Book Title: Sadhusamagraya Dvantrinshika
Author(s): Yashovijay Upadhyay, Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004666/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA viracita sAdhusAdhyadvAjhizikA zabdazaH vivecana chaThThI batrIzI vivecaka: paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA For Private & Personal Use Ontys jainen Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayAjI mahArAja viracita dvAtriMzadvAtriMzikA aMtargata sAdhusAmagradvAtriMzikA zabdazaH vivecana * mULa graMthakAra tathA TIkAkAra * laghuharibhadrasUri mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjA AzIrvAdadAtA - vyAkhyAnavAcaspati, zAsanaprabhAvaka sva. 5.pU. AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA tathA SagdarzanavettA prAvacanikapratibhAdhAraka sva. paramapUjya munipravara zrI mohajitavijayajI mahArAja tathA vartamAna zrutamarmajJAtA vidvAna gaNivarya paramapUjya zrI yugabhUSaNavijayajI mahArAja * vivecanakAra * paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA 7 saMkalana-saMpAdanakArikA 7 paramapUjya AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA sAmrAjyavartI gacchAdhipati 5. pU. hemabhUSaNasUrIzvarajI mahArAjanA AjJAvartinI tathA 5. pU. pravartinI sAdhvIjI rohitAzrIjI mahArAjanA ziSyA sAdhvIjI caMdanabAlAzrI : HSIRIS : tArtha: 5, jena marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmathyAtrizikA zabdazaH vivecana - vivecanakAra - paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA vIra saM. 2533 vi. saM. 2013 AvRtti : prathama ka nakala : 500 mUlya : rU. 50-00 coooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooos * Arthika sahayoga - zrI surata tapagaccha ratnatrayI ArAdhaka saMgha TrasTa zrImad vijaya rAmacandrasUri ArAdhanA bhavana subhASacoka, gopIpurA, surata. paramapUjya mahArASTradezoddhAraka suvizAlagacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna, adhyAtmayogI, pa.pU.paM.pra.zrI bhadraMkaravijayajI mahArAjAnA ziSyaratna, madhurabhASI pa.pU.A.bha.zrImavijaya jinaprabhasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna tathA vAtsalyanidhi pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImavijaya hemabhUSaNasUrIzvarajI mahArAjAnA AjJAnuvartI pravacanakAra pU. mu. zrI yugaprabhavijayajI ma.sA. nA sadupadezathI grI prakAzanano saMpUrNa lAbha jJAnakhAtAnI rakamamAMthI levAmAM Avyo che. : mukhya prAptisthAna : (pa) sAtA vADI pa, jaina marcanTa sosAyaTI, snehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. * mudraka * mudreza purohita sUryA ophaseTa, AMbalIgAma, seTelAITa-bopala roDa, amadAvAda-58. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prAptisthAna * amadAvAda : gItArtha gaMgA" zrI naTavarabhAI ema.zAha(AphrikAvALA) 5, jaina marcanTa sosAyaTI, 9, parizrama beMka opha InDiyA sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. vijayanagara krosIMga pAse, amadAvAda-13. 8 (079) 26404911, 32911471 2 (079) 27478512 * muMbaI : nikuMjabhAI Ara. bhaMDArI zrI himAMzubhAI ena. zeTha viSNu mahala, trIje mALe, e-2/41, azoka samrATa, trIje mALe, garavAre pevelIyananI sAme, daphatarI roDa, gauzALA lena, bInA velarsanI DI-roDa, carcageTa, muMbaI-400010. upara, malADa (I.) muMbaI-400097. (022) 22814048 (022) 39438434 (mo.) 9322264851 4 pUnA : zrI lalitabhAI dharamazI Shri Maheshbhai C. Patwa 302, caMdanabALA epArTamenTa, 1/14, Vrindavan Society, B/h. Mira Society, javAharalAla naheru roDa, Nr. Anand Marg, sarvodaya pArzvanAthanagara, Off. Shankar Sheth Road, jaina derAsara pAchaLa, muluMDa (ve), muMbaI-80. Pune-411037. 8 (22) 25680614, 25689030 = (020) 6456263 - rAjakoTa : zrI kamalezabhAI dAmANI "jinAjJA", 27, karaNaparA, rAjakoTa-360001. 8 (0281) 2233120 * surata : DaoN. praphulabhAI je. zeTha DI-1, arpaNa epArTamenTa, bAbu nivAsanI galI, TImalIyAvADa, surata-395001. = (0261) 3013244 * BANGALORE : Shri Vimalchandji C/o. J. NEMKUMAR & COMPANY Kundan Market, D. S. Lane, Chickpet Cross, Bangalore-53. = (080) (O)22875262, (R) 22259925 9 jAmanagara : zrI udayabhAI zAha C/o. mahAvIra agarabattI varkasa C-9, supara mArkeTa,jayazrI TokIjhanI sAme, jAmanagara-361OOR. (0288) 2678513 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya "gItArtha gaMgA"nuM mukhya lakSya to ApaNA upakArI pUrvAcAryo jevA ke 5. pU. A. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja sAheba, pa. pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAja sAheba Adi racita jainazAstromAM patharAyelA vividha paramArthabhUta tatvonAM rahasyonuM taya, nikSepa, vyavahAra, nizcaya sApekSa arthagAMbhIryapUrNa vizleSaNa karavAnuM che, jethI zrI jainasaMghane te te padArthonA sarvAgI bodhamAM sahAya maLe. A kArya atyaMta vistAravALuM ane gahana che, ghaNAM sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto AmAM sahAya karI rahyAM che, zrAvako ane zrAvikAo paNa sau saune yogya kAryo saMbhALI rahyAM che, te anusAra kAma bahAra AvI rahyuM che ane kramasara AvatuM raheze. daramyAna zrI saMghamAMthI jijJAsu mumukSuo tathA zrAvaka-zrAvikAo taraphathI evI mAMga vAraMvAra Ave che ke pU. munipravara zrI mohajitavijayajI mahArAja sAhebanAM tathA pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI mahArAja sAhebanAM judA judA viSayo paranAM apAyelAM vyAkhyAno tathA paMDitavarya zrI pravINabhAI motAe vividha zAstrIya viSayo para karelAM vivecano chapAvIne taiyAra karavAmAM Ave to sakaLa zrI saMghane cokkasa lAbhadAyI nIvaDe. AvI vinaMtIone lakSyamAM rAkhIne TrasTa nakkI karyuM che ke AvAM vyAkhyAno tathA vivecanonAM pustako prakAzita karavAM ane tene mAtra eka saMlagna pravRtti tarIke svIkAravI. A kAma gItArtha gaMgAnA mukhya lakSathI saheja phaMTAya che, bodhanI vividhatA ane saraLatAnI daSTie paNa bhinna prakAre che, chatAM tattvajijJAsu mATe hitakArI hovAthI tema ja ati mAMgane kAraNe uparyukta vinaMtI lakSamAM rAkhIne A pravRtti cAlu rAkhela che. tattvajijJAsu jIvo mATe AvAM pustako samyagrajJAna-darzana-cAritranI ArAdhanAmAM upayogI thaze, tevI AzA sahita - 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. TrasTIgaNa gItArtha gaMgA sarva hakka gItArtha gaMgA TrasTane AdhIna che. - -- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItArtha gaMgA dvArA prakAzita vyAkhyAnanA graMtho gujarAtI vyAkhyAnakAra :- 5. pU. munipravara zrI mohajitavijayajI (moTA paMDita) ma. sA. 1. Azrava ane anubaMdha 2. pudgala vosirAvavAnI kriyA 3. cAritrAcAra vyAkhyAnakAra :- 5. pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI (nAnA paMDita) ma. sA. 1. yogadRSTisamuccaya 2. karmavAda kaNikA 3. sadgati tamArA hAthamAM ! 4. darzanAcAra 5. zAsana sthApanA 6. anekAMtavAda 7. praznottarI 8. cittavRtti 9. cAlo, mokSanuM sAcuM svarUpa samajIe 10. manovijaya ane Atmazuddhi 11. bhAgavatI pravrajyA paricaya 12. bhAvadharma bhAga-1 (praNidhAna) 13. bhAvadharma bhAga-2 (pravRtti, vighnajaya, siddhi, viniyoga) 14. lokottara dAnadharma "anukaMpA" 15. kudaratI AphatamAM jainanuM kartavya . 5. pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI (nAnA paMDita) ma. sA. saMpAdita 1. zrAvakanAM bAra vratonA vikalpo Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka ja mAthA nAjita karI gItArtha gaMgA dvArA prakAzita vyAkhyAnanA graMtho (hindI) vyAkhyAnakAra :- pa. pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI (nAnA paMDita) ma.sA. 1. jainazAsana sthApanA 2. cittavRtti 3. zrAvaka ke bAraha vrata evaM vikalpa 4. praznottarI saMpAdaka :- pa. pU. gaNivarya zrI arihaMtasAgarajI mahArAja sAhaba 1. pAkSika aticAra gItArtha gaMgA dvArA prakAzita anya pustakonI yAdI 1. zrI sametazikharajInI saMvedanA 2. zrI navapada ArAdhanA vidhi saMkalanakartA: jyotiSabhAI zAha saMkalanakartA : jyotiSabhAI zAha gItArtha gaMgA aMtargata gaMgotrI graMthamALA dvArA prakAzita graMtho 1. dharmatIrtha bhAga-1 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8835 gItArtha gaMgA dvArA prakAzita vivecananA graMtho gujarAtI vivecanakAra :- paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA 1. yogaviMzikA zabdazaH vivecana (aprApya) 2. adhyAtmaupaniSat prakaraNa zabdazaH vivecana 3. adhyAtmamataparIkSA zabdazaH vivecana bhAga-1 4. adhyAtmamataparIkSA zabdazaH vivecana bhAga-2 5. adhyAtmamataparIkSA zabdazaH vivecana bhAga-3 6. viMzativiMzikA zabdazaH vivecana pUrvArdha 7. viMzativiMzikA zabdazaH vivecana uttarArdha 8. ArAdhaka virAdhaka caturthaMgI zabdazaH vivecana 9. samyaktva SasthAna caupaI zabdazaH vivecana 10. adhyAtmasAra zabdazaH vivecana bhAga-1 11. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-1 12. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-2 13. kUpadRSTAMta vizadIkaraNa zabdazaH vivecana 14. paMcasUtra zabdazaH vivecana bhAga-1 (sUtra 1-2) 15. sUtranA pariNAmadarzaka yatnaleza bhAga-1 16. paMcasUtra zabdazaH vivecana bhAga-2 (sUtra 3-4-5) 17. sAmAcArI prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 18. sAmAcArI prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-2 19. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-3 20. dAnadvAtriMzikA-1 zabdazaH vivecana 21. mitrAdvAtriMzikA-21 zabdazaH vivecana 22. yogazataka zabdazaH vivecana 23. paMcavastuka prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 24. yogabhedadvAtriMzikA-18 zabdazaH vivecana 25. yogavivekadvAtriMzikA-19 zabdazaH vivecana * Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E dvAciMzadvAciMzikA graMthanI "sAdhusAmaggadvAaizikA'nA zabdazaH vivecananA saMkaDAna-saMpAdananI veLAe prAstAvika zrutasadananA sUtradhAra upAdhyAyajI mahArAjA: vizvakalyANakara zrIjinazAsananA gaganane jJAnAlokathI prakAzita ane prabhAvita karanArA aneka mahApuruSomAM svapa2darzananiSNAta, prakAMDa vidvAna, vistRtasacoTa-spaSTa-saMdehamukta sAhityanA samartha sarjaka, sarvanayamaya vANI vahAvanAra, nyAyAcArya, nyAyavizArada mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjAnuM AgavuM sthAna che. teozrInA vizALa sAhityajagatamAM eka Master Piece uttama namUnArUpa, judA judA batrIza viSayo upara viSayavAra 32-32 arthagaMbhIra zlokothI vizada chaNAvaTavALo, tathA pa050 zlokapramANa adbhuta, mananIya, tattvArthadIpikA' nAmanI svopajJavRttithI samalaMkRta, A "dvAtrizat dhArnAizikA' graMtha pU. upAdhyAyajInI eka amara kRti che. A prAstAvika lakhANamAM graMthakAra mahopAdhyAyazrI yazovijayajI mahArAjA aMge kAMIka lakhavAno prasaMge upasthita thAya che tyAre ema thAya che ke mahopAdhyAyajInA jIvanakavanathI koNa aparicita che ? Ama chatAM emanA pratyenI apAra bhaktithI prerAIne emanA jIvanakavana viSe kAMIka lakhavAno prayAsa karyo che. emanA yogamArga-adhyAtmamArgagarbhita graMthonuM jema jema vAcana thatuM jAya che, tema tema e prajJAdhana, makRSTa prajJAvaMta mahApuruSa pratye hRdaya ovArI jAya che. A kAtrizadddhAtrizilA nAmanA graMthamAM pUjyazrIe apUrvahRdayaMgama-rocaka sarvajJakathita aneka tAttvika padArtho upara tArkika zailInA nirUpaNapUrvaka, aneka AgamagraMtho, temaja sUripuraMdara pUjya AcArya bhagavaMta haribhadrasUri mahArAja racita yogagraMtho, maharSi pataMjali muni racita pAtaMjala yogasUtra Adi aneka graMthonA uddharaNapUrvaka, apUrva prakAza pAtharyo che. gujarAtanA nAnakaDA kanoDA gAmamAM emano janma thayo hato. AvA mahApuruSane janma ApanAra ratnakukSi mAtA "sobhAgyadevI' saubhAgyazAlinI hatAM, ane Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagyadvAtriMzikA/prastAvanA pitA 'nArAyaNa'nA A panotA putra jasavaMtakumArane potAnA sahodara padmasiMhanI sAthe jagadguru zrI hIrasUrIzvarajI mahArAjAnI pATaparaMparAmAM AvelA paMDita zrI nayavijayajI mahArAja pAse saMvata-1988mAM suyogya mAtApitAe pAramezvarI pravrajyA apAvI hatI. zaizavakALamAM ja zravaNamAtrathI bhaktAmarane aNizuddha kaMThastha karanAra A mahApuruSa avadhAraNa zaktinA svAmI hatA. padmasiMhamAMthI padmavijaya banelA munivaranA A sahodaranI buddhipratibhAthI aMjAyelA udAradila zreSThI dhanajI surAe viziSTa abhyAsa mATe kAzImAM bhaNavA aMgenI sarva Arthika javAbadArI upADI lIdhI, ane traNa varSa kAzImAM ane cAra varSa AgrAmAM rahI karelA abhyAsathI pragaTelI pratibhAno paraco kAzImAM ja batAvI, paMDitamUrdhanyo pAsethI 'nyAyAcArya' ane 'nyAyavizArada'nuM biruda prApta karyuM. pavitra gaMgAnadInA kAMTher3e kA2nA jApathI sarasvatInI kRpAne pAmelA yazovijayajI mahArajAe "aindra" padathI aMkita aneka graMtho racyA, to svopannavRtti sahita/ vRttirahita paNa aneka graMtho sarjI A pUjyazrIe anyakartRka graMtho para paNa vRttio-avasUrio racI che. saMskRta bhASAne samRddha karanArA A mahAtmAe stavana, sajjhAya, DhALa, TabA vagere racanAothI gurjara girAne paNa guNavaMtI banAvI gauravAnvita karI che. saMghanA AgrahathI pUjya devasUri mahArAjAnI AjJAthI 1718mAM upAdhyAyapadathI alaMkRta thayelA A mahApuruSe 1743mAM DabhoI mukAme anazanapUrvaka chello zvAsa mUkyo. evA A parama mahApuruSa racita dvAtriMzadvAtriMzikA graMthanI 6ThThI sAdhusAmagya batrIsImAM sAdhuno saMpUrNa dharma kaI rIte pUrNatAne pAme che arthAt kSAyika bhAvanA cAritranI kaI rIte prApti karAve che te batAvela che. pAMcamI jinabhakti batrIsImAM bhaktinuM svarUpa batAvyuM, te dezathI dharmarUpa che, ane dezathI dharmanuM sevana karIne sAdhaka AtmA pUrNa dharmane prApta kare che. tethI dezathI dharmarUpa jinabhakti batrIsInA pratipAdana pachI te jinabhaktirUpa dravyastavathI sAdhya pUrNa dharmarUpa sAdhusAmagTane graMthakArazrIe batAvela che. dravyastava bhAvastavanI prApti mATe karAya che ane bhAvastava bhagavAnanA vacanAnusAra pUrNa dharmanA sevanarUpa che, tethI dravyastavathI sAdhya sarvavirati dharma Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAccaDhAtrizikA/prastAvanA che, ane te sarvavirati dharmanA sAmarthyanI=kSAyikabhAvarUpa cAritranI, prApti kaI rIte thAya tenuM sacoTa, tarkasaMgata, aSTaka graMthanA uddharaNopUrvakanuM nirUpaNa graMthakArazrIe prastuta sAdhusAmagsa batrIzImAM karela che. sAdhumAM dharmanuM samagrapaNuM che ane te pUrNa dharmarUpa sAmarthya - (1) bhagavAnanA vacanAnusAra yathArthabodha hovAne kAraNe jJAnIbhAva, (2) sarvasaMpankarI bhikSAne kAraNe ucita yogamAM pravRttirUpa bhikSubhAva, ane (3) jagatanA padArthono yathArtha bodha hovAne kAraNe vairAgyathI virakta bhAvasvarUpa che. prastuta batrIsImAM (1) viSayapratibhAsa jJAna, (2) AtmapariNAmavat jJAna ane (3) tattvasaMvedana jJAna, ema traNa prakAranA jJAnanuM svarUpa; traNa prakAranA jJAnane jANavAnAM liMgo (1) sarvasaMpankarI bhikSA, (2) pauruSanI bhikSA ane (3) vRtti bhikSA, ema traNa prakAranI bhikSAnuM svarUpa ane e traNa prakAranI bhikSA kone kone hoya tenuM varNana tathA (1) duHkhAnvita vairAgya, (2) mohAvita vairAgya ane (3) jJAnAnvita vairAgya,e traNa prakAranA vairAgyanuM svarUpa batAvela che. traNa prakAranA jJAnamAMthI tattvasaMvedana jJAna sAdhunA samagrabhAvanuM kAraNa che, tema sarvasaMpankarI bhikSA sAdhunA samagra bhAvanuM kAraNa che, tema jJAnAnvita vairAgya sAdhunA samagra bhAvanuM kAraNa che. prastuta batrIsInA chellA zlokamAM graMthakArazrIe svayaM kahyuM che ke "je vicAraka jIvo sAdhunI samagratAnA kAraNa evA tattvasaMvedana jJAna, sarvasaMpankarI bhikSA ane jJAnAnvita vairAgya, A traNanA paramArthane jANIne tenI prApti mATe udyama kare che, teo krame karIne paramAnaMda svarUpa mokSanA phaLane pAme che." prastuta batrIsImAM pUjya AcArya haribhadrasUri mahArAjAracita aSTaka prakaraNanA aneka uddharaNo ApI graMthakArazrI mahopAdhyAyajI mahArAjAe traNa prakAranAM jJAnonuM, traNa prakAranI bhikSAnuM ane traNa prakAranAM vairAgyanuM rasALa, rocaka paddhatithI je varNana karela che, teno vAcakavargane A sAdhusAmagsa dvAtrizikAnA TIkA-TIkArya-zabdazaH vivecananA vAcanathI svayaM khyAla Avaze ke 32 zlokanI A dhAtrizikAmAM kevA kevA rocaka apUrva tAttvika padArthonuM varNana graMthakArazrI dvArA karavAmAM Avela che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja sAdhusAmarthyadvArgizikA/prastAvanA mArI nAdurasta tabiyatanA kAraNe jaMghAbaLa kSINa thatAM amadAvAda mukAme pUjyonI AjJAthI sthiravAsa karavAnuM thayuM che, te daramyAna jIvananuM kAMIka sadbhAgya samajuM chuM ke satata yogagraMthonA paThana-pAThanamAM rata paMDitavaryazrI pravINabhAI pAse yogagraMtho-adhyAtmagraMthonA vAcananuM saduAlaMbana sAMpaDyuM. AgamonA sArabhUta kahI zakAya evA ane je graMthomAM yogamArgane sAMgopAMga AvarI levAyo che, evA aneka graMthonuM kramaza: vAcana cAlI rahyuM che. sAthe sAthe e vAcananI saMkalanA paNa rojerojanA pAThanI sva svAdhyAya mATe karIe chIe, ane taiyAra thayelI saMkalanAo, aneka tattvajijJAsu vargane AvA uttama graMtho vAcavAnI sugamatA rahe e dRSTithI TIkA-TIkArya-zabdazaH vivecana sahita, vacce vacce joDANa mATe aneka utthAno ApavApUrvaka gItArtha gaMgA saMsthAnA upakrame prakAzita karavAmAM Ave che. ghaNA zramathI sAdhya A saghaLuM kArya hoya che, chatAM paramAtmAnI aciMtyA kRpAzakti, yogamArgasaMdarzaka upakArI pUjya guruvaryonI satata varasatI kRpAdRSTi, aneka tattvajijJAsu varganI saMbhAvanAo, A badhAnA phaLasvarUpe, nAdurasta tabiyatamAM paNa vairAgyavardhaka-saMvegavardhaka A graMthonI zrutabhaktirUpe je A kArya thayuM che, ane tenAthI vizeSa to chellA 10 varSothI yogagraMthonA zravaNamanana-ciMtana vagere kAraNe yogamArga pratye mane je ruci ullasita thaI che, ane deva-gurunI kRpAthI AvA mahAmUlA graMthonA vAcanathI je yogamArgano AMzika bodha prApta thayo che, te pariNatinA stare A janmamAM ke chevaTe janmAMtaramAM paNa sudevatva-sumanuSatvanI prApti dvArA vizeSa yogamArganI prApti mATe upakAraka bane, e ja uddezathI karelo A parizrama mArA mATe khUba ja sArthaka thayo che. nAdurasta tabiyatamAM zarIra-saMyogonI pratikuLa paristhitimAM paNa A graMthonA vivecananA pATha-lekhananA kArya dvArA prasannatA jaLavAI rahI che ane kharekhara ! cittanI prasannatA mATe uttamottama A yogagraMtho-adhyAtmagraMthonA svAdhyAyarUpa saMjIvanIe auSadhanuM kArya karela che. A zrutabhaktinuM kArya prastuta batrIsInA zloka-32mAM mahopAdhyAyajI bhagavaMte kahyuM tema mokSanA arthI evA mane ane mokSanA arthI evA sau koIne zIdhra mokSaphaLanI prApti karAve; tema ja pU. mahopAdhyAyajI bhagavaMte je kahyuM ke muninA svarUpane Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAputAmasyadvAliMzikA/prastAvanA jANIne gItArthanA saMgane karanAra matimAna evA sAdhu traNa prakAranI zuddhithI dharmane AcaratA paramAnaMdane pAme che, e paramAnaMdapadanI prApti mane ane paramAnaMdapadanI prAptinA arthI sau koIne thAya e ja ekamAtra uddezathI karela che. A sAdhusAmathyAtrizikAnA gujarAtI vivaraNanA mUkasaMzodhana kAryamAM hRtopAsaka zrI zAMtibhAI zivalAla zAhano suMdara sahayoga prApta thayo che ane temaNe paNa AvI uttama kAtrizikAnA vAcanano-prUphasaMzodhanano lAbha maLavA badala kRtArthatA vyakta karela che. prastuta dvAtrizikA graMthanuM vivaraNa lakhavAmAM ke saMkalana-saMzodhanAdi kAryamAM chasthatAne kAraNe taraNatAraNa zrI jinezvaradevonI AjJAviruddha ke graMthakArazrInA Azayaviruddha padArthanuM nirUpaNa thayela hoya to "micchA mi dukkaDa' mAMguM chuM. prAMte sAdhusAmarthyane prApta karavA mATe karAyelo A prayAsa sva-para upakAraka bane ane A saMkalana-AlekhanakArya anubhavamAM palaTAya ke jethI yogInAtha evA paramAtmAe batAvelA yogamArgane pAmI, tattvasaMvedanazAnathI jJAnIbhAva, sarvasaMpankarI bhikSAthI bhikSubhAva ane jJAnAnvita vairAgyathI viraktabhAvarUpa muninI samagratAnA svarUpane jANIne, gItArthane parataMtra banI, traNa prakAranI zuddhithI dharmanuM AcarIne kramasara asaMgabhAvane pAmI, kSAyikabhAvanA cAritrane prApta karI, paramAnaMdasvarUpa mokSanI prApti mane ane sau koI yogamArganA ArAdhaka bhavya jIvone thAya e ja zubhakAmanA. - jApAmatu sarvagIvALAma" - vi. saM. 206ra, caitra suda-13, vyAkhyAnavAcaspati pa. pU. rAmacaMdrasUrIzvarajI maMgaLavAra, tA. 11-4-2006 mahArAjanA sAmrAjyavartI gacchAdhipati pa. pU. epha-2, jeThAbhAI pArka, hemabhUSaNasUri mahArAjanA AjJAvartinI tathA nArAyaNanagara roDa, pAlaDI, pa. pU. samatAmUrti pravartinI sA. rohitAzrIjI amadAvAda-380007. mahArAjanA ziSyA sA. caMdanabAlAzrI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusamasyadvAciMzikA/saMkalanA 'dvAdiMzadvAaizikA" graMthanI 6ThThI 'sAdhusAmaggadvAciMzikA'nA padArthonI saMkalanA dezaviratinA pAlanathI sAdhya vastu "sAdhunuM samagrapaNuMche, tethI dezaviratine batAvanAra pAMcamI bhakti batrIsI batAvyA pachI chaThThI sAdhusAmarthya batrIsI batAvela che. vaLI sAdhu samagra pApathI virAma pAmelA che, tethI apekSAe sAdhu saMpUrNa dharmane sevanArA che ane te saMpUrNa dharmanuM sevana kramasara vRddhi pAmIne kSAyikabhAvamAM vizrAMta thAya tyAre te sAdhuno saMpUrNa dharma pUrNatAne pAme che. vaLI sAdhunA A saMpUrNa dharmanuM pAlana jJAnIbhAvathI, bhikSAbhAvathI ane viraktabhAvathI pUrNatAnuM kAraNa bane che, te batAvavA mATe prathama traNa prakAranA jJAnanuM svarUpa batAvyuM che. (1) viSayapratibhAsajJAna, (2) AtmapariNatimatajJAna ane (3) tattvasaMvedanajJAna ema traNa prakAranuM jJAnanuM svarUpa : viSayapratibhAsajJAna mithyAdRSTi jIvone che ane A viSaya pratibhAsajJAna gADha mithyAtva avasthAmAM che ane mithyAtvanI maMda avasthArUpa yoganI prathamanI cAra dRSTi sudhI paNa che, chatAM yoganI bhUmikAmAM pravezelA prathamanI cAra dRSTivALA yogIomAM je viSayapratibhAsajJAna che, te kSaNa-kSINatara thatuM jatuM AtmapariNAmavatuM jJAnane abhimukhabhAvavALuM che. prathamanI cAra dRSTivALA yogIo jyAre samyaktva pAme che, tyAre temanuM viSayapratibhAsajJAna ja AtmapariNAmavALuM bane che; ane samyagdaSTi jIvomAM avirati che, tethI aviratinA pariNAmanA saMzleSavALuM evuM AtmapariNAmavatujJAna tattvasaMvedanajJAnarUpa nathI, ane A AtmapariNAmavatjJAna pAMcamA guNasthAnakanA carama samaya sudhI che, ane jyAre saMpUrNa aviratiApAdakakarmano layopazamabhAva thAya che, tyAre te AtmapariNAmavatjJAna ja tattvasaMvedanazAna Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmayyadvAciMzikA/saMkalanA bane che, ane A tattvasaMvedanajJAna AtmAmAM tattvanA saMskAronuM AdhAna karIne prakarSane pAmatuM pAmatuM kSAyikabhAvane pAme tyAre 12mA guNasthAnakamAM saMpUrNa mohanA sparza vagaranuM mativizeSarUpa bane che, ane jJAnAvaraNIya karmono nAza thAya che tyAre A tattvasaMvedanazAnanA baLathI ja kevalajJAna pragaTe che, tethI muninuM tattvasaMvedanajJAna sAdhunA pUrNabhAvanI prAptinuM kAraNa che, tema kahela che. traNa prakAranA jJAnathI traNa prakAranI pravRtti : (1) viSayapratibhAsajJAnamAM niSkapa pApanI pravRtti thAya che, (2) AtmapariNAmavatajJAnamAM sakaMpa pApanI pravRtti thAya che ane (3) tattvasaMvedanajJAnamAM niravadya pravRtti thAya che. guNasthAnakathI bahAranA jIvone viSayapratibhAsajJAna hoya che, te vakhate saMpUrNa niSkapa pApapravRtti thAya che. prathama guNasthAnakavartI cAra dRSTivALA jIvone paNa viSayapratibhAsajJAna che, chatAM teo kAMIka aMzathI pApapravRtti karatA nathI, ane je pApapravRttino temane bodha che, te pote choDI na zakatA hoya to tene sakaMpa kare che. ane sUkSmabodha nahi hovAne kAraNe je pApapravRttine pApapravRttirUpe jANI zakatA nathI, tene niSkapa kare che ane tene AzrayIne viSayapratibhAsajJAnavALAmAM niSkapa pApapravRtti kahela che. AthI ja jinazAsanane pAmela hoya, sAdhuveza grahaNa karela hoya ane apunabaMdhaka dazAmAM hoya tyAre te sAdhu ArAdhaka hoya, chatAM sUkSmabodhanA abhAvane kAraNe traNa guptinuM sAmrAjya nathI, tethI aguptikALamAM temanI pravRttithI karmabaMdhane anukULa evI hiMsA thAya che, te pApapravRtti che, chatAM A mArI pApapravRtti che, tevuM jJAna nahi hovAthI niSkapa pApapravRtti kare che. AnAthI e phalita thAya che ke A pApapravRtti pApapravRttirUpa che ane mArA ahitanuM kAraNa che, tevo bodha jemane hoya te jIva pApapravRtti kare nahi, ane kadAca sattvano prakarSa na thayo hoya ane te pApapravRtti kare, to te pApapravRtti avazya sakaMpa hoya che. AthI prathamanI cAra dRSTivALA jIvo je je pApapravRttine pApapravRttirUpe jANe che, te te pApapravRttino zakti anusAra tyAga kare che, Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmayyadvAciMzikA/saMkalanA tyAga na karI zake to te pApapravRtti sakaMpa kare che; ane prathamanI cAra dRSTivALA jIvo sUkSmabodhanA abhAvanA kAraNe aMtaraMga pariNAmarUpa je pApapravRttine pote pApapravRttirUpe jANI zakatA nathI, te aMtaraMga pariNatirUpa pApapravRtti niSkapa kare che. vaLI samyagdaSTi jIvane sUkSmabodha hoya che. tethI jo zakti hoya to pApapravRtti kare nahi ane je pApapravRttine choDavA mATe te samartha nathI, te pApapravRtti pote kare che, topaNa A pApapravRtti mArA hitanuM kAraNa nathI, paraMtu ahitanuM kAraNa che, tevo spaSTa bodha hovAthI je kAMI pApapravRtti kare che, te sarva pApapravRtti sakaMpa kare che. AthI samyagdaSTi jIvane asaMgabhAvane abhimukha evuM traNa guptinuM sAmrAjya ekAMte hitanuM kAraNa dekhAya che, ane te traNa guptinA sAmrAjyanI vRddhine anukULa sarva kriyAo kalyANanuM kAraNa dekhAya che, ane tenAthI viparIta sarva kriyAo pApapravRttirUpa dekhAya che. AthI samyagdaSTi jIva gRhastha avasthAmAM hoya to saMsAranA AraMbha-samAraMbhanI pravRtti sakaMpa kare che, ane sAdhuveza grahaNa karela hoya tevA saMvignapAkSika paNa traNa guptine vyAghAtaka evI je kAMI pravRtti kare che, te sarva pravRtti sakaMpa kare che; paraMtu jema apunabaMdhaka avasthAvALA sAdhuvezadhArI muni sUkSmabodha nahi hovAne kAraNe traNa guptine vyAghAta kare evI keTalIka aMtaraMga pariNatirUpa pApapravRtti karatA hoya to paNa te pApapravRtti niSkapa kare che, tema saMvignapAkSika muni traNa guptine vyAghAta kare tevI koI aMtaraMga pariNatirUpa pApapravRtti karatA hoya topaNa te pApapravRtti niSkapa karatA nathI, paraMtu sakaMpa kare che. vaLI sarvaviratidhara sAdhu traNa guptinA sAmrAjyavALA hoya che ane traNa guptinI vRddhi arthe je kAMI ucita kriyAo kare che te sarva zAstrAnusArI kare che, tethI teonI sarva pravRtti niravadya che. AthI traNa guptinA sAmrAjyavALA muni saMyamanI vRddhi arthe yatanApUrvaka nadI UtaratA hoya tyAre paNa teonI nadI UtaravAnI pravRtti pApapravRttirUpa nathI, paraMtu saMyamanI vRddhi karIne asaMgabhAvane prApta karavAnA upAyanI pravRttirUpa che. AthI nadI UtaravAnI kriyA sakaMpa pApapravRttirUpa nathI, paNa niravagha pravRtti che. vaLI jo te nadI UtaravAnI kriyA samyagdaSTi zrAvaka karatA hoya to, A nadI Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmayyadvAtrizikA/saMkalanA UtaravAnI kriyA mArA saMsAranA prayojanane arthe jIvahiMsAne anukULa pravRttirUpa che, tethI mArA ahitanuM kAraNa che, mATe mAre tevI pravRtti karavI joIe nahi tevI buddhi che. Ama chatAM tevA prakAranA mohane vaza te prayojanane choDI na zake to nadI UtaravAnI pApapravRtti kare, topaNa te pApapravRtti sakaMpa kare che. vaLI sAdhune traNa guptinA sAmrAjyavALuM tattvasaMvedana jJAna che ane traNa guptinA pAlanane kAraNe jema jema traNa guptinA saMskAro ghaniSTha thAya che, tema tema kSayopazamabhAvano munibhAva prakarSavALo bane che ane krame karIne AtmAmAM anAdithI sthira thayelA aguptinA saMskArono nAza thAya che, tyAre saMpUrNa mohanA saMskAronuM unmelana thAya che. vaLI jema tattvasaMvedana jJAnathI mohanA saMskAronuM unmelana thAya che, tema AtmAmAM rahelA mohanIya karmanuM paNa umUlana thAya che, tethI kSAyikabhAvanuM cAritra pragaTe che arthAt kSAyikabhAvanI traNa guptio pragaTe che, tethI muni pUrNabhAvane pAme che. sarvasaMpatkarI bhikSA sAdhunA samagrabhAvanuM kAraNa - jema tattvasaMvedanajJAna sAdhunA samagra bhAvanuM kAraNa che, tema sarvasaMpankarI bhikSA paNa sAdhunA samagra bhAvanuM kAraNa che, ane sarvasaMpankarI bhikSA zuM che, te batAvavA mATe traNa prakAranI bhikSA prastuta batrIsImAM batAvela che. (1) sarvasaMpankarI bhikSA, (2) pauruSadanI bhikSA ane (3) vRtti bhikSA. (1) sarvasaMpatkarI bhikSAnuM svarUpa : sAdhu sarvathA parigraha vagaranA hoya che, tethI sAdhune jema dhanAdino parigraha nathI, tema dehano paNa parigraha nathI; phakta potAnAmAM pragaTa thayelA niSparigraha bhAvano prakarSa karavA arthe dehane dhAraNa kare che, tethI saMsArI jIvono, samyagdaSTi jIvono ke dezaviratidharano deha jema te te jIvo mATe parigraharUpa hoya che, tema sAdhuno deha parigraharUpa nathI, paraMtu dharmanuM upakaraNa che; kema ke, A dehathI sAdhu koI bhogamAM pravRtti karatA nathI, paraMtu sarva udyamathI dehanuM avalaMbana laIne potAnAmAM pragaTa thayelA traNa guptinA pariNAmanA prakarSa mATe prayatna kare che, mATe dharmanA upakaraNarUpa dehanA pAlana arthe sAdhu bhikSA grahaNa kare che. te bhikSA paNa bhikSAnA sarva doSanA parihArapUrvaka dharmanA sAdhanabhUta Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmayyadvAciMzikA/saMkalanA 10 evA dehanA upaSTabha mATe sAdhu grahaNa kare che, ane te bhikSAthI upakhaMbha pAmela dehanA baLathI potAnAmAM pragaTa thayela tattvasaMvedanajJAnane prakarSa karavA sAdhu samartha bane che, tethI tattvasaMvedanajJAnanA prakarSanuM ananya aMga hovAthI sAdhunI bhikSA sarvasaMpankarI bhikSA che. (2) pauruSapnI bhikSAnuM svarUpa: je jIvo sAdhuveSa grahaNa karIne nirdoSa bhikSAmAM yatna karatA nathI, temanI bhikSA pauruSanI bhikSA che. vaLI je sAdhuo bhikSAnA sarva doSono parihAra karIne nirdoSa bhikSA grahaNa kare che, chatAM te bhikSAthI puSTa thayela dehane traNa guptinA sAmrAjyano prakarma karavA mATe pravartAvatA nathI, temano deha yathAtathA pravRtti karIne AraMbha-samAraMbha kare che, ane te AraMbha-samAraMbhane puSTa karanAra evI te bhikSA che, tethI bhikSAnA sarva doSonA parihArapUrvakanI bhikSA grahaNa karela hoya topaNa te pauruSanI bhikSA che. vaLI saMvignapAkSika jIvo sAdhuveSamAM che, ane svazakti anusAra saMyamanI kriyAo kare che, chatAM bhAvathI munipaNAmAM nathI, tethI temano deha parigraharUpa che; ane te parigraharUpa dehane upakhaMbha karanArI temanI bhikSA che, tethI te bhikSA sarvasaMpankarI kahI zakAya nahi, topaNa te bhikSA dvArA saMvignapAkSika jIvo potAnA sarvIryano nAza karatA nartha mATe temanI bhikSA pauruSaMI bhikSA paNa kahI zakAya nahi, paraMtu temanI bhikSA sarvasaMpankarInuM kAraNa evI dravya sarvasaMpankarI bhikSA che, tema kahI zakAya. AnAthI e phalita thAya ke je bhikSA dIkSAnA pariNAmanI virodhI hoya te bhikSA pauruSanI bhikSA kahevAya arthAt je bhikSAthI dIlAvaraNIya karmano= cAritrAvaraNa karmano, baMdha thAya te bhikSA pauruSaknI che ane tenAthI dharmanuM lAghava thAya che. saMvignapAkSika jIvo bhikSA grahaNa karIne paNa tenAthI puSTa thayelA deha dvArA dIkSAnA AvAraka karmone toDIne dIkSAnI anukULa zaktino saMcaya kare che, ane je sAdhu nirdoSa bhikSA AdimAM yatna karatA hoya, chatAM svazakti anusAra tapa-saMyamamAM ke navuM navuM adhyayana karIne saMveganI vRddhimAM udyama karatA nathI, ane jo temanI bhikSAthI puSTa thayelA deha dvArA traNa guptino abhimukhabhAvamAtra paNa thato na hoya to temanI bhikSA dIkSAvaraNIya= Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagraMdvAtriMzikA/saMkalanA cAritrAvaraNIya, karmone toDavA samartha nathI, paraMtu dIkSAvaraNIyacAritrAvaraNIya, karmabaMdhane anukULa evI te bhikSA che, mATe temanI bhikSA pauruSanI che. (3) vRtti bhikSAnuM svarUpa H je jIvo AjIvikA karavA mATe samartha nathI, teo bhikSA dvArA potAnA jIvanano nirvAha kare che, te vRttibhikSA che, ane A vRttibhikSA jema dInaaMdhAdimAM che, tema keTalAka siddhaputrAdimAM che; tenuM spaSTIkaraNa graMthakArazrIe zloka-12mAM karela che. 11 ahIM sAdhunuM samagrapaNuM batAvavA mATe traNa prakAranAM jJAno batAvyAM. temA prathama viSayapratibhAsajJAna batAvyuM, pachI AtmapariNAmavatujJAna batAvyuM ane pachI tattvasaMvedanajJAna batAvyuM. vastutaH sAdhu tattvasaMvedanajJAnavALA che, topaNa sAdhunA tattvasaMvedanajJAnane batAvavA mATe traNe jJAnonuM svarUpa batAvyuM. temAM prathama tattvasaMvedanajJAna batAvavAnA badale viSayapratibhAsajJAna batAvyuM; kema ke, anAdikALathI jIvamAM viSayapratibhAsajJAna che, ane te viSayapratibhAsajJAna ja viveka khule tyAre AtmapariNAmavajJAna bane che, ane te AtmapariNAmavatjJAna ja sattvano prakarSa thAya tyAre tattvasaMvedanazAna bane che. tethI prAptinA kramane sAme rAkhIne tattvasaMvedanajJAnane aMte kahela che. vaLI bhikSAnA varNanamAM prathama sarvasaMpatkarI bhikSA batAvI, pachI bIjI pauruSanI bhikSA batAvI ane trIjI vRttibhikSA batAvI. tenuM kAraNa bhikSAnI prApti vRttibhikSAthI thatI nathI, paraMtu vairAgya pAmela jIva saMyama grahaNa kare ane sattvazALI hoya to prathama sarvasaMpatkarI bhikSA prApta thAya che. vaLI koI jIva koIka rIte vairAgya pAmIne saMyama grahaNa kare, chatAM jo te bhikSAthI puSTa thayelA deha dvArA guptinI vRddhimAM udyama na kare to te bhikSA AtmakalyANanuM kAraNa banatI nathI, paraMtu satpuruSArthanA nAzanuM kAraNa bane che, tethI sarvasaMpatkarI bhikSA batAvyA pachI pauruSanI bhikSA batAvela che. vaLI saMsAramAM sarva jIvo bhikSAvRtti karatA nathI, paraMtu jeo AjIvikA karavA mATe asamartha che, teo bhikSAvRtti kare che, te bhikSAvRtti sarvasaMpatkarI ane pauruSaghnI bhikSA karatAM judI che, te batAvavA mATe trIjI vRttibhikSA batAvela che, tethI jJAnamAM jema tattvasaMvedanajJAnane trIjuM batAvyuM, tema bhikSAmAM sarvasaMpatkarI bhikSA trIjI batAvela nathI. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 sAdhusAmayyadvAtrizikA/saMkalanA jJAnAnveitavairAgya sAdhunA samagrabhAvanuM kAraNa : jema sAdhunA samagrabhAvanI prAptimAM tattvasaMvedanajJAna sAkSAt kAraNa che ane sarvasaMpankarI bhikSA tattvasaMvedanajJAnanA upakhaMbhakarUpe kAraNa che, tema jJAnAnvita vairAgya paNa tattvasaMvedanajJAnanA prakarSamAM kAraNa che. tethI sAdhumAM rahelo vairAgya ja krame karIne sAdhunA sAmarthyanuM kAraNa che, te batAvavA arthe traNa prakAranA vairAgya batAvela che :(1) duHkhAvita vairAgya, (2) mohAnvita vairAgya ane (3) jJAnAnvita verAgya. vairAgya eTale saMsAranA viSayomAM IcchAno abhAva. (1) duHkhAnvita vairAgyanuM svarUpa - je jIvone potAnI IcchA anusAranA bhogono alAbha thayo hoya ane tenA kAraNe tyAgamArga game, teone viSayonI anicchA utkaTa nathI, paraMtu anutkaTa che; ane jemane viSayonI anutkaTa anicchA hoya te duHkhAvita vairAgya che. (2) mohAnvita vairAgyanuM svarUpa : je jIvone bhavanuM nirguNa svarUpa dekhAyeluM che, chatAM tattvane jovAmAM parama madhyastha dRSTi pragaTI nathI, tethI ekAMtavAdane grahaNa kare che, te jIvono viraktabhAva mohAnvita vairAgya che. (3) jJAnAnvita vairAgyanuM svarUpa : je jIvone syAdvAdano yathArtha bodha thayo che ane syAdvAdanI dRSTinA ughADane kAraNe saMsAranuM yathArtha svarUpa dekhAya che; ane saMsAra vastutaH nirguNa che, tethI nirguNa evA saMsArane nirguNarUpe joIne bhavathI virakta thayelA che, ane tattvane jovAnI madhyastha dRSTi hovAthI saMsAranA viSayothI viraktabhAva utkaTa che ane mArgAnusArI che, temano te viraktabhAva jJAnAnvita vairAgya che. A jJAnAnvita vairAgya sAdhunA samagrabhAvanuM kAraNa che. vaLI duHkhAnvita ane mohAnvita vairAgya sAmagrIne prApta karIne jJAnAnvita vairAgyarUpe pariNamana pAme to kalyANanuM kAraNa bane, anyathA nahi. vaLI duHkhAvita vairAgyavALA ane mohAnvita vairAgyavALA jIvomAM asadgaha Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 sAdhusAmaggadvAtrizikA/saMkalanA daDha na hoya ane guNavAna puruSano yoga thAya to guNavAna puruSane parataMtra thaIne guNavAna puruSanA AlaMbanathI asadgahanuM nivartana karI zake che, ane asagrahanuM nivartana thAya tyAre temano vairAgyabhAva jJAnAnvita bane che. tethI temanAmAM je duHkhAnvita vairAgya ane mohAnvita vairAgya hato te paNa asadugraha maMda hovAne kAraNe ane guNavAna puruSano yoga thavAne kAraNe kalyANanuM kAraNa bane che. te sivAya anivartanIya asadgahavALA jIvono duHkhAnvita vairAgya hoya ke mohAnvita vairAgya hoya topaNa te kalyANanuM kAraNa nathI. AnAthI e phalita thAya ke jJAnAnvita vairAgyavALA jIvo bhagavAnanA vacanane parataMtra che, ane bhagavAnanA vacanAnusAra cAlanArA gItArtha puruSane parataMtra che, tethI teono vairAgya sAdhunA samagrabhAvanuM kAraNa che. vaLI je jIvone duHkhAnvita vairAgya ane mohAnvita vairAgya thayo che, te jIvone paNa guNavAna puruSano yoga thAya, ane prakRtibhadraka evA te jIvo guNavAnane parataMtra thAya, to temano paNa vairAgya krame karIne sAdhunA samagrabhAvanuM kAraNa che, tethI guNavAnanuM pAtaMtrya ja vairAgyanA prakarSa dvArA sAdhunI pUrNatAnuM kAraNa che, ema phalita thAya che. vaLI je vicAraka jIvo sAdhunI samagratAnA kAraNa evA -- 0 tattvasaMvedanajJAna, * sarvasaMpankarI bhikSA ane * jJAnAnvita vairAgya A traNanA paramArthane jANIne tenI prApti mATe udyama kare che, teo krame karIne paramAnaMdasvarUpa mokSanA phaLane pAme che. chabasthatAne kAraNe A graMthanA vivecanamAM vItarAga paramAtmAnI AjJAviruddha ke graMthakArazrInA Azayaviruddha ajANatAM kAMIpaNa lakhAyuM hoya to trividha trividhe micchA mi dukkaDa' mAMguM chuM. - pravINacaMdra khImajI motA vi. saM. 2062, caitra suda-13, maMgaLavAra, tA. 11-4-2006, 302, vimalavihAra, sarasvatI sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda-7. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 sAdhusAmarthyAtrizikA/anukramaNikA au anukramaNikA hIM zlokana, viSaya pAnAna sAdhumAM pUrNadharmarUpa sAmagTanuM svarUpa. 1-3 traNa prakAranA jJAnonuM svarUpa. 3-11 viSayapratibhAsajJAna kone hoya ane kevuM hoya tenuM varNana. 12-13 AtmapariNAmavatjJAna kone hoya ane kevuM hoya tenuM varNana. 16-20 tattvasaMvedanajJAna kone hoya ane kevuM hoya tenuM varNana. 21-24 traNa prakAranAM jJAnone jANavA mATenAM liMgo. 24-28 niSkapa pApapravRtti, sakaMpa pApapravRtti ane niravagha pravRtti, A traNa prakAranAM liMgono kyAM upayoga che tenuM varNana. 28-38 (i) tattvasaMvedananA yogathI sAdhune kSAyika cAritranI prAptinuM svarUpa. (ii) aMtyabodha thavA chatAM aMtyabodhanA saMskAranA abhAvamAM AkarSagAmI muninuM svarUpa. (ii) tattvasaMvedanajJAna pragaTyA pachI tattvasaMvedananA saMskArono abhAva hoya ane pharIthI tattvasaMvedanano yoga thavAnI zaktino paNa abhAva hoya evA muninuM svarUpa. 39-44 9. | traNa prakAranI bhikSAnuM svarUpa. 10. | (i) sarvasaMpankarI bhikSAnuM svarU5. (ii) saMvignapAkSikarUpa dravyamunimAM sadA anAraMbhitAno asaMbhava. 47-56 pauruSaknI bhikSAnuM svarUpa. 59-60 12. | vRttibhikSAnuM svarUpa. 60-65 45-43 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 16-17 sAdhusamasyadvAritrazikA/anukramaNikA blioka naM. viSaya banI gaI hatI. pAnA naM. 13. sarvasaMpankarI bhikSAthI sAdhune cAritranI samRddhithI pUrNapaNAnI prApti. 95-98 14. saMkalpita piMDanuM agrAhyapaNuM hote jIte sagRhasthonA gharamAM bhikSA ghaTe nahi, e saMbaMdhI pUrvapakSInI zaMkA. 69-71 15. yAvadarthika ane puNyArthika piMDane duSTa kahetA jaina saMpradAya vaDe asaMkalpita piMDarUpa viSaya durvyaya thaze, e prakAre pUrvapakSInuM kathana. 72-76 (i) saMkalpita piMDa sAdhune agrAhya svIkAravAmAM pUrvapakSIe zloka-14-1pamAM ApelA doSonuM graMthakArazrI dvArA zloka-10-17mAM samAdhAna. (ii) sAdhu arthe kRti ane niSThA dvArA niSpanna caturbhagImAM chellA be bhAMgA zuddha. 76-83 18. | sAdhune asaMkalpita piMDa grAhya svIkArIe to bhikSAnI durlabhatA, ane Avo durlabha dharma batAvanAra bhagavAna anApta siddha thaze, e prakAranI pUrvapakSInI zaMkAnuM nirAkaraNa. 84-88 gRhasthanA saMkalpane kAraNe sAdhune piMDagrahaNamAM doSanI prApti kaI rIte kahI zakAya ? e prakAranI zaMkAnuM nivAraNa. 90-93 saMkalpita piMDanA grahaNamAM sAdhune zuM doSa che ? e prakAranI zaMkAnuM udubhAvana karIne samAdhAna karyuM te sarva kathananuM nigamana. 93-95 traNa prakAranA vairAgyanuM svarUpa. 95-98 duHkhagarbhitavairAgyanuM vizeSa svarUpa. (i) alabhyaviSayapaNAnA jJAnathI thatA dukhagarbhitavairAgyanuM svarUpa. 19. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 * 'ES - 23. sAdhusAmagraddhAtrizikA/anukramaNikA blioka naM. viSaya ne ! A pAnA naM. (ii) saMsAranA viSayasukhamAM nirguNatAnI dRSTithI pedA thayela dveSathI thatA duHkhagarbhitavairAgyanuM svarUpa. 98-101 23. mohagarbhitavairAgyanuM svarUpa. 101-105 24. jJAnagarbhitavairAgyanuM svarUpa. 105-107 25. (i) jJAnAnveitavairAgyathI sAdhusAmagyanI prApti. (ii) duHkhAnvita vairAgya ane mohAnvitavairAgya, zubhanA udayane kAraNe guNavAnanA parataMtrapaNAthI jJAnAnveitavairAgyanA kAraNa. | 107-110 guNavAna evA gItArthonI parataMtratA vinAnI aprajJApya bALajIvonI sva-AgrahAtmikA bhAvazuddhi kalyANanuM akAraNa. 111-114 guNavAnanA pArataMtrathI mohano apakarSa thato hovAthI guNavAnanuM pArataMtra bhAvazuddhinuM kAraNa. 114-117 (i) anyanA guNone nahi jANanAramAM guNavAnanuM pArataMtrya nathI. (ii) svanA guNa-doSone nahi jANanAramAM guNavAnanuM pAtaMtrya nathI. (ii) AsannamahodayavALA jIvomAM guNavAnanuM pArataMtrya. 118-120 29. guNavAnanA pArataMtrathI thatA lAbho. 120-123 30. anAbhogathI paNa zAsananuM mAlinya karanArane mahAanarthanuM kAraNa evA mithyAtvano baMdha. 124-126 31. svecchAcArathI zAsananuM mAlinya thatuM hovAthI guNavAnanA parataMtrapaNAthI ja jJAnAdi guNonA samagrapaNAnI prApti. |1 26-128 32. | zloka-1 thI 31 sudhInA sarva kathananuM nigamana. 128-129 28. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hrI~ aha~ namaH / OM hrIM zrIzarkhezvarapArzvanAthAya namaH / OM che namaH | nyAyavizArada-nyAyAcArya-zrImadyazovijayopAdhyAyaviracitA svopajJavRttiyutA dvAtriMzadvAtriMzikA antargata sAghurAmodhyadiazaol-6 pAMcamI jinabhaktivAtrizikA sAthe prastutasAdhusAmagraddhAtrizikAnosaMbaMdha : jinabhaktipratipAdanAntaraM tatsAdhyaM sAmagryamAha - artha : jinabhakti pratipAdana pachI tenAthI sAdhya=jinabhaktithI sAdhya, sAdhusamagrapaNAne graMthakArazrI kahe che - bhAvArtha - pAMcamI jinabhaktibatrIzImAM bhaktinuM svarUpa batAvyuM, te dezathI dharmarUpa che; ane dezathI dharmanuM sevana karIne sAdhaka AtmA pUrNadharmane prApta kare che, tethI dezathI dharmarUpa jinabhaktinA pratipAdana pachI jinabhaktirUpa dravyastavathI sAdhya pUrNa dharmarUpa sAdhusAmagsane graMthakArazrI prastuta batrIzImAM batAve che. ahIM vizeSa e che ke dravyastava bhAvastavanI prApti arthe karAya che ane bhagavAnanA vacanAnusAra pUrNa dharmanA sevanarUpa bhAvastava che, tethI dravyastavathI sAdhya sarvaviratidharma che. mATe te sarvaviratidharmanuM nirUpaNa graMthakArazrI kare che. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 avataraNikArya -- sAdhumAM dharmanuM samagrapaNuM che. te samagrapaNuM zuM che te graMthakArazrI batAve che - sAdhusAmagyadvAtriMzikA/bloka-1 zloka H jJAnena jJAnibhAvaH syAd bhikSubhAvazca bhikSayA / vairAgyeNa viraktatvaM saMyatasya mahAtmanaH / 19 / / anvayArtha : saMvatasya mahAtmanaH=saMyata evA mahAtmAne jJAnena jJAnimAvaH=jJAnathI jJAnIbhAva mikSavA mikSumAva=bhikSAthI bhikSubhAva = vairAgyeLa viravatatvamu=ane vairAgyathI viraktapaNuM che. 1 zlokArtha : saMyata evA mahAtmAne jJAnathI jJAnIbhAva, bhikSAthI bhikSubhAva ane vairAgyathI viraktapaNuM che. [1] TIkA H jJAneneti-vyaH / IKIT zlokono artha spaSTa hovAthI A zlokanI TIkA graMthakArazrIe racela nathI. / / 1 / / bhAvArtha : sAdhumAM dharmanuM samagrapaNuM che, te samagrapaNuM zuM che, te prastuta zlokamAM batAve che sAdhumAM pUrNadharmarUpa sAmarthya : (1) jJAnathI jJAnIbhAva :- saMyata evA mahAtmAone bhagavAnanA vacanAnusAra jagatanA tattvono bodha che. je bodhanA baLathI samyak pravRtti karIne tattvanuM saMvedana kare che. tethI yathArtha jJAnathI niyaMtrita tattvasaMvedanane kAraNe saMyata evA Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu sAmarthyadvAtrizikA/zloka-2 mahAtmAmAM jJAnIbhAva che. (2) bhikSAthI bhikSubhAva :- saMyata evA mahAtmAo sarva kalyANanuM kAraNa bane evI sarvasaMpankarI bhikSAne grahaNa karanArA che. mATe teomAM bhikSAthI bhikSubhAva che. (3) vairAgyathI viraktabhAvaH- saMyata evA mahAtmAone saMsAranA padArthono yathArtha bodha thavAne kAraNe saMsAra pratye vairAgyabhAva che. tethI teomAM vairAgyathI viraktabhAva che. A rIte saMyata evA mahAtmAone (1) jagatanA padArthonuM yathArtha jJAna hovAne kAraNe tattvasaMvedanarUpa samyajJAna che, (2) bhikSubhAva hovAne kAraNe nirdoSa bhikSAvRttirUpa samyakapravRtti che ane (3) viraktabhAva hovAne kAraNe jagata pratye nirlepatA che. mATe teomAM pUrNa dharma varte che, mATe sAdhumAM pUrNadharmarUpa samagrapaNuM che. AvA avataraNikA : zloka-1mAM kahyuM ke saMyata evA mahAtmAne jJAna dvArA jJAnIbhAva che. tethI teone kevA prakAranuM jJAna che teno bodha karAvavA mATe traNa prakAranA jJAnanuM svarUpa zloka-2 thI 8 sudhI graMthakArazrI batAve che - zloka - viSayapratibhAsAkhyaM tathAtmapariNAmavat / tattvasaMvedanaM ceti tridhA jJAnaM prakIrtitam / / 2 / / anvayArtha viSayapratimAsaa=viSayapratibhAsanAmavALuM, tathA=ane mAtmaparAmavatra AtmapariNAmavALuM tattvasaMvedana ane tatvasaMvedanavALuM ti e pramANe tridhA= traNa prakAre jJAnaM=jJAna pradartitakahevAyeluM che. rA. zlokArca - viSayapratibhAsanAmavALuM, AtmapariNAmavALuM ane tattvasaMvedanavALuM Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmathyAtrizikA/zloka-2 e pramANe traNa prakAranuM jJAna kahevAyeluM che. zA TIkA: viSayeti-viSayapratibhAsa ityAkhyA yasya, viSayasyaiva heyatvAdidharmAnuparaktasya pratibhAso yatra tat, tathA Atmana: svasya, pariNAmo arthAnarthapratibhAsAtmA vidyate yatra tat, Atmano jIvasya, pariNAmo'nuSThAnavizeSasampAdyo vidyate yatra tat] iti naye samyaktvalAbhaprayojyavastuviSayatAvattvamarthe labhyate, tattvaM paramArthastatsamyakpravRttyAdyupahitatvena vedyate yasmin tacca, tattvapadena mithyAjJAnanivRttiH, tadviSayasyetarAMzaniSedhAvacchinnatvenAtattvatvAt, samyakpadenAviratasamyagdRSTijJAnanivRttiH, tasya jJAnAjJAnasAdhAraNapratibhAsatvaprayojyaviSayapravRttyAdyupahitatve'pijJAnatvaprayojyaviratipravRttyAdyupahitatvAbhAvAditi / iti amunA prakAreNa, tridhA jJAnaM prakIrtitam / tadAha - viSayapratibhAsaM cAtmapariNatimattathA / tattvasaMvedanaM caiva jJAnamAhurmaharSayaH" / / 1 / / (aSTaka-9/2) TImArtha : viSayapratibhAsaM ..... tat, viSayapratimAsa zAna cha temai, 'viSayapratimAsAdhya' zabdanA samAsano vigraha batAve che - viSayapratibhAsa e pramANe nAma che jene te viSayapratibhAsAkhya jJAna che. have "viSayapratibhAsa" zabdanA samAsano vigraha kare che - heyavAdidharmathI anuparakta evA viSayano ja pratibhAsa che jemAM te viSayapratibhAsa che. AnAthI e prApta thayuM ke hevAdi dharmathI anuparakta evA viSayanA pratibhAsavALA jJAnane viSayapratibhAsAkhya jJAna kahevAya che. AtmapariNAmavat jJAnanI vyutpatti batAve che - tathA AtmanaH ..... yatra tat, ane AtmAno-potAno jJAnano, artha, anartha pratibhAsasvarUpa pariNAma Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmaaudrAsiMzikA/zloka-2 vidyamAna che jemAM te AtmapariNAmavALuM jJAna che, ema avaya che. AtmapariNAmavatuM jJAnano bIjI rIte artha kare che - mAtmano... namyo, AtmAno jIvano, pariNAma=anuSThAnavizeSathI saMpAgha evo pariNAma arthAt graMthibhedanuM kAraNa bane evo anuSThAnavizeSathI saMpAdya jIvano pariNAma, vidyamAna che jemAM te AtmapariNAmavALuM jJAna che. A prakAranA nayamAM=A prakAranI vyutpattimAM arthAt AtmapariNAmavat jJAnano bIjI rIte artha karyo temAM, samyaktalAbhaprayojavastuviSayatAvasva arthamAM= padArthamAM, prApta thAya che. tattvasaMvedanajJAnanI vyutpatti batAve che - tattva ..... tarA, tatva=paramArtha, te samyaphapravRtyAdithI upahitapaNA vaDe vedata thAya che jemAM te che-paramArtha samyapha pravRtti ane nivRtti AdithI yuktapaNArUpe vedana thAya che je jJAnamAM te tatvasaMvedanazAna che. gha' zabda traNa jJAnanA samuccaya mATe che. pravRtitvena ahIM 'vi" thI nivRjyAdri nuM grahaNa karavuM. tattvasaMvedanajJAnanI vyutpatti batAvyA pachI "tattva' padathI konI nivRtti thAya che ane saMvedanamAM rahela 'san' padathI konI nivRtti thAya che, te spaSTa karavA arthe graMthakArazrI kahe che - tattvana ..... matarUtvAnta, tatvasaMvedana zabdamAM rahelA tattvapadathI mithyAjJAnanI nivRtti che; kema ke tenA viSayanuM mithyAjJAnanA viSayanuM, ItarAMza niSedhAvacchinnapaNuM hovAthI=padArthamAM koIka dharmano svIkAra karIne te padArthamAM vartatA ItarAMzarUpa dharmanA niSedhathI yuktapaNuM hovAthI, atattvapaNuM che. samyAna ..... mAhiti | tattvasaMvedanamAM vartatA samyaphapadathI avirata samyagdaSTinA jJAnanI nivRtti che; kema ke tenuM=aviratasamyagdaSTinA jJAnanuM, Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmAsiMzikA/zloka-2 jJAna-ajJAnasAdhAraNapratibhAsa-prayojayaviSayanI pravRtti AdithI upahitapaNuM hovA chatAM paNa=samyajJAnanA ane mithyAjJAnanA saMskArarUpa jJAna-ajJAna, ubhaya sAdhAraNa pratibhAsathI prerAIne viSayonI pravRtti ane nivRttithI yuktapaNuM hovA chatAM paNa, jJAna-prayojyaviratinI pravRtti AdithI upahitapaNAno abhAva che-potAnAmAM vartatA samyajJAnathI prayojya evI pApanI nivRttirUpa je virati, te viratinA pariNAmathI thatI pravRtti ane nivRttithI yuktapaNAno abhAva che. ta zabda "tattvazabdathI ane samyapha zabdathI konI nivRtti thAya che, tenA spaSTIkaraNanI samAptisUcaka che. rUtyamunA prAre ... pravartitam mULa zlokamAM 'ti' zabda che teno artha munA praznAre=A prakAre=pUrvamAM varNana karyuM e prakAre, traNa prakAranA jJAna kahevAyelA che. tada tene kahe che-pUrvamAM traNa prakAranA jJAna kahyA tene aSTaka-9 zloka1mAM kahe che - vipatimA .... :" | maharSio viSayapratibhAsa, AtmapariNatimat ane tattvasaMvedana ja jJAna kahe che. rA. ka TIkAmAM sAnuSThAnavapasampogho vidyate yatra pachI tat padanI saMbhAvanA che. aSTakanI sAkSImAM vaive che, tyAM "gha' samuccaya arthamAM che, ane avAra avadhAraNamAM che. bhAvArtha - (1) viSayapratibhAsajJAnanuM svarUpa - je jIvone samyakatva prApta thayuM nathI, te jIvone iMdriyone anukULa ane pratikULa viSayomAM "A mane upayogI che, A mane anupayogI che" evo bodha thAya che, paraMtu jIva mATe je ahitakArI che te heya che, ane hitakArI che te upAdeya che, evA dharmathI yukta viSayano bodha thato nathI. tethI hevAdi dharmathI anuparakta pratibhAsavALuM temanuM jJAna, viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna che. 4ha che - Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagradvAtriMzikA/zloka-2 A jJAna gADha mithyAddaSTi jIvone hoya che ane yogamArgamAM AvelA samyakRtvane nahi pAmelA maMda mithyAdRSTi jIvone paNa hoya che. maMda mithyAddaSTi jIvone kAMIka viveka pragaTelo che, tethI kAMIka heya-upAdeyanuM jJAna che, topaNa paripUrNa heya-upAdeyano viveka pragaTela nathI. tethI te aMzane sAme rAkhIne heya-upAdeya dharmathI anuparakta evo pratibhAsa maMda mithyAdaSTi jIvone che. mATe temane viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna che, paraMtu temanuM te jJAna AtmapariNAmavALA bIjA jJAnane abhimukha che, jyAre gADha mithyAdraSTi jIvonuM viSayapratibhAsajJAna AtmapariNAmavALA jJAnane abhimukha nathI. (2) AtmapariNAmavat jJAnanuM svarUpa : A bIjA prakAranuM AtmapariNAmavALuM jJAna aviratasamyagdaSTi jIvone hoya che. AtmapariNAmavat jJAnanI vyutpatti karatA prathama Atmasva artha karyo. ane te artha pramANe e prApta thAya ke sva evA jJAnano artha-anartha pratibhAsarUpa pariNAma che, je jJAnamAM te jJAna AtmapariNAmavALuM che. AnAthI e phalita thAya che ke koI paNa padArthanuM jJAna thAya che tyAre te jJAna 52 evA bAhya padArthono bodha karAve che, ane sva evA jJAnano paNa bodha thAya che. samyagdaSTi jIvane koIpaNa padArthanuM jJAna viSayonI IcchAkALamAM mohathI AkuLa jaNAya che tyAre te jJAnano upayoga potAnA mATe anartharUpa che tema pratibhAsa thAya che. AthI avirata samyagdaSTi jIvo saMsAranI pravRtti karatA hoya tyAre taptalohapadanyAsa tulya 'saMvegasArA' pApapravRtti kare che. vaLI mohanA uccheda mATe bhagavadbhakti AdimAM pravRtti karatA hoya tyAre mArA jJAnano A upayoga mArA mATe artharUpa che arthAt kalyANanA kAraNarUpa che, e prakArano pratibhAsa varte che. AvA prakAranuM samyagdaSTi jIvanuM jJAna AtmapariNAmavALuM che=sva evA jJAnanA pariNAmane yathArtha vedana karanAruM che. AtmapariNAmavat jJAna zabdanI bIjI rIte vyutpatti : AtmapariNAmavAna zabdanI bIjI rIte vyutpatti karatAM 'Atma' zabdathI jIvane grahaNa karela che, ane te vyutpattithI e artha prApta thAya ke AtmAno= Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAdhyadvAciMzikA/zloka-2 jIvano, pariNAma, arthAt anuSThAnavizeSathI saMpAgha evo jIvano pariNAma vidyamAna che je jJAnamAM, te AtmapariNAmavALuM jJAna che. ahIM anuSThAnavizeSathI graMthibhedane anukULa anuSThAnavizeSa grahaNa karavAnuM che. tethI e prApta thAya ke koI jIva tattvazravaNathI graMthibheda karato hoya to te jIva mATe tattvanuM zravaNa anuSThAnavizeSa che. vaLI koI jIva bhagavadbhaktithI graMthibheda karato hoya to te jIva mATe bhagavadbhakti anuSThAnavizeSa che. tethI je anuSThAnathI graMthibhedane anukULa vyApAra ullasita thAya te anuSThAnavizeSa kahevAya, ane AvA anuSThAnavizeSathI saMpAdya jIvano pariNAma je jJAnamAM prApta thAya te jJAnamAM bhagavAnanA vacanAnusAra yathArtha tattvano pratibhAsa hoya che. te pratibhAsa kvacit vistRta bodhavALo hoya che to kvacit saMgrahAtmaka bodhavALo hoya che. AvA prakArano pariNAma jIvane thAya tyAre te bodhamAM padArtha kevo dekhAya che, te spaSTa karatAM kahe che - samyaktvanA lAbhathI prayojya evI vastunI viSayatA padArthamAM prApta thAya che arthAt jIvane jyAre samyakatva prApta thAya che tyAre padArtha je rIte dekhAya che te rIte AtmapariNAmavALA jJAnathI jIvane padArtha dekhAya che. mATe AtmapariNAmavALA jJAnathI AtmakalyANane anukULa evA padArtho aviratasamyagdaSTijIvane upAdeyarUpe bhAse che arthAt jinapratimA, yogamArgane batAvanArA yogIo, yogamArganI pravRttio ane yogamArgane batAvanArAM zAstro upAdeyarUpe bhAse che. vaLI AtmakalyANamAM avarodha karanArA ane saMsAranA bhAvonI vRddhine karanArA evA padArtho aviratasamyagdaSTi jIvane heyarUpe bhAse che arthAt saMsAranI bhogasAmagrI ke rAgAdinI vRddhi karanAra evA strI Adi padArtho heyarUpe bhAse che. (3) tattvasaMvedanajJAnanuM svarUpa : trIjA prakAranuM jJAna tattvasaMvedanajJAna che. A trIjA prakAranA jJAnamAM 'tattva' zabdano artha paramArtha che, "sam'no artha samyaku che ane vedanano artha bodha che arthAt samyak pravRtti ane samyagu nivRttithI vedya evo bodha che. tethI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAputAmayyadvAtrizikA/zloka-2 e artha prApta thAya ke paramArthanuM samyak pravRtti ane nivRttithI vedana jemAM thAya evuM jJAna te tattvasaMvedanajJAna che. tattvasaMvedanajJAnamAM "tattva' zabdano artha paramArtha karavAthI aparamArthanI nivRtti thaI. tethI have aparamArtha zabdathI konI nivRtti thAya che, te spaSTa karavA mATe graMthakArazrI kahe che - tattva' zabdathI mithyAjJAnanI nivRtti thAya che, kema ke mithyAjJAnano viSaya eka aMzamAM yathArtha hovA chatAM ItarAMzamAM niSedhathI yukta che, mATe atajvarUpa che. Azaya e che ke koI paNa padArtha anaMtadharmAtmaka che. mithyASTi jIvane padArtha anaMtadharmAtmaka dekhAto nathI, paraMtu svaruci anusAra dekhAya che. tethI je aMza pratye tene ruci che te dRSTithI padArtha tene dekhAya che, tenAthI Itara aMza padArthamAM hovA chatAM mithyAdRSTi jIvane dekhAto nathI; ane samyagdaSTi jIvane samyagu bodha hovAthI dareka padArtha anaMtadharmAtmaka dekhAya che, ane te anaMtadharmAtmaka padArtho je rIte bhagavAne batAvyA che, te rIte dekhAya che. je samyagdaSTi jIvone zAstrono vizALa bodha hoya temane vistArathI anaMtadharmAtmaka padArtha dekhAya che, ane je samyagdaSTi jIvone zAstrono vistArathI bodha na hoya temane saMgraharUpe bhagavAne kahelA anaMtadharmAtmaka padArtho dekhAya che. syAdvAdanI dRSTi e samyaktvanuM bIja che. tethI badhA samyagdaSTi jIvone syAdvAdanI prApti avazya hoya che. phakta jemane vistArathI zAstrano bodha nathI, temane bIjarUpe syAdvAdanI prApti che, ane jemane vistArathI zAstrano bodha che temane vyaktarUpe syAdvAdanI prApti che. syAdvAdano bodha eTale anaMtadharmAtmaka padArthamAM je dharmo je rIte rahelA che, te rIte te dharmano yathArtha bodha. mithyAjJAnanI jema padArthamAM rahelA eka aMzane grahaNa karIne Itara aMzano niSedha karanAra samyajJAna nathI, tethI samyagdaSTinuM jJAna yathArtha jJAna che ane te tattva cheparamArtha che. ahIM TIkAmAM tattvanuM vedana na kahetAM tattvanuM saMvedana kahyuM. te eTalA mATe ke aviratasamyagdaSTine paNa tattvanuM vedana che, paraMtu tattvanuM saMvedana nathI. tethI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 sAdhusAmagyadvAtriMzikA/zloka-2 saMvedanamAM rahela 'sam' padathI avirata samyagdaSTinA jJAnanI nivRtti thAya che; kema ke 'sam' zabda samyak padano vAcaka che. aviratasamyagdaSTi jIvanuM jJAna kevuM che te batAvIne tattvasaMvedanajJAnamAM 'samyag' padathI aviratasamyagdaSTinA jJAnanI nivRtti kema che ? te spaSTa karatAM graMthakArazrI kahe che - aviratasamyagdaSTimAM bhagavAnanA vacanAnusAra yathArtha bodha che, te jJAna che, ane te jJAna AtmAnA hitane anukULa pravRttimAM preraNA kare che ane AtmAnA ahitane anukULa pravRttimAM nivRttinI preraNA kare che; Ama chatAM aviratasamyagdaSTi jIva bhogAdinI IcchAthI bhogAdimAM pravRtti kare che, temAM prayojaka tenAmAM rahelA bhoga pratyenA AkarSaNanA saMskAro che, je jIvamAM ajJAnathI utpanna thayelA saMskAro che. A rIte bhogAdinA AkarSaNane kare tevA saMskArarUpa je ajJAna ane bhagavAnanA vacananA yathArtha bodharUpa je jJAna te ubhayanA pratibhAsathI aviratasamyagdaSTi jIvane saMsAranI ceSTAomAM pravRtti ane nivRtti hoya che, tethI jyAre jyAre bhogAdinI pravRtti kare che, tyAre tyAre tenAmAM raheluM samyajJAna te bhogAdi pratye heyabuddhi utpanna kare che, ane bhogAdi pratyenA AkarSaNanA saMskArarUpa ajJAna te pravRtti karavA pratye preraNA kare che. tethI jJAna ane ajJAna ubhayathI prerAIne aviratasamyagdaSTi jIvonI saMsAranI pravRtti thAya che. te pravRtti vakhate aviratasamyagdaSTi jIvamAM rahela samyajJAna te pravRttine zithila kare che, ane tenAmAM rahela ajJAna te pravRttimAM yatna karavA mATe preraNA kare che. tethI jJAna ane ajJAna ubhayathI prerAIne aviratasamyagdaSTi jIvanI pravRtti hovA chatAM, samyagnAnathI prerita evI je pApanI viratinI pariNati tenAthI prerita evI pravRtti ane nivRtti, aviratasamyagdaSTi jIvane hotI nathI. mATe tattvasaMvedanamAM rahela 'sam' zabda dvArA avirata samyagdaSTinA jJAnanI nivRtti karela che. je munione paramArthanuM vedana thayuM che ane tenAthI prerAIne AtmAnA hitane anukULa pravRtti kare che ane AtmAnA ahitane anukULa pravRttithI nivRtti kare che, tevA munione tattvasaMvedana nAmanuM trIjuM jJAna che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmaaudvADhizikA/bloka-2 A prakAre (1) viSayapratibhAsa, (2) AtmapariNAmavatu ane (3) tattvasaMvedana ema traNa prakAranuM jJAna zAstrakAroe kahyuM che. sArAMza - (1) viSayapratibhAsajJAna mithyAdRSTine hoya che. maMda mithyAtva avasthAmAM kSINaprAyaH hovA chatAM sarvathA naSTa nathI. (2) AtmapariNAmavALuM jJAna aviratasamyagdaSTine hoya che, ane te samyajJAna che tethI pApapravRttimAM preraNA karatuM nathI, paraMtu aviratine kAraNe pApapravRtti thatI hoya tene zithila kare che ane pApapravRttinI nivRtti mATe utsAhita kare che; topaNa saMpUrNa pApapravRttinuM nivRttivALuM A jJAna nathI. (3) tattvasaMvedanajJAnamAM bhagavAnanA vacanAnusAra yathArtha tattva bhAse che ane je rIte tattvanuM bhAna thAya che, te rIte hitamAM pravRtti ane ahitamAM nivRtti karAve che. tethI A trIjA prakAranuM jJAna sarva kalyANanI paraMparAnuM kAraNa che. A tattvasaMvedanajJAna apramatta munione che ane pramatta muniomAM kaMIka aticArathI AkrAMta che. zA traNa prakAranAM jJAna (1) viSayapratibhAsajJAna (2) AtmapariNAmavatujJAna (3) tattvasaMvedanajJAna * gADha mithyASTi jIvane aviratasamyagdaSTi * pramatta-apramattamunine dRDha hoya che ane jIvane hoya che. hoya che. maMda mithyASTi jIvane A jJAnamAM Atma- * AtmAnA hitane kSaNaprAya hoya che. kalyANane anukULa bhAvo anukULa pravRtti che A jJAnamAM heya- upAdeyarUpe bhAse che ane AtmAnA upAdeyano viveka ane AtmakalyANane ahitane anukuLa hoto nathI. pratikULa bhAvo heyarUpe pravRttithI bhAse che. nivRtti che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 sAdhusAmayyAdAzisl/Pcs-3 mavatarazis: zloka-ramAM viSayapratibhAsAdi traNa jJAnonuM svarUpa batAvyuM. have te viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna kone hoya che ane kevuM hoya che, te spaSTa karavA mATe graMthakArazrI kahe che - REOs : AdyaM mithyAdRzAM mugdharatnAdipratibhAsavat / ajJAnAvaraNApAyAd grAhyatvAdyavinizcayam / / 3 / / manvayArtha :__ mugdharatnAdipratibhAsavat-bhudhane ratnAni pratimAsI hema ajJAnAvaraNApAyAd grAhyatvAdyavinizcayam=zAnAvaranA apAyathI prAtyAdinA vinizyayapANu AdyaM viSayapratimAsa nAma jJAna mithyAdRzAM mithyASTiIne . // 3 // lohArtha : mugdhane ratnAdinA pratibhAsanI jema ajJAnAvaraNanA apAyathI grAhyAdinA avinizcayavALuM viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna mithyASTimone cha. / / 3 / / ttii| : Adyamiti-AdyaM viSayapratibhAsajJAnaM, mithyAdRzAmeva mugdhasya-ajJasya, ratnapratibhAsAdivat tattulyam, tadAha - "vipakaNTakaratnAdau bAlAdipratibhAsavat" (aSTaka-9/2) iti, ajJAnaM matyajJAnAdikaM, tadAvaraNaM yatkarma, tasyApAya: kSayopazamastasmAt, tadAha -"ajJAnAvaraNApAyam" (aSTaka-9/3) iti, grAhyatvAdInAmupAdeyatvAdInAmavinizcayo'nirNayo yatastat, tadAha - "taddheyatvAdyavedakam" (aSTaka-9/2) iti / yadyapi mithyAdRzAmapi ghaTAdijJAnena ghaTAdigrAhyatA nizcIyata eva, tathApi svaviSayatvAvacchedena tadanizcayAna doSaH, svasaMvedyasya svasyaiva tadanizcayAt / / 3 / / Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu sAmarthyadvAtrizikA/bloka-3 TIkArca - 3ghaM ..... tanujam, mugdhane-ajJane, ratnanA pratibhAsAdinI jema ratnanA pratibhAsAdinI tulya, Adha=viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna, mithyASTione ja che. tAe - tene kahe che mugdhane ratnanA pratibhAsAdi jevuM viSaya pratibhAsa jJAna che, tene aSTaka-9/2nI sAkSIthI kahe che - "vipadava ..... pratimAsava" ti, "viSa-kaMTaka-ratnAdimAM heya evA viSa ane kaMTaka tathA upAdeya evA ratnAdimAM bAlAdinA pratibhAsanI jema Agha=viSayapratibhAsa jJAna che." rUti zabda aSTaka-9/ranA uddharaNanI samApti sUcaka che. - vivaTaranA mAM Dhi thI upekSaNIya padArthanuM grahaNa karavuM. vAtAdi mAM mare thI atimugdha jIvanuM grahaNa karavuM. viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna zenAthI thAya che, te graMthakArazrI spaSTa kare che - jJAna .... tamAt, ajJAna=matiajJAnAdi, tenuM AvaraNa je karma, teno apAya=kSayopazama, tenAthI viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna thAya che. tA - tene kahe cheajJAtAvaraNanA apAyavALuM viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna thAya che, tene aSTaka-9/3thI kahe che. "jJAnAvaraVIEAya" ti, "ajJAnAvaraNanA apAyavALuM viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna che." rUti zabda aSTaka-9/3nA uddharaNanI samAptisUcaka che. viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna kevA svarUpavALuM che, te graMthakArazrI spaSTa kare che - pradhitvAvInAm .... tat, grAhyavAditoHupAdeyatAdino, avicciya= anirNaya, jenAthI che, te viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna che. ja grAhyatyAvInA-rUpAyatyAvInAm ahIM thI heya ane upekSaNIya padArthanuM grahaNa karavuM. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 sAdhusAmathyAtrizikA/bloka-3 tavAda - tene kahe cheHviSayapratibhAsa nAmanuM jJAna kevA svarUpavAnuM che, tene aSTaka-9/2nI sAkSIthI kahe che - "taddhatvAdhaveva" rUti ! tenA=zeya viSayonA, heyavAdine nahi jANanAruM viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna che. ti' zabda uddharaNanI samAptisUcaka che. tatvAti mAM mAhi zabdathI upAdeya ane upekSaNIyanuM grahaNa karavuM. pUrve mithyAdaSTione viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna grAhyatvAdinA avinizcayavALuM che, ema kahyuM. tyAM zaMkA karIne nirAkaraNa karatAM graMthakArazrI kahe che - yapa..... natoSa:, joke mithyASTione paNa ghaTAdinA jJAnathI ghaTAdinI grAhyatAno nizcaya thAya ja che, topaNa svaviSayatvanA avacchedathI teno anizcaya hovAthIemyanI grAhyatAno anizcaya hovAthI, doSa nathI= viSayapratibhAsa jJAnane grAhyatyAdi anizcayarUpa kahyuM temAM doSa nathI. ahIM prazna thAya ke jJAnanA viSayabhUta ghaTAdine to mithyAdRSTi jIva grAhyarUpe jANe che. tethI svaviSayatvanA avacchedathI=jJAnaviSayatvanA avacchedathI grAhyatAno anizcaya kayA sthAnamAM che, e batAvavA arthe graMthakArazrI temAM hetu kahe che - saMvedya ..... nizcayAt | svasaMvedya evA svato ja=svasaMvedya evA jJAnano ja, tad anizcaya grAhyatAdiviSayaka anizcaya, che. 3 bhAvArtha :(1) viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna kone hoya ? ane kevuM hoya ? tenuM varNana: viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna matiajJAnAvaraNAdi karmanA kSayopazamathI thAya che. ahIM matiajJAna eTale matijJAnano abhAva nahi, paraMtu kutsita matijJAna samajavuM. kutsita evA matijJAnAdinA AvaraNanA kSayopazamathI viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna thAya che. viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna mithyAdRSTione hoya che; samyagdaSTi, Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagyadvAtriMzikA/zloka-3 15 dezaviratidhara Adi jIvone hotuM nathI. jema mugdhane ratna Adi bAhyathI suMdara che, athavA asuMdara che eTalo bodha thAya che, paraMtu A ratna mArA mATe upAdeya che ane A viSAdi mArA mATe heya che, tevuM jJAna thatuM nathI. tema viSayapratibhAsa nAmanA jJAnamAM AtmA mATe upAdeya zuM che, heya zuM che ane upekSaNIya zuM che, tevo nirNaya thato nathI; paraMtu IMdriyone je anukULa ke pratikULa dekhAya che, tene anurUpa pravRtti ke nivRtti karavAno pariNAma thAya che. ahIM prazna thAya ke mithyAdaSTi jIvo paNa ghaTAdine jANe che ane ghaTAdi mArA mATe upAdeya che ane viSa-kaMTakAdi mArA mATe heya che, tevA bodhavALA hoya che. tethI mithyAdaSTi jIvone upAdeya, heyano bodha nathI tema kema kahI zakAya ? tethI graMthakArazrI kahe che - jJAnano viSaya zeya che ane te jJeya jema bAhya padArtha che tema jJAna pote paNa jJAnano viSaya che. AthI jJAnane sva-para prakAzaka kahevAmAM Ave che; ane mithyAdRSTi jIvo jJAnanA viSayabhUta evA ghaTAdi bAhya padArthone heya, upAdeyarUpe jANe che, paraMtu ghaTAdanA jJAnanA upayogakALamAM svasaMvedya evA ghaTAdinA jJAnano heya, upAdeyarUpe nirNaya karI zakatA nathI arthAt rAgAdithI AkuLa ghaTanA jJAnano upayoga hoya to te jJAnano upayoga mArA mATe heya che ane rAgAdinA ucchedamAM pravRtta evo ghaTAdi jJAnano upayoga hoya to te jJAnano upayoga mArA mATe upAdeya che ane koI prayojana vagaranuM ghaTAdinuM jJAna mArA mATe upekSaNIya che, tevo yathArtha nirNaya mithyAdaSTi jIvone hoto nathI mATe svasaMvedya evA jJAnanA upAdeyatvAdino nirNaya mithyAdaSTi jIvone hoto nathI, mATe temanuM jJAna viSayapratibhAsarUpa che. vizeSArtha : ahIM vizeSa e che ke gADha mithyAddaSTi jIvo mAtra bAhyaviSayane yathArtha ane kyAreka mithyA pama jANe che ane AtmAne upayogI evA bhAvone heyaupAdeyarUpe yathArtha jANatA nathI. maMda mithyAtva avasthAmAM yogamArgamAM pravRtta evA cA2dRSTivALA jIvo potAne kayA bhAvo heya che ane kayA bhAvo upAdeya che, tema kAMIka jANe che, Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 sAdhusAmagyadvAtriMzikA/zloka-4 ane vizeSa jANavA mATe yatna paNa karatA hoya che; topaNa mithyAtvanA udayathI tattvanA viSayamAM teone bhrama varte che, tethI pUrNa heya, upAdeyano viveka teone hoto nathI. samyagdaSTi jIvone jema saMsAranA svArtha arthe ghaTAdi jaladhAraNa mATe upayogI jaNAya tyAre rAgAdithI AkuLa evo ghaTajJAnano upayoga hovAthI samyagdaSTi jIvone ghaTa upAdeyarUpe jaNAvA chatAM te ghaTajJAnano upayoga heyarUpe bhAse che. koI sAdhaka AtmAo saMyamavRddhinA arthe udyama karatA hoya ane saMyamanA rakSaNa mATe dehanuM pAlana Avazyaka jaNAya ane dehapAlana mATe jalAdi upakhaMbhaka che ane jalAdine dhAraNa karavA arthe ghaTAdinA grAhyatvano upayoga vartato hoya to te ghaTAdi grAhyatAnA upayogamAM pratibhAsamAna ghaTa grAhya che, ane ghaTaviSayaka jJAna paNa grAhya che; kema ke te jJAnano upayoga saMyamavRddhinA pariNAmamAMthI uThelo ghaTAdi grAhyatAno upayoga che, tethI te jJAnano upayoga AtmAnA kalyANanuM kAraNa hovAthI upAdeya che. vaLI ghaTAdinuM potAne koI prayojana nathI, paraMtu cakSu sAme zeyarUpe pratibhAsamAna ghaTa dekhAya tyAre te ghaTa jema upekSaNIya che, tema AtmAne ghaTAdinuM jJAna karavAnuM koI prayojana nathI, tethI ghaTAdinuM jJAna paNa upekSaNIya che. AthI nirapekSa munione jagatanA bAhya sarve padArtho upekSaNIyarUpe dekhAya che, zuddha AtmAnI avasthA upAdeyarUpe dekhAya che ane azuddha AtmAnI avasthA heyarUpe dekhAya che. ||31| avataraNikA : AtmapariNAmavat jJAna kone hoya ane kevuM hoya te batAvatAM graMthakArazrI kahe che zloka H bhinnagrantherdvitIyaM tu jJAnAvaraNabhedajam / zraddhAvatpratibandhe'pi karmaNA sukhaduHkhayuk / / 4 / / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmaNyadvAtriMzikA/zloka-4 anvayArtha: tu=vaLI jJAnAvaraNamevana=jJAnAvaraNa karmanA kSayopazamathI utpanna thayeluM rmaLA=pUrvAjita karma vaDe prativanceDavi=pratibaMdha hovA chatAM paNa zraddhAvas= zraddhAvALuM mulavuM:layu=sukha, du:khathI yukta evuM dvitIyaM=bIjuM= AtmapariNAmavat jJAna mitrapranthe=bhinna graMthivALAone=avirata samyagdaSTine che. 45 zlokArtha : . vaLI jJAnAvaraNakarmanA kSayopazamathI utpanna thayeluM, pUrvArjita karma vaDe pratibaMdha hovA chatAM paNa zraddhAvALuM, sukha ane duHkhathI yukta evuM AtmapariNAmavat jJAna bhinnagraMthivALAone=avirata samyagdaSTine, che. I[4]I * prativandeDapi ahIM pi thI e samuccaya thAya che ke karma vaDe pratibaMdha na hoya to to zraddhAvALuM che, paraMtu karma vaDe pratibaMdha hoya topaNa zraddhAvALuM che. TIkA H bhinnagrantheriti bhinnagranthe:- samyagdRzaH, tu dvitIyamAtmapariNAmavat jJAnAvaraNasya mevA=kSayopazamaH, taptam, tattvArphe - "jJAnAvaraNahAsotyam" (gaSTa-1/5) kRti, zraddhAvat vastuguNadoSaparijJAnapUrvakacAritrecchAnvitaM pratibandhe'pi cAritramohodayajanitAntarAyalakSaNe sati karmaNA pUrvArjitena sukhaduHkhayuk - sukhaduHkhAnvitam / tadAha "pAtAdiparatantrasya taddoSAdAvasaMzayam / anarthAdyAptiyu cAtmaritima--tam" / / (aSTa-1/4) TIkArya :bhinnagranthe: bIjuM=AtmapariNAmavALuM jJAna che. ..... 17 A jJAna zAnAthI utpanna thayuM che, te spaSTa kare che AtmariLAmavat, vaLI bhinnagraMthivALAne-samyagdaSTi jIvone, - Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 sAdhusAmayyadvAtrizikA/bloka-4 jJAnaviraci... tabbama, jJAnAvaraNano bheda kSayopazama, tenAthI utpanna thayeluM che. tada - tene kahe che bIjuM jJAna jJAnAvaraNanA kSayopazamathI thayeluM che, tene aSTaka-9/panI sAkSIthI kahe che - "jJAnAvarahitotyaM" ti, jJAnAvaraNanA hAsathI utpanna thayeluM bIjuM jJAna che. rUti zabda uddharaNanI samAptisUcaka che. AtmapariNAmavALuM jJAna kevA pariNAmathI yukta che, te spaSTa kare che - zrIvat ... suhuryAnvitam pUrvAjita karma vaDe cAritramohanA udayathI utpanna thayela aMtarAya svarUpa pratibaMdha hovA chatAM paNa zraddhAvALuM=vastunA guNa-doSanA parijJAnapUrvaka cAritranI IcchAthI yukta, sukhadu:khathI avita= sahita, AtmapariNAmavatajJAna avirata samyagdaSTijIvone che, ema avaya che. tavAda - tene kahe che=AtmapariNAmavajJAna pUjita karma vaDe pratibaMdha hovA chatAM paNa zraddhAvAnuM che, ane sukha ane duHkhathI yukta che, tene aSTaka-9/4nI sAkSIthI kahe che - "patati ..... mata" || pAtAdi parataMtrane tenA doSAdimAM asaMzaya, anardhAdinI prAptithI yukta AtmapariNatimajJAna kahevAyuM che. jo bhAvArtha :(2) AtmapariNAmavata jJAna kone hoya? ane kevuM hoya? tenuM varNana - je jIvo samyakta pAme che, te vakhate pUrvabhavamAM arjita cAritramohanIya karma sopakrama hoya to samyaktva pAmavAnA upayoganI nirmaLatAne kAraNe temanuM cAritramohanIya karma kSayopazamabhAvane pAme che. tethI tevA jIvone jema cAritranI IcchA thAya che, tema cAritranI niSpattine anukULa varSollAsa paNa ullasita thAya che, ane cAritramAM pravRtti thAya che; paraMtu je jIvonuM pUrva arjita cAritramohanIya karma prabaLa hoya che, te jIvo samyaktva pAme che te vakhate tattvaviSayaka upayoga ullasita hovA chatAM cAritramohanIya karma kSayopazamabhAvane pAmatuM nathI. tethI cAritramohanIya karmanA udayajanita aMtarAyasvarUpa karma vidyamAna hovAne kAraNe Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagradvAtriMzikA/zloka-4 19 teonI cAritramAM pravRtti thatI nathI, topaNa cAritrarUpa vastunA guNo ane acAritrarUpa vastunA doSonuM teone parijJAna thAya che, ane tapUrvaka=guNadoSanA parijJAnapUrvaka, cAritranI IcchA teone hoya che arthAt samyagdaSTi jIvone sUkSmabodha hovAne kAraNe cAritrakALamAM vartatA upazAMtabhAvanA guNo vartamAnamAM paNa nirAkuLatAno anubhava karAvanArA che mATe jIvane hitakArI che, ane A bhavamAM mokSa prApta na thAya to janmAMtaramAM uttama bhavonI prApti karAvIne vizeSa prakAranI cAritranI prAptine anukULa zakti Adi dvArA kalyANanI paraMparAne karanAra che, e prakAranuM cAritranA guNonuM parikSAna che. vaLI vartamAnamAM jIvane AkuLatA karanAra acAritrano pariNAma che, ane janmAMtaramAM paNa acAritrakRta anarthonI prApti che, e rUpa acAritranA doSonuM parizAna che, tethI samyagdaSTinA jJAnanA upayogamAM haMmezAM cAritragrahaNanA abhilASarUpa zraddhA vartatI hoya che. tethI teonI acAritranI pravRtti taptalohapadanyAsatulya hoya che. vaLI, samyagdaSTinuM jJAna sukha, du:khathI yukta che. A kathanathI arthathI e prApta thAya che ke, (1) viSayapratibhAsajJAna duHkhathI anvita-sahita che. (2) AtmapariNAmavajJAna sukha, duHkhathI anvita-sahita che. (3) tattvasaMvedanajJAna sukhathI anvita-sahita che. Azaya e che ke samyagdaSTi jIvone tattvamArgano samyabodha hoya che, tethI temane AnaMda thAya che ke kharekhara anaMta saMsAramAM atidurlabha evuM bhagavAnanuM zAsana mane prApta thayuM che. tethI tenI prAptikRta sukhano anubhava temane thAya che arthAt anaMtAnubaMdhI kaSAyanA vigamanane kAraNe cittanI svasthatA prApta thavAthI, bhagavAnanA zAsananA paramArthane jonArI nirmaLa dRSTi hovAne kAraNe svasthatAkRta sukhano anubhava thAya che; ane prabaLa cAritramohanIya karmanA udayane kAraNe pote manuSyabhava pAmIne ekAMte hitanuM kAraNa bane evI sarvaviratinI pravRttimAM udyama karI zakatA nathI, ane aviratinI pravRtti karmavaza thaIne pote kare che, tethI bhagavAnanA vacananA samyag asevanakRta potAnA manuSyabhavanI niSphaLatA jovAthI temane duHkha thAya che. mATe samyagdaSTi jIvonuM jJAna sukha, duHkhathI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 sAdhusAmagjhadvAtriMzikA/zloka-4 anvita-sahita che, tema kahyuM che. sArAMza - mithyAddaSTi jIvo puNyanA udayathI bAhya sukha bhogavatA hoya tyAre paNa temanuM jJAna aMtaraMga rIte cittamAM bhogakRta klezanA anubhavarUpa hoya che, tethI bAhyavRttithI sukhano bhoga paNa aMtavRttithI duHkharUpa hoya che. samyagdaSTi jIvone viveka hovAne kAraNe aMtaraMga rIte sukha ane duHkha baMneno anubhava hoya che; kema ke tattvaprAptikRta aMtaraMga sukhano anubhava ane pramAdakRta duHkhano anubhava hoya che. trIjA prakAranA tattvasaMvedanajJAnavALA jIvone bhagavAnanA vacanAnusAra ucita pravRttithI sarvatra nirlepa citta hoya che. tethI tevA sAdhaka mahAtmAone aMtavRttithI sukhano anubhava hoya che. TIkAmAM aSTakaprakaraNa-9/4nI sAkSI ApI teno bhAvArtha : koI puruSa potAnA iSTa sthAne azva upara jato hoya, ane pote azva uparathI pAta pAmaze to potAne aMgabhaMgAdi doSonI prApti thaze, ane jo pAta nahi pAme to iSTa sthAnanI prAptirUpa guNanI prApti thaze temAM tene jema saMzaya hoto nathI; tema samyagdaSTi jIvone pote IMdriyonA viSayo ane kaSAyone paravaza thaIne pravRtti karaze to karmabaMdhanI prApti ane durgatinI prApti thaze, ane jo iMdriyonA viSayo ane kaSAyone paravaza nahi thAya to sadgatinI paraMparA ane sarvakarmano nAza thavAthI pUrNa sukhamaya mokSanI prApti thaze temAM saMzaya hoto nathI. tethI samyagdaSTi jIvone iMdriyone ane kaSAyone paravaza thavAnuM leza paNa ISTa nathI, paraMtu saMyamanI balavAna IcchA che; Ama chatAM balavAna cAritramohanA udayathI janita, cAritramAM pravRtti karavAmAM aMtarAyabhUta evA vIryaMtarAya karmanA udayane kAraNe teo cAritramAM pravRtti karI zakatA nathI. tethI teone pote je kAMI yogamArganI pravRtti karatA nathI, tenA anarthonI prApti, ane je kAMI yogamArganI pravRtti kare che, tenA arthanI prAptithI yukta evuM AtmapAraNAmavALuM jJAna che. // 4 // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmathyAtrizikA/zloka-5 avataraNikA :tatvasaMvedanazAna kone hoya ane kevuM hoya te batAvatAM graMthakArazrI kahe che - bloka : svasthavRttestRtIyaM tu sajjJAnAvaraNavyayAt / __ sAdhorviratyavacchinnamavighnena phalapradam / / 5 / / anyathArtha : tu-vaLI svasthavRtta =svasthavRttivALA sAdho:=sAdhune viratvacchinna= viratithI avacchinna=sahita vinena jhava=vidhdha vagara phaLane ApanAruM sInavira =sat jJAnAvaraNanA kSayopazamathI tRtIyatrIjuM= tattvasaMvedana, jJAna che. pA zlokArca - vaLI svasthavRttivALA sAdhune viratithI sahita, vighna vagara phaLane ApanAruM sat jJAnAvaraNanA kSayopazamathI tattvasaMvedana jJAna che. III TIkA - svastheti-svasthA'nAkulA vRttiH kAyAdivyApArarUpA yasya tasya sAdhostu tRtIyaM, viratiH sadasatpravRttinivRttyAtmikA tayA'vacchinnamupahitam, avighnena vighnAbhAvena phalapradam, tadAha - "svasthavRtteH prazAntasya taddheyatvAdinizcayam / tattvasaMve sI yathAra pram' || (gaSTa-1/6) idaM ca sajjAnAvaraNasya vyayAt kSayopazamAt prAdurbhavati, tadAha - "jJAnAvara/pAm" (gaSTa-2-7) rUti pApA TIkArya : svasthA ....... tRtIyaM, svastha anAkula kAyAdivyApArarUpa vRtti-pravRtti che jene evA sAdhune vaLI trIjuM tattvasaMvedanajJAna che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 sAdhusAmagradvAtriMzikA/zloka-5 te jJAna kevuM vizeSa che, te spaSTa kare che viratiH pram, sat-asat pravRtti-nivRti tenAthI avacchinna=upahita= uparaMjita, evuM trIjuM tattvasaMvedanajJAna che. vaLI A trIjuM jJAna kevuM che, te batAve che avighnathI=vighnAbhAvathI phaLane ApanAruM che=ISTa evA mokSarUpa phLane ApanAruM che. tadAha tene kahe che=zloka-5mAM kahyuM ke AvA svarUpavALuM trIjuM tattvasaMvedanajJAna sAdhune hoya che, tene aSTaka-9/6nI sAkSIthI kahe che "svasthavRttaH naprava" / / svasthavRttivALA prazAMta sAdhune tenA heyatvAdinA nizcayavALuM=nneyavastunA heyatvAdinA nizcayavALuM, samyak=samyapaNuM hovAne kAraNe yathAzakti phaLane ApanAruM tattvasaMvedanajJAna che. - -- ..... idaM ca prAdurbhavati / ane A=tattvasaMvedanajJAna, sat jJAtAvaraNanA vyayathI=kSayopazamathI, prAdurbhAva pAme che. - tavAda - tene kahe chetrIjuM tattvasaMvedanajJAta sat jJAnAvaraNanA kSayopazamathI thAya che. tene aSTaka-9/7nI sAkSIthI kahe che "sajJAnAvaranApAyam" kRti / / sat jJAnAvaraNanA apAyarUpa=kSayopazamarUpa, trIjuM tattvasaMvedanajJAna che. rUttizabda uddharaNanI samAptisUcaka che. pA bhAvArtha : (3) tattvasaMvedanajJAna kone hoya ? ane kevuM hoya ? : je sAdhunI mana, vacana ane kAyAnI pravRtti rAgAdithI Akula nathI, tevA svasthavRttivALA sAdhune satujJAnAvaraNanA kSayopazamathI tattvasaMvedana nAmanuM trIjuM jJAna pragaTa thAya che. A trIjuM tattvasaMvedanajJAna mokSane anukULa evI mana, vacana ane kAyAnI pravRttirUpa ane mokSane pratikULa evI mana, vacana ane kAyAnI nivRttirUpa viratithI uparaMjita hoya che arthAt viratinA pariNAmanA saMzleSavALuM hoya che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmayyadvAciMzikA/zloka-pa 23 vaLI A jJAna vijJa vagara phaLane ApanAruM che. sAdhune ISTa evuM phaLa mokSa che, ane A jJAnano upayoga samyagbodhathI yukta ucita pravRttivALo hovAthI AtmA upara uttama saMskAro AdhAna kare che, ane mokSane anukULa evI puNyaprakRtinuM sarjana kare che. tethI A jJAnanA pariNAmathI thayelA uttama saMskAro ane uttama puNyaprakRti yogIne vighna vagara mokSarUpa phaLanI prApti karAve che. pA vizeSArtha : (1) viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna, mithyAtvanA pariNAmathI yukta evuM je kutsita jJAna, tenA AvaraNanA kSayopazamathI pragaTa thAya che. tethI te jJAna jIvane anucita pravRtti karAvIne anarthanI paraMparAnuM kAraNa bane che. (2) AtmapariNAmavALuM jJAna, tattvano yathArtha bodha karAvanAra je matijJAna tenA AvaraNanA kSayopazamathI pragaTa thayeluM hoya che, tethI AtmapariNAmavALA jJAnamAM zeya padArtho heya, upAdeya ane upekSaNIyarUpe yathArtha pratibhAsamAna thAya che, tethI A jJAna AtmakalyANanuM kAraNa bane che. Ama chatAM bodhane anurUpa paripUrNa ucita pravRtti karAvI zake tevuM nathI. (3) tattvasaMvedana nAmanuM jJAna potAnA samyajJAnamAM je hitakara ke ahitakara bhAse te pramANe hitamAM pravRtti karAve ane ahitathI nivRtti karAve tevA sAmarthyavALuM je matijJAnavizeSa, tenA AvaraNanA kSayopazamathI pragaTa thAya che. tethI A jJAnamAM jema bodha yathArtha che tema bodhane anurUpa pApanI nivRtti ane niSpApa jIvanamAM pravRtti hoya che. tattvasaMvedanajJAna munine hoya che ane bhAvathI muni te che ke je rAgAdithI anAkuLa rahIne mohanA uccheda mATe subhaTanI jema udyama karI rahyA che, ane kaMTakathI AkIrNa bhUmimAM gamanAgamananI jema apramAdabhAvathI pakAyanA pAlanamAM udyama karI rahyA che. AvA prakAranA muninuM citta anukULa ke pratikULa bhAvo pratye pratibaMdhavALuM nathI, paraMtu mohanA ucchada mATe dRDha udyama kare tevA pratibaMdhavALuM che. tethI mohanA uccheda mATeno je je ucita upAya hoya che tene apramAdabhAvathI seve che ane te vakhate emano je jJAnano upayoga che te sat jJAnAvaraNanA kSayopazamarUpa che. A jJAnanA upayogathI pratikSaNa mohanA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 sAdhusAmagraddhAtrizikA/bloka-1 saMskAro kSINa thAya che ane mohanI pariNatithI viparIta pariNatinuM AdhAna thAya tevA uttama saMskAro paDe che, je tattvajJAnanA saMskAro che. tethI A jJAna viSNarahita mokSanI prAptinuM kAraNa che. A trIjA jJAnanA kALamAM cittanI uttamatA hovAne kAraNe baMdhAtuM puNya prakarSavALuM hoya che, ane tattvajJAnanA saMskArothI AtmA vAsita thato hoya che. tethI A bhavamAM kSapakazreNI prApta na thAya to janmAMtaranI prApti thAya tyAre, saMyamanA pAlanathI thayelI puNyaprakRtithI uttama devabhava ke manuSyabhava prApta thAya che, ane te bhavamAM potAne pratikULa evA koI saMyogo bhUtakALanAM koI kliSTa karmo na hoya to prApta thatA nathI. jema ke manuSyabhavamAM hoya to zArIrika, Arthika ane kauTuMbika tevA prakAranuM puNya hoya ke jethI dIrgha AyuSyakALamAM paNa koI pratikULa saMyogo utpanna thAya nahi, paraMtu sarva rIte anukULatA bhogavIne saMyamanA pariNAmo thAya, ane saMyamakALamAM paNa prAyaH karIne bhUtakALanuM koI kliSTa karma na hoya to koI upasargo ke pariSahonI prApti thAya nahi, ane citta mohathI anAkuLa thaIne sahaja rIte sAdhanA karI zake tevA prakAranuM puNya A trIjA prakAranA jJAnathI utpanna thAya che. tethI avipnathI phaLane ApanAruM A tattvasaMvedanajJAna che. paNa avataraNikA : zloka-2 thI 5 sudhI traNa prakAranA jJAnanuM svarUpa batAvyuM. have te traNa prakAranAM jJAnote jANavA mATenA liMgo graMthakArazrI batAve che - zloka : niSkampA ca sakampA ca pravRttiH pApakarmaNi / niravadyA ca setyAhurliMgAnyatra yathAkramam / / 6 / / anvayArtha pApana nimpA va sampa pravRtti =pApakarmamAM niSkapa pravRtti ane sakaMpa pravRttiniravA rasI ane niravada te=pravRtti, tra=ahIM-traNa prakAranAM jJAnomAM,tininiyathAkrama kAdue prakAranAM yathAkrama liMgo kahe che. dA Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagyadvAtriMzikA/zloka-6 zlokArtha :-- traNa prakAranAM jJAnomAM pApakarmamAM nikaMpa pravRtti, sakaMpa pravRtti ane niravadha pravRtti, e prakAranA yathAkrama liMgo kahe che. 11911 TIkAH niSkampA ceti atrokteSu triSu bhedeSvajJAnajJAnasajjJAnatvena phaliteSu yathAkramaM pApakarmaNi niSkampA - dRDhA pravRttiH, sakampA cAdRDhA, niravadyA ca sA pravRttiriti vijJAnyAdu: / tavun - "nirapekSapravRtsAvittiGAmetavuvA tam' (aSTa-1/3) | tathA- "tAvidhapravRttvAbiDyaM savanundhi 5" (aSTa-1/5) / tathA - "nyAyyAvo zuddhavRttvAAimyamaMtavratitam" (aSTa-1/7) kRtti / / 6 / / . TIkAryaH atrokteSu bAduH / ahIM=ajJAta, jJAna ane satjJAnapaNArUpe phalita evA ukta traNa bhedomAM yathAkrama pApakarmamAM niSkapa=dRDha pravRtti, sakaMpa=adRDha pravRtti ane niravadya te=pravRtti, e pramANe liMgo kahe che. tavu - te kahevAyuM che=traNa prakAranA jJAnanAM traNa liMgo che, ema zlokamAM kahyuM te aSTaka-9/3-9-5-9/7mAM kahevAyuM che "nirapekSapravRttvAti zikmetavuvArtItam" | nirapekSa pravRtyAdi nirapekSa pravRtti ane nivRtti Adi liMgavALuM A=viSayapratibhAsajJAna, aSTaka-9/3mAM kahevAyeluM che. tathA=ane " tathAvidha savanundha gha" / ane tathAvidha pravRtyAdithI vyaMgya= bhagavAnanA vacanathI bhAvita mati hovAne kAraNe pApanI pravRtti adRDha thAya tevA prakAranI pravRtyAdithI vyaMgya, ane saanubaMdhavALuM=paraMparAe mokSaLane ApanAruM, AtmapariNatimat jJAna aSTaka-9/5mAM kahevAyeluM che. tA - ane ..... r 25 "nyAyyAdau prItitam" kRti || nyAyyAdimAM=samyagdarzanAdi traNarUpa mokSamArga che AdimAM jene temAM, zuddha nRtyAdithI gamya=niraticAra pravRtyAdithI gamya, A= tattvasaMvedanajJAna, aSTaka-9/7mAM kahevAyeluM che. ***** Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 rUti zabda uddharaNanI samAptisUcaka che. // 6 // bhAvArtha : sAdhusAmagyadvAtriMzikA/zloka-6 viSayapratibhAsa, AtmapariNAmavat ane tattvasaMvedana jJAnane jANavAnAM = liMgo (1) ajJAnarUpa viSayapratibhAsajJAna (2) jJAnarUpa AtmapariNAmavajJAna (3) satUjJAnarUpa tattvasaMvedanajJAna te traNa prakAranA jJAnamAM, (1) viSayapratibhAsajJAnavALA jIvonI pApakarmamAM niSkapa pravRtti=dRDha pravRtti, hoya che, (2) AtmapariNativartujJAnavALA jIvonI pApakarmamAM sakaMpa pravRtti=adRDha pravRtti, hoya che arthAt raDatAM raDatAM pApapravRtti kare ema nahi, paraMtu pApanA anarthano spaSTa bodha hovAne kAraNe adRDha pravRtti hoya che, ane (3) tattvasaMvedanajJAnavALA jIvonI pApapravRtti hotI nathI, paraMtu niravagha pravRtti hoya che. AnAthI e phalita thAya che ke jIvamAM vartatuM jJAna pravRtti ane nivRtti karAve che. temAM je jIvomAM gADha mithyAtva vartI rahyuM che, teo taddana nirapekSa thaIne pApapravRtti kare che. je jIvo kAMIka dharmane abhimukha thayA che ane yoganI prathamanI cAra dRSTimAM varte che, teomAM paNa mithyAtva che, ane mithyAtvane kAraNe je sthAnamAM viparyAsa che, te sthAnamAM niSkapa pApapravRtti che; paraMtu sthUlabodhane kAraNe je sthAnamAM kAMIka sabhyajJAna che, te sthAnamAM pApapravRttino tyAga che, ane kadAca pApapravRtti hoya to sakaMpa hoya, topaNa je sthAnamAM viparyAsa che, te sthAnane AzrayIne niSkapa pApapravRtti che. mATe te jIvonuM jJAna ajJAnarUpa che. samyagdaSTi jIvonuM jJAna ajJAnarUpa nathI, paraMtu jJAnarUpa che, ane temanI pApapravRtti sakaMpa hoya che arthAta pApapravRtti karavA pratyenuM valaNa thAya, tethI Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmaNyadvAtriMzikA/zloka-6 27 pApapravRtti kare, topaNa A pApapravRtti mArA ahitanuM kAraNa che tevo sthira nirNaya hovAthI temano bodha te pApapravRttine zithila kare che. samyagdaSTi jIvo sUkSmabodhavALA hoya che, tethI mokSane pratikULa sarva pariNati temane pAparUpe dekhAya che. mATe te pApapravRtti karavAnA abhimukha bhAvavALA na hoya to pApapravRtti karatA nathI, ane pApapravRtti ka2vAne abhimukha pariNAma thayo hoya to yathArtha bodha hovAne kA2Ne zithila pApapravRtti kare che. saMyamayogamAM utthita muninuM jJAna sat jJAna che. je bodha ucitamAM pravRtti ane anucitamAM nivRtti karAve te sat jJAna che. muni saMyamanI vRddhine anukULa sarva ucita pravRtti kare che ane saMyamamAM vyAghAtaka sarva anucita pravRttiothI nivRtta thAya che. tethI zAstravacananA smaraNapUrvaka sarva ucita pravRtti karanArA muninuM jJAna sat jJAna che, ane te jJAnavALA munio niravagha pravRtti kare che. tethI trIjA tattvasaMvedanajJAnanuM liMga niravagha pravRtti che. TIkAmAM aSTaka prakaraNa-9/3nI sAkSI ApI, teno bhAva A pramANe che saMsArI jIvo potAnA bhautika hita mATe pravRtti ane nivRtti kare che. e pravRtti ane nivRtti nirapekSabhAvathI karatA hoya to temanI niSkapa pApapravRtti che, ane niSkapa pApapravRtti viSayapratibhAsa jJAnanuM liMga che. TIkAmAM aSTaka prakaraNa-9/5nI sAkSI ApI, teno bhAva A pramANe che - samyagdaSTi jIvonuM citta bhagavAnanA vacanathI bhAvita hoya che tethI pApapravRttinuM ApAdaka cAritramohanIya karma baLavAna hoya to pApapravRtti kare tyAre paNa tevA prakAranI zithila pravRtti AdithI vyaMgya temanI pravRtti hoya che, ane te pravRtti krame karIne pApanI nivRttinuM kAraNa bane tevI hoya che. tethI temanI pravRtti sakaMpa pApapravRtti che, ane sakaMpa pApapravRtti AtmapariNAmavat jJAnanuM liMga che. TIkAmAM aSTaka prakaraNa-9/7nI sAkSI ApI, teno bhAva A pramANe che jIvane mATe nyAyyamArga AtmAnA zuddha bhAvarUpa ratnatrayIno mArga che ane anyAyya mArga ratnatrayIthI viparIta mithyAdarzana, mithyAjJAna ane mithyAcAritrarUpa che. tattvasaMvedanavALA munionI nyAyyamArgamAM zuddha pravRtti=samabhAvanI vRddhinuM Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 sAdhusamasyAtrizikA/zloka-7 kAraNa bane evI pravRtti hoya che, ane anyApya mArgamAM zuddha nivRtti= asamabhAvanA saMskAronuM nivartana kare evI nivRtti hoya che, ane te niravadya AcArarUpa che. te pravRtti-nivRttithI gamya evuM tattvasaMvedanajJAna che. IkA traNa prakAranA jJAnanAM liMgo (1) viSayapratibhAsajJAna (2) AtmapariNAmavajJAna(3) tattvasaMvedanajJAna ajJAna svarUpa che. jJAna svarUpa che. satvajJAna svarUpa che. te pApakarmamAM niSkapa te pApakarmamAM sakaMpa te pApakarmamAM pravRtti karAve che. pravRtti karAve che. niravadya pravRtti karAve che. avataraNikA - nanu kvaitAni liMgAnyupayujyante ityata Aha - avataraNitArtha - A liMgo kyAM upayogI che? ethI graMthakArazrI kahe che - avataraNikAno bhAvArtha : zloka-kamAM traNa prakAranA jJAnanAM traNa liMgo kahyAM. te traNa ligo jJAnano bheda karavAmAM upayogI che ke jJAnanA bhedanA anumAnamAM upayogI che, e prakAranI zaMkAne sAme rAkhIne graMthakArazrI kahe che - zloka : jAtibhedAnumAnAya vyaktInAM vedanAt svataH / tena karmAntarAt kAryabhede'pyetadbhidA'kSatA / / 7 / / anvayathArtha : castInAM vyaktionuM ajJAnAdi vyaktionuM svata: vedanA-svataH vedana hovAne kAraNe gatimAnuM anumaya jAtibhedanA anumAna mATe ajJAnAdigata Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagyadvAtriMzikA/zloka-7 ajJAtatvAdi jAtibhedanA anumAna mATe zloka-6mAM traNa liMgo batAvAyAM che, ema anvaya che. tena=te kAraNathI=ajJAnAdi vyaktionuM svataH vedana che te kAraNathI varmAntarAt=karmAMtarathI Aryamene=ikAryabheda hovA chatAM paNa=sAvadya ane niravagha pravRttirUpa kAryabheda hovA chatAM paNa rtAtmavA A bhedo=ajJAnAdi traNa bhedo akSatA akSata che. / / 7 / / zlokArtha : ajJAnAdi vyaktionuM svataH vedana hovAne kAraNe ajJAnAdigata ajJAnatvAdi jAtibhedanA anumAna mATe zloka-6mAM traNa liMgo batAvAyAM che, ema anvaya che. 29 ajJAnAdi vyaktionuM svataH vedana che te kAraNathI, karmAMtarathI kAryabheda hovA chatAM paNa=sAvadha ane niravadha pravRttirUpa kAryabheda hovA chatAM paNa, ajJAnAdi traNa bhedo akSata che. 19nA TIkA H jAtIti-jAtibhedasya niSkampapApapravRttyAdijanakatAvacchedakasyAjJAnAdigatasya, anumAnAya uktAni liGgAnIti sambandhaH, vyaktInAm-ajJAnAdivyaktInAM, svato=nika nerapekSyazaiva, vedanAt=parajJAnAt| tena varmAntarAt=cAritramohaadiruupaadudykssyopshmaavsthaavsthitaat, kAryabhede'pi sAvadyAnavadyapravRttivaicitrye'pi (e) tadbhidA - ajJAnAdibhidA, akSatA, pravRttisAmAnye jJAnasya hetutvAttadvaicitryeNaiva tadvaicitryopapatteH pravRttau karmavizeSapratibandhakatvasyApi hetuvizeSavighaTanaM vinA'yogAt, vastutaH kAryasvabhAvabhede kAraNasvabhAvabhedaH sarvatrApyAvazyakaH, anyathA hetvantarasamavadhAnasyApyakiJcitkaratvAditi viveSitamanyatra / / 9 / / TIkArya : jAtibhedasya akSatA, niSkapa pApapravRtyAdijanakatAvacchedaka ajJAnAdigata jAtibhedanA anumAna mATe zloka-6mAM liMgo kahevAyAM che, e prakAre saMbaMdha che; kema ke ajJAnAdi vyaktionuM svataH-liMganirapekSapaNAthI ja, Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagyadvAtriMzikA|zloka-7 vedana=parijJAta, che. te kAraNathI=ajJAnAdi vyaktionuM svataH vedana che te kAraNathI, karmAMtarane kAraNe=udaya, kSayopazama avasthAthI avasthita cAritramohAdirUpa karmAMtaranA kAraNe, kAryabheda hovA chatAM paNa=sAvadha ane anavadya-niravagha pravRttinuM vaicitrya hovA chatAM paNa, A bhedo= ajJAnAdi bhedo, akSata che. 30 pUrvamAM kahyuM ke liMganirapekSa ajJAnAdi vyaktionuM vedana hovAthI karmAMtarane kAraNe sAvagha, anavadya pravRttino bheda hovA chatAM paNa traNa prakAranA jJAnano bheda akSata che. tyAM koIne prazna thAya ke traNa prakAranA jJAnane na svIkArIe, paraMtu jJAna eka prakAranuM che, Ama chatAM je jIvone mithyAtvano udaya che, teone niSkapa pApapravRtti thAya che; ane je jIvone mithyAtvano kSayopazama che ane cAritramohanIyano udaya che, te jIvone sakaMpa pApapravRtti thAya che; ane je jIvone cAritramohanIyano kSayopazamabhAva varte che, te jIvone niravadha pravRtti thAya che; tema svIkArIe to traNa jJAna mAnavAnI AvazyakatA rahe nahi. tenA nirAkaraNa mATe graMthakArazrI hetu kahe che pravRttisAmAnya .... 35patta, pravRttisAmAnyamAM jJAnanuM hetupaNuM hovAthI jJAnanA vaicitryathI ja pravRttinA vaicitryanI upapatti=saMgati che. ahIM prazna thAya ke traNa prakAranAM jJAna na svIkArIe paraMtu eka prakAranuM jJAna svIkArIe, ane mithyAddaSTinI pravRtti pratye darzanamohanIya karma pratibaMdhaka svIkArIe ane samyagdaSTinI pravRtti pratye cAritramohanIyarUpa karmavizeSa pratibaMdhaka che, tethI niravagha pravRtti thatI nathI, paraMtu sAvagha pravRtti thAya che; ane cAritrIne cAritramohanIya karma pratibaMdhaka nathI, tethI niravagha pravRtti thAya che, tema svIkArIe to traNa jJAna svIkAravAne badale eka jJAna svIkAravAnA kAraNe lAghavanI prApti thAya. tenA nirAkaraNa mATe graMthakArazrI hetu kahe che - pravRttI ..... yoAt, hetumAM rahela vizeSanA vighaTana vagara=pravRttinA kAraNIbhUta jJAnarUpa hetumAM rahela vizeSanA vighaTana vagara, pravRttimAM karmavizeSatA pratibaMdhakapaNAno paNa ayoga che. vastutaH ..... AvazyaH, vastutaH kAryanA svabhAvabhedamAM kAraNano svabhAvabheda Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 sAdhusamasyadvAtrizikA/zloka-7 sarvatra paNa sarva kAryasthaLamAM paNa, Avazyaka che. 3nyathA ..... satra | anyathAgakAryanA svabhAvabhedamAM kAraNano svabhAvabheda na hoya to, hevaMtaranA samavadhAnanuM paNa karmavizeSa pratibaMdhatvarUpa hevaMtaranA samavadhAnanuM paNa, akiMcitkarapaNuM che, e pramANe anyatra vivecana karAyeluM che. zA nimpapapapravRHi - ahIM Hi thI sakaMpa pApapravRtti ane niravagha pravRttinuM grahaNa karavuM. ajJAnAdrivyavartInAm - ahIM Ave thI jJAna ane satvajJAnanuM grahaNa karavuM. cAritramohanasipAt - ahIM kAri thI darzanamohanuM grahaNa karavuM. kAryaeDazi ahIM 3pa thI e samuccaya thAya che ke jJAnanA bhedane kAraNe kAryabheda hoya to ajJAnAdi bhedo akSata che, paraMtu karmAtaranA bhedane kAraNe kAryabheda hoya topaNa ajJAnAdi bhedo akSata che. jJAnavimavA - ahIM Dhi thI jJAna ane satvajJAnanuM grahaNa karavuM. sarvatrAgari ahIM upi thI e kahevuM che ke prastuta sthAnamAM to sAvadya, niravadya pravRttirUpa kAryanA svabhAvabhedamAM jJAnarUpa kAraNano svabhAvabheda Avazyaka che, paraMtu sarva sthAnamAM paNa kAryanA svabhAvabhedamAM kAraNano svabhAvabheda Avazyaka che. tvantarasamavadhAnacAve - ahIM nathI e kahevuM che ke hevaMtaranuM samavadhAna na hoya to to kAryabheda na thAya, paraMtu havaMtaranuM samavadhAna paNa kAryabheda karavAmAM akiMcitkara che. bhAvArtha :niSkapa pApapravRtti, sakaMpa pApapravRtti ane niravadha pravRtti A traNa prakAranAM liMgono kyAM upayoga che, tenuM varNana - zloka-kamAM batAvyuM ke viSayapratibhAsajJAnavALAnI pApakarmanI pravRtti niSkapa hoya che, AtmapariNAmajJAnavALAnI pApakarmanI pravRtti sakaMpa hoya che ane tattvasaMvedanajJAnavALAnI pravRtti niravadya hoya che, ane te pravRttinuM kAraNa traNa prakAranA jJAno che. tethI te traNa prakAranI pravRttinA te traNa jJAno janaka che, mATe te traNa jJAnomAM janakatA rahelI che; ane te traNa jJAnomAM rahelI niSkapa Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 sAdhusAmayyadvAtrizikA/bloka-7 pApapravRttvAdijanakatAvacchedaka ajJAnatvAdi traNa jAtio che, te jAtionuM anumAna karavA mATe niSkapAdi traNa liMgo batAvAyAM che; kema ke ajJAnAdi traNe vyaktionuM vedana karavAmAM niSkapatAdi liMganI apekSA nathI. Azaya e che ke jIvone viSayapratibhAsajJAna ajJAnarUpe vedanA thAya che, AtmapariNAmavajJAna jJAnarUpe vedana thAya che ane tattvasaMvedanazAna satvajJAnarUpe vedana thAya che, ane A traNe jJAno niSkapatAdi pravRttinAM janaka che. ajJAnavALI vyakti pApamAM pravRtti kare che tyAre tenI pravRttimAM niSkapatA hoya che. tethI jema vahninuM kArya dhUma che, te dhUmane joIne vahninuM anumAna thaI zake che, tema ajJAnanA kAryarUpa niSkapatA che, tethI niSkapatAne joIne A vyaktimAM ajJAna che, te prakAranuM anumAna thaI zake che. mATe kayA jIvamAM ajJAna che, kayA jIvamAM jJAna che ane kayA jIvamAM satvajJAna che, teno nirNaya karavA mATe niSkapa pApapravRjyAdi liMgo batAvAyelAM che; paraMtu ajJAnAdi vyaktionuM vedana karavA mATe niSkapAdi pravRttinI apekSA nathI. mATe liMganirapekSa ja ajJAnAdi traNa prakAranA jJAnanuM vedana jIvane thAya che. AthI traNa prakAranA jJAnavALA jIvo kvacit koI pravRtti na karatA hoya topaNa te traNe vyaktiomAM jJAnanuM vedana judA prakAranuM che, ane te traNe vyakti jyAre koI pravRtti kare tyAre te pravRttimAM niSkapatAdi bhedonI prApti thAya che. pUrvamAM sthApana karyuM ke ajJAnAdi vyaktionuM niSkapatAdi liMganirapekSa svataH vedana che. tenAthI jJAnanA traNa bhedonI prApti che, Ama chatAM - sAmAnya rIte : (1) darzanamohanIyanA udayathI jIvo niSkapa pApanI pravRtti kare che. (2) darzanamohanIyanA kSayopazamavALA jIvo jo cAritramohanIyanA udayavALA hoya to sakaMpa pApanI pravRtti kare che ane (3) je jIvone darzanamohanIya ane cAritramAMhanIyano kSayopazamabhAva varte che, teo niravadya pravRtti kare che. tethI koIne prazna thAya ke niSkapa pApapravRtti, sakaMpa pApapravRtti ane niravagha pravRtti karmanA udayane kAraNe thAya che, paraMtu traNa prakAranA jJAnanA Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagyadvAtriMzikA/zloka-7 bhedane mAnavAnI jarUra nathI. teno uttara ApatAM graMthakArazrI kahe che niSkapa Adi traNa prakAranI pravRttinA bhedathI jJAnanuM vedana nathI, paraMtu ajJAnAdi traNa bhedonuM svataH vedana che mATe jJAnanA ajJAnAdi traNa bhedo akSata che. ahIM prazna thAya ke jJAna ajJAnAdi traNa prakAre svataH vedana thAya che te kema nakkI thAya ? tethI kahe che - pravRttisAmAnya pratye jJAnanuM hetupaNuM hovAthI jJAnanA bhedathI ja pravRttino bheda prApta thAya che. 33 Azaya e che ke badhA jIvomAM samAna jJAna hoya to badhA jIvo samAna pravRtti kare, paraMtu dareka jIvanA jJAnamAM bheda che tenA kAraNe pravRttino bheda prApta thAya che. jo jJAnamAM koI bheda na hoya to samAna jJAna samAna pravRtti karAve, paraMtu (1) keTalAka jIvo niSkapa pApapravRtti kare che, tenuM kAraNa te jIvomAM tevA prakAranuM jJAna che, jene ajJAna kahevAmAM Ave che. (2) keTalAka jIvo sakaMpa pApapravRtti kare che, tenuM kAraNa te jIvomAM tevA prakAranuM jJAna che, jene jJAna kahevAmAM Ave che ane (3) keTalAka jIvo niravagha pravRtti kare che, tenuM kAraNa te jIvomAM tevA prakA2nuM jJAna che, jene satjJAna kahevAmAM Ave che. AnAthI e phalita thayuM ke niSkapa pApapravRtti sakaMpa pApapravRtti ane niravagha pravRtti A traNa pravRttionA kA2NIbhUta traNa jJAno judAM che. joke, (1) niSkapa pApapravRtti thavAnuM kAraNa darzanamohanIyano=mithyAtvano udaya che. (2) sakaMpa pApapravRtti thavAnuM kAraNa darzanamohanIyano=mithyAtvano, kSayopazama ane cAritramohanIyano udaya che ane (3) niravagha pravRtti thavAnuM kAraNa darzanamohanIyano=mithyAtvano, ane cAritramohanIyano kSayopazama che. Ama chatAM pravRttikALamAM vartatA jJAnanuM vedana traNe prakAranA jIvone judA prakAranuM che; ane kvacit koI jIvo pravRtti na karatA hoya topaNa teomAM vartatA jJAnanuM vedana judA prakAranuM che, tethI te jJAnanA bhedane kA2Ne jyAre jIva pravRtti kare che, Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 sAdhusAmayyadvAciMzikA/bloka-7 tyAre judA prakAranI pravRtti thAya che. mATe jJAnanA traNa bhedo mAnavA ucita che. ahIM vizeSa e che ke mithyAdRSTi jIvo, samyagdaSTi jIvo ane cAritrI jIvo kyAreka bAhyapravRtti karatA hoya ane kyAreka na paNa karatA hoya, paraMtu mohanI vRddhine anukULa ke mohanA ucchedane anukULa aMtaraMga pravRtti traNenI sadA cAlu hoya che. jema - - mithyASTi paNa saMpUrNa viveka vagaranA hoya to mohanI vRddhine anukULa aMtaraMga rIte sadA pApapravRtti kare che, ane kvacit bAhya AraMbha-samAraMbhanI paNa pravRtti kare che. vaLI koI mithyASTimAM kAMIka mithyAtva maMda hoya to Atmahitane anukULa ucita pravRtti karatA hoya tyAre aMtaraMga rIte mohanA ucchedane anukULa pravRtti hoya che; Ama chatAM te vakhate paNa ajJAnane kAraNe kAMIka mohathI AkuLa paNa pravRtti kare che, ane je sthAnamAM viveka nathI te sthAnamAM niSkapa pApapravRtti kare che. tene sAme rAkhIne mithyAdRSTinI niSkapa pApapravRtti svIkArela che. * samyagdaSTi jIvone darzanamohanIyano kSayopazama hovAthI pUrNa viveka pragaTela che, tethI teo bAhya AcaraNArUpa pApapravRttine pApapravRttirUpe joI zake che ane aMtaraMga rIte mahAkuLa pravRttine paNa pApapravRttirUpe joI zake che. tethI bAhya pApapravRtti na thatI hoya tyAre paNa, mohanA unmelanane anukULa aMtaraMga manovyApAra na vartato hoya ane pramAdane vaza samaya pasAra thato hoya, to te pramAda ja hiMsArUpa che tevo bodha hovAthI, temanI aMtaraMga mohanI pravRtti paNa sakaMpa thAya che arthAt adRDha thAya che; ane samyagdaSTi jIvo jyAre mohanA unmelanane anukULa bhagavadbhakti Adi anuSThAno karatA hoya ke aMtaraMga rIte AtmAne tattvathI bhAvita karavA yatna karatA hoya tyAre pApapravRtti nathI, paraMtu mohanA unmelanane anukULa pravRtti che; ane te pravRtti saMpUrNa niravadya nahi hovA chatAM niravadya bhAvane anukULa che. * sAdhune cAritramohanIyano kSayopazama hoya che, tenA kAraNe temanuM matijJAna paNa vizuddha koTinuM satjJAnAvaraNanA kSayopazamarUpa hoya che, jethI sAdhu sadA Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmarthyAtrizikA/zloka-7 35 apramAdabhAvathI mohanA umUlana mATe yatna kare che. AthI kvacit teo zAstravidhi anusAra nadI UtaratA hoya topaNa teonI pravRtti niravadya che, ane zAstravidhi anusAra paDilehaNAdi karatA hoya topaNa niravadya pravRtti che, ane aMtaraMga rIte mohanA unmelanane anukULa saMpUrNa niravadya evo samatAno bhAva temane varte che, tethI bAhya pravRtti kvacit na hoya topaNa aMtaraMga niravadya pravRtti varte che. vaLI te sAdhu kvacit pramAdane vaza thaIne paDilehaNAdi pravRtti karatA hoya to te pravRtti sAvadya bane che, ane bAhyapravRtti na karatA hoya ane aMtaraMga rIte samabhAvanI vRddhine anukULa udyama na hoya, paraMtu pramAda vartato hoya, to aticArasvarUpa sAvadya pravRtti paNa munine saMbhave che. ahIM koI prazna kare ke samyagdaSTi jIva niravagha pravRtti karI zakatA nathI, tenuM kAraNa cAritramohanIya karmavizeSa pratibaMdhaka che, ane muni niravadya pravRtti karI zake che, tenuM kAraNa cAritramohanIya karmavizeSa pratibaMdhaka nathI. mATe muninuM jJAna ane samyagdaSTi jIvanuM jJAna juduM che, tema na svIkArIe to zuM vAMdho che ? vaLI te rIte mithyASTi jIva niSkapa pApapravRtti kare che, temAM paNa sakaMpa pApapravRtti karavAmAM pratibaMdhaka evuM darzanamohanIya karma che, mATe teo niSkapa pApapravRtti kare che. tethI jJAnanA traNa bhedo na svIkArIe ane jJAna badhA jIvonuM samAna che, phakta karmavizeSa pratibaMdhaka hovAne kAraNe pravRttino bheda thAya che, tema svIkArIe to zuM vAMdho che? tethI graMthakArazrI kahe che - pravRttimAM karmavizeSanuM pratibaMdhakapaNuM paNa pravRttinA kAraNabhUta evA jJAnarUpa hetumAM vizeSanuM vighaTana karyA vagara pravRttino bheda karAvI zake nahi. tethI pravRtti mATe karmavizeSane pratibaMdhaka svIkArIe topaNa ajJAnAdi traNa prakAranA jJAnabhedo svIkAravAmAM koI virodha nathI. Azaya e che ke darzanamohanIyakarmane sakaMpa pApapravRtti karavAmAM pratibaMdhakarUpe svIkArIe ane cAritramohanIyakarmane niravadya pravRtti karavAmAM pratibaMdhaka svIkArIe topaNa mithyASTinI, samyagdaSTinI ke cAritrInI pravRtti pratye jJAna hetu che; ane te traNenA jJAnamAM koI bheda na hoya to te traNenI pravRttimAM je niSkapa pApapravRtti, sakaMpa pApapravRtti ane niravadya pravRttirUpa bhedo paDe che, Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 sAdhusAmayyadvAciMzikA/zloka-7 te paDI zake nahi. tethI ema mAnavuM paDe ke pratibaMdhaka evuM cAritramohanIya karma jIvanA jJAnamAM koIka zaktinuM vighaTana kare che, mATe samyagdaSTi jIvanA jJAnamAM sat jJAnatvanuM vighaTana cAritramohanIya karmanA udayathI thAya che, tene kAraNe tenuM jJAna niravagha pravRtti karavA samartha banatuM nathI. vaLI samyagdaSTinuM jJAna yathArtha hovAne kAraNe samyagdaSTi jIva pApapravRtti kare che tyAre "A pApapravRtti mArA ahitanuM kAraNa che" tevo spaSTa bodha hoya che, tethI sakaMpa pApapravRtti kare che. mATe samyagdaSTinA jJAnamAM sakaMpa pApapravRtti karavAnI zakti che, ane samyagdaSTi jIvane mithyAtvano udaya thAya to samyagdaSTi jIvanA jJAnamAM je sakaMpa pApapravRtti karavAnI zakti hatI, tenuM vighaTana thAya che. tethI samyagdaSTi jIvanA jJAna karatAM vilakSaNa evA ajJAnAvaraNanA kSayopazamane kAraNe mithyAdRSTi jIvanI niSkapa pApapravRtti thAya che. saMkSepathI e prApta thAya che ke cAritrImAM raheluM satvajJAna niravagha pravRtti karAve che, ane cAritramohanIyanA udayavALA jIvamAM satvajJAnanI zaktinuM cAritramohanIyakarma vighaTana kare che, tethI tenuM jJAna niravadya pravRtti karavA samartha banatuM nathI. mATe samyagdaSTinuM jJAna cAritrInA jJAna karatA vilakSaNa che, tethI samyagdaSTi jIvanI niravadya pravRtti thatI nathI, paraMtu sakaMpa pApapravRtti thAya che. vaLI mithyAtvanA udayavALA jIvamAM jJAnanI sapa pApapravRtti karavAnI zaktinuM darzanamohanIyakarma vighaTana kare che. tethI samyagdaSTi jIvanA jJAna karatAM vilakSaNa evuM jJAna mithyASTi jIvamAM che. mATe samyagdaSTi jIvanI jema mithyAdRSTi jIvanI sakaMpa pApapravRtti thatI nathI, paraMtu niSkapa pApapravRtti thAya che. sArAMza : (1) je jJAna niSkapa pApapravRtti karAve che, te ajJAnAvaraNanA kSayopazamathI thAya che, (2)je jJAna sakaMpa pApapravRtti karAve che, te jJAnAvaraNanA kSayopazamathI thAya che ane (3)je jJAnaniravadyapravRtti karAve che, te jJAnAvaraNanA kSayopazamathI thAya che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 sAdhusAmaggadvAciMzikA/zloka-7 vastuta: thI macatra sudhInA kathanano bhAvArtha : pUrvamAM yuktithI sthApana karyuM ke traNa prakAranA jJAnothI anukrame niSkapa pApapravRtti, sakaMpa pApapravRtti ane niravadya pravRtti thAya che, ane temAM yukti ApI ke darzanamohanIyakarma ane cAritramohanIyakarma pravRttinA kAraNabhUta jJAnamAM vilakSaNatA pedA karAvIne pravRtti karAve che, tethI traNa prakAranAM jJAno che. have upAdAna kAraNathI thatA kAryabhedamAM upAdAna kAraNanA svabhAvano bheda Avazyaka che, te batAvavA arthe graMthakArazrI kahe che - kAryanA bhedamAM upAdAna evA kAraNanA svabhAvano bheda sarvatra Avazyaka che. jema ghaTanA upAdAnarUpa mATI ane paTanA upAdAnarUpa taMtu, e bemAM svabhAvabheda che, tethI ghaTarUpa kArya ane paTarUpa kAryano bheda thAya che. te ja rIte - (1) mohathI AkuLa evI niSkapa pApapravRtti, (2) mohathI AkuLa evI sakaMpa pApapravRtti ane (3) mohathI anAkuLa evI niravadya pravRtti : A traNa kAryanA upAdAna kAraNabhUta evA jJAnanA svabhAvano bheda mAnavo Avazyaka che. tethI A svabhAvabhedane kAraNe je jJAnano svabhAva niSkapa mohAkuLa pravRtti karAve che, te jJAna karatAM sakaMpa mohAkuLa pravRtti karAvanAruM jJAna vilakSaNa che; ane je jJAna mohanA unmelanane anukULa niravadya pravRtti karAve che, te jJAna prathamanA be jJAna karatAM vilakSaNa che; ane A traNa jJAno uttaramAM te pravRttine kAraNe (1) niSkapa mohAkuLa jJAnanI pariNatirUpe, (2) sakaMpa mohAkuLa jJAnanI pariNatirUpe ane (3) mohanA unmelanane anukULa niravadya jJAnanI pariNatirUpe pariNamana pAme che. uparanA kathanane daDha karavA mATe graMthakArazrI hetu kahe che - jo kAryanA svabhAvabhedamAM kAraNano svabhAvabheda na svIkAravAmAM Ave to hevaMtaranuM samavadhAna paNa akiMcitkAra thAya. jema ghaTanI sAmagrI taMtune ApavAmAM Ave to te taMtumAMthI ghaTa thaI zake nahi, paraMtu mATIne ghaTanI sAmagrI ApavAmAM Ave to mATImAMthI ghaTa thaI Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 sAdhusAccaDhAtrizikA/zloka-7 zake che. tethI jo hevaMtaranA samavadhAnamAtrathI kAryabheda thaI zakato hoya to taMtune paNa ghaTanI sAmagrI ApavAthI ghaTarUpa kArya thaI zake, ema svIkAravAnI Apatti Ave. mATe kAraNano svabhAvabheda hoya to ja hevaMtaranA samavadhAnathI kArya thaI zake, ema mAnavuM joIe. AthI ja taMtu karatAM vilakSaNa svabhAvavALI evI mATIne ghaTanI sAmagrI maLe to ghaTa thaI zake. te rIte traNa prakAranAM jJAnomAM vilakSaNatA svIkAravAmAM Ave to (1) mithyAtvamohanIyanA udayarUpa havaMtarathI niSkapa pApapravRtti thAya che, tema svIkArI zakAya. (2) samyatva mohanIyanA kSayopazamarUpa hevaMtarathI sakaMpa pApapravRtti thAya che, tema svIkArI zakAya ane (3) cAritramohanIyanA kSayopazamarUpa hevaMtarathI niravadya pravRtti thAya che, tema svIkArI zakAya. IfchA upAdAna kAraNano hevaMtara kAryano svabhAvabheda svabhAvabheda (1) udaya. ajJAnAvaraNano kSayopazama= niSkapa pApapravRttine abhimukha evo viparIta bodha. jJAnAvaraNano kSayopazama= sakaMpa pApapravRttine abhimukha evo vivekayukta bodha. satjJAnAvaraNano kSayopazamana niravadya pApapravRttine abhimukha evo mArgAnusArI bodha. mithyAtva- niSkapa pApapravRtti= mohanIyano avivekayukta bodhane kAraNe pApapravRttikALamAM daDha mahAkuLa evI jJAnanI pariNati. samyakatva- sakaMpa pApapravRtti= mohanIyano vivekayukta bodhane udaya ke kAraNe pApapravRttikALamAM kSAyika samyakatva. adaDha mahAkuLa evI jJAnanI pariNati. cAritra- niravagha pravRtti mohanIyano sadaMta:karaNane kAraNe kSayopazama. mohanA unmelanane anukULa niravadya evI jJAnanI pariNati. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 sAdhusamasyadvAciMzikAzloka-8 avataraNikA : jJAnathI, bhikSabhAvathI ane vairAgyathI sAdhu samagrabhAvane pAme che, ema zloka-1mAM batAvyuM. tyArapachI sAdhunI samagratAnuM kAraNa evuM jJAna karyuM che, te batAvavA mATe traNa prakAranA jJAnanuM svarUpa zloka-3 thI 7 sudhI spaSTa karyuM. have trIjA prakAranA tattvasaMvedanajJAnathI sAdhu kaI rIte samagrabhAvane pAme che, te batAvavA arthe graMthakArazrI kahe che - bloka : yogAdevAntyabodhasya sAdhuH sAmagryamaznute / anyathAkarSagAmI syAt patito vA na saMzayaH / / 8 / / anvayArtha - ujjavAghaca yoaMtyabodhanA yogathI jannatraNa prakAranA jJAnamAMthI aMtya evA tatvasaMvedananA yogathI ja, sAdhu-sAdhu sAma=samagrapaNAne= sAyikabhAvarUpa pUrNa saMyamane, pAme che. anyathA aMtyabodhavA yoganA abhAvamAM pArSAnI vAta AkarSagAmI thAya patito vA=athavA patita thAya (emAM) saMzaya =saMzaya nathI. ll zlokArtha : aMtyabodhanA yogathI ja tattvasaMvedananA yogathI ja, sAdhu samagrapaNAne kSAyikabhAvarUpa pUrNa saMyamane pAme che. anyathA aMtyabodhanA yoganA abhAvamAM AkarSagAmI thAya athavA patita thAya (emAM) saMzaya nathI. III TIkA : yogAditi-antyabodhasya-tattvasaMvedanasya, yogAdeva-saMskArarUpasambandhAdeva, sAdhuH sAmagryaM=pUrNabhAvam, aznute, anyathA tattvajJAnasaMskArAbhAve, punaryogazaktyanuvRtau zaGkAkAGkSAdinA''karSagAmI vA syAt, tadananuvRttau ca patito vA, na saMzayo'tra kazcit, bAhyaliGgasyAkAraNatvAt / / 8 / / Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 sAdhusAmaaudrAviMzikA/zloka-8 TIkArya : sattvavathI ..... nute, aMtyabodhatA tattvasaMvedananA, yogathI ja= saMskArarUpa saMbaMdhathI ja, sAdhu samagrapaNAne=pUrNabhAvane arthAt kSAvikabhAvarUpa pUrNa saMyamane, prApta kare che. anyathA . #Ara tvati / anyathA tattvajJAnanA saMskAranA abhAvamAM, vaLI zaMkA-kAMkSAdi dvArA AkarSagAmI thAya athavA patita thAya. AkarSagAmI kyAre thAya ane patita kyAre thAya te spaSTa karavA mATe graMthakArazrI kahe che - yogazaktinI anuvRtti hote chateetatvasaMvedanano yoga thavAnI zaktinI anuvRtti hote chate, zaMkA-kAMkSAdi dvArA AkarSagAmI thAya ane tenI anuvRtti hote chate= tattvasaMvedanano yoga thavAnI zaktinI anaqvRtti hote chate, patita thAya. emAM= yogazaktinI anagvRtti hote chate patita thAya emAM, koI saMzaya nathI, kema ke bAhyaliMganuM akAraNapaNuM che. 58 TIkAmAM vA kAra be che te AkarSagAmI thAya athavA patita thAya tenA joDANa mATe che, ane tanuvRtta 2 - 2 kAra che, te anuvRtti ananavRttinA joDANa mATe che. bhAvArtha :(1) tattvasaMvedananA yogathI saMyamanA samagrapaNAnI kSAyika cAritranI, prApti : saMyama grahaNa karanArA jIvo potAnI bhUmikAne saMpanna karIne saMyama grahaNa kare, ane saMyama grahaNa karatI vakhate saMyamanI kriyAnI vidhimAM atyaMta upayoga hoya, to saMyamanI kriyAnI vidhinA baLathI tattvasaMvedana nAmanuM jJAna pragaTe che arthAt mohanA ucchedane anukULa sudaDha yatna karAve evo satajJAnAvaraNano kSayopazama pragaTe che, tethI te saMyama grahaNa karanAra mahAtmAnuM citta (1) mokSa ane mokSanA upAyabhUta samabhAvamAM rAgavALuM bane che, ane samabhAvanA upAyabhUta ucita pravRttimAM rAgavALuM bane che. (2) asamabhAvamAM dveSavALuM bane che ane asamabhAvamAM upAyabhUta anucita pravRttimAM dveSavALuM bane che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 sAdhusamasyadvAciMzikA/bloka-8 ane (3) jagatanA padArtho pratye upekSAvALuM bane che. A prazasta rAga, prazasta dveSa ane prazasta upekSAnA pariNAmane sthirarUpe je yogI pravartAvI zake te yogImAM tattvasaMvedana nAmanuM jJAna skurAyamAna thAya che. tattvasaMvedanajJAnathI sAdhaka yogI sarvatra mana, vacana ane kAyAnI ucita pravRtti kare che, tethI tattvasaMvedanajJAnanA saMskAro temanA AtmAmAM daDha-daDhatara paDe che. tethI anAdikALathI mohathI AkuLa evA matijJAnanA saMskAro temanA AtmAmAM paDelA hatA, te kSaNa-kSINatara thAya che, ane satjJAnAvaraNanA kSayopazamavALA matijJAnanA saMskAro atizaya-atizayatara thAya che; ane A tattvajJAnanA saMskAronA yogathI sAdhu kramasara kSayopazamabhAvanI vRddhi karIne kSAyika evA vItarAgabhAvane pAme che tyAre saMpUrNa mohanA saMskAra vagaranuM matijJAna pragaTe che; ane bAramA guNasthAnake rahelA evA A yogIne jJAnAvaraNa karmanA baMdhanA bIjabhUta mohano saMpUrNa abhAva hovAthI jJAnAvaraNakarma baMdhAtuM nathI, ane pUrvamAM baMdhAyeluM jJAnAvaraNa karma mohathI anAkuLa evA zuddha jJAnanA upayogathI nAza pAme che. tethI bAramA guNasthAnakanA aMte kevalajJAnanI prApti thAya che. (2) aMtyabodha thavA chatAM aMtyabodhanA saMskAranA abhAvamAM AkarSagAmI muninuM svarUpa : saMyama grahaNa karanArA jIvo potAnI bhUmikAne saMpanna karIne saMyama grahaNa kare ane saMyama grahaNa karatI vakhate saMyamanI vidhimAM atyaMta upayoga hoya to saMyamanI vidhinA baLathI ja tattvasaMvedana nAmanuM jJAna pragaTe che; paraMtu koIka sAdhumAM te tattvasaMvedana nAmanuM jJAna maMda sAmarthyavALuM hovAthI AtmAmAM tattvajJAnanA saMskAro nAMkhIne uttarottara vRddhivALuM thatuM nathI, tethI tevA sAdhumAM tattvajJAnanA saMskAro paDatA nathI, tema chatAM pharI tattvasaMvedanajJAnano yoga thAya tevI zakti vartatI hoya to te sAdhu saMyama grahaNa karatI vakhate tattvasaMvedanajJAnane pAmela hovA chatAM zaMkA-kAMkSAdi dvArA guNasthAnakathI anyatra AkarSagAmI thAya che arthAt guNasthAnakathI nIce Utare che, ane pharI pharI guNasthAnakane paNa pAme che. Azaya e che ke A bIjA prakAranA mahAtmAo kalyANanA arthI che ane saMyama grahaNa karatI vakhate tattvasaMvedanajJAnane prApta kare che, chatAM teo Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 sAdhusAmayyadvAciMzikA/zloka-8 tattvasaMvedanajJAnamAM uttarottara sudaDha yatna karI zake tevI zaktivALA nathI. saMyama grahaNa karatI vakhate vidhimAM daDha upayogane kAraNe guNasthAnaka AvyA pachI saMyamanI kriyAmAM tevo dRDha yatna thato nathI, tethI saMyamanI kriyAo dvArA samabhAvanA pariNAmane jivADI zakatA nathI. mATe potAnI saMyamanI kriyAo potAne saMsArathI pAra karaze ke kema ? tevI zaMkA thAya che athavA to bAhya nimittomAM koIka AkAMkSAo thAya che, tethI saMyamanA guNasthAnakathI pAta pAme che. chatAM kalyANanI arthitA hovAne kAraNe pharI tattvasaMvedanano yoga thAya tevI zakti te mahAtmAmAM varte che. tethI upadezAdinI sAmagrIthI pharI saMveganI vRddhi thAya to pharI tattvasaMvedana nAmanuM jJAna pragaTe che; paraMtu te tattvasaMvedana nAmanuM jJAna zithilamULavALuM hovAne kAraNe sAdhumAM tattvasaMvedananA saMskAro paDatA nathI, ane tenA kAraNe vAraMvAra zaMkA-kAMkSAdi dvArA guNasthAnakathI pAta pAme che ane pharI nimittane pAmIne guNasthAnakamAM Ave che. A rIte bIjA prakAranA A yogI guNasthAnakamAM Ava-jAva kare che. (3) tattvasaMvedanajJAna pragaTyA pachI tattvasaMvedananA saMskArono abhAva hoya, ane pharIthI tattvasaMvedanano yoga thavAnI zaktino paNa abhAva hoya, tevA muninuM svarUpa : saMyama grahaNa karanArA jIvo potAnI bhUmikAne saMpanna karIne saMyama grahaNa kare ane saMyama grahaNa karatI vakhate saMyamanI vidhimAM samyagu yatna hoya to saMyamagrahaNakALamAM sAmAyikanI pratijJA uccaratI vakhate "karemi bhaMte' sAmAyika sUtrathI karAyelA zrutanA saMkalpa dvArA sAmAyikano pariNAma pragaTe che, te tattvasaMvedanajJAna che; paraMtu te tattvasaMvedanajJAna zithila mULavALuM hovAthI tattvasaMvedananA saMskAro nAMkhavA mATe samartha nathI, tethI alpakALamAM aMtyabodhanoH tattvasaMvedanajJAnano, nAza thAya che. vaLI te sAdhumAM pharI tattvajJAnano yoga thAya tevI zakti na hoya to te sAdhu bhAvathI guNasthAnakathI patita che, temAM koI saMzaya nathI. ahIM prazna thAya ke te sAdhu ArAdhaka hovAthI saMyamanI sarva kriyAo kare che. te kriyAnA baLathI pharI sAdhupaNuM tene prApta thavuM joIe. tethI kahe che - Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagradvAtriMzikA/zloka-8 bAhyaliMganuM tattvasaMvedananI prAptimAM akAraNapaNuM che. arthAt sAdhvAcAranI bAhyakriyAmAtranuM tattvasaMvedanajJAnane pragaTa karavAmAM kAraNapaNuM nathI. AnAthI e phalita thAya che ke A trIjA prakAranA sAdhune saMyamathI pAta thayA pachI pharI saMvegane ullasita kare tevo yoga na thAya athavA to pharI saMvegane ullasita kare tevI sAmagrI maLe tyAre pharI saMvega ullasita thAya tevI yogyatA na hoya to, mAtra bAhya saMyamanI AcaraNA saMyamanI vRddhi dvArA mokSanuM na kAraNa banatI nathI. phakta te sAdhumAM samyaktva vidyamAna hoya, ane bhagavAnanA vacananA rAgane kAraNe saMyamanI kriyA te sAdhu karatA hoya, to samyaktva guNasthAnaka TakI zake, ane koIka nimittane pAmIne mithyAtvanI prApti thaI hoya chatAM dRDha asagraha na hoya ane tattvanI abhimukhatA vidyamAna hoya to ArAdhaka bhAva TakI zake, paraMtu sarvavirati guNasthAnakanI prApti ke uttarottara vRddhi bAhya cAritrAcAranI kriyAthI thAya nahi. sArAMza: (1) prathama prakAranA sAdhune dRDha mULavALuM tattvasaMvedanajJAna hoya che, te uttarottara atizayita thaIne kSAyikabhAvamAM vizrAMta thAya che, ane A tattvasaMvedana nAmanuM jJAna matijJAnanA upayogasvarUpa che ane te zrutathI parikarmita matirUpa che ane navA navA zrutaadhyayananA kAraNe te mahAtmAnI mati adhika adhika zrutathI parikarmita thAya che. te mohanA unmUlanane anukULa sudRDha vyApAra karAvIne uttarottara svasthatAnI vRddhi karAve che. 43 (2) bIjA prakAranA sAdhune zithilamULavALuM tattvasaMvedanajJAna pragaTe che, tethI zaMkA-kAMkSAdi dvArA pAta pAme che, topaNa tattvasaMvedanajJAna pragaTI zake tevI zakti hovAne kAraNe upadezAdinI sAmagrIthI saMvega utpanna thAya to pharI guNasthAnaka Ave che, ane tattvasaMvedanajJAna daDhamULavALuM na thAya to pharI pharI AkarSa dvArA pAtanI prApti thAya che. AkarSa=guNasthAnakane abhimukha pariNAma hovA chatAM guNasthAnakathI viruddha bhAvonuM AkarSaNa thavAthI guNasthAnakathI adhogamana thAya che, vaLI guNasthAnakano abhimukhabhAva pha2I guNasthAnaka sAthe AtmAne joDe che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 sAdhusamasyadvAciMzikA/zloka-9 (3) trIjA prakAranA sAdhu tattvasaMvedanajJAna pAmyA pachI koIka prakAranA pramAdanA baLathI ke atattvanA abhinivezanA baLathI guNasthAnakathI pAta pAme che ane pharI guNasthAnakane prApta karavA mATe abhimukha saMvegano bhAva utpanna thaI zake tema nathI mATe saMyamanI kriyAthI temanAmAM tattvasaMvedanajJAna pragaTa thaI zakatuM nathI. tethI te sAdhu bAhyathI sAdhvAcAra pALe che, topaNa tattvasaMvedanajJAnathI patita che. all avataraNikA : zloka-1mAM sAdhune jJAnIbhAva, bhikSabhAva ane viraktabhAva hoya che, tema batAvyuM. tyArapachI sAdhunA jJAnIbhAvane batAvavA arthe zloka-2 thI 8 sudhI traNa prakAranA jJAnanuM svarUpa batAvyuM ane trIjA tattvasaMvedanajJAnavALA sAdhu jJAnIbhAvavALA che tema batAvyuM. have jJAnathI jJAnIbhAvavALA evA sAdhu bhikSAthI jIvananirvAha kare che, tethI teo bhikSu kahevAya che. mATe sAdhuno bhikSabhAva batAvavA arthe traNa prakAranI bhikSAnuM svarUpa graMthakArazrI batAve che - zloka : tridhA bhikSApi tatrAdyA sarvasampatkarI matA / dvitIyA pauruSaghnI syAvRttibhikSA tathAntimA / / 9 / / anvayArtha : mikSapa=bhikSA paNa trighAnaMtraNa prakAranI che. tatra temAMetraNa prakAranI bhikSAmAM sAdhA=pahelI sarvasamparI matA=sarvasaMpankarI kahevAyela che. dvitIyA bIjI pauruSaMI pauruSathvI che tathA=ane kantimAM trIjI vRttimakSA= vRttibhikSA cA-che. III zlokArtha :bhikSA paNa traNa prakAranI che. temAM traNa prakAranI bhikSAmAM, pahelI sarvasaMpankarI kahevAyela che, bIjI pauruSanI che ane aMtimaetrIjI vRttibhikSA che. IIII Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 sAdhusAmaaudrAviMzikA/zloka-9 kafmalADapi ahIM 'pa thI e kahevuM che ke jJAna to traNa prakAranuM che, paraMtu bhikSA paNa traNa prakAranI che. TIkA :triti . vyArA zlokArtha spaSTa hovAthI tenI TIkA graMthakArazrIe karela nathI. mahA bhAvArtha - je sAdhumahAtmA bhAvathI saMyamanA pariNAmavALA che, temanAmAM tattvasaMvedanajJAna avazya hoya che, ane tattvasaMvedanajJAnavALA sAdhu jIvananirvAha arthe bhikSA dvArA jIvananirvAhanI pravRtti kare che, tethI te sAdhune bhikSu kahevAya che, ane bhikSAthI bhikSubhAva che, te batAvavA mATe bhikSA traNa prakAranI che, tema prastuta zlokamAM batAvela che. traNa prakAranI bhikSAnuM svarUpa : (1) sarvasaMpankarI bhikSA :- tattvasaMvedanAnavALA muni je bhikSA grahaNa che, te bhikSA sarva kalyANanuM kAraNa che; kema ke te bhikSA dvArA dharmadhAtunI puSTi kare evA dehanI puSTi thAya che, ane te bhikSAthI puSTa thayela deha te sAdhumAM samabhAvarUpa dharmanI vRddhi kare che. mATe te bhikSA sarvasaMpattine karanArI che. (2) pauruSadanI bhikSA :- sAdhuvezane grahaNa karyA pachI je sAdhu bhikSAnI vRttithI AjIvikA kare che, paraMtu te bhikSA dvArA puSTa thayelA dehathI samabhAvanI vRddhi karatA nathI, paNa svaruci anusAra yathA-tathA pravRtti kare che, te sAdhunI bhikSA temanA puruSakArano nAza karanArI hovAthI pauruSaSmI bhikSA che arthAt te sAdhu bhikSAthI dharmadhAtunI puSTi karatA nathI, ane potAnI AjIvikA mATe puruSakAra karIne jIvananirvAha karI zake tema che topaNa potAnI AjIvikA mATe dhanAdi upArjana karavA mATe yatna karatA nathI, te sAdhu A rIte bhIkhanI vRttithI savIryano nAza kare che. tenA phaLarUpe janmAMtaramAM sadvaryanI prAptino abhAva thAya tevI satpuruSakAranA nAzane karanArI A bIjA prakAranI pauruSanI bhikSA che. (3) vRttibhikSA :- karmanA doSathI je gRhastho AjIvikA karavA mATe Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 sAdhusAdhyadvAciMzikA/zloka-10 puruSakAra karI zake tevI zaktivALA nathI, teo potAnA jIvananI vRtti arthe je bhIkha mAMgIne jIvana nirvAha kare che, te bhikSAnI pravRtti vRttibhikSA che=potAnA jIvana nirvAha arthe che. sArAMza - * tattvasaMvedanajJAnavALA sAdhumAM sarvasaMpankarI bhikSA hoya che, * zithila AcAravALA sAdhumAM pauruSadanI bhikSA hoya che ane * bhIkha mAMgIne jIvana nirvAha karanArA bhIkhArIomAM vRttibhikSA hoya che. III avataraNikA - zloka-9mAM traNa prakAranI bhikSA batAvI. temAM krama pramANe prathama sarvasaMpatkarI bhikSAnuM svarUpa graMthakArazrI batAve che - zloka : sadAnArambhaheturyA sA bhikSA prathamA smRtA / ekabAle dravyamunI sadAnArambhitA tu na / / 10 / / anvayArtha - savAnAra =sadAamAraMbhano hetu yA je mikSa bhikSA sA-te bhikSA prathamA=prathama=sarvasaMpankarI, mRtA=kahevAI che. tu=vaLI ivAnne dravyamuna =eka bALa evA dravyamunimAM kriyAmAtrathI bALa evA saMvigsapAkSikarUpa dravyamunimAM, savAnAramitA na=sadAanAraMbhipaNuM nathI. [1 zlokArca - sadAanAraMbhano hetu evI je bhikSA te prathama kahevAI che sarvasaMpankarI kahevAI che. vaLI eka bAla evA dravyamunimAM=saMvignapAkSikamAM, sadA anAraMbhipaNuM nathI. II1oll Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 sAdhusAccaDhAtrizikA/bloka-10 ttii| : sadeti - sadA'nArambhasya heturyA bhikSA, sA prathamA sarvasampatkarI, smRtA, taddhetutvaM ca sadA''rambhaparihAreNa, sadA'nArambhaguNAnukIrtanAbhivyaGgyapariNAmavizeSAhitayatanayA vA, sadA'nArambhitA tu ekabAle dravyamunau saMvignapAkSikarUpe na sambhavati / idamupalakSaNamekAdazI pratimA pratipatrasya zramaNopAsakasyApi pratimAkAlAvadhikatvAdanArambhakatvasya na tatsambhavaH, na ca tadbhikSAyAH sarvasampatkarIkalpatvoktyaiva nistAraH, itthaM hi yathAkathaJcitsarvasampatkarIyamiti vyavahAropapAdane'pi 'na pauruSaghnI' ityAdivyavahArAnupapAdanAt, tathA ca"yatirdhyAnAdiyukto yo gurvAjJAyAM vyvsthitH| sadA'nArambhiNastasya sarvasampatkarI matA" / / (aSTaka-5/2) ityAcAryANAmabhidhAnaM sambhavAbhiprAyeNaiva, jinakalpikAdau gurvAjJAvyavasthitatvAderiva sadA'nArambhitvasya phalata eva grahaNAt, anyathA lakSaNAnanugamApateH, dravyasarvasampatkarImupekSya bhAvasarvasampatkarIlakSaNameva vA kRtamidamiti yathAtantraM bhAvanIyam / / 10 / / ToDArtha : sadA'nArambhasya ..... yatanayA vA, samanAmano hetu-sabA sAmanA parihAranA bIjabhUta samabhAvano hetu, je bhikSA te prathama=sarvasaMpankarI kahevAI che, ane sadA AraMbhanA parihArathI saMyamanI sarva pravRttiomAM utsargathI yatna karavAmAM Ave tenA kAraNe je sadA AraMbhano parihAra thAya che tethI, athavA sadAamAraMbhanuNanA anukIrtanathI abhivyaMgya evA pariNAmavizeSathI Ahita evI yatanA vaDe=sadAamAraMbhanA kAraNabhUta evA samabhAvarUpa guNanA anukIrtanathI abhivyakta thanArA evA utsargamArga pratyenA pakSapAtarUpa pariNAmavizeSathI AdhAna thayelI bhikSAnI yatanA vaDe, tenuM hetupaNuM che=sadAamAraMbhanuM hetupaNuM che arthAt te sarvasaMpankarI bhikSA sadAamAraMbhano hetu che. sadA'nArambhitA .... na sambhavati / vajI sahAsanAmitA meM bhAga Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagyadvAtriMzikA/zloka-10 evA=kriyA karavAmAM bALa evA, saMvignapAkSikarUpa dravyamunimAM saMbhavatI nathI. savADanArambhaya thI na sanmati sudhInI TIkAno bhAvArtha :(1) sarvasaMpatkarI bhikSAnuM svarUpa : tattvasaMvedanajJAnavALA muni jagatanA bhAvo pratye nirapekSa hoya che, samabhAvanA pariNAmavALA hoya che ane samabhAvanI vRddhi karIne vItarAga thavA mATe yatna karatA hoya che. 48 samabhAvano pariNAma jIvamAtra pratye Atmatulya buddhivALo hoya che, tethI samabhAvanI vRddhi mATe yatna karatA muni koI paNa jIvane leza paNa pIDA na thAya e rIte saMyamanA upakhaMbhaka evA potAnA dehanA pAlana mATe bhikSA grahaNa kare che. te bhikSA samabhAvanI vRddhinuM kAraNa hovAthI sadAanAraMbhano hetu che; kema ke samabhAvanA pariNAmathI AraMbha thato nathI. vaLI vRddhine pAmelo samabhAvano pariNAma e siddhaavasthAnuM kAraNa che, ane siddhaavasthAmAM gayA pachI siddhanA jIvo koI AraMbha karatA nathI. tethI tattvasaMvedanajJAnavALA muninI bhikSA sadAanAraMbhano hetu che; ane A bhikSA sarvasaMpattine karanArI che arthAt A bhikSAthI puSTa thayela deha samabhAvanI vRddhi karIne te mahAtmAnA sarvasaMpattine karanArI che=sarva kalyANane karanArI che, eTaluM ja nahi paNa te mahAtmAne bhikSA ApanArA ane te mahAtmAnI bhikSAnI anumodanA karanArA sarvanA kalyANanI paraMparAnuM kAraNa che. tattvasaMvedanajJAnavALA muninI bhikSA sadAanAraMbhano hetu : vaLI tattvasaMvedanajJAnavALA muninI bhikSA sadAanAraMbhano hetu be rIte thAya che : (1) je tattvasaMvedanajJAnavALA mahAtmAo saMpUrNa nirdoSa bhikSAmAM udyama karanArA che, ane nirdoSa bhikSAnI prApti na thAya ane prANano aMta thAya topaNa sattvanA prakarSathI samabhAvanI vRddhi karI zake che, ane nirdoSa bhikSA prApta thAya to tenA dvArA saMyamapAlanane upaSTabhaka evA dehanuM pAlana karIne saMyamanI vRddhi karI zake che, te mahAtmAonI bhikSA sadA AraMbhanA parihArathI sadAanAraMbhano hetu che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 sAdhusAmaggadvAciMzikA/zloka-10 (2) je tattvasaMvedanajJAnavALA mahAtmAo samabhAvanI vRddhi arthe udyama karanArA che, ane saMyamanA upaSTabhaka evA dehanA pAlana mATe bhikSAmAM udyama kare che, paraMtu tathAvidha viSama saMyogathI nirdoSa bhikSAnI upalabdhi na thAya tyAre bhikSA vagara samabhAvanI vRddhi karavA samartha nathI, te vakhate samabhAvanI vRddhinA arthI evA te mahAtmAo sadAanAraMbhaguNa pratyenA pakSapAtavALA hovAne kAraNe sadAanAraMbhaguNanA pakSapAtathI abhivyaMgya evo utsarga mArga pratyeno baddharAga temanAmAM varte che; ane te baddharAgarUpa pariNAmavizeSane kAraNe zAstravidhi anusAra paMcakahAnithI yatanApUrvaka doSita bhikSA grahaNa kare che, ane te tenAthI grahaNa karAyelI teonI bhikSA dehane puSTa karIne saMyamanI vRddhinuM kAraNa hovAthI sadAanAraMbhano hetu che. uparamAM sadAanAraMbhano hetu bhikSA be rIte thAya che, tema kahyuM. te baMne prakArathI saMvignapAkSika jIvo bhikSA grahaNa karatA nathI, ane teo kalyANanA arthI che, ArAdhaka che, chatAM saMvignapAkSikarUpa dravyamunimAM sadAanAraMbhitA saMbhavatI nathI, kema ke teo bhagavAnanA vacanAnusAra kriyA karavAmAM bALa che. tethI teo potAnI bhikSAthI puSTa thayelA dehathI samabhAvanI vRddhi thAya te prakAre udyama karI zakatA nathI. mATe temanI bhikSA sadAanAraMbhano hetu nathI. tethI temanI bhikSAmAM sadAanAraMbhitA nathI. utthAna : zlokanA uttarArdumAM kahyuM ke saMvignapAkSika evA dravyamunimAM sadAanAraMbhitA saMbhavatI nathI. e kathanathI e phalita thAya che ke jema susAdhu bhikSAvRtti kare che, tema saMvignapAkSika paNa sAdhuvezamAM rahIne bhikSAvRtti kare che, Ama chatAM temanAmAM sadAanAraMbhitA nathI. vaLI agiyAramI pratimA dhAraNa karanArA zrAvako paNa sAdhuvezane grahaNa karIne navakalpI vihArapUrvaka sAdhunI jema bhikSAvRtti kare che, temanAmAM paNa sadAanAraMbhitA nathI, te upalakSaNathI prApta thAya che. te batAvavA arthe kahe che : TIkArtha : munnakSaNam .. na tatsambhavaH, A pUrvamAM kahyuM ke eka bAla evA Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagjhadvAtriMzikA/mloka-10 dravyamunimAM sadAanAraMbhitA nathI e, agiyAramI pratimAne svIkArela evA zrAvakane paNa teno saMbhava nathI=sadAanAraMbhitAno saMbhava nathI; kema ke zrAvakanA atAraMbhakapaNAnuM pratimAkAlAvadhikapaNuM che. tenuM upalakSaNa che. TsO ahIM prazna thAya ke jo saMvignapAkSikamAM ane agiyAramI pratimA dhAraNa karanAra zrAvakamAM sadAanAraMbhitA nathI, tethI temanI bhikSA sarvasaMpatjharI nathI, to te kevI che ? te spaSTa karavA arthe graMthakArazrI kahe che na ca anupapAvanAt, temanI bhikSAnuM=saMvignapAkSikanI ke agiyAramI pratimAdhArI zrAvakanI bhikSAnuM, sarvasaMpatkarI kalpatvanI uktithI ja= sarvasaMpatkarI samAna che ema kahevAthI ja, vistAra nathI, di=je kAraNathI A rIte=pUrve saMvignapAkSikAdinI bhikSAne sarvasaMpatkarI kalpa kahI e rIte, yathAkathaMcit--koIka rIte, sarvasaMpatkarI A che, e prakAranA vyavahAranuM upapAdana thavA chatAM paNa 'na pauruSanI'='pauruSaghnI nathI' ItyAdi vyavahAranuM anupapAdana nathI arthAt 'na pauruSanI'='pauruSaghnI nathI' ItyAdi vyavahAranuM upapAdana che. noMdha :- '7 gha' nA 'na' no anvaya 'anupapAvanAt' hetu sAthe karela che, te sivAya artha saMgata thato nathI athavA 'na =' nA sthAne 'pi tva' pATha grahaNa karIne 'na khairupanI' mAM rahela 'na' vadhArAno che, tema grahaNa karIne artha karavo. jethI padArtha saMgata thaI zake che. tathA ca "yatirdhyAnAdi pradaLAtu, ane te rIte=pUrvamAM kahyuM ke saMvignapAkSikanI ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakanI bhikSA sarvasaMpatkarI kalpa kahIne javistAra thAya che te rIte, "je yati dhyAnAdi yukta che, guruAjJAmAM vyavasthita che, sadAanAraMbhI evA temane sarvasaMpatkarI bhikSA manAI che," e prakAranuM AcAryanuM abhidhAna=pU. haribhadrasUri mahArAjanuM aSTaka 5/2 nuM kathana, saMbhava abhiprAyathI ja che-saMvignapAkSikamAM sarvasaMpatkarI bhikSAnA saMbhavanA abhiprAyathI ja che; kema ke jinakalpikAdimAM guruAjJA vyavasthitapaNAdinI jema sadAanAraMbhipaNAnuM phaLathI ja grahaNa che= saMvignapAkSika ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakamAM phaLathI ja grahaNa che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa1 sAdhusAmayyadvAciMzikA/zloka-10 sanyathA ..... sApa, anyathA-AvuM na mAno to=saMvigsapAkSikamAM ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakamAM sarvasaMpankarI bhikSAno saMbhava che e abhiprAyathI aSTaka pa/2mAM pU. A. zrI haribhadrasUri mahArAje sarvasaMpankarI bhikSAnuM lakSaNa karyuM che evuM na mAno to, saMvigsapAkSikamAM pU. A. haribhadrasUri mahArAjAe aSTaka pa/2mAM karelA sarvasaMpankarI bhikSAnA lakSaNanA anugamatI Apatti Avaze arthAt lakSyanA eka bhAgarUpa tatvasaMvedanajJAnavALA mahAtmAmAM lakSaNanI prApti hovA chatAM, lakSyanA anya bhAgarUpa saMvigsapAkSika ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakomAM sarvasaMpankarI bhikSAnA lakSaNanA ana_gamanI=anusaraNa nahi thavAnI, Apatti Avaze. dravya ..... bhAvanIm | athavA dravya sarvasaMpankarInI upekSA karIne= saMgnipAkSikamAM ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakamAM vartatI dravya sarvasaMpankarInI upekSA karIne, A=pU. A. haribhadrasUri mahArAje aSTaka paramAM sarvasaMpankarInuM lakSaNa karyuM e, bhAva sarvasaMpatkarInuM lakSaNa ja karyuM che, e pramANe yathAtaMtra bhAvana karavuM je pramANe zAstrAnusArI nayanuM yojana thAya e pramANe bhAvana karavuM. 10I darza pratimAM pratipatrI zramavpAsava - ahIM phi thI e kahevuM che ke saMvignapAkSikane to sadAanAraMbhitAno saMbhava nathI, paraMtu agiyAramI pratimAdhArI evA zrAvakane paNa sadAanAraMbhitAno saMbhava nathI. jAthAthaSyitsarvasamparIti vyavahAropavanegapi - ahIM thI e kahevuM che ke saMvignapAkSikamAM ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakamAM koIka rIte sarvasaMpankarI bhikSA che, e prakAranA vyavahAranuM upapAdana na thatuM hoya to to "ra pauruSanI ItyAdi vyavahAranuM anupapAdana nathI, paraMtu koIka rIte sarvasaMpankarI bhikSA che, e prakAranA vyavahAranuM upapAdana thavA chatAM paNa 'pauruSanI ItyAdi vyavahAranuM anupapAdana nathI arthAt upapAdana che. kana pauruSanI' phatyAdri - ahIM mAri thI 'na vRttiH' - bhikSAnuM grahaNa karavuM. ninandhiAvI ahIM maTi thI yathAsaMdika, vacanagurutAvALA sAdhuonuM grahaNa karavuM. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para sAdhusAmaaudrAsiMzikA/bloka-10 rUm thI bhAvanIyam | sudhInI TIkAno bhAvArtha - zlokanA uttarArdhvamAM graMthakArazrIe sthApana karyuM ke saMvignapAkSika sAdhu kriyAmAM bALa hovAne kAraNe temanI bhikSAmAM sadAanAraMbhitA nathI, tenI jema agiyAramI pratimadhArI zrAvakanI bhikSAmAM paNa sadAanAraMbhitA nathI; kema ke agiyAramI pratimAdhArI zrAvaka agiyAramI pratimA grahaNa karIne sAdhunI jema navakalpI vihAra kare che, sAdhunI jema bhikSA grahaNa kare che ane sarva udyamathI samabhAvanI vRddhimAM yatna kare che, chatAM agiyAra mahinAnI kAlamaryAdA rAkhIne udyama kare che, tethI temanI bhikSA anAraMbhitAno hetu hovA chatAM temanI bhikSAmAM sadAanAraMbhitA nathI. A prakAranA uparokta kathanamAM prazna thAya ke graMthakArazrIe (1) sarvasaMpankarI (2) pauruSaSmI ane (3) vRtti ema traNa prakAranI bhikSA kahI che. te traNamAMthI saMvignapAkSikane ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakane kaI bhikSA saMgata thaI zake ? te spaSTa karavA arthe graMthakArazrI kahe che -- saMvignapAkSika ane pratimApArI zrAvakanI bhikSA sarvasaMpattharIkalpanuM vidhAna : saMvignapAkSikanI ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakanI bhikSA sarvasaMpankarI kalpa kahevAthI ja vistAra che. e sivAya bIjo vikalpa nathI. kema bIjo vikalpa nathI ? temAM graMthakArazrI yukti batAve che -- saMvignapAkSikanI ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakanI bhikSAne pauruSabI bhikSA kahI zakAya nahi; kema ke saMvignapAkSika paNa dIkSA grahaNa karIne saMyamanI zaktino saMcaya kare che, paraMtu satpuruSArthano nAza kare tevI bhikSAnI vRtti karatA nathI. vaLI agiyAramI pratimAdhArI zrAvaka paNa sarvaviratinI zaktinA saMcaya arthe bhikSAvRtti kare che, ane te bhikSAvRtti bhagavAnanA vacanAnusAra che, paraMtu bhagavAnanA vacanathI nirapekSa nathI. tethI temanI bhikSA sat puruSArthano nAza karanAra nathI, mATe temanI bhikSAne pauruSanI kahevAya nahi. vaLI temanI bhikSA dIna-anAtha jIvonI jema vRttibhikSA paNa nathI; kema ke pote jIvananirvAha karI zake tema nathI mATe bhikSAvRtti kare che, tevuM nathI, paraMtu bhagavAnanA vacanAnusAra yogamArganI ArAdhanA karavI che mATe bhikSAvRtti kare che; ane Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa3 sAdhu sAmarthyadvAciMzikA/zloka-10 temanI bhikSAmAM sadAanAraMbhitA nathI, te apekSAe sarvasaMpankarI A bhikSA che, e prakAranA vyavahAranuM upapAdana thAya nahi, topaNa jema sarvasaMpankarI bhikSA yogamArganI vRddhi dvArA mokSanuM kAraNa che, tema saMvignapAkSikamAM mArganA pakSapAtanI vRtti hovAne kAraNe saMvignapAkSika jIvo paNa che je ArAdhanA kare che, tenA dvArA sulabhabodhi thAya che, ane janmAMtaramAM sarvaviratinI zaktine prApta kare che; ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvaka paNa pratimAnA baLathI sarvaviratinI zaktino saMcaya kare che. tethI saMvignapAkSikanI ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakanI bhikSA kalyANanuM kAraNa che. te apekSAe sarvasaMpankarI bhikSA che, e prakAranA vyavahAranuM upapAdana thAya che. mATe saMvignapAkSikanI ke agiyAramI pratimAdhArI zrAvakanI bhikSA sarvasaMpatkarI kalpa che, tema mAnIne nistAra che. anyathA temanI bhikSAno bIjI pauruSanI ane trIjI vRttibhikSAmAM aMtarbhAva nahi hovAthI ane prathama sarvasaMpankarI bhikSAmAM paNa temanI bhikSAno aMtarbhAva sarvathA na karavAmAM Ave to temanI bhikSA te traNamAMthI koI eka paNa bhikSA bane nahi, ane traNa bhikSAthI adhika cothI bhikSA nathI. mATe saMvignapAkSikanI ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakanI bhikSA zazazcaMga jevI che, tema mAnavAnI Apatti Ave. uparokta kathanamAM graMthakArazrIe sthApana karyuM ke saMvignapAkSikanI ane agiyAramI pratimApArI zrAvakanI bhikSA sarvasaMpankarI kalpa ja kahIne vistAra che, te kathana pU. A. haribhadrasUri mahArAjanA aSTaka-paranA sarvasaMpankarI bhikSAnA lakSaNa sAthe kaI rIte saMgata che, te batAvavA arthe graMthakArazrI kahe che - pU. A. haribhadrasUri mahArAje kahela aSTaka-pa/ramAM sarvasaMpankarI bhikSAnuM lakSaNa : pU. A. haribhadrasUri mahArAje aSTaka-paramAM sarvasaMpankarI bhikSAnuM lakSaNa batAvatAM kahyuM ke "je sAdhu dhyAna, adhyayana AdithI yukta hoya arthAt dhyAna, adhyayanAdi ucita pravRttio karIne saMvarabhAvano atizaya karatA hoya ane gurvAjJAmAM vyavasthita hoya arthAt guNavAna evA gurune parataMtra hoya evA sadAnAraMbhI sAdhune sarvasaMpankarI bhikSA che." A kathanathI saMvignapAkSikamAM Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 sAdhusAmayyadvAtrizikA/zloka-10 ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakamAM paNa sarvasaMpankarI bhikSAnA lakSaNano saMbhava che; kema ke jema jinakalpikAdi gurvAjJAmAM vyavasthita nahi hovA chatAM gurvAjJAmAM vyavasthita rahevAthI je asaMgabhAva prApta karavo che, te asaMgabhAvane pAmelA che. tethI gurvAjJAnuM phaLa prApta kareluM hovAthI sAkSAt gurunI nizrAmAM nahi rahelA evA jinakalpikAdimAM paNa phaLathI gurvAjJA che, tema saMvignapAkSika ane agiyAramI pratimadhArI sAdhuonI pravRttinuM phaLa sarvaviratinI prApti che, tethI phaLathI temanAmAM paNa sarvavirati che arthAt jema phaLa prApta thayeluM hovAne kAraNe jinakalpikAdi gurvAjJAmAM vyavasthita che, tema saMvignapAkSika ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakanI bhikSAthI sarvaviratirUpa sadAanAraMbhitA prApta thaze. mATe temanI bhikSA sarvasaMpankarI che. vaLI pU. A. haribhadrasUri mahArAje karela aSTaka-paramAM sarvasaMpankarI bhikSAnuM lakSaNa pratimAdhArI zrAvakamAM ane saMvignapAkSikamAM saMbhava che e abhiprAyathI che, ema graMthakArazrIe sthApana karyuM. tema na svIkArIe to pU. A. haribhadrasUri mahArAjanA aSTaka-paramAM karela sarvasaMpankarI bhikSAnA lakSaNamAM ananugAmanI prAptirUpa doSa Ave; kema ke pU. A. haribhadrasUri mahArAje kaheluM aSTaka-pa/3nuM lakSaNa susAdhumAM ja ghaTe. saMvignapAkSikamAM ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakamAM ghaTe nahi. ema mAnIe to te lakSaNa lakSyamAtramAM jatuM nathI, tema mAnavuM paDe. vastutaH (1) sarvasaMpankarI (2) pauruSatnI ane (3) vRtti : ema traNa prakAranI bhikSA che, ane te traNa prakAranI bhikSAmAMthI bIjI pauruSaknI ane trIjI vRttibhikSA saMvignapAkSika ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakamAM che tema kahI zakAya nahi. tethI saMvignapAkSikanI ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakanI bhikSAne sarvasaMpankarI mAnyA vagara chUTako nathI; ane temanI bhikSA sarvasaMpankarI hovA chatAM pU. AcArya haribhadrasUri mahArAje sarvasaMpankarInuM aSTaka-52 mAM je lakSaNa karyuM, te lakSaNa saMvignapAkSikamAM ane pratibhAdhArI zrAvakamAM prApta thatuM nathI, tema mAnIe to aSTaka-paranuM sarvasaMpankarInuM lakSaNa lakSyamAtramAM vRtti nathI, tema mAnavuM paDe, ane te lakSaNa lakSyamAtramAM vRtti che, tema svIkAravA mATe pU. AcArya haribhadrasUri mahArAje saMbhava Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmaNyadvAtriMzikA/zloka-11 abhiprAyathI ja A lakSaNa karyuM che, tema mAnIe to, temanA aSTaka-5/2nA lakSaNano anugama jema susAdhumAM thAya, tema saMvignapAkSikamAM ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakamAM paNa thAya che. mATe pU. A. haribhadrasUri mahArAjanA aSTaka-5/2nA sarvasaMpatkarI bhikSAnA lakSaNamAM ananugama doSanI prApti thAya nahi. athavA bIjI rIte graMthakArazrI samAdhAna kare che ke (1) sarvasaMpatjharI (2) pauruSanI ane (3) sarvavRtti bhikSA kahI che, temAM je prathama prakAranI sarvasaMpatkarI bhikSA che, te be bhedavALI che - 55 (1) dravyasarvasaMpatkarI ane (2) bhAvasarvasaMpatkarI. je dravyasarvasaMpattI bhikSA che, te bhAvasarvasaMpatkarInuM kAraNa che. vaLI saMvignapAkSikamAM ane agiyAramI pratimAdhArI zrAvakamAM bhAvasarvasaMpatkarI bhikSA nahi hovA chatAM dravyasarvasaMpatkarI bhikSA che, ane te dravyasarvasaMpatjharI bhikSAnI upekSA karIne bhAvasarvasaMpatkarIne lakSya karIne pU. A. haribhadrasUri mahArAje aSTakamAM sarvasaMpatka2I bhikSAnuM lakSaNa karyuM che, ema svIkAravAthI lakSaNamAM ananugama nathI. uparokta be prakAranuM samAdhAna nayadRSTithI yathAtaMtra=yathAzAstra arthAt zAstrIya maryAdA mujaba, bhAvana karavuM. 10ll avataraNikA : zloka-9mAM bhikSA traNa prakAranI che ema batAvyuM. temAMthI sarvasaMpatkarI bhikSAnuM svarUpa zloka-10mAM batAvyuM. have pauruSaghnI bhikSAnuM svarUpa graMthakArazrI batAve che zloka H dIkSAvirodhinI bhikSA pauruSaghnI prakIrtitA / dharmalAghavameva syAttayA pInasya jIvataH / / 11 / / anvayArtha : rIvirodhinI=dIkSAnI virodhI evI mikSA=bhikSA pauruSanI=pauruSaghnI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 sAdhusAmaNyadvAtriMzikA/zloka-11 prakIrtitA = 5vA che. tayA = tenAthI = pauruSaghnI bhikSAthI, jIvataH Anuvi 12tA pInasya puSTa aMgavAjAne dharmalAghavameva = dharmanuM lAghava 4 thAya. // 11 // zlokArtha : dIkSAnI virodhI evI bhikSA pauruSaghnI kahevAI che. pauruSaghnI bhikSAthI bhuvi| ratA puSTa saMgavAjAne dharmanuM lAghava 4 thAya ||11|| TIDA : dIkSeti dIkSAyA virodhinI-dIkSAvaraNakarmabandhakAriNI, bhikSA pauruSaghnI prakIrtitA, tayA jIvataH pInasya = puSTAGgasya dharmalAghavameva syAt / tathAhi - gRhItavrataH pRthivyAdyupamardanena zuddhoJchajIviguNanindayA ca bhikSAM gRhNan svasya pareSAM ca dharmasya laghutAmevApAdayati, tathA gRhastho'pi yaH sadA'nArambhavihitAyAM bhikSAyAM taducitamAtmAnamAkalayan mohamAzrayati so'pyanucitakAriNo'mI khalvArhatA iti zAsanAvarNavAdena dharmalaghutAmevApAdayatIti / tadidamuktam - "pravajyAM pratipanno yastadvirodhena vartate / asadArambhiNastasya pauruSaghnIti kIrtitA" / / dharmalAghavakRnmUDho bhikSayodarapUraNam / karoti dainyAtpInAGgaH pauruSaM hanti kevalam " / / (aSTaka-5/4-5) atra pratimApratipannabhikSAyAM dIkSAvirodhitvAbhAvAdeva nAtivyAptiriti dhyeyam / / 11 / / TIDArtha : dIkSAyA ..... syAt / ddIkSAnI virodhI = hI kSAvazugarbhanA arthAt yAritrAvazuga karmanA, baMdhane karanArI evI bhikSA pauruSaghnI kahevAI che. tenAthI=pauruSaghnI bhikSAthI, AjIvikA karatA evA pInane=puSTa aMgavALAne arthAt poSaNa pAmelA dehavALA sAdhune, dharmanuM lAghava ja thAya=dharmanuM lAghava prApta thAya. puSTa aMgavALA sAdhune pauruSanI bhikSAthI dharmanuM lAdhava kaI rIte thAya, te Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa7 sAdhusAmaaudrAviMzikA/bloka-11 te tathada thI graMthakArazrI batAve che - pRhItavrata: ..... sApAvatIti | grahaNa karelA vratavALA, pRthvI AdinA upamardanathI ane zuddha uchajIvI evA sAdhunA guNanI niMdA vaDe bhikSAne grahaNa karatA potAnA ane paranA dharmanI=potAnI dharmanI pravRttinI ane susAdhunA dharmanI pravRttinI laghutAne ja ApAdana kare che, ane sadAamAraMbhathI vihita evI bhikSAmAM tene ucita=sadAamAraMbhI bhikSAne ucita potAne jANato evo je gRhastha paNa mohano Azraya kare che-pauruSaAI bhikSA lenArA sAdhunA vartanathI mohano Azraya kare che, te paNa 'anucitakArI A bhagavAnanA sAdhu che,' e pramANe zAsananA avarNavAdathI dharmanI laghutAne ja ApAdana kare che. tti zabda tathA thI karelA kathananI samAptisUcaka che. tamuttam - te A=je zlokamAM kahevAyuM e, aSTaka-5, zloka-4/5mAM kahevAyuM che. pravraDyAM..... vIrtitA" | pravrajyAno svIkAra karela evo je sAdhu tenA virodhathI varte che pravrajyAnI maryAdAnA virodhathI varte che, asadAraMbhI evA tenIete sAdhunI. ane asad AraMbhavALA gRhasthanI athavA asad AraMbhavALAnI aSTamI AdimAM AraMbhane varjanArAnI, pauruSathvI bhikSA pauruSaLI che, e pramANe kahevAyuM che. gharSanAdhava ..... vanam" || dharmanA lAghavane karanAra mUDha bhikSA vaDe udarane=peTane, pUre che. dIvapaNAthI pIna aMgavALo evo tetrarogAdithI apIDita hovAne kAraNe upacita puSTa dehavALo evo te, kevala puruSakArano nAza kare che. satra.... dhyeyam pratimApratipatranI bhikSAmAM-pratimAno svIkAra karela zrAvakanI bhikSAmAM, dIkSAvirodhIpaNAno abhAva hovAne kAraNe ja ahIM=pratimA svIkArela zrAvakamAM, ativyApti nathI=pauruSaLI bhikSAnA lakSaNanI ativyApti nathI, e pramANe jANavuM. ll11 dIkSAvaraNakarma zreyIdAna ane azivanA kSapaNathI dIkSA kahevAya che. tethI jemanI pravRttithI kalyANanI paraMparArUpa zreyanI prApti ane anarthonI prAptinA kAraNIbhUta mohanA saMskAro ane azubhakarmorUpa azivano kSaya thAya che te Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa8 sAdhusAccaDhAtrizikA/zloka-11 dIkSA che ane tevA bhAvavALI dIkSAnI prAptimAM pratibaMdhaka evuM je karma te dIkSAvaraNakarma. bhAvArtha :(2) pauruSaSmI bhikSAnuM svarUpa : dIkSA eTale "jenAthI zreyanI prApti thAya ane azivano nAza thAya. tethI je sAdhu mahAtmA apramAdabhAvathI bhagavAnanA vacanAnusAra jJAna-dhyAnAdimAM udyama karanArA che, temanI dIkSA azubha karmono nAza kare che ane sarva kalyANanI paraMparAnuM kAraNa bane che. AvI dIkSAne AvaraNa karanAra evA karmabaMdhanuM kAraNa je bhikSA te pauruSaSmI bhikSA che. A pauruSaSmI bhikSA vaDe je sAdhuo potAnA dehane puSTa kare che, teo dharmanA lAghavane ApAdana kare che, kema ke bhikSA grahaNa karIne puSTa thayelA dehathI dharmanI vRddhi karatA nathI, paraMtu dharmanI vRddhine anukULa sattvano nAza kare che, tethI potAnA dharmanI laghutAne ApAdana kare che=pote grahaNa karelA saMyamavezanI laghutAne ApAdana kare che, ane paranA dharmanI paNa laghutAne ApAdana kare che. paranA dharmanI laghutAne kaI rIte ApAdana kare che, te spaSTa karatAM graMthakArazrI kahe che - je gRhastho sadA anAraMbhathI vihita evI bhikSAmAM yatna karavAnI rucivALA che, ane tethI vicAre che ke saMyama grahaNa karIne anAraMbhI bhikSA dvArA huM AtmakalyANa sAdhuM, tevA gRhastho paNa A sAdhunI anucita rIte bhikSAgrahaNanI pravRtti joIne mohano Azraya kare che arthAt potAnA saMyamanA abhimukha pariNAmano nAza kare che, ane "A arihaMtanA sAdhuo anucita karanArA che,' e prakAranA zAsananA avarNavAda dvArA dharmanI laghutAne ApAdana kare che. A prakArano zrAvakano mohano pariNAma pedA karavAmAM zithilAcAravALA sAdhunI bhikSAnI pravRtti kAraNa bane che, tethI te sAdhunI bhikSAnI pravRtti paranA dharmanI laghutAne ApAdana kare che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagyadvAtriMzikA/zloka-12 vizeSArtha : je sAdhu saMyamanA vezamAM rahIne saMyamanI ucita kriyAo yathArtha rIte karatA na hoya ane kadAca betAlIza doSathI rahita bhikSAne grahaNa kare to te sAdhunI bhikSA svarUpathI AraMbhanA parihAravALI hovA chatAM phaLathI AraMbhanA doSavALI che; kema ke bhikSA grahaNa karavAmAM koI doSonuM sevana nahi hovA chatAM te bhikSAthI puSTa thayelA dehathI mohanI vRddhine anukULa pramAdane poSe che; tethI te bhikSA svarUpathI AraMbha vagaranI hoya topaNa phaLathI AraMbhavALI che. vaLI je sAdhuo saMyamamAM pramAdI che ane bhikSAnA doSonI yatanA karatA nathI, teonI bhikSA svarUpathI paNa asaraMbhavALI che ane phaLathI paNa asaraMbhavALI che. AvI bhikSA pauruSaghnI bhikSA kahevAI che. vaLI aSTaka-5, zloka-4/5nI sAkSI TIkAmAM ApI. te pATha pramANe, koI zrAvaka bhikSAthI AjIvikA karatA hoya to A zrAvako anucita ka2nA2A che, e prakAranuM dharmanuM lAghava thAya che. 59 vaLI koI zrAvaka zarIrathI rogiSTha hoya, dhana arjana karavA mATe asamartha hoya ane bhikSAthI AjIvikA karatA hoya, temanI bhikSA vRttibhikSA che; kema ke vRttibhikSAnI pravRttithI lokamAM dharmanuM lAghava thatuM nathI. 11ll avataraNikA : zloka-9mAM traNa prakAranI bhikSA che, tema kahyuM. tethI prathama sarvasaMpatkarI bhikSAnuM svarUpa zrloka-10mAM batAvyuM. tyArapachI pauruSaghnI bhikSAnuM svarUpa zloka-11mAM batAvyuM. have kramaprApta vRttibhikSAnuM svarUpa graMthakArazrI batAve che - zloka H kriyAntarAsamarthatvaprayuktA vRttisaJjJikA / dInAndhAdiSviyaM siddhaputrAdiSvapi keSucit / / 12 / / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 sAdhusAmagsaddhAtrizikA/zloka-12 manvayArtha :kriyAntarAsamarthaprayuktA-yAtarama samarthapathI prayuta vRttisajhikA vRtisaMzAvANI=1f4stal R29bhUta sevI MAL che. (mana) iyaM-= tikSA dInAndhAdiSu-hI-aMdhAmai (sa) keSucitrA siddhaputrAdiSvapi-siddhaputrAhima / cha. // 12 // Resrtha : kiyAMtaramAM asamarthapaNAthI prayukta evI vRttisaMjJAvALI bhikSA che. A vRtibhikSA, dIna-aMdhAdimAM ane keTalAka siddhaputrAdimAM paNa cha. ||12| TIs:__kriyAntareti - kriyAntarAsamarthatvena prayuktA, na tu mohena cAritrazuddhIcchayA vA vRttisaJjikA bhikSA bhavati, iyaM ca dInAndhAdiSu sambhavati / yadAha - "niHsvAndhapaGgavo ye tu na zaktA vai kriyAntare / bhikSAmaTanti vRttyarthaM vRttibhikSeyamucyate" / / "nAtiduSTApi cAmISAmeSA syAnna hyamI tathA / anukampAnimittatvAddharmalAghavakAriNaH" / / (aSTaka-5/6-7) tathA siddhaputrAdiSvapi keSucidvRttibhikSA sambhavati, AdinA sArUpikagrahaH, dInAdipadAvyapadezyatvAccaiSAM pRthaguktiH, zrUyante cotpravrajitA amI jinAgame bhikSukAH, yato vyavahAracUAmuktam - "jo aNusAsio Na paDiniyatto so sArUviattaNeNa vA siddhaputtattaNeNa vA acchau kNcikaalN| sArUvio NAma siramuMDo arajoharaNo alAuyAhiM bhikkhaM hiMDai abhajjo a| siddhaputto NAma sabAlao bhikkhaM hiMDai vA Na vA varADaehiM veMTaliaM karei laTThi vA dhareti" / tti| keSucidityanena ye utpravrajitatvena kriyAntarAsamarthAste gRhyante, yeSAM punaratyantAvadyabhIrUNAM saMvegAtizayena pravrajyAM prati pratibaddhameva mAnasaM teSAmAdyaiva bhikSA, Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagjhadvAtriMzikA/zloka-12 61 etadvyatiriktAnAmasadArambhANAM ca pauruSaghnyeva / tattvaM punariha kevalino vidantIti aSTakavRttikRdvacanaM ca teSAM niyatabhAvAparijJAnasUcakamityavadheyam / / 12 / / TIkArya : kriyAntarA mati, kriyAMtaramAM asamarthapaNAthI=AjIvikAne mATe bhikSAvRttithI anya kriyA karavA mATe asamarthapaNAthI prayukta evI vRtti saMjJAvALI bhikSA che, paraMtu mohathI athavA cAritranI zuddhinI IcchAthI nahIM. iyaM sanmati / ane A=vRttisaMjJAvALI bhikSA dInaaMdhAdimAM saMbhave che. yadAha " niHsvAndha vyate" / / "je keTalAka vaLI dhana vagaranA AMdhaLA ane paMgu kriyAMtaramAM=bhikSAthI vyatirikta kRSi-vANijyAdi kriyAmAM, samartha nathI, teo vRtti mATe=AjIvikA mATe, bhame che. A vRttibhikSA kahevAya che." - je kAraNathI aSTaka-5, zloka-6/7mAM kahe che " nAtiduSTApi dharmAdhavAri" || Amane=dhana vagaranA aMdha ane paMgune AvRttibhikSA, ati duSTa paNa nathI. hi=yasmA=je kAraNathI A=dhana vagaranA aMdha ane paMgu, tevA=pauruSaghnI bhikSA karanArA jevA, dharmanA lAghavane karanArA nathI; kema ke anukaMpAnuM nimittapaNuM che. tathA sAvipra4:, ane keTalAka siddhaputrAdimAM paNa vRttibhikSA saMbhave che. siddhaputrAviNu - ahIM vi zabdathI sArUpikanuM grahaNa karavuM. ahIM prazna thAya ke dInAdimAM Adi padathI siddhaputrAdinuM grahaNa thaI zake. tethI siddhaputrAdinuM pRthak grahaNa kema karyuM ? tethI graMthakArazrI kahe che - dInAdi pRthantiH / ane dInAdi padathI avyapadezyapaNuM hovAthI= siddhaputrAdinuM kathana thaI zakatuM na hovAthI, AmanI=siddhaputrAdinI pRthak ukti che=kathana che. ***** - ahIM prazna thAya ke siddhaputrAdine vRttibhikSA che te kema nakkI thAya ? tethI graMthakArazrI kahe che Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAdhyadvAciMzikA/zloka-12 zrayanta ..... mikSuE, udmadrajita evA AkasiddhaputrAdi, jitAgamamAM bhikSako saMbhaLAya che. to vyavahArapUrvAmuktam - je kAraNathI vyavahAracUNimAM kahevAyuM che - "no... vaMvivekAnaM" | je anuzAsita paNa pratinivRtta nathI=saMyama lIdhA pachI je sAdhune guru dvArA pramAdanA tyAga arthe anuzAsana apAyela che, Ama chatAM pramAdathI pAchA pharatA nathI, te sAdhu sArUpikapaNAthI athavA siddhaputrapaNAthI keTaloka kALa rahe. sArUpika koNa kahevAya, te batAve che - sIviDo ..... maLyo | sArUpika eTale ziramuMDanavALA, rajoharaNa vagaranA, tuMbaDA vaDe bhikSA mATe je phare che ane abhAryAvALA che. siddhaputra koNa kahevAya, te batAve che - siddhaputto ... gharati" | tti ! siddhaputra eTale kezavALA bhikSA mATe phe che athavA nathI paNa pharatA. varATikA vaDe veMTalikA kare che athavA yaSTine=lAkaDIne, dhAraNa kare che. ttiti zabda vyavahAracUNinA uddharaNanI samApti sUcaka che. mULazlokamAM kahelA put zabdano artha graMthakArazrI TIkAmAM spaSTa kare che - pu i ..... pRddhatte, keTalAka siddhaputrAdi vRtibhikSA kare che, e kathana dvArA je siddhaputrAdi udmadrajitapaNAne kAraNe kriyAMtaramAM asamartha che, teo grahaNa thAya che. pUrvamAM siddhaputra ane sArUpika koNa che, tenuM svarUpa batAvyuM. have je sAdhuvezamAM che, Ama chatAM paNa atyaMta apramAdathI sAdhupaNuM pALI zakatA nathI teomAM, ane sAdhupaNuM laIne saMyamamAM sarvathA nirapekSa che teomAM, A vRttibhikSA nathI, te spaSTa karavA arthe graMthakArazrI kahe che - ceSa .... paLeva | jeo vaLI atyaMta avadhanA bhIru che, saMveganA atizayane kAraNe pravrajayA prati pratibaddha ja mAnasa che, teone Adya Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmayyadvAciMzikA/zloka-12 63 ja= sarvasaMpankarI ja, bhikSA che. AnAthI vyatirikta=pravrajyA prati pratibaddha mAnasa jeonuM nathI, tevA asad AraMbhavALAnI, pauruSaLI ja bhikSA che. jeo atyaMta avadhanA bhIru che ane saMveganA atizayane kAraNe pravajyA prati pratibaddha mAnasavALA che, teo susAdhu paNa che ane saMvignapAkSika paNa che ane teone sarvasaMpatkarI bhikSA ja che, ema graMthakArazrIe kahyuM, tyAM vicArakane prazna thAya ke aSTakavRttikAre to saMvignapAkSikane AghabhikSA kalpana sarvasaMpankarI kalpa, kahIne tattvakevalIgamya che tema kahyuM, ane graMthakArazrIe to spaSTa zabdomAM kahela che ke saMvignapAkSikane AghabhikSA ja=sarvasaMpankarI bhikSA ja che. tethI aSTakavRttikAranA vacana sAthe virodha Avaze, tenA khulAsA mATe graMthakArazrI kahe che - tattva ... vagheyam | ane ahIM saMvigsapAkSikane AghabhikSA= sarvasaMpankarI bhikSA, svIkAravAnA viSayamAM, tattva kevalI jANe che, e pramANe aSTakavRttikAranuM vacana temane-aSTakavRttikArane, niyatabhAvanA aparijJAnanuM sUcaka che arthAt saMvigsapAkSikane A ja bhikSA che= sarvasaMpankarI bhikSA ja che, tevA niyata bhAvanA aparijJAnanuM sUcaka che e pramANe jANavuM. I12aa tInAsthati - ahIM 'kADhi thI pAMgaLA AdinuM grahaNa karavuM. siddhaputrapi ahIM siddhaputrAdri mAM dri' thI sArUpikanuM grahaNa karavuM, ane pi thI e samuccaya thAya che ke dIna, aMdhAdimAM to vRttibhikSA che, paraMtu keTalAka siddhaputrAdimAM paNa vRttibhikSA che. bhAvArtha - (3) vRttibhikSAnuM svarUpa - jeo AjIvikA mATe anya kriyA karavA samartha nathI, ane tenA kAraNe bhikSAnI vRtti kare che, teone vRttibhikSA che. vaLI jeo sAdhuvezamAM rahelA che ane sAdhvAcaranuM samyak pAlana karatA nathI, paraMtu ame sAdhu chIe mATe ame bhikSAnA adhikArI chIe, evA mohathI bhikSA kare che, teone vRttibhikSA nathI, paraMtu pauruSanI bhikSA che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SY sAdhusAmaDhaDhAtrizikA/zloka-12 vaLI jeo saMyamavizuddhinI IcchAthI bhikSAvRtti kare che, teone vRttibhikSA nathI, paraMtu sarvasaMparI bhikSA che. AnAthI e prApta thAya ke cAritranI vizuddhinI IcchAthI jema susAdhu bhikSAvRtti kare che, tema saMvignapAkSika paNa cAritranI vizuddhinI IcchAthI bhikSAvRtti kare che, mATe teone vRttibhikSA nathI, paraMtu sarvasaMpankarI ja bhikSA che. vaLI jeo dhana kamAI zake tevI zaktivALA che, chatAM bhikSAvRttithI jIvana jIve che, teone artha upArjana karavAne anukULa je puruSakAra che teno nAza karanAra hovAthI teonI bhikSA pauruSaSmI che, paraMtu vRttibhikSA nathI. Ama chatAM A pauruSanI bhikSA dharmanuM lAghava karanAra nathI; kema ke sAdhuveza grahaNa karela nathI ke zrAvaka paNa nathI. tethI pauruSabI bhikSA hovA chatAM duraMta saMsAranA paribhramaNanuM kAraNa bane tevI temanI bhikSA nathI. AnAthI e phalita thAya ke je gRhastha anya kriyAthI dhana kamAI zake tema che, chatAM mAMgIne khAya che, tene pauruSaSmI bhikSA che; ane je gRhastho dhana vagaranA che ane anya rIte AjIvikA karI zake tevA nathI, teone vRttibhikSA che. vaLI je zrAvaka hoya ane dharmanAM anuSThAno sevatA hoya ane anya kriyAthI dhana kamAI zake tevI zaktivALA hovA chatAM bhikSAvRtti karatA hoya to teone pauruSaSmI ja bhikSA che, ane teo dharmanuM lAghava karatA hovAthI temanI bhikSA pApabaMdhanuM kAraNa che. vaLI sAdhuvezamAM rahIne saMyamamAM udyama na karatA hoya teone paNa pauruSaSmI ja bhikSA che, ane teo dharmanuM lAghava karatA hovAthI temanI bhikSA pApabaMdhanuM kAraNa che. vaLI keTalAka saMyama grahaNa karyA pachI saMyama pALI zake tevI sthitimAM na hoya to saMyama choDIne sArUpikapaNAthI ke siddhaputrapaNAthI jIve che, ane teo AjIvikA mATe bhikSAthI anya kriyA karavA samartha na hoya to teone paNa vRttibhikSA che, ane jo teo anya kriyAthI dhana kamAvA mATe samartha hoya ane bhikSAvRttithI jIvana jIve to temanI bhikSA vRttibhikSA nathI, paraMtu pauruSabI bhikSA che. II1cA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapa sAdhusAmaaudrAviMzikA/zloka-13 avataraNikA : pUrve zloka-2 thI 7mAM traNa prakAranA jJAnanuM svarUpa batAvyA pachI zloka-8mAM trIjA prakAranA tattvasaMvedanajJAnathI sAdhu samagrabhAvane pAme. che, tema batAvyuM. tenI jema zloka-9 thI 12mAM traNa prakAranI bhikSAnuM svarUpa batAvyA pachI prathama sarvasaMpankarI bhikSAthI sAdhu samagrabhAvane pAme che, te batAvavA arthe graMthakArazrI kahe che - zloka : anyAbAdhena sAmagryaM mukhyayA bhikSayA'livat / - gRhNataH piNDamakRtamakAritamakalpitam / / 13 / / anvayArtha : kacavAghena-anA abAdhathI=dAyakavA apIDanathI, tam, ritam, unvita viSa-akRta, akArita ane akalpita evA piMDane muvI mikSA mukhya bhikSAthI=sarvasaMpankarI bhikSAthI, niva-bhramaranI jema mRta:=grahaNa karatA evA sAdhune sAmarthya-cAritranI samRddhithI pUrNapaNe thAya che. [13 zlokArca - dAyakanA apIDanathI akRta, akArita ane akalpita evA piMDane mukhya bhikSAthI=sarvasaMpankarI bhikSAthI, bhramaranI jema grahaNa karatA evA sAdhune cAritranI samRddhithI pUrNapaNe thAya che. ll13ll TIkA - anyeti-anyeSAM svavyatiriktAnAM dAyakAnAm, abAdhena apIDanena, mukhyayA sarvasampatkaryA bhikSayA, alivad-bhramaravat, akRtamakAritamakalpitaM ca piNDam gRhNataH sAmagryaM cAritrasamRddhyA pUrNatvaM, bhavati / alivadityanenAnaTanapratiSedhaH tathA satyabhyAhRtadoSaprasaGgAt, sAdhuvandanArthamAgacchadbhiH gRhasthaiH piNDAnayane nAyaM bhaviSyati, tadAgamanasya vandanArthatvena sAdhvarthapiNDAnayanasya prAsaGgikatvA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 sAdhusAmayyadvAciMzikA/zloka-13 diti cet ? na, evamapi mAlApahRtAdyanivAraNAditi vadanti / / 13 / / TIkArya : kaceSAM ...... mAi anyonekasvatirikta evA bhikSA ApanArAone, abAdhathI=apIDanathI, akRta, akArita ane akalpita evA piMDane mukhya bhikSAthI sarvasaMpankarI bhikSAthI, grahaNa karatA evA sAdhune samagrapaNuM thAya checAritranI samRddhithI pUrNapaNuM thAya che arthAt samabhAvanI pariNatinI vRddhirUpa cAritranI samRddhithI pUrNapaNuM thAya che. ttivat .... prasAt, zlokamAM 'ttiva e kathana dvArA anaTanano pratiSedha che=aTana karyA vagara grahaNa karAtI bhikSA cAritranI samRddhithI pUrNabhAvanuM kAraNa nathI, tema batAvela che; kema ke te pramANe hote chad=aTana vagara bhikSA grahaNa karAya chate, abhyAhatano prasaMga che. sAdhuvandranAtha ..... rUti vet ? aTana vagara koI sAdhu bhikSA grahaNa kare te vakhate sAdhuvaMdana mATe AvanAra gRhastha vaDe piMDaAnayatamAM A abhyAhata, doSa thaze nahi; kema ke tenA AgamananuM sAdhuvaMdana mATe AvanAra gRhasthanA AgamananuM, vaMdanArthapaNuM hovAne kAraNe sAdhu mATe piMDaAnayananuM prAsaMgikapaNuM che, e pramANe jo pUrvapakSI kahe to tene graMthakArazrI kahe che - na, vamavatti . e pramANe na kahevuM. e rIte paNa sAdhuvaMdanArthe AvelA gRhasthanA piMDanuM Ayana prAsaMgika hovAne kAraNe abhyAhata doSa nathI ema pUrvamAM kahyuM e rIte paNa, mAlApahatAdinuM anivAraNa hovAthI anaTatapUrvaka lAvelI bhikSAno pratiSedha che, ema pUrva sAthe saMbaMdha che. e pramANe kahe che= pUrvamAM kSattiva thI mAMDIne atyAra sudhI je kathana karyuM e pramANe zAstrakAro kahe che. 13 mAtApahRtaH - ahIM A padathI pUrvakarma, pazcAtkarma, trasAdi jIvonI virAdhanA ItyAdinuM grahaNa karavuM. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmayyadvAciMzikA/bloka-13 bhAvArtha - sarvasaMpankarI bhikSAthI saMyamanA samagrapaNAnI-kSAcikacAritranI prApti - sAdhu tattvasaMvedanajJAnanA saMskArathI cAritranI vRddhi dvArA krame karIne asaMgabhAvane pAme che ane aMte vItarAga-sarvajJa thAya che; tema nirdoSa bhikSA mATe samyagu yatna kare che, tenA dvArA paNa asaMgabhAvane pAme che ane krame karIne vItarAga-sarvajJa bane che; kema ke sAdhunI bhikSAnI pravRttinAM sarva aMgo samabhAvanI vRddhine anukULa hoya che. jema ke - * bhikSA mATe jatA hoya tyAre sAdhu vicAre che ke "bhikSAnI prApti thaze to saMyamanI vRddhi thaze ane bhikSAnI aprApti thaze to tapanI vRddhi thaze' A prakAranA vicArane kAraNe bhikSAnI prApti ke aprApti pratye samabhAvavALA muni hoya che. * bhikSA mATe gamana karatA hoya tyAre gamanakriyA sAthe yatanAparAyaNa mAnasa hovAne kAraNe sarva jIvo pratye samabhAvanI vRddhi thAya evA IryAsamitinA pAlanamAM yatanAvALA hoya che. * piMDagrahaNa karatI vakhate bhikSAnA koI doSo na lAge tevI gaveSaNAnI samyagu yatanA hoya che, tethI saMpUrNa nirAraMbhapUrvaka saMyamanI vRddhine anukULa bhikSA grahaNa karavAno adhyavasAya hoya che. tethI piDagaveSaNAmAM paNa samabhAvanI vRddhi thAya che. * bhikSA mATe aTana karatAM bhikSAnI prApti thAya to te bhikSA dvArA apramAdabhAvanI vRddhi thAya te rIte saMyama pratye yatna karavAno pariNAma varte che, ane aprApti thAya topaNa tapa dvArA samabhAvanI vRddhine anukULa saMyama pratye yatna karavAno pariNAma varte che. A rIte yatanAparAyaNa sAdhu bhikSAnI pravRtti karatA hoya tyAre tattvasaMvedanajJAnathI saMvalita upayoga vartato hoya che. tethI bhikSAnI pravRtti dvArA tattvasaMvedanajJAnanA saMskAronI vRddhi thAya che ane tenA dvArA cAritranI zuddhi thAya che ane aMte kSAyikabhAvanuM pUrNa cAritra prApta thAya che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 sAdhusamasyadvAciMzikA/bloka-14 vaLI bhikSA grahaNakALamAM sAdhu sarva jIvo pratye samabhAvavALA hovAthI dAyakane pIDA na thAya tevI yatanA kare che. vaLI je bhikSA grahaNa kare che te bhikSA potAnA mATe karelI na hoya, potAnA mATe karAvAyelI na hoya ane potAnA mATe saMkalpita na hoya tevI bhikSA grahaNa kare che. vaLI A bhikSA koI zrAvaka-zrAvikA sAmethI lAve tevI paNa grahaNa karatA nathI. te nivat zabdathI grahaNa karela che, kema ke kRta, kArita, kalpita, doSarahita piMDa hoya topaNa sAmethI lAvela hoya to abhyAhata doSanI prApti che, ane koI zrAvaka-zrAvikA sAdhunA vaMdana mATe AvatA hoya to teonuM vaMdanArthe Agamana hovAne kAraNe sAdhuarthe piMDaAnayana prAsaMgika che, tethI abhyAhata doSa na lAge topaNa sAdhu arthe lAvelI bhikSAmAM mALa uparathI lAvela hoya ke anya ayatanApUrvaka grahaNa karela hoya te sarva doSone prasaMga Ave, tethI sAdhu sAmethI lAvelI bhikSA grahaNa kare nahi, paraMtu svayaM bhramaranI jema aTana karIne bhikSA grahaNa kare. I13IL avataraNikA : zloka-13mAM sAdhu kevI bhikSA grahaNa kare, tenuM svarUpa batAvIne tevI bhikSAthI sAdhu sAmarthyane pAme che, tema batAvyuM. tyAM koI zaMkA karatAM kahe che - zloka : nanvevaM sadgRhasthAnAM gRhe bhikSA na yujyate / anAtmambharayo yatnaM svaparArthaM hi kurvate / / 14 / / anvayArtha : "nanuM thI zaMkA kare che - A rIte zloka-13mAM kahyuM e rIte, saMkalpita piMDanuM agrAhyapaNuM hote chate, sadasthAnAM saddagRhasthonA de gharamAM mikSA (sAdhune) bhikSA na ghaTe nahi. di=je kAraNathI manAtmaznarayoanAtmabharI=ekalapeTA nahi evA sadgRhastho vaparArtha-sva-para mATe anna Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagraMdvAtriMzikA/zloka-14 rvata=yatna kare che arthAt pAkAdi viSayamAM yatna kare che. / / 14 / / zlokArtha : 'nanu' thI zaMkA karatAM koI kahe che zloka-13mAM kahyuM e rIte, saMkalpita piMDanuM agrAhyapaNuM hote chate sagRhasthonA gharamAM sAdhune bhikSA ghaTe nahi. je kAraNathI anAmaMbharI evA sagRhastho sva-para mATe yatna kare che arthAt pAkAdi viSayamAM yatna kare che. ||14|| TIkA H - anAtmambharaya: nanvevamiti nanu evaM saGkalpitapiNDasyApyagrAhyatve sadgRhasthAnAM zobhanabrAhmaNAdyagAriNAM gRhe bhikSA na yujyate yateH, hi yataH, anudarambharayo, yatnaM pAkAdiviSayaM svaparArthaM kurvate, bhikSAcaradAnAsaGkalpena svArthameva pAkaprayatne sadgRhasthatvabhaGgaprasaGgAt, devatApitratithibhartavyapoSaNazeSabhojanasya gRhasthadharmatva zravaNAt, na ca dAnakAlAtpUrvaM deyatvabuddhyA'saGkalpitaM dAtuM zakyata ityapi draSTavyam / / 14 / / - TIkArya H nanu evaM pasakt, 'nanu' thI pUrvapakSI zaMkA kare che A rIte=zloka13mAM kahyuM e rIte, saMkalpita piMDanuM paNa agrAhyapaNuM hote chate sagRhasthonA gharamAM=zobhana brAhmaNAdi gRhasthonA gharamAM, yatine=sAdhune, bhikSA ghaTe nahi; di=cata:=je kAraNathI anAmaMbharI=anudarabharI evA sagRhastho sva-para mATe pAkAdi viSayamAM yatna kare che; kema ke bhikSAcaranA dAnanA asaMkalpathI sva arthe ja pAprayatnamAM sagRhasthapaNAnA bhaMgano prasaMga che. ---- 69 ahIM prazna thAya ke koI sadgRhastha potAnA mATe pAkano prayatna kare, ane bhikSAcara Ave to tene dAna Ape tema svIkArIe, to sadgRhasthapaNAno bhaMga nahi thAya ane sAdhune temanA gharethI asaMkalpita piMDa prApta thaze. tethI bIjo hetu kahe che ***** devatA zravaLAt, devatA, pitA, atithi ane bhartavyanA poSaNa pachI zeSa bhojananuM gRhasthadharmapaNuM saMbhaLAya che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70. sAdhusAmayyadvAciMzikA/zloka-14 vaLI pUrvapakSI saMkalpita piMDane agrAhya svIkAravAmAM Ave to bhikSA grahaNano asaMbhava che. e prakArano bIjo doSa batAve che - nava .... dravyam II ane dAnakALanI pUrve deyapaNAnI buddhithI asaMkalpita evo piMDa ApavA mATe zakya nathI, e pramANe paNa jANavuM. 14 kAnvitapisyANadhitve - ahIM 'sara' thI e samuccaya thAya che ke kRta, kArita piMDanuM to agrAhyapaNuM svIkArAya che, paraMtu saMkalpita piMDanuM paNa agrAhyapaNuM svIkArAye chate sadgRhasthonA gharamAM sAdhune bhikSA ghaTaze nahi. rUtya dravyam - ahIM 'va' thI e samuccaya thAya che ke sAdhunA arthe saMkalpa karIne banAvAyelo saMkalpita piMDa grahaNa karIe to to sagRhasthone tyAM sAdhune bhikSA ghaTe nahi, e to jANavuM, paraMtu dAna ApavA pUrve devatvabuddhithI asaMkalpita piMDa grahaNa karavo joIe, ema kahIe to asaMkalpita piMDa Apavo zakya nathI, e paNa jANavuM. bhAvArtha : zloka-13mAM, sAdhue saMyamavRddhi arthe akRta, akArita ane asaMkalpita piMDa grahaNa karavo joIe, ema batAvyuM. tyAM koI zaMkA kare che ke saMkalpita piMDanA be artha thaI zake. (1) pAka karatAM pUrve bhikSAcarAdine ApavAno saMkalpa, (2) dAna ApatAM pUrve dayatvabuddhithI ApavAno saMkalpa. A baMne vikalpomAMthI prathama vikalpa pramANe asaMkalpita piMDa sAdhue grahaNa karavo joIe, ema kahevAmAM Ave to, zobhana brAhmaNAdi agArIonA gharamAM sAdhune bhikSA ghaTe nahi; kema ke zobhana brAhmaNAdi haMmezAM mAtra potAnA udara pUratI pAkAdi pravRtti kare nahi, paraMtu potAnA mATe ane bhikSAcarAdinA dAnanA saMkalpathI pAka kare che; kema ke devatA, pitA, atithi ane bhartavyanA poSaNa pachI zeSa bhojana karavuM e gRhasthono dharma che. AnAthI e prApta thAya ke je gRhastho AjIvikA pUratuM ja kamAI zake che, temane choDIne je gRhastho kAMIka vaibhavavALA che, temano gRhasvadharma che ke potAnA ISTadevatA arthe pAka kare ane devatAne bhojanano thALa arpaNa kare. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmayyadvAciMzikA/zloka-14 71 AthI ja zrAvako paNa potAnA bhojanano thALa bhagavAna AgaLa dhare che. vaLI potAnA mAtA-pitA arthe paNa pAka kare. vaLI atithi=tithi-parva vagaranA sarvadA saMyamamAM udyamavALA evA tyAgI mATe paNa pAka kare ? ane jemanuM bharaNapoSaNa potAne karavAnuM che, temanA arthe paNa pAka kare; ane te badhAne jamADIne tyArapachI zeSa bhojana pote kare. tethI saddagRhastho paNa bhikSAcaranA dAnanA saMkalpathI pAkamAM prayatna karanArA che. mATe sAdhune saMkalpita piMDa kalpa nahi, ema kahevAmAM Ave to sagRhasthonA gharethI sAdhune bhikSA kalpa nahi, ema svIkAravAnI Apatti Ave, ema nanu thI zaMkA karanAra kahe che. vaLI bIjo vikalpa batAvatAM kahe che ke kadAca koI gRhasthoe potAnA mATe pAka karyo hoya, chatAM sAdhu bhikSA arthe upasthita thAya tyAre dAna ApavAnI buddhithI dAna Ape, te paNa piMDa sAdhu grahaNa kare to te saMkalpita piMDa kahevAya; kema ke "A piMDa sAdhune ApuM' e prakAranA saMkalpa karyA vagara dAna ApI zakAya nahi. tethI asaMkalpita piMDa sAdhue grahaNa karavo joIe ema kahevAmAM Ave to sAdhune bhikSA grahaNano asaMbhava prApta thAya.I14 avataraNikA - zloka-13mAM kahyuM ke sAdhue akRta, akArita ane asaMkalpita piMDa grahaNa karavo joIe. tyAM prazna thAya ke asaMkalpita piMDano artha zuM karavo? tethI be prakAranA vikalpo karIne pUrvapakSI kahe che ke sAdhu mATe saMkalpa karIne pAka karAyelo piMDa sAdhu akathya che, evo artha karIe to sagRhasthone tyAMthI bhikSA grahaNa thAya nahi, ane dAna ApavA pUrve sAdhune ApavAnA saMkalpathI karAyela piMDa sAdhune duSTa che, tema kahIe to sarvathA bhikSAthI aprApti thAya. A be prakAranA vikalpo zloka-14mAM batAvIne have sAdhune dAna ApatI vakhate ApavAnA saMkalpavALo piMDa sAdhune duSTa nathI, paraMtu sAdhunA uddezathI pAka karAyelo piMDa sAdhune duSTa che, ema kahevAmAM Ave, to te vacana anucita che. te batAvavA arthe pUrvapakSI kahe che - Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 sAdhu sAmarthyadvAciMzikA/bloka-15 Cls : saGkalpabhedaviraho viSayo yAvadarthikam / puNyArthikaM ca vadatA duSTamatra hi durvacaH / / 15 / / manvayArtha : atra-maTI saMlpita piMDa yati ho| 2vI ge' se kyamAM, saGkalpabhedaviraho viSayaH-saMpaEL vivANo viSaya arthAt saMseel vivANI piM35 viSaya yAvadarthikam puNyArthikaM ca-yAvathi sane puyArthipiM3 duSTaM vadatA-hu nA 43 durvaca:-huya che. // 15 // soDArtha : asaMkalpita piMDa yatie grahaNa karavo joIe' e vacanamAM saMkalpabhedanA virahavALo piMDarUpa viSaya yAvadarthika ane puNyArthikapiMDa duSTa kahenArA vaDe durvaca che. II1paI TIs: saGkalpeti-atra hi 'asaGkalpitaH piNDo yateAhya' iti vacane hi saGkalpabhedasya yatisampradAnakatvaprakAradAnecchAtmakasya, viraho durvaca:, kenetyAhayAvadarthikaM yAvadarthinimittaniSpAditaM puNyArthikaM puNyanimittaniSpAditaM ca piNDaM duSTaM vadatA, anyathoktAsaGkalpitatvasya yAvadarthikapuNyArthikayoH sattvena tyorgraahytvaaptteH| tadAha - "saGkalpanaM vizeSeNa yatrAsau duSTa ityapi / parihAro na samyak syAdyAvadarthikavAdinaH / / viSayo vAsya vaktavya: puNyArthaM prakRtasya ca / asmbhvaabhidhaanaatsyaadaaptsyaanaapttaa'nythaa"|| (aSTaka-6/4-5) iti / / 15 / / TImArtha : atra hi ..... durvaca:, mI saMlpita piMDa yati ddaa| vo '' meM prakAranA vacanamAM, yatisaMpradAvakatvaprakAraka dAna IcchA svarUpa saMkalpabhedanA Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagyadvAtriMzikA/zloka-15 73 virahavALo viSaya=saMkalpabhedanA virahavALo piMDarUpa viSaya durvaca che. netyAda - konA vaDe durvaca che, ethI kahe che yAvadarthikaM vavatA, yAvadarthika=yAvabadhA arthI nimitte viSpAdita= banAvAyela, puNyArthika-puNya nimitte tipAdita=banAvAyela, piMDane duSTa kahetA evA tamArA vaDe=jaina saMpradAya vaDe, durvaca che. ..... anyathA . grAhyatvApatteH / AvuM na mAno to=saMkalpavizeSatA virahavALo piMDarUpa viSaya durvaca nathI ema mAno to, ukta asaMkalpitapaNAnuM= saMkalpavizeSatA virahavALA evA asaMkalpitapaNAnuM, yAvadarthika ane puNyArthikamAM sattva hovAne kAraNe te benA-yAvadarthika ane puNyArthikanA, grAhyapaNAnI Apatti che. tavAda - tene=zlokamAM je kahyuM tene, aSTaka-6, zloka-4/5mAM kahe che - "saGkalpanaM yAvArtha vinaH" || vizeSathI saMkalpa je piMDamAM che, e piMDa duSTa che, e prakArano paNa parihAra yAvadarthikavAdIne samyag nathI. ***** -- "viSayo anyathA" / / kRti athavA AnoyAvadarthikapiMDano viSaya kahevo joIe ane puNyArtha prakRta evA piMDano viSaya kahevo joIe. anyathA yAvadarthikapiMDano ane puNyArthikapiMDano viSaya batAvavAmAM na Ave to asaMbhavanuM abhidhAna hovAne kAraNe=vizeSathI saMkalpane duSTa kahevAthI tenAthI svataMtra yAvadarthikapiMDano ane puNyArthikapiMDano asaMbhava hovAne kAraNe, tevA asaMbhavanuM zAstramAM kathana hovAthI Apta evA sarvajJanI anAptatA thAya. 'kRti' zabda aSTaka-6, zloka-4/5nA uddharaNanI samAptisUcaka che. / / 15 / / bhAvArtha : sAdhue asaMkalpita piMDa grahaNa karavo joIe, e prakAranA zAstravacanamAM je piMDanAM saMkalpavizeSano viraha hoya e piMDa asaMkalpita kahevAya, evo artha ka2vAmAM Ave arthAt 'A piMDa niSpAdana karIne=banAvIne huM sAdhune ApIza' e prakAranI dAnanI IcchArUpa saMkalpavizeSano viraha hoya te piMDa sAdhune grAhya che, e prakArano artha ka2vAmAM Ave, to te vacana duSTa che, ema pUrvapakSI kahe che; ane temAM yukti Ape che ke jainasaMpradAyavALA yAvadarthika ane Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagyadvAtriMzikA/zloka-15 puNyArthikapiMDane duSTa kahe che arthAt je koI arthI nimitte piMDa niSpAdana karAyela hoya ke puNya nimitte piMDa niSpAdana karAyela hoya, te piMDa sAdhune duSTa che ema kahe che. tethI arthathI yAvadarthika ane puNyArthikapiMDanA niSedhathI saMkalpa-vizeSavALA piMDano niSedha thaI jAya che. tethI yAvadarthikapiMDane ane puNyArthikapiMDane bhagavAnanA vacanAnusAra je loko agrAhya svIkAre che, temaNe saMkalpavizeSa vagarano piMDa sAdhue grahaNa ka2vo joIe, e kahevAno koI artha nathI; kema ke yAvadarthikapiMDanA ane puNyArthikapiMDanA niSedhamAM sarva arthIno niSedha thaI jAya che, tethI temAM sAdhu arthe karAyelA piMDano paNa niSedha thaI jAya che. mATe sAmAnyathI niSedha karyA pachI pharI vizeSathI kahyuM ke 'sAdhunA arthe saMkalpa karAyelo piMDa sAdhune kalpe nahi e kathana artha vagaranuM che,' mATe durvaca che. 74 tenI puSTi karatAM yukti Ape che ke jo evuM na mAno arthAt saMkalpavizeSanA virahavALo piMDa sAdhune agrAhya che e vacana duSTa nathI ema mAno to, tevA saMkalpavizeSano viraha yAvadarthikapiMDamAM ane puchyArthikapiMDamAM che arthAt sAdhu mATe je karAyelo piMDa hoya te sAdhune na kalpe eTalo ja artha svIkArIe to, yAvadarthikapiMDa ke puNyArthikapiMDa sAdhu mATe karAyelo nathI, tema svIkAravuM paDe. ane tema svIkAro to saMkalpavizeSanA virahavALo evo yAvadarthikapiMDa ane kyArthikapiMDa sAdhune grAhya che, tema svIkAravuM paDe. vastutaH zAstrakAroe yAvadarthikapiMDano ane puNyArthikapiMDano niSedha karyo che. tethI arthathI sAdhune ApavAnA saMkalpathI karAyelo piMDa sAdhune agrAhya che, tenI prApti thaI jAya che. Ama chatAM yAvadarthikapiMDano ane puSpArthikapiMDano niSedha karyo, pachI pharI asaMkalpita piMDa sAdhue grahaNa karavo joIe, tema kahevuM, e artha vagaranuM che, e prakArano pUrvapakSIno Azaya che. sArAMza H saMkSepathI e prApta thAya che ke sAmAnyathI niSedha karyA pachI vizeSathI niSedhanI AvazyakatA rahetI nathI. jema 'ahIM koI vRkSa nathI' ema sAmAnyathI niSedha karyA pachI 'ahIM AMbAnuM vRkSa nathI' ema kahevAnI jarUra rahetI nathI. te rIte yAvadarthikapiMDa Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chapa sAdhusAmaggadvAciMzikA/zloka-15 ane puNyArthikapiMDa sAdhune agrAhya che, ema kahyA pachI asaMkalpita piMDa sAdhune grahaNa karavo joIe, ema kahevAnI AvazyakatA rahetI nathI; ane ema kahevAmAM Ave ke yAvadarthikapiMDamAM ane puNyArthikapiMDamAM sAdhu mATe saMkalpa karAyelo piMDa aMtarbhAva pAmato nathI, mATe teno niSedha karavo Avazyaka che, to yAvadarthikapiMDamAM ane puNyArthikapiMDamAM sAdhunA saMkalpathI karAyelo piMDa nathI, tevo artha svIkAravo paDe; ane sAdhune sAdhunA arthe saMkalpa karAyelo piMDa agrAhya che, tema svIkArIe to, yAvadarthikapiMDa ane puNyArthikapiMDa sAdhune grAhya che, ema svIkAravAnI Apatti Ave; ane zAstramAM to yAvadarthikapiMDano ane puNyArthikapiMDano niSedha che, Ama chatAM pharI asaMkalpita piMDa sAdhue grahaNa karavo joIe, ema kahevuM, te vacana duSTa che. aSTaka-6, zloka-4-panA uddharaNano bhAva A pramANe che - pUrvapakSI kahe che ke jeno yAvadarthikavAdI che arthAt yAvadarthikapiMDa sAdhune grahaNa karAya nahi, tema mAne che. tethI vizeSathI saMkalpa je piMDamAM hoya te piMDa sAdhune duSTa che arthAt sAdhune ApavAnA saMkalpathI je piMDa karAyo hoya te piMDa duSTa che, e prakAranA saMkalpavizeSanA virahavALo piMDa sAdhune grahaNa karavo joIe, e prakAranA vacananuM samAdhAna karavuM, e samyagU nathI; kema ke yAvadarthikapiMDamAM sAdhu arthe piMDano niSedha thaI jAya che, tethI pharI tenuM kathana karavuM e artha vagaranuM che; ane jo ema kahevAmAM Ave ke yAvadarthikapiMDamAM ane puNyArthikapiMDamAM sAdhu arthe karAyelA piMDanA samAveza thato nathI, tethI sAdhu arthe karAyelA piMDano niSedha karavo Avazyaka che, to sAdhu arthe karAyelA piMDano samAveza na thAya tevo yAvadarthikapiMDano ane puNyArthikapiMDano viSaya batAvavo joIe, ane te batAvI zakAto nathI; kema ke yAvadarthikapiMDamAM ke puNyArthikapiMDamAM sAdhune ApavAno paNa saMkalpa AvI jAya che. tethI sAdhunA saMkalpa vagarano yAvadarthika piDa ke puNyArthikapiMDa svataMtra prApta thato nathI. tethI teno viSaya kahI zakAya nahi; ane jeno koI viSaya nathI, evA yAvadarthikapiMDano ane puNyArthikapiMDano niSedha karanAra bhagavAnanuM vacana asaMbhava viSayane kahenAruM che, tema svIkAravuM paDe; ane tema svIkArIe to Apta evA bhagavAna Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 sAdhu sAmarthyadrAsiMzikA/zloka-16 anApta che, tema siddha thAya. A pramANe kahIne pUrvapakSIe e sthApana karavuM che ke bhagavAnanA zAstramAM yAvadarthikapiMDano ane puNyArthikapiMDano niSedha che. mATe tenAthI pRthak asaMkalpita piMDa sAdhue grahaNa karavo joIe, ema kahevAnI AvazyakatA nathI. Ama chatAM ema kahevAmAM Ave to te vacana duSTa vacana che. ll1pA avataraNikA - zloka-13mAM graMthakArazrIe kaheluM ke akRta, akArita ane asaMkalpita piMDa grahaNa karatA sAdhune saMyamanA sAmarthyanI prApti thAya che. A rIte saMkalpita piMDa sAdhune agrAhya svIkAravAmAM Ave to zuM zuM doSo prApta thAya, te pUrvapakSIe zloka-14/15mAM batAvela. tenuM samAdhAna zloka16/17thI graMthakArazrI kare che - zloka : ucyate viSayo'trAyaM bhinne deye svabhogyataH / saGkalpanaM kriyAkAle duSTaM puSTamiyattayA / / 16 / / anvayArtha - : =ahIMnayAvadakipiMDamAM ane puNyArthikapiMDamAM ulaya viSayaka=A viSaya uccatte kahevAya che. moti=svabhogya odanAdithI mitra =bhinna evA deyamAM kriyAne kriyAkALamAM rUttayA=ATalI maryAdAthI arthAt ATaluM kuTuMba mATe ane ATaluM arthIo mATe ane puNya mATe, e prakAranI viSayamaryAdAthI puSTapuSTa=saMvalita satpana-saMkalpa kura=duSTa che. 16 zlokArca - ahIMyAvadarthikapiMDamAM ane puNyArthikapiMDamAM, A viSaya kahevAya che. svabhogya odanAdithI bhinna evA deyamAM kriyAkALamAM, ATaluM kuTuMba mATe ane ATaluM arthIo mATe ane puNya mATe, e prakAranI viSayamaryAdAthI saMvalita saMkalpa duSTa che. ||11| Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagjhadvAtriMzikA/zloka-17 TIkA H ucyata iti - atrAyaM viSaya ucyate, yaduta kriyAkAle = pAkanivartanasamaye, svamovA AtmIyamonArrAt, ovanAnemiMnne=tiri, methe=onAvo, rUcattavA 'etAvadiha kuTumbAya etAvaccArthibhyaH puNyArthaM ca' iti viSayatayA, puSTaM saMvalitaM, saGkalpanaM duSTam / tadAha - "vibhinnaM deyamAzritya svabhogyAdyatra vastuni / sajjana yiALAne taddaSTa viSayo'nayoH" / / (gaSTa-6/6) / / 6 / / TIkArya : atrIyaM ..... ucyate, ahIM=yAvadarthikapiMDamAM ane puNyArthikapiMDamAM, A viSaya kahevAyela che. zloka : te viSaya yavrutta thI kahe che cadbhuta - je A pramANe kriyAkAle duSTam / kriyAkALamAM=pAkativartananA samayamAM, svabhogyathI= potAne bhogya evA odanAdithI, bhinna=atirikta, deyamAM=odanAdimAM, ATalApaNAthI puSTa=ATaluM ahIM kuTuMba mATe ane ATaluM arthI mATe ane puNya mATe e prakAre viSayapaNAthI saMvalita, saMkalpa duSTa che. tavAda - tene kahe che=zlokamAM kahyuM tene, aSTaka-6/6mAM kahe che "vibhinna JanoH" / / je vastumAM svabhogyathI bhinna evA deyane AzrayIne kriyAkALamAM=pAkanivartana samayamAM, je A saMkalpa=ATaluM kuTuMba mATe ane ATaluM arthIone ane puNyane mATe e prakAranuM abhisaMdhAna A benuM=yAvadarthikapiMDanuM ane puNyArthikapiMDanuM, che te duSTa=doSavALo viSaya che. / / 16 / / ..... svocite tu tadArambhe niSThite nAvizuddhimat / tadarthakRtiniSThAbhyAM caturbhaGgyA dvayorgrahAt / / 17 / / KH Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 sAdhusAmaadvAciMzikA/zloka-17 anvayArtha : tu=4jI svocite Arambhe=4Gyita sAlamai=prAyalamai, niSThite= pAkaprayatnanI samAptimAM tata=svabhogyathI atirikta pAkazUnyapaNArUpa saMya, avizuddhimat namavizuddhivANI nathI; tadarthakRtiniSThAbhyAM caturbhaGgyAM dvayorgrahAt-3 3 tArtha vRti-GAL EN=sAdhu sartha sAdhA35 ti ane caramapAkarUpa niSThA dvArA, caturbhagImAM be bhAMgAnuM grahaNa che=be bhAMgAnuM zuddhapaNArUpe kathana che. I17aa ReosArtha : vaLI svaucita pAkaprayatnamAM ane pAkaprayatnanI samAptimAM, te svabhogyathI atirikta pAkazUnyapaNArUpe saMkalpa avizuddhivALo nathI; kema ke sAdhu arthe AdhapAkarUpa kRti ane caramapAkarUpa niSThA dvArA caturbhagImAM be bhAMgAnuM zuddhapaNArUpe kathana che. II17nA ttii| : svocite tviti-svocite tu-svazarIrakuTumbAdeyogye tu, Arambhe-pAkaprayatne, niSThite-caramendhanaprakSepeNaudanasiddhyupahite, tat-svabhogyAtiriktapAkazUnyatayA saGkalpanaM svArthamupakalpitamannamito munInAmucitena dAnenAtmAnaM kRtArthayiSyAmi ityAkAraM, nAvizuddhimat=na doSAnvitaM, tadarthaM sAdhvarthaM, kRtirAdyapAkaH, niSThA ca carama: pAkaH, tAbhyAM niSpatrAyAM caturbhaGgyAM tadarthaM kRtistadarthaM niSThA, anyArthaM kRtistadarthaM niSThA, tadarthaM kRtiranyArthaM niSThA, anyArthaM kRtiranyArthaM ca niSThA, ityevaMrUpAyAM dvayorbhaGgayorgrahAcchuddhatvenopAdAnAt / taduktaM - "tassa kaDaM tassa niTThIyaM caubhaMgo tattha du carimA suddhaa"| yadi ca sAdhvarthaM pRthivyAdyArambhA'prayojakazubhasaGkalpanamapi gRhiNo duSTaM syAttadA sAdhuvandanAdiyogo'pi tathA syAditi na kiJcidetat / tadidamuktam - "svocite tu yadArambhe tathAsaMkalpanaM kvacit / na duSTaM zubhabhAvatvAttacchuddhAparayogavat" / / (aSTaka-6/7) / / 17 / / Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagyadvAtriMzikA/zloka-17 TIkArya H svocite na yoSAnvitam, vaLI svaucita AraMbhamAM=svazarIra, kuTuMbAdi yogya pAkaprayatnamAM, niSThitamAM=carama IMdhana prakSepa dvArA odananI siddhithI upahita evA carama pAkamAM, te=sva bhogyathI atirikta pAkazUnyapaNArUpe saMkalpa='potAnA mATe upakalpita anna che enAthI munione ucita dAna vaDe huM potAne kRtArtha karIza,' e prakAranA AkAravALo saMkalpa, avizuddhivALo nathI doSAnvita nathI. ..... doSAnvita nathI, temAM hetu kahe che tadarthaM upAvAnAt |tadartha=sAdhu arthe kRti=Adya pAka ane niSThA=carama pAka, tenA dvArA niSpanna evI caturthaMgImAM=(1) tadartha=sAdhu arthe kRti, tadartha=sAdhu arthe niSThA, (2) atyArtha=svakuTuMbAdi arthe kRti, tadartha=sAdhu arthe niSThA, (3) tadartha-sAdhu arthe kRti, atyArtha=svakuTuMbAdi arthe niSThA ane (4) atyArtha=svakuTuMbAdi arthe kRti, atyArtha=svakuTuMbAdi arthe niSThA, e rUpa caturthaMgImAM, be bhAMgAnuM grahaNa hovAthI=zuddhapaNArUpe upAdAna arthAt kathata hovAthI doSAnvita nathI. ..... ge tavruttam - te=cAra bhAMgAmAMthI be bhAMgA zuddha che, ema je pUrvamAM kahyuM te, kahevAyuM che. tassa suddhA" / tenA mATe kRta ane tenA mATe niSThitanI caturthaMgI che temAM arthAt sAdhu mATe kRta ane sAdhu mATe niSThitanI caturthaMgI che temAM be chellA bhAMgA zuddha che. pUrvamAM kahyuM ke svabhogyathI atirikta pAkazUnyapaNArUpe saMkalpa duSTa nathI, tenI puSTi ka2vA arthe vi 7 thI tarka kare che TIkArtha H yadica iigvavetat |ane jo sAdhu arthe pRthivyAdi AraMbhano aprayojaka zubha saMkalpa paNa gRhasthane duSTa thAya to sAdhuvaMdanAdi yoga paNa=sAdhuvaMdanAdi kriyA paNa, te pramANe thAya=duSTa thAya. ethI A=svabhogyathI atirikta pAkazUnyapaNArUpe karAyelo saMkalpa paNa duSTa che e, artha vagaranuM che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80. sAdhu sAmarthyAtrizikA/zloka-17 tamuvatam - te A kahevAyuM che=pUrvamAM H ra thI karela tarkathI sAdhu arthe pRthivyAdi AraMbhano aprayojaka evo zubha saMkalpa duSTa nathI, tema sthApana karyuM, te A aSTaka-6/7 zlokamAM kahevAyuM che - vocita ... kaparovata|| vaLI svaucita evA koIka AraMbhamAM je te prakArano saMkalpa-svabhogyathI atirikta pAkazUnyapaNArUpe karAyelo saMkalpa, te duSTa=oSavALo nathI; kema ke zuddha aparayoganI jema=prazasta apara munivaMdanAdi yoganI jema, zubhabhAvapaNuM che. ll17nA pfthavyadharaHprayoga9THsatpana-pi - ahIM 3pa thI e samuccaya thAya che ke sAdhu arthe pRthivyAdi AraMbha prayojaka azubha saMkalpa to duSTa thAya, paraMtu pRthivyAdi AraMbha aprayojaka evo zubha saMkalpa paNa jo duSTa hoya to sAdhuvaMdanAdi yoga paNa duSTa thAya. - sAdhuvandranADhiyo Dapi - ahIM pa thI e kahevuM che ke sAdhu arthe lAvelo abhyAhata piMDa to duSTa che, paraMtu sAdhuvaMdanAdi yoga paNa duSTa thAya. zloka-16/17no saLaMga bhAvArtha - zloka-16mAM yAvadarthika ane puNyArthika karAtA piMDano viSaya zuM che, te graMthakArazrIe batAvyuM ane tevo piMDa sAdhune duSTa che tema batAvyuM. tethI e phalita thayuM ke koI zrAvaka yAvat arthI mATe ke puNya mATe saMkalpa karIne piMDanI niSpatti kare te piMDa sAdhune kahyuM nahi; kema ke yAvadarthikapiMDamAM ke puNyArthikapiMDamAM sAdhuno paNa praveza thAya. tethI tevo piMDa sAdhune kahyuM nahi. zloka-17mAM batAvyuM ke koI zrAvaka potAnA zarIra mATe ke kuTuMba mATe pAka kare ane te pAka karyA pachI potAnA mATe karAyelA pAkamAMthI 'huM sAdhunI bhakti karIne kRtArtha thauM' evA AzayathI ApavAno saMkalpa kare to te piMDa sAdhune duSTa nathI. tethI e phalita thAya ke asaMkalpita piMDa sAdhue grahaNa karavo joIe. e kathanathI sAdhune mATe je pAka karAyelo na hoya, paraMtu potAnA mATe je pAka karAyelo hoya, te pAka karyA pachI sAdhunI bhakti karavAnA AzayathI koI ApavAno saMkalpa kare to te piMDa sAdhune mATe duSTa nathI. mATe pUrvapakSIe je zaMkA karI ke "asaMkalpita piMDa sAdhue grahaNa karavo joIe' tema svIkArIe Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmaggadvAciMzikA/bloka-17 81 to zobhana brAhmaNAdi gRhasthonA gharamAM sAdhune bhikSA kalpa nahi, tenuM samAdhAna thaI jAya che, kema ke jo te zobhana brAhmaNAdi gRhastho yAvadarthika ke puNyArthikapiMDa banAvatA hoya to te sAdhune kahyuM nahi, ane jo te zobhana brAhmaNAdi gRhastho potAnA mATe pAka karyA pachI "huM A pAkamAMthI sAdhunI bhakti karIne kRtArtha thAuM e AzayathI sAdhune ApavAno saMkalpa kare to tevo saMkalpa duSTa nathI, ane te rIte saMkalpa karAyelo piMDa zobhana brAhmaNAdi gRhasthonA gharathI sAdhune grahaNa karavA kahyuM che. vaLI zloka-14mAM pUrvapakSIe kahela ke dAnakALathI pUrvamAM devatvabuddhithI asaMkalpita evA piMDanuM dAna azakya che. mATe asaMkalpita piMDa sAdhue grahaNa karavo joIe, e kathana saMgata nathI, tenuM paNa samAdhAna thaI jAya che, kema ke potAnA mATe karAyelo piMDa dAnakALa pUrvamAM sAdhune ApavAno saMkalpa kare te saMkalpane zAstrakAro duSTa kahetA nathI, ema zloka-17mAM graMthakArazrIe sthApana karyuM che. vaLI zloka-15mAM pUrvapakSIe kahela ke yAvadarthikapiMDa ane puNyArthikapiMDane duSTa kahenArA jaino vaDe asaMkalpita piMDa yatie grahaNa karavo joIe, e vacana durvaca che, tenuM paNa nirAkaraNa thaI jAya che; kema ke yAvadarthikapiMDano ane puNyArthikapiMDano niSedha zuM che, te graMthakArazrIe zloka-16mAM batAvyuM. vaLI asaMkalpita piMDa yatie grahaNa karavo joIe, e kathana dvArA zuM kahevA mAMge che, tenuM spaSTIkaraNa zloka-17mAM karyuM ke gRhasthoe potAnA mATe piMDa karela hoya ane sAdhune dAna ApavAno saMkalpa kare to te saMkalpa avizuddhivALo nathI. te sivAya anya koIpaNa saMkalpa kare to te saMkalpa duSTa che. te batAvavA mATe yAvadarthikapiMDano ane puNyArthikapiMDano niSedha karyA pachI asaMkalpita piMDa sAdhue grahaNa karavo joIe, tema kathana karela che, tethI koI doSa nathI. vaLI zlokanA uttarArdhamAM kahyuM ke tadarthakRti ane tadarthaniSThAnI caturbhagImAM be bhAMgA zuddha che, tenuM tAtparya e che ke - (1) sAdhu arthe kRti ane sAdhu arthe niSThA :sAdhu arthe pAkano AraMbha hoya ane sAdhu arthe niSThA hoya te piMDa sAdhune Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 sAdhusAmaggadvAciMzikA/zloka-17 akathya che. AnAthI potAnA kuTuMba mATe ane sAdhu mATe prAraMbha karyo hoya ane potAnA kuTuMbane ane sAdhune sAme rAkhIne pUrNAhuti thaI hoya to te piMDa sAdhune kahyuM nahi. (2) svakuTuMbAdi arthe kRti ane sAdhu arthe niSThA : svakuTuMbAdi arthe pAkano AraMbha hoya ane sAdhu arthe niSThA hoya to te piMDa paNa sAdhune kahyuM nahi arthAt potAnA kuTuMba mATe ane potAne tyAM mahemAna AvavAnA hoya te mATe pAkakriyAno prAraMbha karyo hoya, ane koIka rIte mahemAnanuM Agamana mulatavI rahyuM hoya tyAre te gRhastha vicAre ke je rasoI thaze temAMthI sAdhuno lAbha maLaze, to te piMDa anyArthakRtivALo ane sAdhu arthe niSThAvALo che, tethI te piMDa sAdhune kahyuM nahi. (3) sAdhu arthe kRti ane svakuTuMbAdi arthe niSThA:koI gRhastha potAnA mATe ane sAdhu mATe pAkakriyAno AraMbha kare, ane sAdhu AvavAnA nathI tevA samAcAra maLavAthI potAnA koI anya kuTuMbI Adine bhojana mATe AmaMtraNa ApIzuM, tevo saMkalpa karIne, potAnA kuTuMbI arthe pAkanI niSThA kare, to te piMDa sAdhu arthe prAraMbha karAyelo ane anyArtha niSThAvALo che. tethI anyArtha piMDanI niSThA hovAne kAraNe koI sAdhu vhoravA padhAre ane jaNAya ke A piMDanI anyArthe niSThA che to te piMDa sAdhune grahaNa karavo duSTa nathI. (4) svakuTuMbAdi arthe kRti ane svakuTuMbAdi arthe niSThA: sAdhuthI anya evA svajanAdi arthe pAkanI kriyAno prAraMbha karyo hoya ane svajanAdi arthe ja pAkanI kriyAnI niSThA thaI hoya to niSpanna thayela te piMDa sAdhune nirdoSa hovAthI grahaNa karavo duSTa nathI. vaLI pUrvapakSIe zloka-14mAM kahela ke dAnakALa pUrve dayatvabuddhi karyA vagara ApavuM azakya che, tethI asaMkalpita piMDanI prApti zakya nathI. tenuM nirAkaraNa karavA arthe tarka kare che - jo sAdhu mATe pRthivyAdi AraMbhano aprayojaka evo zubha saMkalpa paNa gRhasthane duSTa hoya to sAdhuvaMdanAdi yoga paNa duSTa thAya. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 sAdhusAmathyAtrizikA/zloka-18 AnAthI e prApta thAya ke koI zrAvaka potAnA arthe ke svakuTuMbAdi arthe pAka niSpAdana karyA pachI "huM sAdhune arthe dAna karIne kRtArtha thauM" Avo je saMkalpa kare che, te saMkalpamAM sAdhu arthe pRthivyAdino AraMbha nathI, paraMtu sAdhunI bhakti karIne potAnA kalyANanI vAMchArUpa zubha saMkalpa che; ane Avo paNa zubha saMkalpa gRhasthano duSTa che, mATe te piMDa sAdhune kahyuM nahi ema kahevAmAM Ave to gRhastha sAdhune vaMdanAdi kare te paNa duSTa che, tema svIkAravuM paDe; kema ke kema te piMDadAnamAM sAdhunI bhakti karIne huM kRtArtha thAuM tevo saMkalpa che, tema sAdhuvaMdanAdi kriyAmAM paNa huM A mahAtmAne vaMdana karIne kRtArtha thAuM tevo zubha saMkalpa che. tethI jema zrAvakane sAdhuvaMdanAdi yoga duSTa nathI, tema potAnA mATe karAyelA AhArAdinuM dAna sAdhune karIne huM kRtArtha thauM, e prakArano saMkalpa paNa duSTa nathI. mATe tevA saMkalpavALo piMDa sAdhune grahaNa karavAmAM koI doSa nathI. II16/1LA avataraNikA : zloka-13mAM kahyuM ke akRta, akArita, asaMkalpita piMDane grahaNa karatA sAdhu sAmarthyane pAme che. tyArapachI saMkalpita piMDa sAdhune agrAhya svIkArazo to sAdhune piMDanI aprApti thaze, e prakAranI zaMkA zloka-14/15mAM karIne tenuM nirAkaraNa zloka-16/17mAM karyuM. have sAdhune asaMkalpita piMDa grAhya svIkArIe to prAyaH sAdhune bhikSA durlabha thaze, ane Avo durlabha dharma batAvanAra bhagavAna anApta che, tevI koIne zaMkA thAya tenuM nirAkaraNa karavA arthe graMthakArazrI kahe che - zloka : prAya evamalAbhaH syAditi ced bahudhA'pyayam / sambhavItyata evokto yatidharmo'tiduSkaraH / / 18 / / anvayArtha - (1) A rIte=sAdhue asaMkalpita ja piMDa grahaNa karavo joIe e rIte prAyaH=prAyaH 3ttAmA=alAbha thAya=zuddha piMDanI aprApti thAya. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 temAM pUrvapakSI yukti Ape che - sAdhusAmaNyadvAtriMzikA/zloka-18 vahudhA'pi=ghaNA prakAre paNa=saMkalpitathI atirikta ghaNA prakAre paNa, laya= A=alAbha sambhavI=saMbhavI che. rUti ce--e pramANe pUrvapakSI kahe to graMthakArazrI kahe che rUtyaMta va=AthI ja=nirdoSa piMDano ghaNA prakAre paNa alAbha saMbhavI che AthI ja, tidharmo=yatidharma prativu=atiduSkara utta:=kahevAyela che. athavA zlokano anvaya graMthakArazrI bIjI rIte kare che anvayArtha : (2) va=A rIte=sAdhue asaMkalpita ja piMDa grahaNa karavo joIe e rIte prAyaH=prAyaH gAma: sthA=alAbha thAya=asaMkalpita piMDanI aprApti thAya. kRti zvetu=e pramANe pUrvapakSI kahe to graMthakArazrI kahe che - vadudhADapi=ghaNA prakAre paNa yam A=asaMkalpita piMDano lAbha sambhavI=saMbhave che. - tyAM pUrvapakSI zaMkA kare che ke topaNa sAdhunI bhikSAnI pravRtti duSkara hovAthI tenA praNetA evA bhagavAna anApta siddha thaze. tenA javAbarUpe graMthakArazrI kahe che - nRtyata va=AthI ja=sAdhunI bhikSAvRtti duSkara hovAthI ja, yatidharmo yatidharma tivrura=atiduSkara utta=kahevAyela che. 18 / zlokArtha : (1) sAdhue asaMkalpita ja piMDa grahaNa karavo joIe, e rIte prAyaH zuddha piMDanI aprApti thAya. temAM pUrvapakSI yukti Ape che to ghaNA prakAre paNa alAbha saMbhavI che, e pramANe pUrvapakSI kahe, graMthakArazrI kahe che nirdoSa piMDano ghaNA prakAre paNa alAbha saMbhavI che, AthI ja yatidharma atiduSkara kahevAyela che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusamasyadvAciMzikA/bloka-18 - athavA bIjI rIte zlokArca - (2) sAdhue asaMkalpita piMDa grahaNa karavo joIe, e rIte prAyaH asaMkalpita piMDanI prApti thAya, tene graMthakArazrI kahe che - ghaNA prakAre paNa asaMkalpita piMDano lAbha saMbhave che. tyAM pUrvapakSI zaMkA kare che ke topaNa sAdhunI bhikSAnI pravRtti duSkara hovAthI tenA praNetA evA bhagavAna anApta siddha thaze. tenA javAbarUpe graMthakArazrI kahe che -- AthI ja=sAdhunI bhikSAvRti duSkara hovAthI ja, yatidharma atiduSkara kahevAyela che. TIkA - prAyaH iti-evamasaGkalpitasyaiva piNDasya grAhyatve, prAyo'lAbha: syAt zuddhapiNDAprAptiH syAd, iti cet, bahudhApi saGkalpAtiriktairbahubhirapi prakAraiH zaGkitamrakSitAdibhirayamalAbhaH sambhavI, athavA evaM prAyo'saGkalpitasyAlAbha: syAditi ced, bahudhA'pyayamasaGkalpitasya lAbhaH sambhavI, aditsUnAM bhikSUNAmabhAve'pi ca bahUnAM pAkasyopalabdheH, tathApi tadvRtterduSkaratvAttatpraNeturanAptatA syAdityata Aha- ityata eva yatidharmo mUlottaraguNasamudAyarUpo'tiduSkara uktaH, atidurlabhaM mokSaM prati atiduSkarasyaiva dharmasya hetutvAt, kAryAnurUpakAraNavacanenaivAptatvasiddheH / / 18 / / TIkArca - vim ..... sanmavI, A rIte zloka-13mAM kahyuM e rIte, asaMkalpita ja piMDanuM grAhyapaNuM hote chate prAyaH alAbha thAya=zuddha piMDanI aprApti thAya=sAdhune nirdoSa bhikSAnI aprApti thAya, e pramANe pUrvapakSI kahe che. vaLI pUrvapakSI potAnI vAtanI puSTi karavA arthe kahe che - ghaNA prakAre paNa=saMkalpita piMDathI atirikta zaMkita praSitAdi ghaNA prakAre paNa, A=zuddha piMDano alAbha, saMbhave che, ethI prAyaH zuddha piMDa Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 sAdhusAmaaudrAviMzikA/zloka-18 sAdhune aprApta thaze, ema pUrvapakSInA pUrvanA kathana sAthe saMbaMdha che. vaLI zlokanA ATalA bhAgano avaya thavAthI bIjI rIte graMthakArazrI kare che - athavA . 3patnacche , A rIte zloka-13mAM kahyuM e rIte, prAya: asaMkalpitano alAbha thAya=asaMkalpita piMDano sAdhune alAbha thAya, e pramANe pUrvapakSI kahe, to graMthakArazrI teno uttara ApatAM kahe che - ghaNA prakAre paNa A=asaMkalpitano lAbha=asaMkalpita piMDanI prApti, sAdhune saMbhave che; kema ke nahi ApavAnI IcchAvALA evA ghaNAonA= sAdhune vahorAvavAnA pariNAma vagara potAnA mATe pAka karanArA evA ghaNAonA ane bhikSanA abhAvamAM paNa ghaNAonA, pAkanI upalabdhi= prApti che. tathA .... - topaNa=ghaNA prakAre paNa asaMkalpita piMDanI prApti hovA chatAM paNa tenI vRttinuM sAdhunI bhikSAvRttinuM, duSkarapaNuM hovAthI tenA praNetAnI alAptatA thAya yatidharmanA praNetA evA bhagavAnanI anAkhatA thAya. e prakAranI pUrvapakSInI zaMkAmAM graMthakArazrI kahe che - rUtyaMta .... sutvanuM, AthI ja=sAdhunI bhikSAnI pravRtti atiduSkara che, AthI ja, yatidharma=mUla-uttaraguNanA samudAyarUpa sAdhudharma atiduSkara kahevAyo che; kema ke atidurlabha evA mokSa pratye atiduSkara evA ja dharmanuM hetupaNuM che. AnAthI atiduSkara dharmane kahenArA bhagavAnanI anAptatA siddha thatI nathI, e batAvavA arthe graMthakArazrI hetu kahe che - hAryAnurUpa ..... vAtatvasiTa aa kAryane anurUpa kAraNanA vacanathI ja= atiduSkara evA mokSarUpa kAryane anurUpa atiduSkara evA dharmanI prarUpaNArUpa kAraNanA vacanathI ja, AptapaNAnI siddhi che=atidurlabha dharmanI prarUpaNA karanArA bhagavAnanA AptapaNAnI siddhi che. I18 * bahudhApi saGkalpAtiriktairvahubhirapi prakAraiH zaGkitamrakSitAdibhirayamalAbhaH sambhavI - ahIM lapa thI e kahevuM che ke saMkalpathI atirikta koI ekAda be prakAre alAbha hoya to to zuddha piMDanI prApti thAya, paraMtu saMkalpathI atirikta zaMkita praSitAdi WWW.jainelibrary.org Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmayyadvAciMzikA/zloka-18 ghaNA paNa prakAre zuddha piMDano alAbha hovAthI zuddha piMDanI aprApti thAya. kamiznAmamADapi - ahIM pa thI e kahevuM che ke bhikSunA sarbhAvamAM to bhikSu arthe pAkanI upalabdhi che, paraMtu bhikSunA abhAvamAM paNa sva arthe ghaNAonA pAkanI upalabdhi che. bhAvArtha : zloka-13mAM graMthakArazrIe kahyuM ke sAdhue asaMkalpita piMDa grahaNa karavo joIe. tyAM pUrvapakSI kahe che - A rIte asaMkalpita ja piMDa sAdhune grahaNa karavAnuM kahevAmAM Ave to prAyaH zuddha piMDanI aprApti thAya; kema ke ghaNA prakAre zaMkita praSitAdi vaDe zuddha piMDanI aprApti che. tethI sAdhune saMyamapAlana karavuM duSkara bane tevI piMDagrahaNanI vidhi prApta thAya. pUrvapakSIno Azaya e che ke sAdhu svayaM AraMbha-samAraMbha kare nahi ane koI pAse AraMbha-samAraMbha karAve nahi, tevI bhikSA grahaNanuM vidhAna karavAmAM Ave to sAdhune bhikSAnI durlabhatA paNa na thAya ane bhikSAnI prAptinA kAraNe sukhe sukhe saMyamanuM pAlana karI zake. vaLI gRhastho sAdhunA arthe bhikSAno saMkalpa kare temAM sAdhune koI prayojana nathI. ulaTuM sAdhune asaMkalpita piMDa grahaNa karavAnuM kahevAthI bhikSAnI aprAptine kAraNe saMyamanI anya ArAdhanAmAM vizna thAya. tethI AvI prarUpaNA karanArA anApta che, e prakAranI pUrvapakSInI zaMkA che. vaLI zlokano ATalA bhAgano artha thavA thI bIjI rIte graMthakArazrI kare che - zloka-13mAM kahyuM e rIte asaMkalpita piMDa grahaNa karavAnuM vidhAna karavAmAM Ave to prAyaH asaMkalpita piMDano alAbha thaze. tene graMthakArazrI kahe che - pUrvapakSI kahe che tema nathI; kema ke ghaNA prakAre paNa asaMkalpita piMDano lAbha saMbhave che. kaI rIte ghaNA prakAre asaMkalpita piMDano lAbha saMbhave che, temAM graMthakArazrI yukti batAve che - Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 sAdhusAmayyadvAaizikA/zloka-18 ghaNA gRhastho sAdhune bhikSA ApavAnA pariNAmathI piMDa karatA nathI, Ama chatAM potAne mATe karAyelo piMDa hoya ane sAdhu vahoravA padhAre to dAna kare che. tethI sAdhune dAna ApavAnA pariNAma vagaranA evA paNa te gRhastho pAsethI asaMkalpita piMDanI prApti thAya che. vaLI keTalAka gRhastho sAdhunA arthe piMDa kare tevA che, Ama chatAM koI sAdhu na hoya to sAdhu arthe pAka karatA nathI, paraMtu svakuTuMbAdi arthe pAka kare che. tethI tevA paNa ghaNA gRhastho pAsethI asaMkalpita piMDanI prApti che. jema - koI nagaramAM sAdhu hoya tenI AjubAjunAM najIkanAM gAmomAM ghaNA evA gRhastho hoya ke sAdhu Ave to tadarthe piMDa niSpAdana kare, ane koI sAdhu gAmamAM na hoya to potAnA kuTuMba mATe ja piMDa niSpAdana kare, ane nirdoSa bhikSAnA arthI sAdhu je nagaramAM pote rahyA hoya tenI AjubAjunA gAmamAM nirdoSa bhikSA arthe jatA hoya che, tethI te gAmamAM bhikSunA abhAve potAnA mATe pAka karyo hoya tevA paNa gRhasthonA gharethI pAkanI prApti che. tethI sAdhune asaMkalpita piMDanI prApti saMbhave che. ahIM pUrvapakSI kahe ke jo sAdhune kRta, kArita piMDano niSedha karyo hoya ane saMkalpita piMDano niSedha na karyo hoya to sAdhune piMDanI sulabhatA thAya, paraMtu gRhastho svayaM sAdhu arthe piMDa niSpAdana kare tevA paNa piMDane agrAhya kahevAthI tevI bhikSAnI vRtti duSkara bane che, ane duSkara evA dharmane kahenArA bhagavAna anApta che. tenA nirAkaraNa mATe graMthakArazrI kahe che - mokSa atidurlabha che. tethI tenuM kAraNa evo dharma atiduSkara ja hoya. AthI zAstrakAroe mULa-uttaraguNanA samudAyarUpa yatidharmane atiduSkara kahyo che. vaLI bhagavAna duSkara evA sAdhudharmane kahenArA hovAthI ApyuM che, te batAvavA arthe kahe che - jevo durlabha mokSa che, tene anurUpa duSkara sAdhudharma batAvanArA hovAthI ja bhagavAna ApyuM che, ema siddha thAya che. Azaya e che ke jo bhagavAna evo sAdhudharma batAve ke sukhe sukhe badhA sevI zake to tevo dharma mokSanuM kAraNa bane nahi; kema ke jo sukhe sukhe sevI zakAya Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 sAdhusamasyadvAciMzikA/zloka-19 tevo dharma mokSanuM kAraNa hoya to tevo dharma sevIne sahelAIthI ghaNA jIvo mokSa prApta karI zake; paraMtu mokSa prApta karanArA jIvo bahu thoDA dekhAya che, kema ke anAdikALathI daDha saMskArarUpe thayelA mohanA pariNAmone uccheda karavA atiduSkara che, tethI mokSanI prApti paNa atiduSkara che; ane anAdikALanA mohanA pariNAmonA dRDha saMskArone uccheda kare tevo dharma sukhe sukhe sevI zakAya tevo hoI zake nahi, paraMtu je ati sattvazALI jIvo che, teo ja Avo duSkara dharma sevIne motane paravaza thayA vagara mohanuM umUlana karI zake che, ane tevA jIvo ja mokSa prApta karI zake che. mATe mokSarUpa durlabha kAryane anurUpa kAraNa haMmezA duSkara ja hoya che, ane tevA duSkara kAraNarUpa dharmane kahenArA bhagavAna che, tethI bhagavAna Apta siddha thAya che. II18II avataraNikA - zloka-13mAM graMthakArazrIe kahyuM ke akRta, akArita ane asaMkalpita piMDane grahaNa karatA sAdhu samagra bhAvane pAme che. tyAM koIne zaMkA thAya ke gRhastha sAdhune ApavAnA saMkalpathI pAka karyo hoya topaNa sAdhue tevo koI pariNAma karyo nathI ke jethI tenA saMyamanI azuddhi thAya. tethI gRhasthatA saMkalpane kAraNe sAdhunA piMDagrahaNamAM sAdhune doSanI prApti thAya, tema kaI rIte kahI zakAya ? e prakAranI zaMkA karIne nivAraNa kare che - zloka : saGkalpitasya gRhiNA tridhAzuddhimato grahe / ko doSa iti cejjJAte prasaGgAt pApavRddhitaH / / 19 / / anvayArtha: TipaI=gRhastha vaDe satisthasaMkalpita evA piMDanA pra=grahaNamAM trithA zuddhimatotraNa prakAranI zuddhivALA evA sAdhune e koSa: =zuM doSa che? rUti ghe-e prakAre pUrvapakSI kahe to graMthakArazrI kahe che - jJAti-jJAta hote chate=A piMDa saMkalpita che e pramANe jaNAye chate, prasa-prasaMga hovAthI=saMkalpita piMDanA grahaNamAM te prakAranI pAkapravRtti Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 sAdhusAmayyadvAtrizikA/zloka-19 karavAno prasaMga hovAthI pApaddhitA=pApanI vRddhi thavAne kAraNe doSa cheH sAdhune doSa che. 19 zlokArca - gRhastha vaDe saMkalpita evA piMDanA grahaNamAM traNa prakAranI zuddhivALA evA sAdhune zuM doSa che ? e prakAre pUrvapakSI kahe to graMthakArazrI kahe che - A piMDa saMkalpita che e pramANe jaNAye chate saMkalpita piMDanA grahaNamAM te prakAranI pAkapravRtti karavAno prasaMga hovAthI pApanI vRddhi thavAne kAraNe sAdhune doSa che. 19ll TIkA - saGkalpitasyeti-gRhiNA=gRhasthena, saGkalpitasya yatyarthaM pratiditsitasya, tridhAzuddhimato manovAkkAyazuddhasya sAdhoH, grahe grahaNe ko doSaH? ArambhapratyAkhyAnasya lezato'pyavyAghAtAditi cet, jJAte='madarthaM kRto'yaM piNDaH' iti jJAte sati, tadgrahaNe prasaGgAt gRhiNaH punaH tathApravRttilakSaNAt pApavRddhitaH, tannimittabhAvasyA'parihAryatvAt / / 19 / / TIkArya : kRIi ..... ti ve, traNa prakAranI zuddhivALA=mana, vacana ane kAyAnI zuddhivALA evA sAdhune gRhastha vaDe saMkalpitanA=sAdhune ApavAnI IcchAthI pAka karatI vakhate saMkalpita piMDanA, grahaNamAM zuM doSa che ? arthAt koI doSa nathI; kema ke AraMbha pratyAkhyAnano lezathI paNa avyAghAta che. e pramANe pUrvapakSI kahe to graMthakArazrI kahe che - jJAne ..... pApavRddhiti:, jJAta hote chate="mArA mATe A piMDa karAyo che" e pramANe jJAta hote chate, tenA grahaNamAM=sAdhu mATe saMkalpita piMDanA grahaNamAM, gRhasthanI vaLI te prakAre pravRttirUpa prasaMga hovAthI=gRhasthatI sAdhune arthe pAkapravRtti karavArUpa prasaMga hovAthI, pApavRddhi thavAne kAraNe sAdhune doSa che, ema atraya che. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmarthyavAsiMzikA/zloka-19 ahIM prazna thAya ke sAdhue koI doSa sevyo nathI, chatAM sAdhune pApanI vRddhi kema thaI ? tethI kahe che - tanimitta .... parihAryatvati che tenA nimittabhAvatuM sAdhu arthe pAka karavAmAM nimittabhAvanuM, sAdhuthI aparihAryapaNuM che. sAdhue nimittabhAvano parihAra karyo nahi, tethI pApanI vRddhi thaI. mATe sAdhune saMkalpita piMDanA grahaNamAM doSa che, ema avaya che. ll19aaaa. bhAvArtha - zloka-13mAM graMthakArazrIe kahyuM ke akRta, akArita ane asaMkalpita evA piDane grahaNa karatA sAdhu samagra bhAvane pAme che. tyAM pUrvapakSI zaMkA karatAM kahe che - je sAdhu mana, vacana ane kAyAthI zuddha che arthAt pAkAdi AraMbha karavAne anukULa manathI, vacanathI ke kAyAthI koI pravRtti karatA nathI, tevA sAdhu piMDa grahaNa kare, ane te piMDanI niSpattimAM gRhastha sAdhu mATe saMkalpa karyo hoya to tenAthI sAdhune kaI rIte doSa lAge ? arthAt sAdhune doSa lAge nahi; kema ke anyanA pariNAmathI anyane pApanI prApti nathI, e niyama pramANe gRhasthanA saMkalpathI sAdhunA saMyamajIvanamAM doSanI prApti thaI zake nahi, ane sAdhu mana, vacana ane kAyAthI saMyamanI zuddha pravRtti kare che, tethI saMkalpita piMDanA grahaNamAM sAdhune doSa che te vacana saMgata nathI. A prakArano pUrvapakSIno Azaya che. tene graMthakArazrI kahe che - A piMDa mArA mATe karAyo che tevuM sAdhune jJAna thAya, Ama chatAM sAdhu te piMDanuM grahaNa kare to "sAdhu potAnA mATe karAyelo piMDa grahaNa kare che" e prakAranuM jJAna thavAthI gRhastha pharI pharI sAdhu arthe pAkapravRtti kare tevo prasaMga prApta thAya, ane gRhasthanA pharI pAkaprasaMgamAM sAdhu nimittabhAva pAme che. tethI sAdhu arthe je bAhya AraMbha-samAraMbharUpa pApanI vRddhi thAya che, temAM sAdhu nimittabhAvarUpe che. tethI sAdhune pApanI anumodanAnI prApti che. vastutaH sAdhune pAkanI pravRttimAM thatA AraMbha-samAraMbhamAM nimittabhAvanuM parihAryapaNuM che arthAt sAdhue te pAkapravRttimAM nimittabhAva na thAya tevo Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 sAdhusAmayyadvAciMzikA/zloka-19 yatna karavo joIe, to saMyamanI zuddhi thAya. AthI A piMDa potAnA mATe karAyo che, tene jANavA mATe sAdhu upekSA kare, tenA kAraNe "A piMDa potAnA mATe karAyo che", tevuM jJAna sAdhune na thAya topaNa, sAdhune doSanI prApti che. mATe sAdhu sarva yatnathI zAstravidhi anusAra A piMDa potAnA mATe karAyo nathI, tema jANavA mATe udyama kare, ane A piMDa potAnA mATe nathI karAyo, tevo nirNaya thAya pachI piMDa grahaNa kare, to te pAkanI niSpattimAM nimittabhAvarUpa anumodanAnI prApti sAdhune thAya nahi. AthI koI sAdhu zAstravacana anusAra pUrNavidhithI A piMDa mArA mATe karAyo nathI, tema jANavA mATe yatna kare, ane zAstranI sarva maryAdAthI A piMDa potAnA mATe karAyo nathI, tevo nirNaya thAya, Ama chatAM te piMDa sAdhanA mATe karAyelo hoya tevuM chabasthatAnA kAraNe sAdhune jJAta na thAya, ane sAdhu te piMDa grahaNa kare, to sAdhune koI doSanI prApti nathI. vaLI te piMDa sAdhu mATe karAyo na hoya, chatAM jo sAdhu zratavidhi anusAra A piMDa mArA mATe karAyo che ke nahi tene jANavA mATe koI prayatna na kare, to sAdhu mATe asaMkalpita evA paNa te piMDane grahaNa karavAmAM, sAdhune saMkalpita piMDanA parivAra mATenA udyamanA abhAvakRta doSanI prApti che. tethI te sAdhu manathI zuddhivALA nathI; ane je sAdhu piMDa grahaNa karavAmAM, manathI zuddhivALA nathI, te sAdhu mana, vacana, kAyAthI tridhA=traNa prakAre zuddha che, mATe tene zuM doSa che ? e prakArano pUrvapakSIno prazna asthAne che. mAtra sthUladaSTithI pUrvapakSIe saMkalpita piMDa grahaNa karanAra sAdhune mana, vacana ane kAyAthI tridhA zuddha kahIne zuM doSa che ? e prakArano prazna karela che. vastutaH mana, vacana ane kAyAthI tridhAtraNa prakAre, zuddha sAdhune koI doSa prApta thAya nahi. ll19 avataraNikA : bhikSA vaDe sAdhune bhikSabhAva che, e batAvavAno AraMbha zloka-9thI karIne traNa prakAranI bhikSAnuM svarUpa batAvyuM, ane zloka-13mAM kahyuM ke akRta, akArita ane asaMkalpita piMDane grahaNa karatA sAdhu samagrabhAvane pAme che. tyAM gRhastha vaDe saMkalpa karAyela piMDa grahaNa karavAmAM sAdhune zuM doSa che ? te zaMkAnuM ubhAvana karIne samAdhAna karyuM. have te sarva kathAnuM Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 sAdhusAmayyadvAciMzikA/zloka-20 nigamana karatAM graMthakArazrI kahe che - zloka : yatyarthaM gRhiNazceSTA prANyArambhaprayojikA / yatestadvarjanopAyahInA sAmagryaghAtinI / / 20 / / anvayArtha : vacarthanathati mATe prakhyAramoni=prANInA AraMbhanA prayojanavALI pRSTigreSTa-gRhasthanI ceSTA targano pAyarInA=tenA varjananA upAyathI hIna chatI=prANInA AraMbhanA vananA upAyathI hIta chatI, tethatinA samagratinIsamagrapaNAnI ghAta karanArI che. 20 zlokArtha : yati mATe prANInA AraMbhanA prayojanavALI gRhasthanI ceSTA prANInA AraMbhanA varjananA upAyathI hIna chatI yatinA samagrapaNAnI ghAta karanArI che. [20] TIkA : yatyarthamiti-yatyarthaM gRhiNaH prANyArambhaprayojikA ceSTA-niSThitakriyA, tadvarjanopAyairAdhAkarmikakulaparityAgAdilakSaNIMnA satI yate: sAmagryaghAtinI TrzrevhAnirvastra sAravA. TIkArya : tyartha ... gugaLIenirTI || yati mATe gRhasthanI prANInA AraMbhanI prayojikA cA=prANInA AraMbhanA prayojatavALI tiSThita kriyA, tenA varjananA upAyathI hIna chatI-AdhArmika kulanA parityAgAdi rUpa prANInA AraMbhanA varjananA upAyathI hIna chatI, yatinA sAmarthyanI ghAta karanArI che=guNazreNInI hAnita karanArI che. 20 || dhArmikuMparityAdri ahIM Ti zabdathI sthApanAkulano parityAga AdinuM grahaNa karavuM. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 bhAvArtha : koI gRhastha yati mATe pAkakriyA karato hoya ane te pAkakriyAnI niSThA yati arthe karAyelI hoya, to te kriyA yati arthe prANInA AraMbhanA prayojanavALI ceSTA che; ane saMyamanI zuddhinA arthI sAdhu AdhAkarmika kulanA parityAgAdipUrvaka bhikSAgrahaNa karatA na hoya to gRhasthanI te prANInA AraMbhanI pravRtti sAdhunA sAmarthyano ghAta karanArI che arthAt sAdhunI guNazreNIne hAni karanArI che. II20 vizeSArtha : sAdhusAmagjhadvAtriMzikA/zloka-20 ahIM vizeSa e che ke gRhastho bhaktinA AzayathathI sAdhu mATe pAkAdinI kriyA karatA hoya tevuM jANavA chatAM, koI sAdhu te gRhasthe sAdhu mATe pAkAdi kriyA karI che ke nahi te jANavA mATe yatna na kare ane bhikSA grahaNa kare, to gRhasthanA AraMbhamAM sAdhune anumatino pariNAma varte che. tethI sAdhu bAhya sarva kriyAo zAstrAnusArI karatA hoya ane zAstravacanathI AtmAne bhAvita karatA hoya ane sthUlabuddhithI samabhAvanI vRddhimAM paNa udyama karatA hoya, topaNa gRhasthanA AraMbha-samAraMbha pratye upekSAbhAva hovAthI te sAdhune paramArthathI samabhAvanI vRddhi nathI, paraMtu samabhAvane anukULa udyamamAM hAni che. vaLI koI sAdhu cAritranI zreNImAM hoya, Ama chatAM koIka vakhata AraMbha doSanA parihAra mATe yatna na kare to guNazreNInA adhokaMDakamAM jAya che, ane te doSathI nivartana na pAme to saMyamanI guNazreNIthI bahAra jAya che. tethI jema vizuddha piMDanA grahaNanI kriyA uttarottara samabhAvanI vRddhi dvArA sAdhunA samagrabhAvanuM kAraNa che, tema vizuddha piMDanI upekSA samabhAvanI hAni dvArA guNazreNInA pAtanuM kAraNa che. I // 20 // avataraNikA : zloka-1mAM kahyuM ke saMyata mahAtmA jJAnathI jJAnIbhAvavALA che, bhikSAthI bhikSubhAvavALA che ane vairAgyathI viraktabhAvavALA che, ane te kathananA krama pramANe prathama kayA jJAnathI jJAnIbhAva che, te batAvavA mATe traNa prakAranAM jJAna kahyA ane pachI batAvyuM ke tattvasaMvedana nAmanA jJAnathI saMyata mahAtmA jJAnIbhAvavALA che. tyArapachI kaI bhikSAthI bhikSubhAvavALA Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusamasyadvAtrizikA/zloka-21 che, te batAvavA mATe traNa prakAranI bhikSA batAvI ane kahyuM ke sarvasaMpankarI bhikSAthI sAdhu bhikSubhAvavALA che. have krama prApta vairAgyathI viraktabhAvavALA che, te batAvavA arthe prathama traNa prakAranA vairAgya graMthakArazrI batAve che - bloka - vairAgyaM ca smRtaM duHkhamohajJAnAnvitaM tridhA / ArtadhyAnAkhyamAdyaM syAdyathAzaktyapravRttitaH / / 21 / / anvayArtha: ra=ane kumodajJAnazvitaM duHkha, moha ane jJAnathI avita=duHkhAvita, mohAnvita ane jJAnAvita trithA traNa prakAre vairAcaM vairAgya mRtaM kahevAyela che. cAravicapravRttita yathAzakti apravRttithI=zaktianusAra mokSanA upAyamAM apravRttithI, sArUMdhyAnArtha>ArtadhyAna nAmanuM saghaM paheluM duHkhAvita,cAtri thAya. ra1 zlokArya : ane duHkhAnvita, mohAnvita ane jJAnAnvita traNa prakAre vairAgya kahevAyela che. zakti anusAra mokSanA upAyamAM pravRttithI ArtadhyAna nAmano duHkhAnvita vairAgya thAya. ra1 * noMdha :- ahIM duHkhAnvita, mohAnvita ane jJAnAnvita ema traNa vairAgya kahyA che, te duHkhagarbhita, mohagarbhita ane jJAnagarbhita vairAgya samajavA. TIkA : vairAgyaM ceti-duHkhAnvitaM mohAnvitaM jJAnAnvitaM ceti tridhA vairAgyaM smRtm|| AdyaM-duHkhAnvitaM, ArtadhyAnAkhyaM syAd, yathAzakti zaktyanusAreNa muktyupAye'- . pravRttitaH, tAttvikaM tu vairAgyaM zaktimatikramyApi zraddhAtizayena pravRtti analiti pArA TIkArca - suryAnvita ..... cA, duHkhAvita, mohAvita ane jJAtAvita e pramANe Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 sAdhusAmagradvAtriMzikA/zloka-21 traNa prakAre vairAgya kahevAyela che. ArtadhyAna nAmano AdhaduHkhAnvita thAya. zAnAthI ArtadhyAna nAmano duHkhAnvita vairAgya thAya ? temAM graMthakArazrI hetu kahe che yathAzakti JapravRttitaH, yathAzakti=zakti anusAre mokSanA upAyamAM apravRttithI ArtadhyAna nAmano duHkhAnvita vairAgya thAya. ..... ahIM prazna thAya ke saMyata mahAtmA mokSanA upAyamAM pravRtti karatA hoya chatAM pramAdane kAraNe ke kAMIka zAtAnI arthitAne kA2Ne zakti anusAra mokSanA upAyamAM pravRtti karatA na hoya eTalA mAtrathI ArttadhyAna nAmano duHkhAnvita vairAgya che, tema kema kahevAya ? tethI tAttvika vairAgya tevo nathI, te batAvavA arthe graMthakArazrI kahe che -- tAttvikaM nanaviti / / vaLI tAttvika vairAgya zaktino atikrama karIne paNa zraddhAvA atizayathI=bhagavAnanA vacanamAM zraddhAnA atizayathI, pravRttine=mokSanA upAyamAM pravRttine, pedA kare che. rUti zabda TIkAnA kathananI samAptisUcaka che. / 21 / / * zaktimatiApi - ahIM pi thI e kahevuM che ke tAttvika vairAgya zakti anusAra mokSanA upAyamAM pravRtti pedA kare che, paraMtu vizeSa lAbha jaNAya tyAre zaktino atikrama karIne paNa=zaktinA atyaMta prakarSathI paNa, zraddhAnA atizayathI mokSanA upAyamAM pravRtti pedA kare che. bhAvArtha : vairAgyanuM svarUpa : vairAgya traNa prakAranA che - (1) duHkhAnvita H- ArtadhyAna nAmanA saMkleza sahita. : (2) mohAnvita H- ajJAnathI sahita. nA nA (3) jJAnAnvita :- saMsAranA svarUpanuM vAstavika paryAlocana ane saMsAranA ucchedanA upAyanuM vAstavika paryAlocana e rUpa samyajJAnathI sahita. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagyadvAtriMzikA/bloka-21 (1) duHkhAnvita-duHkhagarbhita vairAgyanuM svarUpa : sAdhupaNuM grahaNa karyA pachI ArtadhyAna nAmanA duHkhathI anvita je vairAgya che, te prathama prakArano duHkhAnvita vairAgya che. A vairAgya ArttadhyAnathI anvita che te kevI rIte jANI zakAya ? tethI graMthakArazrI kahe che - je sAdhu zakti anusAra mokSanA upAyamAM pravRtti karatA nathI, teo zAtAnA arthI che, ane zAtAnuM arthIpaNuM e ArttadhyAna che. A ArttadhyAna nAmanA duHkhanA pariNAmathI yukta je vairAgya che, te duHkhAnvita vairAgya che. KHys ahIM prazna thAya ke je sAdhu zakti anusAra mokSanA upAyamAM pravRtti karatA nathI, topaNa je kAMI aMzathI mokSanA upAyamAM pravRtti kare che, te apekSAe temano vairAgya samyajJAnathI anvita che, tema kahIe to zuM vAMdho che ? tethI graMthakArazrI kahe che tAttvika vairAgya arthAt jJAnagarbhita vairAgya zaktino atikrama karIne paNa mokSanA upAyamAM zraddhAnA atizayathI pravRtti karAve che. Azaya e che ke je munine saMsAranA samyak svarUpano bodha che ane saMsAranA ucchedano upAya sarvajJanuM vacana che, anya nahi; tevo nirNaya che, tevA jJAnavALA muni zaktinA atizayathI bhagavAne batAvelA zrutadharmamAM udyama kare che, zrutadharmanA paramArthane jANavA mATe sarva ucita prayatna kare che, vaLI zrutadharmanA paramArthane jANIne tene sthira karavA mATe prayatna kare che ane zrutadharmane sthira karyA pachI tene samyak pariNamana karavA mATe prayatna kare che; kema ke pAramArthika jJAna A prakAranI pravRttimAM ja hitanI buddhi pedA karAve che, ane A prakAranI pravRttithI viparIta pravRttimAM ahitanI buddhi pedA karAve che; tethI jeo hitanI prAptinA kAraNa evA mokSanA upAyamAM samyag udyama karatA nathI, teomAM samyajJAna nathI, mATe temano vairAgya kAM to mohagarbhita che kAM to zAtAnA arthI hovAthI duHkhagarbhita che. 21mI Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 sAdhu sAmarthyadvAciMzikA/bloka-22 avataraNikA : zloka-21nA uttarArdhamAM duHkhagarbhita vairAgyanuM svarUpa batAvyuM. have te duHkhagarbhita vairAgyanuM vizeSa svarUpa batAvatAM graMthakArazrI kahe che - zloka : anicchA hyatra saMsAre svecchAlAbhAdanutkaTA / nairguNyadRSTijaM dveSaM vinA cittAGgakhedakRt / / 22 / / anvayArtha : u=A vairAgya hote chate duHkhagarbhita vairAgya hote chate, svecchASnAma sva IcchAnA alAbhane kAraNe nathaSTi= guNyadRSTithI pedA thayelA vinA-dveSa vagara saMsAre viSayasukhamAM anurA-anutkaTa nacchA-anicchA cittA =cittatA ane aMganA khedane karanAra che=mAnasika ane zArIrika duHkhane utpanna karanAra che. 1rarA zlokArtha : duHkhagarbhita vairAgya hote chate svaIcchAnA alAbhane kAraNe nairguNyadaSTithI pedA thayelA dveSa vagara viSayasukhamAM anutkaTa anicchA cittanA ane aMganA khedane karanAra che-mAnasika ane zArIrika duHkhane utpanna karanAra che. ricA TIkA : aniccheti-atra hi vairAgye sati [svecchA'lAbhAd] saMsAre viSayasukhe, anicchA icchAbhAvalakSaNA AtmapariNatiH, nairguNyadRSTijaM saMsArasya balavadaniSTasAdhanatvapratisandhAnajaM dveSaM vinA'nutkaTA, ata eva cittAgayoH khedakRt= mAnasazArIraduHkhotpAdikA / icchAvicchedo hi dvidhA syAt, alabhyaviSayatvajJAnAd dveSAcca, Adya iSTAprAptijJAnAd duHkhajanakaH, antyazca na tatheti / / 22 / / mULa zlokamAM svacchaISHTHdu che, te mujaba 35tra di vairAgye sati pachI TIkAmAM svacchaISITH pATha hovo joIe. tethI te pATha laIne ame artha karela che. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 sAdhusAmathyAtrizikA/zloka-22 TIkArya : satra... tathati || A vairAgya hote chate duHkhagarbhita vairAgya hote chate, svaIcchAnA alAbhathI, saMsAramAM=viSayasukhamAM, anicchA=IcchAnA abhAva svarUpa AtmapariNati, guNyadRSTithI pedA thayela dveSa vagara=saMsAranA balavAna aniSTa sAdhanapaNAnA pratisaMdhAnathI pedA thayelA DhaSa vagara, anutkaTa che. AthI ja=auguNyadaSTithI pedA thayela dveSa vagara anicchA anutkaTa che AthI ja, cita ane aMgatA khedane karanAra che=mAnasika ane zArIrika duHkhane utpanna karanArI anicchA che. je kAraNathI IcchAno viccheda be prakArano che - (1) alabhya viSayapaNAnA jJAnathI, (2) dveSathI. prathama alabhya viSayapaNAnA jJAnathI thato IcchAno viccheda, ISTanI aprAptinA jJAnane kAraNe du:khajanaka che, ane aMtya-dveSathI thato IcchAno viccheda, tevo nathI du:khajanaka nathI. tti zabda TIkAnA kathananI samAptisUcaka che. rerA bhAvArtha :vairAgyanuM svarUpa : vairAgya eTale viraktabhAva arthAt saMsAranA bhogasukhomAM IcchAno abhAva. A IcchAno abhAva be rIte thAya che - (1) alabhya viSayapaNAnA jJAnathI ane (2) dveSathI. (1) alabhyaviSayapaNAnA jJAnathI thatA duHkhagarbhita vairAgyanuM svarUpaHpotAne sAmAnya koTinuM sukha maLeluM hoya, ane viziSTa koTinuM sukha alabhya che ane te alabhya viSayane meLavavAnI IcchA che ane teno upAya saMyama che, A prakAranI buddhi thavAthI vartamAnamAM bAhya sukhono tyAga karIne bAhya sukhonI IcchAno virAma kare. A prakAranI IcchAno viccheda potAne Icchita evA viziSTa sukhanA alAbhane kAraNe thayela che, mATe A IcchAno abhAva anutkaTa che; kema ke saMsAranA bhogo nirguNa che, tevo bodha nahi Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 sAdhusAmayyadvAAiMzikA/zloka-22 hovAne kAraNe bhogo pratyenA dveSathI anicchA thayela nathI, paraMtu potAne alpa bhogonI prAptithI saMtoSa nathI, ane adhika bhogonI prAptinA upAyarUpe saMyamanI pravRtti dekhAya che, tethI saMyama grahaNa karIne bhogonI anicchAmAM yatna thAya che. tevA jIvonI saMsAranA bhogonI anicchA anutkaTa che, tethI citta ane aMgano kheda karanArI che; kema ke cittamAM vizeSanI aprAptikRta kheda che, ane dehathI bhoganA vikAsamAM sukhanI buddhi hovAthI bhoganA tyAgamAM duHkhanuM vedana thAya che. tethI alabhyaviSayapaNAnA jJAnathI thato duHkhagarbhita vairAgya tatkALa duHkhano anubhava karAvanAra che. (2) saMsAranA viSayasukhamAM nirguNatAnI dRSTithI pedA thayela dveSathI thatA vairAgyanuM svarUpa: saMsAranI nirguNatAnA kAraNe saMsAra pratye dveSa thavAthI saMsAranA upAyabhUta IcchA pratye dveSa thAya che, tethI saMsAranA bhogonI anicchA thAya che, tevA jIvono vairAgya duHkhagarbhita vairAgyavALA jIvo jevo nathI paraMtu jJAnagarbhita che. vizeSArtha : ahIM vizeSa e che ke saMsAra cAra gatinA paribhramaNarUpa che, ane duHkhabahulatAthI gherAyelo che tene kAraNe balavAna aniSTarUpa che tema jANIne, saMsAramAM aniSTasAdhanapaNAnuM pratisaMdhAna thavAthI saMsAra pratye jemane dveSa thAya che, tevA jIvo balavAna aniSTatA jemAM nathI tevA Atmika sukhanA arthI bane che, tethI tevA jIvo Atmika sukhanA upAyarUpa anicchAmAM yatna kare che, teone anicchAnI utkaTa IcchA che. vaLI jemane saMsAranuM paribhramaNa balavAna aniSTarUpa dekhAtuM nathI, teo saMyama grahaNa karIne bhogAdinI IcchAno abhAva kare che, topaNa teo anicchAnA arthI nathI, paraMtu prApta thayelA bhogothI kvacit sAkSAt vizeSa prakAranA bhogonA arthI che. kvacit sAkSAt tevo vikalpa na hoya topaNa tattvanA bhAvanathI IcchAnA ucchedamAM yatna karatA nathI. tethI arthathI vizeSa prakAranA bhoganA arthI che. tethI temanI saMyama grahaNa karavAthI thayelI bhoganI anicchA anutkaTa che, ane jemane anutkaTa anicchA che, temano anicchArUpa vairAgya duHkhagarbhita che. zA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmaggadvADhizikA/zloka-23 101 avataraNikA : zloka-21nA uttarArdhamAM ane zloka-22mAM duHkhagarbhita vairAgyanuM svarUpa batAvyuM. have mohagarbhita vairAgyanuM svarUpa graMthakArazrI batAve che - zloka : ekAntAtmagrahodbhUtabhavanairguNyadarzanAt / zAntasyApi dvitIyaM sajjvarAnudbhavasannibham / / 23 / / anvayArca - kAntAtmapradomUtamavananuSyanA ekAMta AtmAnA grahathI udbhUta-utpanna thayela, bhavanI nirguNatAnA darzanane kAraNe zAntacApa zAMta evA puruSane paNa sakyurAnumavasamasatvaranA anubhavanA jevo-zaktirUpe vidhamAna evA jvaranA anudaya jevo dvitIyaM bIjo che=mohAvita vairAgya che. 23 zlokArca - ekAMta AtmAnA grahathI utpanna thayela bhavanI nirguNatAnA darzanane kAraNe zAMta evA puruSane paNa sat varanA anubhavanA jevo bIjo che=mohAnvita mohagarbhita, vairAgya che. ra3|| zAntacApa - ahIM 3pa thI e kahevuM che ke jeo lokadaSTithI prazamapariNAmavALA nathI, evAone to ekAMta AtmAnA grahathI udbhUta bhavanarguNyane kAraNe thayelo vairAgya mohagarbhita che, paraMtu lokaSTithI zAMtapariNAmavALAne paNa satuM varanA anubhava jevo mohagarbhita vairAgya che. TIkA - ekAnteti-ekAntaH sarvathA san kSayI vA ya AtmA tasya grahAdutpannaM yadbhavanairguNyadarzanaM tataH zAntasyApi prazamavato'pi lokadRSTyA, dvitIyaM= mohAnvitaM, vairAgyaM bhavati, etacca san zaktyAvasthito yo jvarastasyAnudayo velAprAkkAlalakSaNastatsannibhaM teSAM bhavet, dveSajanitasya vairAgyasyotkaTatve'pi mithyAjJAnavAsanA'vicchedAdapAyapratipAtazaktisamanvitatvAt / / 23 / / Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 sAdhusAmayyadvAtrizikA/zloka-23 TIkArya : prAnta: ..... mati, ekAMta=sarvathA sat evo je AtmA athavA sarvathA kSayI ekAMta kSaNika evo je AtmA tenA grahathI tenA bodhathI, utpanna thayeluM je bhavanI nirguNatAnuM darzana, tenAthIkate bhavanI nirguNatAnA darzanathI, zAMtane paNa=lokadaSTithI prazamavALAne paNa, bIjo-mohAvita vairAgya che. tavya .... bhaveta, ane A=mohAvita vairAgya, sat evo zaktithI avasthita evo, je javara, teno velAmAphakAlasvarUpa anudaya arthAt tAva AvavAnA samaya pUrve je anudaya, tenA jevo teone thAya che. ahIM prazna thAya ke bhavanI nirguNatAnA darzanane kAraNe jemane bhava pratye utkaTa dveSa che, teone jJAnagarbhita vairAgya svIkAravAmAM zuM bAdha che ? tethI hepanitI ... samanvitatvAn II dveSajanita vairAgyanuM utkaTapaNuM hovA chatAM paNa mithyAjJAnanI vAsanAno aviccheda hovAne kAraNe apAyanI pratipAta zaktinuM samanvitapaNuM che=DheSajanita vairAgyamAM apAyanuM kAraNa bane evI pratipAta zaktinuM samanvitapaNuM che arthAt dveSajanita vairAgya apagamanuM kAraNa bane evI pratipAta zaktithI yukta che. paravA ka kaMpanInatI vairAgyoas - ahIM pa thI e samuccaya thAya che ke mohagarbhita vairAgyavALAne dveSajanita vairAgya utkaTa na hoya to to mithyAjJAnanI vAsanAnA avicchedane kAraNe apAyanI pratipAta zaktinuM samanvitapaNuM che, paraMtu koIkane dveSajanita vairAgyanuM utkaTapaNuM hoya topaNa mithyAjJAnanI vAsanAno aviccheda hovAne kAraNe apAyanI pratipAta zaktinuM samanvitapaNuM che. bhAvArtha(2) mohAnvita=mohagarbhita, vairAgyanuM svarUpa - keTalAka yogIone AtmA sarvathA sat che=sarvathA nitya che, tema mohane kAraNe dekhAya che, to vaLI keTalAka yogIone AtmA sarvathA kSayI che=sarvathA kSaNika che, tema mohane kAraNe dekhAya che, ane te prakAranA mohane kAraNe thayelA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmagyadvAtriMzikA/zloka-23 103 jJAnathI bhava nirguNa jaNAya che, ane te bhavanI nirguNatAnA jJAnane kAraNe bhavanA upAya pratye temane utkaTa dveSa thAya che, tethI teone bhavanI utkaTa anicchArUpa vairAgya che, ane te utkaTa anicchArUpa vairAgyane kAraNe te yogIo prakRtithI prazama pariNAmavALA paNa che. joke tattvadaSTithI padArthane jovAne anukULa mohano upazama temane thayo nathI, tethI prazamano pariNAma nathI; topaNa bhogasAmagrI pratye atyaMta anicchA varte che, lokamAM mAnakhyAti vagerenI paNa atyaMta anicchA varte che, tethI lokadaSTithI temanAmAM prazama che. tevA yogIone paNa je bhavanI utkaTa anicchArUpa vairAgya che te ekAMtarIyA tAva jevo che, je jvara eka divasa zAMta thayA pachI bIje divase pharI Ave che; kema ke ekAMta grahathI utpanna thayela bhavanairguNyavALA jIvone utkaTa anicchArUpa vairAgya hovAne kAraNe prakRti zAMta varte che, topaNa tattvane jovAnI nirmaLa dRSTi pragaTela nahIM hovAne kAraNe viparyAsa varte che. tethI pAtanuM kAraNa bane che, mATe mohagarbhita vairAgya uttarottara vRddhi pAmIne vItarAgatAnuM kAraNa banato nathI, paraMtu mithyAjJAnanI vAsanAthI samanvita hovAne kAraNe mithyAjJAnanI vAsanAnA pravAhano uttarottara pravAha aviccheda rahe che. tenA kAraNe anarthonI paraMparAnuM kAraNa bane tevI pratipAta zaktithI samanvita=sahita A mohagarbhita vairAgya che. I // 23 // vizeSArtha : ahIM vizeSa e che ke svadarzanamAM rahelA paNa, ane syAdvAdane svIkAranAra paNa bhagavAnanA vacanathI viruddha bolanArAmAM mohagarbhita vairAgya che, tema adhyAtmasAra adhikAra-6 zloka-9mAM upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje kaheluM che. AnAthI e phalita thAya che ke je jIvone tattva pratyeno utkaTa rAga nathI, paraMtu svamAnyatA pratye kAMIka valaNa che ke baddha valaNa che, tenA kAraNe syAdvAdane mAnatA hovA chatAM svamAnyatA anusAra syAdvAdane joDavAno ekAMta graha varte che, tevA jIvomAM padArthane svamati anusAra joDavAnI vAsanAno aviccheda cAle che; ane A viparIta vAsanAne kAraNe temanAmAM rahelo vairAgya bhAvimAM Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 sAdhusAmayyadvAtrizikA/zloka-23 pratipAtane pAme che ane anarthanI paraMparAnuM kAraNa bane che. tethI teono vairAgya apAyanuM kAraNa bane tevI pratipAta zaktithI samanvita che. vaLI jJAnagarbhita vairAgyavALA jIvo sAdhupaNuM pALIne devabhavamAM jAya che tyAre devabhavamAM temane vairAgya nathI; kema ke viratidharane ja vairAgya hoya che, tethI sAdhupaNAmAM rahelo temano vairAgya pratipAta zaktithI samanvita che paNa anarthanI paraMparAnuM kAraNa bane tevI pratipAta zaktithI yukta nathI. tethI syAdvAdanI zraddhAvALA sAdhune apAyanuM kAraNa bane tevI pratipAta zaktithI yukta vairAgya nathI. AthI temane devabhavamAM tattva pratyeno pakSapAta varte che, jenA baLathI uttarabhavamAM pUrva karatAM paNa adhika vairAgyanI prApti thAya che. sAmAnya rIte samyagdaSTi jIvomAM vairAgya hoya che, tema kahevAya che; paraMtu vairAgya eTale viSayothI viraktabhAva, ane aviratasamyagdaSTi jIvo viSayothI virakta nathI, paraMtu vairAgyanA bIjabhUta bhavanI nirguNatAnuM darzana che. tethI vairAgyanA bIjamAM vairAgyano upacAra karIne samyagdaSTi jIvone vairAgya che, tema kahI zakAya. AthI ja adhyAtmasAra adhikAra-5 zloka-10-11mAM kahyuM che ke jo bhavanI nirguNatAnA darzanane kAraNe vairAgya thato hoya to cothA guNasthAnake paNa vairAgya thavo joIe, ane tenA samAdhAnarUpe upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje kahyuM ke cothA guNasthAnake vairAgyano eka hetu bhavanI nirguNatAnuM darzana che, topaNa vairAgyano anya hetu cAritramohanIyano kSayopazama nathI, tethI cAritramohanIyanA udayane kAraNe vairAgyano ayoga che. vaLI zloka-12mAM kahyuM ke dazAvizeSamAM rahelA cothA guNasthAnakamAM tIrthakarAdine sarvathA vairAgya nathI, ema paNa nathI. tethI chaThThI dRSTimAM rahelA tIrthakarAdi jIvone cothA guNasthAnake kAMIka vairAgya che, tema phalita thAya che. 23 avataraNikA : zloka-21nA pUrvArdhamAM traNa prakAranA vairAgya batAvyA. tyArapachI zloka21nA uttarArdhamAM ane zloka-22mAM duHkhAtvita vairAgyanuM svarUpa batAvyuM. tyArapachI zloka-23mAM mohAvita vairAgyanuM svarUpa batAvyuM. have krama prApta jJAnAnvita vairAgyanuM svarUpa graMthakArazrI batAve che - Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10pa sAdhusamasyadvAciMzikA/zloka-24 zloka : syAdvAdavidyayA jJAtvA baddhAnAM kaSTamaGginAm / tRtIyaM bhavabhIbhAjAM mokSopAyapravRttimat / / 24 / / anvayArtha : vaddhAnAM nibaddha evA jIvonA-karmathI baddha evA jIvonA, iSTa kaSTate dumbane, cAhAvidyA=syAvAdanI vidhAthI jJAtva=jANIne navamImAnAM bhavathI bhaya pAmelA evA yogIone mokSopAyapravRttima-mokSanA upAyamAM pravRttivALo tRtIyaM trIjo che=jJAnAnvita vairAgya che. rA. zlokArca - karmathI baddha evA jIvonA duHkhane syAdvAdanI vidhAthI jANIne bhavathI bhaya pAmelA evA yogIone mokSanA upAyamAM pravRttivALo trIjo jJAnAnvita jJAnagarbhita vairAgya che. ll14ll TIkA : syAdvAdeti-syAdvAdasya-sakalanayasamUhAtmakavacanasya, vidyayA baddhAnAmaginAM kaSTaM duHkhaM, jJAtvA bhavabhIbhAjAM-saMsArabhayavatAM, tRtIyaM jJAnAnvitaM vairAgyaM, bhavati, taccamokSopAye triratnasAmrAjyalakSaNe pravRttimat=prakRSTavRttyupahitam / / 24 / / TIkArca - caDhAvasya ... vRjyapatim | baddha evA jIvonA-karmathI baddha evA jIvonA, kaSTane-dukhane syAdvAdanI sajjavayasamUhAtmaka vacananI, vidyAthI jANIne, bhavathI bhaya pAmelAone=saMsArathI bhayavALA evA munione, trIjo= jJAnAvita, vairAgya che, ane te=jJAnAnvita vairAgya, traNa ratnanA sAmrAjya svarUpa mokSanA upAyamAM pravRttivALo che=prakRSTavRttithI upahita che arthAt prakRSTa prayatnathI yukta che. 24 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 sAdhusAmayyadvAtrizikA/zloka-25 bhAvArtha :(3) jJAnAnvita jJAnagarbhita, vairAgyanuM svarUpa : bhagavAnanuM vacana syAdvAdarUpa che ane te syAdvAda vacana badhA nayonA samUhAtmaka che, ane dareka naya padArthanA svarUpane te te dRSTithI yathArtha batAve che. tethI jeone sarva nayothI padArthanuM darzana te rIte thayuM che ke je rIte bhagavAne batAvyuM che, tevA munionI pAse syAdvAdanI vidyA che. te syAdvAdanI vighAthI saMsArI jIvonA kaSTane te munio jANe che arthAt karmathI baMdhAyelA jIvo kaI rIte cAra gatinA paribhramaNanI viDaMbanA pAme che, ane karmathI abaddha evA AtmAo kaI rIte pUrNa sukhamaya avasthAne anubhave che, te pramANe syAdvAdanI dRSTithI yathArtha jANe che. vaLI yathArtha bodha hovAne kAraNe cAra gatinA paribhramaNarUpa saMsArathI te munio bhaya pAmelA che, ane jeo saMsArathI bhaya pAmelA che tevA yogIo saMsAranA upAyane seve nahi. vaLI saMsArano upAya jIvamAM vartato saMgano pariNAma che, ane jIvamAM vartato saMgano pariNAma anAdikALathI cirarUDha thayelo che. tethI saMganA pariNAmane dUra karavAnI IcchAvALA munio paNa vastranI jema saMganA pariNAmane dUra karI zakatA nathI. AthI teo aMtavRttirUpe rahela saMganA pariNAmane dUra karavAnA upAyabhUta bhagavAnanA vacananuM avalaMbana laIne saMyamayogamAM sudaDha vyApAra kare che. tethI munino AtmA guptibhAvamAM varte che, ane A guptio prakarSane pAmIne asaMgabhAvanI prAptinuM kAraNa bane che tyAre, bhavanA bIjabhUta saMgano uccheda thAya che; ane je munio bhavathI bhaya pAmelA che teo bhavanA ucchedamAM satata pravRtta che. tevA muniomAM je viraktabhAva che, te jJAnAnvita vairAgya che, ane A jJAnAnvita vairAgya mokSanA upAyabhUta ratnatrayInI pariNatimAM prakRSTathI pravRttivALo che. 24 avataraNikA - duHkhagarbhita, mohagarbhita ane jJAnagarbhita ema traNa prakAranA vairAgyanuM svarUpa batAvyuM. have munine sAmarthyanI prApti pratye kayo vairAgya kAraNa che ane duHkhagarbhita ane mohagarbhita vairAgya paNa kaI rIte paraMparAe sAmarthyanuM Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmayyadvAtrizikA/bloka-25 107 kAraNa thaI zake ? athavA kaI rIte na thaI zake ? te spaSTa karavA arthe graMthakArazrI kahe che - zloka : sAmagryaM syAdanenaiva dvayostu svopamardataH / atrAGgatvaM kadAcit syAdguNavatpAratantryataH / / 25 / / anvayArtha: kanaiva-AnAthI ja jJAnAvita vairAgyathI ja, sAmarthya samagrapaNuM thAyaH sAdhune sarva duHkhanA uccheda svarUpa asaMgabhAvanI prAptivizeSarUpa samagrapaNuM thAya arthAt vItarAgatAnI prApti thAya. kayostu-vaLI baMnenuM-du:khAvita ane mohAvita baMne vairAgyanuM, svoparvata =svatA upamardanathI=svanA vinAza dvArA satra-AmAM=jJAnAvita vairAgyamAM, guNavatparicita =guNavAnanA parataMtrapaNAthI vadha-kyAreka vaM cA-aMgapaNuM thAya=upakArakapaNuM thAya. Ji2pA zlokArca - jJAnAnvita vairAgyathI ja sAdhune sarvadu:khanA ucchedasvarUpa asaMgabhAvanI prAtivizeSarUpa samagrapaNuM thAya arthAt vItarAgatAnI prApti thAya. vaLI duHkhAnvita ane mohAnvita baMne vairAgyanuM svanA vinAza dvArA jJAnAnvita vairAgyamAM guNavAnanA parataMtrapaNAthI kyAreka aMgANuM thAyaaupakArapaNuM thAya. garapA! TIkA : sAmagryamiti-anenaiva-jJAnAnvitavairAgyeNaiva, sAmagryaM sarvathA duHkhocchedalakSaNaM, syAt, jJAnasahitavairAgyasyApAyazaktipratibandhakatvAt, dvayostu-duHkhamohAnvitavairAgyayoH, svopamardataH svavinAzadvArA, atra-jJAnAnvitavairAgye, aGgatvam= upakArakatvaM, kadAcicchu=bhodayadazAyAM syAt, guNavataH pAratantryaM= AjJAvazavRttitvaM tataH, jJAnavatpAratantryasyApi phalato jJAnatvAt / / 25 / / Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 TIkArya : anenaiva svAt, AnAthI jajJAnAnvita vairAgyathI ja, samagrapaNuM thAya=sarvathA du:khanA ucchedasvarUpa asaMgabhAvanI prAptivizeSarUpa samagrapaNuM thAya. ahIM prazna thAya ke jJAnagarbhita vairAgyathI sarvathA duHkhanA ucchedarUpa vItarAgatAnI prAptirUpa samagrapaNuM kema thAya che ? temAM hetu kahe che ..... sAdhusAmagyadvAtriMzikA/mloka-25 jJAnadita ..... prativandhatvAt / jJAnasahita vairAgyanuM apAyanI zaktinuM pratibaMdhakapaNuM che arthAt syAdvAdanA yathArtha bodhathI yukta vairAgyano pariNAma kSAyikabhAvamAM vizrAMta na thAya tyAM sudhI uttara uttaramAM udyama karAvIne kSAyikabhAvamAM vizrAMta thAya tevo che, paraMtu viraktabhAvano pAta thAya tevI je apAyazakti, tenuM jJAnasahita vairAgyamAM pratibaMdhakapaNuM che. dvayostu ..... svAt, vaLI baMnenuM=duHkhAnvita vairAgyanuM ane mohAnvita vairAgyanuM, sva upamardathI=syavinAza dvArA, AmAM=jJAnAnvita vairAgyamAM, aMgapaNuM kadAca thAya=upakArakapaNuM zubhodayadazAmAM thAya arthAt jIva tattvane abhimukha thAya evA kaSAyanI maMdatArUpa zubhodayadazAmAM upakArakapaNuM thAya. ahIM prazna thAya ke duHkhAnvita ane mohAnvita vairAgya svavinAza dvArA jJAnAnvita vairAgyanuM kAraNa zubhodayadazAmAM kaI rIte thAya che ? temAM hetu kahe che - muLavata ..... jJAnatvAt / / guNavAnanA pArataMtryathI-AjJAvazavRttipaNAthI, jJAnAnvita vairAgyanuM kAraNa thAya; kema ke jJAnavALA puruSanA pArataMtryanuM paNa phaLathI jJAtapaNuM che arthAt duHkhAnvita ane mohAnvita vairAgyavALA jIvomAM jJAna nahi hovA chatAM guNavAna puruSanA jJAnanA avalaMbatathI teone kramathI jJAna pragaTa thatuM hovAne kAraNe LathI jJAtapaNuM che. rapa * jJAnavatpAratavyApi - ahIM pi thI e kahevuM che ke jJAnavALA puruSamAM to jJAnapaNuM che, paraMtu jJAnavALA puruSane parataMtranuM paNa phaLathI jJAnapaNuM che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 sAdhu sAmarthyAtrizikA/bloka-25 bhAvArtha :jJAnAnvita vairAgyathI sAdhune sAmarthyanI prApti - bhagavAnanA vacanAnusAra sarva nayone ucita sthAne joDavAthI je samyajJAna thAya che, te samyajJAnane kAraNe bhavathI jemanuM citta virakta thayeluM che, tevA jJAnAnvita vairAgyavALA sAdhune samagrapaNuM prApta thAya che arthAt sarvathA mohanuM umUlana thavAthI mohakRta je duHkha, tenA ucchedanI prApti thAya che, kema ke samyajJAnathI sahita evo vairAgya duHkhAnvita ke mohAnvita vairAgyanI jema pAtazaktithI samanvita nathI, paraMtu jJAnAnvita vairAgya pAtazaktino pratibaMdhaka che. tethI pragaTa thayelo vairAgya pAta pAmyA vagara uttarottara vRddhine pAmato kSAyikabhAvamAM vizrAMta thAya che. sAdhunuM samagrapaNuM eTale sarvathA saMga vagaranI vItarAgabhAvanI pariNati, je kevalajJAnanI prApti dvArA yoganirodhathI mokSarUpa phaLamAM paryavasAna pAme che. duHkhAvita vairAgya ane mohAnvita vairAgya zubhanA udayane kAraNe guNavAnanA parataMtrapaNAthI jJAnAnvita vairAgyanuM kAraNa : duHkhagarbhita vairAgya ane mohagarbhita vairAgya pragaTa thayA pachI pAtazaktithI yukta hovAthI nAza pAme che. te rIte nAza pAmelo evo duHkhAvita vairAgya ke mohAnvita vairAgya jJAnAnvita vairAgyanuM kAraNa nathI, paraMtu duHkhAnvita ke jJAnAnvita vairAgyavAnA yogIone koIka rIte zubhano udaya vartato hoya, ane tenA kAraNe guNavAnane parataMtra thavAno pariNAma thAya, to guNavAnanI parataMtratAnA kAraNe duHkhAnvita vairAgyavALA jIvomAM rahelI viSayonI anutkaTa anicchA samyajJAnanI prAptithI utkaTa anicchArUpe pariNamana pAme che, ane duHkhAnvita vairAgya jJAnAnvita bane che. tema mohAnvita vairAgyavALA jIvone bhavanI nirguNatAnuM darzana hovA chatAM tattvAtattvanI vicAraNAmAM je moha che, te guNavAna puruSanA pAtaMtryathI dhIme dhIme kSINa thAya che, ane ekAMta vAsanA dUra thAya che, ane temanAmAM samyajJAna pragaTe che; ane samyajJAna pragaTa thavAne kAraNe temano mohAnvita vairAgya jJAnAnvita bane che. 1rapA Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 sAdhusAmaaudrAsiMcikA/bloka-26 avataraNikA : nanu guNavatpAratantryaM vinA'pi bhAvazuddhyA vairAgyasAphalyaM bhaviSyatItyata mahi - avataraNitArtha : nanuM thI koI zaMkA kare che ke guNavAnanA pANataMtra vagara paNa bhAvazuddhithI vairAgyanuM sAphalya thaze. ethI graMthakArazrI kahe che - avataraNikAno bhAvArtha : zloka-25mAM kahyuM ke jJAnAnvita vairAgya sivAyanA duHkhAvita ane mohAnvita be vairAgyo guNavAnanA parataMtrapaNAthI jJAnAnvita vairAgyanuM kAraNa che, tyAM koIne zaMkA thAya ke jeo guNavAna puruSane parataMtra nathI, temanAmAM paNa mohAnvita vairAgyathI bhavanI nirguNatAnA darzanane kAraNe je vairAgya varte che, te vairAgyanA kALamAM AtmakalyANane anukULa bhAvazuddhi varte che. tethI bhAvazuddhine kAraNe temanA vairAgyanuM sAphalya thaze. vaLI jeo duHkhAnvita vairAgyavALA che, temanuM paNa citta vartamAnamAM viSayothI virakta che, tethI viSayonA tyAgane anukULa evI bhAvazuddhine kAraNe temanA vairAgyanuM sAphalya thaze. e prakAranI koInI AzaMkAmAM graMthakArazrI kahe che - TLavaFAratatraM vinAgara- ahIM thI e kahevuM che ke guNavAnanA pArataMtrathI to vairAgyanuM sAphalya thAya, paraMtu guNavAnanA pAtaMtrya vagara paNa bhAvazuddhithI vairAgya saphaLa thAya. zloka :- bhAvazuddhirapi nyAyyA na mArgAnanusAriNI / aprajJApyasya bAlasya vinaitatsvAgrahAtmikA / / 26 / / anvayArtha : pata vinA=AnA vinA=guNavAnanA pANataMtra vinA prajJAthI vAtaca= aprajJApya evA bALanI sthAtmivA=svaAgrahasvarUpa-svaruci anusAra WWW.jainelibrary.org Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAccaDhAtrizikA/zloka-26 111 zAstrArtha karavAnI manovRttisvarUpa, mAnanusAranI=mArgaanusAra mAvazuddhirapa-bhAvazuddhi paNa na cAcya vyApya nathI=kalyANanuM kAraNa nathI. li26il. zlokArdha : guNavAnanA pAtaMtrya vinA ApajJApya evA bALanI svaAgrahasvarUpa mArgaananusAribhAvazuddhi paNa vAcya nathI arthAt kalyANanuM kAraNa nathI. 26l. TIkA : bhAveti-bhAvazuddhirapi yamaniyamAdinA manaso'saGklizyamAnatApi, etat= guNavatpAratantryaM, vinA aprajJApyasya-gItArthopadezAvadhAraNayogyatArahitasya, bAlasya ajJAninA, svAgrahAtmikA zAstrazraddhAdhikasvakalpanAbhinivezamayI, mArgo viziSTaguNasthAnAvAptipravaNaH svarasavAhI jIvapariNAmastadananusAriNI na nyAyyA / yadAha - "bhAvazuddhirapi jJeyA yaiSA mArgAnusAriNI / prajJApanApriyA'tyarthaM na punaH svAgrahAtmikA" / / "rAgo dveSazca mohazca bhAvamAlinyahetavaH / etadutkarSato jJeyo hantotkarSo'sya tattvataH / / "tathotkRSTe jagatyasmin zuddhivai zabdamAtrakam / vRddhinazanirmitaM nArthavad ma" ! (gaSTa-22/-2-) raddA TIkArca - mAvazuddhira ..... minigamathI, bhAvazuddhi paNa=thama, niyamAditI AcaraNAthI mananI asaMkSizyamAnatA paNa, AnA vagara=guNavAnanA pArataMtra vagara, aprajJApya evA bALatI=gItArthanA upadezanA avadhAraNanI yogyatA rahita evA ajJAnInI, svAgrahAtmikA che zAstrazraddhAthI adhika svakalpanAnA abhinivezamayI che. guNavAnanA pAtaMtrya vagaranA duHkhAnvita ane mohAnvita vairAgyavALA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 sAdhusAmaadvAciMzikA/zloka-26 jIvonI svaAgraharUpa bhAvazuddhi vaLI kevI che ? te batAvavA arthe kahe che - mA ... jAgyA | mArga=viziSTaguNasthAnanI prAptimAM samartha evo svarasavAhI jIvato pariNAma, tene anusAra evI bhAvazuddhi, guNavAnanA pArataMtra vagaranA jIvonI che. tethI vyApya nathI kalyANanuM kAraNa nathI. yavAda - je kAraNathI aSTaka-22, zloka-1-2-3mAM kahyuM che. "khavazudripa ..... svAdhyAtmiA" || bhAvazuddhi paNa je A mArgAnusAriNI atyaMta prajJApanApriya che. te jANavI, paraMtu svaAgrahAtmikA nahi. "o .... tattvataH" || rAga, dveSa ane moha bhAvamAlicanA hetuo che. paramArthathI AnA utkarSathIgarAga, dveSa ane mohanA utkarSathI, Ano svaAgrahano, utkarSa jANavo. tathore ..... mahetu" ! te prakAre=rAgAdi utkarSarUpe, A utkRSTa hote chate sva Agraha utkRSTa hote chate, svabuddhinI kalpanArUpa zilpithI nirmita evI zabdamAtrarUpa zuddhi arthavALI thatI nathI ja phaLavALI thatI nathI ja. 26 ja mAvazuddhira - ahIM pa thI e kahevuM che ke bhAvanI azuddhi to kalyANanuM kAraNa nathI, paraMtu mArgaanusAriNI evI bhAvazuddhi paNa kalyANanuM kAraNa nathI. bhAvArtha :guNavAna evA gItArthonI parataMtratA vinAnI aprajJApya bALajIvonI svaAgrahAtmikA bhAvazuddhi kalyANanuM akAraNa : je jIvo duHkhAvita vairAgyavALA che athavA to mohAnvita vairAgyavALA che ane guNavAnane parataMtra nathI, teo pAMca mahAvratorUpa yamo ane tenA poSaka evA AcArarUpa niyamAdinuM sevana karatA hoya, ane jaina darzanamAM rahelA sAdhuveSamAM hoya, ane mAsakSamaNane pAraNe mAsakSamaNa tapAdi paNa karatA hoya, temanA cittamAM bhogAdinA saMklezano abhAva dekhAya che, te bAhyadRSTithI bhAvazuddhi che, topaNa paramArthathI bhAvazuddhi nathI; kema ke je bhAvazuddhi uttara uttaranI bhAvazuddhinI vRddhi dvArA pUrNa bhAvazuddhinuM kAraNa che, te ja paramArthathI anubaMdhavALI bhAvazuddhi che. duHkhAnvita ane mohAnvita vairAgyavALA je jIvo guNavAnanA pArataMtrane Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusamasyadvAtrizikA/zloka-26 113 svIkAratA na hoya ane aprajJApya evA bALa che arthAt koI upadezaka temane upadeza Ape ke "saMyamanI badhI AcaraNA guNavAnanA parataMtrathI saMveganI vRddhi dvArA mokSanuM kAraNa che, te sivAya pUla AcaraNAmAtrathI kalyANanI paraMparA prApta thAya nahi," chatAM gItArthanA upadezane grahaNa na kare tevA ajJAnI jIvo, svaAgraha anusAra bAhya AcaraNAmAM rata rahe te bhAvazuddhi mokSanuM kAraNa nahi hovAthI paramArthathI bhAvazuddhi nathI. vaLI temanAmAM rahelo svaAgraha kevo che te spaSTa karatAM batAve che ke tevA jIvone je zAstrazraddhA che, tenA karatAM adhika svakalpanA pratye abhiniveza che. AthI ja teo zAstranA paramArthane jANanArA guNavAna evA gItArthanuM pAtaMtrya svIkAratA nathI. vaLI temanI svaAgrahAtmika bhAvazuddhi mArgaananusArI che, mATe paNa kalyANanuM kAraNa nathI. mArgaanusArInuM tAtparya spaSTa karatAM kahe che - viziSTa guNasthAnakanI prAptimAM samartha evo svarasavAhI jIvano pariNAma te mArga che. AnAthI e prApta thAya ke je jIvomAM kadAgraha dUra thayo che, tattvane jANavAnI jijJAsA thaI che, tethI svAbhAvika rIte gItArtho pAsethI mArgane jANavA yatna kare che, ane temanuM citta vakratA vagara tattvAtattvanA nirNaya mATe pravartatuM hoya tevA jIvone AptapuruSanA upadezathI potAne je guNasthAnaka prApta thayuM che, tenAthI uparanA guNasthAnakanI prAptimAM samartha evo je svarasavAhI pariNAma che te mArga che; ane tevA mArgane nahi anusaranArI svaAgrahavALI bhAvazuddhi che mATe kalyANanuM kAraNa nathI. llrakA avataraNikA : zloka-26mAM sthApana karyuM ke guNavAnatA pArataMtra vagara bhAvazuddhi paNa paramArthathI bhAvazuddhi nathI, mATe kalyANanuM kAraNa nathI. tethI je duHkhAvita ane mohAvita vairAgyavALA jIvo guNavAnane parataMtra nathI, teono vairAgya niSphaLa che. have guNavAnanA pArataMtrathI mohano apakarSa Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 azva sAdhusAmagraddhAtrizikA/zloka-27 thAya che, mATe bhAvazuddhinuM kAraNa guNavAnanuM pANataMtra che, te batAvavA arthe graMthakArazrI kahe che - 2cs : mohAnutkarSakRccaitadata evApi zAstravit / kSamAzramaNahastenetyAha sarveSu karmasu / / 27 / / manvayArtha : caita-sane mAgavAna pArataMtrya, mohAnutkarSakRt-mohanA anupane karanAra che= svamati anusAra cAlavAnA kAraNabhUta evA mohanA apakarSane 12nAra che. ata eva-mAthI 4 zAstravid api-zAstrAnA nArA pAga kSamAzramaNahastena= kSamAzramakA sAthathI' iti me pramANe sarveSu karmasu-sarva bhamAMsa yAsomAM, Ahahe che. // 27 // vasirtha : ane A guNavAnanuM pAradaMga, mohanA anutkarSane karanAra che. mAthI / zAstranA nApara 'kSamAzramaNahastena'='kSamAzramAnA hAthathI' e pramANe sarva kriyAomAM kahe che. ra7nA ttii| : moheti-etad-guNavatpAratantryaM ca, mohAnutkarSakRt svaagrhhetumohaapkrssnibndhnm| tadAha - "na mohodriktatAbhAve svAgraho jAyate kvacit / guNavatpAratantryaM hi tadanutkarSasAdhanam" / / (aSTaka-27/4) ata eva guNavatpAratantryasya mohAnutkarSakRttvAdeva zAstravidapi AgamajJo'pi, sarveSu karmasu-dIkSAdAnoddezasamuddezAdiSu, kSamAzramaNahastenetyAha, itthamabhilApasya bhAvato gurupAratantryahetutvAt, tasya ca mohApakarSadvArA'ticArazodhakatvAt / tadAha - Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 sAdhusAmayyadvAciMzikA/zloka-27 "ata evAgamajJo'pi dIkSAdAnAdiSu dhruvam / kSamazramahistenetyAdi sarveSa karmasu" | (Eva-22/) ra7AA TIkArca - taH .. parNavindanam ! ane AeguNavAnanuM pAtaMtrya, mohanA anutkarSata karanAruM che svaAgrahanA hetu evA mohanA apakarSanuM kAraNa che. tavAda - tene guNavAnanuM pAtaMtra mohanA anutkarSata karanAruM che tene. aSTaka-27, zloka-4mAM kahe che - "na mohovittatA ..... sAdhanam" | mohanA udvekanA abhAvamAM kyAre paNa svAgraha thato nathI. vaLI guNavAnanuM pAtaMtra tenA anutkarSanuM sAdhana che=mohanA anutkarSanuM sAdhana che. gata va ..., AthI ja guNavAnanuM pAtaMtrya mohanA anutkarSanuM sAdhana hovAthI ja, zAstranA jANanArA paNa=AgamanA jANanArA evA mahAtmAo paNa, sarva karmamAM=dIkSAdAna, uddeza, samuddezAdi sarva kriyAomAM, "kSamAzramadartina'= kSamAzramaNanA hAthathI' e pramANe=A dIkSAdAnAdinI pravRtti huM kSamAzramaNanA hAthathI karuM chuM' e pramANe, kahe che. ahIM prazna thAya ke 'kSazramaUdartana'="kSamAzramaNanA hAthathI' e prakAre bolavAthI zuM lAbha thAya, ke jethI te prakAranA vacanapUrvaka sarva kriyAo kare che. temAM hetu kahe che - rUtthamamittApI ..... zodhatvati ! A prakAranA abhilASanuM bhAvathI guNavAnanA pArataMtranuM hetupaNuM che, ane tenuM guNavAnanA pArataMtranuM, mohatA apakarSa dvArA aticArathI zodhakapaNuM che=guNavAnanuM pAtaMtrya aticArathI AtmAnuM rakSaNa karanAra che. tavAda - tene=pUrvamAM kahyuM ke zAstranA jANanArA mahAtmAo paNa sarva kriyAmAM guNavAnanA pAtaMtrya arthe 'kSamAzramagahartana'='kSamAzramaNanA hAthathI e prakArano prayoga kare che, tene aSTaka-22, zloka-pamAM kahe che - pata va ..... " || AthI ja=guNavAnanuM pAtaMtrya mohanA apakarSano hetu hovAthI ja, AgamavA jANanArA mahAtmAo paNa sarva kriyAomAM nI 'kSamAmAhartA'= Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 sAdhusamasyadvAciMzikA/zloka-27 'kSamAzramaNanA hAthathI', e pramANe kahe che. jarA ja zAstravipa=namajJogapi - ahIM pi thI e kahevuM che ke zAstranA jANanArA na hoya tevA mahAtmAo to guNavAnane parataMtra thaIne pravRtti kare, paraMtu zAstranA jANanArA paNa mahAtmAo guNavAnane parataMtra thavA mATe sarva kriyAomAM 'kSamazramaUThastara'="kSamAzramaNanA hAthathI' e pramANe kahe che. bhAvArtha : guNavAnanA pAtaMtryathI mohano apakarSa thato hovAthI guNavAnanuM pAtaMtrya bhAvazuddhinuM kAraNa : guNavAnanA vacananuM avalaMbana laIne emanA vacanAnusAra tattvano nirNaya karavA mATe abhimukha evo jIvano pariNAma, ane tattvano nirNaya karIne tattvane jIvanamAM sevavAne abhimukha evo jIvano pariNAma, te guNavAnanuM pAtaMtrya che. A prakAranA guNavAnanA pAtaMtryanA pariNAmathI svaruci pramANe pravRtti karavAnA hetubhUta evA mohanA anAdinA saMskAro AtmAmAM paDyA che, teno apakarSa thAya che. tethI gaNavAnanuM pAtaMtrya mohanA anutkarSane karanAra che; ane AthI ja zAstranA jANanArA mahAtmAo paNa sarva kriyAomAM 'kSanAthamAhartana'="kSamAzramaNanA hAtha vaDe huM A dIkSAdAnAdi sarva kRtyo karuM chuM" arthAt kSamApradhAna evA guNasaMpanna puruSane parataMtra thaIne temanA vacananA niyaMtraNa nIce huM A dIkSAdAnAdinI pravRtti karuM chuM, A prakArano abhilASa kare. che, ane Ama karavAthI zAstranA jANanArAone paNa bhAvathI guNavAnanA parataMtrano pariNAma atizayita thAya che. guNavAnanA pAtaMtryano pariNAma atizayita thavAne kAraNe mohano apakarSa thAya che arthAt svamati pramANe cAlavAne anukULa mohanA saMskArono apakarSa thAya che. tethI dIkSAdAnAdi sarva ucita pravRttiomAM guNavAnanI AjJAthI anyathA pravRtti karAve tevA aticArano saMbhava raheto nathI. kadAca anAbhogathI koI skUlanA thAya topaNa guNavAnanA pAtaMtryanA bhAvathI nivartana pAme che, tethI dIkSAdAnAdi sarva pravRttio pUrNavidhi anusAra thAya che, mATe kalyANanI paraMparAnI prApti thAya che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 sAdhusAmayyadvAtrizikA/zloka-28 phalitArtha : AnAthI e phalita thAya ke zAstranA jANanArA mahAtmAone paNa guNavAnanA pArataMtrano pariNAma zuddhinA utkarSane karanAro che, to jeomAM jJAnAnvita vairAgya nathI, paraMtu duHkhAnvita ke mohAnvita vairAgya che, teone to azuddhinuM nivartana guNavAnanA pAtaMtrya vagara thaI zake nahi. tethI jeo guNavAnane parataMtra thavAnA abhimukhavALA paNa nathI, teono duHkhAnvita ke mohAnvita vairAgya kalyANanuM kAraNa banI zake nahi, ema zloka-26 sAthe saMbaMdha che. rabA avataraNikA : zloka-26mAM kahyuM ke guNavAnanA pArataMtra vagara bhAvazuddhi paNa mArga anusArI che mATe kalyANanuM kAraNa nathI. vaLI zloka-27mAM yuktithI sthApana karyuM ke guNavAnanuM pAtaMtrya mohanA apakarSanuM kAraNa che mATe zAstranA jANanArA mahAtmAo paNa guNavAnanuM pAtaMtrya svIkAre che. have bhavathI virakta thayelA hovA chatAM kevA prakAranA jIvo guNavAnanuM pAtaMtrya svIkAratA nathI, ane kevA prakAranA jIvo guNavAnanuM pAtaMtrya svIkAre che, te batAvavA arthe kahe che - zloka : yastu nAnyaguNAn veda na vA svaguNadoSavit / sa evaitannAdriyate na tvAsannamahodayaH / / 28 / / anvayArtha : vastu=je vaLI =anyanA guNone na ve=jANatA nathI, vA= athavA svaguNavova na=svanA guNa-doSone jANatA nathI arthAt potAnAmAM kayA guNo che ane kayA doSo che tene jANatA nathI, sa te ja ta Ane guNavAnanA pAtaMtryane, nAdiyate-svIkAratA nathI; tu=paraMtulAsamaya: na=AsAmahodayavALA jIvo nahi, arthAt Asanna mahodayavALA jIvo guNavAnanA pArataMtrane svIkAratA nathI ema nahi, arthAt svIkAre che. 28 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 sAdhusAmayyadvAciMzikA/zloka-28 zlokArdha : je vaLI anyanA guNone jANatA nathI athavA svanA guNa-doSone jANatA nathI te ja Ane guNavAnanA pAtaMtryane, svIkAratA nathI, paraMtu AsannamahodayavALA jIvo nahi, arthAt AsannamahodayavALA jIvo guNavAnanA pAtaMtryane svIkAratA nathI ema nahi, arthAt svIkAre che. Il28 TIkA - sarviti-vyaH 28aaaa zlokArtha spaSTa hovAthI A zlokanI TIkA graMthakArazrIe karela nathI. ra8. bhAvArtha : anyanA guNone nahi jANanAramAM guNavAnanuM pAtaMtrya nathI : je jIvoe kalyANanA arthe saMyama grahaNa kareluM cheAma chatAM temanAmAM samyajJAna pragaTyuM nathI, tethI jJAnAnvita vairAgya nathI paraMtu duHkhAnvita ke mohAnvita vairAgya che; temAMthI je jIvo anyanA guNone jANatA nathI arthAt pote yatkiMcit zAstro bhaNIne zAstranA jANanArA che tevuM mAnanArA che, paraMtu guNavAna puruSo zAstranA marmane jANIne zAstrAnusArI kriyAo karIne mohanuM kaI rIte umUlana kare che, tenA paramArthane jeo jANatA nathI, teo ja AvA guNavAna puruSanuM pAtaMtrya svIkAratA nathI. jo teo kalyANanA arthI hoya, ane A guNavAna puruSa zAstronA paramArthane jANIne zAstrAnusArI pravRtti dvArA A rIte mohanuM umUlana karI rahyA che, e prakAre teonA guNone jo teo jANatA hoya, to bhavathI virakta thayelA evA teo avazya guNavAnanA pAtaMtryano svIkAra kare. svanA guNa-doSone nahi jANanAramAM guNavAnanuM pAtaMtrya nathI : athavA jeo potAnA guNa-doSone jANanArA nathI arthAt potAne bhavano vairAgya che e rUpa potAnAmAM yatkiMcit guNa che, topaNa bhavanA ucchedano Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 sAdhusAmayyadvAtrizikA/bloka-29 pAramArthika bodha potAne nathI, ane potAnI tevI sUkSma prajJA paNa nathI ke jethI zAstranAM rahasyone pote pAmI zake, e rUpa potAnA doSone jANatA nathI, paraMtu potAnI yatkiMcit alpa tucchamatimAM mahAmatino bhrama dhAraNa kare che, teo guNavAnanA pAtaMtryane svIkAratA nathI. AsannamahodayavALA jIvo guNavAnanA pAtaMtryane svIkAre che : vaLI jeo du:khAnvita vairAgyavALA hoya ke mohAnvita vairAgyavALA hoya ke jJAnAnvita vairAgyavALA hoya, paNa jemano mahodaya Asanna che=najIka che, kalyANanI paraMparA prApta thAya tevI karmonI laghutA che, tevA jIvonI buddhi mArgane anusaranArI hoya che. tethI anya guNavAna puruSonA guNone tevA jIvo jANI zake che ane potAnA guNa-doSone yathArtha jANI zake che; AthI potAnA doSone dUra karavA arthe guNavAnanuM pAtaMtrya svIkAre che. tethI kadAca jJAnAnvita vairAgya temanAmAM pragaTa na thayo hoya topaNa guNavAnanA pAtaMtryathI te Asanna mahodayavALA jIvo duHkhAnvita ke mohAnvita vairAgyano nAza karIne jJAnAnvita vairAgyane pAme che, ane jJAnAnvita vairAgyavALA mahAtmAo paNa guNavAnane parataMtra thaIne vizeSa-vizeSarUpe mohano apakarSa karavA dvArA saMyamanI vRddhine prApta kare che. ll28 avataraNikA : guNavAnanA pArataMtrathI thatA lAbhone graMthakArazrI batAve che - bloka :- guNavadbahumAnAdyaH kuryAtpravacanonnatim / anyeSAM darzanotpattestasya syAdunnatiH parA / / 29 / / anvayArtha : =je sAdhaka guNavaahumAna-guNavALAnA bahumAnathI pravevanonnatima= pravacananI unnatine =kare tasya teneeguNavAnanuM bahumAna karanAra sAdhakane, ceSAM sarjanAtmaka anyone darzananI utpatti hovAne kAraNe= guNavAnanA bahumAnathI anyone darzananI utpatti hovAne kAraNe, parA=parA Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zreSTha pita-unnati thAya che. ||29lA zlokArtha : je sAdhaka guNavAnanA bahumAnathI pravacananI unnatine kare, tene= guNavAnanuM bahumAna karanAra sAdhakane, anyone darzananI utpatti hovAne kAraNe parA unnati thAya. / / 2aa sAdhusAmagradvAtriMzikA/bloka-29 TIkA : guNavaditi - guNavatAM - jJAnAdiguNazAlinAM bahumAnAd yaH pravacanasyonnatiM bahujanazlAghAM kuryAt, tasya svato'nyeSAM darzanotpatteH parA tIrthakaratvAdilakSaNA unnati: syAt, kAraNAnurUpatvAtkAryasya / tadAha "yastUnnatau yathAzakti so'pi samyaktvahetutAm / anyeSAM pratipadyeha tadevApnotyanuttamam" / / "prakSINatIvrasaGklezaM prazamAdiguNAnvitam / nimittaM sarvasaukhyAnAM tathA siddhisukhAvaham " / / / / 29 / / TIkArtha H guNavatAM DhAryasya | guNavAnanA=jJAnAdiguNavALAnA, bahumAnathI je sAdhaka pravacananI unnatine=bahujanamAM zlAghAne kare, tene svathI anyone darzananI utpatti hovAne kAraNe, parA=tIrthaMkaratvAdirUpa parA unnati thAya che; kema ke kAryanuM kAraNane anurUpapaNuM che. tavAda - tene=pUrvamAM kahyuM ke jeo guNavAnanA bahumAnane kAraNe pravacananI unnatine kare che, temanI parA unnati thAya tene, aSTaka-23, zloka-3-4mAM kahe che. "yastUnnatau "prakSI! anuttamam" / / siddhimulAvadam" / / je sAdhaka unnatimAM=zAsananI prabhAvanAmAM, yathAzakti yatna kare che, te paNa A janmamAM anya jIvonA samyaktvanI hetutAne svIkArIne anuttama evA, prakSINa tIvra saMklezavALA=nAza pAmyo che tIvra saMkleza jeno evA, prazamAdi guNothI yukta, sarva Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 sAdhusamasyadvAtrizikA/zloka-29 sukhanuM nimitta ane siddhinA sukhane lAvanArA tene ja=samyakatvane ja. prApta kare che." pa29 bhAvArtha :guNavAnanA bahumAnathI tIrthanI unnati thavAne kAraNe anyane samyagdarzananI utpatti thavAthI sAdhaka yogIne prakRSTa unnatinI prApti - je jIvone Asanna mahodaya che, tevA jIvo guNavAnanuM pAtaMtrya svIkAre che. sarvatra temanI AjJAne AgaLa karIne ucita pravRtti karavI te guNavAnanuM pArataMtra che. A rIte guNavAnanuM pAtaMtrya svIkAravAne kAraNe jJAnAdi guNazALI evA yogIonuM bahumAna thAya che. je sAdhaka yogI A rIte guNavAnanuM bahumAna karatA hoya tenAthI ghaNA ziSyalokamAM pravacananI zlAghA thAya che, kema ke ziSTa loko vicAre che ke A darzananA AcAro uttama che, tethI guNavAna puruSane parataMtra thaIne A badhA mahAtmAo ucita pravRtti kare che. A rIte guNavAnanA pAtaMtryane kAraNe thatI pravacananI unnatithI ghaNA jIvone samyagdarzananI utpatti thAya che, ane ghaNA jIvonA samyagdarzananI utpattimAM guNavAnane parataMtra thanArA ane guNavAnanuM bahumAna karanArA sAdhako nimitta bane che, tethI teone tIrthakarAdi bhAvanI prAptirUpa parA unnati prApta thAya che, kema ke kArya haMmezAM kAraNane anurUpa hoya che. Azaya e che ke je sAdhaka yogI guNavAnane parataMtra thaIne guNavAnanA bahumAnathI vartamAnamAM tIrthanI unnati kare che, tenAthI prakRSTa unnati karavAne anukULa temano jevo adhyavasAya che tene anurUpa utkRSTa pravacananI unnatinuM kAraNa bane tevuM puNya baMdhAya che. mATe pravacananI unnatine karanArA jIvo prakRSTa pravacananI unnatinA kAraNabhUta tIrthaMkarAdi puNyaprakRtine bAMdhe che, ane tenA dvArA sva-paranuM kalyANa sAdhe che. sArAMza : guNavAnanuM pAtaMtrya Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 sAdhusamasyadvAbhiMzikA/zloka-29 guNavAnanA bahumAnara pa. che tenAthI pravacananI unnati. - tenAthI anya jIvone samyagdarzananI utpatti. che tenAthI svane tIrthakaratvAdisvarUpa prakRSTa unnati. prastuta zlokanI TIkAmAM aSTaka-23, zloka-3-4nI sAkSI ApI, teno bhAva A pramANe che - je sAdhaka yogI potAnI zakti pramANe zAsananI unnati kare che, teo anyanA samyakatvanI prAptinuM kAraNa bane che. tethI e prApta thAya ke jeo zaktine gopavyA vagara guNavAnane parataMtra thAya che, ane potAnI sarva pravRttimAM guNavAnane AgaLa kare che, teo guNavAnanA bahumAnathI zAsananI unnatine kare che, ane te jIvo A bhavamAM anya jIvone samyagdarzananI prAptinuM kAraNa bane che; ane je jIvo anya jIvone samyakatvanI prAptinuM kAraNa bane che, te jIvo uttama evA samyakatvane pAme che arthAt tIrthaMkara nAmakarmanuM kAraNa bane tevA uttama samyakatvane pAme che. vaLI te samyakatva kevuM che, te batAvatAM kahe che - (1) utkaTa saMklezathI rahita : prakSaNa tIvra saMklezavALuM che arthAt tattvane jovAnI nirmaLa dRSTi pragaTyA pachI viSayono kadAca saMzleSa thAya to paNa te saMzleSa naSTaprAya hoya che, ane viSayono saMzleSa te saMkleza che, ane samyagdarzana prApta thayuM hovAne kAraNe viSayomAM tIvra saMzleSa hoto nathI. tethI prakSINatIvrasaMklezavALuM samyaktva che. (2) prazamAdi guNothI sahita - vaLI anaMtAnubaMdhI Adi kaSAyonA upazamane kAraNe pramAdi guNothI yukta che=prazama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane Astikya lakSaNathI saMgata evuM samyakatva che. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 sAdhusAmayyadvAciMzikA/zloka-30 (3) sarva sukhonuM kAraNa - vaLI sarva sukhonuM nimitta kAraNa che; kema ke samyagdarzananI prAptithI jIva puNyAnubaMdhI puNya bAMdhe che. tethI saMsAramAM janme topaNa sadgati ane sarva sukha-sAmagrIthI yukta bhavane prApta kare che, tethI sarva sukhonuM nimitta samyakatva che. (4) siddhisukhanuM prApaka :vaLI aMte siddhisukhane=nirvANasukhane, prApta karAvanAruM samyakatva che. AvA prakAranuM samyakatva paNa uttama guNavAnanA bahumAnane kAraNe tIrthakara nAmakarmanuM kAraNa bane tevuM yogI prApta kare che. rilA avataraNikA : jeo guNavAnane parataMtra thatA nathI, paraMtu sAdhupaNuM svIkArIne svamati pramANe varte che, teo zAsananA mAlicathI anarthanI paraMparAne prApta kare che. te batAvavA arthe graMthakArazrI kahe che - bloka : yastu zAsanamAlinye'nAbhogenApi vartate / badhnAti sa tu mithyAtvaM mahAnarthanibandhanam / / 30 / / anvayArtha : vastu je vaLI zAsanamanice zAsananA mAlicamAM, nAmonapatra anAbhogathI paNa vartate varte che, te tute vaLI mahAnarthInivazvana=mahAanarthanA kAraNa evA mithyAtva=mithyAtvane vannati bAMdhe che. zlokArca - je vaLI zAsananA mAlicamAM anAbhogathI paNa varte che, te vaLI mahAanarthanA kAraNa evA mithyAtvane bAMdhe che. Il3oll TIkA : yastviti-yastu zAsanamAlinye lokaviruddhaguNavanindAdinA pravacanopaghAte, Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 sAdhusamasyadvAciMzikA/zloka-30 anAbhogenApi=ajJAnenApi, vartate, sa tu zAsanamAlinyotpAdanAvasara eva mithyAtvodayAt mahAnarthanibandhanaM durantasaMsArakAntAraparibhramaNakAraNaM mithyAtvaM badhnAti / yadAha - "yaH zAsanasya mAlinye'nAbhogenApi vartate / sa tanmithyAtvahetutvAdanyeSAM prANinAM dhruvam" / / "badhnAtyapi tadevAlaM paraM saMsArakAraNam / vipAi dhoraM sarvAnarthana vanam" || (gaSTa-23-1/2) rUpA TIkArca - thatu ..... vanati ! je vaLI zAsananA mAlicamAM=lokaviruddha evA guNavAnanI niMdAdi dvArA pravacananA upaghAtamAM, anAbhogathI paNa= ajJAnathI paNa, varte che, te vaLI zAsanamAlityanA utpAdananA avasaramAM ja mithyAtvano udaya hovAne kAraNe moTA anarthanuM kAraNa duraMta saMsArarUpI aTavImAM paribhramaNanA kAraNa evA, mithyAtvane bAMdhe che. thavAda - jete kahe che=zlokamAM je kahyuM tene aSTaka-23, zloka1,2mAM kahe che - "yaH zAsanI ..... dhruva" | "vaMtyipa ..... vindhanam| je anAbhogathI paNa zAsananA mAlicamAM varte che, te tenA vaDe= zAsanamAlica vaDe, anya prANIonA nakkI mithyAtvanuM hetupaNuM hovAthI, utkRSTa saMsAranuM kAraNa, vipAkathI dAruNa, ghora, sarva anarthanuM kAraNa, evuM te ja=mithyAtva ja, atyaMta bAMdhe paNa che. 1130mAM noviruddha gunaidrinA - ahIM nindAdri mAM Hi thI pravacananA mAlinyanuM kAraNa evI svacchaMda pravRttinuM grahaNa karavuM. anAmonA ahIM pa thI e kahevuM che ke jeo AbhogathI zAsanamAlinyamAM pravarte che, teo to mithyAtva bAMdhe che, paraMtu anAbhogathI paNa jeo zAsanamAlinyamAM pravarte che, teo mithyAtva bAMdhe che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 sAdhusAmaaudrAviMzikA/zloka-31 bhAvArtha :anAbhogathI paNa zAsananuM mAlinya karanArane mahAanarthanuM kAraNa mithyAtvano baMdha : keTalAka jIvo saMyamajIvanamAM zuddha AcAra pALavAnA pakSapAtI hoya che, ane samudAyamAM zuddha AcAronuM pAlana thAya nahi tevuM jaNAvAthI guNavAna evA gItArthano tyAga kare che ane svamati anusAra nirdoSa bhikSAcaryAdimAM udyama kare che. teo loko AgaLa kahe che ke A mahAtmAo samudAyamAM adhyayanAdi suMdara kare che, paraMtu zuddha bhikSAdi AcAramAM udyama karatA nathI, ane samudAyamAM saMyamanA doSo lAgavAthI samudAyane choDIne ame zuddha saMyama pALIe chIe. Ama kahIne guNavAna evA mahAtmAonI niMdA kare che, te guNavAnanI niMdA lokaviruddha pravRtti che ane tenAthI pravacananuM mAlinya thAya che; ane e prakAranuM pravacananuM mAlinya anAbhogathI thatuM hoya topaNa duraMta saMsAranuM kAraNa evA mithyAtvanI prAptinuM kAraNa che. IBnA avataraNikA : zloka-30mAM kahyuM ke anAbhogathI paNa jeo zAsananuM mAlitya kare che teo mithyAtvane bAMdhe che. AnAthI arthathI e phalita thayuM ke jeo guNavAnane parataMtra nathI ane svamati anusAra saMyamanA AcAro pALe che, teo zAsananuM mAlitya karIne mithyAtvane prApta kare che. te svamati anusAra pravRtti karanArA kaI rIte zAsananuM mAlitya kare che, ane temanI saMyamanI AcaraNa saMyamanA sAmarthyanuM kema kAraNa nathI, te batAvavA arthe graMthakArazrI kahe che - zloka : svecchAcAre ca bAlAnAM mAlinyaM mArgabAdhayA / guNAnAM tena sAmagryaM guNavatpAratantryataH / / 31 / / anvayArtha :ca ane vAtAnAM bALa jIvono ajJAnIjIvono, svecchAvAre svecchAcAra Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 sAdhusAmagradvAtriMzikA/bloka-31 hote chate mArnavAdhayA=mArganI bAdhAne kAraNe maticaM=mAlitya thAya che arthAt zAsananuM mAlitya thAya che tenate kAraNathI guNavatpArataMtyaMta= guNavAnanA pArataMtryathI guLanAM=guNonuM sAmathaM=samagrapaNuM mati-thAya che arthAt jJAnAdi guNonA kSAyikabhAvanI prApti thAya che. 5315 zlokArtha : bALajIvono=ajJAnIjIvono, svecchAcAra hote chate mArganI bAdhAne kAraNe zAsananuM mAlinya thAya che. te kAraNathI guNavAnanA pArataMtryathI guNonuM samagrapaNuM thAya che=jJAnAdi guNonA kSAyikabhAvanI prApti thAya che. / / 31 / ! TIkA H sveccheti bAlAnAm ajJAninAM svecchAcAre ca sati mArgasya bAdhayA 'apradhAnapuruSo'yaM jainAnAM mArga' ityevaM janapravAdarUpayA mAlinyaM bhavati mArgasya, tena hetunA guNavatpAratantryata eva guNAnAM jJAnAdInAM sAmagryaM pUrNatvaM, mati ||rU|| TIkArya Hbaalaanaam mati / / bALajIvono=ajJAtIono, svecchAcAra hote chate mArganI bAdhAthI="apradhAnapuruSavALo A jainono mArga che" e prakAranA janapravAdarUpa mArganI bAdhAthI, mArganuM mAlitya thAya che=bhagavAnanA zAsananuM mAlitya thAya che, te hetuthI=svecchAcArathI zAsananuM mAlitya thAya che te hetuthI, guNavAnanA parataMtrapaNAthI ja jJAnAdi guNonuM samagrapaNuM= pUrNapaNuM, thAya che. / 31 / / bhAvArtha : svecchAcArathI zAsananuM mAlinya ane guNavAnanA parataMtrapaNAthI jJAnAdi guNonA samagrapaNAnI prApti : jeo zAstranA adhyayanathI gItArtha thayA nathI teo bALa che, arthAt Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAmayyadvAciMzikA/zloka-32 127 ajJAnI che. AvA ajJAnI javo svaIcchAnusAra saMyamanI AcaraNA kare to ziSyalokamAM mArgano bAdha thAya; kema ke vicAraka evA ziSTa loko ajJAnI jIvonI saMyamanI svecchA anusAra pravRtti joIne vicAre che ke "koI Apta puruSothI pravartita A jainono mArga nathI," AthI A rIte jainonA sAdhubhagavaMto sva-svamati anusAra judI judI pravRttio kare che, tethI ajJAnI jIvonI saMyamanI AcaraNA paNa mArganA mAlinyanuM kAraNa che. vaLI je AcaraNA vivekapUrvaka nahi hovAthI mArganA mAlityanuM kAraNa hoya te AcaraNA bAhyathI suMdara AcarAtI hoya, bAhyathI zAstravidhi anusAra karAtI hoya, topaNa te kriyAonI AcaraNAthI pUrNapaNe prApta thatuM nathI, paraMtu guNavAnane parataMtra thavAthI vivekapUrvakanI pravRtti thAya che. tethI pUrNapaNe prApta thAya che, kema ke guNavAnane parataMtra thaIne saMyamanI AcaraNa karanAra sAdhunI sarva kriyA vItarAganA vacanAnusAra hovAthI mohanuM umUlana karIne kSAyikabhAvanA guNonI prAptinuM kAraNa bane che. 31 avataraNikA : saMyata evA mahAtmAne jJAnathI jJAnIbhAva, bhikSA vaDe bhikSabhAva ane vairAgyathI viraktabhAva che, e pramANe zloka-1mAM kahyuM, ane tenuM svarUpa zloka-31 sudhI vistArathI batAvyuM. have te sarva kathananuM nigamata karatAM graMthakArazrI kahe che - zloka : itthaM vijJAya matimAn yatirgItArthasaGgakRt / tridhA zuddhyAcaran dharmaM paramAnandamaznute / / 32 / / anvayArtha: rUtyaM A rIte zloka-1thI31 sudhI varNana karyuM e rIte, vijJA=jANIne arthAt muninA svarUpane jANIne, tArthasa -gItArthanA saMgane karanAra matimAn yati =matimAna evA sAdhu, tridhA traNa prakAranI zuddhithI gharmamAgharanTa dharmanuM AcaratA paramAnandam 3jhute paramAnaMdane pAme che arthAt parama Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 sAdhusAmaccidvAciMzikA/zloka-32 AnaMdasvarUpa mokSane pAme che. [32II zlokArca - A rIte bloka-1 thI 31 sudhI varNana karyuM e rIte, muninA svarUpane jANIne, gItArthanA saMgane karanAra matimAna evA sAdhu traNa prakAranI zuddhithI dharmane AcaratA paramAnaMdane pAme che. IBzA TIkA : niti-paSTa: sArU2AA zlokano artha spaSTa hovAthI A zlokanI TIkA graMthakArazrIe racela nathI. 32aa. bhAvArtha :zloka-1 thI 31 sudhInA kathananuM nigamana : zloka-1 thI 31 sudhI sAdhunuM samagrapaNuM traNa prakAre thAya che te graMthakArazrIe vistArathI batAvyuM. (1) jJAnathI jJAnIbhAva, (2) bhikSAthI bhikSubhAva ane (3) vairAgyathI viraktabhAva thAya che. temAM prathama (1) viSayapratibhAsajJAna, (2) AtmapariNatimajJAna ane (3) tattvasaMvedanajJAna, ema traNa prakAranAM jJAno batAvyAM. te traNe jJAnomAMthI tattvasaMvedanajJAnarUpa trIjA jJAnathI munimAM jJAnIbhAva pragaTe che. vaLI (1) sarvasaMpankarIbhikSA (2) pauruSadanIbhikSA ane (3) vRttibhikSA, ema traNa prakAranI bhikSA batAvI. te traNa bhikSAmAMthI sarvasaMpankarI bhikSAthI munimAM bhikSubhAva pragaTe che. vaLI (1) duHkhAvitavairAgya, (2) mohAvitavairAgya ane (3) jJAnAnvitaverAgya, ema traNa prakAranA vairAgya batAvyA. te traNa vairAgyamAMthI jJAnAnvita vairAgyathI munimAM viraktabhAva pragaTe che. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 sAdhusamasyadvAtrizikA/zloka-32 A prakAre muninI samagratAnAM traNa kAraNone jANIne je matimAna sAdhu gItArthanA saMgane karanArA che arthAt gItArthane parataMtra che, teo (1) tattvajJAnanA saMskAronuM AdhAna karavA dvArA dharmane seve che, (2) vizuddha bhikSA grahaNa karavA dvArA saMyamadharmane seve che ane (3) vairAgyanI vRddhi dvArA dharmane seve che. A rIte dharmane sevanArA sAdhu kramasara asaMgabhAvane pAme che, ane zaktino prakarSa thAya to kSAyikabhAvanA cAritrane prApta kare che, ane tenA phaLarUpe paramAnaMdasvarUpa mokSane prApta kare che. ll3zA rUti sAdhusAdhyAtrizit TddA Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "itthaM vijJAya matimAn, yatirgItArthasaGgakRt / tridhA zuddhyAcaran; paramAnandramazanane " "prastuta batrIzImAM varNana karyuM e rIte, muninA svarUpane jANIne, gItArthanA saMgane karanAra matimAna evA sAdhu traNa prakAranI zuddhithI dharmanuM AcaratA paramAnaMdane pAme che." : prakAzaka : mAtAtha . 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-380007. phona : (079) 26604911, 32911471 E-mail : gitarthganga@yahoo.co.in : mudraka : sUryA ophaseTa AMbalIgAma, seTelAITa-bopala roDa, amadAvAda-380058. phona : (02717) 230102, 230366 Design by : bodhidarzana grAphiksa, a'vAda : 09825074889