Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
मर्मप्रकाशिका टीका श्रुतस्कंध २ उ. १ सू० ३ चतुर्थ भाषाजातमध्ययननिरूपणम् ६९ घडदासित्ति वा' वृएल इति वा कुपक्ष इति वा घटदास इति वा तत्र वृषलकुपक्षशब्दयोः कुत्सित कुलसूचकतया घटदासशब्दस्य च नीच जाति सूचकतया एतत्रितयशब्दैरपि न सम्बोधयेदिति भावः, एवम् 'साणेत्ति वा तेणित्ति वा चारिएत्ति वा माईत्ति वा मुसावाइत्ति वा' श्वान इति वा-श्वा इति शब्देन सम्बोधनं न कुयान, तस्य कुक्कुररूपाधमपशुवाचकतया तच्छब्देन सम्बोधने निन्दाभिव्यक्तेः क्रोधादिसम्भवेन संयमविराधकत्वात्, एवं स्तेन इति वा चारिक इति वा इत्येवं स्तेनचारिकशब्दाभ्यामपि सम्बोधनं न कुर्यात, एतयोरपि शब्दयोः क्रमशः चौरपिशुन सूचकतया अवज्ञा प्रतीत्या संयमविराधना संभवात्, एवम् 'वसुलेत्ति वा कुपक्खेत्ति वा वृषल इति, कुपक्ष इति, 'घडदासित्ति वा' घर दास इति, इन तीन शब्दों से भी उस पुरुष को सम्बोधित नहीं करना चाहिये क्योंकि ये भी तीन शब्द निन्दित कुल का सूचक होने से और घट दास शब्द नीच जाति का सूचक होने से इन तीन शब्दों के द्वारा भी सम्बोधिन नहीं करना चाहिये इसी प्रकार 'साणेत्ति वा श्वान इति इस शब्द से भी संबोधन नहीं करना चाहिये। क्योंकि श्वान शब्द कुत्ता वाचक है इसलिये किसी भी पुरुष को कुत्ता कह देने से अत्यन्त खराब लगता है इसलिये इस शब्द से भी सम्बोधन नहीं करना चाहिये क्योंकि कुक्कुर रूप अत्यन्त अधम पशु वाचक होने से इस शब्द से सम्बोधन करने पर निन्दा की प्रतीति होने से क्रोधादि हो सकता है जो कि संयम का विरोधक माना जाता है इसलिये संयम का विराधक होने से 'श्वा' अथवा 'श्वान' ऐसा सम्बोधन नहीं करना चाहिये, इसी प्रकार 'तेणित्ति वा' 'स्तेन' इति, 'चारिएत्ति वा' 'चारिक' इति, ऐसे स्तेन चारिक शब्दों से भी सम्बोधन नहीं करना चाहिये क्योंकि इन दोनों शब्द भी क्रमशः चोर और અનાદર સૂચક માનવામાં આવે છે. તેથી એવા શબ્દોથી સંબોધન કરવું નહીં એ જ प्रभा 'वसुलेत्ति वा कुपक्खेति वा' '५' से रीते '५क्ष' से रीते तया 'घडदासेत्ति જા’ ઘટદાસ એ રીતે આ ત્રણ શબ્દથી પણ કોઈ પુરૂષને સંબોધન કરવું નહીં કેમ કે આ ત્રણ શબ્દ પણ નિંદિત કુલ સૂચક હોવાથી અને ઘટદાસ એ શબ્દ નીચ જાતીને બતાવનાર હોવાથી આ ત્રણ શબ્દ દ્વારા પણ સંબોધન કરવું નહીં. એ જ પ્રમાણે 'साणेत्ति वा तेणित्ति वा' वान' ४ीन से श५४थी ५९ साधन ४२ नही શ્વાન શબ્દ કુતરા વાચક છે. તેથી કોઈ પણ પુરૂષને કુતરા કહેવાથી અત્યંત ખરાબ લાગે છે. તેથી આવા શખથી સંબે,ધન કરવું નહીં કેમકે કુતરો એ શબ્દ અત્યંત અધમ પશુવાચક હેવાથી એવા શબદથી સંબોધન કરવાથી નિંદાની પ્રતીતિ થાય છે. અને તેથી ક્રોધાદિ થવા સંભવ રહે છે કે જે ક્રોધ સંયમને વિરાધક મનાય છે. તેથી સંયમને વિરાધક હોવાથી “ધ” કે “શ્વાન એ રીતે સંબોધન કરવું નહીં. એજ રીતે તેને એ शते 'चारिएत्ति वा' २४ अर्थात् स्तेन, या२४ मेवा शहाथी ५४४ समाधान २७.
श्री सागसूत्र :४