________________
પણ ચેાથે પૂજાતિશય રૂ૫ ગુણ ક્ષાયિક ભાવમાં છે. છે ( એ ચાર ભાવ અતિશયમાં ) પહેલો મેહનીયના ક્ષયથી, બીજે જ્ઞાનાવરણના ક્ષયથી, ત્રીજો દર્શનાવરણીય ક્ષયથી, અને ચે અતિશય અન્તરાય કર્મના ક્ષયથી, છે સંપૂર્ણ સિદ્ધમુદ્રાવાળી દ્રવ્યશરીરજીન સરખી (ઉંચાઈ આદિકમાં જીનેશ્વરના દેહદ્રવ્ય સરખી) પ્રતિમા કે જેની પૂજા દેવોએ કરેલી છે તે સંપ્રતિ દ્રવ્યથી પૂજા કહેવાય છે દ્રવ્યાદિક ચાર અવસ્થાએ સ્વાભાવથી દ્રવ્ય પૂજા અને ભાવ પૂજાના સરખી જે પિંડસ્થ અવસ્થા અને પદસ્થ અવસ્થા સારી રીતે અને અવસ્થાનન્તરની ભાવના કરવી.. તે પૂજા પોતપોતાની ભક્તિના સમૂહવડે ભરેલા હૃદયવડે કરેલી જાણવી, અને જીનેશ્વરના જન્મકલ્યાણક આદિ કલ્યાણકની ભક્તિવડે અતિ વિચિત્ર રચના યુક્ત કરેલ ઉપચાર ગુણવાળી જાણવી (અર્થાત્ વિવિધોપચાર પૂજા જાણવી). છે ત્યાં પ્રતિષ્ઠાભેદ ( વ્યક્તિ પ્રતિષ્ઠા ક્ષેત્ર પ્ર. મહા પ્ર. ) નથી, કારણકે સિદ્ધોનો ભાવ દુઃખાતીત ( અર્થાત્ સિદ્ધોનું સ્વરૂપ કર્માતીત–રૂપાતીત) સદા કાળથી છે, છતાં દ્રવ્યથી પણ ગુણ પરિણામી હોય છે. જે કારણથી (દ્રવ્યનિમિત્ત પણ શ્રુતજ્ઞાન પરિણમી છે, અને શ્રવણ કરનારાઓને ક્ષયે પશમ ભાવે પરિણમે છે માટે જનેન્દ્રને ક્ષયપશમભાવ ન હોવા છતાં પણ વચનતિશયને ઉપચારથી પશમભાવે કહ્યો છે. તથા દર્શનાવરણીય કર્મને (અચક્ષુ દર્શનાન્ના ક્ષય)થી વચનાતિશય પ્રગટ થયો છે. તે ક્ષેયિક ભાવે વચનાતિશય નિરૂપચરિત છે.
૧ જેવા દ્રવ્યને આત્માને સંયોગ થાય તે દ્રવ્યના સ્વભાવે આત્મા પરિણમે કારણકે આત્મા નિમિત્તવાસી છે.
