Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
आचारांगसूत्रे अभिकाङ्क्ष्य-मनसा पर्यालोच्य नो भाषेत, तथाभाषणे संयमविराधना स्यात्, अथ गो विषये भाषणयोग्यो भाषामधिकृत्याह-'से भिक्खू वा भिक्खुणी वा' स भिक्षुर्वा भिक्षुको वा 'विरूवरूवाओ गाओ पेहाए एवं वइज्जा' विरूपरूपाः नानाविधाः विविधप्रकाराः इत्यर्थः गाः प्रेक्ष्य-दृष्ट्वा एवम्-वक्ष्यमाणरीत्या वदेत् तं जहा-जुवंगवित्ति वा घेणुत्ति वा रसवइत्ति वा' युवाऽयं गौरिति वा धेनुरिति वा रसवती-पयस्विनी इति वा 'हस्सेइ वा महल्लेइ वा महव्वएत्ति वा' हूस्वः लघुकायोऽयं गौ रिति वा, महान्-दीर्घकायोऽयं गौरिति वा, महावया:दीर्घायुः अधिकवयस्कोऽयं वृषभ इति वा 'संवहणित्ति वा' संवहन:-संबहनयोग्यो वर्तते इति वदेदित्याह-'एयप्पगारं भासं असावज्जं जाव अभिकख भासिज्जा' एतत्प्रकाराम-धेन युवगोप्रभृतिशब्दरूपां भाषाम् असावधाम् अगाम् निरवद्याम् यावद् अक्रियाम् अकटुकाम् बोलने से उस बैल को हल गाडि वगैरह में जोडा जा सकता है जिस से उस बैल को पीडा कष्ट होगा इसलिये इस प्रकार का शब्द भी सावध माना गया है इयलिये इस तरह की भाषा का प्रयोग नहीं करना चाहिये।
अब साधु और साध्वी का भाषण योग्य अर्थात् गाय बैल के बारे में किस प्रकार की भाषा का प्रयोग करना चाहिये यह बतलाते हैं 'से भिक्खू वा भिक्खुणी वा, विरूवरूवाओ गाओ पेहाए' वह पूर्वोक्त भिक्षु-संयमशील साधु
और भिक्षुकी साध्वी अनेक प्रकार के गायों तथा बैलों को देखकर 'एवं वइज्जा' इस तरह वक्ष्यमाणरूप से बोले 'तं जहा जैसे 'जुवंगबित्ति वा' कि-यह बैल युवा है 'धेगुत्तिवा यह धेनु दूधवाली है एवं पयस्विनी है एवं 'रसवइत्ति वा हस्सेइ वा' बैल छोटा है अर्थात् लघु वयस्क है तथा 'महल्लेइ वा' यह बैल अधिक 'मह. व्वएत्ति वा वयस्क है अर्थात् बडी उमर का है 'संवहणित्ति वा' यह बैल संव. हन योग्य है। इस तरह गाय बैल के लिये साधु और साध्वी को भाषा का प्रयोग ઉષતાપ અને ઉપઘાત થવાથી સાધુને સંયમની વિરાધના થાય છે. એ જ પ્રમાણે આ બળદ વાહને જોડવા જેવો છે. વિગેરે પ્રકારની ભાષા બોલવાથી એ બળદને હળ કે ગાડા વિગેરેમાં સેડવામાં આવે છે તેથી એ બળદને પીડા થાય છે. તેથી આવા પ્રકારના શબ્દો પણ सावध भनाय छे. तेथी 'नो भासिज्जा' मा अनी भाषान। प्रयाग ४२॥ नही.
હવે સાધુ અને સાધ્વીએ બલવા ગ્ય અર્થાત્ ગાય બળદના સંબંધમાં કેવા ५४२नी भाषामा प्रयो॥ ४२३ ते मतावे. छ.-'से भिक्खू वा भिक्खुणी वा' ते पूरित संयमशी साधु भने सो ‘विरूवरूवाओ गाओ पेहाए' मन४ ५१२i |य मगहीने मन 'एवं वइज्जा' मा प्रमाणे १क्ष्यमा शते मोल 'तं जहा' गेम है-'जु गवित्ति वा' ॥ ५४ युवान छे. 'घेणुत्ति वा' मा आय दूधाण छ. 'रसवइति वा' इथजी ५५ स्वीनी छे. 'हस्सेइ वा' तथा 2 नानी छे. 'महल्लेइ वा' मा म पधारे भोट। छ. 'मइब्वएति वा' मोटी उभरने छे. 'संवह णित्ति वा' मा ४ ॥ योग्य छे. 'एयप्पगारं भासं गाय मनावि सामने साबी मालथुम माया भारती
श्रीमाया सूत्र:४