Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 04 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 1147

१९३६
आचारांगसूत्रे णैव मैथुनविषयेऽपि वक्तव्यमित्यर्थः तस्य अवधिमाह-यावत्-नैव वा अन्यान् जनान् मैथुनं गमयेत्, नापि मैथुनं गच्छन्तम् अन्य समनुमन्येत-नानुमोदये दित्यर्थः, यावज्जीवम् जीवन. पर्यन्तम, त्रिविधम् करण-कारण-अनुमोदनरूपं त्रिविधेन योगेन मनसा वचसा वपुषा हे भदन्त ! तस्माद् मैथुनात् प्रतिक्रामामि-पृथग्भवामि आत्मनः साक्षितया निन्दामि, गुरोः साक्षितया गर्ने, आत्मानम् व्युन्स जामि-मैथुनात् पृथक्करोमि सर्वथैव मैथुनं परित्यजामीत्यर्थः सम्प्रति सर्वविधर्मथुनविरमणरूपा चतुर्थमहाव्रतस्य पञ्चभावनां प्ररूप्यते 'तस्सिमाओ पंच भावणाओ भवंति' तस्य चतुर्थमहाव्रतस्य इमाः-वक्ष्यमाणस्वरूपाः से 'जाव वोसिरामि' यावत् दूसरे मनुष्यों को भी मैथुन करने के लिये प्रेरणा नहीं करें और मैथुन का सेवन करते हुए दूसरे मनुष्य को भी अनुमोदन याने प्रोत्साहित नहीं करें और जीवन पर्यन्त त्रिविध-करना, कराना और अनुमोदन रूप उक्त तीन प्रकार को त्रिविध योग से याने मन वचन और काय से हे भदन्त ! श्री महावीर स्वामिन् ! उस मैथुन से पृथक् होता हूँ याने आत्मा की साक्षिता में उस मैथुन की निन्दा करता हूं और गुरुजन की साक्षिता में उस सब प्रकार के मैथुन को गहाँ-घृणा करता हूं तथा आत्मा को सर्वथा ही उस मैथुन से व्युत्सृष्ट करता हूं याने हर तरह से मैथुन का परित्याग करता हूं इस प्रकार गौतमादि गणधर भगवान् श्री महावीर स्वामी के निकट पच्चक्खान लेकर चतुर्थ महाबत अर्थात् सर्वविध मैथुन विरमण रूप चतुर्थ महावन का परिपाल. नार्थ प्रतिज्ञा मन में करते हैं।
अब इस सर्वविध मैथुन विरमण रूप चतुर्थ महाव्रत की वक्ष्यमाण रूप पांच भावनाओं का प्रतिपादन करने के लिये सब से पहले प्रथम भावना का निरूपम करते हैं-'तस्सिमाओ पंच भावणाओ भवंति' उस सर्व प्रकारक मैथुन विर समयमा पहीवु, मेसे 3-6xt Rथी 'जाव वोसिरामि' यावत भी मनुष्यान પણ મૈથુન સેવન માટે પ્રેરણા કરવી નહીં અને જીવન પર્યત વિવિધ-અર્થાત્ કરવું, કરાવવું અને અનુમોદનરૂપ ત્રણ પ્રકારના મૈથુનને ત્રિવિધ અર્થાત્ મન વચન અને કાયથી હે ભગવન એ મૈથુન સેવનથી અલગ થાઉં છું એટલે કે-આત્માની સાક્ષિએ એ મૈથુન સેવનની નિંદા કરૂં છું અને ગુરૂજનની સાક્ષિપણામાં એ બધા પ્રકારના મૈથુન સેવનની ગહ અર્થાત્ ઘણા કરું છું તથા આત્માને એ મૈથુનથી સર્વથા વ્યુત્કૃષ્ટ કરું છું અર્થાત દરેક રીતે મિથુન સેવનને પરિત્યાગ કરૂં છું આ પ્રમાણે શ્રીગૌતમાદિ ગણધર વીતરાગ ભગવાન શ્રી મહાવીર સ્વામી પાસે પ્રત્યાખ્યાન લઇને ચોથા મહાવ્રત અર્થાત્ સર્વવિધ મિથુન વિરમણ રૂપ ચોથા મહાવ્રતનું પાલન કરવા માટે મનમાં પ્રતિજ્ઞા કરે છે
હવે આ સર્વવિધ મૈથુન વિરમણરૂપ એવા મહાવતની વયમાણ રીતની પાંચ ભાવનાઓનું પ્રતિપાદન કરવા માટે સૌથી પહેલાં પહેલી ભાવનાનું નિરૂપણ કરે છે– 'तरिस्समाओ पंच भावणाभो भवंति' से सब प्रान भैथुन विभY ३५ यथा महा
श्री सागसूत्र :४