________________
૮૩
સાધુસામથ્યાત્રિશિકા/શ્લોક-૧૮
આનાથી એ પ્રાપ્ત થાય કે કોઈ શ્રાવક પોતાના અર્થે કે સ્વકુટુંબાદિ અર્થે પાક નિષ્પાદન કર્યા પછી “હું સાધુને અર્થે દાન કરીને કૃતાર્થ થઉં” આવો જે સંકલ્પ કરે છે, તે સંકલ્પમાં સાધુ અર્થે પૃથિવ્યાદિનો આરંભ નથી, પરંતુ સાધુની ભક્તિ કરીને પોતાના કલ્યાણની વાંછારૂપ શુભ સંકલ્પ છે; અને આવો પણ શુભ સંકલ્પ ગૃહસ્થનો દુષ્ટ છે, માટે તે પિંડ સાધુને કહ્યું નહિ એમ કહેવામાં આવે તો ગૃહસ્થ સાધુને વંદનાદિ કરે તે પણ દુષ્ટ છે, તેમ સ્વીકારવું પડે; કેમ કે કેમ તે પિંડદાનમાં સાધુની ભક્તિ કરીને હું કૃતાર્થ થાઉં તેવો સંકલ્પ છે, તેમ સાધુવંદનાદિ ક્રિયામાં પણ હું આ મહાત્માને વંદન કરીને કૃતાર્થ થાઉં તેવો શુભ સંકલ્પ છે. તેથી જેમ શ્રાવકને સાધુવંદનાદિ યોગ દુષ્ટ નથી, તેમ પોતાના માટે કરાયેલા આહારાદિનું દાન સાધુને કરીને હું કૃતાર્થ થઉં, એ પ્રકારનો સંકલ્પ પણ દુષ્ટ નથી. માટે તેવા સંકલ્પવાળો પિંડ સાધુને ગ્રહણ કરવામાં કોઈ દોષ નથી. II૧૬/૧ળા અવતરણિકા :
શ્લોક-૧૩માં કહ્યું કે અકૃત, અકારિત, અસંકલ્પિત પિંડને ગ્રહણ કરતા સાધુ સામર્થ્યને પામે છે. ત્યારપછી સંકલ્પિત પિંડ સાધુને અગ્રાહ્ય સ્વીકારશો તો સાધુને પિંડની અપ્રાપ્તિ થશે, એ પ્રકારની શંકા શ્લોક-૧૪/૧૫માં કરીને તેનું નિરાકરણ શ્લોક-૧૬/૧૭માં કર્યું. હવે સાધુને અસંકલ્પિત પિંડ ગ્રાહ્ય સ્વીકારીએ તો પ્રાયઃ સાધુને ભિક્ષા દુર્લભ થશે, અને આવો દુર્લભ ધર્મ બતાવનાર ભગવાન અનાપ્ત છે, તેવી કોઈને શંકા થાય તેનું નિરાકરણ કરવા અર્થે ગ્રંથકારશ્રી કહે છે – શ્લોક :
प्राय एवमलाभः स्यादिति चेद् बहुधाऽप्ययम् ।
सम्भवीत्यत एवोक्तो यतिधर्मोऽतिदुष्करः ।।१८।। અન્વયાર્થ -
(૧) આ રીતે=સાધુએ અસંકલ્પિત જ પિંડ ગ્રહણ કરવો જોઈએ એ રીતે પ્રાયઃ=પ્રાયઃ ૩ત્તામા=અલાભ થાય=શુદ્ધ પિંડની અપ્રાપ્તિ થાય.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
