________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०१८ उ८४ सु०३ नारकादीनां कृतयुग्मत्वादिनिरूपणम् २३ संभावनाऽत्रोभयोरतो वनस्पतिकायेषु अपदत्वं कथितम् । 'अजहन्नुको सपदे च सिय कडजुम्मा जाव सिय कलिओगा' अजघन्योत्कृष्टपदे च स्यात् कृतयुग्माः यावत् स्यात् कल्योजाः, अत्र यावत्पदेन 'स्यात् ज्योजाः स्यात् द्वापरयुग्माः ' इत्यनयोः संग्रह, अजघन्योत्कृष्टात्मकमध्यमपदे च कदाचित् कृत्र्युग्माः कदाचित् योजाः कदाचित् द्वापरयुग्माः कदाचित् कल्योजाः भवन्ति वनस्पतिकायिका इति । 'वेई दिया णं पुच्छा' द्वीन्द्रियाः खलु भदन्त । इति पृच्छा हे भदन्त ! 'द्वीन्द्रियाः जीवाः किं कृतयुग्माः ज्योजाः द्वापयुग्माः कल्योजा वेति प्रश्नः, भग वानाह - ' गोयमा !" इत्यादि । 'गोयमा !' हे गौतम! ' जहन्नपदे कडजुम्मा' जघन्यपदे कृतयुग्माः कृतयुग्मसंज्ञिता भवन्ति अश्यन्तस्तोकस्वात् । 'उकोसपदे दावर जुम्मा' उत्कृष्टपदे द्वापरयुग्मा : - द्वापरयुग्मसहिताः 'अजहन्नमनुकोसपदे सिय कडजुम्मा जाव सिय कलिभोगा' अजघन्योत्कृष्टपदे मध्यमपदे इत्यर्थः स्यात् कृतयुग्मा यावत् स्यात् कल्योजाः मध्यमपदे कदाचित कृतयुग्माः कदाचित् ज्योजाः वाले वनस्पतिकायों में नहीं । इसलिये इन पदों की यहां संभावना को नहीं लेकर 'अपद' ऐसा कहा है। 'अजहणुक्कोसपदे० ' अजघन्योत्कृष्ट में ये किसी अपेक्षा ले कृत युग्मरूप भी हैं ज्योजराशिरूप भी हैं द्वापपयुग्मराशिरूप भी और कल्योजरूप भी हैं 'बेइंदिया णं पुच्छा' हे भदन्त । द्वीन्द्रियादिक जीव क्या कृतयुग्मरूप हैं या ज्पोजराशिरूप है ? या द्वापरयुग्मराशिरूप हैं ? या कल्योजराशिरूप हैं इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं - 'गोयमा ० ' हे गौतम दो इन्द्रिय जीव जघन्यपद में कृतयुग्मराशिरूप हैं क्योंकि ये अत्यन्त स्तोक हैं। 'उक्कोस ० ' तथा उत्कृष्ट पद मैं ये द्वापरयुग्मराशिरूप हैं 'अजहन्न' तथा अजघन्योत्कृष्टरूप मध्यमपद में ये कदाचित् कृतयुग्मराशि रूप भी होते हैं । कदाचित् योजતેથી એ બન્ને પદ્મ નિયતસખ્યાવાળા નારકાદિકામાં જ સ'ભવે છે. અનિયત સખ્યાતવાળા વનસ્પિતકાયિકામાં સંભવતુ નથી જેથી मडियां ते भन्ने होनी संभावना न देतां "अपद" से प्रमाणे छु छे “अजइण्णुकोसपदे” अभ्धन्येोत्कृष्ट पहभां मा अर्ध अपेक्षाथी द्रुतयुग्म३५ पशु छे યેાજ રાશિરૂપ પણ છે દ્વાપરયુગ્મ રાશિ રૂપ પણ છે. અને કલ્યાજરાશિરૂપ પણ छे. “बेइंद्रियाणं पुच्छा" हे भगवन् ! मेद्रिय विगेरे कवी शुद्ध हृतयुग्भ३५ छे ? અથવા ચૈાજ રાશિ રૂપ છે ? અથવા દ્વાપરયુગ્મ રાશિ રૂપ છે? અથવા કહ્યુંાજ राशि ३५ छे ? "गोयमा !" हे गौतम! बेद्रीय कवा धन्य पद्दभां हुतयुग्भ राशि ३५ छे. प्रेम मे अत्यंत स्तोछे " उक्कोसेणं०" तथाष्ट पभां ये द्वापरयुग्भ राशि ३५ छे "अहन्न० " तथा अधन्योत्सृष्ट३ ५ मध्यम પ૬માં એ ફાઇ વાર કૃતયુગ્મ રાશિ રૂપ પણ છે. અને કેઇ વાર ચૈાજ રાશિ
