Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
षोडश चव
मर्मप्रकाशिका टीका श्रुतस्कंध २ गा० १ अ. १६ विमुक्ताध्ययनम्
१९६५ षोडशं चतुर्थचूडारूपं विमुक्ताध्ययनम् मूलम्-अणिञ्चमावासमुर्विति जंतुणो, पलोयए सुञ्चमिणं अणुत्तरं ।
विउसिरे विन्नु अगारबंधणं, अभीरूं आरंभपरिग्गहं चए ॥१॥ छाया-अनित्यमावासमुपयान्ति जन्तवः प्रलोकयेत् श्रुत्वा इदमनुत्तरम् ।
व्युत्सृजेत् विज्ञः अगारबन्धनम् अभीरुः आरम्भपरिग्रहं त्यजेत् । १॥ टीका-पञ्चदशेऽध्ययने सर्वप्राणातिपातविरमणप्रभृतिपञ्चमहाव्रतानां तेषां पञ्चविंशति भावनानाश्च प्ररूपणं कृतम्, सम्प्रति षोडशेऽध्ययने मोक्षरूपविमुक्ति साधनानां प्ररूपणं परमावश्यकं वर्तते यतः उक्तपञ्चमहावतानां साधना कर्मबन्धनाद् विमुक्त्यर्थमेव क्रियते तस्मात् अस्मिन् अध्ययने कर्मनिर्जरायाः साधनानां विशेषरूपेण वर्णनं कृतमस्ति, तच्च वर्णनं पञ्चाधिकारेषु विभक्तं वर्तते तथाहि १-अनित्याधिकारे, २-पर्वताधिकारे, ३-रूप्याधिकारे, ४
___ सोलहवां अध्ययन का प्रारंभ अब सोलहवां चतुर्थ चूडा रूप विमुक्ति अध्ययन प्रारंभ किया जाता है
टीकार्थ-पन्द्रहवां अध्ययन में सर्वप्राणातिशत चिरमण वगैरह पांचों मह. व्रतों का और उन पांचों महावतों की पच्चीश भावनाओं का भी निरूपण किया गया है सम्प्रति इस सोलहवें अध्ययन में मोक्ष रूप विमुक्ति साधकों का प्ररूपण करना परमावश्यक समझा जाता है क्योंकि उक्त सर्व प्राणातिपात विरमण वगैरह पंच महाव्रतों की साधना आराधना कमबन्धन से छुटकारा पाने के लिये ही की जाती है इसलिये इस सोलहवें अध्ययन में कमें निर्जरा अर्थात् किये हुए कर्मों का जीर्णशीर्ण करने के साधनों का विशेष रूप से वर्णन किया गया है और उस वर्णन को पांच अधिकारों में विभक्त किया गया है जैसे कि १ -अनित्याधिकार में, २-पर्वताधिकार में, ३ रूप्याधिकार में, ४-भुजग
સોળમું અધ્યયન પ્રારંભ હવે સોળમું ચૂડારૂપ વિમુક્તિ અધ્યયન પ્રારંભ કરવામાં આવે છે.–
'अणिच्चमावास मुर्विति जंतुणो पलोयए सुच्चमिणं अणुत्तरं'
विउसरे विन्नु अगार बंधणं अभीरू आरंभपरिगहं चए' પંદરમા અધ્યયનમાં સર્વ પ્રાણાતિપાત વિરમણ વિગેરે પાંચ મહાવ્રતના અને એ પાંચ મહાવ્રતની પચ્ચીશ ભાવનાઓનું પણ નિરૂપણ કરવામાં આવેલ છે. હવે આ સેળમાં અધ્યયનમાં મેક્ષરૂપ વિમુક્તિના સાધનનું પ્રરૂપણ કરવું પરમ આવશ્યક ગણાય છે. કેમકે ઉક્તસર્વ પ્રાણાતિપાતવિરમણ વિગેરે પાંચ મહાવ્રતની સાધના આરાધના કર્મબંધનથી છુટકારો મેળવવા માટે જ કરાય છે, તેથી આ સેળમા અધ્યયનમાં કર્મનિર્જરા અર્થાત કરેલા કમેને જીણું શીર્ણ કરવાના સાધનોનું વિશેષ રીતે વર્ણન કરવામાં આવેલ છે. અને એ વર્ણન ને પાંચ અધિકારોમાં વહેચેલ છે જેમકે-૧ અનિત્યાધિકારમાં, ૨-પર્વતાધિ
श्री सागसूत्र :४
