Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 04 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 772

मर्मप्रकाशिका टोका श्रुतस्कंध २ उ. १ सू० १ षष्ठ पात्रैषणाध्ययननिरूपणम् ७६१ एतत्पात्रत्वं शीतोदकविकटेन वा उष्णोदकविकटेन वा उत्क्षालय वा प्रक्षालय ! वा, अभिकाङ्क्षसि मे दातुं तहि एवमेवदेहि इत्येवं वदने साधवे यदि परो गृहस्थः तत्पात्रं शीतोदकादिना उत्क्षाल्य वा प्रक्षाल्य वा दद्यात् तर्हि तथाप्रकारं पात्रम् अप्रासुकं सचित्तम् अनेष. णीयं मन्यमानः साधु नौ प्रतिगृहीयात इति भावः 'कंदाइं तहेव' कन्दानि तथैव वोध्यानि, तथा च परो नेता यदि वदेत्-आयुष्मति ! भगिनि ! आहर इदं पात्रम्, अस्मिन् पात्रे कन्दानि वा मूलानि वा बीजानि हरितानि विशोध्य पात्रं श्रमणाय दास्यामः इत्येतत्प्रकारं अवधाणकर वह साधु उस पात्रको लेने से पहलेही विचार कर कि-हेआयुष्मति ! भगिनि ! बहन ! तुम इस पात्रको शीतोदक से या उष्णोदक एकबार या अनेकबार मत प्रक्षालित करो, किन्तु यदि तुम इस पात्र को देना चाहती हो तो ऐसे ही अर्थात् प्रक्षालन किये बिना ही दे दो इस प्रकार बोलते हुए साधु को यदि वह पर-गृहस्थ श्रावक उसपात्रको शीतोदकादि से प्रक्षालित करके ही दे तो उस प्रकार के शीतोदकादि से प्रक्षालित पात्र को अप्रासुक-सचित्त तथा अनेषणीय-आधाकर्मादि दोषों से युक्त समझते हुए साधु उस पात्रको नहीं ले, क्योंकि इस तरहके अत्यन्त शीतोदकादि से प्रक्षालित पात्र को ग्रहण करने से संयम की विराधना होगी, इसलिये संयम पालनार्थ साधु को शीतोदकादि से प्रक्षालित पात्रको नहीं लेना चाहिये, 'कंदाई तहेव' इस प्रकार 'कन्दानि तथैव" अर्थात् वस्त्रैषणा के समानही यहां पर भी पात्रषणा में कन्दमूलादि विषयक आलापक समझना चाहिये जैसे कि-पर-गृहस्थ श्रावक यदि ऐसा वक्ष्यमाण रूप से बोले कि-हे आयुष्मति ! भगिनि ! बहन ! इस पात्र को लेआमओ! क्यों कि इस पात्र में कन्दों को तथा मूलों को एवं बीजों को तथा हरित वर्ण ઠંડા પાણીથી કે ઉના પાણીથી એકવાર કે અનેકવાર ધુ નહીં. પણ તમે જે મને તે આપવા ઈચ્છતા હે તે એમને એમ જ અર્થાત્ યા વિના જ આપે એ રીતે કહેતા સાધુને જે તે ગૃહસ્થ શ્રાવક એ પાત્રને ઠંડા પાણી વિગેરથી ધોઈને જ આપે તે એ રીતે શીદકાદિથી ધેલા પાત્રને અપ્રાસુક-સચિત્ત તથા અષણીય આધાકર્માદિ દેશે વાળા સમજીને સાધુએ એ પાત્રને લેવા નહીં કેમ કે આ પ્રમાણેના અત્યંત ઠંડાપાણી વિગેરેથી ઘેરાયેલા પાત્રને લેવાથી સંયમની વિરાધના થાય છે. તેથી સંયમનું પાલન ४२११ माटे साधुसे 31 पाणी विषयी धोयेसा पात्रने वा नही. मे मा 'कंदाई તહેવ' અર્થાત્ વષણુના કથન પ્રમાણે જ અહીંયા પણ પાવૈષણામાં કદમૂલાદિ સંબંધી આલાપક સમજી લેવા. જેમ કે-પર-ગૃહસ્થ શ્રાવક જે આ વયમાણ રીતે કહે કેહે બહેન ! આ પાત્રને લાવે કેમ કે આ પાત્રમાં કંદોનું તથા મૂળનું એવું બીજનું તથા લીલેરી તૃણ ઘાસ વિગેરેનું વિશોધન કરીને અર્થાત્ આ પત્રમાં જે કંદ (કાંદા ડુંગળી) મૂળ (મૂળ ગાજર શકરીયા) વિગેરે અને બીજ (અંકુરોત્પાદક બીયા) તથા
आ० ९६
श्री सागसूत्र :४