________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
----
પ
૫)
(યોગદૃષ્ટિ સમુચ્ચય વ્યાખ્યાનો અનેક દ્રષ્ટિબિંદુથી વિચાર કરવો જોઇએ. અને ધર્મસંયોગોમાં પલટાવી શકાશે. ખેદની વાત છે કે એવી ઘણી સામગ્રી અને ઘણા મુખ્ય વાત આ છે કે ઇચ્છાયોગનો ઘર્મયોગ સંયોગ
આરાધો તો આ આવડત આવી જાય. કેમકે એમાં તો પાપ સામગ્રીરૂપ અને પાપ સંયોગરૂપ શુદ્ધ ધર્મની જ ઈચ્છા રાખવાની છે, એટલે એ બની રહ્યા છે!
ધર્મ-ઇચ્છા-પ્રબળ થઇ. પછી પાપસામગ્રી અને
પાપસંયોગોને ધર્મસામગ્રી-ધર્મસંયોગોમાં પલટાવી હવે પાપ સામગ્રીના દાખલા જુઓ.
દેવાનું સરળ છે. ઘર્મની જ શુદ્ધ ઈચ્છા છે એટલે એમાં પાપ સામગ્રી :
ભાવ ને ભાવના ફેરવવાથી એ પલટાવાનું બની શકે. દા.ત. પહેલા નંબરની સામગ્રી માનવહદેવ, એ કેવી ઊંચી સામગ્રી! પણ આજે એ શકાય જીવોનાં
દેવપાલની કથા સંહારમય આરંભ-સમારંભમાં કારણભૂત બની આ શુદ્ધ ધર્મ ઇચ્છા કેવી હોય તેમજ શુદ્ધ ધર્મની થોકબંધ પાપકમાઈ કરાવી રહી છે ને? એટલે દેહ એ ઇચ્છાપૂર્વક ધર્મ કરાય એ કેવો હોય, એ આપણને પાપસામગ્રી થઇ. એ જ પ્રમાણે ઇન્દ્રિયો અને મન એ અરિહંતપદના આરાધક દેવપાલના જીવનમાં પણ વિષયોના સંગ અને કષાયોના સેવનમાં આબેહૂબ જોવા મળે છે. દેવપાલ એક ક્ષત્રિય જાતિનો કારણભૂત બની સતત કર્મબંધ કરાવી રહ્યા છે, તેથી રજપુત, પણ કર્મસંયોગે એક શ્રાવક શેઠને ત્યાં ઢોર એ પાપસામગ્રી થયા. એવું જ લક્ષ્મી પણ ઘોર ચરાવવા લઇ જવાની નોકરી કરતો હતો. એકવાર પાપ સામગ્રી બની રહી છે, એ આજે પ્રત્યક્ષ દેખાય ચોમાસાના દિવસમાં એ જંગલમાં ઢોરા લઇને
ચરાવવા ગયેલો. એણે ત્યાં જોયું કે પર્વત પરની એક પાપસંયોગના દાખલા આજે પણ જુઓ. ભેખડ તૂટીને પડેલી નીચે, ને ભેખડ જયાંથી તૂટેલી કોઈને પત્ની સારી પ્રેમાળ મળી છે, તો એ પણ એને ત્યાં ડુંગરાના પોલા પાપસંયોગરૂપ નીવડે છે, જો એ એટલા મોહમાં હતી. જોઇને એ રાજીનો રેડ થઈ ગયો કે “અહો ! ચકચર રાખે છે કે એના સિવાય બીજી દેવ-ગુરુ-ધર્મની મને ભગવાન મળ્યો !પાસેની નદીમાં નહાઈ લગની જ ન લાગવા દે ! અને એની ખાતર અનેક ધોઇને ભીની માટી લઈ આવ્યો. અને ડુંગરની નીચે પાપો-વેપારો, અભક્ષ્ય-સેવન, બીજાઓ સાથે કલેશ એનાથી નાનું દેવળ બનાવ્યું; પછી ડુંગર પર ચડી ટંટા વગેરે કરાવી પાપના થોક ઉપાર્જાવે ! આવી સાચવીને ભગવાનને નીચે લઈ આવી એ માટીના રૂપાળી પ્રેમાળ પણ પત્નીનો સંયોગ પાપ સંયોગ જ દેવળમાં પધરાવ્યા. પધરાવીને જંગલમાંથી ફૂલો થયો. એથી ઊલટું જો એ કર્કશા પત્ની હોય, કુંભારજા લાવી પ્રભુને ચડાવ્યા. પ્રભુની આગળ હવે હરખનાં હોય, તો પણ એના સંયોગે પતિ કલેશ, કષાય અને આંસુ સાથે સ્તુતિ કરે છે, - શોક વગેરે દ્વારા કેટલાંય પાપ ઊપાર્જશે, માટે એ દેવપાલની ભવ્યસ્તુતિ :સંયોગ પાપરૂપ. બીજી રીતે જુઓ કે ગામમાં કે
“અહો ! પ્રભુ! તું મને મળ્યો? મારા ભાગ્યની ટકામાં. ધંધામાં કે મિત્રમંડળમાં, અમુક પ્રકારના અવધિ નથી. કયાં હં હીન ભાગી ? એક રાતી પાઈ સંયોગ ઉપસ્થિત થાય, એના ઉપર પણ જીવો અઢળક
મારી પાસે નહિ એવો કયાં દરિદ્ર હું ? અને તું રાગદ્વેષ કરી પાપ બાંધશે, તો એ પાપસંયોગ થયા. ત્રિભવનનો રાજા ! મને તું શું મળે? મારાં તો મહાન
ભાગ્ય ખુલી ગયાં ! આ મહામોંઘેરી મારી લો તો એ આવડત આવશે; કે જેથી એ માનવ-જિંદગી પ્રભુ ! તારા વિના બેકાર જતી હતી, પાપસામગ્રી અને પાપસંયોગોને ધર્મસામગ્રી હવે તું મળી ગયો, એથી તારી ભક્તિમાં મારી જિંદગી
For Private and Personal Use Only