Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
६३८
आचारांगसूत्रे
भाषयैव महारम्भकृत सावद्यकृत शब्दरूपयैव भाषेत एवं प्रसादनीय दर्शनीयप्रभृति रूपामपि असावद्यां भाषाम् भाषेतेति फलितम् ।। सू० ५ ॥
मूलम् - से भिक्खू वा भिक्खुणी वा असणं वा पाणं वा खाइयं वा साइयं वा उक्खडियं तहाविहं नो एवं वइज्जा तं जहा - सुकडेति वा सुदटुकडे वा साहुकडेइ वा कल्लाणेइ वा करणिज्जेइ वा, तहप्पगारं भासं सावज्जं जाव नो भासिज्जा, से भिक्खू वा भिक्खुणी वा असणं वा पाणं वा खाइयं वा साइयं वा उवक्खडियं पेहाय एवं वइज्जा तं जहाआरंभकडेत्ति वा सावज्जकडेत्ति वा पयत्तकडे वा भदयं भद्देति वा ऊस ऊसढेइ वा रसियं रसियं मणुन्नं मणुन्नं एयप्पगारं भासं असावज्जं जाव भासिज्जा ||६||
छाया - समिक्षु भिक्षुकी वा अशनं वा पानं वा खादिमं वा स्वादिमं वा उपस्कृतं तथाविधं नो एवं वदेत् तद्यथा - सुकृतमिति वा सुष्ठुकृतमिति वा साधुकृतमिति वा कल्याणमिति वा करणीयमिति वा एतत्प्रकारां भाषां सावद्यां यावद् नो भाषेत, स भिक्षुर्वा भिक्षुकी वा अशनं वा पानं वा खादिमं वा स्वादिमं वा उपस्कृतं प्रेक्ष्य एवं वदेत्, तद्यथा आरम्भकृदमिति वा सावधकृतमिति वा प्रयत्नकृतमिति वा भद्रकं भद्रकमिति वा उच्छ्रितम् उच्छ्रितमिति वारसितं रसितं मनोज्ञ मनोज्ञम् एतत्प्रकारां भाषाम् असावद्यां यावद् भाषेत || सू० ६ ॥ अगह' भाषा कहलाती है और यावत् अक्रिय अनर्थ दण्ड प्रवृति रहित अर्थात् क्रिया व्यापार शून्य भाषा कहलाती है एवं इस प्रकार की आरम्भ कृत इत्यादि भाषा अकर्कशा एवं अकटु तथा अनिष्ठुरा अपरुषा, अच्छेदन करी, अभेदनकरी, अपरितापनकरी, अनपद्रावणकरी, अभूतोपघातिनी कहलाती है इसलिये ऐसे ही आरम्भ कृत, साबधकृत, प्रयत्नकृत आदि भाषा को मन से विचार कर बोलना चाहिये, अर्थात् संयमशील साधु और साध्वी विशिष्ट वप्रादि को देख कर भी उस को उद्देश के कुछ भी नहीं बोले, किन्तु कारण विशेष के उपस्थित होने पर महारम्भकृत, सावधकृत, वगैरह शब्द रूप संयत भाव से ही वप्रादि को देख कर बोले, एवं प्रसादनीय दर्शनीय प्रभृति असावद्य भाषा को भी बोले ||५|| विगेरे प्रहारनी भाषामा 'असावज्जं जाव भासिज्जा' भनथी विचार हरीने मोलवी. અર્થાત્ સંયમશીલ સાધુ અને સાધ્વીએ વિશેષ પ્રકારના વપ્રાદિને જોઇને પણ તેને ઉદ્દેશીને કંઇ પણ ખેલવું નહીં પરંતુ કારણ વિશેષ ઉપસ્થિત થાય તે મહાર ભકૃત સાવદ્યકૃત વિગેરે પ્રકારના શબ્દેથી સંયત ભાષાથી જ ખેલવું, તથા પ્રસાદનીય દનીય વિગેરે પ્રકારથી અસાવધ ભાષા ખેલવી નહી. ૫ સ પ ॥
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૪