________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮)
(યોગદૃષ્ટિસમુચ્ચય વ્યાખ્યાનો વાતો કરે છે, એમાં બાપ કહે, “અરે જહોન ! મેં કલ્પનામાં ન હોય એ રીતે સન્માર્ગે લવાય. દા.ત. સાંભળ્યું છે કે તું સારો સ્પોર્ટ્સમેન (ખેલાડી) છે. તો તું વ્યાખ્યાતા સાધુને વિનંતિ કરી મૂકે કે, “આજે મારા મને કહેતો કેમ નથી ? તારે જે કોઈ સારું બેટ વગેરે જે પુત્રને વ્યાખ્યાનમાં લાવવાનો છું, તો કૃપયા આપ આ કાંઇ ક્રિકેટની સામગ્રી જોઇએ તે લાવવાની. લે એ અમુક વિષય પર વ્યાખ્યાન આપશો.' પછી પુત્રને માટે આ પાંચ પાઉન્ડ. વળી પણ જોઈએ તો માગી “આપણે અમુક જગ્યાએ જવું છે, ચાલ સાથે.” બહાર લેજે,” એમ કહી પૈસા તરત કાઢી આપી પછી કહે નીકળતાં કહે “જરા મહારાજ સાહેબના આપણે બે છે,
અક્ષર સાંભળીને જઈએ; જેથી મારો નિયમ સચવાઈ પણ જોજે જહોન ! જેને સારા સ્પોર્ટસમેન જાય.’ એમ કરીને એને વ્યાખ્યાનમાં લઇ આવો. ક્રિકેટિયર થવું હોય એની છાતી મજબૂત જોઇએ. તો ત્યાં એ વ્યાખ્યાને સાંભળીને પુત્રને અસર થઈ જાય, એ માટે ટોનિક પદાર્થ પણ લેતો રહેજે. અને બીજી એટલે ઉન્માર્ગેથી સન્માર્ગે આવે. આમ સન્માર્ગના વાત- દારૂ, કોકિન, ચરસ, સિગારેટ વગેરે બદીઓથી અ-ચરકને કૂનેહથી સન્માર્ગ-સંજીવનીનો ચારો દૂર જ રહેવાનું; કેમકે ડોકટરો કહે છે, આ બદીથી ચરાવે. છાતી હાર્ટ ફેફસાં નબળાં પડે છે, કમજોર બને છે, ઉપસંહાર: કમજોર છાતીવાળો સ્પોર્ટસમાં શો આગળ આવે ? તું
અહીં ગાથા ૧૪મી સુધી ઓઘદ્રષ્ટિ કદી આ બદીઓને વશ ન થજે. બેટા ! અને અગ્રણી
ઉપાધિભેદથી યાને નિમિત્તભેદથી ચિત્ર-વિચિત્ર હોય સ્પોર્ટ્સમેન થજે, એમ ઇચ્છું છું.”
છે. એમાં મેઘવાળી રાત્રિમાં ઘોર અંધારું, મેઘ બસ પત્યું, બાપની મમતાભરી અને કૂનેહભરી વિનાની રાત્રિમાં સહેજ તારાઓનો ઉજાસ, આ શિખામણે પુત્રના દયને ગદ્દગદ કરી નાખ્યું. તે મોતિયાવાળાને અનેક ચંદ્ર દર્શન એ મિથ્યાદર્શન, ઊભો થઈ જઈ ખીસામાંથી સિગારેટ-પાકિટ કાઢી સાફ આંખવાળાને એક ચંદ્રદર્શન એ સમ્યગ્દર્શન... બતાવી બાપને કહે, “પપ્પા ! માફ કરો. હું વગેરે બતાવ્યું. ખાનગીમાં સિગારેટ પીઉં છું, પણ આજથી જીવનભર
આના પ્રસંગથી યોગની પહેલી ચાર દૃષ્ટિ માટે માટે એને તિલાંજલિ' એમ કહી પાકિટ ભાંગીને
પણ કહ્યું કે જેમ ઓઘદૃષ્ટિમાં જોવાની લૌકિક વસ્તુ બહાર ફેંકી દીધું. આ મમતાભરી શિખામણ પણ વધુ
એક જ છતાં મેઘ અને અમેઘ મોતિયો ને નિર્મળ ચક્ષુ અસર કેમ કરી ગઈ? કહો, બાપે શિખામણ આપતાં
વગેરે જુદા જુદા નિમિત્તોને લઈને ભિન્ન ભિન્ન દર્શન પહેલાં એની સ્પોર્ટ્સમેન તરીકે પ્રશંસા કરી, રમત
થાય છે, તેમ યોગની પહેલી ચાર દૃષ્ટિમાં પારલૌકિક સાધનોના તરત પાંચ પાઉન્ડ આપીને પુત્રના દિલમાં
પ્રમેયવસ્તુ આત્મા કે કર્મ યા ધર્મ, ચીજ એક જ છતાં પોતાને માટે પહેલાં ભારે સદ્ભાવ બહુમાન ઊભા
દર્શનકારોના વસ્તુ દર્શન-તત્ત્વમાન્યતા અંગેના કર્યા, એટલે પછી શિખામણ પણ ખાસ સિગારેટ
લયોપશમ જુદા જુદા, એ ભિન્ન ભિન્ન નિમિત્તથી છોડવાની નહિ કનું સામાન્યથી બધી બદીઓ
એમને દર્શન પણ ભિન્ન ભિન્ન હોય છે, છોડવાની આપી. એમાં કુનેહથી સિગારેટ નામ
ઓધદષ્ટિવાળાને બાહ્ય નિમિત્તભેદથી દર્શનભેદ, એમ ઘુસાડી દીધું! એટલે એ શિખામણ માન્ય થઇ ગઇ.
પહેલી ૪ યોગદષ્ટિવાળાને આંતરિક ક્ષયોપશમરૂપ પરાર્થ પ્રવૃત્તિ આ રીતે પોતાના માટે બીજાના નિમિત્તભેદથી દર્શનભેદ હોય છે. પેલાને બાહ્ય વસ્તુ દિલમાં સાવ બહુમાન ઊભા કરી કૂનેહથી બીજાને ચંદ્રઆદિ અંગે દર્શનભેદ, ત્યારે અહીં પારલૌકિક હિતમાં જોડવાથી થાય. આ ચારિસંજીવની ચરાવવાની પ્રમેય આત્મા વગેરે અંગે દર્શનભેદ-માન્યતાભેદ હોય પદ્ધતિ છે. કદાચ કટુંબી અગર સ્નેહી-સંબંધી ઉન્માર્ગે છે; જયારે, પાછલી ચાર સ્થિરાદિ દુષ્ટિવાળાને ચાલતા હોય પરંતુ, એ પદ્ધતિએ, કુનેહથી એમની નયજ્ઞાન હોઈને શુદ્ધ બોધ હોવાથી દર્શનભેદ નથી
For Private and Personal Use Only