________________
૧૦૨
સમ્યગ્ગદર્શન સરતિ” કહેતાં સરી જાય છે, અથવા “લપસી જવાનું જેમાં થાય છે. તેને “સંસાર” કહેવાય છે.
સમણુસૂતં ગાથા પ૧રમાં કહ્યું છે - સે નથિ ઇહેગારો લોએ વાલગ્નમેડિસિદવિ જન્મમરણુબાહા અણેગસે જસ્થ ન ય પત્તા છે
અર્થ:– વાળના અગ્રભાગ જેટલી પણ આ લેકમાં એવી કઈ જગા નથી જ્યાં (પ્રત્યેક સંસારી) જીવે અનેક વાર જન્મમરણનું કષ્ટ ભોગવ્યું ન હોય. અર્થાત જન્મમરણ ક્ય ન હોય.
આ શાસ્ત્ર વચન પ્રમાણે ગણધર ભગવંતેના જીવ પણ સમગ્ર લેકમાં ૮૪ લાખ જીવાયોનિમાં અનેક વાર જન્મમરણ કરીને આવ્યા હોય છે. તેથી પ્રભુના શ્રીમુખે ત્રિપદિ સાંભળવાથી જીવાદિ છએ શાશ્વતા દ્રવ્ય અર્થાત્ સમગ્ર લેકનું દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ ને ભાવથી સમ્યક જ્ઞાન તેમના અંતરમાં થાય છે, જેના વડે જિનપ્રરૂપિત શાસ્ત્રની, દ્વાદશાંગીની દરેક ગણધર નીચે પ્રમાણે રચના કરે છે.
ભગવાનના શ્રીમુખે “ત્રિપદિ” સાંભળતાં જ ઉપરોક્ત ગાથાઓના સંપૂર્ણ ભાવ તેમના અંતરમાં પ્રગટે છે– આત્માના યથાર્થ શુધ સ્વરૂપની જાણ થાય છે. પિતાને આત્મા સ્વરૂપે શુદ્ધ હોવા છતાં સંસારચકમાં કેમ પરિભ્રમણ કરે છે. ? તે કે પોતાના જ રાગદ્વેષાદિ વિભાવ ભાવોને લીધે પિતે જ મેહનીયા કર્મો વડે બંધાય છે ને ફળસ્વરૂપે સંસારની ચતુર્ગતિ ને ૮૪ લાખ છવાયોનિમાં ભમે છે.
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
