________________
૩૧
સાધુસમસ્યદ્વાત્રિશિકા/શ્લોક-૭ સર્વત્ર પણ સર્વ કાર્યસ્થળમાં પણ, આવશ્યક છે.
૩ન્યથા ..... સત્ર | અન્યથાગકાર્યના સ્વભાવભેદમાં કારણનો સ્વભાવભેદ ન હોય તો, હેવંતરના સમવધાનનું પણ કર્મવિશેષ પ્રતિબંધત્વરૂપ હેવંતરના સમવધાનનું પણ, અકિંચિત્કરપણું છે, એ પ્રમાણે અન્યત્ર વિવેચન કરાયેલું છે. શા
નિમ્પપપપ્રવૃઃિ - અહીં ઃિ થી સકંપ પાપપ્રવૃત્તિ અને નિરવઘ પ્રવૃત્તિનું ગ્રહણ કરવું.
અજ્ઞાનાદ્રિવ્યવર્તીનામ્ - અહીં આવે થી જ્ઞાન અને સત્વજ્ઞાનનું ગ્રહણ કરવું. ચારિત્રમોહનસિપાત્ - અહીં કારિ થી દર્શનમોહનું ગ્રહણ કરવું.
કાર્યએડશિ અહીં ૩પ થી એ સમુચ્ચય થાય છે કે જ્ઞાનના ભેદને કારણે કાર્યભેદ હોય તો અજ્ઞાનાદિ ભેદો અક્ષત છે, પરંતુ કર્માતરના ભેદને કારણે કાર્યભેદ હોય તોપણ અજ્ઞાનાદિ ભેદો અક્ષત છે.
જ્ઞાનવિમવા - અહીં ઢિ થી જ્ઞાન અને સત્વજ્ઞાનનું ગ્રહણ કરવું.
સર્વત્રાગરિ અહીં ઉપિ થી એ કહેવું છે કે પ્રસ્તુત સ્થાનમાં તો સાવદ્ય, નિરવદ્ય પ્રવૃત્તિરૂપ કાર્યના સ્વભાવભેદમાં જ્ઞાનરૂપ કારણનો સ્વભાવભેદ આવશ્યક છે, પરંતુ સર્વ સ્થાનમાં પણ કાર્યના સ્વભાવભેદમાં કારણનો સ્વભાવભેદ આવશ્યક છે.
ત્વન્તરસમવધાનચાવે - અહીં નથી એ કહેવું છે કે હેવંતરનું સમવધાન ન હોય તો તો કાર્યભેદ ન થાય, પરંતુ હવંતરનું સમવધાન પણ કાર્યભેદ કરવામાં અકિંચિત્કર છે. ભાવાર્થ :નિષ્કપ પાપપ્રવૃત્તિ, સકંપ પાપપ્રવૃત્તિ અને નિરવધ પ્રવૃત્તિ આ ત્રણ પ્રકારનાં લિંગોનો ક્યાં ઉપયોગ છે, તેનું વર્ણન -
શ્લોક-કમાં બતાવ્યું કે વિષયપ્રતિભાસજ્ઞાનવાળાની પાપકર્મની પ્રવૃત્તિ નિષ્કપ હોય છે, આત્મપરિણામજ્ઞાનવાળાની પાપકર્મની પ્રવૃત્તિ સકંપ હોય છે અને તત્ત્વસંવેદનજ્ઞાનવાળાની પ્રવૃત્તિ નિરવદ્ય હોય છે, અને તે પ્રવૃત્તિનું કારણ ત્રણ પ્રકારના જ્ઞાનો છે. તેથી તે ત્રણ પ્રકારની પ્રવૃત્તિના તે ત્રણ જ્ઞાનો જનક છે, માટે તે ત્રણ જ્ઞાનોમાં જનકતા રહેલી છે; અને તે ત્રણ જ્ઞાનોમાં રહેલી નિષ્કપ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
