Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
૧૦૨)
(યોગદૃષ્ટિ સમુચ્ચય વ્યાખ્યાનો અસહ્ય વિકલ્પોથી બચી શકે.
કુવિકલ્પો સ્વાધ્યાય, સૂત્રાર્થ-ચિંતન તથા તત્ત્વચિંતનમહાશ્રાવક પેથડશા મંત્રીને પણ ભાવનાથી અટકે. એટલે જ ઇચ્છાયોગમાં
આગમ-શ્રવણ અને આગમબોધ ખાસ જરૂરી ગણ્યો; શાસ્ત્રસ્વાધ્યાયની જરૂર લાગી :
કેમકે શાસ્ત્રયોગ માટે જરૂરી પટુબોધ આગમોના એટલે જ મોટા માળવા દેશના મંત્રી પેથડશાએ
વિશાળ બોધથી આવે. આ બોધમાં ઉત્સર્ગમાર્ગઆમ બીજો સમય ન મળતાં, ઘેરથી રાજદરબારે
અપવાદમાર્ગ બંનેનું જ્ઞાન આવે. તેમજ અતિચારોનું પાલખીમાં જતાં જતાં “ઉપદેશમાળા” - શાસ્ત્ર ને એના પ્રાયશ્ચિતનું જ્ઞાન આવે. પરંતુ શાસ્ત્રયોગી ગોખેલું છે જેથી એના સ્વાધ્યાયમાં અને એના એવા અપ્રમાદી છે કે પ્રાયઃ અપવાદમાર્ગ અને પદાર્થોના ચિંતનમાં, નવરું પડેલું, મન પરોવાયેલું અતિચારનું સેવન ન જ કરે, પણ નિરતિચાર અને રહે, તો મનમાં વિષયોના વિકલ્પને પેસવાની જગા જ
પ્રાયઃ ઉત્સર્ગમાર્ગની આરાધના કરનારા હોય. ન રહે. જો આ સ્વાધ્યાય અને તત્ત્વચિંતન ન હોય,
સારાંશ, શાસ્ત્રયોગની કક્ષાની આરાધનામાં તો તો મનમાં નવરું પડ્યું વિષય-વિકલ્પો ઊઠયા
લેશમાત્ર નાનો ય પ્રમાદ નથી, સહજ શ્રદ્ધા છે, તીવ્ર કરવાથી રાગદ્વેષ - આર્તધ્યાન-અસમાધિ અને
પટુબોધ છે, સૂક્ષ્મ પણ અવિધિ તથા અન્ય અતિચાર કષાયોનાં પોષણ... વગેરે કેટલા ય અનર્થ ચાલ્યા જ
પરખવાની ભારે ચકોરતા છે, અને એને મચક ન કરવાનું થાય, અને એથી આત્મા પર પાપકર્મોના
આપવાની ભારે તકેદારી છે. ઇચ્છાયોગની કક્ષાની ઠેર ચડતા રહે!
સાધના અલબતું પ્રમાદવાળી હોવાથી ક્ષતિવાળી કુવિકલ્પોના મહા અનર્થ:
સાધના છે, છતાં ત્યાં નજર સામે આદર્શ વળી એ કુવિકલ્પો અને આર્તધ્યાન તથા શાસ્ત્રયોગની સાધનાનો રાખવાનો છે; જેથી “સૂક્ષ્મ રાગ-દ્વેષાદિ સેવવામાં જો કોઈ અફસોસી પણ ન પણ પ્રમાદ ન લેવું એવી અભિલાષા તીવ્ર બની રહે, હોય, તો મિથ્યાત્વ આવે ! તેમજ અશુભ તેમ સમ્યગદર્શનની અધિકાધિક નિર્મળતા કર્યો અનુબંધોવાળા પાપકર્મ અર્થાત પાપાનુબંધી પાપ જવાય. એથી જવલંત શ્રદ્ધાબળ ઉપર આરાધનામાં બંધાયા કરે ! એના ફળમાં ભવે ભવે પાપિષ્ઠતા ને જોસ લવાય, ને અધિકાધિક વર્ષોલ્લાસદર્શન - જ્ઞાનપાપબુદ્ધિ જ હુર્યા કરે ! એટલા માટે જ આ ચારિત્ર-તપના ૩૬ આચારોના પાલનમાં પ્રગટાવતા કુવિકલ્પોને અટકાવવાની ખાસ જરૂર ગણાય; ને તે જવાય. એમાં પરાકાષ્ઠાએ “શાસ્ત્રયોગ' પ્રગટ થાય.
(૩) સામર્થ્ય યોગ शास्त्रसंदर्शितोपायस्तदतिमन्तगोचरः ।
સ્વરૂપ બતાવતાં કહે છે કે, સામર્થ્ય નામનો આ યોગ
શ્રેષ્ઠ કોટિનો યોગ છે; કેમકે પૂર્વના બીજા બધા યોગ शक्त्युद्रेकाद्विशेषण सामर्थ्याख्योऽयमुत्तम : ||५||
સિદ્ધ થયા પછી આવનારો છે, ને એ આવ્યા પછી આચાર્ય ભગવાન શ્રી હરિભદ્રસૂરિજી મહારાજ એના બળ પર વિલંબ વિના અર્થાત્ અંતર્મુહૂર્તમાં જ યોગદષ્ટિ-સમુચ્ચય” શાસ્ત્રમાં ઇચ્છાયોગ અને સર્વ મોહનીય-કર્મ અને સમસ્ત ઘાતકર્મો નાશ પામી શાસ્ત્રયોગનું સ્વરૂપ બતાવ્યા પછી હવે સામર્મયોગનું કેવળજ્ઞાનરૂપી પ્રધાન ફળ પ્રગટ થાય છે!
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020952 |
| Book Title | Yogdrushti Samucchay Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhuvanbhanusuri, Padmasenvijay |
| Publisher | Divyadarshan Trust |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 282 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |