM ghaTaDo karAya ( yogaddaSTi samuccaya vyAkhyAno AtmapariNAmarUpa banavAno che, kSAyika kevaLa jJAna, kSAyika vIrya AdirUpe pragaTa thavAno che. ahIM 'dharma ane yoga' zabdathI zuM levAnuM te batAvatAM kahe che 'kSAyopazamikA dharmA; yogAH kAyAdi karma tu'' AmAM ''kSAyopazamika' eTale kSayopazamathI niSpanna. emAM 'kSayopazama' eTale zuM e joie. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kSAyopazamika dharmo eTale karmanA kSayopazamathI nIpajanArA Atmadharmo-AtmaguNo. dA.ta. matijJAnAvaraNIyakarmanA kSayopazamathI matijJAna utpanna thAya, matijJAna eTale indriyo ane manathI thatuM jJAna; dA.ta. AMkhothI ghaTa pratyakSa; rUpa pratyakSa, jIbhathI rasa pratyakSa; manathI smaraNa,bhAvI ciMtana vagere. che, tyAre, na bhaNyA tyAM sudhI e karmano rasa evo joradAra hato ke e bhogavAya tyAre AtmAne e jJAna na thavA de. paraMtu have bhaNyA eTale enA rasamAM maMdatA karI, tethI bAkI rahela maMda rasa bhogavatAM karI, tethI bAkI rahela maMda rasa bhogavAtA chatAM e zAstrajJAnane aTakAvI zake nahi, ne zAstra-bodha pragaTa thAya. asalamAM jJAna (bodha) e AtmAno svabhAvagata guNa aMdaramAM beTho ja che, paraMtu AtmAne coTelA karma-daLiyAM te te samaye udayamAM AvatAM, eno tIvra rasa anubhavAine te te zAstrabodhane aTakAve che. tyAre kSayopazamathI enA rasane maMda karI devAya eTale have e dubaLA rasavALAM karma alabat niSakanA hisAbe udayamAM to Ave, paNa e jJAnaguNane aTakAvI na zake. dA. ta. dIvAnI ADe pAradarzaka kAgaLano thappo Ubho hoya to dIvAno prakAza bahAra na Ave paraMtu thappAmAMthI 2-4 kAgaLa rAkhIne bAkInA badhA kAgaLa kADhI nAkhe to have ADe, 2-4 kAgaLa hovA chatAM e For Private and Personal Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kSayopazama eTale?) (123 prakAzane na rokI zake. ema ahIM karma maMda rasavALA krodhano bhAva na jagADI zake; eTale AtmAno banI javAthI udayamAM AvavA chatAM jJAnaguNa na mAguNa pragaTa thAya, AtmAmAM krodhane badale kSamA aTakAvI zake. pragaTa rahe, - AnuM nAma lAyopathamika kSamA. jJAnAvaraNamAM kSayopazamaH Ama te te karma-dalika udayamAM AvatAM karmonA A ugra rasane sarvaghAtI rasa kahevAya che. bhogavAine kSaya to pAme ja che, arthAt AtmA parathI e AtmAnA te te jJAna darzana vagere guNano sarvathA chUTA paDI jAya che, paraMtu maMda rasavALA banI ghAta kare che. alabatu ahIM "sarvathA' eTale sarvIze bhogavAine kSaya pAme, mATe eno prabhAva paDato nahi, nahitara to AtmA tadana acetana yAne jaDa ja nathI, e AtmAno guNa AvarI zakatA nathI. A thai jAya. paNa sarvakALe bhale akendriya nigodanI udaya prAptanI vAta thaI. tyAre, sattAgata (silikamAM (anaMta vanaspatikAyika) avasthAmAM, AtmAno rahelA) karmanA rasa tevA tevA prayatnathI tIvra rasathI ati sukSma jJAnAMza khullo rahe che. kadI AvarAto udayamAM na Ave, ane udayamAM Ave te maMda rasavALA nathI. tethI ja jIvanuM caitanya sadA kAyama rahe che. karAya che, e upazama thayo kahevAya. mATe ahIM kSaya paraMtu e nigoda avasthAmAM ati ati sUkSma hoI ane upazama arthAt layopazama pravarte che, ema kazA vyakata bodharUpa hotuM nathI; tethI kahevAya ke e kahevAya. jIvanA sarvaghAtI karmanA rase bodhane sarvathA aTakAvI - sArAMza, kSayopazamanuM phaLa A Ave che ke te te dIdho. vAstavamAM ati maMda bodha Ubho ja che. karmanA rasa maMda thaIne udayamAM Ave che, ne te guNano have vyakata bodha-zakitavALA jIvone jeTalA sarvathA ghAta nathI karatA; guNa aMze pragaTa thAya che. pramANamAM tIvra rasavALA matijJAnAvaraNa-zruta bIjA zabdamAM kahIe to kSayopazamamAM sarvaghAtI -jJAnAvaraNa karma udayamAM hoya teTaluM enuM matijJAna rasane dezaghAtI banAvI devAmAM Ave che, tethI guNano zrutajJAna AvarAyeluM rahe. emAM matijJAnane sarvathA ghAta nahi, paNa dezathI arthAt aMze ghAta thAya, anulakSIne dA.ta. sAjI sArI caindriya koi makAna ane dezathI guNa pragaTa thAya. para lagADI ane mananuM lakSa emAM che, to tyAM teTalA | darzana mohanIyamAM kSayopazama - matijJAnAvaraNa karmano rasamAM hrAsa thAya; eTale bAkI paraMtu kSayopazamamAM amuka karmamAM eka bIjI maMda rasavALA te matijJAnAvaraNa karma udayamAM AvavA paNa prakriyA thAya che. dA.ta. sArI bhAvanAthI chatAM te makAnanA jJAnane AvarI na zake, ane jIvane mithyAtva-mohanIya karmano kSayopazama karyo, to tyAM A makAna che' evo matijJAnarUpa bodha thAya. evI paristhiti bane che ke mithyAtva mohanIya karmanA ema koI zAstranI gAthA gokhI to tyAM enA traNa vibhAga paDI jAya che. eka zuddha karma jaththo te bodhane aTakAvanAra zrutajJAnAvaraNa karmano kSayopazama samyaktva-mohanIya; bIjo ardhazuddha jaththo te mizra thAya, arthAt e karmanA ugrarasa maMda paDI jAya, eTale mohanIya; ane trIjo taddana azuddha, te mithyAtva e maMda rasavALA karmano udaya to gAthAnA bodhane mohanIya karma. emAM kSayopazama AvA prakArano che, ke AvarI - aTakAvI na zake, eTale te gAthAno bodha samyakatva mohanIya karma to udayamAM Ave eTale e thAya. zuddha karelAM daLiyAM hovAthI AtmAnA samyakatva ema mohanIya karmamAM dA.ta. krodhamohanIya karma guNano ghAta na kare, paNa e guNane pragaTa kare che. udayamAM AvI AtmAmAM krodhano bhAva jagAvatuM hatuM, paraMtu e ja vakhate mithyAtva mohanIya karma ene teno sArI bhAvanAthI kSayopazama karI dIdho, to emAM mizra-mohanIya karma potAnA niSekanA hisAbe samaya rasano vAsa thayo eTale e have udayamAM AvI tevo pAkaye udayamAM to Ave ja. kintu enA pAka samayanA For Private and Personal Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 124) (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno pUrva samaye e samyakatva mohanIya karmamAM saMkramita karmano ugra rasa maMda paDavAnuM aTakI javAthI kSayopazama thaIne udayamAM Ave che, tethI have eno potAno rasa, naSTa thaI gayo, ane zrutajJAnAvaraNanA ugra rasano zuddha daLiyAmAM bhaLI javAthI, zuddha jevo thaIne vipAkodaya jAgyo. tethI have te tattvArthano bodha-guNa udayamAM Ave che, eTale eNe potAnI asalI taddana AvarAI gayo, DhaMkAI gayo. eTale have svabhAva choDI dIdho, tethI mithyAtvabhAva ke mizrabhAva tattvArtha kAMI yAda Ave-kare nahi. evuM ja dekhADI na zake. A enA jevuM che ke zeraDInA rasanA krodha-mohanIya karmano ugra rasa maMda paDI layopazama moTA tAvaDAmAM kaDavA lImaDAnuM vATakI pANI bheLavI thAya, to kSamAguNa pragaTe. paNa kSamA TakAvavAnI dIdhuM, to pachIthI e pANI potAno mULa kaDavo rasa bhAvanA bhUlAi, to pAcho jo silikamAM rahelA batAvI zake nahi. krodha-mohanIyanA ugra rasano vipAkodaya thAya, to tAtparya e che ke kSayopazama e karmanI evI layopazama naSTa thai kSamA guNa cAlyo jAya. avasthA che ke jayAM karma potAnA rasavipAkathI kSayopazamano upAyaHAtmaguNane AvaravAnuM kAma karatuM hatuM te sthagita tyAre ahIM koI ema prazna kare che, thaI jAya, ane guNa pragaTa thAya. pra- AtmAmAM sattAgata eTale ke silikamAM kSayopazama caMcaLa - enA nAzano bhaya:- dA.ta. krodha-mohanIya hoya, tethI teno kALa pAke vizuddha adhyavasAya (mananA pariNAma)thI A eTale vipAkodaya to thato ja rahevAno ne ? pachI rItano kSayopazama thAya che, ane sAmAnyathI mananA kSayopazama zI rIte rahI zakavAno? pariNAma caMcaLa che; e sUcave che ke jo mananI jAgRti | u- AnuM samAdhAna e che ke AtmA jo zubha ane zubha bhAvanAnA prayatna na rakhAya to azuddha upAyamAM yogya puraSArtha phorave to udayakALa malina adhyavasAya UbhA thaI jatAM kSayopazama aTakI pAkavAvALA karmano udaya to thAya. paraMtu maMda rasodaya jAya; arthAta jAgRtithI vizuddha adhyavasAya dvArA te te arthAta pradezodaya, vipAkodaya nahi. AnuM nAma karmanA rasa je maMda pADI devAnuM thatuM hatuM, te kAma have kSayopazama. ahIM evo sapuruSArtha phoravavA tarIke:aTakI gayuM. eTale te te karma dalikono mULa ugra rasa kSamAzIlo sAdhu-mahArAjono samAgama, krodhanI udayamAM AvI javAno, ne e jJAna kSamA Adi guNane narakAdisarjana vagere bhayAnakatA viSenuM vAMcana-zravaNa aTakAvI devAno, eTale pAchuM ajJAna krodha Adi doSa ane ciMtana, sadbhAvanAo, krodhanA kaTu vipAkanA pravartavAnA. duSTAMtonA ane kSamAzIla pUrva puruSonA kSamAnA eTale ja kSayopazamamAM e bhaya che ke ene parAkramanAM smaraNo, sAthe kSamAnI maLelI takano TakAvanArA zubha upayogamAM jo pramAda thAya, to udaya khyAla,...ityAdi karavAnI jarUra che. AvuM badhuM cAlu samayanA ane silikamAM rahelA e karmanA daLiyAM hoya to krodhamohanIyano kSayopazama sAdhavAthI kadAca tIvra rasathI vipAkodaya pAmI jAya, e vakhate kSamA-samatA-sahiSNutA vagere guNa pragaTa rahe. ema AtmAno guNa AvarAI jAya. dA.ta. ApaNe mAnamohanIya karmano kSayopazama sAdhavAthI tattvArtha mahAzAstranuM adhyayana karyuM, to eTalA nirahaMkAra, mUdutA, namratA guNa Ave. zrutajJAnAvaraNIya karmano rasa maMda pADI kSayopazama dvividha bhAvo :- (dharmo) audayika ane sAdhyo; ne tattvArthanA sUtrane padArthono bodhaguNa pragaTa kSAyopathamikarahyo. paraMtu jo bhaNyA pachI tenuM parAvartana A prasaMge e paNa samajI levA jevuM che, avaranavara paNa karyuM nahi, to zuM pariNAma? e ja, ke kALe karIne udaya pAmanArA zrutajJAnAvaraNIya zuM krodha ke zuM kSamA, zuM abhimAna ke zuM namratA, For Private and Personal Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kSayopazamamAMthI kSAyikamAM ) zuM mithyAtva (mithyAruci) ke zuM samyaktva (samyagruci), e bhAvo janme che to AtmAmAM ja, jaDamAM nahi, to pachI baMnemAM zo pharaka che ? - u che to e be prakAranA AtmAnA ja dharmo yAne bhAvo; kiMtu krodha, mAna, mithyAtva vagere auyika bhAvo che, audayika dharmo che, tyAre kSamA, mRdutA, samyaktva vage2e che kSayopazamikabhAvo, kSAyopazamika dharmo. karmanA udayathI je guNa, ne je bhAva, je dharma pragaTe te audayika kahevAya; ane karmonA kSayopazamathI je pragaTe te kSAyopazamika bhAva, kSAyopazamika dharma ke kSAyopazamika guNa kahevAya. krodha, abhimAna... vagere bhAvo-dharmo krodha mohanIya karma, mAna mohanIya karma... vagere karmanA vipAkodayathI janme che, mATe te auyika bhAva, auyika dharma kahevAya. kSamA mRdutA... vagere bhAvo-dharmo krodhamAnAdi mohanIya karmanA kSayopazamathI pragaTe che, tethI te kSAyopazamika bhAva, kSAyopazamika dharma kahevAya. ajJAna abudhapaNuM e jJAnAvaraNIya karmanA udayathI hoya che; tethI te auyika dharma kahevAya. jJAna e jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI pragaTe che mATe te kSAyopazamika dharma kahevAya, Ama sAmAnya rIte (1) jeTalA durguNo che, dA.ta. mithyAtva, gusso, abhimAna, kapaTa, kAma, hAsya zoka, vagere; temaja (2) guNano je ghAta che dA.ta. ajJAna, nidrA, durbalatA, a-lAbha vagere, te badhA audayika dharmo che. tyAre, je sadguNo che, dA.ta. jJAna, darzana, samyaktva, kSamA, mRdutA,... vagere, te badhA kSAyopazamika dharma che. sadguNarUpa dharma be jAtanAH kSAyopazamika ane kSAyika : have AgaLa vadhIne juo. pUrve samyaktva, kSamA, mRdutA vagere kSAyopazamika dharma kahyA, temAM bhaya e che ke jo tenA je virodhI karma mithyAtva mohanIya, krodha Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (125 mohanIya, mAna mohanIya,... vagere, teno vipAkodaya pAme, to e samyaktvAdi guNo pAchA cAlyA jAya. paraMtu jo silakamAM rahelA e mithyAtva mohanIyAdi karmano sarvathA nAza karI nAkhyo hoya, to pachI kadApi eno udaya thavAno bhaya ja na rahe. Ama karmanA sarvathA kSaya pachI je guNa pragaTe che, tene kSAyika dharma kahevAya che. kSAyika eTale karmanA kSaya thakI nIpajato guNa ke dharma. e nipajAvavA mATe prabaLa puruSArthabharyA sAmarthyayoganI jarUra che. icchAyoga ane zAstrayogathI A kSamAdi kSAyika dharmo pragaTAvavAnuM banI zakatuM nathI. e to ekamAtra sAmarthyayoganI ja evI tAkAta che ke e dhAtIkarmonI jaDa UkheDI nAkhe, ane kSAyika dharma pragaTAve. kSAyopazamikamAMthI kSAyikamAM H haje jayAM kSAyika dharmo pragaTayA eTale kSAyopazamika dharmo nahi rahevAnA. kemake kSAyopazamika dharmo karmanA kSayopazamanI apekSA rAkhatA hatA. paraMtu have jayAre karma ja nathI rahyA, to karmano kSayopazama paNa kayAMthI rahevAno ? te nahi to kSAyopazamAdhIna kSAyopazamika kSamAdi dharma paNa nathI rahetA. kSayopazama vakhate udayamAM karmano pradezodaya, ke maMda rasodaya hoya che; temaja silakamAM karmanI sattA hoya che; tyAre kSAyika vakhate to karmano sarvathA kSaya thai javAthI e bemAMnuM kazuM rahetuM nathI. tethI ja kSAyopazamika dharma paNa nathI rahetA. AthI e AvyuM ke sAmarthyayoganA dharmayogamAM kSAyopazamika dharmono tyAga karI kSAyika dharmo pragaTAvavAno prayatna karavAmAM Ave che. A kSAyopazamika dharmono tyAga e sAmarthyayoganuM paheluM svarUpa thayuM, ene 'dharma-saMnyAsa' kahevAmAM Ave che. saMnyAsatyAga. have 'yoga-saMnyAsa' padamAM yoga zabdano artha karyo kAyAdi karma; arthAt kAyA vANI ane mananI kriyA, pravRtti, vyApAra. dA.ta. kAyotsarganI kriyA. emAM kAyAno sthirIkaraNano vyApAra thAya che, vANInA mauna yogano vyApAra cAle che, temaja manano dhyAnano vyApAra thAya che. tyAre upadezamAM kAyAno For Private and Personal Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12) (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno hoTha hAlavA vagereno tathA vANIno bolavAno vyApAra phoravaNI thAya che. cAle che. ema vihAramAM kAyAno cAlavAno vagere jIvatattvanI sAbitIH zubhAzubha bhAva:vyApAra cAle che. dharma-saMnyAsa karI kSAyika dharmasvarUpa A saMsAramAM jIvane sati-durgati ane vItarAgatA kevaLajJAna prApta thayA pachI paNa sukha-duHkha tathA enAM sAdhana nipajAvanAra kevaLajJAnIne vihAra, AhAra grahaNAdimAM kAyayoga, zubha-azubha karma che,ne e karmo baMdhAvavAmAM mukhya dezanA-uccAraNamAM kAyayoga-vacanayoga UbhA rahe che. kAraNa tarIke enA potAnA zubhAzubha adhyavasAya te mokSa pAmavAnI taiyArInA kALa sudhI yoga rahe che. yAne haiyAnA zubhAzubha bhAva kAma kare che. kaho, - have ahIM yoga-saMnyAsa thAya temAM sarvathA yogano nirodha karI A pUla-sUkSma badhAya prakAranA jIvanuM mukhya jIvana A zubhAzubha kAyA-vANI-mananA vyApAra baMdha karI devAya che. adhyavasAyabharyuM cAle che. have ahIM 10mI gAthAmAM A be prakAranA jaDane AvA zubhAzubha adhyavasAya thatA sAmarthyayoga kyAre thAya te batAve che. ja nathI. eTale zubha-azubha bhAva e svataMtra dvitIyA'pUrvakaraNe prathamastAttviko bhaveta / jIvadravya hovAnI sAbitI che. AyojyakaraNAdUrdhvaM dvitIya iti tadvidaH // 10 // jIva anAdikALathI mithyAtvamAM yAne atattvanI arthAt pahelo tAttvika "dharmasaMnyAsa- rucimAM ramato rahyA kare che. emAM "nadIdholapASANa' sAmarthyayoga" dvitIya apUrva karaNamAM thAya che, ane nyAyathI keTalIyavAra e adhyavasAyo sahajabhAve kaMIka bIjo "yogasaMnyAsa-sAmarthyayoga" Ayojaya-karaNanI | zubha bane che. AnI pAchaLa jo ke AtmavArya kAma to uttara kALamAM thAya che. ema tenA jANakAra maharSio kare ja che; paraMtu te jANI joine nahi kintu saheje kahe che. ema ja bane che; tethI tene "yathApravRtta-karaNa' kahe che. vyAkhyA : ahIM dharmasaMnyAsane dvitIya AnAthI AtmAnA kAMIka zubha pariNAma bane che, apUrvakaraNamAM hovAnuM kahyuM, ethI graMthibheda karanArA skUla bhASAmAM kahIe to zubha vicArasaraNI cAle che. pahelA apUrvakaraNano niSedha thayo; kemake e pahelA paraMtu ahIM bane che evuM, ke AtmAmAM anAdithI apurvakaraNamAM sAmarthya-yoga Avato nathI. e prathama cAlI AvatI je rAgadveSanI tIvra pariNati, te rUpI apUrvakaraNanI e tAkAta nathI ke sAmarmayoga lAvI durbhada goTha granthi khaDI thAya che. zake. - "rAgadveSanI granci UbhI thAya che eno apUrvakaraNa :- ahIM apUrvakaraNa zuM che e arthaH "khaDI thAya che' eno artha e nathI ke "pahelA samajavuM joIe. AmAM e adrazya thaI gaI hatI, ane have e pragaTa thAya karaNa" eTale tevA zubha che." kemake, e anaMtAnubaMdhI nAmanA pahelA kaSAya35 arthAta atiujha koTinA kaSAyarUpa hovAthI adhyavasAyavizeSa sahita Atma-vIrSollAsa. mithyAtvI jIvane udayarUpe sadA pragaTe to che ja. emAM "apUrva" eTale ke pUrve kadI nahi thayela. paraMtu "gAMTha (granji) khaDI thAya che' eno artha eTalo e apUrvakaraNa be prakAre che; (1) eka apUrvakaraNa ja che ke yathApravRtta-karaNanI sAme have A pranthi evI paheluM vaheluM samyakatva pAmavA pUrve thAya che; ane (2) aTakaNa tarIke UbhI rahe che ke have AgaLa zubha bhAva bIjAM apUrvakaraNa AThamA guNaThANe zreNi mAMDavAnA vadhe to nahi, kintu Take paNa nahi. have to eno jo parve thAya che. kemake emAM viziSTa AtmavIrya joIe prabaLa sAmano thAya, to ja A granthi bhedAya; ane che. je sAmarmayoga dvArA aparvakaraNamAM apUrva vIryanI ! to ja pachI AgaLa samyaktva-samyagdarzana pAmavA to ja pI Aga For Private and Personal Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir graMthI khaDI thAyano artha) ( 127 mATe bhUmikA taiyAra thaI zake. paNa jo evo sAmano emAM zubha adhyavasAya sahita vIyaeNllAsa thAya na thaI zakayo ane granthi akabaMdha UbhI rahI gaI, to tyAre (1) yathApravRttakaraNa, (2) apUrvakaraNa, ane je yathApravRtta-karaNanI zuddhi lAMbI Take evI nathI, te (3) anivRttikaraNa kramazaH thAya che. abhavyone mAtra yathApravRttakaraNane AtmA gumAvI nAkhavAno; ane paheluM yathApravRttakaraNa ja thAya che. A karaNa e zubha pAcho anAdi-siddha malina adhyavasAyamAM ramato thaI adhyavasAya sahita vIrSollAsAtmaka AtmapariNAma javAno! che. jayAM sudhI granthi UbhI che tyAM sudhI paheluM e to zubha bhAvane TakAvI ene have vizeSa "yathApravRttakaraNa' ja hoya che ane gracine oLaMgI vizuddha banAvatAM AvaDe to ja A mahAkaThina gAMTha javA yAne granthine bhedavA bIjuM "apUrvakaraNa' Ave. bhedAya, ane AgaLa vadhAya ema che. eTale ja samajI emAM pachI jayAM have samyaktva prApta thavAnI taiyArI rAkhavA jevuM che ke malina bhAvo malina adhyavasAyomAM hoya tyAM anivRttikaraNa Ave che. granthi eTale ati jIvane anaMto kALa ekadhArAe saLaMga ramyA karavuM saMkliSTa citta pariNAma, yAne bahu kaleza-kaSTa bhedAya hoya, to badhuM ja saheluM che. koI eno sAmano karI evo, ati kaThora nakkara rUDha vAMsanI gupta gAMTha emAM pheraphAra karanAra nathI. paraMtu sArI sthiti zubha jevo, jIvano karyajanita nibiDa rAga-dveSano bhAva, zubha pariNati kadAca prApta thaI, to ene pariNAma. granthibheda thaye A pranyi-pariNAmathI TakAvavI ane AgaLa vadhAravI e ja muzkela paDe che. viparIta, samyakajJAna-pariNAma janme che. e ene TakAvavA-vadhAravA mATe mahA nukasAnakArI samyakajJAnano thoDo paNa sAro vizaddha aMza haMmezA rAga-dveSa-kAma-krodha-lobha-moha vagere AMtara asaMmoha-avyAmohanuM kAraNa bane che. (arthAtu dumanathI AtmAne bacAvI levAnI jarUra paDe che. saMmoha-vyAmoha na thavA de.) karmonI aMtaHkoDAkoDI kadAca savAla thAya ke, - sthiti ratye samyakatva prApta thAya tyAra bAda AtmAmAM silaka rahela karmonI sthitimAMthI palyopama-pRthakatva bAhya vastu nukasAna kare?: jeTalI sthiti toDI nAkhe tyAre zrAvakapaNuM prApta thAya; pra0 - to pachI zuM bAhya mAlamilkata, kuTuMba, ane e sthitimAMthI saMkhyAtA saMkhyAtA sAgaropama parivAra vagere nukasAnakArI nahi ne? nukasAnakArI jeTalI sthiti toDato jAya tema tema sarvavirati to mAtra aMtaranA rAga-dveSAdinA azubha adhyavasAyo cAritra, upazama cAritra ane kSAyika cAritra prApta ja ne? thAya che. u0 - nA, bAhya paNa nukasAnakArI che. AMtara Ano bhAvArtha A che, - zatru rAga-dveSAdinA pariNAma jAgavAmAM e bAhya mAlamilkata vagere khAsa nimittabhUta banatA hovAthI AtmA A saMsAramAM bhaTakatAM keTalIka vAra tevA temaja enA poSaka paNa hovAthI, e paNa nukasAna tevA prasaMgane pAmI kAMIka kuNA pariNAmavALo kAMka lAvanArA ja gaNAya; mATe e mAlamilkatAdi zubha bhAvavALo bane che. AmAM potAno koi khAsa duzmanarUpa ja kahevAya; paNa te bAhyathI dumanarU5; prayatna nathI hoto, paraMtu saheje nadImAM ghoLAIne jayAre Abhyantara rItie zatrubhUta ApaNA AMtarika kharabacaDo, vAMkocUko patthara athaDAto kUTAto lIso rAgadveSa-kAma-krodha-lobhAdinA pariNAma che. ene jo ane goLa thaI jAya che. ene ghaDavA koI zIlpInA prayatnathI kArIgarI nathI thaI. paraMtu saheje, saheje dabAvIe, dUra karIe, to ja AgaLa vadhAya ema che. goLa banyo che; ene "nadIghoLa-pASANa nyAya kahe che. saMsAramAM AtmahitanI sAdhanAmAM AgaLa basa e nyAye saMsAramAM jIvanA pariNAma saheje kUNA vadhavA mATe zubha adhyavasAya mukhya sAdhana che. yAne zubha bane che. e banavAnuM te prayatnathI pravRtta For Private and Personal Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir www.kobatirth.org 128) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno nahi, kintu yathApravRtta arthAt saheje pravRtta nahi, carama yathApravRttakaraNa :kintu yathApravRtta arthAt saheje pravRtta pariNAma che. e to bhavya jIvo je laghukarmI banyA hoya, zAstrIya zabdamAM e yathApravRtta-karaNa che. evA emane yathApravRtta-karaNamAMthI AgaLa vadhatAM yathApravRttakaraNa abhavI ane nAstika jevAne paNa apUrvakaraNa ne anivRttikaraNa Adi pariNAma prApta thAya che. thAya che, bAkI bIjAone mAtra yathApravRttakaraNa AvI nAstikane paNa zubha bhAvanA dAkhalA: cAlyuM jAya che. A "karaNa' eTale AtmAno zubha dA.ta. game tevo nAstika AtmA hoya, paraMtu pariNAma che, zubha adhyavasAya che, zubhabhAva che, e raste jatAM koI makAnanA cothA majalenI jIvano e caMcaLa durbaLa bhAva che, Avelo Take nahi. agAsImAMthI acAnaka koi pAMca varasanA bALakane tema AgaLa vi 1 zubhabhAvamAM jAya nahi; tethI nIce TheTha jamIna para paDI jato jue. bALakanA emAMthI patana thAya; ne tyAM dilamAM azubha bhAva mAthAnI khoparIne nIce pattharanI pharasI para paTakAtAM ramatA thaI jAya che. eTale tyAM yathApravRttakaraNa phUTI jatI jue, tyAM e coMkI UThe che, kaMpI UThe che ! ke AveluM gayuM ! saMsAramAM AvA yathApravRttakaraNa hAya bApa! bicArAne kevIka pIDA' pUrve enA game anaMtavAra Ave che, paraMtu je bhavI jIva emAM vizeSa tevA kaThora patthara jevA dilamAM paNa ahIM komaLatA AtmavIrya phoravI pAcho na paDatAM AgaLa kRNAza AvI jAya che, moMmAthI arerATe nIkaLI paDe apUrvakaraNanA zubhabhAva tarapha vadhe che, ene e pUrvanuM che;"arerere bALaka bicAruM paDIne khalAsa thaI gayuM !' yathApravRttakaraNa chelluM yAne carama yathApravRttakaraNa ema enA pratye dayAthI dila dravita thai jAya che. A kahevAya che. dayAno zubha bhAva saheje bane che, mATe e yathApravRtta pUrve kahyuM tema "yathApravRtta'-karaNamAM zubha bhAva kahevAya. jAgyA pachI "apUrvakaraNamAM na caDavA denAra ema sAMbhaLe ke "amaka pradezamAM bhAre varasAdanI rAgadveSanI granci che, gAMTha che, rAgadveSanA evA kaThaNa helI thaI, pANInA moTA ghoDApUra UbharAyA, ane nakkara nibiDa pariNAma che, ke ene oLaMgI javAnuM hajAro mANaso ne janAvaro emAM taNAI maryA !' A arthAt ene toDavAnuM kAma vAMsanI durbhedya ati kaThaNa sAMbhaLatAM patthara jevuM dila paNa kaMpI UThe che, gAMTha toDavA jevuM muzkela che. je bahu virala bhavyajIva mukhamAMthI "ararara !' nIkaLI paDe che. A zuM che ? karI zake che. e bhavyAtmA e toDIne pelA pUramAM taNAI marelA jIvo mATe hamadardIbhAva yathApravRttakaraNamAM jAgelA zubhabhAva vizeSa prabaLa che, sahAnubhuti-samavedanano zubha bhAva che. A banAve che. yathApravRtta pariNAma kahevAya, yathApravRtta-karaNa zubhabhAvamAMthI pAchA kema paDAya che? : kahevAya. paraMtu tevA tevA nimittavaza bIjAone jagatamAM jIvo, zuM bhavyo, ke zuM abhavyo, yathApravRtta-karaNanA zubhabhAvamAMNI pAchA paDavAnuM je Avo yathApravRttakaraNano pariNAma anaMtIvAra pAme bane che, e enA jevuM che ke dA.ta. mANase che, paraMtu pachI AgaLa je e pariNAmamAM zuddhatA sAdhumahAtmA pAse sAruM dAnanuM vyAkhyAna sAMbhaLyuM, vadhavI joIe e nathI vadhatI. tethI enI uparano tyAM enA manane evo zubha bhAva jAgyo ke "dAna zubha bhAva je "apUrvakaraNa' kahevAya, te prApta nathI devuM;' paNa pachI bahAra nIkaLyo tyAM koI harino thato. e ja jo na Ave, to enI pachI vikasatA lAla evo maLI gayo ke jeNe vadhatI moMghavArInI anivRttikaraNa-AdinA zubha bhAva vadhe to Ave ja moMkANa mAMDI kahyuM "Aja to moMdhavArI kevI kALajhALa zAnA? che ! be paisA bacAvI rAkhyA hoya to e AgaLa vadhu For Private and Personal Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pAMca apUrva kAryo ) moMghavArImAM kAma lAge.'' A sAMbhaLatA pelA bhAinA dAnanA bhAva maMdA paDe che. emAM vaLI ghare pahoMcI dAnanI vAta karatAM gharavALA mAMDe ke 'A gagI paraNAvavAnI che, gagAne dukAna karI ApavAnI che; eTale hamaNAM dAna karIne zuM karazo ? hamaNAM to paisA bacAvI rAkho. AgaLa sAruM kamAo tyAre karajo ne dAna ?' basa, A sAMbhaLatAM zuM thAya ? patI gayA dAnanA bhAva ! enA manane thaze ke 'hamaNAM dAnanI utAvaLa karavA jevI nathI.' ahIM kharuM jotAM upadezathI jAgelA dAnanA bhAva majabUta pakaDI rAkhavA jevA hatA. enI sAme AvatA, jaDa pudgalanI dalAlInA bolane na-gaNya karavA jevA hatA. 'jaDasevA to saMsAramAM anaMtIvAra karI, emAM AtmAnI kazI AbAdI nahi, paNa sarAsara barabAdI ja thai che. AbAdI to dAnAdi dharmathI ja thavAnI che, ane AgaLa pa2 jarUrI paisA to bhAgyAnusAra maLI ja rahevAnA che, mATe dAnanI durlabha taka na cUkuM...' ityAdi vicAra rAkhIne dAnanA bhAvamAM AgaLa vadhavAnuM hatuM, paNa te na AvaDayuM, kemake sAme jaDanA rAganI prabaLa pariNita UbhI thai jIvane yathApravRttakaraNa pachI AvuM thAya che, zubhabhAvanI ADe rAgadveSanI gAMTha AvI UbhI rahe che tethI jIva AgaLa apUrvakaraNanA bhAvamAM na vadhatAM pAcho paDe che. na anAdi kALathI jIvane A gAMTha lAgelI che, tethI jIvane dunyavI jaDa-cetana padArthonA prabaLa rAga evA gaLe vaLagyA ke jayAM jarA yathApravRttakaraNano zubha bhAva pragaTa thayo, te have e thoDo vikAsa pAmavA jAya e pahelAM ja enA magajamAM e dunyavI rAgano eka yA bIjo viSaya magajamAM khaDo thai jAya che, ane eno rAga e evo azubhabhAva che ke pelA zubha bhAvane AgaLa vadhato aTakAvI de che. eTalI badhI A rAganI prabaLatAne granthi kahevAya che. ene toDIe, arthAt e prabaLa rAgane dabAvIe, haTAvIe, dUra karIe, to ja AgaLa vadhAya ema che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 129 tyAre prazna e che ke e rAgadveSanI gAMThane bhedanAra koNa che? granthibheda apUrvakaraNathI thAya H jema yathApravRttakaraNamAM AtmAnA khAsa puruSArtha vinA ema ja sahajabhAve zubha AtmavIrya ullasyu hatuM, tema apUrvakaraNamAM nahi; paNa apUrva yAne pUrve nahi jAgelA evA khAsa prabaLa karaNathI-puruSArthathI nirdhArita mana vaDe adhikAdhika zubha adhyavasAyanA AtmAvIryane ullasAvAya, to ja pelI gAMTha bhedAya. A vIryollAsane apUrvakaraNa kahevAmAM Ave che. bhUlavAnuM nathI ke A mATe aMtaranI vicArasaraNI, adhyavasAya, lezyA valaNa vagerene khUba ja ujajavaLa, apUrva nirmaLa karavA joize. pachI to indranA vajanI jema rAgadveSanI nibiDa granthine e bhedI ja nAkhaze. -- apUrvakaraNathI pAMca apUrva kAryo :pahelA apUrvakaraNamAM ja apUrvaH Ama je A apUrvakaraNa karavAmAM Ave che, temAM karmasaMbaMdhamAM adbhUta pAMca vastuo bane che. 1. sthitighAta, 2. rasadhAta, 3. guNazreNI 4. guNasaMkrama ane 5. apUrva sthitibaMdha. alabat pahelA apUrvakaraNamAM apUrva guNasaMkrama vinA cAra ja apUrva bane che. paraMtu samyaktva pAmyA pachI aMtarmuhUrta sudhI guNasaMkrama thAya che, ane te mithyAtva-mizra-mohanIyano samakita mohanIyamAM saMkrama asaMkhya guNavRddhie thAya che. sthitighAta ane rasadhAtamAM karmonI sthiti ane rasano hrAsa thAya che. eTale ke yathApravRttakaraNamAM bhale sahajabhAve chatAM paNa AtmAmAM eTalI zuddhi AvI hatI ke AtmAnI silakamAM, pUrve AyuSya sivAyanA sAte karmonI utkRSTa sthiti je 70 - 40 - 30-20 koDAkoDI sAgaropama jevI hatI, te ghaTI ghaTIne TheTha mAtra eka koDAkoDI sAgaropama jeTalI banI jAya che ! emAM ya pAchI eka palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI ochI thAya che, Ane aMtaHkoDAkoDI sthiti kahe che. ATalI to yathApravRtakaraNamAM thAya; paNa have For Private and Personal Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 130) apUrvakaraNamAM A sthitimAM pAcho ghAta thai ochAza thAya che. evI rIte emAMnA azubha karmo arthAt pApa karmanI prakRtionA rasano paNa dhAta thAya che. te sthitighAta ane rasadhAta kahevAya che. eka sthitighAtamAM hajAro rasadhAta thAya che. sthitighAtamAM vastu evI bane che ke karmonI sthitimAM je uparanI sthitinAM daLiyA tene udaya sanmukha je nIcenI sthitivALA karmanA daLiyAM, tenA bhegAM nAkhavAmAM Ave che, arthAt uparanI sthitimAMthI udayavatI karma prakRttionAM dalikone udaya samayathI AraMbhIne aMtarmuhUrta sudhInI sthitimAM ane ethI upara paNa jayAM sudhI dhAta nathI thato tyAM sudhInI sthitimAM rahela dalikomAM nAkhavAmAM Ave che; tyAre anudayavatI karmaprakRtinAM dalikone udaya AvalikA pachInA samayathI prAraMbhI aMtamuhUrta sudhInA ane upara jayAM sudhI dhAta nathI thato tyAMsudhInI sthitimAM rahela daLiyAmAM nakhAya che. Ama uparanI sthitimAM dhAta thAya che. enI sAthe 2sa ghAtane yogya sarva daLiyAMno rasa paNa ati maMda karavAmAM Ave che, e rasaghAta thayo. tAtparya e che ke dareka samayadITha te te karmanA judAM judAM daLiyAMne udayamAM AvavAnuM nakakI thayeluM che, eTale dA.ta. koi karmane koDAkoDI sAgaropamanA kALanI sthiti che; AtmAnI aMdara teTalA kALanA badhA samaya para jANe te karmanA daLiyAM patharAi gayelAM che. tethI jema jema te te samaya AvatA jAya, tema tema te te daLiyAM AtmAnI aMdarathI uMcakAtA jAya ane bhogavAtAM jAya. have jo evuM hoya ke karma Ama ja bhogavAine ja chUTakAro pAmatA hoya, to pachI sarva karmono chUTakAro ze thAya ? kemake pAchuM karma bAMdhavAnuM kAma to samaye samaye cAlu ja che, ane kramasara bhogavavA koDAkoDI sAgaropamo joie; to e badhA kayAre bhogavAine pUrA thAya ? ane kayAre Aro Ave ? paraMtu evuM nathI banatuM. bAMdhelA karma ema ja akhaMDa rahIne kramazaH bhogavAtAM jAya, evuM moTA bhAge banatuM nathI. paraMtu (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno baMdhAI cukyA pachI paNa enA para aneka jAtanAM karaNa lAgIne pheraphAro thAya che. baMdhAyelA karma para lAgatAM karaNo H Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAstrIya paribhASAmAM kahIe to baMdhAyelA karmo para aneka karaNo lAgu thAya che; jemake, saMkramaNaka2Na, udIraNAkaraNa, uddhartanAkaraNa,aparvatanAkaraNa vagere. saMkramaNamAM A baMdhAyelA karmanA jathAmAMnAM keTalAka karmadaliko e vartamAna samaye baMdhAtA samAnajAtIya paNa virudhdha karmanA bhegAM bhaLI jAya che. ane pachI enuM svarUpa dhAraNa kare che. dA.ta. pUrvanAM bAMdhela keTalAka azAtA karmanAM daliko vartamAnamAM zubhabhAvanA yoge baMdhAtA zAtA karmanAM daliko bhegAM bhaLI zAtArUpe banI jAya che. evuM vartamAna azubha bhAvanA yoge baMdhAtA zAtA karmanAM daliko bhegAM bhaLI zAtArUpe banI jAya che. evuM vartamAna azubha bhAvanA yoge baMdhAtA azAtAvedanIya karmanA bhegAM pUrvabaddha keTalAka zAtAkarma-dalika bhaLI azAtArUpa thAya che. udIraNA karaNathI moDe udayamAM AvavAnAM karma-daLiyAM vahelA udayamAM Ave che. jema jhADa para rahIne moDI pAkavAnI kerI tyAMthI upADI ghAsa vageremAM dabAvAthI vahelI pAke che, tema udIraNAthI karma vaheluM pAkI jAya che. aparvatanA-karaNa karmonI baMdhAyela sthitinA ke kare che. hAsa AvI rIte bAdhelA karmamAM pheraphAro thAya che. to have juo ke apUrvakaraNamAM eka kArya sthitighAtanuM thAya che tyAM sthitinA chelle kALe pAkavAnA karmano sthiti hrAsa thaine TUMkI sthiti thai, tethI karmone pUrvakALanA e TUMkI sthitikALanAM karmomAM nAkhe che; jethI e enI sAthe-sAthe udayamAM AvI jAya evAM karavAmAM Ave che. ethI uparanI kALasthiItamAM karma have rahyuM nahi, eTale karmanI sthiti eTalI dhaTI gaNAya. enuM nAma sthitidhAta. rasano For Private and Personal Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karma para 8 kAraNo) ( 131 rasaghAtamAM azubha karmonA tIvra rasanA amuka paraMtu AThamA guNaThANe thatA dvitIya apUrvakaraNamAM khaMDano ghAta karI, te rasane maMda banAvavAmAM Ave che; thAya che. alabat upazama samakita pAmyA pachI prathama jethI have e azubha karma enA udayamAM eTaluM tIvra aMtarmuhUrtamAM mithyAtva mohanIya-mizramohanIyano vedana nahi karAve. dA.ta. cauThANiyA rasane guNasaMkrama thAya che. AThamAM guNasthAnake pUrve baddha thaI beThANiyo karavAmAM Ave. sattAmAM rahela azubha karmadalikanuM asaMkhyaguNa A sthitighAta ane rasaghAta karavA mATe asaMkhyaguNa saMkramaNa baMdhAtI sajAtIya puNya-prakRttimAM yathApravRtti-karaNa samartha nathI. te mATe to apUrvakaraNa thayA kare che. ja joie. "apUrva' eTale saMsAramAM kadI nahi apUrvasthitibaMdhamAM - pUrve anAdi jagAvela evuM karaNa. A mATe AtmAno jabaradasta anaMtakALamAM azubha karmono kadI nahi karelo evo je AMtarika dharmavIrSollAsa pragaTavo joIe. jIvanamAM - alpa sthitibaMdha, te ahIM kare che. kharI vizeSatA paNa dharmavIrSollAsa jagAvavAnI che, ahIM prazna thAya ke -, paNa pApa vIrSollAsanI nathI. e to anaMtA bhavo pra. - apUrvakaraNanA zubha adhyavasAya vakhate karI. tema AtmAnI apUrva unnati ane sukha zubha karmano baMdha to hoI zake, paNa azubha karma pamADanAra paNa dharmavIrSollAsa ja che. mATe - baMdhAya ja kayAMthI, ke enI alpa sthitino baMdha zakaya dekhAya tyAM ane tyAre zubha vicAravo rahe? AtmavIrSollAsane, zubhaadhyavasAyone zubha u0 - AnuM samAdhAna e che ke parAvartamAna pavitra valaNa ane lAgaNIone jagAvatA ane prakRtio jevI ke zAtA-azAtA,UMcagotra-nIca vadhAratA cAlavuM joIe. gotra, yazakarma -apayazakarma...vageremAMthI prAyaH zabhakarma baMdhAya che. ahIM "prAyaH" eTalA mATe kahyuM ke guNazreNimAM pratisamaya asaMkhyaguNa caDhatA krame karma-daLiyAMnI racanA karavAmAM Ave che. sthitighAta 7 mI narakamAM mithyAtva avasthAmAM samyakatva prApaka pAmelA, ne nahIM pAmelAM daLiyAMnI A vAta che. zubhabhAva hoya tyAre paNa 7 mI naraka hovAthI paraMtu te pratisamaya asaMkhyAtaguNa uparamAMthI AvIne tiryaMcagati prAyogya ja bAMdhe, eTale nIca gotrAdi nIce ThalavAya che. tenuM nAma guNazreNi che. AnuM azubha bAMdhe che. mATe ahIM "prAyaH" kahyuM. paraMtu je pariNAma e Ave che ke have pratisamaya adhika adhika dhruvabaMdhI prakRtio che te, zubha nirmANanAmakarma Adi pramANamAM karma bhogavAIne kSaya pAmI jAya che. karma ane azubha jJAnAvaraNAdI karma, - te te guNaThANA sthitidhAtamAM uparanI lAMbI sthitino hrAsa thayo sudhI avazya baMdhAya che; pachI bhale tyAM vicAraNA zubha hato, to AmAM e karmadaLiyAM adhika adhika pravartatI hoya. chatAM A zubha adhyavasAyano lAbha e pramANamAM racAIne nAza pAme che. apUrvakaraNamAM ke e azubha prakRtionI kALasthiti alpa ne rasa samaya para samaye AtmAnI vizuddhi vadhatI jatI maMda baMdhAya. kemake evo niyama che ke, hovAthI evuM banavA pAme che, ne pUrva samaya karatAM rAgadveSano saMkaleza jema vadhAre, tema zubha ke pachInA samayamAM udaya mATe asaMkhyaguNa karmadalikanI azubha karmanI baMdhAtI kALa-sthiti moTI hoya, zreNi racAI jAya che. paNa azubha karmano baMdhAto rasa tIvra hoya, ane kamANamAM parya jamazI vAta .0 zabha karmano baMdhAto rasa maMda hoya. te mujaba ja. paraMtu te guNasaMkrama pahelA apUrvakaraNamAM ethI ulaTuM, jema e saMleza ocho, eTale ke arthAt samyakatva prAptinAM apUrvakaraNamAM nathI thato, vizuddhi vadhAre, tema karmanI baMdhAtI kALa-sthiti nAnI For Private and Personal Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 132) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno hoya; temaja azubha karmano rasa maMda baMdhAya, ane zubha pachI AmAMnA zuddha daLiyAno udaya thatAM AtmAmAM baMdhAya. ahI apUrvakaraNamAM vizuddhi e kSayopazama-samakita pragaTa kare che. emAM zuddha apUrva che, tethI azubha karmanI sthiti je alpa daLiyAMno udaya hovAthI AtmAmAM mithyAtvabhAva baMdhAvAnI, te paNa apUrva alpa sthitibaMdha kahevAze. nathI raheto. pahela paheluM samakita upazamasamyakatva kemake pUrve saMjJI paryAptA paMcendriyapaNAmAM kadI ATalI thAya athavA kSayopazamika thAya, - A siddhAnnamata alpa nahi bAMdhelI. che. karmagranthavALAno mata evo che ke pahela paheluM upazama-kSayopazama samakitanI prakriyA : samyaktva to upazama koTinuM ja thAya. layopazama to aMtarakaraNa ane traNa paMja: te pachIthI traNa pujanA hisAbe thAya. - A rIte A pAMca paikI cAra aparva karanArA samyagadarzananAM lakSaNa:apUrvakaraNathI granyi bhedAya che. pachI siddhAtamate A rIte je samyakatva arthAt samyagdarzana anivRttikaraNa dvArA kAM mithyAtvodaya vacce aMtarakaraNa pragaTayuM, te zuM che ? e graMthakAra maharSi pote ja karI upazama samyakatva pAme che; agara to TIkAgranthamAM A rIte batAve che, ke samyagudarzana e mithyAtvanA traNa paMja karI kSayopazama samyakatva pAme AtmAno pariNAma che. arthAt AtmA pote ja A che. apUrvakaraNa karatAM anivRtikaraNa mATe AtmAnAM guNarUpe pariName che; ne e guNanuM svarUpa che pariNAmanI vadhAre nirmaLatA joIe che. upazama tattvArtha-zraddhAna, arthAt tatvabhUta padArthonI zraddhA, samakitanA aMtarmuhUrta kALa daramiyAna je athavA padArthonI tattvarUpe eTale ke yathAvasthita rUpe mithyAtvadaLiyAM cAlu krame udayamAM AvavAnA hatA. zraddhA. te padArtho kayA? to ke vItarAga sarvajJa prabhue tene enI parvanA ne pachInA kALanA karmadaLiyAM bhegA bhAkhelA je jIvAjIvAdi navatattva, enI zraddhA; bheLavI devAmAM Ave che. tethI have A aMtarmahartino eTale ke ene emaNe je zeya-ya-upAdeya svarUpe kALa mithyAtvodaya vinAno khAlI paDe che; arthAta A kahyAM, te ja svarUpe svIkAravA-mAnavA, tenI tenI te aMtarmuharta pUrve je cheka chellA samaye bhogavAyuM, ane te heyatAdine anurUpa mAnasika valaNa rAkhavuM. dA.ta. A aMtarmuharta pachI je pahelA samaye pAchuM silikanuM Azrava heya che, to enI pratye dhRNA-aruci-bhayanuM mithyAtva udayamAM AvavA DokiyAM karI rahyuM che te, valaNa rahe. A che tattvArtha zraddhA, tattvArtha-zraddhAna. ema be mithyAtvodayanA samayonI vacce aMtarmuhUrta sarvajJa kevalI bhagavAne je je tattvo kahyAM che te ja badhAM kALanuM aMtara paDI gayuM. A aMtarakaraNa thayuM. e sAco ane zaMkA vinAnAM che. te badhAya sAcAM ja ane kALamAM upazama samakita hoya che. pachI e avazya nizaMka ja che,' - evI, koI paNa prakAranI dunyavI cAlyuM jAya che. lAlaca vinAnI, kbayanI sacoTa zraddhA, te emAM siddhAnta-mate jo aMtarakaraNanI prakriyAne - tattvArtha-zraddhAna; te samyagadarzana. badale, apUrvakaraNathI mithyAtvanA traNa pUMja karavAnI zAstra samyakatvanAM pAMca lakSaNa kahyAM che : zama, prakriyA thAya, arthAta emAM AtmAnI silake rahelA saMvega, nirveda, anukampA ane AstiyanI pragaTa mithyAtvanA jathAnuM saMzodhana arthAta zuddhikaraNa karI dazA. A lakSaNo jenAmAM hoya, tenAmAM samyakatva traNa puMja-traNa jagA karavAmAM Ave che, eka tadana avazya hoya. e pAMceya padmAnupUrvInA kramathI janme zuddha, bIjo ardhazuddha ane trIjo tadana azuddha. A che. arthAt pahelAM Astiphaya janma, pachI anukappA, traNa pujane anukrame samakita mohanIya. pachI nirveda, pachI saMvega, ane pachI zama pragaTe. te mizramohanIya, ane mithyAtva mohanIya kahe che. te A rIta For Private and Personal Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyakatvanAM palakSaNa) (133 (1) sadgurunA upadeza vagerenuM nimitta pAmI dvitIya apUrvakaraNa. je jina bhAkhyuM te navi anyathA" evo je dRDha raMga te samyakatva prApta thayethI rahelI karmasthitimAMthI Astikaya. ema, "jJAnAdi guNavALo AtmA svataMtra palyopama pRthakatva dhaTaye dezavirati tathA saMkhyAtA dravya che." 2. "e nitya che," 3. "e karmano kartA sAgaropama ochAM thatAM Ave tema tema sarvavirati, che, 4. karmano bhokatA che, "saMsAramAM rakhaDato che," upazama zreNi ane kSapakazreNi prApta thAya. eTale ja 5. "mokSa che, ane 6. "mokSanA upAyo che, "e kahyuM ke te karmasthitikALa tevA saMkhyAtA sAgaropama vaMdhe upAyo dvArA jIva mokSa paNa pAmI zakanAro che,' - tyAre dvitIya apUrvakaraNa prApta thAya. AmAM paNa AvI Sa sthAnanI "che'nI arthAt astitvanI zraddhA pUrvanI jema sthitighAtAdi pAMca vAnAM karavAmAM Ave te Astikaya; e paheluM pragaTe - pachI, - che. paraMtu te viziSTa koTinAM. A karavAne mATe (2) jIvonI sAcI dravyadayA ane bhAvadayA sAmadhyayogano ja puruSArtha samartha che. IcchAyoga ane pragaTe te anukaMpA. pachI, - zAstrayoganA varSollAsathI A apUrvakaraNa nIpajI (3) jIvanI karuNa dazA karanArA du:khobharyA zakatuM nathI. dvitIyapUrva prathamastAtvio narakAgAra jevA ane pApAcaraNanA baMdhanavALA bhaveta : - A kArAgAra jevA saMsAra para abhAva-glAni thAya, bIjA apUrvakaraNathI mohanIya karmonI kSapaNA zarU thAya che, tethI have tyAM e kSapaNA pUrNa thaye mohanIya aruci-kaMTALo jAge, te nirveda. e thAya eTale karmano kSayopazama raheto nathI. tethI ja e (4) enA pratipakSI mokSa para prIti ane kSayopazamathI nIpajelA je kSAyopathamika mAdi mokSasAdhaka deva-guru-dharmano raMga pragaTe, te saMvega. gharmo, teno tyAga thai kSAyika koTinA e dharmo pragaTa A thavAthI, - thAya che. pUrva sAmarthyayogamAM-be saMnyAsa be tyAganI (5) saMsAranA bIjabhUta je kaSAyo, tene zAMta vAta kahI che; eka dharma saMnyAsa (saMnyAsa-tyAga), karavAmAM Ave te zama. tyAM kaSAyonA ukaLATanI ane bIjo yoga-saMnyAsa. baMne ya sAmarthyayogathI ja evI zAMti kare ke aparAdhI upara paNa "enuM kharAba thavAnA. paraMtu emAM yogasaMnyAsa to nirvANanI thAo' evuM AEyamAM na thAya. najIkamAM thavAno. paNa pahelo "dharma saMnyAsa' eTale dvitIya apUrvakaraNa: ke kSAyopathamika dharmono tyAga, e dvitIya apUrvakaraNathI thAya che. ApaNI vAta hatI apUrvakaraNanI. samyaktvanI prApti pUrve anAdinI-rAgadveSanI ghana-nibiDa | aupacArika dharmasaMnyAsa dIkSA vakhate - pranthino bheda karavA mATe samartha te paheluM apUrvakaraNa. zAstrakAra maharSi kahe che ke tAttvika pAramArthika emAM sAmarthyayoga nIpajato nathI, paraMtu dharmasaMnyAsa, dharmatyAga e sAmarmayogano che. bAkI kSapakazreNimAM je dvitIya apUrvaka karavuM paDe che tenA aupacArika (gauNa) dharmatyAga to dIkSA letI vakhate upara sAmarthyayoga nIpaje che. zreNi eTale mohanIya dde guNaThANe paNa hoya che. tyAM dIkSA vakhate thatA dharmatyAgano artha dravyastava-pravRttirU5 dharmano tyAga ane jJAnAvaraNIya Adi dhAtakarmanI karavAmAM AvatI kSapaNAnI dhArA, te karmone khapAvavAnI nAza samajavAno che. dA.ta. guhastha mATe zrI arihaMta pamADavAnI dhArA. e pUrI thaye terame guNaThANe prabhunI dravyapUjAnI pravRtti e dharma che, tema sAdharmika kevaLajJAna-sarvajJatA prApta thAya. A kSapakazreNi mATe - vAtsalya atha zrAvakonI sAraMbha bhakita karavAnI apramatta nAmanA sAtamAM guNaThANA pachI AThame pravRtti e dharma che; paraMtu sAdhupaNuM letAM evI saghaLI guNaThANe apUrvakaraNa karavAnI jarUra rahe che. A che. sAvadha pravRtti rUpI dharmano tyAga karavAmAM Ave che. AnuM kAraNa e che ke, - For Private and Personal Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 134) www.kobatirth.org sAdhu-dIkSA e sAraMbha dravya-stavanA tyAgapUrvaka nirAraMbha bhAvastavarUpa jJAnayogano svIkAra karavArUpa che. jJAnayoga : ahIM dIkSA aMgIkAra karI, eTale jJAnayoga svIkAryo, ema kahyuM. mohayoga saMsAramAM che, tyAre jJAnayoga cAritramAM che. jJAnayogano khapa hoya to ja cAritra levuM pramANa gaNAya. eTalA ja mATe cAritranA adhikArI tarIke bhava-virakatane ja arthAt saMsAra pratye vairAgya dharAvanArane ja gaNyo. kemake saMsAra para ekAMta jene vairAgya che, e have saMsAranA mohAnusArI jIvanathI kaMTALyo che. ene have mohanA UbhA karelA iSTAniSTa viSayo ane phogaTiyA sagAi-saMbaMdho gamatA nathI; e dunyavI viSayo ne parivAra khAtara karavI paDatI sAvagha pravRtti paNa enA manamAM bhAre khUMce che. A moha-saMbaMdho ane enA yoge karavI paDatI sAvagha pravRtti e mohayoga che. sAcA virAgIne enA pratye bhAre napharata che, aruci ane duHkha che. ene to have game che 5ramAtmA sAthe ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno saMbaMdha, paramAtmAnA zAsana sAthe saMbaMdha, ane e aMgenI ja pravRtti. A badhuM mAtra jJAnamUlaka che, jarAya mohapreryuM nathI; tethI e jJAnayoga che. arthAt jJAnanA lIdhe ja thato 'yoga' che, samyag bodhathI ja nIpajatI mana-vacana-kAyAnI pravRtti che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAnayogano bIjo artha ema paNa thAya ke 'jJAnamaya yoga' arthAt sAdhvAcAro aMge mAnasika ciMtanAdi ane vAcika bola tathA kAyika kriyAo khuda jJAnamaya che, jJAnagarbhita che, tattvajJAnanI pariNatithI sarvathA vyApta che. AvuM sAMsArika dunyavI pravRttimAM nathI, tethI te jJAnayoga nathI. Ama cAritra jJAnayoga-svarUpa hovAthI saMsArathI ane saMsAranA bhogothI virakata banelAne ja cAritrano adhikArI gaNyo. e vAta cAritranI yogyatA mATe darzAvela soLa guNo parathI nakakI thAya che. je saMsArathI virakata, bhoga-virakata banyo, te cAritra mATe yogya bane che. # For Private and Personal Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pravrajayAnI yogyatA: 1) (135 = pravrajayAnI yogyatA: 16 guNa pravrajayAne yogya koNa bane ? enA 16 guNo (5) buddhi nirmaLa thavAnA yoge pAMcamo guNa e A pramANe batAvelA che: batAvyo ke ene saMsAranI nirguNatAnuM - asAratAnuM (1) cAritrArthI Arya dezamAM janmyo hoya, bhAna hoya. "saMsAra naguNo che', - evuM samaje che te. tathA (2) viziSTa koTinA jJAti ane kaLe karIne saMsAra naguNo eTalA mATe ke ene manamAM sacoTa sahita hoya. AdizamAM janma e gaLathuthImAM sArA bhAse che ke (a) je manuSyapaNuM maLavuM ghaNuM ja durlabha saMskAronI bheTa Ape che. viziSTa jJAti ane viziSTa che, (ba) je pAchuM azubha karaNInA yoge bhAvI aneka kuLanI khAnadAnI akArya karatAM aTakAve che. nathI ne janmamaraNanuM nimitta bane che, vaLI (ka) jemAM cAritra lIdhA pachI kadAca mohano udaya jAgyo, to saMpattio jIvane rAga-mamatA-tRSNA, ne azubha kuLanI khAnadAnInI AtmA para zarama paDaze, manane vicAra-vANI-vartAva karAve che, ne (Da) je vaLI ema thaze ke AvA UMcA kaLamAM janmelo huM mArAthI vijaLInA jhabUkA jevI capaLa che. caMcaLa che. eno akArya ke vrata-bhaMga kema ja thAya ? nahitara pachI artha e che ke saMpatti to kadAca A janma jIvatAM mArAmAM ane DheDa-bhaMgImAM pharaka zo ?' Ama vicArI jIvatAM ja athavA A janmanA cheDe cAlI janArI che, sadavicAramAM pAcho pharI pratijJAne daDhapaNe vaLagI paraMtu tajajanya pApa karmo ane pApa saMskAro parabhave raheze, tema e paNa lAbha che ke viziSTha jJAti ane sAthe AvavAno, vaLI (i) mAM viSayo vipAkadAraNa, kaLanA hisAbe enA lohImAM evA aNuo haze ke je che; saMsAramAM jIvane je iSTa aniSTa ene uttama sAttvika puruSArtha ane pragati karavAmAM rUpa-rasa-gaMdha... vagere viSayo maLe che e viSavRkSanA khUba ja preraka banaze. phaLanI jema bhayaMkara duHkhane denArA bane che. tyAre (pha) vaLI (3) cAritrArthI "kSINa prAya karmamala' je saMsAranI vaLI eka mohinI kuTuMba-parivArano hovo joIe, arthAta sarva karmamAM bhayaMkara je mohanIya saMyoga, te aMte avazya viyogamAM pariName che, ne e karma, temAMnuM mithyAtva karma to udayamAM hoya ja nahi; jIvane duHkharUpa bane che. mATe parivAranA saMga mAthe uparAMta, cAritra-mohanIya karma ghaNuM ghaNuM nAza pAmI kare eTale samajI rAkhavAnuM saravALe ene duHkha ja gayuM hoya. AvavAnuM, "saMjogamUlA jIveNa pattA duHkhaparaMparA." Ama saMpatti viSayo parivAranI pAchaLa karelA prava - guru A zI rIte jANI zake ke dIkSArthInuM cAritra-mohanIya karma ghaNuM naSTa thayuM che? rakamabaMdha rAgAdi pAponA phaLamAM saMsAra zuM dekhADe che? durgati-bhramaNanAM kAramAM duHkha dekhADe che ! upakAra para uo - dIkSArthI e karmamaLa kSINaprAya thavAthI apakAra karanAra naguNA mANasanI jema e saMsAra vimaLa buddhivALo banela hoya. kevo nirguNa ! ane vartanamAMya kevo mAla vinAno ! (4) cAritrArthI vimaLa buddhivALo hoya, mATe saMsAra kevo nissAra ! emAM vaLI AyuSya eTale ke enI buddhi have nirmaLa banI gaI hoya. karmanI dRSTie joIe to, saMsAra nissAra eTalA arthAta Aja sudhI naDatI aneka prakAranI vAsanAo mATe ke emAM jIvanAM AyuSya karmanAM daLiyAM kSaNe kSaNe ane vikAronA maLa have sApha thaI javAthI enI buddhi bhogavAI bhogavAine nAza pAmatA jAya che. e vAsanAmaya na hoya, vikArI na hoya. A vastu enA pratikSaNa maraNa ja che. maraNa zuM che ? AyuSya karmano vartAva ane udgAra parathI temaja AgaLa batAvaze e nAza. to ahIM pratyeka kSaNe AyuSya karma nAza pAmatuM guNo parathI samajI zakAya che. hoI, e mRtyu ja che. ema karatAM jIvane aMte For Private and Personal Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 136) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno mahA-mRtyu pAmI ahIMthI navo janma levA cAlI javuM -"prabhu ! zuM mAruM evuM puNya ke ATalI ucca sthiti paDe che ! tyAM ahIMnA karelA hiMsAdi pApono. maLI ? ane chatAM zuM mAre evuM pApa ke mArA bApa mohano ane rAgadveSano dAruNa vipAka arthAt bhayaMkara motamAM huM nimitta thaI? ne pUrva kuTuMbIono viyoga duHkhada natIjo bhogavavo paDe che. AvI rIte saMsAranI thayo ?' tyAre kevaLIe kahyuM "pUrve tuM garIba brAhmaNI nirguNatA ane sArarahitatAnuM bhAna dIkSArthIne hovuM paNa muninA upadezathI tapamAM caDI, jinabhakti, joie. sAdhubhakita karanArI banI, ethI A puNya pAmI ! rukamaNine 16 ghaDInA pApanI 16 paNa manamAM saMdeha paDayo ke "tapathI kAyA ogALI varasanI sajA: dhana sukhanA badale dharmamAM khacyuM. to A dharmanuM phaLa maLaze kharuM ?' basa, A "dharmanA phaLamAM saMdeha' rUpa saMsAranI eka nAnIzI mojanI pravRtti kevI viparIta kalpanA karI tethI A duHkhanuM pApa bAMdhyuM. duHkhada nIvaDe che, enA draSTAMtamAM, - kRSNa vAsudevanI paTarANI rukamaNi pUrvabhavamAM potAnA pati sAthe kanakazrIne thayuM "A saMsAra ? tarata vAsudevane kahe, sAMbhaLyuM? jo eka viparIta kalpanAnuM A phaLa, to vanamAM pharavA gayelI tyAM moralI viyANI hatI. saMsAramAM to rojanA jIvanamAM keTalIya viparIta emAMthI eka moralInuM IDa suMdara lAgI hAthamAM lIdhuM. kalpanAo ne pApa vicAro cAle; uparAMta keTalAya hAtha kaMkuvarNanA, tethI IMDu lAla thaI gayuM. te pAchu mUkI pApavacana bolAya ane pApa kAryo thAya. enA to dIdhuM, paraMtu moralI ene oLakhI na zakavAthI tamAmanA phaLa bhogavavA keTalAya durgatinA bhava karavA jharavA lAgI, ne 16 ghaDI pachI varasAda paDatAM IDa paDe ? mATe Avo saMsAra mATe joito nathI. mane dhovAyuM, raMga UtarI gayo, eTale moralI pAchuM sapheda cAritra apAvI gho.' basa ema cAritra lai karma IDa joI rAjIrAjI thaI gaI ! rukamaNinI mojamAM khapAvI mokSe gaI. A 16 ghaDImAM moralIne thayela viraha-vedanAnA pApe rukimaNInI mojamAM A 16 ghaDImAM moralIne thayela cAritrAthanI yogyatAno chaThTho guNa : viraha-vedanAnA pApe rukimaNIe 16 varSanA vairAgya:putra-viyoganuM pApa upAjakuM! A saMsAra ! (6) tethI ja evA saMsArathI virakata hoya. zAMtinAtha bhagavAnanA putra ane gaNadhara ene saMsAra para lezamAtra AsthA na hoya, UlaTuM cakrAyudha eka bhavamAM aparAjita baLadeva ane evo aNavizvAsa hoya ke rakhene AmAM anaMtavIrya vAsudeva nATakaNInA rUpe prativAsudevanI ThagAI-phasAine pApatyAga ane dharma sAdhyA vinA kanyA kanakazrIne nRtyakaLA zIkhavatA. emAM bhAi ema ja maruM to? saMsArano ene bhAre kaMTALo hoya. baLadevanA mukhe vAsudevanA sauMdarya, parAkrama;... (7) sAtamo guNa pratanu kaSAya'=saMsAranA vagere guNa gavAyA. e sAMbhaLIne kanakazrI ekadama mULabhUta je kaSAyo, te enA pAtaLA paDI gayA hoya. Avarjita thaI. pachI tyAM rUpa palaTI mULa rUpe atyAra sudhI kaSAya joradAra hatA. have vAsudevanAM darzana ApyA. kanakazrI e joine stabdha vicArapUrvakanI pravRtti hoya eTale kaSAya karatAM vicAra thaI gaI ! kahe "hamaNAM ja gAMdharva-vivAhathI paraNI kare, alpa kaSAya kare, kemake krodhAdi kaSAyo jo durbala lo, nahIMtara ApaghAta karI strI hatyAnuM pApa na thayA hoya to cAritrI banyA pachI cAritramAM pAcho ApIza." vAsudeva kahe "amArA dezamAM cAla." navo saMsAra sarjavAno ! vikarvelA vimAnamAM cAlI. eno bApa sAme laDavA Avyo paNa hAryo, ne enA potAnA ja cakrathI (8) "alpa-hAsyAdi' - dIkSArthInA jIvanamAM marAyo ! rastAmAM kevaLajJAnIne kanakazrIe pUchayuM, hAsyAdi na hovA joie. athavA nahivat kavacitu For Private and Personal Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 16 guNa ) (137 banatA hoya to te saheja mukhamalaka jevA, tyAM to bIjA guNo Ave nahi. prathama to jJAna ja na maLe. mukha-vikAra rahita hoya. hAsyAdi eTale jJAna e jANavuM ema nahIM, jJAna e pariNamavuM hAsya-katuhala,zoka-vilApa, harSa-udvega,bhaya-jugupsA joIe. jJAna pariNata thavA mATe vinaya pAyAmAM kAma-ceSTA vagere na hoya. mumukSumAM jo A doSo hoya joie. vaLI, to samajavuM paDe ke enAmAM hajI hAsyanA hisAbe (11) dIkSArthI "rAjA-amAtya-paurajanane chIcharApaNuM ane tucchatA che, gaMbhIratA nathI; zokanA bahumata-sammata' hoya, pUrve paNa e rAjA ane hisAbe pudgalAsakita che, virAga nathI. bhayanA zaherIjanone sAro mAnya hovo joie. jo rAjA, hisAbe ni:sattvatA che, jugupsAnA hisAbe kAM pradhAna vagere A dIkSArthIne nAlAyaka gaNatA hoya, yA ahaMbhAva che ke kAM jaDa-saMgitA che, kAmanA hisAbe enA pratye bahujana virodha hoya, tyAre vicAravuM paDe vedano udaya che. harSa-udveganA hisAbe jaDanAM ke "dIkSArthImAM koI moTI khAmI hovI joie." mUlyAMkana ane jaDanI parAdhInatA che. A hAsyAdi ApaNA anucita vartAva vinA lokano ApaNA pratye doSo na hoya e ja aMtarAtmAmAM Tharelo hoya. A e virodha-aruci zA mATe thAya ? ane jIvanamAM jo rIte vicArIne Ave ke "mArA mAthe karmono bhAra evI ayogya kAryavAhI hoya, ne dIkSA le, to kadAca keTalo ? anaMta karmothI huM jakaDAyo chuM, tyAM rAjA vagere rUThe, loka vadhu nide, ane pachI paNa hasavuM-khIlavuM zuM? ISTanA saMyogamAM khuzI zuM thayuM? dIkSita bIjuM kAMI anucita karI besavAno saMbhava rahe. ane aniSTamAM duHkhI zuM thayuM ?' karmono mAthA para bhAre bhAra lAge eTale hAsyAdi kyAM kare ? e to mATe e dIkSAne lAyaka nahi. kaSTathI bhayabhIta trasta hoya, jemake haraNiyA (12) "adrohakArI" = mumukSu AtmA vAdha-varunA bhayathI trasta, trAsa pAmelAnI jema ene drohakArI na hovo joIe. visvAsadhAtI na joIe. jaMgalamAM rahIne vAdha-varanI zaMkAthI enAthI bacavA saMsAramAM koIno droha-vizvAsaghAta karanAro hoya, to moja nathI sUjhatI paNa thoDI thoDI vAre doDAdoDa kare che. ahIM cAritramAM paNa kayAreka evA koka lobha yA ema A jIvane paNa karmabhayathI lAgatuM hoya ke ahIM haThAgrahamAM guruno sAdhuono sAbumArgano ane kAMka karma to nahi lAge ? A bhaya satata raheto hoya zAsanano drohakArI mahAnukasAna karI bese ! jema tyAM pachI hAsya-majAka vagere zAnA sUjhe? vinaya ratna. (9) vaLI dIkSArthI "kRtajJa' hovo joIe, kemake (13) dIkSArthI "kalyANAMga" akhaMDa jo kRtajJa eTale ke potAnA upara koie karelA aMgopAMgavALo hoya. enA aMgopAMga sAbUta upakArane jANanAro ane kadara karanAro nahi hoya, joIe, akhaMDa hoya. AMkhe kANo, page laMgaDo, hAthe to guru pratye vinaya-sevA-samarpaNanA lakSavALo nahi dUTho, e evo nahi. lulo laMgaDo dIkSita thayo hoya thAya. dIkSA ane jJAna-zilA jevA atimahAna to loka kahe "joyuM ? A dharmamAM AvA upakArane lIdhA pachI paNa kadAcita svArthodha banI e luliyA-jamAliyA e dharmaguru !' ema kahI niMdA upakArane bhUlaze ! jarUra paDaye upakArI gura vagereno kare; eTale dharma pratye bahujanane aprIti thAya mATe uparathI sAmano karaze ! mATe mumukSu AtmA upakArI evAne dIkSA na apAya. lalitavistarAmAM kahyuM che - vaDIlajanonI kRtajJatA samajI pUjA bhakitavALo hoya. "cAritrano adhikArI kone gaNavo? to ke je cAritra (10) e "vinIta' hovo joIe. vinaya e dharmano arthI hoya ane pALavA samartha paNa hoya ane dharmanuM mULa che. cAritrano pAyo che. enI to zAstra jeno niSedha na karyo hoya." AmAM niSiddha cAritramAM Dagale ne pagale jarUra rahe che. vinaya na hoya tarIke kSata-aMga, zarIra-jaDa vagere lIdhA. For Private and Personal Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 138) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno (14) zrAddha = dIkSArthI zrAddha eTale ke akhUTa gharmazraddhAvALo joie. nahitara potAnI ja zraddhAnA abhAve bIjAne ya azraddhALu karaze ! tema zraddhAnA abhAve potAne cAritra dharma pariNamaze nahi, pachI bhale cAritra dharmanI kriyAo karato haze. (15) vaLI dIkSArthI 'sthira' joie. eTale ke lIdhelI pratijJAo ane uttama kaDaka mArgane vahana karavAnI ADe UbhA thatAM vighnono sAmano karI, parisaha-upasargamAM acala rahI, svavrato ane samiti-gupti vagerenA pAlanamAM sthira nizcala rahenAro joie, nahitara caMcaLa to vratabhaMga ke sAdhutAno tyAga karI bese. (1) chelle dIkSArthI "samupasaMpanna" joie, arthAta gurune sArI rIte zaraNe Avelo joie. AtmAne arpaNa karanAro joIe. gurune kahe ke, "have ApanI AMkha e ja mArI AMkha. ApanuM mana e ja mAruM mana, ApanI ruci e ja mArI ruci, ApanI icchA e ja mArI icchA, Apano Adeza e ja mAruM jIvana arthAta "ApanI AMkha-kAna-jIbhane je game e ja mane, mArA AM-kAna-jIbhane game. ApanuM mana vicAre e ja mAruM mana vicAre." gurane samarpaNa jo na hoya to dIkSA lIdhA pachI, - (1) vAstavika gura-nizrA e sevI nahi zake. (2) gurune parataMtra nahi rahI zake. (3) guru pAsethI meLavavA yogya sArI hitazikSA, jJAnAbhyAsa vagere nahi meLavI zake. (4) guru-vacana ane guru-pravRtti para aneka jAtanA pApa vikalpo karaze. (5) guru kahe kAMI, ne ziSya kare kaMI; paNa gurunI icchAno anuvartI nahi thAya. jIvanamAM mAtra AjJAnusAritA. ja nahi paNa gurunI icchAnuvartAtA hoya. A samarpaNano guNa moTo che. jIvane eTaluM samajAvI devuM joie ke "ATaATalI sevA kare che, paNa pachI samarpaNa zuM kAma bAkI rAkhe? samarpaNa mATe ahaMne dara karavo joIe. jIvanamAM jo sevA sAthe samarpaNa hoya, to e jIvane nyAla karI nAkhe.' A 16 guNothI rahita hoya te jJAnayogane ArAdhI zake nahi. jJAna yoga 16 guNathI zuM Ave ? atyAra sudhI badhI AtmA pA5 mAtrathI bace. ta5 zA mATe karavo? te ke pravRttimAM mohano yoga cAlato hato, te have jJAnayoga duSTa AhAra saMjJA moLI paDe, ne tapathI Ave. dA.ta. janama-janamanA karma khape. pUrve anaMtA kALamAM cAritra pALyA te zAstro zA mATe bhaNavA? to ke (1) AtmAne mohayogathI pALyA. emAM moha A rIte kAma karI heya-upAdeyano viveka Ave, ane teno tyAga tathA gayo ke "cAritra zA mATe pALuM? to ke cAritramAM sAruM upAdeyamAM Adara thAya, pravRtti thAya, athavA zAstra che ke kamAvAnI ciMtA ja nahi. ta5 zA mATe karuM? to zA mATe bhaNavA ? to ke (2) zAstramAM ja mana ke zarIra sudharI jAya. zAstra zA mATe bhaNe? to ke rahevAthI mana pApa vikalpothI bace. lokomAM mAna, sanmAna maLe." - AvA udeza rAkhavA AvA pavitra uddeza rAkhIne te te pravRtti thaI e badho mohayoga che. kahevAya. A 16 guNa na hoya e AvA jJAnayogane jJAnayogamAM AvI uddeza zuddhi hoya, ArAdhI nahi zake. jayAre A 16 guNa jenAmAM hoya kharI rIte cAritra zA mATe pALavuM ? to ke e uttama jIva jJAnayogane sAro na ArAdhI zake ema For Private and Personal Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAnayoga) (139 bane nahi. svarga maLe che' to e asatya padArtha che, kemake jo soLa guNo ja evI koTinA che ke guNone hiMsAthI svarge javAtuM hoya to narake koNa jaze ? mokoga' sAthe meLa jAme ja nahi, tema e sarvajJa-Agama ahiMsAdine ja Atmahitakara batAvI guNavALo "jJAnayoga' vinA rahI zake nahi. bIjI satyArtha kahenArA che. rIte joie to mohayogane A guNo sAthe meLa na bhUtArtha' eTale ke sadbhUta padArtha yAne vAstava jAme. tyAre jJAnayogane A guNo sivAya cAle nahi. hakIkatamAM sata che evA padArthane kahenArA, kintu Ano artha e che ke tamAre gRhasthapaNAmAM paNa aMzeya vAstavamAM sat nahi evA dA.ta. "advaita brahma," jJAnayoganuM jIvana jIvavuM hoya to aMge paNa A ekAntakSaNika jagata...vagere kAlpanika padArthane guNono abhyAsa keLavavo jarUrI che. mATe to zrAvaka kahenArA nahi. jIvanamAM jinabhakita-sAdhu sevA, gharma zravaNa nirUpitArtha' arthAtu barAbara tapAselA, eTale sAmAyika pratikramaNa-pauSadha, tyAga-tapasyA vagere ke sarva pratyakSa Adi pramANathI parIkSelA padArthane yogo sAdhavAnA kahyA che. e abhyAsa UMco vadhI jatAM kahenAruM che, sAkSAta nihALelI vastune upadezanAruM pUrNa jJAnayoganuM jIvana avazya prApta thaze. soLa che. kintu vagara paraNelA ane vagara dekhelA padArthane gaNo e to vimAna che. emAM ArUDha thayA eTale to tarka ke kalpanA mAtrathI kahenAre nathI. jJAnayoganA gagana-vihArane mojathI AdaravAnuM ! eTale to tIrthaMkara bhagavAna avadhijJAna ane ApaNI vAta e hatI ke dharmasaMnyAsa gauNapaNe to manaHparyAya jevA divyajJAnane dharanArA chatAM, arthAt mana para dIkSA letI vakhate ya Ave che, kemake tyAM sAMsArika atIndriyArtha-draNa hovA chatAM jayAM sudhI kevaLajJAna pravRtti dharmano tyAga karI jJAnayoganuM nivRtti jIvana arthAt anaMta-atIta-anAgata-vartamAna samasta svIkAravAmAM Ave che. paraMtu tAtvikapaNe "sarve dravya-samasta paryAyone pratyakSa dekhanAra jJAnI thAya kSAyopathamika dharmonA tyAga' rUpI dharmasaMnyAsa dvitIya nahi tyAM sudhI pote svataMtrapaNe tattvanirUpaNa karatA apUrvakaraNe prApta thAya che. A dvitIya apUrvakaraNa, nathI. eTale have sarvajJa kevaLajJAnI banyA pachI je mATe viziSTa sAmarthyayoganI jarUra rahe che; ane e kAMI kahe che te pratyakSa dekhAtuM ja kahe che. jJAnayoganA khuba abhyAsathI prApta thAya che. sAmarNayoganuM bIjAM svarUpa "yoga | jinAgama 1. satyArtha 2. bhUtArtha 3. saMnyAsa':nirUpitArtha: dharma-saMnyAsa karAvanAra bIjuM "apUrvakaraNa" ahIM apUrvakaraNa sAmarthyayoga vagerenI je vAto joI AvyA, e sAmarthyayoganA uttama kArya mATe bane kahI, tene aMge samartha zAstrakAra lakhe che ke A badhI che. IcchAyoga-zAstrayoganI koTinA dharmayoga mATe vAtone kahenAra Agama che, ane Agama e jenuM tenuM viziSTa koTino zreSTha puruSArtha jarUrI che. e puruSArtha vacana nathI. kintu sarvajJa bhagavAnanuM vacana che, sarvajJa zAstragamya nathI, anubhavagamya che. enuM kArya, prabhunI dezanA che. mATe e sarvajJanA Agama (1). apUrvakaraNa dvArA lAyopathamika dharmo tyajAvI, arthAta satyArtha che, (2) bhUtArtha che, (3) nirUpitArtha dharmasaMnyAsa nAmanA sAmarmayogane sadhAvI, kSAyika che. arthAt dharmo pamADavAnuM che. ethI AtmA cAra-ghAtI karmonA satyArtha' eTale ke satya padArthane kahenArA che, nAzathI anaMta akSaya jJAna-darzana-cAritra ane paNa asatya juThA padArthane kahenArA nahi. dA.ta. je vIdilabdhi pAme che. eTale have vItarAga sarvajJa zAstra ema kahe ke "bakarAnI kara hiMsAmaya yajJathI bane che, ne 13mAM guNaThANe ArUDha thAya che. paraMtu For Private and Personal Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14) (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno tyAre ja mokSa ane sarvakarmathI chUTakAro nathI thaI yogasaMnyAsa karavAnI jarUra zI:jato, arthAt sarve karmano aMta nathI jato. hajI cAra AyojyakaraNapUrvaka yogasaMnyAsaHaghAtI karmano nAza karavo bAkI rahe che. tethI pahelAM to terame guNaThANe eno lagabhaga badho bhogavaTo karyA yogasaMnyAsa karavAnI jarUra eTalA mATe che ke bAda, chevaTano e cAra aghAtIno alpa aMza bhogavI have jo AyuSyanA chellA samaya sudhI yogano tyAga na nAza karavA mATe caudamuM guNasthAnaka prApta karavuM che. kare ane kAyAdi - yoga cAlu hoya, to chellA samaya sudhI karma baMdhAya to e chelle samaye bAMdheluM e mATe temAM guNaThANAnA aMtima bhAgamAM "zailezIkaraNa" arthAtu sarvathA yogarahita evI zatAvedanIya pachI kayAM bhogave? kemake AyuSya kSINa zailezI-avasthA UbhI karavA "yoga-saMnyAsa' nAmanA thatAM sarva karmano kSaya thavo joIe ane ethI mokSa sAmarmayoganA ananya puruSArthathI banI zake che. A thAya che.mRtnavarmakSo mokSa. (tasna=sarva.) tethI zailezI mATe je yogasaMnyAsa karavAmAM Ave che, te karmabaMdha taddana aTakAvI devA mATe kAyAdiyogano, dvitIya sAmarmayoga che. pahelo "dharmasaMnyAsa' nAme pahelAM yogasaMnyAsa yAne tyAga arthAta nirodha karavo sAmarthyayoga; ane A bIjo "yogasaMnyAsa' nAme paDe. ene yogasaMnyAsa, yoganirodha kahevAya. te sAmarmayoga kahevAmAM Avyo. pahelA dharma saMnyAsamAM karavAnuM kArya koI 1-2 samayamAM na thaI zake. e to mukhya hetubhUta zukaladhyAnanA pahelA be pAyAnA asaMkhya samayanuM kArya che. AlaMbana hoya che; ane yoga saMnyAsamAM kAraNa tarIke AyojayakaraNa zA mATe :enA ja chellA be pAyAnuM AlaMbana hoya che. yoganirogha siddha karyA pachI bhogavavAnA eka khAsa khulAso :- ahIM ApaNe pUrve avaziSTa (bAkInA) bhavopagrAhI-aghAtI karmanA vivecana karatAM gharmasaMnyAsa-yogasaMnyAsane bhogavaTAmAM yoganI hayAtI na hovAthI tyAM ekaluM sAmarmayoganAM be kArya tarIke varNavyA hatA, te e karmonuM zuddha vedana ja rahevAnuM, koI yoga nahi. to e hisAbe ke sAmarthyayoga eka jabaradasta Atma puruSArtha karmonAM daLiyAMne atyAre ja evI sthitimAM mUkI devA che. ane tenA pariNAme A be saMnyAsa nIpaje che. joIe ke te te samayamAM saraLa rIte udayamAM AvI paraMtu "sAmarmayoga' kharI rIte mAtra sAmarthya yAne AvIne kSaya pAmatA jAya. A karavA mATe teramA viziSTa vIryollAsa nathI; kintu e vIrSollAsathI guNaThANAnA chevaTanA bhAgamAM yoganirodha karavA pUrve thatI je dharma-saMnyAsAdirU5 pravRtti, te che. - jemake, "AyojayakaraNa' no eka prayatna karavAmAM Ave che. icchAyoga" e mAtra dharmapravattinI IcchA nathI, 'Ayojaya' eTale te te karma-daLiyAMne te te kALamAM paraMtu e IcchAthI thatI dharmapravatti che: IcchApradhAna laya pAmavA yogya tarIke kevaLajJAnathI jANIne, dharmapravRtti che. ema sAmarthyayoga paNa AtmAnA 'karaNa' eTale aciMtya anaMta vIryathI tevI sthitimAM apUrva sAmarthyathI thatI gharmapravRtti che. mATe ja te te karma-dalikone mUkavA. karma kAMi eka ja vyakti zAstrakAra mahApuruSe ThIka ja sAmarthyayogane be nathI ke enI kalame teno bhogavaTo thaI jAya. e to bhAgamAM vaheMcI kahyuM ke eka sAmarmayoga dharmasaMnyAsa judA judA samaye udayamAM Ave evA jAdA jAdA nAmano, ane bIjo sAmarmayoga yogasaMnyAsa karmANanA skandha che, jaththA che. tene kevaLajJAna ane nAmano. Ama dharmayoganA traNa vibhAga paDe - kSAyika vIryanA baLe te te samayamAM kSaya pAmavA yogya icchAyoga-zAstrayoga-sAmarmayoga.tethI sAmarthyayoga sthitimAM mUkavAnI prakriyAnuM nAma AyojyakaraNa che. e viziSTa vIryollAsathI thato dharmayoga levAno che, zailezI avasthAmAM yoga-saMnyAsa nAmano chello paNa nahi ke mAtra varSollAsa. utkRSTa yoga Ave. AtmA mULamAM "yathApravRttakaraNa' For Private and Personal Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org karaNonI zAstragAthAo ) yogathI mAMDIne AgaLa vadhatAM vadhatAM, chelle zailezIkaraNamAM 'yogasaMnyAsa' nAmanA utkRSTa yoga sudhI pahoMce che, e badhI vastu Agamika vastu che, Agame kahelI che. eTale ahIM TIkAmAM enuM samarthana karanArI A zAstrIya gAthAo mUkI che, - (1) karaNaM ahApavattaM apuvvamaNiyaTTimeva bhavvANaM / iyaresiM paDhamaM ciyaM bhaNNai karaNaMmi pariNAmo // (2) nA gaSThi tA 14muM, gaNThi- samaicchao bhave vIyaM / aNiyaTTIkaraNaM puNa sammatta rakkhaDe jIve // (3) gaNThi tti saduvbheo kakkhaDaghaNaruTa jIvassa kammajaNio (4) etto vivajjao khalu bhinne gammi sammaNANaM tu / thovaM pi suparisuddhaM saccA'sammohaheutti / (5) sammattaMmi u laddhe paliyapuhutteNa gUDha gaNThivva / ghaNarAgadosa pariNAmo // sAvao hoi / caraNovasamakhayANaM sAgarasaMkhantarA honti // arthAt (1) bhavyajIvone ja yathApravRttakaraNa, apUrvakaraNa, anivRttikaraNa thAya che. bIjAo arthAt abhavyane mAtra paheluM yathApravRttakaraNa ja thAya che. A karaNa e AtmapariNAma che. (2) jayAM sudhI granthi UbhI che, tyAM sudhI paheluM yathApravRttakaraNa ja hoya che; ane granthine oLaMge (granthine bheda), tyAM bIjuM apUrvakaraNa hoya. paNa samyaktva AgaLa kare (arthAt prApta thavAnI taiyArI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hoya) tyAM anivRttikaraNa Ave che. (3) 'granthi' eTale ati bahu kaleza-kare bhedAya evo, ati kaThora nakkara rUDha vAMsanI gupta gAMTha jevo, jIvano karmajAnita nibiDa rAgadveSano pariNAma. (141 - (4) A 'granthi' pariNAmathI viparIta, granthibheda thaye, samyak jJAna-pariNAma janme che. e samyak jJAnano thoDo paNa sAro vizuddha aMza haMmezA asaMmoha-avyAmohanuM kAraNa bane che. (saMmoha yAne vyAmoha na thavA de) (5) samyaktva prApta thaye, (AtmAmAM karmanI rahelI sthitimAMthI palyopama-pRthakatva jeTalI sthiti toDI nAkhe) tyAre zrAvakapaNuM prApta thAya; ane e sthitimAMthI saMkhyAtA saMkhyAtA sAgaropama jeTalI sthiti toDato jAya, tema tema sarvavirati-cAritra, upazama-cAritra, ane kSAyika-cAritra prApta thAya che. For Private and Personal Use Only Ano lezathI vicAra karavAmAM Avyo che, have zreSTha yoga kayo te batAvavA kahe che, - (mUla) atastvayogo yogAnAM yogaH para udAhRtaH / mokSayojanabhAvena sarvasaMnyAsalakSaNaH // 11 // artha : eTalA mATe ayoga' e yogomAM zreSTha yoga kahelo che; kemake e yogasaMnyAsarUpa hoi (jIvane)mokSa sAthe joDI ApanAra (yoga karAvI ApanAra) che. arthAt je kAraNathI AyojvakaraNaganI pachI dvitIya yoga-saMnyAsa karavAmAM Ave che, tathA jenuM phaLa 'zailezI avasthA' yAne sthira AtmapradezadazA che, te e yoga-prayatnanuM chelluM phaLa che. tethI ja tyAM yogono saMpUrNa tyAga thato hovAthI ene yogasaMnyAsa, yoganirodha, ayoga nAmano sAmarthyayoga kahe che. e mitrA-tArAdi badhA yogomAM zreSTha yoga che, pradhAnayoga che. Ama to ema dekhAya ke have ayoga-avasthAmAM kazuM karavAnuM nahi hovAthI ene yoga kema kahevAya ? kintu 'mokSa sAthe jIvane yoga Ape tene yoga kahevAya,' e vyAkhyAthI ayoga e Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 142) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno pradhAnayoga che. thavA devAmAM AvatA. A zailezI avasthA pUrve AyojyakaraNa upara bIjo sAmarthyayoga: AtmAmAM manoyoga, vacanayoga, ke kAyayoganuM AmAM bIjo je yoga-saMnyAsa," te kayAre thAya, pravartana hatuM; tethI yoganA lIdhe Atma-pradezo enuM varNana karatAM kahe che ke jema dvitIya apUrvakaraNa calavicala hatA. alabata eka paNa pradeza AtmAthI upara "dharmasaMnyAsa' thAya che, tema AyojyakaraNa chUTo nahoto paDato; chatAM paNa ukaLatA pANInA upara yogasaMnyAsa' thAya che. "AyojayakaraNa'mAM - pradezonI jema aMdara aMdara hilacAla cAlu hatI. have A' maryAdA arthamAM che. eTale ke tatkAla aghAtI kevaLajJAnI sarvajJa potAnI aciMtya zaktithI ayoga karmone khapAvavAnA hisAbe tenI avasthAno, avasthA prApta karIne Atma pradezone zailezanI jema yojaya' arthAt yojavA mATe, karaNa" eTale ke nizcala karI de che. tethI pUrve jayAM zarIranA polANanA prayatna. evo artha thAya. AkhAno artha e thayo ke bhAgamAM Atmapradeza taddana nahotA, tyAM paNa kevaLajJAna ane anaMtavIryanA prabhAve bAkInA cAra Atma-pradezo purAI jAya che; ane mATe ja AtmAnI aghAtI karmo (bhavopagrAhI saMsArano upakAra avagAhanA (AkAzamAM rahevAnI sthiti) zarIra karanArA, yAne saMsAramAM pakaDI rAkhanArA karmo karatAM 3 banI jAya che. khapAvavA mATe jarUrI evI te karmonI je avasthA, te yogo raMdhavAmAM kramaH karanAro prayatna te "AyojayakaraNa' kahevAya che. A ahIM "zailezIkaraNa'mAM arthAta zaileza jevI prayatna A varSollAsathI AyojayakaraNa thayA pachI, avasthA karavAnI prakriyAmAM mana-vacana kAyAnA yoganirodha karavAno prayatna thAya che; jenA aMte yogonuM sadaMtara saMghana yAne yoganirodha karavAmAM Ave AtmAnI "zailezI' avasthAno janma thAya che. A che - emAM. zailezI avasthAmAM yogasaMnyAsa nAmano sAmarthyayoga (1) sthUla kAyayogathI sthUla manoyogaAve che; kemake tyAM mana-vacana-kAyAnA samasta vacanayoganuM saMdhana; pachI,yogano nirodha arthAt ayoga thayo che, arthAta (2) sUkSma kAyayogathI sthUla kAyayoganuM ruMdhana; yogono saMnyAsa thayo che, tyAga thayo che. A ayoga pachI,avasthA e badhA yogo karatAM zreSTha yoga che. (3) sUkSma kAyayogathI sUkSma manoyoga-sUkSma zailezIkaraNa ane yogasaMnyAsanuM svarUpa - vacanayoganuM ruMdhana. e sUkSma manoyoga-sUkSma ahIM je zailezI avasthA kahevAmAM AvI te vacanayoga saMdhAtAM, - sArthaka che, arthAt "zailezI' zabdanA arthane (4) aMte e aMtima sUkSma kAyayoga paNa svataH anusaranArI zailezI avasthA che. "zaila' eTale zilAono banela parvatarAja meruparvata. e acala saMdhAI jAya che. nimala, mahAsthira ane nakkara niSpakaMpa gaNAya che. Ama A pUla-sUkSma trividha yogonuM sadaMtara to ahIM paNa AtmAnI (AtmapradezonI) avasthA saMdhana karavuM e "yoganirodha" kahevAya che; eja meru jevI niprakaMpa karavAmAM Ave che. jema merunA "yogasaMnyAsa' kahevAya che. A karavuM e pASANanA jhINA jhINA pradezo badhA jayAM che tyAM ja yogasAdhanAnI parAkASThA che. yama-niyamathI mAMDIne rahe che. jarAya hAlatA cAlatA kaMpatA nathI, tema dhyAna,samAdhi, sudhInI yogasAdhanA. ke AtmAnA arUpI pradezo A avasthAmAM sthira acala aSa-jijJAsAthI prArabhI tatvapratipa adveSa-jijJAsAthI prAraMbhI tatvapratipatti, pravRtti niprakaMpa karI devAmAM Ave che; arthAta have uparanA sudhInI yoga-sAdhanA hatI to mahAna, ane uttarottara pradezo nIce, ke nIcenA upara, ema calavicala nathI UMcI UMcI koTinI, paraMtu enAmAM For Private and Personal Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ayoga' e yoga kema? ) (143 mana-vacana-kAyAnI pravRtti sadaMtara aTakAvavAnuM karmanI sthiti pAkI thaI hovAthI enA svabhAve, nahotuM; ane e yopravRtti na aTake arthAta (nahi ke AtmAnA prayatnathI), karma udayamAM AvI yogapravRtti baMdha na thAya, yoga cAlu rahe, tyAM sudhI kSINa thatAM thaI jAya che. Aja sudhI pANImAM nIce AtmA para jaDa karmapudgalano baMdha cAlu rahe che. tyAre rahelA mATInA lepathI lepAyelA tuMbaDAnI jema AtmA AyojakaraNanI pachI thato "yogasaMnyAsa' nAmano karmanA lepathI nIce saMsAramAM hato. have lepa chUTI sAmarmayoga have evuM joma Ape che ke jethI javAthI halakA banelA tuMbaDAnI jema AtmA yogapravRtti taddana ja baMdha thAya che, arthAtu sahajabhAve UMce jai sarva kALa mATe uparanI chellI yoganirodha yAne yogasaMnyAsa" thAya che. te pachI loka-sapATIne aDIne rahe che. AgaLa alokamAM nahi lezamAtra navIna karma-baMdha thato nathI; ane ahIM javAnuM kAraNa e che ke tyAM gamanamAM sahAyaka tattva yoganirodha thatAM ja silakamAM rahelA sarva karmano nAza dharmAstikAya nathI. pAMca hastAkSaranA uccAraNa jeTalA kALamAM ja thaI jAya Ama yogasaMnyAse yogasAdhanA pUrI thaI. che. ne e thavAthI turta mota nIpaje che. Ama "yogasaMnyAsa' nAmano sAmarmayoga e yoganI chellI yogasaMnyAsa 'ayoga' avasthA e ja jIvane turta koTinI sAdhanA che. mATe ene dvitIya sAmarthyayoga mokSa sAthe yojI Ape che, mokSa sAthe yoga karAvI kahyo. vAta zAnA upara cAlatI hatI? Ape che; mATe "ayoga" e sarvazreSTha yoga che. yogadaSTi samuccaya nAmano uttama grantha lakhatI ayoga e yoga kema?: vakhate zAstrakAra maharSie maMgaLamAM paramAtmAne ahIM 'yoga' saMnyAsa ane sarvazreSTha "yoga IcchAyogathI namaskAra karyo hato. tyAM prasaMga pAmIne baMnemAM yoga zabda che; paraMtu artha baMnenA judA che. teozrIe ja batAvyuM hatuM ke paramAtmAne namaskAra 'yoga' saMnyAsamAM "yoga' zabdathI mana-vacana- e eka dharmayoga che. dharmayoga traNa prakAra hoya che kAyAnI pravRtti karAvanAra AtmavyApAra levAno che. -icchAyoga,zAstrayoga ane sAmarthyayoga. emAM tyAre sarvazreSTha yogamAM yoga' zabdathI dA.ta. "ikovi namukkAro... tAreI e mitrA-tArAdiyoga sAdhanAmAM parAkASThAnI sAmarmayogano namaskAra che, kemake e kevaLajJAna yogasAdhanA levAnI che. e parAkASTAnI che ayoganI pAmavAnI bahu najIka pUrve Ave. tyAM dharma-saMnyAsa sAdhanA. yoga sAdhanA eTale mokSa sAthe jIvano yoga thAya. pachI mokSa pUrve yogasaMnyAsa thAya che, ane karAvI ApanArI sAdhanA. e pelI emAM adharmasaMnyAsa, dharmasaMnyAsa ane yogasaMnyAsa mana-vacana-kAyayoganA nirodhanI kriyAmAM parAkASTAe pahoMcI pUrNatayA zuddha banelA hoya che. parAkASThAe pahoMce che. have AgaLa kAMI karavAnuM eTale sarva saMnyAsa pachI AtmAno saMsAra rahetuM nathI. have to sahaja rIte karmakSaya ane AtmAnuM ja saMbaMdha na rahetAM mokSa thAya e sahaja che. Urdhvagamana thaI jAya che. emAM kAMI puruSArtha-prayatna have icchAyogAdinuM svarUpa kahIne prastutamAM karavAno hoto nathI. eno upayoga arthAt saMbaMdha batAvatAM 12mI gAthA mokSa pAmavA mATe chellAmAM chello kahe che, - puruSArtha ke sAdhanA karavAnI hoya te A (TUra) tatvayamanatya vizeSa9mavAda | yoganirodhanI-yogasaMnyAsanI che. mATe ja e yodaya uccatta no sAmAcatitu tAH 0rA sarvazreSTha yoga che. arthAtu Ama to sAmAnyathI A IcchAyogAdi e pachIno karmakSaya to sahajabhAve, arthAta traNanI sAthe saMbaMdha rAkhIne eTale ke enA For Private and Personal Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 144) anusaMdhAnamAM kAMi have 'yogaddaSTi' nathI kahevAmAM AvatI, chatAM A traNamAMthI vizeSarUpe 8-yogaddaSTino janma thAya che. vizeSarUpe eTale ke ATha paikI amuka yogadRSTi icchAyogamAMthI, amuka zAstrayogamAMthI amuka yogaddaSTi sAmarthyayogamAMthI e rIte janme che. icchAyoga zAstrayoga, sAmarthyayoganuM vivecana mitrA TUM yogadRSTi 8 yogAMga 8 tyAjaya doSa kheda yama 8 guNa-sthAna www.kobatirth.org adveSa tArA niyama udvega jijJAsA 'yogaddaSTi-samuccaya'mAM zuM varNavAze enuM koSTaka dIprA sthirA kAntA pratyAhAra, dhAraNA prANAyAma utthAna zravaNa balA Asana kSepa zuzrUSA (1) yoganA 8 aMgaH yama-niyama-AsanaprANAyAma-pratyAhAra-dhAraNA-dhyAna-samAdhi; tathA (2) emAM kramazaH prApta thatA 8 guNa : adveSa - jijJAsA- zuzruSA -zravaNa -bodha -mImAMsA-pratipatti - pravRtti; temaja, - (3) kramasara tyajAtA 8 doSo : kheda-udvega -kSepa-utthAna-bhrAnti-anyamud-roga- AsaMga. have ahIM zAstrakAra ATha yogadRSTinA nAmanI gAthA kahe che, (mUla) mitrA tArA balA dIprA sthirA kAntA prabhA parA / nAmAni yogadRSTinAM lakSaNaM ca nibodhata // 13 // artha : mitrA-tArA-balA-dIprA, sthirA-kAntA prabhA-parA e yogaddaSTionAM nAma che ane enuM svarUpa sAMbhaLo, - vivecana : A yogaSTi-samuccaya zAstramAM A ATha dRSTinuM kramazaH svarUpa varNana karavAnA che. emAM AgaLa 16mI gAthAmAM batAvAze te 8 yogAMga, 8 tyAjya khedAdi doSa, ane upAdeya ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno pUruM thayuM. have graMthakAra maharSi sUripuraMdara zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA prastuta yoganI ATha dRSTinuM varNana zarU kare che. te varNana A icchAyogAdi trividha yoganA varNanathI svataMtra che, juduM che, arthAt icchAyogAdi traNane anulakSIne, yAne traNanA saMdarbhamAM 8 yogaddaSTinuM varNana nathI. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // prabhA dhyAna bhrAnti anyamud | roga bodha For Private and Personal Use Only parA samAdhi AsaMga mImAMsA pratipatti pravRtti adveSAdi 8 guNanuM varNana paNa kramazaH sAthosAtha varNavAze. (mUla) sameghA' megharAtryAdau sagrahAyarbhakAdivat / oghaSTiriha jJeyA, mithyAdaSTItarAzrayA // 14 // bhAvArtha : ahIM yoga eka chatAM emAM ATha prakAranI dRSTi hoya che. enAM dRSTAntamAM odhaddaSTimAM paNa nimittabhede yA jJAnAvaraNIyakarmanA vicitra kSayopazamanA lIdhe judA judA prakAra hoya che, dA.ta. rAtrimAM vAdaLa na hoya to kAMika spaSTa darzana thAya. ema rAtri karatAM divasanuM darzana; divasanA paNa vAdaLA na hoya to kAMika spaSTa darzana thAya. ema rAtri karatAM divasanuM darzana; divasanA paNa vAdaLa hoya enuM ane na hoya enuM, ema grahathI parAdhIna manavALAnuM ne svAdhIna manavALAnuM darzana, ema bALavayavALAnuM darzana ane pukhta vayavALAnuM darzana, emAMya AMkhanA doSavALAnuM darzana ane doSarahitanuM darzana uttarottara adhikAdhika spaSTa hoya che. A badhI odhaddaSTi jANavI; (ne yogaddaSTi) mithyAddaSTivALI 4 tathA 'Itara' arthAt sabhyaSTivALI 4 (ema 8 prakAranI) jANavI. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir oghadraSTi) (145 vivecana : bhagavAna zrI jinezvara devoe manuSyabhava sudhI Ave to ya e anAdi anaMtakALathI yoga eTale mokSa sAthe joDI Ape che. evI bhave bhave poSelI AhArAdinI daSTi ane tenI yoganI vyAkhyA batAvIne paramArthathI yogane eka ja pAchaLa poSelI krodhAdi kaSAyonI tathA hiMsAmaya jAtanI vastu batAvI. chatAM e yoga sAdhanArA adA AresimAraMbha AdinI draSTi zAno choDe? eTale ja judA jIvonA jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazama judI AvA UMcA avatAre paNa bhavAbhinaMdI-pudgalAnaMdI judI jAtanA hovAthI yoganI draSTimAM bheda paDe che, daSTi cAlyA kare che. A oghadRSTi che. caDhiyAtA caDhiyAtA kSayopazamathI adhikAdhika spaSTa jIvanI dayApAtra sthiti to e che ke jJAnIonA darzana thAya che. A je darzanabheda hoya che, enA duSyata kahevA mujaba jIve anaMtI vAra cAritra lIdhA ane mATe ahIM oghadraSTimAM paNa kevo darzanabheda hoya che te pALyA, paraMtu te paNa badhuM oghadraSTithI karyuM ! arthAt A gAthAmAM batAve che. koi AhArAdi daSTithI karyuM che tethI saMsAramAM ahIM oghadraSTi eTale zuM e samajIe. "gha' janmamaraNanA cakra cAlyA ja karyA, te hajI sudhI cAlu eTale sAmAnya; jagatanA sarva jIvomAM sAmAnya rIte che. je dRSTi hoya te oghadraSTi kahevAya. eTale have savAla jIvane saMsAramAM ghumatI vakhate zuM AvaDe che ? che ke A oghadraSTi eTale ke jIva sAmAnyanI draSTi A ja, - hiMsAmaya AraMbha-samAraMbhanI ghelachA, kevI hoya che? to ke bhavAbhinandI daSTi pulAnandI asatya-anIti vagare asaMyamanI-kuTeva, dRSTi. eTale ke saMsAramAM ja AMnada dekhanArI daSTi. khAvA-pIvAnI lAlasA. parigraha-ti jaDa pudgalanA ja AnaMdane jonArI draSTi hoya che. laMpaTatA, kaSAyanA Aveza, ne pramAdanI jagata tarapha najara nAkhIe to dekhAya che ke, - paravazatA,... A badhI 5galAnaMdIpaNAnI ja ekendriya jIvane paNa (1) AhAra, (2) oghadraSTi rAkhatAM AvaDe che. pachI e bhalene viSaya, (3) parigrahanI daSTi hoya che. (1) dharmakSetramAM beTho hoya to ya tyAM manamAM A jherI AhAranI draSTimAM, jhADa jamInanI aMdara jayAM oghadraSTi ja rAkhyA karavAno ! dA.ta. sAmAyikamAM khorAka-pANI maLe te taraka maLiyAM phelAve che. (2) beTho eka yA bIjo AraMbhasamAraMbhano vicAra karatAM pArAnA kUvA pAsethI yuvAna strI ghoDA para pasAra ene saMkoca nahi! yAtrAe gayo haze tyAM paNa paisA thatI hoya e moMmAMthI kuvA para pAnanI pIcakArI bacAvavA asatya-anIti AcaratA kSobha nahi! ta5 mAre, tyAM ja pAro UMco UchaLe che. ema bakulanA karaze, paNa ekAsaNA vageremAM TIpaTopa bhojana ne choDane yuvAna strI lAta mAre eTale enA para ThaMDAgAra pANInI lAlasA ! dharma kadAca sArA dAnano mahora-puSpa pragaTe che. A zuM che? viSayaSTi. ema karIne paNa mAna-sanmAna-kIrtinI bhUkha ! saMyama (3) samarAditya kevaLinA trIjA bhavanA caritramAM sudhInA gharma karIne ya phaLamAM Aloka-paralokanA Ave che ke "parvatanA caDhANa para UgelA nAriyerInA sukha-vaibhava pAmavAnI ja lagana ! ema dharma karatI jhADe potAnuM mULiyuM TheTha taLeTI sudhI laMbAveluM ! kemake vakhate paNa kaSAyanA Aveza ! dA.ta. prabhu-darzananI e ja jIve keTalAMya bhavo pUrve tyAM taLeTIe 7 lAkha ADe UbhelA para gusso ! dharmanuM kAma karIne sonaiyA dATelA te paDelA hatA, zuM A? parigraha abhimAna ! sevAdi dharma thoDo karIne vadhAre dRSTi , dekhADavAnI mAyA ! dAna-zIla karIne mAna-kIrti vicAro, jIvane TheTha akendriyapaNAthI A vagere saMsAra-sukha meLavavAno lobha ! ane AhAra-viSaya-parigrahanI daSTi hoya, pachI jIva dharma-kriyA karatAM zakaya eTalo zArIrika suMvALAza beijiya, te indriya vageremAM AgaLa vadhatA TheTha sukhazIlatA vagere pramAda sevavAmAM saMkoca nahi! A For Private and Personal Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 146) www.kobatirth.org badhI odhaSTinI rAmAyaNa hoya che; kemake tyAM pAyAmAM bhavAbhinaMditA akhaMDa che. bhavAbhinaMdI jIvane haiye odhaddaSTi hovAne lIdhe kSudratAdi ATha doSomAM DubyA rahevAnuM sahaja hoya che. zAstrakAra AgaLa para A kSudratAdi ATha doSo kahevAnA che, tene ahIM saMkSepamAM joie, - kSudro lAbharatidano matsarI bhayavAn zaThaH / ajJo bhavAbhinandI syAtriSphalArambhasaMgataH // arthAt bhavAbhinandI jIva 1. kSudra 2. lAbhamAM rativALo, 3. dIna, 4. mAtsarya-irSyAvALo, 5. bhayavALo, 6. zaTha-kapaTI, 7. anna-mUDha, ane 8. niSphaLa prayatnavALo hoya che. (1) zudra :- bhavAbhinaMdI jIva kSudratAvALo hoya. te koi vicAra ke vyavahA2 ka2ze yA dhoraNa bAMdhaze te kSudra-tuccha-adhama rItinA; paNa umadA dilanA vicAra, bIjA sAthe umadA vyavahAra, koi prasaMga ke padArtha aMge umadA ghoraNa, ene AvaDe ja nahi. ema, (2) lAbharati :- dunyavI lAbhamAM harakhano pAra nahi, tyAM vairAgya to e zIkhyo ja nathI. vaLI, - (3) dIna : ene maLeluM ghaNuM ya hoya, paNa ochuM ne ochuM ja lAgyA karavAnuM ne ethI lAcArI ja batAvavAno ! temaja enI pUrti karavA jevA tevAnI paNa AgaLa dInatA-garIbaDApaNuM-oziyALApaNuM dekhADI mAgatAM saMkoca nahi. eTaluM ja nahi paNa, (4) matsarI : oghadraSTinA prabhAve bIjAnuM sAruM sahana nahi karI zakavAthI irSyA-mAtsarya-asUyA karyA karaze. bAkI, - (5) bhayavAna : nAnI moTI mAlamilakata para rAga eTalo badho ke enA khovAvA-bagaDavA vagereno bhaya rAkhyA karaze. vaLI, (6) zaTha : zaThatA-mAyA-daMbha-prapaMca- droha vagere paNa jaDanA lobhamAM sevatAM haiye koi arekAro nahi ! ema, - (7) anna : jaDanA aMdharAgamAM keTalIya Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno ajJatA-mUDhatA to jANe koTe vaLagelI. tyAre, - (8) niSphaLa AraMbhavALo : bhavAbhinaMdIpaNAne lIdhe je kAMi kAmo karaze emAM chevaTe to niSphaLatA-nirAzA-nisAsA ja enA lamaNe lakhAyelA. sArAMza : jema pataMgiyo saLagatA dIvAnI AsapAsa ja AMTA mAryA kare che, ema odhaddaSTivALA bhavAbhinaMdI jIvanuM mana-buddhi-vicAraNA-gaNita ... badhuM ja jaDa padArthanI AsapAsa ja ghumyA kare che. ahIM ema pUchazo - pra0 - ene zuM cetana jevA patnI-putra-parivAra para dRSTi nathI hotI ? to kema enuM mana mAtra jaDanI ja AsapAsa dhumatuM kaho cho ? u - e patnI-putra-parivAra vagerene joyA kare che te emanA AtmAne nahi, paNa emanA jaDa zarIrane ja joyA kare che. enuM mana emanA jaDa zarIranI AsapAsa ja dhumyA kare che. jo emanA AtmA para mana lai jAya ne ! to to emanA AtmAne ane potAnA AtmAne paNa sadupadeza, sukRta-karAvaNa, sadguNa-saMpAdana... vagerethI nyAla ja karI nAkhe ne ! paNa e AtmadRSTi che ja kayAM ? e to kuTuMba-parivAranA ya jaDa dehanI ja dRSTi ja kAma karatI hoya che. Ama oghaSTimAM jayAre AtmadRSTija nahi, pachI paraloka-ddaSTi, mokSa-dRSTi, puNya-pApanI dRSTi, paramAtma-STi-vairAgya-ddaSTi vagere to hoya ja kyAMthI ? eTale ja ahIM oghadRSTivALAne yoga-ddaSTimAM praveza ja nathI hoto. jJAnIo kahe che, - uparanI yogadRSTi to pachI, paNa pahelI ya yogaddaSTi lAvavI che ? to odhaddaSTimAMthI bahAra nIkaLo, bhavAbhinaMdIpaNuM choDo AtmadRSTivALA bano; to ja pahelI ya yogaddaSTi dilamAM AvI zakaze. A oghadRSTimAM rahelA jIvone paNa caitanya arthAt jJAnazakita to hoya che, paraMtu enI pAchaLa kAma karato jJAnAvaraNIya karmono kSayopazama judA judA prakArano hoya che, eTale e jJAnanA prakAzamAM For Private and Personal Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Adya 4 dRSTimAM darzanabheda ) taratamatA paDe che. dA.ta. rAtrino samaya hoya, emAM vaLI AkAzamAM gherA vAdaLa AvI gayA hoya, eTale tArA paNa dekhAya nahi, tyAre tyAM je ati AchuM vastudarzana thAya enA karatAM vAdaLa vinAnI rAtrimAM kaMika vadhu spaSTa darzana thAya. tyAre rAtri karatAM divase vadhu spaSTa darzana thAya. emAM paNa divase megha-vAdaLa hoya to ya nirdedha rAtri karatAM vadhu spaSTa darzana thAya che, paNa medha vinAnA divasa karatAM ochuM spaSTa darzana thAya che. tyAre divase jo megha na hoya to to ethI ya vadhu spaSTa darzana thAya che. vaLI nirmegha divasa chatAM jo mana koi graha-bhUta-vaLagADathI pakaDAyuM hoya to je vastudarzana thAya, enA karatAM grahathI mukata mana hoye vadhu spaSTa darzana thAya che. evuM paNa darzana bALaka kare enA karatAM pukhta vayavALo kare to enuM vastudarzana vizeSa spaSTa thavAnuM. emAM ya je pukhta uMmaravALAne AMkhamAM jhAMkhAzano koI doSa hoye ene je vastudarzana thaze, enA karatAM nirmaLa AMkhavALAne vadhAre spaSTa darzana vastudRSTi-bhedanI jema tattva-svIkAra bheda : aneka darzanakAromAM bhinna bhinna tattvono svIkAra kema thayo, e ddaSyantathI batAvavA kahe che, - (TIjA-) yathaiSa dRSTibheda ekasminnapi dRzya citropAdhibhadAt, tathA pAraNoDiji mere kSayopazamavaicitryatAzcatraH pratipattibheda iti / Adya 4 dRSTimAM kema darzana bheda ? arthAt jevI rIte sAme koi eka ja ddazya vastumAM judAM judA prakAranA nimittone laine tyAM judA judA prakAranI bAbatone laine enA darzanamAM bheda paDe che, tema paraloka saMbaMdhI (AtmA-paramAtmA, zubhAzubha-bhAgya.. vagere)prameya padArtha aMge judA judA prakAranA kSayopazamane laine enA svIkAravAmAM bheda paDe che. dA.ta. koI navuM makAna jovA aneka mANaso bhegA thayA, to makAnamAM aneka bAbato che, emAMthI jonArane amuka amuka bAbatane laine juduM juduM darzana Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir thavAnuM. khUbI jUo--A badhA ya darzana karanArane jovAnI vastu eka ja chatAM darzana vividha jAtanA jAya che ! enuM kAraNa ? A ja ke darzananI pAchaLa judA judA nimitta kAma karI rahyAM che. dA.ta. taddana maMda darzana karanArane rAtri uparAMta vAdaLa naDI rahyA che, tyAre bIjAne vAdaLa vinAnI rAtri maLI che. (147 jema A odhaddaSTivALAmAM laukika vastu aMge bhinna bhinna darzano thAya che, tathA yoga ddaSTivALAne paNa jJAnAvaraNIya Adi karmonA kSayopazamanI vicitratAthI eka ja pAralaukika padArtha aMge judI judI jAtanA bodha thAya che. dA.ta. paramAtmAnI mUrti paramAtmadarzana e pAralaukika padArtha che. emAM jeno kSayopazama ocho hoya ene je prabhudarzana thAya, enA karatAM vadhu kSayopazamavALo vizeSa spaSTa darzana karI zake. thAya che, dA.ta. koi jue che ke 'A makAnamAM raMga sarasa karyo che !' koi jue che ke 'AmAM pharasI sArI nAkhI che !' to koi vaLI siliMga sArI AkarSaka hovAnuM jue che. koi vaLI havAnI ddaSTie, to koi ajavALAnI dRSTie jue che. makAna eka chatAM jonA2nA darzanamAM bheda paDe che, enuM kAraNa A ja che ke dRzyamAna makAnamAM bAbato judI judI che. pachI jenA manamAM je bAbata AvI, e bAbatane AgaLa karIne e makAnavastunuM darzana kare che ke 'makAna sArA raMgavALuM', 'makAna sArI pharasIvALuM', 'makAna sArI havAvALuM', 'makAna sArA ajavALAvALuM.' For Private and Personal Use Only jevI rIte vartamAna dRzyamAna makAna aMge darzanabheda rahe che, tema pAralaukika AtmA, zubhAzubha bhAgya, paramAtmA vagere padArtho aMge ciMtakonA svIkAravAmAM bheda paDe che. koi AtmAne kSaNika tarIke svIkAre che, to koi nitya tarIke svIkAre che, koi Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 148) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno - bhAgyane AtmAnA guNa tarIke mAne che, to koI ene evo nitya padArtha cetana puruSa che. AnI sAme prakRtti prakRtinAM sarjana tarIke mAne che, paramAtmAne koI sadA "pariNAmI-nitya eTale ke jemAM pheraphAro thayA kare, je zuddha-budha-sakriya tarIke svIkAre che, to koI judAM judA pariNAmane ghATane vahana kare, evo nitya sarjanahAra-pAlanahAra tarIke svIkAre che. padArtha che. eTale ke sAMkhya matamAM cetana AtmA kuTastha A svIkAromAM bheda kema paDayo? to ke svIkAra nitya che; ne sattva-rajastamasa e triguNAtmaka karanAra ciMtakonA jJAnAvaraNIyAdi karmanA tevA tevA prakRti' e pariNAmI nitya che. mATe ja,vicitra lAyopazamane laIne bheda paDayo. koInA prakRti e kartA che, bhokatA che, rAgI che, dveSI karmano lAyopazama kevo, to bIjAnA karmano vaLI che, sukhI che, du:khI che. jayAre cetana puruSa e kartA layopazama kevo, arthAt citravicitra kayopazamane nathI, bhokatA nathI, sukhI nathI, duHkhI nathI, laIne emanA AtmAdi tattvanA svIkAra paNa saMsArI-baddha nathI, mukata nathI. puruSa-AtmA-cetana citravicitra bane che. kUTastha nitya hovAthI emAM A kartutva vagere kazA ja yogAcAryo A ja kahe che: pheraphAro thAya nahi. je kartA bane enAmAM "pahelAM kartutva nahi; ne pachI kartutva AvyuM, ema sUcita (TIkA-) etannibandhano'yaM darzanabheda iti yogaacaaryH| thAya che... have A kartutva-akartutva vagere pariNAma yoga para ciMtana karanAra AcAryo kahe che ke (ghATa) nI pheraphArI kUTastha nitya cetana puruSamAM thAya tattvadarzanamAM bheda paDe che, arthAt tattvadarzanakArone je nahi; kemake caitanya vastu ja evI che ke je pheraphArone bhinna bhinna dekhAya che tenI pAchaLa kArA tarIke A sahana nathI karI zakatI. mATe kartRtva, bhokatRtva vagere bhinna bhinna karmayopazama che. arthAt AtmA vagere dharma cetanAnA nahi, kintu pariNAmI nitya prakRtinA tattva para ciMtana karanArA darzanakAro paikI darekanA dharma che. - ema sAMkhyamata praNetA kapila RSi mAne karmayopazama judI judI jAtanA hovAnA kAraNe che." A mAnavAnuM arthAt puruSa-prakRtinuM AvuM emanA tattva-svIkAra judA judA prakAranA bane che. darzana bhale mithyA, paNa e potAnA jJAnAvaraNIya mithyAdarzanomAM darzanabhedaH karmonA kSayopazamanA anusAra bane che. savAre rAtrI - arthAt vAdaLa hoya ke na tyAre nyAya-vedAnta mata calAvanAra kaNAda ane gautama RSionuM darzana evuM che ke cetana AtmA pote hoya, ema rAtri hoya ke divasa hoya, jonAra bALaka hoya yA pukhta vayano hoya, to e vicitra nimittone ja kartA, bhokatA vagere bane che, ne tethI kAMI cetananI laIne bAhya vastunAM darzanamAM bheda paDe che; evI rIte nityatAne vAMdho nathI Avato, AvuM darzana emanA paraloka saMbaMdhI padArtho AtmA, karma, karmabaMdha hetuo judA prakAranA saMyopazamanA anusAre thAya che. vageremAM paNa kSayopazamanI vicitratAthI bodhamAM pharaka sArAMza, aihika padArthanA judA judA prakAranA paDe che, potapotAnA kSayopazamane anusAra AtmA, darzana dA.ta. (1) meghavALI rAtrie vastudarzana, ane puNya-pApa Adi te te pAralaukika padArthanA svarUpanI megha vinAnI rAtrie vasudarzana, ema divase kalpanA thAya che. dA.ta. vasudarzana ane rAtrie vasudarzana judA judA prakAranuM thAya che. e tevI tevI bAhya upAdhine saMkhyAtmakaH AbhArI che; arthAtu bAhya nimittane laIne bane che, sAMkhyamatanA praNetAe potAnA kSayopazama tyAre (2) A cetana AtmA, jaDa prakRti vagere mujaba AtmAne ekAtte "kuTastha nitya' mAnyo. paralaukika prameya padArtha aMge... darzanabheda darzana "kUTastha nitya' eTale ke jemAM kazo ja pheraphAra na thAya, karanAranA kSayopazamanI vicitratAne laIne bane che. For Private and Personal Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Adya 4 daSTimAM darzanabheda) (149 ahIM prazna thAya, - pranTimedavAlA yogIone nathI hoto; kemake emane pra. - jema bAhya padArtha ghaTa, paTa (ghaDo, vastra) te te viSaya nathavizeSano bodha hoya che. vagerenuM, vicitra kSayopazamane laIne vicitratAvALuM | bhAvArtha :- nizcita vAta che ke A darzanabheda darzana thatuM haze? prancibhedasaMpanna "sthirA' Adi daSTivALA u0 - ahIM darzana' zabdano artha pratyakSa darzana yogIone nathI hoto, kemake darzanabheda yAne nathI, kintu mAnyatA che, svIkAra che. eTalA mATe mAnyatAbhedamAM nimittabhUta dharmone, enA viSaya graMthakAre ahIM darzanabhedanA badale pratipattibheda zabda pramANe judA judA nayanI apekSAe, saMgata karavAnuM mUkayo che. kahyuM che "kSayopazamavaicitryataH citraH e jANe che. paraspara vira8 tattvadarzana karanArA pratiprattibheda:" pratipatti eTale mAnyatA-svIkAra samagra Itara darzanavALAnI apekSA e joIe to enI vicitratA-bhinna-bhinnatA pota-potAnA badhAnA kSayopazama kAMI eka ja prakAranA na hovAthI vicitra kSayopazamane laine thAya che; bAkI evA cetana tattvamAnyatA, ekaja prakAranI nathI, paNa vagere atIndriya padArthanuM pratyakSa darzana to mAnyatAbheda hoya che, yAne darzanabheda hoya che. A kevaLajJAnarUpI cakSuthI ja banI zake. sarvajJa ja enuM badhuM pahelI cAra yogadaSTimAM bane che kemake e pratyakSa darzana karI zake. eTale A AvyuM ke mithyAtva avasthAnI che, gracibheda vinAnI che, kintu pAralaukika arthAtu paraloka sAthe saMbaMdha rAkhanAra pAchaLanI sthirAdi cAra dRSTimAM darzanabheda nathI hotA. cetana, karma vagere padArthanI mAnyatAono bheda enuM kAraNa A che ke sthirAdi draSTithI gracibheda thaIne layopazamanA vaicitryane AbhArI che. yogAcAryo paNa samyagdarzana pragaTeluM hoya che, ane samyagdarzana to e ja kahe che ke A darzanabheda yAne mAnyatAbheda sarvajJa zrI jinezvara bhagavAne kahelA tattvanI ja pota-potAnI kSayopazama-vicitratA arthAtu buddhinI zraddhA-svarUpa che. eTale emAM sarvajJa bhagavAne kahyA vicitratAne laIne che. pramANe ja tattvonI mAnyatA dharavAnI hoya che, pahelI cAra yogadaSTimAM darzanabheda paNa tattvono svIkAra karavAno hoya che, tethI pAralaukika prameyo AtmA, karma vagere tattvonA darzanamAM yAne pAchalI cAramAM darzanabheda kema nahi?: svIkAravAmAM bheda paDato nathI. sarvajJa vacananA khIle A pAralaukika padArthanA darzanabheda yAne vicitra baMdhAyA eTale sarvajJa vacana kahe te ja svIkAravAnuM rahe vicitra svIkAra pahelI cAra yogadaSTimAM hoya che, che. tyAre parvanI mithyAtva avasthAmAM rahelA pelA kemake emane potapotAnI buddhinA anusAra cAlavAnuM cAra dRSTivALAne sarvajJa-vacananuM baMdhana nathI, tethI hoya che. ane te te matanA praNetAnI buddhimAM yAne emane to potapotAnI buddhi arthAt kayopazamanA kSayopazamamAM ekarUpatA nahi, paNa vicitratA hoya e AdhAre cAlavAnuM hoya che, ane layopazama vaLI sahaja che. eTale ja bhinnabhinnarU5 AtmA Adi vicitratAvALA hoya che. tethI emanAM padArtha tattvonuM nirUpaNa kare e svAbhAvika che. tethI tattva-svIkAravAmAM bheda paDe che. emanA anuyAyIo te te rUpe padArthatattva svIkAre che. sthirAdi cAra yoga daSTivALAne "samyagudarzana' (TIkA) uttva thiriddhimatAM minAzvIna eTale ke ekamAtra sarvajJa-vacananI ja zraddhA mujaba jenAM pathaviSa nAmetAvavothapAritti. cAlavAnuM hoya che. kAraNa e che ke, emaNe prasthibheda arthAtu kharekhara A darzanabheda (mAnyatAbheda karyo che. anAdinI vAMsanI gAMTha jevI jaTila pAchaLanI cAra sthirA Adi daSTivALA ane rAgadveSanI pariNati 35 ghana kaThina gAMThano bheda karyo For Private and Personal Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 150) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno thaze ke, che, gAMTha toDI che. anusAre kalpIne kahe enuM vastu-darzananuM gajuM keTaluM? rAga-dveSanI nibiDa gAMThano prabhAva ja evo che > La nahi, no prabhAva ja evo che. kalpanA maryAdita che, ane vastue vastue ke, e potAnI buddhinA anusAra calAve. ahIM prazna paryAya-dharmo anaMtA che, ane emAM atIndriya dharmo anaMta che, buddhinA jore enI zI kalpanA karI zake? pra- Itara matavALA paNa potapotAnA ane kalpanAnA tukkA para goThaveluM sAcuM ja hoya evo niyama kayAM che ? nahitara bhinna bhinna darzanakAromAM mata-praNetA kapila-kaNAda-gautama vagerenAM ja vacanane anusAre cAlanArA hoya che, to emAM kayAM potAnI matabheda zAnA paDe? ekathI taddana viruddha kahevAnuM buddhine anusAra cAlavAnuM AvyuM? bIjAne zAnuM hoya ? mULamAM potAne pratyakSa darzana nahi, ane potAnI buddhinA jora para hAMkavAnuM, e | u- svamati anusAra cAlavAnuM e rIte AvyuM badhu zAnuM nizcitapaNe satya hoya? buddhio vicitra ke koie kapilane tattva-praNetA tarIke mAnyA, to hoya che,layopazama judA judA prakAranA hoya che, tethI bIjAe kaNAdane, to trIjAe gautamane tattva-protA bhinna bhinna kSayopazamanA AdhAre kahevAtAM tattva tarIke svIkArI lIdhA, koie e joyuM nahi ke "A ekabIjAne sAthe TakarAya e svAbhAvika che. kapila sarvajJa che ?' "kaNAda sarvajJa che ?" nA. e to eTaluM joyuM ke, "e kapila ke kaNAda vageree potAnI eTale ja sarvajJanuM zaraNuM jeNe nathI pakaDayuM evA mithyAtva-avasthAmAM rahelAnA buddhibheda yAne buddhi anusAra tattva sArAM ne sAcA pramANasiddha mAnelAM che, sArAM kalpelA che, mATe ApaNe enI layopazama-bhedanA lIdhe emanA tattvomAM arthAt mAnyatAmAM bheda paDe che. tyAre sarvajJanuM zaraNuM pakaDanAra mAnyatA dharo." pachI e na joyuM ke "A kapilanA vacananI sAme kaNAdanA ke gautamanA vacana TakarAya che sthirAdi daSTivALAne to sarvajJa-daSTa ane enuM kema ?' za-kathita ja tattvo mAnavAnA hoya che, tethI emanI mAnyatAmAM bheda nathI paDato. ahIM eka prazna tyAM to manane samAdhAna karI lIdhuM ke UThe che, tattvamAnyatA aMge sAmasAme tarka anumAna to ekatra virudhdha dharmo mAnavAmAM virodha kema Ave; paraMtu kapilanAM vacana amane ThIka lAge che;' nahi? : yA "gautamanA vacana amane ThIka lAge che.' pransarvajJa bhagavAne to syAdvAda kahyo che, Ama mULamAM zuM kapila ke zuM gautama, ke zuM eTale emAM to paraspara viruddha dekhAtA dharma eka ja kaNAda, emaNe potAnI buddhinA anusAra sthAne samAveza pAmatA kahyA che, e kema bane ? dA. tattva-mAnyatA karI mata pravartAvyo, have enA para ta. AtmAmAM niyatva ane kSaNikatva jo sAthe hoya zraddhA karanAro paNa bIjAone choDI A ja to e to paraspara vira8 che. e AtmArUpI eka ja mata-praNetAne svIkAre che, e potAnI ja buddhinA sthAnamAM rahenArA kema bane ? ane jo bane to emAM anusAre cAlanAro kahevAya. to AtmAne nitya mAnavo e eka mAnyatA thaI yAne tyAre sarvajJa jinezvara bhagavAnanAM vacanane eka darzana thayuM; ane sAthe AtmAne kSaNika anusaranArane potAnI buddhi pramANe cAlavAnuM rahyuM ja (anitya) mAnavo e bIjI mAnyatA thaI yAne bIjuM nahi. e to kahe che, "je sarvajJa hoya che, lokAlokanA darzana thayuM; to AmAM spaSTa darzanabheda thayo ne? ema trikALanA samasta padArtha ane enA samasta paryAyone jJAnathI paNa mokSa mAnavo ane cAritrathI paNa mokSa jue che; ane joyA pramANe ja kahe che, emanuM ja mAnavo emAM ya darzanabheda ja che ne? to sarvajJanuM vacana mAnavA yogya che. mANasa potAnI buddhi zaraNuM pakaDanAramAM paNa darzanabheda kyAM nathI? For Private and Personal Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org nayaH dravyadRSTi-paryAyaSTi ) u-AmAM darzanabheda nathI, kemake paraspara viruddha dekhAtI mAnyatA judA judA nayane sApekSa che. judA judA nayane apekSIne te te dharma vastumAM ghaTamAna hoya, ghaTI zakatA hoya, to te dharmo tyAM hovAnuM mAnavuM ja joie. dA. ta. rAma pitA paNa che, ane putra paNa che. tethI rAmamAM pitRtva AvyuM ane ethI viruddha putratva paNa AvyuM have hAlamAM A pitRtva lavaNa aMkuza nAmanA be putronI apekSAe ghaTamAna che, ane rAmamAM putratva pitA dazarathanI apekSAe ghaTamAna che. to pitRtva; putratva baMnemAMthI ekeyano inkAra na thai zake. eTale ja rAmane pitA ya mAnyA ne putra paNa mAnyA. emAM koI mAnyatA-bheda thayo ke darzanabheda thayo ema na kahevAya. e ja pramANe AtmA paryAyayukata eka dravya che, ane A dravyanI apekSAe yAne dravyanI dRSTie AtmA nitya che, sanAtana che, anAdi anaMta che. eTale ke AtmA kayAre ya vizvamAM nahoto ane navo ja utpanna thayo evuM nathI.e anAdi kALathI che che ne che. paraMtu enI devatva-manuSyatva vagere yA bAlatvakumAratva vagere avasthAo yAne paryAyonI apekSAe AtmA anitya che, paryAya-ddaSTie anitya che, palaTAto che. Ama vastu-sthitinI dRSTie nityatva, anityatva baMne dharma manAya emAM mAnyatAbheda na kahevAya. AmAM AtmA dravya tarIke anAdi kALathI astitva dharAve che. tema Atma-dravyano bhaviSyamAM kadI ya samULa nAza paNa thavAno nathI. itara darzanakAro paNa kahe che, 'nAsato vidyate bhAvo, nAbhAvo vidyate sataH !" che arthAt je vastu kayAre ya paNa taddana asat hoya te navI utpanna thai zakatI nathI; ane je sat teno kayAreya paNa taddana abhAva yAne AmUla-cUla (sarvathA) nAza thato nathI. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (151 (1) dravyadRSTie nitya : eTale jo AtmA anAdino na mAnIe to amUka bahu pUrvanA kALe tene taddana asat, ane pachIthI kayAre utpanna thanAra mAnavo paDe. paraMtuM Avu manAya nahi ke taddana asat paNa utpanna thai zake', kemake evuM thaI zakatuM hoya to to AkAza-puSpa, gardabha-zruMga vagere taddana asat paNa kayAreka utpanna thavA joie, paraMtu utpanna thatA nathI. mATe kaho ke ''sarvathA asatnI kadI utpatti ne asatno kadI sadbhAva na thAya'';ne AtmAno sadbhAva to che ja, e sUcave che ke, AtmA anAdi sat che..... ema sat AtmA avinAzI zAzvata paNa che. kayAreya eno samUla sarvathA nAza nahi thavAno; kema ke jo satno sarvathA nAza thai zakato hoya to to anAdi kALa eTale to pAra vinAno bhUtakALa; e apAra kALa vahI gayo emAM eno ane bIjA badhA ja sat dravyono kayAreka ne kayAreka sarvathA nAza thai gayo hota ! to Aje je sat jagat ApaNI najara sAme upalabdha thAya che te upalabdha thAta ja nahi. kALanI koi Adi nathI, arthAt pahelA kALa hato ja nahi, pachI kALa zaru thayo evuM nathI. kALa anAdi che Adi vinAno prAraMbha vinAno che. evA anAdi apAra kALamAM AtmA ane bIjA sat dravyono sarvathA nAza thavAnuM na banyuM 'te have amuka gaNatarInA kALa pachI sarvathA nAza pAmaze,' ema anAdi-sidgha dravyo mATe mAnavuM niryukitaka che, tarkazUnya che. (2) paryAyaSTie anitya H For Private and Personal Use Only sArAMza, Atma-dravya zAzvata che, sadA rahenAru che. alabatta, emAM paryAyo arthAt avasthAo phare che, eTale ke emAM junA paryAyo jAya, ne navA paryAyo Ave, evuM bane che. dA. ta. eja AtmA kayAreka manuSya che, to pachI marIne deva thAya; emAM deva thayo tyAre manuSyapaNAno paryAya naSTa thayo, ane devapaNAno paryAya utpanna thayo. paryAyanI dRSTie Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 152) AtmA utpanna thayo kahevAya, chatAM paNa AtmA dravyaSTie eTale ke Atma-dravya tarIke to baMne avasthAmAM Ubho ja che, sthAyI che, sthira che; na utpanna na naSTa. eTale A AvyuM ke AtmA dravyadRSTie nitya che, ane paryAyaSTie anitya che; kSaNe kSaNe palaTAtA paryAyonI dRSTie kSaNika che, anitya che. dRSTi eTale naya H A ddaSTine naya kahe che, emAM dravyadRSTi eTale ke dravyArthika naya, dravyAstika naya; ane paryAyaSTi eTale paryAyArthika naya, paryAyAstika naya. dravyArthika nayathI e anitya che. Ama nitya tarIke vicArIe, nityatAno viSaya laie, tyAre dravyArthika naya lAgu thAya; ane nitya tarIke joie, anityatA viSaya tarIke laie tyAre paryAyArthika naya lAgu thAya. jovAnI vastu eka ja che, paraMtu e nitya-anitya be svarUpanI hovAthI ene jovAnI dRSTi be bane che, dravyadRSTi ane paryAyadRSTi. dravyaddaSTie joie tyAre nitya dekhAya,dravyArthika nayathI nitya,paryAyArthika nayathI anitya. ema jene judA judA nayano khyAla che, e eka ja vastumAM te te nayane avalaMbIne tevo tevo dharma mAne; emAM kAMi khoTuM nathI. te te nayanA te te viSaya nizcita thai gayelA che. eTale ekaja vastumAM bhinna bhinna nayathI tenA tenA viSaya te te vastunA dharmarUpe mAnavAmAM Ave, emAM kAMi darzanabheda thayo na gaNAya. e to darzana-bheda tene lAgu thAya che, ke je eka nayathI siddha thato eka dharma to mAne, paraMtu tyAMja bIjA nayathI siddha thato dharma na mAne dA. ta. sAMkhyadarzana, nyAyadarzana vagere mAne. che ke 'AtmA nitya eTale basa nitya ja; e anitya hoi zake ja nahi' bhale pachI paryAyaSTie e anitya hoya to ya AtmAne anitya mAnavAno ja nahi. A mithyA darzanakAranI sthiti che. ema bIjAne (baune) paryAyaSTithI siddha thato mAtra kSaNikatva dharma mAnavo che, paNa dravyadRSTithI siddha thato nityatva dharma mAnavo Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno ja nathI. to A benAM darzana bhinna paDayA tyAM darzana-bheda Avyo kahevAya. jaina matamAM to je AtmA eka nayadRSTithI nitya che, e ja AtmA judA nayathI anitya paNa ja. eTale emAM evo koi darzanabheda nathI, eTale ke paraspara TakarAtI niranirALI mAnyatAo nathI. mATe nizcitapaNe kahI zakAya ke sthirA vagere uparanI cAra dRSTivALA yogIone A darzanabheda yAne darzana bhinna bhinna hotuM nathI, kemake viSayanA anusAre nayavizeSa lagADIne eno bodha kare che,eTale paraspara virodha raheto nathI. te te nayaddaSTithI te te pramANe mAnavAnuM yukitayukata ja hoya che; kemake vastusthiti ja te te pramANe che. AnuM pariNAma kevuM suMdara ? te have batAve che. (TIkA) pravRtirapyamISAM parArtha, zuddhaM bodhabhAvena vinivRttAgrahA maitryAdipAratantryeNa gambhIrodArAzayatvAta, cAricarikasaMjIvanyacarakacAraNanItyeti, alaM prasana / arthAt A (sthirAdi ddaSTivALA)nI pravRtti paNa parahitanI hoya che, kemake emane vizuddha bodhane laIne durAgraha na hovAthI maitrI AdibhAvonI paratantratA AvI hoya che, ne tethI ja e gaMbhIra ane udAra AzayavALA banelA hoya che. (eTale sahaja che ke e ) saMjIvanI vanaspatino cAro svayaM nahi caranAra (baLada banI gayela pati)ne e carAvavAnI paddhatithI parArtha-parahitanA sAdhaka hoya che. prAsaMgika patyuM. bhAvArtha : ahIM graMthakAra pote ja TIkAkAra che. e mULa graMthamAM kahevA uparAMta TIkAgranthamAM yogadRSTi saMbaMdhamAM adbhuta prakAza pAthare che, je jANavuM atyaMta jarUrI che, jethI ene kriyAdharma ane vrataniyama-dharmamAM joDI zakAya. yogaddaSTinA prakAzathI ujjavalita dharmakriyA-vrataniyamo mahAna prabhAvavaMto bhAvadharma bane che. ahIM pahelAM saMkSepamAM joie ke 'pravRttirapi For Private and Personal Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir syAdvAda daSTi) (153 amISAM...' A paMkitaomAM kevo suMdara unnatikrama A pAMce muddA para have vicArIe. alabata A batAvyo che. vicAraNAmAM vistAra thaze, kayAMka punaruti jevuM paNa AtmA ahIM sthirASTimAM Ave eTale (1) Avaze, kinta padArtha khUba gaMbhIra ane gahana hovAthI AtmAmAM kevo vikAsa thayo hoya eno ahIM suMdara e vicAraNA ahIM Avazyaka che, ane khUba dayagrAhI krama batAvyo che, athavA kaho, (2) evA banaze. guNo-lakSaNo batAvyA ke je ApaNAmAM AvyA hoya to svAvAda draSTi vizrvAsa laI zakIe ke ApaNe sthirAdaSTimAM AvavuM vivecanaHhoya to A guNo lakSaNo prApta karavAno puruSArtha kheDo. nayavizeSanA jJAnathI vizuddha bodhaH "mitrA' Adi cAra dRSTimAM rAgadveSanI jaTila (1) pahelI vAta e batAvI ke granthibheda karyo che gAMTha arthAtu pranci bhedI nathI hotI,tethI e eTale vizuddha bodha prApta thayo che. A vizuddha bodha abhinnagranthika jIvone sarvajJakathita nayajJAna maLyuM evo ke vastumAM judA judA nayathI saMmata thatA dharmono nathI hotuM, tethI parasparanI mAnyatAnA khaMDanamAM paDe svIkAra karAya che. che paraMtu jemaNe granthibheda karyo che evA sthirA' Adi (2) Avo vivigha viruddha dekhAtA dharmono dRSTivALA yogInI vastu-darzanano viSaya bIjA nayavizeSothI samanvaya karavAnI AvaData hovAthI darzana viSayathI viruddha dekhAya emAM e te te nathI emAMthI koI eka gharma mAnavAno ane bIjA dharmano vi dekhAtA paNa e e viSayano tyAM tyAM samanvaya viruddha kahIne inkAra karavAno asatu Agraha nathI kare che, apekSAvizeSathI samAveza hovAno viveka karI le che, kemake emane nathavizeSono bodha che. (3) evo asahu Agraha nahi hovAthI jagatanA naya eTale dRSTi;-amuka amuka dRSTie thatuM jIvamAtra pratye snehabhAvarU5 maitrIbhAva temaja jJAna. jJAna be prakAre, pramANa ane naya; arthAta kA-pramoda-madhyastha bhAva mAdhya akhaMDita rAkhI pramANajJAna ane nayajJAna. emAM 'pramANa-jJAna' zake che. te maitrI AdibhAvonI parataMtratA paravazatA eTale koI paNa duSTi lagAvyA vinA vastunuM samagra AvI jAya che. atyAra sudhI amaitrI Adi krodhAdi rUpe thatuM jJAna. pratyakSa jJAna thayuM ke "A ghaDo che," to bhAvonI paravazatA hatI. te maTIne have maitrI e pramANajJAna che. paraMtu koI dRSTie ghaDAne joyo. AdibhAvonI paravazatA yAne sApekSatA Ave che. to e nayajJAna thayuM. dA. ta. mAlikInI daSTie joyuM ke " A rAmalAlano ghaDo che." athavA banAvanAranI (4) maitrI Adi bhAvonI ja sApekSatA AvI draSTie joyuM ke "amuka kuMbhArano ghaDo che, athavA je eTale hRyano Azaya gabhIra ane udAra banI jAya RtumAM banAvelo e dRSTie joyuM ke, "A che. kemake je koI prasaMga Avyo e vakhate maitrI Adi ziyALAno ghaDo che,'- Ama judI judI dRSTie jotAM bhAvane AdhIna rahIne ja vicAra vartAva karavA che; tethI gaMbhIra ane udAra AzayathI e karavAnuM thavAnuM. judA judA jJAna thayAM, e nayajJAna che. emAM mAlikInI draSTie "kuMbhArano nathI, ema kahevAya, (5) Avo Azaya AvyAthI saheje parArtha kemake eNe rAmalAlane vecI dIdho che, eTale have pravRti thavAnI. pravRtti ja evI thavAnI ke je saheje kuMbhAranI mAlikI nathI, paraMtu banAvanAranI dRSTie bIjAnA lAbhamAM Utare. enA para cArisaMjIvanInuM kuMbhArano che," ema kahevAya. ema jene nayabhedonuM duSTAnta che. e AgaLa para vicAraze. jJAna che. e samajI zake che ke ghaDo kuMbhArano che. ane hoto. For Private and Personal Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 154) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno kuMbhArano nathI paNa kharo, kemake rAmalAlanI eka ja draSTie siddha thato dharma ja mAnavAno , ane mAlikIno che. enI e vastu judI judI daSTie che' bIjI daSTie ghaTI zakato bIjo dharma na mAnavAno khoTo ane "nathI'ema baMne rUpe jovAmAM koI darzanabheda na Agraha nathI raheto. A khoTo Agraha na rahevAmAM kahevAya, mAnyatA-bheda kahevAya. vastu baMne rUpe che, ne kAraNabhUta potAno zuddha bodha kAma karI rahyo che. jonAra baMne rUpe svIkAre che, emAM svIkAra eka ja che. anekAMtaSThi-sthAvAda daSTinI jIvanamAM A anekAnta daSTie svIkAra thayo kahevAya. keTalI badhI jarUra che? paraMtu ekAMta jonAra to potAnI daSTie thatAM darzananI sAme bIjAnI ekAMta bIjI daSTie thatAM Ama judI judI daSTie vastune jovAno viruddha jJAnano virodha karavAno. emAM baMne draSTImAM oLakhavAno jo svabhAva paDI jAya, to vyavahAramAM paNa jhagaDA karavAnuM na bane. kemake jhagaDo thavAnuM kAraNa mAnyatA-bheda Avyo dA. ta. mANasa potAnI dRSTie ja vastu joI sAmAnI ekAMta dravyadRSTie jonAra sAMkhya kahe che "cetana daSTie thatAM darzanane arthAt UbhI thatI paristhitine puruSa AtmAmAM kazo pheraphAra nathI thato. e sadA dhyAnamAM ja nathI leto, tethI eno virodha kare che. Tastha nitya che.' tyAre ekAMta paryAyaSTie jonAra bauddha kahe che dA. ta. nokaranA hAthe ghaDo phUTayo, tyAM zeTha ene dhamakAve che ke "bhAnabhUlA! kema ghaDo phoDayo?' AtmA kSaNika ja che, nitya che ja nahi." to A baMne ekAMta daSTionAM darzanamAM tyAM nokara kahe che "zeTha ! bIjA kAmamAM vyagra hato eTale khyAla na rahevAthI ghaDo page athaDAyo, mAnyatAmAM bhedathI ja sAmasAmA e laDe che, samanvaya ane phUTI gayo.' nathI karI zakatA; kemake emane nayabhedonuM jJAna nathI.anekAMta jaina darzanavALAne dravyArthinaya tyAre zeTha kahe che, bIjA kAmanI vyagratA eTale paryAyArthikanaya, jJAnanaya- kriyAnaya... ema judA zuM, ghaDo phoDI nAkhavAno? bhAna nahi rAkhavAnuM?' judA nayonuM arthAt nayabhedonuM jJAna che. tethI Ama zeTha ragaDo mAMDe che. kAraNa ke potAnI ja samanvaya karI mAne che ke dravyArthika nayathI AtmA sabhAnatAnI dRSTino Agraha rAkhe che, paNa e nathI nitya paNa che ane paryAyArthika nayathI anitya-kSaNika joto ke bIjA kArya paNa potAnAM ja che. nokaranI paNa che. AmA darzanabheda nathI; paraMtu vizuddha darzana daSTie enI vyagratAmAM eTale ke enI che, vizuddha bodha che. sabhAnadazAmAM nokarane ghaDAnuM bhAna na rahe e ghaTI zakatA paraspara viruddha paNa judA judA svAbhAvika che. A na jovAne lIdhe ragaDo mAMDe che. dharmano bodha e vizuddha bodha che. evo zuddha bodha A ragaDAnuM pariNAma, saMbhava che, e Ave che ke hovAne lIdhe e niSpakSapAta darzana karato hovAthI nokara para maitrIbhAva arthAt sneha gumAve che, enI vastumAM ghaTatI badhI dRSTie emAM ghaTI zakatA badhA bhUla para dayAno vicAra ane nathI rahatA; temaja dharma ene svIkArya che. eTale ene emAMthI koI eka nokaranI bIjI sevA, namratA vagere guNo aMge ja gharma mAnavAno Agraha nathI hoto. ekAnta pramodabhAva paNa ene nathI raheto, ane pachI zeTha ekapAkSika jonArane to te joyelA vastu-dharma mATe bIjA AgaLa enA A doSanuM gANuM gAya che ke Agraha rahe che, tethI e bIjI daSTie vastumAM ghaTI banokara bhAnabhUlo ghaDo phoDI nAkhyo ! AvA to e zakatA dharmano virodha karavAno AgrahI hoya che. tyAre keTalAya nukasAna karato haze !' Ama maitrI kaNA, anekAMnta daSTivALAne to baMne dRSTi ane baMne dRSTie pramoda ane upekSAbhAva, A cAreya zubha bhAva gumAve ghaTI zakatA baMne dharma mAnya che. eTale ene ekAMta che. Ama banavAnuM zuM kAraNa? kaho. For Private and Personal Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zuM jaino izvara nathI mAnatA? ) mAtra potAnI dRSTino Agraha e bIjA pratye maitrI Adi bhAvone gumAvanAro che. e to evo khoTo Agraha na rAkhe eja maitrI Adi bhAvo jALavI zake,maitrI Adi bhAvone paratantra rahI zake. zeThe jo potAnI dRSTino ja Agraha na rAkhyo hota, to ene lAgata ke, bIjA kAryanI vyagratAmAM enuM ja bhAna rahe, tethI ghaDAnuM bhAna na rahe, e vAstavika che,' ne tethI tenI vacamAM paDalo ghaDo phUTe e svAbhAvika che,' to zeThane nokara parano sneha na tUTata, nokara para dayAne badale dveSa na Avata, nokaranA bIjA guNo aMge pramodabhAva raheta, ane bIjAo AgaLa nokaranA doSa na gAta.potAnI dRSTinA AgrahamAM A badhuM gumAvyuM. mithyA darzananI ekAMta dRSTinA AgrahavALAnI paNa A sthiti thAya che. ene potAnI ekAMta ddaSTinI mAnyatAnA AgrahamAM ethI viruddha mAnyatAvALA para sneha-maitrIbhAva nathI raheto; enA bIjA guNo dhRNAthI niMdA kare che ke, 'A to AvuM AvuM mithyA mAne che, AvuM sAcuM nathI mAnatA...'vagere. jaino izvara nathI mAnatA ? dA. ta. itaro kahe che ne ke, 'jaino izvara nathI mAnatA, nAstika che ?' ene koNa kahe ke 'bhalA AdamI ! e to jo ke e jo izvara-paramAtmAne na mAnatA hota to parvato para ane bIje lAkho karoDo rUpiyAnA paramAtmAnAM maMdiro zuM kAma banAvata ? kayAM tame izvarane mAnanArAoe AvA moTI rakamonA maMdira bAMdhyA che ? AbunA ekeka maMdira pAchaLa karoDo rUA. kharcAyA che. rANakapuranuM eka maMdira 99 karoDa rUpiyAnA kharce baMdhAyuM che. zatruMjaya para lAkho rUpiyAnA maMdironI hAramALA che. izvarane-paramAtmAne athAga bahumAnathI mAnyA vinA zuM A bane ? izvarane jagatakartA mAnavAmAM izvaranI halakAiH ulTuM izvara paramAtmAne jagatakartA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (155 mAnanArAoe izvaranuM bahumAna nahi paNa apamAna karyu che, halakAi karI che, viTaMbaNA karI che. Ama e kaheze, 'izvara sarvazaktimAna che, 'jIvonA bhalA mATe ja AkhA jagatane saraje che.' have ene pUcho ke 'to pachI emAM jIvone trAsa ApanArA narakAgAra sarajIne jIvonuM zuM bhaluM karyu ? jIvone bhayaMkara du:khamAM rIbAtA karyA e zuM enuM bhaluM ?' to e kahe che, 'emA to jIvonA pApa karmo dhovAya e enuM bhaluM che.' to ApaNe pUchIe ke izvara to sarvazaktimAna che, to pApI jIvonAM pApakarma ane ene trAsa ApyA vinA emaja dhoi nAkhavAnI zuM izvaranI zakti nathI ? jo e zakita nathI to izvara sarvazakitamAna kayAM rahyA ? tyAre e kahe che ''to zuM jIvoe pApa karatA rahevAnuM ane izvara ema ja pApa dhoi nAkhe ? to to DAMDiyAonuM DAMDapaNuM posAtu ja rahe ? ane tethI sajajanono temanA hAthe maro ja thato rahe ! pApa karma karatA rahevuM ane zikSA na levI e kayAMno nyAya ? mATe izvara evA pApa karma karanArAone zikSA mATe narakAgAra vagere saraje e enA bhalA mATe ja che,'' AnI sAme ApaNo prazna A che ke, jo izvara jIvonuM bhaluM ja karanAro che to jIvonuM paheluM bhaluM A che ke 'e pApa karma karatA aTake.' agara jo izvara sarvazakitamAna che, to e jIvone pApa karma karatA aTakAvavAnI zaktivALo nathI ? sarvazaktimAna izvara mATe A zI moTI vAta che ke jIvane hiMsA khUna vagere karavAnA sAdhana hAtha zastra vagerenI kriyA aTakAvI na zake ? samudramAM moTI moTI bharatI-oTa karavAnI zakitavALo izvara zuM khUna karavA janAra jIvanA hAtha na thaMbhAvI de? akkaDa na karI zake ? hAtha akkaDa ja karI nAkhe to pachI e jIva khUna zI rIte karI zakavAno ? ema jUTha bolavA janAra jIvanI eka nAnakaDI jIbha na thaMbhAvI de ? jo jIbha ja akkaDa karI nAkhe, to pachI e jIva asatya bolI ja zI rIte zake ? Ama izvarane sarvazaktimAna For Private and Personal Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15) (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno kahI jIvone pA5 kArya karatA aTakAvavAmAM zaktihIna che ke, yukita purassara paNa ema na mAnanAra pratye A kahevo, e IzvaranuM apamAna nathI? viTaMbaNA nathI? mithyASTi maitrIbhAva- sneha gumAve che, dveSa kare che, halakAI nathI? ane sAmAnA bIjA guNonA pramodabhAva paNa gumAvI jagakartRtvamAM IzvaranI vItarAgatA niMdA kare che. tyAM pachI ene "jIvanamAM haNAya: maitrIAdibhAva to hovA ja joIe.' evI maitrI AnA karatAM bahetara che ke, Izvarane vItarAga AdibhAvanI koi paratatratA rahetI nathI. e to nirvikAra mAnI AvI jagatsarjananA khaTapaTa vinAno asad Agraho mUkI de, to ja maitrI Adi bhAvanA kahevo. kemake jagatanA vicitra sarjanamAM to rAgadveSa paratatratA Ave. samyagRSTi AtmAne koi asadu karavA paDe, tyAM IzvaranI vItarAgatA haNAya. Agraha hoto nathI, tethI enAmAM maitrI Adi bhAvonuM paraMtu ekAMta eka draSTi rAkhI evo asadu pAratanya rahI zake che. ahIM prazna thAya. Agraha rAkhavo ke "jagatano sarjanahAra koI eka vyakti hovI ja joIe." emAM pariNAma A Ave maitrI AdinI parataMtratA praahIM graMthakAre "maitrI' AdinuM pAtaMtrya Aje loko savAra paDI ke cahAne parataMtra che ne ? hovAthI' ema kema kahyuM? sAduM "maitrI Adi hovAthI' eTale zuM cAha parANe pIvI paDe che? nA, cahA vinA ema kema na karyuM? cAle ja nahi. cahA mATe haiyuM valakhA mAre. caha maLe umaitrI Adi bhAvonuM astitva hoya ema tyAre ja nirAMta thAya. ema prastutamAM maitrI Adi kahevAmAM to alabat maitrI Adi bhAvanI hAjarI bhAva rAkhyA vinA cAle ja nahi. prasaMgamAM maitrI Adi kahI, paraMtu te moTA bhAge hoya to ya hAjarI to bhAvane akhaMDa rAkhIne nirAMta thAya, evuM mananuM valaNa kahevAya, eTale zrotAne e samaja thavAno saMbhava hoya. game tevA prasaMgamAM paNa maitrI-karuNA-pramodache, "Ama to maitrI Adi bhAva rAkhavAnA, paNa koI upekSAbhAva rAkhIne ja nirAMta thAya. avasare maitrI Adi bhAva na rAkhI zakAya to cAle.' dhananAM lobhI mANasanAM manane ema hoya che ke tyAre "pAratanya' kahevAthI e sUcavyuM ke "maitrI "mAre ghana vinA cAle ja nahi," evI enI ghananI Adi bhAvane parataMtra ja rahevAnuM.' eTale haiyuM samajI pratye parataMtratA rahe che, ema ahIM samyakatva pAmelA ja le che ke, "have haMmeza mATe huM to maitrI Adi jIvanA manane evuM hoya che ke, "mAre maitrI Adi bhAva bhAvone ja parataMtra rahIza. eTale game tevA rAkhyA vinA cAle ja nahi." samyakatva avasthAmAM saMyoga-paristhiti-prasaMga AvIne UbhA raho toya huM prApta zuddha bodhanA prabhAve evI enI maitrI Adi to maitrI Adi bhAvone baMdhAyelo; eTale mArAthI e bhAva pratye parataMtratA hoya che. bhAvo choDI zakAya ja nahI." A parataMtratA hoya Ama jayAre enA manane "maitrI Adi bhAva ene kayAreya paNa e maitrI Adi bhAva vinA cAle ja vinA cAle ja nahi' evuM hoya che, tyAre enuM nahi. ahIM parataMtratA kone kahe che? parataMtratA eTale pariNAma e Ave che ke, je loko ekAMta eka naya ja parANe ene vaLagyA rahevuM paDe ema nahi, kintu mana pakaDI enA AdhAre prApta ekAnta tattva-vyavasthAne para evo bhAva ke, mAre AnA vinA cAle ja nahi. sAcI tarIke prarUpI bIjA ghaTamAna tatvane uDAve che, For Private and Personal Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org maitrI AdinI parataMtratA ) tyAre A maitrI Adine parataMtra samakitI AtmA emanA pratye maitrIbhAva-snehabhAva gumAvato nathI.tema emanA pratye dveSa paNa na lAvatAM karuNAbhAva lAve che ke, 'A bicArA mithyAtva ane ajJAnatAvaza bIjA nayathI ghaTamAna dharmano apalApa karI asatya seve che ! e bicArA dayApAtra che !' sAthe maitrI bhAvanA rAkhe che ke 'e bicArA satyano apalApa na karo, ne emanuM bhaluM thAo !' vaLI sAthe pramodabhAva rAkhI, e mithyAtva-pIDita lokamAM bIjA je guNa hoya che tenI anumodanA rAkhe che. 'amRta velinI sajajhAya' mAM pU. upAdhyAyajI mahArAja kahe che ke, '"anyamAM paNa dayAdika guNo, je jinavacana anusAra ke, te guNa tAsa anumodanIe samakti bIja niradhAra re. -cetana jJAna ajuvALie...' arthAt jainadharmathI anya dharma mAnanArAomAM paNa jaina dharmane anusAra je dayAdi guNo hoya, e guNonI anumodanA karIe, to e anumodanA sanuM nizcita bIja bane che,' kemake kahyuM che-'bIjuM satprazaMsAdi' te te guNa ke dharmanI samyak prazaMsAdi e bIja che. tethI anyanA paNa dayAdi guNonI prazaMsA-anumodanA karIe eTale e te te parAkASThAnA dayAdi guNonA vRkSanuM bIja bane che. emAM pachI amuka kakSAnA dayA, prazama, saMvega, nirveda vagere guNo vikasvara thatAM samyaktva prApta thAya che. tethI kahevAya ke anyomAM rahelA jinavacanAnusAra dayAdi guNonI anumodanA e samyaktvanuM bIja che. 'jinavacanAnusAra' kema kahyuM? ahIM 'dayAdiguNo jinavacana anusAra' kahyuM, e eTalA mATe kahyuM ke, je dayAdiguNo jinavacana anusAra na hoya e samyaktvanuM bIja na bane.dA. ta. mAchImAranI jALa tUTI gai, ane e dhaMdho baMdha thatAM bhUkhe marato hoya, to ene navI jALa apAvavAnI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (157 dayA karavI e jinavacana anusAra nathI. hA, e bhUkhe marato hoya to ene khAvAnuM ApI devuM e dayA ka2vI e anukaMpAdAnano guNa che; ne e jinavacana anusAra dravyadayA che; paraMtu jALathI to keTalAya paMcendriya jIva mAchalA-mAchalIone pakaDI pakaDI mAravAno; emAM to mahA hiMsA che, ne jinavacanathI eniSiddha che, jinavacana anusAra nathI. ema 'kanyAdAna' e jinavacana anusAra dAnaguNa nathI, kemake e kanyA pachI patinA gharano Akho AraMbha viSaya, parigrahamaya khaTalo calAvavAnI, tathA pati sAthe pratyeka viSaya-saMyogamAM bethI navalAkha garbhaja paMcendriya manuSyonI hiMsA calAvavAnI. jinavacana AvA pariNAmavALA kanyAdAnane dAnaguNa kahetuM nathI. lAlabhAI dalapatabhAI zeThane ekavAra AcAryazrI nemisUrIzvarajI mahArAje sAdharmika udgAra karavAno upadeza Apyo, tyAre lAlabhAi zeTha kahe, sAheba ! to pachI huM eka kApaDanI mila cAlu karuM, to kema ? emAM sIdAtA sAdharmikone moTI saMkhyAmAM nokarIe rAkhI lau. eTale pachI emane jIvanabhara AjIvikA maLatI raheze.' AcArya mahArAjazrI kahe '"are lAlabhAi ! A tuM zuM bole ? AjIvikA to maLatI rahe; paNa e to jo ke paheluM mila eTale tArA mATe ja moTA karmAdAnano dhaMdho thAya enuM kema ? emAM pAchuM sAdharmikonA nimitte mila calAve eTale moTA karmAdAnamAM nimitta banAve sAdharmika bhAione ! vaLI e tAru kArakhAnuM to yAvacaMdradivAkara eTale ke kAyamI banI jAya. e varSonA varSo mahA AraMbha-samAraMbha cAlyA ja kare enuM kema ? mATe AvI jinasAzana-bAhyanI viveka vinAnI sAdharmika-uddhAranI pravRttinI vAta rahevA de. tArAthI banI zake to yogya upAye sIdAtA sAdharmikono udvAra kara.'' vAta A che ke, je dayAguNa-dAnaguNa, sAkarmikabhakitano guNa jinavacana anusAra hoya, eja samyaktvanuM nizcita bIja banI zake. A For Private and Personal Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 158) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno guNomAM maitrI Adi guNo pAyAnA guNa che. enI mana pratye dveSa AvI javAthI snehabhAva tUTe che, yA para paratannatA Ave, "huM A maitrI Adine parataMtra, snehabhAva Avato ja nathI. jo A svArthodhatA ane parAdhIna, e guNo vinA mAre na ja cAle," evo ApamatinA asadu Agraha mUkAI jAya to maitrI bhAva Ave, tyAre AtmAno Azaya gaMbhIra ane Adi bhAvone AvavAmAM maitrI AdibhAvone parataMtra udAra bane che. banavAmAM kazI kaThaNAI nathI. tyAre savAla thAya che.enA upara pravRti parArtha parahitanI banavAnI pra- AvA asa Agraha to anAdinA che, e ze mUkAya? kevI sarasa A vAta che!- jaTila rAgadveSanA graMthI uA mATe e jAo, ke kema A svArtha mAyA bhedAya, cibheda thAya, ene rAgadveSa moLA paDavAthI ane Apamatino asata Agraha cAle che? kaho, zuddha zuddha bodha thAya, jJAnanI nirmaLatA thAya. e thavAthI bodha nathI mATe, sarvajJa bhagavAne kahela heya-upAdeya asada Agraho makAi jAya. tethI sarva jIva pratye tatvono bodha tatvanI zraddhA nathI mATe. jo A zraddhA snehabhAvarUpa maitrIbhAva AdinI parataMtratA Ave. hota, A zuddha bodha hota to samajI rAkhyuM hota ke - prazna thAya, svArthamAyA mUkI devA zuddha bodhanI samaja :svArthamAyA-ApamatithI asa Agraha svArthamAyA to nAzavaMta padArthonA pra- asad AgrahonA tyAgane maitrI Adi rAga-Asakita-mamatAnAM jhera pIvarAvyA karanArI bhAvo sAthe zo saMbaMdha, ke asad Agraha mUkAI jAya eTale maitrI AdibhAvonI parataMtratA Ave? hovAthI atyanta heya che, tyAjaya che; to eno Agraha zo rAkhavo ? e svArthanI vastu gaI to javAde zA | u- saMbaMdha A rIte che,-dA.ta. paheluM eTaluM enA zoka? enI khAtara maitrI zA mATe gumAvuM? vicAro ke bIjA jIva pratye snehabhAva kema tUTe che? mArA kiMmatI AEyamAM roga tulya krodha-dveSa-vaira zA mATe agara sneha koNa nathI AvavA deto? ghAluM? jagatanI vastuo heya che, ema aMtarAtmAnA - jIvane potAnA svArtha sAdhavAno ane krodhAdi kaSAyo heya che. bahAranI heya vastu javA para paranI paravA nahi karavAno eTalo badho rasa Avyantara ya vasta kaSAyone mAre mArI jAte zA che, Agraha che ke potAnA svArthanI ADe koI sAru poSavA?" Ave che e khamAtuM nathI. jo Ama zuddha bodha hoya to jevA svArtha mAyAno parano utkarSa thAya eya khamAtuM nathI, pachI tyAM asadu Agraha nahi, tevA Apamati ane atAtvika sneha tUTe e sahaja che. A svArthano Avo Agraha vastuono Agraha nahi rAkhe. kemake e asadu Agraha che, eTale e svArthanA durAgrahanI sarvajJa-vacanAnusArI zuddha bodha che, eTale samaje che jayAM sudhI bolabAlA hoya tyAM sudhI e svArthIne kepotAnA svArthanI ADe koI Ave tyAM ene e jIva Apamati mUkI devA zuddha bodhanI samaja - pratye nehabhAva pAlave ja nahi. kyAM e bhagavAnanuM anaMta jJAna? ane kayAM ema jIvane bIjo asat Agraha Apamatino mAruM dariyAmAM khasakhasa jeTaluM ati alpa jJAna? hoya che. pote mAne che e ja kharuM." evI Apatti evA mArA ati alpa jJAna ane che; eTale potAnI kalpanAthI viruddha koi bole, kalpanAnuM koI khaMDana kare, to te paNa ene asahya bane bAkInA mahA ajJAna para zI Apamati che, eTale pachI e viruddha bolanAra ke khaMDana karanAra rAkhuM? mAre sarvajJakathita tattvanuM ja zaraNa. For Private and Personal Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir asada Agraha tyAga ) (159 mArI potAnI koI mati nahi; mAre to zakAtA tattvaciMtana, tIrthasmaraNa ane jinanI-sarvajJanI mati e ja mArI mati, jinanA mata navakAra-smaraNa.... vagerenI mahA kiMmata na samaje, pramANenI ja mArI mati'. e ja evA ApamatinA ane atAttvika bAbatonA ApamatinA asad Agraha vALAne A nathI asad Agraha ane kheMcapakaDamAM paDe, ane pachI sAmA posAtuM. ene abhimAna ane jinavacananI pratye sneha gumAve, maitrIbhAva gumAvemATe kahyuM,avagaNanA posAya che, kemake, ApamatimAM "huM mAnuM zuddha bodha hoya to asad Agraha paDatA mUke, ethI teja kharuM. mane lAge che teja barAbara che' evI buddhi nivRtta thaI jAya. rahe che, ane AvI buddhimAM spaSTa abhimAna che, vaLI zuddha bogha A, ke temaja sarvajJa bhagavAnanA matanI ane bhagavAnanI mAnava-samaya ane emAM rakhAtI zubha avagaNanA che. jamAli ethI ja paTakAI paDayo, gautama mahArAje ene samajAvyo na samajayo. "huM vRttio mahAkiMmatI che, ene khoTI mAnu te barAbara, bhagavAna kahe che te barAbara carcA-kheMcapakaDa tathA tuccha gaNatarIomAM nahi,'-AvA asadu AgrahamAM abhimAna sAra veDaphI nAkhavI e karma sattAno moTo gunho che, poSAI rahyuM ! ane emAM chaThA guNaThANethI lapasyo ne enI sajA bhAre !" te pahelA guNaThANe AvI Ubho ! ane bhava bhamavAnA A zuddha bodhathI asad Agraha na rAkhe, tethI vadhI thayA! maitrI Adi bhAva na gumAve, paNa maitrI Adi bhAvane atAttvikanA asa Agraha mUkavA samaja :- sadA parataMtra rahe. manane nirdhAra hoya ke game te mATe atattvanI Apamatino ya durAgraha kharAba thAo paNa mAre maitrI Adi vinA cAle ja nahi. mAre emAM "atAttvika yAne mAla vinAnI vastu ke amaitrI Adi pAlave ja nahi. huM maitrI Adi bhAvane bAbatanI kheMcapakaDa kharAba," e paNa Ave. eya jIvanabhara baMdhAyelo. enA AdhAre ja jIvI zakuM." asad Agraha che. emAM ene samajAtuM nathI ke,- A thaI maitrInI vAta. manuSya janama kiMmatI che, tAttvika che, asa Agraha tyAM karuNA-pramoda kema nahi?:ene atAttvika bAbatamAM veDaphI nAkhavuM te jo asat Agraha hoya to, evA karuNA mUrkhAI che." bhAva-pramodabhAva vagere TakAvavA muzkela bane che. dA. ta. sAmAe koi vastu ahIMnI tahIM mUkI, svArtha mAyAnA asad AgrahamAM yAne svArthamAyAnI have enA para carcA mAMDavI ke "tahIM mUkI ja kema ?' pakaDamAM bIjA para dveSa Ave che, dayA nathI karI pelo kahe "meM mUkI ja nathI; pachI ApaNe kahIe zakAtI. ulaTuM bIjAnuM paDAvavA dhAre chepramodabhAva tahIM mUkI pAchu jaThuM bolo cho ?' tyAM pelo kahe nahi eTale bIjA sukhI ane guNiyalanI IrSyA kare sAbita karo...A atAttvika bAbatanI kheMcapakaDa che. pachI ApamatinI pakaDamAM sAmA pratye bhAvakaraNA che. emAM, (1) kiMmatI janama, kiMmatI jIvana-samaya karavAnI vAteya zI ? UlaTuM sAmApara dveSa karaze, barabAda thAya che. jIvananI mahA kiMmata, ane (2) eTale karuNA gumAvaze, ane pramodabhAvane paNa jIvanamAM dAkhavI zakAtA kSamA udAratA tathA (3) gumAvaze. bIjA pratye pramoda-bhAvane badale ISya kema jIvanamAM calAvI zakAtA akhaMDa maitrI Adi zubha thAya che? kAraNa A che, jo ke bIjAne enA puNya bhAvo tathA (4) vAraMvAra ciMtavI zakAtI karIne sukha maLyuM che, tema enA guNe karIne ene anityatAdinI zubha bhAvanAo, (5) saheje karI mahAnatA maLI che, paraMtu IrSyA karanArane evI For Private and Personal Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 160) mAnyatAnI pakaDa che ke 'bIjAne sArU maLavuM ja kema joie ? bIjAnI mahAnatA thavI zA mATe joie.?'' A khoTI pakaDa e asad Agraha che, ne tethI pramodabhAvanA sthAne irSyA kare che, khAra-asUyA-asahiSNutA rAkhe che. zuddha bodhanA vAMdhA, eTale AvA AvA asad Agraha mUkatA nathI, ne tethI maitrI Adi pavitra bhAvone parataMtra rahevAnuM banatu nathI eTale ahIM ThIka ja kahyuM ke, zuddha bodha Ave tyAM asad Agraho nivRta thai jAya, ane e nivRta thai javAthI maitrI Adi bhAvonI parataMtratA Ave. have maitrI pramoda karuNA e traNa zubha bhAva uparAMta cotho bhAva che upekSAbhAva, yAne para doSanI upekSA. -- asad Agraha tyAM upekSAbhAva nahi Hasad Agraho, svArthano Agraha, Apamatino ane atAttvika bAbatono Agraha, e maitrI Agraha, Adi traNa zubhabhAvane nathI AvavA deto, agara nathI TakavA deto. ema cotho zubhabhAva je upekSAbhAva, e je upekSAbhAvane paNa nathI AvavA deto, ke nathI TakavA deto. paranA doSa pratye AkhamiMcAmaNAM karI enI ciMtA na karavAnuM nathI banatuM. vAstavamAM, sukhamaya ane zubhamaya jIvananI A eka uttama cAvI ke para doSa dekhAvA chatAM mana para nahi levA. upekSAbhAvamAM bIjAnA doSo, bIjAnI kSatio- truTio bhUlo halakAi vagere pratye upekSA karavAnI Ave; enA pratye AMkha-miMcAmaNA karavAnA Ave; ene mana para nahi levAnA. pra- paNa paradoSa dekhAi jAya eTale mana para to Ave ja ne ? u nA, evo niyama nathI ke dekhAi jAya e badhuM mana para Ave ja. ema to sAme AMkha nAkho tyAM ghaNuM ya badhuM dekhAi jAya che, paraMtu te badhuMya thoDuM mana para Ave che ? e to je mana para levuM hoya teja mana Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogaddaSTi samuccaya vyAkhyAno para Ave che. kRSNa mahArAjAnI guNadRSTinI parIkSA karavA deve emanI savArInA rastAnI bAjumAM kUtarInuM kohI gayeluM durgaMdhamaya maDaduM vikrvIne mUkayuM. kRSNajInI sAthenA bIjAo nAke Duco dei 'haT ! kevuM koheluM ne kIDA khadabadatuM maDaduM !' kahI cAlyA. kRSNa vAsudeva aho ! A maDadAmAM sapheda daMtapaMkita kevI motInA dANA jevI zobhI rahIM che !' bolatAM cAlyA AgaLa. maDadAmAM to badhuMya dekhAtuM hatuM, paraMtu jene mana para je levuM hatuM te lIdhuM. bIjAo doSadarzI hatA, tethI emaNe kIDA ane kohavATa lIdhA, ane kRSNa mahArAjA guNaprekSI hatA, tethI emaNe mana para sapheda dAMtanI paMkti lIdhI; paNa kIDA-kohavATa na lIdhA ! basa, upekSAbhAvamAM mana para bIjAnA doSa nathI levAnA. have ahIM prazna che, ke asad Agraha tyAga ane upekSA bhAvane zo saMbaMdha? pra A upekSAbhAvane ane asad Agraha tyAgane zo saMbaMdha ke asad Agraha choDI devAmAM Ave to ja upekSAbhAva Ave ? u- saMbaMdha A che, ke jIvane anaMta anaMta kALathI A kuTeva che eTale ke jANe Agraha che ke potAnuM sAruM ja jovuM, ane bIjAnuM halakuM ja jovuM; potAnA guNa ja jovA ane bIjAnA doSa jovA. kadAca parano guNa joze, to ya sAthe doSa para dRSTi lai jaze ! dA.ta. 'phalANAbhAi tapasvI kharA, paNa emane gusso bahu...' bhAi dAna to de che, paraMtu abhimAnI che.'- 'A paradoSa-prekSaNano asa Agraha mAre choDI devo ja che' evo mana para nirdhAra karI ene choDI de, to ja pachI saheje bIjAnA doSa-kSati-bhUla pratye upekSAbhAva Ave. pra~ paNa A anaMta anaMta kALano abhyasta paradoSa-prekSaNano asad Agraha chUTe zI rIte ? u e asad Agraha chUTe zuddha bodhathI, sarvajJa-vacanathI. jayAre jANyuM ke '52doSa jovAmAM nIcagotra karma baMdhAya, parabhave DheDa bhaMgInA ke kUtarA gadheDAnA avatAra maLe,' to e bodhathI saheje potAne For Private and Personal Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gaMbhIra Azaya eTale?) (161 evI halakI gatino bhaya lAge, ne paradoSa jovAno Agrahone vaLagyA rahevAnuM nahi, enI mAre gulAmI Agraha choDI devAya. vaLI bIjAnA doSa halakAI nahi. paraMtu A maitrIbhAva Adi cAra zabha bhAvane ja vagereno vicAra e kALo vicAra che, ane paranAM vaLagyA rahevAnuM, enI ja mAre parataMtratA." AnuM sArAno vicAra e UjaLo vicAra che. nAma maitrI AdinI parataMtratA mana para lIdhI. kALo vicAra mana kALuM kare, ujajavaLa have ahIM graMthakAra TIkAmAM enuM phaLa batAvatAM vicAra manane UjaLuM kare." kahe che. to zA sAru bIjAnA doSa joI potAnA manane (TIkA) maitryAdipAratantryeNa gaMbhIrodArAzayatvAt' kALuM karavuM ?" A zuddha bodha hoya to saheje paradoSa arthAtu jIva maitrI Adi bhAvone parataMtra jovAnuM baMdha karI, enI upekSA thAya. banavAthI e gaMbhIra ane udAra AzayavALo banI vAta A che, ke uparanI sthirAdi cAra jAya che. "Azaya" eTale manano adhyavasAya, yogadaSTimAM samyagudarzana che, zuddha bodha che. tethI manano bhAva, mananuM valaNa, mananI pariNati. e asadu Agraho nivRtta thAya che. eno tyAga karavAmAM gaMbhIra ane udAra banI jAya che. Ave che. tethI maitrI-karuNA-pramoda-upekSAbhAvanuM pArataMtrya Ave che. mana nakkI kare che ke "mAre asad gaMbhIra Azaya eTale? gaMbhIra Azaya eTale mananuM gaMbhIra valaNa, ja dhyAna de. dA.ta. koInAthI utAvaLe bhUlathI eTale ke, bolAI gayuM ke "gADI AgaLa, ghoDo pAchaLa," to e (1) vastane upalakiyA dRSTithI nahi, paNa sAMbhaLIne hasavA na lAge ke, "heM heM ! juo bhAI UMDANathI jovAnuM valaNa. dA.ta. dhaMdhAmAM paisA bolyA !' kemake evI koIka utAvaLe bhUla e mAmulI gumAvyA to tyAM ema na jue ke phalANAe UMdhI vastu che, ene zI mana para levI ? ema dilanI salAha AthI tethI paisA gayA; paraMtu ema jue ke, gaMbhIratA rAkhI hase nahi. athavA mAre azubha karmano udaya thayo lAge che. tethI avaLI (3) gaMbhIra eTale bIjAnA doSa ke gupta vAta salAhe cAlavAnuM ne A paisA gumAvavAnuM thayuM.' vAta peTamAM utArI denAra, paraMtu bahAra koIne na kahenAra. to sAcI ja che, bhale sAmAe UMdhI salAha ApI paNa dA.ta. guruo AgaLa bhavI jIvo bhava-AlocanA pote mAnI kema? kaho, potAnA azubha karme manAvI. kare che; ane guru evA gaMbhIra hoya che ke e koIne ya, Ama gaMbhIra dRSTithI potAnA karmano vAMka jue to potAnA ati nikaTanA aMgata ziSyane paNa, kahetA pachI saheje manane thAya ke lAva tyAre, nathI. eTaluM ja nahi paNa gura e pApa sevanAra pratye have zubha bhAgya khUTayuM che, to zubha pachI paNa eTaluM badhuM vAtsalya rAkhe che ke, pelAne lAge ke "gura jANe mAruM pApa bhUlI gayA lAge che ! bhAgya vadhAruM. emaNe enI kazI gAMTha vALI nathI, manamAM rAkhI e mATe "jinabhakita, sAdhusevA, ane tyAga, mUkayuM nathI." tapa, vagere vadhu sArA sevavA lAguM." athavA zreSThiputravijayano prasaMga:(2) gaMbhIra Azaya eTale tuccha mAmulI prasaMga A gaMbhIra dila jIvananA cAlu vyavahAramAM ya ke padArthane vajana na Ape. paraMtu mahattvanI vastu para jarUrI che. dharmaratna prakaraNa zAstramAM Ave che. For Private and Personal Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 162) yogadaSTisamuccaya vyAkhyAno zreSThiputra vijaya pahelIvAra patnIne teDavA gayo tyAre sAmAne naDatA karma AvaraNa para dayA khAya ke sAsare javA anicchaka patnIe rastAmAM vijayane "bicAro karmavaza UMdhuM bole che, to ene sArI samaja kUvAmAM dhakelI dIdhelo. paraMtu bIjI vAra teDavA gayo ApuM." tyAre maitrIbhAvamAM e bhUlatA jIva para sneha tyAre gaMbhIratA rAkhI patnI AgaLa paNa e bAbatano to beTho ja che, eTale snehanA lIdhe enI bhUla dhyAna eka akSara paNa kADhayo nahi. tethI patnI khUba para na le. mAtAne putra para sneha hoya che to e kyAM Avarjita thaI gaI, ane premathI sAsare gaI. paraMtu putranI vAta vAtamAM bhUla joyA kare che? mAtA jevA varSo pachI saMtAna sAthe jamavA beThelo ane patnIe snehanA vAMdhA che eTale sAmAnI bhUla joI hasavuM bahu Agraha karI pIrasavA mAMDayuM tyAre vijayane Ave che ! yASa aruci thAya che! ne gaMbhIratA rahetI pUrvanuM yAda AvavAthI jarAka hasavuM AvyuM. putra nathI, chIcharApaNuM rakhAya che ! jo sarvajIvasneharUpI pachIthI oraDAmAM hasavAnuM kAraNa pUche che. vijaya kahe maitrIbhAva Adi UbhA hoya to gaMbhIratA rahe. ema kAMi nahi." putre bahu Agraha karyo tyAre vijaye "paisA khoyA te sAmAnI UMdhI salAha maLI mATe nahi, pUrvanI bAbata kahetAM kahyuM "eka vakhata evo hato ke paNa mArA potAnA azubha bhAgyano udaya thayo mATe tArI mAtAe mane kuvAmAM dhakelI dIdho hato, Aje UMdhI salAhe cAlyo ne gumAvyA." evI gaMbhIra eTale e bahu prema ane AgrahathI jamADe che. samaya samayane ke uMDA UtarIne vicAraNA karavAmAM paNa maitrI Adi mAna che." A bahAra rahelI patnIe sAMbhaLyuM ane bhAvo kAma kare che. sAmA para maitrIbhAva eTale sneha enA dayane evo AghAta lAgyo ke tyAMja daya baMdha hovAthI enuM halakuM nathI jovuM, e nirdhAra karyo che. paDI gayuM. gaMbhIratA gumAvI to A bhayaMkara nukazAna ema karuNAbhAvathI vicAra Ave ke e ya zuM kare ? thayuM. pUrve gaMbhIratA hatI to patnI khUba Avarjita thaI eya bicArAne tevA prakAranA jJAnAvaraNIyAdi karma gayelI te patine devanI mAphaka pajatI hatI. gaMbhIra naDatA hoya jethI ene emaja sUjhe.' koIno doSa dila gaMbhIra Azaya gaMbhIra valaNa eka mahAna guNa che. agara gupta rAkhavA jevI bAbata bIjA AgaLa na kahevArUpa gaMbhIratA paNa, jo maitrIAdi bhAva gaMbhIratAne maitrI Adi sAthe zo saMbaMdha? salAmata hoya to ja sArI sacavAya che. kemake sau pratye maitrI Adi bhAvonI parataMtratA hoya to A maitrIbhAva eTale sneha che tethI, jema sazIla patnIne gaMbhIra Azaya Ave. pUcho, pati para sneha che, to e patinI evI gupta rAkhavA. jevI vAta ke patinA doSa bIjA AgaLa nathI kahetI, prave- maitrI Adi bhAvo sAthe gaMbhIratAne zo paNa peTamAM utArI de che, jema kalyANamAtA putranA saMbaMdha? doSa bIjA AgaLa nathI gAtI ema, koinA doSa yA u0- saMbaMdha A, ke dA.ta. prastutamAM cothI rahasyabhUta bAbata A maitrIbhAvathI bIjA AgaLa "upekSAbhAvanA" e paranA doSa na jovAnuM zIkhave che; nahi kahe. ema koinAya doSa pratye upekSAbhAva che tethI paranI utAvaLe bhalamAM bolAyelI vastune eTale paNa bIjA AgaLa enuM piMjaNa nahi kare. upekSAbhAvanAthI dhyAna para na le. ema Ama gaMbhIra dila sacavAze. A thai gaMbhIra karuNAbhAvanAthI dhyAna AzayanI vAta. para na le. ema karuNAbhAvanAthI bhAvakaruNAthI bhUlamAM bolavAmAM For Private and Personal Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir udAra Azaya eTale zuM?) (13 udAra Azaya eTale? udAra Azaya eTale zuM? ene maitrI Adi sAthe sudratA-kRpaNatA-halakaTatA vagere jIvanamAM UbhI jana zo saMbaMdha ? eno vicAra karIe. 'udAra Azaya rahe. pUcho. * eTale mananuM sudra-kupaNa-halakaTa valaNa nahi, paraMtu udAra dilane maitrI Adi sAthe saMbaMdhaHumadA valaNa, vizALa dariyAvadila. jayAre sudra dila eTale to tuccha dila, uchAMchaLuM dila. dA.ta. pra0- maitrI Adi bhAvone ne udAra dilane zo - (1) rUpiyA be hajAra kharcA jamANa kare paraMtu tyAM saMbaMdha ke maitrI Adi bhAvothI kSudratAdi dUra thaI jAya? mAMgavA AvelA garIba ke bhikhArIone kazuM na u- saMbaMdha moTo che, dilamAM sau pratye maitrI Ape ! agara sIdAtA sAdharmikane pa-25 rUpiyA ya eTale ke snehabhAva hoya to saheje maitrI-pAtra pratye na Ape ! yA jamaNa pachI sAphasUphI karAvavAno mudra vyavahAra karavAnuM mana na thAya, paNa umadA 25-50 rU.no kharca paNa na kare ! ema, vyavahAra rahe. kRpaNa mANase kanyA jo sArA ghare (2) bIjA sAthe bolacAlamAM tuccha zabdo varAvI, to e gharanuM umadA ane darekanuM nehabharyuM bole, tuccha apamAnabharyo vartAva kare. ema vAtAvaraNa ene maLavAthI e paNa umadA banI jAya (3) kRpaNa mANasa jAte sukRta to na kare, paraMtu che. mAtAne putra pratye sneha che, eTale e putra pratye bIjAnA sukata kArya enA mAthe karavAnA AvyA hoya, udAra-umadA valaNa ane vyavahAra ja rAkhe che. to temAM ya pelAnuM sukRta kema sAruM zobhituM yazaspada dayALune du:khI pratye dayA che to e duHkhI pratye udAra thAya e na jue, paNa kharca kema ocho thAya e jue! umadA vahevAra rAkhe che. dA.ta. gharaAMgaNe AvelA eTale kharcamAM jayAM ne tyAM kApakUpa kare ! bhikhArIne e tiraskArato nathI, paNa kaMIka (4) kayAreka pote paNa sukRta karavA bese, to ApavAnI udAratA, agara chevaTe AzvAsananA be emAMya e sthiti. bola kahevAnI udAratA kare che, umadAgIrI dAkhave che. (5) vaLI kRpaNa mANasa potAnA ema maitrI Adine parataMtra rahevAthI gaMbhIra saMsAra-vyavahAramAM ya sAcI karakasara nahi, paraMtu 3 udAra umadA AzayavALA banI rahevAya che. kapaNatA evI kare ke jethI Azritajanone aruci rahyA kare. tyAre have A gaMbhIra-udAra-umadA AzayanuM phaLa zuM? () halakaTa valaNavALo kare thoDuM ne gAya ghaNuM. to TIkAkAra kahe cheathavA (TIvaI-) "pravRttithISAM parA prava (7) bIjAnA sukRtane jhAMkha pADavA mathe; yA arthAtu (e sthirAdi daSTivALA jIvo (8) pote bIjAnI vatI mAthe lIdhelA maitrI-karuNA... Adi zubha bhAvone baMdhAyelA hoIne makatamAMthI potAnuM ghara tArja karavAnI TevAmAM te gaMbhIra udAra ane umadA AzayavALA eTale ke udAra gAvalI khAvAnI peravImAM hoya! umadA dilavALA hovAthI) emanI pravRtti paNa parArtha ja hoya che. have jo AtmA maitrI Adi bhAvone parataMtra hoya to e bhAvothI e evo udAradila bane ke A badhI For Private and Personal Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14) (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno parArtha pravRtti parArtha pravRttinA 3 artha - na sIdAya e rIte pravarte. dA.ta. potAne TIpaTopa (1) "parArtha' eTale ke parane hitakArI pravRtti. bhojana joie che, mATe patnIne rasoimAM e rIte na paNa ahitakArI nahi. dA.ta. dukAna para gharAka joDI rAkhe ke e bicArI jinapUjA yA vyAkhyAna Avyo to adhama vepArInI jema ene jhUDI na pADe, ke zravaNa karI ja na zake. ema pote sAdhu hoya ane nicovI nAkhe nahi, bhaLato mAla, bheLaseLavALo potAne navakArazI vAparavI che mATe bIjA mAla na pakaDAvI de, yA sArA mAlanA Dabala trabala jJAna-dhyAna karanAra nitya ekAsaNAvALAne potAnI nANAM na okAve. pUcho, navakArazI vahorI lAvavA na roke ke jethI enA pra- paNa bhale e thoDo napho to le che ja, emAM jJAna-dhyAnamAM aMtarAya paDe. potAnuM dila evuM maitrI eNe gharAkanuM hita zuM karyuM? Adi bhAvathI bhInuM ne udAra umadA che ke, potAnI pravRtti parArtha ja hoya, arthAt paranA bhalAnA u- hita A karyuM ke e ahIMthI vyAjabI bhAve vicAravALI hoya, paranuM bhaluM na ghavAya e ane sAco mAla meLave, emAM bIjethI ThagAto bacyo, kALajIvALI hoya. eja enuM hita thayuM, ne te A udAra umadA pU. gurudevazrInI parArthatA - AzayavALA vepArIe hita karyuM kahevAya. (2) vaLI pravRtti "parArtha' eTale ke ekalI gurudevazrI AcArya bhagavaMta vijaya svArtha-sAdhu nahi, paNa paranA bhalAnI ya hoya. premasUrIzvarajI mahArAja eka vakhata mAtru, jaI dA.ta. paisA kamAyo, to enAthI ekalA jAtanA pyAlo pote ja paraThavI AvyA tyAre bhaNatA sAdhune khabara paDI eTale kahe che, "sAhebajI ! A zuM karyuM? yatheccha bhoga-vilAsanA amana camaniyAM uDAve nahi, paraMtu duHkhInAM duHkha pheDavAnI, ne sagA snehIne sevakane jarAka khoMkhAro khAI IzAro ya na karyo ?' sahAyaka thavAnI, temaja dharma kSetro puSTa karavAnI tyAre gurudeva kahe "bhAI ! tuM bhaNato hato. bhaNatAne pravRtti kare. mATe to pUrvakALe bahArathI ghana kamAI aMtarAya na karAya." parane dharmano aMtarAya na karavo lAvanArA ghare AvIne pahelAM udAra dAna karavAmAM e parArthakaraNa. potAnI jarUriyAto bahu ja ochI paisA uchALatA ! kAraNa? dila udAra ane umadA che. rAkhIne paNa pUjayazrI ziSyo pratye parArtha rahetA. maitrI Adi bhAvothI lacabacatuM che. gurunI adhika jarUriyAto pUratAM ziSyone bIjA yoga sIdAya. (3) vaLI pravRtti "parArtha' eTale ke parano vicAra rAkhanArI hoya che, paraMtu mAtra svano ja mahAvratothI parArthakaraNa : vicAra karanArI nahi. dA.ta. sAdhu mahAvrato pALe emAM paNa parArtha pravRtti (1) maMdiramAM prabhudarzane Ubho. to che, parane duHkha dubhAmaNa na thAya evI pravRtti che. pAchaLavALAno vicAra rAkhIne Ubho rahe. arthAta kemake nIcuM joIne cAle emAM "bicAro koI nirdoSa emane darzanamAM aMtarAya na thAya e rIte barAbara jIva mArA paga nIce na kacarAo',- A Azaya che. vacamAM prabhunI sAmasAma nahi, paNa bAjumAM Ubho sAdhu jUTha na bole corI na kare emAM bIjAne duHkha na rahI darzana kare. ema (2) tistavana bole te thAo,' e Azaya che. abrahmano tyAga kare emAM parano vicAra rAkhIne arthAta paranA stuti-stavananA 'bethI nava lAkha jIvo na maro,' evo jIvo pratye avAjane DhAMkI de evA rADiyA avAjathI na bole. dayAbhAva che. parigraha na rAkhe emAM paNa parigrahathI athavA parano vicAra eTale ke (3) bIjAnA dharmayoga AraMbha-samAraMbha vagere thaI jIvone thatA trAsa For Private and Personal Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parArthapravRtti) (165 aTakAvavAno zubha hetu che. pra- "parArthano jo ATalo ja artha hoya ke sakala sattva-hitAzayamAM parArthatA - paranuM ahita na karavuM,' to zuM parane lAbhakArI parArthatA enAmAM na hoya? sAdhunI A parArthatA paMcavastuzAstramAM A rIte batAvI che ke sAdhu haMmezA sakala sattvahitAzaya | u- zakaya eTale bIjAnuM bhaluM karavuM, bIjAne vALA hoya" e "sakala satvahita" A ja ke upakAraka thavuM, e parArthatA paNa sthirAdi daSTivALAmAM hoya che. eTalA mATe to "jayavIyarAya" potAnAMthI athavA potAnA nimitte sUkSma bAdara sUtramAM "paratyakaraNa' arthAtu parArthakaraNanI mAgaNI koIpaNa jIvane leza paNa pIDA na thAya e rItano mUkI che. parano upakAra, paranI sevA, paranuM bhaluM potAno Azaya arthAt potAnuM dila banyuM che, ane karavuM e, lokottara gharmaprApti pUrveno, laukika dharma ene anusarIne pravRtti kare. A hisAbe sAdhunI tarIkeno "paraFkaraNa' guNa mUkyo che. dareka pravRttimAM dareka sAdhvAcAramAM potAnAthI koipaNa jIvanuM ahita na thAya e sAvadhAnI pAkI jo e parArthatA-parArthakaraNa laukika dharma hoya, e emanI parArtha pravRtti che. tyAre ahIM tarIke sthirAdi ddaSTinI pUrva bhUmikAmAM hoya savAla thAya ke, to zuM sthirAdi draSTino lokottara dharma prApta gharavAsamAM hiMsaka chatAM parArtha kema? thayA pachI na hoya? avazya hovo joie, pra- sAdhu to sarva AraMbha-samAraMbhanA tyAgI che emanI bhojana vidhi paNa lezamAtra jIva hiMsAvALI A parArthakaraNa mukhyatve paranuM ahita na na hoya. paraMtu ahIM sthirA dRSTivALAnI vizeSatAnuM karavAnI jema paranA AtmAne Atmahita pamADavAnI varNana cAlI rahyuM che, ane sthirA draSTimAM to paNa pravRtti che. eTale dA.ta. bhUkhyA bhikhArIne che paraMtu samyaga cAritrano niyama nahIM, roTalo khAvA Ape to tyAM paNa sAthe sAthe ene tethI e samyagudarzanI to gRhavAsamAM rahyo evI pUrNa pUrvanAM azubha karmonuM bhAna karAvI vartamAnamAM ahiMsAvALo nathI, SaTkAya-hiMsA kare che, to ene pApatyAga-dharmasevana ane bhagavatu-smaraNa tarapha parArtha ja pravRtti kayAM rahI ? AraMbha-samAraMbhamAM dhyAna dore che. jIvone nukazAna to pahoMce ja che? pra- zuM evAM duHkhI jIvo badhAe Atmahita uo- virati vinAnAM samyagudarzanI AtmAne lakSamAM levA taiyAra hoya che? paNa enI kakSAmAM potAnAthI jIvonuM ahita na thAya u- badhA ja taiyAra na hoya to paNa, A enI kALajI hoya che. jemake pUrve kahyuM tema pote parArtha-pravRtti karanAramAM evI kuneha hoya che ke, mIThA bhagavAnanAM darzana-pUjana-bhakitamAM bIjAne zabdothI AtmAmAM enI ruci UbhI kare che. enA aMtarAyarUpa na thAya, potAnA nimitte bIjAnAM dAkhalAmAM. ahIM TIkAkAre "cArisaMjIvanI nahIM dharmamAM bAdhA na pahoce yA bIjAnAM bhAva na bagaDe e caranAra baLadane eno cAro carAvanAra'nuM daSTAMta kALajI hoya che. ema gharakAma-vepAra-dhaMdhA vageremAM mUkyuM che. lakhyuM che ke "parArtha pravRtti kevI rIte? to ke paNa potAne mAthe maitrI Adi bhAvonAM baMdhana hoine (TIkA) cAricarakasaMjIvanI-acaraka-cAraNanItyA pote gaMbhIra-udAra-umadA dilavALo hovAthI zakaya eTalo bIjAne pIDA na thAya, bIjAnuM ahita na thAya arthAtu cAro caranAra paNa saMjIvanI nahi enI kALajI rAkhe che. mATe enI paNa pravRtti A caranAra (baLada)ne e carAvavAnI paddhatithI. enuM dAtta A rIte che. rIte parArtha hoya che. For Private and Personal Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 16) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno cAri-saMjIvanI-cAraNanuM draSTAMta eka bAI patine vaza karavAnI ghelachAmAM koI camatkAra ke jyAM e cokkasa vanaspati carI ke tarata jogaNa pAsethI maMtrita vanaspationo ukALo meLavI baLada manuSyarUpe thaI gayo ! juo ahIM zuM thayuM? eNe patine pAI dIdho. e pItAM ja daivI-prayoga cAro caranAra baLada ApameLe je e cokkasa saMjIvanI hovAthI pati baLada rUpe thai gayo ! alabatu Ama vanaspati nahoto carato, arthAtu eno a-caraka hato, bAIne have e pati-baLada pUrepUro vaza to thaI tene bAie carato karyo. "cAri-saMjIvanI' arthAta je gayo, paraMtu pote khUba pastANI. pati ja baLada che caravAmAM AvatAM, saMjIvanI yAne punarjIvana bakSe che. eTale thoDo ja ene kADhI mUkAya? tethI roja ene evI cAri-saMjIvanInA acaraka yAne nahi caratA khetaramAM carAvavA laI javo, enA chANa-mUtara sApha baLadane bAie "cAraNa" yAne carato karyo, e karavA, vagere sevAmAM rahevuM paDyuM. have emAM ekavAra cAricaraka paNa saMjIvanI-acarakane cAraNanI nIti evuM banyuM ke roja e prabhunI AgaLa potAnA pApano arthAtu carAvavAnI paddhatithI; athavA "nIti' eTale ke pastAvo jAhera karatI hatI ane prArthanA karatI hatI ke nyAya yAne cAraNanA draSTAMtathI parArtha pravRtti karanArA "prabhu ! mArA patine pharIthI pUrva sthitimAM lAvI de," hoya. te kema jANe prArthanA phaLI. basa, A nyAye prastutamAM paNa sthirAdi jaMgalamAM ekavAra baLadane cAro carAvatI hatI daSTivALA jIvo pelA baLadanI jema jagatamAM je jIvo e vakhate uparathI vidyAdharanuM vimAna cAlyuM jatuM hatuM, 'cAri saMjIvanInA acaraka' eTale ke hitakArI vAtanA emAMthI avAja saMbhaLAyo: vimAnamAM "acaraka' che, athavuM emAM pravRtti nahi karanArA che, vidyAdhara-vidyAdharIne kaheto hato, "A nIce bAI emane pelI bAInI jema kUnehathI hitamAM pravRtti nakAmo kalpAMta kare che. A nIcenI bhUmimAM ja pelI karAvanAra bane che, arthAt hitanI zraddhA ane emAM "saMjIvanI' vanaspati che. eno jo cAro baLadane pravRtti nahi karanArA che je emane, baLadane kramazaH carAve, to baLada pAcho manuSyarUpe thaI jAya." e carAvavAnI pelI kunehavALI strInI jema, kUnehathI sAMbhaLIne bAI rAjI to thaI gaI. paraMtu muMjhavaNamAM hitakara vAtamAM zraddhA ane pravRtti karAve che. eTalI paDI ke "eNe upara vimAnamAMthI pelI saMjIvanI jahemata uThAvavAnuM kAraNa ? kAraNa A ja, ke vanaspati to kahI, paNa e pelI eTale kaI ? e bhina-zrAvaka sthirAda daSTivALA samAkatA jIva metrI samaja na paDI. khera ! phikara nahi. nIcenI badhI ja (sarvajIvaneha) ane karuNAne paravaza hoi, tathA vanaspati ekeka karIne carAvuM eTale emAM "pelI' gaMbhIra ane udAra umadA dilavALA hovAthI, jagatanA tarIke nirdezelI saMjIvanI vanaspati AvI ja jaze." kApAtra jIvA para a karaNApAtra jIvo para emane saheje karuNA Ave che, Ama vicArI have baLadane ekeka vanaspati carAve che. eTale emanAthI zakaya karuNA karyA; vinA rahI zakAtuM nathI; temaja karuNA karavAmAM gaMbhIratA-udAratAthI kAma cAri saMjIvanI' nyAyathI parArthapravRttiH hana lenArA che, eTale sAmAne tiraskArAdi vinA emAM evuM banyuM ke baLada atyAra sudhI kunehabharyA mIThA bolathI enA gaLe hitanI vAta ADuMavaLuM caryA karato, paNa je cokkasa saMjIvanI utArI de che. pote jarUrI bhoga ApIne paNa ene vanaspati caravA-bahAra rahI jatI hatI, arthAt pote hitamArge caDAvavAnI A kunehamAM (1) sAmA jIvane cAra-caraka paNa saMjIvanI-acaraka hato tene kramazaH preraNA protsAhana ApavAnuM Ave, ema (2) sAmAnA carAtI vanaspatimAM caravAmAM AvI; ane juo chatA guNanI prazaMsA.... vagere karavAnuM Ave. For Private and Personal Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 'parArtha pravRtti' 2) dharma-kriyAnA ajIrNavALA jIvomAM kriyAnA abhimAnane lIdhe gaMbhIratA udAratA nahi, tethI bIjA bhUlabhA karanArA jIvane e bhUla sudharAvavA jaze, paraMtu pahelAM ene utArI pADaze, tiraskAraze, enI sUga ka2ze ke 'ATaluM AvaDatuM nathI ? duniyAnI vAtanuM DahApaNa to bahu che, ane ahIM dharmanI vAtamAM ja'Dha' jevA cho ?' A rIta kUnehanI na gaNAya. kUnehavALo to bhUlatA jIvane pahelAM AvakA2ze ke 'vAha ! bhAgyazALI cho tame, ke duniyA jayAre pApamAM paDI che, tyAre tame pApa choDI ahIM dharma karavA AvyA cho ! have juo puNyazALI ! A dharmakriyAmAM jarAka ATalI vidhi sAcavavAnI che. ethI dharmakriyA lAkha rUpiyAnI bane che. jANavA chatAMya vidhi bhulAya to ya gabharAzo nahi, ame ya pahelAM tamArA jevA ja bhUlakaNA hatA, bahu bhUlatA hatA; paraMtu gurumahArAjanA ne sAdharmikanA mArgadarzanathI amArI bhUlo sudharI che.' A rIte sAmAne protsAhana ApavuM e kUneha kahevAya. gaMbhIratA hoya e samajI zake che ke navA navAne jJAnAvaraNAdi karmavaza ajJAnatA ane mohane lIdhe saheje bhUla thAya. jUnAne paNa ciMdhanAra na maLyA hoya to e ya sTeje bhUle. sthirAdi dRSTivALA jIvonI parArtha-pravRtti A rIte kunehavALI hoya, tethI e hitamArgane nahi samajanArA, nahi AdaranAra jIvone hitamArga samajatA AdaratA kare che. enuM nAma cAri saMjIvanInA acaraka baLadane e carAvavAnA nyAya'thI hitamAM nahi pravartanArA jIvone pravartAvanArA kahevAya. cArisaMjIvanI' nyAyathI bIjAne hitamAM pravartAvavAnuM be rIte hoya, (1) svahitanI pravRtti ja evI kUnehabharI ke je bIjAnA paNa lAbhamAM utare; (2) bIjAne cAhIne kUnehathI hitamAM pravartAve. (1) AmAM pahelAmAM, ddaSTAMta tarIke patnI, parva divase vizeSa dharma karavAnI rucivALI hoya, ene Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (167 traNa TAimanuM bhaThiyAruM phUTavAnuM na rahe, eTalA mATe pati pote ekAsaNuM AMbela upavAsa jevo tapa karI le. patino A tapa e svahitanI pravRtti che, paNa ADakatarI rIte e patnInA lAbhamAM Utare che athavA, prabhudarzanamAM bhagavAnanI AjJA che ke puruSe jamaNI bAju ane strIe DAbI bAju UbhA rahI darzana karavA. A AjJAthI pote jamaNI bAjumAM Ubho rahI darzana kare e jinAjJApAlananI svahitanI pravRtti che, paraMtu emAM bIjA pAchaLavALAne darzanano saheje lAbha thai jAya che. jo pote barAbara vacamAM Ubho rahI darzana kare to pAchaLavALAne darzanano lAbha na thAya. athavA, zrAvaka vepAra kare e svArthanI pravRtti che, paraMtu emAM nyAyathI ane vyAjabI bhAvathI vepAra kare emAM nyAyasaMpannatA ane dayAno potAne lAbha to kharo, kintu emAM sAthe sAthe pa2ne-dharAkane chetarAvuM ke lUMTAvuM na paDe e 52ne lAbha thayo. kaho ke, zrAvakanI jayaNAthI svArtha pravRtti lagabhaga paranA lAbhamAM jAya. dA. ta. (1) bhojana karavAmAM uNodarI ane tyAgavRtti rAkhe e potAne lAbha, chatAM pAchaLavALAne pUratuM jamavA rahe e parane lAbha. ema potAnI dharmapravRtti evI ucita rIte rAkhe, ke kuTuMbIone saheje dharmapravRttinI taka rahe. upAzrayamAM pratakrimaNa karavA jAya tyAM evI rIte bese, ke bIjAne besavAnI sArI jagA maLe, e svahitanI pravRttimAM sahaja parArthatA. (2) bIjAmAM 52ne kUnehathI hitamAM pravartAve; dA.ta. bApa saumya ane udAra svabhAva rAkhI dIkarAne pahelAM potAnA para khUba sadbhAva-bahumAnavALo kare, pachI ene hitanI vAta kare, e dIkaro AnaMdathI vadhAvI le. dA.ta. vilAyatamAM eka yuvAnane bApathI khAnagI sIgAreTa pIvAnI kuTeva, te ekavAra koi pAsethI sAMbhaLIne bApane khabara paDI gaI. eNe kUneha vAparI. rajAnA divase bApa dIkaro AnaMdathI For Private and Personal Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 18) (yogadRSTisamuccaya vyAkhyAno vAto kare che, emAM bApa kahe, "are jahona ! meM kalpanAmAM na hoya e rIte sanmArge lavAya. dA.ta. sAMbhaLyuM che ke tuM sAro sporTsamena (khelADI) che. to tuM vyAkhyAtA sAdhune vinaMti karI mUke ke, "Aje mArA mane kaheto kema nathI ? tAre je koI sAruM beTa vagere je putrane vyAkhyAnamAM lAvavAno chuM, to kRpayA Apa A kAMi krikeTanI sAmagrI joie te lAvavAnI. le e amuka viSaya para vyAkhyAna Apazo.' pachI putrane mATe A pAMca pAunDa. vaLI paNa joIe to mAgI "ApaNe amuka jagyAe javuM che, cAla sAthe." bahAra leje," ema kahI paisA tarata kADhI ApI pachI kahe nIkaLatAM kahe "jarA mahArAja sAhebanA ApaNe be che, akSara sAMbhaLIne jaIe; jethI mAro niyama sacavAI paNa joje jahona ! jene sArA sporTasamena jAya.' ema karIne ene vyAkhyAnamAM lai Avo. krikeTiyara thavuM hoya enI chAtI majabUta joie. to tyAM e vyAkhyAne sAMbhaLIne putrane asara thaI jAya, e mATe Tonika padArtha paNa leto raheje. ane bIjI eTale unmArgethI sanmArge Ave. Ama sanmArganA vAta- dArU, kokina, carasa, sigAreTa vagere badIothI a-carakane kUnehathI sanmArga-saMjIvanIno cAro dUra ja rahevAnuM; kemake DokaTaro kahe che, A badIthI carAve. chAtI hArTa phephasAM nabaLAM paDe che, kamajora bane che, upasaMhAra: kamajora chAtIvALo sporTasamAM zo AgaLa Ave ? tuM ahIM gAthA 14mI sudhI oghadraSTi kadI A badIone vaza na thaje. beTA ! ane agraNI upAdhibhedathI yAne nimittabhedathI citra-vicitra hoya sporTsamena thaje, ema icchuM chuM." che. emAM meghavALI rAtrimAM ghora aMdhAruM, megha basa patyuM, bApanI mamatAbharI ane kUnehabharI vinAnI rAtrimAM saheja tArAono ujAsa, A zikhAmaNe putranA dayane gaddagada karI nAkhyuM. te motiyAvALAne aneka caMdra darzana e mithyAdarzana, Ubho thaI jaI khIsAmAMthI sigAreTa-pAkiTa kADhI sApha AMkhavALAne eka caMdradarzana e samyagdarzana... batAvI bApane kahe, "pappA ! mApha karo. huM vagere batAvyuM. khAnagImAM sigAreTa pIuM chuM, paNa AjathI jIvanabhara AnA prasaMgathI yoganI pahelI cAra dRSTi mATe mATe ene tilAMjali' ema kahI pAkiTa bhAMgIne paNa kahyuM ke jema oghadRSTimAM jovAnI laukika vastu bahAra pheMkI dIdhuM. A mamatAbharI zikhAmaNa paNa vadhu eka ja chatAM megha ane amegha motiyo ne nirmaLa cakSu asara kema karI gaI? kaho, bApe zikhAmaNa ApatAM vagere judA judA nimittone laIne bhinna bhinna darzana pahelAM enI sporTsamena tarIke prazaMsA karI, ramata thAya che, tema yoganI pahelI cAra dRSTimAM pAralaukika sAdhanonA tarata pAMca pAunDa ApIne putranA dilamAM prameyavastu AtmA ke karma yA dharma, cIja eka ja chatAM potAne mATe pahelAM bhAre sadbhAva bahumAna UbhA darzanakAronA vastu darzana-tattvamAnyatA aMgenA karyA, eTale pachI zikhAmaNa paNa khAsa sigAreTa layopazama judA judA, e bhinna bhinna nimittathI choDavAnI nahi kanuM sAmAnyathI badhI badIo emane darzana paNa bhinna bhinna hoya che, choDavAnI ApI. emAM kunehathI sigAreTa nAma odhadaSTivALAne bAhya nimittabhedathI darzanabheda, ema ghusADI dIdhuM! eTale e zikhAmaNa mAnya thai gai. pahelI 4 yogadaSTivALAne AMtarika kSayopazamarUpa parArtha pravRtti A rIte potAnA mATe bIjAnA nimittabhedathI darzanabheda hoya che. pelAne bAhya vastu dilamAM sAva bahumAna UbhA karI kUnehathI bIjAne caMdraAdi aMge darzanabheda, tyAre ahIM pAralaukika hitamAM joDavAthI thAya. A cArisaMjIvanI carAvavAnI prameya AtmA vagere aMge darzanabheda-mAnyatAbheda hoya paddhati che. kadAca kaTuMbI agara snehI-saMbaMdhI unmArge che; jayAre, pAchalI cAra sthirAdi duSTivALAne cAlatA hoya paraMtu, e paddhatie, kunehathI emanI nayajJAna hoIne zuddha bodha hovAthI darzanabheda nathI For Private and Personal Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vividha dRSTino upasaMhAra) (19 hoto. 1. A zuddha bodhanuM phaLa. 2. asadu Agrahano sAmAnya samyagu daSTivALA yogInI draSTi e tyAga, enuM phaLa 3. maitrI Adi zubha bhAvonI yogadaSTi che, ne AmAM "duSTi' e bodha svarUpa che. e parataMtratA, enuM phaLa. 4. gaMbhIra ane udAra umadA ATha prakAre che. Azaya ne enuM phaLa 5. parArtha pravRtti AvIne UbhI - vivecana :rahe che. ATalI prAsaMgika carcA pUrI karI. have ahIM "yogI" zabda vAparyo che e yogI koI prastuta viSaya che ATha prakAranI mitrAdi mAtra mahAna cAritradhara maharSi ja nathI samajavAnA; yogadaSTi. e ATha prakAranAM nAma parvanI 12mI paraMtu mokSayoga sAthe te sau koine yogI tarIke levAnA gAthAmAM batAvI dIdhA che. have enuM mAtra ekeka che. zraddhAthI mAtra navakAra gaNe e paNa yogI che, kema kaSTAnta laIne upamAthI A AThane A prakAre batAve ke namaskAra-smaraNa e samyagadarzana-preraka mokSayoga che. alabatu saMsAranI lAlasAthI navakAra gaNe e (mUla) tRNagomayakASThAgnikaNadIpa prabhopamA / zraddhAthI gaNyo na kahevAya, bAkI evI kazI lAlasA ratnatArArkacandrAbhA saddaSTe ddaSTiraSTadhA // 15 // vinA karAtA navakAra-smaraNane eka mahAna dharmanI arthAta ahIM samagra daSTivALAnI dRSTi ArAdhanA tarIke gaNe to te mokSayoga che, ne 'yoga kare taNaagni-gomaya-anikA-kASThaarina kaNa tathA te yogI" e hisAbe e gaNanAro yogI che. A yogI dIpa-prabhAnI upamAvALI, tathA ratna-tArA-sUrya ane saddaSTi eTale ke samyagudRSTivALA che. arthAtu je caMdranA jevI, ema ATha prakAre dRSTi hoya che. oghadraSTi asaddaSTimAMthI bahAra nIkaLI gayA che, ane jemaNe bhavAbhinaMdIpaNuM dUra phagAvI saddaSTi (TIkA)- ihAdhikRtaddaSTi bodha : khalvarthokti khIlavI che, temaja je AtmAo mokSa sAthe potAno eva tRNAgnikaNAdhudAharaNasAdharmyato nisyante / yoga karavA mATe mokSa tarapha dRSTivALA banelA che, e ahIM prastuta ATha dRSTionI ekeka draSTimAM yogI che. evA AtmAmAM je kAMI samyagubodha pragaTe thatA bodhano sAmAnyathI khyAla to te te dRSTinA che, ene ahIM yogadaSTi kahevAmAM Ave che. nAmanA arthathI ja sUcita che. paraMtu have ahIM tRNano A bodha evA prakArano che ke jIva jayAre agnikaNa, gomayano agnikaNa... vagerenA oghadRSTimAM hato tyAre vastune IndriyonAM AnaMdanI udAharaNathI enI samAnatA dvArA oLakha ApavAmAM draSTie joto hato, e have AtmAnA hitanI daSTie Ave che. savAla thAya ke yogadaSTi zI vastu che? to jue che. AvuM vastu-darzana e bodha che. e ahIM kahe che vastu-darzanamAM jema jema vikAsa thAya tema tema yoganI (TI) - sAmAnyana saduddezino UMcI UMcI draSTi prApta thAya. ddaSTirbodhalakSaNASTadhA bhavati / For Private and Personal Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 170) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno 8 yogadaSTino saMkSipta paricaya ahIM yoganI ATha dRSTionAM bodhane upamAthI che; evI rIte pahelI mitrA nAmanI yogadaSTimAM oLakhAvavAmAM Ave che. te A rIte, samyagu bodha bahu sAmAnyarUpe, enA karatAM bIjI (TIvA)- tRpAnijhaLapamA mitrAyAM, tArA nAmanI draSTimAM bodhanI mAtrA thoDI vadhAre mana matArIyAM.. vikasita hoya che. enA karatAM trIjI balAdaSTimAM bodhamAtrA ethI vadhAre... ema chelle parASTimAM (1) mitrAdaSTimAM bodha taNakhalAnAM agninAM bodhanI mAtrA parAkASThAe pahoMce che. kaNa jevo hoya che. pra- pAralaukika prameya vastu to enI e ja (2) tArASTimAM bodha chANAnAM agninAM kaNa hoya. pachI uttarottara yogadaSTimAM enI vikasita jevo hoya che. bodhamAtrA kevI rIte? (3) balAdraSTimAM bodha kASThanAM agni-kaNa u0- vyavahAramAM dekhAya che ke, zALAmAM cothI jevo hoya che. kakSAmAM rahelo vidyArthI pUrvanA ItihAsanA pAtrone (4) dIprASTimAM bodha dIvAnI prabhA jevo hoya jevI rIte oLakhe che, enA karatAM dazamI kalAsamAM che. ema AgaLa rahelo vidyArthI viziSTa rIte oLakhe che; enA karatAM (5) sthirAdraSTimAM ratnaprakAza jevo, kolejanAM chellA varSano vidyArthI vizeSa guNavattA AdinI draSTie oLakhe che. ema sAmAnya pharanIcara (6) kAntASTimAM tArAnAM prakAza jevo, banAvanAra kArIgara lAkaDAne amuka pharanIcaranA kAcA (7) prabhAdraSTimAM sUryanA prakAza jevo, ane mAla tarIke jue che. jayAre vizeSa kArIgarIvALo (8) parASTimAM caMdranA prakAza jevo bodha hoya ene jhINavaTavALA nAjuka pharanIcaranAM kAcA mAla tarIke jue che; jayAre sUkSma kalAtmaka kArIgarIno A rIte oghadraSTimAMthI bahAra nIkaLelAM ane jANakAra suthAra ene evI sUkSma kalAtmaka yogadRSTimAM praveza karelAM AtmAnI uttarottara caDatI pharanIcaranAM kAcA mAla tarIke jue che. kASTha vastu ATha prakAranI dRSTi hoya che, arthAt ATha prakArano ekanI eka che, paraMtu vikasita AvaDatavALAno bodha vikasita bodha hoya che. vizeSa vizeSa hoya che. (TI-) tathavigha-chAzamAtravine sAgharcam | vaNika ane paTelanuM draSTAMta ahIM upamA mATe dAMta batAvyA temAM mAtra vaNika ane paTelane sahiyArAmAM khetara; ghauM tevA tevA prakAzanI mAtrA Adi sAthe ja sAdharma bAjaro juvAra vagere anAja pAke te vecI, paisA arthAta samAnatA levAnI che, paraMtu agnikaNamAM aDadhA bhAge vaheMcI le; ane anAja chUTuM pADatAM rahelI uSNatA dAhakatA vagerenI sAthe samAnatA nahi; dhAnyonuM mizraNa aDadhuM aDadhuM tolIne vaheMcI letA. eTale ke jema ghAsanAM agnikaNanI prakAzamAtrA taddana emAM paTalANI e mizraNane bharaDI nAkhI roTalA ne sAmAnya, enAM karatAM chANAnAM agnikaNanI dALa banAvatI te paTela jamI letA. eka divasa prakAzanI mAtrA saheja vadhAre, enA karatAM kASThanAM vaNikane tyAM paTela besatA mahine gayela, te eNe agnikaNanA prakAzanI mAtrA vadhAre. ema TheTha joyuM to vANiyo kaMsAra, vaDA, tuvaranI dALa vagere AThamA naMbare caMdranI prakAzamAtrA parAkASThAnI hoya jamI rahyo che. vaNike paTelane AvakAryA, jamADayA. For Private and Personal Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yogadRSTino saMkSipta paricaya) (171 DatA paTela stabdha thai gayo. ghare jai paTalANIne vAta karI paTela badhI vAta samajI gayo ghera, paTalANI ke "vANiyo to AvuM AvuM jamato hato tyAre ApaNe ADI paDI hatI te badhu laIne phaTakAravA lAgyo. pelI to roTalA ne dALa khAIe chIe. Ama kema?" rADa pADIne rotI rotI kahe "paNa mane vagara vAMke kema paTalANI kahe "vANiyo nakkI khetaramAMthI mAro cho ?" paTela kahe Akho di dhaMdhA zuM kare che? corIne laI jato haze te AvA jamaNa jame. tame malAI khAI khAIne bheMsa jevI tagaDI thaI. ADI paDI bhoLA cho te AvAnI sAthe sahiyAruM rAkhyuM che. karI rahetAM ja tane AvaDe che? majurI karavI nathI, ne nAkho O' paTela pahoMcyo vANiyAne tyAM, kaDI separeTa dUdha ane pAvuM che ? hAla batAvuM kaMsAra kema dIdhuM, "ApaNe sahiyAruM chUTuM karI nAkhavuM che, jamIna khavAya che ?" paTalANInI kAnapaTTI jhAlI paTela aDadhI aDadhI vaheMcI laIe.' vaNikane tyAM laI gayo. dhAnya judA karavAnAM, jhATakavAnAM, bharaDavAnAM, vagereno ThaThAro batAvyo, vaNike kAraNa pUchatAM paTela kahe, "tamAre kaMsAra kahI dIdhuM, "have Ama karavuM che ? nahItara mArI vaDA khAvAM che, amArA nasIbe to roja roTalA ne dALa mArIne aDadhI karI nAkhIza !' paTalANI hAtha joDI che." 'bhAIsAba ! mApha karo, karIza" ema kahI pagamAM vaNika samajI gayo. paTelane kahe, "kAle paDIne karavAnuM kabUla karyuM ane vANiyaNa pAsethI badhuM Avajo bhAgIdArI chUTI karI laIzuM.' zIkhI lIdhuM. vaNike paTelane gayA pachI patnIne yojanA ahIM vAta A che mizrita dhAnyanAM DhagalAmAM samajAvI dIdhI. e pramANe patnIe bIje divase paTalANI mAtra mizraNanuM arthAt DhagalAnuM darzana karatI savArathI gharanA cokamAM mizrIta dhAnyano Dhagalo karI, hatI. tyAre vANiyaNa emAM alaga alaga be bAione besADIne emAMthI vINAvAnuM zarU ghauM-bAjaro-juvAra vagerenuM darzana karatI hatI. vastu karAvyuM. bIjI bAju eka bAIne maga-caNA ghaMTIe ekanI eka chatAM potAnI bodhamAtrA keTalI che enA daLavA besADI dIdhI. eTalAmAM paTela Avyo, A hisAbe vastunuM saMkucita yA vikasita pramANamAM darzana joIne vaNikane pUche che, "A zuM?" vaNike vigata thAya. paTalANInI bodhamAtrA ochI hatI tethI samajAvI dIdhI. pachI dhAnyonA mizraNamAM eNe mAtra bhaDakuM hovAnuM dekhyuM, vaNike kahyuM, "A badhI mahenata thAya enuM phaLa che tyAre vANiyaNane bodhamAtrA vadhAre tethI mizraNamAM te kaMsAra vaDA khAvA maLe. tamArI paTalANI eNe alaga alaga dhAnyarUpatA joI. ane vividha khetaramAMthI dhAnya lai jAya pachI AvuM kAMI kare che ke svAdiSTa rasoinA kAcA mAla dekhyA. kema?" have ahIM dareka yogadaSTimAM bodhaprakAza kevA paTela kahe, "nA bhAI ! e to mane roTalo dALa prakAranA hoya che tene TIkAkAra maharSi A rIte batAve ne be tAMsaDI dUdha Ape che.' vaNika kahe, "e dUdha to che. pAtaLuM ne? malAI koNa khAya che?' paTela kahe, "e (TIvA) yAda mitrAmAM vadhaUnito khabara nathI." saddazo phavati, na tattvato'bhISTa-kAryakSama : / vaNika kahe, "mArA paTela ! bhoLA cho bhoLA ! mitrASTimAM bodha ghAsanA agninA kaNa jevo malAI khAI khAIne e to tagaDI thai gai, te AvI hoya che. ghAsano agni eTale ghAsanA DhagalAno mahenata zuM kAma kare ? te ArAma karatI haze. tyAre nahi, paNa eka ghAsapUMThAno agni; te paNa agnino tame to AvA dubaLA ja rahyA!" kaNa mAtra ahIM lIdho. e sUcave che ke ghAsa-agnino For Private and Personal Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 172) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno bhaDako nahi, paNa bhaDako bujhAI gayA pachI saLagatA cAlu rAkho; kemake e aMtima phaLanI pUrvabhUmikA ja hUMThAnI agninA kaNano alpamAM alpa prakAza levo che. bhale e alpamAtrAnI sAdhanA hoya, chatAM ethI che mATe A agnikaNa lIdho. eno prakAza jevo tame vItarAgatAnI nikaTa jai rahyA cho. jenI pAse mitrA-STimAM bodhaprakAza hoya che. savAla thAya,- sAdhanA ja nathI ene to A kazI ja pragati hotI pra- evA agni-kaNano zo prakAza hoya? nathI. bAkI 500 munioe ghANImAM pIlAtAM | u- Ama divasanA ajavALAmAM enuM mahattva pIlAtAM vItarAgatA ane kevaLajJAna prApta karyuM, e na dekhAya, paraMtu ghora aMdhArAmAM enI saheja paNa koI pUrva bhavamAM mitrAdaSTinI kakSAmAM ati prakAzamaya lAlAza dekhAya che. basa, mitrA-STimAM alpa bodhavALA ja hatA, ane pachI bodhanI mAtrA aMtarAtmAmAM je jJAna-prakAza thayo hoya che, te AvI vadhAratAM vadhAratAM AvA moTA upasarga veThatI vakhate alpa mAtrAmAM hoya che, paNa te oghadRSTinA ghora paNa potAnI kAyA suddhA dunyavI padArthamAtra pratyenI aMdhakArathI judI paDatI che. AsakitathI rahita anAsakata bodha-prakAzavALA banI pra- eTalI badhI ati alpamAtrAnA gayA. mitrASTinA ati alpa bodhaprakAzamAM bodha-prakAzanI zI kiMmata ? AtmAmAM kevI sthiti rahe che e batAvavA kahe che ke| u- kiMmata e che ke AvA ja prakAzanI mAtrA 1. mitrAdaSTi vadhatI vadhatI TheTha vItarAgatA ane kevaLajJAnanA utkRSTa jJAna-prakAza sudhI pahoMcavAnI che. dA.ta. ghora (TIkA) na tattvato'bhISTakAryakSamaH, samyak UMghamAM paDelA mANasane jagADavA koI enA nAmano prayAgakAlaM yAvadanavasthAnAd alpavIryatayA anekavAra avAja Ape che. tyAre pachIthI e chellA paTusmRtibIjasaMskArAdhAnAnupapatte, tatazca viklavAjane sAMbhaLIne jAge che. ahIM prazna thAya ke to prayogamAMvAl mAvato vandanATikAryAyo vIti | zuM? mAtra chello zabda ja eNe sAMbhaLyo ? pUrvanA arthAtu (mitrASTino bodha prakAza) vAstavamAM zabdo sAMbhaLyA nahotA ? zAstra AnA khulAsAmAM iSTa kArya karavAnI kSamatAvALo nathI hoto, kemake kahe che ke pahelA zabdathI zravaNanuM kAma cAle che. ene samyaka kriyAprayoga-kALa sudhI te Takato nathI. enuM zAstrIya bhASAmAM "vyaMjanAvagraha' nAmanuM matijJAna kAraNa e che ke e bodha alpa zakitavALo hovAthI kahe che. AnAM dRSTAMtamAM,- tapelA koDiyA para ThaMDA enA dvArA evA saMskAra nathI UbhA thatA ke je sArI pANInA TIpA paDatA jAya tyAre chelluM TIpuM paDatAM smRtinuM kAraNa bane; ane tethI (vaMdanAdi) kriyA koDiyuM bhInuM thayuM dekhAya che. to zuM te pUrvanAM TIMpAe apUrNa banI rahe che, eTale bhAvathI vaMdanAdirUpa kArya bhInAza karavAmAM kazo phALo na Apyo ? Apyo ja thatuM nathI. che. pahelA TIMpAthI ja tapAro zAMta thatAM thatAM chelle vivecanaHTIMpe bhInAzano uddhATa thayo, arthAtu vyakata bhInAza dekhAi. basa, A baMne daSTAMtathI sUcita thAya che ke mitrASTimAM taNakhalAnA agnikaNanA prakAza mitrASTinAM ati alpa bodha-prakAzathI mAMDIne jevo atialpa bodhaprakAza hovAthI pariNAma zuM vItarAgatA rUpI phaLanI pUrvabhUmikAnuM kArya zarU thaI Ave che te batAvavA kahe che, gayuM. mATe enI paNa kiMmata che. mitrAdaSTino bodha-prakAza vAstavamAM ISTa. A vasta dharma-sAdhanA karanAra bIjAonI UMcI kAryanI siddhi mATe samartha nathI. kemake te bodhanA sAdhanA joi nirAza thatA hoya, emane protsAhana anusAre karAtAM vaMdanAdi-sAdhanAnAM samyagu AcaraNa. ApanArI che ke "tame tamArI sAdhanA utsAhabhera vakhate e bodha Takato nathI. dA.ta. mitrASTinA For Private and Personal Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1. mitrAdaSTi) ( 173 bodhamAM AtmAne lAgyuM ke "dharmasya mUlabhUtA A parathI samajavA jevuM che ke vaMdanA- dharma sAdhavA mATe pAyAmAM deva ane gurune vaMdanAdi-sAdhanAnuM AcaraNa to thAya che, chatAM emAM vaMdanA che. eTale dharmArthIne mATe A dunyavI badhA vyavasthitatA koNa nathI AvavA detuM ? kaho, kAryo karatAM caDiyAtuM kArya che." Ama bogha to thayo; pAralaukika sukRtonI vyavasthitatA mATe AMtarika paraMtu jayAre vaMdanA karavAno prasaMga Avyo tyAre, nirmaLa dRSTinI, nirmaLa bodhanI, sabaLatA jarUrI che. bIjuM kazuM sAme upasthita thatAM emAM mana jatAM, bodha sabaLa hoya to enA para prastuta vaMdanA-kriyA vakhate peluM yAda na AvyuM, tethI sukRta-sadanuSThAna-sAdhanA vyavasthita thAya che. e kriyA evA bhAvollAsavALI banatI nathI, bhAvavaMdanA sabaLa bodha-prakAza mitrA dRSTivALAne nathI. alabata thatI nathI. eka savAla thAya, A nirmaLa bodha, bIjA kAryamAM lAgyA tyAre, hAjara pra- jIva jayAre samajapUrvaka oghadRSTimAM na hoya ema bane; chatAM enA prabaLa saMskAra bahAra nIkaLI yogadaSTimAM Avyo che. eTale to smaraNAtmaka bodha Ubho kare che, ane enA baLa upara pahelA oghadaSTimAM dharmakriyAo je viSayasakhanI sAdhanA vyavasthita AcarAya che. nahitara jo A A lAlasAthI karato hato. te lAlasA to have paDatI mI saMskAra ane smaraNAtmaka nirmaLa bodha hAjara na hoya che. eTale to have jayAre AtmahitanI daSTie to sAdhanA vyavasthita nahi paNa avyavasthita vikala dharmakriyA karavA taiyAra thayo che, ne bodha-prakAza khUlyo yAne khoDakhAMpaNavALI bane che. che. to pachI dharmasAdhanAnA anuSThAna avasare e kema eTale kharuM kAma A karavAnuM che ke sukata-sAdhanA Take nahi? ne kema bhAvavaMdanAdi35 kArya thAya nahi? satyano AcaraNa to jarUra karavAnA, paraMtu te pUrve aMtarAtmAmAM nirmaLa daSTi nirmaLa bogha mAmulI nahi u0- AnuM kAraNa e che ke ahIM mitrAdaSTimAM je bodha thayo che te eTalo vIryavALo nathI ke jenA upara paNa sArA saMskAra UbhA kare evo joradAra Ubho prakAzya viSayanI smRti karAvanAra saMskAra UbhA thAya; karavAnI jarUra che. A mATe te te mitrA vagere ane saMskAranI A mATe jarUra che ke saMskAra hoya to ja yogadRSTimAM je je kartavya batAvyA che enA smaraNa thAya. saMskAra UbhA karanAra bodha che, paraMtu AcaraNamAM, ane je je doSo-duSkRtyo tyAjaya bodha jeTalo joradAra eTalA enAthI joradAra saMskAra batAvyA che enA tyAgamAM prakhara puruSArtha pradhAnapaNe UbhA thAya. joradAra eTale draDha. jo saMskAra draDha na hoya ajamAvatA rahevuM joie. to e bhuMsAI jAya. pachI enuM kArya kayAMthI thAya? pahelI mitrAdaSTivALAne alpa bodha-prakAza saMskAra draDha hoya to, pachI e ubuddha thatAM smaraNa chatAM evI mitrASTinI kakSAnI dravya-vaMdanAno yoga thAya; kemake smaraNanAM ubodhananuM bIjabhUta paNa AtmAne AgaLa vadhAranAra che ema AgaLa -kAraNabhUta tevA paTu daDha saMskAra che. vadhatAM bIjo tArASTino prakAza lAdhe che. zAstrakAre ahIM bhAvavaMdanA na thavAnuM kahyuM kAraNa ke - mitrAdaSTino bodha evo joradAra nahi hovAthI dravyakriyAmAMthI bhAvakriyAmAM javA mATe aMtarAtmAmAM enAthI evA paTu daDha saMskAra janamatA nathI, tethI te kriyAnA bhAvanI pariNati jAgavI joIe. prastuta sAdhanAnA avasare bodha smaraNarUpe hAjara nathI thaI mitrAdraSTimAM evI pariNatine yogya bodhaprakAza nathI zakato. enuM pariNAma e Ave che ke vaMdanAdinI sAdhanA to thAya che, paraMtu te vikala thAya che, apUrNa thato, mATe bhAvakriyA-bhAvavaMdanAdi hovAno niSedha karyo. a-vyavasthita khoDakhAMpaNavALI thAya che; joIe tevI zAstrokata sAdhanAnA lakSaNothI saMpanna nahi, tevA have bIjI "tArA' ddaSTino paricaya ApatAM kahe bhAvollAsa-varSollAsavALI nahi. For Private and Personal Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 174) (yogadaSTisamuccaya vyAkhyAno (2) tArA draSTi basa, A ja paristhiti mitro ane tArA (TIvA) tArIya tu vAdhe mAnasazaH | nAmanI yogadaSTimAM thatA bodhanI che. tArA nAmanI ayamapi evaMkalpa eva, tattvato viziSTa yogadaSTimAM je bodha prakAza thAya che, e paNa alabatta ajJAnatAne badale jJAnasvarUpa kharo, paraMtu sthitivIryavikalatvAt ato'pi prayogakAle mitrAdaSTinA bodha-prakAzanI ya jema jhAjho TakavAvALo smRtipATavAsiddhe tadabhAve prayogavaikalyAt tatastathA nahi, tema Take eTalA kALamAM paNa enuM kArya karavA tatkAryAbhAvAditi / samartha nahi; arthAt emAMthI enA prabaLa saMskAra artha :- jayAre "tArA' nAmanI bIjI janma nahi ke vaMdanAdi-kriyAprayoga sudhI pahoMcIne yogadaSTimAM bodha chANAnA agnikaNa jevo hoya che. boghanuM smaraNa karAvI zake. A paNa enA jevo ja che, kemake vastusthitie tyAre vaMdanAdi-kriyAmAM yogadaSTinA bodhathI viziSTa sthiratA ane vIryathI rahita che. eTale prakAzitatA nahi eTale, e kriyA dravyavaMdanAdi kriyA AnAthI paNa kriyAkALe smaraNanI paTutA nahi hovAthI ja rahe che, bhAvavaMdanAdi kriyA nahi; kemake bhAvathI ane enA abhAve kriyA sAMgopAMga nahi thatI hovAthI vaMdanAdi kriyA banavA mATe aMtaramAM vaMdanAdi sAthe enA dvArA bodha prakAzanuM bhAva kArya thatuM nathI. yogadaSTino bodha bhaLavo joIe; paraMtu lAcAra ke A vivecanaH bIjI tArASTino paNa bodha pahelInA bodhanI jema hajI evo joradAra vIryavAna nathI ke jemAMthI sthira tArA nAmanI bIjI yogadaSTimAM bodha prakAza saMskAra UbhA thAya ke je dhArmika vaMdanAdi kriyAkALa vadhe che. pahelI mitrAdaSTimAM taNakhalAnA agnikaNa jevo hato, te have ahIM chANAnA agnikaNa jevo bane sudhI pahoMce, ane e saMskAra ubuddha (jAgrata) thaIne che. svAbhAvika che ke saLagatA taNakhalAno kaNiyo e kriyAne bodhavAsita kare, boghabhInI kare. ahIM chUTo paDe eno jevo prakAza hoya, enA karatAM boghajanita saMskAra na Take ema kahyuM, tyAre eka prazna saLagatA chANAnA kaNiyo chUTo paDe eno prakAza thAya che, vadhAre hoya ja. prabha to zuM yogadaSTionA prakAza kAyamI na paraMtu A vadhelA prakAza jevo tArAdaSTino bodha rahe? paNa ISTa kAryasAdhaka nathI banI zakato. ukata u- Ame ya sAmAnyathI prakAza yAne bodha enA duSyantamAM dekhAya paNa che ke aMdhArAmAM paDelA viSaya pharavAthI pharatA rahe che. divALInA stavanamAM taNakhalAnA agnikaNa karatAM chANAno agnikaNa Ave che, alabatuM jarAka vadhAre tejasvI dekhAya, paraMtu te jihAM jevI vastu dekhIye, tihAM tehavuM jJAna re; agnikaNa kAMI eTalo badho prakAzamAna nahi ke enA pUrava jJAna viparyayathI, hoye uttara jJAna re,.. AdhAre aMdhAre thoDuMka paNa vAMcI zakAya, yA aMdhAre paDelI vastu oLakhI zakAya. tAtparya, tRNAgnikaNa ne vIra madhurI vANI bhAkhe." gomaya-anikaNa baMne agnikaNanA prakAza kArya na arthAta jayAM Idriya ke manane jevI vastuno yoga sAdhI zakavAmAM lagabhaga samAna jevA hoya che; kemake thAya, tyAM tevuM jJAna thAya che. e vakhate pUrve thayela (1) hajI evA e lAMbuM TakatA paNa nathI, thoDIvAramAM jJAnano abhAva thaI jAya che, ane A uttara kSaNanuM bujhAI jAya che, temaja che tyAM sudhImAM paNa (2) jJAna pragaTe che. A ya vaLI bIjI vastuno yoga thatAM emanA evA samartha prakAza paNa nathI ke jenA naSTa thAya ane navuM jJAna pragaTe.... chatAM te te ajavALe kAMI vastu-darzana jevuM kArya thaI zake. jJAnanA AtmAmAM saMskAra paDe che. e daDha hoya to For Private and Personal Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir oghadraSTithI raMgAyelI dharmakriyA). (175 jarUra paDe tyAre jAgrat thaI tevuM smaraNa karAve. karAya, e aMtaranI nirmaLa yogadaSTinA prakAzathI saMskAranI daDhatAno AdhAra vIryavAna bodha upara bhAvita karIne karavAnI cIvaTa joie. che. pahelI be yogadaSTionA prakAza AtmAnA evA Ama to ApaNe a-caramAvarta kALamAM alpavIryamAMthI pragaTelA hoya che ke e prabaLa saMskAra anaMtIvAra dharmayogo sAdhyA, dharmakriyAo karI, pedA karI zakatA nathI ke je lAMbA TakI zake. eTale yAvatu temAM sAdhu cAritranA kaThina paNa gharmayoga jayAre vaMdanAdi dharmayogamAM jIva joDAya tyAre e ugravihAra-tapasyA vagere karI, paraMtu temAM nirmaLa saMskAra UbhA ja na hoya, tethI vaMdanAdiyoga yogadaSTinA prakAzanuM eka kiraNa paNa nahotuM, e saMskArarUpe yogadaSTi-prakAzathI vAsita nahi hovAthI, gharmayoga yogadaSTinA prakAzathI bhAvita yAne raMgAyelA vaMdanAdi yoga dravyayogarUpa dravyakriyArUpa thAya che, nahotA, kintu malina odha-STinA raMgathI arthAta bhAvayogarUpa nahi, bhAvavaMdanAdi kriyArUpa nahi. A malina bhavAbhinaMdIpaNAnA raMgathI raMgAyelA hatA. sUcave che ke koI paNa dharmayoga sadhAya, dharmakriyA ahIM pUcho, oghadraSTithI raMgAyelI dharmakriyA - dharmayoga gharmakriyA oghadraSTithI raMgAyelI ciMtA nahi, majurI nahi. vaLI sAdhu thaIe eTale (3) ane yogadaSTithI raMgAyelI, emAM zo pharaka? lokomAM mAnavaMtu sthAna, mAna-sanmAna maLe ! moTA u0- pharaka A, ke oghadraSTi yAne zrImaMtoya hAtha joDe, satkAra-sanmAna kare. sAdhu thaIe bhavAbhinaMdIpaNAnA raMgathI raMgAyelI dharmakriyAmAM kriyA to (4) moTA vyAkhyAtA thavAya, to (5) hajAro para prIti kharI, paraMtu emAM mukhya prIti to pudgala lokonA guru thaIe; ne (da) ziSyo bane e jIvanabhara sAthe hoya, paulika viSayo sAthe hoya. dharmakriyA vinayapUrvaka sevA kare. (7) AcArya thaIe to gAme ATalA mATe ja kare, ke enAthI dhArelA dunyavI gAma bolabAlA thAya'- A badhI A lokanA dunyavI viSayonI siddhi thAya; dA.ta. cAritra sArI rIte viSayonI prItithI dharmakriyAnI vAta thaI. pALyuM, cAritranI badhI kriyAo sArI karI, to bhale cAritra ja nahi, paNa gRhasthapaNAnI ya emAM kaSTa sahyAM kharAM, paraMtu ema samajIne ke "te devadarzana-pUjA vagere dharmakriyA paNa oghadraSTi rAkhIne naraka-niyaMya gatinA duHkha-kaSTanI apekSAe mAmulI aihika kAmanAothI karI, dA.ta. "devadarzana-pUjA che; ane te paNa gaNatarInA 25-50 varasanAM ja che, Adi dharmakriyA sArI rIte karIe to dharmAtmAmAM tyAre enAthI pachI sukha maLe devatAI ! ane teya khapIe; to vepAramAM zAkha sArI paDe; dharmI kaTuMbonI asaMkhyA varasanAM maLe che ! to A bhAvamAM khoTuM kanyAo ApaNA dIkarAo vere Ave !" ema nathI."- Ama mukhya prIti dunyavI viSayonI yAne "pUjA pratikramaNamAM jaIe to sArI prabhAvanA maLe, paudagalika sukhonI. A to paralokanA sukhanI navapadaoLI-upadhAnatapanAM anuSThAna vageremAM prItithI dharmakriyAnI vAta thaI. joDAIe to sArI prabhAvanAo maLe, maMdira viSayarAgathI dharmakriyA - upAzrayamAM paisA ApIe to ApaNo phoTo mUkAya, ema A lokanA sukhanI ya prItithI dharmakriyA makAna para nAma caDe, takatI mUkAya; gAma-paragAmanA thAya teya oghadRSTinA raMgavALI hoya; dA.ta. "cAritra lokomAM pratiSThA jAme. pajusaNamAM sAro tapa karIe dharma laI lauM to (1) nirAMte khAvApIvA maLe; (2) to moTI prabhAvanA pAraNAM maLe, lakSmIdevInuM svapna kazI raLavA-kamAvAnI ke rasoI banAvavA karavAnIya laie to ghare lakSmIno varasAda thAya, ghoDiyA-pAraNuM For Private and Personal Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17). (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno laie to ghare vahune dIkaro janmI enuM mAtA pitA paranA dveSathI cAritra pALe, sAdhukriyA ghoDiyA-pAraNuM baMdhAya." ...Ama viSayarAgathI kare, e dveSathI dharmakriyA thaI. gharmakriyA thai. ema bIjA vyAkhyAtAone halakA pADavA pote dveSathI paNa dharmakriyA: ADI avaLI mahenata karI joradAra vyAkhyAno kare; keTalIkavAra dharmakriyAmAM dveSanA vikhya paNa Ave; pAcho bIjA vyAkhyAtAonI evI oThakoTha vAto dA.ta. koie sAdharmika jamaNa ApyuM ane jaza calAve ke saheje lokone lAge ke "pelA vyAkhyAtAo maLyo e jANIne manane thayuM ke 'e vaLI kayo moTo, kUcha nahi; daMbhI nATakiyA vyAkhyAna karanArA che,' te evo jaza laI jAya? huM evuM hAIkalAsa jamaNa vaLI loko bolatA thAya, ke ""e bIjA vyAkhyAtAo ApuM ke loka ene bhUlI jAya. lokamAM e muphalIsamAM zuM bhaNyA che? emane zuM AvaDe che? A vyAkhyAnakAra khape !' ema karI UMcI kakSAnuM jamaNa Ape e khUba bhaNelA, khUba anubhavI e emanAM vyAkhyAnamAM sAdharmika-vAtsalyanI kriyA dharmakriyA to thaI, paraMtu dekhAI Ave che."- Ama pAcho lokanA moDhe bIjA pahelA jamADanAra uparanA dveSathI thaI. ema, moTuM vyAkhyAtAonI halakAI sAMbhaLIne khuzI thAya. tyAM derAsara baMdhAve, kintu bIjAnA derAsarane muphalIsa kahevAya ke enI potAnI vyAkhyAna-kriyArUpI TharAvavA baMdhAve ! eya dveSathI dharmakriyA thaI. ema e dharma-kriyA e SathI cAlI rahI che. eTale e badhI sAdhu thAya, paraMtu potAne roja ThapakAratA mAbApane dharmakriyA bhavAbhinaMdIpaNAnA yAne odhadaSTinA raMgathI batAvI devA ke, "Avo have ThapakAravA ? tamArA raMgAyelI kahevAya. snehI saMbaMdhI badhAya tamane karaDI khAya che, juo A sArAMza, oghadraSTithI raMgAyelI dharmakriyAomAM chokaro tamAro to sAro hato, eTale sAdhu thaI Aje dharmayogomAM draSTi ane prIti dunyavI viSayo para, saMghamAM phUle pUjAya che, tame ja evA jhagaDAkhora te kAyika sukho para; paNa AtmAno-Atmahitano kazo bicArAnI roja tAla pADatA hatA''- AvA manamAM vicAra janahi. yogadaSTithI raMgAyelI dharmakriyA tyAre yogadaSTithI raMgAyela dharmakriyA e ati alpakAlIna ane durbaLa saMskAra naSTa -dharmayogomAM daSTi AtmA para, prIti AtmAnAM hita hovAthI upayogI thatA nathI, eTale ke enAthI upara hoya. "dharma kema karo cho ?' to ke "AtmAnA draSTinA bhAvanuM smaraNa thatuM nathI. tAtparya, hita mATe, Atma-kalyANa mATe,' evo udeza hoya. yogadaSTino bodhaprakAza vaMdanAdi dharmayoga vakhate dunyavI viSayanI prItithI nahi, paNa AtmoddhAraka upasthita thato nathI, tethI bhAvathI vaMdanAdinuM kArya dharmakriyAnI prItithI dharmakriyA kare. thatuM nathI; eTale ke e vaMdanAdi bhAvavaMdanAdi svarUpa Ama chatAM yoganI pahelI be dRSTino banatA nathI, kintu dravyavaMdanAdi svarUpa rahe che. bodhaprakAza evo maMda che ke enAthI alpakAlIna ane bhAvavaMdanA mATe zuM joIe? :durbala saMskAra UbhA thAya che, paNa evA dIrghajIvI vaMdanA e bhAvavaMdanA banavA mATe emAM ane joradAra saMskAra UbhA thAya che, paNa evA AMtarika vaMdanAdino bhAva Avavo joIe. e dIrghajIvI ane joradAra saMskAra UbhA thatA nathI. AvavA mATe vaMdanAdi upara pahelAM to AMtarika zuddha ethI paristhiti evI bane che ke deva-guru vaMdanAdi prIti UbhI thavI joIe. e kArya yogadaSTinA bodha dharmakriyA sAdhatI vakhate yogadaSTinA bodha-prakAzanA prakAzathI thAya. For Private and Personal Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ogha-yogadRSTinA raMga) yogadRSTinA bodha-prakAzathI dharmayoganI prIti UbhI thAya, paraMtu pahelI be yogadRSTimAM prakAza eTalo badho ciraMjIvI nathI ke e sAdhanAprayoga sudhI pahoMcI vaLe; temaja e bodhaprakAza evo joradAra nathI ke je evI yoga-prIti UbhI karI zake. ahIM prazna thAya, pra0- jo kahevAya yogaddaSTi ane yogaprIti UbhI na karI zake to evI yogaddaSTinuM mahattva zuM rahyuM ? u yogaddaSTinuM mahattva e che ke eNe odhaddaSTi yAne bhavAbhinaMdIddaSTine aTakAvI dIdhI che. tethI odhaddaSTimAM dharmasAdhanA paNa je kazI Atma-ddaSTithI nahi kiMtu mAtra viSayarAgathI karAtI hatI te have baMdha thai gayuM. have e viSayarAgathI dharma karavAnuM baMdha thavA chatAM ane AtmadRSTi jAgavA chatAM, dharmayoga 52 zuddha prIti thavA mATe prabaLa yogaSTinA bodhaprakAzanI jarUra rahe che, ane te bodha pahelI be mitrA-tArA yogadRSTimAM evo prabaLa hoto nathI. (3) balAddaSTi : have trIjI 'balA' nAmanI ddaSTino alpa paricaya ApatAM kahe che, (TIvA) balAyAmapyeSa kASThAgnikaNakalpo viziSTa ISaduktabodhadvayAt, tadbhavato'tramanAk sthitivIrye, ataH paTuprAyA smRtiriha prayogasamaye, tadbhAve cArthaprayogamAtraprItyA yatna lezabhAvAditi / artha :- balAnAmanI dRSTimAM paNa bodha-prakAza kASThanA agnikaNa jevo hoya che, paNa te ukta be bodha karatAM kAMika viziSTa koTino hoya che, tethI emAM kAMika sthiratA (TakavApaNuM) hoya che, ane vIryazakita hoya che. eTalA mATe ahIM kriyAprayogakALe yogaddaSTinA bodhanuM sAcuM smaraNa-saMmIlana hoya che. e hovAthI ahIM dharmakriyA mAtra zuddha prItithI thAya che, emAM kAMika zuddha sat udyama thAya che. vivecanaH oghaddaSTimAMthI jIva bahAra nIkaLyo, eTale mana para je ghero jaDaviSayarAga hato, AtmAnuM kazuM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 177 bhAna nahi, enA badale have AtmA tarapha daSTi jAya che, ane AgaLa vistArathI graMthakAra pahelI mitrAyogaSTimAM je ahiMsAdi dharma'nI sAdhanA kaheze, tenI icchA jAge che. vaLI bIjI tArAddaSTimAM zauca-saMtoSa-tapa-svAdhyAya-izvaradhyAna e pAMca 'niyama'nI sAdhanA para dRSTi jAya che. pahelI be yogaddaSTino bodha Ano prakAza Ubho kare che, paraMtu te evo vIryavAna prakAza nahi, tethI enA saMskAra maMda ane alpajIvI hovAthI vaMdanAdi dharmayoga sAdhavA vakhate e naSTa hovAthI vaMdanAdi dharmayoga e bodhaprakAzathI raMgAyelo na hoya; eTale e zuddha yogaprItithI dharmAnuSThAnarUpa nathI banato. tyAre balA nAmanI trIjI yogadRSTimAM bodha-prakAza kAnA agnikaNanA prakAzanI mAphaka kAMika vIryavAna baLavAna hoya che; tethI enA saMskAra paNa kAMika prabaLa ane kAMika Take evA hoya che, eTale vaMdanAdi yoga vakhate e saMskAra jAgrat thatAM, e bodhathI vaMdanAdi-yogamAM yoga-prIti pUre che. tAtparya, balAddaSTinA bodha-prakAzathI vaMdanAdi yoga prItipUrvaka thAya che, eTale ahIM vaMdanAdino prayatna kAMika vyavasthita bhalIvAravALo prayatna thAya che. vyavahAramAM paNa joie chIe ke mANasane koinA para prema hoya ane e Ane kAma batAve, to A bhAi kAma karaze emAM kAMka bhalIvAra haze. paNa jo prema nahi hoya to kAma to karaze paNa bhalIvAra vinAnuM ka2ze. ahIM trIjI ddaSTimAM have vaMdanAdi dharmayoga, kAMika vaMdanAdi para prIti thavAthI bhalIvAravALo bane che. zAstrakAro bIjI jagAe anuSThAnanA je cAra prakAra batAve che, (1) prIti anuSThAna, (2) bhakita anuSThAna (3) vacanAnuSThAna ane (4) asaMgAnuSThAna, emAMnuM paheluM je prItianuSThAna, ene ahIM trIjI yogadRSTimAM sthAna maLe che; athavA kaho, prIti anuSThAna karavA mATe trIjI balAddaSTino bodha prakAza joie, arthAt jIvamAM balASTi Ave eTale prItianuSThAna zaru thAya. prazna UThe, For Private and Personal Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir T 178) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno pra- to zuM A draSTi pUrve dharmAnuSThAna kare e (4) dIprA daSTi prIti vinA kare che? (TIkA) dIprAyAM tveSa dIpaprabhAtulyo viziSTatara u- ahIM be vAta samajavA jevI che, uktabodhatrayAt, ato'trodane sthitivIrye tatpadyapi (1) koI dunyavI paisA vagerenA ja lobha prayogasamaye smRtiH -evaM bhAvato'pyatra dravyaprayogo lAlacathI dharmakriyA kare te to paisA vagerenI prIti-premathI kare che. emAM dekhAya evuM ke "aho ! vandanAdau tathAbhaktito yatnabhedapravRtteriti prthmgunnkeTalA premathI dharma kare che !' paraMtu vAstavamAM sthAnakaprakarSa etAvAniti samayavidaH / aMdarakhAne paisA Adino ja prema che, tethI mAtra enAM artha : "dIprA' duSTimAM bodhaprakAza dIpakanA eka sAdhana tarIke dharmakriyA kare che. jayAM e dhana prakAzasamAna hoya che, eTale pUrvanA traNa daSTinA AdinI dhArelI icchA pUrI thai, eTale e dharmakriyA bodhaprakAza karatAM viziSTa koTino hoya che. tethI ahIM choDI devAno. kAraNa, mULamAM dharmano prema nahi eTale eno (saMskAra dvArA) TakAva ane tAkAta UMcA eTale dharma zI rIte Take? vaMdanAdi kriyA vakhate enuM smaraNa paNa sAruM rahe che. (2) bIjI vAta e che ke dharmakriyA karavAmAM eTale vaMdanAdi kriyAmAM (zarIra-namana aMjali evo paisA vagereno Azaya na paNa hoya, chatAM Adi) dravya prayoga bhAvathI paNa thAya che. tethI ahIM dharmakriyA kare temAM evo utsAha na hoya. dA.ta. eno prayatna vizeSa thAya che te bhakitathI thAya che, potAne upavAsa karavAnuM mana nahotuM paNa gharavALAe eTale ja ATalo prayatna e pahelA guNasthAnakano kahyuM ke "A badhA AjubAjuvALA moTuM parva hovAthI (mithyAtvanI ati maMdatAthI guNane laine) prakarSa che. upavAsa kare che, to tame paNa karo,' ema preraNA maLI ema AgamavettAo kahe che. eTale upavAsa karyo; alabat ahIM malina Azaya vivecana: nathI, paraMtu svataH rucithI upavAsa nathI karyo tethI upavAsamAM evo utsAha-prema umaLako nahi hoya. to yoganI cothI daSTi "dIprA'mAM dIpaka jevo ahIM A upavAsa e prIti-anuSThAna na bane. bodha-prakAza hoya che. balA dRSTimAM yoga-prIti thaI ema gharanA mANasa kahe "juo, gAmamAM hatI paNa te alpa ane tevA phorsavALI nahi; kintu mahArAja sAheba padhAryA che, A bIjAo vaMdanA have jIva cothI daSTimAM Ave eTale bodhaprakAza vadhe karavA sukhazAtA pUchavA jAya che, to tame paNa jaI che, tethI enA saMskAra paNa viziSTatara paDe che. kemake Avo."- Ama preraNA thavAthI bhAI jAya to kharA, dIprA nAmanI yogadaSTimAM have kASThanA agnikaNanA vaMdanAdi kare paNa kharA, paraMtu emAM utsAha nahi; prakAza karatAM viziSTa arthAt kehaguNA UMcA dIpakanA svataH ruci nahi, vaMdanAdino zuddha prema nahi. tethI A prakAza jevo bodha-prakAza pragaTe che. A bodha pUrvanI vaMdanAdi yoga yoganI trIjI duSTinA gharano nahi. dRSTinA bodha karatAM viziSTa tejasvI hovAthI enA je trIjI balAdRSTinA bodhaprakAzathI dharmayoganI saMskAra paDe che e pUrvanI dRSTionA saMskAra karatAM zuddha prIti thaIne dharmayoga sadhAya che, evo e prIti adhika TakavAvALA ane adhika baLavALA hoya che; kemake bodha-prakAza joradAra hoya tyAM enA saMskAra anuSThAnarUpa bane che. alabat A prIti evI joradAra nathI ke je dharmayoganA prayatnane javalaMta paNa joradAra hoya, emAM navAI nathI; ne tethI utsAhavALo banAve. chatAM dharmayogano kAMIka utsAha vaMdanAdi kriyA vakhate yogadaSTino bodha-prakAza sArA to che ja. smaraNarUpe AvIne Ubho rahe che. have AgaLa 4 thI dIprA dRSTino paricaya e bodhaprakAza vaMdanAdi-kriyAmAM viziSTa prIti ApatAM kahe che, jagAvanAra hoya che, bhakita jagAve che. dilamAM uttama For Private and Personal Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jadIprAdeSTi) ( 179 bhAvanA karIne khUba zraddhA sAthe bodha Ubho karyo che, e zAstro judI judI vAta kare che, ane emAM kaI vAta dIvAnA prakAzanI jema vastu-tattvano prakAza karanAro sAcI, kaI khoTI, e tAravavA mArI buddhi TUMkI paDe hoya che. enA prabhAve devanA darzana-vaMdana-pUjana che. eTalI badhI mArI mati alpa che. to hamaNAM vagere dharmayoga vakhate e saMskAra pelA bodhanuM sAruM ekeya darzananI vAtano yAvata ApaNA darzananI smaraNa karAve che, tethI zraddhA-prIti-bhakti sAthe e vAtano yAvatu ApaNA darzananI mAnyatAno Agraha darzana-vaMdana-pUjana vagere dharmayoga sadhAya che. rAkhavAnI jarUra nathI, koI maphatiyAM jUTha-DaphANa. alabata hajI samyakatva nathI pragaTa thayuM. karavAnI jarUra nathI, madhyastha rahI kALa pasAra karo. mithyAtva avasthA che, eTale A vaMdanAdi yoga e chevaTe saMyoga banatAM satya samajAI jaze." dravya-vaMdanAdi yoga che, bhAvavaMdanAdi yoga nahi, Ama atyAra sudhI mithyAmata mAnyatAnI pakaDa chatAM paNa AvAya vaMdanAdi yogamAM prayatna eTalA rAkhI satyamata para dveSa hato te have mithyAtva maMda badhA zraddhA-prIti uparAMta bhakitanA bhAvathI thayo hoya paDavAthI osarI gayo. eTalo guNa pragaTa thayo che ke ahIM mithyAtva-avasthAnuM prathama guNasthAnaka kahevAya, ane e guNane anulakSIne ja prakarSanI parAkASThAe pahoMce che. eTale mithyAtva-avasthAne jaina zAstrakAroe doSasthAnaka zraddhA-prIti-bhakitanA bhAva sAtheno vaMdanAdi prayoga nahi, paNa guNasthAnaka kahyuM. "dIprA" daSTi e e prathama guNasthAnakano prakarSa che, ema AgamavettA samyakatvanA gharanI "sthirA'- yogaddaSTinI pUrvanI puruSo kahe che. ati nikaTanI mithyAtva avasthAnI yogadaSTi che. e Ama to paheluM guNasthAnaka (guNaThANuM) mithyAtva avasthAnI yogadaSTi che. e mithyAtvanA mithyAtva avasthAnuM hovAthI doSarUpa kahevAya; paraMtu atyanta alpa joravALI hoya che, eTalo badho emAM emAM ya mithyAtvane maMda maMda karAtuM javAya, eTale dIvAnA prakAza jevo bodha-prakAza hoya che; ane enA AtmAmAM guNa pragaTa thAya che. sukhada saMskAranA baLe, vaMdanAdi-yoga sAdhavAnA pra - mithyAtva AtmAnuM karyuM maMda thAya che? Ave tyAre, e zraddhA-prIti-bhakitapUrvaka sadhAya che. u0- hA, sAmAnyathI jIvane potAnI mithyA pUrve trIjI draSTimAM cAra prakAranAM anuSThAna paikI mAnyatAomAM pakaDa kadAgraha hoya che, paraMtu jo evA pahelA prIti-anuSThAnanI vAta karI hatI, ahIM samyatattvanuM zravaNa maLe, to tyAM enAM para vicAra dvitIya bhakita-anuSThAnane cothI duSTinA bodhamAM karI potAnI mAnyatAno kadAgraha choDI zake che. avakAza maLe che. pUcho,koI vAtano kadAgraha rAkhavo ke na rAkhavo prava- prIti ane bhakita vacce zo pharaka? e jIvanI potAnI munasaphInI vAta che. u- prIti e prema che; paraMtu emAM premapAtra tyAre ahIM jIva sagarayoga ane sAruM zravaNa upara dRyanuM bahumAna jAge, enA para pUjayabhAva maLatAM mithyAtva maMda paDavAthI bhAvanA kare che ke ""A ubharAya, tyAre e prIti bhakitarUpa bane che. kahe che e ThIka lAge che, to pachI huM mAnuM chuM te sAcuM ja vyAvahArika dAkhalo joie, - hoya ema kahevAya nahi. vaLI bIjA gharmavALA bIjI mANasane patnI para prIti hoya che, ane mAtA rIte ya kahe che, to pachI aMtima satya zuM? para bhakita hoya che. patnI para ene kAMI pUjayabhAva zAstra ghaNAM mati thoDalI, nathI hoto, chatAM premabhAva evo hoya che ke patnInAM kArya hoMze hoMze kare che. have mAtA para to e suputrane na kare jUTha-DaphANa.' prema uparAMta bahumAna paNa che, pUjyabhAva che, tethI jagatamAM zAstro ghaNAM che, judA judA darzananAM e prema bhakitanA gharano kahevAya che. eTale bhakti For Private and Personal Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 180) eya prema che, paNa UMcI kakSAno prema; tethI premanA kArya karatAM bhakitanAM kArya UMcA hoya che. dA.ta. patnI kaheze 'bajAramAMthI kapaDuM letA Avajo,' ane mAtA paNa kapaDuM lAvavAnuM kahe, tyAre kapaDAnI kharIdI vakhate jovAmAM bheda paDaze. patnI mATe kaparuM sAruM che ne ? e joze, paraMtu mAtA mATe kapaDuM levAmAM 'vizeSa sAruM che ne ?' e joze. ema pANI pAvAnuM haze to patnIne premathI pANI pAze, paraMtu mAtAne vizeSa Adara ane kALajIthI pANI pAze; patnIne sAmAnya pavAlAthIya pANI pAi deze, paNa mAtAne vizeSa sArA pavAlAmAM pANI lai mAtAne khUba mAnathI pavAlo Apaze; ane kadAca kaheze 'sAruM karyuM mA ! mane ATalI sevAno lAbha Apyo.' zuM A ? prema uparAMta bhakitano prakAra. basa, vaMdanAdi kriyA karAya, te trIjI yogaddaSTimAM prItithI karAya che, ane cothI yogaddaSTimAM bhakitathI karavAmAM Ave che. dharmakriyA-dharmayoga para ApaNane AvI zuddha prItibhakita AvI hoya to ApaNe AzvAsana lai zakIe ke mAre yoganI trIjI-cothI dRSTi AvI haze.' paraMtu jojo, ATalA mAtrathI trIjI-cothI yogaddaSTimAM AvyAno vizvAsa nathI dharavAno; kintu AgaLa yogaddaSTionAM vistArathI varNana cAlaze tyAM e darekanAM je svarUpa, je lakSaNa, je guNa ane je doSatyAga vagere batAvavAmAM Avaze, e paNa ApaNAmAM AvyA che ne ? e jovuM joize; ane na AvyAM hoya to nirAza thavAnI jarUra nathI paraMtu eTaluM jANavA maLyA pachI ApaNane kartavya-rAha sUjhaze ke 'to pachI mAre have zuM zuM karavuM joie ?' ane e sUjhayA pachI e lakSaNa guNa vagere mATe prayatna puruSArtha sulabha banavAno. bAkI dIvAnA prakAza jevo cothI dIprA dRSTimAM bodha-prakAza eTalo badho tejasvI hoya che ke AgaLa kahevAnA che ke ahIM jIvane dharmanI mamatA prANa karatAM paNa adhika UbhI thAya che. eTale ahIM e dharma mATe Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno jarUra paDaye prANa choDavA taiyAra hoya che, paNa prANa bacAvavA mATe dharma choDavA taiyAra nahi. Ama chatAM ahIM ene sarvajJa bhagavAnanuM zAsana nathI maLyuM eTale tattvomAM vAstavika heya padArtho kayA ane upAdeya kayA, e viveka nathI pragaTayo. e heya-upAdeyano prakAza sarva samasta atIndriya padArthanA draSTA anaMtajJAnI vinA bIjuM koNa ApI zake ? ahIM bhale ati maMdamAM maMda,paNa mithyAtva avasthA hovAthI A kharekhara heya-upAdeyano viveka nathI maLyo, chatAM AtmadA samyak prAptinI ati najIkanI avasthA hovAthI uttama prakAranI hoya che. (5) sthirAddaSTi ( TIkA-) sthirA tu bhinnagranthereva bhavati tadbodha ratnaprabhAsamAna stadbhAvA'pratipAti pravardhamAno nirapAyo nAparaparitApakRt paritoSahetuH prAyeNa praNidhAnAdiyoniriti / artha : sthirA dRSTi to graMthi bheda karyo hoya ene ja hoya che. eno bodha ratnanA prakAza jevo hoya che. e bodhabhAva apratipAtI (apatanazIla), vadhato ja jato, koi jAtanA apAya vinAno, bIjAne saMtApa nahi karAvanAro, nirdoSa AnaMdakArI, ane prAyaH praNidhAna-pravRtti AdinuM bIjabhUta hoya che. vivecanaH AtmAmAM yogaddaSTino jema jema vikAsa thato jAya che, tema tema enAmAM bodhaprakAza vadhato Ave che. te vadhIne cothI 'dIprA' yogaddaSTimAM dIvAnA prakAza jevo bodha bane che; tyAre pAMcamI sthirA dRSTimAM aMdhArAmAM ajavALuM kare evA jhagamagatA 'ratnanI prabhA' -ratnanA prakAza jevo bodhaprakAza hoya che. dIpaka ane ratna vacce kevo pharaka ? dIpakane tela joie, vATa joie, bahu pavana jhapATA na joie, tela khUTe to dIpaka olavAi jAya, tyAre ratnane e tela-vATanI kazI jarUra nahi; chatAM eno nitya prakAza ! pavana-jhapATA ene kazuM karI zake nahi, eno prakAza baMdha na paDe. mATe e apratipAti' For Private and Personal Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prIti-bhakti anuSThAna) (181 arthAt avinAzI hoya che. A samyakatva-avasthAnI che. enuM kAraNa spaSTa che. sarvajJavacana para zraddhA AvI yogaSTino bodha-prakAza hoya che. tyAre prazna thAya,- gai eTale manane nizcita che ke "sarvajJa-vacana pracothI yogadaSTimAM dharmanI mamatA to trikALa mATe TaMkazALI satya che, eTale sarvajJa prabhue jabaradasta lAgelI che, tethI vairAgya javalaMta hoya che, kahelA heya-upAdeya tattvomAM trikALa mATe mIna mekha pachI emAM Avo apratipAtI-avinAzI pharaka paDe ema nathI." tethI e upAdeya tarapha bodha-prakAza kema nahi? tyAga-AdaranI anurUpa AMtara pariNati ene u- enuM kAraNa e che ke e AtmAe vairAgya vikasAve ja javI che, te tyAM sudhI ke pote sarvathA heya-tyAga ane upAdeya-AdaranI pravRtie pahoMcI to UMco keLavyo, dharmanI UMcI, prANa karatAM paNa jAya, te pAvatu heyatyAganI caramasImA rAgAdinA vadhAre mamatA keLavI, chatAM eNe graMthibheda nathI karyo. saMpUrNa nAza yAne vItarAgabhAva sudhI pahoMcI jAya. graMthi' eTale ke atattvanI mamatA karAve, ne ema upAdeya AdaranI caramasImA paramAtmA sAthe sarvajJa-kathita tattvanI mamatA na jAgavA de, evI abhedabhAva sudhI pahoMcI jAya. AvI mananI dhagaza vAMsanI gAMTha jevI rAgadveSanI durbhadha gAMTha. e eNe hoya, eTale svAbhAvika che ke eno sthirASTino hajI bhedI nathI, toDI nathI. arthAtu e hajI bodha-prakAza e vadhato ja rAkhe. abhinnagraMthika jIva che; tethI eno bodha-prakAza dIpakanI prabhA jevo pratipAtI-nAzavaMta hoya che. nirapAya :- vaLI, e boghaprakAza nirapAya tyAre graMthi bhedI nAkhI je bhinna-graMthika jIva banyo che, arthAt koi jAtanA apAya vinAno che. ene samyakatva prApta thavAthI ratnanA prakAza jevo - "nirapAya' eTale ke apAya-anartha rahita. nitya bodhaprakAza prApta thAya che. samyagdarzanavALI A sthirAdaSTinA bodha-prakAzano ahIM jIvane sarvajJavacananI prApti thAya che, e prabhAva che ke AtmAne e durgati Adi anarthamAM na ene jinavacana para avihaDa zraddhA prApta thAya che, paDavA de. Agama-zAstra paNa kahe che "samayagudarzanI eTale sarvajJa-vacane batAvela heya ane upAya manuSya ke tiryaMca AyuSya bAMdhe to ochAmAM ochuM tattvono sAco viveka pragaTe che. vaimAnika devalokanuM bAMdhe, to pachI samyagadarzanI zreNika mahArAjA kema narakamAM gayA?" eno khulAso jIvanamAM AtmAnI avanatinA paMtha baMdha graMthakAra AgaLa karavAnA che. bAkI vAta to sAcI ja karavA, ane unnatinA rAhe kadama kadama AgaLa che ke jo ratna-prakAza jevA A nirmaLa bodha-prakAza vadhavA mATe paheluM jarUrI A che ke jIvanamAM nirmaLa adhyavasAyavALAne saMsAranA anartha Ave to heya-tyAjaya zuM? ane upAdeya-AdaraNIya malina bodhavALA karatAM enAmAM zI vizeSatA rahI? zuM? eno viveka jagADavo. anartho lAvanAra malina adhyavasAya che, nirmaLa | sarvajJa-kathita heya-upAdeyano viveka adhyavasAya nahi. pachI AtmAe nirmaLa aMtarAtmAmAM besI jAya pachI to uparano adhyavasAyano bhavya puruSArtha karyA pachI zAnA udaya-puruSArtha saraLa bane che. pAMcamI sthira daSTino anarthonA bhoga banavAnuM hoya ? bane ja nahi. mATe bodha-prakAza evo pragaTe che ke A viveka jAgelA kahyuM A sthirAdaSTino ratnasama bodhaprakAza nirapAya jIvananI eka kAyamI mUDIrUpa banI jAya che! tethI che, anartha rahita che. A duSTinA bodha-prakAzane "apratipAtI" a-paraparitApakRta :- vaLI A bogha prakAza apatanazIla avinAzI kahe che. "a-paraparitApakRta" hoya che, arthAt parane vaLI e bodhaprakAza "vardhamAnayAne vadhato rahe paritApa-saMtApa karanAra nathI hoto. sthirAdaSTi e For Private and Personal Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 182) (yogadaSTisamuccaya vyAkhyAno samyam daSTi che. enAmAM nayaviveka che, eTale eka pUrve kahyuM tema potAnA nayagarbhita bodhanA anusAra nayano Agraha pakaDI koI vAdavivAda karavA Ave to yukitayukata tattva raju karatAM, sAmo jo tIvra ene bIjA nayanI dRSTi batAvI vicAra karavA kaheze. mithyAtvavALo hoya, madhyasthabhAva saraLabhAvavALo paraMtu sIdhuM ja "tuM khoTo che' ema nahi kahe ke jethI hoya, to te nathavizeSa-apekSA vizeSathI raju thatAM enA manane saMtApa thAya. tattvane yukitayukata mAnI navuM satya jANavA maLyAnI jaina darzanakAroe A nIti apanAvI che. prasannatA anubhavaze. tyAre A sthirASTino mithyAdarzanonI samIkSA karatAM pahelAM to enA bodha-prakAzavALAne potAne to parama AnaMda bhAre pUrvapakSa arthAta enI mAnyatAo, enA poSaka prasannatA hoya emAM navAI nathI. kemake A tarka-yukita sAthe raju karI che, jethI ene lAge ke "A sthirAdraSTino bodha ja evo che ke jayAM viSayonA tIvra amArA matane nyAya Ape che. pachI ene bIjA rAgadveSa zamI gayA hoya che. ethI bhAre prasannatA nayathI vicAra karavAno batAvI bIjA naye prApta thatA UbhI thAya ja. mithyAtvanA gADha aMdhakAramAMthI dharmonuM sacoTa pratipAdana karyuM che. sAmo jo kevaLa samyagdarzananA mahAna ujAsamAM AvatAM AnaMda na tattva-jijJAsu ane tattva-jikSa (tattvagrahaNa karavAnI thAya ? rAtrinA aMdhakAra pachI sUryano ujAsa maLatAM IcchAvALo) hoya to "hAya ! mArA mAnelAnuM khaMDana lokane keTalo badho AnaMda thAya che ! hA, mAtra cora thayuM?' ema saMtApa na karatAM ubhayanaya-prApta dharmonA ghuvaDa ane edI UMghaNazIne AnaMda na thAya e bane. AnaMdathI svIkAra karaze. pUcho, paraMtu te to coranI bUrI dAnata, yA ghuvaDanI khoTuM mAnanArane sAcuM kahenAro duHkhakArI aMdhakAra-priyatA, ane edInA harAmahADakApaNAne che? - laIne bane che. bAkI ujAsa to AnaMdakArI ja kahevAya. pra- paNa je e svIkAra na kare ene to jaina darzanakAre karela khaMDana saMtApakRt bane ne? sthirAdaSTinA bodhavALAne je samyagdarzana maLyuM che enI prAptimAM zAstra apUrva avarNanIya AnaMda uahIM khAsa samajavAnuM che ke AmAM sAcI thavAnuM kahe che; kemake e bodha prakAzathI anaMta anaMta vAtathI thatA khoTI vAtanA khaMDana para saMtApa thAya che. e khaMDananA lIdhe nahi, paNa potAnA tIvra kALanA kumatinA aMdhArA ulecAyAM che. kumati TaLIne sumati maLyAno AnaMda to sumati prApta karanAra ja mithyAtvanA mohanIyanA kAraNe thAya che, potAnI anubhavI zake. taddana bhikhArIpaNAmAMthI moTI A5mati ane abhimAnanA kAraNe thAya che, zrImaMtAI maLyAno AnaMda bIjA bhikhArIne zI rIte zarIramAM tAva hoya ne koi khIra pIvarAve e arucikara lAgI moM bagaDe che, tyAM zuM khIranA kAraNe samajAya? mahArogamAMthI kalpanA bahAranuM nIrogIpaNuM maLyAno AnaMda rogiSThane ze samajAya ? moM bagaDayuM? nA, tAvanA lIdhe khIra rucikara na lAgI ne moM bagayuM, ema ahIM tIvra mithyAtvAdinA pratApa toSa AnaMda-prasannatA ApanAro bane che, te sArAMza, sthirAdaSTino bodha-prakAza potAne mahAna sAcI vAta pasaMda na paDI, saMtApa thayo. avasare bIjAne paNa apekSA vizeSathI saMgata thatuM saMtApa karAvanAra potAnuM mithyAtva che, tattva samajAvavA dvArA eneya AnaMda ApanAro bane paraMtu sAcI vAtanuM kathana nahi. che. chelle kahe che, sthirAdaSTino bodhaprakAza prAyaH paritoSahetu - sthirA daSTino bodha praNidhAnAdiyoni' arthAtu praNidhAnAdi pAMca paritoSa-hetu eTale ke nirmaLa AnaMdanuM kAraNa che. AzayanuM kAraNa bane che. For Private and Personal Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa. sthirA daSTi : enA guNa) ( 183 - - praNidhAnAdipa Azaya A ja zAstrakAra maharSie zrI "SoDazaka' dA.ta. koI tIrthanI yAtrAe gayA, ne tyAM zAstramAM koIpaNa ahiMsAdi dharma yA samAdi guNa prabhunAM dhArIne dhyAnapUrvaka darzana karyA, eTale prabhunuM AtmasAta thavAmAM jarUrI A pAMca prakAranA pratyakSa jJAna thayuM kahevAya. enA aMtarAtmAmAM saMskAra Azayano krama batAvyo che, paDayA. pachI to prabhudarzana bAda bIjuM jovAmAM paDayA 1. praNidhAna eTale peluM prabhupratyakSajJAna gayuM, paraMtu saMskAra sArA paDelA UbhA rahyA che eTale rUma para Avo tyAM, ke ghare 2. pravRtti jAo tyAM, prabhunuM AkheAkhuM Abehuba smaraNa thAya 3. viSNajaya che. zAthI? peluM pratyakSa jJAna enA saMskAramAM sUI 4. siddhi raheluM che, saMskAramAM UtarI gayuM che. Ama jJAnanuM 5. viniyoga saMskAramAM zayana che. tethI saMskArane Azaya kahevAya. ahIM eTale ja praNidhAnAdi pAMcane Azaya kahyA "Azaya' zabdano artha - che, kemake e praNidhAnAdi karIne ene saMskArarUpe A pAMca Azaya e AtmAnA ekaekathI AtmAmAM sthApita karavAnA che, vAraMvAranA caDiyAtA pariNAma che; paraMtu ene pariNAma na kahetAM praNidhAnAdithI enA saMskAra 68-6Dhatara karavAnA che. Azaya' kahevAnuM kAraNa e che ke "pariNAma" zabda emAM prathama praNidhAnAdinA saMskAra jAgrata thaIne vyApaka che, AtmAnA anekAneka prakAranA bhAvamAM dritIya praNidhAnAdine vadhu baLavAna UbhA kare che; pariNamanane pariNAma kahevAya che. emAMthI ahI tethI enA saMskAra paNa vadhu baLavAna UbhA thAya che. Azaya tarIke AtmAmAM thatA uttarottara saMskaraNanA enAthI vaLI tutIya praNidhAnAdi vadhu vIryavAna eTale pariNAma levA che; ane Azaya zabdano artha saMskAra enA saMskAra paNa vadhu baLavAna vadhu daDha Ubho thAya paNa thAya che. bIjA zAstromAM enI A rIte vyutpatti che. tAtparya, praNidhAnAdine saMskArarUpe daDhatara karI che,- ma=sattAnuM zete mana kAza: karavAnA che, mATe ene "Azaya' kahevAya che. enAthI arthAta jemAM bodhAdi saMpUrNapaNe zayana kare che tenuM AtmAmAM saMskaraNa vadhatuM jAya che. nAma Azaya, arthAta saMskAra. to je koI praNidhAnAdino sAmAnya paricayaHjJAna-anubhava thAya che, e kAMi pachIthI cAlyA karato nathI. eka vastunA jJAna pachI bIjI vastunuM jJAna (1) praNidhAna :thatAM mana eno anubhava kare che, tyAM pUrvano praNidhAna' eTale ke je ahiMsAdi yA kSamAdi jJAna-anubhava lupta thaI jAya che. chatAM e pUrvanuM yA jinabhakita AdinI sAdhanA karavI che, emAM jJAna thayuM tyAre eno AtmAmAM saMskAra Ubho thayo prakarSeNa mananuM nidhAna-sthApana, arthAt mana emAM che. A saMskAra Abehuba jJAna jevo yAne jJAnanA arpita karI devAya enuM nAma praNidhAna. anyatra AkArano ja hoya che, arthAt e saMskAramAM jJAnanA praNidhAnanuM A lakSaNa kahyuM che. viSayanuM saMpUrNa pratibiMba paDe che, eTale kahevAya ke praNidhAnanuM zAstrIya lakSaNaH jJAne saMskAromAM saMpUrNa zayana karyuM. eTale to jayAre ? vizuddhabhAvanAsAraM tadArpitamAnasam / saMskAra jAgrata thaIne smaraNa thAya che tyAre jANe yathAzaktikriyAli~ga praNidhAnaM jagau muniH / / pUrvanuM jJAna Akhe AkhuM Abehuba AvIne UbhuM rahyuM! ema lAge che. arthAt vizuddha bhAvanAthI samarpita, ane For Private and Personal Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 184) (yogadaSTisamuccaya vyAkhyAno yathAzakita kriyAthI salalita, te te padArthamAM enI kALajI karavAnI; ema vANImAM hiMsA karavAnA arpita-samarpita mana e praNidhAna che;- ema gaNadhara zabda na bolAI jAya e sAcavavAnuM; ema mahArAje kahyuM che. sArAMza, sAdhanAmAM mananuM samarpaNa, vicAraNAmAM hiMsA karavAnA vicAra na Ave e mananI ekAgratA, mana AnA sivAya bIjA kazAmAM jovAnuM. A ahiMsAnI pravRtti thaI. jAya nahi, e praNidhAna che. paraMtu te zuSka ekAgratA ema mAnI sAdhanA karavI hoya to kSamAnI nahi, kintu vizuddha bhAvanAbharI ekAgratA joIe. pravRtti karavAnI. jayAM gusso thaI jAya evo moko dA.ta. prabhudarzana karatAM mana prabhumAM coMTAyuM ekAgra Avyo ke tarata mana makkama rAkhI haiye kSamAno bhAva, karyuM, paNa sAthe haiyAmAM prabhu pratye suMdara bhakitabhAva moM para kSamAnI mudrA, vANImAM kSamAnA bola, ane UchaLe evI bhakita-bhAvanA karavA sAthe mana prabhumAM vicAraNA kSamAnI. AnuM nAma kSamAnI pravRtti karI. lagAvavAnuM. ema navakAravALI jApa karatAM mana enA ema prabhu-bhakitanI sAdhanA karavI che, to padamAM lagAvyuM eTaluM ja praNidhAna nahi, paraMtu zuSka prabhu-bhakitamAM mananuM praNidhAna karI vividha dilathI nahi kintu haiyAmAM vizuddha bhAvanA ullAsAvavA prabhu-bhakitanI kriyA karAya, te pravRtti thaI. sAthe mana jApanA padamAM ekAgra karavAnuM, arpita pravRtti vAraMvAra karavAnI che. emAM pratyeka karavAnuM, te praNidhAna. pravRtti AtmAmAM enA saMskAra nAkhe che, arthAt Ama, dareka sAdhanAmAM A praNidhAna paheluM saMskArarUpa banI jAya che. mATe pravRttine paNa joIe, mana emAM arpita karI devuM joie, to ja "Azaya' kahyo. vAraMvAranI praNidhAna-pUrvaka e sAdhanA sAdhanAnA svarUpamAM Ave. rakhaDatA sAdhanAnI pravRtti AtmAne adhikAdhika saMskArI kare manathI yA zuSka dilathI sAdhanAmAM bhalIvAra nahi. evI sAdhanAnA AtmAmAM susaMskAra na paDe. Aje phariyAda che ne, ke (3) vidhvajayaH pra- darzanacaityavaMdana-jApa vagere karatAM evI ahiMsAdi sAdhanAnI pravRtti karatAM karatAM vacamAM vina AvavA saMbhava che. dA.ta. kAmakAjamAM jIvanI ekAgratA ane evA bhAva kema nathI UchaLatA? rakSA karavA gayA ne gharavALA kahe, "A zuM bahu jo-jo ujha pUrvanA darzana-vaMdana-jApa praNidhAnapUrvaka karo cho ? kAma kayAre puruM thaze ?' A ahiMsAnI nathI karyA, haiye vizuddha bhAvanAnI choLo uchaLavA sAthe pravRttimAM vighna AvyuM. ema prabhu-bhakita karatAM manane emAM samarpita nathI karyuM, tethI enA evA chokaro vacce ghare bolAvavA Avyo, kahe che "cAlo susaMskAra nathI paDayA ke je pharIthI jAgrata thaI navI ghera memAna AvyA che,'- A bhaktinI pravRttimAM sAdhanAmAM baLa chUrti Ape. A ja vAta che, sAdhanA vina AvyuM. ema mAnI pravRtti karIe chIe, karo te praNidhAna sAthe karo. bhAvabharyA mananAM ane sAmo vadhu josathI jema tema bolavA lAgyo, A samarpaNa pUrvaka karo, to enAthI AtmAmAM saMskaraNa samAnI pravRttimAM vighna AvyuM. thAya. AvA vighna Ave tyAM eno jaya karavAno che. (2) pravRttiH vina para vijaya meLavavAno che. tethI ahiMsAdi praNidhAna karyuM. sAdhanAmAM mana lagAvyuM. have sAdhavAnI pravRtti akhaMDa cAle, vinathI khaMDita na enA para e sAdhanAnI pravRtti karavAnI. dA.ta. thAya. ahiMsA mana para lIdhI, have ahiMsAnI pravRtti 'yogavizikA' zAstramAM vipna traNa prakAranA, karavAnI; arthAt koipaNa kAmakAja karatAM jIva na mare ane enA para vijaya 3 rIte kahyA che. enA For Private and Personal Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir praNidhAnAdi pa Azaya) (185 duSyantamAM pravAsIne naDatA kaMTaka-javara-dizAmoha e AvatI rahe, to manamAM ema AvI javA saMbhava che ke 3 prakAranA vipna batAvI enA nivAraNa mATe kahyuM,- "zuM AvAnI upara ApaNe kSamA rAkhavAthI lAbha pravAsInA 3 vinajaya ) pravAsI kaMTaka che ?' sAdharmika bhakitanI pravRtti karatAM cAra yAne kAMTAnA vina nivAravA pahelethI ja page nidAkhoranI niMdA sAMbhaLI ke "zuM rAkha jamADayuM ? pagarakhAM paherI cAle che. (ii) pravAsamAM javara Adi DAlaDAnA lADu khavarAvyA !' to e sAMbhaLI manane roga na AvI jAya mATe pahelethI khAnapAna ja evA ema AvI javA saMbhava ke "kayAM meM sAdharmika jamaNa sAdA sAcavI le che ke jethI rastAmAM vyAdhi na UbhI ApyuM ?' sAdhanAnI pravRtti karatAM AvA AvA vyAmoha thavA saMbhava che, e pravAsIne rastAmAM thAya. temaja (ii) pravAsamAM dizAmoha thaI bhUlo na paDe mATe rastAmAM evuM lAge tyAM pUchato pUchato cAle dizAno vyAmoha thAya enA jevA che. enA nivAraNa mATe paheluM to pote samyakatvanI evI pahelethI ja che, AkAzamAM sUryane lakSamAM rAkhI potAnI dizA pakaDI rAkhe che. jemake nAvika rAtanA dhruvanA tArAne daDhatA keLave ke A vyAmohanuM nirAkaraNa samyakatvathI arthAt jinavacana paranI athAga-aparaMpAra zraddhAthI lakSamAM rAkhI potAnI dizAmAM nAvaDI haMkAryuM jAya che. thai jAya, anaMtajJAnIe Atmahita mATe A sAdhanA sAdhakanA 3 vidhvajayaH batAvI che. enAthI nukasAna thAya ja nahi, enAM Ama, jevI rIte pravAsI traNe prakAranA vighna sArAM phaLa cokkasa Ave che. Ama zraddhA-baLathI pAra kare che, ema sAdhaka sAdhanAnI pravRttimAM- vyAmoha dUra thaI jAya. bIjuM e, ke kadAca vyAmoha na 1) kAMTA jevA koI kaSTarUpa vikhathI calita na haTato hoya, to sadguru pAse tarata enuM nirAkaraNa thavAya, e mATe pahelethI nAnA nAnA parIsaho meLavI le. zAMtithI sahavAno abhyAsa pADI khaDatala bane che. A rIte traNa prakAranA viM pAra karI jAya, dA.ta. "RtumAM jarAka ThaMDI paDI? sahana karo, garamI viM para vijaya meLave, paNa vinathI DagIne vadhI? sahana karo, koIno saheja Akrozabharyo zabda sAdhanAnI pravRtti khaMDita na kare. Avyo ? zAMtithI sahana karavAno." AvA parIsaho (4) siddhiH sahavAnA khUba abhyAsathI AtmA khaDatala sahiSNu cokkasa praNidhAna pUrvakanI sAdhanAnI bahu bahu bane che. pachI sAdhanAnI pravRttimAM evA kAMTA jevA pravRtti, vipnonA jaya pUrvaka, akhaMDa rIte karyuM mAmulI vighna Ave to enAthI calita na thatAM javAthI, parAkASThAe e sAdhanA siddhi rUpamAM pravRttine akhaMDa vahetI rAkhI zake che. pariName che. dA.ta. ahiMsAnI kSamAnI bahuvidha (ii) ethI moya vighna tarIke javarAdi roga pravRttithI aMtarAtmAmAM ahiMsAno kSamAno bhAva jevAthI calita na thavAya. e mATe khAnapAnAdi sahajasiddha banI jAya che. pachI tyAM hiMsAno ke vyavahAra ja 'mitAhAra-mitAhAra' khUba sAdo ane krodhano bhAva UThe ja nahi, bhalene pANImAM parimita rAkhe; jethI vyAdhi prAyaH UbhI ja na thAya. pIlAI-pIsAI javAnuM Ave ne ? pAlaka pApInI tyAre dhANImAM 500 munio e rIte ahiMsA ane (iii) dizAmoha jevuM vighna e, ke sAdhanAnI kSamAno bhAva siddha rAkhI pIlAI gayA ! to vItarAga pravRtti karatAM manamAM enI AvazyakatAnI ke enA sarvajJa thaI mokSa pAmI gayA. ahiMsA-kSamAnI phaLanI zaMkA paDI jAya, sAdhanA batAvanAra jinavacana sAdhanAnA kALamAM zAstranuM, jinavacananuM, ane para zaMkA paDI jAya, dA.ta. pote kSamA rAkhe jato ahiMsaka kSaNAmUrti mahApuruSonuM AlaMbana rAkhI mana hoya ane sAmethI vadhu ne vadhu AkramaNa dabAmaNI manAvIne ahiMsAno ne kSamAno bhAva Ubho karavo For Private and Personal Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 186) paDe, TakAvavo paDe, vadhAratA javo paDe. paraMtu e ahiMsAbhAva kSamAbhAva siddha thai gayA pachI kazuM mana manAvavAnI jarUra nahi. caMdanamAM saheje gaMdha, ema AtmAmAM ahiMsAbhAva-kSamAbhAva AtmAnA pradeze pradeza saheje vaNAi gayo hoya e enI siddhi thai kahevAya. (pa) viniyogaH siddha thaI gayela ahiMsA-kSamA AdinI bIjAmAM sthApanA karavI e viniyoga kahevAya. dA.ta. tIrthaMkara bhagavAnanA samavasaraNamAM siMha-vAgha-va-bilADI vagere hiMsaka prANIo ahiMsaka banI jAya che ! krUratAM tyAM bhUlI jAya che baLabhadra muni jaMgalamAM rahetA, tyAM emanI siddha ahiMsaka bhAva ane karuNAbhAvathI jaMgalI pazu emanA sAMnidhyamAM krUratA bhUlI jatA ! A eka prakArano viniyoga, bIjA prakArano viniyoga e ke guNa ke dharmanI potAne siddhi thayA pachI bhavya jIvone eno upadeza ApI emanAmAM e kSamAdi guNa ke ahiMsAdi dharmanA pAlananI urmi UbhI kare, ne pravRtti karAve. Ama praNidhAnAdi pAMca prakAranA Azaya che.prastutamAM sthirAddaSTino bodha-prakAza e praNidhAnAdi Azaya lAvavA mATe kAraNabhUta bane che. kemake sthirAddaSTinA bodhamAM samyagdarzana jaLahaLe che, vinavacananI athAga zraddhA jaLahaLe che, eTale ethI praNidhAna, pravRtti, vagerenI preraNA maLe, e sahaja che. have 6ThThI kAntAddaSTino paricaya joie. (6) kAntAddaSTi : (TIkA) kAntAyAM tu tArAbhAsamAna eSaH, ataH sthita eva prakRtyA niraticAramAtrAnuSThAnaM zuddhopayogAnusAri viziSTA'pramAdasacivaM viniyogapradhAnaM gambhIrodArAzayamiti / artha :- :- 'kAntA' ddaSTimAM bodha-prakAza tArAnA prakAza jevo hoya che. ethI ahIM rahyo eTale ja Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno svabhAve karIne ahIM anuSThAna niraticAra sAdhato hoya, te paNa anuSThAna zuddha upayoga-saMpanna hoya, viziSTa apramattatA sahita hoya, viniyoganI pradhAnatAvALuM hoya, ane gaMbhIra udAra Azaya-saMpanna hoya. vivecanaH sthirAddaSTimAM ratnanA prakAza jevo bodha hato, te vadhIne have kAntA dRSTimAM tArAnA jevo, enA prakAza jevo bodha hoya che. eno prabhAva evo paDe che ke sthirAddaSTimAM sAdhanAnuM anuSThAna zraddhA-bharapUra hovA chatAM emAM pramAdathI aticAra lAgI jatA, vidhi vageremAM jANye ajANye khoDa-khAMpaNa AvI jatI, te have kAntA dRSTimAM aticAro ne khoDa-khAMpaNa dUra karI devAya che, ane niraticAra zuddha anuSThAna karavAmAM Ave che. sAdhanAmAM aticAra kema lAge che ? sAmAnyathI A kAraNa kahI zakAya ke aticAra lagADatI vakhate sAdhanAnI mamatA karatAM zarIranI mamatA vadhI gai, eTale zarIrane ArAmamAM rAkhavA e aticAra lagADI de che. tyAM kharI rIte A vicAravuM joie ke 'A moMgheruM mAnava zarIra zA mATe maLyuM che ? ArAma mATe nahi, sAdhanAnA kAma mATe. ArAma mATe to pRthvI-kAyAdinA zarIra bahu maLe che. sAdhanAnA kAma mATe A zarIra hovAnuM samajAya to pramAda karI aticAra lagADavAnuM na thAya. A doSa-aticAra na lagADavAnuM te koi paralokanA bhayathI nahi, ke gurvAdinA dabANathI nahi, yA koi jaza levA mATe nahi, paraMtu AtmAno svabhAva ja evo paDI gayo ke sAdhanA-anuSThAna zuddha nirdoSa ja sadhAye jAya, dila ane udyama nirdoSa sAdhanAmaya banI gayA hoya. dA.ta. rastAmAM cAle te jIvarakSArthe sahajabhAve nIcuM joine ja cAle. iryAsamitinuM pAlana ja evI rIte kare ke aticAra saheje na lAge. emAM emane evo koi vicAra na karavo paDe ke 'AmAM bhaMga thaze to pApa lAgaze, For Private and Personal Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir da. kAntA daSTi) (187 prAyazcita Avaze, mATe samiti barAbara pALuM." e -rUkAvaTa nahi, ema ahIM sAdhanA evI sahajagatie to A zuM, ke bIjI koI sAdhanA zuM, sahaja svabhAve cAlyA kare. vacamAM vacamAM kazI enuM vizuddha pAlana cAle. AturatA-utAvaLa-saMdeha vagerethI khacakAmaNa A nirdoSa sAdhanA paNa zuddha upayogAnusArI nahi-rUkAvaTa nahi, sAdhanAnI sUrya jevI sahajagati hoya, arthAt sAdhanAmAM manano vizuddha upayoga cAlu e viziSTa apramAda. hoya; sAdhanA zUnya manathI nahi, paNa sacoTa viniyoga pradhAnaH khyAlapUrvaka karAtI hoya. A khyAla eTalo badho vaLI kaDhI kAntA draSTimAM Avelo je anuSThAna sateja javalaMta ane ekAkAra, ke eka to sAdhanA sAthe te "viniyogapradhAna' hoya. arthAtu potAnA vakhate emane bahAranI ThaMDI-garamI, ahiMsAdinAM anuSThAna sArAM sAdhavA mATe potAne DAMsa-mAkhI-maccharanI pIDAno kazo vicAra nahi; koi manano khAsa khyAla nathI keLavavo paDato, ke temaja bIja e ke e sAdhanAmAM keTalo samaya pasAra bIjI kazI kAyika takedArI nathI rAkhavI paDatI, thaI rahyo che e barAbara dhyAnamAM hoya. dA.ta. eTalI badhI sahajatAthI ahiMsAdinI sAdhanA cAle rAtrinA dhyAnamAM "A eka pahora pasAra thayo, bIjo che. paraMtu enA haiye jIvo pratye maitrI-karuNA UbharAtI pahora pUro thayo...' vagere barAbara khyAlamAM hoya. hovAthI manane ema rahe che ke "AmAMthI yogya jIvo sAmAnyathI Ameya dareka kriyA upayogavALI kAMIka pAmI jAya to sAruM." eTale pote je siddha karyuM thavI joie; kemake "upayoge dharma' eTalA mATe eka che, "e bIjAmAM ya dhIre dhIre kema Utare," evI kriyAmAM bIjI kriyA karavAnI zAstra nA pADI. dA.ta. karuNA haiye hovAthI potAnI sahaja sAdhanA have sAdhu vastranI paDilehaNA karatAM paccakakhANa na ApI parahitanI mukhyatAvALI bane che. paramAM e hita zake. kemake paDilehaNamAM jIvarakSAnA upayogano bhaMga utAravAnI arthAtu eno viniyoga karavAnI thAya. ahIM kAntA draSTimAM vizeSataH javalaMta upayoga mukhyatAvALI hoya che. bIjI rIte viniyoga hoya. vagara-upadeza hoya che. te e rIte ke, potAnI sahaja viziSTa apramAda: sAdhanA eTalI badhI ucca koTinI hoya che ke e vaLI sAdhanA viziSTa apramAda-apramattatAvALI' joine bIjA yogya jIvo pAmI jAya, emAMthI kAMIka hoya, sAmAnya a-pramAda eTale ke sAdhanA vakhate nidrA potAnA jIvanamAM utAre. balabhadra muninA -jhoke,-vikathA-kuthalI-DAphoDiyuM, rAga-dveSa vagere ahiMsA-karuNAbhAvathI jaMgalamAM pAse AvatA zikArI pramAda na hoya; tyAre viziSTa apramAda eTale pazuo hiMsakabhAva bhUlI jatA. sAmAnya apramAda uparAMta aMtarathI sAdhanA sAthe chelle kahe che- kAntA draSTimAM anuSThAna "gaMbhIra eTalA badhA tanmaya hoya ke potAnA zarIranuM paNa ane udAra AzayathI saMpanna hoya che. gaMbhIra Azaya bhAna nahi, to bIjA padArthanA khyAlanI to vAte ya kevo hoya, ane udAra Azaya kevo hoya, e pUrve zI? temaja sAdhanAmAM kazI AturatA utkaMThA nahi ke vicAryuM che. tethI ahIM punarukti karavAnI jarUra nathI. dA.ta. "A sAdhanA kayAre pUrI thAya ne bIjI ISTa ahIM eTaluM vizeSa samajavAnuM che ke A vizeSaNa sAdhanAno vAro Ave,' yA "hajI aDadhI sAdhanA thai anuSThAnanuM mUkIne e sUcavyuM ke (1) eka to ekalI bAkInI aDadhI kayAre pUrI thAya ?' nA, e to jema kAyAthI anuSThAna karIne saMtoSa nahi vALavAno, pUrvamAM Ugelo sUrya enI sahajagatie UMce UMce paraMtu sAthe Azaya yAne dila paNa gaMbhIra ane caDato jAya, ne madhyAhana pachI sahaja gatithI nIce udAra-umadA svabhAvanuM rAkhavAnuM; ane (2) bIjuM Utarato jAya, emAM kazI vacce vacce khacakAmaNa e ke dareka anuSThAna paNa gaMbhIra ane udAra For Private and Personal Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 188) vicArasaraNIvALuM ArAdhavAnuM. dA.ta. sAmAnya mANasa prabhudarzana kare e sAmAnya bhAvathI 'aho ! kevA jagaupakArI bhagavAna ! vAha re vAha prabhu ! dhanya tamAruM jIvana !' eTaluM ja, paraMtu A gaMbhIra udAra Azaya sAthe devadarzana karanAro vItarAganA darzanamAM potAnI vItarAgatA sudhInuM mahAutthAna dekhe; jema haribhadra purohite ane zayaMbhava brAhmaNe karyuM. vaLI A darzana Atmasiddha yAne cirasthAyI kema bane evI paddhati apanAve, jethI enA para pachIthI avanavI zubha bhAvanAo ane zubha adhyavasAyo cAle. (7) prabhAddaSTi (TIkA) prabhAyAM punararkabhAsamAno bodhaH, sa dhyAnahetureva sarvadA, neha prAyo vikalalpAvasaraH, prazamasAraM sukhamiha / akiMcitkarANyAtrAnyAzAstrANi, samAdhiniSThamanuSThAnaM, tatsaMnidhau vairAvinAza:, parAnugrahakartRtA, aucityayogo vineyeSu tathA'vandhyA satkriyeti / artha :- prabhA nAmanI 7mI dRSTimAM sUryanA prakAza jevo bodha-prakAza hoya che. e sarvadA dhyAnanuM ja kAraNa bane che. ahIM prAyaH vikalpano avasara nathI. ahIM to upazamabharyuM sukha hoya che. bIjA zAstro to ahIM akiMcitkara (nirupayogI) banI jAya che. anuSThAna samAdhiniSThasvasthacittamAM rahenAruM bane che. prabhASTivALAnA saMnidhAnamAM (bIjA jIvonA) vaira Adino nAza thAya che. A dRSTivALAmAM uccakoTinI upakArakAritA Ave che, ziSyo pratye (pUrNa) aucityano yoga rahe che, temaja samyak kriyA ahIM avandhya arthAt niSphaLa na ja jAya evI bane che. vivecana : chaThThI 'kAntA' ddaSTimAM tArA jevo bodhaprakAza hato, tyAre, sAtamI 'prabhA' nAmanI dRSTimAM sUryanA prakAza jevo bodha-prakAza hoya che. emAM evI ucca koTinI bodha-ramaNatA jJAna-ramaNatA hoya che, ke ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno vAre ne vAre emAM ekAgra-tanmayatA AvI AvIne e dhyAnarUpa banI jAya che. dhyAna zuM che ? jaina zAsananuM dhyAna H ahIM dhyAna aMge jaina zAsananI eka vizeSatA samajavA maLe che. te e che ke, dhyAna e mAtra khUNe besI koi eka viSaya para ekAgra ciMtana karavA svarUpa ja nathI, kintu kriyA-anuSThAnanA ekeka aMga para ekAgra lakSavALA bano to te paNa dhyAna ja che. e hisAbe A prabhA-dRSTivALAne mAtra jJAnanI ramaNatAmAM kayAMka ekAgratA thAya eTaluM ja dhyAna nathI, paraMtu yogaddaSTinA bodha-prakAzathI bhAvita emanAM kriyA-anuSThAnanA pratyeka aMgomAM paNa ekAgratA thAya, te paNa dhyAna ja che. prazna thAya ke, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pra paNa A dhyAna to anuSThAnathI prerita banyuM ne ? eTale ke ahIM dhyAnamAM kAraNabhUta to anuSThAna banyuM ne ? bodha-prakAza kyAM banyo ? graMthamAM to A lakhyuM che ke,- A prabhA-dRSTino bodhaprakAza sarvadA dhyAnahetu bane che. u anuSThAna ekaluM koruM hoya to e dhyAnahetu nathI banatuM; paraMtu bodha-prakAzathI raMgAyelu-bhAvita thayeluM anuSThAna dhyAnahetu bane che, emAM bodhaprakAzanI mukhyatA rahI; eTale kahevAya ke anuSThAna dvArA paNa bodha-prakAza ja dhyAna-hetu banyo. vikalparahitatA : vaLI A bodhaprakAza kevo che ? to ke ahIM vikalpone avasara nathI hoto. arthAt A bodha-prakAza evo bhavya koTino hoya che ke ahIM bIjA-trIjA vikalpo na UThavA de. pra- ahIMnA bodha-prakAzano jIvane evo svAda lAgI gayo hoya che ke, muphalIsa vikalpo vicAromAM have ene koi rasa, koi svAda ja rahyo nathI.pachI jeno rasa ja nahi e vikalpo zAnA UThe ? bIjI vAta e che ke prabhA-STimAM Avelo jJAna-kriyA baMnemAM eTalo badho AtmA For Private and Personal Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7 prabhASTi ). (189 vyagra=rokAyelo rahe che ke vicAra karavAne jagA ja "samAdhi' eTale cittanI pUrNa svasthatA; emAM koI nathI, navarAza ja nathI. kadAca ema prazna thAya ke, harakha-kheda-rati-aratino sparza nahi. evI cittanI pra- zuM bahu ThaMDI paDe ke garamI paDe tyAre eno zAMta-prazAMta avasthA. are ! sUtrArtha pArAyaNa kare, ke vikalpa na Ave ke "A ThaMDI bahu? garamI bahu?" kriyA-anuSThAna kare, emAM vacamAM kazI u0- nA, pahelethI eNe sAmAnya ThaMDI garamI AturatA-vihavaLatA ya nahi. eTale badhI svasthatA. AvI zAMta-prazAMta-upazAMta avasthAmaya zarIranA vagere parIso samatAthI sahavAnA evA abhyAsa jANe aNuo potAnI cAre bAju phelAtA hoya te pADyA che ke emAM enA vikalpa na karatAM potAnA emanA saMnidhAnamAM AvelA vairI jIvonA vaira nAza jJAna-kriyA jJAna-dhyAnamAM ja mananI evI khAsa thaI jAya che, dubuddhi jIvonI durbuddhi naSTa thaI jAya che. tanmayatA rAkhI che. e abhyAsathI atyAre AgaLa AvA mahAyogInA saMnidhAnano evo prabhAva che ke, vadhatAM paNa mananI e ja tanmayatA akhaMDa rAkhI zake bIjA jIva AmanAM saMnidhAnamAM hoya tyAM sudhI emane che. eTale ahIM bIjA-trIjA vikalpane avasara nathI. vaira-dubuddhi sUjhe nahi. jaMgalamAM rahetA baLadeva muninI prazamasAra sukha: nikaTamAM jo zikArI pazu AvI gayA to tyAM pUratuM to eTale ja ahIM "prazamasAra sukha' anubhavI zake e pazuo saumyabhAvavALA thaI jatAM! che, arthAt jJAna-dhyAnamAM ramaNatAnA lIdhe koI parAnugrahakartaHrAgAdi kaSAya UThatA ja nathI. prazama-upazamabhAva AvA sadA samAdhiniSTha ane prazamarasanimagna banyo rahe che, upazamabhAva bharyuM sukha anubhave che. banyA rahenArAnuM jIvana parAnugrahakarte bIjAone viSayonuM sukha zI cIja che? e to rAga-Asakitano upakAra karanAruM hoya che. e gocarI jAya tyAM paNa unmAda che. vAstavika sukha e unmAda samAvI devAmAM emanI carcA evI ke bIjAne sadgaddhi pamADI de, che, te upazamathI e sukha sulabha bane che. dharmanI anumodanA pADI de. kadAca be bola anya zAstra akiMcikara : kahevAno prasaMga Ave to e bola paNa sAmAnuM bIjI vAta e che ke ahIM prabhASTinA bodha Atmahita thAya evA hoya che. sAthenI sAdhanA evI sahaja banI gaI che ke ahIM tyAre, potAnA ziSyagaNa sAthe evAM sAdhanAnI preraNA mATe bIjA zAstronA AlaMbananI aucityathI vartanArA hoya ke e ziSyo ArAdhanAnI ene jarUra nathI. zAstro je sAdhanA karavAnuM vidhAna bhavya preraNA meLave, pramAda TALavAnuM joma meLave, kare che, e potAne sahaja-siddha thaI gaI. pachI evo emano ziSya pratye aucityayoga hoya che, zAstranI preraNA para zAno kazoya AdhAra rAkhavo ucita vyavahAra hoya che, paDe ? alabatu potAnA svAdhyAya-jJAnayoga mATe Ama prabhAtaSTivALA AvA AvA uccaguNa zAstronAM sUtra-arthanuM AlaMbana hoya, tethI e gaNathI alaMkRta hovAthI emanAM badhAM zAstro kacitkara yAne upayogI thayA, paraMtu anya saanuSThAna-sakriyA "avadhya hoya, arthAt preraNAnA zAstrono ahIM upayoga nahi hovAthI kahyuM niSphaLa nahi janArI ne avazya saphaLa thanArI hoya ke "akiMcitmarANi atra anyazAstrANi.' che. eka prazna thAya pra- mahAvIra bhagavAna to prabhASTithI ya samAdhiniSTha anuSThAnaH vairanAzaH AgaLa vadhI gayelA; to kevaLa jJAna thayA pachI Ama jayAre sAdhanAnuSThAna sahaja siddha thaI gayuM emanI pahelI dezanA niSphaLa gaI tyAM avadhyA eTale kahevAya ke e "samAdhiniSTha" banI gayuM. sakriyA kayAM rahI? For Private and Personal Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 190) u zrotAnA AtmAnI ddaSTie bhale e niSphaLa gai kahevAya, paraMtu prabhunA potAnA AtmAnI dRSTie e niSphaLa nathI gai, saphaLa thai che. potAnI AtmAnI ddaSTie e rIte saphaLa ke, potAne tIrthaMkara nAmakarmanuM eTaluM vedana thayuM, eTalI karma-nirjarA thai, e saphaLatA thai kahevAya. tIrthaMkara bhagavaMtone cAra ghAtI karmonA nAza pachI bAkInA cAra aghAtI karma bhogavIne khapAvavAnA to hoya ja che. jeTalA pramANamAM e bhogavAya eTalo karmakSaya thato Ave che. enuM phaLa aMtima samaye sarva karmakSaya thai mokSa nIpaje che. A apekSAe prabhunI pahelI dezanA saphaLa che, niSphaLa nathI. (8) parAddaSTi (TIkA) parAyAM punardaSTaucandracandrikAbhAsamAno bodhaH saddhayAnarUpa eva sarvadA vikalparahitaM mataH, tadabhAvenottamaM zuddha, AruDhArohaLavannAnuSThAnaM pratikramaNAdi, paropakAritvaM yathAbhavyatvaM tathA pUrvavadavandhyA kriyeti / artha :- tyAre 'parA' nAmanI dRSTimAM caMdranI caMdrikA(jayotsnA)nA prakAza jevo bodhaprakAza hoya che. haMmezA samyadhyAnarUpa ane vikalpa rahita manAyelo che. vikalpa nathI mATe ja ahIM uttama sukha hoya che. (nirvikalpa dazA eTale koi aticAra nahi, tethI ahIM) pratikramaNAdi anuSThAna kriyA nathI hotI; jemake (parvata 52) ArUDhane ArohaNa nathI hotuM. vaLI A dRSTimAM sAmAnI yogyatA mujaba paropakAra-karaNa hoya che, tathA pUrve prabhA dRSTimAM kahyA ahIM avanma kriyA hoya che. mujaba vivecana 'prabhA' dRSTimAM sUryaprakAza jevo bodha hato te have ahIM AThamI 'parA' dRSTimAM caMdramAMnI zItala caMdrikA (jayotsnA)nA prakAza jevo bodha-prakAza hoya che . pra0 sUryaprakAza karatAM caMdraprakAza to jhAMkho hoya, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno to ahIM zuM sAtamI yogaddaSTimAMthI AThamI dRSTino vikAsa thAya eTale bodha prakAza jhAMkho thai jAya ? u-ahIM prakAza eTale mAtra vastunI jANakArIrUpa bodha nathI levAno, paraMtu enuM AtmAmAM viziSTa pariNamana levAnuM che, arthAt AtmAnI bodha-pariNati levAnI che. ane bodha-pariNati cIja evI che ke AtmAmAM enAthI kaSAyo zamatA AvIne ukaLATa zAMta thatAM Ave che. tethI AtmAmAM saumyatA-zAMtatA-zItalatA vadhatI Ave che. bodha-pariNitinuM A svarUpa hoya eTale saheje samajAya evuM che ke, sUryanA prakAza karatAM caMdranI jayotsnAno prakAza A dRSTimAM vadhu saumya-zAMtazItalache. bodha dhyAna rUpa : 8 mI parASTimAM bodha-prakAza Avo atyaMta saumya-zAMta-zItala hoi e bodha haMmezA dhyAnarUpa ja hoya che. AtmAmAM jJAnaprakriyAmAM mananI anyAnya padArtha tarapha ddaSTi jatI hoi-anyAnya bodha janamyA kare che. eka jJAna naSTa bIjI jJAna janamyuM. e paNa pachIthI naSTa ane trIjA jJAna jAge che.ema cAlyA kare che. paraMtu emAM caMcaLatA che. jayAre eka padArtha para bodhanI sthiratA thAya tyAre dhyAnadazA Ave che. 7 mI dRSTimAM bodha-dazAmAMthI avara navara dhyAnadazA AvatI. tethI e bodha-prakAza dhyAnano hetu kahevAya. ahIM AtmAnI ati saumya nirvikalpa dazA hoI bodhaprakAza sthira hoine ghyAnarUpa bane che. tethI sarvadA samyagra dhyAnarUpatA kahI. nirvikalpa kema ? H bodha-prakAzanI saumyatA eTalI badhI che ke AtmAmAM have kazI AturatA rahetI nathI. tethI anyAnya vikalpo UThavAno avasara ja nathI raheto. eTale ahIM mana vikalparahita yAne nirvikalpa dazAvALuM hoya che. AvI nirvikalpa dazA hoine ja 8 mI ddaSTimAM uttama sukha hoya che. jayAM vikalpa che For Private and Personal Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 8 draSTimAM vizeSa spaSTatA) (191 tyAM ciMtA che, vihvaLatA che, ciMtA-vihavaLatA e hoya, paNa caDIne zikhare beThelAne have parvata para zuM duHkhanA prakAra che. sarvathA sukhIne koi vihvaLatA na caDavAnuM hoya? na ja hoya, ema ahIM anuSThAnanI hoya. e to atyanta svastha hoya. sAdhanA na hoya. 8mI draSTimAM anuSThAna kema nahi?? tyAre savAla thAya ke to pachI AThamI daSTivALA zuM karatA hoya ? to ke jIvonI yogyatA pramANe e e zuM kare? upakAra karatA hoya che. e paNa pote zarIraghArI che vaLI 8mI draSTimAM jIva Ave eTale eNe sahaja tyAM sudhI karavAnuM. azarIrI banI gayA pachI e ya niraticAra sAdhanA prApta karI che tethI, jayAM aticAra karavAnuM rahetuM nathI. alabatu azarIrI siddha paNa ja nahi tyAM pratikramaNa anuSThAna karavAnuM rahe nahi. sAdhakane AlaMbanarUpa banavAthI e upakAraka to bane temaja nirvikalpa dazA prApta karI eTale sAdhya siddha ja che. kintu e upakAra siddhono potAnA prayatnathI thayuM. tethI have jinabhakita Adi anuSThAnanI sAdhanA upakAra karavA javA rUpa nathI. karavAnI ya rahe nahi. sAdhakane sAdhanA hoya, siddhane zI sAdhanA? taLeTIye hoya ene parvata para caDavAnuM pariziSTa mitrAdi AThe draSTimAM keTaluMka vizeSa spaSTIkaraNa pahelI be mitro ane tArA daSTimAM alpabodha bodhaprakAza pahelI be yogadaSTinI kakSAnI uparano prakAzane laIne enA evA prabaLa saMskAra nathI paDatA nahi. eTale ja A kartavya bane che ke, anAdinI ke je vaMdanAdi yoga sudhI pahoMce, ema kahyuM. Ano oghadraSTi bAhya dRSTi paDatI mUkI, yogadaSTi yAne dAkhalo ApaNA jIvanamAM joIe to dekhAya che ke, AMtaraSTi pakaDI, have enA bodhaprakAzanA sArA caityavaMdanamAM stavana bolIe chIe tyAre, pahelI kaDI saMskAra paDe evuM karo, ke jethI anuSThAnamAM enuM bolyA pachI bIjI kaDI bolIe tyAre, pahelI kaDIno smaraNa thAya, ane ethI anuSThAna bhAvita bane. bhAva bilakula mana para nathI hoto ! alabat e kaDI jainazAsanamAM anuSThAnanI kiMmata bolelA tyAre moTethI bolelA, ane kadAca be vAra samyagubodhathI anuSThAna bhAvita hoya emAM bolelA, chatAM enA bhAvanuM smaraNa bIjI kaDI vakhate kema nahi ? are ! eTaluM ja zuM, paNa eka stavana che. ne e bodhanA prabaLa saMskArathI bane. jIvanamAM 25-50 vAra bolyA hoIe, paNa jo koI vaMdanAdi-yoga sAdhIe, paNa e jo samyagu pUche ke jarA e stavananA padone aDayA vinA enA bodhathI bhAvita na hoya, to vaMdanA to thaI jAya, paNa padArtha enA bhAva kramasara kahI Apo ne?' to e vaMdanAnuM kArya na thAya' ema pUrve kahyuM, eno bhAva A kahI ApavAnI taiyArI nathI, kemake e yAda ja nathI. che ke, vaMdanAnuM kArya che- aMtarathI namra banavAnuM. kAraNa bolatI vakhate ja bIjI kaDI bolatAM pahelIno arthAta "jene vaMdanA karIe chIe e UMcA che, huM bhAva sAthe joDayo ja nathI; athavA kaho, pahelI emanAthI nIco chuM,'- Avo ApaNA aMtaramAM bhAva kaDInA bhAvano bodha to karelo paraMtu e nabaLo lAvavAno che. AvI namratAnI AMtarika pariNati e hovAthI enA baLavAna dIrghajIvI saMskAra nahi paDelA, vaMdanAnuM kArya che. paNa vaMdanA jo bodhathI bhAvita nahi eTale bIjI kaDInI stuti-vaMdanA vakhate pahelInA hoya to dravyathI vaMdanakriyA to thaze, paNa A AMtarika bhAvanuM smaraNa nahi thayuM. e sUcave che ke e pariNatinuM kArya nahi thAya. evuM For Private and Personal Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 192). (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno samyagu bodhathI bhAvita anuSThAna trIjI AnaMda to ghaNA batAve ke "bahu AnaMda Avyo, ghaNuM balA nAmanI yogadaSTinI kakSAo caDayA pachI jANavA maLyuM." paraMtu jANeluM TakAvavuM che kone ? thavA mAMDe che. vyAkhyAna sAMbhaLI UThIne cAlyA, paNa rastAmAM ya e sAMbhaLeluM mamarAvavAnI vAte ya kayAM che ? yoganI boghathI bhAvita kriyA eTale pahelI be dRSTi sudhImAM AvA alpa vIryavALI anuSThAnane bodhathI bodhanAM saMskArajanya bodhadazA hoya che. trIjI "balA" daSTimAM viryavAna smaraNathI bhAvita karavAnuM kAma saheluM nathI. ema to bodha kahyo. sAdhanA kaSTavALI paNa kare, dA.ta. muni ugra vihAra vIryavAna bodha zravaNa vakhate AtmAnA kare, emAM bhUkha-tarasa-thAka veThe, paraMtu jo e kaSTamAM AnaMda nahi hoya, rodaNAM haze ke, - dA.ta. "vihAra virSollAsa ane bhAvollAsathI pragaTe che. bahu lAMbo nIkaLyo !" "rastAmAM navakArazInuM gAma ja zravaNa pahelAM manane ema thAya ke, "mAre na maLyuM ne bhUkhyA TIcAtA cAlavuM paDayuM !' "pANI AtmAnuM hita jANavuM che, AtmAne hitakara tattva khUTI gayuM tarasa keTalI badhI veThavI paDI !'- jo AvAM jANavA che, jANIne enAthI mAruM jIvana sudhAravuM che, rodaNAM haze to mAnavuM paDe ke, AvA tAraNahAra paNa mATe barAbara dhyAnapUrvaka sAMbhaLato jAuM, ane ene kaSTamAM AnaMda na thayo. nahitara to mAnata bolatA ke dayamAM aMkita karato cAluM',- A bhAvollAsa hoya, "vAha Aje lAMbA vihArathI karmakSaya pApakSayano sAro eTale jema jema AgaLa AgaLa sAMbhaLato jAya tema lAbha maLyo ! Ama to mukAme beThA bhUkha-tarasanA tema pAchaLa pAchaLanuM pAchuM yAda rahyuM che ne ?' e parIsaha sahitA nathI, paraMtu vihAramAM A joto jAya, yAda karato cAle. ema karavAmAM bhUkha-tarasa-parisaha sahavAnI saMvara-sAdhanA sArI vIrSollAsa joIe che. bhAvollAsa ane maLI !? paNa manamAMya A lAve kayAMthI ? kemake vIrSollAsathI e rIte sAMbhaLato ne yAda karato cAle. vihArAdinI sAdhanA samyagu bodhathI bhAvita karIne tyAM bodha vIryavAna bane, eTale enA saMskAra nathI sAdhI. prazna thAya, dIrghajIvI ane vIryavAna dRDha paDe. eTale vaMdanAdi pra- zAstro vAMcyA-sAMbhaLyA che, samyam bodha anuSThAna vakhate e saMskAra jAgrat thaIne paNa thayo che, chatAM enAthI sAdhanA bhAvita kema na anuSThAnane bodhathI bhAvita kare. banI? vIra prabhue saddavIryano upayoga kyAM | u- e ja vAta ahIM graMthakAra kahI rahyA che ke, karyo? bodhatevo vIryavAna nahi, bhAvollAsavALo nahi, tethI AtmAmAM sarvIrya che eno A upayoga enAthI evA paTuane ciraMjIvI saMskAra na UbhA thayA karavAno che ke, zAstra paricayathI bodhane evo ke je sAdhanA-anuSThAna vakhate jAgrat thaIne vIryavAna banAvIe ke, anuSThAna kriyA sAdhatAM, e smaraNAtmaka bodha Ubho kare, ne bodhathI sAdhanAne enAthI bhAvita thatI Ave. mATe ja mahAvIra bhAvita thavAno avakAza maLe. mATe kahevAya ke, bhagavAne sAdhanAkALamAM sarvIrya khUba pragaTAvyuM. bodha vIryavAna karo. dA.ta. govALiyo kAnamAM khIlA ThokavA Avyo to zAstro sAMbhaLanArA-samajanArA ghaNA, paNa ene lAte phagAvavAnI ke potAnI AMgaLI aMguThAnI emane thatA bodhamAM taratamatA hoya. vIryavAna bodha vacce enI kAnapaTTI jorathI dabAvavAnI tAkAta to to thoDAne ja thAya, ke je pachI anuSThAna AvI caDaye bhagavAnamAM hatI, paraMtu evo vIryano upayoga na ene e bodhathI bhAvita karI zake, bAkI zravaNano karatAM govALiyAne kAnamAM khIlA ThokavAmAM maitrI For Private and Personal Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prIti-bhakti anuSThAna) (193 bhAvanAthI sahAyaka thavAnuM ane e mATe mAthuM sajajaDa dRSTinuM nahi rahe. A ema bane che ke anuSThAna paranI sthira rAkhavAnuM vIrya vAparyuM ! "le tAre mArA kAnamAM prItine badale koi kAyAnA ArAmI sukhanI prIti, khIlo Thokavo che ne ? paNa bhaIlA ! tArA eka hAthe yA koi jaDa cetana viSaya vagerenI prIti thai Ave che, khIlo pakaDI bIjA hAthe khIlA para hathoDo mAravA agara kriyAmAM zuSkatA-zUnamUnatA AvI jAya che. jaIza, tyAM to mAruM mAthuM bIjI bAju hAlI jaze, ne mATe ja sAvadhAnI-jAgRti khUba jarUrI. emAM tAro khIlo aMdara nahi pese. mATe lAva huM mAthuM sAdhanA khaDragadhAre cAlavA karatAM kaThina - sajajaDa sthira rAkhuM chuM. basa, have Thoka khIlA para tethIsto AnaMdaghanajI mahArAja sAdhanAne hathoDo." prabhue AvuM sarvIrya vAparyuM, to kAnamAM khAMDAnI dhAra jevI, are ! khAMDAnI dhAra para cAlavA khIlA aMdara ghusI zakayA... A to utkRSTa karatAM paNa kaThina kahe che,saddIryano eka dAkhalo. "dhAra talavAranI sohilI, A parathI samajavAnuM A che ke ApaNA dohilI caudamA jinataNI caraNasevA; bodhavIrya-buddhizakitano je upayoga duniyAnA kacarA bhUMsA kUTavAmAM karIe chIe, enA badale dhAra para cAlatA dekha bAjIgarA, zAstrazravaNathI vIryavAna bodha karavAmAM e karavAno sevanAdhAra para rahe na devA." che. eTale zAstra-zravaNathI bodha karavAmAM AvA bIje kahyuMsavIryano upayoga karAya, to bodhavIryavAna thAya. "mugdha sugama karI sevana Adare, 3 jI draSTimAM prIti-anuSThAnaH sevana agama anupa." trIjI balA draSTimAM vIryavAna bodha thAya che, tethI ahIM "sevanaeTale koI paNa sukata-sAdhanA evA bodhathI janmelA baLavAna saMskAra dvArA anuSThAna. e ArAdhavuM eTale talavAranI dhAra para anuSThAna bhAvita thAya che. enuM zubha pariNAma A cAlavA karatAM kaThina ! moTA devatA paNa Ave che ke anuSThAna ahIM prIti-anuSThAna bane che. "sevanA'-sAdhanA rUpI khaganI dhAra para sthira cAlI bane ja ne? kemake je samya bodha meLavyo che emAM ja zakatA nathI ! bAkI talavAranI dhAra para to enA jANyuM che ke "AvA dharmAnuSThAno-dharmasAdhanAo ja abhyAsI bAjIgaro-kaLAbAjo cAlI batAve che. e A jIvanamAM kartavya che, pApakriyAo kartavya nahi." kevI rIte cAle? doDato cAle? doDavAmAM to dhAra para eTale have sAdhanA karavAno moko Ave tyAre e paga josathI pachaDAya to dhAra pagane kApI nAkhe. bodhanA saMskArathI janita smaraNa dvArA kaho, dhIme dhIme bahu sAvadhAnIthI cAle. ethI paNa anuSThAna-sAdhanA para prIti thAya, sAdhanA prItithI vadhu sAvadhAnIthI sAdhanA-anuSThAna AcaravAnA che. karAya, ne e prIti -anuSThAna bane. prIti sAdhanA siMhaguphAvAsI muni kema cUkyA? para karavAnI, paNa enAthI UbhA thatA laukika lAbha juo, siMhaguphAvAsI muni sthUlabhadrA para nahi. mahAmunino cALo karavA vezyAne tyAM comAsu karavA zaddha anuSThAnanI prItithI thatuM anuSThAna gayA, paNa sAdhanA kema cUkayA? kaho, prathama tabakke e prIti-anuSThAna. ja saheja enI sAvadhAnI cUkyA ! saMyamasAdhanAnI ahIM e khAsa lakSamAM rahe ke zuddha pahelI maryAdA pahelI sAvadhAnI "strI sAme eka prIti-anuSThAna vIryavAna bodhaprakAzathI kriyA bhAvita maTakuM paNa na marAya." te cUkayA. vezyAne joI lIdhI, rahevA para AdhArita che. tethI jo sAvadhAnI na rAkhI, eTalAmAM ja TAMTiyA DhIlAM paDyA ! pachI kema? to ke ne e bodha-bhAvitatA bhUlyA, to anuSThAna trIjI eka cUkayo te soe cUkayo. so pagathiyAnI sIDImAM For Private and Personal Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 194). (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno TheTha uparanuM eka ja pagathiyuM cuke, to zuM thAya? kaho UbhI thAya che. soe pagathiyAM cUke. brahmacarya ane saMyamanA bhAva 5 mI daSTimAM apratipAtI, vardhamAna, naSTa karavA sudhI pahoMcI gayA! a-paraduHkhakArI bodhaHtyAre sthUlabhadra mahAmuni emane ema nathI bacI pAMcamI sthirA dRSTimAM ratnaprakAza jevo bodha-te gayA. vezyAne tyAM rahyA kharA, paNa enuM moM ke koi emAM sudeva-guru-dharma tatvanI oLakha thai che eTale paNa aMgopAMga jovAnI bAdhA ! te jatAMveMta ja bhAvollAsa aparaMpAra che; kemake e jue che ke "kayAM vezyAne tAkIda ApI dIdhI ke "3aa hAtha dUra rahIne khajavAnA prakAza jevA laukika deva-gara-dharmanA bhrAmaka vAta karaje,' ane pote dhyAnastha draSTithI besI rahetA. malina bodha? ne kayAM ratnaprakAza jevA A lokottara emAM keTaluM dekhAya? bahu to mAtra 1 hAtha jeTaluM; devAdhideva nirgasthaguru ane sarvajJa dharmanA yathArtha pachI 3aaaa hAtha dUra rahelI vezyAno paga paNa jovAnuM nirmaLa bodha?' ahIM evuM zraddhA-AkarSaNa UbhuM thai kayAM Ave? gayuM che ke je 'apratipAtI' arthAtu Avelo have jAya pra- paraMtu vezyAnA premanA bola ne gIta to to nahi, paNa "vardhamAna" arthAta bhAvollAsathI saMbhaLAI jAya che? - zuM tethI vikAra na jAge? vadhato rahe! A bodhathI bhAvita thayelI sAdhanA evI | u- samajI rAkho, moTuM tophAna AMkhanuM che. cAle ke "a-para-paritApakRta" koIne duHkhakArI divasanA keTakeTalI jagAe AMkha jaIne keTalA nahi. enI AjubAjuvALA sAthe vyavahAra dharakhama rAgadveSa karAve che ? evo AMkhano julma saumyatAbharyo, eTale koine enA para abhAva-durbhAva samajI ene kanjAmAM lIdhA pachI to svAdhyAya-ciMtana-dhyAnamAM ekAkAra thayA tyAM vItarAganI oLakha kayAM? bahAranA zabda para kazuM dhyAna jAya nahi. pUla vItarAgane bhaje ane jo daya viSayaraMgathI bhadrasvAmI A hisAba rAkhI jItI gayA; tyAre a-saumya tathA anAdisiddha kaSAyovALuM ja rahe, to siMhaguphAvAsI muni pahele pagathiye AMkhano asaMyama vItarAgane eNe zA oLakhyA ? sarAgIne choDI karI hArI gayA. vItarAganI zI upAsanA karI ? ahIM to ene balA draSTimAM vIryavAna bodha hovAthI enAthI samajAI gayuM hoya ke "pUrve anaMta anaMta kALamAM bhAvita anuSThAna e prIti-anuSThAna bane che. gojhArA Idriya-viSayo ane kaSAyothI pote potAnA 4 thI draSTimAM bhakti-anuSThAnaH- AtmAnuM ghaNuM ghaNuM bagADayuM che, naraka-tiryaMca gatimAM cothI "dIprA' daSTimAM bodha-prakAza viziSTa potAnA AtmAne anaMta anaMtakALa bhaTakAvyo che; to have vItarAga maLyA pachI e ja viSaya-kaSAyanI vIryavAna banavAthI evA bodhathI bhAvita anuSThAna kALI ramata karavAnI hoya ?' Ama potAnA para prItimAM bhakitabhAva umerAya che. ahIM jIva hajI AtmAnI javalaMta ciMtA UbhI thai gai hoya; tema ja samyakatva pAmyo nathI eTale bhAvavaMdanA dilamAM karma pIDita jagatanA jIvo mATe bhAre karuNA bhAvaanuSThAna prApta na thAya. ahIM to dravya vaMdanAdi kriyA hoya; paraMtu haiyAmAM prItibhaktinA yoge taravaratI hoya ke bicArA jIvo kevA duHkhamAM rIbAI rahyA che! bhAvano sAro utkarSa hoya. ahIM guNaThANuM paheluM che, paraMtu emAM dazA ucca koTinI che. mATe to AgaLa pudgala-paricaya mUko:kahevAnA che tema "dharma arthe bahAM prANane chaMDe , paNa Ama anaMtakALanA potAnA bagaDelA AtmAne nahi dharma,' evI dharma para jabaradasta prIti bhakti sudhAravo che, tethI maitrI-karuNAdi bhAvomAM ramato thaI For Private and Personal Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 mI draSTimAM vaiziSTayoH AMtarakriyA) (195 jAya. je pote jaDa paudgalika viSayomAM pariNata ne paraMtu AMtara kriyArUpa paNa sAthe cAlatI hoya; ane otaprota thaI jato hato, te have emAM ghaTADo karI kharI dharmakriyA e ja che. zrI jJAnavimalasUrijI vItarAganA tyAga-tapa-samAdi dharmamAM sImaMdhara prabhunA stavanamAM kahe che. pariNata-otaprota thaI javuM che. "pudgala-paricaya, "akriya sAdhe je kriyAjI, pApataNI ahoniza dazA' hatI, te have vItarAganA dharma ane tattvonA paricayavALI, tathA ene AdhAre te nAve tilamAta; jIvana jIvI gayelA mahApuruSonA paricayavALI mada ajJAna TaLe jethIjI, jIvanadazA UbhI karavI che. eTale jayAM jayAM jagatanA te nahi nANanI vAta. jaDa viSayo para najara gaI ke tarata najarane vItarAganA dharmanA jJAnadarzana-cAritra tathA -kRpAnidhi ! suNa morI aradAsa" "prabhu! paMcAcAranA bheda-prabhedo ne tatsAdhaka pUrvajo upara aMtarathI akriya rahIne je bAhya kriyA sAdhe che tenI pheravI nAkhe, enA UMDA ciMtanamAM paDI jAya; e pachI talamAtra jeTalI ya kiMmata nathI. paraMtu aMtaranA pulamAM zAno muMjhAya? have to pudgala pariNatine mada-mahatva ane ajJAna-mithyAjJAna TaLe evI badale Atma-pariNatimAM ramavuM che. jaDa padagalanA jJAnadazAmaya kriyAnI moTI kiMmata che, enA rUpAdiguNone badale AtmAnA jJAnAdiguNomAM lIna prabhAvanI vAta thAya evI nathI ke keTalo prabhAva?" thayuM che. kayAM jaDa pudgalanA rUpa-rasa-gaMdha jevA Abhyantara kriyA zubha pariNatinI:nAzavaMta ane tuccha guNo ? ane kayAM potAnA dAnamAM AMtarakriyA - AtmAnA zuddha jJAna-kSamA-vairAgya bahArathI to dAna daI rahyo hoya, paraMtu aMtaramAM tapa-saMyama-ahiMsAdi mahAna guNo? dIdhA karatAM kaMI gaNuM levAnI lAlasA hoya, to e paritoSahetu': Abhyantara kriyA vinAnI bAhya dAnakriyA thai. enA A Atma-pariNatimAM ramavAnA abhyAsavALo badale dAna devAnI sAthosAtha manamAM thAya ke- "A parane paritApa karanAro zAno bane ? e to gojhArA paisA jenA para mane mada-mamatvanA jhera sva-parane AnaMdanuM kAraNa bane. have to ene pIvAnuM thAya che, jenA para mane viSaya-vilAsanI ja saMsAranI pApa-kriyAo ane mohamaDha-kriyAono dubuddhinA nazA rahyA kare che, e pApalakSmI sukRtamArge kizo rasa nahi. ene rasa devadarzanAdi tAraka jAya eTaluM sAruM,' Ama aMtaramAM gaDamathala cAlatI dharmakriyAono, te enAM praNidhAna arthAta enA hoya, tyAre bAhya dAna-kriyAnI sAthosAtha AMtara zubha kartavya-nizcaya ane emAM dattacittatA vagere UbhA pariNatinI kriyA UbhI thaI gaNAya. tapamAM AMtarakriyA:AvuM praNidhAna hoya pachI gharmAnuSThAna sAthe te ema bAhya tapanAM anuSThAna sAthe aMtaramAM rAdhAvedhanI jema ekAgra tanmaya thaIne sAdhe. "hAza ! rojanI nirlajaja khAuM khAuMnI bALa praNidhAnavALI dharma-pravRtti eTale rAdhAvedha jevI ceSTAmAMthI Aje chUTayo, eTale Aje "upavAsa', AtmA ne paramAtmAnI "upa'=samIpa vAsa sAdhanA karavAno maLyo. Aje upavAsamAM arUpI AtmAnA bAhya-AMtara ubhayathI sakriyaH anAhArI svabhAva ane jagata pratyenA enA alipta mana emAM ja samarpita; eTale dharmAnuSThAnanI svabhAvano kAMIka vicAra karavAnI taka maLaze. ema sAdhanA arthAt dharmapravRtti mAtra bAhya kriyArUpa nahi, paramAtmAnAM svarUpa zakti, guNo ane upakArono kare. For Private and Personal Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 196) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno vicAra karavA avasara maLaze !' AvA koI bhAva lAve. enI sAme moTA devatAI aizvaryabharyA saMsArane aMtaramAM cAlatA hoya, to tapamAM bAhyathI sakriya thavA asAra lekhI enI pratye napharata lAve, dhRNA lAve, sAthe aMtarathI paNa sakriya banyo. paraMtu aMtarathI samaje ke evA moTA aizvarya to cAra gatimAM akriya rahI je tapa kriyA sAthe tenI kiMmata zI ? janama-maraNanA duHkhamaya bramaNa cAlu rAkhanArA che, aMtarathI akriya eTale bAhya ta5 to karyo paNa ethI tyAre A prabhu ane emanA maMtramaya "namutthaNa" bahAramAM sanmAna kema maLe ? sArI prabhAvanA- Adi stotra bhavanA pherA kApanArA che. pAraNuM kema maLe ?' evI ja koI gaDamathala hoya, to pra-zuM "namutyu' Adi stotra e maMtramaya che? aMtarathI kazI tapa kriyA AvI nahi; mATe e aMtarathI u- maMtramaya zuM pUcho cho ? mahAmaMtramaya che. akriya rahyo kahevAya. dunyavI maMtara jaMtara bAhya jhera kADhatA haze ane jaDa pUjA-stutimAM AMtarakriyA: mATInI nAzavaMta saMpatti ApatA haze, tyAre A ema bAhyathI vItarAganI abhiSekAdi-pUjAnI vItarAganA stotra to aMtaranA rAgAdinA bhayaMkara jhera kriyA, ke "namutthaNa' Adi bolavA jevI svati kriyA kADhanArA che, ane vairAgya-kSamA-samatA AdinI karato hoya, paraMtu saMmachimanI jema kazA zabha ciMtana mahAna Atmika avinAzI saMpatti ApanArA... vinA karyo jato hoya, yA enAthI sAro dunyavI lAbha pAvatu anaMta sukhamaya mokSasaMpatti ApanArA che ! che kema maLe ene ja ciMtana hoya paNa (1) abhiSekano tAkAta A bAhya maMtara jaMtaranI ? AMtara zubha kriyA marma bhagavAnane potAnA hRya-siMhAsane rAjA tarIke cAlu hoya to, AvA stotrathI prabhune vaMdanA je thAya abhiSikta karavAnuM kazuM ciMtana nahi; (2) caMdanathI emAM mana praNidhAnavALuM arthAt samarpita thai jAya, vilepana-pUjAno marma potAnA AtmAmAM caMdana jevI tanmaya ekAkAra thaI jAya, AvI praNidhAnavALI zItalatA-sugaMdhitA, kaSAyonA zamanathI zItala pravRtti cAlI, emAM pachI "vighno Ave toya ene svabhAva, ane lakSmI AdinA moha mUkI sakatonI macaka nahi ApavAnI,' A hisAba hoya. kemake sagaMdhitA lAvavAnI kazI garaja ja nathI, enuM ciMtana samaje che ke "AvI anaMta kalyANakara dharmasAdhanAja nathI; ema (3) "namutthaNa'nA pade pade aMtaramAM dharmapravRtti koI anaMtakALe karavA maLI haze ! to have prabhunA e adbhuta guNo para ahobhAva nathI UThato, AvI ati ati durlabha dharmasAdhanA maLyA pachI prabhunA e guNono potAne lAbha kema maLe enI kazI emAMthI pAchuM paDavAnuM zAnuM hoya? vighna Ave te vicAraNA ja nathI; ema (5) stavana gAya emAM bole pAra karavAnA." to kharo ke "prabhu mane A Apo, A Apo, paraMtu | cittavyAmohanuM vinaHpotAne kharekhara e joie che', evI aMtaramAM sAdhanAmAM khAsa karIne dizA-vyAmoha jevA leyA ja nathI. to mAtra bAhyathI jinabhaktinI zubha cittavyAmohanuM vighna UbhuM thavA saMbhave. dA.ta. kiyA rahI mAtra bAhyathI sakriya banyo, paNa AMtara koinI sArI dharmakriyA joine ema thAya ke "AmanI zabha kiyA kazI thaI nahi; eTale aMtarathI akriya kriyA baha sArI. mArI kriyA mAla vinAnI..." rahyo. AmanI jJAnazakti sArI, kalAka gokhe ne 10-15 A akriya sAdhe je kriyA tenuM, aMtarathI sakriya gAthA moDhe karI le ! huM to traNa kalAka gokhuM toya pAMca rahI je bAhya kriyA kare tenI sAme, zuM mUlya ? mATe gAthA mAMDa thAya. mArI bhaNavAnI mahenata mAla aMtarathI sakriya thavA bAhya "namutyurNa' stotra vagerethI vinAnI,'... "A tapa sAro karI zake che. akrama kare prabhune vaMdanA kare e vakhate AbhyantaramAM prabhu pratye chatAM keTalI badhI zakti ! huM to eka upavAsamAM bhAre pUjayabhAva, tArakabhAva, ane atizaya bahumAna DhIlo, mAro tapa mAla vinAno...." Ama For Private and Personal Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 197. - kaThI daSTiH sulatAnuM dharmasattva) laghutA-graMthi rAkhyA kare, te potAnI badhI sAdhanA sulatAnuM dharma-sattvanuM pArakhuM karavA AvyA. sAdhunuM mAla vinAnI ja dekhe ! A eka prakArano rUpa karI sulatAne tyAM AvI lakSapAka tela mAgyuM. cittavyAmoha che; kemake AmAM svasukRtanI bekadara kare sulasA ahobhAgya mAnI dAsI pAse telano zIzo che, enI anumodanA gumAve che. alabat bIjAnI maMgAve che. devatAe adazyapaNe dAsIno hAtha sAdhanA UMcI che, paraMtu tethI kAMI potAnI sAdhanA e thotharAvI zIzo paDAvI nAkhyo, phUTI gayo. bIjo sAdhanA ja nathI evuM thoDuM ja che? potAnI paNa zIzo maMgAvyo enI paNa e ja dazA. trIjo maMgAvyo sAdhanA dharma-sAdhanA ja che, pApa sAdhanA nahi. ene e paNa deve phoDAvI nAkhyo. ATaluM chatAM sulasI dAsI dharmasAdhanArUpa na mAnavI e cittano vyAmoha che. para gusso nathI karatI, yA hAyavoya nathI karatI ke,ethI mana nirAza thAya, nirutsAha thAya; to sAdhanA "hAya ATaluM kiMmatI lakSapAka tela na supAtra dAnamAM kare kare ne gumAvavAnuM thAya! mATe evo citta vyAmoha kAma lAgyuM, ke na vAparavAmAM kAma lAgyuM. abhAgaNI vina che, ene dUra ja rAkhavo. e mATe A pAkI zraddhA dAsIe bhoMyabheguM karyuM!' nA, kazI lezamAtra paNa hAya rAkhavI ke nahi, ne voya nahi. urdu dAsIne AzvAsana Ape - -"potAnI bhale DhIlI sAdhanA hoya; paraMtu e che, "zIzA phUTyA emAM zuM thaI gayuM ? mArA hAtheya jinezvara bhagavAnanI ja kahelI che, tAraNahAra traNa nahi tera tUTe. gabharAIza nahi." sAdhune kahe dharma-sAdhanA che. vaLI bhagavAne dharma-sAdhanA karavAnI "prabhu! kSamA karajo, Aja mAruM sadbhAgya nahi, chatI kahI che emAM taratamatA hoya, UMcI-nIcI koTinI vastuo dAna na karI zakI. vaLI be divasa pachI sAdhanAo hoI zake che, paraMtu tethI kAMI ucca koTinI padhArajo. amAre tyAM to tela svabhAvika banatuM rahe sAdhanAnI sAme nIcenI sAdhanA kimata vinAnI nathI che." devatA sulatAnuM dharmasattva jotAM chakkaDa khAI TharatI. tethI mArI paNa sAdhanA kiMmatI che. AmAMthI gayo. zuM A ? dharma sAme vighna AvyuM, paraMtu citta ja AgaLa navI UMcI sAdhanA Avaze. jinokta vyAmoha karyA vinA sulasAe vina 5ra vijaya sAdhanA nAnAmAM nAnI paNa jo nirAzaMsapaNe dharma meLavyo. samajIne karAya, to amRta-kriyA bane che. enI sAme dunyavI pravRtti e jhera samAna che. amRta kriyAthI aMte amRtapada mokSa maLe che." Ama jinavacana-zraddhA ane AtmazraddhA rAkhe, 6 ThThI "kAntA' draSTimAM - to citta vyAmoha haTI jAya, Ubho ja na rahe. sulasA kAttA nAmanI draSTimAM anuSThAna evA ucca zrAvikA AgaLa aMbaDa parivrAjake ghaNAya dhamapachADA bodhaprakAzathI bhAvita hoya che ke emAM (1) javalaMta karyA, keI prapaMca racyA, paNa vyartha ! sulasA enI upayoga ane (2) viziSTa pramAda-rahitatA hoya samyakatva pariNatimAMthI lezamAtra calita na thai. che.' ema kahyuM, te devatAi pralobhana Ave toya sulatAnA dharmasattvanI parIkSA - besalAmata. AnA duSTAtta tarIke devapAlanI saudharmendrano senApati haribaigameSI deva jinabhaktinuM anuSThAna joI zakAya. For Private and Personal Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 198) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno devapAlanIjinabhakita devapAla eka zrAvakazeThanAM DhorAM cAranAro devapAlane enI sAme jovAnI phurasada nathI! thAkIne rajaputa nokara hato. ekavAra jaMgalamAM varasAdathI devI bole che, "are devapAla ! devapAla ! jarAka UMce bhekhaDa tUTI nIce paDelI, ne tyAM coTelI. uparanI to jo, huM tArA bhagavAnanI adhiSThAyaka devI cakrezvarI bhekhaDanA polANamAM RSabhadeva prabhunI pratimA hatI, AvI chuM." tyAre devapAlanI bhakti kevI haze ? te devapAle joi, khuza thai gayo ! "mane rAMkane bhagavAna sAthe mIMTa kevI mAMDI haze ke devI AvIne bhagavAna maLyA ?' nadImAM nahAi bhInI mATI lAvI UbhI rahelI chatAM enI sAme joyuM nathI ! AnuM nAma DuMgara nIce jamIna para devaLa banAvyuM, ne pachI upara bhagavAnanA darzana-stavanAmAM viziSTa upayogacaDIne bhagavAnane nIce lAvI emAM birAjamAna karI saMpannatA. phUla caDAvyA. pachI hAtha joDI stuti karatAM nAce che, prava- prabhudarzanamAM Avo upayoga zI rIte Ave? bole che, "prabhu ! ATalI badhI mArA para tArI u0- Ave, prabhune jotAM ja manamAM nakkI karAya mahera ? tuM mane maLyo e mane nidhAna maLI gayuM ke "A jagatamAM prabhuthI vadhIne jovAlAyaka AjathI mAre niyama, roja tArAM darzana-pUjana vinA moMmAM pANInuM TIpuM paNa nahi nAkhuM." cIja nathI pachI prabhu para ja daSTi coMTI rahe, emAM devapAla roja Ave che, darzana-pUjana stavanA navAI nathI. kare che. paNa ekavAra sAta divasanI varasAdanI bhayaMkara tyAre have devapAlanI viziSTa apramattatA kevI helImAM AvI na zakayo, to 7 divasa bhUkhyo-tarasyo che che te juo,- devI kahe che, "devapAla ! tArI utkaTa rahyo, AThame divase UghADa nIkaLatAM, AvI prabhunI bhaktithI huM bahu prasanna thaI chuM, to bhaktinA AgaLa AEyanAM bhAre rudana sAthe bole che, badalAmAM tAre je joie te mAgI le.' ahIM devapAlanI apramattatA jovA maLe che. zarIrano moha devapAlanuM rudana - e pramAda, viSayanI lAlasA e pramAda, devapAlane prabhu! prabhu ! mArA nAtha ! sAta sAta divasa koI zarIrano moha nathI. e sAta divasa bhUkhyo rahyo tArAM darzana vinA mArA vAMkiyA gayA ! mane kSamA ane pAraNe paNa enI ciMtA nathI, emAM pahelAM joyuM. karaje nAtha ! 7-7 divasa meM tArI saMbhALa na karI." che tema viSayanI lAlasA nathI, e ahIM jovA maLe ene sAta divasanA upavAsanA pAraNAnI koI ciMtA che. nathI, ciMtA prabhubhakti vinAnA dahADA gayA enI che. devI kahe che, "mAga te ApuM." tethI e kahe che, "prabhu ! AvI sajA mane? dayA kara, devIne devapAla kahe che, "tuM mane prabhunI bhakti dayA kara, A dAsa para, mane sAta nahi sattAvIsa Apa." zuM A ? pote garIba nokara che, ne sAme divasa bhUkhyo khAdhA pIdhA vinAno rAkhaje, paNa ApanArI devI che. chatAM ene dunyavI saMpatti vagere bhakti vinAno eka divasa paNa na rAkhIza. tuM prabhu! kazuM mAgavAnuM mana nathI ! bhakti mAge che! keTalo badho mahAna che ! mArA koI aciMtya athAga bhAgyodaye tuM mane maLI gayo ! keTalI badhI tArI devI kahe "e to tArI pAse che ja." kupA!... A kahe "mArI pAse hota to 7-7 divasa mArA prabhunI stuti karato jAya che ne AMkhamAMthI bhakti vinAnA vAMjhiyA na gayA hota." codhAra AMsu pADato jAya che. bhaktinuM pUra UmaTayuM devI kahe "e bAhyathI tuM bhakti na karI zakayo che. AnA prabhAve tyAM caDhezvarI devI AvI, chatAM e judI vAta. bAkI tArA dilamAM to sAte ya divasa For Private and Personal Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir le. devapAla bhaktiH viniyoga ) (199 chalochala bhakti karelI ja hatI; eTale to roja sAdhanA to evI sahaja bhAvanI thaI gaI che ke ene covIse kalAka jhaMkhI rahyo hato ke jyAre varasAda dhIro cAhIne karavAnI jarUra ja rahetI nathI, pachI zI ene paDe ne huM mArA bhagavAna pAse doDI jAuM !' eTale mukhya karavAnI hoya? hA, viniyoga cAhIne karavAno bhakti to tArA dilamAM bharelI ja che. mATe jo huM che, mATe ene mukhya karavAno rahe. devatA chuM, devatAnuM darzana-varadAna niSphaLa jAya nahi. tyAre, jIvanamAM jo A viniyogano guNa mATe tuM bhaktinA badalAmAM tAruM game te priya mAgI AvI jAya, to eka lAbha to A thAya ke dila evuM vizALa thaI jAya ke vicAre ke "huM A anuSThAna sAdhuM devapAla kahe "mane zuM samajAvI rahI che? mAre chuM te ekalo huM ja sAdhuM ema nahi, kiMtu bIjAo paNa mana bhakti to airAvaNa hAthI jevI che, ane tuM mAruM dekhIne A sAdhatA thAo." duniyAnuM rAjaya paNa ApI de ene huM gadheDA tulya bhajanamaMDaLIomAM IrSyA kema TALI?? mAnuM chuM. tuM kahe che, bhaktinAM badalAmAM duniyAnuM kAMka keTalAka varSo pUrve kAzInA eka nAmI paMDitajI mAgI le, eTale eno artha e ke airAvaNa hAthInA potAnA gAmaDe gayA. tyAM joyuM ke bhajana-maMDaLIo badalAmAM gadheDo mAgI le. airAvaNa hAthI vecIne bhajana karatI, paraMtu ekabIjAnI irSA karatI hatI. gadheDo kharIdavAnI mUrnAi huM na karuM." kevI viSayonI paMDitajIe e maMDaLIovALA badhAne bhegA karyA, ane niHspRhA! kahyuM ke, kAntASTimAM viziSTa apramAda: juo, tame badhA keTalA badhA bhAgyavAna cho ke A to sAmAnyathI viSaya-lAlasA35 pramAdane jIvanamAM paramAtmAnAM bhajanano suMdara vyavasAya bAjue mUkavAnI vAta thaI. paraMtu kAntA draSTimAM pakaDayo che. AjanA kaLiyugamAM keTalAyane svayaM AvelA AtmA to viziSTa pramAdane bAjue mUke che, prabhu-bhajananI paDI nathI, tyAre tame svayaM prabhu arthAt e potAnI sAdhanAmAM sahajabhAve layalIna bhajanamAM jhIlavA sAthe bIjAone paNa emAM jhIlAvo evo ke bIjI koI vAtanI AturatA nahi, ke mana cho. kema vAru ? prabhu-bhajana e A uttama emAM laI javAnuM nahi, yAvatuM sAdhanAmAM paNa A mAnava-jIvanano sAra che. bAkI to badhI kriyA pUrI karuM, pachI bIjI lauM' eTalo ya vicAra mohamAyAjALa e asAra jaMjALa che, mATe ja ne? to nahi. ghaDiyALano kAMTo regyulara gatie satata cAlyA tamane e to gamatuM ja hoya ke AkhI duniyA kare ema emanuM jIvana sAdhanAmAM sahajagatie cAlyA prabhu-bhajanamAM lAgI jAya to kevuM sAruM? A hisAbe kare. ahIM je bhajana-maMDaLIo kAma karI rahI che e zuM viniyogapradhAna udAra dilaH tamane gamatuM na hoya ? zA mATe tame ekabIjA para IrSA karo ? IrSAno artha e ke tamane bIjA kAntA draSTinA yogIno eka mahAna guNa A prabhubhajana kare e gamatuM nathI, khamAtuM nathI. to pachI batAvyo ke e "viniyoga-pradhAna hoya, athavA tame prabhu bhajana samA zuM ? jIvanamAM ISya emanuM udAra gaMbhIra dila ja evuM ke emanA jIvanamAM karavAnI vastu bIjI koI na maLI te prabhu-bhajana ja viniyoga mukhya thaI jAya. viniyoga eTale ApaNI maLI? sArA mANasathI koinA paisA TakA vagerenI ya vastunuM yogya pAtramAM sthApana. IrSyA na thAya to prabhu-bhajana jevA uttama kAryanI pra- jo AvA viniyogane mukhya kare to zuM IrSyA ?" sAMbhaLanArA sau gadgada thaI gayA, potAnI sAdhanA mukhya nahi? paMDitajInI mAphI mAgI ane kabUla karyuM "AjathI u- mukhya kharI, paNa A yogIne potAnI IrSyA na karatAM eka-bIjAmAM bhaLI jaIne prabhubhajana For Private and Personal Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 200) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno karazuM." sAtamI prabhA nAmanI yogadaSTimAM sUrya jevA viniyoganI A vAta che ke "ApaNe bhajana bodha-prakAzathI lagabhaga dhyAnarUpatA ja AvI jAya karIe chIe to bIjAo paNa bhajana karatA thAo.' che. tIrthakara bhagavAna cAritra laIne A sthitimAM rahe evo udAra Azaya hovo joIe. sAthe gaMbhIra che. divasanA mAtra trIjA pahoramAM Azaya paNa joie. "gaMbhIra' eTale bIjAnA doSane AhAra-vihAra-nihAra; bAkI divasarAta pacAvI lo, peTamAM samAvI do, manamAM na lAvo. kAyotsarga-dhyAnamAM khaDA khaDA rahe che. jamIna para gaMbhIra Azaya: palAMThI mArIne besavAnI vAta nahi, to rAtanA paNa sUvAnI vAte ya zI ? kAyotsarga dhyAne ja khaDA khaDA manamAM lAvavAnI vastu bIjAnA rAta bhara ! zarIra bahu thAke to kSaNa vAra godohika doSa-duSkata nahi, paNa saNa-satkArya che. Asane besI pAchA UbhA kAyotsarga dhyAnamAM ! dA.ta. ApaNA prabhudarzananI koI ADe AvIne bhagavAna mahAvIra svAmIe 12aaaa varasa A rIte Ubho to eno vAMka na jotAM e je prabhudarzananuM pasAra karyA, te paNa emAM 11 varasa jeTalA satkArya karavA Avyo che e mana para laI enI upavAsa sAthe ! bhagavAna RSabhadeva svAmIe anumodanA kara. 1000 varasa A dhyAnamAM lagabhaga khaDA khaDA pasAra zrI lalita vistarA zAstramAM kahyuM che, dharma para karyA ! emAM paheluM varasa AkhuMya covihArA upavAsa bahumAna lAvavuM che ? to dharma-vidhi barAbara nahi sAthe kAyotsarga dhyAnamAM ! khUbI to e ke A sAtamI karanAra ke dharmamAM khoDa-khAMpaNa karanAranI niMdA na yogadaSTinA bodha prakAzathI bhAvita A kAyotsarga karIza. enA para bhAva karuNA rAkhaje, pApakAryo ' anuSThAnamAM ADAavaLA yA bIjA trIjA vikalpa choDIne e dharmanuM satakArya karavA Avyo che. enI nahi ! are ! zarIra para mAkhIo beThI, macchara karaDe anumodanA upabRhaNA-prazaMsA karaje. to ja tane dharma che, koI ThaMDo Thoke che eno ya vicAra sarakho nahi! to para bahumAna raheze. dharma karanAranI niMdA karavA khedanI to vAte ya kyAM ? eTalI badhI - titikSA-sahiSNutA ane dhyAnanA viSayamAM magnatA ! jaIza to e dvArA dharmanI niMdAmAM paDIza, dharma para bahumAna gumAvIza. bahumAna tArA ahaMva para tArI A zI rIte banatuM haze? kaho, jAta para Avaze, "huM AvI bhUla nahi karanAro; A lakSyaddhi joradAra hoya tyAM vikalpo ya kema bhUla kare che ?' A jAta parane ahatva para na pharake. bahumAna che, dharma para nahi. prabhunI lakSmazuddhiH gharmanuM bahumAna koinA paNa dharmanI vAha bhagavAnane cAritra lIdhA pachI eka ja lakSya che vAha gAvAthI Ave. karmakSayapUrvaka vItarAgatA siddha karavI." basa, pachI 7 mI prabhASTiH A lakSya mATe sadA sAvadhAna rahI sAdhanA karye jatA hatA. lakSyanI pAkI sAvadhAnI che, eTale parIsaha gaMbhIra dila hoya to bIjAno dharma gAya, enA upasargamAM manamAM jarAya kheda-udvega-kaMTALo nahi; dioSa nahi. kemake emAM karmakSaya ane rAgakSaya thatA Ave che. chaThThI kAntA draSTimAM tArAnA jevA bodhaprakAzathI kAyAthI game teTaluM paNa sahana ja karavuM che eTale jJAnayoga jAmI paDayo che, te evo ke citta emAM vacce saheje kAyAno rAga tUTe ja. kAyAno rAga ane mamatA vacce sthira thaI jaI dhyAnarUpa thAya che. Ama che to ja kaSTa sahana thatuM nathI. ahIM to vItarAgatAnuM jJAnayoga e dhyAnanuM kAraNa bane che, ema kahyuM tyAre, pAkuM lakSya che, eTale kAyAnA rAganA phUracA uDAvavA For Private and Personal Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 7 mI prabhASTinI vizeSatAo ) mATe guphAmAM besIne dhyAna dharavAne badale vaizAkha jeThanA dhUma taDakAmAM ya bapore vihAra ! ane kAyama trIjA pahoranA vihAra sivAya sAta pahora khaDAkhaDA kAyotsarga dhyAnamAM ja rahevAnuM ! kAyAno rAga kayAM Ubho rahe ? vItarAgatAnI lakSyazuddhi pAkI hatI to bhagavAna jIvana jItI gayA. ApaNI lakSya zuddhi pAkI nahi ane kAyAno rAga bhArobhAra, tethI hArI jaie chIe. be rIte hArIe chIe, (1) eka to sAdhanA karatAM jarAka kaSTa AvyuM ke Akula-vyAkula thai manane sAdhanAmAMthI uThAvI kAyAnI sukhAkAritA-anukULatA vagerenA rAgamAM javA daie chIe; ane (2) bIjuM e, ke keTalIya sAdhanA hAthaveMtamAM chatAM enAthI AdhA ja rahIne jIvana hArIe chIe. nahitara vicAra Ave ke 'kAyA-Idriyone to bahu mahalAvI, anaMtA bhava malAvI, kiMtu ahIM sAdhanAno ati durlabha ane mahA mUlyavAna janama maLyo emAM paNa sAdhanAthI AdhA rahevAnI kAyaratA ane kAyAnI Asakti poSavAnI ? ApaNA AcAryazrI vijaya yazodevasUrIzvarajI mahArAja sukhI saMsAramAMthI nIkaLelA, paNa cAritra jIvanamAM AvIne roja rAtanA arihaMtAdi nave padanA UbhA UbhA kAussagga karatA ! ane UbhA thai thaine eTalA khamAsamaNA detA ! e samajatA hatA ke kAyAne pAlisa-mAlisa karavAthI karmano khoDo na nIkaLe, emAM to rAgAdi poSAvAthI AtmAno khoDo nIkaLe ! e to kAyAne gamatuM karavAnuM choDo to enI mamatA tUTe, rAga tUTe, karma tUTe. prazamasAra sukham H parIsaho sahana karavAno bhekha levAya ane tana manane kasAya, to sAdhanAmAM bIjA trIjA vikalpo na UThe, mana prazAMta prasanna rahe. tyAre A saMsAramAM Ama to sukha nathI, paraMtu eka prazAMtabhAva-prazamarasanuM sukha adbhuta hoya che. e sukhamAM jhIlatA mahAvIra paramAtmAnA mAthe saMgama devatAe parvatanI moTI bhArekhama zilA jevuM kALacakra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 201 jhIMkyuM ! enA bhayaMkara AghAtathI prabhunA paga jamIna phADIne aMdara DhIMcaNa sudhI UtarI gayA. tyAre AdhAta keTalo bhayaMkara haze ! chatAM bhagavAna prazamarasamAM nAhI rahyA hatA ! zokyanA apriya dIkarA para ghaNI trAsa gujAre to e oramAna mAtAnuM kalejuM zAMta rahe che. kAyAne zokyanA dIkarA jevI mAnyA pachI enA paranA trAsamAM AtmAne kaleje zAMti rahe, emAM navAi nathI. prabhASTimAM eTalA badhA prazamarasathI aMtaHkaraNa chalochala bharyuM bharyuM hoya che ke koI ja vikalpa nahi; ne te te samayanI sAdhanA paNa evI sahajabhAve cAlatI hoya ke enA mATe zAstranAM vidhAna yAda na karavA paDe; samAdhiniSTha anuSThAna cAlyA kare. samAdhiniSTha anuSThAna' eTale ke jemAM cittanI vihaLatA asamAdhi jevuM kAMi nathI. prazAMta sAgara para nAvaDI saraLa cAlI jAya ema samAdhi para anuSThAnanI zrRMkhalA sahaja cAlI jAya. pra ema to zUnya manathI rAbetA mujaba anuSThAna saraLa cAlyA kare che, to ene paNa samAdhi-niSTa na kahevAya? u nA, emAM to bIjA trIjA vikalpo DAphoLiyAM vagere cAlatuM hoya che, ane khATale moTI khoDa anuSThAnamAM cittano upayoga ja nathI. ahIM samAdhiniSTha anuSThAna to eTaluM ujajavala anuSThAna che ke ahiMsA kSamAdi prazamarasanuM evuM dharma teja prasare che ke enA sImADAmAM AvanAra prANIo krUratA bhUlI jAya che, jAtivaira bhUlI jAya che. avasthya sakriyA : AvA prazamarasabharyA yogIo ziSyavarga pratye aucityathI vartatA hoya che, avinIta para AkaLA utAvaLA na thAya, sArA vinIta para ovArI na jAya. AvA mahAyogInI badhI pravRtti sat kriyArUpa hoya che, ane ava-- yAne nizcita saphaLa hoya che. e gocarI jAya to ya sAmAne pamADI Ave evI emanI For Private and Personal Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 202) caryA hoya. Ameya sAdhunI caryA jainetarone paNa bhAva pedA karanArI hoya che; kemake sAdhu sacitta kAcuM to kAMi letA nathI, uparAMta agni-pANI-vanaspatine na aDeluM hoya evuM ja le... vagere keTalAya doSo vinAnuM le. e badhI caryA joine jainetaro stabdha thai jAya che. jainetara bAi sAdhucaryAthI prabhAvita H kalakattA taraphanA vihAramAM eka gAmamAM sAdhu gocarI javA pUche che; 'ahIM brAhmaNanA ghara che ? bhikSA maLaze ?' gAmavALo kahe, mahArAja ! ahIM to brAhmaNo paNa macchIkhAu che.' paNa cAvala-bhAtamAM to macchI na hoya ne ?' 'are mahArAja ! ahIM to cAvalamAM ya nAnI nAnI macchI pakAve che.' na sAdhu pUche 'to koi mAMsAhArI na hoya evuM ghara ja nathI ?' 'che, eka mAtra sarapaMcanuM ghara che.' ghara pUchatAM pUchatAM sAdhu tyAM gayA. DelInA bAraNe dharmalAbha' pokAratAM bAi bahAra AvI kahe 'koNa cho ? ahIM nahi, ahIM nahi.' sAdhu kahe 'ame jaina sAdhu chIe, ane mAdhukarI bhikSA paddhatithI bhikSA levA AvyA chIe, amAre taiyAra pAkI rasoimAMnI vastu khape.' bAi pauAM lai AvI. kahe, 'lo.' 'are bAi ! A zuM ? AmAM to dhanerA che. amAre to ahiMsAnuM mahAvrata. agni pANI jevA sUkSma jIvonI ya hiMsA na karIe eTalA mATe to ame rasoi vagere ya na karIe. are ! amArA mATe evI hiMsA karI bIjAe rasoi karI hoya, to te paNa amAre na khape. ame to eka kAcA pANIne ya na aDIe, to pachI AvA moTA jaMtunI hiMsA to kema ja thAya?' bAi prabhAvita thai gai, tarata ja thALImAM UnI rasoi lai AvI, vahorAvyuM, pachI kahe Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno 'ATalI garamImAM kayAM jazo, ahIM bAjumAM rUma che. bhojana karI lo.' sAdhu tyAM beThA gocarI karavA. emAM 2-3 vAra bAi pAchI AvI pUche- 'mahArAja ! bIjuM kAMi joie.' sAdhu kahe 'khapa nathI,' ane jayAre gocarI patAvI sAdhuoe tyAMthI javA mAMDyuM, tyAre bAi gadgada thai kahe- 'aho ! aho ! Aja to mAre tyAM bhagavAna padhAryA hatA ! have jAo cho ? bolatAM bolatAM rovA jevI thai gai. eka sAmAnya sAdhu AvA paropakArI ! ane emanI sat kriyA sAdhucaryA avaMdhya ! tyAre sAtamI prabhASTivALA yogInI caryA badhIya avaMdhya hovAnuM pUchavuM ja zuM ? 8mI parAddaSTi : AThamI parASTimAM caMdra-jayotsnA jevo zItala saumya bodha prakAza, nItarato dhyAnamaya bodha, nirvikalpa ane atyanta prazamasukharUpa ! eTale emane pratikramaNAdi anuSThAna nahi' ema kahyuM. kemake e leza paNa aticAra lagADatA nathI. aticAra lAge enuM pratikramaNa karavAnuM hoya. aticAra-sevanamAM AtmA svabhAvamAMthI khasI parabhAvamAM jAya che. dA.ta. jinavacana che 'A saMsAra kadI khAlI thato nathI,' enA para zaMkA thAya ke 'paNa mokSe javAnuM cAlu ja che to koka di' to saMsAra khAlI thAya ne ?' A zaMkAmAM zuM karyuM ? AtmAno svabhAva samyagdarzana, arthAt sarvajJa anaMtajJAnI bhagavaMtoe jJAnamAM jevuM dIThuM tevuM kahyuM te pramANenI zraddhA e AtmAno svabhAva. enA para have zaMkA 'A sAcuM haze ? zuM kharekhara evuM ja bane che ?' Avo zaMkAno vicAra Ave, e svabhAvamAMthI parabhAvamAM gayo. parabhAvathI pAchA vaLI svabhAvamAM AvI rahevuM enuM nAma pratikramaNa. cha Avazyaka kevI rIte svabhAvamAM lAve ?H pratikramaNamAM sAmAyika Adi cha Avazyaka karavAnA hoya che. jIvane e badhAya parabhAvamAMthI svabhAvamAM lAvanArA bane che. For Private and Personal Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 8 mI parASTi pratikramaNamAM sva-bhAvamAM gamana) ( 203 (1) "sAmAyika' eTale samabhAvane lAvanArI kArakaSaka thayAM tuja AtamatattvamAM, sAvadha vyApAra (sapA5 pravRtti)nA tyAganI dhAraka guNasamudAya sayala ekatvamAM.' (viratinI) pratijJAnA uccAraNanI kriyA temaja kAraka' eTale? svAdhyAyanI kriyA. AmAM virati na uccaro, aviratimAM raho, e parabhAvanI kriyA. ema vyAkaraNa-zAstramAM 7 vibhaktio Ave che, rAgAdimAM raho e parabhAvanI kriyA. sAmAyika lo kartA-karma-karaNa-saMpradAna-apAdAna-saMbaMdha ane eTale emAMthI AtmAne sva-bhAva viratibhAvamAM adhikaraNa. AmAM 6 ThI "saMbaMdha"- vibhakti e pAchA pharavAnuM thAya. ema, upapada vibhakti, arthAt padane lAgu thanArI (2) cauvisatthI 24 jinanI stuti. emAM vibhakti che. dA.ta. rAmanuM rAjaya, sItAno vinaya. bhagavAnane najara sAme lAvI emane namaskAra karAya, tyAre kartAthI mAMDI adhikaraNa sudhInI bAkInI cha vibhakti e kAraka-vibhakti kahevAya che, kemake kAraka guNAnuvAda thAya. e bhakti thai. ethI paramAtmAnuM svarUpa pAmavAnI bhUmikA UbhI thAya. e aMze eTale kAraNa, kriyAmAM kAraNabhUta nimittabhUta hoya te kAraka-vibhakti. svabhAvamAM AvyA; ne bhagavAnane mUkI ADeavaLe gayA e parabhAva, emAMthI pAchA pharavAnuM thAya. dA.ta. "oraDAmAM bALaka AnaMda mATe (3) "vaMdaNa" guruvaMdanA be rIte, eka DAbaDAmAMthI hAthethI lADu laI khAya che," AmAM kriyA sukhazAtAnI pRcchA, bIjuM guru pratyenI AzAtanAno khAvAnI che. e khAvAnI kriyA karanAra (kartA) bALaka tyAga. AmAM pahelA prakAramAM vinayabhAva Ave. kriyAmAM kAraNa banyuM; e- kartRkAraka." A khAvAnI vinaya e AtmAno mULabhUta guNa che, eTale e kriyA paNa khAvAnI vastu dA.ta. lADu hoya to ja thAya karavAmAM AtmA svabhAvamAM Avyo gaNAya. ema gura che, mATe lADu e karma tarIke kriyAnuM kAraNa pratye thayela AzAtanAthI pAchA pharavuM, e paNa karma-kAraka' banyuM. khAvAnI kriyA hAthethI kare che, to svabhAvamAM AvyA. kriyAnAM karaNa tarIke hAtha e "karaNa-kAraka' banyo. (4) pratikramaNamAM duSkRta-saMtApa gaI sAthe kriyAnuM prayojana AnaMda janme che tethI ja lADu khAvAnI akaraNa-niyama karAya, ane duSkRtanA saMskAra bhUsAya kriyA kare che, mATe AnaMda e paNa kriyAnuM kAraNa e paNa svabhAvamAM AvyA. saMpradAna-kAraka' banyuM. khAvA mATe lADu uThAvavAnI (5) kAyotsargamAM dhyAna sivAya kriyA DAbaDAmAMthI UThe che, mATe DAbaDo paNa kriyAnuM mana-vacana-kAyAnI pravRtti baMdha karI, eTalA aMze kAraNa "apAdAna kAraka banyuM.' khAvAnI kriyA AtmAnA ayoga-svabhAvamAM AvyA. oraDAbhUta AdhAra adhikaraNa upara thAya che, tethI (6) paccakakhANamAM saMvarabhAva che. AzravabhAva oraDo e paNa kriyAnuM kAraNa "adhikaraNa-kAraka e parabhAva; emAMthI saMvarabhAvamAM avAya, e banyuM. ema eka kriyA pratye dakAraka thayA. sva-bhAvamAM AvyA. prabhune dakAraka AtmatattvamAM zI rIte? - AThamI parASTimAM AtmA evo svabhAvamAM prabhune chae kAraka potAnA AtmatattvamAM thAya rata che ke ene pratikramaNAdi anuSThAna karavAnuM rahetuM che. dA.ta. "prabhuno AtmA AtmAne AtmA vaDe nathI. svabhAvamAM rata hovAthI sUrya-caMdranA jema AtmA mATe AtmAmAMthI AtmAmAM rahIne jANe che." sahajabhAve paropakArI bane che. eTale ? jANakAra jJAna karanAra prabhuno potAno prabhu svabhAvamAM rakata kevA? AtmA che, e kartA-kAraka. jANavAnI vastu potAno mahAvIra prabhunA stavanamAM kavi gAya che, AtmA, e karmakAraka. For Private and Personal Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 204) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno pra- to zuM paranA AtmAne na jANe? na jANe jANe che. aMtarAtmAne tapAsatAM emAMthI svAtmadarzana to ahiMsA zI rIte pALe ? svAtmAnuM paramAtmasvarUpa-darzana UThe che. una para AtmAne potAnA AtmA jevA ja (6) prabhu AtmAne jANavAnuM kyAM rahIne kare che? jANe che. "Atmavat sarvabhUteSa." mATe to AcArAMga to ke koI gAma nagara ke jaMgalamAM rahIne nahi, kintu zAstramAM kahyuM, svAtmaniSTha banIne jANe che. arthAt bAhya sthAna kevuM 'jaM hantumicchasi taM appANameva jANAhi.' che? anukULa ke pratikULa ? enA tarapha leza mAtra arthAtu "jenI hiMsA karavA huM taiyAra thayo che, dhyAna ApyA vinA potAnuM sat-ci-AnaMdamaya zuddha jJAna darzanamaya AtmasvarUpa khyAlamAM rAkhIne eTale tene tArA ja AtmA tarIke dekha." jo A dekhe to ke e AtmasvarUpamAM rahIne jANe che, tattvaciMtana kare hiMsA thAya? bIjA jIvane potAno jIva jAmyo eTale potAnA jIva jevI enA para mamatA thAya, pachI hiMsA che. mATe ja bIjA AtmAone paNa mULa svarUpamAM zAnI thAya? potAnI hiMsA koNa kare che? koI nahi. evA sa-cita-AnaMdamaya tarIke pUrNa jue che. jJAnasAra'mAM kahyuM che, potAnI hiMsA na thAya e mATe hajI kAMTAthI bacAya che, "kAMTo na vAge' e mATe joI joIne calAya che, _ 'saccidAnandapUrNena pUrNaM jagadavekSyate' paNa "kIDI na mare' e mATe joi joine kayAM calAya jagatanA jIvonuM pUrNa tarIkenuM darzana e potAnI che ? kema nahi ? kIDI e potAno ja jIva che ema lAgatuM nathI. prabhune e parajIvamAtra potAnA jIva Ama "kAraka paddha thayAM tuja AtmatattvamAM" jevA ja lAge che. tethI potAnA AtmAne jANyo evI prabhanI stuti karI. AThamI parASTimAM AvI eTale para jIvane jANI ja lIdhA. to zuM jaDane jANe? Atma dazA hoya che. tyAM "dhAraka guNa-samudAya sayala jANe, paNa te svAtmAnA ja "pa2paryAya' tarIke jANe. ekatvamAM' arthAt AtmAmAM kSAyika kSamA Adi eTale emAMya jANyo to potAno AtmA ja. prabhuno guNono samUha che, paraMtu e badhA guNane ekarUpe AtmA potAnuM svarUpathI anaMtajJAna darzana sukhamaya dhAraNa kare che. je kSamA e ja namratA-nirahaMkAra, eja jANe che. nirlobhatA. guNo AtmAnA svabhAvamAM eTalA badhA AtmA AtmAne jANe che. A kartakAraka- ekarasa thaI gayelA che. karmakAraka. (TIkA) evaM sAmAnyena saddaSTeogino (3) AtmAne AtmA vaDe jANe che, zAstra vaDe rASTadhA, rUtyaSTapravaIRI | nahi. prabhu tattvaciMtana kare emAM zAstra Ama kahe che ema emane na vicAravuM paDe. e to svayaM phuraNAthI vivecanaHtattva ciMtana kare che; alabata te ciMtana zAstrAnusArI ahIM sudhI ATha yogadaSTino sAmAnyathI ja hoya che, zAstrabAhya svataMtra kalpanArUpa nahi. paricaya Apyo. have eno upasaMhAra karatAM kahe che,| (4) A jANavAnuM paNa zAnA mATe ? to ke koi "evuM sAmAnyUna... aSTa prakArA," arthAtu e vidvattA levA ke AnaMda mANavA mATe nahi, kintu pramANe sAmAnyathI samyagadaSTivALA yogInI draSTie potAnA AtmA mATe jANe che. arthAta AtmAne caDatA kramathI ATha prakAre kahI.ahIM eka prazna thAya, karmamukata karavA, vibhAvamukata karavA mATe jANe che. ( TIvI ) trIda mei2e saTTarva, sAva (5) kayAMthI jANe che? to ke zAstramAMthI nahi phattarAmAvI rUti tha saddaSTiraSTA (zAstranA AdhAre nahi) kintu potAnA AtmAmAMthI ti? For Private and Personal Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - pahelI 4 draSTimAM saMvegamAdhurya) ( 205 pra- cibheda thAya tyAre draSTimAM samyagu rasa-rasI-goLanI pahelI cAra avasthA jevI che; ane daSTipaNuM Ave che; ane granthibheda to, cAra yogadaSTi sthirAdiSTi khAMDa vagere pAchalI cAra avasthA jevI vaTAvavA jeTalA lAMbe jaine pachI enI uttara che, kemake Isu vagere ja AgaLa jaIne khAMDa vagere kALamAM, pAMcamI daSTimAM pesatAM thAya che, tethI ahIM avasthA pAme che, arthAta izu vagerenI cAra avasthA samyagdaSTivALAnI daSTi to cAra prakAranI thaI, to pasAra thaIne emAMthI ja khAMDa vagere pAchalI cAra pachI dRSTi ATha prakAranI kema kahI? avasthA nIpaje che, tema ja e pUrvenI cAra avasthA (TI) 3m, valgaratitvena paNa ruci Adino viSaya bane che. ema prastutamAM mitrASTinA satItAviti | varSo - jIva mitrAdi deSTio pasAra karIne ja sthirAdi dRSTi vikSurasakakabaDaguDakalpAH khalvetAH khaNDasarkarAma prApta kare che. eTale e mitrAdiSTine paNa saddaSTi kahevAya. tsyaNDIvarSolakasamAzcetarA ityAcAryAH, ikSvAdInAmeva tathAbhavanAditi / rUcyAdigocarA evaitAH, eteSAmeva pahelI cAra daSTimAM saMvegavairAgyanI saMve mAdhuryodhapatta:,sutvavAhiti | nAvinyA- madhuratA:stvbhvyaaH saMvegamAdhuryazUnyatvAt / pra- paraMtu ilu vageremAM to khAMDa vagerenI jema u- pahelI cAra dRSTi paNa pAchalI cAra madhuratA hoya che tethI emAM khAMDa vagereno Aropa samyagdaSTinuM "avaMdhya' avazya saphaLa kAraNa che, thAya, paraMtu ahIM mitrAdi draSTimAM khAMDa vagerenI jema mATe pahelI cAra mitrA Adi daSTine kAraNamAM kayAM samyagdaSTipaNuM che te emAM eno Aropa thAya? kAryano upacAra karIne "samyagRSTi' tarIke ahIM oLakhAvI che. una mitrAdi daSTimAM paNa saMvega-vairAgya vagere che te madhuratA ja che, ne emAMthI ja AgaLa pAMcamI kAraNamAM kAryano upacAra: draSTimAM saddaSTipaNuM nIpaje che. saMvega-vairAgya vinA vyavahAramAM AvA upacAra karIne bhASA samyaguSTipaNuM ja zAnuM ? sarvajJa-vacana-kathita * bolavAnuM dekhAya che. mANasa khAsa dUdha para jIvato nayono bodha zraddhA e samyagRSTi che, ane e mULa hoya to kahe che "dUdha mAruM jIvana che.' ahIM "jIvana" pAyAmAM saMvega vairAgya vinA AvI zake nahi, tethI to kharekhara AyuSyano bhogavaTo che. koI akasmAta samyaguSTinI jema saMvega vairAgyane paNa ahIM mAdhurya vagerethI AyuSya para upakrama lAge to bhale dudha kahyuM. abhavyane oghadraSTi hoya e nadI kAMThe UganArI pIvAnuM cAlu che chatAM jIvanano aMta AvI jAya che. dharo (naLa) vanaspati jevI hoI emAM mAdhurya tadana na tyAM dudha e jIvana kayAM, 2 ? jIvana to hoya. kaho ke abhavya jIvo pote ja dharo Adi AyuSya-bhogavaTo. chatAM AyuSya-bhogavaTArUpa vanaspati jevA che, kemake emanAmAM saMveganI kazI jIvanane TakAvanAra dUdha enuM kAraNabhUta hoi, emAM madhuratA ja nahi, arthAtu mokSanI abhilASA ja hotI kArya- "jIvana"no prAmANika upacAra thAya che. evA nathI. e cAritra paNa laIne pALe, kintu te to prAmANika upacArathI ahIM mitrAdi cAra dRSTi e viSayonI abhilASAthI,saMvegathI nahi. eTale saddaSTinuM kAraNabhUta hoI, emAM saddaSTipaNAno AgaLanA guNo to Ave ja zI rIte ? zeraDI mULa prAmANika upacAra karI, ene paNa saddaSTi kahI. mIThI che, to ene pIlavAthI mITho rasa nIkaLe che, ne dA.ta. zeraDImAMthI rasa, goLanI rasI, goLa banyA e rasamAMthI AgaLa AgaLa goLa-khAMDa-sAkara pachI khAMDa sAkara masjaDI ane varasolA bane che. -patAsA vagere bane che. saMvega eTale mokSAbhilASA enI sAthe sarakhAvIe to mitrAdi cAra dRSTi A isu deva-guru-dharmano athAga rAga. For Private and Personal Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 20) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno ema mULa pAyAmAM pahelI yoga daSTivALA emanA karatAM ati tuccha maLelAM viSayomAM ya rasa yogIomAM saMvega che, to emAMthI 2 jI, 3 jI, 4 rAkhI AtmA para kALA kUcaDA pheravI rahyo chuM !" thI duSTino vikAsa thatAM 5 mI sthirAdaSTimAM A aphasosI hoya e saMveganI madhuratAnuM samyagdarzana samyagdaSTi pAme che. anAdinI beromITara che. mApaka yaMtra che. oghadRSTimAM saMveganI kazI madhuratA ja nathI. tyAM to | saMvega-madhuratA para tAlitApasane viSayonI saMsAra-rasanI kaDavAza ja che. dhRNA hatI, to svargIya sukhanuM niyANuM karavA mATe saMvega e madhuratA zI rIte? - bhavanapatinI devIoe ghaNAMya manAmaNAM karyA, chatAM saMvegane ahIM mAdhurya kahyuM, kemake AtmAnI kharI enA para leza paNa dhyAna ApyuM nahi. to zuM bagaDayuM? madharatA A ja che. Ama kahIne zAstrakAra sAvadhAnI kazuM nahi, marIne vaimAnika bIjA devalokanA Ape che ke, jojo, jagatanI vacce rahyA cho eTale IzAnendra thayA ! to saMveganI madhuratA TheTha puNyodaye mAna-sanmAna-saMpatti vagere maLavAnA, samyagdarzananI mahAmadhuratA sudhI pahoMcI gaI ! paraMtu emAM madhuratA mAnatA nahi. madhuratA samyagdarzana- samyagadaSTi prApta thatAM sarvajJakathita mokSaraMga-dharmaraMga-devagurubhakti vageremAM ja samajajo. nayono bodha thAya, e ekAntavAdI darzanomAM kema koInA para kopa karI ene dabAvI devAmAM khuzI nahi, ane enuM zuM pariNAma te batAvatAM TIkAkAra mAnazo nahi, aphasosI mAnajo ke "A UMcA kahe che. janamamAM mAre kayAM halakaTa kaSAyanI kaTutA vahoravAno (TI) ane sarvathAgarika-kSaLitmivAve prasaMga Avyo ? ahIM to kSamAnI madhuratA vibhAvanIda, tattathImavanAnuHpattarati | anubhavavAnI hoya.' vAta paNa sAcI, artha - A kahIne sUcave che ke "AtmA sarvathA kSamAnI madhuratA anubhave ene ja krodhamAM pariNAmI che" evA matamAM ane "e sarvathA kSaNika kaTutA lAge. che' evA matamAM A samyagdaSTi vizeSa nathI hotI; kSamAmAM madhuratA mAne e ja moTA kemake AtmAmAM tenuM ekAnta pariNAmIpaNuM ke ekAnta khaMdhakamuni gajasukamALa muni, metAraka muni kSaNikapaNuM ghaTI zakatuM nathI. (pachI evuM darzana vagerene sAcA oLakhI zake. karanAramAM samyagdaSTi kayAMthI hoya?). ane emanI dilathI anumodanA karI zake ke vivecanaHdhanya che A mahAtmAone ke emaNe bhayaMkara pahelI cAra dRSTimAM aupacArika samyagdaSTipaNuM upasargamAM paNa kevI adbhuta kSamA rAkhI ! huM pAmara hoya, paraMtu vAstavika samyagdaSTipaNuM to sthirAdaSTi krodhAdi kaSAya karIne AtmA para kALA kUcaDA pheravI prApta thAya tyAMja Ave, kemake tyAM gayo arthAt rahyo chuM." vasudarzana mATenI judI judI apekSAono svIkAra kSamAnI madhuratAnI jema saMveganI madhuratA lAge karavAmAM Ave che. A svIkArathI eka nayanI to viSaya-rasamAM, saMsAra-sukhanA rasamAM aphasosI apekSAe saMgata thato amuka dharma mAnavA chatAM bIjA thAya. ene mokSanI eka tamannAthI mahAna tyAga nayanI apekSAe eno abhAva athavA ethI viruddha karanAra zAlibhadra jaMbukumAra sanakumAra vagere dharma saMgata thato hoya to te paNa mAnya bane che; jemake mahAtmAonI dilathI anumodanA thAya ke "dhanya pUrve kahyuM hatuM rAmamAM lavaNa-aMkuzanI apekSAe Amane ke mokSanA rasamAM eka kAcI sekaMDamAM AvA pitRtva dharma kharo, paraMtu dazarathanI apekSAe e ja vaibhava ane sukhane lAte phagAvI dIdhA ! ne huM pAmara rAmamAM pitRtva nahi; paNa pitRtvano abhAva yA For Private and Personal Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAMkhyamata-nyAyamate kArya zuM?) ( 207 putratva saMgata thAya che; to te mAnya karAya ja che. ke "sUtara vastrarUpa thai gayuM" "mATI ghaDArUpa thai jo na mAnya kare ane ekAna pakaDI rAkhe ke gai," eno apalApa kema karAya ? ema karavAmAM to "nA, rAmamAM pitRtva eTale basa pitRtva, pitatvano saghaLA lokane bhrAnta ja mAnavA paDe, ne pratyakSa pramANa abhAva yA putratva hoya ja nahi.' to A ekAtta pramANa ja na rahe ! mATe vastu-sthiti A che ke darzana e samyaka kahevAya ja nahi. enI dRSTi samyaka upAdAnakAraNamAM kArya pariNAma Ave che, upAdAnathI nathI; enAmAM samyagu draSTi che ja nahi. juduM koI kArya astitvamAM AvatuM nathI. A ja rIte ekAntavAdI darzanomAM samyagu daSTi jainamate sAMkhyatanuM khaMDanaHnathI, kemake vastumAM eka dharma mAnI bIjI apekSAe paraMtu sAMkhyamatano A sarvathA pariNAmavAda e ja vastumAM ghaTamAna yAne saMgata thato eno abhAva asata che; kemake to to pachI, kArya jo upAdAnathI yA viruddha dharma svIkAravA e taiyAra nathI. dA.ta. : judI vastu ja nathI, upAdAnano eka pariNAma (ghATa) sAMkhya darzanavALA kahe che, mAtra che, to upAdAnanA guNadharmathI kAryanA guNadharma puruSatattva sarvathA nitya che, tyAre prakRti ane je judA prakAranA dekhAya che, te judA nahi paDI zake. dA.ta. sUtarathI paDikAM baMdhAya, paNa zarIra-lAja na prakRtinAM sarjana buddhitattva vagere sarvathA pariNAmI che. pariNAmI' eTale pariNamanazIla. DhaMkAya. e to vastrathI ja thaI zake. to jevI rIte dA.ta. sUtaramAMthI vastra banyuM tyAM sutara paraja vastrano ghaDAnuM kAma pANI bharavAnuM," ne "vatranuM kAma lAja pariNAma Avyo. vastra koI judI vastuja nahi, paNa DhAMkavAnuM,'- ema be guNadharma judA hovAthI ghaDA karatAM vastra eka judI vastu manAya che, eja rIte "sataranuM mAtra sUtarano pariNAma. upAdAnamAM amuka pariNAma e enuM kArya. e sutarathI koI judI vastu nahi, kAma paDikAM lapeTavAnuM," ane "vastranuM kAma lAja sUtaramAM ja eka pariNAma e vastra. DhAMkavAnuM," ema be guNadharma judA hovAthI, sutara karatAM vastra eka judI vastu mAnavI ja joIe. sUtara nyAyadarzanano mata: ane vastramAM bIjA paNa keTalAka taphAvato che, dA.ta. nyAya darzanavALAne A pariNAmavAda mAnya (2) sUtara saMkhyA moTI che, vastra-saMkhyA eka ja che. nathI. e to kahe, "upAdAna judI cIja che, ane kArya (3) ekeka sUtaratAranuM vajana mAmulI, vastranuM banyuM e taddana judI ja cIja che. sutara svataMtra dravya noMdhapAtra vajana che. (4) sUtaranuM nAma sUtara, paNa che, ane vastra svataMtra dravya che. phakata, beno samavAya vastranuM nAma sUtara nahi, paNa vastra. (5) khAlI saMbaMdha che eTale dekhAya ke have vastra banyA pachI sUtara sUtaranA bhAva nIcA, vastranA bhAva UMcA. e ja vastra che eTaluM ja; bAkI vastra kAMi sUtara nathI. ATalA badhA pharaka chatAM Agraha rAkhavo ke sUtara juduM, vastra juduM. mATe sUtaramAM have vastra "vastra koI judI vastu ja nathI, e to sUtarano ja hovAno vyavahAra thAya che. mANasa vastra tapAsIne kahe pariNAma mAtra che, ghATamAtra che," A Agraha e che, "AmAM ATalA kAunTanuM sUtara che." A vyavahAra asad daSTi, asamyam daSTi, mithyA draSTi che. sUcave che. sUtara ja vastrarUpe pariNAma nathI pAmI jainamate anekAnta pariNAmIpaNuM - gayuM, kiMtu judA vastranuM astitva che. jaina darzana kAryane alabatu upAdAnano sAMkhyamatathI nyAyamatanuM khaMDanaH- pariNAma mAne che, paNa te sarvathA pariNAma nahi, sAMkhya matavALA AnuM khaMDana karatAM kahe che, arthAt kArya e ekAnta kAraNa-pariNAma mAtra nahi, ATalo badho janaprasiddha vyavahAra ane pratyakSa darzana kintu kathaMcita pariNAmarUpa mAne che. upAdAna e For Private and Personal Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 208) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno kAryamAM pariName che e draSTie kArya e upAdAnano suvarNamaya kahevAya che. tela-biMdumAMthI jayota thaI pachI pariNAma kharo, paNa kAryanA guNadharma upAdAna baMne khatma thayA, chatAM baMnenuM mULa tAmasa dravyo guNadharma karatAM judA che, e dRSTie kArya eka judI vAtAvaraNamAM prasarI gayAne UbhAM ja che. vastu paNa che. sAMkhyamata sarvathA yAne ekAnta anekAntavAdathI ja samAdhAna - pariNAmavAda mAnavA jatAM vastunI A bIjI bAju mULa dravya vinA parivartana konA para? mANase jovI bhUlI jAya che, urdu eno inkAra kare che ! tethI sukata karyo ane marIne e deva thayo; tyAM raMgarAgamAM enuM darzana samyagu darzana nathI, enAmAM paDI gayo ane marIne tiyaya thayo. A manuSyapaNuM, samyagdaSTivizeSa nathI. devapaNuM, tiryacapaNuM, e parivartano thayA, paNa konA baudhdhano kSaNikavAdaH para? mULa Atmadravya para ja thayA ema mAnavuM ja paDe. ema vastu sarvathA kSaNika eTale AtmAne paNa eTaluM ja kahevAya che ke "e manuSyano AtmA marIne sarvathA kSaNika mAnanAra bauddhadarzanavALA paNa vastunI deva thayo, e ja pAcho marIne tiryaMca thayo." AtmA eka bAjunuM darzana kare che, ane bIjI bAjuno InkAra Ubho ne Ubho, enA para manuSyapaNuM vagere kare che. e kahe che- vastu kSaNe kSaNe dIvAnI jayotanI parivartano palaTAyA. eTale parivartana bhale kSaNika, jema parivartanazIla che. kalAbhara telano dIvo baLe kintu mULa dravya a-kSaNika yAne nitya mAnavuM ja paDe. to ema dekhAya ke "dIvAnI jayota enI eja che,' sthAyI dravya jevI koI cIja che, mATe ja amuka sarjano paNa vAstavamAM kSaNe kSaNe navA navA telabiMdumAMthI navI amuka dravyamAMthI je banatA dekhAya che, e bIjA navI jayota janme che, ne te te tela biMdu kharcAi jAya dravyamAMthI nahi. dA.ta. dUdha vageremAMthI je sarjano thAya che. tethI ja telanuM chelluM bindu kharacAI jatAM have che, e pANI vageremAMthI nahi. dUdhamAMthI mAvo-peMDA jayota rahetI nathI. Ama eka kalAkamAM to hajAro vagere bane, e sarjano kAMi pANImAMthI nathI banatA. jayota janmI ne gaI, chatAM kalAkabhara dekhAya che ke bauddha sarvathA kSaNika AtmA mAnI AtmAnA enI e ja jayota che;' jayAre vastusthitie jayota sthAyitvano inkAra kare che, tethI enuM paNa darzana kSaNe kSaNe navI che, tAtparya, jayota kSaNika che. e ja samyagu nathI. enAmAM samya daSTivizeSa nathI. pramANe jagatanI vastumAtra AtmA suddhAM kSaNika che, sthirAdaSTi pAmelAne sarvajJadarzana maLyuM hovAthI, pachI bhale dA.ta. eja ghaDo ema ne ema Ubho che judA judA nathI ghaTatuM badhuM mAnya che; dA.ta. "vastu ema dekhAya. dravyanI apekSAe sthAyI paNa che, ane jainamate bauddhamatanuM khaMDanaH paryAya-parivartananI apekSAe kSaNika paNa che. tethI paraMtu sukSma samaya palaTAtA che. ema emanuM darzana samyaka che, emanAmAM samyagu daSTi che. samaya-saMbaddha vastu palaTAtI che. mATe vastumAtra ahIM "samyagdaSTivizeSa, ema "bheda-vizeSa kSaNika che. bauddhano A sarvathA kSaNikavAda e ekAnta zabda kema mUkyo? kaho, eTalA mATe mUkyo che ke bauddha daSTi che. eNe parivartano joyAM, paNa mULa dravya na sAMkhya vagere ekAnta darzanomAM mitrAdi cAra dRSTinA joyuM ke "parivartano kharAM, paraMtu zAnA upara? konAM gharanI samyagdaSTi hoI zake che, kemake e jo parivartana ? mULa jo koI dravya ja nathI, to parivartana bhavAbhinaMdIpaNAmAMthI bahAra nIkaLyA che, ne konAM? ne konI upara thayAM? sonuM eka dravya che, to mokSarasika banyA che, to eTale aMze emanI dRSTi enA lagaDI, kaDuM, kaMThI, vIMTI vagere parivartano thAya sugharIne samyapha banI che. bAkI viziSTa samyagu dRSTi che; ne e AbhUSaNa badhAja sonAnA kahevAya che, to bhinna bhinna naya-apekSAe ghaTatA vividha dharmono For Private and Personal Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jainamate sAMkhya-bauddhamatanuM khaMDana ) svIkAra karyAthI ja Ave. te (ekAnte=) sarvathA pariNAmavAdI yA sarvathA kSaNikavAdIne na hoi zake; kemake (TIA) 'tattathA'bhavanAnupapatteH ' arthAt 'tasmin tathAbhavanaM' anupapanna che, AtmAmAM sarvathA pariNAmIpaNuM yA sarvathA kSaNikapaNuM asaMgata che. a-ghaTamAna che, ghaTI zakatuM nathI.te A rIte, ke jo AtmA sarvathA yAne ekAnte pariNAmI ja hoya, eTale ke manuSyAtmA, devAtmA, tiryaMcAtmA vagere jo AtmAnA pariNAmamAtra hoya, paNa judI vastu nahi, to to 'mULa to AtmA ja jevo che tevo Ubho rahyo ! manuSyapaNuM devapaNuM vagere thavAthI navuM kazuM na AvyuM.... yAvat mokSa thAya to ya navuM kazuM na AvyuM !' e kAMi saMgata na thAya, yuktiyukta na kahevAya. agara jo kaho ke navanavA pariNAma AvyAM,' to to A ja kahI rahyA cho ke 'mAtra mULa dravya sthAyI, bAkI enA parivartana pariNAma-paryAyapharatA.' to A to jainadarzanano anekAMtavAda ja svIkAryo ! ema ekAnta kSaNikavAdamAM paNa 'AtmA ja te te avasthA pAme che,' e na ghaTI zake, kemake AtmA to Ubho ja nathI, pachI e pAme che kema kahevAya ? AtmAne ekAnte kSaNika mAnavAmAM, kSaNikavAde kRtanAza ane akRtaAgamanI Apatti Ave. 'kRtanAza' eTale ke karela kRtya phaLa ApyA vinA naSTa thayuM, kemake dA.ta. A kSaNe AtmAe kazuM ahiMsAdi zubha kArya karyuM, yA hiMsAdi azubha kArya karyuM, enuM phaLa sukha ke duHkha bhogavanAra koNa ? kemake A kRtya karanAra AtmA to kSaNika eTale bIjI kSaNeja nAza pAmI gayo ! to e nRtya enA karanArane phaLa ApyA vinA naSTa thayuM gaNAya. 'akRta-Agama' eTale ke pote nahi karela karmanuM phaLa AvavuM te. saMsArI AtmAne A kSaNe koi ne koi sukha ke duHkhano bhogavaTo to thAya ja che. e sukha-duHkharUpI phaLanuM kAraNa pUrve karela koi zubha-azubha kRtya che. paraMtu e ( 209 pUrva kRtya karanAra to, judo ja kSaNika AtmA hato, enuM phaLa A kSaNano kSaNika AtmA bhogave, eTale ene svayaM akRtanuM arthAt akRtanA phaLanuM Agamana thayuM. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kSaNikavAde bIjA doSa H ekAnta kSaNikavAdamAM ATalo ja doSa nathI, kintu kArya-kAraNabhAvanI vyavasthA ya na banI zake e ya moTo doSa che. kemake pUrva uttara kALamAM koi eka ja mANasa jue ke 'pUrve A kAraNa hAjara hatuM, ane pachI A kArya thayuM,' to e kAryakA2Na-bhAvanuM dhoraNa bAMdhI zake. paNa ekAnta kSaNikavAdamAM koi eka mANasa jonAro Avo dvitrikSaNa-sthAyI hoi zake ja nahi. vaLI e paNa doSa che ke 'upAdAna-upAdeya bhAvanI vyavasthA ya thai zake nahi.' kemake upAdAna' to te che je 'yam upAdIya kAryam avatiSThate tad upAdAnam' jene ekarUpa vaLagIne kArya 2he te upAdAna. dA.ta. ghaDo mATIne ekarUpa vaLagIne rahe che, mATe mATI e ghaDAnuM upAdAna. ekAnta kSaNivAdamAM A banI zake nahi; kemake eka kSaNathI vadhAre koi rahI ja zakatuM nathI. pra to bauddhamatavALA upAdAna zI rIte mAnatA haze ? - e pUrvakSaNa ne pUrva kSaNanI vastune upAdAna kahe che. paraMtu emAM to pUrvakSaNamAM jagatamAM pAra vinAnI vastu che. emAMthI amuka ja upAdAna e niyama ze bane ? tAtparya, AtmAmAM ekAnta kSaNikatA sarvathA kSaNikatA u5panna saMgata thai zakatI ja nathI. Ama sarvathA pariNAmitAno yA sarvathA kSaNikatAno svIkAra arthAt enuM darzana; enI ddaSTi, asat che, mithyA che; eTale enAmAM samyag dRSTivizeSa hoi zake nahi. kemake AtmAmAM tevo For Private and Personal Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 210) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno sarvathA pariNAmitAno ke sarvathA kSaNikatAno bhAva tathA-"verokeAlepotthAnamrAjyamuksaH yuvAna saMgata ja nathI. di vijJAna pracato varnanmatimAn II9t() tavetahave ahIM yoga dRSTivALA yogIonA svarUpane saradAranA kaSASTadheti | gvamaheSAdri batAvavA kahe che guNasthAnamiti yata etAnyapyaSTAveva / yathoktam (TIkA) iyaM ca sakalayogidarzanasAdharaNeti 'adveSo jijJAsA zuzruSA shrvnnbodhmiimaaNsaaH| parizuddhA yathAvidhAnAM yathA bhavati tathAvidhAnAM tathAbhi ne nazAnizAnAM tathAbhi- pratipattiH pravRttiraSTAMgikI tattve / / 1 / / " evaM kroNaiSA dhAtumA, - saSTiH satAM' =munInAM bhagavatpataJjalibhadanta bhAskarabandhu bhagavaddattAdInAM yoginAmityarthaH (mUla) yamAdiyogayuktAnAM khedAdiparihArataH / / 'matA' iSTA / etatsAkalyaM ca pratidaSTi drshyissyaamH| adveSAdiguNasthAnaM kameNaiSA satAM matA // 16 // bhAvArtha:artha :- A izka-mAdhuryathI mAMDIne uttarottara have ahIM saddaSTivALAne je ATha yogadRSTi adhika madhura sarjanonI jema, samyam daSTio kramazaH prApta thAya che; emAM kevo kevo vikAsa thAya e nikhila yogIomAM vartanArI hoya che. eTalA mATe batAvavA kahe che, - emAM kramazaH yama vagere ekeka e jevA jevA yogIomAM je je rIte hoya che, tevA yogAMga Avato jAya, kheda vagere ekeka doSa haTato tevA yogIone te te rIte hovAnuM batAvavA jAya, ane adveSa vagere ekeka guNa Avato jAya. mAriyo yuvattAnAM ' gAthA kahe che, gAthAmAM yamAdi "yoga' lakhyuM che, emAM "yoga (gAthAthI A saduddaSTi (samyagu daSTi) kramaza: zabdano artha "yogAMga' levAno che; kemake yoganA khedAdi (doSa)- tyAgapUrvaka aSAdi guNamAM rahelA aMgonI ArAdhanA karI AgaLa vadhavAnuM che, je aMte thama Adi yogayukata (yogIo)ne hoya che; ema yogaH cittavRttinirodhaH' evA yogane avakAza Ape (pataMjali vagere) RSione ISTa che. che, yogane anukULa bane che. A pAMtajala darzananuM vivecanaH sUtra che; paNa jaina darzana pramANe enI ghaTanA karIe ogha draSTimAM rahelAne asat daSTi hoya che, to A rIte thAya ke zukala dhyAnamAM nirvikalpa dazA tyAre mitrA dRSTithI mAMDIne ATha yogadaSTimAM rahelAne Ave che tyAM cittavRttino nirodha karavAmAM Ave che, sad daSTi yAne samyagdaSTi hoya che. A saddaSTi ane zukala dhyAnanA pahelA be prakAranA aMte kevAne kevI rIte hoya che e batAvavA kahe che,- kramazaH kevaLajJAna prApta thAya tyAM to sarva kALanA sarva dravya yama-niyama Adi 8 yogAMgane dhAraNa karanArane sarva paryAyonuM pratyakSa jJAna thavAthI have kazuM ciMtavavA uttarottara caDatI saddaSTi hoya che. temAM paNa kramazaH vicAravAnuM rahetuM nathI, eTale e mATe cittanI koI kheda udvega Adi doSono tyAga karatA cAlelAne hoya vRtti karavAnI rahetI nathI. e sthitie pahoMcADanAra che. te vaLI kramazaH aSa-jijJAsA vagere guNamAM yama-niyama-Asana vagere aMgo che. ene ahIM rahelAne hoya che. yoga' nAma ApI A yogavALAne yogI tarIke lekhavAmAM Ave che. (TIkA) yamAdiyogayuktAnAmiti / iha yamAdayo ATha yogAMga A pramANe che, (1) yama, (2) yogAGgatvAdyogA ucyante yathoktaM / "yamaniyamAsana niyama, (3) Asana, (4) prANAyAma, (5) prANAyAmapratyAhAradhAraNAdhyAnasamAdhayo'STAvaGgAni" pratyAhAra, (6) dhAraNA (7) dhyAna; (8) samAdhi. (T0 vorAra-21) tavaM (velirihArata) A yamAdi ATha yogAMganA zubha AzayanI sAma yamariyo pratyanIchAzayaparihArekha vAvevA pratikULa doSarUpa Azayo paNa hoya che. e Azayo For Private and Personal Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 8 yogAMga, 8 doSa, 8 guNa) 211 nivAravAmAM Ave, rokavAmAM Ave, to ja A ATha ATha prakAre che; jemake, "adveSo jijJAsA-' gAthAmAM yogAMganA zubha Azaya dilamAM AvI zake, TakI zake, kahyuM che, (1) adveSa, (2) jijJAsA, (3) zuzraSA, (4) ane tethI bhAvathI yogAMga prApta thAya. mATe kahe che ke- zravaNa (5) bodha, (6) mImAMsA, (7) pratipatti, ane teMDaji vAveva arthAta A doSarUpa pratikuLa (8) pravRtti. tattva aMge A ATha guNo che. Azayo paNa ATha che. e 8 doSa mATe "khedoga..' A kramathI A saddaSTi bhagavAna pataMjali, e gAthA che. emAM (1) kheda, (2) udvega, (3) lepa, bhadanta bhAskarabaMdhu, bhagavAna datta... vagere yogIone (4) utthAna, (5) brAnti- () anyamud , (7) mAnya che. roga, (8) AsaMga,-A ATha doSa batAvI kahyuM ke A A dareka dRSTinA nirUpaNa avasare A ekeka doSothI mukta cittabhAvano buddhimAna puraSa yogAMga ekeka doSatyAga ane ekeka guNasthAna ekasAthe prayatnapUrvaka tyAga kare. batAvIzuM. Ama khedAdi doSonA tyAgathI paNa jema kramasara vivecanaHA ATha prakAre yogadaSTi UbhI thAya che, ema adveSa Adi guNasthAna paNa prApta thAya che, ane te paNa A hisAbe nIce pramANe koSTaka bane, A yogadaSTio" zAstramAM zuM zuM? mitrA tArA balI dIpA cirA kAntA prabhA parA 8 daSTi 8 yogAMga 8 doSa tyAga yama niyama Asana dhAraNA dhyAna prANAyAma | pratyAhAra utthAna bhrAnti kSepa kheda adveSa udvega jijJAsA anyamudda mImAMsA roga pratipatti samAdhi AsaMga pravRtti 8 guNasthAna zuzruSA zravaNa bodha A koSTaka jotAM dekhAze ke ekeka dRSTi sAthe traNanI sAMkaLa cAle che; ekeka draSTimAM te te yogAMga, te te doSa tyAga, ane te te guNa sthAna prApta hoya che. eno artha e che ke pUrvanI yogadaSTino abhyAsa karatAM karatAM pachInI yogadaSTimAM jarUrI yogAMga, doSatyAga ane guNasthAnanI kakSAe pahoMcavAnI bhUmikA karavI paDe. tAtparya, te te draSTimAM batAvela yogAMga, doSatyAga... vagere prApta karavA mATeno prayatna kAMI te te dRSTimAM nathI karavAno, paNa pUrvanI daSTimAM karavAno che, ane e prApta thAya eTale ja uparanI yogadaSTi prApta thAya. AvuM traNeya sAMkaLamAM calAvavAnuM. cAre aSTakanuM sAkalya: A sUcave che ke ekeka dRSTimAM traNe ya hovA joIe, dA.ta. pahelI "mitro daSTimAM yama yAne ahiMsA-satya-vagere to prApta che, paraMtu jo kheda doSano tyAga nathI karyo, kheda doSa Ubho che, to e AtmAmAM pahelI daSTino bodha-prakAza na gaNAya. athavA mAno ke eNe kheda to nathI rAkhyo, paNa enAmAM "adveSa' guNa nathI, to paNa enAmAM pahelI daSTi na gaNAya. "kheda pravRtti karatAM thAkIe e arthAta dharmanI koI pravRtti karavAnI AvI te sAthe pahelethI ja thAka lAge, kaMTALo Ave, glAni lAge, dA.ta. manane ema thAya "kayAM AvyuM A pratikramaNa For Private and Personal Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 212) (yogadRSTisamuccaya vyAkhyAno karavAnuM? karo bhAI ! karo pratikramaNa karavuM to paDaze ema "dhanya ghaDI ke dhanano tAraNahAra ja." A bhAra lAge e kheda doSa che. A hoya to sadupayoga karavA dAnanI taka maLe che!" "bhaluM thajo pahelI duSTi ja na AvavA de. A vaLavA mATe mahArAja sAhebanuM ke huM to dhananA rAphaDA para eranI vicAravuM to e ja joIe ke; jema ati mamatAthI beTho hato, te mane jagADayo, yogasAdhanA to mokSanI nikaTa javAno ane A taraNatAraNa dAnano moko Ape che! saMgraha rasto che, emAM kaMTALo Ave to mokSanI nikaTa ke raMgarAgamAM gayeluM dhana to AtmAmAM thavAnI lAyakAta ja na rahe. pratikSaNa rAganAM jhera ane pApanA baMdhana ja prava- paraMtu koI koI vAra kriyA pahelAM Avo Ape che. kheda thaI ja Ave che, enuM zuM karavuM? Ama suMdara bhAvanAthI te te satakriyA vakhate u- tyAM A vicAravuM ke, UThatA kheda-doSane dUra haTAvI zakAya. kheda dUra na thAya janma pAvana Aja mAro, to kriyA to thAya, paNa rotAM rotAM thAya, enuM mUlya zuM Upaje? pAmIo A sAdhanA! dhanya jIvana ke A pratikramaNa yA mALA jApa rotAM rotAM kriyA thAya emAM lAkhano karavAno avasara maLyo ! AnA dvArA ja mAre bIjI mAla pAMcamAM lIlAma karavAnI mUrkhAi thAya. pApapravRtti ane pApa vicArothI bacI javAze. alabatu ATheya yogAMga, doSatyAga, ane divasabhara rakhaDatuM mana AmAM sthira thaze ! dhanya ghaDI ! guNasthAnono te te daSTi vakhate vistRta vicAra dhanya' ema 'dhanya mAro mAnava samaya ! ke jina-maMdire AvavAno che, paraMtu e vistRta vicAranA vItarAga prabhunAM darzanano anupama lAbha maLaze ! mahAnagaramAM pesavA mATe enA sAmAnya paricayanA rAgadveSathI kharaDAyelAnAM darzana to ghaNAM daravAjAmAM dAkhala thaie. karyA, enAthI atyAre A vItarAganAM darzana vakhate bacI javAze!"... yoganA 8 aMgeno paricaya (1) yama pAMca, - ahiMsA satya-asteya- ane IzvarapraNidhAna. ahiMsAdi pAMca yamane mULa guNa brahmacarya-aparigraha. A darekanI A cAra kakSA hoya kahIe, to pAMca niyama e utaraguNa che. utaraguNano che, (1) icchA, (2) pravRtti, (3) dhairya, (4) khapa garaja na rAkhe to mULa guNa gumAve. (1) zauca siddhi. tethI bhale pahelI prAraMbhika draSTimAM eTale mananI pavitratA. (2) saMtoSa eTale potAne ahiMsAdinI evI pravRtti na paNa hoya, chatAM A maLela dhana vagere ghaNuM lAge. (3) svAdhyAya eTale ahiMsAdi darekanI jo sAcI icchA jAge to paNa zAstra-vyavasAya, paThana-pArAyaNa- ciMtanAdi, (4) ahiMsAdi yamanA pahelI kakSAmAM AvyA gaNAya. ta5 upavAsAdi. (5) izvarapraNidhAna; emAM mitrA nAmanI pahelI draSTimAM A prathama kakSAnA yama bhagavadbhajana-ciMtana - dhyAna vagere Ave. sulabha che. (3) Asana eTale dharmakriyA vakhatanI (2) niyama pAMca, zauca-saMtoSa-tapa-svAdhyAya gAtronI vividha mudrAo. For Private and Personal Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org yoganA 8 aMgano paricaya ) (4) prANAyAma eTale mAtra bAhya prANanA recaka-pUraka-kuMbhakanI vyavasthitatA nahi; kemake e to dravya prANAyAma che, enAthI koi ucca koTinI cothI yogadRSTino bodha-prakAza na Ave. e to bhAva-prANAyAmathI Ave. dravya-prANAyAma zarIrane sphurti Ape che, tyAre bhAva-prANAyAma AtmAne sphurti Apeche. (5) pratyAhAra H- viSayonA vikalpo tarapha Idriyone na joDavI, arthAt rAjI-nArAja na thavA devI. enuM nAma pratyAhAra che. kahyuM che 'viSaya vikAre indriya na joDe te IhA pratyAhAro re.' viSayonA vikAro eTale pheraphAro iSTatA-aniSTatA... vagere. emAM indriyo madhyastha rahe, udAsIna rahe. ene kazuM iSTa nahi, aniSTa nahi, viSayo sAthe jANe kazI nisbata nahi. (6) dhAraNA AmAM je kAMi tattva samajAyAM, ene bhUlI na javAya e rIte dilamAM dhArI rAkhe. e enAM punaH punaH pArAyaNathI thAya. (7) dhyAna- e tatva-pArAyaNamAM jayAM mana kendrita thAya, ekAgra tanmaya thAya, e dhyAna. vAraMvAranA evA abhyAsathI dhyAnabaLa vadhatuM jAya. (8) samAdhi :- emAM dhyAnabaLa vadhavAthI dhyAnanA viSayamAM ekatAnatA ekarasatA ekarUpatA Ave. 8 tyAjaya doSa : -- (1) kheda H- kheda eTale thAka, mArgamAM cAlatA thAka lAgyo, pachI AgaLa cAlavAnuM to che ja, paNa kheda lAve, arthAt thAkelA manathI calAya. ema ahIM devakAryAdi dharma pravRtti kheda sAthe karAya. bhavAbhinaMdIpaNAno A kheda doSa che. e yoganI pahelI mitrAddaSTimAM na joie. e TALo, eno tyAga karo, eTale mitrA-dRSTimAM avAya. AgaLa AgaLanI dRSTimAM A pramANe samajavAnuM che ke, te te dRSTimAM je je doSano tyAga che, te te doSa pUrva pUrva Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 213 dRSTimAM tajavAnI mahenata karavAnI; ne e doSa TaLe eTale uparanI dRSTimAM avAya. (2) udvega :- udvega eTale manane sukha nahi. dharma-pravRtti to utsAhathI zaru karI, paraMtu pachI game te kAraNe dharma-pravRttimAM udvignatA AvI, manane sukharUpatA na lAgI, e udvega doSa. dA.ta. caityavaMdana to hoMzathI karavA beThA paNa pachIthI bIjo koI caityavaMdana karavA Avyo; te jarA moTethI bole che eTale potAne udvega thai Ave. (3) kSepa :- kSeNa eTale jayAM tyAM manane pheMkavuM arthAt dharma pravRtti karatAM karatAM cittane bIje trIje lai javuM te. tAtparya, bIjAtrIjA vicAra karavA e A kSepa doSa che. (4) utthAna :- bIjA ADAavaLA vicAra to na kare, paraMtu A ja dharmapravRttimAM cAlu yogamAMthI cittane uThADIne pachInA yogamAM lai jAya te utthAna. dA.ta. prabhune prakSAlapUjA karatI vakhate manamAM lAve ke 'A patAvIne sarasa AMgI banAvavI che.' AmAM prakSAlapUjAmAM citta ekAkAra na thAya, iSTa phaLa na Ape. A enA jevuM che ke DAMgaranA ropAne 2-3, 2-3 dahADe mULa sAthe upADI-upADI bIje-bIje ropyA kare, to enA para pAka na Ave. (5) brAnti :- bhrAnti eTale bhramaNA. cAlu dharma-pravRttimAM bhrama paDI jAya ke 'ATaluM' meM karyuM ke nahi ? dA. ta. kAussaggamAM bhrama thAya logassa gaNyA ke traNa logassa ?'' (6) anyamud :- mud eTale AnaMda cAlu dharma pravRttimAM bIjI dharma-pravRttino AnaMda lAve; dA.ta. prakSAlapUjA vakhate manamAM AMgI pUjA karavAno AnaMda lAve, ke 'AMgI racavAnI majA ora!'- evuM manamAM lAve, A anyamud cAlu dharmayogamAM evo joradAra AnaMda na rahevA de, (7) roga :- dharma pravRti karatAM koi mAnasika pIDA UThe, manobhaMga thAya, e roga doSa che. For Private and Personal Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 214) dA. ta. pote cAritra pALe che. tyA koi bhikhArIne koi dAtAra AgaLa karagarato joi manane AvI jAya ke 'mANasane karmavaza kRpaNatA kevI naDe che ke A kRpaNa A bicArI bhikhArIne dAna Apato nathI ?' A manoroga che. ucca saMyama pALavAmAM duniyAnI A ghaDabhAMgamAM nathI paDavAnuM; nahitara emAM potAnI ekadhArI saMyama-pariNatine dhakko pahoMce, ne nahi denArA kRpaNa mANasa 52 dveSa thAya. (8) AsaMgaH- pravRtti saMyamanI UMcI kakSAe pahoMcatAM dharma-pravRtti sahajabhAvanI banAvavAnI che, enA badale amuka dharma-pravRtti para Asakita rahe, e A saMgadoSa che. enAthI AtmAmAM anAsaktayoga lAvavo che te na Ave. dharmayogamAM Asakti kema jarUrI ? :alabat pUrvanI kakSAmAM dharmayoga para Asakti joie ja; to ja pApayogamAM mana na jAya, ane dharmayogamAM mana samarpita rahe. dA. ta. nAgaketu prabhunI-pUjA karatA hatA emAM puSpanA karaMDiyAmAM chUpAyelo nAno sarpa hAthe Dasyo, zarIre pIDA UbhI thai, paraMtu ahIM nAgaketunuM mana prabhu-bhakitamAM evuM samarpita hatuM, evuM ekatAna hatuM, ke zArIrika pIDAne lakSamAM ja lIdhI nahi ! ne ulTuM bhakti-bhAvollAsa vadhArI dIdho ! jo dharma-yogamAM mana AvuM Asakata na hoya to zArIrika pIDAmAM mana jAya, ne ene mahattva ApI eno vicAra kare, vedanAnuM ArtadhyAna kare. paraMtu ahIM zarIrane jarAya mahattva ja ApyuM nahi, dharmayogane ja mahattva ApyuM che; tethI zarIrano vicAra zarIranI 52vA ja koNa kare che ? Ama dharmayogane mahattva ApI dharmayogamAM ja Asakti rAkhavAthI pApayogamAM mana jatuM aTakI jAya. dharmayogamAM anAsakti kayAre kema jarUrI ? H paraMtu e dharmayogamAM mana sthira rAkhyA pachI to bhAva vadhA2vA che, vItarAgatAe pahoMcavuM che, to Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno tyAM dharmayogamAM Asakti na rAkhatAM dharmayoga sahajabhAvano banI javo joie, to ja dharmayogano ya rAga na rahetAM, saMpUrNa rAga javAthI anAsakta yogI ane vItarAga banAya. 8 guNasthAna : (1) dveSa : dveSa eTale dveSa nahi, mAtsarya nahi, asUyA nahi, konA para nahi ? to ke pote je dharmayoga sAdhI rahyo che, e nahi sAdhanArA bIjAo para asUyA nahi ke 'A loko kema edI jevA che, ne dharmayoga nathI sAdhatA ?' A asUyA-asahiSNutA Ave to zo vAMdho ? vAMdho A, ke Ama mana bIjAmAM rokAi gayuM eTale adveSa pachI manane bIjA pagathie 'jijJAsA' guNasthAna para javuM che, te mana na jai zake. athavA kaho; jIva yAM sudhI oghaddaSTimAM hato tyAM sudhI ene duniyAnuM badhuM gamatuM hatuM, mAtra tattva ja nahotA gamatA, mokSanI vAta ja gamatI nahotI. tattva para aruci dveSa hato, te have odhaddaSTimAMthI pahelI yogaddaSTimAM AvavuM hoya to A tattva pratyeno dveSa TALavo joie. tattva pratye adveSa Ave to ja pahelI yogaddaSTimAM avAya, ane te pachI 'tattva-jijJAsA' nAmanuM bIjuM guNasthAna Ave, ne tethI bIjI yogaddaSTimAM praveza maLe. (2) jijJAsA H- tattva jANavAnI ruci thAya, icchA thAya, e 'jijJAsA' che. e hoya to ja bIjI yogadaSTimAM gaNAie. A kone thAya ? saMsAranI mAyAjALamAM jenuM mana muMjhAtuM hoya ke 'zuM AvA ucca mAnava janamane A nAzavaMta ane Atmahita virodhI mAyAjALamAM ja veDaphI nAkhavAnuM ?' AvI muMjhavaNa rahetI hoya enA manane thAya ke 'tyAre tattva zuM ? tAttvika kartavya zuM haze ?' (3) zuzruSA :- 'zuzruSA' eTale sAMbhaLavAnI icchA. tattvanI jijJAsA (jANavAnI icchA) to karI, paNa mohamAyAmAM parovAyelo ja rahe to kayAMthI tattva jANI zakAvAnAM ? eTale jijJAsA uparAMta have tattva For Private and Personal Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 8 guNasthAnano paricaya) (215 sAMbhaLavAnI icchA thAya ke "lAva, tatvanAM jANakAra AnaMda thAya evA tattvaprakAza nAma tattvabodha. guru pAse tattvane sAMbhaLuM." AnuM nAma zuzraSA. (6) mImAMsA :- mImAMsA eTale manana, aSTapada parvata para tapa tapatA 1500 vicAraNA. tattvabodha pAmyA pachI saMtoSa nathI tApasone gaNadhara bhagavAna gautama svAmIjIe vALavAno ke "cAlo tattva sAMbhaLI lIdhAM, jANI pratibodha karyo. pelA kahetA hatA "tame amane lIdhA, patyuM." athavA "have ApaNe AgaLa zAstro aSTApada para kailAsanAthanA darzana karAvo. bhaNIe to vidvattA Avaze' ema khoTo lobha nathI gautama mahArAja kahe, "upara to mauna karavAno, kintu je jIvAdi tattva jANyA ene kailAsanAtha che, tamane bolatA ane jIvatA jAgatA AtmAmAM jaDabesalAka sthira karavAnAM che, daDha karavAnA kailAsanAthanA darzana karAvuM to? e tamane saMbhaLAve, che; ane te tattvamImAMsAthI thAya. tattvamimAMsA tame emAM dilanA saMdeha UThe te pUchI zako. emanI eTale jANelA tattva para ciMtana-manana cAle. heya pAsethI samAdhAna sAMbhaLI zako.' tattvanAM nukasAna ne upAdeya tattvanA lAbha vicAre. basa, tApaso ema taiyAra thai gayA. lagana emAM yukti-dAnta vicAre. tattva-nirNaya dRDha thAya. lAgI ke "kayAre jIvaMta kailAsanAthane bheTIe ne kayAre yA tattva eTale siddhAnta (1) ekAnta,-siddhAnta,emanI pAse tattva sAMbhaLIe !' "A lagana A dA.ta. "AtmA ekalo nitya ja yA kSaNika ja,' ema tattva-zuzraSA eTalI badhI joradAra vadhI gaI ke prabhu dravya-guNa ekAnta bhinna ja,' yA "ekAnta abhinna pAse sAMbhaLavAnI sthitie pahoMcatA pahelAM, 500 ja." (2) anekAnta siddhAnta, dA.ta. nityAnitya, tApasa khIrapAraNuM karatAM karatAM, 500 darathI bhinnabhinna, A siddhAntane paNa samavasaraNa jotAM, ane 500 tApasa samavasaraNanA ghaTamAna-aghaTamAna lAbha-nukasAna vagere muddAthI pagathiye pahoMcI prabhunI madhura vANIno raNakAra vicAre. sAMbhaLatAM kevaLajJAna pAmI gayA ! tattvazuzruSAno () pratipatti :- pratipatti eTale "A ja kevo prabhAva! tattva che,'- evo svIkAra. sAcA svIkAra para AEyano (4) zravaNa :- A kramathI tattvanuM zravaNa pakSapAta Ubho thAya. hajI tevuM vIryasturaNa nathI eTale karavA sudhI pahoMce te cothI yogadaSTimAM Avyo. paraMtu | svIkRtamAM pravRtti nathI. jojo, A zravaNa tatvano Sa-aruci mUkI, joradAra (8) pravRtti :- svIkRtamAM pravartamAna thAya, tattvajijJAsA karI, ane utkaTa tattvazuzruSA karIne heyano sarvathA tyAga kare, upAdeyamAM sarvathA Adara tattva-zravaNa karato hoya te ja yoganI 4thI daSTimAM prayatna kare. vItarAganA jIvananuM lakSya maLyuM, pachI Avyo gaNAya. eTaluM ja nahi paNa, sAthe sAthe vitarAgatA tarapha pravRtti, eTale ke rAga-dveSane sarvathA dharmakriyAnA kheda-udvega-lepa ane utthAna e cAra doSa aTakAvavAno puruSArtha Adare. rAga-dveSanigraha sahaja TALyA hoya, ne tattva-zravaNa karato hoya, e ja banAve. yoganI 4thI draSTimAM Avyo gaNAya. A kramathI saddaSTi samya daSTi vikase che, e (5) bodha - tattvazravaNa karatAM karatAM tattvano bhagavAna pataMjali vagere yogIone mAnya che. bodha meLave e pAMcamuM guNasthAna. aMtarAtmAmAM pra0- ahIM pataMjali vagerene bhagavAna tattvano prakAza thAya, ajavALuM thAya, ane atyAra kema kahyA? zuM e Izvara paramAtmA che? sadhInA haiyAmAM chavAI rahelA tattvanA aMdhakAra ulecAI jAya, tattva-prakAza pAmyAno avarNanIya - uo- "bhagavAna' zabdano artha samajavAno che. For Private and Personal Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 21) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno 'bhaga'no artha aizvarya prabhAva vagere thAya che. kalpasUtra mATe maLyo che? TIkAmAM "zramaNa bhagavAna mahAvIra' eno zabdArtha taraNa tAraNa bhagavAnane mUkI A mohamAyAnI batAvatAM "bhagavAna" zabda lai, 'bhaga'nA 14 artha Arati utAravA mATe maLyo che ? A mohamAyA to batAvyA che. pataMjali vagere bhale mithyASTi hatA, ahIM mRtyu vakhate jIvane mATe badhI ja UDI javAnI. paraMtu vairAgyanA aizvaryavALA hatA, prabhAvavALA pachI paraloke mArA AtmAnuM koNa ? ane zuM hatA, apunabaMdhaka dazAnA lakSaNavALA hatA. mohamAyAnI sevAthI sadgati maLe? to to jagatamAM prave-zuM vairAgya e aizvarya che? eno prabhAva koI jIva durgatimAM hoya ja nahi; kemake mohamAyAnI che? sevA to janAvarane ya, are nAnI kIDI ane jaDa jevA uo- hA, je vairAgya vinA jIvane saMsAramAM jhADanA jIvane ya, karatA AvaDe che. badhAya pachI bhaTakatA anaMtA pudgala-parAvartakALa thayA ne e sadgatimAM ja pahoMcI jAya ! jayAre durgatimAM to ekekA pugala-parAvartamAM anaMtA janma maraNa thayA, anaMtA jIva rakhaDatA ane bhayaMkara du:kha bhogavatA te have vairAgya AvyA pachI eka ja dekhAya che. e batAve che ke mohamAyAnI sevAthI durgati pudgala-parAvartakALanI aMdara aMdara janma-maraNanI ja maLe. bhagavAnanI sevAthI ja sadgati maLe. paraMparAno aMta AvI jAya, ne anaMtAnaMta zAzvata bhagavAnanI sevA karavI hoya to A kuTuMba kabIlA kALa mATe anaMta sukhanA dhAma mokSanI prApti thAya, vagerenI mohamAyAno taddana tyAga karI, pachI ruDAM e vairAgyano prabhAva ocho gaNAya? khAnapAnanI paNa mohamAyAno tyAga karI, kaThora AtmAne vairAgya vinA moha mAyAnI tapanA mArge caDI khAvuM bhUlavuM joIe, to ja pachI nirAMte bhagavad nAmasmaraNa bhagavabhajana vagere gulAmI keTalI che? bhagavAnanI sevA thAya." -e jagatanA jIvomAM najare dekhAya che ne ? kuTuMbane samajAvaTa: sAco premI koNa? :vairAgya nathI to moTo pahelavAna paNa tuccha khAnapAnanI gulAmI kare che ! vairAgya nathI to moTo basa, manathI nirdhAra karI savAre kuTuMbane zahenazAha paNa parANInI AMkha para nAce che ! samajAvI dIdhuM ke, "juo, mArA maryA pachI huM jayAM tyAre jenAmAM vairAgya hoya ene moTI IdrANIo paNa jAuM tyAM koNa jANe kevI ya ghora duHkhamaya sthiti hoya. game tevA hAvabhAva ane manAmaNAthI ya gAvI zakatI tyAM tame koI mane maLavAnA nathI, mane tame tyAM nathI. zaraNa ke rakSaNa ApI zakavAnA nathI. zaraNa ke rakSaNa maLe to ekamAtra bhagavAnathI maLe. paraMtu te ahIM tAmali-tApasane enA mAvairAgyamAMthI bhagavAnane ApaNe bhajayA hoya to ja maLe; ne bhavanapatinI devIo DagAvI zakI nahi ! devIone kharekharUM ekAnta bhagavAnane bhajavAnuM mohamAyAthI potAno patideva gujarI gayo hovAthI "sAro pati sarvathA alaga thayA vinA na thAya. jagatamAM koNa thAya ?' e zodhatAM tAmalitApasane pasaMda bhagavAnane bhajavA mATe A uttama manuSyabhava jevo karelo. koNa tAmalitApasa ? eka vakhatano sukhI koi bhava nathI. mArA para tamAro badhAno prema che, to gRhastha, paNa aDadhI rAte ekavAra jAgI javAthI tame mArA sAcA premI thaI paralokamAM huM durgatiomAM vicAramAM caDayo ke, bhaTakato na thAuM, ane sadgati yAvat mokSa pAmI tAmalinI bhavya vairAgya-bhAvanA :- jaI anaMtA janma-maraNanI viTaMbaNAmAMthI haMmeza mATe "A ucca mAnava avatAra zuM karavA mukta thAuM, evuM ja iccho, ne mArA nirdhAramAM For Private and Personal Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tAmilatApasano vairAgya) (217 anukULa thaI jAo. nahitara premIne durgatiomAM "AvA rUpALA to raMga rAga khelI durgatigAmI narakanI bhaTTImAM asaMkhya vAra zekAvA sudhInI bananArA hoya che. jayAre, AvA tAmalitApasa jevA sukkA-lukhkhA e ucca Idra vagerenI padavI pAmanArA bane che ! mATe devIo tAmali tApasane pasaMda karI enI pAse Ave che, ane vinaMti kare che, ke "he chaThThanA pAraNe chaThTha keTalA? mahAtApasa ! A ame svarganI devIo chIe. basa, kaTuMbane samajAvI daI tAmali gRhastha amAro pati gujarI gayo che. to tame A tapanA badhI mohamAyA mUkI jaMgalamAM ghora tapa tapavA prabhAve amArA patideva thavAnuM niyANuM karo. ame lAgyo ! chaThanA pAraNe chaTha kare che, temAMya pAraNAmAM tamArI jIvanabhara sevA karI tamane asaMkhya varasa sudhI khAnapAnanI mohamAyA na naDI jAya, te divya AnaMda ApazuM." bhikSA-pAtramAM cAra bhAga kalpI eka bhAga potAno, paraMtu tAmali mauna rahe che, tyAre devIo ane bAkI traNa bhAga jalacara-sthalacara-khecara jIvo jANe ke Amane svarga-sukhanI zI kalpanA hoya? tethI dA.ta. mAchalI-kUtarA-paMkherAnA kalpI, bhikSA je tyAM svargIya vAtAvaraNa saraje che. emAM vasaMtaRtu bhAgamAM paDe, te tene ApI devAnI. potAnA bhAge khIlI uThI che, manorama udyAna phUlo, enI sugaMdhinI keTaluM Ave? e ya bhikSAmAM mAlapANI nahi, kintu maheka maheka, nAnA nAnA sarovaro, emAM korA bhAta mAtra ! tene lAvIne ya sIdhe sIdhA khAI deva-devIonI jalakrIDA kAmakrIDA, vaLI devIo pote nahi levAnA, paraMtu emAM ekavIsa vAra pANI nAkhI devatAI rU5 ane devatAI udbhaTa vezamAM gIta-gAna e bhAtane ekavIsa vAra dhoI nAkhavAnA ! pachI ane urdUbhaTa nRtya kare che. sAthe evA pAchA vAjiMtra enAthI pAraNuM karI upara tarata chaThTha levAno ! evo vAge che, pavaiyAne pAno caDe evuM drazya sarajAyuM che. ghora tapa eNe 60 hajAra varSa calAvyo ! kalpanAmAM paraMtu ahIM devIo jue che to tAmali Ave che? tApasane lezamAtra vikAra nathI. kema vAru ? tAmalI pra - zuM mANasa ATalo badho tapa kheMcI zake? tApasa dhyAnastha cakSuthI beTho che. eTale AMkha lagabhaga u0- hA, "moMgherI mAnavakAyA aMte lAkaDAmAM pANI mIMcelI, tethI A badhuM jue che ja koNa ? to javAnI ja che; e pahelAM eno jeTalo kasa nIkaLe pUcho,te kADhI levo,' A nirdhAra hoya ene ka0 hajAra varSa prave- paNa gItanA zabda to kAne Ave ne? to zuM, mahAvIra bhagavAnanA jIva naMdana rAjAe u0- mULa AMkhanuM ja paheluM moTuM tophAna che. cAritra lai eka lAkha varasa chaThThanA pAraNe chaThTha nahi, e jayAM baMdha ja rAkhI, pachI to dhyAnamAM karavAnuM zuM? mA khamaNanA pAraNe mAsakhamaNathI kAyAnA kasa bhagavAnanA nAma-stotro vagere tathA zAstranAM tattva kheMcelA !! ciMtanamAM ja mana parovI dIdhuM; evuM ke kazA bahAranA devI kone pasaMda kare : zabda para mana jAya ja nahi. tAmali tApasa e tapamAM naryA hADapiMjarazo kadAca saheja mana gayuM, to tAmalitApasane banI gayelo. ene devIo sArA pati tarIke pasaMda eka ja vicAra che, jANe maunapaNe manomana devIone kare che ! koI sArA rUpALA laSTa puSTa gulAbI kahe che. "tArA AvA asaMkhya varasanA; kAyAvALAne ke koi moTA zrImaMta yA rAjA nAkha. e asaMkhya varase ya maryA pachI zuM? mAro mahArAjAne nahi. kema vAra ? devIo samaje che ke AtmA kayAM jAya? pAchuM janama-maraNanI viTaMbaNAmAM For Private and Personal Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 218). (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno pUrAI ja javAnuM ne? ane durgationA lAkho kroDo AvA izAnendrapraNAne apAvanAra tapa ane bhava jAlima duHkhonI bhaThThIomAM zekAvAnuM rIbAvAnuM vairAgya e zuM AtmAnuM aizvarya na gaNAya ? ane ja ne ? AvaDo moTo tapa karI kAyA kAMI tArA mATe paisATakA-rAjayapATa e aizvarya che? kasI nAkhI che? cAlatI thaI jA.' aMte hArI thAkIne dunyavI saMpattilIlA to coralIlA che, devIo enA para thuMkIne gaI. durgatinI jelomAM e khosI ghAle! namAlAne ghUMkavA sivAya bakhALA kADhavA pataMjali, bhAskara datta vagere yogIo mahAna sivAya bIjuM zuM AvaDe? vairAgyAdinuM aizvarya gharanArA hatA, ne 'bhaga' eTale kArtika zeThane keTalAmAM vairAgya?? aizvarya, tethI ahIM emane zAstrakAra haribhadrasUrijI tAmali tApasa pAse AvuM vairAgyanuM aizvarya mahArAja "bhagavAna" kahe che. "bhagavAna pataMjali, hatuM. temAM vaLI AvA da0 hajAra varSanA ghora tapana bhadanta (bhagavAna) bhAskara, bhagavad datta." aizvarya! eNe devIone haMphAvI dIdhI ! tyAre e A yogIone uparokata kramathI ATha bIjA devalokanA Idra IzAnendra thayA che ! jayAre prakAravALI saddaSTi abhimata che. zrAvakanI 11 paDiyA so vAra vahana karanAra kArtika have ahIM graMthakAra kahe che ke ekeka yogadaSTi zeTha sAdhu thaI pahelA devalokanA Indra saudharmendra thayA sAthe ekeka yogAMga, doSa-tyAga, ane guNasthAnano che. zuM kArtika zeThano vairAgya ocho hato ? nA, eka sahacAra, dareka yogadaSTinA varNana vakhate batAvIzuM. sAmAnya prasaMgamAM saMsAramAMthI UbhA thai gayelA ! ahIM yogaSTimAM 'STi' zabdano zo artha te prasaMga keTalo ? mithyASTi garika tApasanuM bIjA batAvavA gAthA 17mI kahe che,vepArI bahumAna kare, paNa A samakitI zrAvaka kArtika (TIkA) sAMprataM ddaSTizabdabhidhAnAyAha scchrzeTha na kare. pelAe emane dADhamAM ghAlI pAraNAnuM tAsaMtIvIdho, rAjAnuM AmaMtraNa A zarate svIkAryuM ke "kArtikazeTha (mUla-) dRSTirityabhidhiyate / astprvRttimane pIrase.' kArtikazeThane anicchA chatAM rAjAnA Agraha-abhiyogathI pIrasavuM paDayuM. tApasa nAka para vyAghAtAt satpravRttipadAvahaH // 17 // ADI AMgaLI pheravI sUcave che kevuM nAka kApyuM?' zeTha artha:- have "dRSTi' zabdano artha kahevA kahe vicAre che ke "prabhunI AjJA mujaba ATha varSanI che. samyapha zraddhAyukta bodha e daSTi kahevAya che; kemake uMmare cAritra na lIdhuM. tethI A mithyASTinuM sanmAna e asat pravRtti (zAstra viruddha pravRtti)ne aTakAvI de karavAno avasara Avyo. A mAro ja vAMka," ema che, ane saspravRtti (zAstrathI aviruddha pravRtti)nA vicArIne cAritranI taiyArI karI. AvA moTA padane prApta karAve che. zrImaMtane cAritrechu joi 1000 vaNikaputro paNa (TakA) "BhAsaMmato vadha:' nenA saMskRtaiyAra thayA ane sau dIkSita banyA ! kevo vairAgya ? ddhAvyavacchedamAha / asacchraddhA ceha zAstrabAhyA adbhuta! svAbhiprAyatastathavidhAsadhAtmikA gRhyate / tadvaikalyAt chatAM tAmalino atidIrdha tapa ane vairAgya sacchraddhAsaMgataH iti / ddaSTirityabhidhIyate; darzanaM tathA aMte muni-darzane saMbhavita samyakatva-pariNAmanA hisAbe AyuSya baMdhAvA samaye AMtara artha :- "sazraddhA-saMgata bodha' ema kahIne adhyavasAya-pariNati kArtikazeTha karatAM UMcI haze, asat zraddhAnI bAdabAkI karI; ahIM "asat zraddhA tethI tAmalie bIjA devalokanA IndranuM AyuSyakarma zAstra bAhya samajavAnI che; arthAt potAnI asat bAMdhyuM. For Private and Personal Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir STi" eTale zraddhAsaMpanna bogha) (219 zraddhA samajavAnI che. yogaSTimAM eno abhAva asatu zraddhA na hovI joie. hovAthI (samyapha zraddhA hoI) bodha "satuzraddhA-saMgata prave- asatu zraddhA kone kahevAya? arthAt sat zraddhAthI saMpanna hoya che, AvA prakArano u0- je zAtra-bAhya hoya, zAstra-saMgata na bodha yAne avagama (jJAna), e zuM che? to ke dRSTi hoya, evI svamati kalpanAnI tevA prakAranI asatu kahevAya che. kemake darzana e ja daSTi che, ane e tarkaNA e asat zraddhA che. AvI zAstrabAhya apAya- anarthathI rahita hoya che. svotrekSita taNA na hoya e sat zraddhA che. vivecana : atyAra sudhI "yogadaSTi ATha, emAM yogAMga "sat zraddhAthI saMpanna bodha e daSTi,' ema ATha....vagere kahyuM, to jijJAsA thAya ke dRSTinI oLakha karAvI. emAM "sat zraddhA' kahIne "yogaSTimAM "duSTi' eTale zuM?" e have ahIM asat zraddhA na levA sUcavyuM. daSTinA bodha-prakAzamAM samajAvatA kahe che ke, STi' eTale samyakuzraddhAsaMpanna bodha jIva jayAM sudhI anAdi kALathI na kare, ane saMskRta prAkRta bhASAnuM jJAna thayuM eTale bhavAbhinaMdIpaNe- saMsArarasikapaNe odha-STimAM gurugama vinA, guru pAsethI zAstra bhaNyA vinA, hato, tyAM sudhI ene mithyA zraddhA hatI. ahIM A ApameLe mati kalpanAthI zAstro vAMcI kADhe, saMbaMdhamithyAzraddhA' eTale "mithyA dazanonAM zAstronI bhAva samajyA vinA zAstranI paMkitao lagAve, zraddhA' nathI levAnI, kemake e to pahelI cAra dRSTimAM enI zraddhA e samyapha zraddhA nahi; kemake eka to ene jIva hoya to ene ya mithyAdharmanAM zAstronI zraddhA to ema karavAmAM paheluM to AtmaSTi ja nathI. ene to hoya che, chatAM enA bodhane ya yoganI daSTi kahevAya abhimAna-mAnAkAMkSA ane svacchaMdatA che; ane che, jo "samyaka zraddhA-saMpanna bodha e daSTi, paNa bIjAM e ke e zAstra lagAva mithyA zraddhA-saMpanna bodha e daSTi nahi', ema karI vALavAno, dA.ta. zAstramAM AvyuM ke "guNehi sAhu, A itara mithyA darzanavALAnA bodhane bAda karIe, aguNehi sA.' mati kalpanAvALo eno artha zuM to emanAmAM yoganI pahelI cAra dRSTi hovAnuM saMgata karaze ? Avoja koka ke "guNothI sAdhu kahevAya, ane na thAya. mATe ahIM "asata zraddhA mithyAzraddhA' eTale aguNothI ya sAdhu kahevAya.' tyAM e AvI kAMka paudgalika dRSTi, pudgalAnaMdI daSTi, nItaratI matikalpanA lagAvaze ke "jenAmAM saMyama hoya, pachI saMsAra-daSTi levAnI che, zuddha saMsArarasikatA levAnI bhale bIjA guNo na hoya to paNa e sAdhu che." che. evI zraddhAvALA bilakula mokSaSTi vinAnA ne gurugama nahi, samyapha zraddhA nahi, eTale AvA AtmaSTi vinAnA hoya che. evAno bodha e daSTi chabaraDA vaLe. tyAre samyapha zraddhAvALo to gurUgamane nahi, saddaSTi nahi; paNa samyaka zraddhA-saMpanna pahelo AgaLa kare; eTale emAM ene guru pAsethI arthAta paugalika nahi paNa Atmika draSTivALAno eno artha A pramANe jANavA maLe ke yAne mokSa dRSTivALAno bodha, e ahIM duSTi aguNehi sAhu kevI rIte? - samajavI. A AtmaSTi zI rIte Ave ? kaho, vairAgI tyAgI guru pAse zAstro sAMbhaLavAthI. e je kahyuM che emAM "sAhU' eTale "asAhU' | zabda samajavAno che, ne e "asAmAMno pahelo dharmavidyA mATe gurunI jarUra nahi? : a' akSara prAkRta bhASAnA khAsa saMdhiniyamathI A parathI samajAze ke zAstrajJa gurunI paravA pUrvanA "hi' akSaramAM bhaLI gayo che. prAkRtamAM For Private and Personal Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 220) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno sAmAnyathI be svara sAthe Ave tyAre pahelo svara UDI pUrvamAM bhaLI gayo. A badhuM koNa samajAve? guru jaI bIjo kAyama rahe che, ne pahelo bIjAmAM bhaLI samajAve. paNa guru-zaraNanI paravA ja na hoya, e jAya che. dA.ta. "jiNa + Ida = jidi, kallAkaMda kayAMthI samajI zake? e to chabaraDA ja vALe, ne enA paDhamaM jiNidaM Ave che ne? paraMtu apavAde kavacita para pAcho asat tarka lagAve ! pahelo svara kAyama rahI bIjo pUrvamAM bhaLI jAya che kevo kaLikALa ? dunyavI vidyAo-zAstro eTale UDI jAya che. dA.ta. ahIM ja aguNehi + bhaNavA mATe guru karavA paDe, ne gharmavidyA- dharmaasAt = "aguNahisAhU !" AmAM bIjo svara 'a' zAstro bhaNavA mATe gurunI jarUra nahi? hIrAnuM jANavuM hoya hIrAnA jANakAra pAse, motInuM motInA ema DokaTarInuM enA vakilAtanuM IjanerInuM bhaNavuM paDe che. tyAre dharma-zAstronuM jANavuM hoya, to enA jANakAra guru pAse bhaNavuM na paDe? paraMtu guru pAse kema nathI bhaNAtuM? zAstrono bodha meLavyo hoya to thAya, vyAvahArika (1) manamAM abhimAna che ke huM saMskRta vidyAo gurugamathI lIdhI hoya to emAM sAcA rahasya prAkRta bhASA bhaNelo chuM. mArI jAte zAstro lagAvatAM jANavA maLe che. evuM ja dhArmika vidyAmAM che. pachI mane AvaDe che. athavA (2) mAnAkAMkSA che ke, "guru ene sAcI draSTi prApta thAya che. hIrAne jonArA pAse bhaNatAM varaso lAge, jAte jaldI zAstro vAMcI aneka, paNa gurugamathI hIrA parakhavAnI vidyA meLavI laI vidvAna thaI javAya ane bahAra vidvAna hoya, enAM rahasya jANyA hoya, to e hIrAmAM anerUM vyAkhyAnakAra sAdhu tarIke pharatA rahI kIrti-pratiSThA darzana karaze. sanmAna maLe' athavA (3) edIpaNuM che ke "guru pAse ghanAjInAM anerAM darzana : hIrAnI bhaNavAmAM gurunI sevA karavI paDe. jAte vAMcI laIzuM, pArakha:ane ArAmathI rahIzuM." dhanAjI evI hIrA parakhavA vagerenI A badhAmAM kayAMya AtmadraSTi nathI. vidyAonA jANakAra hatA tethI hIrA vageremAM emanuM svAbhimAnanI draSTi mAnAkAMkSAnI evuM aneruM darzana hatuM. ekavAra dezATane e nIkaLelA daSTi, sukhazIlatAnI draSTi e AtmadraSTi na tyAM rAjAnI sabhAmAM gayA, ne joyuM ke rAjA eka hIro batAvI pUchI rahyo che ke "parApUrvathI khajAnAmAM A kahevAya. hIro cAlyo Ave che enA guNadoSa koI batAvo? mATe evAno bodha samyakazraddhA saMgata nahi. jhaverIo uTapaTAMga kalpanAo Thoke che; paNa rAjAne sabhyazraddhA lAvavA mATe mithyA zraddhA dUra karavI e jAtI nathI, dhanAjIe rajA mAgI, cokhAno thALa joIe. maMgAvyo, vacamAM hIro mukAvI, rAjAne kahe, "Apa samyapha zraddhAvALo bodha e ahIM "STi' bahAra cogAnamAM paghAro, ane tyAM dUra A thALa kahevAya che. A samyaka zraddhA guru pAsethI guragamathI mukAvo." thALa mUkyo, cokhA para uparathI paMkherA For Private and Personal Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir duSTi'no arthaH dhanAjInuM darzana) ( 221 UtarI paDe che, thALane Aghe AMTA mAre che, paraMtu e to khAlI khetaranI mATI samajatA hatA, eTale kahe thALane ke eka cokhAnA dANAne aDI zakatA nathI. "je ApavuM hoya te Apo.' dhanAjIe sArI mATInA ghanAjI kahe o nAmadAra! cokhAnI vacamAM rahelA sAmAnya bhAvathI sodo patAvyo. ghare lAvI vidhi karI A hirAno prabhAva che ke paMkherA cokhAne aDI zakatA e tejaMturI vaDe hajAro maNa sonuM banAvyuM ! nathI. have hIro maMgAvI lo, pachI juo.' karyuM ema, guragamathI prApta A parakhavAnI mANasa hIro lai Avyo ke tarata paMkherA thALa 5ra zaktivALAne vastumAM sAcuM rahasyamaya darzana thAya. tUTI paDayA, cokhA sApha karI nAkhyA. ema ahIM gurugamathI evo zAstrabodha dhanAjI kahe, meLavyo hoya to vastu-vastumAM rahasyamaya yathArtha basa sAheba ! A hIrAno prabhAva che ke jayAM darzana thAya, saddaSTi Ave. eTale samyakazraddhAsudhI hIro ApanI pAse che, tyAM sudhI duzmananI saMpanna bogha thAya. AvI daSTinuM phaLa zuM? to ke jagata majAla nathI ke ApanA rAjayane aDI zake. have pratye evI draSTi Ave che, jagatanuM evuM darzana thAya che akhataro karavo hoya to hIro bIjA koIne ApI do, ke emAM pachI "pratyapAya'yAne anartha na Ave. ne pachI juo zuM bane che? zuM have rAjA A akhataro nipratyapAya darzanaH kare ? nA, ghanAjInA kahevAthI harAmAM ene yogaSTimAMnI draSTi e evo zraddhAyukta bodha mahAprabhAvakatAnuM darzana thayuM, te have zuM kAma akhataro che ke e nimratyapAya che. emAM pachI apAya yAne karI khatarAmAM Utare? anartha na Ave. AvA bodhavALAne anartha zAno ? mATInI pArakha: Apatti zAnI? kemake evA bodhamAM garbhita zraddhA che, dhanAjI evI rIte mATI parakhavAnI vidyAnA vairAgya che, tethI jagatanA padArthone e mahattva ya jANakAra hatA. ekavAra bajAre nIkaLelA, te Apato nathI. tAmalitApase e kareluM, jagatanA jaDaAgaLa vadhatAM samudra kinAre pahoMcyA. tyAM eka vahANa cetana padArtha mAtra para vairAgya eTale pachI devatAI UtareluM. eno mAlika rastAmAM marI gayelo tethI samRddhine ya mAla vinAnI samaje, ane potAnI vahANano rAjAe kabdo karAvI, emAMno mAla vecavA kAyAne ya maDaduM samaje. ene jarAya mahattva na Ape mAMDelo. dhanAjI pahoMcyA tyAre badho mAla vecAI pachI saMpattinuM pralobhane ya zAnuM thAya ? ne motano gayelo, eTale rAjAnA mANasone bIjA vepArIo bhaya paNa zAno rAkhe ? mota paNa zI cIja che ? mazkarImAM kahe, "bhAI ! A dhanAzeThane paNa sArAmAM vairAgyanA aizvarya pAse kAyA to maDadA jevI che, ane sAro mAla Apajo." mANaso kahe "have to A saMpattio AyArAma gayArAma che, pavanacakkI jevI vahANa samatola rahe e mATe vahANamAM nIce nAkhelA che, nAzavaMta che, jarAya bharosApAtra nahi ke mATInA thelAo che." vepArIo kahe "vAha! emAM paralokAnuyAyI nahi. pachI. zuM? e paNa mAla che ne ?' dhanAjIe pAse jaI virAgI jIva e maDaduM mAnelI kAyA thelAnI mATI tapAsI, camakyA ! "aho ! A to para vAhavAha ke mAna-pratiSThAnuM lapharuM zAno tejaMturI mATI che. tAMbu ogALI emAM A mATI thoDI laIne phare ? tema pavanacakkI jevI mAnelI nAkhatAM badhuM tAMbu sonuM thaI jAya !ne vepArIo budhdha che, Ane oLakhatA nathI, eTale mazkarI kare che saMpatti para paNa evuM mamatAnuM ke yaza-mAnanuM khera ApaNe uThAvo Ane !" lapharuM zAno lagAvIne phare? rAjapuruSone kahe, "A paNa mAre kiMmatI mAla | darzana niutyapAyaHche. bolo, zuM levuM che?' rAjapuruSone kyAM gama hatI? sat zraddhAyukata boghane ahIM "daSTi' kahI, For Private and Personal Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 222) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno emAM "duSTi'no artha "darzana' levAnuM TIkAkAra kahe prave- emane kema eTalo badho svAda? che; kemake e darzana niSpatyapAya che. "niutyapAya" u0- kAraNa spaSTa che, emaNe na dekhyAnuM devuM eTale ke jeno nAza nathI, arthAt avinAzI che. che. janamathI jaina dharma nahi pAmelA, te have pAmyA prava-zuM darzana AveluM jAya nahi? jo jAya, eTale emane jinavacano para ahobhAvano pAra nathI! to sapratyapAya thayuM, nimratyapAya kyAM rahyuM? emane eno svAda bharacaka che. mATe to emanAM vacana u0-Ano khulAso graMthakAra AgaLa karavAnA TaMkazALI manAya che. emanuM eka paNa vacana jainamAche; chatAM ahIM TuMkamAM samajavAnuM che ke A darzanathI rgathI jainatattvathI lezamAtra paNa ADuMavaLuM janAruM AtmAmAM eka svAda evo Ubho thai jAya che ke jenA nahI. ekeka padArtha evo batAve che ke duniyAmAM koI prabhAve kadAca have pachI karmavaza pApamAM paDavuM paDe, to eno mukAbalo na karI zake. ATale sudhI dRSTinuM ya tyAM pUrvanI jema pApamAM rasa nathI raheto. mATe svarUpa batAvyuM ke zraddhA-yukata bodha e dRSTi. have upAdhyAya yazovijayajI mahArAje zAMtinAtha prabhunA enuM phaLa batAve che, "dhana dina dhana veLA ghaDI e'-vALA stavanamAM kahyuM,- | (TI) Bta patAvAda "matravRttivya"tuja samakita rasa svAdano jANa, ghAtAt" iti tathAzrAddhatayA shaastrviruuddhprvRttipApa ku bhakate bahu dina seviyuM che; vyAdhAtana | vinityahiM "satravRtti tAvaha:" ti, seve jo karmanA joge tohi, zAstrAvirUdvapravRttipadAvaho'vedyasaMvedyaparityAgana vedyvAMche te samakita amRta dhUre likhyuM che." saMvedyapada-prApaka ityarthaH / vedyasaMvedyapadarUpatve'pi sthirAdidRSTInAM, sAmAnya lakSaNatvAdaspevamayadoSa arthAt prabhu! tArA samyakatvanA rasano svAda jeNe cAkhyo che, e jema koI bhIla jevA gamAra puruSe ra iti / athavA satpravRttipadaM paramArthataH zailezIpadamiti jIvanabhara lukhkhI baMTI ne kodarI ja khAdhI hoya. tene tAvahatve na RzciddoSa ti || ekavAra paNa mIThI madhurI khIra khAvA maLe, to eno artha - phaLanI apekSAe A ja "STi'ene dADhamAM evo svAda lAgI jAya che ke tyAM pachI vastune kahe che, peluM lukhkhI baMTI kodarInuM bhojana karavuM paDe to ya ene asapravRtti-vyAghAtAt' eTale ke tevA e kubhakata (bhakata=bhojana)ku-bhojana lAge che. prakAranI zraddhA hovAthI zAstravirata pravRttinI kubhakata nyAya - aTakAyata thavAne lIdhe, zuM? to ke daSTi "sa-vRtti padAvaha' arthAt zAstrathI viruddha nahi evI pravRttinA pachI kadAca e kubhakata pharI sevavAno avasara padane lAvanAra bane che. avedha saMvedya Ave to paNa pelA khIranA subhojanano svAda bhUlato (5da=avasthA)no tyAga karIne vedya saMvedya padanI nathI. e pramANe ekavAra paNa samakitanA rasano prApaka bane che. alabata ahIM savAla thAya ke draSTine AsvAdaka, kabhojana-pA5 sevavAno avasara vedyapadanI prApaka kema kahI ? kemake) sthirAdi daSTi Ave to paNa samakitano svAda bhUlato nathI. pote ja vedyapadarUpa che, to daSTi vedyapadanI prApaka A dRSTie darzanane ahIM niutyapAya kayAM banI ? chatAM daSTi mATe) A svarUpa sAmAnya arthAt avinAzI kahyuM. lakSaNarUpa che; tethI doSarUpa nathI. athavA A lakhatA zrI haribhadrasUrijI mahArAjane "savRttipada paramArthathI zailazI nAmanuM pada che. samyagudarzanano kevo jabaradasta svAda lAgyo haze ! te eTalI enI prApaka daSTi banI zake che. tethI e samajAya ema che. satpavRttipadAvaha hoya ema kahevAmAM koI doSa nathI. For Private and Personal Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kubhaktanyAya) ( 223 vivecana : STi' eTale zraddhAbhInuM jJAna, have "daSTi'nuM enAM phaLa kahevA dvArA nirUpaNa pariNati jJAnaHkare che. e mATe kahe che ke dRSTi asat pravRttino draSTi e koruM jJAna mAtra nathI, jJAnano vyAghAta karavA dvArA sampravRttipadane lAvanAra bane che. AbhAsa nathI, kinta zraddhAbhInuM jJAna che, pariNatirUpa asapravRtti kema chUTe? : jJAna che. kaho, AtmAmAM pariNameluM jJAna e daSTi." "asat pravRtti' eTale zAstra-virata pravRtti. ethI ja e have asat pravRttine yAne zAstraviruddha eno tyAga karAvanAra yogadaSTi che. jema koI pravRttine aTakAve che. alabata AmAM ekalA zAhukAra kyAMka vepAramAM utarI gayo hoya, kamANI jJAnAvaraNa karmano ya kSayopazama joIe che; ane paNa sArI karI rahyo che, kintu koIe kAnamAM phUMka jIvonA kSayopazamomAM taratamatA ghaNI; tethI jJAnamArI ke "ahIM kayAM bhUlA paDI gayA? ahIM to badhA pariNatimAM ja pharaka paDe eTale satapravRttimAM ya pharaka Thaga che, eTale sApha thavuM hoya to ahIM vepAra karajo rahe. koinI joradAra pragati hoya; paraMtu saumAM eka to pachI e zAhukAra zuM kare? kaho, jhaTa vepAra sameTI vastu nakkI ke zAstraviruddha pravRttine tALAM devAI gayA hoya; eTale ke jinanI vANIthI viruddha nahi vartavAnuM tyAMthI cAlyo jAya. basa e pramANe yoganI draSTi pAmelo mANasa asa-vRttino zAstraviruddha pravRttino e bhAra mana para AvI jAya. eTale mana nirmaLa thayuM kahevAya. mana parathI Apamati-miththAmatino maLa tyAga karI jAya che; kemake emAM saravALe ThagAvAnuM ne sApha thavAnuM dekhe che. e dRSTi maLyAthI zAstra-viruddha na naSTa thaI gayo. pravRttine AtmasaMpattine sApha karanArI dekhe che. pra-mana para jJAnIonAM AlaMbana dharavAthI A zAstraviruddha pravRtti kema aTake che ? to ke mananI malinatA jAya evuM kema? tathAzrAddhatayA," arthAt tevA prakArano e "zrAddha' u0-kAraNa A ja, kearthAta jinavacanano zraddhALu banyo che. jinavacanano mananI moTAmAM moTI malinatA-kharAbI zraddhALu eTale zAstrano zraddhALu. e banyA pachI Apamati ane viSayarAga che. anAdithI cAlI AvatI Apamati ne mithyAmati chokaro bApanI game teTalI sevA karato hoya, paDatI mukAya che.tethI ApamatimAM je karaNIya lAgatuM paraMtu jo bApanA kahyA pramANe na cAlatAM ApamatithI hatuM, te have jo zAstrathI viruddha mAlama paDe che, to vartato hoya, to enI kazI kiMmata nathI rahetI. e ja tene choDI detAM kazo ja AMcako nahi, ke khacako nahi. enA mananI moTI kharAbI che. ema ApaNe jJAnInuM | mana para jJAnIonuM AlaMbana AvI AlaMbana na rAkhatAM ApamatimAM cAlanArA hoIe, jAya eTale manamAMthI Apamati vagere kacarA to e ApaNA mananI moTAmAM moTI kharAbI che. dUra pheMkAI jaI mana nirmaLa bane che. jJAnInuM AlaMbana eTale zAstranuM AlaMbana . e mana mAre to jJAnIno Azaro. emano upadeza para na rAkhyuM pachI ApamatimAM to svAbhAvika che ke e ja mAru jIvana; pachI e upadezanA anuSThAnamAM ApaNe zAstra-vi paNa pravartanAra banIe. tyAM kaThaNAI ho, enI ciMtA nahi; paNa jIvana -draSTi to ApaNo bodha Apamati yukata hovAthI zAstra-zraddhAenA paraja.'-A zraddhA e mananI nirmaLatA che, yukata bodha na kahevAya. pachI pramANamAM e game teTalo zAstra para sacoTa zraddhA che. enA lIdhe zAstrathI viruddha bodha hoya, paNa e daSTi na kahevAya. samyaga draSTi na kazuM AcaravAnI razi ja na hoya eTale AcaravAnuM to kahevAya. enuM pariNAma A, ke jIvanamAM asat zAnuM ja bane? pravRtti cAlyA karavAnI, arthAt zAstra-viruddha pravRtti For Private and Personal Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 224). (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno cAlyA karavAnI. tyAre "duSTi' AvI, samyaka zraddhA- satapravRtti-pada prApta thavAnuM. ahIM zAstrakAra enuM yukata bodha Avyo, eno A prabhAva che ke zraddhAmAM A tAtparya kahe che ke dRSTi yAne sammazraddhA saMpanna manane zAstranuM AlaMbana che. eTale eNe mAthe bhAra bodha e avedha saMvedanA tyAgapUrvaka vedyapadano prApaka rAkhyo che ke "mAre to zAstrathI jarAya AghA-pAchA bane che. nahi thavAnuM." eTale zAstra-viruddha yAne asat ahIM saheje pUchavAnuM mana thAya ke,pravRtti aTakI javAnI, ane AvuM zubha phaLa A, ke vedya-saMvedya eTale? pra0- "avedya saMvedya' ane "vedha saMvedya pada' IdriyAtIta che, cakSuAdithI pratyakSa duSTa nathI, pachI eTale zuM? enAmAM rahela azubha bhAva yA zubha bhAva kyAMthI u0- Ano khulAso e che ke AnA para pratyakSa thavAnA? temaja karma paNa atIndriya che, eTale graMthakAra AgaLa cothI yogaddaSTinA varNanamAM majenI amuka zubha-azubha bhAvathI amuka AvA AvA karma vistRta vicAraNA karavAnA che. chatAM eno sAmAnya baMdhAyA, e paNa asarvajJa zI rIte pratyakSa dekhI padArtha A che, zakavAnA ? tAtparya, asarvajJa upadezaka atIndriya vedya saMvedya' eTale jayAM vedya ane saMvedya bane AtmA ane karmane pratyakSa jANI zake nahi, to kahI ja che te. 'vedya' eTale jANavA yogya heya ane upAdeya zI rIte zake? ne kadAca e kahevAnI dhRSTatA kare, to padArtha, arthAt tyAjaya ane AdaraNIya padArtha. A kahevuM paDe ke eNe kalpanA-anumAnathI kahyuM, paNa heya-upAdeya padArtha koI ajJAnIe sthApelA pratyakSa joine nahi. anumAna sAcuM hoya to ya emAM TharAvelA nahi, paNa anaMtajJAnI sarvajJa bhagavAne avAMtara vizeSatAo ane sUkSmatAo na jANI pharamAvela vAstavika heya ane upAdeya padArtha. A zakAya. dA.ta. gharanI bArImAMthI dhumADo Avato dekhI kharekharA heya-upAdeyanuM jayAM haiye saMvedana che, evI anumAna karyuM ke, "gharamAM agni saLagAvyo lAge draSTi e vedya-saMvedya kahevAya. che." eTale ke, sAmAnyathI agninuM jJAna thayuM, paraMtu e agni lAlAza para che ke pILAza pa2 ? enI pra- ahIM sarvaze kahelA heya-upAdeya ema javALAo joradAra che ke sAmAnya? agni chANAno kahyuM, to zuM asarvajJane heya hiMsAdi ane upAdeya che ke kASTano? vagere vagere kazuM anumAnamAM na jANI tapa-svAdhyAyAdi upadezatAM na AvaDe ? batAvatAM na zakAya. AvaDe? ema ahIM hiMsAthI karma baMdhAya paNa e u0- asarvajJane svataMtrapaNe upadezatAM na jJAnAvaraNAdi karma kayA kayA ? e keTalA keTalA AvaDe, enuM gajuM nahi; kemake eka cIja dA.ta. pramANamAM ? darekanI kevI kevI khAsiyato ? enI hiMsAne heya-tyAya kahevI che, to savAla thAya ke kALasthiti keTalI ? emAM tIvra maMda rasa kevA kevA? hiMsA tyAjya eNe zI rIte jANI ? kahezo 'hiMsA AmAMnuM kazuM anumAnamAM na jANI zakAya... AtmAnA bhAva bagADe che, ane pApakarma baMdhAve che sarvajJa ja sAcA heya-upAdeya kahI zake - mATe hiMsA heya' ema jANI zake ane kahI zake ne? tyAre je saMpUrNa pratyakSa darzana karI zake che eja asarvajJa kema yathArtha na kahI zake? - atindriya AtmA tathA karma vagerene savistara to A savAla che ke, AtmA atIndriya che, sUkSmatAo-vizeSatAo sAthe pratyakSa joI zake, For Private and Personal Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mANabhata hoya. vedha saMvedya pada) (225 jANI zake. pachI e batAve ke "A hiMsAthI A A Adhunika keLavaNI e jJAna kema nahi? - pApa karmo AvA AvA daLa-rasa-sthiti-prakRtivALA ahIM mahattvanI vAta A AvI ke vedya eTale baMdhAya che, enAM A A phaLa Ave che,'- e ja ke jANavA yogya vastu zI kahI ? heya ane upAdeya. batAveluM sAcuM hoya ane pramANabhUta hoya. arthAta "A uttama janamamAM zuM choDavuM ? ne zuM sArAMza, sarvajJa bhagavAna je heya upAdeya AdaravuM ?' eja kharekhara jANavA yogya che. e kharekhara kayA kyA che e pratyakSa joI zake che, ane jANya-mAnyuM to e jJAna thayuM kahevAya, viveka Avyo joyA pramANe kahe che, mATe sAcA kahe che. AvA sarvaze kahevAya. AjanI keLavaNIne jJAna kahevAya ? nA, gha' padArtha tarIke kahelA heya ane upAdeya haiyAthI kemake ethI vidyArthI zuM jANe che? je AdaravA yogya jeNe mAnyA svIkAryA hoya, ene vedyanuM saMvedana thayuM dharma che ene choDavAnuM, ne choDavA yogya arthakAma che kahevAya, enI daSTi vedya-saMvedya banI kahevAya. na ene AdaravAnuM ! A jJAna ke ajJAna ? viveka ke svIkAryA hoya tyAM sudhI dRSTi vedya-saMvedya nahi, paNa aviveka? avedya saMvedya banI rahI gaNAya. khabara nathI ke jIvane atyArasudhI koNe 84 vedya jemAM saMvedya che evI draSTi e lAkha yoniomAM rakhaDAvyA? heyopAdeyanA aviveke, vedya-saMvedya. heya evA arthakAmane AdaraNIya mAnyA eNe. eTale pahelI 4 yogadaSTimAM avedya-saMvedya pada hoya paheluM kAma heyane atyaMta tyAjaya mAnI enA pratye che. pAchalI sthirAdi 4 dRSTimAM vedya-saMvedya pada Ave aruci UbhI karavAnuM che. to buddhi bhraSTa thatI aTake, che. ahIM pUcho, ne sArI buddhi jAgavAne avakAza rahe, sArAM kAma thavA pra - sthirAdi daSTi pote ja evI che ke jemAM mAMDe. asaMyama heya che; to asaMyama para aruci thAya. vedya je heya upAdeya e saMvedya banyA che, eTale ke daSTi pote ja vedya saMvedyapada che, to pachI A daSTi vedya saMyama para sAcuM bahumAna Ave. saMvedyapadanI prApaka che ema zI rIte kaho cho? ema deya che dunyavI padArthonA bahusaMga. u0- vAta sAcI che ke sthirAdi cAra dRSTi pote eja baddhine bhraSTa kare che. ja vedasaMvedya pada svarUpa che; chatAM ahIM kareluM kathana jeTalA aMze e saMga ochA karAya, e sAmAnya svarUpa hovAthI kAMI doSa nathI. vyavahAra paNa keTaloka Avo cAle che, dA.ta. Aje zALAmAM eTalA aMze buddhi nirmaLa thAya, to ja sArAM 10mI kalAsa e ja meTrika kalAsa che, chatAM vyavahAra kAma thAya. ema thAya che ke 10mI kalAsa e chokarAne meTrika kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya mahArAje jaina kalAsanuM pada pamADe che. athavA zAsanano sAra A ja batAvyo,'sthirAdi daSTi satyavRttipadanI prApaka AzravaH sarvathA heyaH upAdeyazcasaMvaraH / che eno bIjo artha - itIyamArhatI muSTi-ranyadasyAH prapaccanam / / bIjo artha e kahI zakAya ke "satyavRttipada' Azrava (karmabaMdha hetu) sarvathA tyAjaya che, ane eTale "vedasaMvedyapada' nahi, kintu "zailezIpada saMvara (karmanirodha-karmanAza hetu) e sarvathA samajavuM. kemake paramArthathI arthAt tAtvika rIte jotAM AdaraNIya che. A AIta-jaina pravacanano muThImAM aMtima sampravRttipada zailIzIpada che; kemake e tarata saMkSepa che, bAkI badho Ano ja vistAra che. alabatu ja pravRttinuM molarU5 phaLa utpanna kare che. heya badhuM ja choDI na zakAya ema bane. paNa dilamAM For Private and Personal Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno heya para abhAva ane upAdeya para Adara-bahumAna pelo kahe, "zeThado, nahitara sAra nahi nIkaLe." athAga hoya. kemake sarvaze kahelA e vedya padArtha che. zeTha kahe, "jA tArAthI thAya te karI leje. sarvajJa-vacananI A khUbI che- AgaLa cothI duSTinA zeThe jamI to lIdhuM, ne vadheluM nokara ghare laI varNanamAM kaheze ke "dharma khAtara prANa choDe, paNa prANa gayo, paNa pachI zeThane saMDAsanI hAjata lAgI, corane bacAvavA khAtara dharma na choDe', eTalI UMcI dazA kahe "cAla saMDAsamAM." ahIM AvI che, jema bhartuhari pataMjali, tAmalitApasa vagerene; paraMtu emane bicArAne sarvajJa-vacana cora kahe "mane khAvA nathI ApyuM mATe jinapravacana nathI maLyuM, tethI e cothI dRSTie AvI haragIja nahi AvuM.' aTakI gayA, pAMcamI daSTinA vedha saMvedyapadamAM nathI have zeTha zuM kare? baMnenA paganI eka ja heDa che AvyA. sarvajJa-vacana vinA sAcA heya-upAdeya35 eTale ekalA javAya ema nathI. to zuM dhotiyuM vedya kyAMthI jaNAya? bAkI tAlitApase zarIra kevuM bagADe ? kabUlavuM paDyuM, "kAlathI khAvA ApIza." karI mUkeluM? chatAM saddaSTivALI sAdhanA nahi. ethI tyAre cora sAthe gayo. bIjA divasathI corane khAvA artha A, ke ApavuM paDayuM, paNa nokare ghare jaI zeThANIne vAta karI ke, "zeTha corane khAvA Ape che." mahine kedamAMthI satasAdhanA zarIrane tyAga tapathI sukAvI chUTI zeTha ghera gayA; paNa patnIe-zeThANIe kazo nAkhavA para AdhArita nahi, kintu vedyasaMvedya AvakAra-vadhAmaNAM na karyA, ne moM caDeluM. pada para AdhArita che. zeTha pUche "tamane mArI kadara nathI?' alabatuM tyAga-tapathI zarIra sukAvI nAkhavuM zeThANI kahe, "mArA dIkarAnA khUnIne tame saheluM nathI. hA, saheluM thAya, jo zarIrane saMyamanuM khavarAvanArA , tamArI kadara?' khUnI samaje. zeTha kahe, "dikaro tamAro to mAro nahoto? dvAdazAMgImAM chaThThA aMga "jJAtAdhyayana'mAM zeTha paNa pUcho to kharA ke kema khavarAvatA hatA?' ane vijaya coranuM draSTAnta lai zarIrane to saMyamanAM khUnI tarIke oLakhAvyuM che. hA, kema khavarAvatA hatA?" zeTha kahe, eTalA mATe ke pahele divase to e vijaya coranuM draSTAMtaH bahu karagaryo to ya khAvA na ja ApyuM. paNa pachI kahe zarIra saMyamanuM khUnI zI rIte? saMDAsa sAthe nahi AvuM, have mAre zuM karavuM ? vijaya core eka zeThanA bALakane ghareNAM sahita ApavAnuM kabUlyuM tyAre e sAthe Avyo !' upADI gAma bahAra jaI ghareNAM utArI lai, bALakane sAMbhaLI zeThANI samajayA, rAjIpo dekhADayo ke kuvAmAM pheMkI dIdheluM. pachI e pakaDAyo, rAjAe ene "ema che? to to ApyuM e barAbara.' jelamAM nAkhyo. bIjA avasare zeTha ja koI A duSTAnta ApI jJAnI kahe che, -zeThANI rAjagunhAmAM AvyAthI rAjAe eja coranA paganI eTale samajo AcArya. e zeThanA sthAne rahela eka ja heDamAM zeThanA paga ghalAvI kedakhAnAmAM eka mAsa ziSyane Thapako Ape che. "kema cAritra saMyama laIne mATe rAkhyA. zeThanA gharethI bhANuM AvyuM. zeTha jame che. zarIrane khAnapAnathI mahalAvavAnuM karyuM? cora kahe, "mane khAvA do.' zarIra saMyamanuM khUnI kevI rIte? - zeTha taDUkyA "mArA dIkarAnA khUnI ! tane zarIra to saMyamanuM khUnI che. zarIrane asaMyama khAvA dau?' game, sAruM sAruM khAvA pIvA paheravA ne ArAma For Private and Personal Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zarIra saMyamanuM khUnI) (227 karavAnuM game, emAM saMyamano khurado bolAve, eTale Adara karyA pachI svAdhyAyanA AdaranuM pUchavuM ja zuM? zarIra e saMyamanuM khUnI che. evA zarIrane jhaTa samaya maLe svAdhyAya laI besI jAya. zrAvaka mATe khIlAvavAnuM? paNa kahyuM "bahuso sAmAIyaM kujA;' ane ziSya kahe "bApajI, sAMbhaLo to kharA, sAmAyikamAM ke sAmAyikamAM karavAnuM zuM kahyuM ? maMtra jApa nahi, zarIrane kema khavarAvyuM? gaI kAle upavAsa karI khAvA sajajhAya saMdisA ? sajhAya karuM ?' sAmAyikamAM ApyuM ja nahi, paNa Aje savArathI e gaLiyuM thayuM. sajajhAya eTale ke svAdhyAya karavAno kahyo. AMkhe aMdhArA Ave, svAdhyAya-vaiyAvacca kazAmAM sarvajJa-vacananA svAdhyAyano mahimA keTalo badho ? zarIra UThavAja taiyAra nahi. badhI ArAdhanA bagaDatI apAra puNya sarvajJazAstro maLe, sarvajJa-vacana maLe; hatI, tethI na chUTake ene khAvA ApavuM paDayuM.' mATe enI kadara khUba karavAnI, ne enI prApti sArthaka A khulAsAthI AcArya rAjI thayA. zarIrane karavAnI. samarAditya kevaLI kevaLI banyA enuM bIja saMyamanuM khUnI samajatA hatA tethI dhannA aNagAra ane kayAM ?pahelA bhavamAM rAjA guNasena, te emaNe tAmalitApasa baMnee tapathI zarIrane hADapiMjarazuM karI sarvajJa vacananI kadara karI, emAM emane nAkheluM. chatAM paNa ghannA aNagArane saddaSTinI kevaLajJAnarUpI pAkanuM bIjAdhAna thayuM. sAdhanA kharI, tAmaline nahi ! kema vAra ? kaho, rAjA guNasenane sarvajJa-vacananI kadaraHsaddaSTinI sAdhanA zarIra sukAvavA para nahi, paNa vedya-saMvedyapada para AdhArita che, ne e sarvajJa-vacana rAjA guNasane ekavAra jharukhethI koinI maLavA para AdhArita che. tAmaline kiMmatI mAnavadeha smazAnayAtrA joI vicAryuM "aho ! jamarAjanI A maLavAnI puNyAi hatI, paraMtu sarvajJa-vacana maLavAnuM johukamI ? ane A vizvavyApI sattA ? jANe e jamarAja kahI rahyo che,- "A abhimAnIne enA ja puNya nahotuM. sagAo pAse muzkeTATa baMdhAvI jagatanI vacce thaine sarvajJa-vacana ati mahAna puNyodaye maLe. laI cAluM chuM! koInI majAla nathI mane aTakAve." e maLyAnI kadara hoya to apUrva nidAna to pachI mAre enAM AkramaNa pahelAM ja cetI javuM." maLyA jevo harakhano pAra na hoya. tarata putrane gAdI soMpI mahelanA ekAMtamAM sarva phrAnsamAM saMskRta bhaNelA vidvAna lekhaka tyAga karI "bIjI savAre guru pAse jaIza." ema goethane kavi kAlidAsanuM zAkuMtala nATaka jovA dhArIne rAtanA dhyAnamAM beThA. tyAM duzmana banelA maLyuM. vAMcI e eTalo badho harakhamAM AvI gayo ke agnizarmAe devatA thai agnimaya medA jevI retI sabhA vacce "zAkuMtala' pustaka mAthe mUkIne nAcavA emanA para varasAvI ! tyAM mahAtmA guNasena A mAMDayo ! loko pUche kema ATaluM badhuM zuM che ?' e vicAre che, kahe, "are ! Aja mane duniyAno adbhuta khajAno guNasenajinavacana mATe zuM vicAre che? - maLyo !' aho dhanya che mane ke A asAra ane jJAna mArA prANa che, ne e ApanAra bhayaMkara saMsAramAM bhaTakatAM koI anaMtakALe mane ati pustaka che, e bhAva Ave to pustakano ya durlabha evA amRtarasamaya zrIjinavacano maLyA ! to Adara thAya." jIva! ene saphaLa karaje ! jinavacana kahe che, sarvajJa vacananI kadara hoya e enA zAstrano 'jai icchaha paramapayaM, vAraMvAra atiAdara kare. bhaNavA besatAM e zAstrane dharejja pasamaM, karejja mA kohaM / ' pahelAM page lAge, eno upakAra mAne. pustakano jo mokSanI kAmanA che, to upazamane dhAraNa For Private and Personal Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 228). (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno kara, krodha na karIza." mATe e vacana mAre upazamabhAva rahe che. yama-niyama-Asana ane bhAva-prANAyAma rAkhIne saphaLa karavAnuM. agnimaya retI eTale ke bAhya bhAvanAM recaka tathA AMtarabhAvanAM pUraka varasAvanArane lAkha lAkha dhanyavAda ke mane karmakSaya ane kuMbhaka barAbara vikasAvavA paDe. AtmAnA ane upazama kamAvAnI taka ApI !'' lAkho pUrva nukasAnakArI apAyasthAno e bAhya bhAva, enAthI varSanA AyuSyanA jIvananA lagabhaga aMta samaye gabharAmaNa rahe; ane upAdeya sthAno emane jinavacana maLelA ! enAthI evuM vedhasaMvedya paramAtmabhakti-sAdhasevA-tapa-svAdhyAya vagere, pada pAmyA, viveka pAmyA, ke agni varasAvanAra para enA umaLakA thAya, manoratha thAya, jema ke - "kyAre jarAya gusso lAvyA vinA upazama jALavI, marIne mArA haiyAmAM nAgaketunI adbhakti Ave ! dhannA svargamAM gayA. jinavacananI A kadara karI. aNagArano tapa Ave ! durbalikA puSya mitrano jinavacana je heya-upAdeyane vedya tarIke batAve che, svAdhyAya Ave !'- A badhI gaDamathala haiyAmAM cAlyA enuM AMtara saMvedana karyuM; ene aMtaramAM pariNata karyuM. karatI hoya e vedya-saMvedya padane AbhArI che. emAMthI alabata yoganI pahelI cAra dRSTi caDatAM asat pravRtti rokAi sat pravRtti pada Ave. vedyasaMvedya padanI bhUmikA UbhI thAya; pachI pAMcamI ahIM prazna thayo hato ke, pAMcamI daSTi poteja sthira dRSTimAM e pada prApta thAya. tyAM vedyanuM saMvedana vedyasaMvedya che, ne e poteja sampravRtti pada , to A thAya, pariNati thAya, eTale ke sarvaze kahelA heya daSTine sampravRtti padane lAvanArI kema kaho? tattvo tarapha dRyathI aruci ne upAdeya tarapha rUci UbhI (1) enuM eka samAdhAna A ApyuM ke ahIM thAya. daSTi sAmAnyanuM lakSaNa kahyuM ke daSTi eTale zuM? to ke heyanuM nAma sAMbhaLatAM haiyuM kaMpe, "sat zraddhAyukata bogha e daSTi." enA para jijJAsA upAdeyanuM nAma sAMbhaLatAM haiyuM prasannatAthI thAya ke, "enuM phaLa zuM?' to kahyuM ke e asat pravRtti rokavApUrvaka satyavRttipada prApta karAve. eTale A rIte pAMcamI daSTine sa-vRttipada-prApaka kahevAmAM heya koNa?" koI doSa nathI. athavA, pramAda heya che. eka kSaNano paNa viSayarAga nizcayanayathI saspravRttipada zailezIpadaHheya che. alpa paNa kaSAya heya che. sAdhunA chaThThA guNaThANAnA hisAbe kaSAya saMjavalanano eTale ke (2) bIjuM samAdhAna kahe che ke gAthAnA pANImAM lAkaDIthI rekhA kare enA jevo. rekhA karI ke "sa-vRttipada' zabdathI paramArthathI zailezIpada levAnuM UDI, ema kaSAya UThayo ke zAMta thaI jAya, to che. "sat' pravRttino sAmAnya artha batAvelo sAdhupaNuM rahe. heya tattva "kaSAyAdi para kaleje kaMpAro zAstra-aviruddha pravRtti. A pravRtti chellI thAya, ane upAdeya tattva "kSamAdi' para umaLako parAkASThAnI pravRtti zailezInI pravRtti che. e karI raheto hoya, to A sthiti banI rahe. e lAvanAra che eTale satravRtti pada tarIke zailezIpada prApta thayuM. have vedyasaMvedya pada. ahIM dhyAna rAkhavAnuM che ke saMsAramAM kazI pravRtti karavAnI nahi rahe; kemake have to tarata ja pAMca svAsaranA uccAraNa jeTalA kALamAM vedyasaMvedya padanI pahelAM zuM karavuM sarvakarmano kSaya thaI mokSa thAya che. paDe? - pra - A UMcAmAM UMcuM zailezIpada svarUpa ATaluM badhuM kiMmatI vedasaMvedya pada lAvavA satyavRttipada ene ja kema paramArthathI satyavRttipada mATe yoganI pahelI cAra dRSTinI bhAre gaDamathala karavI kaho cho? khIle. For Private and Personal Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vedha saMvedhapada lAvatA zuM karavuM paDe?) . (229 u0- paramArthathI eTale ke nizcayanayathI AvI che. bAkI sUkSma prakAronA hisAbe vizeSa satyavRttipada zailezIpada ja che; kemake nizcayanaya prakAro ghaNA che. carama phalopadhAyaka kAraNane ja kAraNa tarIke mAne che. vivecanaHmokSanuM evuM kAraNa zailezI che. mATe eja sat mitrA tArA vagere gAthAthI yogadaSTi ATha pravRttipada che. alabat mokSarUpa kArya mATe bIjI prakAre batAvavAmAM AvI, te bahu sthala daSTinAM pUrvanI sampravRttio che, paraMtu e enI upara arthAtu daSTinA moTA moTA prakAranAM hisAbe batAvI. uparanI AgaLa AgaLanI satyavRtti UbhI karavA mATe che, eTale pUrvanI sampravRttinuM sAkSAt phaLa enI bAkI sUkSmatAthI vicAratAM to ghaNA prakAro thAya. uparanI arthAt AgaLanI sampravRtti; enuM phaLa vaLI AnuM kAraNa e che keenI uttara satravRtti;.... ema chelle mokSa phaLa (TIdA) =nattararitakSA di:' konuM? to ke zailezInI carama sampravRttinuM. 'AvaraNApAyabhedAd'-AvaraNApagamabhedana paristhUra- prave- to zuM pUrvanI sampravRttionuM phaLa mokSa nityA, 'aSTavidhA smRtA' pUrvAcAryaiH 'sAmAnyena' = nahi? sUkSmekSikAm anAddatya / 'vizeSAstu' = bhedAH punaH u0- mokSa phaLa kharuM, paraMtu paraMparAe arthAta re, mUyAMto = gativavA, sUkhevato:uttarottara pravRttio dvArA mokSa phaLa. mATe e nAme toDanAme vAt varSanAvInAM, mitha: satyavRttio vyavahAranayathI molamAM kAraNa. jayAre pathAna- patitatvamAnAviti | nizrayanayathI mokSamAM kAraNa zailezI-pravRtti. kemake artha - ane A pUrve kahela ('zraddhAsaMgato zailezI-pravRttinuM to sAkSAtu phaLa mokSa. zailezI pachI bodho draSTi e) lakSaNavALI daSTi (enA AvaraNonA koI pravRtti ja nahi, sIdhuM mokSa phaLa. tethI nAzanA bhedathI sUkSma dRSTine gaNatarImAM lIdhA vinA zailezI-pravRtti eja paramArthathI nizcayanayathI sthala daSTinA hisAbe sAmAnyathI ATha prakAranI sa-vRtti kahevAya. (pUrvAcAryoe) mAnelI che. saddaSTinA (sUkSma A zailezIrUpa satyavRtti sudhI pahoMcADanAra che gaNatarIe) bhedo to ati bahu, arthAt anaMta thAya 'daSTi'=yAne zraddhA-yukata bodha, vagha saMvedyapada. che; kemake darzana Adi parasparamAM pasyAna-patita bIjA zabdamAM kahIe to "daSTi' e paraMparAe TheTha kahela che. zailezIrUpa satvavRtti-padanI prApaka che, mATe ene vivecanaHsa-vRtti-padAvaha kahevAya. daSTi e zraddhAyukta bodha svarUpa che, ane (TIkA) eSA ca paristhUrabhedAd aSTadhA, bodhanA sthUla ATha prakAra paDatA hovAthI yogadaSTi anyathA bahubhedA ityAbhidhAtumAha, ATha prakAranI kahI. bodhanA A sthUla ATha prakAra (mUla) iyaM cAvaraNApAya-bhedAdaSTaviyA smRtA / kahevAnuM kAraNa e che ke ATha prakAranA AvaraNane haTAvavAthI e utpanna thAya che. daSTinI ADe Avela sAmAnyena vizeSAstu bhUyAMsaH sUkSmabhedataH // 18 // A ATha AvaraNane ekekane haTAvatA jAo, tema artha:- ane A dRSTi ATha prakAre kahI, e tema uparanI dRSTi khUlatI jAya. bahu sthUla bhedanA hisAbe kahI. bAkI to e bahu draSTi puNyathI nahi, puruSArthathI Ave:prakAre hoya che. e vastu batAvavA mATe kahe che,- "iya ca' gAthA, (gAryA-artha :-) ane A daSTi te te A sUcave che ke daSTi yAne sabodha e AvaraNanA nAzathI sAmAnyathI 8 prakAre mAnavAmAM Akasmika vastu nathI ke akasmAt ema ja utpanna For Private and Personal Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 230) (yogadRSTisamuccaya vyAkhyAno thaI jAya. e aMtaraAtmAnI vastu che.aMtarAtmAmAM hA, evI cAritra mohanIyanI pA5 prakRti che ke jenA dRSTi to paDelI ja che, kintu enA para karmanA AvaraNa udayamAM cAritranA bhAva na jAge, ne cAritrana maLe, na chavAI rahelA che, tethI daSTi yAne sarbodha pragaTa nathI levAya. cAritranI ADe cAritra-mohanIya karma e vartAto. A AvaraNa dUra haTe e paNa akasmAta nathI AvaraNa che. ene puruSArtha kheDI haTAvavAnuM karo to ja banatuM, kintu ene haTAvavA puruSArtha karavo paDe. cAritranA bhAva jAge, ne cAritralevAya. bAkI cAritra A sUcave che ke dRSTi jema Akasmika nathI, mATe puNyodayanI AzAe rahyA, to hajI AvA seMkaDo tema puNyodayano viSaya paNa nathI; kemake zubhAzubha manuSyabhava vIte, to ya cAritranahi maLe... astu. karmonA bhedomAM koI evuM zubha karma nathI, koI evI yogaSTimAM paNa AvuM che. puruSArtha karavAno puNya prakRti nathI, ke jenA udaye dRSTi prApta thAya. thAya tema tema AvaraNa haTavAthI AgaLa AgaLanI ul daSTi rokanArA chAranArA azubha karmo che, ke jenA draSTi prApta thAya. udaye dRSTi rokAI jAya, AvarAI jAya, pragaTa na ahIM ATha dRSTi kahI te pUlathI kahI; paraMtu thAya. e to AvaraNane haTAvo, to saddaSTi pragaTa ema to ekekI dRSTimAMya caDhatI UtaratI keTalIya thAya. A haTAvavAnuM kAma puruSArthathI bane. jemake, kakSAo hoya. sUkSmatAthI e dareka kakSAno vicAra - prave- Aje keTalAka kahe che ne ke, "amAre karIe to enA mAM AvaraNa keTalAya prakAranA puNyano udaya nathI eTale amane cAritra maLatuM nathI, siddha thAya, kaho, anaMtA prakAra bane. kemake draSTi e cAritranA bhAva nathI thatA. puNyano udaya hoya to bodhasvarUpa che, tattvadarzana svarUpa che, ane zAstro cAritranA bhAva na jAge?" darzanAdi guNone SaTrasthAna patita kahe che, tethI e u0- AvuM kahevuM e khoTuM che, kemake puNyakarmanI darzanAdinA anaMta prakAra bane che. 42 prakRttiomAM koI eka evI puNya prakRti nathI ke, jenA udaye cAritranA bhAva jAge, ne cAritra maLe. For Private and Personal Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra SasthAna patita eTale ? ) www.kobatirth.org 'SasthAna-patita' eTale zuM? pudgalanA rUpAdi guNomAM ke AtmAnA bodhAdi guNomAM adhyavasAyomAM taratamatA jovI hoya tyAre ema jovAya, ke pAyAmAM amuka mAtrAmAM guNa hoya, pachI e mAtrA keTalI vadhe che, yA ghaTe che, e vadha ke ghaTa jovAnAM sthAna 6-6 che. e sthAnomAM rahela e SasthAna-patita' kahevAya. vRddhimAM saMkhyAta bhAga vRddhi, asaMkhya bhAga vRddhi, anaMta bhAga vRddhi, ema saMkhyAtaguNa vRddhi, asaMkhyaguNa vRddhi, anaMtaguNa vRddhi. e rIte hAnimAM cha prakAra. jaina zAstromAM 'SasthAna-patita' zabda (1) pudgalanA rUpa-2sAdi guNomAM vaparAya che, (2) cauda pUrvadharonA sUtrArthanA jJAnamAM ema bIjI jJAnAdilabdhimAM vaparAya che, (3) guNasthAnakanI vizuddhimAM vaparAya che... ityAdi. dA.ta. pudgala-dravyamAM zyAmavarNa hoya e ekaguNa zyAma hoya, dviguNa zyAma... zataguNa zyAma, sahastraguNa zyAma, lakSaguNa zyAma, koTiguNa zyAma, koTikoTi guNa zyAma hoya. A badhI vRddhi saMkhyAtaguNazyAma vRddhi kahevAya. paraMtu 1, 2, 3... thI vRddhi thAya tyAre saMkhyAtabhAga vRddhi kahevAya. ema pachI AgaLa yAM saMkhyAno AMkaDo na mUkI zakAya, arthAt anavasthita, zalAkA, pratizalAkA, mahAzalAkA' e cAra pyAlAnA hisAbathI prApta saMkhyA Ave, tyAre 'asaMkhyAta'nI saMkhyA zaru thAya. zyAmatAmAM AvI asaMkhyaguNathI vRddhi thAya. paNa emAM mAtra 1, 2, 3 vadhe to asaMkhyabhAgavRddhi thai kahevAya. AgaLa nava prakAranA asaMkhya pAra karI jatAM anaMtaguNa vRddhi athavA anaMta bhAga vRddhi Ave. pudgalanA zyAmaguNamAM Ama saMkhyAtaguNa asaMkhyAtaguNa - anaMtaguNa vRddhi temaja saMkhyAtabhAga -vRddhi, asaMkhyAtabhAga ane anaMtabhAga vRddhi thAya. eja pramANe 6 prakAranI hAni thAya. e vRddhi-hAni 6-6 sthAnamAM paDelI gaNAya, arthAt SasthAnapatita kahevAya. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 231 cauda pUrvadhara maharSio sUtrAkSathI to badhAya pUrA 'cauda pUrva' nAmanA zAstronA bhaNelA hoya. paraMtu eno arthabodhamAM, dareknA jJAnAvaraNAdi karmonA kSayopazama vicitra-judA judA prakAranA hovAthI, saMkhyAtaguNavRddhi asaMkhyaguNavRddhi saMkhyAtabhAgavRddhi asaMkhyabhAgavRddhi... vagere vRddhinA tathA hAninA SaDthAna hoya, e vRddhi-hAni SasthAnapatita kahevAya. Ama cittanA rAgAdinA saMkaleza, ane enI sAme cittamAM saMyamanA adhyavasAyonI vizuddhi, emAM vRddhi-hAni SaDthAna-patita bane. e sUcave che ke ApaNA cittamAM jo koi cIjano rAga UThayo yA dveSa UThayo, e cittane pakaDI le eTale cittanA saMklezarUpa bane che. pachI e vadhato cAle to keTalo vadhe ? anaMtaguNa vRddhi paNa pAme ne ? mATe ja nAnA paNa saMklezane manamAM dhAlatA pahelAM A hAu najara sAme rahe ke 'A vadhaze to keTalo vadhaze ?' cittanA pariNAma yAne bhAva-adhyavasAya be jAtanA (1) azubha azuddha saMklezarUpa, ane (2) zubha vizuddhirUpa. rAga-dveSa-krodha abhimAna, asaMyama vagere kaSAyanA adhyavasAya (bhAva) e saMklezarUpa che, tyAre vairAgya-upazama-kSamA-mRdutA saMyama vagerenA adhyavasAya (bhAva) e vizuddhirUpa che. AmAM niyama evo che ke saMklezamAM ochapa AvatI jAya tema vizuddhi vadhatI cAle, ane saMkleza vadhato cAle tema vizuddhi ghaTatI Ave. For Private and Personal Use Only vizuddhi vadhatI cAle eTale upara uparanuM guNasthAnaka prApta thatuM jAya. emAM jo saheja paNa saMkleza peTho to vizuddhi ghaTavA mAMDe, ane saMkaleza vadhato cAle. eTale guNasthAnakamAM AgaLa AgaLa vadhato hoya e vizudhyamAna gaNAya, ane nIce Utarato hoya e saMkilazyamAna gaNAya. eno artha e ke eka ja guNasthAnake rahelo hoya e Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 232 ) (yogadRSTisamuccaya vyAkhyAno saMkilayamAna paNa hoi zake ane vizadhyamAna paNa sAMsArika jIvanamAM mAMDa prabhubhakitanA zubha pariNAma hoi zake. jo enA cittanA adhyavasAya malinatA jAgyA che, to have bIjA trIjA game te nimittane tarapha kheMcAtA hoya to e saMkilazyamAna che, ane pAmI tame bhAva bagADazo nahi. ujajavalatA-nirmaLatA tarapha AgaLa vadhatA hoya to samajI rAkhavAnuM che ke malina bhAva lAvavA e vizudhyamAna che. sahelA che, kemake enA mATe kazuM kaSTa kazo kharaca nathI A enA jevuM che ke sIDInA pAMcame pagathiye lAgato; paraMtu e paNa hakikata che ke jema malina bhAva be jaNa bhegA thayA, paNa emAM eka uparathI nIce bahu sastA ane sahelA, ema zubha bhAva paNa bahu utare che, bIjo nIcethI upara caDe che. 14 sastA ane sahelA che, mAtra ApaNane enI garaja guNasthAnakanI pAyarIe AvuM ja che jema sIDI para joie, nirdhAra joIe ke "mAre bhAva zubha ja rAkhavA baMne bhale eka pagathiyA upara hoya. paNa mananA che.' cittanA bhAva SasthAnapatita che, tethI jo saheja bhAvano moTo taphAvata che.-ekanA UtaravAnA che. sephalezanA bhAva zaru karyA to emAM saMkhyAtaguNa vRddhi bIjAnA caDavAnA che, ema guNasthAnakamAM upazama asaMkhyAtaguNa vRddhi.... vagere thavA mAMDaze.' mATe zreNie caDhanAro 9me guNaThANe pahocyo hoya, ane prAraMbhamAMthI ja azubha bhAvane UThavA na do, ane bIjo upazrama zreNie TheTha 11me guNaThANe pahoMcI navanavA zubha bhAva jarUrI UbhA karo.to pachI enA jaI tyAMthI have utarato 9me guNaThANe Avyo hoya, vizuddhinA zubha bhAvamAM saMkhyAtaguNa vRddhi A baMnenA 9mA guNaThANe bhAva sarakhA, paraMtu hajI asaMkhyAtaguNa vRddhi vagere thavAne avakAza che. jaina caDanAro potAnA bhAvane adhika adhika nirmaLa karI zAsananuM A sthAna patitanuM vijJAna ApaNane rahyo che, e vizudhdhamAna gaNAya, vizuddhivALo saMkalezathI bacavA A saMkalezamAM saMkhyAtaguNa hAni gaNAya; tyAre nIce UtaranAro bIjo potAnA bhAvane vagere karavA prere che. ema vizuddhimAM evI vRddhi karavA malina malina karato nIce Utare che eTale e saMkilazyamAna gaNAya, saMkalezavALo gaNAya. prastutamAM yogadaSTimAM bodhamAM joIe. Ama joIe to 9mA guNaThANAnI pariNati dA.ta. prAraMbhika jIvane mitrASTinA bodhanI amuka chaThThA-sAtamA guNaThANA karatAM ghaNI UMcI pariNati che. pramANamAM pariNati thai, pachI upadezazravaNa ane paraMtu chathI sAtame janAra vizudhyamAna che, tyAre A bhAvanA vadhAratA e bodha-pariNatinI mAtrA vadhatI cAlI; e keTalA vegathI vadhe che, yA saMkhyAtaguNa 11 methI nIce Utarato 9me Avelo ne hajI nIce javA tarapha che e saMkalezavALo che. A parathI zIkhavA vegathI ? ke asaMkhyaguNa vegathI ? yA saMkhyAtabhAga maLe che ke sArAmAM sArA vizuddhinA pariNAma chatAM jo vegathI? ke asaMkhyabhAga vegathI?...vagere jovAya. emAM eka saheja nabaLo naraso bhAva ghAlazo, to tame ema viparita zravaNa-vAMcanAdithI bodha-pariNati vizuddhimAMthI saMkalezamAM cAlyA jazo. dA. ta. kadAca ghaTatI cAlI. to keTalA vegathI ghaTatI cAlI? jinamaMdiramAM prabhunA caityavaMdanamAM bhakitanA bhAvamAM saMkhyAtaguNa hAni thaI ? ke asaMkhyAtaguNa hAni thai ? vagere jovAya. Ama bodha-darzana vagare guNo caDayA e vizuddhi che. paraMtu tyAM bhagavAnanI ADe AvI koka UbhuM rahyuM. e vakhate jo enA para saheja vRdvi-hAninI daSTie A cha sthAnamAM paDe, enuM nAma gusso itarAjI lAvyA, to tame vizaDhimAMthI pasthAna -patita kahevAya. saMkalezamAM gayA ! tyAre sAcavavAnuM A ja che, ke A sUkSmatAnA hisAbe jotAM ekeka draSTimAM azuddha pariNAmothI khaca bharelA saMsAramAM yAne bodhamAtrAnA ghaNA ghaNA prakAra paDe; ne ema vicAratAM For Private and Personal Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pApAnumodanAnI aviratinuM jaMgI pApa) (233 yogadaSTi AThane badale agaNita thAya. prasaMgavazAtu nahi; potAnA nimitte gharamAM eka paNa A dhyAnamAM rahe ke anAdisiddha mithyAtva AraMbha-samAraMbhanuM kAma na thAya evo eNe prabaMdha guNasthAnathI upara upara apunabaMdhakadazA, samyakatva, karyo hoya. kuTuMbane kahI dIdhuM hoya ke "mArA nimitte deza-virati vagere guNasthAnaka ucca ucca AvatuM koI ja AraMbha-samAraMbha nahi karavAno. mArA mATe jAya, emAM jIvane karmanirjarA asaMkhyaguNa rasoI paNa nahi karavAnI, mane ghara-kuTuMba-vepAra asaMkhyaguNa vadhatI cAle che; eTale dA.ta. mithyAtvI saMbaMdhamAM kazuM pUchavAnuM nahi...' Ama gharaapunabaMdhaka jIva karatAM samakitI jIva asaMkhyaguNa dukAna-kauTuMbika vyavahAro vagerethI taddana alipta karmanirjarA kare, ane enA adhyavasAye anaMtaguNa thaIne mAtra gharamAM rahe, tyAM gharamAM ene sahavAsa vizuddha hoya. ema eja vrata vinAno samakitI jIva saMvAsa hoya eTaluM ja; bAkI pote potAnA jayAM dezavirati aNuvrato svIkAre tyAre enA vrata-niyamo pALato, jinabhakti-sAdhusatsaMga tathA adhyavasAya pUrva karatAM anaMtaguNa vizuddha bane, ane tyAga tapasyAmAM ane sAmAyika-zAstrasvAdhyAyamAM tyAre e pUrva karatAM asaMkhyAtaguNa karmanirbhara kare. jajIvana pasAra karato hoya, e saMvAsAnumati zrAvaka ema zrAvakapaNAmAM AgaLa vadhatAM e utkRSTa koTino kahevAya. saMvAsAnumati zrAvaka bane, e zrAvaka karatAM jaghanya AvA utkRSTa zrAvaka ane emAMya zrAvakanI koTinA sAdhune adhyavasAyamAM sarvavirati hovAthI 11mI DimA vahana karato hoya evA zrAvakanI pelA dezavirati karatAM anaMtaguNa vadhAre vizuddhi hoya, adhyavasAyanI vizuddhi karatAM jaghanya koTinA saMyamI ane asaMkhyaguNa vadhAre karmanirjarA hoya. sAdhunA adhyavasAyanI vizuddhi anaMtaguNa kahI. prazna saMvAsAnumati zrAvaka eTale pote gharamAM thAya. kuTuMba sAthe rahyo hoya eTalA pUratI ja gharavAsamAM anumati; paraMtu kuTuMba sAthe ene kazI levA devA dUSkatAnumodananI aviratinuM jaMgI pApa prautkRSTa zrAvaka to keTaluM badhuM pALe che ! duvihaMthI karaNa-karAvaNanI avirati to TALI, paraMtu lagabhaga sAdhu jevo che ! to enA karatAM jaghanya sAdhune anumodananI avirati jaMgI UbhI che! tyAre sAdhune anaMtaguNa vizuddhi kema? trividha trividha paccakhANa che. eTale pelI u- sAdhune anaMtagaNa vizaddhi hovAnuM kAraNa anumodanAnI jaMgI avirati paNa eNe TALI che, e ke e sarvavirati bhAvamAM che. zrAvaka game tevuM UMcuM enI ya viratimAM Avyo che, eTale enA pALe chatAM ene ahiMsAdi vratanI dRSTie dvivigha adhyavasAya utkRSTa koTinA zrAvakanA dvivigha trividha trividha paccakakhANa che, "mana-vacana-kAyAthI paccakhANavALA adhyavasAya karatAM anaMtaguNa trividhe, "hiMsAdi pApo karuM nahi, ne karAvuM nahi, vizuddhivALA hoya, emAM navAI nathI. pUcho,ema karaNa-karAvaNanA dvividha paccakkhANa che; paraMtu hiMsAnI anumodanA nahi karavA chatAM kema "pApo anumoTuM nahi,' evuM pApanAM anumodananuM pApa lAge? paccakakhANa nathI. Ama vizvamAM cAlI rahelA pAra ane zrAvaka pote jagatamAM cAlI rahelA jaMgI vinAnA hiMsAdi pAponI anumodanA na karavAnAM hiMsAdi pApone sArA to mAnato nathI, arthAt enI ene paccakakhANa nathI eTale eNe "paccakakhAmi anumodanA to karato nathI, pachI anumodanAnA jaMgI For Private and Personal Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 234) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno pApa ene zI rIte lAge? nathI, virati nathI, to avirati UbhI che; ne e u0- ahIM khAsa samajavAnuM che ke prastutamAM anumodanAnI aviratinuM pramANa keTaluM badhuM moTuM ! khuda pApa-anumodanArUpI duSkatanA pApanI vAta zrAvakane A avirati khullI che; tyAre sAdhune trividha nathI. paraMtu anumodanA-duSkRtanI aviratinA trividhe paccakhANa hovAthI A anumodanAnI pApanI vAta che. jema mANasa duSkata Acare nahi e avirati paNa tadana baMdha che. e hisAbe sAdhunA karaNanuM pApa na karyuM, paraMtu ene jyAM sudhI huM duSkata adhyavasAyanI zrAvaka karatAM keTalI badhI UMcI vizuddhi AcarIza nahi' evI pratijJA nathI, virati nathI, gaNAya? tyAM sudhI dukRta na AcaravA chatAM duSkatakaraNanI cAritranuM UMcuM mUlya zAthI - aviratinuM jaMgI pApa enA mAthe UbhuM ja che. ema A hisAbe jo vicArAya to lAge ke cAritranuM bIjAnAM hiMsAdi duSkatanI anumodanAnuM pApa na keTaluM vadhuM UMcuM mUlya? zAthI? vizvabharanA dukRtonI karavA chatAM "mAre anumodanA paNa na karavI.' evI anamodanAnI avirati tyajavAthI UMcuM mUlya ! A pratijJA nathI, virati nathI, tyAM sudhI enA mAthe samaje to "gharamAM rahIne dharma kyAM nathI thato ?'jagatabharamAM cAlatA jaMgI hiMsAdi duSkatonI evo mUDhatA-ajJAnatAbharyo bola na bolAya. tema anamodanAnI aviratinuM jaMgI pApa mAthe UbhuM ja gharavAsamAM rahIne sArI gharmapravRtti tathA che. zrAvaka jo jIvanabhara pauSadhamAM rahe to paNa ene tyAga-tapasyA jJAna-dhyAna vagere karato hoya e sAvajarja jo- paccakakhAmi duvihaM tiviheNa ema saMtoSa na mAnI bese ke "bhale ApaNe cAritra nathI dvivigha trividheja viratinA paccakakhANa hoya che, lIdhuM, paNa ghaNo dharma karIe chIe, tethI phikara nathI." eTale ke karaNa-karAvaNanI ja aviratino tyAga hoya A mUDhatA ya khoTI, ane saMtoSa paNa khoTo. kemake, che, paraMtu duSkata anumodanAnI aviratino tyAga pUrve kahyuM tema cAritra vinA gharavAsamAM jagatabharanA nathI hoto. e avirati UbhI ja che. apAra hiMsAdi duSkRtyonI anumodanAnI avirati tyAre joIe to, mAthe UbhI che. enAM pApa keTalA badhA lAge ! A vizvamAM hiMsAdi pApo keTalA cAle che? pApano bhaya hoya, pApa pratye dhRNA hoya, to jhaTa cAritra levAnI utAvaLa thAya. Aje keTalAya jaNa kahe (1) samudramAM asaMkhya mAchalA enAthI nAnA mAchalAne AkhAne AkhA khAI jAya che ! jaMgalamAM che,- "cAritra to sAruM che, paNa amane cAritra levAnA bhAva nathI thatA.' kayAMthI thAya ? mULa pAyAmAM siMha-vAgha-varu vagere zikArI pazu jIvatA karaNa-karAvaNa- anumodananI aviratinA jaMgI haraNiyA-sasalA vagerene cAvI khAya che ! amerikA vageremAM ne have ahIM bhAratamAM paNa paMcendriya pApano bhaya ja lAgato nathI, pApa para trAsa chUTato nathI. e jo trAsa chUTe ke "hAya bApa ! gharavAsamAM janAvaro rojanA lAkho karoDo kapAya che ! mAMsAhArIothI IDA-maraghA-macchI rojanA keTalA ATalA badhA sumAra vinAnA pApa lAge che? to UTha jIva ! UTha, sIdho cAritra mArga pakaDa," ema marAya che ? hiMsAno pAra nathI! ema (2) jagatamAM * cAritranA bhAva jAgatAM vAra nahi. astu. dhaMdhA-ghApA ane parigrahanAM pApa keTalA cAle che ? (3) jUTha-anIti-corI-luMTanAM pApa keTalA cAle che? vAta e cAlatI hatI ke bodha darzanasaMyamamAM to (4) abrahmanAM pApo mANaso ane janAvaromAM 6-ka rIte vizuddhi vadhe ghaTe e pasthAnapatita keTalA cAle che? "AvA sumAra vinAnA hiMsAdi pApa kahevAya. duSkatonI anumodanA huM na karuM' evI jo pratijJA jIva jo mananA adhyavasAya bagaDavAthI For Private and Personal Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cAritranuM UMcuM mulya zAthI ? ) emAMthI patana pAme to adhyavasAyanI vizuddhimAM hAni thavA mAMDe, ne rAgAdi saMkalezamAM vRddhi thavA mAMDe, teya saMkhyAtaguNa asaMkhyaguNa anaMtaguNanA yA saMkhyAtabhAga- asaMkhyabhAga- anaMtabhAganA hisAbathI. Ama saMyama, samyagdarzana ane bodha * enI mAtrAnA hisAbe SasthAnapatita bane. prastutamAM mitrAdi ddaSTionA bodhamAM Ama banavAthI sUkSmatAthI jotAM dRSTinA anaMta prakAra paDe. paraMtu sthUla ddaSTie ahIM yogaddaSTine ATha prakArathI vicAravAmAM Ave che - (mUha) pratipAtaputAzcAvA-caMto nottarAstathA / sApAyA api caitAstAH pratipAtena netarAH // 19 // artha :-pahelI cAra (ddaSTi) (saMbhavita) patanavALI hoya che, pAchalI (cAra ddaSTi) evI nathI. A pahelI cAra (kavacit) apAya (du:kha) vALI paNa hoya che, ane te patana dvArA; tyAre pAchalI cAra evI nathI. (TIA) rUha ca dRSTitamuye 'pratipAtaputA:' bhraMzopetAH, 'AdyAzcatasro dRSTayo mitrAdirupAH, 'tA avizva' pratipAtaputA atti, tathA rmavaicitryaat; na tu pratipAtayutA va, tAbhya - staduttarabhAvAditi / 'nottarAstathA' =na sthirAdyAstena prakAreNa pratipAtayutA iti / Zhu artha :-ahIM ATha dRSTinA samUhamAM mitrA Adi svarUpa pahelI cAra ddaSTi patanavALI hoya che. e paNa tevA prakAranI karmavicitratAnA yoge pratipAtavALI paNa hoya, kintu nahi ke pratipAtavALI ja hoya; kemake A cAra ddaSTiomAMthI enI uparanI dRSTi nIpaje che. 'nottarAstathA' arthAt sthirA vagere (cAra) ddaSTio tevA prakAre patana yukata nathI hotI. vivecanaH have ahIM ATha yoga ddaSTimAM mitrAdi pahelI cAra ddaSTi ane sthirAdi pAchalI cAra ddaSTino taphAvata batAvavA dvArA enuM svarUpa varNave che. taphAvata A che ke pahelI cAra ddaSTi AvelI kadAca patana paNa pAme, arthAt AvelI kadAca jAya paNa kharI, naSTa paNa thai Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 235 jAya; tyAre sthirAdi cAra patana nathI pAmatI, e dRSTi AvelI jatI nathI. ahIM dhyAnamAM rahe ke pahelI cAramAM patana thAya ja evuM nakkI nathI, patana na paNa thAya, kemake nahitara to jo patana ja thai jatuM hoya, to to pachI AgaLa uparanI dRSTi AvI ja na zake, lAdhI zake ja nahi. paraMtu uparanI ddaSTi lAdhe to che ja. e sUcave che ke, A cAra ddaSTi patana pAmyA vinA emAM vizeSa puruSArtha karIne AgaLa uparanI dRSTie caDI zakAya che.Ama chatAM pahelI cAra ddaSTimAM paDavAno bhaya che; kemake jIvonA jJAnAvaraNAdi karma vicitra hoya che, tethI koine evA baLavAna karma naDe, karma udayamAM AvI jAya, to e pAmelI ddaSTi gumAve, ddaSTinuM patana thaI jAya. pra0-maitrI Adi ddaSTi jIva pAmyo te to enA AvaraNa karma haTAvIne pAmyo, to pachI have haTelA karma zI rIte naDe ? uTAvelA karma na naDe, paraMtu sattAgata zilikamAM rahelA karma naDI zake ne ? pra0 to to jo evA sattAgata karma naDatA ja hoya, to emAM to karmanI zirajorI ja thai ! emAM pachI pUrvanI dRSTi pAmavAnI mahenata mAthe ja paDIne ? u- karmanI zirajorI badhe ja nizcita nathI. agara kaho, saMzayathI pravRtti thAya kharI ? : pra0- bhale nizcita nahi paNa karmanI zirajorI thavAno saMzaya to kharo ne ? evA saMzayamAM karmane ghaDIbhara rokI ddaSTi pAmavAnI mahenata koNa kare ? mANasane saMzaya hoya ke amuka nokarI maLyA pachI kADhI ya mUke, to evI nokarI meLavavA mahenata na karatAM sthAyI nokarI meLavavAnI ja mahenata kare che. u- saMzayathI paNa vyavahAramAM ghaNI pravRtti thAya che. dA.ta. (1) kheDUtane varasAda AvavAno nirNaya nathI hoto, chatAM saMzaya hoya che ke varasAda kadAca Ave paNa kharo,' ne tethI khetara-kheDANa ane bIja-vAvetara kare che. (2) rAjAne saMzaya hoya che ke For Private and Personal Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 236). (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno , duzmana kadAca Ave," tethI lazkara poSe che. (3) e paNa saMbhavita che ke baLavAna karma na paNa udayamAM nokarImAMya bIjI nizcita sthAyI nokarI na maLatI hoya Ave; ne to daSTinuM patana thayA vinA AgaLa to amuka nokarImAM saMzayachatAM lAgu thaI jAya che. uparanI draSTi prApta thavAno avasara maLe che. temaja karmanI zirajorI sAmenA yatnamAM 3 (3) daSTi prApta karavA AvaraNabhUta karmano je layopazama karavAnI mahenata karAya che, e lAbha : layopazamane TakAvavAnI jAgRti ane mahenata cAlu eja rIte ahIM bhale bhAvI karmanI zirajorI rahe, to karmanI zirajorI nathI cAlatI. tyAM to thavAno saMzaya hoya, chatAM bhavI jIva vartamAna karmane layopazamamAM sattAgata karmane mAtra pradezodayathI dabAvI haTAvI daSTi pAmavAnI mahenata kare, e khoTuM bhogavAine khapI javuM paDe che. nathI. e mahenata lekhe che, kemake (1) kadAca duSTinuM bhAvimAM patana thavAnuM hoya to paNa vartamAnamAM dRSTi * * * pAmyAthI AtmAmAM sArA saMskAra paDe che. (2) vaLI AMtaraNanI rakSAnA 7 upAya guNa-kSayopazama TakAvavAnI A jAgRti ane yAda karyA karAya, to svAbhAvika che ke, enI rakSA ne udyama mATe zrI paMcAzakazAstra A 7 upAya batAve vRddhi mATe sArI takedArI rahe; temaja enA bAdhaka che, saMyoga-nimittomAM sAvadhAna rahevAya, ne enI asara tA nibaMsatI 2 vahumALaor ra di thaifmA na letAM enAthI dUra ja rahevAya. 2 paDivakkhaduguMchAe 4 pariNai-AloyaNeNaM ca / / 36 / / / (2) guNo yAda to karAya, paraMtu jo zuSkakorA 5 titthaMkara-bhatIe, 6susAhujaNapaJjavAsaNAe ya / dhdhaye yAda karAtA rahe to enA UMDA saMskAra na "uttaraguNasaDDAe ya, ettha sayA hoi jaiyavvaM // 37 // paDavAthI AgaLa 5ra saMbhava che guNanuM patana thAya. ahIM pahelAM kahyuM samyakatva ane aNuvratonI tethI bIjo upAya A, ke e guNa upara atizaya bahumAna dharAya, hRyathI enI khUba mamatA rakhAya. pratijJA karI lIdhA pachI jo A prayatna rAkhavAmAM Ave to, e pratijJA bAhyathI levA chatAM kadAca dA.ta. ahiMsA paranI mamatA hoya to ahiMsAnuM aMtaramAM samyakatva ane viratinA pariNAma na paNa pAlana satata cAle. jAgyA hoya to, e jAge che, ane pariNAma jAgyA (3) guNathI viparIta doSa pratye dilamAM satata hoya to e Take che; paNa kayAreya paDI jatA nathI. dhRNA-aruci-glAni rakhAya; dA.ta. ahiMsAthI AMtara pariNAma jagADavA-TakAvavAnA e prayatna kayA viparIta hiMsA pratye jo satata dhRNA rahyA kare, to kayA ? te uparokata be gAthAmAM batAvyA che. e evuM koI asat nimitta UbhuM thavA chatAM ya hiMsA prayatna sAta prakAranA che, te A pramANe AcaravAnuM mana nahi thAya. (1) prastuta guNanI nitya smRti arthAtu (4) cotho upAya e che ke te te guNa ane haMmezA e guNanuM smaraNa rAkhavuM ke "meM A tenA tenA pratipakSI doSa sevyAnA pariNAma kevA samyakatvAdi guNa samajIne dhAraNa karela che, ne mAre te kevA ?' eno vicAra rAkhyA karAya. e mATe jagatamAM barAbara pALavAno sAcavavAno che. A rojane roja banatA duSTAnta vicArAya. dA.ta. ahiMsA pALavAthI For Private and Personal Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org AMtaraguNanI rakSAnA upAya ) (1) dilanA pariNAmamAM dilamAM saMkaleza na thAya, (2) pApakarma baMdhAtA aTakI puNyakarmanI bharatI thAya. vaLI (3) AgaLa ahiMsAno vikAsa paNa sadhAya, nAnI ahiMsAmAMthI moTI ahiMsAmAM javAya, sthUlamAMthI sUkSma ahiMsA keLavavAnuM mana thAya. khapI munimAM AvuM banatuM dekhAya che. mATe pUrvanA mahApuruSonA ahiMsAmaya jIvana ane ethI emanA UMcA vikAsa para ciMtana karAya. ema sAme hiMsAnA du:khada pariNAma vicArAya, dA.ta. 'hiMsAthI (1) dilamAM ati raudra bhAvo jAge; (2) bIjAo sAthe vaira UbhA thAya; (3) ApaNA mananA pariNAma niSThura banI jAya; ethI (4) bhavAMtara mATe tIvra azubha anubaMdho UbhA thAya, jethI dIrghakALa bhavonA bhavo sudhI pApiSTha buddhi ja cAlyA kare... enAM dRSTAnta vicArAya. guNanAM sukhada pariNAmonA vicArathI manane guNanuM mamatva-mahatva vadhe, ema doSanA du:khada pariNAmo joi enA pratye hAu Ubho thAya. manane ema thAya ke 'bhAi ! doSa na sevavAmAM tAtkAlika kaSTa hoya to bhale sahI laiza, paNa doSonA paralokanA bhayaMkara du:khada pariNAmo to bhogavavAnuM ApaNuM gaju nathI.' (5) pAMcamo upAya suMdara batAvyo : 'tIrthaMkara bhagavAnanI bhakti' khUba karavI. ethI vItarAga bhagavAnanI vadhune vadhu nikaTa rahevAya, ane ApaNA mana para prabhunA utkRSTa guNonI gherI asara paDatI rahe. pUcho, prabhu-bhaktithI mana para gherI asara kema paDe?H pra~ to pachI prabhunI bhaktimAM amArA mana 52 prabhunA guNonI kema evI gherI asara paDatI nathI dekhAtI? u- asara to paDatI ja haze, paNa avyakta; tethI anubhava na thAya, chatAM mAno ke asara nathI paDatI, to enuM kAraNa e che ke, paheluM to A ja Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 237 nakkI nathI karyuM ke, 'mAre bIjA sarAgI devane nahi ne A vItarAga devane zA mATe bhajavAnA ?' kadAca odhathI nakkI karyuM haze to ATaluM ja, ke 'bhagavAnane bhajavAthI ApaNuM kalyANa thAya....' paraMtu pachI AgaLa vicAra nathI ke 'kalyANa' eTale zuM joie che? vItarAgane ja kema bhajavAnA ? : kharI rIte vItarAga bhagavAnane bhajavAnA te e samajIne ke 'e bhagavAnamAM eka paNa rAgAdi doSa nathI, ane kSamA-maitrI-karuNA gaMbhIratA-udAratA Adi anaMta guNa che, tethI emane bhajuM eTale mArI najara sAme ne najara sAme A nItaratA guNono ja Adarza dekhAyA kare. to mane enI preraNA maLyA kare.'' vItarAga tIrthaMkara bhagavAnanI bhakti karavAmAM jo A samaja hoya to bahu bhaktimAM prabhunI bahu vAra nikaTatA rahevAthI prabhunA guNonI ApaNA mana para gherI asara paDe e sahaja che. alabat A bhaktimAM tanano, ema dhanano ane manano paNa sAro bhoga Apavo joie. vItarAganI bhaktimAM tana-mana-dhanano sAro bhoga ApIe to ApaNane tana-manadhana karatAM vItarAga vadhAre gamyA gaNAya. vItarAga devAdhideva khAtara e kiMmatI paNa tana-mana-dhanano bhoga ApavA jatAM e tana-manadhanane bahu mUlyavAna na lekhavAthI enI sAme saheje pelA ApaNA bahu mUlyavAna mAnelA samyaktvavirati-bodha Adi guNonuM saMrakSaNa sAruM rahe. vaLI prabhubhaktimAM bahu rokAyA rahevAthI bIjI keTalIya evI asat pravRttio baMdha thai jAya ke je guNanI bAdhaka hatI, guNane jokhamAvanArI hatI. mATe paNa prabhubhaktithI guNanuM jatana thAya. (6) guNarakSA mATe chaThTho upAya susAdhu janonI upAsanA che. AmAM to saheje guNarakSA thAya e samajAya evuM che; kemake (1) paheluM to sAdhujanonAM jIvana ane caryAnAM darzanathI ja ApaNA For Private and Personal Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 238) (yogadRSTi samuccaya vyAkhyAno dilamAM sArA bhAva jAge che. vaLI (2) sAdhujano cAra dRSTinuM patana thAya evo niyama nathI; chatAM evA pAsethI vAto-upadeza-preraNA paNa guNonI ne dharmanI paNa karma-parAdhIna jIvo hoya che, jemanI draSTinuM ja maLyA kare. vaLI (3) sAdhujanono ja bahu saMparka patana paNa thAya che. tethI ahIM kahyuM- "Adya cAra daSTi rAkhavA jatAM kusaMgo chUTI jAya, ne tethI guNo ke dharmane pratipAta yukta paNa hoya che, ane pAchaLanI cAra bAdha na pahoMce. duSTi pratipAtayukta nathI hotI, enuM patana thatuM () chello upAya "uttaraguNa zraddhA che. nathI. AmAM uttaraguNa eTale vartamAnamAM ApaNe je guNa Ama baMne dRSTi-catuSka vacceno A eka pharaka; dharAvIe chIe enA karatAM uparanI kakSAno guNa have bIjo pharaka batAvatAM kahe che,dA.ta. apunabaMdhakatA dharAvatA hoie to enI __ (TIkA) yata evaM 'sApAyA api' durgati uparano guNa samyakatva che. samyakatva dharAvatA hoIe hetutvena, 'etAstA'=etA eva / kathamityAha to uparano guNa dezavirati-zrAvakavrato che. e ti tena - brezana | 'retarA'== thiradhA: dharAvatA hoIe to uparano guNa sarvaviraticAritra sApAyA iti / Aha- kathaM zreNikAdInAme che. ema yogadaSTimAM joIe to, mitrA dRSTi -tadapratipAtAdapAyaH?' ucyate-etadabhAvopAttakarma dharAvatA hoIe to ethI uparano guNa tArA dRSTi, (eno bodha-prakAza). e AvI to uparano guNa -sAmathuna / ata evoktaM pratipAtena tu balASTi... A uparanA guNanI zraddhA" eTale ke saMbhavamAtramadhikRtya 'sApAyA api', tathApi tIvra abhilASA rAkhavI. e guNarasAno sAtamo prAyovRttiviSayatvAtsUtrasyaivamupanyAsaH / athavA upAya che. svAbhAvika che ke uparanA guNanI tIvra satya yAta satyAre gAyoDathanAra chava, abhilASA tIvra tAlAvelI rAkhIe eTale cAlu varjhatavuvAna tAzayA, vAya:mAveDari, guNanI rakSA karavAnuM to dhyAna rahe ja. jene viviyAnuparityevamupacAsa: | yojavA vAtra . lAkhapatimAMthI pAMcalAkha pati banavAnI tAlAvelI pramAiita | Ata: 'pratipAtena netanA' ti sthita che, e zuM pAsenA lAkhanuM rakSaNa nahi kare? kare ja. //99ll uparanA guNanI tAlAvelIno A prabhAva che ke pAsenA artha- je kAraNathI (Adya cAra dRSTi) AvI vartamAna guNanI rakSA karAve. (pratipAtavALI) hoya che, tethI ja e "sApAya" yAne - samyakatva-dezavirati vagere guNonI jema te te apAyavALI-duHkhavALI paNa hoya che; kemake enuM mitrAdi daSTinA zraddhAyukta bodha ane guNone TakAvavA patana durgatinuM kAraNa bane che. bAkI A pahelI cAra mATe, ane uparanI daSTimAM javAnA vikAsane karavA ja AvI sApAya hoya che, kemake enuM patana thAya che, mATe, A sAta upAya sacoTa upAya che. chatAM pahelI kinna "itara'= bAkInI pAchalI sthirAdi cAra dRSTi cAra dRSTimAM AtmAnI paristhiti evI che ke, kyAreka evI yAne sApAya nahi. savAla thAya che, to pachI upAyanA puruSArthamAM alanA AvI paNa jAya, ne zreNikAdine to sthirAdi-daSTi hovAthI emanI draSTi tyAM karmanI vicitratAthI e daSTi gumAvI ya bese. apratipAtI che, chatAM emane kema apAya-naraka du:kha gumAve ja evo niyama nathI, nahitara jo gumAvato ja AvyAM? eno uttara e che ke, e apAya emaNe A hoya to to pachI uparanI dRSTino vikAsa ja na thAya. dRSTinI gerahAjarImAM arthAt A draSTi pAmavA pUrve paraMtu yoganI draSTimAM AgaLa vadhanAra keTalAka AtmA bAMdhelA karmanA prabhAve Avela che. pAchA paDyA vinA cAra dRSTi vaTAvI pAMcamI sthirA- eTalA ja mATe kahyuM ke, "pUrvanI cAra dRSTi daSTimAM caDI paNa jAya che. e batAve che ke, pahelI sApAya paNa hoya' e nirdeza pratipAtanI saMbhAvanAne For Private and Personal Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vItarAgane ja kema bhajavAnA) ( 239 laIne karela che. AvI rajuAtanuM kAraNa e che ke, saddaSTinuM patana e apAya-anartha sUtrano abhidheya-viSaya prAyika vRttivALo hoya che. duHkhanuM kAraNa che. athavA (bIjuM samAdhAna A che ke, saddaSTinuM arthAtu jo tamAre bhAvI durgatinA anarthathI jayAM sudhI patana nathI, tyAM sudhI "apAya' paNa bacavuM hoya to saddaSTine akhaMDa sAcavo, eno bhaMga apAya nathI, anapAya ja che; kemake "vaja taMdula' na thavA do; to patana paNa nahi ane durgatinA anartha devacokho yA koraDuM-cokho game teTalo pakavavAmAM Ave paNa nahi. eTalA ja mATe ahIM pahelI cAra dRSTimAM chatAM e pAkato nathI; ema ahIM saduddaSTivALAne nizcita patana na kahyuM, paNa patanano saMbhava kahyo; game teTaluM kAma duHkha Ave, chatAM enA AMtarika ema nizcita apAya nahi, paNa apAyano saMbhava jAgelA zubha adhyavasAyamAM vikAra thaI zakato nathI. kahyo. tAtparya, aMtarAtmAmAM jAgela daSTi yAne eTalA mATe AvI rajuAta karI. A bAbatamAM zraddhAsaMyuta boghane sAcavavAno ane vikasAvavAno yogAcAryo ja pramANarUpa che. ethI ema nakkI thayuM ke prayatna barAbara hoya, to pahelI cAra dRSTimAM paNa pAchalI cAra daSTi pratipAtavALI nahi hovAthI, pataneya nahi, ne apAya (anartha) paNa nahi. tyAre, apAyavALI paNa nathI. pAchalI cAra daSTimAM to evo sacoTa-68maLa-zraddhA saMpanna bodha che, ke emAM patanano saMbhava ja nathI vivecanaH raheto; tema apAya paNa saMbhavita nathI. ahIM prazna mitrAdi pahelI cAra dRSTi ane sthirAdi thAya-, pAchalI cAra dRSTi vacce eka taphAvata A batAvyo ke zreNikAdine kema apAya ? enuM eka pahelI cAra patananA saMbhavavALI hoya che, tyAre samAdhAnaHpAchalI cAra patana vinAnI hoya che. pra- to pachI zreNika kRSNa Adi sAyika sthirAdi cAra daSTi apAya vinAnIH- samyagdarzanavALAne prApta darzanano pratipAta to che ja have bIjo pharaka A batAve che ke pahelI cAra nahi, arthAt dRSTinuM patana to che ja nahi, eTale e mane apAya yAne durgati-gamanano anartha paNa hoya daSTi apAyavALI hoya che, pAchalI cAra apAya nahi; jyAre hakIkatamAM to zreNikAdine narakagamana vinAnI ja hoya che, arthAt pahelI cAra dRSTivALAne thayuM che. to pAchalI cAra duSTivALAne ya apAya dRSTinA patanano saMbhava hovAthI jayAre daSTipatana saMbhavita banyo ne? thAya tyAre evAM karma bAMdhe che ke ene ethI apAya Ave eTale durgatinAM duHkha Ave; tyAre pAchalI cAra | u- zreNikAdine "apAya" arthAt durgati sthirAdi daSTivALAne dRSTinuM patana nathI, tethI ene gamanarUpa anartha Avyo e A sthirAdaSTinI apAyano paNa saMbhava nathI. gerahAjarImAM bAMdhelA karmanA prabhAve Avyo che; paNa nahi ke sthirAdaSTino pratipAta thaIne bAMdhelA karmanA sArAMza prabhAve. sthirAdi cAra daSTi to AvI te AvI, enuM Adya 4 daSTi, sapratipAta ane sApAya. patana pratipAta-nAza thAya ja nahi. jayAM daSTino pAchalI 4 daSTi-apratipAtI ane nirapAya. pratipAta ja nahi, pachI apAya paNa zAnAM sarjAya? "pahelI cAramAM pratipAta (patana) thavAthI ja apAya daSTinAzane AbhArI che, daSTinA abhAvane apAya; pAchalI cAramAM pratipAta nahi hovAthI ja AbhArI che. mATe ja zreNikane je narakagamanarUpa apAya nahi,' ema kahIne A sUcavyuM ke, apAya ane narakanA duHkha AvyA, te ahIM zreNike For Private and Personal Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 240) (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno samyagdarzana yAne saddaSTi kyAre nahotI prApta karI, apAya prabhue koI pUrvabhavamAM saddaSTinA abhAva ane garbhiNI haraNIno zikAra karI uparathI viSane vakhate upArjelA nikAcita ane tevI ja vadhAravAnI jema anumodanA karI gADha karma bAMdhelA, kALasthitivALA karmanA udaye A tenuM phaLa hatuM. anumodanA kevI karI ke "vAha kevo prakAranI kALasthitine pAkavAno samaya kevaLajJAna ajaba zikAra ! eka bANe haraNI ane enA garbhanuM pachI atyAre ja AvIne Ubho ! ne vItarAga sarvajJa bacyuM, baMneno zikAra thayo !' A anumodanA kevA tIrthaMkara bhagavAnane cha mahinA azAtA bhogavavAnI dazya upara? jayAM haraNI peTa phATI javAthI karuNa cIsa mAthe paDI ! chatAM ema thoDo ja prazna thAya ke "vItarAga pADatI taraphaDatI hatI, ane garbha-bacyuM bANathI prabhune dRSTino ghAta (pratipAta) to hoya ja nahi, viMdhAyuM mUMgAM karuNa rudana sAthe taraphaDI rahyuM hatuM. tenA pachI apAya kema?" Avo prazna na thavAnuM kAraNa A dazya para zikArI hiMsAnI anumodanA kare che ! to e ja ke, A apAya bahu pUrvanA koI bhavanA daSTinA vakhata zreNikanA haiyAmAM keTalA krUra-niSphara-nirdhvasa abhAvanuM phaLa hatuM.... pariNAma thayA haze? evA ati saMphilaSTa pariNAma sArAMza, zreNika sthirAdaSTivALA eTale para raurava narakanAM nikAcita karma bAMdhyA hoya te, a-pratipAta daSTivALA chatAM emane narakagamanarUpa pachIthI zreNika bhale kSAyika samyagdarzana pAmI gayA, apAya kema ? e praznanuM eka rIte A samAdhAna ne emane sthirAdaSTi vikasI UThI, paNa e nikAcita ApyuM ke apAya e pUrvenA daSTinA abhAvane laIne karma emane ema ja bhogavAyA vinA kema choDe? e baMdhAyela karmanA phaLa svarUpa hato. bAkI sthirAdi cAra kema udayamAM na Ave ? kema potAno dAruNa aMjAma draSTimAM jema pratipAtapatana-nAza nahi, ema apAya narakamAM du:khano na dekhADe ? alabat pratipAta paNa nahi; kemake apAya e dRSTi pratipAtane AdhIna (patano nahi pAmanArI sthirAdaSTinA kALamAM A che, yA draSTinA abhAvane AbhArI che. naraka duHkharUpI apAya Avyo kharo, chatAM paNa ethI tyAre pahelI cAra dRSTi mATe kahyuM ke A daSTi apAyavALI yAne sApAya na gaNAya. pratipAtano saMbhava hovAthI e "sApAya" paNa hoya, durgatinA apAya to daSTinA abhAvane AbhArI hoya jo daSTinAza nathI, to apAyasarjana paNa nathI. ahIM che; ne te apAya mahArAjA zreNikane dRSTi pAmyA prazna thAya. - pUrvanA karmanA hisAbe Avela. prave- to pachI "pratipAtayatA AghAH cata, mahAvIra prabhune kema apAya" yAne duHkha? - sApAyAH' evuM sUtra kema mUkyuM? A sUtrano artha to ema to trilokanAtha tIrthaMkaradeva bhagavAna evo thAya ke pahelI cAra dRSTi pratipAta mahAvIra svAmIne zuM baneluM? sAmAnya rIte tIrthaMkara (patana-nAza) vALI ane apAyavALI hoya che." bananAra dareka parama puruSane azAtA vedanIyanA udaya u0- sAmAnya rIte koI paNa sUtra prAyika vItarAga sarvajJa tIrthaMkara banavA pUrve ja AvI jAya che, vastunuM vidhAna karanAruM hoya che. arthAt sUtra je ne tIrthaMkara banyA pachI to emane ekalI zAtAno viSayanuM vidhAna kare che te prAyaH e pramANe hoya che; udaya cAle che. paraMtu enA apavAda rUpe tribhuvanagara apavAde anyathA paNa hoI zake che. eTale prastutamAM mahAvIra prabhune kevaLajJAnI tIrthaMkara banyA pachI A sUtra kahe che te prAyika kathana che, pahelI cAra dRSTi gozALAe tejolegyA mUkI ! prabhune enI garamIthI prAyaH pratipAtavALI hoya, kintu ekAnta cha mahinA sudhI lohInA jhADAno vyAdhi naDyo ! pratipAtavALI ja hoya ema nahi. ema prAyaH pUcho, prabhu jevA ATha yogadRSTi pAra karI gayelA ane pratipAtanA hisAbe prAyaH "sApAya' yAne vItarAga sarvajJa banelAne A apAya? hA, paraMtu A apAyavALI hoya, kintu ekAnta apAyavALI ja ema For Private and Personal Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir daSTio sApAya-nira pAya ) ( 241 nahi, tAtparya pahelI cAra dRSTinuM patana na paNa thAya, kAyika duHkha e anartha nathI paNa mAnasika ane apAya na paNa sarjAya, ema bane. duHkha azubha Azaya e ja anartha che. A hisAbe zreNikAdine sthirAdi daSTi zreNikAdine sthirAdraSTino je zubha Azaya apratipAtI akhaMDa UbhI che chatAM emane pragaTyo che, emAM bIjI bAju narakanA du:kha chatAM kazo durgatigamanano apAya Avyo, te pUrvenA daSTi vikAra kazo bigADo nathI Avato. jema agni badhAya vihoNA kALamAM bAMdhelA karmane laIne Avyo ema cokhAne pakAvI nAkhe, paraMtu devacokhAne ke koraDuM kahevAya, athavA cokhAne na pakAvI zake; ema ahIM narakanA duHkhomAM zreNikAdine kema apAya ?' ene bIjAM bIjA jIvonA bhAva bagaDI jAya, Azaya vikRta thaI samAdhAna : jAya, paraMtu kSAyika samakitI jIvonA sthirASTinA zreNikAdi kSAyika samakitIne have daSTi taddana zubha AzayamAM kazuM bagaDI javAnuM kazo vikAra thavAnuM banatuM nathI. pratipAta rahita che, avinAzI che, chatAM emane eTale to narakamAM bIjA jIvone "hAya ! kevAM narakagamanano apAya anartha kema thayo ?' e praznanuM bIjuM samAdhAna A che ke jemane daSTino ghAta nathI, duHkha ?' ema duHkha-khedanA azubha bhAva thAya che, jayAre tyAM samakitI jIvane e na thatAM "hAya ! kevAM emane apAya paNa nathI. eTale ke dekhIto apAya anartha e vAstavamAM anapAya ja che, anartharUpa ja mArAM pUrvabhavanA dukRta !' ema duSkRta-goMnA zubha nathI. bhale narakamAM kAyika duHkha rUpa anartha Avyo bhAva thAya che. samajI rAkho, ema dekhAya, paraMtu emanA AtmAmAM je "hAya ! mAre kevAM du:kha?' e du:khavedanA sthirASTino zubha Azaya Ubho thayo che. ene kI azubha bhAva che, ne emAM virAdhanA che, "hAya! mAre. hAni nathI pahoMcI, ane jovA jaIe to dekhAya ke pUrvanAM kevA duSkRta?" e duSkRta-gartAnA zubhabhAva che, ne emAM ArAdhanA che. AtmAne vAstavika anartha kayo? Ama sthirA dRSTivALAne narakanA duHkhamAM kAyAne hAni pahoMce e ? ke zubha apAyamAM paNa AMtarika Azayano nAza nathI, bhAvane hAni pahoMce e? apAya nathI; tethI kahevAya ke tyAM e bAhyathI sApAya kahevuM ja paDe ke AtmAne kAyAmAM hAni pahoMce chatAM abhyattarathI nirUpAya apAya vinAnA) che. chatAM jo zubha bhAva salAmata che. to AtmAne kazo narakamAM paNa emanA samyakatvano saddaSTino Azaya anartha ja nathI. mATe to metAraja- gajasukamAla evo nirmaLa che ke, emane narakano vartamAna bAhya sukozala vagerene kAyika hAni bhayaMkara AvI chatAM, anartha anartharUpa ja nathI lAgato. emane to potAnA emaNe zubha bhAva salAmatamAtra nahi, paNa vadhatA pUrva duSkRta ja anartharUpa lAge che. rAkhyA ! to e e kevaLajJAna pAmIne mokSe sidhAvyA! savAla thAya ke evA narakAdi duHkhamAM paNa AmAM kayAM anartha thayo ? UlaTuM ema kaho, ke anartha saddaSTino pratipAta na thAya, ghAta na thAya, emAM sarvakALa mATe khatma thaI gayo. ethI UlaTuM, mAno ne pramANa zuM ? eno uttara kahe che ke A viSayamAM puNyodaye ahIM kAyAne kazI hAni na pahoMcI, kazuM yogAcAryoja pramANa che, eTale phalita A thayuM ke duHkha na AvyuM, paraMtu jo bhAva bagaDayA, azubha pAchalI cAra dRSTimAM pratipAta paNa nahi ane apAya saMkilaSTa adhyavasAya thayA, to marIne e narabhegA paNa nahi. duHkhamAM samyagdaSTi jIvanI balihArI che, thayA. mATe kaho, mATe to "uvasaggahara' stotramAM pArzvaprabhunI For Private and Personal Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 242 ) (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno stutimAM kahyuM. mAro AtmA kevo kaniSTha, kevo "ciThaudUmato, tujajha paNAmovi bahuphalo hoI, adhamAdhama ke sukRta karavAnA avasarabhUta pUrva nara tiriyesuvi jIvA pAvati na daphakhadoga mAnavabhave sukRto choDI dukRto AcaryA?" "prabhu ! tamAro "visadara kuliMga' maMtra to hiMga, maMtra to Ama A duSkatanI hAya (duSkatagaI, dUra, paNa tamane praNAma kare te paNa bahu phaLadAyI thAya ane AtmaniMdA) e ArAdhanA che; tyAre che, (ethI) manuSya-tiryaMcagatimAM rahelA paNa javo duHkhanI hAya e virAdhanA che. duHkha-daurgatya pAmatA nathI;" duHkha eTale zArIrika prabha para prema-zraddhA-bhaktivALo trAsa, daurgatya eTale apamAna-tiraskArAdi mAnasika samakitI jIva duHkhanA avasare Avo jAgratu vyathA. prabhune praNAmathI e na Ave. hoya che ke duHkhane duHkharUpa apAya-anartharUpa samakitI jIvane duHkhamAM dukha kema na lAge? lekhato nathI, paNa pApane duSkatane duHkharUpa pra - e jIvone pUrvakarmo choDI de ? ne apAya-anartharUpa lekhe che. emane duHkha-daurgatya nahi? athavA zuM pUrvanA azubha sArAMza, jAgRti rAkhavI hoya to game teTaluM karma ahIM udaya-prApta ja na thAya ? karmasthiti pAke duHkha Ave tyAM duHkhanA kheda ane duHkhanI gahane eTale udayamAM to Ave ja. agara kaho "pArthaprabhune badale duSkRtanA kheda duSkatanI gaha karo. dveSa Ave to karela praNAma-namaskAra e karmone toDI nAkhe," to duHkha para nahi, paNa duSkata para dveSa Ave, evuM karo; pachI mahAmunionA to jina-namaskAra keTalA badhA ane jo du:kha para dveSa nathI, hAya nathI, to tame UMcA hatA? to ya emane duHkha-daurgatya nArA karma apAyamAM nathI, anarthamAM nathI, paNa duSkata paranA kyAM tuTyAM? emaneya duHkha-daurgatya to bhArI veThavA SathI ArAdhanAmAM cho. paDayA che! khuda mahAvIra prabhu para sADA bAra varSanA sthirAdi cAra dRSTivALAne narakAdi duHkhamAM chagha0 cAritra-kALamAM du:kha-apamAna pArAvAra paNa draSTi akhaMDa UbhI hovAthI A viveka jAgato che varasyA che. tAtparya, prabhune praNAmathI duHkha-daurgatya na ke du:kha e draSya nahi, paNa dukRta e draSya che. duHkhamAM Ave e kayAM rahyuM? AtmAnuM kazuM bagaDatuM nathI, AtmAne kazuM gumAvavAnuM u0- ahIM "pAvaMti na dukha-dogacceno bhAva nathI, AtmAne kazo apAya nathI; AtmAnuM bagaDe che A che ke zArIrika duHkha mArapITa vagere ane mAnasika duSkRtamAM, AtmAne gumAvavAnuM che duSkatamAM, mATe duHkhakArI daurbalya, apamAna, tiraskAra vagere game duSkRta ja apAya yAne anartha che. prabhu para avihaDa teTalA varase paraMtu prabhune praNAma-namaskAra karanAra zraddhA-prema-bhaktivALAnI A samyagu daSTine, ne A e prabhu para prema-zraddhA-bhakitavALo hoya che, ene A nirmaLa vivekabharyA zubha Azayane narakAdinAM duHkha bAhya duHkha-daurgatya e vAstavamAM duHkharUpa lAgatA paNa vikRta na karI zake. dhIkhatA agni para ukaLatuM nathI, eno ene aphasosa nathI hoto, paraMtu ene pANI badhAya magane pakAvI nAkhe, paNa koraDu magane aphasosI hoya che e duHkhadaurgatyanAM mULa kAraNabhUta nahi, puSparAvarta megha moTA parvatone ghasArA pADI de potAnA pUrvakRta duSkatonI. tethI ja e duHkhanI hoya paraMtu nAnA magazeLiyA pASANane nahi. ghasAro to nathI karato ke "hAya mAre kevAM duHkha !" paNa potAnA zuM paNa bhIMjavI ya na zake. ema dunyavI duHkho asad pUrva duSkatonI hAya kare che, ke "hAya meM kevAM duSkRta duSTivALAnA manane bhIMjave, pIgALI nAkhe, vikRta kevA pApa karelAM! karI nAkhe, paraMtu sthirAdi saddaSTivALAnA manane For Private and Personal Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kheda duHkhano nahi, duSkatano karo ) (243 nahi. heyopAdeyamAM khatavaNIthI zubhAzaya - samakitInA zubha Azayane dunyavI duHkha u0- Ave, sarvajJakathita heyopAdeya tattvano bagADI zake nahi. dhIkhato viveka jAgato rAkhavAthI evo sthira zubhAzaya eTale to narakamAM bIjA jIvo potAnI para Ave. e vivekamAM A karavAnuM ke,- jagatamAM je kAMi ghA karanArane mAravA doDe, paNa samakitI jIva ema dekhAya, je kAMI sAme Ave, ene heya-upAdeyanI nahi kare. alabat enA para bhayaMkara duHkha varasavAthI khAtAvahImAM khatavavAnuM. dunyavI pralobhana najara cIsa paDI jAya. kahyuM ne, sAme AvyAM to tarata ene heyanA copaDAmAM hAMjI baLadathI duHkha pAmIyA, khatavavAnA; arthAt A vicAravAnuM ke, zreNika-vasubhUti jIvo re, A dunyavI pralobhano mArA AtmA jaI bhogavyA duHkha naraka taNAM, mATe atyaMta heya che, kemake AtmanAza karanArA mukhe pADatA nitya rIvo re, che, AtmAnA zuddha caitanyane naSTa karanArA che. -mada ATha nivAro mahAmuni !!' pachI bhale IdrapaNAno ThaThAro hoya, ke moTI zreNika jevA kSAyika samakitIne paNa pUrve IdrANI hoya. ema Apatti najara sAme Ave to e baLano potAnI zaktino mada AvyAthI, karela jue ke "e kevA prakAranI Apatti che ? mArA duSkatanA karme, narakamAM evAM duHkha bhogavavA paDayA, ke AtmAnuM kazuM gumAvarAve evI nathI ne ? to phikara nahi, kazo vAMdho nahi." "are ! paugalika saMpatti haMmezA mukhethI cIsAcIsa paDe che, chatAM samyagdarzanano jAya che? javA de. e karmanA hAthanI vastu che. eTale A prabhAva ke "sAmA mAranArA jIvane huM mArI nAkhuM' evI duSTa bhAvanA nathI thatI. tyAM to mAtra A ja karma ruThe, azubha karma udayamAM Ave, to saheje saMpatti kheda rahe ke "aho ! mArA pUrvanAM kevAM duSkRta ke e jAya; ne Ameya saMpatti javAnA svabhAvanI to che ja; svabhAva para rovuM zuM? emAM upAdeya tattva ATaluM che karatAM pAchuM vALIne joyuM nahi; ne A bhayaMkara ke, pudgala pratye mAro udAsInabhAva jAgrata rAkhuM. veThavAnuM AvyuM !' AmAM khUbI kevI che ke, potAnA pachI kazI mAre hAyavoya nahi, ke koInA para dveSa mAthA para sIdho kuhADAno ghA karanArA paramAdhAmI yA bIjA narakanA jIvo evA kharAba nathI lAgatA, jevA aruci nahi." potAnA duSkRta ane duSkRtakArI potAno jIva kharAba paMcamakALamAM janmyA chIe ne ? to AvI lAge che. ATalI dhIratA ane ATalo viveka e tattvaSTi tattvapariNati jAgatI rAkhavI paDaze; sthirAdaSTinA samyagdarzananA prabhAve rahe che. sArAMza, kemake, saddaSTivALAne mana duHkha ane eka bAjA ApaNA puNya dubaLAM che, duHkhadAyI sAmo jIva kharAba nahi, paNa daSkata have tyAM bIjI bAju sattva paNa nabaLuM pADIe ane duSkatakArI potAno AtmA kharAba lAge. to zI dazA? sthirAdraSTimAM evo sthira zubhAzaya Ubho thayo puNya dubaLAM eTale mAno ke lAkha rUpiyA che ke azubha karmanA jhaMjhAvAto Ave, paNa pavananA to maLI gayA, paNa pAchaLa InkamaTekSa vagerenA lapharA jhaMjhAvAtomAM jema meru aDola nizcala, ema ahIM lAgelAM hoya. sattva nabaLuM eTale nabaLI puNyAI zubhAzaya aDola ! nizrala! kahetA nahi, ke vakhate hAya ne voya karAya. svAbhAvika che ke sattva pra- Avo aDola sthira zubhAzaya zuM Ave? nabaLuM pADIe eTale hAyavoya keTalIya rahyA kare; te For Private and Personal Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 244) (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno ya pAchuM keTaluMka to AphatonI kalpanA karI karI gusso dabAvavA vicAraNAHciMtA-saMtApa thayA kare. A to eka paisA aMge; bAkI (1) "cAlo, Ama to rasoI taiyAra hota to bIjIya keTalIya bAbatomAM puNya-pApanAM saMmizraNa, sudhAparIsaha sahavAno je saMvaramArga te tethI dubaLI puNyAi; emAM jo nabaLuM sattva to ze nahi, jhaTa jamIne sudhA haTAvI deta. tyAre A saheje bacAya? e sattva nabaLuM na paDavA devA mATe, ne sattva saheje saMvaramArga ArAdhavA maLyo, e sAruM thayuM, haNAI na javA devA mATe, tattvaSTi-tattvapariNati sahana karI lo.' jAgatI rAkhavI paDe. athavA tattvathI vicAra Ave ke satva na haNAya e mATe zI (2) A mArI ekAda kalAkanI bhUkha narakanA tattvapariNati? jIvanI jIvanabharanI kAramI bhUkha AgaLa zI sattvanI rakSA mATe tattvathI vicAra karavo visAtamAM che ? thoDI vAra pachI to mane khAvA dA.ta. bhUkha lAgI, paNa bhojananI vAra che. to maLavAnuM ja che, to thoDIvAra sudhI sahana karI levA de, manane gusso AvavA jAya,- "hajI sudhI rasoi emAM satva keLavavAno avasara maLaze. taiyAra nathI?' paNa tyAM tattvathI vicAra A karAya ke, Idriyanigraha mATe vicAraNA ema anukULa viSayamAM Idriya taNAvA jAya, kalpanAthI IdrANI joI zakuM chuM. paraMtu dA.ta. parastrI para AMkha kheMcAvA jAya tyAM tattvathI A parastrI-paradhana Adi badhAmAM vicAra A, ke jovA jevuM che ja zuM? (1) A joIne zuM vaLavAnuM? IdriyagulAmI jovA jevuM to hAlamAM vicaratA mAre sImaMdhara poSAze, ne e gulAmI AgaLa para vadhI jaze. bhagavAnanuM samavasaraNa ke bhagavAnanI chAvaNI che. jovAthI sAruM kazuM maLaze nahi. mATe nathI jovuM. kalpanAthI e jouM to mana prasanna prazAMta thaI jAya. (2) vaLI ne jouM to Idriya sAme AtmAnuM mATe mUka ahIMnuM jovAnuM." Ama mana zamI jAya, ne satva akhaMDa raheze; jovAmAM sattva haNAze, mATe nathI IdriyanigrahanuM sattva vikase. jovuM,' ema Idriya viSaya tarapha kheMcAtI aTake. bIjI eka tAttvika vicAraNAo che, ke ema (3) parastrI, ke parasaMpatti, dA.ta. (5) duniyAnA padArtho e mArA AtmAthI para koinI moTara baMgalo ThAThabaMdha kapaDA vagere jovA padArtho che. AMkha kheMcAtI hoya, tyAM tattva-vicAra Ave ke pa25dArtha upara mAro koI adhikAra nathI. (4) "AmAM zuM jovAnuM che? jovuM ja hoya to adhikAra bajAvavA jAuM to huM karmano gunegAra thAuM kalpanAthI AnA karatAM ghaNuM UMcuM joI zakuM chuM, chuM. adhikAra bahAranI pravRtti e guno che. moTarane badale devatAI vimAna, ITa-cUnAnA parapadArtha para rAgadveSa karavA e enA para baMgalAne badale sonAno baMgalo, ThAThabaMgha kapaDAMne adhikAra bajAvavA jevuM che. ethI karma baMdhAya che. badale devatAI hIrA-motI TAMkelA jhariyAna vastro, Ama jo vicAre to AtmA Indriyo dvArA "para' evA A badhuM AMkha mIMcIne kalpanAthI joI zakuM chuM. paraMtu viSayomAM na kheMcAya. "jayAM mAro adhikAra nahi tyAM emAM jovA jevuM che ja zuM? mAnavI strIne badale zA mATe huM mAthuM mAruM ?' For Private and Personal Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sattva ane Idriyanigraha kema Ave ) (245 kAra ja chIe? (6) bIjI e paNa vicAraNA che ke, aMtakaraNanA zubha adhyavasAya jAgIne samyakatva eka baMgalo bIjA baMgalAne joto nathI. guNasthAnake caDAya. paraMtu samakita chatAM jo ISTa joine rAjI ke nArAja thato nathI. ema eka pharanIcara viSayamAM AMdhaLo rAga karyo ke aniSTa viSayamAM bIjA pharanIcarane jotuM nathI, joIne rIjhatuM ke khIjatuM bephAma dveSa-aruci karI, to tyAM sattva haNI nAkhyuM. nathI. to pachI mAre zA mATe baMgalo ne pharanIcara anaMtAnubaMdhInA kaSAya ne mithyAtva udayamAM AvatAM jovAmAM paDavuM? zA mATe joine rIjhavuM ke khIjavuM samakitanA guNasthAnakanI pAyarIethI mithyAtva joie ?' guNasthAnake UtarI javAnuM thAya. pUcho,(7) "are ! e baMgalo-pharanIcara vagere khuda prave- paNa eTaluM badhuM te sattva ema zI rIte mane jovA navarA nathI, to huM te evo kevo navaro ke Ave? ke zI rIte Take? ame kAMI sAdhu mahAtmA thoDA ene huM joyA karuM? jaDa padArtho to potAnA adhikAra che? bahAra nathI jatA, to cetana evA mAre zA sAru mArA u- sattva Ave, sattva Take, jo manane koI adhikAra bahAra javuM? prabaLa bhaya Ubho thaI jAya, yA mahAna ...AvI AvI vicArasaraNIthI paNa mananI Atmahita-kamAinI prabaLa lAlaca UbhI thaI jAya dunyavI viSayonI bahu AturatA zamI jAya, ane dA.ta. juo, kalakattAmAM pahelI pahelI pAkIstAnI IdriyanA-nigrahanuM sattva vikase. evuM Idriyane ke zaru thaI, kApAkApI cAlI, tyAre je mALAnA manane pratikULa kAMI AvyuM tyAM sattva khIlavavA daravAjA toDI muslImo charA lai aMdara ghusyA, tyAM tattvathI vicAra karAya. dA.ta. unALo che garama pavana e mALAnI strIo paNa mALAnI uparanI agAsI Avyo ke pavana baMdha thai gayo dhAma lAgavA mAMDayo, para caDI kachoTAvALI pAsenA mALAnI agAsImAM tyAM tattvathI vicAra A, ke narakamAM bhayaMkara kUdI paDI. be mALA vacce 34 phUTanI gaTara hatI, to bhaThThIonI agnimAM nArako zekAya che, ahIM paNa ya kUdI ! Ama sArA sArImAM kUde? nA, to atyAre Aje duSTa mANaso bhUMDane UMcA saLIyA sAthe bAMdhI kUdI javAnuM bhAre sattva kayAMthI AvyuM? kaho, kapAI nIce bhaDabhaDatI agni saLagAvI zake che ! e garamI maravAno bhAre bhaya lAgyo. ema AgaLa A ghAma zI visAtamAM che ? A to saheje uSNatA-parIsaha sahavAno saMvara mArga maLyo, ApaNane paralokamAM durgatino, ne saMvara-kamANIno AnaMda mAnI zAMtithI sahana kara. bhavacakramAM khovAI javAno bhaya lAge, to jIvanamAM AvA keI anukULa pratikULa keI bhAre sattva AvI jAya. sukha-duHkhanA prasaMga Ave tyAM tattvathI vicAraNA ema anukULa viSayomAM na lobhAvA mATenuM rAkhavAnI, to emAM khIlavAnuM ke karamAvAnuM na bane, sattva mahAna saMvarakamAInapakamAi-tyAgakamAI ne sattva na haNAya, manane svastha-samatola rAkhavAnuM vagere AtmahitanI bhAre lAlaca UbhI karAya to sattva vikase. dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke; anukULamAM na taNAvAnuM sattva vikasI UThe. sattvanI rakSA ane vikAsathI vAta A, tattvathI vicAraNA karavA eka guNasthAnakanI pAyarIe caDAya che, ane upayogI muddo A che ke, sattvane gumAvavAthI nIce UtarI javAya che. tulanAtmaka draSTie jAo, to pratikuLamAM dA.ta. yathApravRtta-karaNanA zubha adhyavasAya hAyavoya, ke anukULamAM harakha harakha nahi thAya, ane jAgyA, pachI saMvega vairAgya vikasAvavAnuM satva sattva khIlaze. dAkhavo, to apUrvakaraNa, anivRttikaraNa, dA.ta. vepAramAM ke corImAM lAkha rU. For Private and Personal Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 246) (yogadRSTisamuccaya vyAkhyAno gumAvyA, tyAM A vicAra ke "cakravartIne AkhAne sevatAM samAdhino abhyAsa ja nathI paDato. tethI AkhA cha khaMDa khovAI gayA che, enI sAme mAre te aMtakALe dubaLA paDelA zarIramAM aneka pIDAo hoya evI zI khoTa che ?' tyAM samAdhi durlabha thaI jAya che. moTA bhAge, juo, ema zarIra mAMduM paDyuM. tyAM A vicAra ke jIvone aMtakALe a-samAdhi kema hoya che ? to ke TATA-IspitAlamAM jaIne jouM to dekhAya ke mArA jIvana jIvatAM IdriyonI gulAmI na sevavAnuM sattva karatAM kevA bhayaMkara rogIo tyAM Ave che ! emanA, keLavyuM nathI, ne ethI cittanI samAdhino kazo roga AgaLa mAre zo moTo maMdavADa che ?' A abhyAsa nathI rAkhyo. jarAka jarAkazI anukuLatAvicArathI haiye dharapata rahe. mana satvahIna banI pratikULatAmAM sattva gumAvI asamAdhi ja karye rAkhI hAyavoya na kare. che. tethI aMtakALa bhUMDo asamAdhino Ave che; ne ema sAruM kamAyA, to tulanAtmaka darzana A, asamAdhimAM mRtyu eTale durgatimAM ke- "amerikAnA moTA phorDa ke rokaphelara jevA kroDo prayANa. kamAyA, enI AgaLa tuccha evI mArI kamAI para zuM asamAdhi sattva gumAvavAthI thAya, athavA harakhAI javuM?' bAkI to jAtane kaho, "asamAdhimAM paDo cho eTale sattvane haNI rahyA cho.' yoganI draSTi pAmyA pachI emAM eka ploTa che, ne teya eka di palaTAvAno. pratipAta-patana na lAvavuM hoya to sattvane haNavuM nahi enA para zuM khIlavuM?' Ama vicAravAthI joIe. pahelI cAra dRSTimAM sattva haNAvAno saMbhava sattva dharI manane svastha rakhAya. rahe che, tethI pratipAtano ane ethI apAyano saMbhava rahe che. sthirAdi pAchalI cAra dRSTimAM e saMbhava nathI mitrAdi cAra dRSTimAM AgaLa vadhavuM hoya, ke eTalI badhI tattva-pariNati sunizcala prApta karI che. sthirASTimAM javuM ne TakavuM hoya, to A ja karavAnuM che ke, tattvavicAraNA-tattvapariNati keLavI sattvane ahIM eka savAla thAya ke "ThIka che A bhavamAM vikasAvavAnuM che. sattvane na haNI nAkhavA ne sattvane to sthirAdi draSTimAM prApta samyaktva uparAMta vikasAvavA A eka mahAna satya yAda rAkhavA jevuM cAritrano pratipAta yAne ghAta na thAya, paraMtu bhavAMtare che ke, devalokamAM jAya tyAM kayAM cAritrano bhAva rahe che? ne e gayo eTale draSTino pratipAta thayo ja ne? sattva ane samAdhi baMne sAthe cAle che. AnA javAba mATe have graMthakAra kahe che,aMtakALe samAdhi joIe che ? to (mUla) prayANa-bhaGgAbhAvena, nizi svApasamaH punaH / jIvana jIvatAM samAdhi yAne citta svasthatA khUba jALavo. e samAdhi sattvathI ja sacavAya. vidhAto divyabhavatavaraNasyopajAyate // 20 // mATe jo samAdhi joie to sattvane haNo nahi. artha :- devatAi bhavathI cAritranI aTakAyata dA.ta. jarA garamI lAgI ke jhaTa svIca dAbI je thAya che e to (satata pravAsInA) rAtrinI UMgha paMkho calAvyo, to tyAM garamI sahana karI levAnuM sattva samAna che, paNa tethI enuM prayANa baMdha paDI gayuM nathI gumAvyuM; eTale sparzanendriyanI gulAmImAM cittanI gaNAtuM. (kahevAya to ema ja che ke e satata prayANathI svasthatA, cittanI samAdhi paNa gumAvI. jaI rahyo che.). AnuM pariNAma khabara che? jIvanabhara AvI (rIjA)-jhayAmImAvena phuti jJAtine AvI rIte sattva haNI haNI IdriyonI gulAmI mane navarataprayANa* mane nASi, 'nizi' =AtrI, For Private and Personal Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jIvanamAM ati jarUrI sattva ane samAdhi ) (247 svAsa: punaH'=svAtunyastu, mi ? huM te vacamAM gocarI-nidrA mATe aTakyA nahotA ? viyAtaH'= prativanya: "dvivyamavata:'=devaganana: aTakayA hatA, e vakhate vihAra nahoto, paNa e sAta, 'varasya' = vAritraya, '35nAtha', patatAM bIje divase vihAra cAlu ja hato. tethI kahevAya tathaviyajamAva-vana | tamAre. tu punatteraiva satata vihArathI muMbaI pahocyAM.' pravRttiH, svApavigame'navarataprayANe ca pravRttakanya- ema prastutamAM sthirAdi daSTinAM samakita kubjagantRgamanapravRttivat / sahita cAritrane pALatAM jIva marIne devalokamAM jAya, artha ahIM paNa prayANa-bhaMgAbhAvena' eTale tyAM koI cAritra nathI hotuM; kemake tyAM devabhavanA ke kanyakuja vagere nagara taraphanA pravAsamAM satata hisAbe vadhumAM vadhu mAtra cothuM samyakatvanuM guNaThANuM prayANa cAlu rahevA dvArA paNa rAtrimAM (levAtI) hoya. samyakatva hoya eTale samyakatvanA virodhI UMdhanI jema, UMgha tulya zuM ? te kahe che "vidhAta" anaMtAnubaMdhI kaSAyamohanIya-karmano udaya na hoya; arthAta pratibaMdha (aTakAyata), divya bhavamAM kintu ahIM cothAthI AgaLa deza-sarvacAritranuM devajanmanA lIdhe, cAritrano thAya che. kemake tyAM guNaThANuM nathI; kemake ene "apratyAkhyAnIya' kaSAya -mohanIya tathA "pratyAkhyAnAvaraNa' kaSAyamohanIya devabhavamAM tevA prakAranA audayika bhAvano yoga hoya che. enA abhAvamAM to pAchI te pramANamAM ja pravRtti svarUpa cAritramohanIya karmano udaya che, audayika thAya che, UMgha patI jatAM satata prayAsamAM pravartamAna bhAva che. cAritra to A mohanIya karmano kSayopazama kanyakubbanA pravAsInI gamana-pravRttinI jema. hoya to ja Ave. yogadaSTiprayANamAM vivecana :have ahIM graMthakAra "samakita sahita cAritra visAmAtulya devabhavaHpALI devalokamAM janAra AtmA tyAM cAritra gumAve, ahIM cAritra mohanIyano udaya che, chatAM daSTino ghAta nathI', e samajAvavA pravAsInAM audayikabhAva che, tethI ahIM devalokamAM cAritra nathI, prayANanuM duSyata Ape che. chatAM jyAM e devalokamAMthI manuSyapaNuM pAmaze tyAM dA ta koi pravAsI gAmathI kAkaja vagere ene pAchI cAritramAM pravRtti cAlu thaI javAnI. moTa nagara tarapha javA nIkaLyo hoya, ane satata eTale sthirAdi draSTimAMthI pAchuM paDavAnuM che ja prayANathI e kanyakubsa vagere potAnA ISTa nagare nahi. devabhavamAM cAritra nathI e to visAmA tulya pahoMcavA mAgato hoya, to satata prayANa to karI rahyo che. visAmo pUro thayo eTale cAritramArge prayANa che; chatAM vacamAM rAta paDe eTale UMghavA mATe ene cAlu ja rahevAnuM che. sArAMza,mukAma karavo paDe che. tyAM UMgha vakhate koI prayANa cAlu ahIM pravAsanI upamA ApIne kahyuM, jema ja karI de che. ema vacamAM bhojana mATe aTakavuM paDe te pravAsI rAtanA vIsAmo kare chatAM eno pravAsa ATha vakhate paNa prayANa cAlu nathI kintu bhojana patI jatAM divasano ke paMdara divasano..vagere satata cAlu pAchuM prayANa cAlu karI de che. AvA pravAsIne UMgha kahevAya che, tema ahIM samyagdaSTivALI pAMcamI sthirA vagere mATe prayANa aTakeluM hovA chatAM kahevAya to e daSTithI yogI AgaLa vadhe che. temAM vighAta arthAta ja ke "e pravAsI satata prayANathI potAnA ISTa nagara pAchuM paDavAnuM nathI AvatuM, pachI bhale devalokano tarapha jaI rahyo che.' muni mATe kahevAya che ne ? - avatAra levo paDayo, ane tyAM to mahArAja satata vihAra cAlu rAkhI muMbaI pahoMcyA." sarvavirati cAritranuM chaThuM guNaThANuM che nahi. chatAM e For Private and Personal Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 248). (yogadaSTi samuccaya vyAkhyAno avatAra pUro thayA pachI manuSya avatAre cAritra che. jo tame ene upAyothI surakSita nahi rAkho, to AvavAnuM ane e AgaLa vadhato rahevAno. mithyAtva-kaSAyAdi mohanIya karma udayamAM AvavA rAta-vIsAmA pachI pravAsI savAre AgaLa pravAsa taiyAra ja che, eno udaya thayo eTale saMkaleza AdarI de che, ane AgaLa vadhato jAya che, ema ahIM thavAno. yogI devaloka-vIsAmA pachI manuSya avatAre AmAM khUbI kevI che ke vizuddhimAM AgaLa yogadaSTimAM AgaLa vadhato rahe che. vadhyA, dA.ta. 10 TakAnI vizuddhithI AgaLa vadhatA AnuM tAtparya A che ke sthirAdaSTimAM je 20 TakA, 30 TakA, 40 TakA, 50 TakA ema vadhatA AMtarika adhyavasAya vizuddhi karI temAM devanA cAlyA, tyAM 10-20-30-40-50 TakA vadhe temAM avatAre malinatA AvI dekhAya. paraMtu te to vIsAmA vizaddhimAM cho; paraMtu 50 TakAnI ti tulya che; bAkI to vIsAmo pUro thaye pAcho 40 TakA, 30 TakAnI vizuddhie UtaryA, to tyAMnA sthirAdaSTinA vizuddha AMtarika avyavasAya UbhA karI 40 TakA, 30 TakA vakhate tame saMkalezamAM cho; jayAre de che ane emAM adhika nirmaLatA karato jAya che. caDavAmAM 30 TakA 40 TakAmAM vizuddhimAM hatA ! zubha yogadaSTinI sAdhanA zuM che? - bhAvanA-adhyavasAyanA TakA enA e, paNa emAM yogadaSTinI sAdhanA AMtarika nirmaLa - vizuddhi ke saMkaleza? eno AdhAra zubha bhAvamAM caDatA adhyavasAyanI sAdhanA che. bAhya yama-niyamAdinI na cho ke UtaratA, enA para che. tAtparya, sAdhanA A AMtarika vizaddhinI sAdhanA mATe che. aMtaranA zubha citta-pariNAma caDatA eTale bAhya sAdhanA karatAM karatAM ApaNe A raMge che to vizuddhi che, ane UtaratA che, eTale sAvadhAnI rAkhavAnI che ke ApaNA AMtarika mananA ke azubha thavA tarapha che to saMkaleza che. bhAva yAne cittanA adhyavasAya malinamAMthI vizuddha, rAgadveSa-krodhAdi kaSAyane dabAvatA cAlo to vizuddhamAMthI vizuddhattara, vizuddhattaramAMthI vizuddhatama vizuddhi che; ane rAgadveSa-kaSAyane mahekAvatA cAlo banatA Ave che ne? to saMkaleza che. ema saMsAranA ISTAniSTa padArthomAM adhyavasAyanI vizuddhinA asaMkhya sthAnaka che. AkarSaNa-nArAjI thAya to te saMkuleza che, ane becenI vizuddhi saheja paNa vadhatI cAle eTale tame ekeka che. saMsAranA padArthonI AturatA hoya, e saMkuleza vizuddhi-sthAnake AgaLa vadhI rahyA cho; ane jo che. e padArtho tarapha napharatanI-vairAgyanI Aga vizuddhi saheja paNa ochI karI, arthAt saheja paNa saLagatI hoya, to e vizuddhi che. adhyavasAyamAM malinatA AvI, to vizuddhi pAMcamI sthirAdaSTithI a-pratihata sthAnakamAMthI pAchA paDyA, A vizuddhimAMthI pAchA mokSa-prayANa zaru thAya che. emAM vacce devaloka jevA paDavAnuM thAya e saMphleza-sthAnaka che. bhava Ave te vIsAmA jevA che; kemake te pachI AtmAnA kSamA-namratA-saraLatA-nirlobhatA, mokSa-prayANa cAlu ja rahe che. ahiMsA- satya- paramAtma- bhakita, sAdhusevA, ATha yogadRSTinI sAmAnya rUparekhA ahIM dharmarAga... vagerenA zuddha bhAva e vizuddhi kahevAya. vicArI. have pratyeka dRSTinI savistara vicAra zarU e vadhatA jAya emAM bharatI caDe, tema vizuddhi vadhatI thaze. kahevAya. emAM jayAM ghaTADo thAya, oTa Ave, tema saMkaleza Avyo kahevAya. saMkleza e kaSAyano yAvatu ... mithyAtvano udaya che; vizuddhi e eno (have AgaLa pratyeka yogadaSTinuM vivecana laya-kSayopazama che. A kSayopazama nAjuka che, caMcaLa bIjA bhAgamAM pragaTa thaze.-saMpAdaka) For Private and Personal Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAdhipati sva. AcAryazrI vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja Alekhita saMpAdita ane prerita sAhitya mUlya rUpiyA 10 - DO 20- 00 10 - 00 12 - 20 '9 -00 5 -00 pustakanuM nAma 1. navapada prakAza arihaMtapada 2. navapada prakAza siddhapada 3. navapada prakAza AcArya upAdhyAyapada 4. yazodharamuni caritra bhAga-1 5. yazodharamuni caritra bhAga-2 6. sUri puraMdara 7. pIvata bharabhara prabhu guNapyAlA. 8. amIcaMdanI amIdraSTi 9, tApa hare tanamananA 10. gaNadharavAda 11. mIThA phala mAnava bhavanA 12. mahAsatI RSidattA bhAga-1 13. mahAsatI RSidattA bhAga-2 14. pratikramaNa sUtra citra Albama 15 - 90 10- 00 10 - 00 10 - 25 - 00 - 7 - 00 9-00 20 - DO : prAptisthAna : divya darzana TrasTa kumArapALa vi. zAha 39, kalikuMDa sosAyaTI, dhoLakA - 387 810 (ji. amadAvAda) For Private and Personal Use Only